Book Title: Yogadraushtina Ajwala Part 1
Author(s): Muktidarshanvijay
Publisher: Vardhaman Seva Nidhi Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004611/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTii HjaLIST] bhAga-1 tArA INA 4 - adveSa - udvega her - - huM - niyama 113% - P]\ - - - - kheda balA > 73317478 - E sa - kSepa 2 - Asana 1chelle - La 5 - zuzruSA jIva - 7 - utthAna +]h]\ - -4 - prANAyAma -17 - - - - zravaNa llek 1cle - mImAMsI hai - dhAraNA - anyamudde la - bhrAMti -1 - sUkSmabodha 2 - pratyAhAre Ipols - kopanivRtti - yoga pravRtti che - guNa prApti na = pravacanakAra * muktinavijayajI mahArAja 20 SO Private & Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM bhAgaH 1 preraka ane mArgadarzaka : siddhAnta divAkara pa.pU. AcAryadevazrI jayaghoSasUri mahArAjA pravacanakAra : pa.pU. muktidarzanavijayajI ma.sA. saMzodhaka : 5.pU. ajitazekharavijayajI ma.sA. prakAzaka zrI vardhamAna sevA nidhI 10me mALe, mejesTIka senTara, gIragAMva, muMbaI-400 004 phona : 56374687, 56374787 2010_05 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saujanya dozI prANalAlabhAI kAnajIbhAI parivAra 501, mArzala epArTamenTa, govAlIyA Tenka, muMbaI-26. phona : 23802550, 23803262 bhAga : 1 * trIjI AvRtti : jAnyu. 2004 prata : 10OO 0 pRSTha saMkhyA : 22 + 410 = 432 kiMmata : rUA. 50.00 mudraka H ajaMtA prinTarsa lAbha kaoNmpalekSa, 12/bI, sattara tAlukA sosAyaTI, posTa : navajIvana, amadAvAda- 380014. phona naM. : 7545557 2010_05 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdara samarpaNa jemanI kRpAnA eka lezamAtrathI mArA jIvanamAM mArgano kaMIka ughADa thayo, mAdhyastha pariNati vikasita thaI, utsarga-apavAda; nizcaya vyavahAranI maryAdA samajAI, ekAMtavAdanI pakaDa chUTI te parama upakArI parama gItArtha, gacchAdhipati AcAryadeva zrI jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnA karakamaLamAM A pustaka samarpaNa karatAM ati AnaMda anubhavuM chuM. kRpAkAMkSI muktidarzanavijayajI 2010_05 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaprasAra sahAyako zeThazrI araviMdabhAI dozI vhenazrI devInhena nIlAMbara vhenazrI sudhAbvena javAharabhAI harakhacaMda blenazrI sulasAvhena surendrabhAI zAha vhenazrI jayazrIbDena niraMjanabhAI zAha vhenazrI anIlAbbena mahendrabhAI mahetA blenazrI mInAvhena zaileSabhAI mahetA zeThazrI sevaMtIlAla aMbAlAla zeThazrI zIvalAla nagInadAsa zeThazrI jItendra caMdulAla blenazrI haMsAbbena manubhAI zeThazrI kalpeza narendrabhAI zeThazrI zanAlAla jesIMgalAla vhenazrI maMjulAbena kezarImala saMghavI bahenazrI suhAsInIbena ramezabhAI koThArI tathA govAlIyA Tenka jaina saMghanA bhAI-baheno bahenazrI arUNAbena kaMpANI _2010_05 caMdraloka, nepIyansI roDa, muMbaI peDara roDa, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI bIcakenDI, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI govAlIyA Tenka, muMbaI phorTa muMbaI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmanAtha po. he. jainanagara je. mU. jainasaMghanuM nivedana paMca parameSThimAM trIjA pade ArUDha evA parama pUjya AcAryadivo e tIrthakaronI anupasthitimAM jinazAsananA anivArya aMga banI rahe che. temano upakAra asIma che. temanI kRpA jemanA para paDe che, te kRtakRtya banI jAya che. AvI ja kRpA amane saM. 20paranA cAturmAsa daramyAna sAMpaDI. gacchAdhipati siddhAntadivAkara AcAryadeva parama pUjya zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAne amArA zrI dharmanAtha po. he. jainanagara je. mU. jainasaMghe cAturmAsa karavA mATe vinaMtI karatAM teozrIe temanA AjJAvartI munirAjazrI pa. pU. muktidarzanavijayajI mahArAja sAheba tathA munirAja zrI pa. pU. harSaghoSavijayajI mahArAja sAhebane cAturmAsanI ArAdhanA karAvavA anumati ApI amArA upara anahada upakAra karyo che. tattvajJAnarUpI sarovaramAM haMmezAM DUbelAM rahetA evA parama pUjya munirAjazrI muktidarzanavijayajI mahArAja sAhebe saMghanAM zrAvaka-zrAvikAonI tattva taraphanI abhirUci jANI temanI pasaMdagIno kaLaza 1444 granthanA racayitA A. haribhadrasUri ma. sA. racita "yogadaSTi samuccaya' grantha para DhoLyo. zubha divasa zubha ghaDIthI grantha vAMcananA zrIgaNeza thayA. basa, pachI to kahevuM ja zuM ? pUjya muni bhagavaMtanI AgavI zailI, emanuM niraMtara tattvaciMtana, manana, padArthane atyaMta saraLa banAvI zrotAo samakSa mUkavAnI sUjha dvArA tattvajijJAsuono amArA upAzrayamAM maherAmaNa UmaTyo. pUjya guru bhagavaMtanA utkRSTa koTinA vairAgya dvArA vegavaMtI banatI emanI vANI sarva zrotAonA jANe ajJAnanA paDadA cIratI cIratI hRdaya soMsaravI UtarI jatI hatI. zrotAonA uramAM dharabAyelA jijJAsArUpI bIjane jANe jaLanuM siMcana thayuM ane temAM aMkurA phUTavA lAgyA. maitrI-prema-karuNA-vAtsalyAdibhAvothI bharapUra vyAkhyAna samApta thatuM tyAre jANe sau zrotAjano upazama sarovaramAM jhIlIne snAna karIne) bahAra nIkaLatAM hatAM. saunA mukha upara jIvanamAM kaMIka aneruM tattva pAmyAno saMtoSa taravarato hato. sAthe sAthe bIjA divasanA savAranI paNa rAha jovAtI. zrotAjanonAM mana upara Akho divasa enI UMDI asara rahetI hatI. prastuta nivedana lezamAtra atizayokti bhareluM nathI. kAraNa ke Aje paNa amArA saMghamAM evAM zrAvaka-zrAvikAo ame najare joIe chIe, jemanI adhyAtmaruci ane jIvanadRSTi jANe badhI sImAo pAra karI gaI na hoya ! kharekhara ! saMgha pUjyazrIno khUba khUba RNI che. yogadaSTi dvArA AMtaradRSTi kholI che. divyadRSTi ApI che. joke ghaNA badhA zrotAo A vyAkhyAno lakhatA hatA. chatAM adhyAtmarasika 2010_05 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka bhavya-AtmAone A vyAkhyAnono lAbha maLe, tenI asara cirasthAyI banI rahe, AtmA upara yoga pariNatinuM ghaDatara thAya, klezamaya pariNatino aMta Ave, jIvana naMdanavana bane ane mokSamArga para avirata prayANa karavAnuM atula evuM baLa sAMpaDe evA divya AzayathI amArA zrI saMghane teozrInA A vyAkhyAnone pustakArUDha karavAnI IcchA thaI, joke amArA mATe A kArya kaThina hatuM, pUjyazrIne vAta karatAM teozrIe nirlepabhAve kahI dIdhuM ke "A kArya mAruM nahi' paNa amArA saddabhAgye cAturmAsamAM birAjamAna raivatAcalacitrakUTAdi tIrthoddhAraka pa. pU. AcAryadeva zrImad nItisUrIzvarajI ma.sA.nAM praziSya cAritracUDAmaNi pa. pU. AcAryadevazrI maMgalaprabhasUrIzvarajI ma.sA.nAM ziSya vartamAna gacchAdhipati, saralAzayI, tapasvIratna pa. pU. AcAryadivazrI arihaMtasiddhasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI vidUSI sAdhvIzrI 5. pU. lAvaNyazrIjI ma.sA.nA ziSyA pa. pU. mayUrakaLAzrIjI ma.sA.e vyAkhyAnanuM avataraNa karela. teozrIne amArA zrI saMghe te samagra vyAkhyAnone vyavasthita rIte phera karI pustakanuM saMkalana, saMpAdana karavA vinaMtI karatAM teozrIe udAra hRdaye teno svIkAra karyo. ane potAnAM ziSyAzrI naMdIyazAzrIjInI sahAyathI A bhagIratha kAryano prAraMbha karyo. baMne puNyAtmAoe potAnA kiMmatI samayano bhoga ApIne samagra vyAkhyAnanI noMdhone vyavasthita karI pUjyazrInA pravacanano Azaya jaLavAI rahe te rIte potAnI AgavI zakti ane kasaba vAparIne pustakanuM suMdara saMkalana-saMpAdana karI ApyuM che. lagabhaga 10-10 mahinA sudhI akhaMDa zrama laIne taiyAra karela A pustaka pAchaLa teozrInI udAra dRSTi, vizALa bhAvanA ane jIvo pratyenI parama bhAvakaruNAnA amArA zrI saMghane darzana thAya che. teozrInA sahakAra ane sahayogathI ja amAro zrI saMgha A "yogadRSTinAM ajavALAM' pustakanuM prakAzana karavA baDabhAgI banyo che. te mATe amAro zrI saMgha e banne puNyAtmAono atyaMta RNI che. tathA amArA saMghanA sabhya zrI jIteMdrabhAI kApaDiyA, (ajaMTA prInTarsa) tathA rohitabhAI koThArI (zAradA mudraNAlaya)e khaMtathI A kAma karI ApyuM che. te mATe ame temanA paNa AbhArI chIe. nizcaya ane vyavahAranI samatulA jALavatuM A prastuta pustakanuM vAMcana-ciMtana-manana karI sau koI AtmA potAnA AtmA upara rahelI karmarajane dUra kare. ane sAdhanAmArgane apanAvI zIdhrAtizIdhra pranthibheda karI svAnubhUti-samyaggadarzanane pAmI enA dvArA paramapadanA bhoktA bane e ja aMtaranI sadAnI zubhAbhilASA saha bhavadIya 2010_05 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananA aMte AvanArA mRtyu samaye yoganI pUrvabhUmikA anaMtAnaMta pudgalaparAvartakALa A saMsAramAM avyavahArarAzi (sUkSmanigoda)mAM pasAra karI siddha banelA eka jIvanA upakArathI pAMca kAraNomAMthI bhavitavyatAnI mukhyatAe jIva vyavahArarAzimAM Ave che tyAM paNa kAlapratibaMdhaka hovAnA kAraNe anaMtAnaMtakALa rakhaDI kAlanI sAnukULatA thatAM te jIva caramAvartamAM Ave che. A caramAvarta paNa teno ja Ave che ke je jIva bhavya che; abhavya jIvone sadAne mATe saMsAranuM paribhramaNa nizcita hovAthI te AtmAo mATe caramAvarta che ja nahi. caramAvartamAM jIva Ave eTale tarata ja jIva dharma pAmI ja jAya athavA tene dharmanI prApti thaI ja jAya evuM nathI, paraMtu caramAvartamAM praveza thavAnI sAthe jIvamAM dharma pAmavAnI yogyatA Ave che. acaramAvartakALa e jIvane dharma pAmavA mATeno ayogyakALa hato. bhavabAlakALa hato. dharmayauvana tyAM prApta thatuM nathI. te pAmavAno kALa caramAvarta che. - caramAvartimAM AvyA pachI paNa AtmA parathI ghaNo badho karmano bhAra nIkaLe - jIva karmalaghutA pAme tyAre jIvananI koI dhanya paLe prabaLa puNyanA udayathI potAne taravAnA nimittabhUta evA deva-gurune pAme che ane teo dvArA upadeza sAMbhaLI - tene jhIlI potAnA AtmAmAM yathAzaktie pariNamAvI dharma pAme che. basa, ahIMyAMthI jIvanA dharmapuruSArthano prAraMbhakALa thAya che. A avasthAne zAstrIya paribhASAmAM apunabaMdhaka tarIke oLakhAvI che. ahIMyAM AvyA pachI eka bAju puruSArtha che to bIjI bAju pramAda che. baMne sAmasAmA TakarAya che. jIva puruSArtha dvArA AgaLa vadhavA jAya tyAM ja pramAda coTTAo potAnuM baLa vAparI tene pachADavA prayatna kare che. Ama jIva ane karmanuM yuddha ahIMyAMthI zarU thAya che. kyAreka jIva puruSArtha karI AgaLa vadhe che ane anAdikAlIna durbhedya evI graMthino bheda karI samyagdarzana pAme che. tyAre AtmA upara apUrva samyagujJAnano prakAza patharAya che ane tyAre te paramAnaMdanA lezane anubhave che. vaLI pAchI kyAreka jAgRti cAlI jatAM karmanA jhapATAmAM AvI AtmA nIce UtarI aMdhakAramaya evI mithyAtvadazAne pAme che tyAM saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMtakALa rahI pAcho upara Ave che. dareka jIva samyakatva pAmyA pachI pAcho nIce paTakAya ja evuM nathI paraMtu jIvane samyakatva pAmyA pachI upara caDhavA mATe khUbaja sAvadhAnI rAkhavI paDe che ane jo e na rahe to nIce UtaravAnuM ane saMsAramAM bhaTakavAnuM thAya che. vyavahAranave guNasaMpanna apunabaMdhaka avasthAthI yoganI zarUAta thAya che jyAre nizcayanaye graMthibhedajanita samyagdarzanathI yogamArganI zarUAta thAya che. 2010_05 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoganuM svarUpa vittavRttinirodho : yo: A pramANe pataMjali maharSi yoganI vyAkhyA kare che, jyAre gItA samatve yA ucyate | e dvArA samatAne yoga kahe che to ahIMyAM prazna thAya ke A bemAMthI yoga zuM ? cittavRttino nirodha e yoga ke samatA e yoga che ? tenuM samAdhAna e che ke vastuta: samatA e yoga che. AtmAnuM AtmasvarUpamAM TharavApaNuM e yoga che ane emAM cittavRttino nirodha e kAraNa che. jyAM sudhI cittanI vRttio (arthAta aMtaHkaraNano pariNAma) viSayomAM rAgAdibhAve bhaTakatI hoya che tyAM sudhI jIvane yoga nathI hoto, bhoga hoya che tethI AtmasvarUpamAM karavA mATe cittavRttino nirodha e kAraNa che tethI kAraNamAM kAryano upacAra karIne tene yoga kahyo che. pataMjalikRta ukta lakSaNa e badhI ja avasthAmAM ghaTatuM na hovAnA kAraNe (arthAt cittavRttiono saMpUrNa nirodha kevalajJAna vakhate thato hovAnA kAraNe) upAdhyAyajI mahArAje pataMjali lakSaNano pariSkAra karI vina vittavRttinirodho vaI: evuM vyApaka lakSaNa banAvyuM. je yoganI dareka avasthAmAM ghaTI zake che kAraNa ke jema jema vizuddhi vadhatI jAya che tema tema teTalA teTalA aMze AtmAmAM rahelI kliSTatA nIkaLatI jAya che arthAt teTalA aMze kliSTa cittavRttino nirodha thato jAya che. yogamArganI upayogitA jainadarzana temaja anya darzanomAM yoganuM mahattva khUbaja batAvavAmAM AvyuM che. yoga dvArA ja mokSane pAmI zakAya. jainadarzana nirdiSTa samyagadarzana, samyajJAna, samyagucAritra ane samyakatapa e mahAyoga che. enI sAdhanA karIne Aja sudhImAM anaMtAnaMta AtmAo muktine pAmyA che. anAdikALathI bhogamArgamAM gaLAbUDa DUbelA ane tenA dvArA bhavobhava duHkha, durbhAgya ane durgati pAmatA AtmAne temAMthI bacAvanAra, zaraNabhUta koI hoya to te mAtra eka yogamArga che, mATe ja karuNAsaMpanna gItArthajJAnI puruSo jIvanA uddhArane arthe yogamArga batAvI rahyA che, je koI paNa jIvanI upara upakAra karavo hoya to tene samyagadarzanAdi sivAya bIjuM kAMI paNa ApI upakAra karI zakAto nathI. zAstraprasiddha vaMkacUlanA daSTAMtathI paNa A vAta spaSTa thAya che ke yorInA mArge caDhI adhogatinI gartA tarapha prayANa karI cUkelA tenA AtmAne sadagurue cAra niyamo ApyA (1) ajANyuM phaLa khAvuM nahi (2) koInA para paNa ghA karatAM pahelA sAta DagalAM pAchA haTavuM (3) rAjAnI rANI sAthe vyabhicAra karavo nahi ane (4) kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahi. A cAre niyamo upara vicAra karazuM to jaNAze ke gurue bIjuM kazuMja ApyuM nathI paraMtu AMzika samyagradarzana, AMzika samyajJAna, AMzika 2010_05 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 sabhyazcAritra ane AMzika samyak tapa ApyAM che. temAM ajANyuM phaLa khAvuM nahi te zraddhAne sUcave che je AMzika samyagdarzana svarUpa che. ghA karatAM pahelAM sAta DagalAM pAchA haTavuM te vivekane sUcave che je AMzika sabhyajJAna svarUpa che. rAjAnI rANI sAthe vyabhicAra karavo nahi te sadAcArane sUcave che je AMzika sabhyacAritra svarUpa che ane kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahi te rasanendriya uparanA aMkuza sUcave che je AMzika samyag tapa svarUpa che. A cAra niyamanA aNIzuddha pAlanathI tene zuM lAbha thayo te kahevAnI jarUra nathI, je badhAja jANe che. pahelA niyamathI potAnA prANa bacyA. bIjA niyamathI potAnI bahenanA prANa bacyA. trIjA niyamathI maMtrIpaNuM maLyuM ane cothA niyamathI bAramo devaloka maLyo. A che na dUre yoganA pAlana dvArA AtmAnI pariNati nirmaLa bane che. vRddhi pAme che mATe yogamArganuM parizIlana ati Avazyaka banI jAya che. tenA vinA AtmAnuM vAstavika svarUpa samajI zakAtuM nathI ja vastunA saMdarbhamAM upAdhyAyajI mahArAja 350 gAthAnA stavanamAM lakhe yogagraMthanA bhAva na jANe, jANe to phogaTa moTAI mana rAkhe, tasa guNa mele veSe mahiyala mahAle, baka pare nIco cAle; jJAna vinA jaga dhaMdhe ghAle te kema mAraga hAle. parapariNati potAnI mAne, varate AratadhyAne; baMdha mokSa kAraNa na pichAne te pahele guNaThANe. kiriyA lava paNa je jJAnIno, dRSTi thirAdika lAge; tethI sujasa lahIje sAhiba sImaMdhara tuja rAge. 2010_05 - yogamArganA sUkSmabodha vinA kyAreka jematema bolatAM utsUtra prarUpaNA thaI javAno saMbhava paNa pUro rahe che te vAta jaNAvatAM teozrI lakhe che - mArca moTAImAM je muni, calave DAkaDamAlA; zuddhaprarUpaNa guNa viNa na ghaTe, tasa bhava arahaTTamAlA prakAze, nAse. Ama yogamArganI upayogitA ghaNI che. tenA dvArA ja svaparanuM ekAMtika ane AtyaMtika hita sAdhI zakAya che. yoganuM phaLa : yoganuM phaLa che viveka ane vairAgyanI prApti ane vRddhi. tenA dvArA guNasthAnakano vikAsa, tenA dvArA AtmasvarUpamAM sthiratA-ramaNatA-tanmayatA ane aMte kSapakazreNI pAmavA dvArA vItarAgatA-kevalajJAna ane mokSa. atIndriya AnaMdane pAmavo e sAdhakanuM lakSya che. e AnaMda jJAnamAMthI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 Ave che. jJAna malina thatAM AnaMda dabAya che. jJAna nirmaLa thatAM AnaMda bahAra Ave che. jJAna ane AnaMda ubhaya caitanya tattva che te Atmapradezoe che. jJAna, AnaMdane Icche che to AnaMda paNa jJAnamAM ja che. banneno abheda AdhAra Atmapradezo che. indriyonA sukhabhoga ane rasAsvAda baMdha thAya to ja atIndriya AnaMda maLaze. duHkhanuM kAraNa indriyajanita bhoga che. indriyajanita jJAna nathI. sAdhanAmAM indriyothI jANavAnuM cAlu hoya che paraMtu indriyothI bhoga bhogavavAnuM baMdha karIe to atIndriya sukha vedI zakAya che ane sahajAnaMdI banAya che. kevaLajJAna thayA pachI samasta vizvane nirdoSatAe - jJAtA-draSTA bhAve jANavA chatAM anaMta AnaMdanA bhoktA banAya che kAraNa ke AnaMdane vizvanA padArtha sAthe saMbaMdha nathI, vizvanA padArtha sAthe saMbaMdha che jJAnane. jJAnamAM samasta yo jhaLake che. Ama jJAnane vizvanA tamAma padArtho sAthe saMbaMdha hovA chatAM te saMbaMdha nirdoSa saMbaMdha che, jJAtA-draSTAbhAvano saMbaMdha che. kartA-bhoktAbhAvano saMbaMdha e ja doSarUpa che. kevalI bhagavaMtanuM svarUpa vicArI temano jevo zuddha upayoga che tevo zuddha upayoga ApaNo banAvavAno che te mATe matijJAnamAM vItarAgatA lAvavAnI che. te lAvavA mATe jJAnamAMthI asat irachAo, tRSNAo, ausukya, Aveza, caMcaLatA, capaLatA, kSudratA vagere bhAvone dUra karavAnA che. Ama kevalI bhagavaMtanuM jIvana satata AMkha sAme rAkhIne sAdhanA karavAnI che. bhogI jeTalo jaldI yogI bane te sAruM che. yogI, jIve tyAM sudhI jagata mATe upakArI che. yogInA traNe yoga jagatanA kalyANa mATe che. jyAre bhogInA traNe yoga potAnA bhoga mATe che. je svapara duHkhada che. yogI jagata pAsethI anna, vastra, pAtra, vasati, auSadhAdi Avazyaka cIja laIne jagatane jJAnanuM dAna karavA dvArA svarUpanuM jJAna-bhAna karAve che tethI yogI jagatane upakArI che temaja potAne maLelA yoga dvArA deha sukha na bhogavatAM AtmakalyANa kare che. mATe potAnA upara paNa upakAra kare che. samyakatvano artha zAstrakAre svasaMvedyatva - svAnubhUti karyo che ane cAritrano artha svarUparamaNatA karyo che. je jJAna arthamAM nathI paraMtu AnaMdavedana arthamAM che. jJAna eTale AnaMdano prakAza - jhaLahaLATa, jemAM sahaja rIte akriyatAe sarva zeyo jhaLahaLe che. Ama jJAnaguNanI pradhAnatAthI paNa AgaLa vadhIne vedakatAe AtmA pradhAna che. je jJAna, AnaMdamAM DUbeluM hoya, te jJAna nirdoSa hoya. nirvikalpa hoya. pachI bhale kevalajJAnamAM samasta vizva DUbeluM hoya. jJAnaguNa je AtmAno che temAM vIryazakti bhaLavAthI je rasa utpanna 2010_05 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 thAya che temAM jhIlavAthI AtmAne jhaboLavAthI AnaMda utpanna thAya che. e ja rIte cAritra paNa AtmAno guNa che temAM AtmazaktinuM milana thatAM je rasa utpanna thAya che te cAritrano AnaMda che. A rIte AtmAnA anaMtaguNa hovAthI te darekamAM vIryazakti phoravavAthI vIryazakti paNa anaMta che te darekamAM AtmA ekI sAthe DUbakI mAre tyAre AnaMda paNa anaMta bhogave che. Ane ja muktinuM - kevalajJAnanuM sukha kahevAya che. AtmA jyAre guNabhogathI thatA AnaMda sukhamAM ekAkAra thAya che tyAre guNaguNInI abhedatA tenI sthiratAmAM thAya che. tethI badhA ja bhinna bhinna guNono AnaMda guNaguNInA abhedamAM ekAkAra thaIne piMDIbhUta thavAthI te dhanasvarUpe bane che tethI AtmA AnaMdaghana svarUpa pAme che. prastuta yogadRSTi samuccaya e yoga dvArA mokSane pAmavA mATe mahAzAsrarUpa che jemAM 1444 graMthanA racayitA pUjyapAda haribhadrasUrijI mahArAjAe mitrA, tArAdi ATha dRSTinA bhedathI yoganuM svarUpa varNavyuM che. jemAM adhyAtmanA mArgane spaSTa karavA viziSTa koTino zabdakoza Apyo che jema ke pahelA ja zlokamAM paramAtmAnA svarUpane vizeSa spaSTa karavA prabhunI karmakAya, dharmakAya, tattvakAya avasthA batAvI che. AvA zabdano prayoga anyatra yoganA graMthomAM kyAMya jovA maLato nathI. tyAra bAda icchAyoga, zAsrayoga ane sAmarthyayoganuM varNana teozrIe je karyuM che te paNa mumukSu mATe mananIya che A ja rIte bIjA aneka AMkhe UDIne vaLage evA navA navA viSayo upara teozrIe vizada chaNAvaTa karIne yogamArgane spaSTa karyo che. AtmAnA adhyavasAyane oLakhavA mATe tema ja guNasthAnakanA vizada bodha mATe yogadRSTino talasparzI abhyAsa jarUrI che, tenA vinA guNasthAnakano bodha uparauparano ja rahe che. prastuta viSaya upara vyAkhyAna karatAM temaja tene pustakarUpe bahAra pADatAM mane siddhAMtadivAkara, paramagItArtha pUjyapAda AcAryadevazrI vijaya jayaghoSasUrijI mahArAjAnuM AlaMbana khUbaja upakAraka banyuM che. jyAM jyAM tattvanuM nirUpaNa karatAM padArtha spaSTa na thato hoya ema lAge tyAre teozrInI sahAyathI ja teno ukela pAmI zakyo chuM. temAM paNa 19mo zloka pratipAtaputAzcAghA temaja zlo. 34 jemAM avaMcakatrayanuM svarUpa varNavyuM che temAM to temanI sahAya atiupayogI nIvaDI che. mATe teozrI mArA mATe atyupakAraka che. temaja prastuta pustakane sAdyanta tapAsI tenA upara suMdara prastAvanA lakhI ApanAra vidvarya ane prabhAvaka munirAjazrI ajitazekhara vijayajI ma.sA.ne paNa hRdayathI yAda karyA vinA rahI zakAtuM nathI. vyAkhyAna, prabhAvanA, paThanapAThana vagere 2010_05 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 aneka javAbadArIo vacce paNa teozrIe samaya kADhIne je A kAma karyuM te badala teozrI paNa upakArI che. prastuta pustakanuM saMkalana-saMpAdana karavAmAM ke tenuM prakAzana karavAmAM je AtmAo sAkSAt ke parokSa rIte sahAyaka banyA che te sahunA satkAryane aMdarathI anumoduM chuM. aMte eka ja vAta ke he bhavya jIvo ! A janmanA aMte AvanArA mRtyu samaye jo tame samAdhimaraNane pAmavA IcchatA ho, samAdhi vinAnuM mRtyu tamArA AtmAne bhaya upajAvatuM hoya, samAdhi e ja jIvanano sAra mAnatA ho to bIjA badhA ja vikalpone choDI daIne tame punaH punaH A pustakane vAMco - temAM kahelA padArthone temaja batAvelA sAdhanAmArgane AtmasAt karo ane tenA dvArA samAdhimRtyune varI zIghAtizIdhra paramapadane pAmo e ja eka zubhAbhilASA. zubhaM bhavatu zrIzramaNasaMghasya 2053, zrAvaNakRSNA saptamI muktidarzanavijaya piMDavADA 2010_05 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avataraNakArazrInuM namra nivedana vi. saM. 2052nA cAturmAsamAM 5. pU. muktidarzanavijayajI mahArAja sAhebanA yogaSTi samuccaya uparanA adhyAtmasabhara vyAkhyAnazravaNano suyoga prApta thayo. mArA svAdhyAya mATe tenI noMdha karI, te daramyAna ghaNAbadhA zrotAjano taraphathI noTanI mAMgaNI AvatI rahI. teonI vizeSa mAMgaNIne anulakSIne ane aneka AtmAone eno lAbha maLe, e dRSTie noTo phera karAI. tyAM sudhI pustaka rUpe prakAzana karavAnuM koI ja lakSya na hatuM. paraMtu zrI dharmanAtha po. he. jainanagara saMghanA AgevAnoe A vyAkhyAno pustakArUDha bane tevI icchA vyakta karatAM A pustakanuM saMpAdana thayuM che. tethI A lakhANamAM koI asaMgati hoya, truTi rahI hoya, punarAvartana thayuM hoya vagere je ayukta hoya to te mArI kSati che. tene vAcakavarga kSamya gaNe. prAMte pravacanakAranA Azayane pUrNa nyAya na ApI zakAyo hoya ane jinAjJA viruddha kAMI paNa lakhAyuM hoya to tenuM aMtaHkaraNathI micchAmi dukkaDaM mAMgu chuM. vAcakavarga A pustakanA vAMcanathI AtmakalyANa sAdhe ane A pustaka prakAzananA Azayane sArthaka kare e ja aMtaranI ekanI eka abhilASA... _2010_05 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI munisuvratasvAmine namaH zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH NamotthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa zrI prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSa-dharmajita-jayazekharasUribhyo namaH yoga-jharUkhethI.. zukravAre pitAjIe putrane pUchyuM - beTA ! Aje zALAe javuM nathI ? putre kahyuM - nA, pitAjI ! pitAjIe kaDakAIthI pUchyuM - kema ? putre kahyuM - pitAjI amArA zikSakanuM magaja ThekANe nathI. pitAjIe AzcaryathI pUchyuM - zuM vAta che ? tane kevI rIte khabara paDI ? putre kahyuM - juo pitAjI ! zikSake somavAre kahyuM - 3 + 1 = 4. maMgaLavAre kahyuM 2 x 2 = 4. budhavAre kahyuM pa-1 = 4. gaIkAle kahyuM 8 + ra = 4. have pitAjI tame ja kaho, A zikSakanuM magaja jarAya ThekANe lAge che ? pitAjI hasI paDyA. vAta evI ja che. mokSa = mohakSaya ane motakSaya. moha sarva doSonuM mULa che. ane mota-vinAza-kSaya sarva duHkhonuM ! A mokSa ekarUpa che ane te mATe mArga che moha kSayarUpa mokSa mATeno rAga ane mota kSayarUpa mokSa mATenI prabaLa icchA. mokSarUpa lakSya, sAdhya eka che, cokkasa che. mAno ne ke "janI jema mokSa nAmano javAba e ja che. mAtra tene pAmavAnA batAvelA rastAo alaga-alaga che. alabatta A bhinnatA paNa zuddha nayanI apekSAe nathI, paraMtu azuddha nayanI apekSAe che emAM sAdhanAnA saravALAnI, guNonA guNAkAranI, sAdhanonI bAdabAkInI ane doSonA bhAgAkAranI vAto vividharUpe rajU thAya che. e badhAno sAra che rAga-dveSane ghasAro, samatAmAM vadhAro. tethI pelA bALakanI jema A vividhatAne bhulabhulAmaNI samajI bharamAI javAnI jarUra nathI. hakIkatamAM jovA jaIe, to Agama + guruparaMparA + svAnuprekSAnA AdhAre mahApuruSo te-te vyaktinI yogyatA, ruci, pUrva prApta vidyA vagere lakSyamAM laI ekanI eka vAta alaga-alaga DhaMgathI rajU karatAM hoya che. jema ke prabhu mahAvIra svAmIe gautama Adi gaNadharone brAhmaNa avasthAmAM je vedanAM vacanothI zaMkA uddabhavelI te ja vedanAM vacanono yathArtha batAvI e zaMkA dUra karI. jaMgalamAM dharma mAMgatA cilAtIputrane tenI avasthA vagerene joI munirAje Apelo upazama, viveka ane saMvararUpa dharma ane manaka mATe dazavaikAlika racatAM zayaMbhavasUrie batAvelA ahiMsA, saMyama ane parUpa dharma vacce koI tAttvika bheda nathI, kemake e baMne tattvArtha sUtrakAre batAvelA mokSamArga rUpa samyagdarzana-samyajJAna-samyagyAritranA pariNAma-phaLarUpa che. 2010_05 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 A ja rIte yogamArgonI vividha vicAraNAo paNa A ratnatrayIne kendramAM rAkhIne ja thayelI che, mATe ja samyagurUpa paNa che. sUripuraMdara yogAcArya haribhadrasUrijIe yogamArge ApaNane vipula sAhityanuM najarANuM dharyuM che. emAM IcchAyoga, zAstrayoga, sAmarthyayoga, icchA, pravRtti, sthiratA, siddhirUpe cAra pagathiyAM, prIti, bhakti, vacana ane asaMgarUpe vicAraNA, sthAna, sUtra, artha, AlaMbana, nirAlaMbana rUpe anuprekSA, praNidhAna, pravRtti, vidhvajaya, siddhi, viniyoga nAmanA pAMca yogAzaya, adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA, vRttisaMkSaya ItyAdi rUpe anuzIlana vagere ghaNAM ghaNAM yogaviSayaka ciMtano teozrIe rajU karyA che. prastuta yogadRSTinA ATha kramika AtmavikAsaka bhedo cauda guNasthAnakane ja alaga dRSTithI rajU karavAnA viziSTa prayAsarUpa che. bhinna bhinna deSTimAM rahelA jIvonuM svarUpa, pragaTato guNa ane dUra thatA doSonuM adabhuta Akalana A dRSTiomAM thayuM che. "yoga" zabdano prayoga paNa vividharUpe thAya che. "yoga'no artha prApti paNa thAya che. mULa "yuja' dhAtu parathI banelA A zabdane jyotiSIo saMbhAvanA arthe paNa vApare che. "nAtha" zabdanI vyAkhyAmAM yoga-kSemanuM vahana kare te nAtha. ahIM "yoga' zabdanI vyAkhyA che aprAptanI prApti. jyotiSIo dhanaprAptino yoga che" ema kahe tyAM yoga zabda saMbhAvanA arthe che. vaidyo "yoga' ne prayoga arthamAM vApare che. jemake "svarNakalpano yoga" svAthya mATe sAro che. tyAM yoga = prayoga samajavAnuM. vaiyAkaraNo "yoga"no artha vyutpatti kare che. athavA dhAtu ke nAmane pratyaya lAgavAnI prakriyA e yoga ane tethI niSpanna thato zabda yaugika zabda jemake dIpaka. kArmagranthiko "yogane karmabaMdhanuM tera guNasthAnaka vyApI kAraNa mAne che. emanA mate jyAM sudhI yoga cAlu che, tyAM sudhI mokSa nathI. emanA mate yoga eTale mana-vacana-kAyAnI zubhAzubha pravRtti. tethI temanA mate yoganirodha thayA pachI ja mokSa che. jyAre yogamArganA vicArako yogano artha kare che, yoga = mahAnaMdarUpa mokSa sAthe joDI Ape tevI tamAma zubhavyApAra. Ama "yoga" zabda aneka bhinna arthomAM vaparAya che. prastutamAM aMtima artha sAthe saMbaMdha che. ' yogadaSTi samuccaya' sUripuraMdara haribhadrasUrijIno jaina zrutajJAnane samRddha banAvato ananya graMtha che. e ja kapALa mahAtmAe enAM UMDAM rahasyone pragaTa karavA e ja graMtha para TIkA paNa racI che. mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAje A graMthanA padArtho gujarAtImAM "ATha yogadRSTinI sajhAya" rUpe gUMthIne saMskRta nahIM jANanArA paNa A adbhuta padArthono lAbha uThAvI zake te mATe stutya prayAsa karyo che. ' 2010_05 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 chatAM, yogadRSTi samuccayamAM rahelAM adbhuta rahasyono ratnathALa lokabhogyatAnI koTithI dUra hato. sAdhaka-mumukSu-adhyAtmarasika janatA A graMthanAM UMDAM rahasyo pAmI sAdhanAnA mArge sthira thAya, sAdhanAmAM zuddhi vadhAre ane sAdhanA vardhamAnabhAve vadhAratA jAya evA zubhAzayathI sva. pUjyapAda nyAyavizArada gacchAdhipati zrI A. de. vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAje A graMtha para sAdhu-sAdhvI Adi caturvidha saMgha samakSa vAcanAo ApI. jenA saMkalanarUpe divyadarzana TrasTa taraphathI yogadRSTi paranAM vyAkhyAno bhAga-1 ane bhAga-2 ema be bhAga prakAzita thaI cUkyA che. ane trIjo bhAga prakAzita karavAnI bhAvanA rAkhe che. emAM pUjya vidvAna munirAja (TUMkagALAmAM ja paMnyAsapade ArUDha thaze.) zrI muktidarzanavijayajI mahArAje potAnI AgavI zailIthI A gaMbhIra padArthone taddana pravAhI rUpa ApI vyAkhyAno dvArA sAmAnya prajAmAM vahetA karI kharekhara kamAla karI che. je vartamAnakALamAM zrAvakavargamAM dhArmika adhyayana taraphanuM lakSya ane tattva jANavAnI jijJAsA sAva ja pANImAM besI gayelAM dekhAya che te kALamAM AvA gaMbhIra UMDANavALA padArthonI chaNAvaTa vyAkhyAnomAM karavA dvArA pUjya munirAje potAnI eka AgavI zailInA vaktA tarIke viziSTa chApa UbhI karI che ane tattvAjijJAsuvargamAM cAhanA prApta karI che. pUjya munirAjazrIe taiyAyika, vaizeSika, bauddha, vedAMta vagere jainetara darzanono tathA pAtaMjala yogadarzana vagere yogasaMbaMdhI gaNAtA graMthono talasparzI abhyAsa karyo che. taTastha haMsa dRSTithI anya darzanono abhyAsa karanAra ja jainadarzanane yogya pariprekSyamAM mUlavI zake ane anya darzanomAM rahelI adhurAza, ajJAnajanya bhUlo, ane mohamUlaka uparachallApaNuM joyA pachI tameva sacca nIsaMkaM jaM jiNehIM paveiyaM' (te ja satya che ane zaMkArahita che, je jinezvaroe prarUpyuM che.) Avo nAbhithI nIkaLato raNakAra khAlI ghaDAno bodo nahIM, paNa suvarNa sikkAno nakkara ja hovAno. pUjya munirAjanAM pravacanomAM guMjato A madhura-nakkara raNakAra tamane Thera Thera anubhavavA maLaze. pUjya vidvAna munirAje jainadarzananA syAdvAda-anekAMta dRSTinA akATya siddhAMto, sAta naya-samabhaMgI ane pramANavAkyo, vyavahAra-nizcayanA sUkSma bhedo, utsarga-apavAdanI ucita bhUmikAo, jJAnanaya-kriyAnayanA upayukta sthAno vagereno mAtra bArIkAIthI abhyAsa ja nahIM, balke potAnI sUkSmakSikAthI e badhAnuM pRthakkaraNa ane vizleSaNa paNa karyuM che. Ama dharmatattva-yogatattva rUpI mazInanA eka-eka jhINAmAM jhINA sperapArTanuM jhINavaTabharyuM nirIkSaNa karI yogatattvanuM nirmANa zI rIte thAya ? yoga mArge kheDANa kevI rIte karI zakAya ? e bAbatamAM sArI hathoTI prApta karI che. alabatta yogagraMthapara pravacano saheje nizcaya tarapha DhaLelAM hoya, 2010_05 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 te samajI zakAya che paNa e pravacanomAM paNa vyavahAranayano saheje apalApa na thAya, enI sabhAna takedArI pUjya munizrIe rAkhI che e paNa A pravacanonA saMkalana para dRSTi pheravatAM saheje anubhavI zakAya che. kharekhara jovA jaIe, to kaSTa-pIDA vinA maphatiyA dharmI banI javA, ane vyavahAradharmIo para tIraskAra varasAvavA jaDatAthI nizcaya tarapha DhaLI paDelA nizcaya durnayavAdIone munizrInAM A pravacano paDakAra samAna che. hIrAnA mugaTanI ke nekalesanI vAto karavI sahelI che, paNa dhotiyA-kaphanI vinA e mugaTa ke nekalesa zobhatA nathI. evo paDakAra vyavahAra dharma ane kriyAne vagovatAM nizcayavAdIo tarapha teozrIe pheMkyo che. to sAme pakSe mAtra vyavahAradharma-kriyA AdarI levA mAtrathI dharma karyAno mithyA saMtoSa mAnatA ane "huM dhArmika chuM tevo bhrAnta ahaM rAkhatA mAtra vyavahAravAdIone paNa "pAuDara vinAnI kesula jema vyartha che tema bhAva vinAnI ane nizcaya tarapha nahIM laI janArI vyavahAra kriyAo paNa AtmakalyANanI apekSAe vyartha che evI cImakI ApI che. bhArekhama padArthone haLavAMkUla banAvI pIrasavAmAM pUjya munirAjazrI sArI saphaLatA pAmyA che te temanAM vyAkhyAnomAM UmaTatI saMkhyAne joI ane A saMkalanamAM aDhaLaka ApelAM daSTAMtonA AdhAre nizcita karI zakAya che. A viSaya para pUjya munirAjazrIe sAruM ciMtana karyuM che. ane A temano priyatama viSaya che, e emanAM pravacanonA saMkalanarUpa A pustaka para prathama dRSTi pheravavAmAM meM anubhavyuM. kevAM majAnAM hRdayamAM kotarI levA jevAM ane jIvanamAM apanAvI levA jevAM mauktiko emaNe chUTe hAthe veryA che !!! - adhyAtma premasvarUpa che. nyAyasvarUpa nathI. (pR. 10) * bIjA mane duHkha Ape e nAstikanI mAnyatA che, mArA karmo mane duHkha Ape che e AstikanI mAnyatA che, ane mArA doSo mane duHkha Ape che e dharmInI mAnyatA che. (pR. 13) kaDa vyavahArathI ApaNI sAmAcArI sAcI che, evuM mAnIe to ApaNI sAmAcArI pratye ApaNI vaphAdArI ane samarpaNa TakI zake che. ane nizcayathI bIjAnI sAmAcArI khoTI nathI evuM mAnavAthI enA pratye udAratA TakI zake che. (pR. 45) * sukRta karavuM e vyavahAradharma che, ane mUcha utAravI e naiRyika dharma che. (pR. 81) * sAdhake pula pratye udAsIna bhAva, kaSAyo pratye upazamabhAva, viSayo pratye anAsaktabhAva, jIvo pratye maitrIbhAva ane paramAtmA pratye bhaktibhAva karavAno che. (pR. 114) 2010_05 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 rAganAM pAtro choDavAM e vyavahAradharma che. rAganAM pAtrone bhUlavAM e nizcayadharma che. (pR. 162) * saMsAra e myujhIyama che. (pR. 180) * sUkSma bodha vinA sUkSma aticAra pakaDI zakAtA nathI. (pR. 206) * durbuddhi e saMsArano pAsaporTa che. (pR. 252) * Family = Father and Mother I Love You mAtA-pitA ! huM tamane cAhuM chuM (pR. 272) * jJAnamAMthI ahaMkAra nIkaLI jAya che tyAre paramAtmA upara athAga prIti utpanna thAya che. (pR. 302) * samyaktvI udAra AzayavALo hoya che. game tyAre nirNaya le, temAM kyAMya potAno svArtha na hoya. (pR. 322) * saunI sAthe ane sauthI aLagA rahevAnI dharmakaLA zIkhI levAnI che. sonI sAthe rahevuM eTale badhA pratyenI pharajo adA karavI ane sahuthI aLagA rahevuM eTale koInI apekSA rAkhavI nahIM. (pR. 339) * padArthadarzana thavA chatAM padArthanI asara na thavI e samAdhi che. (pR. 392) *zubhAnubaMdhanI zarUAta tattvanI rucithI ane 18 pApasthAnakanI arucithI che. (pR. 403) prastuta pustakanA prUphanAM pAnAMo parathI upalaka dRSTi pheravatI vakhate taratamAM najare caDhI gayelA A seMpalo che. buMdInA lADavAnI pratyeka buMdI mIThI-madhurI ja hovAnI. A pravacano aMge paNa evuM ja kahI zakAya. jainanagaramAM pUjya munirAje comAsA daramyAna ApelAM pravacanonuM suMdara saMkalana pa.pU.A. nItisUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA vartamAna gacchAdhipati pa.pU.A. arihaMtasiddhasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI vidUSI sAdhvIjI lAvaNyazrIjInA ziSyA mayUrakaLAzrIjI tathA naMdiyazAzrIjIe karIne saMdha upara suMdara upakAra karyo che. alabatta pravacanonA saMkalanamAM saMbhavita (1) kramabaddhatAno abhAva (2) keTalIka vAtonuM punarAvartana (3) prasaMgAnuprasaMga keTalIka anya vAtonuM nirUpaNa vagere ahIM paNa hoI zake che. paNa pravacanone mamaLAvavAnI e ja majA paNa che. kema ke pravacano upasthita zrotAgaNane lakSyamAM laI apAtAM hovAthI jIvaMta lAgaNIbharyAM hoya che. zrotAnI ruci, yogyatA, emanAmAM rahelA doSo vagerene najaramAM laI apAtAM A pravacanomAM zrotAono rasa TakI rahe, teo paNa ekAtmatA anubhave ane potAnA doSone dUra karavAnA upAyo-preraNA pAme te lakSya pravacanakArane rahetuM hoya 2010_05 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 tethI ja A pustaka tamane mAtra padArthaprakAza pAtharatuM volyuma lAgavAne badale tamArI sAthe vAta karatuM, tamArAmAM ja rahelA doSone dekhADatA darpaNa jevuM ane hitamitra banI tamane mArga sujhADatA Aptajana jevuM lAgaze. A pustaka vAMcananI nahIM paNa saMvAdanI anubhUti karAvaze. zAMtasudhArasa jharatAM ane prazAMtavAhitAmAM jhIlAvatAM A pustakanI prastAvanA AlekhananuM kArya mane soMpI pUjya munirAje maitrIbhAvanI anubhUti karAvI. mArAmAM AvA yoga TapakatA graMtha para prastAvanA AlekhananuM sAmarthya na hovA chatAM e mATe prerita karI pramodabhAvanAnA bhAvananI sAthe sAthe mane paNa A pustakanA kiMcidradarzanano lAbha ApavAno anugraha karyo che. A badala huM emano hRdayathI RNI chuM. A pustaka sarvagrAhya ane sarvopayogI banavA dvArA anekAneka bhavya jIvonuM rAhabara bane evI zubhecchA sAthe AvA zrutasAhityane samRddha karatAM ane yogamArge prakAza pAtharatAM TamaTamatA dIvAo pUjya munizrI dvArA pragaTa thayA kare tevI AzA rAkhuM chuM. A prastAvanA AlekhanamAM jinAjJA viruddha nirUpaNa thayuM hoya, to te badala hArdika micchAmi dukkaDama ! tanotu te vAgu jinarAja ! saukhyam | zrI munisuvrata jaina derAsarano upAzraya paMnyAsa zrI abhayazekhara vi. gaNIno ghATakopara Aso suda ekama saM. 2053 mu. ajitazekharavijaya 2010_05 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 46 * 61 65 68 anukrama 1. mokSanI joDe joDI ApanAra yoga .. 2. nizcaya-vyavahAranI paraspara pUrakatA . . . . . . . . . . 16 3. sarva tIrthaMkaronI jananI karuNA . . . 4. saMskAronI saravANI . . . . . . . . * * * * * * 5. ahiMsA paramo dharma . . . . . . . . * * * * 6. daSTirAganI bhayaMkaratA . . . . 7. sukhI thavAnI cAvI (dharatI paranuM svarga) . . . . . . 49 8. jIvananI jarUriyAta . 51 9. jIvananI vAstavikatA 25 10. saMsAranI ruci pApAnubaMdha; mokSanI ruci puNyAnubaMdha . . 11. gRhasthano viveka 12. atikramAdi kSati 13. pazuonI duniyAmAM Ajano mAnava . . . 14. saMskaraNanA strota . . 15. sthApanAnilepa . 16. apunabaMdhaka avasthAnuM svarUpa . . . 17. kaSAyanuM svarUpa 18. prabhu vIranI sAdhanA . . . . . . 19. sAdhanAmAM tapanuM mahattva . . . . 86 20, traNe yoganI sAdhanA mATenuM mArgadarzana . 21. dravyadAna tathA bhAvadAna . . . . 22. dehAtmAno saMbaMdha . . . . . . . . . . 104 23. yogInA prakAra . . . . . . . . . 107 24. icchAyoganuM svarUpa . . . . . . . * * * * * * * * * * 110 25. devapAlanI prabhubhakti . . 118 26. niyamanA lAbho - dRSTAMtathI samajo * . . . . . 124 27. premanuM paribaLa . . . . . . . . . . . . . 129 28. AryasaMskRtinI jhalaka . . . . . . * . . . . . 136 29. zAsrayoga . . . . . . . . . * . . . . . . 149 30. prabhudarzana kevI rIte thAya ? . . * * * * * * * * . . . 158 31. draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA . . . . . . . . . . . . 167 32. sAdhanAnI khUbIo . . . . . . . . . . . * * * * . . 185 33. vyavahAra ane nizcaya saMpradAya . . . . 1 * * * * . . . . . . . . 194 34. karmabaMdhanA prakAra . . . . . . * * * * . . . . . 197 35. dravyapuNya ane bhAvapuNya . . . . . * 82 * 95 . . . . . . . . . 201 2010_05 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 231 237 * . . . . . . 256 36. karmayoga, bhaktiyoga ane jJAnayoganI abhedatA . . . . . . 20pa 37. sAmarthyayoga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 38. AtmAnI saMsArI avasthA dRSTinA aMdhApAnA kAraNe che. . . 215 39, viSayAsakti kaSAyotpattinuM bIja . . . . . . . . . . 40. samatA ane samakita baMnemAM koNa caDe ? . . . . . . . . 227 41. sAmarthyayoga ane tenA prakAra . . . . . . . 42. samyatvanAM pAMca lakSaNo . . . . . . . . . 43. asaMga, mauna, ekAMta-sAdhanAnAM aMgo . . . . * . . . . . . 244 44. jJAnayogathI cAritra mahAna che. . * . . 245 45. pravajyAno adhikArI koNa ? . . . . . . . . 250 46. yogasAdhanA - upayoga zuddhi . . . . 47. mAna mUkIne mahAna bano . . . . . . . . . * * * * * 265 48. pravrajyAnuM phaLa jJAnayoga . . . . . * * * * . . . . . 276 49. AyojakaraNa . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 50. svarUpa satya ne sAdhanAsatya . . . . . . 289 51. dharmanuM vizada svarUpa . . . . . . . . . . * * * * * * .293 para. paramAtmA kyAre maLe ? . . . . . . . . * ' . . . . . . . 301 53. AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha . . . . . . . 307 54. upabRhaNA e samyaktvano AcAra che * * * * * . . . . 317 55. udAra ane gaMbhIra Azaya e samakitInI monopolI che . 321 pa6. cArisaMjIvanInuM dRSTAMta . . . . . . . . . 324 57. AcAra custatA e sva-para upakAraka che . . . . . . . . 330 58. nizcayanirapekSa vyavahAradharma .. . . 337 59. pAMcamI sthirAdeSTinuM svarUpa . 60. AtmavikAsanAM pagathiyAM . 344 61. marubhutinI uttamatA . . . . . . . . 349 62. praNidhAnAdi pAMca Azayo . . . . . 353 63. bhAvazatrunI oLakhANa . . . . . . . . . . . . . . 361 64. kalyANamitranI upayogitA . . . . . . . . . . . . . . 368 65. siddhi vi. Azaya . . . . . . . . . . . . . . . . 374 66. upayoganuM svarUpa joDenuM satata anusaMdhAna . . . . . . . . 376 67. rAga e vItarAgatAnI vikRti che jyAre TheSa e rAganI vikRti che 68. AThamI daSTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 * * * * * * * * . . . . . 339. * 341 * * . . . 