Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Sar

Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir

Page 374

જીવો અને શરીર
૩૫૫ શાપ અને અનુગ્રહ છે. જે વિશિષ્ટ તપસ્વી તપસ્યાજન્ય ખાસ શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે, તે કુપિત થઈ એ શરીર દ્વારા પિતાના કપ પાત્રને બાળી પણ શકે છે અને પ્રસન્ન થઈ તે શરીર દ્વારા અનુગ્રહના પાત્રને શાંતિ પણ આપી શકે છે. અને ૫. જીવે બાંધે કર્મસમૂહ એ જ કામણ શરીર છે. આ કાર્મણ શરીર જ્યાં સુધી અન્ય શરીર સહાયક ન હોય ત્યાં સુધી જીવનો કાંઈ ઉપભોગ સાધી શકતું નથી. આથી પ્રથમનાં ચારની પેઠે તે સોપભોગ ન કહેવાતાં નિરુપભોગ કહેવાય છે. અલબત્ત તે અન્ય શરીરનું મૂળ હોઈ પરંપરાથી તો જીવન ઉપભોગનું સાધન છે જ, અને તેથી તને શરીર ગણ્યું છે.
- આ પાંચમાંથી તૈજસ અને કાર્મણ શરીરને સંબંધ આત્માની સાથે પ્રવાહરૂપે અનાદિ છે; તે શરીરે બધા સંસારીઓને હોય છે. જ્યારે, ઔદારિક આદિ ત્રણ તે આત્મા સાથે અસ્થાયી સંબંધવાળાં છે.]
એક સાથે એક સંસારી જીવને ઓછામાં ઓછાં બે અને અધિકમાં આધક ચાર શરીર હોઈ શકે, પાંચ કયારે પણ હોઈ શકે નહિ. જ્યારે બે હોય ત્યારે તૈજસ અને કામણ હોય. કેમકે એ બંને, જીવને સંસાર હોય ત્યાં સુધી રહેનારાં છે. એ સ્થિતિ અંતરાલગતિમાં જ હોય છે. કેમકે એ સમયે અન્ય કોઈ શરીર હેતું નથી. જ્યારે ત્રણ
૧. જુઓ આગળ શાલકના ચરિતમાં તેને બંને રીતને ઉપયોગ, પા. ૨૮૩–૪.
૨. એક શરીર છોડી, બીજા શરીરને સ્થાને જવા સુધીની.