________________
ધર્મસ્થાનુયોગ–મહાવીર-તીર્થમાં બૃહસ્પતિદત્ત સ્થાનક : સૂત્ર ર૭ર
૧૪. બૃહસ્પતિદત્ત કથાનક
બહસ્પતિદત્તની મહેશ્વરદત્તભવ કથા-- કોસાંબીમાં પુરોહિતપુત્ર બહપતિદત્ત
૨૭૨. હે ગૌતમ ! તે કાળે, તે સમયે આ જમ્મુ૨૭૦. તે કાળે, તે સમયે વૈભવથી સંપન્ન, સ્વપર
દ્વીપ નામે દ્વીપના ભારતવર્ષમાં સર્વતોભદ્ર શત્રુભયથી મુક્ત, ધન-ધાન્યથી સમૃદ્ધ કૌશાંબી
નામે નગર હતું. તે નગર વૈભવશાળી, શત્રુનામે નગરી હતી. તે નગરીની બહાર ચન્દ્રાવ
ભયથી મુક્ત અને ધન ધાન્યાદિથી સંપન્ન તરણ નામે ઉદ્યાન હતું. તે ઉદ્યાનમાં શ્વેતભદ્ર
હતું. નામે યક્ષનું યક્ષાયતન હતું. '
તે સર્વતોભદ્ર નગરમાં જિનશ નામે
રાજા હતો. તે કૌશાંબી નગરીમાં શતાનીક નામે રાજા
તે જિતશત્રુ રાજાનો મહેશ્વરદત્ત નામે હતું, જે મહાન હિમવતુ, મલય, સુમેરુ પર્વત
પુરોહિત હતો જે અશ્વેદ, યજુર્વેદ, સામવેદ સમાન મહાન તેમ જ મનુષ્યમાં ઈન્દ્ર સમાન
અને અથર્વવેદનો જ્ઞાતા હતો. પ્રધાન હતો. તેને મૃગાવતી નામે રાણી હતી. તે શતા
મહેશ્વરદત્ત શાંતિમમાં બ્રાહ્મણાદિના બાળ
કેની હિંસાનીકને પુત્ર મૃગાવતી દેવીનો આત્મજ ઉદયન નામે કુમાર હતો, જે શુભ લક્ષણો અને ૨૭૨. ત્યારબાદ તે મહેશ્વરદત્ત પુરોહિત જિતશત્ર નિર્દોષ પરિપૂર્ણ પંચેન્દ્રિય યુક્ત શરીરવાળો
રાજાના રાજ્ય અને બળની વૃદ્ધિ માટે રોજતથા યુવરાજ હતો.
રોજ એક-એક બ્રાહ્મણ બાળક, એક-એક
ક્ષત્રિય બાળક, એક-એક વૈશ્ય બાળક અને તે ઉદયન કુમારની પદ્માવતી નામે રાણી હતી.
એક-એક શુદ્ર બાળકને પકડાવતો અને પકડાતે શતાનીક રાજાનો સોમદત્ત નામે પુરોહિત
વીને જીવતા હોય ત્યારે જ તેમનું હૃદય, હતો જે વેદ, યજુર્વેદ, સામવેદ અને અથર્વ
કાળજુ કઢાવી લેત, કઢાવીને જીતશત્ર રાજા વેદનો શાતા હતો.
માટે તેના વડે શાંતિ હોમ કરાવો. તે સોમદત્ત પુરોહિતની વસુદત્તા નામે
આ ઉપરાંત પણ તે મહેશ્વરદત્ત પુરોહિત ભાર્યા હતી.
અષ્ટમી અને ચતુદશીએ બે બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, તે સોમદત્તને પુત્ર વસુદત્તાને આત્મજ
વૈશ્ય અને શુદ્ર બાળકોને ચાર મહિનામાં ચાર બૃહસ્પતિદત્ત નામે બાળક હતો, તેનું શરીર
બાળક, છ મહિનામાં આઠ બાળકો અને શુભ લક્ષણો અને પંચેન્દ્રિયો સંપન્ન હતું.
સંવત્સરમાં સોળ બાળકોને પકડીને તેમનું મહાવીર સમવસરણમાં ગમ દ્વારા બૃહપ- કાળજું કઢાવો અને પછી શાંતિ હોમ કરતો વિદત્તબા પૂર્વભવની પૃચ્છી
હતા. ૨૭૧. તે કાળે, તે સમયે, શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
જ્યારે જ્યારે પણ જિતશત્રુરાજા શત્રુસેના કૌશાંબી નગરીમાં પધાર્યા.
સાથે યુદ્ધ કરતો હતો, ત્યારે ત્યારે તે મહેશ્વરતે કાળે, તે સમયે ભગવાન ગૌતમ પૂર્વવત્ દત્ત પુરોહિત એકસો આઠ બ્રાહ્મણ બાળકે, ભિક્ષાર્થ નગરમાં ગયાયાવત્ રાજમાર્ગ પર એક સો આઠ ક્ષત્રિય બાળકે, એક સો આઠ પહોંચ્યા. પૂર્વવત્ ત્યાં હાથી, ઘોડા, ઘણા બધા વૈશ્ય બાળકો અને એક સો આઠ શુદ્ર બાળકોને પુરુષ અને તે પુરુષો વચ્ચે રહેલા એક વધ્ય પોતાના નોકરો દ્વારા પકડાવતો, પકડાવીને પુરુષને જોયો. જોઈને વિચાર કર્યો–પૂર્વવત્ જીવિત અવસ્થામાં જ તેમના હૃદયગત માંસને પુરુષના પૂર્વભવ વિશે પૂછ્યું. ભગવાને પિંડ કાઢી લેવડાવતો, અને કઢાવીને જિતશત્રુ તેના પૂર્વભવનું વર્ણન કર્યું.
રાજા માટે શાંતિ હોમ કરાવતો હતો. તેથી તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