38ra 69 badha-anabadha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1 2010_05 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja aNasamajamAM guMDA sAthe karI dIdhelI dostI jema samajaNanA kALamAM bhAre paDI jAya che tema ajJAnadazAmAM Indriyone ApI dIdheluM baLa, samajaNanA kALamAM ya herAna karatuM ja rahe che. - mana jo zarIranA pakSamAM che to AtmAnI durgati nizcita che ane mana jo AtmAnA pakSamAM che to AtmAnI sadgati nizcita che. - zarIramAM pedA thaI jato roga kadAca ApaNane rovaDAve che paNa manamAM pedA thaI jato doSa to ApaNane rakhaDAve che. ki jaDa padArthone mAtra "upayoga"nuM ja sthAna Apo paNa jIvatattvane to upAsanA'no ja viSaya banAvo. jaDa padArtho pratyenI Asakti jo ghaTI jAya ane jIva tattva pratyeno aNagamo jo TaLI jAya to pachI AtmakalyANa thavAmAM jarAya takalIpha nathI. Asakti e ja to manano khorAka che. jo manane Asakti mukta rAkhavAmAM ApaNe saphaLa banyA to pachI muktisukha pAmavAmAM ApaNane koI ja takalIpha nathI. 2010_05 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga AryasaMskRtimAM cAra puruSArtha che. temAM kAma ane mokSa puruSArtha e sAdhya puruSArtha che ane artha ane dharma anukrame sAdhana puruSArtha che. Aje ApaNane zrI jinazAsana janmatAM ja maLyuM che paNa tenuM mUlyAMkana keTaluM karIe chIe te upara zAsanaprAptinI saphaLatA che. pUrvakALamAM dharmanI pradhAnatA rahetI. Aje to zikSaNe nAstikatAno - anAtmavAdano bharapUra pracAra karyo che, yaMtravAde sukhazIlatA ane bekArIne janma Apyo che ane anAryatAe svArthodhatA tathA bhogavAdane vyApaka banAvyo che. tenA phaLasvarUpe Aje dharmanA jJAnathI prajA vaMcita che. pUrvanA kALe rAjA, purohita, maMtrI, amAtya vagere paNa dharmanI jANakArI acUka letA. joke te vakhate brAhmaNa ane zramaNane kaTTaratA hatI. ane haribhadra to tyAM sudhI bolyA che ke rAjamArgethI gAMDo hAthI Avato hoya ane saMrakSaNa mATe derAsarano oTalo maLato hoya to hAthInA paga nIce kacaDAI maravuM sAruM paNa jaina maMdiranA oTale paNa caDavuM nahi. dharmajhanUnI temanA zabdo hatA ke tinA tAkyamanokari na gaccha jinamaMDhiram | AvuM mAnasa dharAvatA. haribhadra purohita paNa 14 vidyAnA pAragAmI hatA. eTaluM jJAna emanI pAse hatuM ke te peTamAMthI nIkaLI na jAya te mATe pote peTe pATo bAMdhatA hatA. potAnI jAtane sarvajJatulya mAnatA. potAne na AvaDe evuM kaMI ja nathI evI khumArI hatI. sAthe sAttvikatA paNa eTalI ja hatI ke mane koI kaMI navuM jaNAve to mAre tene guru banAvavA ane ziSya thaIne samarpita rahevuM. rAjyamAnya purohita eka divasa nagaramAMthI pasAra thAya che tyAM svAdhyAyanA ghoSathI oLakhAtA evA upAzrayanI nIcethI pasAra thavAnuM banyuM. upara pU. sAdhvIjI mahArAja svAdhyAyamAM "cakkI durga, harizaNagaM.' evI gAthAno vAraMvAra uccAra karatAM haribhadra sAMbhaLyAM. arthaghaTana karavA mAMDyuM. paNa artha samajAto nathI. becena bane che. niravacanadeDhamati evA purohita tarata upara gayA ane pUche che A koNa bole che ane teno artha zuM ? tarata ja yAkinI mahattarA sAdhvIe javAba Apyo ke Ano artha ApavA mATe ame anadhikArI chIe. vaLI rAtrinA samayamAM puruSoe sAdhvIjInA upAzrayamAM AvavuM te paNa ucita nathI. ane Ano yathArtha artha tamAre jANavo hoya to Apa amArA AcArya mahArAja pAse padhAro, ane haribhadra AcAryajIno saMparka karyo. maryAdAnuM pAlana karanAra sAdhvIjIne lAkho dhanyavAda !!! jo temaNe TUMkANamAM artha batAvavAnI ceSTA karI hota to 2010_05 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 kadAca haribhadrasUri zAsanane na paNa maLata !!! AcAryazrI pAse jJAnanI utsukatAthI gayelA haribhadranI AMkhonuM teja gItArtha gurue jANyuM ane kahyuM ke A gAthAno artha zIkhavo hoya to sAdhu banavuM paDe ane jIvanabharanI A pratijJAo pALavI paDe. jJAnaruci evA haribhadre A vAtano svIkAra karyo ane dIkSita banyA. tejIne Takoro basa, ema prakAMDa vidvAnane sAdhanAnI pagadaMDI para gurujIe caDAvI dIdhA ane A ja haribhadra brAhmaNa, dhuraMdhara AcArya banyA ane uccAre che ke jinazAsana na hota to amAruM zuM thAta ? jinAgama vinA anAtha evA ame bhavasamudramAMthI bahAra kevI rIte nIkaLata ? AvuM bolanAra paNa eka divasa cUke che. AtmA haMmezA nimittavAsI che. jevuM nimitta maLe tevo AkAra laI le che. jema pANIne svataMtra AkAra hoto nathI, vAsaNa pramANe AkAra dhAraNa kare che tema haribhadrasUrinA jIvanamAM paNa eka prasaMga banyo che. temanA be ziSyo (saMsArI pakSe bhANeja haMsa ane paramahaMsa) bauddho pAse gupta rIte bhaNavA gayA che ane jaina sAdhu tarIke oLakhAI jatAM teone bhAgavuM paDyuM che. bhAgatAM bhAgatAM eka sAdhu jhaDapAI jAya che ane bIjo sAdhu doDato gurumahArAjanA caraNe AvIne badhI vAta karI mRtyu pAme che. baMne ziSyone gumAvavA badala AcAryazrI gusse thAya che ane te vakhate 1444 bauddhono nAza karavAnuM vicAre che. gusso AsamAne pahoMcyo che. vidyAnI labdhithI badhAne kAgaDA banAvI telanI kaDAImAM taLIne nAza karavAno saMkalpa karI cUkyA che. have AnA mATe temanA guru vyathita che. Ane gussAmAMthI nIce kevI rIte utAravA ? | gItArtha guru mahArAje agnizarmA ane guNasenanA navabhavanAM nAmonI gAthA temane mokalI ane A vAMcatAM ja sUrijI camakyA. are kevuM akArya karyuM ? pApa samajAyuM. tIvra pazcAttApa karyo ane prAyazcitta mAgyuM. prAyazcittamAM gurue 1444 graMtho racavAnuM kahyuM. - AcAryazrI vicAre che ke agnizarmA to ajJAnI hato. huM to jJAnI chuM eTale kaSAyane AdhIna na thavAya. ApaNane kaSAyo vibhAva lAge che ? ApaNe koIne rAga karIe ane koI ApaNane rAga kare e doSa lAge che ? enAthI chUTavAnuM mana thAya che ? * guNasena - aggisammA .- sIhANaMdA ya taha piyAputtA / sidi - jJAtinA - sunA, ghaNA - ghasAro ja rU - mannA / 1 / jaya vijayA ya sahoara, dharaNo lacchIa taha pai-bhajA / seLa-vileja pittiya - kuttA - nAma sattaHU | 2 || guNacanda - vANamantara samarAica - giriseNa paannoa| egassa tao mokkho'Nanto avassa saMsAro // 3 // 2010_05 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga rAgane kADhatAM vAra lAge e kSattavya che. paNa rAga kADhavA jevo lAge che ? Sa eTale durbhAva durbhAva bahu kharAba che. maitryAdino nAza kare che. jenI sAthe dveSa che tenI sAthe bhavobhava koI ne koI saMbaMdhathI joDAvuM paDe che. agnizarmA ane guNasenano paraspara vairAnubaMdha cAlu rahyo. guNasenanuM chaThThA bhavathI puNya prakarSane pAmyuM...pelo pI game te rIte upasarga kare che. tyAM najIkano deva AvI upasarga zamAvI de che. samarAditya kevaLI bane che tyAre velaMdhara rAjA prazna puche che - prabho ! agnizarmAno jIva bhavya che ? kyAre mokSe jaze ? keTalA bhave mokSe jaze ? haju tene mokSanA bIjabhUta samyagadarzana prApta karyuM che ke nahIM ? tyAre kevalI banelA samarAditya javAba Ape che ke - agnizarmAno jIva bhavya che. hajI te asaMkhya pudgala parAvartakALa rakhaDaze..pachI ghoDAnA bhAvamAM samakita pAmaze. pachI cAragatimAM rakhaDI asaMkhya kALe mokSe jaze. palyopamanuM varNana - eka yojana eTale Aje lagabhaga 12 ki.mI. thAya. eTale ahIMthI sAbaramatI jeTalo Akho vistAra AvI jAya teTalo lAMbo-pahoLo ane UMDo khADo banAvo. e khADAmAM yugalika bALakanA, taratanA janmelA bALakanA vALanA khaMDa khaMDa TukaDA karI temAM bharo, ThAMsI ThAMsIne bharo, tenA uparathI tamArI Trako, vAhano, tamArA kahevAtA rolaro badhuM ja jAya, TasathI masa na khase, pAkA roDa karatAM majabUta...e rIte bharyA pachI dara so varSe eka TukaDo kADho. A rIte vALanA TukaDA kADhatAM e khADo khAlI thAya teTalAM varSa 1 palyopama thAya. 70560 abaja varSa = 1 pUrva....evA 84 lAkha pUrva bhagavAna RSabhadevanuM AyuSya hatuM. eka palyopamanAM varSa to asaMkhya che. eTale 1 palyopama varSanA AyuSyavALo deva asaMkhyAtA jinezvaranAM pAMcepAMca kalyANako UjavI zake che. 10 koDAkoDI palyopama = 1 sAgaropama, 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 avasarpiNI 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 utsarpiNI utsarpiNI + avasarpiNI = 1 kAlacakra anaMtA kAlacakra = 1 pudgalaparAvarta. AvA asaMkhya pudgala parAvartakALa A agnizarmAno jIva saMsAramAM bhaTakaze. A gAthAo vAMcI haribhadrasUri camake che. agnizarmA to ajJAna che. e to bhaTake krodhanA kAraNe, paNa huM dharma pAmelo, huM zAsana pAmelo, huM ATale UMce Avelo, huM saMsAramAM bhaTakIza ? mAruM zuM thaze ? tarata kaSAya zAMta pAme che. saMsArabhAva eTale bhoganI parAkASThA - ane 7 vyasanonI gulAmI. mokSabhAva eTale yoganI parAkASThA ane 7 kSetra tathA anukaMpAmAM bharapUra dhanano vyaya. bhogathI 2010_05 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 saMsAra cAle che. bhoga parAkASThAe pahoMce tyAre mAnavI 7 vyasanomAM AgaLa vadhe che. yoganI prApti thaI che tenuM lakSaNa zuM ? dhanAdino 7 kSetro, anukaMpA tathA jIvadayAmAM parAkASThAe vyaya karavo. A che yogabhAva.gRhastha UMcAmAM UMcA 1ra vrata pALe, jitendriya bane, bhogalaMpaTa na bane, to paNa gRhasthajIvanamAM dAna nathI to adhUruM che. dAna vinA mokSa na maLe. saMyamI banyA, tapasvI banyA, tyAgI banyA paNa parigrahamAM paDyA ke mUchamAM paDyA tenuM saMyamIpaNuM na kahevAya. dAnAdiguNono abhyAsa na hoya to tyAga paNa na pariName, tapa paNa na pariName ane saMyama paNa na pariName. yogadRSTi zloka dvArA granthakArazrI vIraprabhune namaskAra kare che. temanAM traNa vizeSaNo kahe che. (1) ayoga... (2) yogI gamyam (3) jinottamam | natvecchAyogato'yogaM yogigamyaM jinottamam vIra vacce samAna ho tadRSTi-mevataH | 9 || ayogI, yogIone samajAya evA ane jinomAM zreSTha evA zrI vIra paramAtmAne IcchAyogathI namaskAra karIne huM yogane enI dRSTionA prakAra varNavavA dvArA kahIza. 45 AgamamAM 8 dRSTinuM varNana jovA maLatuM nathI. chatAM haribhadrasUri mahArAja pUrvadhara AsannavartI hatA mATe te kALe nAza pAmatA pUrvanA jJAnamAMthI je kAMI bacyuM hoya teno saMgraha karI yogadaSTi samuccaya graMtha banAvyo hoya e ja ucita lAge che kAraNa ke anya darzanamAM je kAMI jovA maLe che te sarvajJa zAsananA uDelAM chAMTaNAM ja che. pAtaMjala yogadarzanamAM 8 daSTinuM varNana jovA maLe che. daSTivAdamAM 14 pUrvanuM jJAna hoya che. 14 pUrvanuM saMpUrNa jJAna te sarvAkSarasaMnipAtI jJAna kahevAya che. AvuM jJAna zrutajJAnAvaraNIya karmanA layopazamathI thAya che. ane AvA jJAnavALA te zrutakevalI kahevAya che. sarvAkSarasaMnipAtIjJAna zrutajJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI thAya che. zrutakevaLI 1 divasanA garbhane paNa jANI zake che, kevaLajJAnI pratyakSathI jANe, zrutakevalI zrutathI jANe. zrutakevalInuM jJAna paNa kevalajJAna pAse biMdu samAna che. kevaLajJAnanA anaMtamA bhAge che. " 1ramA guNasthAnakanA dvicarama samaye je jJAna che te jJAna paNa kevaLajJAna pAse anaMtamAM bhAge che. anaMta bahubhAga jJAna te vakhate paNa avarAyeluM hoya che. tevI rIte AnaMda paNa kevaLajJAnanA anaMtamA bhAge che. Aja pUrNa ane apUrNano taphAvata 2010_05 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga che. jJAna AtmAno AnaMda lUMTavA mATe che. jJAna pAMDitya mATe nathI, jJAna sAkSaratA mATe nathI, jJAna vidvAna thavA mATe nathI. 5 game teTalA apUrNanA saravALA kadI pUrNa banI zakatA nathI. pUrNa banavA mATe mohakSaya jarUrI che. mohakSayanA lakSya vinA paMDita e palita che. sAkSara e rAkSasa che. vidvAna e nAdAna che. eka vakhata ghaNA paMDito pothAMnAM gADAM bharIne kAzIthI AvatA hatA, abhimAna ghaNuM hatuM jANe ke amArA jevA koI nathI...rastAmAM eka gAma AvyuM...gAma pAse chokarAMo ramatAM hatAM...eya chokarAMo AghAM khaso...khaso...jotAM nathI ! ame bhaNIne AvyA chIe. pelAM chokarAMne thayuM, ema ! bhaNIne AvyA cho ? to kaho ke A dhULa-retI keTalI che ? ema kahI khobAmAM dhULa lIdhI...paMDito to mAthuM khaNavA lAgyA...nyAya bhaNyA, vyAkaraNa bhaNyA, A bhaNyA ne te bhaNyA paNa AvuM to kyAMya bhaNyA ja nahIM...pelAM chokarAM kahe ATaluM ya nathI AvaDatuM ? to zuM dhULa bhaNyA ? A eka khobo dhULa kahevAya. jyAM koThAsUjha joIe tyAM pothAM zuM kare ? moha nIkaLe to jJAnano AnaMda pAmI zakAya. eka prazna pUchuM ? jo saMsAranuM sukha bahu sAruM che to tene niraMtara kema bhogavatA nathI. temAM aMte kaMTALo kema Ave che ? teno javAba eka ja che ke azAtA ane atinA udayathI jIvane atRpti UbhI thAya che ane anukULa padArthonA bhogavaTAthI zAtA ane ratino udaya thavAthI temAM sukhano AbhAsa thAya che. jyAre AtmAnuM sukha-AnaMda niraMtara bhogavI zakAya che. tenA bhogavaTAmAM prAraMbha kALamAM ekAMta jarUrI bane che. pachI sarvatra anubhavAya che. pAMcamI ane chaThThI STi sudhI sthAnanI apekSA rahe che. jyAre sAtamI vagere dRSTimAM te rahetI nathI jyAre maithunanA sukhamAM to jIva ekAMta ja pasaMda kare che te ja batAve che ke te sukha niMdya che. jJAnanI nirmaLatA, jJAnanI niHzaMkatA, jJAnanI pUrNatA, e che kevaLajJAna. jJAnamAMthI AnaMda ja maLe. kevaLajJAnamAMthI AnaMda sivAya bIjuM kaMI ja na maLe. cittavRttine svaccha karavA mATe nirmaLa banAvavA mATe tapa-tyAga-upavAsa pauSadha vagere ja karavAnuM che. jJAna tenuM nirmaLa bane che; cAritra tenuM nirmaLa bane che ke jene mAthe guru che. gurunizrA joIe ja...bhaNavAthI vidvAna banI zakAya che paNa sAdhaka banI zakAtuM nathI. sAdhakatA to mohakSayanA lakSya Ave che. sAdhaka banavuM che ? sAdhanA karavI che ? sAdhanAthI ja sAdhyasiddhi prApta thAya che. sAdhana pudgalanAM banelAM hoya che. sAdhana dvaita che. AtmA mULabhUta svarUpamAM advaita 2010_05 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che. siddhAtmA svarUpe advaita che. ApaNA AtmAnA vikArI bhAvo, ApaNA AtmAnA karmano saMyoga e daita avasthA che. AtmAnA karmasaMyukta badhA ja bhAvo daita kahevAya. kAraNa ke te bhAvo ekalA AtmAmAM utpanna thatA nathI tethI karmanA audayika bhAvo badhA ja vaita che. upazama ane kSAyopathamika bhAvo paNa dvaita che ane jIvathI rahita pudgala skaMdho jIvanA vyavahAramAM Ave che e paramANuthI bhinna skaMdha rUpa hovAthI te paNa daita che. maMdira, mUrti, Agama, guru ane graMtha badhuM ja vaita che. Ama jIvanI karmajanita avasthA ane upakaraNAdi badhuM vaita che. te dvitanI vacce rahIne AtmAe potAnI siddhAvasthA - advaita avasthA prApta karavAnI che. je dvaita, advaitanI smRti karAve ane advaita tarapha laI jAya e dvata nizcaya rUpe sAdhana che. je daita advaitanI smRti na karAve ane advaita tarapha laI na jAya te vyavahAra sAdhana che. je vaita, advaitanI smRtino nAza kare ane advaitanI sAdhanAne roke te apradhAna sAdhana vaita che. je Principle MattermAM traNe kALamAM pheraphAra na thAya. dA.ta. 2 x 2 = cAra, 3 + 1 = 4, 5 - 1 = 4, 8 : 2 = 4 A prinsIpala che. 4no eka yunITa A nakkI thayo. have emAM pheraphAra na thAya. jyAre Policy MattermAM pheraphAra thaI zake che. tame pahelAM dhaMdhAmAM naphAnuM dhoraNa 5%nuM rAkhyuM. pachI moMghavArI vadhI, kharca vadhyo to tame 10% paNa napho rAkhI zako cho. emAM tamArI sAme koI vAMdho na uThAvI zake. koI kahI na zake ke pahelAM 5% ane have 10% kema ? paNa koInI pAse pAMca TakA ne koInI pAse daza TakA laIe to koI pUchI zake ke Ama kema ? jaina zAsanamAM 14 guNasthAnako prinsIpala che. kaSAyasthAno rasabaMdhanA-sthAno vagere...A badhuM prinsIpala che. jemAM jagatamAM pheraphAra na thAya. paNa vyavasthAmAM pheraphAra thaI zake che. te te dravya kSetra - kAla - bhAvamAM AtmA je vyavasthAne svIkArI AgaLa vadhe te sAmAcArI che. kAle kAle phare che te sAmAcArI che. are, kSetrabhede eka ja kAle paNa sAmAcArI phare che. ane kAlabhede eka ja kSetramAM paNa sAmAcArI phare che. khuda 11 gaNadharonI sAmAcArImAM bheda hato. sAmAcArI ApaNe UbhI karelI vyavasthA che. chadmastha UbhI karelI vyavasthA che. ane gItArtha gurubhagavaMto ja ziSyonI yogyatA pramANe te te paddhati - sAmAcArI dvArA temanuM yoga-kSema kare che. corI maMDAve tenuM nAma gora, saMsAra maMDAve tenuM nAma gora, 2010_05 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga saMsAra bhaMgAve tenuM nAma guru. Akho ya saMsAra dvaita che, jene je sAdhana yogya lAge te rIte AgaLa vadhavA do...sAmAcArInI TIkA-TippaNa karavAno koIne hakka ja nathI. badhA ja kAcanA gharamAM rahIe chIe. tame mArA kAcanA ghara para patharo pheMkazo to huM sajjana houM to patharo sAme nahIM pheMkuM paNa bIjo tamArA kAcanA ghara para jarUra patharo pheMkaze. samajAya che ! sAmAcArInA jhaghaDA hoya ja nahIM. hiMsA-ahiMsA, corI-acorI vageremAM gItArtha hiMsAthI AgaLa vadhI zakAtuM hoya to, te karI zake che. paNa utsarga mArge ahiMsA, satyane ja mArga kahevAya. gItArtha koNa ? jenI zAstrathI parikarmita mati=buddhi hoya. hRdayamAM zAsananuM hita ja hoya, najaramAM deza-kALa hoya. dravya kSetra bhAvanAM jANakAra hoya, saMvignatA paNa sAthe sAthe khUba ja jarUrI che. saMvigna ane gItArtha, A bethI zAsana cAle che. tenA abhAvamAM zAsanane ghaNuM nukazAna che. kahyuM che ke, "jima jima bahuzruta bahujana saMmata, bahu ziSye parivariyo,timatima jinazAsanano vairI, jo navinizcaya dariyo....' kAla - jo hRdayamAM saMvignatA na hoya to svanuM hita sAdhI zakAya nahi saMvigna gItArtha svapara ubhayanuM hita sAdhI zake che. saMvignatA mohanIyanA kSayopazamanuM sUcaka che, gItArthatA jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamanuM sUcaka che. bhAvamokSa hRdayamAM che. dravyamokSa upara che. pahelAM mokSa kyAM che ? ghAtI karmanA nAze kevaLajJAna thAya te bhAvamokSa che. - AtmArUpI siMha zarIranA pAMjarAmAMthI bahAra nIkaLyo te dravyamokSa che. siMha mohanA baMdhanamAMthI chUTayo te ja bhAvamokSa che, ghAtI karmano nAza puruSArthathI che. aghAtI karmano nAza bhavitavyatAthI che. to pachI, aghAtInI puNyaprakRtithI maLatI cIja meLavavA bajAramAM bhaTakavAnI jarUra che ? tenI pAchaLa paDelA AtmAo jinavANI sAMbhaLavAnuM cUke che. jinavANI sAMbhaLavI tamane game ? devaguru karatAM paisAne adhika mAne te dharmI nahi, apekSAe juo to avasare jinapUjA choDAya paNa jinavANI na choDAya. dvaitamAM du:kha che. advaitamAM sukha che. Aje ApaNuM kevaLajJAna matijJAnamAM pariNAma pAmyuM che. samudra khAbociyuM banyuM che. jha A badhAne deva game ane guru nathI gamatAM te doSita lAge che. paNa guru sAdhaka che siddha nathI e kema nathI samajAtuM ? gurune na oLakhe te jaina zAsanane pAmyo nathI. _2010_05 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vItarAgatA rAga-dveSamAM pariNAma pAmI che. AnaMda sukha-duHkhamAM vaheMcAI gayo che. nirvikArI vikArI banyo che. amara AtmA mRtyu pAmI rahyo che. jIvane saMsAramAM je du:kha che te icchAnuM che. jenI icchA thAya ane te vastu na maLe to te aMtarAya kahevAya. paNa jene icchA nathI tene aMtarAya zeno ? vAMDhAne patnIno aMtarAya kahevAya, daridrIne dhanano aMtarAya kahevAya. sAdhune nahi, kAraNa vAMDhAne ane daridrIne patnI ane dhananI icchA che. jIvane du:kha che te aMtarAyakarma che. paisAno aMtarAya karma che to duHkha che. patnI nathI to te patnIno aMtarAyakarma che. eTale duHkha che. paisA meLavavA mATe majUrI karI karIne paisA meLavyA. karoDa maLyA..paNa marI jazo eTale karoDa gayA...majUrI karIne jIve meLavyuM zuM ? pAcho aMtarAya Ubho karyo....A aMtarAya toDavA dAna ApavAnuM zarU karo. A vyAkhyAna sAMbhaLIne dAnI bano. to vyAkhyAna saphaLa...(tamane zuM banavuM game ? zAlibhadra ke puNIyo ?) pAtaMjaladarzanamAM yoganI vyAkhyA 'yogazcittavRttiniodhaH" e vyAkhyA che. cittavRtti mananAM pariNAma - teno nirodha. A vyAkhyA kayAM ghaTe ? sarvatra nA ghaTe. e vyAkhyA sArI che. paNa teno pariskAra upAdhyAyajI kare che. sarvatra ghaTI zake tevo artha kare che. "vijJaSTa cittavRttinirodho yo:'' A vyAkhyA kare che. kAraNa ke kliSTatA e saMsAra, kliSTatA e duHkha, kliSTatA e rajhaLapATa che. jema kliSTatA vadhAre, tema duHkha vadhAre. kliSTatA vadhAre tema saMsAra vadhAre.'' = "vinaSTa cittavRttiniSedho yoH '' A vyAkhyA 1thI 13 guNaThANAmAM badhe ja ghaTe. mokSepa yoganAtu yogaH" mokSanI sAthe joDANa karI ApanAra manavacanakAyAno vyApAra e yoga che. yoga e setu che. pula che. jema jema cittavRttino nirodha teTalo teTalo yoga che. khAlI dharmakriyA e yoga nathI. paNa mokSanI sAthe je joDI Ape te mana, vacana, kAyAno dharma vyApAra yoga che. jemake vyavahAranaye pratikramaNa karyuM paNa Adara bahumAna vidhi upayoga vagere rAkhIne kriyA karo to Aja nahIM to kAle yoga Ave...manane bhaTakatuM na rAkho, cittavRttine bhaTakavA na do. to yoga bane. rAga ane rati judA che. rAga kAraNa che. rati kArya che. dveSa arita judA che, dveSa kAraNa che. araMti kArya che. padArtha joyo gamI _2010_05 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga gayo, kheMcANa, Asakti, e rAga che. aMdarano AnaMda e rati che. aMdarathI AtmA Thare, e rati che. enAthI cittavRtti gherAyelI che e ja saMsAra che. saMsAra rAga-ratithI cAle che. saMsAra TheSa - aratithI cAle che. ene ghaTADIe to dharma Ave. aMtarAyano kSayopazama karo.(1) majUrIthI aMtarAyano kSayopazama thAya che. (2) ane paramAtmAnI bhaktithI paNa aMtarAyano kSayopazama thAya che. pAramArthika aMtarAyano kSayopazama paramAtmAnI bhaktithI thAya che. mokSa pAmavA mATe parama sukhInI sevA karo. kAM parama duHkhInI sevA karo. parama sukhInI sevA = 8 kalAka paramAtmAnI sevA karo. parama du:khInI sevA = 8 kalAka paramaduHkhInI sevA karo = dAna karo. caturgatika paribhramaNa e bAhyasaMsAra che. bhAvasaMsAra aMdaramAM che. vikArI pariNati, vikArI cittavRtti e bhAvasaMsAra che. jyAM saMsAra che tyAM ja mokSa che. upara mokSa pachI che. upara mokSa e to sthAna che. saMsAra jo ahIM (hRdayamAM-manamAM) che to mokSa paNa ahIM ja (hRdayamAM) prApta thAya che. jyAM baMdhana che tyAM ja mukti saMbhavI zake. ahIM jene thAMbhalA sAthe bAMdhyA che tene bahAra jaIne choDo to chUTe ? nA. ema rAga-dveSanuM baMdhana aMdaramAM che, matijJAnanAM upayogamAM che. to matijJAnanA upayogamAMthI rAgAdi vikalpone dUra karavAnA che. azubha vikalpo dUra karIne zubha vikalpo karavAnA che. ane aMte zubhavikalpo paNa dUra karI nirvikalpa dazA prApta karavAnI che. matijJAnamAMthI vikAro ane ajJAna dUra thatAM matijJAna ja kevaLajJAna bane che. ghAtakarmanA kSaye jIva kevalI bane che. ghAtakarmathI rahita banelA kevalIo kAlakrame aghAtI karmano kSaya karI siddhazilA upara pahoMce che. karma rahita thatAM siddhazilAe - lokAMte jAya che. eTale jIvano ja mokSa thAya che. ane mokSa upara kSetramAM batAvavo te dravyano kSetramAM upacAra che. eka bAju azubha karmanuM baLa che sAme zubha karma che. azubha saMskAra vadhu che. sAme zubha saMskAra ochA che. anaMtakALathI anaMta saMskAro aMdaramAM paDelA che. nigodamAM anaMtakALa pasAra karI zakAya che. vikalaiMdriyamAM satata saMkhyAtA hajAra varSa rahI zakAya che. jyAre paMcendriyapaNAmAM satata eka hajAra sAgaropama arthAt asaMkhyakALa pasAra karI zakAya che. anaMtakALacakra = 1 pudgala parAvarta, ardha pud.parAmAM paNa anaMtakALacakra 2010_05 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pasAra thAya che. anaMtakALanI rakhaDapaTTI pachI jIvane mAMDa mAMDa mAnavabhava prApta thAya che. saMskaraNa mAnavanA bhavamAM ja moTe bhAge thAya che. dharmasAmagrI tathA je baLa, mokSa pAmavA mATe joIe te mAnavabhavamAM maLe che. atisukha atidu:kha banne dharmaprAptimAM bAdhaka che. nArakImAM duHkhathI jIvo AkrAnta hoya che. uttarottara nArakImAM atiduHkha che. devo atisukhamAM che. devalokamAM uttarottara zAtA vadhatI ja jAya che. tyAM cAritra nathI. paNa cAritranA saMskAra rahI zake che. manuSyajIvanamAM uccakoTinA tapanA, tyAganA, anAsaktinA, cAritranA saMskAra daDha karelA hoya to tyAM cAritranuM AvaraNa pAtaLuM hoya che. emanuM cAle tyAM sudhI paramAtmAnI bhaktimAM cAlyA jAya che. devomAM asaMkhyAtamA bhAge samakitI hoya che. nArakImAM asaMkhyAtamA bhAge samakitI hoya che. paNa nArakI karatAM devo asaMkhyAtaguNA che. emAMthI paramAtmAnI vANI sAMbhaLavA janArA devo bahu ochA che. kema ? pramAdamAM che. tyAM paNa pramAda ja na naDe che. tyAM sAmAyika nathI, pUjA che, tapa nathI, viratino pariNAma nathI. chatAM tyAM samakita koNa TakAvI zake ? ahIMthI samakita laIne gayA pachI tyAM jaIne ghaNA badhA samakita gumAvI de che. samyaktva pAmyA pachI samyaktva vamIne pharI anaMtakALe sabhyatva pAmIne mokSe janArA vadhAre jIvo hoya che. asaMkhyAta kALe pharI samyaktva pAmIne mokSe janArA tenAthI ochA hoya che. ane saMkhyAta kALe pharI samyaktva pAmIne mokSe janArA tenAthI ochA hoya che. pranthibheda karatAM pahelAM je pariNAma Ave che, tene apUrva pariNAma kahevAya che. premanI vRddhi karyA vinA kadI samakita pAmI na zakAya. svArthabharyo prema karazo to laukika puNya baMdhAze. niHsvArtha prema karazo to lokottara puNya baMdhAze. paNa dveSa to karAya ja nahIM. kAraNake dveSa durjanatAnuM sUcaka che. tenAthI pApa ja baMdhAya, prematattva abhedasUcaka che. nyAya bene judA pADe che. prema ene eka kare che. adhyAtma premasvarUpa che; nyAyasvarUpa nathI. kevaLajJAnamAM jaDa-cetana badhAM tattvo samAI jAya che. premamAM ApIne jIvavAnuM che. rAgamAM ApIne sAme levAnuM hoya che. rAgI Apato hoya to enI sAme ghaNuM maLaze, evI buddhithI rAgI Ape che. premamAM to ApavAno ja bhAva che. sAme levAnI vAta ja nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAya AvA premano nAza kare che. mATe kaSAya karavAno nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAya eTale samajo.. jIvanI zakti anaMta che. jJAna - 2010_05 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga 11 darzana - cAritra - tapa - vIrya zakti anaMta che. guNa = zakti. anaMtakALathI jIve potAnI anaMta anaMta zakti, anaMta anaMta rasa - pudgalamAM ThAlavyA ja karI che. ThAlavI ThAlavIne jIva pote khAlI thaI gayo che. potAnA gharamAMthI AtamarAma nIkaLI gayA che. tethI jyAre pudgalanA zabdAdi pAMca viSayo maLaze tyAre temAM anaMta rAgAdi karaze. have A anaMtazaktinuM UrdhIkaraNa karIne tene svarUpamAM ThAlavavAnI che, guNonI svarUpamAM thatI ekamekatA, e ja saMpUrNatA che. kevalajJAnathI jIva saMpUrNatayA potAmAM samAI jAya che ane sAdhanAno pUrNa virAma thAya che. atyAra sudhI A zakti pudgalamAM ThalavAtI hatI ane tethI jIva gugala joDe coMTI jato hato, ekameka thaI jato hato ane pachI temAM koI vighna Ave to tIvra kaSAya karato hato. A ja anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM svarUpa che. have jarUra na hoya tyAre A anaMtAnubaMdhI kaSAyano pAvara ocho dekhAya, to saMjvalana jevA paNa dekhAI zake che paNa mULa asala jAta to anaMtAnubaMdhInI ja hoya che ane mATe ja pharI nimitta maLatAM te anaMtAnubaMdhI potAno cahero dekhADe che. nimittonI alpatAthI mahoruM badalAI zake che paNa cahero badalAI zakato nathI ane AthI ja saMsAra ekAMte kharAba che. ame jyAre saMsAra zabda bolIe chIe tyAre atyaMtara saMsAra samajavo. bAkI bAhyasaMsAramAM paramAtmAnA maMdira, mUrti vagere sAta kSetro e sArabhUta saMsAra che mATe ja kahyuM che ke, sAra tuM sAruM uddhatuM ! A kaSAyo caMDALa jevA aspRzya che. caMDALa zarIrane apavitra kare che, kaSAya AtmAne apavitra kare che. jAticaMDALa sAthe be kalAka pharI to juo, phakta be kalAka ja sAthe rahevAnuM. aDavAnuM nahi. chatAM tevuM tame karazo ? nA. to pachI aspRzya evA kaSAyonI dostI zA mATe karo cho ? kaSAyo e jIvonI maitrIne toDI nAkhe che. samyakatva jIvonI sAthe aprItibhAva, jugupsAno bhAva, vairano bhAva, zatrutAno bhAva kadI na AvavA de. anAdikALathI jIve prasthibhedathI prAptavya evA samakitane pAmavAno apUrva bhAva karyo ja nathI. eka strIne putraprAptinI jhaMkhanA jeTalI satAve tenA karatAM anekagaNI samyakatvaprAptinI jhaMkhanA thaze tyAre AtmakalyANa nizcita thaze. jIva sAthe bhedano pariNAma ne pudgala sAthe abhedano pariNAma A che saMsAra. saMsAra vyavahArathI cAle che ane vyavahAra bhedathI cAle che. have jIvo sAthe premanI abheda pariNati ne pugala sAthe vairAgyanI pariNati karatAM karatAM AgaLa vadhIe to baMnenI parAkASThAmAM mokSa che. 2010_05 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 paNa mohanI sAmenI laData bahu bhayaMkara che. ekAda vakhata zubha bhAvo sparzI jAya, paNa saMskAra deDha na karyA hoya to jIva pAcho nIce UtarI jAya che. pravRttidharma apekSAe sahelo che. paNa jIve puruSArtha karIne pravRtti vakhate vRttimAM zubha saMskAranA mULane daDha karatAM rahevuM paDe che. A karavAthI devalokamAM nikAcita aviratinA kAraNe jyAre bhoganI pravRtti karavI paDe che tyAre virAga banyo rahe che. devaloka enA mATe vizrAmasvarUpa bane che ane pharI mAnavabhava pAmI virAgI yAvatu vItarAgI banI zake che. - A prakriyAnA abhAvamAM to devalokAdinA bhoga-vilAsa-eza-ArAma badhuM pramAda banI rahe che. tyAM samakita meLavavuM durlabha che ane maLeluM samyakatva TakAvavuM durlabhatara che. covIsa tIrthakaromAM paNa samyatva AvyA pachI jeo TakAvI na zakyA teonuM samyaktva gayuM samajavuM. paNa teonI jAgRti apUrva hovAthI devaloka emane mahelane badale jela jevo lAge che. Aje ghaNA dAdA bhagavAnane kevaLadarzana kahe che, kSAyika samakitI mAne che ane marIne mahAvidehamAM gayelA kahe che. AvI asaMgata vAto karanArA jaina paribhASA, jaina zAstrone barAbara samajyA nathI kAraNake kevaLadarzana pachI avatAra ja nathI. kSAyika samakita mATe paNa paheluM saMghayaNa ane mokSagamana kALa joIe. temaja kSAyika samakitI mATe maryA pachI mahAvideha nathI. vaimAnika devaloka che. kaSAyanA ghaTavAthI ahIM ja samAdhi, zAMti, prasannatA ane AnaMda maLe che. A anubhUti pratyakSa che. mokSa bhale dUra rahyo paNa dharmanuM rokaDuM phaLa = cittanI prasannatA, viSaya-kaSAyanI maMdatA, rAga-dveSanI kSINatA vagere pratyakSa che. dharmathI puNya baMdhAya ane te puNyathI maLatAM sukho udhAra che. puNya e paNa vibhAva che. e karmasvarUpa che. enI sattA AtmAe potAmAM nAkhavI paDe. pachI kALAMtare sukha maLe e sukha dharmathI maLatAM aMtaraMga sukhanuM bAya-proDakTa che, ADapedAza che. e vAstavika sukha nathI paNa e sukhamAM anAsaktatA bhaLe e sAcuM sukha che ane anAsakti vinAnuM saMsAranuM sukha to bojArUpa che. ghAsasvarUpa che. AtmAnuM sukha e anAjasvarUpa che. paNa A tuccha sukhomAM jIva aTavAI jAya che mATe ja devalokamAM samakitanI prApti kaThina che. devalokamAM sukha kalpanAtIta che. narakamAM du:kha kalpanAtIta che - tyAM svarUpanI kalpanA AvavI duSkara che. tamAre ghera koI maLavA Ave ane bahu sArI TrITamenTa Apo, AgatA-svAgatA karo to ene ghera javAnuM jaldI mana thatuM nathI. ema devaloka vageremAM svarUpanI laganI lAgavA 2010_05 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga 13 mATenuM koI vAra nathI paNa ""saMyogA: viyogAntA' evuM samajAI jatAM jIvane viveka Ave che. paNa A vivekanA baLe jIva jo puruSArtha na phorave ane kALa tathA bhavitavyatA upara badhuM choDI de ke AtmA to ApaNo potAno ja che. ene kyAM khoTuM lAgavAnuM che ? e kyAM bhAgI javAno che ? e to che che ne che. to AvI upekSAvRttithI AtmA maLI zakato nathI. ahIM ArAdhanA karatAM deDhatara saMskAranuM jo AdhAna karavAmAM na Ave to bhavAMtaramAM devagati vageremAM A saMskAro cAlyA jaze. yAda rAkhavA jevuM che ke, saMskAra sahitanI durgati paNa sagati che ane saMskAra rahitanI sadgati paNa durgati che. samyakatva sahitanI naraka sArI jo samakita TakatuM hoya to ! ane samakita vagarano devaloka paNa nakAmo che. zreNikano jIva atyAre pahelI narakanA madhyama pAthaDAmAM che. paNa, majAmAM che, bahArathI narakanI sajA bhogave che, duHkho asahya banatAM cIso paNa pADe che. paNa devuM cUkavAya che evI zraddhA che eTale mane aMdarathI prasanna che. samakitanI khUbI che ke aMdaranI prasannatA kadI paNa naMdavAya nahi. ane nirjarA paNa cAlu rahe. mithyAtvI duHkhavedana samaye mohanI tIvratAthI vadhAre duHkhI thAya che. kSAyika samakitI zreNikane moha ghaNo ocho che to, du:khanuM vedana paNa ochuM che. ane mohanI maMdatAthI tene bhautika sukha paNa ochuM lAge che teno jIva zAtA-azAtAmAM mUMjhAto nathI paNa baMnethI nirapekSa evA AtmAnaMdanI joDe anusaMdhAna rAkhe che. mithyAtvIne anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM hovAthI zarIra-AtmAno abheda bhAva vyApaka che ethI kAyayogajanya narakAdinAM duHkho vakhate paramAdhAmI vagere pratye ugra kaSAya thAya che. samyakUvIne paramAdhAmI aparAdhI ja dekhAto nathI. tenI najaramAM paramAdhAmI nirdoSa che. teno upayoga potAnA karma upara, potAnI bhUla upara che - tethI game teTalI mArapITa thAya to paNa aparAdhI pratye pratikULa vicAro AvatA nathI. jagata pratyeno satya abhigama A che. bIjA mane duHkho Ape che e nAstikanI mAnyatA che mArA karmo mane duHkho Ape che e AstikanI mAnyatA che. ane mArA doSo mane duHkha Ape che e dharmAnI mAnyatA che. utkRSTa jJAnI te che ke, je duHkhano ekasarakho svIkAra ja kare ane kSamAnI pariNati sAthe te ekapaNa duHkhano pratikAra na kare. guNasane kSamAnI pariNati sAthe duHkhano svIkAra karyo to nava bhava ja thayA eTale eka palyopama jeTaluM paNa duHkha nahIM ane sAme anaMtakALanuM sukha maLyuM. vepArI buddhi hoya to gaNita mUkI juo ke du:khanI sAme sukha keTaluM che ? alpa 2010_05 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 duHkha ane asIma sukha; A gaNitamAM ekAMte phAyado che. saMsAranuM kokaDuM gUMcavAyuM che, to tene ukelavAnI mAthAkUTa DAhyo mANasa na kare. e to ene kApIne AgaLa ja vadhe. kokaDA upara kApa mUkavo e ja eka upAya che. A badhA saMbaMdhonI Adi ja nathI ane saMbaMdha karavA jatAM, kadI saMsAranAM kAmo pUrAM thatAM nathI eTale gUMcane ukelavI e mithyA upAya che. ene choDI do eTale ene kApI nAkho. evaMbhUta naya pudgalamAM lAgu paDato nathI kemake pAramArthika evaMbhUta nayanA mate saMsAra che ja nahIM. kArya-kAraNano aMta Ave tyAM ja pAramArthika evaMbhUta naya lAgu paDe che. tame Aje je badhuM karo cho te gAyane dohI dohIne kUtarIne pAvA jevuM karo cho. graMthakAra A graMthanI zarUAta karatAM maMgaLa kare che kAraNa ke kalyANakArI kAmomAM ghaNAM vighno Ave che. vinonA traNa prakAra che (1) jaghanya - bahAranI pratikULatA (2) madhyama - zArIrika vyAdhi (3) utkRSTa - mAnasika pratikULatA jemAM iSTa tattvanuM anusaMdhAna thAya che temAM bahAranAM vighno rahetAM nathI. ane maMgaLathI vidhdhadhvaMsa thAya che. maMgaLa e ISTadevanA namaskArarUpa che. arihaMtamaya upayoga banyo eTale vipno nAza pAme che. tame jeTalo samaya arihaMtanA upayogamAM raho cho teTalo kALa AgamathI bhAvanikSepe arihaMta bano cho. arihaMtano upayoga hoya tyAM moha ubho na rahI zake. jevo upayoga hoya tevo AtmA bane che. AtmAnA upayoganuM sthirIkaraNa arihaMta tattvamAM thatAM ja vizno vagere nAza pAme che. tame paNa jyAre kSamAnA upayogamAM ho cho tyAre krodhano upayoga che ? nA. eTale krodhano upayoga aTakyo eTale krodhanaimittika karmano saMvara thAya che. zubha manoyoga samaye azubha manoyoga nathI mATe zubhAzrava thAya che. zubhavacanayoga samaye azubha vacanayoga nathI. tethI azubhAzrava aTake che ane saMvara thAya che. zubhakAyayoga samaye azubha kAyayoga nathI. ane te vakhate AtmA mohathI nIkaLIne AtmasvarUpamAM lIna bane che, AtmasvarUpanI nikaTa jAya che eTale mohakSaya thatAM nirjarAno lAbha thAya che. upayogane zubha banAvavAthI mana-vacana-kAyAnA yogone zubha banAvavAthI maMgaLa mahAna bane che. maMgaLa pracura bane chemaMgaLa bhAvamaMgaLa bane che ane teTaluM kArya jaladI thAya che. - zukana jovA, dahIM khAvuM vagere dravyamaMgaLa che. 2010_05 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI joDe joDI ApanAra yoga 15 upayogamAMthI kaSAya kADhIne, mana-vacana-kAyAnA yogane sthira karavAthI karmano baMdha azubha thato nathI. upayogano AtmA sAthe tadrupa saMbaMdha che. guNa-guNIno saMbaMdha che. yoga ane AtmAno lohAgni nyAye, tAdAbhya saMbaMdha che. A yogathI AtmA chUTo paDI zake che ane ene chUTo pADavo e ja sAdhanA che. paNa yoganI sahAyathI ja te chUTA thaze. eTale ke mana-vacana-kAyAnA yogono sadupayoga karavAthI ja ayogI banAze. yoga banyA che pugalanA, maLyA che puNyathI, paNa, vaLagyA che jIvane, tenAthI chUTavAnuM che. je cIja ApaNI nathI enAthI chUTavAmAM ja majA che. jeTalI sahelAIthI choDAtI hoya teTalI sahajatAthI ene choDI devA jevI che, ne na choDI zakAya to teno sadupayoga karo to tenA mAdhyamathI tamArI mULa cIja - tamAruM AtmasvarUpa tamane pAchuM maLaze. je cIja ApaNI nathI tene rAkhavI, tene levI, tene pacAvavI te caurya-corI che. adhyAtmanA mArge ApaNe cora chIe. pArakI cIja rAkhavI ane pAchI potAnI kahevI e badamAzI che. tamArI chAtI vaja jevI che. tamane cora kaho, badamAza kaho, paNa kaMI asara thatI nathI. upayogane arihaMtAdimaya banAvavo e dharmakaLA che. upayogane rAgAdimaya banAvyo che te ja saMsAra che. adharma che. A graMthanuM prayojana jaNAvatAM, graMthakAra kahe che. vaktAnuM anaMtara prayojana graMthane zabdadeha Apavo, vaktAnuM tathA zrotAnuM paraMpara prayojana mokSa pAmavo te che ane zrotAne anaMtara prayojana jJAnaprApti che. graMtha e upAya che, yoganI prApti e upaya che. grantha e zabda, vAkyasvarUpa che ane upeya e upayoganI pariNatisvarUpa che. granthanuM phaLa che - kaSAyanA nAza dvArA yoganI pariNati prApta thavI te. bhitrAH pratyekamAtmAno, vibhinnAH pudgalA api / zUnyasaMsarga ityevaM, yaH pazyati sa pazyati // pratyeka AtmAo, potapotAnA guNo sahita nitya che, jyAre kamanasAre AtmAnI sAthe dehAdibhAve, saMzliSTa yogathI joDAyela, manavacana kAyayoganI pravRtti rU5 yoga saMbaMdha tema ja asaMzliSTa yogathI joDAyela, samasta strI, putra, dhana - ghara - rAjya vagere pudgalanAM saMbaMdhathI AtmA to bhinna ja che. Avo ni:zaMka bodha, je - je AtmAmAM niraMtara varte che. teo sAcA jJAnI che ema samajavuM. - - 2010_05 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya - vyavahAranI paraspara pUrakatA jene paNa jagatamAM dharma pAmavo che, jIvanamAM dharmanI sAdhanA karavI che, teNe potAnA jIvanamAM nizcaya - vyavahAra garbhita sAdhanA karI levAnI che. jyAM sudhI saMsAra che tyAM sudhI AtmA ane dehano saMyoga AvI maLe che. tame eka zubha vicAra karo cho enI cokkasa asara deha upara paDe che ane AtmA upara eka azubha vicAra Ave che enI paNa cokkasa azubha asara deha upara paDe che, te pramANe AtmAne karmabaMdha thAya che ane karmonA udaya pramANe dehane sukha-duHkha maLe che. Ama AtmAnA vicAranI asara dehane thAya che. A karmaphaLacetanA che. AtmAe bahArathI vyavahAranaya saMmata tapa, tyAga, vairAgyanI aMdara rahevAnuM che ane nizcayathI pUrNajJAna ane pUrNAnaMdamAM jhIlavAnuM che. nizcayanayagarbhita jIva, jJAna - dhyAna - samAdhimAM magna rahe che. A baMne sAdhanA paramAtmAnA jIvanamAM jovA maLe che. dIkSA lIdhA pachI prabhu tyAga - tapa - vairAgyanI vedikA upara ArUDha thayA che ne jIvanamAM UMDA UtarI gayelA ghAtakarmanA AvaraNane dUra karI rahyA che. vaLI AtmajAgRtinA kAraNe prabhu parabhAvanI aMdara lezamAtra paNa Asakta banatA nathI. prabhune manoyogamAM rati-aratino sAmAnya paNa vikalpa thato nathI. sparzendriyano sUkSmatama vikAra paNa prabhune sparzato nathI. nizcaya ane vyavahAra A baMnemAMthI ekano apalApa karanAra mokSa pAmI zakato nathI; are sAdhanA paNa karI zakato nathI. nizcayanayAbhAsI zuddha caitanyanI rukSa vAto kare ke AtmAne oLakho, paNa e nizcayanayAbhAsI pAse AtmAnI deha joDe je saMlagnatA che te toDavA mATenI sAdhanA kaI ? to kaMI ja nathI. dehAsakti choDavA mATenI tyAgAdi sAdhanA vinA nizcaya pAmI zakAto nathI. jIvanamAM dharmanuM amalIkaraNa vyavahAranI kaThora sAdhanA vinA zakya nathI. jeNe vyavahAra choDyo, tene mRtyu samaye blaDa kensara vacce samAdhi rahetI nathI. teo dharma TakAvI zakatA nathI. vyavahAra nayanuM sUtra che "dehadu:kha mahAphalam'' dehanuM kaSTa mahAna phaLane ApanAruM che. deha ane AtmAno abheda eTalo UMDo UtarI gayo che ke bAhya sAdhanA parAkASThAnI na hoya tyAM sudhI nizcayanA sUtrano yathArtha tAga pAmI zakAto nathI. vyavahAranI zuddhi nizcayadaSTithI che ane nizcayanI prApti vyavahArazuddhithI che e bhUlavuM na joIe. 2010_05 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya - vyavahAranI paraspara pUrakatA 17 nizcayanayanI vAta che ke dareka AtmA AtmAmAM che, dareka pudgala pudgalamAM che - eka dravya bIjA dravyane kAMI asara karatuM nathI. paNa eno vAstavika artha zuM che ? - eka dravya bIjA dravya rUpe pariNAma pAmatuM nathI. jAtyaMtara thatuM nathI. cetana cetana rahe che, jaDa, jaDa rahe che. cetana jaDa na banI zake ane jaDa cetana na banI zake. paNa eno artha evo nathI ke cetana jaDane asara karatuM nathI. jaDa cetanane asara karatuM nathI. Ama jaDa-cetana jo ekabIjAnI nimitta - naimittika asarathI mukta hota to dharmatIrthanI sthApanA karavAnI jarUra paNa na raheta. zarIra jaDa che paNa AtmAyukta che tyAM sudhI sacitta skaMdha che. manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga bane che pudgalanA, ane hoya che jIvane. yoganI saMjJA konA prabhAve che ? upayogamaya AtmA zarIramAM Avyo che mATe yoga saMjJA che. yoga e mokSanuM sAdhana che. zarIramAMthI AtmA cAlyo jAya to tene klevara - zaba kahevAya che, pachI tene koI yoga kahetuM nathI. A yoganI saMjJA upayogavAna AtmAne AbhArI che. khAlI nizcayanI vAto karIne tapa-tyAganI ThekaDI uDAvanArA e adhyAtmano daMbha seve che ne daMbha jevuM eka pApa nathI. mAyAvI buddhi e vyabhicAra che, durupayoga che. ane buddhine veDaphe che ene kaMI maLatuM nathI, eno mokSa kadI thato nathI. buddhino sadupayoga karanAra kaMI pAmI zake che. buddhibhraSTa jIvono yogathI saMbaMdha thato nathI. yogI kuLamAM evA AtmAno janma thato nathI. 