Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Sar

Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir

Page 263

શ્રીભગવતી-સાર અને ૨. સર્ષ – એટલે કે સરસવ. તેમાં જે મિત્રસરિસવા છે, તે ત્રણ પ્રકારના છે. સાથે જન્મેલા, સાથે ઊછરેલા અને સાથે ધૂળમાં રમેલા. તે ત્રણે શ્રમણ–નિગ્રંથને અભક્ષ્ય છે; પરંતુ ધાન્યસરિસવ બે પ્રકારના છે : શસ્ત્રાદિથી નિર્જીવ થયેલા (શસ્ત્રપરિણત), અને શસ્ત્રાદિથી નિર્જીવ ન થયેલા. (અશસ્ત્રપરિણુત). તેમાં અશસ્ત્રપરિણત તે નિગ્રંથને અભક્ષ્ય છે. શસ્ત્રપરિણતના પાછા બે પ્રકાર છે. એષણીય (ઈચ્છવા લાયક, નિદૉષ) અને (ન ઇચ્છવાલાયક, સદોષ). તેમાં અનેપણુય તે નિર્મથને અભક્ષ્ય છે. જે એષણાય છે તે બે પ્રકારના છે : યાચિત (ભાગેલા) અને અયાચિત (ન માગેલા). તેમાં જે અયાચિત છે, તે તો શ્રમણને અભક્ષ્ય છે; અને યાચિત બે પ્રકારના છે : મળેલા અને નહિ મળેલા. તેમાં જે નહિ મળેલા છે, તે નિગ્રંથને અભક્ષ્ય છે; અને મળેલા. ભક્ષ્ય છે.
પ્રહ–હે ભગવન્ ! માસ તમારે ભક્ષ્ય છે કે અભક્ષ્ય?
ઉ૦–હે સોમિલ ! માસ એટલે મહિના તે અભક્ષ્ય છે; તેમજ ભાષ એટલે સોનું રૂપું તળવાનું માપ, તે પણ અભક્ષ્ય છે; પરંતુ માસ એટલે અડદ જે શસ્ત્રાદિપરિણુત, યાચિત વગેરે હોય તો ભક્ષ્ય છે.
પ્ર. –હે ભગવન ! આપને કુલત્યા ભક્ષ્ય છે કે અભક્ષ્ય ?
ઉ –હે સોમિલ ! કુલીનસ્ત્રી એ અર્થમાં કુલસ્થા અમારે અભક્ષ્ય છે; પણ કળથી એ અર્થમાં કુલત્થા અમારે શસ્ત્રાદિપરિણાદિ હોય તો ભક્ષ્ય છે.