________________
હ
ધર્મકથાનુયોગ– મહાવીર-તીર્થમાં ઉમ્બરદત્ત કથાનક : સત્ર ૨૯૪
સ્વર્ગમાં ઉત્પન્ન થશે, તત્પશ્ચાત્ મહાવિદેહ નાકની નસો ગળી ગઈ હતી. તે વારંવાર પર, ક્ષેત્રમાં જન્મ લઈને સિદ્ધ થશે, કેવળજ્ઞાની લેહી અને કૃમિની ઉલટીઓ કરી રહ્યો હતે. થઈને સર્વ પદાર્થોને જાણશે, મુક્ત થશે, પરમ તે કષ્ટોત્પાદક, કરુણાજનક અને દીનતા ભરેલા નિર્વાણ પદને પ્રાપ્ત કરશે અને સર્વ દુઃખોનો શબ્દો બોલતો કણસી રહ્યો હતો. તેની આજુઅંત કરશે.
બાજુ ચોપાસ માખીઓ બણબણતી હતી. તેના
માથાના વાળ વિખરાયેલા હતા. તેણે શરીર પર ૧૬. ઉમ્બરદત્ત કથાનક
ચીંથરા વીંટાળેલા હતા. હાથમાં તૂટેલા વાટકે પાટલિખંડમાં ઉબદત્ત–
અને ફૂટેલા માટલાનો કટકે લઈ તે ઘરે-ઘરે ૨૯૦. તે કાળે, તે સમયે પાટલિખંડ નામે નગર ભીખ માંગીને પોતાનું જીવન વીતાવી રહ્યો હતો. હતું. વનખંડ નામે ઉદ્યાન હતું. ઉંબરદત્ત નામે
ત્યારે ભગવાન ગૌતમ ઉચ્ચ-નીચ મધ્યમ યક્ષ હતો.
કૂળોમાં ભિક્ષાર્થે ભ્રમણ કરતા કરતા યથેષ્ટ તે પાટલિખંડ નગરમાં સિદ્ધાર્થ નામે રાજા ભિક્ષા લઈને પાટલિખંડ નગરની બહાર નીકળ્યા, હતો.
બહાર નીકળીને જ્યાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીર તે પાટલિખંડ નગરમાં સાગરદત્ત નામે સાર્થ- વિરાજમાન હતા, ત્યાં ગયા, ત્યાં જઈને ભોજનવાહ હતો, જે ધનાઢય અને અપરિભૂત હતો. પાણી સંબંધી આલોચના કરી, આહાર, પાણી તેની ભાર્યાનું નામ ગંગદત્તા હતું.
બતાવ્યા અને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની તે સાગરદત્તનો પુત્ર અને ગંગદત્તા ભાર્યાનો અનુમતિ-આશા પ્રાપ્ત કરીને કોઈ મોહ, ગૃદ્ધિ, અંગજાત ઉંબરદત્ત નામે બાળક હતો, જે શુભ આસક્તિ અને લાલસા વગર, સાપના દરમાં લક્ષણો યુક્ત પરિપૂર્ણ પાંચે ઈન્દ્રિયો તેમજ
સાપ જાય તે રીતે આહાર કરી અને સંયમ શરીરવાળો હતો.
તેમ જ તપથી આત્માને ભાવિત કરતા સમય ભગવાન મહાવીરના સમવસરણમાં ગૌતમ દ્વારા
વ્યતીત કરવા લાગ્યા. ઉબરદત્તના પૂર્વભવવિષયક પૃચ્છા– ૨૯૨. તત્પશ્ચાત્ તે ભગવાન ગૌતમે બીજી વાર પછ૨૯૧. તે કાળે, તે સમયે ભગવાન મહાવીરનું ક્ષમણ અર્થાત્ છઠના પારણા નિમિત્તે પ્રથમ પદાર્પણ થયું યાવત્ પરિષદા પાછી ફરી.
પોરસીમાં સ્વાધ્યાય કર્યો યાવતુ પાટલિખંડ તે કાળે, તે સમયે ભગવાન ગૌતમ પહેલાંની
નગરમાં દક્ષિણ દિશાના દ્વારમાંથી પ્રવેશ કર્યો, જેમ જ જ્યાં પાટલિખંડ નગર હતું ત્યાં આવ્યા,
ત્યાં પણ ખંજવાળ આદિ ગ્રસ્ત તે જ પુરુષને આવીને પૂર્વારમાંથી પાટલિખંડ નગરમાં
જોયો અને પહેલાંની જેમ જ યાવત્ સંયમ પ્રવેશ્યા, પ્રવેશીને ત્યાં એક માણસને જોયો.
અને તપથી આત્માને ભાવિત કરતા વિચારવા
લાગ્યા. જે ખુજલીરોગી, કુષ્ઠરોગી હતા, તે જલોદર, ભગંદર, અર્શ, મસા, કાસ, શ્વાસ, સોજો વગેરે ૨૯૩. તદનન્તર ભગવાન ગૌતમે ત્રીજી વાર પછઅનેક રોગથી પીડિત હતો. તેનું મોં તથા ક્ષમણના પારણા નિમિત્તે પહેલાંની જેમ જ હાથ-પગ ફૂલી ગયા હતા, તેના હાથની આંગ- યાવતુ પાટલિખંડ નગરમાં પશ્ચિમ દિશાના દ્વારળીઓને પગની આંગળીઓ સડી ગઈ હતી, માંથી પ્રવેશ કર્યો અને પ્રવેશ કરીને ખુજલી કાન, નાક સડી રહ્યા હતા, રસી અને પરુથી
આદિ રોગોથી પીડિત તે જ પુરુષને જોયો. લથપથ થઈ રહ્યા હતા. તેના ઘા પર કીડા ૨૯૪. ત્યારબાદ ભગવાન ગૌતમે ચતુર્થ પછબણબણતા હતા, બામાંથી લોહી અને પર ક્ષમણના પારણા નિમિત્તે પહેલાંની જેમ જ વહી રહ્યું હતું, પરુ વહેવાને કારણે કાન અને થાવત્ ઉત્તર દિશાના દ્રારમાંથી પાટલિખંડ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