350 gAthAmAM stavanamAM pU. upAdhyAyajI yazovijayajI mahArAja sAheba kahe che - "durbaLa nagna mAsopavAsI, paNa jo mAyA raMga e paNa garbha anaMtA leze bIjuM bole aMga." adhyAtmanI zuddhi mATe saraLatA, pApabhIratA vagere guNo pAyAnA che. pApa kSantavya che. paNa teno pakSapAtI kadI adhyAtma pAme nahi. nizcaya ane vyavahAra ubhayagarbhita sAdhanAthI mokSa maLe. cIlAcAlu ArAdhako vyavahAramAM gaLAbUDa khUMcI gayA che mATe mAre nizcayanI vAto karavI paDe che, enA upara jhoka Apavo paDe che. korA kriyAkAMDa e Urdhvagamana karAvI zakavA samartha nathI. kriyA bhAvane pedA karAvI zake to kriyAnI sArthakatA che. nIcenA kramane anusaravuM joIe. kriyA - vicAra - bhAvanA - dhyAna - samAdhi - kevaLajJAna. vicAra eTale zuM ? padArthanA svarUpanI bauddhika tapAsa. kriyAnuM svarUpa vicAra dvArA nakkI thAya che. vicArathI jema padArthanA svarUpanI oLakha thAya che tema tenuM phaLa paNa nakkI thAya che. ane kriyAnA abhyAsa dvArA bhAvanAmAM 2010_05 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 AgaLa vadhavAnI taka maLe che. bhAvanA eTale lakSyane AMbavAnI laganI. prAyogika vicArathI padArthanuM svarUpa spaSTa, spaSTatara ane spaSTatama thAya che, asaMdigdha thAya che, nirNita thAya che. pachI bhAvanA bhaLatAM lakSyane pAmavAnI laganI vadhatI jAya che. bhAvanA dvArA svarUpanI nikaTa javAya che. dhyAna eTale dhyeyamAM ekAgratA. vicArathI padArthonuM svarUpa nakkI thAya che, pachI bhAvanAthI svarUparuci thAya che ane pachI dhyAnathI tene pamAya che. je pAmavuM che te pakaDAI jAya che pachI dhyAna Ave che. dhyAnamAM AgaLa vadhatAM pakaDAyeluM svarUpa upayogane sUkSma banAve che, pachI tagata sUkSmavicAro paNa dUra thatAM samAdhi thAya che ane jIva kevaLajJAnanI nikaTa Ave che. upamitimAM siddharSigaNi jaNAve che ke dhyAnathI dhyAtA dhyeyanI najIka Ave che, mATe samagra dvAdazAMgIno sAra dhyAna kahe che. A badhuM meLavavA mATe viSaya-kaSAyanI Asakti choDavI joIe. ApaNA matijJAnanA upayogamAM rAgAdinuM je citarAmaNa thaI rahyuM che, teno nAza graMthibheda kare che. rAgAdi citarAmaNano nAza jJAnathI thAya che. graMthibheda thatAM rAgAdi citarAmaNa ghaNuM badhuM ghaTI jAya che. padArthanI vAstavika oLakhANa thayA pachI rAga dUra thAya che. jenA hRdayamAM strI vase che, tenAmAM paramAtmA na vase, adhyAtmanA jANakAra lakhe che strI ane prabhu paraspara virodhI che. strI jovAthI AtmAno upayoga vikArI bane che. A matijJAnanA kacarAmaya jagatamAM prabhunuM dhyAna, bhAva, samAdhi AvI zakatAM nathI. huM vyavahAra ane nizcayane samAMtara rAkhavA mAguM chuM. vyavahAra na hoya to keTaluM nukasAna thAya te khabara che mATe vyavahAramArga choDAya ja nahIM. vyavahArane pALanAra tapa - tyAga - saMyama anuSThAnamAM joDAvAthI puNyabaMdha pAmI devaloka meLave che. vyavahAra choDIne AtmAnI kevaLa vAto karanArA sIdhA durgatimAM jAya che, mATe nizcayanA korA pakSapAtI haragIjha banAya nahi. paNa vyavahAranI ArAdhanA karanAro moTo varga vyavahArathI prAptavya evA nizcayanA svarUpane caMDALanI jema aspRzya mAnIne vegaLo rahenAro bane to, jene pAmavAnuM che tene na oLakhavAthI sAdhanA, sAdhya - sAdhana dAva nirapekSa banatAM vyavahArAbhAsa bane che. vyavahAranI zuddhi nizcayanI dRSTithI che. pravRttithI pariNati dharma pamAya che. vyavahAra cakrAvo che. nizcaya sIdho rasto che. tyAgathI nizcayanI bhUmikA Ave, nizcayanI bhUmikAthI tyAgamAM AnaMda Ave. ema baMne ekabIjAnA pUraka che. mATe ja vyavahArathI dharma zarU karavAno ane nizcayanI prAptimAM tenuM paryavasAna che. dAkhalA tarIke, 2010_05 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya - vyavahAranI paraspara pUrakatA 19 jenA manamAM strI rame che tene prabhu nA maLI zake.evuM jANyA pachI eka bAju brahmacaryanI navavADonuM kaThoratama pAlana, ghora tapa, vigaItyAga vi. karavuM ane bIjI bAju azuci vagere bhAvanAthI upayogamAM anAsakti keLavavI. vairAgya rAkhavo. A baMne sAdhanAmAM gurukapA bhaLe tyAre brahmacaryanI siddhi sAMpaDe che. ugra gurukRpA maLe kyAre ? hRdayamAM guruno vAsa hoya tyAre gurukRpA maLe che. tyAga, tapa, vairAgya e brahmacarya mATe atyaMta upayogI che eTale tyAga, tapa, vairAgyanuM khaMDana karanArA hakIkatamAM brahmacaryanuM khaMDana kare che. - cetana lohAgni nyAye zarIramAM vyApeluM che. tenI asarathI vyApta che. jeno AtmA krodhI che tenA zarIramAM paNa tenI asara che. zarIramAM chAyA paDe che, vezyA rahe che. mukhAkRti upara bhAva Ave che. AMkhomAM lAlAza Ave che. magajamAM taNAva thAya che Ama bhAvanI asara dravya upara che. niraMtara krodhanA saMskAra - pariNAma - bhAvathI mukhAkRti upara krodhanI chAyAnuM citra UbhuM thAya che. eka "orA' khaDI thAya che ane enA vAMcanathI ApaNe teno svabhAva, khAsiyato, guNo, avaguNo kahI zakIe chIe. - mAyAvInI mukhAkRti, hAvabhAva jovAthI mAyAnuM anumAna thaI zake che. jema aMdaranA bhAvonI bahAranA pudgalo upara asara thAya che tema upavAsathI - dehanA kaSTathI - aMdaranA vikAro paNa moLA paDe che. jaDa cetanane kaMI karatuM nathI ane cetana jaDane kaMI karatuM nathI." A vAta konA mATe che ? te zAstraparikarmita buddhithI samajavI paDaze. jene nizcaya pariNAma pAmI gayo che tenA mATe A vAta sAcI che paNa je AtmAne pratipaLa sArA narasAnI asara thAya che tenA mATe nizcayanI bhUmikAnI vAra che. te lAvavA mATe vyavahAranI kaThora sAdhanA karavAnI che. bhANAmAM roTalI ane peDo AvyA che. baMne pratye samAna bhAva hoya to vAMdho nathI paNa tamAro AtmA bheda jue che. pulatvena pugalane... jotAM nathI zIkhyo to pachI peDAno tyAga jarUrI che. pugala pudgalane khAya che to peDA upara pasaMdagI zA mATe ? jyAM sudhI pudgalamAM sArA - narasAnI bhedarekhA che, tyAM sudhI vyavahAranI ugra pAlanA tamArA mATe Avazyaka che. sArI khoTI badhI cIja ekasarakhI dekhAya e nizcayadharma pariNAma pAmyAnuM sucaka che mATe pachI vyavahAranuM AlaMbana jarUrI nathI paNa vyavahAranA AlaMbane nizcaya pariNAma pamADavo che. A vAta ghaMTo. bhoya ane Danalopa baMnenI asara judI ke eka ? Aje bhoMya upara sUnArane gaIkAlanI Danalopa gAdI yAda Ave to Danalopa choDavI paDe. sArA-khoTAnI bhedarekhA che tyAM sudhI UMcA bhogo choDavA paDe. bhedarekhA 2010_05 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 bhUMsAI jAya pachI badhuM samAna che, paNa A sthiti lAvavA mATe jIvanavyavahAramAM UMcI koTInA pudgalo choDavA paDe, sAdAI apanAvavI paDe ne rAgAdi na thAya evAM khAnapAna, paheraveza apanAvyA pachI AtmadravyanA ciMtanamAM UtarIe to te nizcayanayanuM ciMtana vyavahAranI bhUmikA upara potAnuM astitva TakAvI zakaze. 3pa0 gAthAnA stavanamAM pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. e kahyuM che ke, "zuddha naya dhyAna tehane sadA pariName, jehane zuddha vyavahAra hiDe rame; malina vacce yathA rAga kumakuma taNo hIna vyavahAra citta ehathI navi guNo je vyavahAra seDhI prathama chAMDatAM, Adare Apamata eka e mAMDatA tAsa utAvaLe navI TaLe ApadA, kSadhita icchAe uMbara na pAke kadA." vyavahAra eTale zuM ? - gurukuLavAsa, tapa, tyAga, niyama, svAdhyAya, zama, dama, tyAga, titikSA vi. A vyavahAranI kaThoratama pAlanA dharma mATe ati Avazyaka che. pachI brahmasvarUpanI vAto karavI. adhyAtmopaniSadamAM pU. upAdhyAyajI mahArAja jaNAve che ke vyavahArane choDIne korI nizcayanI vAto karanAra phasAI jAya che. viSaya-kaSAya cAre bAjuthI ApaNane phasAve che, vyavahArathI bhraSTa kare che, AcArathI cukAve che ane mahAnarakamAM joDe che. zvetAMbara paraMparAmAM vyavahAra to prathama joIe ja, pachInA tabakke AtmasvarUpanI ruci, laganI vi. AvI maLaze. nizcaya vinA vyavahAra mAtra cakrAvo banI rahe che. dharma karanAre potAnA vikAro, kaSAyo, rAga-dveSa, lobha vadhyA ke ghaTyA ? tenuM ciMtavana pratipaLa karavuM. AMtaranirIkSaNa (introspection) karavAthI phaLa maLe che kSamA keTalI vadhI ? ane na vadhI to zuM karavuM ? A badhI cakAsaNI jarUrI che. kriyA vakhate guNa-doSanI satata vicAraNA karavI jarUrI che. sADA bAra varSanI ghora sAdhanAmAM prabhue evI zuddhi karI ke moha TakI zakyo nahI. prabhue karmonI sAme dharmanI anaMtI zakti saMkalpabaLa dvArA bahAra lAvI dIdhI ne karmone pachaDATa khAvI paDI. - rANIe AkhI bheMsa upADIne saMkalpa dvArA siddhi kevI rIte maLe che e vAta puravAra karI batAvI, ane rUstama evA pahelavAno jotAM ja rahI gayA. satatAbhyAsa, saMkalpabaLa, satata puruSArthathI badhuM phaLadAyI bane che. 2010_05 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya - vyavahAranI paraspara pUrakatA 21 AtmA atibaLavAna che. saMkalpabaLa vikasAvo ane tenI zaktine pragaTa karo. atyAra sudhI AtmA potAnA svarUpathI anabhijJa hato. paNa have nathI. siddhinuM Power house saMkalpa che. saMkalpa jeTalo baLavAna teTalI siddhi najIka banI rahe che. saMkalpanuM baLa + puruSArthano phorsa - vadhatAM duzmano bhAgavA ja mAMDaze. eka senApati sainya laIne vijaya mATe kUca karI rahyo che. nAvaDAmAM besIne jAya che, sAmA sainyanI vizALa saMkhyA joIne manamAM ciMtA thaI ke parAjaya nakkI che. paNa vijayanI tamannA che. potAnA 200-500no kAphalo duzmana sainyanI apekSAe nAno lAgyo. chatAM paNa nakkI karyuM ke maraNiyo prayAsa karIne paNa jItavuM to che ja. badhAne porasa caDAvyuM, paNa vAstavikatA pAse protsAhana kAphI na hatuM. badhAnA manamAM parAjaya ghoLAto hato ne mATe sainyamAM coravRttie - bhAgI javAnI vRttie praveza karyo. badhA lAga zodhI rahyA che paNa senApatie avasara joI nAvaDAne bhAMgI nAkhyuM. ne sainikone pAno caDyo. have laDe ja chUTako che, kAraNake bhagAya evuM nathI, have maravAnuM to che ja to maraNiyA bano. ane aMte vijaya maLyo. ApaNe manobaLane nabaLuM pADI dIdhuM che mATe koI kSetramAM AgaLa AvatA nathI. saMkalpabaLathI rogo dUra thAya che. roganI pratipakSI vicAraNA karo to zarIranI jema AtmAnA bhAvarogo paNa ghaTI zake che. A sAdhanAthI prabhue ghanaghAtI karmone dUra karyA, jinottama banyA. A prabhunI dharmakAya avasthA thaI. have karmakAya eTale paropakAra sAdhavAnI avasthA batAve che. zrI tIrthaMkara prabhunA AtmAo nigodamAMthI judA paDI jAya che anAdisiddha dasa guNo tenAmAM hoya che. lalitavistarAgraMthamAM pU. haribhadrasUri mahArAja sAheba svopajJa TIkAnA vivaraNa karatAM "purisuttamAruM' padanI aMdara A dasa guNo jaNAve che. paropakArekarasika, vagere dasa guNonA dhAraka A puNyAtmAnuM jIvadaLa jIvo pratye atyaMta komaLa hoya che. jainazAsanamAM jIvonA svabhAvanA be prakAra batAvyA che. jIvasvabhAva (1) bhavya - svabhAva (2) abhavya - svabhAva mokSagamananI yogyatAnA abhAvavALA jIvo jAtibhavya bhavya nanI yogyatA 2010_05 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 jAtibhavya - A jIvone mokSagamananI yogyatA hovA chatAM teo avyavahAra rAzimAMthI bahAra AvavAnA ja nathI. siddhagirine je sparze te niyamA bhavya hoya emAM je bhavyatva upara bhAra mUkavAmAM Avyo che, tenuM kAraNa vicAratAM AvuM jaNAya che ke, siddhagirimAM bhAva utpAdakatA che bIjAM badhAM ArAdhanAnAM sthaLo Adara utpanna karavAnAM syAd kAraNo che jyAre girirAja, vicaratA tIrthakara bhagavAna vagere vizeSa tattvo Adara utpanna karavAnAM pradhAna kAraNo che. abhavyamAM bhAva utpAdananI yogyatA nathI tethI te bhAvathI sparzato nathI. AvuM jo na mAnavAmAM Ave to abhavya jema siddhagirine na sparza tema vicaratA tIrthaMkara paramAtmAnA samAgamane paNa na pAmavo joIe. paNa te to pAme che mATe siddhagirinA viSayamAM paNa bhAvathI na sparze evuM vicAra karatAM lAge che. A eka vicAraNA che; aMtima niSkarSa nathI. AnA upara zAstranA marmane pAmelAone mArmika rIte vicAra karavA yogya che. je AtmA bhavya hote chate pratyakapaNuM pAmaze te badhA avazya mokSe jaze. bhavyatva eTale muktigamananI yogyatA sarakhI hovA chatAM tathAbhavyatva juduM hoI zake che. te te dravya, kSetra, kALa, bhAvane pAmIne, te te prakAranA puruSArthane pAmIne mokSe javAnI yogyatA te tathAbhavyatva che. dravya eTale sAdhu thaIne, sAdhvI thaIne, tIrthaMkara thaIne, gaNadhara thaIne, zrAvaka-zrAvikA thaIne, anyaliMge thaIne, mokSe javAnuM bane te kSetra eTale airAvata, mahAvideha, bharata, jaMbUdvIpa, puSparAvarta va. kSetromAMthI mokSe javuM te. kALa - Aje, kAle, anaMtakALa pahelAM, anaMtakALa pachI mokSe javuM te. bhAva - alpa puruSArtha, ghaNA puruSArthathI mokSe javAnuM bane che. RSabhadeva bhagavAnanA putra bharata cakravartI che. RSabhadeva bhagavAne 1000 varSa cAritra pALyuM. 400 upavAsa covihAra karavA paDyA ne kevalI banyA. bharata to pakhaMDano rasAlo bhogavIne vIMTI paDatAM ja kevaLI banyA. A tathAbhavyatva che. Ama kema ? to AmAM tathAbhavyatva badhAnuM juduM ja che - A eka ja vicAraNA javAba rUpe che. bhavyatva badhAnuM eka, tathAbhavyatva badhAnuM juduM emAM paNa tIrthakara bhagavAnanuM tathAbhavyatva badhA karatAM viziSTa hoya che kAraNa ke teo te viziSTa tathAbhavyatvanA kAraNe varabodhi pAme che [jyAre bIjA AtmAo bodhi pAme che.] jenA baLe ahaMduvAtsalyAdi anerI sAdhanAo karavA dvArA tIrthakara nAma karmanA viziSTa dalikone nikAcita kare che ane te karmano udaya thatAM teo tIrtha sthApI, mArga ApI, comera mArgano phelAvo karIne mokSe jAya che. tIrthakaro tIrthaMkarapaNAnI Rddhisiddhi bhogavIne mokSe jAya che. cakravartI, cakravartIpaNAnI Rddhisiddhi bhogave to narake jAya che. kAraNa ke temAM Asakti che. tIrthakaro to niraMtara 2010_05 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya - vyavahAranI paraspara pUrakatA 23 kevaLajJAnanA AnaMdane vede che. cotrIza atizayanA draSTA che, svarUpa AnaMdanA bhoktA che. kevaLajJAna caDe ke tIrthaMkara nAmakarmano udaya caDe ? kevaLajJAna avinAzI che chatAM paNa jagata mATe tIrthakara nAmakarmano udaya caDe. paNa te vinAzI che kAraNa ke pugala svarUpa che. bhagavAnane tIrthakara nAmakarmanA udaya sAthe koI saMbaMdha nathI. te to karmano udaya che. svarUpa AnaMdanA bhoktAne kevaLajJAna hoya che. tene samavasaraNa ke mAthe saLagatA aMgArA samAna che. ApaNe kevaLajJAnane matijJAna jevuM mAnIe chIe, mATe bhagavAnane mArA kahIe chIe. bhagavAna rAgInA nathI, vairAgInA che. anyadarzanI paNa vairAgI haze to bhagavAna kaheze ke, "huM eno chuM' jainadarzanI paNa rAgI haze to bhagavAna kaheze ke "huM eno nathI" ApaNe dAvo karIe chIe ke bhagavAna amArA - tamArA nahI. bhagavAnanI monopolI ApaNI nathI, vairAgInI che. AnaMdavedana sivAya prabhune jagatanI koI cIja joDe saMbaMdha nathI. ghAtakarma khapAvavA mATe sukhanI sAmagrI choDavI ja paDaze. enA pratye mahA vairAgya, tyAga keLavavo paDaze. ene bheTIne koIe AtmakalyANa karyuM nathI. karma khapAvatAM pahelAM sukhanI sAmagrI mAraka - pachI samavasaraNanI addhi jagata mATe tAraka banaze. A badhuM choDavA jevuM che evuM vicArazo to paNa bhavAMtaramAM tyAga Avaze. A badhuM pakaDI rAkhavA jevuM kema lAge che ? ajJAna che mATe. mATe ajJAna TALo to moha jaze. kArya thayA pachI tathAbhavyatvano nAza thAya che. mATImAM ghaDo banavAnI yogyatA che. ghaDo banyA pachI mATImAM te yogyatA rahetI nathI. mokSa pAmIne bhavyatva ane tathAbhavyatva nAza pAme che. A tathAbhavyatva caramAvartimAM paripakvapaNAne pAme che. A tathAbhavyatva acaramAvartamAM aparipakvapaNAne pAmeluM hoya che. avyavahArarAzimAMthI vyavahArarAzimAM AvyA pachI paNa anaMta bahubhAga jIvo asaMkhya pudgala parAvarta pachI mokSe jAya che. mAtra eka anaMtamo bhAga anaMta pudagala parAvarta pachI mokSe jAya che eka AtmA mokSe jAya che tyAre avyavahArarAzimAMthI eka jIva vyavahArarAzimAM Ave che. dhirmaparIkSAmAM AnI ghaNI carcA che. A vAtano pariSkAra karatAM e nakkI thAya che ke anaMtabahubhAga jIvo asaMkhya pudgala parAvarte (joke temAM anaMta kALa che) mokSe jAya che. eka anaMtamo bhAga anaMtapudgala parAvarte mokSe jAya che. eTale eno artha e thayo ke ghaNA jIvo anaMtapudgala parAvarta kALa rakhaDatAM nathI. asaMkhya pudgala parAvarta rakhaDe che. joke e baMnemAM anaMto kALa che, paNa be vacce aMtara ghaNuM che. AtmAnA vikAsa mATenI kALanI yogyatAno paripAka jyAM nathI thayo te acaramAvarta kALa ane kALano paripAka jyAM thayo che te caramAvarta che. kALa pAkyA pachI puruSArtha kAmayAba nIvaDe che. 2010_05 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 maravAne ghAsanA TopalAmAM nAMkho, to kerI thAya ? nA. kAraNa ke teno kALa pAkyo nathI. moTI kerI hoya, bhale kAcI hoya, enuM kada, AkAra, ghanatA, rUpa, rasa sparza vagere ghAsamAM nAMkhavAthI jaldI pAke che. e ja kerI jhADa upara hoya to moDI pAke.... 24 ema aca2mAvarta kALamAM AtmakalyANanI buddhithI jIva dharma karato nathI. AmAM kALa pratibaMdhaka bane che. avyavahArarAzimAMthI vyavahArarAzimAM AvavA mATe konI pradhAnatA ? bhavitavyatAnI...eka jIva mokSe gayo tyAre ghaNA jIvone zubhabhAvo AvyA hatAM paNa bhavitavyatA jenI baLavAna hoya te jIva bahAra Ave. eTale ke jJAnInI dRSTie je jIva bahAra AvavAno dekhAya...te ja jIva bahAra Ave. prazna zubhabhAva mana vagara zakya che ? uttara marUdevA pUrvabhavamAM keLanA bhavamAM hatAM. tyAM sahana karyuM tyAre dravyamana na hatuM, avyaktapaNe sahana karyuM che. bhAvamana to sarvasaMsArI jIvone hoya che. dravyamana ene nathI. ane dravyamananI sahAya vagara bhAvamana viziSTa kAryasAdhaka banI zakatuM nathI. paraMtu saMjJI, asaMzI, vyavahArarAzi, avyavahA2AzimAM sarvatra zubhabhAva thaI zake che. jiMdagIbhara je ghUMTo cho te Unconcious suSupta manamAM jAya che. mATe jIvanabhara kyAreya lezyA bagADavA jevI nathI. pa.pU. labdhisUri mahArAja 10 divasa chelle bebhAna rahyA hatA. DaoNkTaro sTethoskopathI tapAsatAM hatA. tyAre aMdarathI arihaMta - arihaMtano nAda saMbhaLAto hato. zvAsocchvAsanI sAthe vaNAyelo nAda sadgatine sadhdhara kare che. emanAmAM moTAmAM moTo guNa hato...je guNAnurAga hato. A guNa parAkASThAno hovAnA kAraNe temane koI durjana ja dekhAya nahIM, badhAnA guNo ja dekhAya..AvI Teva pADavA jevI kharI.. -- = teo roja eka zloka banAvatA. chellA zvAsa sudhInI apramattatA dAda mAMgI le tevI che. mRtyunI zayyA upara paNa nIcenA zlokArthavALo zloka temaNe banAvyo che. 'jo Aje A paramAtmAnuM zAsana na pAmyo hota to huM kyAM hota ?'' pUjyazrInA caitanyamaya upayogamAM guNAnurAga eTalo ghUMTAyelo ke doSadRSTinuM astitva nAmazeSa thaI gayela. sAruM jIvana jIvavAnuM phaLa jIvatAM jeTaluM che, tenA karatAM mRtyu samaye vadhAre che. kAraNake mRtyu samaye teno saravALo thaze. jIvanabhara zubha lezyAo ghUMTI haze to mRtyu samaye te kAma Avaze. arthanA kIDAe jIvanabhara azubhalezyAo ghUMTI haze ne mana bagADyuM haze to mRtyu samaye teno javAba Apavo paDaze. mati pramANe gati thanAra che. acaramAvarta e dharma pAmavA mATeno bAlyakALa che mATe tyAM dharmaauSadha _2010_05 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya - vyavahAranI paraspara pUrakatA 25 kAma karatuM nathI. caramAvarta dharma pAmavA mATeno yauvanakALa che mATe tyAM dharmaauSadha kAma kare che. caramAvartavartI bhavya jIva duSkataga, sukRtAnumodanA ane arihaMtAdinA zaraNathI tathAbhavyatAno paripAka karavA vaDe mokSanI nikaTa jaI zake che. acaramAvarta "maravA' jevo kALa che. caramAvarta "kAcI kerI" jevo kALa che. kALa pachI karmanI balavattaratA tapAsavI paDe che. caramAvartamAM paNa jeo bhAre karmI che teone zAsana maLatuM nathI. karmalaghutAthI zubha, puSTa nimitta maLe che. deva-gurunA upadezane jhIlyA pachI jIva puruSArthane yogya bane che. eTale A pramANe vikAsa thAya che. bhavitavyatA - : nigodamAMthI nIkaLyA svabhAva - : bhavya cho. kALa : caramAvarta Ave, karmalaghutA - : deva-guruno suyoga maLe. puruSArtha : jJAnano yajJa mAMDavA jevo che. evuM na lAge to te dubuddhi che enA jevuM durbhAgya eke nathI. vIryano sadupayoga karavo e ja utkRSTa prabhubhakti che. jeNe potAnAM mana ane buddhi paramAtmAne samarpita karyA che - tenuM badhuM saphaLa che. teNe paramAtmAnI sAcI upAsanA karI che. jagatamAM AtmAthI vadhAre koI mahAna nathI. bIjA jIvo karatAM viziSTakoTinA tathAbhavyatvanA baLe prabhuno AtmA varabodhi pAme che ane te varabodhinA kAraNe ahaMduvAtsalyAdi 20 sthAnaka tapanI ArAdhanA karavA dvArA prabhu tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA kare che ane tenA rasoiye jagatamAM zAsananuM nAvaDuM vahetuM mUke che. bIjA AtmAo sAvadyAcAryanI jema tIrthakara nAmakarma bAMdhI zake che. paNa nikAcita na karI zake. nikAcita karavA mATe upAdAnanI vizeSa yogyatA apekSita che. vIzasthAnaka tapa to nimitta che. varabodhimAMthI nIkaLelA upAdAnanI bhAvakaruNAthI vAsita thayelI maitrIbhAvanI parAkASThA - e tIrthaMkara nAmakarma nikAcita karAve che. pAMca samavAya kAraNone jANyA pachI guNa prApti mATe puruSArtha karavAno che. "bhavitavyatA" tattvane svIkArIne "nirIhatA keLavavAnI che. svabhAva'nA AlaMbane samatA, kALanA AlaMbane dhIraja, karmanA AlaMbane sukRtano pakSa, ane puruSArthanA AlaMbane apramatapaNe ratnatrayImAM vIrya phoravIne sAdhanA karavAnI che. 2010_05 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva tIrthakaronI jananI karuNA jinottama e vizeSaNa dvArA prabhunI karmakAya eTale paropakAra sAdhavAnI avasthAnuM varNana kare che. karmakAya avasthAnI pahelAM dharmakAya avasthA Ave ja che. (1) zuddhi = AtmA para lAgelA karmanI nirjarA, e ja sAco dharma che. (2) puSTi = puNyAnubaMdhI puNya....e AjJApUrvakanA pAlanathI thAya. ajJAna - moha - ghAtI karmo e AtmAnA prakhara zatru che. eNe AtmAnA anaMta AnaMdane jhUMTavI lIdho che. ApaNe prabhaAjJAnuM pAlana oghathI karIe chIe jyAM sudhI ghAtakarmarUpa zatru upara prahAra na thAya tyAM sudhI vAstavika dharma na kahevAya. ApaNane sAmAnya kakSAnuM puNya baMdhAya che. ane nirjarA paNa atyaMta mAmulI thAya che. nirjarA = karmanuM kharI javuM. Azaya - upayoga - lakSya jyAM sudhI svaccha nathI tyAM sudhI Atmazuddhi thatI nathI. AzayathI AgaLa lakSya Ave che. lakSya eTale jemAM Azaya pakaDAyelo rahe. jagatamAM AgaLa vadhavA mATe puNyAnubaMdhI puNya upAdeya che. jarUrI che. vyavahAranaye puNyAnubaMdhI puNya e mokSamArga che. nizcayanaye to beDI e beDI ja che. sonAnI hoya ke lokhaMDanI hoya nizcaya naye e beDI che. Akhare karma e karma ja che. pachI e zubha hoya ke azubha hoya, karmanuM kAma Akhare to svarUpane DhAMkavAnuM ja che. puNyAnubaMdhI puNya e upAdeya che. kAraNa ke puNyAnubaMdhI puNya sArA saMskAravALuM puNya che. tenA udaye dAna - zIla - tapa - tyAga - bhAva - kSamA - sahAnubhUti - paropakAra vagere daivI guNo khIlI UThe che. jIva puNyAnubaMdhI puNyanA udayakALamAM saMsArane kApato kApato AgaLa vadhe che. rAgAdi pariNatine, rAgAdi paribaLone toDato toDato AgaLa vadhe che. A rIte dharmanuM pAlana karavAnuM che. bhagavAne A rIte dharma karyo. tethI karmo khapyAM ane puNya parAkASThAnuM khIlI UThyuM. jIvomAM bhavya Adi svabhAva paDelA ja che. bhavya = jemAM mokSe javAnI yogyatA che te bhavya. abhavya = jemAM mokSe javAnI yogyatA nathI te abhavya. jAti bhavya = bhavya svabhAva hovA chatAM paNa bicArA sUkSma nigodamAM anAdikALathI ja paDelA che. ane anaMtakALa sudhI tyAM rahevAnA che. tyAMthI teo kadI bahAra nIkaLavAnA ja nathI te jAtibhavya. jAtibhavya eTale jo tyAMthI bahAra nIkaLe to avazya mokSe jAta. eTale ke tyAMthI nIkaLavAnA ja nathI. AthI have je bhavyo che ane je pratyekapaNuM pAmaze te badhA ja mokSe javAnA...huM bhavya chuM ke abhavya ? evI zaMkA jene thAya tene jJAnIo 2010_05 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva tIrthakaronI jananI karuNA niyamA bhavya kahe che. abhavyane huM bhavya chuM ke abhavya ? evI zaMkA ja nathI thatI....ApaNane dayA Ave ke bicArA abhavya jIvo saMsAramAM ja paribhramaNa karyA karaze. kyAre paNa mokSa nahIM ? te kahe che - mArI zuM kAma ciMtA karo cho ? mAre mokSe javuM ja nathI. "je AtmAne saMsArasukha aMze paNa kharAba lAge ane AtmAno guNa - eka paNa sAro lAge te avazya bhavya.te avazya mokSe jaze ja. bIjAnA anyAyane sahana karatAM karatAM anaMtA mokSe gayA che. paNa bIjAne anyAya karIne eka paNa AtmA mokSe gayo nathI. negative approach, niSedhAtmaka dRSTi, doSadaSTi, khaMDanAtmaka zailI e kaMI adhyAtmano mArga che ? nA nathI ja. e to adhyAtma mATe tAlapuTa viSa samAna che. kyAre paNa mokSa na Ape.... juo...11 gaNadhara bhagavaMto..darekane ekeka saMdeha hato. chatAM badhA potAne sarvajJa mAnatAM hatA....e 11 gaNadharane paramAtmAe zuM kahyuM ? adhyAtmanI zailI juo - tArA veda khoTA che ema na kahyuM, tArA veda sAcA che, tArA veda pUrNa che ema paNa na kahyuM, tame khoTA cho ema paNa na kahyuM. paNa vedanI paMktine tuM je rIte lagADavI joIe te rIte lagADato nathI. mATe saMzaya thayo che. paNa jo e paMktione Ama nahIM paNa Ama lagADa...bhagavAne kazuM ja karyuM nathI. paNa syAdvAdaSTi ja bhagavAne ApI che. anekAnta dRSTi ja bhagavAne ApI che. enAthI saMzaya TaLI gayo. mithyAtva gayuM. ahaM ogaLI gayo. adhyAtma e pUraka paddhati che, prema ane vAtsalyanI paddhati che. jIvane upara laI javA mATe prema ane vAtsalyano mArga ja kAma lAge. ApaNAthI koIne kyAMya anyAya na thaI jAya teno sAdhake pUrNa khyAla rAkhavo. ApaNI mAnyatAne daDhIbhUta evI na karo ke jethI bIjAne anyAya thaI jAya. eka anuyAyI tenA Isu bhagavAnane kahe che ke, "meM mArA zatrune sAta-sAta vAra kSamA ApI., have zuM karuM ? keTalI vAra ApuM ?' Isue kahyuM ke, "7 vAra nahIM paNa 7 8 10 = 70 vAra kSamA Apa kAraNake kSamA e AtmAno guNa che." te sAdhake jIvanamAM kSamAguNa apanAvyo. chelle maratAM maratAM paNa e zuM bole che te juo, "he prabho ! he paramAtmA ! tuM A badhAne mApha karaje. kAraNa ke e badhA ajJAnI che. temane khabara nathI ke teo zuM karI rahyA che ? jo "huM je karIza tenA phaLane huM avazya pAmIza." evI zraddhA temanAmAM hota to teo AvAM akAryo na karata. kSamA hRdayathI gamI che teno A purAvo jene viSaya-kaSAya janita sukha aMzathI paNa kharAba lAge e sukhamAM 2010_05 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 aMze paNa trAsa lAge. viDaMbaNA lAge ane AtmAnA guNo sArA lAge, aMze paNa gamI jAya - te bhavya kahevAya. tene mokSanI AMzika ruci che. ane te avazya mokSagAmI che. magaroliyo kahe che ke puSparAvartanI tAkAta game teTalI hoya paNa huM bhIMjAuM tema nathI. pachI to puSkarAvarta megha khUba varasyo. dhodhamAra satata muzaLadhAra varasyo. gAmanAM gAma tArAja karI nAkhyAM. magazela to kyAMya bharAI gayo. thoDA divase varasAda baMdha thayo. sUrya prakAzita thayo. badhuM sukAI gayuM. magazelIo bahAra nIkaLyo, bolyo ke, ATalA badhAno nAza karanAro tuM mane bhIMjavI na zakyo. AmAM magazelIAnI ayogyatA che. te ja rIte koyaDA magamAM paNa ayogyatA paDelI che badhA maga vikSitti pAme eTale pocA thAya, sIjhI jAya, paNa koyaDA magane sIjhavAnI vAta kevI ? vaghArano lepa paNa tene lAgI zakato nathI. ema abhavya vaMdhyA jevo che. putrajanmanI yogyatA ja nathI, jAti bhavya vidhavA samAna che jyAM putrajanmanI yogyatA che paNa sAmagrInA abhAve mAtRtva prApta thatuM nathI. tema abhavyane game teTalI bAhya sAmagrI maLe chatAM tenA baLe je atyaMtara pariNamana thavuM joIe, te thatuM nathI mATe mokSarUpa phaLa na maLe. abhavya ane durbhavya banne sarakhA jevA che kAraNa ke bannene mokSanI icchA thatI nathI paNa phera eTalo che ke durbhavyane caramAvartakALa Avaze ane tyAre IcchA thaze. evI bhavyatva svabhAvanI yogyatA beThelI che. ane abhavyano svabhAva ja mokSanI icchA pratye pratibaMdhaka hovAthI tene koI kALe mokSanI icchA thaze nahIM. bhavyatva sarakhuM hovA chatAM badhA jIvo ekasAthe mokSe jatA nathI temAM kAraNa tenI tathAbhavyatA che. ApaNe paNa mokSe jatAM nathI temAM kAraNa ApaNuM tathAbhavyatva paNa juduM juduM che. koNa kevI rIte mokSe jaze e jJAnIna viSaya che. tathAbhavyatva acaramAvartimAM niSkriya che, sakriya nathI. acaramAvartakALamAM tathAbhavyatvano koI vikAsa thato nathI. te evuM ne evuM ja paDyuM rahe che. maravo (kerI) toDIne pakAvo to pADI zake ? nA, ghAsamAM mUkavA vigere badhA puruSArtha karavA chatAM paNa niSphaLa jAya. tyAM tathAbhavyatva vikasita karI zakAtuM nathI. ema acaramAvartakALa ja evo che ke jyAM dharmano puruSArtha thAya ja nahIM. dharmanI kriyA dekhAya, paNa vikAsa na thAya. tyAM Atmatattva gamatuM ja nathI. abhavya nava pUrva bhaNe, paNa te ajJAnAvaraNIyano kSayopazama che. saMsAranuM svarUpa, mokSanuM svarUpa, jANe che, samaje che, bIjA ghaNAne samajAve che. enAthI aneka AtmA mokSa paNa pAme che chatAM e AtmAne A svarUpa sparzatuM ja nathI. pote koro dhAkora rahe che. viSaya-kaSAya vinAnuM, 2010_05 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva tIrthaMkaronI jananI karuNA atIMdriyasukha hoI zake che, e vAta ja enA manamAM besatI nathI eTale jJAnAvaraNIya karmano game teTalo kSayopazama hoya to paNa te mohanIya karmanA udayathI anuviddha hovAthI tene zraddhA ja thatI nathI ane tethI ja tene ajJAnAvaraNIya karmano kSayopazama samajavo. jene paNa mokSanI vAstavika icchA haze tene viSayasukhamAM majUrI, gulAmI, trAsa, viDaMbanA dekhAtI haze. jo e nathI dekhAtuM to e ja mUrkhatA nAlezI AtmAno apakarSa ja che, AtmAno utkarSa che ja mokSanI icchA thAya che. te pahelAM mokSanI icchA thatI nathI. mUDhatA che. viSaya sukhamAM nahI, AvuM dekhAya tyAre - 29 ciMtanamAMthI cinagArI phUTe che. ciMtana ja nathI AvaDatuM to nAnA bALakanI jema ghUMTyA karo. citA maDadAne bALe, ciMtA jIvatAne bALe ane ciMtana e karmone, doSone, pApone bALe, enAthI jJAtA thAya che ane karrA bhoktA bhAva ghaTe che. A jagatane joyA karo, draSTA bhAva prApta tenA dRSTA bano to paNa tame mokSamArgI cho. ApaNe jagatane mohadRSTithI joIe chIe ene badale jagatane jJAnInI dRSTithI jotAM saMvega ane vairAgya prApta thAya che. mATe ja tattvArthAdhigama sUtramAM zrI umAsvAti mahArAja jaNAve che ke, 'bALAvavamAvo ghasaMvevairAyArtha paramAtmAnuM tathAbhavyatva viziSTa koTInuM che ane tethI ja paramAtmAnA samyaktvane bodhine, varabodhi kahevAya che. bIjAnA samyaktvane bodhi kahevAya che. Avo bheda kema ? jyAM kAryabheda thayo tyAM kAraNabheda avazya mUkavo ja paDe. ane jyAM kAraNa pratyakSa na dekhAya tyAM kAraNa adRzya che e mAnavuM ja paDe. be joDiyAM bALaka janme che tyAM mAtAnuM rudhira, pitAnuM vIrya, mAtAnA peTamAM vRddhi pAmavAno kALa, mAtAnA mananA bhAvo, saMskAra, aMdaranAM tattvo je kAMI maLe che te be ya bALakane sarakhAM ja maLyAM che. be bALakano janma sAthe thAya che, chatAM temAMthI eka buddhimAna, bIjo buddha, eka kSamAzIla, bIjo krodhI, eka nirogI bIjo rogI Avo pharaka kema ? pratyakSa dekhAtAM nimitta kAraNomAM koI bheda nathI chatAM bheda kema paDyo ? kAraNa zuM ? uttara : banne AtmA svataMtra che, baMne pUrvabhavamAM judA hatA ane e pUrvanA saMskAro sAthe laIne AvyA che, mATe phaLamAM Aje bheda dekhAya che. A rIte pUrvabhava paraloka, puNya pApanI siddhi thAya che. varabodhi ane bodhimAM bheda paDyo temAM kAraNa tathAbhavyatva ja che. e AtmA vikAsa pAme, uttarottara vikAsanI zreNie caDe che tyAre te varabodhi pAme che. ane bIjA AtmA bodhi pAme che. 2010_05 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vIza sthAnakanAM 20 pado che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAyAdi A sthAnakonI dravyathI ane bhAvathI ema be rIte ArAdhanA karavAnI che. arihaMto A padonI ArAdhanA kare che. ane tIrthaMkara nAma nikAcita kare che. arihaMtAdi 20 padonI upavAsa, kriyA, kAussagga, khamAsamaNa vagere ArAdhanA karavI te dravya ArAdhanA che, tIrthakara nAmakarma nikAcita karavA bIjuM paNa joIe che. arihaMta pratye vAtsalya, bhakti, jhukAva hovo...AvI rIte eka sthAnaka yAvat vIzasthAnakanI ArAdhanA karatAM tIrthaMkara nAma karma bAMdhe che. paramAtmA pratye vAtsalya samajavA zreNikane juo - eNe dravya ArAdhanA eka paNa nathI karI. navakArazInuM paccakakhANa paNa e karI zakatA nahotA. enAmAM raheluM jhaLahaLatuM samyakatva - kSAyika samyakatva e ja pratipaLa enI aMdarathI bhAva ArAdhanA che. pratipaLa enuM mana aMdarathI trAsita che. matijJAnamAM upayogamAM bhagavAna mahAvIra sivAya koIne sthApita karyA nathI. na kuTuMba, na kAyA, na patnI, na parivAra....basa paramAtmA kyAM vicare che ? zuM kare che ? zuM kare che ? covIse kalAka paramAtmAne upayogamAM ghUMTe che. e ghUMTAvAthI vItarAgatA upayogamAM ghUMTAya che ethI rAgAdi UbhA rahI zakatA nathI. avinAzI maLyA pachI, avinAzIne oLakhyA pachI vinAzI cIja hRdayamAM Take kharI ?, TakatI nathI ke TakAvavI nathI ? abhavyane aMdaramAM vinAzInI ja ramaNatA hoya. abhavya pAse tapa - tyAga vagere UMcI koTinA che. saMyamanuM niraticAra pAlana che. kAyayoga ATalo suMdara hovA chatAM bicAro saMsArano aMta lAvI zakato nathI. kema ? aMdaramAM viSayasukhanI asAratAne sparzI zakato nathI. viSaya sukhanI asAratA sparze to ja nizcayathI jainatva che. saMsAranuM UMcAmAM UMcu sukha tyAgIne ja maLI zake che. navamA kaiveyakanA sukha cAritrathI maLe che. A vacana sAMbhaLe, ne ene sparzI jAya che. mATe abhavyane vyavahArathI cAritranuM pAlana che. vaiSayika sukhanI ruci matijJAnanI pariNatimAM paDelI che. tANAvANAnI jema vaNAI gayelI che. rAgAdinI tanmayatA, rAgAdinI tIvratA ekamekatA, e granthI che. rAganI pariNati toDavAnI che. kevaLajJAna lakSya che. vItarAgatA sAdhya che. kevaLajJAna pUrNa che. svAdhIna che, avinAzI che, tamAre saMsArIne gRhasthane sAdhya paiso che. lakSya sukha che, sukha paisA vinA maLatuM nathI, sukha aMtima lakSa che, mATe paisAne sAdhya banAvyo che, paisA AvyA pachI sukha dUra nathI. pUrNajJAna, pUrNaAnaMda lakSya che. sAdhya vItarAgatA che. eka rAjA che. te 25 varSe eka kanyAne paraNyo, 30 varSe bIjI kanyAne paraNyo, 32 varSe trIjI kanyAne paraNyo ema 45 varSe 7 kanyAne 2010_05 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva tIrthakaronI jananI karuNA 31 paraNyo. ane 50 varSe rAjA marI gayo to tenI sAte patnIo sAthe raDe ke vArApharatI ? ema jJAnAvaraNIyAdi traNa karmanI prakRti moharAjAnI rANIo che, moharAjA mare eTale bAkInI rAMDe. prastuta dRSTAMta moha gayA pachI bAkInI traNa prakRti nirbaLa banI jAya che eTalA arthamAM ja che. bAramA guNaThANe vItarAgatA Ave tyAre kayuM jJAna che ? matijJAna. sAdhanAmAM eka phekTara pahelAM Ave. sAdhanA matijJAna che tyAM sudhI che. matijJAnamAM vItarAgatA AvI eTale sAdhanA pUrI thAya che. matijJAnamAM pUrNatA na AvI zake, matijJAnamAM svAdhInatA na AvI zake, matijJAnamAM avinAzitA na AvI zake. matijJAnamAM vItarAgatA ja AvI zake che. e vItarAgatA kevaLajJAnamAM paNa hoya che. matijJAnamAM rAga rahI zake che, matijJAnamAM vairAgya rahI zake che, matijJAnamAM vItarAgatA paNa rahI zake che A matijJAnanI vizeSatA che. matijJAnamAM Aje tame vairAgya lAvo to vItarAgatA AvI zake. vairAgya vinA vItarAgatA Ave nahIM rAgI marI jAya, rAgI tUTI jAya toya vItarAgatA pAme ja nahIM. vairAgya vacamAM lAvavo ja paDe. bAramA ne teramAM guNasthAnakanuM aMtara keTaluM ? bahu ochuM. jema Do. kahe palsa gaI ane gayo. emAM jeTaluM aMtara, teTaluM bAramA ane teramA guNasthAnaka vacce aMtara che. sAdhanA vItarAga thavA mATe che. kevaLajJAna pAmavA mATe koI sAdhanA karavAnI nathI. varabodhimAMthI arihaMta vAtsalya prApta thAya che. zreNikane paramAtmAno rAga-vAtsalya keTaluM haze ? je zreNika, celaNA mATe ratnakaMbala na laI zake ane bhagavAnanA samAcAra ApanArane muguTa sivAya badhuM ApI de evuM anupama vAtsalya tIrthakaranA jIvane hoya che. sulatAne paNa paramAtmA pratye anupama bhakti hatI. aMbaDa AkhI duniyAne chetarI zakyo paNa tulasA kahe ke paccIsamo tIrthakara che ja nahIM. tIrthaMkara prabhu birAjamAna hoya to mArA romarAjI vikasvara thayA vinA rahe ja nahi ! arihaMtanA AtmA joDe keTaluM ucca abheda praNidhAna haze ke khumArIthI eNe samavasaraNanA banAvaTI dezyano paNa inkAra karyo. A jagatamAM ghaNAM UMcA tattvo che enA pratye bhakti - AdarabhAva e mokSa Ape che. kadAca jJAna ochuM cAle, tapa - saMyama paNa zaktinA abhAve ochAM cAle paNa bhakti - samarpaNa - Adara - bahumAna ochuM na ja cAle. jIvane potAnA vicAra, buddhi, icchA upara jeTalo rAga che evo rAga patnI upara paNa nathI. kAle tamArI patnI tamAruM kahyuM na mAne to zuM thAya ? sAmAnyathI jIvone karmathI lAdelI pharaja ja yAda Ave che, karmanA kSayopazamathI prApta thatI pharaja yAda nathI rahetI. mAtA-pitAno upakAra so 2010_05 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 TakA che. te sivAya ghaNAnA upakAra nIce tame raho cho paNa konA pratyenI pharaja adA karo cho ? naraka - nigodanA khADAmAM na jatAM ahIM mAnavabhava sudhI tamane koNa lAvyuM ? mAtA-pitA sudhI koNa lAvyuM ? A upakAra paramAtmAno che. je zeThanI ciThThIthI nokarI maLe to kono upakAra - zeThano ke ciThThIno ? ciThThIne pakaDI rAkhe ane zeThane bhUlI jAya te na cAle. Aje tamane paramAtmAno upakAra dekhAto nathI ane cAritranI levAnI vAta Ave to te vakhate mAtA-pitAno upakAra pakaDI rAkho cho e ucita nathI je padanI ArAdhanA karo cho, tenA pratye vAtsalya prema - bhakti - Adara bahumAna na hoya to te pada bhAvathI ArAdhyuM na kahevAya, manoyoganI sAdhanA sauthI duSkara che. kAyayoganI ArAdhanA ne vacanayoganI ArAdhanA apekSAe hajI sahelI che. paNa temAM ruci bhaLe, ane manoyogamAM prabhunA AkAro banyA kare e agharuM che. akrama karavo sahelo che. enA karatAM traNa divasa saMpUrNa mauna pALavuM agharuM che. ane enA karatAM paNa traNa divasa matijJAnanA upayogamAM azubha vikalpa ja na karavAM ane zubha vikalpo ja karI AgaLa vadhavuM. e kaThina che. A vyavahAracAritra che ane matijJAnanA upayogamAMthI azubha vikalpa kADhI, zubhavikalpamAM AvI aMte zubha vikalpamAMthI paNa bahAra nIkaLI nirvikalpaka upayogamAM AvavuM te nizcaya cAritra che. vyavahArathI cAritra azubha pravRttimAMthI zubha pravRttimAM AvavuM te che. nizcayathI cAritra nirvikalpaka dazAmAM che. A upayogacAritra che. prazna : arihaMtavAtsalyAdi ArAdhanA to ghaNA jIvo kare che to badhAne tIrthaMkara nAmakarma kema baMdhAtuM nathI ? uttara : maitrI Adi bhAvo sAmAnyathI to badhAmAM AvI zake che paNa tIrthaMkaranA jIvonI arihaMtavAtsalyAdi sAthe jagatanA jIvo para je bhAvakaruNA Ave che, tevI karuNA bIjAne sahaja rIte prApta thatI nathI. emanA varabodhimAM ja tevI karaNa lAvavAnI zakti che. karuNA = badhAnAM duHkho dUra thAo, sarva sukhI thAo, mAtra ATaluM ja nathI. paNa paraduHkha vinAzI evI karuNAnI sAthe paradu:khane prayANa karavAnI icchA, bIjAnAM du:khone dUra karavAno saMkalpa karavArUpa karuNA temane hoya che. ApavAnuM mana ja na thAya te kaThoratA. kaDa apAya nahIM te paNatA. * ApI devAya te udAratA. - ApyA vinA rahI na zakAya te komaLatA. 