Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Sar

Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir

Page 467

શ્રી ભગવતીસાર નારકી બાકી રહે, ત્યાં સુધીનો કાળ “મિશ્ર' કાળ છે. અને શૂન્યકાળ ત્યારે જ હોઈ શકે, જ્યારે વર્તમાન સમયના તે બધા નારકે સમસ્તપણે ઉવૃત્ત થઈ જાય, અને તેમાં એકે બાકી ન રહે.
–હે ભગવન ! તિર્યચનિકસંસારસંસ્થાનકાળ કેટલા પ્રકારનો કર્યો છે?
ભ૦–હે ગૌતમ ! તે બે પ્રકારનો છે. અન્યકાળ અને મિશ્રકાળ૧. મનુષ્ય અને દેવાનો સંસારસંસ્થાનકાળ નિરયિક પ્રમાણે (ત્રણ પ્રકારનો) કહેવો.
ગૌ– હે ભગવન ! નૈરયિક સંબંધી સંસારસંસ્થાનકાળને ત્રણ પ્રકારોમાંથી કેણું કોનાથી વિશેષાધિક છે ?
મ0– ગૌતમ ! સૌથી થોડે અન્યકાળ છે. મિશ્રકાળ તેથી અનંતગણો છે અને શુન્યકાળ તેથી પણ અનંતગણો છે.
૧. શન્યકાળ તેઓને ન લેવાનું કારણ એ છે કે, ત્યાંથી ની કળેલા તેઓનું, તેથી બીજું સ્થાન નથી.
૨. કારણકે નારકાને ઉત્પાદ, ઉદ્વર્તાના અને વિરહકાળ વધારેમાં વધારે પણ ૧૨ મુહૂર્ત જેટલો છે.
૩. કારણકે આ સૂત્ર તે જ વાર્તામાનિક નારભવને આશીરીને પ્રવર્યું નથી, પરંતુ વાર્ત માનિક નારક જોની બીજી ગતિના ગમન વડે ત્યાં જ ઉત્પત્તિને આશીરીને પ્રવત્યું છેએટલે કે મિશ્ર કાળ એ નારામાં અને બીજાઓમાં ગમનાગમનકાળ છે, અને તે ત્રસ અને વનસ્પતિ વગેરેના સ્થિતિકાળથી મિશ્રિત થતો અનંતગણ થાય છે.
૪. કારણકે બધા વિવક્ષિત નારનું ઘણું કરીને વનસ્પતિમાં અનંતાનંત કાળ સુધી અવસ્થાન છે.