________________
•
ધમકથાનગ–મહાવીર-તીર્થમાં જયંતી–કથાનક : સૂત્ર ૨૮૪
૭
બંને હાથો વડે મસ્તક સમીપે અંજલિ રચી, અને મૃગાવતી પણ પાછા ગયા. જિયન્તીએ જયન્તી શ્રમણોપાસિકાના આ કથનનો વિનય- ભગવાનને જીવનું ગુરુત્વ-લધુત્વ, પરિર-સંસાપૂર્વક સ્વીકાર કર્યો.
રિવ, દીર્ધ–સંસારિત્વ, સુત-જાગુત, બલિત્વ ત્યાર બાદ તે મૃગાવતી રાણીએ કૌટુંબિક
-દુર્બલત્વ આદિ અનેક પ્રશ્નો કર્યા, જેનું પુરુષોને બોલાવ્યા, બોલાવીને આ પ્રમાણે કહ્યું
સમાધાન પ્રાપ્ત કરી ને પ્રતિબુદ્ધ થઈ. –“હે દેવાનુપ્રિયો ! અતિશીધ્ર તમે વેગવાન
ત્યારબાદ તે જયતી શ્રમણોપાસિકા શ્રમણ : અશ્વોથી યુક્ત-વાવતુ-ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ યાનને જોડીને
ભગવાન મહાવીર પાસેથી આ વાત સાંભળી લાવે અને લાવીને મને જાણ કરો.'
અને હૃદયમાં ધારણ કરી હર્ષિત અને સંતુષ્ટ ત્યાર બાદ કૌટુંબિક પુરુષો મૃગાવતી રાણીની થઈ. બાકીનું બધું વર્ણન દેવાનંદાની જેમ આ આશા સાંભળી ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ યાન–રથ જાણવું. એ જ પ્રમાણે પ્રવૃજ્યા ગ્રહણ કરીજોને લાવ્યા, લાવીને આજ્ઞા પાછી પહેચાડી યાવત-સર્વ દુ:ખોથી મુક્ત થઈ. અર્થાત્ આશા અનુસાર રથ લાવ્યાની જાણ કરી.
હે ભગવન્! તે એ જ પ્રમાણે છે. હે ભગત્યાર બાદ તે મૃગાવતી રાણીએ જયેની શ્રમ- વનું ! તે એ જ પ્રમાણે છે.” પાસિકા સાથે સ્નાન કર્યું, બલિકર્મ કર્યુંપૂજા કરી યાવત-અલ્પ પરંતુ મહા મૂલ્યવાન વસ્ત્રાભૂષણોથી શરીરને અલંકૃત કરી અનેક
પરિશિષ્ટ ૧: તપિવિધિ કુબ્બા દાસીઓ-યાવ-ચેટિકાઓ, અંત:પુરરક્ષક, વૃદ્ધ કંચુકીઓ, મહત્તરકોના સમૂહથી
[કાલી આદિ શ્રમણીઓ દ્વારા આરાધિત રત્નાવલી વીંટળાઈને તે અંત:પુરથી બહાર નીકળી,
આદિ તપશ્ચર્યાઓની આગમવિહિત વિધિ નીચે નીકળીને જ્યાં બહારની ઉપસ્થાનશાલા હતી,
પ્રમાણે છે.] જ્યાં ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ રથ ઊભો હતો ત્યાં આવી, ત્યાં આવીને તે ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ યાન-૨થ ઉપર ચઢી.
રત્નાવલી તપત્યારબાદ મૃગાવતી રાણી જયની શ્રમણ
રત્નાવલી તપની વિધિ આ પ્રમાણે છે – પાસિકાની સાથે ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ યાન પર આરુઢ
ગળામાં પહેરવાની ખાસ પ્રકારની માળાને . પોતાના પરિવારયુક્ત-યાવ-ઋષભદત્ત બ્રાહ્મણ- રત્નાવલી કહે છે. આવી માળાના મણકાનો ની જેમ ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ રથથી નીચે ઊતરી.
ગોઠવણની જેમ જ જેની ગોઠવણ છે તેવા ત્યારબાદ જયેની શ્રમણોપાસિકાની સાથે તે તમને રત્નાવલી નામ આપવામાં આવ્યું છે. મૃગાવતી રાણી ઘણી કુજા વગેરે દાસી
આ માળા ઉપર બંને બાજુએ પાતળી હોય સહિત દેવાનંદાની જેમ-થાવત–વંદન નમસ્કાર છે, થોડું આગળ વધતાં બન્ને તરફ ફૂલ હોય કર્યા, વંદન-નમસ્કાર કરીને ત્યાંજ ઊભી રહી, છે, નીચે મધ્ય ભાગે મોટા મોટા મણિવાળો નમસ્કાર કરતી, સામે વિનયપૂર્વક અંજલિ રચી પાનને આકાર હોય છે. તેવી રીતે આ તપમાંપર્યુંપાસના કરવા લાગી.
સર્વ પ્રથમ એક ઉપવાસ, એક છઠ્ઠ અને ૨૮૪. ત્યાર બાદ શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે ઉદયન એક અઠ્ઠમ કરીને પછી એક સાથે આઠ અઠ્ઠમ
રાજાને, મૃગાવતી દેવીને, જયની શ્રમણોપાસ- કરવાનાં હોય છે, તે પછી ઉપવાસ, છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ કાને અને તે વિશાળ સભાને–ચાવત-ધર્મોપદેશ વગેરે કરતાં સોળ ઉપવાસ સુધી ચઢવાનું. પછી કર્યો-વાવ-પરિષદ પાછી ફરી. ઉદયન રાજા એક સાથે ચોત્રીસ છઠ્ઠ કરવા જોઈએ.' ચોત્રીસ ૧. ચોત્રીસ છઠ્ઠ કરવાથી માળાને મધ્ય ભાગ મોટો બની જાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