2010_05 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAronI saravANI tIrthakara nAmakarmano pradezodaya tIrthaMkaranAmakarmanA baMdha pachI aMtarmuhUrta zarU thAya che ane tIrthaMkara nAmakarmano rasodaya kevaLajJAna pachI tarata ja udayamAM Ave che. paramAtmA janme tyAre cAre bAju, cauda rAjalokamAM sarvatra AnaMda AnaMda thAya che. huM ane tame janmyA tyAre koIne AnaMda thayo nathI. jevo bhAva hoya che tevo pratibhAva maLe che. tame koInuM hita na karo, koInI ciMtA na karo to bhavAMtaramAM koI taraphathI koI paNa lAbha thavAnI zakyatA rahetI nathI. pUrvamAM nAMkheluM bIja - daliko pradezathI udayamAM AvelA che. nikaTamAM rasodaya che te vakhate badhAnA hRdayamAM paramAtmA paramAtmA thaI rahyA che. eka mAtA bALakane janma Ape che pachI tenI badhI kALajI satata rAkhe che to te bALakanA manamAM mAtA sthAna pAmI jAya che. e putra mAtAnI badhI ja kALajI rAkhe che. paramAtmAnuM utkRSTa puNya jagatane potAnA tarapha kheMce che. Aje paramAtmA vidyamAna nathI paNa temano upadeza Aje paNa vidyamAna che paramAtmAnuM sAkSAt sAnnidhya paramAtmAnA javAthI jatuM rahe che paNa temano upadeza e pachIthI paNa rahe che. Aje jamInamAMthI vastupALAdinI banAvelI prabhunI pratimAo nIkaLatI jovA maLe che. paNa vastupALa tejapALe bhogavelI koI sAmagrI Aje nIkaLatI jovA maLatI nathI. mUrtiomAM avinAzIpaNAno Aropa karavAthI jANe mUrti ja kaMIka avinAzI banI gaI hoya tema lAge che. paramAtmAno upadeza, zAstra e paramAtmAno akSaradeha che paramAtmAnI mUrti, e paramAtmAno pArthiva deha che e AtmAnA azarIrIpaNAnA svarUpano khyAla Ape che. paramAtmAnAM jema jema darzana karatA jAva tema tema paramAtmAnA svarUpano khyAla Ave che. paramAtmAnAM darzana karIne, paramAtmAno upadeza sAMbhaLIne, paramAtmAnAM zAstro vAMcIne zuM karavAnuM che ? badhAnuM AlaMbana laIne saMsArasAgara tarI javAno che. nirvikalpadazA prApta karIne zAMta - prazAMta - upazAMta dazA prApta karavAnI che. e prApta thAya to upadeza sAMbhaLyo kahevAya. sAmagrInuM adhikapaNuM e sukhI thavAnI nizAnI nathI. paNa ochI sAmagrI dvArA jIvI zakAya ane adhikanI IcchA na thavI e sukhI thavAno mArga che. eka saMtanuM suvAkya che ke, "mAnavInA lobhane ThaMDo karavo hoya, ThAravo 2010_05 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 hoya to be ja upAya che (1) saMtoSa (2) kabrastAnanI mATI A be upAya sivAya lobha kadI Tharato nathI.' AtmAnI avinAzI avasthA vAraMvAra yAda karavI joIe. (1) mithyAdRSTi : vinAzI padArthamAM Thare te mithyAdaSTi. deha, indriya, zarIra, mAna, pAna, khyAti, pratiSThAmAM Thare te mithyAdRSTi - (2) samyagdaSTi - svarUpanI anubhUti kare. svarUpamAM Thare, paNa dehAdimAM (3) saMta - AtmAmAM je sthiratA pAme te saMta kahevAya. svarUpanI bahAra tenI sthiti maDadA jevI hoya. svarUpanI bahAra jene AnaMda ja na Ave. (4) paramAtmA - svarUpamAM paripUrNa TharI jAya, kyAre paNa svarUpanI bahAra na nIkaLe ane sAdi anaMta kALa sudhI svarUpanI eka sarakhI anubhUti kare che. haMsanI caMcamAM khaTAza tattva che tenAthI dUdha-pANI judAM thaI jAya che. haMsa sAra rUpa dUdha pIe che ane asArane dUra kare che, vaLI haMsanI bIjI vizeSatA e che ke te pRthvI para cAlI zake che, pANImAM tarI zake che, AkAzamAM UDI zake che. ema samyagdaSTi - zAsanane pAmelA jIvane karmanA udayathI padArthono upabhoga ke upayoga karavAno Ave tyAre alipta rahIne bhogavI zake che. parane bhogavavuM e mAro svabhAva nathI. mAre to mArA svarUpano bhoga karavo che e khyAla sAthe saumAM ane sauthI aLagA rahetAM zIkhavuM joIe. karmanA audayika bhAva vakhate paNa upayogane viSayomAM na javA devo. paraspRhAne toDavI hoya to AtmasvarUpanI anubhUti karavI joIe. jIvano svabhAva sukhanuM vedana karavAno che. du:kha bhogavavuM e enA svabhAvamAM nathI. jIvane jo maulika sukha nahIM maLe to zuM karaze ? kacarA jevA viSayamAM jaIne kacarA jevAM sukha bhogavaze. kUtaro jema kacarAmAMthI cATI cATIne svAda - sukha meLave che tema aMtarmukha banI aMdaranA sukhane nahIM anubhavo to kUtarA jevI dazA che ja. pelA caMDakoziyAne dhanya che. paramAtmA maLyA eTale eNe mukha bahArathI aMdara nAMkhI dIdhuM. pahelAM to paramAtmAne DaMkha dIdho ne niSphaLatA maLI e ja AdhyAtmika puNyodaya ane atyAra sudhI badhAne DaMkha mAryA ne je saphaLatA maLI e ja AdhyAtmika pApodaya che, potAnI dRSTithI badhA jIvo nAza pAmatA hatA. paramAtmAne DaMkha kema na lAgyo ? lohI kema na nIkaLyuM ? ema UhApoha karatAM vivekacakSu maLe che. 2010_05 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAronI saravANI 35 - rAga, dveSa, kaSAyo e jhera che. jJAna cetanAne jherI banAve che, mUrzita banAve che. jema sApanuM jhera nizcanTa banAve che, zarIranI koI pravRtti thatI nathI tema rAgadveSathI ApaNI cetanA mUchita thAya che eTale ahIM vivekanI pariNati naSTa thAya che. avivekajanya pravRtti zarU thAya che. e ja muDadAla pravRtti che. viveka e ja jIvana che ane aviveka e ja mRtyu che. saMsAramAM bahu TAyalAveDA karo cho. saMsAranA padArthomAM bahu pAgala bano cho A aviveka che. tame kyA kSetramAM vivekathI raho cho ? kaSAyo vadhAre tema aviveka vadhAre. enI pravRtti AtmAne ahita karanArI che. paramAtmAnuM hRdaya maitrI Adi bhAvothI bhareluM che. jagatanI game tevI kharAbamAM kharAba tAkAta, jagatanI game tevI kharAbamAM kharAba zaktio atizaya puNyazALIne, atizaya zuddhivALAne lAgI. zakatI nathI. jaMbUsvAmIne tyAM prabhava corI karavA Avyo che. vAraMvAra potAnI vidyAno prayoga kare che. (1) avasthApinI vidyA (2) tAloddhATinI..jaMbUne kiMI ja asara thatI nathI. prabhavane thayuM ke mArI pAse be vidyA che tevI sAme enI pAse paNa be vidyA lAge che. vidyA mAMge che ke mArI vidyA le ane tArI vidyA mane Apa. puNyazAlIne, jagatamAM uttamakoTinA AtmAone vidyA vi. kaMI asara karatI nathI. ke. lAlanA jAdu madhyamakoTinA mANasone asara kare paNa UMcI koTinA mANasone asara na kare. jaMbUsvAmIne kahe che tamArI vidyA mane Apo. jaMbU kahe che ke mArI pAse koI vidyA nathI. ane tArI vidyA mAre joItI nathI. Aje tamArI dazA kevI che ? tame koInI sArI vastu jarA juo eTale "huM huM A kyAMthI lAvyA ?" AvA pAgala chIe ApaNe ? pudgala padArthonI pAchaLa ApaNuM AvuM gAMDapaNa che ? "bujha bujha caMDakoziyA" bhagavAna ekavAra bolyA ane caMDakauzika bodha pAmyo.. huM pa00 vAra bujha bujha kahuM to tame bujho kharA ? ane pelo ekavAramAM ja bodha pAme ? kema Ama ? e paramAtmAnA zabdo hatAM. mAtra zabdo nahIM paNa maMtrAkSara hatAM. atizaya karuNAthI, ane atizaya lAgaNIthI - premamAMthI nIkaLelA zabdo jagatamAM sIdhI asara kare che. AtmasvarUpamAM lIna banelA paramAtmA zabdo bolyA che. mArA jevAnA zabdo tamane asara na kare...e mArI khAmI che. caMDakauzike mukha aMdaramAM nAkhyuM e dravyathI aMtarmukhatA che. ane bhAvathI pAMce indriyanA viSayomAMthI aMtarmukhatA prApta karI che. caMDakauzika e pUrvabhavamAM gobhadrabrAhmaNano jIva hato patnI garbhavatI thatA, gharamAM kAMI na hovAnA kAraNe kamAvA nIkaLyo. vidyAdhara siddha puruSano 2010_05 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 bheTo thayo. siddha puruSa tenA guNothI aMjAyo. potAnI pAse rahela caMdrakAntA ane caMdralekhA vidyAdhara strIo tene samarpita karI paNa Ane koInA zIlanuM khaMDana karyuM nahi, tethI vidyAdhara puruSa vizeSa prabhAvita thayo ane ratno vi. ApyA. je laIne ghare Ave che tyAre patnI mRtyu pAmelI hoya che. ghara smazAna jevuM lAge che - vairAgya pAmI dIkSA le che. mAsakSamaNa tapa vi.nI ghora sAdhanA kare che - temAM bAlamuni sAthe bhikSAe jatAM deDakInI virAdhanA thAya che saMdhyA samaye pratikramaNa vakhate te yAda karAve che - tethI gusso Avyo, mAravA doDe che, thAMbhalA sAthe paTakAya che ane mRtyu pAmI jyotiSa devalokamAM jAya che. anaMtA anaMta jIvanI lAgaNIone, icchAone kacaravAnuM kAma A saMsAre karyuM che. have to svarUpa sivAya kaMI joItuM nathI' A eka ja IcchA karavA jevI che. saghaLI icchAonA pApane - duHkhane kacaravAnI tAkAta A eka ja icchAmAM che. sArI icchAnA baLe khoTI IcchAone kacarI nAkhavAnI che. roja sArI IcchAo karo to pachI sArI icchAnA baLe khoTI IcchAo ApoApa nIkaLI jaze. sArI icchAnA mAdhyamathI khoTI IcchAo jaze. sArA mANasanuM kAma zuM ? du:khIone, ApattivALAne sahAya karavI te...paNa e kyAM sudhI ? du:khInA du:kha ane ApattivALAnI Apatti na TaLe tyAM sudhI...TaLI jAya pachI khasI javuM..savicAra, sadAcAranAM AlaMbana laIne kharAba vicAra, asadAcArane kADhavAnA che. pUrvamAM nAMkhelA susaMskAro ja aNInA TAIme kAma lAgaze. ne pUrvamAM nAMkhelA susaMskAro ja paralokamAM bacAvaze.. jagatamAM durjana kakSAnA jIvo pratye paNa kyAreya aruci na karI zakAya...sagatimAM javuM haze to thoDo paNa dveSa nahIM cAle. daDakI marI gaI, nAnA sAdhue yAda karAvyuM, pratikramaNamAM yAda karAvyuM. pharI rAtre yAda karAvyuM...basa, aham AvyuM. mane tuM kahenAra koNa ? enA pratye aruci thaI, krodha Avyo, vaizvAnala = agninI jema lAlacoLa banyo.pachI hiMsA - mAravA doDyo.adhyAtmasAramAM 30 sthAno batAvI rahyA che. emAM eka vAta karI che vIstAra hita grAm' A saMsAramAM eka kSaNanI ajAgRti, eka kSaNano paNa pramAda jIvane anaMtakALa saMsAramAM rUlAvI zake che. ahaMkAra kyAM sudhInuM patana kare che ? pahelA ahaMkAramAMthI aruci, pachI krodha, pachI hiMsA A sTepa che, A avasthA che. sIdho mAravA mATe (aMdhArAmAM) doDyo...thAMbhalA sAthe athaDAyo ane maryo...kyAM utpanna thayo ? jyotiSa devalokamAM jaI tyAMthI cyavI kanakakhala 2010_05 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAronI saravANI 37 AzramamAM kulapati thayo. tApasa banyo. have AzramanA udyAnamAM je koI phaLa levA Ave tene mArato. tyAMthI marIne teja Azrama pAse sarpa thayo. have vanamAM AvanArAM badhAM prANIone pazu-paMkhIone ane mANasone dRSTiviSathI mArato..sAdhu, sAdhupaNAmAM mRtyu pAme to vaimAnikathI nIce na jAya...ene e na maLatAM baMtara - jyotiSa devaloka maLe to te saMyamanI virAdhanAnuM phaLa che. e deva - durgati che. A eka kAyAno rAga kevo che ? emAMthI kaSAyo kevA vyApaka bane che ? kSetra vyApaka banatuM jAya che. kSetra moTuM moTuM thatuM jAya che. pahelAM bhavamAM eka sAdharmikane - dharmIne mAravAno pariNAma vadhatAM vadhatAM paramAtmAne mAravAnA pariNAma sudhI phAlyo-phulyo. paNa gobhadra brAhmaNanA bhAvamAM nAMkhelA je susaMskAra e Aje kAma kare che. jethI te paramAtmAnA saMge taryo. aneka lokoe nA pADavA chatAM, vAravA chatAM bhagavAna tyAM gayA. ane ApaNe bolAva bolAva karIe toya prabhu Ave nahIM - kAraNa zuM ? gobhadranA bhavamAM karelI ArAdhanA, nAkhelA susaMskAronA kAraNe enI lAyakAta bhagavAne joI, mATe prabhu tyAM gayA....ApaNe to pUrvamAM kaMI nAMkhyuM ja nathI. mATe lAyakAta ja nathI AvI. sthApanA nikSepo keTalo vyApaka che ? TheTha kevaLajJAna sudhI vyApaka che. kevaLajJAnamAM jagatanA padArthonI sthApanA ja thAya che. jagatamAM je koI jaDa-cetana padArtho kevaLajJAnamAM pratibiMbita thAya che.padArtho to jyAM che tyAM ja che paNa e padArtho kevaLajJAnamAM samAyA...e padArthonI sthApanA thaI kahevAya. mana:paryavajJAnI gautamasvAmIne ciMtA thAya che ke mane kevaLajJAna kyAre maLaze ? tyAre bhagavAna kahe che - tuM ciMtA na karIza. A aSTApada parvata upara je vyakti potAnI labdhithI caDIne paramAtmAnAM darzana kare tene kevaLajJAna nizca maLaze. A prabhue sthApanA nikSepathI AtmakalyANa batAvyuM che. kRSNa ane jarAsaMdha. thayuM.. jarAsaMdhe jarA mUkI te vakhate neminAtha bhagavAna kahe che ke nAgalokamAM pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti rahelI che, tuM aTTama kara, ArAdhanA kara, paramAtmAnI pratimA meLava..tenuM havaNa jaLa chAMTa. tema karavAthI tarata jAdavonI jarA dUra thaI gaI...A paNa sthApanA nikSepo che. A badhuM zuM batAve che ? mUrtino prabhAva batAvI rahyuM che. sAkSAt paramAtmAne svIkAryA kyAre kahevAya ? sthApanA nikSepAmAM eTalo ja Adara-bhAva jAge tyAre..tamane mUrti dekhAya ke paramAtmA dekhAya ? jene mUrtimAM paramAtmA dekhAze tenuM kalyANa thaze. darzanAcAranI zarUAta ahIMthI che. bApanA phoTAne bApano phoTo mAno ke bApa mAno ? paramAtmAnI mUrtimAM paramAtmA jovA e darzanAcAranI zarUAta che. ane dareka - jIva mAtramAM paramAtmA dekhAya e darzanAcAranI parAkASThA che tamArI patnI tamane patnI 2010_05 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 dekhAya ke paramAtmA dekhAya che ? jIvamAtramAM paramAtmA dekhAya e brahmadaSTi che. vedAMtadarzana kahe che hA satyam namanni... sarva brahma che. brahma vinA kazuM ja jagatamAM nathI. A sAdhanA sUtra che. vyavasthAsUtra nathI. brahma eTale vyApakatattva che. A jagatamAM vyApakatattva e ja che. eka AkAza, bIjuM kevaLajJAna. mAmA-bhAchAzavata sarvato nitya% madatoga imadIyAna' che. AkAza karatAM paNa kevaLajJAna (AtmA) mahAna che. AkAzanI jema vyApaka che. AkAza kSetrathI vyApaka che jyAre AtmA jJAnathI vyApaka che. vedAMta kahe che "mahatapi mahIyAnuM" AkAzavatuM "sarvagato nitya%." AkAzathI paNa AtmA vyApaka che. A vAta paNa syAdvAdathI ghaTAvI zakAya che. AkAza te te pradezamAM te te padArtha Ave tyAre avagAhanA Ape che, jyAre kevaLajJAnamaya AtmA jyAM rahyo che tyAM badhAne samAve che. mAre tamArI pAse AvavuM paDe te mahAnatA ke ahIM rahyo chato huM badhAne prApta karI zakuM te mahAna ? AkAza pAse padArthane AvavuM paDe che. jyAre kevaLajJAna to jyAM che tyAM rahyuM, badhAne samAve che, mATe te mahAna che. je hRdayamAM A rIte paramAtmA Ave tyAM tenA hRdayamAM moha Take ? matijJAnanA upayogamAM niraMtara paramAtmAne ramADavA - enA jevuM jagatamAM koI mahAna puNya nathI ane matijJAnanA upayogamAM jagatanA padArthane ramADavA enA jevuM koI pApa nathI. jIvanamAM bAdabAkI konI che ? paramAtmAnI ja... jIvanamAM saravALo kono che ? kacarA jevI vastuono ! je jIvo kacarA jevI vastuone ja bhare che tene vicAro paNa kacarA jevA ja Ave. saMsAra Akho badho kacaro ja che. temAM zuM sAruM che ? sabhA - sAheba ! saMgharyo sApa paNa kAma lAge che. jeo saMgharyo sApa paNa kAma lAge evI vAto kare che. to zuM enA kAraNe manane kacarA jevuM banAvavuM ? ke jarUra paDe tyAre sonuM ja kharIdI levuM ? saMgharyo sApa sonuM bane. e mATe sApa saMgharavo ? e mATe kacarAne saMgharavo ? tenA karatAM jarUra paDe tyAre sonuM kharIdavuM e vadhu sAruM nathI zuM ? kacarAne saMgharavAthI vicAro kacarA jevA ja Avaze. saMsAre anaMtA jIvonI AzAone kacaDavAnuM kAma karyuM che. mAre "svarUpa sivAya kAMI joItuM nathI." e eka ja icchAmAM : badhI IcchAone kacaDI nAMkhavAnI tAkAta che. sArI icchAnA baLe kharAba icchAne kADhI nAMkhavAnI che ane sArI icchAne paNa sAkSI banatA javAnuM che. A rIte nirIhatA prApta thaze. 2010_05 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA paramo dharma anaMta upakArI paramAtmAe zuM upakAra karyo ? koI na ApI zake evuM aciMtya, alaukika sUkSmAdi jIvonuM jJAna ApyuM che ane ""e jIvonuM rakSaNa kevI rIte karavuM ?" e mATe sarvotkRSTa saMyamano mArga batAvyo che. pRthvIkAyanA pratyeka kaNamAM asaMkhya jIvI rahyA che jo ene enlArja karIne joIe to AkhA jaMbUDhIpamAM na samAI zake. saMbodha sittarI prakaraNamAM jJAnIe pharamAvyuM che. "addAmalayapamANe puDhavikAye havaMti je jIvA / te jaI pArevayamittA jaMbuddIve na mAyati / / " AMbaLA jeTalA pRthvIkAyanA TukaDAmAM pRthvInA asaMkhya jIvo rahelA che. A badhA jIvonuM zarIra atyaMta sUkSma - nAnuM hovAthI temAM samAI zake che paNa jo te dareka zarIra kabUtaranA kada pramANa bane to eka lAkha yojananA vyAsavALA jaMbUdvIpamAM samAI na zake. eTalA badhA jIvo eka nAnakaDA pRthvIkAyanA TukaDAmAM rahelA che. mATI, mIThuM, sonuM, cAMdI A badhA pRthvIkAya jIvo che. sAdhAraNa vanaspatikAyamAM to vaLI anaMtA jIvo rahelA che. lIla, phuga, baTATA, kAMdA vi. sAdhAraNa vanaspatikAya eTale anaMtakAya, nigoda che. soyanA agra bhAga upara rahelA nigodamAM paNa anaMtA jIvo che. AkhI duniyAnA pANInA jIvo - badhA samudro, nadI-nALAM, sarovaro vi. badhA pANInA jIvo, pRthvIkAyanA jIvo, agnikAyanA jIvo ane vAyukAyanA jIvono saravALo karIe to tenA karatAM paNa soInA agrabhAga upara baTATAmAM vadhu jIvo rahelA che. kAraNa ke pRthvIkAya, apUkAya, teukAya ane vAyukAyanA badhA jIvono saravALo paNa asaMkhya ja thAya che. ane nigodanA to eka zarIramAM paNa anaMtA jIvo rahelA che. A sthAvara jIvo hAlI cAlI zakatA nathI chatAM tenI rakSA mATe prabhue ahiMsA - saMyama ane tapa svarUpa dharma batAvyo che. ahiMsAnA pAlanamAM saMyama joIe. Idriyo saMyamI na hoya, jIvo bhogAMdha hoya to te ahiMsA pALI ja na zake. anyadarzanakAro sadbuddhithI ahiMsA vi.nA Adarzo batAve che paNa atIndriya padArthone jovA mATe atIndriya jJAnI ja samartha hoI zake. te mATe kevaLajJAna ane kevaLadarzana jarUrI che. pUrNajJAna vinA jo pratipAdana karavAmAM Ave to temAM doSo hovAnI saMbhAvanA che. gAMdhIjIe svAtaMtryanI caLavaLa upADI, ahiMsAno mArga apanAvyo paNa Aje dezamAM ATalI badhI hiMsA 2010_05 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 phATI nIkaLI che. tenuM kAraNa - ahiMsAnA pAyAmAM saMyama na hato. gAMdhIjInI ahiMsA rASTranA stare hatI. anya darzanIo gAyanI hiMsAthI aTake che paNa bIjA paMceMdriya jIvonI hiMsA mATe nirapekSa che, khristI dharma to pazusRSTine mAnava mATe sarjelI batAvIne hiMsAnuM kSetra vyApaka banAve che Ama A badhA Adarzo apUrNa, sadoSa rahevAnA. jinazAsana to dravyahiMsAnI jema bhAvahiMsAne paNa spaSTa kare che. AtmAnA svarUpamAMthI bahAra nIkaLI, AtmAne rAgAdithI kharaDavo te bhAvahiMsA che. je aMdaramAM bhAvahiMsaka che te dravyahiMsA avazya karavAno ja che. je AtmA rAgAdinI pariNati kADhato gayo, bhAvahiMsA dUra karato gayo te AtmA dezavirata bane che, sarvavirata paNa banI zake che. dravyahiMsA karatAM bhAvahiMsA anaMta anaMta gaNI kharAba che. paNa jinazAsananI syAdvAda zailI jaNAve che ke, jemAM hiMsA alpa hoya ane tenA dvArA AtmA, vikAsanA mArge AgaLa vadhato hoya to te hiMsA varya nathI. eTale ke hetuhiMsA ane anubaMdhahiMsA rahitanI svarUpahiMsA e doSita nathI. je loko hiMsA - ahiMsAnI vAto kare che, tene pUcho ke kAcA pANInA glAsamAM 5-10 mAkhI paDI hoya to tame ene bacAvo ke na bacAvo ? mAkhI taraphaDI rahI che, tene bacAvavA jatAM kAcA pANInA jIvone kilAmaNA thAya che chatAM mAkhIne bacAvazo. kemake mAkhI e cauriMdriya jIva che ane enuM rakSaNa karavAnA pariNAmamAM ahiMsAnA - dayAnA pariNAmo jaLavAya che. AmAM pANInA jIvonI kilAmaNAno abhiprAya nathI mATe hetuhiMsA-rUpe karmabaMdha nathI zrImad rAjacaMdra anyatra lakhyuM che ke, jihAM puSpa pAMkhaDI dubhAya tyAM nahIM jinavara ANa." A kathana puSpapUjAnA avivekane dUra karavA mATe che. paNa puSya pUjAnA niSedha mATe nathI. nAgaketu vi. puSpapUjAthI kevaLajJAna pAmyAnAM daSTAMto zAstramAM mojUda che. zrI kalpasUtramAM 10 pUrvanA dhAraka zrutajJAnI zrI vajasvAmInuM paNa dAMta maLe che ke jemaNe zrAvakonI dravyapUjAnAM vighnone dUra karavA mATe apavAda mArge devInI sAdhanA karIne puSpo prApta karyA hatAM. Ama puSpapUjA e zAstravihita che. paraMtu dareka kriyAmAM viveka jarUrI hoya che. AMgI vi.nA mAdhyamathI darzana karanArano bhAvollAsa vadhI jAya e bhakti che - mUrtinI darzanIyatA naSTa thAya tevI pUjA e aviveka che. ghaMTa vi. avivekathI na vagADAya. stavana vi. paNa jo manamAM bolIe to bhAvollAsa Ave nahI ane vadhAre moTethI bolatAM bIjAne kriyAmAM aMtarAyabhUta banAya mATe pote potAno svara sAMbhaLI zake athavA cAra pAMca ArAdhako sAthe kriyA karatA hoya teo sAMbhaLI zake tevI rIte bolavuM joIe. 2010_05 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA paramo dharma 41 vALAkuMcI pheravavAmAM paNa viveka jarUrI che. enI upayogitA hovAthI eno niSedha na karI zakAya tema enA durupayogane calAvI paNa na levAya. parikaranA kotaraNInA vibhAganA pANI kesara vi. ne sApha karavA mATe vALA kuMcI jarUrI che. paNa pratimA upara ghasarakA paDe tevI rItano upayoga niSiddha che. dAMtamAM variyALInuM photaruM bharAI gayuM hoya ane tame je salukAIthI delicacy thI tene kADho cho tevI rIte vALA kuMcIno upayoga vihita che. jainazAsana viveka pradhAna che. dharmanI kriyA game teTalI sArI karo, UMcI karo, paNa jo tyAM viveka nathI to te yogya nathI. vidheyAtmaka vicAra karatAM ema lAge che ke zrImade parAkASThAno viveka batAvyo che paNa puSpapUjAno niSedha karyo nathI. AvuM ja arthaghaTana "putrI niti' e paMda mATe karavAnuM che. mokSanI vAto karanArA, tapa - tyAga ane saMyamanI upAdeyatA batAvanAra jyAre A kahe che tyAre samajavuM joIe ke teo abrahmathI sadgatinuM vidhAna karI zake ja nahi, to A vAkyano lakSyArtha e che ke jo putraSaNA che ane putranI prApti thatI nathI evA AtmAnI paristhiti vyAkuLa hoya e svAbhAvika che, ene satata ArtadhyAna cAlu hoya enA kAraNe te sAdhaka dharmanI ArAdhanA paNa na karI zakato hoya to evA mATe kahI zakAya ke ene putra nahIM thAya to durgati thaze kAraNa ke putranI jhaMkhanA tIvratama hovAthI paramAtmAmAM mana coMTatuM nathI. mATe hakIkatamAM to puraiSaNA ja khoTI che. puraiSaNA rAkho ane dharma karo to durgati che tethI puraiSaNA na rAkho ane dharma karo e rAjamArga che. e ukta vAkyanuM tAtparya che prazna : to sIdhuM ja AvuM lakhyuM hota to ? AvI rIte kema lakhyuM ? uttara : jJAnInAM vAkyo jJAnI ja samajI zake che. mATe sIdhAM zAstro tamane na apAya. - pa.pU. haribhadrasUri ma.sA.nA graMthonuM tAtparya pa.pU. upAdhyAyajI yazovijayajI mahArAje kholyuM na hota to ApaNI paNa A dazA thAta. sUtra, TIkA, bhASya, niryukti, cUrNa rUpa paMcAMgI mAne tene samyakatva thAya. sarvathA ahiMsaka jIvana jIvavuM hoya tene saMsAramAM rahevAya ja nahi. kAraNa ke tyAM artha ane kAma che. parapadArthano vicAra e jIvane rAgAdithI vAsita kare che. parapadArthane meLavavA jatAM jIva potAnI mana - vacana - kAyAnI zakti kharce che, vaLI saMsAramAM pakAyanuM upamardana cAlu che. enAthI bacavA mATe ahiMsA - saMyama - tapa mUkyAM. tapathI saMyama prANavaMtuM bane che, dedIpyamAna bane che. Avo nirdoSa saMyamano mArga batAvanAra jaina zAsana ja che ane mATe ja jaina zAstro cheda' parIkSAmAMthI uttIrNa thAya che. 2010_05 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 zAstramAM anya lige, anyadarzanamAMthI mokSe javAya ema kahyuM che - temAM paNa samajavuM jarUrI che ke teonA bAhya mALakhAnI ArAdhanA karI ne aMtaHkaraNanI zuddhi jemaNe karI teo ja mokSe gayA che. vaLI anyadarzanane pAmIne mokSe janArA karatAM jaina zAsanane pAmIne mokSe janArA anaMtA AtmAo che. anyadarzana pAse mokSano keDI mArga che, je kAMTA - kAMkarAthI bharelo hoya che vaLI bhUlA paDavAnI zakyatAvALo hoya che mATe rAjamArge vadhu jIvo mokSe jAya e svAbhAvika che. anyadarzanI, AjIvaka matAnuyAyI, tApasa vi. yogyakALa hoya to vadhumAM vadhu bAramA devalokathI AgaLa jaI zakatA nathI. nava raiveyaka ane pAMca anuttaramAM javA mATe jainI dIkSA ja joIe. gRhasthapaNAmAM kSapakazreNI mAMDI zakAya, kevaLajJAna pAmI zakAya, bhAvathI pAMcamuM, chaThuM ane sAtamuM guNasthAnaka paNa sparzI zakAya paNa raiveyakAdinA puNyabaMdha mATe niraticAra dravyasaMyama jarUrI che. dravyacAritra eTale jJAnIe batAvelo je mArga che emAM leza paNa alanA na kare, nirdoSa gocarI vApare, prabhunI AjJA mujaba jIve, anaMtAnubaMdhI kaSAya parAkASThAnA pAtaLA paDe. saMjvalana jevA bane tyAre navamA saiveyakAdinuM puNya bAMdhI zakAya che. bhAvathI cAritra pALanArAne to vaiSayika sukha asAra, tuccha lAge che, mATe anuttarAdimAM jaI zake che. samakitI, dezaviratidhara uccakakSAnuM zrAvakapaNuM pALe paNa bAramA devalokathI AgaLa na jaI zake. AgaLa javA mATe dravyasaMyama ekAMte jarUrI che. dravyacAritranI sAthe bhAvacAritra bhaLe tyAre mokSa thaI zake. te mATe vaiSayika sukho pratyeno jvalaMta vairAgya joIe, sAdhaka dehathI AtmAnuM bhedajJAna kare, svarUpanI ramaNatA vadhe, UMcA adhyavasAya sthAnone sparze tyAre niraticAra bhAvacAritra Ave che. suMdara cAritranA pAlana karatAM paNa vaiSayika sukhano vairAgya UMco che. ahiMsA - saMyama - tapa svarUpa mokSano mArga batAvyo che. prabhuno A moTAmAM moTo upakAra che. pApanA udaye kadAca saMyama laI na zakAya paNa jene ahiMsA - saMyama - tapa upara Adara hoya. ene cAritranA manoratha thatA hoya che. ane A manoratho e cAritra mohanIya karmane kApe che. sAcA hRdayathI paramAtmA pAse mAMgaNI karo, tamArI mAMgaNI sAcI haze, hRdayasparzI haze to aMtarAya tUTIne tamane cAritra maLaze. paramAtmAnI bhaktimAM game tevA aMtarAyane toDavAnI tAkAta paDelI che. matijJAnamAMthI kevaLajJAna pAmavAnuM che. matijJAnamAM aghAtI karmanI puNyaprakRtionuM je AkarSaNa che te toDavAnuM che ane ene badale ghAtakarmano kSayopazama je bhAva puNyasvarUpa che tenuM lakSya keLavavAnuM che. ghAtI karmamAM udaya, kSaya, kSapopazama, traNa vastu hoya che. aghAtI karmamAM mAtra udaya ane kSaya be ja vastu hoya - A ja vAta batAve che ke mULabhUta aghAtI karmanA udayane tame TALI zakatA nathI. karma saMyogo Ape che. e 2010_05 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA paramo dharma 43 svIkAravA ja rahyA ane dharma e saMyogo pratye abhigama Ape che e viveka, jAgRti upara AdhArita che. aghAtI karmo dazya sAthe saMkaLAyela che jyAre ghAtakarmo dRSTi sAthe saMkaLAyelAM che. teno kSayopazama thaI zake che ane te karavo e ja sAdhanA che. ghAtakarmanA udayane niSphaLa banAvavo, rasahIna karIne vedavo e ja aMtarasAdhanA che. yadyapi ghAtIno khorAka aghAtI karmo ane pAMca indriyonA viSayo che eTale aghAtIkanA udaya vakhate ghAtakarmone tapAsavAM jarUrI che. ghAtI karmo AtmAnA guNono ghAta kare che arthAtu AtmasvarUpane vedavAmAM aMtarAya kare che. eTale ke AtmasvarUpano anubhava karavAmAM bAdhA UbhI kare che. A ghAtI karmano kSayopazama karavo jarUrI che. temAM paNa mohanIya karmano kSayopazama karavo e lakSyAMka hovuM joIe. kSayopazamamAM kSaya ane upazama baMne hoya che. je karma jeTalA rasathI bAMdhyuM hoya teTalA rasathI bhogavavuM te udayabhAva che. dA.ta. krodha mohanIyane tIvra rasathI bAMdhyuM hoya ne te krodha mohanIyakarmane te ja tIvratAthI bhogavavuM te krodhamohanIyano rasodaya samajavo. ahIM jIva krodhano ja anubhava kare che, kSamAno anubhava karI zakato nathI, kSamAnuM AMzika svarUpa paNa ahIM bhogavAtuM nathI. paNa karmo udayamAM Ave te pahelAM jo AtmA jAgrata banIne svarUpamAM lIna thaI jAya to krodhane badale kSamAnI anubhUti thaI zake che eTale ke karmonA dalikono rasa alpa karIne udayamAM vede che. A kSayopazama che. krodha, lobha, mAna, mAyA vi. kaSAyono anubhava na karatAM, kSamA, saMtoSa, namratA, saraLatA vi. AtmaguNono anubhava karI AgaLa vadhavuM e kSayopazama che. jyAM AtmA che, Atmapradezo che tyAM kevaLajJAna che, tyAM pUrNa AnaMda che. tyAM karma che, krodha paNa che, kaSAya paNa che. tAre zeno anubhava karavo che ? e tuM nakkI karo ane tene anukULa prayatna kara. tattvanA AlaMbane, tattvanA ciMtanathI matijJAnamAM svarUpanI ruci UbhI karIne krodhanA rasane toDIne tuM kSamAno anubhava karI zake che. rAga-dveSanA pariNAma jema ghaTe che tema vairAgya vadhe che ane te kSayopazama bhAva kSAyika banatAM vItarAga banI zakAya che. jIvanuM vIrya pAMca indriyanA viSayamAM vyApta thAya che te vIryanuM viparIta pravartana che, tene dUra karavA mATe tattvanuM ciMtana, manana karavAnuM saMsAranAM vaiSayika sukho traNe kALamAM duHkharUpa che evI jo pratIti thaI jAya to vairAgya sahaja bane. viSayakaSAyanA AnaMda pahelA eka Craving UbhI thAya che. e tRSNAthI ja sukhano anubhava thAya che khAvAmAM sukha to ja maLe jo bhUkhanuM du:kha hoya to, have khAvAnuM sukha e to 2010_05 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 du:khano pratikAra thayo, svataMtra sukha na thayuM. saMsAranuM sukha duHkhanA pratikAra svarUpa che. bhUkhanuM ke tRSAnuM du:kha tIvra banyA sivAya bhojananuM ke pANInuM sukha anubhavAtuM nathI. saMsArI jIvane zarIramAM sAta dhAtunI viSamatA thatAM azAtA vedanIyano anubhava thAya che. e dhAtune sama karavA anukULa pudgalonA prakSepanI jarUra paDe che. khorAka - pANI levA dvArA te viSamatA dhIredhIre ghaTe che.zAMta-sama thatI jAya che. tethI azAtA vedanIyano udaya ghaTato jAya che. deha ane AtmAno lohAgni nyAye tAdAbhya = ekameka saMbaMdha hovAthI azAtAnA udaya vakhate aMdarathI je AkuLatA - vyAkuLatA thAya che te mohanIyakarmanA udayathI thAya che. ane te bhAvaduHkha che. anukULa pudgalono prakSepa thatAM, azAtA ghaTatAM ane sAta dhAtu sama thatAM, zAtA thAya che. tyAre AkuLatA-vyAkuLatA paNa baMdha thAya che. tethI bhAva du:kha paNa rahetuM nathI. Ane ja jIva sukha mAne che. saMsArI jIvane koI paNa sukhanI prApti ane bhogavaTA pahelAM tenI icchA thAya che. ane e icchA te vastunA abhAvane sUcave che. icchA e mohanIyanA kAraNe che. jenI icchA che teno abhAva e aMtarAyane jaNAve che. vaLI jenI icchA thAya che te tenAthI atRpta hoya che. je jenAthI atRpta na hoya tene tenI icchA thatI nathI. " jeNe dUdhapAka AkaMTha pIdho hoya tene dUdhapAkanI icchA thatI nathI. kAraNake dUdhapAkathI tRpta thayelo che. Ama atRpti, icchA, pravRtti, prApti, bhoga ane tRpti A krama che. paNa A tRpti kSaNika che. kAraNa ke saMsAranA badhA ja padArtho vinAzI che. mATe tenI prAptimAM jIva kSaNavAra tRpti (sukha) pAmI zake che. kAyamI nahIM. tethI vaLI pAchI pudgalomAM viSamatA, vaLI pAchI icchA, prApti, tRpti Ama cAlyA ja kare che. mATe pudgalanA saMge thatuM sukha e vAstavika na hovAnA kAraNe ane aneka kusaMskAronuM AdhAna karI durgatimAM paNa laI jatuM hovAnA kAraNe jJAnIo DiDima vagADIne tene choDavAnuM kahe che. Ama bhautika sukha traNe kALamAM duHkharUpa hovA chatAM ApaNane sukha 'rUpa lAge che temAM mithyAtvano udaya ja kAraNa che. kamaLAnA rogIne sapheda vastu jema pILI dekhAya che tema mithyAtvanA udaye jIvane saMsAramAM jyAM lezamAtra paNa sukha nathI. chatAM tyAM sukhanA mahAsAgara chalakAtA dekhAya che. ane saMyamamAM jyAM anaMtasukha che, tyAM vyathA dekhAya che A bhrama toDavo jarUrI che. bhrama tUTe to vairAgya pragaTe. vairAgyane vadhAravA mATe dRSTirAgane toDavAno che. deSTirAga eTale potAnI ajJAnamUlaka viparIta mAnyatAno rAga; 2010_05 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA paramo dharma 45 ene samajAvavA chatAM A duSTa pakaDa, kadAgraha choDavo dRSTirAgI mATe duHzakya che. daSTirAgI sajjana hoI zake, paropakArI, dayALu hoI zake paNa potAnI pakaDamAM samAdhAna karavA taiyAra na hoya. sAcuM samajavA taiyAra na hoya. bAvI pakaDavALAne tattvathI paheluM guNasthAnaka paNa na hoya. guNasaMpanna bapunabaMdhaka avasthA paNa na hoya. cothe, pAMcame, guNasthAnake kAmarAga, neharAga ane cha guNaThANe sneharAga hoI zake che. sAdhutA sneharAge TakI zake che, paNa dRSTirAga mATe koI guNasthAnaka nathI. dRSTirAgathI bacavuM hoya, mokSane pAmavo hoya to guNasaMpanna, guNI, guNapakSapAtI banavuM joIe. kalyANamitrano pakSapAta karavo joIe. sAmAcArInA jhaghaDAmAM ekAda sthAne paNa AtyaMtika buddhi dhAraNa karavI na joIe. vyavahArathI ApaNI sAmAcArI pAcI che evuM mAnIe to ApaNI sAmAcArI pratye ApaNI vaphAdArI, ane samarpaNa TakI zake che. ane nizcayathI bIjAnI sAmAcArI khoTI nathI evuM mAnavAthI enA pratye udAratA TakI zake che. Akhare guNaprApti karIne AgaLa vadhavAnuM che. mATe ja eka kavie kahyuM che ke, "jehanuM sUtra tehane de, jema tema karI harine le." bIjApakSanA suvihita cAritrasaMpannane vaMdana karavAnI icchA thatI nathI ane dRSTirAga nathI to zuM che ? dRSTirAgInI prajJApanIyatA naSTa pAmI jAya che. anupacarita paheluM guNasthAnaka pAmavA mATe jema vairAgya jarUrI che tema prajJApanIyatA paNa jarUrI che. mohagarbhita ane duHkhagarbhita verAgyamAM paNa guNasthAnaka na hoI zake. guNAnurAga e mokSamArga che. daSTirAga e kAMI mokSamArga nathI. dRSTine guNamaya banAvavAnI che, to ja upara uparanA guNasthAnaka pAmI zakAze. dRSTirAgamAM kadAgrahagarbhita mAnyatA yApaka hoya che. zrIpati brAhmaNa paNa dRSTirAgathI adha:patana pAme che. hetu ahiMsA jayaNA rupe, jaMtu aghAta svarupa; phaLarUpe je teha pariName, te anubaMdha svarupa. manamohana jinajI tujha vayaNe muja raMga." je kiyA jayaNAnA pariNAme pravarte che te hetu ahiMsA, jyAM jIvanA dravya prANono upaghAta na thato hoya te svarupa ahiMsA, je pravRttithI AtmA karmabaMdhanathI mukta thavA rupa phaLane pAmato hoya te anubaMdha ahiMsA samajavI. pariNAmanI zuddhithI hetu ahiMsA, yoga -- nirodhathI svarupa ahiMsA ane zuddha upayoga pravartana karavAthI anubaMdha ahiMsA prApta thAya che. A saMbaMdhe kahyuM che ke, "'kriyA e karma, pariNAme baMdha ane upayoge dharma" che. 2010_05 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAganI bhayaMkaratA aho ! dRSTirAga keTalo badho kharAba che ! zrIpati nAmano sArthavAha che. te brAhmaNakuLamAM janmyo che. vedokta kathanamAM zraddhAvALo che. eka vakhata prAtaHkALe brAhmamuhUrta jAgI gayo. vicAre che ke meM A lokamAM dhanopArjana karyuM, putraputrAdi paraNAvyA, saMsAranuM badhuM ja karyuM paNa AtmAnuM to kAMI ja karyuM nathI. to have AtmA mATe kaMIka karuM ! evI vicAraNAthI teNe eka lAkha brAhmaNone jamADyA. laukika paropakAranAM kAryo karyA chatAM saMtoSa thayo nahi, tethI rAjAnI AjJA laI potAnA putra zrItilakane potAnA sthAne sthApI tIrthayAtrAe nIkaLyo. tyAM aTavInA eka vRkSanI nIce dhyAnastha mudrAmAM rahelA malamalina gAtravALA mahAtmA joyA. tyAM ja manamAM vicAre che ke are, A prAtaHkALamAM ja muMDiyAnAM darzana thayAM. apazukana thayAM. tyAM ja mahAtmA viziSTa jJAnanA baLe tenA bhAvo jANIne kahe che, are, zrIpati sArthavAha ! haju zauca - azaucane jANato nathI mATe ja manamAM AvA azubhabhAvo kare che. hakIkatamAM brahmacaryanuM pAlana e bhAvazauca che. zarIramAMthI mAMsa ane lohI kheMcI levAmAM Ave to pachI zarIrane jovuM paNa nahIM game. tevA zarIranI rakSA karavI paNa duSkara bane che, kAgaDA ane gIdho te zarIrane pholI khAvA mATe dhasatA hoya che. saMsAramAM janma -- jarA - maraNa - Adhi - vyAdhi ane upAdhi vakhate bacAvanAra koNa che ? vRddhAvasthAmAM kone samAdhi raheze ? saMyamIne samAdhi sahaja che. bhogo bhogavIne puNya kharacI nAkhanAra devALiyA kaMpanIne aMte aTavAvuM paDaze. parabrahmamAM magna banelA pavitra AtmAone dravyazaucanI jarUra nathI. dravyazaucanI jarUra to tene paDe ke je abrahmanI vAsanA ane vikArothI kharaDAyelA hoya. vaLI pANInA pratyeka TIpAmAM rahelA asaMkhya asaMkhya jIvono tane khyAla nathI mATe tuM AvA vicAro kare che. tyAre ene lAgyuM ke A koI viziSTajJAnI mahAtmA lAge che je mArA manogata bhAvone paNa jANe che. pachI hAtha joDIne vinamra svare te zrIpati sArthavAha kahe che, mahAtman ! mane kSamA karajo. Apa kaho cho te kadAca sAcuM paNa hoya to paNa huM kulocita dharmane choDI zakuM tema nathI. bAra-bAra varSo sudhI tIrthayAtrA karI te ghare pAcho Avyo tyAre vRddhAvasthAne kAraNe zarIra, lohI....mAMsa vinAnuM hADapiMjara jevuM banyuM che. 2010_05 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAganI bhayaMkaratA 7 tethI putra - putravadhU Adara bahumAna karatAM nathI. aMte krodhamAM ne krodhamAM ArtadhyAna karI bakaro thAya che. putra - putravadhU pitAnA zrAddhane divase te ja bakarAne kharIdI lAve che. bakarAne jAtismaraNa jJAna thayuM. badhuM jue che. potAnA putra - putravadhUne oLakhe che, paNa tyAM ja kapAya che. jIvato cirAya che. ane potAnA ja mAMsathI potAne ja bali apAya che. bAkInuM mAMsa putra - putravadhU khAya che. bakaro marI. jaMgalamAM sarpa thAya che. tyAM potAnA putra - putravadhUne jotAM pUrvabhavanA vairane kAraNe DaMkha mAre che. marIne haraNa - haraNI thAya che. pharI pAchA tene jotAM Dase che ane te haraNa - haraNI marIne hAthI - hAthaNI thAya che. A bAju sarpa marIne siMha thAya che. baMneno paraspara samAgama thatAM vaira UchaLe che ane siMha hAthI - hAthaNIne mArI nAMkhe che ane te be bhIla - bhIlaDI thAya che. have siMhanA bhavamAM jaMgalamAM pharatAM pharI te ja mahAtmAne juve che ke je pahelAM zrIpati sArthavAhanA bhavamAM joyA hatA. te vakhate mahAtmA eno pUrvabhava yAda karAve che. jAtismaraNa thAya che. kAMIka zAMta thAya che. tyAM bhIla bhIlaDI pharatAM pharatAM tIra kAmaThuM laIne jaMgalamAM Ave che. siMhane jotAM ja vicAre che, aho A durAtmA zAMta thayelo dekhAya che, temAM A mahAtmAno ja prabhAva dekhAya che. tema vicArI tenA upara bANa choDavA taiyAra thAya che. tyAM ja mahAtmA emane paNa emanA pUrvabhavo yAda karAve che. baMnene jAtismaraNa thAya che. siMhano jIva vicAre che, aho ! A mArA putra - putravadhUne meM traNa traNa vakhata mAryohuM kevo pApI ? pazcAttApa thAya che. putra - putravadhUne paNa pazcAtApa thAya che. ahI ame amArA pitAnA ja jIvane mArIne mAMsa khAdhuM ane A bhavamAM paNa temane mAravA taiyAra thayAM chIe. Ama traNe jaNAM zubhabhAvamAM AvyAM. vairAgni zAMta thayo. tyAM mahAtmAe teone vadhu sthira karavA mATe, ra sA nA, 7 nA yoni,... zloka dvArA saMsAranI asAratA jaNAvI. traNe jaNA mahAtmAono upakAra mAne che ke Apa amane kaSAyanI AgamAMthI bacAvyAM. teTalAmAM ja temanA pUrvabhavanA tApasaguruo pharatA pharatA tyAM AvyA. to traNe jaNAMnuM vIrya ullasita thayuM. temanI pratye atyaMta AdaravALA thaIne kahe che, aho ! tame to amArA pUrvabhavanA guru cho. tame amane te vakhate paNa dharma pamADyo hato. have A bhavamAM paNa dharma pamADo. mahAtmA vicAre che ke aho ! jIvonAM karmonI kevI vicitratA che ? sAkSAt dharma pamADanAra mahAtmAone paNa A loko oLakhI zakatA nathI ema vicArI ayogya jANI tyAMthI vihAra karI jAya che. pachI bhIla 2010_05 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 bhIlaDIe tApasa dIkSA aMgIkAra karI. siMhe aNasaNa svIkAryuM. traNe marIne pahelA devalokamAM Abhiyogika deva thayAM. te vakhate RddhimAna devatAonI Rddhi joIne vilApa kare che ke, hAya ame kevI bhUla karI. pUrvabhavamAM amane jainaguru maLyA chatAM ame dIkSA lIdhI nahi. have zuM thaze ? AnA uparathI ApaNe samajavAnuM ke dRSTirAgAdinA pAzamAM phasAvuM nahIM. bIjAnI bhUlo joI ApaNe sudharI javuM. sata ne jaNAve te satya. - te daza prakAre che. (1) janapada satya : loka vyavahAramAM vaparAto zabdo. (2) sammata satya : je zabdano artha badhAne sammata hoya te. (3) sthApanA satya : je koI vastunuM vAstavika citra doryuM hoya, ' athavA mUrti sthApI hoya te. athavA samyagu jJAnanI sthApanA - 35 pustako vagere. (4) nAma satya : je nAma thakI jeno vyavahAra karAto hoya te. (pa) rUpa satya : bahurUpI, je - je rUpo kare, tevA svarupe tene oLakhavo te. (6) pratItya satya : paraspara sApekSa bhAve, nAnA moTAne, nAnuM moTuM jANavuM te. (7) vyavahAra satya : bhojana karavA mATe, bhANuM pIraso ema kahevuM (8) bhAvasatya : saprayojana. koI paNa pradhAna yAne mukhya bhAvane (pariNAmane) AgaLa karIne tene tathA svarupe kahevuM che. jema manuSyanA bIjA aMgomAM bIjA varSo hovA chatAM mANasane - kALo - goro kahevAya che. te athavA saprayojana nityatA - anityatA, ekatA - anekatA, tema ja zuddhatA - azuddhatAno mukhyapaNe vyapadeza karavo te. (9) yogasatya : jema ghoDA upara beThelAne, ghoDesvAra kahevo te. (10) upamA satya : jema koI parAkramI, zUravIra puruSane siMha kahevo upara jaNAvelA daze prakAranA satyane te - te bhAve (svarupe) satya jANavA joIe, anyathA eka-bIjA saMbaMdhe vipakSasa buddhie kahevuM te mithyA che. 2010_05 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhI thavAnI cAvI bIjAnI bhUlo joIne TakaTaka na karo. te karavAthI puNya khatama thaI jaze. vRddhAvasthAmAM zAMtithI jIvavuM hoya to yauvanavayamAM anAsakta bano, mauna keLavI lo. jethI vyartha zakti kharacAtI aTakI jAya. saddaguruo sukhI thavAnI cAvI Ape che. "a-ba-ka" emAM "a" eTale AnaMdamAM raho. samAdhAnathI jIva AnaMdamAM rahe che. saMgharSathI jIva vyathita rahe che. "ba" eTale bolabola na karo. vaDIloe ghaDiyALa pAsethI zIkhavAnuM che. ghaDiyALa kalAke athavA aDadho kalAke yogya TakorA mAre che, paNa dara sekaMDe TakorA mAre tevuM ghaDiyALa koI gharamAM rAkhe ? eTale avasarocita ochuM ane priya bolIne khasI javuM. hakIkatamAM you can guide others but cannot disturb others. tame bIjAne mArgadarzana ApI zako cho, paNa khalela pahoMcADI zakatA nathI. A baMne vaccenI bhedarekhA atyaMta pAtaLI che koIne kahevuM e mArgadarzana che. guidance che ane kIdhA pachI joyA karavuM - te kare che ke nahIM ?' te dakhala che. kahevAthI ApaNI pharaja pUrI thAya che. pachI bIjAnA jIvanamAM anadhikAra ceSTA karavAthI zuM vaLe ? eTale bolabola na karavuM. ane "ka" eTale kAma karo. kartavyanuM, pharajanuM pAlana karo. adhikAranI ciMtA na karo. Aje pharajanuM pAlana karavuM e ApaNA hAthanI vAta che. ane adhikArone meLavavA mATe - 1. ApaNuM puNya joIe ane 2. sAmI vyaktinI pAtratA joIe. A baMne vastu parAdhIna che puNya hovuM parAdhIna che, puNya karavuM svAdhIna che, ane sAmI vyaktinI pAtratA paNa ApaNane AdhIna nathI. to adhikAronI jamAvaTamAM vIrya phoravavuM te mUrkhatA che. ene badale pharajanuM pAlana karo to Atmika kalyANa cokkasa zakya bane. mATe ja gItAmAM kahyuM che ke, " iva dhivakAraste mA jevu rAvaja." yogyatA vinA maLelI zakti paNa nakAmI che. dA.ta. kaSAyanI hAjarImAM thayeluM jAtismaraNa jJAna bahu nukasAna kare che. aMdara zAMti na hoya ane bahArathI bhaDako thAya to zuM karavAnuM ? enA karatAM to ajJAna zreyaskara banI zake. ArtadhyAnathI durgatimAM pheMkAvAnuM bane che mATe ja dharmadhyAnanA AlaMbanathI ArtadhyAnane dUra karavAnuM che. prakArotaranA ArtadhyAnathI apadhyAna baMdha thatuM nathI ane artha ane kAmanI AsaktithI samAdhi durlabha bane che. uttama bhava hArI javAya che, taka cUkI javAya che. 2010_05 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 jyAM sudhI jIva vItarAga nathI banyo tyAM sudhI tene koI ne koInA saMbaMdhamAM to AvavuM ja paDaze. jIvo rAga vinA rahI ja zakatA nathI to pachI vivekapUrvaka jo tAraka tattvo joDe saMbaMdha bAMdhavAmAM Ave to durgati dUra thaI jAya. tamane jema dharma karatAM nathI AvaDato, tema rAga karatAM paNa nathI AvaDato. viSaya - kaSAyanI pariNati ghaTyA vagara tAraka tattvo pratye rAga thaI zakato nathI. e to koI viralAne ja tAraka tattvo game che. dharatI paranuM svarga mA - bApe saMtAnonuM buddhithI pRthakkaraNa karyuM nathI, paNa teo mAtra hRdayathI prema ApIne saMtAnone moTAM kare che. to saMtAnoe paNa potAnI naitika pharajane adA karatAM vaDIlone hRdayathI jovAM joIe, buddhithI nahi. * jenI buddhi "satya" tarapha gati karI che te buddhizALI bane che. kaH jenI buddhi "ahaM' tarapha gati kare che te buddhijIvI bane che. hRdaya ane buddhinA taphAvatamAM buddhijIvInI buddhinI vivakSA che. hRdaya (1) hRdaya paristhitino svIkAra kare che. (1) buddhi paristhitino sAmano kare che. (2) hRdaya bIjAnA sukhane kendramAM rAkhe che. (2) buddhi potAnA sukhane kendramAM rAkhe che. (3) hRdaya pAse samAdhAnanI kaLA che. Art (3) buddhi, dhAryuM na thatAM saMgharSa kare che. of Compromise. (4) hRdaya potAnI pharajano vicAra kare che. (4) buddhi potAnA adhikArano vicAra kare (5) hRdaya pAse lAgaNI che. (5) buddhi pAse mAMgaNI