________________
૫૮
ધર્મકથાનગ–પાશ્વનાથ-તીર્થમાં પ્રદેશી કથાન: સૂત્ર ૪૪
હે સ્વામિ! આ મૃગવન ઉદ્યાન છે. આપણે તહીં ઇચ્છા મુજબ ફરી શકતો નથી !' અહીં રથને રોકીને ઘોડાને અને આપણો
ત્યારે ચિત્તસારથીએ રાજાને આ પ્રમાણે થાક સારી રીતે દૂર કરી લઈએ.’
કહ્યું - આ સાંભળીને પ્રદેશ રાજાએ ચિત
હે સ્વામિ આ પાશ્વપત્ય કેશી કુમાર સારથીને કહ્યું–“હે ચિત્ત ! ઠીક છે, તે પ્રમાણે કર.” શ્રમણ છે, જે જાતિસંપન યાવત્ મનિશાન પ્રદેશ રાજની સ્વીકૃતિ મેળવીને ચિત
આદિ ચાર શાનના ધારક છે. તે આઘોડાવધિસારથીએ જયાં મૃગવન ઉદ્યાન હતું, તેમાં ભાન (પરમાવધિ અવધિજ્ઞાનથી થોડું નિમ્ન પણ જ્યાં કેશ કુમાર શ્રમણ વિરાજી રહ્યા
કોટિનું અવધિજ્ઞાન)થી સંપન્ન છે તેમ જ હતા, તેની નજીક આવીને ઘોડા રોકયા, રોકીને અન્નજીવી છે. ત્યારે પ્રદેશ રાજાએ ચિત્તરથને ઊભો રાખો, ઊભો રાખીને રથ પરથી સારથીને આમ કહ્યું – નીચે ઊતર્યો, નીચે ઊતરીને ઘોડાને છોડયા હે ચિર! શું તે પુરુષ આધેડાવધિજ્ઞાનથી અને છોડીને પ્રદેશ રાજાને આ પ્રમાણે કહ્યું- સંપન્ન છે? અનજીવી છે?' હે સ્વામી ! અહીંયાં ઘડાનો તેમ જ આપણો ચિત્ત - “હા સ્વામિ! આ આઘોડાવધિથાક સારી રીતે દૂર કરી લઈએ.'
જ્ઞાન-સંપન્ન તેમ જ અનજીવી છે.” ત્યાર પછી તે પ્રદેશી રાજા રથ પરથી નીચે પ્રદેશી હે ચિત્ત ! તે શું તે પુરુષ અભિઊતર્યો અને ચિત્તસારથી સાથે ઘોડાનો અને ગમનીય છે અર્થાત તે પુરુષ પાસે જઈને પોતાને થાક ઉતારતા તે બાજુ જોયું જયાં
બેસવું જોઈએ ?' કેશીકુમાર શ્રમણ અતિવિશાળ પરિષદની વચ્ચે
ચિત્ત – “હા સ્વામિ! અભિગમનીય છે' બેસીને ઊંચા અવાજમાં ધર્મોપદેશ આપી
પ્રદેશી – “તો પછી તે ચિત્ત ! ચાલ રહ્યા હતા. તે જોઈને પ્રદેશ રાજાને આ
આપણે તે પુરુષ પાસે જઈએ.' પ્રમાણે આંતરિક યાવત્ સંક૯પ ઉત્પન્ન થશે. અરે, જડ જ જડની ઉપાસના કરે છે,
ચિત્ત – “હા સ્વામિ ! આવો, આપણે મુંડ લેકો જ મુંડની પૂજા કરે છે, મૂઢ લોકો
જઈએ.' જ મઢ લોકોનો આશ્રય ખોળે છે, અપંડિત પ્રદેશી રાજાને પ્રતિબંધનાથ કશી મુનિની લોકો જ અપંડિતનો આદર કરે છે, પરંતુ આ
પ્રરૂપણમાં પંચવિધ જ્ઞાનનું નિરૂપણ... પર કોણ છે જે જડ, મુંડ અપ ડિત અને ૪૪. ત્યાર પછી ચિત્તસારથીની સાથે પ્રદેશી રાજા અશાની હોવા છતાં પણ શ્રીમાન, ક્રાન્તિમાન જ્યાં કેશીકુમાર શ્રમણ વિરાજમાન હતા, ત્યાં અને હૃષ્ટપુષ્ટ છે, તેજસ્વી છે?
આવ્યો અને આવીને કેશીકુમારશ્રમણથી થોડે આ પુરુષ શું ખાય છે? શું પીવે છે? વળી દૂર ઊભા રહીને આ પ્રમાણે બાલ્યા – એ લોકોને શું આપે છે જેથી કરીને આટલા
હે ભદન્ત ! શું તમે આધેડાવધિજ્ઞાનધારી બધા લોકો વચ્ચે બેસીને ઊંચા અવાજે બોલી છો? શું તમે અન્નજીવી છો?' રહ્યો છે?'
ત્યારે કેશી કુમારશ્રમણે પ્રદેશી રાજાને આ એ વિચાર કર્યો અને વિચાર કરીને ચિત્ત- પ્રમાણે કહ્યું - સારથીને કહ્યું –
હે પ્રદેશો! જેવી રીતે કોઈ અંકવાણિયા હે ચિત્ત ! જડ પુરુષ જડની પર્યું પાસના (અંક નામે રત્નના વેપારી) અથવા શંખકરે છે–પાવત્ જોર જોરથી બૂમ પાડી રહ્યા છે, વાણિયા કે દંતવાણિયા, રાજાને કર ને આપવાના જેનાથી મારી જ ઉદ્યાનભૂમિમાં હું અહીં- વિચારથી કોઈને સાચો રસ્તો પૂછતા નથી,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
