________________
ધમકથાનુગ–મહાવીર-તીર્થમાં નન્દીવર્ધનકુમાર કથાનક : સૂત્ર ૨૮૬
નંદિવર્ધનને પિતૃ મારણ સંકલ્પ
પુરમાં મૂચ્છિન, વૃદ્ધ, આસક્ત અને અનુરક્ત ૨૮૬. ત્યારબાદ નંદિવર્ધનકુમાર રાજ્યમાં યાવત્ થઈને નંદિવર્ધનકુમાર આપને જીવનથી
અંત:પુરમાં મૂર્ણિત, વૃદ્ધ, આસક્ત અને વ્યપરપિત કરી અર્થાત્ મારીને સ્વયં રાજ્યશ્રીનું અનુરક્ત થઈને શ્રીદામ રાજાને જીવનરહિત કરી- સંવર્ધન કરતા અને પ્રજા પાલન કરતા વિચમારીને રાજ્યશ્રીનું સંવર્ધન કરતા તેમ જ પ્રજા રવાની ઈચ્છા રાખે છે.” પાલન કરતા વિચરવાની ઇચ્છા રાખવા લાગ્યો.
રાજા દ્વારા નંદિવર્ધનને દંડ તદનાર તે નંદિવર્ધનકુમાર શ્રીદામ રાજાના ૨૮૭. ત્યાર બાદ તે શ્રીદામ રાજાએ મિત્ર આલંકારિક અનેક અંતર (ગુપ્ત અવસરો-પ્રસંગ), છિદ્રો પાસેથી આ વાત સાંભળીને અને સમજીને (સ્કૂલનો) અને વિવર (દોષ)ની પ્રતીક્ષા, કોધાભિભૂત, રુષ્ટ, કેપિત, ચંડિકાવત્ રદ્ર અન્વેષણા કરતો વિચરવા લાગ્યો.
બનીને અને દાંત કચકચાવીને, કપાળમાં બળત્યારબાદ તે નંદિવર્ધન કુમારે શ્રીદામ રાજાની પૂર્વક ત્રણ રેખા પડે તેમ ભ્રમરે ચઢાવીને નબળાઈઓ ન જાણી શકવાથી એક દિવસ નંદિવર્ધનકુમારને રાજપુરુષ દ્વારા પકડાવ્યો ચિત્ર આલંકારિકને-હજામને બોલાવ્યો અને અને પકડાવીને આવા વિધાનથી પૂર્વોક્ત વણિત બોલાવીને તેને આ પ્રમાણે કહ્યું-' હે દેવાનું પ્રકારે-મારી નાખવાની આજ્ઞા આપી. પ્રિય ! તું શ્રીદામ રાજાના બધા સ્થાનોએ,
ઉપસંહારબધી ભૂમિકાઓમાં અને અંત:પુરમાં સ્વેચ્છા
૨૮૮. આ પ્રમાણે છે ગૌતમ ! નંદિવર્ધનકુમાર પૂર્વક કઈ રોક-ટોક વગર જઈ-આવી શકે
પૂર્વમાં કરેલા દુચીણ, દુષ્ટતાથી ઉપાર્જિત, છે અને શ્રીદામ રાજા માટે વારંવાર આલંકારિક
દુપ્રતિક્રાન–જેનો પ્રતિકાર કરવો શક્ય નથી કર્મ કરે છે. તો હે દેવાનુપ્રિય ! તું આલંકારિક
તેવાં અશુભ પાપમય કર્મોનું પાપમય ફળ કર્મ કરતી વખતે શ્રીદામ રાજાના ગળામાં છરી
ભોગવતો સમય વ્યતીત કરી રહ્યો છે. ઉતારી દે. તો હું તને અડધા રાજ્યનો શાસક બનાવીશ-અથવા હું તને અડધું રાજ્ય આપી
નંદિવર્ધનના આગામી ભવનું નિરૂપણ
૨૮૯. “હે ભગવન્ ! ત્યાંથી ચુત થઈને-મરીને, ભગો ભોગવતો તારે સમય વ્યતીત કરીશ.” મરણ સમયે મરણ પામીને નંદિવર્ધનકુમાર તદનન્તર ને ચિત્ર આલંકારિકે કુમાર નંદિ
ક્યાં જશે ? કયાં ઉત્પન્ન થશે ?” વર્ધનના ઉક્ત વિચારવાળાં વચનો સાંભળ્યાં.
હે ગૌતમ! નંદિવર્ધન કુમાર સાઠ વર્ષનું પશ્ચાતુ તે ચિત્ર આલંકારિકને આ પ્રમાણે- પૂર્ણ આયુષ્ય ભોગવીને મરણ સમયે મરણ નો આ આધ્યાત્મિક ચિંતિત, પ્રાર્થિતં, મનોગત પામીને આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં એક સાગરોસંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો-“શ્રીદામ રાજા જો મારા પમના ઉત્કૃષ્ટ આયુવાળા નારકમાં નારકરૂપે આ વિચારને જાણી જાય તો કોને ખબર કેવા ઉત્પન્ન થશે. આ પ્રમાણે (પહેલાંના અશુભ કમોતે મારે?” એમ વિચાર આવતાં અધ્યયનોની જેમ) સંસારમાં પરિભ્રમણ કરશે. તે ત્રસ્ત, વ્યાકુળ, ઉદ્વિગ્ન અને ભયાક્રાન્ત ત્યારબાદ હસ્તિનાપુર નગરમાં માછલીરૂપે ચંઈને જ્યાં શ્રીદામ રાજા હતો, ત્યાં ગયો, જઈને
ઉત્પન્ન થશે. તેણે એકાંતમાં શ્રીદામ રાજાને બંને હાથ જોડીને
ત્યાં ને માછીમારે દ્વારા વધ થઈને આજ આવર્તપૂર્વક મસ્તક પર અંજલિ રચીને આ હસ્તિનાપુર નગરમાં શ્રેષ્ઠિ કુળમાં ઉત્પન્ન થશે. પ્રમાણે કહ્યું- હે સ્વામિન્ ! રાજ્ય યાવત્ અંત:- ત્યાં સમ્યફ બોધિ પ્રાપ્ત કરશે પછી સૌધર્મ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