che. (6) hadaya haMmezA potAnI bhUla jue che. (6) buddhi haMmezA bIjAnI bhUla jue che. (7) hRdayamAM kRtajJatA che eTale bIjAnA (7) buddhimAM ahaMkAra che eTale pote bIjA upakArone yAda karI namra ane paropakAra upara karelA upakArone satata yAda kare tatpara bane che. che. akkaDatA e zabanI pahacAna che. (8) hRdaya saMvedana zIla che. (8) buddhi kaThora che. (9) hRdayanI bhASA che sAru, gamaze phAvaze. (9) buddhinI bhASA che. How ?Why ? .mahatti. A huM nahIM calAvI lauM ? (10) hRdaya bIjAnI bhUlane mApha kare che. (10) buddhi bIjAnI bhUlanI sajA kare che. (11) hRdaya bIjAnI pravRtti joIne vRtti (11) buddhi bIjAnI pravRtti joIne vRtti upara AkSepa karatuM nathI. ane potAnI upara jaldI AkSepa kare che ane pravRtti joIne vRttinI jarura tapAsa kare potAnI bhUlane vyAjabI TharAvavA prayatna kare che. (12) hRdaya manaHsthitine sudhAravA prayatna kare (12) buddhi paristhitine sudhAravA prayatna kare che. 2010_05 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI jarUriyAta paramAtmAnuM samagra jIvana prazasta che. prabhunI karmakAya, dharmakAya avasthA dvArA jagatanA jIvo upara satata paropakAra thayA kare che. prabhue ahiMsA - saMyama ane tapanI sAdhanA batAvIne mokSamArga spaSTa batAvI dIdho. ahiMsAnuM pAlana saMyama - tapa dvArA zakya che. jenA jIvanamAM tapa nathI tenA jIvanamAM tapanA pratipakSI rUpe khAna - pAna - mAna AvIne UbhA rahe che. arthazAstramAM jIvanopayogI padArthonA traNa vibhAga batADyA che. (1) jarUriyAta (2) sagavaDa ane (3) zokha. havA - pANI prakAza e jarUriyAta che. paMkho - lAITa vi. sagavaDa che ane erakaMDIzana vi. zokha che. jarUriyAtamAM paNa mANasa potAnI IcchA mujaba tenI yAdI na banAve te mATe zAstra jarUriyAtanI vyAkhyA nakkI karI ApI utsarga mArga UnA ghIthI copaDelI roTalI, thIgaDA vinAnuM vastra ane akhaMDa naLiyAMvALuM ghara maLI jAya pachI jIvananI jarUriyAto pUrI thaI jAya che. puNyanA udayamAM jIva bhAna bhUle che ane nehA nIho tedI to jema lAbha (prApti) thAya tema lobha vadhato jAya che. eka vakhata pesephika mahAsAgaramAM eka vahANa bhAMgI gayuM. musApharoe lAkaDAnAM pATiyAM vi. je maLyuM, tenA sahAre teo samudramAM taravA lAgyA. eka pravAsInA hAthamAM eka majabUta pATiyuM AvyuM, teNe pATiyAne barobara pakaDI rAkhyuM. samudranA jhaMjhAvAto vacce paNa pATiyAne choDyuM nahi ane 60 divase e pravAsI pesephIka mahAsAgaranA kinAre Avyo tyAre patrakAro enI comera ghUmI vaLyA ane '60 days of pecific' 60 divasanA pesephIka sAgaranA anubhavone pUchavA lAgyA. e bhAIe atyaMta zAMtithI kahyuM ke huM to satata e vicArato hato ke, "o prabhu tuM mane be paga mUkavA mATe dharatI Apa ane eka glAsa mIThuM pANI pIvA Apa - basa, tenAthI vadhAre mAre kaMI joItuM nathI." hakIkatamAM ApaNI prAthamika tananI jarUriyAto ghaNI ochI che paNa mananI bhUkhane koI saMtoSI zakatuM nathI. ochAmAM ochI cIjathI jIvavuM e AryadezanI zreSTha paddhati hatI. vadhumAM vadhu cIjothI jIvavuM e anAyazanI paddhati che. aMgrejImAM paNa eka tattvaciMtake lakhyuM che ke, That man is richest whose pleasures are cheapest. jagatamAM saMyamIne ochAmAM ochI vastuthI cAle che ane vaLI temAM paNa dravya, kSetra, kALa ke bhAvano pratibaMdha hoto nathI. jagatanA koI paNa 2010_05 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 padArtha meLavavA pAchaLa ghaNI hiMsA karavI paDe che. eka kapa cA mATe paNa asaMkhya apUkAya, teukAya, vAyukAya vi. jIvonI hiMsA karavI paDe che. padArthonI jarUriyAta vadhAratAM dravyahiMsA vadhe che ane padArthonI jarUriyAta ghaTADatAM dravyahiMsA ghaTe che. ane te padArthomAM rAgAdi thatAM bhAvahiMsA vadhe che. spRhA vagaranuM mana banAvo to ja A badhAM pApothI aTakI zakAya tema che. paugalika padArthonI IcchA karI, te mATe pravRtti karI, prApti thaI ane tRpti thaI. have A padArtha pudgalasvarUpa che, svayaM vinAzI che, ethI tenA dvArA thatI tRpti paNa sAdi - sAMta banI raheze. ane vaLI IcchA UbhI thatAM pravRtti - prApti - tRptino cakrAvo Ubho rahe che. jJAnI puruSa ApaNane samajAve che ke have eka evI icchA - svarUpane pAmavAnI IcchA UbhI karo, tenA mATe pravRtti karo, te pAmo to tenAthI UbhI thatI tRpti paNa sAdi - anaMta raheze. saMsArI ane jJAnImAM A ja taphAvata che; saMsArI jIvo icchAnI pUrti mATe satata prayatnazIla rahe che jyAre jJAnIo IcchAnuM vilInIkaraNa karavA tatpara bane che. icchA AkAza samI che. teno aMta thaI zakato nathI mATe jJAnI IcchAono nAza karI nirIhatA guNane keLave che. gRhasthajIvana paNa tenuM ja zreSTha che. jene jarUriyAta ochI che. jarUriyAta - spRhA vinAnuM mana, AtmAne mokSanI nikaTamAM laI jAya. bAra vratanuM pAlana badhI jarUriyAta ane bhogavaTA upara aMkuza mUke che. bhoga ane bhoganI sAmagrI pAparUpa lAge tyAre temAMthI jIva pAcho vaLe che. bhagavAne ApaNane AcAramAM ahiMsA, jIvanamAM karmavAda ane vicAramAM syAdvAda Apyo che. syAd e apUrNatAnuM ghAtaka che. syAd eTale kiMcita. paramAtmA asyA che. pUrNa che. paramAtmA kahe che ke, "tuM pUrNa na bane tyAM sudhI bhautika puNyathI ke AdhyAtmika puNyathI je kAMI maLe che te syAd - kAMIka - ja che. arthAta ghaNuM badhuM nathI. bhautika sukha game teTaluM hoya to paNa badhAne badhuM - pUrNa maLe nahi. baLadevane prativAsudevanAM sukho maLatAM nathI, prativAsudevane vAsudevanA sukho maLatAM nathI, vAsudevane cakravartInA sukho maLatAM nathI, cakravartIne indranAM, indrane aham indranAM sukho maLatAM nathI. paudgalika sukhone pAmIne koI paNa AtmA pUrNa banato nathI. pudgala svayaM apUrNa che. je cIja apUrNa che tene pAmIne AtmA kaI rIte pUrNatAne pAme ? saMsAramAM je kAMI maLe che te alpa, adhUra, vinAzI, cAlI javAnA svabhAvavALuM maLe che. cakravartI ane indranA sukhamAM paNa pUrNatA nathI. Aje tamane je kAMI maLyuM che te keTaluM che ? vizvanA nakazAmAM hindustAnanuM sthAna 2010_05 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI jarUriyAta pa3 keTaluM ? temAM gujarAtanA bhAge keTalI jagyA ? temAM paNa amadAvAda keTaluM ? te amadAvAdamAM jainanagaranuM sthAna keTaluM ? ane te jaina nagaramAM 35 naMbaranA tamArA baMgalAnuM sthAna keTaluM ? eka TapakAthI paNa batADI zakAya tema che ? tamAro baMgalo vizvanA nakazAmAM soyanA TapakAthI paNa batADI zako tema cho ? nA, chatAM paNa evA muphalIsa puNyanA udayamAM rAjInA reDa thaIne divya puruSArthanI takane hArI rahyA cho. AvA mAmUlI puNyodayamAM rAjI thavuM e eka naMbaranI pAgalatA che. rAjA mahArAjA, zreSThI - putro, cakravartI, gaNadhara, tIrthakare A badhuM choDyuM !! zA mATe ? uttama mANaso sArI vastune choDe kharA ? ane uttama mANasoe choDelI vastune sArI paNa kahevAya kharI ? nA, to pachI kharAba vastu sArI lAge e mANasane buddhizALI kahevAya ? vaLI jIvo anaMtA che ne pudgalanI sAmagrI maryAdita che. khAlI paMceMdriya jIvo asaMkhyAtA che, temAM garbhaja manuSyo saMkhyAtA che. bhogasAmagrI rUpe rahelA pudgalanA skaMdho maryAdita che. mATe badhAne badhA skaMdho bhogavavA maLatA nathI ane jeone paulika sAmagrI bhogavavA maLI che teone paNa AyuSya pUrNa thatAM A badhuM choDIne javuM paDe che. puNyodaya hoya to jIvananA aMtima zvAsa sudhI A badhuM rahe che ane tame cAlyA jAo cho ane puNya ghaTe to tame UbhA raho ane baMgalA cAlyA jAya AvuM bane che. TUMkamAM saMyoga e viyoganA garbhane laIne ja janme che. utkRSTa puNyodayathI paNa je sukhanI sAmagrI maLe che te yAdu che, kAMIka che. ghaNuM badhuM maLatuM nathI, maLaze nahi ane maLyuM paNa na hatuM. A vAta je bhUlyA te badhA Atmika puruSArtha cUkyA, tenuM bhAvI paNa salAmata nathI ane teoe bhavobhava saMsAramAM rakhaDavAnuM, rajhaLavAnuM nizcita karyuM. Atmika puruSArtha khoyo. tenuM bhAvi to kharAba ja che. jIva pAse sAmagrInuM ThekANuM nathI ane ahaMkArano pAra nathI. bhikhArI zAno ahaMkAra karI zake ? mAre haju ghaNuM meLavavAnuM che ema jIva samaje to zAMta ane namra bane. paramAtmAno syAdvAda jene samajAya te jagatanuM yathArtha darzana karI zake ane samajI zake che ke, mArA AtmAnA utthAna mATe mAre mArA matijJAnane svaccha ane pUrNa banAvavAnuM che. matijJAnamAMthI vAda, vivAda, saMkleza, ahaMkAra, Asaktione kADhIne matijJAnane mulAyama banAvavAnuM che. mati svaccha banatAM paribaLo sahaja rIte sudharatAM jaze. pariNAma sudhare to ja matijJAna svaccha bane. aMtarmukha AtmA samaje che ke mane je kaMI maLyuM che te AtmAthI bhinna che ane e mATe pariNAma na bagADatAM, AtmAnI pariNatine svaccha, svacchatara ane svacchatama banAvavI e ja mokSamArga che. pApo na karavA chatAM jyAM 2010_05 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sudhI pApono pakSapAta, pAparuci, pApanuM valaNa manamAM beThuM che tyAM sudhI aviratijanya pApa cAlu ja che. AkhuM vizva mAne che ke jyAM sudhI jIva pApa kare tyAM sudhI tene karmabaMdha thAya. paNa jinazAsanano viratino Adarza, Concept samajAve che ke AtmA pApa kare yA na kare paNa jyAM sudhI AtmAne pApanuM viramaNa nathI tyAM sudhI karmabaMdha cAlu ja che. Aje vRkSo vi. ekeMdriya jIvo hiMsA kare ? juThuM bole ? maithuna seve ? parigraha rAkhe ? krodha - mAna - mAyA - lobha pragaTapaNe karI zake che ? ekeMdriya jIvo A jagatanAM kahevAtAM kayAM pApo karI zake che ? chatAM teno mokSa kema nathI ? pApa bhale na kare paNa apekSA rahI che. Aje sAmagrI, zakti ane saMyoganA abhAvamAM teo pApa nathI karatA, paNa saMyogo sAnukuLa maLatAM pApa karavAnuM cAlu thaI javAnuM che. basa, A apekSAne kAraNe pApabaMdha cAlu ja che. virati grahaNa karavAthI A apekSAno cheda UDe che. virati eTale zrI arihaMta prabhunI sAkSIe pratijJAbaddha thaIne pApathI aTakavuM. sarvavirati lenAro AtmA A jagatamAM thatAM badhA pAponuM kanekSana toDI nAkhe che. mana - vacana - kAyA, karaNa - karAvaNa ane anumodanathI A sAdhaka pApapravRttithI aTakI jAya che. jJAnIoe virati dharma batAvI jabarajasta upakAra karyo che. jIva viratidharmanuM dravyathI pAlana kare to paNa durgatine aTakAvI zake che. viratidharma bhavAMtare vaLI pAchuM cAritra apAve ane A rIte bhAvacAritranI sparzanA thatAM jIva mokSanI nikaTa pahoMce che. paramAtmAe batAvelA cAritranA pAlana vinA mokSamArga nathI. puNyathI zakti maLe, dharmathI teno sadupayoga thaI zake. paisAthI cazmA maLe, puNyathI AMkho maLe, dharmathI nirvikArI daSTi maLe. paisAthI mAthAnA vALa seTa thAya, puNyathI mAthuM maLe, dharmathI saddavicAra maLe. paisAthI kAMDA ghaDIyALa maLe, puNyathI hAthe maLe, dharmathI hAthano sadupayoga dAna, prabhupUjAmAM thAya. paisAnI tAkAta purI thAya tyAM puNyanI tAkAta zaru thAya ane puNyanI tAkAta purI thAya tyAM dharmanI tAkAta zaru thAya. 2010_05 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI vAstavikatA jagatamAM jIvo sukhanI icchAe pApa kare che, bhautika sukhanI icchA jeTalI tIvra teTalo pApabaMdha vadhAre. ane tenAthI jIvo duHkho pAme che. jagatamAM kSaNanuM sukha, maNanuM pApa ane TananuM du:kha paDe che A satya samajAI jAya to jIva vivekI banI jAya che, sukhAbhAsane choDI AtmAnA guNonuM sukha meLavavA tatpara bane che. dharmanI kriyA e vyavahAramArga che, enA AlaMbane jIvanI Asakti tUTe che ane vAstavika dharma thaI zake che. dharmakriyA karanAranI jo lobhavRtti tUTI nahi, viSayAkarSaNa ghaTyuM nahi to AtmAe paramArthathI dharma karyo kevI rIte kahevAya ? saMjJAno nAza e dharmanuM vAstavika phaLa che. prabhue dAna, zIla, tapa, bhAva dharma batAvyo che paNa temAM samajavuM ke - 25,000 rU. dAnamAM ApyA te dAnakriyA thaI ane parigraha saMjJA tUTe to dAnadharma thayo samajavo. tevI rIte pAMcama, AThama caudase jIva abrahmano tyAga karI brahmacarya pALe che e zIlakriyA thaI ane maithunasaMjJAno hrAsa, nAza e zIladharma thayo. tevI rIte ekAsaNuM, abIla, upavAsa vagere tapakriyA thaI ane AhAra saMjJAno phorsa tUTe ke chUTe to tapadharma thAya che. evI rIte prabhunI pAse gagada avAje kriyAmAM ekatAna thaIe te bhAvakriyA thaI ane puNyanA udayathI maLelo sukhamaya anukULa saMsAra ke pApanA udayathI maLelo du:kharUpa pratikULa saMsAra e asAra lAge tyAre bhAvadharma thayo samajavo. prakRtithI nirguNa saMsAramAM rati choDavA mATe bhAvadharmanuM AlaMbana levuM paDaze. bhavobhavanAM duHkhothI chuTakAro joIto hoya to cAritra e zreSTha mArga che. jinavacananI je rIte saduhaNA thavI joIe te rIte karatAM nathI mATe utthAna thatuM nathI. jinavacana bhavyajIvone saMsArarUpI kUvAmAMthI bahAra kADhavA mATe doraDA samAna che. strI pANI bharavA jAya 300-400 phUTa doraDuM AkhuM pANImAM nAMkhI de che, ghaDo nAkhI de che chatAM cAra AMgaLanuM doraDuM hAthamAM che to ghaDo, pANI, lAMbuM evuM doraDuM badhuM ja pAchuM Ave che, basa, A ja rIte tame saMsAramAM gaLAbUDa DubelA ho to paNa jinavacanane upayogamAM lUMTyA karazo to nakkI tame tamArA AtmAne pAmI zakazo, jinavacana rUpI mazAla pAse mohanuM aMdhAruM, karmono paDachAyo ane duHkhanuM astitva TakI zakatuM nathI. jinavacana gamI javuM, tenuM ciMtana - manana - nididhyAsana karavuM e ja zreSTha puNyodaya che. ane paisA, bhoga ane saMsAra gamavo e ja utkRSTa pApodaya che. A saMsAranA ravADe caDyA eTale anaMtA janmo thayA, anaMtIvAra 2010_05 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ThAThaDIe baMdhANA, citAmAM saLagyA. anaMtA janmomAM ApaNe keTaluM khAdhuM ? tenuM mApa kADhIe to anaMta meranA DhagalAo vAmaNA lAge, anaMtA janmonAM stanapAnane bheguM karavAmAM Ave to svayaMbhUramaNa samudra khAbociyuM lAge. ATaluM paribhramaNa karyA pachI have manuSyanA bhAvamAM zuM bhogavavAnuM bAkI che ? viratinA pAlanathI ja saphaLa banatA manuSyabhavane jo aviratimAM ja pasAra karIzuM to taka gumAvI kahevAze. sarvavirati pAlananuM sAmarthya na hoya, manobaLa na hoya to chevaTe manoratho to karo. bhAvanAthI cAritramohanIya tUTaze ane bhavAMtaramAM cokkasa cAritra maLaze, paNa te mATe A bhavamAM yathAzakti ratnatrayInI ArAdhanA karavI paDaze. cAritranI prApti sulabha banAvavA IcchanAre vilAsI ane vaibhavI jIvanane dezavaTo Apavo paDaze. prabhue virati dharmanI mahattA samajAvI, aviratinuM nukasAna batAvyuM, have ApaNe A na samajIe to prabhunuM AlaMbana kevI rIte UbhuM raheze ? jIvanA pa63 bhedomAM devalokamAM cAritra maLe ? nArakImAM cAritra maLe ? tiryaMcamA cAritra maLe ? anArya deza, anAryakuLamAM cAritra maLe ? akarmabhUmi, pa6 aMtarlIpamAM cAritra maLe ? nA. paMdara karmabhUmimAM badhA, manuSyane paNa cAritra maLatuM nathI. jaina kuLamAM janmelA pAMca hajAra chokarAnI kuMDaLImAM cAritranI kuMDaLI mAMDa-pa-50nI maLe che, temAM UMcA cAritranI kuMDaLI bahu virala hoya che. saMsAra bhogavavAnI kuMDaLI ghaNA badhAMnI maLe. tamane manuSyabhavanuM puNya maLyuM che, Adiza, AryakuLa, jainajAti, jainakuLa maLyuM che, jaina zAsana pAmyA pachInI pratyeka paLa karmane khokharA karavA mATenA parAkramanI taka svarUpa che, ame e takane jhaDapI lIdhI. amane to jANe loTarI lAgI gaI. karmanI sAme yuddhadhoraNe jhuMbeza upADIne bhagIratha puruSArtha AdaravAnuM ame nakkI karyuM che. tame zuM nakkI karyuM che ? prabhunuM bIjuM vizeSaNa - ayogI prabhanuM bIjuM vizeSaNa mUkyuM che, "ayogI." prabhu mana - vacana-kAyAnA yoga rahita che. yogathI rahita thavuM te ja siddhapaNuM che. siddhAtmA ayogI guNasthAnakane sparzIne ayogI bane che. dharmakAya ane karmakAya pachI ayogI vizeSaNa dvArA prabhunI tattvakAya batAvI che. ayogI guNasthAnakamAM ayogIno artha che, mana-vacana-kAyAno yoga arthAta kriyAno abhAva ane siddho to mana-vacana-kAyAnA abhAvavALA hovAthI ayogI che ApaNe paNa prazasta mana - vacana - kAyAnA vyApArathI aprazastane dUra karI pogarahita banavAnuM che. upayoganI aMdarathI ghAtakarmo gayAM eTale aghAti karmo khokharAM banI jAya che. mohanIya karmanI gerahAjarImAM vedanIya karma potAno vipAka batAvI zakatuM nathI. zAtA - azAtA; sukha - du:khanA vipAka batAvavA mATe asamartha 2010_05 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI vAstavikatA che. mohanIya karma jAya eTale nAma ane gotrakarma paNa dehabhAvane puSTa karavAmAM samartha banI zakatAM nathI. ghAtInA nAza pachI aghAtI karma baLI gayelI sIMdarIvat che jeno mAtra AkAra che. hakIkatamAM to rAkhanI DhagalI ja hoya che. aghAti karmomAM pradhAnatA AyuSyakarmanI che. ghAtikarmanAM pradhAnatA mohanIyakarmanI che. te upayoga upara asara kare che, cetanAne kaMThita karI nAMkhe che. matijJAnamAM vikArone ghusADI de che. AtmA sukhasvarUpa che, jJAnasvarUpa che. ane premasvarUpa che. paNa mohanIyakarme vijayI phaTako ApIne AtmAne potAnA AnaMda svarUpathI bhraSTa karyo che. A AnaMda zAtA ane azAtAmAM vaheMcAIne vikRta banI gayo che, jJAna e ajJAna eTale alpajJAna athavA viparItajJAnamAM Convert thaI gayuM che ane AtmAno pUrNa prema, rAga ane dveSamAM vibhakta thaI gayo che. prema vyApaka hoya che, rAga sImita hoya che. vaLI prema AtmAzrita hoya che rAga dehAzrita hoya che. premamAM samarpaNa che. ghasAI chUTavAnI taiyArI che, rAgamAM svArthavRtti che, lUMTI levAnI vRtti che. Aje saMsAramAM sukha ochuM - ATAmAM luNa jeTaluM ke samudra pAse biMdu jeTaluM che ane duHkha ghaNuM che. mohanIya karmanI asara nIce raheluM AtmAnuM jJAna vikArI banI jAya che. ane tethI ApaNe dehamaya, Indriyamaya, svajanamaya banyA. hakIkatamAM jJAnAnaMdane lUMTavAno hato. jJAnathI padArthane mAtra jANavAno hato temAM bhaLavAnuM na hatuM. kevaLajJAnI kevaLajJAnathI jagatanA saikAlika paryAyone eka ja samaye jue che, jANe che, paNa vede che to svarUpane. mATe teo jJAnAnaMdanI mastImAM che. ApaNe jJAnathI joyane jANI zeyamAM bhaLI jaIe chIe mATe AtmAno jJAnAnaMda AtmAthI vikhUTo paDI jAya che. jagatanA padArthomAM sAkSIbhAva rAkhavA dvArA ApaNe nijAnaMdanI mastIne pAmI zakIe chIe. ApaNe haMmezAM ApaNA vicAronA paNa sAkSI banavuM joIe, AgrahI na banavuM always be the witness of your thoughts. not the victim of your thouhts. jagatamAM para evA dehAdine sva mAnavAnI bhUla karyA pachI ApaNI oLakhANa ane saranAmuM paNa khoTuM ApIe chIe. tamane pUche, tame koNa cho ? to kahezo ke, huM mahendrabhAI chuM. huM chaganabhAI chuM ? tamAruM saranAmuM kayuM ? te saranAmA upara tame traNe kALa maLo kharA ? jagatanI dRSTi ane jJAnInI dRSTi haMmezAM judI hoya che. eka rAjAnA rAjyamAM prakhara jyotiSI Avyo. teNe bhaviSya bhAkhyuM ke A varSe varasAda paDaze, tenuM pANI je koI pIze te gAMDA thaze. A 2010_05 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sAMbhaLI lokoe pANI bheguM karyuM. TAMkAnA TAMkA pANIthI bharI dIdhA ane varasAdanuM pANI na pItAM bharelA TAMkAmAMthI pANI pIvA lAgyA. paNa kALa pasAra thatAM bhareluM pANI khalAsa thaI gayuM ane lokothI tRSA sahana na thatAM varasAdanA niSiddha karelA pANI pIvA mAMDyA. ane tethI loko gAMDA thayA. rAjA ane maMtrI A be jaNe pANI na pIdhuM ane teo gAMDA na thayA. eTale A baMne vyaktinI ceSTAo jagata karatAM judI hatI eTale jagatanA gAMDA thayelA loko A bene gAMDA kahevA lAgyA - have zuM karavuM ? DAhyA mANaso pAgalamAM khapI rahyA che. vicakSaNa, maMtrIe kahyuM ke, rAjanuM ! have banAvaTI gAMDA bano. e sivAya chUTako ja nathI.' gAMDo mANasa DAhyo kone kahe ? pAgala jevI eTale ke potAnA jevI ceSTA kare tene DAhyo kahe. tamAruM kuTuMba Aje tamane DAhyA kema kahe che ? khabara che ? tame enA jevA pAgala cho mATe. Aje tame kuTuMbIo joDe hasIne bolavAnuM baMdha karo, TesTathI khAvA pIvAnuM baMdha karo. TI.vI.nI moja - majA baMdha karo to tamane badhA pAgala kaheze, avyavahAru kaheze. saMsAranI A jamAtanA uddagAro che ke tame lola ke lola cAlo to tame DAhyA. have jJAnInI dRSTithI cAlatAM tamane loko pAgala ja kaheze. eTale niSkarSa e Avyo ke, jyAre tamArA kuTuMbIo, snehIjano, mitro tamane gAMDA kahe tyAre samajajo ke tame DAhyA cho. hakIkatamAM mohanA udayathI jIve te badhA pAgala ane vivekathI jIve te badhA DAhyA. tamArA gharamAM koI virAgIne rahevAnuM sthAna che ? tamArA chokarAnA bhavAMtaranA (A bhavamAM to tame ApyA nathI !) saMskAro jAgRta thAya ane ArAdhanA game, ane saMsAramAM udAsInabhAve rahe, cAritranI zakti na hoya, cAritrano varSollAsa jAgato na hoya ane te kahe ke AkhI jiMdagI acitta vAparIza, mauna rAkhIza, bolIza nahi, kAcA pANI ane agnine aDIza nahi, mAre koI virAdhanA nathI karavI - to tame tene gharamAM rahevA do ? sabhA : mahArAja ! tamane soMpIe ! mahArAja : are vAtamAM zuM mAla che ? amane soMpavAnI vAta to tamane svapnamAM paNa na Ave paNa tamArA jevo pAgala banAvavA mATe ja prayatna karo. saMsAramAM cAre bAju mohanuM nATaka che. saMsAranA pAyAmAM duHkhonI, pAponI suraMga goThavAyelI che. tame badhAne mArA mArA kahIne jIvo cho e ja bhUla che. have tamane sadgatie javAno upAya batAvuM ? juo tame maravA paDo, Do. kahe cAra-cha, ke vIsa-pacIsa kalAkanA mahemAna cho. tyAre tamAre tamArI 2010_05 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI vAstavikatA pa9 patnIne tamArI AMkha sAme AvavA nahi devAnI. A tamane phAve ? AkhI jiMdagI jenA para anahada rAga karIne jIvyA cho, te tamArI aMtima paLe saMbhavita virahanAM AMsu sAraze ane tamArA rAgane uzkeraze ane tame pahelI narakamAM jatAM hazo to dhakko mArIne bIjI narake mokalaze. jiMdagI AkhI rAganAM pAtro sAthe ja gALI che, maratI vakhate te upasthita thAya to rAga vadhe ke ghaTe ? ane vadhe to zuM thAya ? "jyAM Asakti tyAM utpatti' thavAnI saMbhAvanA rahe. saMsAra bahu vicitra che. emAM ApaNuM kaMI nathI. anyatva bhAvanAne daDha karo, deha - IdriyothI judApaNuM vicArIne vairAgyane jvalaMta rAkho. samAjamAM saunI vacce chatAM sauthI aLagA thaIne jIvavAnuM che. eTale karmodayathI je pharajo adA karavAnI prApta thaI che tenuM pAlana karavAnuM che ane adhikAronI jamAvaTa mATe aLagA thavAnuM che. ApaNA adhikAro ApaNane kyAre maLe ? ApaNuM puNya ane sAmI vyaktinI pAtratA hoya to maLe. A baMne vastu parAdhIna che mATe parAdhIna vastu mATe puruSArtha karavAnI jarUra nathI ane pharajanuM pAlana svAdhIna che tenA mATe puruSArtha choDavAno nathI. tema karatAM aucitya guNano vikAsa thatAM adhyAtma mArga, AgaLa vadhAya che. paNa temAM vighna karanArA ghAtakarmo che. emAM paNa mohanIya karma e AtmAno pracaMDa zatru che. je jJAnane khaMDita kare che, viparIta kare che, malina kare che. caitanyano saMbaMdha jJAna ane AnaMda baMne sAthe che upayogane sudhAravA mATe sAdhanA che. aghAtI karmano upayoga sAthe sIdho koI saMbaMdha nathI. kevaLajJAna thayA pachI jIvane AnaMda AnaMda ja hoya che. atyAre svarUpanA bhoktA bane te ja kALakrame mokSane pAmI zake. sau prathama sat ane asano nirNaya karo. je Adi ane aMtamAM nathI ane madhyamAM che. te badhuM ja asat che. "nathI" "che" ane "nathI' e badhuM ja asat che. saMsAranA badhA saMbaMdho asat che. AkhuM jagata anitya hovAthI asat che. je "che', "che' ne "che' te ja sat che. tenuM traNe kALamAM astitva che. asatuM eTale mithyA, kSaNabhaMgura, sAdi - sAMta paryAya. asatanA daSTA banIe to sanA bhoktA banI zakIzuM. ane bhogave te mohanIya karma ja bAMdhe, je asatane choDe, bhUle, te ja "sa"ne pAmI tenA bhoktA banI zake. parane bhogavavAthI svarUpa dabAya che mATe karma baMdhAya che. kSayopazama bhAvanA AnaMdane vedazo to ja kSAyika bhAvanA AnaMdane pAmI zakazo. jJAnanuM kArya svakSetre AnaMdavedana che ane parakSetre zeyane jaNAvavAnuM che. kevaLajJAna e-maulika svataMtra cIja che. tene potAnA vedana mATe jagatanA koI padArthanI jarUra nathI. mAtra mohanIyanI sAme vijaya meLavavAmAM Ave to ja kevaLajJAna maLe che. sarvajJa thavA mATe vitarAga 2010_05 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 banavAnuM che. te mATe mohanIyanI sAme laDavAnuM che. mahAna yuddho jItavA sahela che paNa mohanI laData AkarI che. mohana parAjaya mATe svarUpamAM lInatA joIe. upasarga vacce paNa svarUpanA sukhanuM vedana karatAM AvaDe to ja mokSa maLI zake. kAyAnuM duHkha mana sudhI pahoMcyuM to AtmA duHkhane vedaze paNa upayoga kAyAmAM na bhaLe to kAyAnuM duHkha mana sudhI na pahoMcatA svarupa sthiratA thaI zake. AtmAnA gharamAM jaIne mohanIyakarmano kaccaraghANa vALavAno che. tamAre to maLeluM kazuM ja choDavuM nathI. choDavAno vicAra paNa nathI ane bhAvanA paNa thatI nathI. pApanA udaye A sAmagrI cAlI jAya to haso ke raDo ? hasI zako to dharmAtmA. raDo to dharmI nahi. game teTaluM jAya to paNa mArA jJAna - AnaMda mArI pAse che ema samAdhAna adhyAtma na game tene jaina zAsana sAthe zuM saMbaMdha che ? "AtmAne kaI rIte pUrNa banAvavo ?' e jaina zAsana batsave che. AtmAnI unnatinA upAya na gamatA hoya tene zAsana sAthe zuM saMbaMdha hoI zake ? koho viSaM ki amayaM ahiMsA, ___ mANo ari kiM hiyamappamAo; mAyA bhayaM kiM saraNaM tu saJcaM, to tudo jiM tumAra tu / jhera zuM ? to dha, amRta zuM ? to - ahiMsA, zatru koNa ? to-mAna kaSAya; hitakArI zuM ? to - apramattatA, bhaya kyAM ? to - mAyAmAM; zaraNabhUta koNa ? to - satya, du:kha zAthI ? to - lobhathI; sukha zAthI ? to - saMtoSathI. 2010_05 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAranI ruci pApAnubaMdha, mokSanI ruci puNyAnubaMdha yogardaSTi samuccayamAM paramAtmAnuM pUrNa svarUpa batAvyuM che ane te pAmavA mATeno mArga batAvyo che. paramAtmA zuM che ? koNa che ? kevA che ? e samajavA mATe eka vizeSaNa mUkyuM che ke prabhu yogIgamya che. yogIo ja prabhune jANI zake che. ane pAmI zake che. prabhune pAmavA mATe vaiSayika sukhone choDavAno ane AtmAnA sukha mATenI sAdhanA karavAno prayatna karavo joIe. AtmAne jyAM sudhI saMsAranI ruci hoya che tyAM sudhI pApano anubaMdha cAlu che, AtmAnI ruci thatAM puNyano anubaMdha paDe che. je cIja ApaNI nathI ene bhUlavAnI che, ene choDavAnI che. A karo to ja AtmAnuM svarUpa hAthamAM Ave. ane mATe ja vyavahArathI prabhue munipaNAno upadeza Apyo. je vastuno rAga choDavo hoya teno paricaya ocho karavo jarUrI che. vastunA satata paricayathI tenA saMskAro deDha thAya che ane teno rAga chUTavo muzkela bane che. bhogamArge jIvanane veDaphazo to kadI saMyama maLI zakaze nahi. tyAgamArgane apanAvavAthI saMyamanI prApti sulabha bane che. pahele guNasthAnake jene vairAgya prApta thayo che. tene vrata uccarAvI zakAya. jene saMsAranI nirguNatA bhAsI che te vratano adhikArI banI zake che. tene pratIti hoya che ke rAgadveSathI bharelo A saMsAra AtmAnI viDaMbanA sivAya kaMI karato nathI. sukhamaya saMsAra paNa prakRtithI nirguNa che. saMsAramAM gADI, vADI, lADI vi. koI paNa padArtha AtmAnuM hita karavA samartha nathI. samyaktvAdinI uparanI bhUmikA pAmavA mATe paNa pAyAmAM vairAgya joIe che. ane vairAgIne dravyathI vrata uccarAvI zakAya. dravyadIkSA grahaNa karIne ghaNA AtmAnuM kalyANa thayuM che. prabhunA mArganI ArAdhanA karIne pratidina cittanI prasannatA vadhatAM, varSollAsanA vadhavAthI guNasthAnaka bhAvathI sparzI zake che ane jIva kSapakazreNI mAMDI zake che. pariNAma e aMtaraMga cIja che, je joI zakAtA nathI. pariNAma pedA na thAya to dIkSA ApavI ja nahI evuM hoI zake nahi. lakSyapUrvakano pravRttidharma pariNatidharmane pedA karI zake che mATe samakitano Aropa karIne dIkSA ApavI e mArga che. saMyama lIdhA pachI mahAvratano bhAra vahana karatA jIva naiRRyika guNasthAnakane pAmI zake che. mATe ja mahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. 125 gAthAnA stavanamAM lakhyuM che ke, "je vyavahAra mugati mAragamAM, guNaThANAne lekhe jI anukrame guNazreNInuM caDavuM, tehI ja jinavara dekhe . bhAva AvyA pachI ja dharma karavAno hoya to to bhAva AvavA 2010_05 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 mATenI zakyatA nahivata che. bhAva lAvavA mATe paNa dharma karavo rahyo. Aje ghaNA evuM vicAre che ke bhAva vinAnI bhakti nakAmI che e vAta paNa vicAraNIya che. bhAva lAvavA mATenI bhakti yathArtha bhAva na lAvI zake teTalA pUratI nakAmI kaho to paNa saMskAronuM AdhAra karAvavA mATe to dravyakriyA samartha che ja. ane lakSya nakkI thatAM, praNidhAna jAgatAM te dravyakriyA bhAvakriyA banI zake che. saMsAramAM paNa A ja vAta che, koI kahe ke barobara goLa roTalI vaNatAM AvaDe pachI ja roTalI vaNavI, barobara cAlatAM AvaDe pachI ja bALake cAlavuM. to A zakya ja nathI. goLa vaNavAnA lakSya, cAlavAnA lakSya jIva pravRtti kare to temAM saphaLatA maLe che. mahAvratanuM pAlana karavA mATe mera jevI sthiratA jarUrI che. te dhIre dhIre prApta thAya che. te mATe saMsAranA anubhavane pariNAmadeSTithI vicAravo jarUrI che. bahArathI sohAmaNo dekhAto saMsAra aMdarathI bihAmaNo che. anAdi kALanI viSaya - kaSAyanI pariNatie AtmAnI viDaMbanA sivAya kAMI ja ApyuM nathI. saMsAranI nirguNatAnuM darzana AMtarika rucine palaTAvavA samartha che. saMsAra rUci na palaTAya to bhavanI paraMparA tUTe nahi. bIjAnAM sukhone joyA pachI vicAravAnuM che ke A to puNyanAM phaLa che. AgaMtuka che. maulika nathI. sahaja nathI svarUpa nathI. ATaluM samajAI jAya to bhautika saMpattinA koInA utkarSa pratye IrSyA na thAya, balka AtmAne meLavavAno talasATa thAya. jene paralokanI ciMtA nathI teNe paNa vicAravuM joIe ke paramAtmAno dharma samajatA nathI to paralokamAM zuM thaze ? AtmAnI nityatAne samajanAra mRtyuthI Darato nathI ane jIvavAno lobhI banato nathI. AtmAno viveka AtmAne sanmati Ape che. aviveka AtmAne nukasAna kare che. puNyazALInI IrSyA na karavI, tenI sAme na paDAya. pApInI niMdA - TIkA na karavI, tenA pakSamAM paNa na besAya. satyanA pakSapAtIe asatyano parihAra karavo ja rahyo. puNyazALI AtmAnI sAme paDavAno prayatna na karazo. te prayatna sUryanI sAme dhULa uDADavA barAbara che. tenAthI sUrya kaMI DhaMkAvAno nathI balka dhULa ApaNI AMkhomAM paDaze. puNyazALInI sAme baMDa pokAravAthI ApaNe ja pheMkAI jaIe chIe. saMsAra badho puNyane AdhIna che. puNya rahita badhAnI najaramAMthI UtarI gayelo AtmA kaI rIte jIvI zake ? paNa A pApa to nagaNya che. paNa jIvano parAbhava thayo che. AtmasvarUpamAMthI khasavAnuM thayuM che e ja moTuM pApa che. jIvanamAM guNavAnanI sAme paNa na paDAya. khoTA mANasano pakSapAta na karAya. tenI vAhavAha karavAmAM AtmAne nukazAna che. vAha vAha karavAmAM tenA AtmAne paNa nukazAna che. ""unmAragI guNatAM hue unmAraga poSa.' 2010_05 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAranI ruci pApAnubaMdha; mokSanI ruci puNyAnubaMdha 63 vivekathI kareluM kArya siddha thAya che. jUo traNa mANaso hatA, temAM eka darajI, eka vANiyo ne eka kalekTara hato. eka kheDUtanA khetaramAM tAjo thayelo poMka A traNa jaNa maphatamAM khAI rahyA che. pelo kheDUta vicAre che ke, "khetI karI karIne mArAM bAvaDAM rahI gayAM ane A poMkane A loko maphata khAI rahyA che te kema cAle ? have A traNene kevI rIte aTakAvavA ? teNe vicAryuM ke A traNanuM baLa to ghaNuM ja che. huM traNene nahi pahoMcI vaLuM tethI joyuM ke A traNamAM nabaLo koNa che ? to darajI dekhAyo. eTale bAkInA bene potAnA pakSamAM laI pelA darajIne mArIne kADhyo. tene dhamakAvyo - ke kema ? maphatanuM khAvuM che ? A kalekTara to mArA sAheba che ane A zeTha to mane vyAje paisA Ape che, emane mArA khetaramAM khAvAno haka che. paNa tuM zA mATe khAya che ? ema kahI tene mArIne kADhI mUkyo. pachI joyuM ke have A bemAM nabaLo koNa che ? to vANiyo dekhAyo. eTale kalekTarane potAnA pakSamAM laI lIdho. ne zeThane kahe che, ke kema zeTha paisA Apo cho te maphatamAM Apo cho ? vyAja to pUruM lo cho ? ema kahI tene dUra karyo ane pachI joyuM ke have A kalekTarane to huM pahoMcI vaLIza. Akhare tene paNa dhamakAvIne kADhayo. tema A tamArI gavarmenTa sattA para AvyA pachI A ja dhaMdhA karyA che. sauthI pahelAM rAjAone kADhyA. lokamAnasamAM rAjAo mATe khoTI aphavAo phelAvI. rAjAo dArU pIe che, vezyAgamana kare che vagere.....tyArabAda jamInadAronI jamIna lUMTI lIdhI ane have chelle trIjA naMbare tame rahyA cho. tamane paNa sattA mATe herAna - parezAna karI rahyA che. mAnava bhedanIti apanAvIne potAnuM kArya kevI rIte siddha kare che ? te upara A dRSTAMta che. joke, bhedanItithI, bhautika kSetre, puNyodayanI sahAyathI mANasane kadAca vijaya maLI zake che paNa temAM ghaNuM karmabaMdhana thAya che. mATe viveka karIne jIvana jIvavuM joIe. jainazAsana vivekapradhAna che. vivekanA baLe vRddhanI vyAkhyA zuM hoI zake ? uMmarathI moTo hovA chatAM, jyAM sudhI jene jIvanamAM utsAha che. kArya karavA mATe thanaganATa che tyAM sudhI tene vRddha na kahevAya. saMkalpa hoya to vRddha paNa yauvanane zaramAve tevuM jIvana jIvI zake che. niSedhAtmaka valaNa rAkhavuM e to kAyaratA che. te jIva AgaLa vadhI zakato nathI. jaina zAsane dravyArthika = paryAyArthika naya; utsarga - apavAda; jJAna - kriyA; pramANa - naya; nizcaya - vyavahAra Ama ghaNA padArtho ApIne sAdhanAne spaSTatama banAvI dIdhI che. dA.ta. jyAre ApaNane duHkha paDe tyAre dravyArthika nayano vicAra karavo, ApaNAM karmone duHkha mATe javAbadAra gaNavAM, AthI bIjA mATe azubha vicAro Avaze nahi. ane bIjAne du:kha paDe 2010_05 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 tyAre paryAyArthika nayano vicAra karavo, bIjAnI vartamAna duHkhada avasthAne joIne sahAya karavA doDI javuM. sevA levI e pApano udaya che ane sevA karavI e puNyabaMdhanuM kAraNa che, puNyodayathI ja sevA karavAnI taka maLe che. vaLI sAdhake bIjAnI pravRtti joIne tenI vRtti upara AkSepa na karavo ne potAnI pravRtti joIne vRttinI tapAsa karavI. A nadaSTi AtmAne sAdhanAmAM atyaMta upayogI che. vyavahAranI mukhyatA hoya tyAre tene najaramAM rAkhavo joIe ane nizcayanI mukhyatA hoya tyAre tene pradhAnatA ApavI. dharma paramAtmAnI AjJAmAM che. aucitya - maryAdAno bhaMga karIne sAmAyika karo to cittanI prasannatA na hoya, saMkaleza ja hoya. tamAro niyama mukhya ke samAdhi mukhya che ? are, samAdhi mATe to, niyamAvali hoya che. mokSamArga to samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAritranI trividha ArAdhanAmAM che. ekaluM samyagdarzana e saMpUrNa mokSamArga nathI, hA, mArganA eka aMgabhUta cokkasa che ane mATe ja zrI tattvArthAdhigama sUtramAM sabhya rzanajJAnavAritrALi mokSamA: lakhyuM. A traNe samudita thaIne eka mArga bane che. je jJAna zraddhAmAM pariNAma pAmyuM che. te ja kiMmatI che ane te zraddheya jJAna pramANe kriyA karIe tyAre ja kArya siddha thAya che. zraddhA kone kahevAya ? jemAM kadI bhUla na thAya te zraddhA. dA.ta. jhera khAvAthI marI javAya e jJAna che, to temAM kadI bhUla thatI nathI. mANasa bhUlathI paNa jhera khAto nathI. Aja (nivRtti svarUpa) pravRtti thaI. Ama zraddhA, jJAna ane pravRttie darzana, jJAna, cAritra che. paNa ApaNA te mithyA hoya to viparIta phaLa Ape. samyagu hoya to samyagu phaLa Ape. IdriyonA viSayomAM ane kaSAyonA Avega ane AvezamAM sukha nathI e vAtanI zraddhA thayA vinA tenAthI nivRtti zI rIte zakya bane ? ane AtmAnA guNomAM sukha che A vAtamAM zraddhA thayA vinA tyAM pravRtti zI rIte zakya bane ? A vAtanuM vidhi-niSedhapUrvaka jJAna karIne, temAM zraddhA karavAnI che ane te pramANe jIvana jIvavAthI cAritra maLe che. A zraddhA, buddhi ane zrama e koI sAMpradAyika vastu nathI, sarva jIvane mATe lAgu paDe che. universal tattva che. enuM nirasana karavA koI samartha nathI. jahA sui sasuttA paDiyAvi na viNassai / tahA jIve sasutte saMsAre na viNassai // artha : doro parovelI soya, paDI javAthI khovAI hoya to paNa te sahelAIthI jaDI jAya che. tema samyagu zrutajJAnarUpI dorAthI parovAyelo jIva, saMsAramAM khovAI jato nathI. 