________________
ધર્મકથાનુયોગ-મહાવીર-તીર્થમાં રથમુસલ સંગ્રામમાં કાલાદિ મરણ કથાનક : સૂત્ર ૨૯
યાન પર આરૂઢ થઈ બેઠી, બેસીને પોતાના ધ્વજપતાકાઓ ઉખાડતો, દિશાઓને પ્રકાશન પરિવારથી ઘેરાયેલી તે ચંપાનગરીના મધ્યભાગ- રહિત કરતો ચેટકરાજા પાસે રથ લઈ તેની માંથી નીકળી, નીકળીને જ્યાં પૂર્ણભદ્ર શૈત્ય બરાબર સામે ઊભો રહ્યો ત્યારે ચેટકરાજાએ હતું, ત્યાં આવી, છત્રાદિ જોઈને યાવતુ કાલકુમારને આવતો જોયો, જોઈને ક્રોધિત ધાર્મિક ઉત્તમ રથને ઊભો રાખ્યો. ઊભો થઈને યાવતુ દાંત કચકચાવતાં ધનુષ્ય ઉપાડયું, રાખીને તે ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ રથ પરથી નીચે ઊતરી, ઉપાડીને બાણ લીધું, લઈને આસન પર વિશેષ ઊતરીને ઘણી બધી દાસીઓ યાવતું સેવક- રીતે બેઠે, બેસીને બાણ ચઢાવ્યું, અને ચઢાવીને વૃદથી ઘેરાયેલી તે જ્યાં શ્રમણ ભગવાન કાલકુમારને એક જ બાણમાં મારી નાખ્યો, મહાવીર વિરાજમાન હતા, ત્યાં આવી, આવીને જીવનરહિત કરી દીધો. અત: હે કાલી ! તે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની ત્રણ વાર વંદના કાલકુમાર કાળને પ્રાપ્ત થયો છે. હું તે કરી, પરિવાર સહિત ઊભા ઊભા શુશ્રુષા અને કાલકુમારને જીવતો નહીં જોઈ શકે.” નમસ્કાર કરતી વિનયપૂર્વક સમુખ અંજલિ ૨૮. તત્પશ્ચાત્ કાલી દેવી શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની રચીને પર્ય પાસના કરવા લાગી.
આ વાત સાંભળીને અને હૃદયમાં ધારણ કરીને ૨૬. ત્યાર બાદ શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે યાવનું મહાન પુત્ર-શોકમાં ડૂબી ગઈ, ને કુહાડીથી
કાલી રાણી અને વિશાળ પરિષદને ધર્મકથા કાપવામાં આવેલ ચંપાનું વૃક્ષ જેમ નીચે પડે કહી ...આદિથી શરૂ કરી શ્રમણોપાસક અને તેમ ધડામ કરતી પછડાટ ખાઈ જમીન પર પડી. કામણોપાસિકા બનીને આશાનાં આરાધક
ત્યાર પછી થોડીવાર રહીને કંઈક સ્વસ્થતા બન્યાં તે બધી વાત પૂર્વવત્ સમજવી.
ધારણ કરીને તે કાલીદેવી પોતાના આસન કાલીના પૂછવાથી ભગવાને કરેલું કાલીપુત્ર- પરથી ઊઠી, ઊઠીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને કાલકુમારના મરણનું નિરૂપણ અને કાલીનું વંદન-નમસ્કાર કર્યા, વંદન-નમસ્કાર કરીને સ્વસ્થાને ગમન
આ પ્રમાણે બોલી- “હે ભગવન ! તે આ ૨૭. તત્પશ્ચાત્ તે કાલી દેવીએ શ્રમણ ભગવાન
પ્રમાણે જ છે, હે ભદન્ત ! આ તથ્યરૂપ છે, મહાવીર પાસે ધર્મોપદેશ સાંભળી, સ્વીકારી
હે ભગવન્! આ શંકાથી પર છે, હે ભગવન્! યાવતુ હૃદયપૂર્વક ભગવાન મહાવીરની ત્રણવાર
આ અસંદિગ્ધ છે, હે ભગવન્! તમો કહો વંદના કરી યાવતું આ પ્રમાણે પૂછયું- “હે
છો તે વાત સત્ય છે.” આમ કહીને શ્રમણ ભગવદ્ ! મારે પુત્ર કાલકુમાર ત્રણ હજાર
ભગવાન મહાવીરને વંદન-નમસ્કાર કર્યા, વંદન હાથીઓ સાથે યાવતુ રથમુસલ સંગ્રામમાં
-નમસ્કાર કરીને આવી હતી તે જ રીતે ધાર્મિક સામેલ થયો છે, તો હે ભદન ! શું તે જીતી
પ્રવર યાન પર આરૂઢ થઈ અને જ્યાંથી આવી શકશે કે નહીં? યાવત્ હું કાલકુમારને જીવતો
હતી ત્યાં જ પાછી ફરી ગઈ. જોઈ શકીશ?”
કાલની નરકગતિ– “હે કાલી!” આ પ્રમાણે સંબોધન કરીને ૨૯. “હે ભદન્ત ! આ પ્રમાણે કાલકુમાર ત્રણ શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે કાલી રાણીને આ
હજાર હાથીઓ સાથે ભાવતુ રથમુસલ સંગ્રામમાં પ્રમાણે કહ્યું, “હે કાલી ! વાત એમ છે કે
લડતાં લડતાં ચેટકરાજાના એક જ પ્રહારથી જ્યારે તારો પુત્ર કાલકુમાર ત્રણ હજાર હાથીઓ
જીવનરહિત થઈને મરણ સમયે મરણ પામીને સાથે યાવતુ કેણિક રાજા સાથે ૨થ-મુસલ ક્યાં ગયા? કયાં ઉત્પન્ન થયો ?” સંગ્રામમાં લડતો લડતો, શ્રેષ્ઠ વીર યોદ્ધાઓના
ગૌતમ !” આમ સંબોધિત કરીને શ્રમણ નાશ કરતો તેમનું મન અને ઘાત કરતો, ભગવાન મહાવીરે ગૌતમ સ્વામીને આ પ્રમાણે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
