________________
- ૧૭૮
ધર્મકથાનુયોગ–મહાવીર–તીર્થમાં નાગ પૌત્ર વરુણ અમપાસક કથાનક : સૂત્ર ૩૦૦
નાગના પૌત્ર વરુણના મિત્રનું પણ વરુણને સમયે કાળ કરી ક્યાં ગયો, ક્યાં ઉત્પન્ન અનુસરવું–
થયો ?' ગૌતમ સ્વામીએ ભગવાનને પૂછયું. ત્યાર બાદ તે નાગના પત્ર વરુણનો એક પ્રિય
ભગવાને ઉત્તર આપ્યો – “હે ગૌતમ ! બાલમિત્ર રથમુસલ સંગ્રામાં યુદ્ધ કરતો હતો ત્યારે એક પુરુષના સપ્ત પ્રહારથી ઘાયલ થઈ
સૌધર્મ દેવલોકને વિષે અરૂણાભનામે વિમાનમાં શક્તિરહિત, વીર્યરહિત, પુરુષાર્થ અને પરાક્રમ
- દેવપણે ઉત્પન્ન થયો છે. ત્યાં કેટલાક દેવોની રહિત થયેલો પોતે “ટકી નહિ શકે” એમ
આયુષ્યની સ્થિતિ ચાર પલ્યોપમની કહી છેસમજી નાગના પત્ર વરુણને રથમુસલ
હોય છે. ત્યાં વરુણદેવની પણ ચાર પલ્યોપમની
સ્થિતિ કહી છે.” સંગ્રામથી બહાર નીકળતા જોયે, જોઈને ઘોડાઓને થોભાવ્યા, થોભાવીને વરુણની જેમ- “હે ભદન્ત ! તે વરુણદેવ દેવલોકથી થાવતુ-પાછા મોકલી દીધા અને પટના (વસ્ત્રના) આયુષ્યનો ક્ષય, ભવનો ક્ષય, સ્થિતિનો ક્ષય સંથારા પર પૂર્વાભિમુખ પર્યકાસને બેસી થયા પછી મૃત થઈને ક્યાં જશે ? કયાં બંને હાથ જોડી માથે હાથ લગાડી અંજલિ ઉત્પન્ન થશે?' ગૌતમસ્વામીએ શ્રમણ રચી આ પ્રમાણે કહ્યું-“હે ભગવન્! મારા ભગવાન મહાવીરને પૂછયું. પ્રિય બાલમિત્ર નાગના પત્ર વરુણનાં જે
ભગવાને ઉત્તર આપ્યો-“હે ગૌતમ ! મહાશીલવ્રત, ગુણવ્રતો, પ્રત્યાખ્યાન અને પૌષધો
વિદેહ ક્ષેત્રમાં જન્મ લઈ સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત, પવાસ હોય તે મને પણ હો.’ એ પ્રમાણે
પરિનિવૃત્ત થઈ સર્વ દુ:ખોનો અંત કરશે.' કહી સન્નાહપટ્ટ-બખતરને ઉતાર્યું અને શલ્યનો ત્યાગ કરી અનુક્રમથી કાળધર્મ પામ્યો.
વરુણના મિત્રની પણ સુકુલ-ઉત્પત્તિ વગેરે– વરુણના મૃત્યુ પર દેવકૃત વૃષ્ટિ
૩૦૦ “હે ભગવન્ ! નાગના પૌત્ર વરુણનો પ્રિય ત્યાર બાદ તે નાગના પૌત્ર વરુણને મરણ
બાલમિત્ર મરણસમયે મરણ પામીને ક્યાં ગયો ? પામેલો જાણીને આસપાસમાં રહેલા વાનર્થાતર
કયાં ઉત્પન્ન થયો ?' ગૌતમસ્વામીએ દેવોએ તેના પર દિવ્ય અને સુગંધી ગંધોદકની
ભગવાનને પૂછયું. વૃષ્ટિ કરી, રંગબેરંગી પાંચ વર્ણનાં પુષ્પો ભગવાને ઉત્તર આપ્યોતેના પર વરસાવ્યાં અને દિવ્ય ગીત સંગીતનો
હે ગૌતમ! તે કઈ સુકુલમાં ઉત્પન્ન નિનાદ પણ કર્યો.
થયા છે.' ત્યાર બાદ તે નાગના પૌત્ર વરુણની દિવ્ય દેવદ્ધિ, દિવ્યધતિ અને દિવ્ય દેવપ્રભાવ
હે ભગવન ! ત્યાંથી મૃત્યુ પામીને તુરત સાંભળીને અને જોઈને ઘણા માણસો પરસ્પર
જ તે કયાં જશે? કયાં ઉત્પન્ન થશે?' ગૌતમ એકબીજાને કહેવા લાગ્યા – પાવતુ – પ્રરૂપણા
સ્વામીએ ફરી પ્રશ્ન પૂછયો. કરવા લાગ્યા કે-“હે દેવાનુપ્રિયો ! અનેક પ્રકારના
ભગવાને ઉત્તરમાં બતાવ્યું કે “ હે ગૌતમ ! નાના-મોટા સંગ્રામમાંથી કઈ પણ એક મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સિદ્ધિને પ્રાપ્ત કરશે–ચાવ સામસામી રહી યુદ્ધ કરતા સખત રીતે ઘાયલ
સર્વદુ:ખોનો અંત કરશે.” થતાં મરણ કાળે કાળ કરી કોઈ પણ દેવલોકમાં
હે ભગવાન! તે એ જ પ્રમાણે છે, હે દેવરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે.'
ભગવન ! તે એ જ પ્રમાણે છે.' એ પ્રમાણે વરુણની લેવલેકમાં ઉત્પત્તિ અને ત્યાર બાદ :
કહી ગૌતમસ્વામી પૂર્વવત્ વિચરવા લાગ્યા. સિદ્ધગતિ નિરૂપણ૨૯૯. “હે ભગવન્! નાગનો પત્ર વરુણ મરણ છે નાગપૌત્ર વરુણ શ્રમણોપાસક કથાનક સમાપ્ત છે
Jan Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