2010_05 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthano viveka prazna : mArgAnusArInA guNonA varNanamAM "trivargamAM abAdhA' e guNa mUkIne zAstrakAra zuM kahevA mAge che ? uttara : je gRhastha che. tene dharma, artha, kAma traNe puruSArtha evI rIte sevavA joIe ke jethI dharma vagere sadAya nahi. jo dharmamAM racyopacyo rahe ane kuTuMbanA bharaNapoSaNanI javAbadArI na rAkhe, to, arthAdi puruSArtha sIdAtA hovAthI teno dharma zobhAspada banato nathI. tathA arthanuM nukazAna e paraMparAe dharmanuM ja nukazAna che kAraNake artha kamAvAnI mosamamAM ane yauvana vayamAM arthanI jarUra hovA chatAM tenI upekSA kare to vRddhAvasthAmAM artha vinA je ekalo dharma ja karavAno che te kevI rIte karI zake ? teja rIte kAmanA samaye kAmanuM sevana karavuM e viveka che jemake madhyAhnakALe bhojanano avasara che, peTamAM bhUkha lAgI che, pAcakarasa jharI rahyA che te vakhate bhojananI upekSA karI arthanA lobhe vahepAra kare to Akhare Arogyano nAza, maMdAgni, ajIrNa vi. thatA rogAdinA kAraNe arthano vyaya ane tenA dvArA paraMparAe dharmanuM nukasAna. teja rIte vairAgya na thato hoya tene lagnamAM paNa joDAvuM paDe che. te mATe je anivArya che tyAM zAstra viveka batAvyo che ke, lagna karavAM e pApa che paNa karavAM ja hoya to ucita vivAha karo. samAna kuLa, zIla ane khAnadAnanI joDe karavo. guNasaMpanna sAthe saMbaMdha bAMdhavAthI ApaNAmAM guNasaMpannatA Ave che. mAnavabhavamAM AvIne AtmAne vairAgyathI vAsita karavAno, che mAnavabhavamAM ja jAtane sudhAravAno prayatna karI zakAya che. vaiSayika sukhothI chUTavA mATeno jvalaMta puruSArtha mAnavabhavamAM ja thaI zake che. saMsAramAM tame raho, paNa ramo nahi. potAnI cIjane meLavI nathI zakatA tenuM du:kha thavuM joIe. jagatamAM badhuM karIe chIe temAM AtmAnI viDaMbaNA thAya che, evuM samajI rAgamAM pAgala na bano. sApanA bhArA jevo saMsAra che. tene baLathI nahi. paNa kaLathI kApavAno che. (1) zramamukti e tanano vizrAma che. (2) vAsanAmukti e manano vizrAma che. (3) vibhAvamukti e sAdhanAno vizrAma che. (4) karmamukti e AtmAno vizrAma che. 2010_05 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atikramAdi kSati prabhunAM vizeSaNomAM "yogIgamya' evuM kahIne pU. haribhadrasUri ma. jaNAve che ke, Rtajina, avadhijina, mana:paryavajina, vi. yogIo ja prabhune jANI zake che, samajI zake che, temanuM mUlyAMkana karI zake che. prabhune pAmyA pachI sAdhakane pratIta thAya che ke manuSyajanma Akho ya yogasAdhanA karavA mATeno che. anaMta-anaMta janmo sudhI jIva parapadArthomAM kartA -- bhoktA bhAvo karIne karma bAMdhe che. padArthomAM sArA - narasAnI buddhi karavI e kalpanAmAtra che. ajJAna avasthAthI A badhuM thAya che. ApaNe paranA sAkSI banavAnuM che, bhoktA banavAnuM nathI. chadmasthane koI paNa jJAna karavA mATe tenA jJAnane te rUpe pariNamAvavuM paDe che. dA.ta. tame ghaDAnuM jJAna karo cho, tyAre tamAruM jJAna ghaDAkAra rUpe pariName che. AthI tamane ghaDAno bodha thAya che. padArthanuM jJAna karavuM te kAMI jIvano doSa nathI, paNa te padArthanuM jJAna karyA pachI, jIva temAM lepAI jAya che, involve thAya che, padArthamAM sArA - narasAnI buddhi kare che. padArthamAM zubha-azubhanI kalpanA karavAthI atikrama thAya che, temAM rati arati karavAthI vyatikrama thAya che. padArthanA bhogavaTAnA nirNayathI aticAra Ave che ane padArthanA bhogavaTAthI anAcAra thAya che. jema koI vrata lIdhA pachI vratanA khaMDanano vicAra karIe to vratamAM atikrama lAge che, vratakhaMDananI pUrvataiyArI karatAM vyatikrama thAya che, vratakhaMDananI pUrNa taiyArIthI aticAra thAya che ane vratakhaMDanathI anAcAra prApta thAya che, paNa jo jIva jAgRta hoya to, te aticAra vi.ne niMdA - gaha karI niraticAra banI zake che. dA.ta. covihAra upavAsamAM rAtre kaMThe zoSa paDe che. tamArI zraddhA tUTI jAya che ane tame rAtre pANI pIvAno vicAra karo cho to tamAruM vrata atikrama pAme che, pachI koI AjubAju jotA nathI ne ? evI khAtarI karavApUrvaka tame pANI pIvA mATe utsuka bano cho to vrata vyatikramita bane che ane pachI pANInA glAsane moM, hoTha sudhI laI jatA vratamAM aticAra lAge che ane ghIDhAIthI pANI pI letAM anAcAra bane che. basa A rIte jJAna dhIre dhIre azuddhine pAme che. have, koI paNa padArtha joyA pachI, temAM zubha - azubhanA saMkalpa na karo to tame atikramathI aTakI jAva cho. AgaLa rati - arati; rAgAdinAM pAponAM dvArA baMdha thaI jAya che. nizcayaSTithI atikrama vagere cAra A pramANe che. (1) upayogamAM aDhAra pApasthAnakanI abheda pariNati te anAcAra che. saMsArarasika jIvono upayoga aDhAra pApasthAnakamAMthI koI paNa pApasthAnamAM 2010_05 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atikramAdi kSati vyApta hoya che. tethI te anAcAra che. (2) pApasthAnamAM kheMcANa thavA chatAM temAM heyatvano pariNAma rahe che te aticAra che. avirati samyagdaSTine bAkInA bAra kaSAyanA udayathI pApasthAnamAM kheMcANa rahe che, chatAM samyakatvanA kAraNe temAM heya pariNati rahyA kare che tethI te aticAra che. (3) viSayomAM upayoga javA chatAM, jevo khyAla Ave ke tarata ja (svarUpamAM javAnI tamannA hovAthI) upayoga viSayomAMthI pAcho kheMcAI jAya, te vyatikrama che. pramattavizeSane A vyatikrama hoya che. (4) kvacit ja upayoga viSayamAM jAya ane tarata ja pAcho kheMcAI Ave te atikrama che. kvacita pramattane A hoya che. chaThThA guNasthAnakanA UMcA adhyavasAyasthAnamAM A sthiti ghaTe che. A mATe jJAnano vaparAza karo, jJAnathI zeyane jANo paNa mANo nahIM. mANavAno to AtmA ja che. AtmAnI anaMta guNonI saMpatti e ja paramAnaMdasvarUpa che, tene pragaTAvavAno saMkalpa karo ane A dhyeye vaLagI raho. dhyeyanuM vismaraNa e ja vipatti che ane dhyeyanuM smaraNa e ja sAcI saMpatti che. A vAta bhUlavA jevI nathI. pazuonI duniyAmAM Ajano mAnava pudgalamAM sArA-narasAno bheda nathI. e to enA svarUpamAM ja rahe che, paNa jIvanA kartA-bhoktA bhAva temAM zubhAzubhanA saMkalpo kare che. jo pugalane vAcA hota to tamane ja pahelA cAra tamAcA mArata ke, ""harAmakhora ! tuM tArA gharamAMthI, svarUpamAMthI bahAra nIkaLyo che ane huM to sugaMdharUpe houM ke durgadharUpe houM to paNa svabhAvamAM ja chuM. tuM rati - arati karIne sAruM - khoTuM kahIne mane vagove che. pudgalane vAcA nathI eTale bolatuM nathI. tiryaMcane vAcA che, paNa ApaNe samajI zakatA nathI. paryApta beIdriyathI vAcA zarU thAya che, vacanayoga che. bhASAparyAptithI temane vacanabaLa maLe che, paNa paryApta beIdrayathI mAMDIne asaMjJI paMcaMdriya sudhI avyakta-aspaSTa bhASA che. teo potAnA vicArone spaSTa varNAvali rUpe rajU karI zakatA nathI paNa pazuonI bhASA samajavAno prayatna karo to samajI zakAya che. dareka pazuo sarvAnumate kahe che ke, manuSya e sauthI kharAba, svArthI, lobhI, lucco prANI che. kAgaDAo kaheze ke ame kadAca zyAma varNanA chIe paNa haiyAnA UjaLA chIe, kaMI paNa bhojana maLe to kA-kA kahIne badhAne bolAvIne khAIe chIe, tame to mAtra daMbha sevo cho. nIce paga-luchaNiyA upara Wel Come, susvAgatamunA akSaro vaMcAya che paNa e vAMcI koI praveza karavA Ave to tarata ja uparanuM laTakatuM pATiyuM bole che, No admission without 2010_05 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 permission rajA sivAya aMdara praveza karavo nahIM - ""Beware of dogs" "kUtarAthI sAvadha raho." siMha kahe che ke, huM hiMsaka jarUra chuM paNa kRtajJatA mArAmAM che tame to kRtaghnI banIne buddhijIvitAnI nIpajarUpe "gharaDAM ghara'' UbhA karI dIdhAM che ane mA-bApane emAM entry praveza ApI dIdho che. macchara - mAkhI kahe che ke, huM tamAruM lohI mAruM peTa bharavA pIuM chuM paNa blood bankmAM jamA karAvatI nathI. tame to peTa, peTI ne Safe deposit vaults bharyA pachI paNa bIjAne jotAM nathI. AvI adhama kakSAnI svArthodhatA amArAmAM nathI. kUtaro kahe che ke, huM kadAca ISyano bhoga banyo chuM eTale mArA jAtabhAI joDe jhaghaDuM chuM. mArA sthAnamAM koI Ave to huM bhasI bhasIne kADhuM chuM, paNa mArA svAmI pratye huM nimakahalAla chuM. svAmInA drohanuM svapna paNa huM sevI zakato nathI. savAre ophise jatAM mAro mAlika mane mArIne jAya to paNa sAMje e ophisethI Ave tyAre sauthI pahelo huM bAraNe tene levA jAuM chuM. tame to jhaghaDyA ho ane patie kahyuM hoya ke, "mane AvatIkAle savAre cAra vAge uThADaje, mAre vimAna pakaDavAnuM che.' to tamArI patnI cAra vAge AvIne ciThThI lakhIne jAya che ke "cAra vAgyA, tame UTho" paNa moDhethI bolI zakatI nathI. TeliphonathI hajAro mAIlane * najIka lAvanArA tame abhimAnathI cAra ja dIvAla vacce lAkho mAIlanuM aMtara UbhuM karo cho. ghoDAo paNa kahe che, pahelAM vara, varaghoDe caDato hato, Aje varaghoDA baMdha thaI gayA che tenuM kAraNa che ke ghoDAoe sarvAnumate nirNaya lIdho che ke, A bhAI jenI joDe lagna kare che tenAthI bhinna strI joDe paNa pharato dekhAya che mATe ApaNe tenA lagnamAM - "A jA phasAjA kaMpanI limiTeDanA pratinidhi banavuM nathI. ame vizvAsaghAtanA A kalaMkamAM upasthita rahevA mAMgatAM nathI. sUkSmatAthI avalokana karIe to pazuomAM thoDA avaguNo janmajAta haze. tema thoDA sadguNo paNa janmajAta haze. jyAre buddhijIvIoe, Aje durguNonA cepI rogathI vAtAvaraNane pradUSita karI dIdhuM che. saMskaraNanA badhA stroto sUkavI dIdhA che. 2010_05 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskaraNanA srota pUrve mA-bApa, mitramaMDaLa, zikSaNa saMsthA ane saMto saMskaraNanuM kAma karI letAM. Aje, pahelA traNa stroto sukAI gayA che. saMto pAse koI jatuM nathI eTale saMskArano dukALa Aje chavAI gayo che. zikSaNa paNa saMskaraNathI vibhakta thaIne vigatonA jJAna pAchaLa doDI rahyuM che. mitro paNa pradUSaNanA bhoga thaIne vAsanAne instigate uttejita kare che, AgamAM peTrolanuM kAma kare che paNa pANInuM kArya karatA nathI. A badho mohano vyApaka prabhAva che. mohanuM astitva ajJAnathI Take che. ajJAnane dUra karavA mATe padArthano yathArtha paricaya jarUrI che. jemaNe, pudgalano saDana - paDana - vidhvasana svarUpano bodha karyo che, vinAzI pudgalanI nazvaratA jemaNe samajI lIdhI che ane AtmAnI nityatAnuM jJAna karyuM che. teo siddha banI gayA. svarUpamAM samAI gayA. have temane koI pudgala naimittika vikAra che ? pudagalanA saMpUrNa sAkSI banI gayA che. A ja rIte jIva jo zeyanA jJAnakALe koI sArA - khoTAno vikalpa na kare, kartA - bhoktA na bane ane mAtra jJAtA - draSTA banI rahe to lAMbAgALAnA abhyAsathI jIvakarmabaMdhathI aTakI zake che. ekAMtamAM besIne aMtarmukha banavA vaDe mauna ane dhyAnathI jIva upayogane sthira karI zake che. puruSArthathI badhuM ja meLavI zakAya che. AtmAne sArA - khoTAnA vikalpathI bacAvavAno che. padArthamAM sArA - khoTAnA bhAva jAgyA ke tarata karmabaMdha thAya ja che. je jJAnamAMthI vikalpo nIkaLI gayA che, temAMthI AnaMda AnaMda ane AnaMda ja prApta thAya che. jJAnamAM vItarAgatA prApta thatAM tarata ja matijJAna - pUrNajJAna eTale ke kevalajJAna bane che. kevalajJAna darpaNa jevuM che; darpaNa jema padArthanA pratibiMbane jhIle che tema kevaLajJAnamAM jagata jevuM che tevuM dekhAya che. je jJAna viSayone pakaDe che te jJAnamAM AnaMda prApta nathI thato, viSayonI chAyA jJAnamAM paDatAM AnaMda naSTa thAya che. tamArA jJAnane aMdaramAM vALo to aMdara rahelo AnaMda tamane prApta thaze. aMdaranA AnaMda upara viSayAsakti, ajJAna ane karmonA tharanA thara bAjhelA che. jyAM sudhI tharo che tyAM sudhI AnaMdanI anubhUti thavAnI nathI. dharma karanAre A vAta khAsa samajavAnI che ke, mAre jJAnane viSayamAMthI uThAvavAnuM che, ane aMdaramAM vALavAnuM che. tamane je kAMI sAmagrI ane zakti maLI che, tenAthI jagatanA jIvonuM kalyANa thAya che. e rIte je bIjAnA sukhamAM pravarte che, te sukhI thAya che. je potAnA sukhamAM pravarte che te AtmA duHkhI thAya che. dehAdhyAsane kAraNe ahaMkAra ane AsaktirUpe 2010_05 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pariNAma pAmatAM jIva duHkhI thAya che. jagatamAM karavA yogya karyA vinA koIno vistAra nathI. paNa kartavyapAlana karyA pachI aMtarmukha banavAnuM che. vyavahAra 'karavA uparabhAra mUke che, tene bahAranuM karavAmAM ja AnaMda che. nizcaya karavA yogya karyA pachI aMdaramAM TharavA upara bhAra mUke che ene mAna - sanmAna - pratiSThA badhuM asAra ane tuccha lAge che. saMsAranA koI pralobhano tene AkarSaNa karavA samartha nathI. bALaka jyAM sudhI nAno hoya che, tyAM sudhI DhIMgalIothI rame che, retInAM gharo banAvIne rame che, paNa e moTo thAya che tyAre ene A ceSTAo tuccha lAge che, asAra lAge che. tevI ja rIte A AtmA dharmamAM bAla che, tyAM sudhI ene viSayomAM AnaMda Ave che. pazuceSTAomAM samaya vitAve che ane svarUpathI bhraSTa thatAM karmo bAMdhe che. karmabaMdhano AdhAra pariNati upara che, pariNamana pahelAM manana joIe ane manananI bhUmikA prApta karavA mATe zravaNa joIe. khAlI kriyA, khAlI zravaNa e pariNati badalI zakavA samartha nathI. vicArathI mohanIyane uDADI zakAya che. sAdhakanI pratyeka kriyA, pratyeka vyavahAra e svarUpane pakaDanAro hovo joIe. sau prathama azubhamAMthI nivartana pAmI zubhamAM pravartana karavAnuM che ane temAM sthiratA thatAM, zuddhanI prApti thaze. "" padathI eTale paramAtmA yogigamya che. e vizeSaNa mUkavA dvArA AyogI evA mithyAdeSTino vyavaccheda thAya che. ahiMyA haribhadrasUrijI mahArAjA mithyASTi mATe ayogI zabdano prayoga karI rahyA che. jema yogano abhAva thatA AtmA ayogI bane che tema mithyAdRSTi potAnA traNe yogone unmArgamAM pravartAve che mATe tene mATe ayogI zabdano prayoga kare che. potAnA yogone unmArgamAM pravartAve te kyAre paNa paramAtmAne oLakhI zake nahIM. eTale ke yogIthI avadhijina, mana:paryavajina, zrata jina ane tenA upalakSaNathI samyagdaSTi paramAtmAne oLakhI zake che. uparanI ja vAtanI sAkSImAM kalikAla sarvajJa ayoga dvAaizikAmAM lakhe che, "yadIya samyakatvabalAt pratImo, bhavAdRzAnAM paramasvabhAvam / kuvAsanApAzavinAzanAya, __namo'stu tasmai tava zAsanAya / / paramAtmAne oLakhavAnI zarUAta samyakatvathI che. jenA traNe yoga unmArgamAM, saMsAramAM pravarte, tene paramAtmA samajAya nahIM. paramAtmA to saMpUrNa svarUpamAM DUbI gayA che. potAne maLelA yoga dvArA, upayogane svarUpamAM DUbADI do, pachI padArthonI mAtra jANakArI rahe che. te upayoga svarUpamAM che. tenuM ja nAma sahaja samAdhi. upayogane potAnA svarUpamAM pakaDI rAkhavo 2010_05 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskaraNanA srota 71 te sahaja samAdhi che. tyAM vikalpo asara karatAM nathI. samAdhi sahaja banatAM kSapakazreNI maMDAya che ane tenA phaLa rUpe kevaLajJAna prApta thAya che. upayoga nirvikalpa bane che. haribhadrasUri ma. kahe che, jenA eka paNa yoganAM ThekANAM nathI, jene traNe yoga bahAra padArthamAM jAya te bhogI. jenA traNe yoga aMdaramAM che te yogI. yogI paNa khAya che, pIe che, badhuM ja kare che paNa padArthano upayoga karatAM, jJAnacetanAne padArtha sAthe ekameka na karatAM khAlI upayoga ja kare che. upabhoga nathI karato, padArthano upayoga kare te yogI, upabhoga kare te bhogI. upamitikAra saddabuddhinI upAsanAne ja paramAtmAnI upAsanA kahe che. upayogamAM paMca parameSThInA, satparuSonA AkAro paDyA kare te nirmaLa dRSTi che. svaccha buddhinI nIpaja che. paramAtmAne choDIne patnIne, padArthane buddhimAM ramADavA - te duSTabuddhi che, bhogadazA che, saMsAradazA che. saMsAramAM paMca parameSThI ane tenI ArAdhanA sivAya badhuM asAra che. te samajavuM jarUrI che. matijJAnanA upayogamAM mithyAtva, avirati ane kaSAyo ramyA kare te unmArgagamana che. AtmAno upayoga samyaktva, virati, akaSAyamAM cAle te sanmArgagamana che. tamArA puNyanA udayathI tamane je kAMI bhautika sAmagrI maLe che temAM kAMkarA - viSTAtulya buddhi na thAya tyAM sudhI paramAtmA nahIM oLakhAya. - tamArI premALa patnIe, tamArI varSagAMThe, ghaNI mahenate taiyAra karelI mIThAI, jamaNa, sArAM sArAM pakavAno, western dishes , A badhuM ja rIphAIna karelI viSTA che. jyAM sudhI A zarIranuM bhUta vaLageluM che tyAM sudhI A jamavuM - pIvuM vi. badhuM ja karavuM paDe. paNa yogI ane bhogImAM zuM pharaka ? yogI khAtA-pItAM paNa sAvacetI rAkhe ane bhogI pAgala banIne kare, enAM ja gANAM gAya. hakIkatamAM tamane je je maLyA che, te zatrano kAphalo che. ame, sAdhuo mitranA kAphalAmAM chIe. jene tame sArA mAno cho, jene tame tamArA mAno cho te ja pahelA naMbaranA tamArA zatru che. temAM paNa jenI upara rAganI pariNati vadhAre te moTAmAM moTo zatru che. tame paisAne, patnIne, kAyAne, patine, parivArane zatru mAno ? marI jAva toya tame nahIM mAno. ghare jaIne zatru kahezo to tame marI jazo. mohanIyanA udayavALAne jeTalI buddhi vadhAre te teno pApodaya samajavo. jeo, jeTalA buddhimAna banavA gayA, te paramAtmAthI dUra gayA che. jeTalA abudha banyA te paramAtmAnI najIka pahoMcyA che. jagatamAM jIvonA traNa prakAra che. (1) buddhimAna (buddhijIvI) (2) 2010_05 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 buddha (3) abudha (zraddhajIvI). buddhijIvIne jJAnAvaraNIyano kSayopazama tIvra hoya che. te ghaNuM samajI zake che. ghaNI UthalapAthala karI zake che. paraMtu tenA hRdayano vikAsa thayelo na hovAthI tenI buddhi ahaMkArane poSanArI che. ane svArthodha mANasa durjana banyA vinA rahI zakato nathI. tethI tenI buddhi satya tarapha javAnA badale aha" tarapha jAya che. tenI mAnyatA che, "mAruM te sAcuM." AvA jIvonA mATe prabhu maLavA durlabha che. bIjA jIvono jJAnAvaraNIyano kSayopazama alpa hovAthI teo kazuM samajI zakatA nathI. upalo mALa jANe bhADe Apyo hoya evI temanI sthiti che. trIjA prakAranA jIvo bhalA-bhoLA abudha jevA lAge che paNa temanA hRdayano vikAsa ghaNo ja thayelo hoya che. temane ahesAsa thato hoya che ke mArAmAM kazuM ja nathI. huM kaMI ja jANato nathI. hajI mAre ghaNuM samajavAnuM, ghaNuM meLavavAnuM bAkI che, ema samajIne vadhu jJAna meLavavA te prayatna kare che. vaLI tene satata thatuM hoya che ke mAre hajI paramAtmA meLavavAnA bAkI che. prabhu vinA jene potAnuM astitva, vyaktitva apUrNa lAgyA kare che. ane mATe ja e AtmA ahaMkArane toDIne potAnI zakti paramAtmAne pAmavA mATe vApare che. jagatamAM loko ene abudha kahe che. narasiMha mahetAne jANo cho ? zuM bhaNelA hatA ? koI DIgrI tene na hatI, paNa te buddha na hatA abudha hatA, zraddhAjavI hatA ane mATe ja tene prabhu maLyA. prabhune pAmavA mATe buddhinI tIkSNatA jarUrI che. paNa sAthe hRdayanI kuNAza hoya to. paramAtmabhaktimAM narasiMha mahetAne patnI vi. saMsAranA padArtho ane vyakti aMtarAyabhUta lAge che. tamane patnI sahAyabhUta lAge che. zeksapIyara jagaprasiddha nATyakAra sTeja para bole che, "he priyA ! Aje to tuM che, paNa he priyA ! tuM nahIM hoya to mAruM zuM thaze ? tArA vinA huM zuM karIza ?' vAstavikamAM hajI to patnIno viyoga thayo nathI paNa tenA viyoganI kalpanA tene akaLAve che. saMyogamAM je rAce che te viyogamAM re che. "viyo IIntA: saMyo II:' evuM je jANe che, te saMyogamAM jAgRta rahe che. aLago rahe che. narasiMhanI patnI marI gaI che te samaye te corAmAM maMjIrA vagADIne prabhubhakti karI rahyA che, samAcAra maLatAM ja te bole che, bhaluM thayuM bhAMgI jaMjALa, sukhe bhajazuM zrIgopALa.'' te samaje che ke have paramAtmAne bhajavAmAM koI aMtarAya nahIM paDe. sabhA : paNa sAheba dharmapatnI kahIe chIe ne ? 2010_05 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskaraNanA srota 73 mahArAja : tamArI patnI dharmapatnI che ke karmapatnI ? dharmamAM sahAya ja kare ane cAritranI bhAvanA thatA tamane aTakAve nahIM paNa rajA Ape to te dharmapatnI. narasiMha mahetAnA bhaktiyogamAM, jJAnayoganI je chAMTa jovA maLe che te atyaMta prazaMsanIya che. jene upayogamAMthI viSayo nIkaLI gayA che, aMdaramAM jene saMsAra nathI, tenA matijJAnanA upayogamAM kendravartI tarIke paramAtmA sthAna pAme che. tamAre to badhAne mArA mArA, badhAne sArA sArA kahevA che. A ja nAda anAdino cAlI rahyo che. "ahorUpam ahodhvani' jevA tamArA saMbaMdho che. kAgaDo ziyALaNI ne kahe che, zuM tamAruM rUpa che ? addabhuta rUpa che. ziyALaNI kahe che, zuM tamAro avAja che ? atyaMta madhura karNapriya avAja mane sAMbhaLavo bahu game che. tamArA badhA saMbaMdho, khAsa karIne pati-patninA saMbaMdho AvA che. Aje tame tamArI patnInI bhUla batAvI zako tema cho ? ane tamArI patnI tamArI bhUla batAvI zake tema che ? saMbaMdho uparachallA most superfluous rahyA che. AvI paristhitimAM maravAnuM thAya to durgati durlabha nathI. Aje tame badhI sukhanI sAmagrIne lAta mArIne, sarva phoravIne nIkaLI jAva to tame sAmagrInA gulAma nathI paNa mAlika cho evuM puravAra thaI zake. Aje karoDapati, milamAlika e moTAmAM moTo majUra che. pelo majUra te nAno majUra che. milamAlika ghera jAya che tyAre mila paNa sAthe jAya che. mila baLI jAya to tenA manamAM Aga lAge che. majUra ghera jAya tyAre tenI sAthe kazuM jatuM nathI te zAMtithI sUI jAya che. mila baLI jAya to nokara vicAre che, ApaNuM zuM gayuM ? AvA saMsAramAM koI DAhyo mANasa TakI na zake. tamArA baMgalA bhale karoDanA hoya, adyatana sAmagrIthI sajja hoya paNa temAM zAMti nahI maLI zake. amArA upAzrayo juo. cAra dIvAla vacce mAtra sudharmAsvAmInI vyAkhyAnanI pATa amAruM satata rakSaNa kare che. amane gurudevo maLyA che. zAstronuM baLa maLyuM che. kalyANamitrono satata sahavAsa che, vAtAvaraNa paNa pradUSaNathI rahita che. paramAtmAnI AjJA pALIe to nyAla thaI jaIe, mokSa nikaTa Ave. tame tamArI patnInuM mAnIne cAlo, to zuM kalyANa nizcita che ? ame tamArA gharanI gocarI khAIe chIe, paNa phUMka mArIne khAIe chIe, ame gocarI AlovIne. gurune batAvIne vAparIe chIe, jethI rAgAdinuM jhera amane caDhe nahi. amArA prabhue kahyuM che, ke, 42 doSa TALIne gocarI lAvavAnI ane 5 mAMDalInA doSo TALIne gocarI vAparavAnI, basa, AnAthI amAruM rakSaNa che. A 2010_05 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 jAgRti amane bacAve che, jo ajAgRta thaIne padArthano rAga karyo, keSa karyo, to, A pramAdanA prAyazcitta rUpe anukrame upavAsa ane AMbila karavuM paDe. sAdhune aMdaramAM badhuM ja paDyuM che eTale rAga-dveSa thavAnI saMpUrNa saMbhAvanA che paNa jAgRti e taraNopAya che. amAre ahIMnA saMyogo evA che ke maratAM sudhI ghaNo badho rAga tUTI jAya che. rAga na thAya evuM nahIM, rAga ocho - vadhato thAya, paNa tenuM prAyazcitta che, tenI AlocanA che, tenAthI niraticAra saMyama Ave che. zAstrayoganuM AlaMbana rAgAdinuM mAraka che. A AlaMbana maLe kone ? paramAtmAne jANavAnI icchA, paramAtmAne oLakhIne pAmavAnI icchA carama yathApravRttikaraNamAM prApta thAya che. karaNa = adhyavasAya = aMtaHkaraNano pariNAma che. caramayathApravRttikaraNa e guNasaMpanna apunabaMdhakAvasthA che. A AtmAno evo adhyavasAya che ke avazya granthibheda thavAno ja che. pahelI cAra dRSTimAM A pariNAma che. zuddha vyavahAranayathI A dRSTiomAM Avo pariNAma che. atyaMta sthUla deSTithI caramayathApravRttakaraNa caramAvartamAM Ave. tyAM paramAtmAne oLakhavAnI yogyatA che. je caramAvartamAM nathI tene prabhune oLakhavAnI IcchA ja na thAya. sUkSmanaye apUrvakaraNanA pUrvanA aMtarmuhUrtanA kALane paNa caramayathApravRttakaraNa kahI zakAya. tame sau jainakuLamAM AvyA. have paramAtmA kevA che ? temanuM svarUpa zuM che ? evI IcchA tamane jAge che ? A IcchA mATe paNa puruSArtha karavAno che. A jijJAsA prabaLa thAya to 2-5 bhavamAM samakita pAmI zakAya. je dhammiyA te khalu seviyavvA, je paMDiyA te khalu pucchiyavA; je sAhuNo te abhivaMdiyacA, je nirmamAM te nimiyA A jagatamAM je koI dharmI AtmAo che, te sevA karavA yogya jANavA. je paMDita puruSo che, te pRcchA karavA yogya che, je sAdhu - mahAtmAo che, te vaMdana karavA yogya che. jeo ni:spRhI tema ja nirmamatvI che, teo sarva prakAre paDilAbhavA (eTale jarUrI vastuo ApavA) yogya che. 2010_05 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA nikSepa koI mANasa amerikAthI AvI tyAMnuM varNana kare to jovAnI, jANavAnI icchA thAya che kAraNa ke temAM tamArI ruci paDelI che, basa, tevI ja rIte guNasaMpanna apunabaMdhaka avasthA prApta thatAM jIvane paramAtmaruci pragaTe che, enuM upAdAna evuM hoya che ke, je tIvra bhAve pApa na kare, pAgala banIne saMsAramAM na rahe ane sadA aucityanuM pAlana kare. bhavanirguNatAno bhAsa thayelo hovAthI tenuM jIvana vivekapradhAna hoya che. je AtmA yogadRSTinI. bahAra che te bhavAbhinaMdI che. jaina darzana AkhuM vivepradhAna che. jainadarzanane pAmelo sAdhaka vivekanAM zikhara upara UMce Ubho che ane anyadarzanI vivekanI taLeTIe che. jaina zAsanamAM utsarga - apavAda; vyavahAra - nizcaya; naya - nikSepa, dravya - bhAva vi. badhI vastu yathAsthAne batAvI che. syAdvAdI ja utsarga ane apavAdanuM yathAvasthita nirUpaNa karI zake che. terApaMthIo dAna - dayAnuM khaMDana kare che, te barobara nathI. bhUmikA pramANe badhuM ja kartavya bane che. sthAnakavAsI paNa sthApanA nikSepano apalApa kare che, te vyAjabI nathI. hakIkatamAM sthApanA nikSepanI vyApakatAno koI apalApa. karI zake tema nathI. nAma, sthApanA vi. nikSepa koI sAmAcArInA bheda nathI. paNa padArthanuM svarUpa ja che ane tethI teno svIkAra karyA vinA koIno chUTako nathI. sthAnakavAsIne kahIe ke, tame sthApanA nikSepano dharmanA kSetramAM mUrtine na mAnavA dvArA apalApa karo cho, to, 100 strInA nagna phoTAo tame dIvAnakhAnAmAM mUkazo ? nA, kema ? tenI asara che, basa to pachI vItarAganI mUrti paNa vItarAgatAnI gherI asara upajAve che. mUrtipUjakoe paNa mUrtimAMthI amUrta Atmapradezone nihALavAnA che ane tenAthI abheda thavAnuM che. nAma ane rUpa vagara sAdhaka jIvI zakato nathI mATe anAmI ane arUpInuM nAma ane rUpa ApI dIdhuM, A baMne, svarUpane batAvanArA che. koIno lakhelo kAgaLa vAMcavo, e paNa, sthApanA nikSepano svIkAra che. kAraNa ke kAgaLanI bhASA e bhAvanuM pratIka che. e tamArA bhAvonI chApa che. AvI vyApaka asarakAraka sthApanAnI pratIti thayA pachI koI buddhimAna teno apalApa na karI zake. digaMbarone paNa nagna avasthAno Agraha che. jyAM Agraha che. tyAM syAdvAda nathI. koI digaMbara sAdhu kSapakazreNI mAMDe ane te vakhate koI tenA zarIra upara vastro oDhADI de, to, tene sarvajJatA maLe ke nahi ? paNa potAnI mAnyatAnA raMgamAM saMkucita vRtti AvI jAya che. jyAM saMkucita 2010_05 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 dRSTi che, tyAM jaina zAsana nathI. jenI vicAraNAmAM saMkucita dRSTi che, te bIjAne tuccha dRSTithI jue che. dRSTimAM viveka Ave tyAre paramAtmAnuM zAsana sparze. mATe ja paramAtmAne yogIgamya kahyA che. unmArgamAM jenuM pravartana che tevA mithyASTithI paramAtmA lAkho yojana dUra che. jenA upara ati rAga che, sauthI vadhu rAga che evI kAyA hote chate kSapaka zreNI maMDAI zake to vastrapAtranA paridhAna mAtrathI zuM kSapakazreNI na maMDAya ? dehanuM astitva jo kSapakazreNI mATe bAdhaka nathI, to pachI, vasapAtranuM astitva kyAMthI bAdhaka bane ? ATalI vizALadeSTi A saMpradAyanI che ? apanubaMdhaka avasthAnuM svarupa caramayathApravRttakaraNamAM vartatA jIvane guNasaMpanna apunabaMdhaka avasthA prApta thAya che. caramAvartamAM AvyA eTale kALa nAmanuM kAraNa nIkaLI gayuM. A caramAvarta dharma pAmavA mATe yogya che. paNa caramAvartamAM Ave eTale badhAne dharma maLI ja jAya, gamI ja jAya tevuM nathI. paNa dharma maLe to, dharma game, to caramAvartIne ja maLe, ane caramAvartIne ja game. caramAvartimAM paNa anaMtI utsarpiNI, anaMtI avasarpiNI hoya che asaMkhyavarSo = 1 palyopama, 10 koDAkoDI palyopama = 1 sAgaropama, 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 utsarpiNI, 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 avasarpiNI, 20 koDAkoDI sAgaropama = 1 kALacakra. AvA anaMtA kALacakro caramAvartimAM jIvane hoya che. paNa ahIM AvyA pachI jIvane dharmanI nimitta sAmagrI maLe, to haLukarmI bane. vaLI anya pharI nimittanA AlaMbane utkRSTa sthiti bAMdhe, te khapAve, pharI bAMdhe, vaLI khapAve AvuM ghaNIvAra kare che. je karmonI je utkRSTa sthiti che, te, ghaNIvAra bAMdhavAnuM ahIM zakya bane che. mohanIyakarmanI utkRSTa sthiti 70 ko. ko. sAgaropama che. vedanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya, A 4 karmanI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDI sAgaropamanI che. nAma - gotra A be karmanI utkRSTa sthiti 20 koDAkoDI sAgaropamanI che. A utkRSTa sthiti have mAtra be ja vAra je jIva bAMdhavAno che, tene hiMsakRtabaMdhaka kahevAya che ane AvI utkRSTa sthiti je jIva mAtra have eka ja vAra bAMdhavAno che tene sakRta baMdhaka kahevAya che. ane have je jIva ekapaNa vAra AvI utkRSTa sthiti bAMdhavAno nathI tene apunabaMdhaka kahevAya che. a = nahi; punaH = pharI, baMdhaka = bAMdhanAra. have pharI utkRSTa sthiti nahi bAMdhanAra jIva, apunabaMdhaka kahevAya che. A teno vyutpatti artha che. AvI yogyatA jenI UbhI thaI che, tevA jIvane dharma sAmagrI maLe, jinavANI sAMbhaLavA maLe to, te, tene jhIlI zake che. pachI teno puruSArtha kAmayAba banI zake che. 2010_05 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA nikSepa 77 AvA jIvono saMsArano rasa AMzika paNa moLo paDelo hoya che, teno rAga ghaTe che, mATe (1) tIvrabhAve pApa na kare. ahIM saMsAranuM AkarSaNa hatuM, je tIvra rAgAdi hatA, atyaMta ruci hatI. saMsAra uparanuM (2) je bahumAna hatuM te badhuM ochuM thayuM che. vaLI tenA jIvanamAM (3) aucityanuM pAlana hoya che. A che guNasaMpanna apunabaMdhakAvasthA. pApa navi tIvra bhAve kare, jehane navi bhavarAga re, ucita sthiti je seve sadA, teha anumodavA lAga re." * cetana - jJAna - ajuvALIemAM pU. upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAje A tenI mAnasika sthitinuM varNana uparanI gAthAmAM karyuM che. jenAmAM aucityapAlana nathI, te, guNasaMpanna apunabaMdhakAvasthAthI bahAra che. jIva paMcamahAvratanuM pAlana karato hoya, saMyama pALe paNa jo anya saMyamI pratye AdarabhAva nathI, bahumAna nathI, to tene, vAstavika paheluM guNa sthAnaka paNa nathI. jyAM guNAnurAga gayo, aucityanuM pAlana gayuM, tyAM saMkleza ja hoya ane tethI azubha ja karmo baMdhAya. jaina zAsanane pAmelo jyAre guNasaMpanna apunabaMdhaka avasthA pAme che tyAre paheluM guNasthAnaka Ave che. ene yogadaSTi hoya che. AvA jIvo tIvrabhAve saMsAranI pApapravRtti karI zakatA nathI. pAgala banIne koInuM anukaraNa karatAM nathI. tenI pratyeka pravRttimAM tene Aloka - paralokanA vicAro Ave che. AtmAnuM hita - ahita dekhAya che, enA dvArA tenAmAM aucityanuM pAlana Ave che. jaina zAsanamAM utsarga ja mukhya che evuM nathI. utsarganA sthAne utsarga mukhya che, apavAdanA sthAne apavAda mukhya che, vyavahAranA sthAne vyavahAra mukhya che, nizcayanA sthAne nizcaya mukhya che, naya ane pramANamAM paNa saunuM AgavuM sthAna che. dareka naya potAnA sthAne mukhya che ane bIjA sthAne gauNa bane che. upara uparanA guNaThANe nIcenA guNaThANAno badho vyavahAra choDavAno che, paNa toDavAno nathI. vyavahAra vagara nizcaya prApti na hoya e vAta vyavahAranayathI sAcI che. nizcayanayathI ene vyavahAranI jarUra nathI kAraNa ke koI AtmA cothe guNasthAnake samakti pAmI, kSapakazreNI mAMDI, aMtagaDa - aMtakRta kevaLI banI zake che. vyavahAra vagara nizcaya na ja Ave evuM ekAMte na bolAya. paNa nizcaya meLavavA mATe vyavahAra karavo jarUrI che. jema AcArya, upAdhyAya, sAdhu vyavahArathI sAdhaka che, nizcayathI bIjA hoI zake che, paNa nizcayano vyavahAra na hoya. jaina zAsana vivekanA zikhara upara UbheluM che, eTale ja syAdvAdanA AlaMbanathI paraspara virodhI dekhAtI vAtano yogya rIte samanvaya sAdhI zake che. 2010_05 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kaSAyanuM svarUpa" pU. haribhadrasUri paramAtmAne namaskAra karatAM karatAM judAM judAM vizeSaNo dvArA paramAtmAnuM svarUpa jaNAvI rahyA che. je AtmAe lezathI AtmAnI anubhUti karI che te AtmA paramAtmAne oLakhI zake che eTale paramAtmAne oLakhavA pahelAM AtmAne oLakhavo paDe. jJAna parakSetre prakAzasvarUpa che. svakSetre AnaMdasvarUpa che. mATe ja jJAna kiMmatI che. zA mATe bhaNavAnuM ? jJAna, jJAna mATe nathI bhaNavAnuM, jJAna mAhiti mATe nathI bhaNavAnuM, jJAna vidvAna banIne, jagatamAM pAMDitya dvArA sastI kIrti meLavavA mATe paNa nathI bhaNavAnuM jJAnane sAdhana banAvIne, jJAnane svaccha banAvIne AtmAnA maulika AnaMdane anubhavavAno che. eka bhAI koIne tyAM mahemAna thayelA. te zeThano chokaro inTaramAM pAsa thayelo, zeTha khuzakhuzAla hatA. mahemAnane kahe che ke A varSe bAbo inTaramAM sArA mArkase pAsa thayo. mahemAne ThAvakuM moM rAkhI puchyuM - pachI zuM ? are pachI trIjA varSamAM jaze, pachI zuM ? pachI cothA varSamAM jaze. pachI zuM ? pachI DigrIdhara banaze. pachI zuM ? enjiniyara thaze ne moTI firm pharmamAM nokarI karaze. pachI zuM ? pachI paraNaze. pachI zuM ? pachI moja majA karaze. pachI zuM ? A pachI zuM ?nI praznasIrIyalathI yajamAna akaLAyo ne kahe, pachI marI jaze. pelo bhAI kahe che ke, bhaNIne paNa maravAnuM che ane abhaNane paNa maravAnuM che, to bhaNIne zuM karavAnuM ? jJAnIno javAba che, bhaNIne ame ajanmA, amara banIzuM. saMsAramAM roga, zoka, viyoga, Adhi, vyAdhi, upAdhi lAgu paDelI che, tenAthI mukta thavA mATe jJAnano upayoga karavAno che. je vidyA mukti apAve te ja vidyA kahevAya che. "sA vidyA yA vimuvata' | jagatamAM koI tattva duHkhI karatuM nathI, mRtyu ApatuM nathI. janma ApatuM nathI. bhUtakALamAM je rIte jIvyA cho te rIte ApaNuM vartamAna che. have vartamAna sudhAravA karatAM vartamAnanA draSTA banI jAva, zAMta banI jAva. ane sahaja bhAve paristhitino svIkAra karI lyo. bhautika rIte vartamAnane sudhAravA mATe dhamapachADA karanAra hakIkatamAM potAnA bhAvine bagADI rahyA che. Aje je kAMI maLyuM che te bhUtakALanAM karelAM kAryonuM phaLa che. zAMta bhAve, sahaja bhAve, sama bhAve teno svIkAra karI lo eTale bhUtakALa upara cAlaNI mukAI jAya ane tethI je kAMI udayamAM Ave te cAlaNIthI caLAIne Ave. prabhu pAse anaMta zakti hatI, mATe to vIra kahevAyA. mahAvIrya 2010_05 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanuM svarUpa" 79 virAganA vIra: uttama vIryathI zobhatA hovAthI prabhu vIra kahevAyA che. paNa saMzodhana to e karavAnuM che ke, prabhue potAnI zakti zemAM vAparI ? prabhue potAnuM vIrya koInI sAme vAparyuM nathI. paNa AMtarazatrunA nAza mATe saghaLI zakti vAparI che. prabhune herAna karavA AvanAra pratye, prabhue, lAla AMkha karI nathI. balle 6 mahinA sudhI satata upasarga karanAra pratye paNa prabhu karuNAthI Ardra banyA che. enI noMdha pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje divALI kalpanA stavanamAM karI che. saMgame pIDiyo, prabhu sajala loyaNe, ciMtave chuTazya kema eho ? tAsa upara dayA evaDI zuM karI ? sAparAdhe jane sabala neho; prabhu mahAvIranI pratimAnAM darzana karatAM ApaNane prabhunA gAla upara AMsu dekhAya che ? motI jevAM AMsuo prabhunA karuNA guNanI sAkSI pUratAM UbhAM che. prabhu mahAvIrane je upasargo AvyA tevA mane ke tamane AvyA che ? nA, to zuM ApaNe prabhu karatAM vadhu puNyazALI ? are, prabhue, A sthaLe je samatA rAkhI che, te sahaja kSamAno anaMtamo bhAga paNa ApaNe rAkhI zakIe tema nathI. parakRta upasarga kahevAya che. svakRta pariSaha kahevAya che. nArakInA jIvo upasarga karavA AvatA nathI. deva, manuSya, tiryaMca upasarga kare che. A upasargano artha zuM ? sAmo mANasa durjana banIne irAdApUrvaka, saMkalpapUrvaka trAsa Ape te upasarga kahevAya. "mAre ene trAsa Apavo che' evA saMkalpapUrvaka trAsa Ape te upasarga kahevAya. paramAtmAno Adarza e hato ke nAnAmAM nAnA jIvane paNa pIDA na karavI. pUrvanA bhavomAM ApaNe durjana banIne trAsa ApyA hoya to jarUra bIjA bhavomAM ApaNane trAsa Ave. nimitta nathI ane koI trAsa Ave to te sahevA sahelAM che paNa sAme nimitta maLe to sahana karavuM duSkara bane che. kAraNake, te vakhate, anAdikAlIna abhyAsathI dehe karelA saMskAro jAgRta thAya che. nimittane doSa ApavA jIva taiyAra thAya che ane pote ArtadhyAnAdi kare che. nimittane doSa Apavo e mithyAtva che. te zvAnavRtti che. thAnavRttino tyAga karavo joIe. ane siMhavRtti keLavavI joIe, paramAtmAe samyaktva pAmyA pahelAM ane samyaktva pAmyA pachI jyAre jyAre durjana banIne bIjAne je je trAso ApyA che, tenA phaLa rUpe A upasarga AvyA che. tripRSTha vAsudevanA bhavamAM bhagavAnanA jIve zayyApAlakanA kAnamAM sIsuM reDAvavAnuM keTaluM bhayaMkara pApa karyuM che ? jenA pariNAme prabhune chellA bhavamAM kAnamAM khIlA ThokANA che. jaina zAsana pAmyA pachI kaSAyone 2010_05 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 samajavA paDaze. koI upara gusso thAya, te to, krodha che ja, paNa koI pratye aruci bhAva thAya to, te paNa krodhanuM bacyuM che tema samajavuM joIe. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha jAvajIva sudhI kaSAyanA anubaMdha rAkhe che, samakita guNano nAza kare che ane parvatamAM paDelI taDa samAna che. apratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA, lobha vadhumAM vadhu bAra mahinA sudhI rahe che. dezavirati guNano nAza kare che ane pRthvImAM paDelI phATa samAna che. pratyAkhyAnIya krodhAdi e 4 mahinA utkRSTathI rahe che, sarvavirati guNano ghAta kare che ane retImAM karelI rekhA samAna che. saMjvalana krodhAdi e vadhumAM vadhu 15 divasa rahe che, yathAkhyAta cAritrano ghAta kare che ane pANImAM karelI rekhA samAna che. pANImAM lITI dorIe, to AgaLathI lITI dorAtI jAya, ane pAchaLathI bhUMsAtI jAya eTale ke e lITInuM astitva jema vadhu rahetuM nathI tema A kaSAya paNa tarata upazame che. A rIte 16 kaSAya thayA. have pratyeka krodha vi. kaSAya anaMtAnubaMdhI cAra rUpe hoya che. te rIte vicAratAM 16 4 4 = 64 bhedo thAya che. eTale anaMtAnubaMdhI kaSAya sthitithI anaMtAnubaMdhI svarUpe hovA chatAM, rasathI anaMtAnubaMdhI vagere cAra prakAre hoI zake che. tyAre tenA phaLamAM bhinnatA paNa Ave che. dA.ta. anaMtAnuMbadhI krodha, mAna, mAyA, lobha jyAre anaMtAnubaMdhI rasanA bane tyAre naraka javAya. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha jyAre apratyAkhyAnIya rasanA bane tyAre tiryaMcamAM, anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha jyAre pratyAkhyAnIya rasanA bane tyAre manuSyamAM, anaMtAnubaMdhI krodha mAna, mAyA, lobha, jyAre saMjvalana rasanA bane tyAre devamAM javAya. abhavyane joke mokSanI icchA thatI nathI paNa navamA raiveyake javAnI icchA thAya tyAre te mATe te saMyama grahaNa kare che, samiti - guNimaya jIvana jIve che. manamAM azubha bhAvane lezamAtra pravezavA na de, lokone paNa kaSAyanAM duSTa phaLa batAve che. te vakhate anaMtAnubaMdhI cAra kaSAyone saMjvalana jevA banAve che. ahIM rasa ocho thayo che paNa tenI jAti badalAI nathI. bhAta bhale bhinna che, jAta to eka ja che mATe tenI kakSA. Category badalAtI nathI. je pApa sAruM mAnIne karazo, karaNIya mAnIne karazo, prazaMsA karIne karazo, rAcImAcIne karazo, to te pApa prazaMsA dvArA, nikAcita banaze. je pApa karatAM pahelAM abhilASA hoya, karatI vakhate AnaMda hoya ne karyA pachI anumodanA hoya to, te pApa nikAcita banavA saMbhava che. zreNikano jIva dharma pAmyA pahelAM mRgayA ramavA gayo. haraNIne mArI 2010_05 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanuM svarUpa" 81 sAthe garbhanuM baccuM marDa, pazcAttApa to na thayo, paNa prazaMsA karI. bhavitavyatA evI ke, tyAM ja narakanuM AyuSya baMdhAI gayuM ne 84 hajAra varSanI naraka ThokAI gaI. pApa thaI gayA pachI prazaMsA na karo, anumodanA na karo. ane puNyanA, sukRtanAM kAryomAM bharapeTa anumodanA karo. sau prathama to satkArya karIne samAI javAnuM che, aMdaramAM javAnuM che, to enA jevuM zreSTha kAMI nathI. svarUpamAM javuM e rAjamArga che, e na thaI zake to anumodanA karavAnI. anumodanA kevI rIte karavAnI ? dAna vi. sukRto karyA pachI evuM vicAravAnuM ke A jagatamAM deva - guru pasAye, A kArya karavAmAM, ATalI lakSmInI mUccha UtarI, tevI rIte prabho ! tArI kRpAthI, mArI A zeSa rahelI lakSmInI mUccha satata UtaryA kare, evuM mAMguM chuM. sukRta karavuM e vyavahAra dharma che. ane mUccha utAravI e naiyika dharma che. sukRtanuM pAlana gANAM gAvA mATe nathI paNa lakSmInI mUccha, parigraha saMjJA vi. saMjJA utAravA mATe che eTale sukRta karatAM karatAM je AnaMda thAya che, tenA karatAM lakSmInI mUcha UtarI hoya, parigraha vagere saMjJA moLI paDI hoya teno AnaMda vadhu hoya. bolo, sukRtamAM AnaMda che ke lakSmInI mUcchA Utare temAM AnaMda che ? mUrchA na Utare to sukRtamAM ahaMkAra bhaLavAnI pUrI zakyatA che. Aje lakSmInI mUrchA utAravA koNa sukRta kare che ? ane sukRta karyA pachI koNa ahaMkArathI aLagA rahe che ? zAstrakAroe to kahyuM che ke, sukRta karyA pachI kheDUta jeTalI akkala rAkhavI joIe. kheDUto dharatIne biyAraNanuM dAna karyA pachI mATIthI DhAMkI de che. to temAMthI mabalakha pAka utare che ane jo mATIthI DhAMkI na de to khullA dANAne cakalAM caNI jAya che, basa, A ja gaNitathI sukRta karyA pachI, be hoTha sIvI levA joIe, jo hoTha kholIne tenAM gANAM gAvAmAM Ave to sastI kIrtimAM tenuM phaLa maLIne pUruM thaI jAya che. mATe sukRtanI anumodanAmAM viveka jarUrI che. tenI bIjI paddhati paNa nIce pramANe jANI lo. tame eka vAra sukRta karyuM, AnaMda thayo have te sukRta vAraMvAra karavA vaDe AnaMdane vAraMvAra mANo - e sukRtanI anumodanA sAcI che. AmAM sukRtonuM punaH puna: karavuM ane temAM rAjI thavuM e anumodanAno prakAra thayo. sukRta karatAM sukRtanI anumodanA vadhu mahattvanI che. kAyAkAra caitanyano pariNAma, emAM huMpaNAnI buddhi e ahatva che. A ahaMtvane kApavAnuM che. sukRta karatAM karatAM ahatvane vadhArIe, to, kayA kALe svarUpanI prApti thAya ? mATe dharmakriyA karatAM karatAM aMdaramAM javAnuM che ane aMdaramAM, je che, tene meLavavAno che. jenA hAthamAM ogho che, tene paNa aMdaramAM javAnI icchA na hoya to tenA jevI bIjI karuNatA kaI hoI zake ? 2010_05 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sukRtanI anumodanA jema kartavya che tema pApanI anumodanA kyAre paNa na karavI e kartavya che. pApa na chUTake athavA saMyogAdhIna karIe to 100 TakA pApa lAge, pApa karAvIe to 1OO0 TakA pApa lAge ane anumodanAmAM lAkha TakA pApa lAge. kAraNake anumodanAmAM tamAro svarasa rahyo che mATe karmabaMdha vadhu thAya che. tame, meM khoTuM karyuM ! evuM kyAre ya saMsAramAM mAno cho ? evuM kyAreya saMsAramAM anubhavo cho ? AvuM mAnazo, to AgaLa vadhaze ane dharmanI yogyatA prApta thaze. je pApamAM, heyapaNAno bhAva bhaLe e pApa svataH moLuM thaI jAya che. 18 pApasthAnako mATe karavAM paDe che enuM duHkha, eno DaMkha hoya, tene pApa ochuM baMdhAya che. kadAca bAhya daSTithI pApa na choDI zakAtuM hoya, to paNa, pazcAttApathI pApanI tIvratA intensity ane pApanI jhaDapa frequency. to cokkasa ochI thaze. vaMditA sUtramAM kahyuM che ke, sammadiTThI jIvo jai vi hu pAvaM samAyare kiMci / apposi hoi baMdho, jeNa na niddhaMdhasaM kuNai // samyagdaSTi jIvo pApa kare, tenAthI pApa thaI jAya, paNa nirdhvasa pariNAma na hoya mATe alpa karma baMdha thAya che. samyakatvI jyAre pApa kare che tyAre te kriyAmAM tenuM mana bhaLatuM nathI. te saMsAramAM kAyapAtI che, paNa mana:pAtI nathI. sauthI vadhu duHkhI A jagatamAM koNa ? samyagdaSTi. kAraNake sAcuM samaje che ane tevuM AcarI zakAtuM nathI. devalokamAM rahelA samakitIne zAtA vedanIya karmano udaya paNa du:kha Ape che. enAthI e vadhu duHkhI che. jyAM javuM che tyAM javAtuM nathI ane jyAM nathI javuM tyAM rahevuM paDe che enA jevuM bIjuM du:kha kayuM ? samyakatvI "mavo na ramate" samakitI saMsAramAM rahe kharo, paNa rame nahi ane mithyAtvI bhavasamudramAM rame che. samakitIne gharamAM rahevuM nathI, te mAne che ke gharamAM rahevA jevuM nathI, AtmakalyANa mATe cAritra jevo koI zreSTha upAya nathI. tene paisA kamAvavA jevA nathI lAgatA, dhaMdho karavA jevo nathI lAgato. badhAmAM akaraNIyatA lAge che. karavA jevuM kaMI lAgatuM nathI ane karavuM paDe che to te kriyAmAM baMdha keTalo thAya ? alpa. game tevuM saMsAramAM UMcuM sthAna hoya, game tevuM sukha hoya, to paNa te AtmAnuM vAstavika svarUpa nathI. audayika bhAvanuM svarUpa che. mAruM nathI - mATe TakatuM nathI, AvI vicAraNA satata karavAthI lAIna klIyara thAya che ane tene karmabaMdha alpa thAya che. 2010_05 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu viranI sAdhanA tripRSTha vAsudevanA bhavamAM bhagavAne bhUla karI, zavyApAlakanA kAnamAM dhagadhagatA sIsAno rasa reDAvyo to tenuM phaLa paNa temane maLyuM. naMdana RSinA bhavamAM prabhue 11,80,645 mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa karyA to paNa te karma khapyuM nahi. karma paNa kevAM che ? teNe potAno vipAka batAvye ja chUTako karyo, karmo aMta le che ane mahAsaMtanA bhavamAM karmo udayamAM Ave che. govALiyo Ave che. kAnamAM khIlA nAMkhe che paNa prabhue potAnuM vIrya zAMta rIte karmone sahana karavAmAM vAparyuM che. karmono koI pratikAra nahi paNa svIkAra karyo. prabhunA jevuM vIrya koInuM A jagatamAM jovA na maLe, koI mANasanuM nahIM, koI devanuM nahIM, koI cakravartInuM nahIM, koI IdranuM nahIM evA paramAtmAne paNa karmasattA phaTako mAre che. paNa prabhu pAse samAdhAnanI kaLA che. vizvamAM badhuM ja vyavasthita cAle che. enuM bhAna ApaNI phariyAdone bhUMsI nAMkhe che. everything is in the order in this world, it makes yoy forget your complaints. prabhu aMtarmukha banI phariyAdavAdI banavAne badale upAyavAdI banI rahyA che. potAnI vIryazaktithI AMtarazatruo sAme yuddha khelI vijaya prApta karyo che. jagatanA jIvone kSamA ApavI ane jIvoe karelA upasarga samaye samatA rAkhavI e anupama vIryanI nIpaja che. kSamA e vIronuM bhUSaNa che. kAyaranuM bhUSaNa nathI ja. AvI kSamA ApavI ane rAkhavI e sAmAnya bAbata nathI. jagatamAM kAyara koNa ? jene zatrune joyA pachI zatrutAno bhAva pedA thAya che, ane badalo levo che, badalo laI zakAto nathI. puNyazakti ochI paDe che, e kAyara che. ghaNuM baLa che, ghaNuM vIrya che chatAM sAmAnI sAthe teno upayoga karavo nathI te vIra che. vaLI prabhue tapa dvArA karmono nAza karyo mATe vIra kahevAyA. bhagavAne kevo tapa karyo haze ke zatruo badhA bhAgI gayA. prabhue chaTTathI ocho tapa karyo nathI. badhA ja upavAsa covihAra karyA che. cha mAsI, cAra mAsI vagere badhuM pANI vinA ja karyuM che. sADAbAra varSamAM eka varSanA paNa pAraNA nathI. mAtra 349 pAraNA che, te paNa ThAma covihAra ekAsaNAthI. jo prabhunA tapa upara ApaNI dRSTi coMTADI daIe, eno ja vicAra karyA karIe to ya ApaNuM kalyANa thaI jAya. pAraNAnA divase paNa zuM ? pAtrA laIne javAnuM ? nahIM. prabhu karapAtrI che, jyAM ja hAthamAM, jADuM pAtaLuM 2010_05 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 Ave, thoDuM - vadhatuM Ave te laIne kAma patAvavAnuM. 11 varSa upavAsa - anazana tapa che. karapAtrI che, uNodarI spaSTa che. hAthamAM zuM Ave ? keTaluM Ave ? kevuM Ave ? te paNa kayA kALe ? bhikSAcaro paNa bhikSA laIne cAlI gayA hoya, jevuM vadheluM, ghaTeluM, hoya, roTalAnI popaDI UkhaDI gaI hoya. rasatyAga kevo ? vRttisaMkSepa kevo ? aMgopAMganI saMlInatA kevI ? 7 prahara dhyAnastha mudrA, nahIM hAlavuM, nahIM cAlavuM. A che jinakalpa. phakta eka ja prahara AhAra - nihArAdi mATe. sADA bAra varasa jina uttama, vIrajI bhUmi na hAyA ho, ghora tape kevaLa lahyA tehanA padmavijaya name pAyA ho." bAhya tapa upara ATalo badho bhAra mUkanAra hoya, to A jagatamAM jaina zAsana ja che. itaramAM A bAhya tapa che ja nahIM. paheluM saMghayaNa che ane manobaLa eTaluM badhuM pracaMDa ane deDha che. tame zarIranA mAMdalA cho enA karatAM manathI vadhu mAMdA cho. saMkalpabaLa jeTaluM majabUta haze teTalI siddhi maLaze ja. daDha saMkalpa karatAM jAo. mAre ekAsaNA karavA che, mAre AMbelanI oLI karavI che, mAre upavAsa karavA che. tame kayo saMkalpa karyo che ? saMkalpamAM majabUta hoya to siddhi tene anusaryA vinA rahetI nathI. kAyarano A mArga nathI. kAyara e A mArga upara eka Daga paNa na mAMDI zake. prabhunI atyaMtara saMlInatA paNa abhuta hatI. upayoganI aMdara bIjo koI vikalpa nahIM. dravya - guNa - paryAyanI ciMtavanAmAM ja masta rahetA, vaLI 7 prahara kAyAna halAvavAnI paNa nahIM. amAM jhAkA rUpe AMkha mIMcAI, tene paNa zAstra pramAda kahyo che. upamitikAra siddharSigaNi dhyAnayogane dvAdazAMgIno sAra kahe che. dhyAna yogathI kSapakazreNI maMDAya che. A kALamAM mArgAnusArI zuddha kSayopazamanI prApti bahu durlabha che. bahu bhaNe tene Avo kSayopazama thAya ? nA, tevuM nathI. mArgAnusArI zuddha kSayopazamanI prApti mATe to gurukulavAsa, gurukRpA ane gItArthanI nizrAmAM abhyAsa joIe. UMTavaidyanI nizrAmAM nahIM. jyAM gItArthatA nathI. tyAMthI bahAra nIkaLo. gItArthatAnI joDe saMvignatA joIe. zAstrathI parikarmita mati hovA chatAM, mArAthI bhUla na thaI jAya, usUtra na bolAI jAya, unmArganuM pravartana nA thaI jAya, zAstrathI viruddha kaMI na thaI jAya ! tevo bhAva te saMvignatA "badhuM ja jANuM chuM." evuM mAnIne cAle tene gItArtha gurunI chAyA gaI, gurukulavAsa gayo, ekala vihArI banyA, enA jIvanamAM doSanI chAMTa AvyA vagara rahe nahi. zaktinI kiMmata nathI, tenA sadupayoganI kiMmata che. jenAmAM parama vinaya hoya tyAM ja zaktino sadupayoga che. jyAM vAda, vivAda, vikhavAda che, tyAM mArgAnusArI kSayopazama prApta 2010_05 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu vIranI sAdhanA 85 thavo muzkela bane che. sAdhaka aMdaramAM parama zAMta hovo jarUrI che. zuddha prarUpaNAnI khUba kiMmata che. mArga jANavAnuM mahattva che. mArga jANyA vinA na bolAya. mUMgA mUMgA ArAdhanA karAya. maricine phakta kavilA, ityaMpi ihayaMpi'' eTaluM ja bolyA hatA to paNa koDAkoDI sAgaropamano saMsAra vadhyo. ApaNane bolatAM usUtrano Dara che ? Aje ADedhaDa zAstra nirapekSa bolatAM paribhramaNa vadhaze ema kone lAge che ? vANIsvAtaMtryanA kAraNe pApa khUba vadhyuM che. tenAthI thatuM nukasAna pradUSaNa ke nANAMkIya phugAvA inflation karatAM paNa vadhu gaMbhIra che. tamane ema thatuM haze ke vIra bhagavAne ATalo bAhya tapa zA mATe karyo ? enA karatAM dhyAnamAM besI jAya, kSapakazreNI maMDAya ane mokSa thaI jAya - bhagavAnane ATalI khabara nahIM paDatI hoya ? Aje tapa abhaNane karavAno, tamAre bhaNelAe nahIM karavAno ? Aje tapasyA lagabhaga beno kare che. puruSo paisA bhegA kare che. paNa jIvanamAM bAhya tapa khUba jarUrI che. game teTaluM dhyAna karavAmAM Ave, paNa Akhare A audArika zarIra che. A zarIra e kaMI mAMge che. zrI tIrthaMkara paramAtmA pAse paNa A audArika zarIra kaMI mAMge che. rAgane AvavAnAM tAro baMdha karavA paDaze. nahitara vItarAgatA kevI rIte Avaze ? gharamAM kacarA AvavAnA dvArA baMdha karyA pachI ghara sApha thaI zake. rAgane AvavAnAM sthAno kyA che te vicAro, e dvArA baMdha na karo ane dhyAna karavA beso to dhyAna lAge kharuM ? bApAno mAla che ke kSapakazreNI AvI jAya ! sarvaM paravazaM duHkhaM, sarvaM AtmavazaM sukhaM; kahukta samAsana kSai ra-duHtayo // je AtmAnuM jIvana parAdhIna che, ane parabhAvanI AzaMsAvALuM che, te du:khanuM kAraNa che. ane je AtmAnuM jIvana svAdhIna che, ane vibhAvathI mukta che, te sukhanuM kAraNa che. 2010_05 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAmAM tapanuM mahattva tapanA bAra - bAra bhedo batAvanAra mAtra jaina zAsana che, bIjA koI paNa darzanamAM tapanI AvI saMgIna vyAkhyA jovA maLe to huM tamAro gulAma thaI jAuM ! jaina zAsana badhAne samAve che. upavAsa nathI thatA - chatAM tapasvI thavuM che ? sAruM jIvanabhara uNodarI kara. te paNa tapa ja che. ekAsaNuM Abela na thAya to, mAre be TAIma ja khAvuM. besaNuM karo. badhA vikalpo che. ane jIvanabhara karavuM hoya to paNa vRttisaMkSepa, rasatyAga, uNodarI vi. thaI zake tema che. tapa dvArA zarIranA rAgane toDavAno che. tyAga dvArA viSayonI Asakti toDavAnI che. tamane zuM phAve ? tapa ke tyAga ? amerikAnI vAta che; tyAM traNa pIMjarAM mUkyAM. temAM uMdaro mUkyA, pIMjarA naMbara ekamAM jeTaluM khAvuM hoya teTaluM roja khAvA maLe, je khAvuM hoya te maLe, jeTalI vAra khAvuM hoya teTalI vAra khAvA maLe. pIMjarA naMbara bemAM je uMdaro che temane eka vakhata khAvA ApatAM hatAM. pIMjarA naMbara traNamAM je uMdaro che temane ekAMtare alternate day khAvA ApatAM hatAM. chevaTe temanuM rIjhalTa bahAra AvyuM. trIjA naMbaranA pIMjarAnA uMdaro vadhu lAMbu jIvyAM, bIjA naMbaranA pIMjarAnA uMdaro thoDuM ochuM jIvyA ane pahelA naMbaranA pIMjarAnA uMdaro bahu ja thoDuM jIvyA - tamAre lAMbu jIvavuM che ke vahelA maravuM che ? maravAnuM nAma gamatuM nathI. jIvavuM ja game che to vicAro ke khAvAthI marAya ke tapathI marAya ? khAvAthI marelAnAM dRSTAMta keTalAM ? ane tapathI marelAnAM dRSTAMto keTalAM ? cAturmAsamAM tapa - tyAganuM nizAna nathI te zuM dharma karaze ? ghora tapa vinA kAyAnI Asakti tUTe tema nathI. Asakita toDavA mATe anazana e zreSTha upAya che. kAyA upara atyAcAra karavAnI nA che. paNa kAyAne tapa dvArA dhIme dhIme keLavavI joIe. kAyAne keLavaNIthI kahyAgarI banAvI zakAya che. Aje ne Aje mAsakSamaNa nathI karavAnuM. dhIme dhIme lakSmapUrvaka tapanuM AlaMbana levAnuM. tapaciMtavaNIno kAussagga karo cho ? temAM cha mAsI tapanI bhAvanA karavAnI che ke uparathI saDasaDATa nIce ja UtarI jAva cho, navakArasI sudhI AvIne aTakavAnuM nakkI rAkhyuM che. bAkI badhuM vicAratAM bhAvanA che. zakti che, pariNAma nathI eka ja gokheluM bolavAnuM. tamArI avirati kevI bhayaMkara koTinI che ke navakArasIthI porisi karavAnuM mana thatuM nathI. enI AgaLa dezavirati ne sarvaviratinI 2010_05 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAmAM tapanuM mahattva vAto kevI rIte karavI ? zAstramAM lakhyuM che ke vepArI, traNa vAra khAya te cAra vAra khAvuM paDe ane pAMca vAra khAva cho ke khAvA mATe jIvavuM che ? khAto nathI ane dharAto nathI. A che paNa AtmA emAM rAga phaLane bhogavavAM paDe che. eka vAra khAya te AcArI, be vAra khAya te vyavahArI, cAra vAra khAya te bhikhArI, kAraNa ke peTa pUratuM koIne gherathI maLe nahIM eTale cAra khUNAM bharavA mATe bIcArAne khAya te pazucArI. Aje jIvavA mATe lakSya nakkI karo. AtmA nizcayanayathI zarIra khAyA kare che ane okyA kare dveSa kare che mATe karma bAMdhe che ane karmanAM - - prabhu to rAjakulamAM janmyA che, riddhinA DhagalA vacce UcharyA che. iMdranI sevA pAmyA che. sarva prabhu rAjakulamAM ja janme. janmamAM koI apavAda nahIM. garbhamAM bhale bIjA kulamAM Ave. paNa pUrvabhavomAM sarva jIvo uparanI ananya karuNA karIne utkRSTa puNya bAMdhyuM che. tenA prabhAve paramAtmAnA puNya jevuM koInuM puNya nahIM, paramAtmAnA vIrya jevuM koInuM vIrya nahIM, paramAtmAnA rUpa jevuM koInuM rUpa nahIM. Arhattva, vItarAgatA ane pUrNatA badhA bhagavAnanI sarakhI che. prabhue cAritra lIdhuM tyArathI mAMDIne kSapakazreNI sudhI pUjyanA manoyogamAM koI azubha vikalpa nathI. je pUrvadharo che teo zukaladhyAnathI kSapakazreNI mAMDe che. temanI pAse dravya guNa paryAyano bodha che. je pUrvadhara nathI teo dharmadhyAnathI kSapakazreNI mAMDe che emanI pAse dravya guNa paryAyano sUkSmatama bodha nathI, paraMtu teo duSkRta garhA, gurvAdino Adara bahumAna, dehAtmAno bheda, anityAdi bhAvanAlaMbane vIryane piMDita karIne, svarUpanI dizAmAM ghanIbhUta kare che ane svarUpanI dizAmAM vALe che. Akhare mohanIya karmano saMpUrNa kSaya thatAM vItarAgatA maLe che ane vItarAgatAthI kevaLajJAna maLe che. kevaLajJAna bhaNavAthI maLatuM nathI. kevaLajJAnanI prApti mATe bIjI koI prakriyA nathI. kSapakazreNImAM jIva peTho eTale svarUpanI dizAmAM vIrya kheMcAI jAya che ane svarUpane pAmavA mATe svarUpanI ruci piMDita thAya che. mAtAne putranI jhaMkhanA jevI tIvra hoya che tevI svarUpanI jhaMkhanA majabUta bane che tyAre vIrya tIvra bane che. dharmadhyAnathI jeo AgaLa vadhe che tene bArame guNaThANe zukladhyAnano pahelo, bIjo pAyo sparze che. zukladhyAnathI je zreNI mAMDe che, tene zarUAtamAM zukladhyAnano pahelo pAyo hoya pachI bArame amuka kALa jAya pachI tene bIjo pAyo sparze che A bIjo pAyo badhAne sparze sparze ne sparze ja. aMtarmuhUrta pramANa samyaktva prAptino jeTalo kALa che, tenA karatAM AgaLanA zreNIgata guNasthAnakano aMtarmuhUrta kALa nAno che. upayoganI sUkSmatA vadhatAM guNasthAnakano kALa _2010_05 87 - Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 nAno thAya che. paNa A sthiti sudhI AvavA mATe pUrvanA guNasthAnakanI sparzanA atyaMta jarUrI che. mATe ja paramAtmAe ATalo badho bAhya tapa Acaryo. anAsaktayoga ke asaMgayoga jene sparyo hoya tene ja zukladhyAna ke kSapakazreNI saMbhavI zake. 88 upamitikAre jagatanA svarUpanuM yathArtha varNana karyuM che. rAga e moharAjAno moTo dIkaro che ene kesarI tarIke saMbodhana karyuM che. dveSa e yuvarAja che ene gajendranI padavI ApI che. moha kahe, mAre koI ciMtA nathI. A badhuM rAjya moTA dIkarAne ApyuM che. mArI have pAchalI uMmara che huM to beTho beTho jouM chuM rAga evo kAbela che, hoziyAra che ke uttarAdhikArI tarIke enuM kArya sarasa rIte adA kare che. rAga paNa kahe che ke huM to nAmano rAjA chuM. rAjya konAthI cAle ? maMtrIthI cAle che. vIradhavala rAjAne vastupALa ane tejapALa maMtrI rUpe maLyA pachI temaNe rAjyane cArebAju phelAvyuM. vastupALa ane tejapALa buddhizALI ane vaphAdAra maMtrIo hatA, temaNe rAjya samRddha banAvyuM. maMtrIo potAnI vicakSaNa buddhithI koza bhaMDAra bharapUra rAkhatA, AjubAjunA rAjAo sAthe yogya saMbaMdha rAkhatA. rAga kesarI rAjAe paNa viSayAbhilASa maMtrInI sahAya meLavI che. jema jema viSayAbhilASa vadhe tema tema rAga baLavAna bane che. rAga baLavattara banyo rahe temAM pAMca Indriyo rUpI sevikAo mahattvano phALo Ape che. indriyo haMmezAM mohanI AjJAmAM rahI potAnuM kArya saphaLa rIte karatI hoya che. ane pariNAme saMsAra lIlochama raheto hoya che. rAga-dveSano nAza na thAya, enI pariNati moLI na paDe to tame dharma pAmI na zako. rAga dveSa maMda thAya tyAre ja upara uparanA guNasthAnako uparauparanA adhyavasAyasthAnako sparzI zakAya che. guNasthAnakanI prApti vagara dharma e dharma bane nahI, mAtra kriyAsvarUpa ja rahe. paNa jo guNasthAnakanA lakSya kriyA karAtI hoya to cokkasa phaLa maLe ane mATe ja upAdhyAyajI ma. 125 gAthAnA stavanamAM kahyuM, "je vyavahAra mugati mAragamAM, guNaThANAne lekhejI, anukrame guNazreNInuM caDavuM, tehI jinavara dekhejI.' TUMkamAM dharma karanArano saMsAra pratye lagAva ocho thavo joIe. tIvra anAsakta bhAva vinA kSapakazreNI maMDAtI nathI. e mATe satata tamArA rAgAdi paryAyonuM nirIkSaNa joIe, te pachI parIkSaNa karavuM paDe ke mAro doSa koIe batAvyo ane mane na gamyo to te mAna paryAyamAM samavatAra pAme che ane kaSAyonuM pRthakkaraNa karavA vaDe jIva jAgRti rAkhe to ja kSapakazreNI mAMDatAM pahelAM rAga mAMdo paDI, sUkSma rAgAdi bhAvo dUra thaze. 2010_05 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAmAM tapanuM mahattva 89 adhamUo thaI maraNapathArIe sUtelo hovo jarUrI che. jyAM sudhI padArthomAM sArA - khoTAnI buddhi che e rAga che. kSapakazreNImAM sauthI vadhu bAdhaka kAyAnA rAgane bAhyatApathI toDavAno che. prabhue bAhyatapathI kAyA sAme jANe atyAcAra Adaryo hoya evuM lAge che. prabhue besavAnuM baMdha karyuM, besavAthI kAyAno rAga vadhe che mATe prabhu UbhA rahyA che. eka kSetramAM rahevAthI kSetranuM mamatva sparze che. mATe prabhu judA judA sthAne rahyA che. gAmamAM eka rAtri, nagaramAM pAMca rAtri rahyA che. khAvA - pIvAnA mojazokhano rAga bAhyatapathI tUTe che. lezamAtra pramAda poSAya e badho rAga ja che. A sAco - A bhUko, A sajjana - A durjana, A mAnI - A krodhI A badhA ja vikalpo che. padArtha to padArthanA svarUpamAM ja che. bAhya jagata to rahevAnuM ja che. bAhya jagatano nAza koI karI na zake to ApaNe parapadArtha saMbaMdhI vikalpanA abhAvavALA banavuM joIe. anAsakta banavA mATe parAkASThAno asaMgayoga sevavo paDaze. te lAvavA mATe vacanayoganuM AlaMbana levAnuM che. ane tenI bhUmikArUpe jIvane prIti ane bhakti yoga maLe che. dukkhaM Najai appA, appaNA NAuNa bhAvaNaM dukkhaM; bhAviyava sahAva puriso, visaesu viracai duHkkhaM // prathama to AtmatattvanuM sAcuM svarupa jANavuM duSkara che, ane jANyA pachI, potAnA AtmAnI zuddhi karavAnI bhAvanA karavI duSkara che, ane potAnA AtmAnI zuddhi karavAnI bhAvanAvALAne paNa, potAnA AtmAne viSayothI aLago karavo muzkela che. 2010_05 For Private & Personal use only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe yoganI sAdhanA mATenuM mArgadarzana bAhya jagatane joIne ApaNe aMdaramAM, matijJAnamAM citarAmaNa karI rahyA chIe, ene baMdha karavAnuM che. tamArI ruci - zakti pramANe koI paNa zakya eka yogane pakaDo. dAnano, tapano koIpaNa eka yogane pakaDo. bIjA yoga pratye anumodana rAkho, vAtsalya rAkho. bIjA yoganI zraddhA rAkho. zraddhA jIvane ghaNo AgaLa vadhAre che. eka paNa sAro yoga AtmAne AgaLa laI jAya che. bAhyatapathI rAga aMdaramAM paDyo paDyo zoSAI jAya che. nimittanA abhAvamAM koI vikalpa UThato nathI mATe nimittothI dUra rahevuM. nakkI karo ke mAre para padArthamAM upayogane ramADavo nathI. parapadArthamAM upayogane ramADavo te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. parapadArthamAM upayogane ramADavo te AtmAnA vairAgyanI khAmI che. pudgalane pAmIne AMtarika jagata UbhuM na karo. A mArI patnI, A mAro putra, A mAruM ghara, huM Avo, huM tevo A AMtarika jagata ApaNe UbhuM karyuM che A AMtarika jagatano ApaNe nAza karavo paDaze. nirvikalpa sAdhanA karavI paDaze. bAhyatAnA AlaMbanathI rAgano eka kaNa paNa herAna na kare evI sthiti UbhI karo. aprazasta bAhyayoganA AlaMbanathI UbhA karelA A saMsArane prazasta bAhyayoganA AlaMbanathI ja ukheDavo rahyo. prabhue A ja prakriyA karI che. mauna dvArA, UbhA rahevA dvArA, dhyAna dvArA prabhue traNe yogathI saMvara karyo che. saMvara Ave eTale nirjarA Ave. saMvara ane nirjarA e be mokSamArga che. saMsArI jIvo traNe yogane saMsAramAM vApare che. tethI Asrava Ave che. saMvara bAju para rahI jAya che ane upayoga bAhya bane che ane jIvane AsavamAM TIcAvAnuM thAya che. tame tamArA jIvananA dravya - kSetra - kALa - bhAvane AzrayIne yoganuM niyamana karo. dAkhalA tarIke nakkI karo ke manoyoga kAryamAM vyApRta na hoya tyAre (1) ""arihaMta' "arihaMta''nA nAdamAM (2) "vItarAga' "vItarAga' e mAruM svarUpa che ane (3) "ANA e dhammo" A svarUpa mane prabhunI AjJA pALavAthI maLaze. A traNa vastu manamAM ghUMTyA karo. 400 vAra "arihaMta' bolavAthI eka upavAsano lAbha maLe che. 300 vAra "arihaMta - siddha' bolavAthI eka upavAsano lAbha maLe che. vacanano upayoga karo tyAre nakkI rAkho ke huM asatya nahIM boluM asatya, apriya, svaprazaMsA, paraniMdA, ane nakAmuM - vyartha A pAMca vastu 2010_05 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe yoganI sAdhanA mATenuM mArgadarzana 91 mArA vacanayogamAM na Ave tenI khAsa kALajI rAkho. svaprazaMsA ane paraniMdA e bhavAbhinaMdInuM lakSaNa che. mATe eno tyAga mAre karavo ja che. ane nakAmuM bolavAthI samayano durupayoga thAya che. ane nukasAnamAM karmabaMdha thAya che. je vyarthanuM visarjana kare che te ja sArthakanuM sarjana karI zake che. apriya bolavAthI sAcuM paNa khoTuM ja gaNAya che. zAstramAM mAusaMto mAsamANasanI zuddhi batAvI che. upayogapUrvaka bIjAnA hitamAM satya bolanAranI ja kiMmata che. A niSedhano khyAla rAkhI, vidhipakSe hita - mita ane satya ja bolavuM eno satata khyAla rAkhazo to vacanayogathI baMdhAtAM karmothI aTakI jazo. bolelA zabdonA ApaNe gulAma chIe, na bolelA zabdonA ApaNe mAlika chIe. maLelI vacanalabdhino sadupayoga ja karavo che evuM vicArazo to covIse kalAka prabhunI AjJAnA anusaMdhAnamAM rahevAze. kAyayogane mAre jayaNApUrvaka ja pravartAvavo che. prabhue traNe yogano saMvara karyo che ane matijJAnanA upayogane svarUpanA anusaMdhAnamAM evo lIna karyo che ke nirjarA zarU thaI gaI. saMvara Ave eTale nirjarA zarU thaI jAya che. ApaNe nAnI nAnI vAtamAM up-set thaI jaIe chIe ane prabhu moTI vAtamAM paNa saMpUrNa set-up hatA. AnuM kAraNa che - "prabhunI samAdhAna vRtti." samAdhAne samAdhiane A rIte jIvanaparyaMta samAdhimAM rahezo to mRtyu vakhate samAdhi sahaja banaze. jIvanamAM Art of Compromise samAdhAnanI kaLA zIkhyA vinA cAle tema ja nathI. koI ApaNuM kahyuM na mAne to tarata ja vicArI levuM ke, mAruM kahevAtuM A zarIra paNa jo mArI AjJAmAM nathI rahetuM, keTalIyavAra vAMkuM cAle che. ApaNuM kahyuM sAMbhaLe tema che ? zarIrane kaho ke tAre mAMduM, paDavAnuM nathI, chatAM A vAta zarIra nathI mAnatuM to tame patnIne, putrane, parivArane tamArA kahyAmAM rAkhavA mAgatAM ho e tamArI samajadArI che ? je cIja mArI nathI, je padArtha bhinna che tenA para mArI AjJA, mAro adhikAra, mArI sattA cAlI zake ? je padArtha mArA nathI. tenA para mArI sattA nathI, to pachI enA para rAga karavo e mUrkhAmI che. parapadArthathI udAsInatA ja tamane kevaLajJAna apAvaze. A jagatamAM tamArA AtmAthI, tamArA kevaLajJAnathI, tamArA svarUpanA AnaMdavedanathI kaI cIja caDiyAtI che ? eka paNa nahi, AtmA kiMmatI che. AtmA zarIramAMthI nIkaLI jAya to pachI zarIranI koI kiMmata nathI, te zaba kahevAya che. bAhyapadArthothI udAsIna banazo to AtmA pakaDAze. jene bAhya padArthonI jarUriyAta ochI haze te ja udAsIna 2010_05 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9ra yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 banI zakaze. tame spRhA ghaTADI nAkho. mAre duniyAnA koI parapadArtha joItAM nathI. AvI vRttithI svarUpa paDAze. kolaso pakaDavAno cIpiyo kevo ? ane hIro pakaDavAno cIpiyo kevo ? baMne pakaDavAnuM ja sAdhana che. paNa hIro pakaDavAnA cIpiyAthI kolaso pakaDo to ? pakaDAya ? kolasA pakaDavAnA cIpiyAthI hIro pakaDo to pakaDAya ? na ja pakaDAya. AtmAne pakaDavAnuM propara sAdhana che upayoga. upayogathI upayoganI zuddhi karavI e nizcaya sAdhanA che yogathI upayoganI zuddhi karavI e vyavahAra sAdhanA che baMne ekabIjAnA pUraka banI zake che. ghaNIvAra yogathI upayogane baLa maLe che. ghaNIvAra upayogathI yogane baLa maLe che. dAkhalA tarIke, roja ekAsaNI karavA mATe jeNe yogane goThavI dIdho che teno upayoga navakArasI vakhate khAvA mATe jato nathI. AmAM yoganI sAdhanA javAbadAra che. koI vAra upayoga paNa yogane baLa ApI de che. eka bena vRddha hatAM, mAMdAM hatAM, uThAtuM nathI eTale jhADo-pezAba paNa pathArImAM kare che tyAM acAnaka Aga lAgI, badhA nAsabhAga kare che, upayogamAM bhayasaMjJA joradAra thaI ne vRddha mAjI lAkaDInA Teke jhaDapathI nIce AvI zakyAM. yoganI samagra zakti temaNe tyAM kharacI nAMkhI. A ja rIte spRhAne choDatA jaIe ane upayogane aMdaramAM vALIe to vikalpo tUTe, ethI upayoga sUkSma banato jAya ane aMdara zuddhi vadhatI jAya, padArthothI vimukhatA prApta thAya. sarvamAM ane sarvathI aLagA rahevAnI bhUmikAnuM nirmANa thAya. yogathI upayoganI zuddhi e vyavahAra nayanI sAdhanA che. padArtho choDatAM jaIe to upayogamAM rAgAdi ochA thatA jAya. Aje ame zveta vastro paherIe chIe eTale anya raMganA kiMmatI vastro mATenI Asakti saheje chUTI jAya che. paridhamAMthI ochuM karatAM karatAM kendra tarapha AvavAnuM che ane upayogamAM ja bhedajJAnanI pratIti thatAM jIvane bAhya zarIra, upadhi vigerenuM AkarSaNa chUTI jAya che. A kendramAMthI paridha upara AvavA jevuM che. A nizcayanayanI sAdhanA che. baMne sAcI che. paNa eka nayanuM AlaMbana adhUruM banI rahe che. mAtra kriyA ja karyA karo ane upayoganI zuddhi mATe, pragati mATe yatna na hoya to e mAtra gati ja raheze. ane nizcayanI UMcI vAtono yoganA viveka dvArA tALo nahIM meLavo to te mAtra nizcayAbhAsa * banI raheze. yogathI sAdhanA karanAre kAyayogathI paramAtmabhakti ane sAdhusevAmAM jIvana pasAra karavuM. ahIM e jANavuM jarUrI che ke sAco paramAtmAno bhakta e mA-bApano 2010_05 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe yoganI sAdhanA mATenuM mArgadarzana 93 ananya bhakta hoya ja. aucityanuM ullaMghana karanAro kadI na hoya. vacanayogathI haMmezAM bIjAne sAcI salAha ApavI. ane pote paNa bIjAnA vacanayoganuM samyaka arthaghaTana karavuM. manayogathI sukRta anumodanA, duSkRta gaI ane arihaMta, siddha, sAdhu ane dharma e cAranuM zaraNa satata svIkAravuM. cAranuM zaraNa e mohano nAza karavA mATe amogha zastra che. dAkhalA tarIke koI mitre dhaMdhAmAM vizvAsaghAta karyo. tyAre ApaNane duHkha thAya che, paNa te asthAne che, te vakhate vicAravuM joIe ke mitra kyAM zaraNabhUta che ane mane paNa vyAjano lobha hato mATe ja A thayuM ne ? aMtarmukha banavAthI AtmAne yogya savikalpo maLI ja jAya che. matijJAnano upayoga sUryanA kiraNa samAna che, e upayogamAM bahAranA saMbaMdho toDatA jaIe ane aMdaranA saMbaMdho joDatA jaIe to vikalponI hAramALA tUTI zake che. pachI tenA mATe karmayoganI sAdhanA saraLa bane che. bhaktiyogamAM sevA karavA mATe, paropakArArthe badhuM ja kharcI nAMkhavAnuM che. ane temAM ahaMkAra na thAya tenI kALajI rAkhavAnI che svarUpa sivAya mAruM kaMI nathI ema samajI aMdara UtaravuM e jJAnayoga che. jene levAnuM ja game che, ApavuM phAvatuM nathI tenA mATe janma - maraNanI paraMparA UbhI che. yoga ane upayoganI A duniyAmAM yoga pudgalanA banelA che. jyAre upayoga caitanyamaya che. baMne vaccenI bhedarekhA tapAsavI hoya to - navakAravALI gaNatAM je dhArAbaddha navakAra manamAM bolo cho te manoyoga che, uccAra karatAM ho to vacanayoga paNa hoI zake che paNa te vakhate tamane je ADA-avaLA vicAro Ave che, tyAM tamArI ruci che, basa, te ja tamAro upayoga che. jinoktatattva paranI ruci e ja samyagdarzana che ema yogazAstramAM kalikAlasarvajJa bhagavAna nIcenA, zloka dvArA kahe che. vininovatatattvapu. sIznalDanamuLajo | nAte tamiLa, gurodha na vA | zarIra dvArA je kAMI karIe chIe te kAyayoga che. je kAMI bolIe chIe te vacanayoga che, manathI vicArIe chIe te manoyoga che. A traNe yogane aTakAvI do athavA teno sadupayoga karI lo. to mokSa maLI jaze. satkAryamAM lakSmIne varyA karo, to lobhano nAza thaze. lobhano nAza karavA mATe A ja upAya che. lakSmIne veratAM AvaDe to parAkASThAno karmayoga ane bhaktiyoga sAdhI zakAya. paramAtmAe kaSAyAdi zatruone jItyA mATe vIra kahevAyA, prabhue zatru samakSa potAnA yogano upayoga karyo nathI. prabhune koI icchA rahI nathI, krodha nathI, ahaMne to jANe kacarI ja nAMkhyo che, dehanuM paNa bhAna nathI. saMgamAdie prabhune upasarga karyA, tyAre paNa 2010_05 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 prabhune gusso Avyo ja nathI, mATe krodha risAIne bhAgI gayo. ATalA upasargo vacce paNa jene mAruM kAma nathI, to mAre tyAM rahIne zuM karavAnuM ? sattAgata kaSAyonI hAjarImAM, udayamAM, kaSAyanI gerahAjarI pUratAM jazo to kaSAya eka divasa bhAgI jaze. game tevuM nukasAna thAya to paNa kaSAya caMDALane sparzavAnuM choDI do. upasarga kharAba che - upasarga karanAra kharAba che - evo koI vikalpa bhagavAnane nathI. prabhunI DikSanarImAMthI "kharAba" "pratikULa' zabda ja nIkaLI gayo che, pachI kaSAya Ubho rahe kharo ? paramAtmAnA upayogamAM koI kharAba na hatuM. kaSAyo Ave te pahelAM ja kaSAyonI saMbhAvanAthI ApaNane kaSAyo thAya che, manamAM viplava Ubho thAya che. A ja Asakti che ane tenA kAraNe kaSAyano choDa lIlochama Ubho rahe che. paramAtmAne to svarUpano ja vikalpa Ubho che. ApaNe paNa "huM deha chuM' e bhAnane bhUlavAnuM che. ahatvane kacarI nAMkhavAnuM che. ahatvane kacarI nAMkhavA mATe parama vinaya joIe. vinayIne aMdaramAM eka paNa asatuM vikalpa na skare. jo vikalpa hure to parama vinaya na kahevAya. vinayI paristhitino zAMta svIkAra kare. parapadArthane jema cAlavuM hoya tema cAlavA de. emAM je Dakho na kare te ja sAdhanA karI zake che. prasaMga ke paristhiti mATe koIpaNa sAro ke khoTo abhiprAya na Apavo joIe. abhiprAya ApanAra kharekhara svarUpamAM rahI zakato nathI. abhiprAya Ape che te sAdhaka nathI. abhiprAya na ApavAmAM ja sAdhanA che. sAkSIbhAvanI jALavaNI che. tame mauna raho toya mokSa maLaze, tame paisA vAparo to ya mokSa maLaze paNa tamane eke yoga phAve tema nathI. prabhu zAMta rahyA che. pRthvInI jema maunapaNe prabhue badhuM ja sahana karyuM che. mauna AvaDI gayuM, zAMtapaNuM AvI gayuM, sahanazIlatA AvI gaI te mokSamArgamAM vyomavihArI garuDa banI cUkyo che. AtmAne jANe, AtmabhAvamAM rahe te AtamajJAna sarva jANe, svarUpane vede te sarvajJa, nAnI che AtmA sivAya A jagatamAM kazuM ja jANavA jevuM - 1, evuM tamane lAge che ? Aje to duniyAnA samAcAra News sAMbhaLavA utsuka bano cho N-north, E-east, W-west, S-south A uttara, A pUrva, A pazcima, A dakSiNa - ema cAre dizAmAM ja rahyuM che ke badhuM cArebAjuthI AvIne, bheguM thaIne eka jagyAe ThalavAya te nyUjha. emAM zuM hIrA - motI Ave che ? cAre bAjuno kacaro jyAM Thacvela nyUjha. cAre bAju ukaraDo ja che. AjanAM chApAMo jene gamaze tene AtmA gamaze ? na ja game. Aje chApuM e tamArA mATe chetAlIsamuM Agama che 2010_05 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe yoganI sAdhanA mATenuM mArgadarzana 95 enI roja doDha kalAka pUjA karavAnI ? ukaraDAne koNa cUMthe ? viSTAne koNa masaLe ? A bAlaceSTA che, samaju tene aDe nahIM, tenAthI dUra bhAge. A badhI jathAthI vegaLA rahezo to vahelo mokSa thaze. jo kauvata hoya to ahIM amArI joDe AvI jAva. nahIMtara gharamAM DAhyA banIne raho. pAgalane bIjA enA jevA pAgala hoya te ja DAhyA dekhAya. saMsAra 2ka meDahAusa che. pAgalonI ceSTA che. temAM koI DAhyo che ke je zAMtithI besato hoya, aMdaramAM Utarato hoya, ciMtana karato hoya. AvA DAhyA saMsAramAM keTalA ? saMsAramAM ahaMkAra sivAya kaMI che ? puNyano udaya hoya ke pApano udaya hoya paNa badhuM ahaMkArathI cAle che. ahaMkAra tUTe tyAre tene pATA - pIMDI karavA jIva taiyAra che. AtmA sahana nathI karato sahana karavA paNa taiyAra nathI. ahaMkArIno ahaMkAra jyAre ghavAya che, te ahaMkArathI ghAyala thAya che ane pachI te zabdone vAraMvAra ghUMTyA kare che. bhUtakALanuM punarAvartana karavAthI ahaMkAra tagaDo thAya che. mokSamArga parama vinayathI cAle che. dharmamAM vinaya ja hovo joIe. jaina zAsanamAM potAnI matine kyAMya sthAna nathI. potAnI matithI jeo AgaLa cAlyA, teo kyAMya pheMkAI gayA che. ekalA buddhizALIthI kadI jainazAsana cAlatuM nathI. kevalazrI svayaMgrahaNana....svayaMvara racIne Aja sudhI aneka kanyAone varyA hatA. have badhI strIone phagAvIne jene kevaLajJAna rUpI lakSmI varavI che tene aMdaramAM rahelA pahADa jevAM ghAtI karmone kADhavA mATe bahu namra banavuM paDaze. jene tAraka tattva upara atizaya prIti jAgI che te ja AtmA tAraka tattvanA avalaMbane ghAtI karmone khalAsa karI zakaze !! tamane kyA tAraka tattva upara atizaya prIti jAgI che ? ane enI sAthe coLamajIThanA jevo raMga Ubho karyo che ? jenA kAraNe tamArA matijJAnamAM e ja tattva covIsa kalAka ramyA kare ! che. AvI prIti ? nA, kema nathI ? kAraNa ke manamAM, aMdaramAM, patnInI, paisAnI, putranI prIti che. tattvane pAmavuM che ? to tattva pAmavA mATe pahelAM prIti hovI ja joIe. prIti na hoya to na ja cAle. mokSamArganA cAra yogamAM sau prathama prItiyoga che pachI tArakatattvanA guNo pratye bahumAna jAgatAM bhaktiyoga Avaze. temanAM vacanonuM avalaMbana levuM e vacanayoga che ane tenA phaLasvarUpe jIva asaMga yoga pAme che. " jene vartamAnamAM koI puruSa upara paNa jo prIti nathI jAgI tene paramAtmA upara prIti che e vAta mAnya nathI. jIvatA sAdhako upara prIti nathI ene apratyakSa evA paramAtmatattva upara prIti che e kevI rIte mAnI zakAya ? 2010_05 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyadAna tathA bhAvadAna anaMta upakArI zAstrakAra paramarSi sarvajJa bhagavAnathI aviruddha prarUpaNA karatAM hovAthI padArthano yathArtha bodha karAvI zake che. devalokanA devane deva kahevAya paNa paramAtmA na kahevAya. "paramAtmA' zabdanI monopolI ghAtakarmanA kSayathI che. bhagavAna zabda paNa samajavA jevo che 'bhaga' zabdanA jJAna, aizvarya, rUpa, sattA, yoni, sUrya vi. cauda artha thAya che temAMthI sUrya ane yoni be zabdane choDIne bhagavAnamAM aizvarya, jJAna, rUpa vagere badhuM che. A zabda chadmastha mATe paNa vAparI zakAya che mATe ja pa. pU. upAdhyAyajI mahArAje bhagavAna pataMjali zabda vAparyo che. AcArya bhagavAna, sAdhubhagavaMta A badho zabda prayoga thaI zake che. paNa AcAryane paramAtmA na kahI zakAya. paramagati, paMcamagatinI prAptithI paramAtmA banAya che. teonI sAdi anaMta sthiti che. jemaNe ghAtakarmano kSaya karyo che. kevaLajJAna pAmyA che temane paramAtmA kahI zakAya. A kSAyikabhAvanuM vizeSaNa che emAM prakarSApakarSanI vAta nathI, vadha-ghaTa nathI. AtmAnuM pUrNa svarUpa pragaTyuM che. asAdhAraNa guNa-vaibhavanA prakarSane pAmelA A paramAtmAnA guNonuM kIrtana karavA dvArA bhAvastavanA karI che. ISTa devatAnA namaskArathI vizno nAza thAya che. zuddhAzayapUrvaka prANIonA hitamAM je pravRtti kare che te mokSanuM avadhya bIja che. zuddha AzayapUrvaka kema kahyuM ? jo malina Azaya aMdaramAM paDyo hoya, prasiddhinuM lakSya hoya to tenAthI Atmahita kevI rIte sadhAya ? pratyeka pravRtti pAchaLa eka ja Azaya rahyo hoya ke mokSamArga batAvavA dvArA mAro AtmA svaccha bano, nirmaLa bano ane sAmA AtmAnI malinatA dUra thAo. potAnuM hita na ghavAya e rIte prayatna karavo joIe. chatI zaktie AcAryAdi moTA puruSo paropakAra na kare to prAyazcita vadhAre Ave, upAdhyAyane enAthI ochuM prAyazcita Ave, sAdhune enAthI ochuM prAyazcitta Ave. zAstramAM dasa pUrvadharane jinakalpa svIkAravAnI nA pADI. jinakalpamAM tIrthakara tulya jIvana jIvavAnuM hoya che. sthavirakalpanI apekSAe jinakalpa ghaNo UMco che. A cAritramAM ghora tapa, tyAga ane mauna che ahIM pahelAM svopakAranI bhAvanA che. pachI paropakAranI vAta che. ene potAnAM karmo sApha karavAM che. bIjuM badhuM gauNa bane che. paNa zAstranI maryAdA pramANe je zaktisaMpanna che tene jinakalpa na levAya. kAraNa ke tenAthI bIjAnuM hita karavAnuM aTakI jAya. mArganA jJAtA bano. svakalyANane nizcita karo ane mArgane avicchinna rAkho. AtmAmAM UMDA UtarI hadayane svaccha banAvI 2010_05 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyadAna tathA bhAvadAna 97. mArganA jJAtA bano jene nizcaya - vyavahAra, utsarga - apavAdano khyAla nathI. tenAthI upadeza ApavA besAya nahIM, jene mahAvratanuM pAlana nathI, te paNa upadeza na ApI zake. teNe to mauna laIne svasAdhanA karavAnI che. jene mArgano sUkSmAtisUkSma bodha hoya, teNe, sAmI vyaktine spaSTa bodha thAya, te mArga pAme, te mArgano jJAtA bane - tevI rIte upadeza Apavo joIe. tamArI aMdaramAM koI spRhA paDelI haze to te AtmAne dUSita karaze. teo ghaNAM azubha karmo bAMdhaze. mATe mahAvratanA pAlana sAthe spRhAne kacaDelI rAkhavI paDaze. spRhArahita AtmA puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che. anekane dharmamAM joDe, anekane mArga batADe, anekanuM sthirIkaraNa kare, saMtonI upabRhaNa kare - enuM kadI patana thAya nahIM. ene bhavAMtaramAM dharma pAmavA mATe AgaLa vadhavA mATe bIjAnI jarUra na paDe, te svayaM AgaLa vadhe evuM puNyAnubaMdhI puNya upArjana kare che. koI vAra patanano prasaMga Ave to tene bacAvanAra, samajAvanAra, koI ne koI sAmethI maLI Ave. caMDakoziyAe puNya upArjana kareluM, tethI tenA pariNAmanI rakSA karavA mATe bhagavAna maLI gayA. mArganuM dAna atizaya upakAraka che. mArganuM dAna ApanArane sahAya karanAra, mArganuM dAna ApanAranI sevA karanAra paNa AgaLa vadhI jAya che. vipula puNya upArjana kare che. dravyadAna karatAM bhAvadAna anaMtagaNuM caDiyAtuM che. (1) dravyadAna ekI sAthe badhAne ApI zakAtuM nathI. paisAnuM ke sAmagrInuM dAna ekI sAthe ApI zakAya ? na ApI zakAya. (2) jeTaluM che teTaluM badhAne ApI zakAtuM nathI. vaheMcIne ApavuM paDe che. tame lAkha rU. dAna karo to thoDA thoDA badhAne maLaze. badhAne kaMI lAkha rU. nathI maLatA. bhAvadAnamAM to tame je Apo cho te samagratAthI pratyeka vyaktine maLe che. (3) vaLI dravyadAnamAM ApanArane khUTe che, lenArAne vadhe che. A dravyadAnanI vicitratA che, sAmagrInA dAnanI A vicitratA che. jyAre bhAvadAna ekI sAthe ApI zakAya che. pUrNatayA ApI zakAya che, ApanAranuM khUTatuM nathI. dA.ta. jJAnadAna, upadezadAna, dRSTidAna A jagatamAM pAtALakUvo che. jema jema ApatA jAva tema tema sapATI sama thatI jAya. khUTe ja nahIM, khUTe ja nahIM, saravANInI joDe saMbaddha pAtALakUvo bharelo ja rahe che. A bhAvadAnamAM ApanAro AnaMda pAme ane lenAro toSa pAme. aMte baMne mokSamAM jAya. tamArI pAse je zakti che tenuM parAkASThAe dAna karatAM zIkhI jAva, 2010_05 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 . yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 to bhAvimAM tamane adhika zakti prApta thaze. zakti meLavavA javuM nahIM paDe. zaktio tamane gotatI Avaze. zAsana tyAgapradhAna che. ahiMsA paramodharma e vyavahAranayanuM vAkya che. tyAga paramodharma e nizcayanayanuM vAkya che. ANA e dhammo e zuddha nizcayanayanuM vAkya che. koIpaNa jIvane na mAravA, na pIDavA e dravyaahiMsA che. jJAnanA AnaMda sivAya tArI koI cIja nathI tema samajI badhAne choDI do. tyAga dvArA badhAne ApI jJAnAnaMda prApta karavo e nizcayaahiMsA che. tame je dharma karo cho te tyAgI thavAnA lakSya karazo to saMvara nirjarA thaze, nahitara kevaLa puNya baMdhAze. tamane tyAgamAM AnaMda dekhAya che ? jainakuLamAM janmelAne tyAgamAM ja AnaMda hoya. tyAgano AnaMda nirupAdhika che. bhogano AnaMda sopAdhika che. bhogamAM pIDA dekhAya che ? bhogo bhUtAvaLa lAge che ? tyAgamAM nirvikalpa zreNIe caDhavAnuM che, bhogamAM - vikalpomAM gUMgaLAvAnuM che, maravAnuM che. tyAgano AnaMda akhaMDita che, pUrNa che, avinAzI che. bhogano AnaMda khaMDita che, vinAzI che, bhogamAM jo tamane AnaMda dekhAto hoya to bhogo choDIne ahIM kema Avo cho ? cakravartIne eka lAkha bANuM hajAra strIo che paNa jyAre tene nidrA Ave che tyAre te badhI strIone kahe che. mA-bApa ! tame dUra jAo, tame AghA jAo. mAre UMghavuM che. nidrAmAM sukha che mATe bhogasukhane tilAMjalI Ape che. bhogakriyAmAM thAkavAnuM che, glAni che, ciMtA che, atRpti che. nidrAmAM A badhuM nathI. joke darzanAvaraNIya karmanA udayathI A nathI eTale ghAtakarmano udaya kaMI prazasta nathI. chatAM nidrAmAM bhogathI pUrNavirAma che, chatAM sukha che. A anubhUti e zIkhavADe che ke karmanA kSayopazamathI jo bhogecchA aMkuzita bane to keTaluM sAruM ? temAM keTaluM sukha hoya ane kSAyikabhAve svaguNonA bhogavaTAmAM keTaluM sukha hoya ? saMsAranI ratikriyAmAM majA nathI ane majA hoya to eka bhavanI che ane sajA aneka bhavonI che. A majA bhogavavA jevI nathI. enI sajA chaThThInuM dhAvaNa kADhI nAkhaze. kSaNika majA pAchaLa sajA lAMbI che. ApaNe tyAM cakravartI dIkSA le to svarge jAya athavA mokSe jAya ane cakravartI dIkSA nA le to sAtamI narake paNa jAya. cakravartAnA sukhano A karuNa aMjAma vicArI sAdhake potAnI bhogalAlasA aMkuzita karavI joIe. ApaNe tyAM pratyeka utsarpiNI, avasarpiNImAM bAra, bAra cakravartI thAya che. cAlu avasarpiNIne bAra paikI be cakravartIo sAtamI narake gayA che. subhama ane brahmadatta baMnne cakravartI sAtamI narakamAM Aje paNa che. temAM 2010_05 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyadAna tathA bhAvadAna 9 brahmadatta cakrInuM AyuSya 700 varSanuM hatuM. temAM bephAma bhogo bhogavI 33 sAgaropamanI naraka kharIdI lIdhI. have 1 divasanI 86,400 sekanDa. 360 divasanI 3,11,04,OOO sekanDa, (700 varSanI) 21772800000 sekanDanA sukhanA bhogavaTAmAM 33 sAgaropamanI naraka maLI zake to 1 sekanDanA bhogavaTAmAM . 33 koTAkoTIpalyopama 21772800000sekanDa151565ra, palyopamanuM duHkha maLI zake. mATe ja jJAnIoe saMsArane dukhaparaMparaka mAnyo che. tyAga mATe eka bhavamAM veThelAM kaSTo - bhavobhava sukha Apaze. sAdhanA eka janmanI ane siddhi janmojanmanI che. saMsAramAM majA eka janmanI ane sajA bhavobhavanI che. have AtmAne cUMTI khaNIne pUcho ke tane zuM game che? tyAga ke bhoga ? mokSamAM zuM sukha che ? evo ghaNAne prazna thato hoya che. paraMtu pravRttimAM je sukha che tenA karatAM nivRttimAM ghaNuM vadhAre sukha che. A satya jene samajAze tene mokSanA sukhanI pratIti thaze. te mATe eka vyAvahArika daSTAMta vicArIe. be vyakti che. eka zrImaMta che tenA gharamAM bAra mahinAnuM anAja, ghI, khAMDa, goLa, cokhA badhuM bharyuM che, have bIjI vyakti daridra che aThavADiyAnuM lAve che ne khAya che, koIvAra to roje rojanuM lAvavuM paDe che. evI vyakti rezanIMganI lAInamAM UbhI che eno naMbara pAMsaThamo che have anAja ochuM hovAthI kadAca Aje tene maLe tema nathI - evI zakyatA jaNAtAM te bhAIe ghUsa mArI lAInamAM AgaLa pahoMcI gayo. dhakkAmukkI karI potAnA kArDa uparanuM anAja meLavI lIdhuM ne basa, pachI tarata ja anAja pUruM thaI gayuM. bIjA badhAne AvatI kAlano vAyado thayo. have A bhAIne kevo AnaMda Ave ke huM kevo hoziyAra ? AsAnIthI ghUsI gayo ne kAma karI lIdhuM ! have Avo AnaMda pelA zrImaMta vyaktine Avaze ? nA, to zuM eno AnaMda ocho che ? nA, ene nivRttino AnaMda che. ene A badhuM tophAna ja nathI karavuM paDatuM ane ghara dhana - dhAnyathI bhareluM che. basa, tevI rIte AtmAnA svarUpamAM anaMta AnaMda paDelo ja che. pugalanA locA pAse sukhanI mAMgaNI karavAnI AtmAne che ja nahIM. e pudgalathI nivRtta thAya to AtmAnaMda aMdaramAM beTho ja che. ene meLavavAno nathI, enA uparanuM AvaraNa dUra karavAnuM che. mokSa e prAptanI prApti che. aprAmanI prApti nathI. evuM hoI zake ja nahIM. mokSa avasthA e sAvaraNamAMthI nirAvaraNa banavA svarUpa che. have prazna e thAya ke pudgalamAM sukha nathI to jIvane - saMsAranA tamAma jIvone A pugalamAM sukhabuddhi AvI kyAMthI ? ahIM jJAnIo 2010_05 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 Ano samyam ukela Ape che. aMtarAyakarma AkhuM dezaghAtI che. dezaghAtI kone kahevAya ? jeno udaya ane kSayopazama avirodhI hoya e dezaghAtI che. bhogAMtarAyano udaya ane kSayopazama bane che ane jIvane svarUpa AvRta hovAthI svarUpa na maLatAM, pudgala vagere je maLyuM teno bhogavaTo karI lIdho ne mithyAtvanA kAraNe temAM sukhabuddhi karI. have jeno bhoga hoya tenA saMskAro deDha thatAM vAsanA baMdhANI. pharI pharI te bhogavavAnuM mana thavA mAMDyuM. bhogarUci vadhatAM saMsAra cAlu rahyo. ane anavasthA UbhI thaI. have bhogano tyAga karavAthI saMskAronI dRDhatA tUTe che. vAsanAne ghasAro lAge che ane te vakhate sagara jo pravacana aMjana karI Ape to te jIvane AtmAnA saccidAnaMdanI pratIti thAya che. tyAga e khUba AdaraNIya che. bhale tyAga saMyamasvarUpa na hovA chatAM bhoganA atirekane toDI jIvane saMyamanA mArge caDAvI de che. mATe ja bhagavAnanuM zAsana tyAganI atyaMta upAdeyatA batAve che. zAstronA audaMparyane nahi pAmelA buddhijIvIo kahe che ke saMyama e ja jo mArga che ane enI AjubAju bhoga - tyAga rahelA che to baMne rastethI saMyama meLavI zakAya che, paNa nA, hakIkata UMdhI che. tyAganA kaThora raste ja saMyamamAM javAya che. bharata cakravartInA jIvananI chellI bAjI bhale bhoganA pAnAnI hoya paNa pUrvanA bhavomAM ugratama tyAgasAdhanA karI che, ane tenA saMskAra bahu UMDA nAMkhyA che, tethI A cakrI ArIsAbhavanamAM kevaLI banI zakyA che. have bhoganI keDIthI saMyamanA rAjamArge jatAM sauthI moTuM jokhama to e che ke sAdhana svayaM sAdhya banI jAya che ane asalI saMyamanuM sAdhya nAza pAme che. A satyane nahIM samajanArA rajanIze paNa gaMbhIra bhUlo karIne "saMbhoga se samAdhi' nAmanuM pustaka lakhI nAMkhyuM. sApekSa dRSTithI anyanA vicArone mUlavavAmAM positive angle vidhAyaka dRSTi hovA chatAM avasare unmArganuM unmelana paNa jarUrI che. mATe pU. upAdhyAyajI mahArAje unmArgIno paricaya, tenI prazaMsAne samakitanAM dUSaNo kahyA che. jene tyAgamAM AnaMda samajAya tene ja mokSamAM sukha samajI zakAze. tamArAM bALakone paNa A zikSaNa Apo. ApIne khAvuM. temAM tene muMgAthA: Aje to bALakone skUle jatAM mammIo kahe che, le. A nAstAno Dabbo, rIsesamAM khAI jaje. joke koIne Apato nahIM. tuM bhUkhyo raheze ! A zuM karyuM ? ADakatarI rIte enAmAM saMgrahavRtti ane svArthavRttinA saMskAro dharabAI gayA. moTA thaIne patnI Avaze tyAre A saMskAro jAgRta thatAM te tamane paNa nahIM Ape. nAnapaNathI saMskAranuM jatana karo. tame bALakane kerI ApI. te khAvA jAya che tyAM ja bhikhArIno bALaka kerI mAMge che, bAbo ApI de che ane bhikSu bALaka ekadama khuza thaI jAya che. have kerI khAdhI hota 2010_05 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyadAna tathA bhAvadAna 101 to bhogano kSaNika AnaMda tyAre ja pUro thaI jAta ane ApI dIdhA pachI enA ekazana-rIekSana rUpe bALakano cahero, teno AnaMda to jyAre yAda Avaze tyAre sAtvika AnaMdanI anubhUti thaze, Ama bhogano AnaMda kSaNika che, tuccha che, tyAgano AnaMda asIma che. ApaNA karatAM tiryaMco sArA - jemane paisA kamAvAnuM nahIM, rAMdhavAnuM nahIM, kAma karavAnuM nahIM ane potAnuM peTa bharI zake che. manuSyane to mananI ghaNI ciMtA ane zarIranA ghaNA zrama pachI bhautika sukho maLI zake che. keTalI majUrI karyA pachI, keTalAya AraMbha - samAraMbhanAM pApo karyA pachI khAvA - pIvA paheravA - oDhavA maLe che. ane vaLI A paugalika sukha bhogavatAM ghaTatuM jAya che. arthazAstramAM Ane tuSTIguNa The law of diminishing returns. kahevAya che. enI upayogitA dhIre dhIre ochI thatI jAya che. bhUkha lAgI hoya tyAre pahelI roTalI khAtAM khUba AnaMda Ave. chaThThI roTalI khAtAM to 0 thaI jAya ane parANe AgaLa vadhu roTalI khAvI paDe to enI upayogitA zUnyathI nIce jaIne herAna karanArI bane che. minus utility maLe che. vaLI A paugalika sukho bhogavatAM indriyo, zarIra ane mana thAke che. je ghaTatuM hoya ane aMte thAkamAM pariNAma pAmatuM hoya tene sukha kema kahevAya ? te sukha vAstavika kahevAya ke je vadhatuM hoya, vardhamAna hoya, kramasara vadhatuM ja jAya ane aMte pUrNatAmAM laya pAme. je parAkASThAno AnaMda prApta karAvatuM hoya ane tyAM AnaMda sivAya kaI hoya nahIM te ja vAstavika sukha che. mUDha ane gamArane ja A jagatamAM sukha dekhAya che. jene jhera cahyuM hoya tene lIMbaDo khavarAvavAmAM Ave che. A lIMbaDo jyAM sudhI mITho lAge tyAM sudhI jhera caDheluM che ema samajavuM. A jagatamAM jene bhUta vaLageluM hoya tene mAro to paNa vAge nahi. jyAM sudhI saMsAramAM sukha lAge tyAM sudhI mohanuM bhUta vaLageluM che ema mAnavuM. mohanuM jhera jene Utare te have dharma pAmavAne lAyaka bane che. jhera UtarI jAya eTale badhA sAdhu ja banI jAya tevuM nathI. kramika vikAsa nIce pramANe thAya che. mAnava, sajjana, samakitI, zrAvaka, sAdhu uttarottara vikAsanA A pagathiyAM caDavAnAM hoya che. sAdhu mokSa pAmavA mATe nIkaLelo che. mokSamAM mana, vacana, kAyA nathI. tyAM vicAra - vANI - vartana nathI. mokSamAM AtmA saMpUrNa svarUpamAM DUbelo che. jema nidrAmAM mana zAMta che, vacanayoga baMdha che, kAyayoga IdriyonA viSayo rUpI viSamAMthI pAcho pharelo che. nidrAmAM badhI bAhyapravRtti aTakI gaI che. paraMtu nidrAmAM eka khAmI che. nidrAmAM upayoga svarUpamAM bhaLato nathI kAraNa ke ghAtI karmo ADAM AvelAM che. nidrA sArI ke kharAba ? 2010_05 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 tattvadRSTithI, nizcayadRSTithI nidrA kharAba che. ghAtakarmanA udayanI avasthA che. ajJAnanA udayavALI avasthA che. evI nidrA jo kharekhara sArI hoya to to nigodamAM jatAM rahevuM sAruM ne ? nidrAnA upayoga vakhate upazamazreNI na pamAya, samyakatva na pAmI zakAya. kSapakazreNI mAMDI zakAtI nathI mATe nidrA kharAba che. paNa vyavahAradRSTithI vicArIye to pramANopeta nidrA sArI paNa che. nidrAmAM dareka pravRtti ane viSayono saMparka aTakI jato hovAthI mana zAMta thAya che vacana zAMta thAya che. zarIrane ArAma maLe che. indriyono zrama paNa dUra thAya che tethI skUrti Ave che ane nidrAmAMthI jAgyA pachI jIva AgaLa sAdhanAnA mArge AgaLa vadhI zake che. mATe ja jJAnIoe munine be praharanI nidrAnI chUTa ApI che. jene nidrAnI AvazyakatA che ane nidrA AvatI nathI evA AtmAone anidrAno roga lAgu paDatA teo gAMDA banI gayA. anidrA jevo koI kharAba roga nathI mATe ja AjanI sarakAre gunegAro mATe gunAnI kabulAta karAvavA eka navo prayoga ajamAvyo che. pahelA gunegArane mArapITa karavAmAM AvatI hatI chatAM guno kabula karatA na hatA. have nakkI karyuM ke tene uMghavA ja nahI devo jenAthI ghaNA gunAonI kabulAta karI cUkyA che. ema teoe jAhera karyuM che. Aje dezakALa pharI gayA che. sUryavaMzIo moDA UThe che. sUryavaMzIo mAMdA na paDe to thAya zuM ? vahelA sUvuM ane vahelA UThavuM e sAttvika pravRtti che. moDA sUIne moDA UThavuM e rAjasa ane tAmasa prakRti che. evA jIvo durgatimAM na jAya to kyAM jAya ? rAtre TI.vI. joIne tame sUI jAo, kadAca rAtre eTeka Ave ane marI jAva to pazuyonimAM ja janma levo paDe. emAM zuM pUchavAnuM ? kAraNa ke rAtre TI.vI.nA saMskAromAM ja sUtA ho cho. ame saMthArA parisi bhaNAvIne, sarva pApono ekarAra karavApUrvaka vosirAvIne, sarva jIvo joDe kSamApanA karIne, AtmasvarUpane khyAlamAM rAkhIne sUIe chIe. eTale rAtre mRtyu thAya to devaloka ja maLe, sadgati ja thAya. prazna : rAtre navakAra gaNIne ame sUIe chIe. uttara : tamArA navakAra eka bAju mUko ane bIjI bAju tamArI cetanAnI vikRtine mUko. konuM baLa vadhAre thaze ? arihaMtamaya cetanA banAvavA mATe navakAra gaNavAno che. paMcaparameSThImAM manane, upayogane, cetanAne, lIna banAvavAnI che. upayoga arihaMtAkAra banavo joIe. AvA upayogavALA intensive caremAM mare to paNa sadgati thaze. Arya dezano kAyado hato ke mANasa janme gharamAM, paNa gharamAM mare 2010_05 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyadAna tathA bhAvadAna 103 to nahIM ja. tyAgI thaIne ghara choDIne mare. Aje janma gharamAMthI nIkaLI gayo, mRtyu gharamAMthI nIkaLI gayuM baMne hospiTalamAM thaI gayuM. jIvana hoTalamAM thayuM, AryAvartanI saMskRti upara jeTalA ghA paDe che teTaluM AtmAnuM ahita thAya che eTale have pUrvanI saMskRti tarapha vaLavAno avasara AvIne Ubho che. sukhano mArga zodhavA mATe ApaNe phAMphAM mArI rahyA chIe, paNa jJAnInI dRSTie A praznanuM nirAkaraNa karavAmAM Ave to sAcI dizA prApta thaI zake che. tame kaho cho paisA, patnI, putra, ghara vinA na javAya. emAM ja sukha che. paNa A vAta tamArA anubhavathI viruddha che. nidrAmAM AmAMthI kono saMyoga che ? chatAM sukha che. dhana, kuTuMba, parivAra vagere badhAno saMyoga UMghamAM chUTI gayo che. nidrAmAM koI ciMtA nathI. nidrAmAM upayoga to cAlu che paNa ghAtInAM AvaraNo hovAthI upayoga svarUpamAM pahoMcI zakato nathI. jagatanA padArthomAM AnaMda mAno cho, tyAM sudhI svarUpanA AnaMdane samajI zakavo agharo che. zeya jJAnamAM Dube ane jJAna padArthomAM - zeyamAM na DUbatAM - AnaMdamAM DUbe to je udAsInatA Ave. Aje badhAne prayojana padArthonuM che, mATe vItarAgatA AvatI nathI. vItarAgatA vinA kevaLajJAna kyAMthI Ave ? jJAnamAMthI AnaMdane anubhavavo hoya to jJAnamAMthI prayojano ochAM karo. A joIe, te joIe karo cho e jJAna AnaMdanA gharanuM nathI. e jJAna . mohanA gharanuM che. jJAna bhaNyA pachI jarUriyAto vadhArIe chIe e jJAna vairAgya tarapha vaLatuM nathI, paNa rAga tarapha vaLe che. je jJAna rAga tarapha vaLe che te jJAna du:kha Ape che. je jJAna vairAgya tarapha vaLe che te jJAna , sukha Ape che. sAmagrImAMthI je sukha zodhe che te saMsAramAM duHkhI thayA vagara raheto nathI. spRhA chUTe to ja jJAnamAMthI AnaMda maLe. jJAna parakSetre prakAzaka che. prakAza pheMkavo e jJAnanuM parakSetre kArya che. jJAna svakSetre AnaMda-vedana svarUpa che. kevaLajJAna svakSetre sukha-du:kha, rAga-dveSa, puNya-pApa, guNa-doSa rahita che. vItarAgatA svarUpa kevaLajJAna che. eTale temAMthI AnaMda vedAya che. ApaNe AnaMdane kema vedatA nathI ? kAraNa ke jJAnamAM vItarAgatA nathI. svakSetre jJAnano artha AnaMda vedana che. jJAna vedanathI abhinna che. kevaLajJAnamAM mAno khAlI lokAloka jaNAtA hoya ane koI AnaMda na hoya to kevaLajJAnanI koI kiMmata kharI ? jJAna dvArA mArA svarUpanA AnaMdane meLavavAno che. ane te mATe 2010_05 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 padArthonI hA choDI devAnI che. AnaMdano abheda AdhAra jJAna che ane jJAnano AdhAra Atmapradeza che. jJAnane svaccha karo, jJAnane nirvikArI banAvo, jJAnamAMthI padArthonuM prayojana ghaTADo. jJAnamAMthI padArthaprayojana ghaTe tema jJAna svaccha ane nirmaLa banaze. jJAna svaccha banatAM AnaMdanuM vedana zarU thaI jAya che. sIMdarI hoya, ene eka bAju saLagAvo pachI sIMdarI to AkhI baLI jAya che. phakta AkAra rahe che. dazya rahe che. e dazya paNa pavana na Ave tyAM sudhI rahe che. pavana AvatAM dazya UDI jAya che. basa tevI ja rIte mohanIya karmanI hAjarImAM vedanIya karmathI sukhaduHkhanI lAgaNI hoya, paNa ghAtakarmo jAya eTale sukhaduHkhanI asara naSTa thAya che. dezya phakta UbhuM rahe che. tevI ja rIte mohanIya karmathI yukta nAma-gotra karmo dehabhAva lAve che. mohanIya karma javAthI dehabhAva jAya che. AtmabhAva Ave che. mohanIya karmathI yukta AyuSyakarma je mUchavardhaka hatuM te ghAtI karmo javAthI lokopakAraka banI jAya che. ApaNuM jIvana lokopakAraka che ? jIvane maraNa nathI gamatuM paNa A maraNa zenAthI che ? janmathI maraNa che. maraNa nathI gamatuM eno artha thAya che ke tamane janma nathI gamato, deha nathI gamato. deha game ane maraNa na game e vAstavika nathI. maraNa nathI gamatuM eTale tamAre sadA jIvavuM che ! sadA koNa jIve ? deha che mATe maraNa che. deha che ane dehabhAva che eTale aMze AtmabhAvanI hAni che. kevaLajJAna prApta thayuM eTale dehabhAva nIkaLI gayo. kevaLIne mRtyu kaMI na kare temane mRtyunI pIDA nahIM. kAraNa ke caitanyano goLo dehathI sarvathA chUTo paDI gayo che. pachI kAcalIne ThokaThoka karo, to aMdara kaMI asara thAya ? nA, kema ? aMdaranuM pANI sukAI gayuM che. na gopyaM kvApi nAropyaM heyaM deyaM ca na kvacita / kva bhayena muneH stheyaM, jJeyaM jJAnena pazyataH // jemane sakaLa zeya bhAvo jJAna thakI yathArtha aviruddha bhAve jaNAyelA hoya che, tevA bhayamukta munine koI bhAvanuM sthApana ke utthApana tema ja tyAga ke grahaNa karavApaNuM hotuM nathI. 2010_05 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehAtmAno saMbaMdha lIlA nALiyeramAM traNe vastu che. rAga-dveSa e pANI che. saMsArI jIvonuM pANI sukAyuM nathI. koparuM e AtmA che. eTale caitanya AtmA deharUpI kAcalIthI chUTo paDyo nathI. chAla e zarIra che. dehane kaMI paNa thAya eTale deha sAthe caitanyane paNa kaMI kaMI thaI jAya che. ghAtI gayA eTale rAga-dveSanAM pANI sukAI gayAM. siddhAvasthA azarIrI svarUpe che te avasthA gamADavA mATe prayatna karavo jarUrI che. siddhAvasthA samajavA mATe prayatna karavo jarUrI che. siddhAvasthAno AnaMda samakitIne AMzika hoya che. samyakatva thatAM AtmA aMze AtmabhAva pAme che. upara uparanA guNasthAnake adhika adhika AtmabhAva prApta thAya che. pavananA jhapATAthI retIno mahela jema veravikhera thaI jAya che, tema AyuSyanA jhapATAthI A saMsAra adazya thaI jAya te pahelAM sAdhanA karIne cAra prakAranA mokSa meLavavA jevA che. (1) sau prathama granthibheda karIne samakita pAmatAM dRSTinuM baMdhana chUTe che. pahelAM je UMdhuM dekhAtuM hatuM te have savaLuM dekhAya che. daSTimokSa thAya che. ahIM daSTi svaccha bane che. jIva aMzathI AtmabhAva pAme che. (2) bAramA guNasthAnake kSINa moha vItarAga avasthA prApta thatAM rAgamokSa thAya che. (3) terame guNasthAnake sayogI kevalIne ajJAnamukti che. (4) upayogamukti thavA chatAM dehanuM baMdhana che mATe siddhone pradezamukti maLe che. darzanamoha ane, cAritramohano udaya jIvane kacaDI rahyo che. tene potAnA svarUpanuM bhAna nathI rahetuM. ethI jJAna jaDavat bane che. cAritramohano udaya jIvane vItarAgatA lAvavA deto nathI ane darzanamohanA udayathI jIvane vItarAgatA gamatI nathI. cit dhAtu che. tethI cetakatA, vedakatA e jIvanuM svarUpa che. cetavuM = jANavuM, vedakatA = vedavuM darzanamoha ane cAritramohanA udayamAM paNa cetakatA, vedakatA hoya che paNa te viparIta hoya che. darzanamohe A viparyAsa Ubho karyo che. AnAthI anaMta AnaMda gayo. sukha-duHkha AvyuM. jJAnanA viparyAsathI 2010.05 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vedanamAM viparyAsa Ubho thayo che. jemAM kAMI nathI - temAM koI maLatuM dekhAya che, jemAM sukha nathI - temAM sukha maLatuM dekhAya che. A ja viparyAsa che. A mATe karelI mahenata ane saMsAramAM rakhaDAve che karoDo maLe, abajo maLe paNa maLanAra padArtha jaDa che. ApaNe caitanya chIe, ApaNe vedaka chIe. baMgalA maLe to AtmAne zuM ? AtmAne koI saMbaMdha kharo ? AtmA to enA asaMkhya AtmapradezonI avagAhanAmAM rahyo che, e tenuM ghara che. e baMgalAne koI divasa yAda karo cho ? AtmAnA asaMkhya Atmapradezo che, tenA pratyeka pradeze anaMtAnaMta guNo che. ane te pratyeka guNonuM anaMta AnaMda vedana che. AnI zraddhA thaI jatAM jIvane saMsAranA sukhAbhAso tuccha lAge che. cetakatA e pUrNa jJAnasvarUpe che. kevalajJAna lakSya che. vedakatA e pUrNa AnaMdasvarUpa che. sAdhanA karavA IcchatA sAdhake sau prathama Atmapradezone pahelA sthira banAvavAnA che. A prathama zarata condition che. deha sthira thayo eTalA aMze Atmapradezo sthira thayA, jo ke sarvathA sthiratva saMsAramAM thatuM ja nathI. Atmapradezo AMzika paNa sthira thayA pachI potAnA jJAna, cetanA, upayogane nirvikalpa banAvavAnI sAdhanA karavAnI che. upayogamAM rAgAdi bhAvo na pesI jAya te mATe padArthanuM ciMtavana karavAnuM che. padArthanuM ciMtavana karatAM karatAM rAgAdi bhAvo ghaTADavAnA che. padArthanA vAstavika svarUpanI oLakhANa thaI jAya to pachI teno rAga sahaja rIte chUTI jaze. bahu bhaTakavAthI kaMI vaLavAnuM nathI. sAdhanA mATe sthiratA jarUrI che. kAyAnI sthiratA TakAvavI hoya to vacananuM sthiratna jarUrI che. bahu bola bola karanAro kAyAnuM sthiratva jALavI zakato nathI. zrAvaka paNa potAnI kakSA anusAra sAdhanA karI zake che. tamAre sAmAyika pachI. sau prathama dAna pravAha vahevarAvo, sthiratA jIvanamAM vadhAro vastupALa tejapALamAM udAratA ghaNI hatI. kumArapALa karatAM paNa vadhAre hatI. paNa kumArapALanI vizeSatA e hatI ke tene potAmAM udAratA nathI eno satata khyAla hato. kumArapALa niraMtara potAnA doSone jotA hatA ane e doSo ene khaTakyA karatA hatA. potAnI kRpaNatA khaTakatI hatI. vasatupALe keTaluM dAna karyuM che ? 3 abaja ane 73 kroDa dravyanuM dAna karyuM che. eka paNa lohInuM TIpuM reDyA vinA varadhavalanA rAjyane samRddha banAvyuM che. 2010_05 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehAtmAno saMbaMdha vastupALa, tejapALe masjido baMdhAvI che, maMdiro baMdhAvyAM che, kUvA taLAva khodAvyAM che, zivaliMgo banAvyAM che. tamAre mATe AnI manAI che ane emaNe A badhuM karAvyuM che. AmAM Azayazuddhi hatI. jaina zAsananI prabhAvanA mATe temaNe A karyuM che. huM prajAnuM hRdaya nahIM jItuM to jaina zAsananI prabhAvanA zakya nathI. huM maMtrI pade chuM ane paropakAranAM kAryo karyA vinA lokonAM hRdaya jItI zakAtAM nathI. sAdhune tamAco mAravAno prasaMga baryo che tyAre temanuM A khamIra ane zAsananI dAjha spaSTa dekhAya che. ane oNrDara kare che ke mAranArano paMjo kApI nAMkho. A kevI rIte zakya bane ? vivekadRSTithI jIvana jIvavuM joIe. potAnI ane pAkI evI bhedarekhA jene nathI e vivekadRSTi che. vastupALa karatAM anupamAmAM vivekadRSTi caDhe tevI hatI. kaSAyamAtranI pariNatie pa2 che. puNyodayathI maLeluM paNa para che. upazamabhAva e sva che. para che e choDavAnuM che, sva che e pakaDavAnuM che. [] appA kattA vikattAya, duhANa ya suhANa ya / appA mitamamittaM ca duppaTThiya supaTThiya // 107 pratyeka AtmA, svabhAvamAM tema ja parabhAvamAM pariNamato rahIne pote ja potAnA sukha-du:khano kartA che. je AtmA, ajJAna, mithyAtva ane avirati bhAvamAM pariNAma pAme che, te AtmA pote ja potAno duzmana che, tema ja je AtmA, potAnA samyag darzana cAritrAdi guNa bhAvomAM pariNAma pAme che. te AtmA, pote ja potAno parama mitra che. jJAna 2010_05 - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogInA prakAra traNa prakAranA yogInuM varNana Ave che. (1) gotrayogI (2) kulayogI (3) pravRttacakrayogI. (1) jemanA gotra (nAma) ja mAtra yogI che. yoganI sAthe koI vizeSa prakArano jemane saMbaMdha nathI. mAtra temanI vaMzaparaMparAmAM yoganI sAdhanA thayelI hoya che. te gotrayogI che. (2) yogIkulamAM janmelA kulayogI tene kahevAya ke jemanAmAM udAratA, dAna, dayA, indriyadamana, paropakAra, dAkSiNyatA vagere guNo vikaselA hoya che. teone khoTI pakaDa hotI nathI. atithi satkAra karanAra hoya che. brahmacaryanuM pAlana karanAra hoya che. jene duHkhIne joIne kaMpana Ave che. A jIvo vaDIlono, pUjyono, guNiyalano vinaya karanAra hoya che. kulayogInuM potAnuM jIvana bIjAne trAsabhUta nathI, paNa sahAyabhUta hoya che. (3) pravRttacakrayogI, yoganI prAraMbhika kakSAnA yogane anusaranArA hoya che, yama niyamane sAdhanArA hoya che. icchAyama, svairya siddhi vagere yoganA upAyamAM satata pravRtti karanArA hoya che. yogane jIvanamAM mukhya banAvanArA hoya che. yoganA kAraNabhUta buddhinA 8 guNone pAmelA hoya che. (1) zuzruSA (2) zravaNa (3) grahaNa (4) dhAraNA (5) uha (6) apoha (7) arthavijJAna (8) tattvajJAna. (1) zuzruSA eTale dharma sAMbhaLavAnI icchA, tAlAvelI, talasATa jAge. e buddhino mahattvano guNa che. ane jene AvI zuzruSA hoya te zravaNa vinA rahI zake nahIM, bhAvaprANone TakAvavA mATe zravaNa jarUrI che. darzana, jJAna, cAritra, tapa, vIrya, upayoga e AtmAnA bhAvaprANa che ene zravaNano khorAka na maLe to te nAza pAme che. AryakuLamAM jinavANInuM zravaNa karavA dvArA sAdhaka potAnI cetanAne nirmaLa banAve che. azubhabhAvathI bacavA mATe jinavANInuM zravaNa kahyuM che. jinavANInuM zravaNa atizaya upakAraka che. apekSAe jinapUjA gauNa banI zake che. paNa jinavANI e brain tonic che. je AtmA jinavANInA zravaNa vinA becena bane che, ane je AtmAne jinavANIno atizaya rasa che enAthI jabaradasta puNya UbhuM thAya che ke AvatA bhavamAM sAkSAt sImaMdhara svAmInI vANInuM zravaNa prApta thAya. A bhavamAM jene chadmastha gurumAM laganI lAgI gaI, ane gurunI bhavoSitAraka vANImAM Adara Ubho thayo tenA mATe sAgara jevo saMsAra paNa khAbociyuM bane che. ajJAnI mATe saMsAra sAgara jevo che. tAraka tattvo pratye bahumAna jAge _2010_05 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogInA prakAra 109 enA mATe saMsAra khAbociyA jevo banI jAya che. zuzraSApUrvakanuM zravaNa ja upakArI banI zake che. tamane sAMbhaLavAnI IcchA na hoya ane amRtanA kuMDa jevuM madhura tattva sAMbhaLavA maLe to paNa jijJAsAnA abhAvamAM te upayogI thaI zakatuM nathI. eTale zravaNa pachI prahaNa joIe. sAMbhaLIne badhuM sIdhI lAInamAM pasAra thaI jAya e vyAjabI nathI, te pUratuM nathI enA upara vicAraNA karavI paDe ke Ama kema ? samajIne pakaDI rAkhavuM, sAMbhaLela zabda - arthane dhArI rAkhavo e dhAraNA che. AtmAmAM mohanA saMskAro oLaghoLa thaI gayA che, asthimajjAvat thaI gayA che. temAMthI bacavAnuM che. mATe dhAraNA jarUrI che. pachI dhArela zabda - artha saMbaMdhI sAdhaka bAdhaka bhAvanI vicAraNA karavI e uha ane apoha che. uha eTale je padArtho samajyA chIe tene anukULa vicAraNAo karavI te uha che. dA.ta. ahiMsA. ahiMsA zuM che ? tenA saMbaMdhamAM jIvonuM varNana paNa Ave, kAraNa ke hiMsA jIvonI thAya che, to jIvonA prakAro keTalA ? vagere apoha eTale viparIta vicAraNA karavI eTale ahiMsAnI sAme hiMsA zuM che ? hiMsAnuM phaLa zuM che ? hiMsAnuM nukasAna zuM che ? AvI rIte pratipakSa tattvonI vicAraNA karavAthI ahiMsAnuM svarUpa daDha bane TrenamAM jatAM dUrathI eka lUMTha jevuM dekhAyuM. have anukULa tarka lagADavAnA ke A vRkSa jevuM lAge che kAraNa ke mANasa hoya to to cAle ane A cAlatuM nathI, vaLI tenI upara kAgaDo AvIne beTho che. Ama uha eTale sAdhaka bhAvonI vicAraNA karI. have apoha eTale bAdhaka bhAvonI vicAraNA karavI eTale ke sthAnAMtara thatuM nathI. jo mANasa hoya to to gati kareja. Ama sAdhaka-bAdhaka; anukULa-pratikULa vicAraNAthI arthavijJAna thAya che eTale ke TUMThAno TUMThA rUpe svIkAra thAya che. ahiMsAno nirNaya karAya che. enAthI saMzaya rahita padArthano nirNaya thAya che. arthavijJAnathI tattvajJAna thAya che temAM padArthano niSkarSa pakaDAya che. eno nicoDa zuM ? audaMparyathI rahasya samajAya che. A badhuM samajavA dvArA aMtima niSkarSa e ja Avyo ke paramAtmAnI AjJA e ja sAra che. ane paramAtmAnI AjJAnuM pAlana e ja zravaNano aMtima niSkarSa che. dareka vastune UMDANathI samajavA prayatna karo, samajo, ghaMTo, vAraMvAra pUMTavAthI padArtha sthira thAya che. jIva padArthanuM sUkSmatAthI svarUpa samajavA prayatna kare to nicoDane prApta karI zake che. IdriyanAM vaiSayika sukho, kaSAyonI vividha mAtrAo, rAgadveSanI pariNatinA gaMjanA gaMja anAdikALathI AtmAmAM jAma thayA che tene toDavA mATe zuzruSAdi 8 guNo che. jinavANInA zravaNa karavA dvArA AtmA uparathI moha haTavo joIe. cArebAju jinavANIno dhodha cAlu che tenA AlaMbanathI mohane dUra 2010_05 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 karavAno che. jIva khAlI mAtra sAMbhaLe che AgaLanA pagathiye caDavAnI tasdI leto nathI. paNa jo sAdhaka buddhinA 8 guNo vaDe tattvajJAnamAM sthira thaI zuddha arthane AtmArthe joDe to tene tenA thakI zuddhAnubhava prApta thatAM drAkSanA rasapAna sarIkho ati addabhuta AnaMda prApta thAya. pravRttacayogI buddhinA A 8 guNone dhAraNa karanArA hoya che. teo yama-niyamane pAmelA hoya che. zairyayama ane siddhiyamane dhAraNa karavAnI icchAvALA hoya che. yogasAdhanAne puSTa karanArA hoya che. yoganA upAyamAM niraMtara pravRtta rahenArA hoya che. enA pariNAme cothA bhedamAM niSpannayogI ApaNane maLe che. jene yoga siddha thaI gayo che. yoganuM phaLa prApta thaI gayuM che. gotrayogI ane niSpannayogI e yogadRSTinA adhikArI nathI. ahIM "kulayogI ane pravRttacakrayogInA upakAra mATe A yogadaSTinuM varNana karavAnuM che. prasaMgopAta ahIM IcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarmayoganuM paNa varNana karavAnuM che. haribhadrasUri ma. kahe che ke, huM IcchAyogathI paramAtmAne namaskAra karuM chuM. zAstrayogathI namaskAra karavA mATe huM samartha nathI. A rIte khulAso karavAmAM na Ave to mAyA - mRSAvAdano amane doSa lAge che. khuda gaNadhara bhagavaMto paNa "namutyuNemAM IcchAyogathI namaskAra kare che. IcchAyoga jIvanamAM Ave tenI kaMDIzana - zarato batAve che jene koInA upadezathI nahi, koInI preraNAthI nahi, paNa svataH dharma karavAnI IcchA jAge che. kSayopazama bhAvanI A IcchA jAgRta thatAM te jIva tayogya zAstronuM niraMtara zravaNa kare che. zravaNa upara ATalo badho bhAra eTalA mATe che ke zravaNa vinA tattvajJAna thaI zakatuM nathI. tattvajJAna dvArA ja tattva samajAya che, IcchAya che, pamAya che. mATe jIvanamAM zAstranuM zravaNa IcchAyogIne hoya ja che. chatAM Avo sAdhake paNa ajJAnI hoI zake che. zAstronA zravaNa pachI teno bodha vadhato jAya che. te rahasyone samajI zake che. darzana, vaMdana, pUjana, sAmAyika, anuSThAna vagere karavAthI zuM lAbha ? na karavAthI zuM nukazAna ? ane A pravRttidharma, pariNatidharma pAmavA mATe keTalo badho upayogI che, Avo bodha tene thAya che pachI te jJAnI bane che. Avo jJAnI paNa pramAdI hoI zake che. ane te pramAdI hovAthI jyAre jyAre dharmapravRtti karavAno avasara Ave che tyAre zAstramAM kahyA pramANe na kare, paNa khoDakhAMpaNavALI kare che. tevA jIvonI kriyAne, dharmane ame icchAyoga kahIe chIe. tevA jIvone icchAyogI kahIe chIe. A jIvo vidhi-vidhAna jANe che, kALa - mudrA vagere jANe che. badhuM khabara che, chatAM kSativALI kriyA kare che. teno zloka nIce mujaba che. 2010_05 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchAyoganuM svarUpa kartumicchoH zrutArthasya jJAnino 'pi prmaadinH| 'viveno gharmayogo H (1) rUchAyo hAhitaH | 3 | ekalI IcchAthI karAyeluM anuSThAna, icchA vinAnuM anuSThAna te paNa IcchAyoga nahI. IcchAyogInI zarato pUrI thAya to ja IcchAyoga prApta thAya. ahIM dharma karavA pAchaLa saMsAranA padArtho meLavavAnI icchA nathI, phakta AtmakalyANanI ja IcchA che. dharma karavAthI AtmakalyANa thaze. evuM jJAna che ane AtmakalyANa prApta karavAnI daDha IcchA jAgI che. ahIM gatAnugatika dharma karavAnI vRtti nIkaLI gaI che. anuSThAna zrI jinazAsana viSe anuSThAnanA pAMca prakAra kahyAM che. (1) viSa anuSThAna (2) garala anuSThAna (3) anyonya anuSThAna (4) taduhetu anuSThAna (5) amRta anuSThAna. sarve dharma kriyAo A pAMca prakAranA phaLa bheda svarUpavALI jANavI. (1) A lokanA viSaya sukhanA arthe anuSThAna karAtuM hoya to te viSa anuSThAna che. eTale jo huM A gurunI sevA karIza, athavA temanA kahyA pramANe dharmakriyA karIza to mane ghaNA loko mAnaze ane mArI AbarU-pratiSThA lokamAM vRddhi pAmaze ane mane loko sArA - sArA AhAra khAvAne Apaze ane sArAM sArAM sthAno rahevAne Apaze evI rIte A lokanAM sukhamAM ja jene sukhabuddhi che, A lokanA sukhane kendrasthAne rAkhIne tenA mATe ja dharmakriyAo kare che te viSa anuSThAna che. dharmanA badalAmAM ene dharma joIto nathI, phakta A lokanAM sukho ja joIe che. e kriyA karatAM tenuM saccitta - bhAvaprANa nAza pAme che. A IhalokanA sukhanI icchAo e tAlapuTa viSa che, eno kaNIyo kAphI che, e tyAM ne tyAM ja saccittano nAza kare che. A lokanA sukhanI icchAoe mAjA mUkI hoya che tyAre tenuM citta dharmamAM nathI hotuM, AtmAno upayoga svarUpa joDe anusaMdhAna pAmelo hoto nathI. A jagatamAM be prakAranAM viSa (jhera) kahyAM che (1) jaMgama viSa - sarpAdikanuM (2) sthAvara viSa - somala, (aphINa) vagere nuM A banne prakAranAM viSa khAvAthI tatkALa temaja kAlAMtare mRtyu thAya 2010_05 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che. A ja rIte bhoganA abhilASAthI karelI dharmakaraNI te zubha cittanI nAza karanArI hovAthI tene viSa anuSThAna kahevAya che. (2) garala anuSThAna : pAralaukika sukhanI icchAe je koI dharmakriyA karAya teno AmAM samAveza thAya che. AvatA bhavanA sukhanI icchAe karIne eTale devalokAdinA sukhanI icchAe karIne gurunI sevA, yAtrA, pUjAdikanuM karavuM, tathA dAna-ziyaLa-tapAdika vagere dharmakriyAo karavI. eTale jo huM zAstramAM lakhyA pramANe dharmakaraNI karIza to mane devalokanAM sukho maLaze evA abhiprAya vaDe karIne dharmakaraNI kare tene garala anuSThAna kahevAya che. kephI jherI cUraNa (chUpuM jhera) pramukha mAThA dravyanA saMyoga thakI utpanna thayeluM je garala (jhera) jema kALAMtare (thoDA kALa pachI) mRtyu ApanAruM thAya che tema upara jaNAvela abhiprAye karelI dharmakriyA te pApAnubaMdhI puNyanA udayathI karAyelI hovAthI devalokAdinA sukho ApIne pachI (kALAMtare) prAya: naraka-tiryaMca gatinAM duHkho Ape che. A mATe zAstramAM daSTAMta ApyuM che ke, jema musalamAna loka bakarI Idane divase vadha karavA bokaDo kharIda karI tene sAruM - sAruM khavaDAvI puSTa kare che (vadhu mAMsanI IcchAe) ane bakarI Idane divase teno vadha kare che tema garala anuSThAnanuM phaLa jANavuM. ahIM pAralaukika sukhanI icchAmAM citta gherAyeluM che mATe saccitta kramazaH mUcchita bane che. dhIre dhIre saccitta mare che. viSAnuSThAna ane garalAnuSThAnavALA IcchAyogamAMthI bahAra nIkaLI jAya che. (3) ananuSThAna : praNidhAnanA abhAve karIne, eTale mana-vacana-kAyAnI ekAgratA rahita, (sAdhya-sAdhana dAvazUnya) je dharma kriyA kare tene ananuSThAnanI kriyA samajavI. kemake te kriyA saMmurNima jIvonI pravRttinI peThe paramArthe karI zUnya hoya che. AmAM prathama je loka dekhAdekhIthI kriyA kare che, tene lokasaMjJAnI kriyA jANavI. jyAre bIjI ogha saMjJAvALI kriyA che eTale ke velaDIne najIkamAM jevo AdhAra maLato hoya che tenA upara caDhI jAya che tevI rIte manamAnI (sukhAkArI) je dharmakriyAo thAya che te paNa ananuSThAnanI kriyA jANavI. A baMne prakAranI dharmakriyAo AjJArahita hovAthI paramArthe (AtmahitArthe) zUnya phaLavALI jANavI. prazna : upara kahyA mujaba dharma-anuSThAno karavAM te dravya-anuSThAno to kahevAya ne ? ane dravya anuSThAnone zAstramAM bhAvanuM kAraNa kahyAM che te mATe prAthamika upara jaNAvyA mujabanA AcarelA anuSThAno AgaLa upara zuddha thaI jaze ema jANavuM zuM yogya nathI ? uttara : je AtmA ajJAne karI bAhyathI dekhAdekhI, pUla, svamatAvalaMbananI 2010_05 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchAyoganuM svarUpa 113 vidhipUrvaka kriyA kare che, temAM viSaya-kaSAyanI pradhAnatA hovAthI AtmArthanI (upayoganI) zUnyatA hoya che. tene to zAstramAM apradhAna (bhAvanA kAraNapaNAthI zUnya) dravyakriyAo kahI che. diva-gurunI AjJApUrvakanI, zAstraparaMparAnI vidhithI yukta je dharmakaraNI kare che tene paNa AtmazuddhinI upayoga zUnyatAe kevaLa drakriyA kahI che] eTale ke te kriyAne paNa kathaMcita puNyabaMdha karAvanArI kahI che ane upayoga zuddhie yukta hoya tyAre nirjarA phaLe karI sahita (AtmaguNa prApta karavAvALI) kahI che. A mATe pa.pU. zrI yazovijayajI upA. 125 gAthAnA stavanamAM spaSTa jaNAvela che ke, "bhAvastava jehathI pAmIje, dravyastava e teNe kahIe. dravyazabda che kAraNa vAcI, bhrame na bhUlo karma nikAcI." Ama chatAM lokamAM samaju gaNAtAM mANaso paNa AtmArthe zUnya kriyAo karatAM dekhAya che e mATe pU. devacaMdrajI ma.sA. caMdrAnana jInanA stavanamAM, kahyuM che ke "dravya-kriyA-ruci jIvaDAM re, bhAvadharma ruci hIna, upadezaka paNa tehavAre, zuM kare ! jIva navIna re..." . (4) tahetu anuSThAna : jemAM (sAdhya) AtmazuddhinI apekSA mukhyapaNe pravartatI hoya. sAdhyazuddhi hovA chatAM sAdhanabhAva te samyagadarzana-samyajJAnanI apUrNatA, vikaLatA hovAthI kriyAmAM vikaLatA hoya tene tahetu anuSThAna eTale paraMparAe Atmazuddhi kAraka anuSThAna jANavuM. ahIM vidhi-niSedha, naya-nikSepanA jJAnano, samatAno abhAva paNa hoI zake che. ane zabdAdinaya sApekSa samyagdaSTinI dAnAdi dharmakaraNI tadhetu anuSThAnarUpa jANavI. ahIM jIvane sarvathA du:kha nathI joItuM, ane sarvathA sukha joIe che. ane vaLI mAne che ke jo A paristhitinuM nirmANa karavuM hoya to mAre mArA jIvanane dharmakaraNIthI bharI devuM joIe. kaMdamULa kema nathI khAtA ? kaMdamULamAM jabarajasta hiMsA che. AvI deDha zraddhA che ke hiMsAthI duHkha ja maLe, ane mAre duHkha to koI paNa saMyogomAM joItuM nathI mATe mAre mArA jIvanane dharmakaraNIthI bharI devuM joIe. kaMdamULa na ja khavAya mArAthI. AvI samajathI te pratijJA le che. sAmAyika zA mATe ? samatA e ja AtmAnuM svarUpa che. kaSAya e mAruM svarUpa nathI. AvI samajapUrvaka sAmAyika kare, jyAre jyAre samaya maLe tyAre samatAmAM javA mATe (sAdhya) sAmAyika (sAdhana) kare. A jIvono dharma e icchAyogamAM Ave che. 2010_05 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 icchAyogIno dharma kevo hoya te mATe devapAlanuM daSTAMta vicArIe. te kSatriyakuLamAM janmyo che paNa pApanA yoge zeThane tyAM nokarI karavI paDe che. emAM paNa Dhoro carAvavAnI nokarI kare che. paNa kaMIka yogyatA laIne Avelo jIva che. tAraka tattvonAM darzana thatAM AnaMda Ave, prIti Ave, e paNa puNyano udaya che. sAdhake, pugala pratye udAsIna bhAva karavAno che. kaSAyo pratye upazama bhAva karavAno che. viSayo pratye anAsakta bhAva karavAno che. jIvo pratye maitrI bhAva karavAno che. paramAtmA pratye bhakti bhAva karavAno che. paramAtmAnA darzanamAM udAsIna rahI zakAya ? nA, pudgala pratye, viparIta tattvo pratye azubha bhAvo pratye udAsIna bhAva hovo joIe. AtmA svayaM bhAva svarUpa che, tAraka tattvonI tArakatA jo AtmAne sparzI jAya to te tAraka tattvonA gurutvAkarSaNamAM pesI jAya che ane zubhabhAvonI jamAvaTa karI le che. A devapAla bhekhaDamAM RSabhadevanI pratimA jue che AnaMda thayo. janmAMdhane cakSu maLatAM jevo AnaMda thAya tevo AnaMda thayo che, cakakhudayANa bolanArA tame AvuM saMvedana kyAreya karyuM che ? adhyAtmamAM bhAvanI kiMmata che. tAraka tattvonuM darzana jIvane AnaMda lAvI Ape che. prIti, Adara, AnaMda, bhakti, bahumAna vagere adhyAtmane pAmavA mATenA upAyo che. tame eka caitanya tattva cho. tamAre koInA paNa bhAvaprANone dubhavavAnA nathI. enAthI e AtmAne du:kha pahoMce che. mAre bIjAne pIDA ApavI haze, duHkha pahoMcADavuM haze, ke nukasAna karavuM haze to pahelAM mAre mAruM ghara bagADavuM paDaze. potAnA AtmAne pahelAM bagADyA vinA bIjAnuM bagADI zakAtuM nathI. nizcayanayathI bIjAne nukasAna thAya ke na thAya, thaze ke nahIM thAya, paNa ApaNe to ApaNuM bagADI ja dIdhuM. teM tAro bhAva bagADyo che. parabhAvamAM gayelo jIva potAno zatru bane che. je potAno zatru bane te bIjAno mitra kyAMthI banI zake ? je cIja potAnI che teno bIjA nAza kare ane pote nAza kare e bemAM pharaka zuM ? bemAM vadhu gunhegAra koNa ? tArI cIjanuM to tAre prANonI jema rakSaNa karavuM joIe. vyavahArathI ApaNA dIkarAne ApaNe mArI na zakIe to nizcayathI ApaNA guNone, ApaNA AtmAne kema mArI zakAya ? azubhabhAva dvArA kSaNe kSaNe AtmAno nAza karanArA ApaNe khUnI kharA 2010_05 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchAyoganuM svarUpa 115 ke nahIM ? enI sajA zuM ? jJAnIo kahe che naraka ane tiryaMca sivAya kazI nahi. jenI pAse bhAvacakSu, vivekacakSu che ja nahIM ene zuM dekhAya? eno dharma IcchAyogano paNa nathI. ApaNI cIjanuM rakSaNa karavuM e pahelo kAyado che ane chatAM rakSaNa na thatuM hoya to bIjAnA bhoge paNa rakSaNa karavuM joIe ja. mATe ja jinazAsanamAM prabhupUjAnuM vidhAna che. zubha bhAva dvArA AtmAnI rakSA karatAM karatAM AgaLa vadhavAnuM che. prabhupUjAmAM SajIvanikAyano sadupayoga kahyo che. bhAvane vizuddha banAvavA mATe kriyA batAvI che. jinamaMdiranA nirmANAdimAM pRthvIkAyano sadupayoga kahyo che. pRthvIkAyane mUrti rUpe nirmANa karatAM pRthvIkAya bhagavAna bane che enA AlaMbanathI keTalA ya jIvo potAnI bahirAtmadazAno tyAga karI aMtarAtmAmAM sthira thaI potAnA AtmAmAM rahelI paramAtmadazAne prApta kare che. he jIva ! tuM ghara, dukAna baMgalA vageremAM pRthvIkAyanI hiMsA karI karIne, tenI anumodanA karIne bhavobhava saMsAramAM rakhaDyo che. have navA navA gharanA samAraMbhane choDa. ane bhagavAnane bhaja. A rIte prabhue pRthvIkAyano sadupayoga batAvyo che. mUrti e dravyAnuyoganI dRSTie pRthvIkAya che. adhyAtmanI dRSTie bhagavAna che. ane prabhunI prakSAlapUjA dvArA apakAyano sadupayoga batAvyo. prakSAlapUjA zA mATe ? kriyAnA mAdhyamathI manane AMtaramela dUra karavAmAM joDavAnuM che. dhUpa - dIpa dvArA teukAyano sadupayoga karyo che. cAmara - vIMjhaNA dvArA vAyukAyano sadupayoga karyo che. phaLa - naivedya dvArA vanaspatikAyano sadupayoga batAvyo che. nRtya karavA dvArA trasakAyano sadupayoga batAvyo che. paramAtmAnA maMdiramAM gayA pachI eka paNa kAma karatAM jene nAnama, zarama lAge - tene te vakhate jo AyuSya baMdhAya to nIcagotranuM ja baMdhAya ! huM kacaro kADhe ? huM moTo zeThiyo ! derAsaramAM kacaro dekhAya to zuM karo ? pUjArIne bUma pADo ne ? basa, tyAM ja tamArA mArkas kapAI gayA. je vyakti para prema che tenuM badhuM kArya karavAnuM jAte mana thAya che. ahIM tame prabhune pArakA mAnyA, mATe ja upekSA sevI. paramAtmA pAse nRtya karatAM zarama lAge ? nRtya paNa paramAtmAnI pUjA che. sAttvika AnaMdanI e abhivyakti che. saMsArano AnaMda tuccha che mATe e gupta che. rAvaNe nRtya dvArA tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM che. jJAnInI dRSTimAM jagatamAtrane tAravAnA bhAva sivAya bIjI koI dRSTi nathI. AvA jagataguru maLI gayA pachI karmabaMdhanathI aTakavAno pariNAma thavo joIe. baMdhAvAnA kAmIne prakRti kadI choDatI nathI. choDavAnA kAmIne prakRti kadI bAMdhatI nathI. tamAruM upAdAna taiyAra karo. 2010_05 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 koIpaNa kriyA karatAM nAnama lAge eno artha e che ke suSuptapaNe paNa huM moTo chuM evo bhAva tamArAmAM che. hakIkatamAM nAnAmAM nAnI vyakti banavAmAM majA che. tamane moTA pAse nAnA banatAM nAnama lAge che ? karmajanita moTAI khoTI che. AtmasvarUpathI moTo e ja mahAna che. krodha, mAna, mAyA, lobha e AtmAnA jJAnanI vikRti che. jJAna e prakAza svarUpa che. prakAza badhAne game che. A jJAna guNa vikRta thaI krodha rUpe banyo. krodha e Aga che, bhaDako che. tamane Aga game ? bhaDako game ? nA, Aga trAsadAyaka che. bALavAnuM kAma kare che. pahelAM potAne bALe che, pachI pAse AvanArane bALe che. AtmAnA anaMta guNo che temAM jJAna e zreSTha guNa che. kema ? jo jJAna na hoya to badhA guNo jaDa che. - pudagalamAM rUpa-rasAdi che. paNa koI kiMmata che ? tame jJAnathI pudgalane oLakho cho. tenuM nAma pADo cho, ene to potAnA astitvanI paNa khabara nathI. jaDa hovAthI tenuM jagatamAM mUlyAMkana nathI. jIva svayaM jJAna guNathI mahAna che chatAM pudgalanA rUpathI, sattAthI, paisAthI moTAIne icchI rahyo che e teno ahaMkAra che. tame konAthI mahAna cho ? svarUpathI ke padArthathI ? aMdaramAM je paDyuM che te ja bahAra vikRta thaIne Ave che, e vAta samajI rAkhajo. prakRti upara ja vikRti UbhI rahe che. jJAna sva-para prakAzaka che eTale jJAna parane oLakhAve che, ne jJAna potAne jaNAve che. enI vikRti thaI eTale mAyA thaI, mAyAmAM bIjAne badhuM batAvAnuM nathI, bIjAthI chupAvAnuM banI rahe che. ema pudgalane guNo mAtra jANavAnA hatA. ene bhogavavAnA na hatA paNa mAyAe temAM bhoga zarU karyo ane svarUpane je jANavAnuM-vedavAnuM hatuM tenuM vismaraNa karyuM. mAruM khoTuM koI na jANe e svapara prakAzaka guNanI vikRti che. te mAyA che. jJAna e paripUrNa che. jJAnamAM pUrNa AnaMda che. tamAma sukho jJAnamAM rahelAM che. jJAnamAM badhuM ja samAI jAya che, jJAnathI adhika kazuM ja nathI. enI vikRti e lobha che. potAnAmAM badhuM ja paDeluM hovA chatAM jIva sarva parapadArthane icche che, paramAM ja adhikatA dekhAya che te sarvaprakAzaka jJAnaguNanI vikRti lobha che. parapadArthamAMthI sukhane IcchavuM te jJAnanI vikRti - lobha che. pUrNatAnA svarUpanI vikRti che. kaSAyonAM nAza mATe udyama karavAno che jJAna prakAzaka che te prakAzaguNanI vikRti krodha che - je Aga che. jJAna sarvocca prakAzaka che tenI vikRti mAna che - je ahaMkAra che. - jJAna svapara prakAzaka che tenI vikRti mAyA che-je bIjAthI chupAvavA 2010_05 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchAyoganuM svarUpa 117 svarUpa che. jJAna sarva prakAzaka che tenI vikRti lobha che-je sarva para padArthanI icchA svarUpa che. vikRtimAM du:kha dekhAya te potAnI prakRtine pAmI zake. A dRSTikoNathI kaSAyane samajazo nahIM tyAM sudhI AtmAnuM ThekANuM nahIM paDe. karmagraMthamAM karmane prakRti kahevAya che. to karma e prakRti che ke vikRti che? mULabhUta svarUpane prakRti kahevAya. prakRtino nAza kadI na thAya. vikRtino nAza thaI zake che. rogo vikRti kahevAya, Arogya prakRti kahevAya. kaSAya e vikRti che. prakRtinA AdhAra vinA vikRti thaI zake nahIM. prakRti svayaMbhU hoya. prakRti bIjAthI na hoya. vikRti e svayaMbhU nathI. vikRti prakRtinA AdhAre che. vikRtine utpanna thavA mATe prakRtino AdhAra levo paDe che. chatAM Azcarya e che ke te prakRtine dabAve che. prakRtine dabAvavAnuM kAma bhale vikRti karI zakatI hoya, paNa prakRtino nAza karavA te asamartha che ane prakRti e dhAre to vikRtino nAza karI zake che. athavA sAcA zabdomAM kahIe to vikRtino nAza karIne ja rahe enuM nAma prakRti che. dariyo e prakRti che, mojAM e vikRti che. dariyA vinA mojAM hoya ? mojAM dariyAnA zAMta-prazAMta-gaMbhIra svabhAvane dabAvI zake paNa dariyAno nAza na karI zake. koI mojAe dariyAno nAza karyo hoya evuM sAMbhaLyuM che ? prazna : karma vikRti che, kaSAya e paNa vikRti che. to karmagraMthamAM ene prakRti kema kahI ? mohanIya karmanI 28 va. prakRti kahI che. zA mATe ? uttara : karma, kaSAya hakIkatamAM vikRti che paNa jyAre te udayamAM Ave che tyAre karma potAno svAda jIvane batADe che, cakhADe che. krodha thatAM jIva lAlaghUma banI jAya che. jJAnano viveka nAza pAmI jAya che. mATe A vikRtine prakRti kahI. paNa sAdhake samajavAnuM che ke potAnI cIjane mArIne jIva kadI sukhI thaI zake nahIM. potAnI cIjane mAre enA jevo zatru, ghAtakI ke kharAba, bIjo koI nahIM. je cIja ApaNI che, tenI rakSA karavI e dharma che. sIdhI rIte rakSA na thAya to bIjAnA bhoge paNa rakSA karavI e dharma che. tamAruM zuM che ? jJAna-darzana-cAritra- vIrya e tamArAM che. vyavahArathI tame jene tamArA mAno cho, tenI bhale rakSA karo, paNa enAthI adhika jJAnAdi guNonI rakSA karazo tyAre tame paramAtmAnA dharmane pAmyA kahevAzo. AtmakalyANanI buddhithI dharma karavAnI IcchA e IcchAyoga kahevAya che. dharma karatAM saMsAranI cIjone mUlyavAna gaNazo to icchAyogano dharma 2010_05 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 paNa nahIM Ave. e dharma viSa ane garala banI jaze. ApaNe to amRta anuSThAna sudhI pahoMcavuM che. je dharmakaraNI zama-saMvegAdi guNo sahita hovA sAthe pradhAnapaNe vacanakSamA temaja dharmakSamAthI yukta (dravya-bhAva ahiMsakatAvALI) hoya, arthAt sAdhya-sAdhana dAve zuddha hoya tene zAstramAM amRta-anuSThAna kahe che. AvI uttama kSamApUrvakanI dharmakaraNI karavA mATe, dazavidha yatidharmane sAdhavA joIe. kSamA pUrve navadharma-mRdutA, Arjava (saraLatA), mukti (nirlobhatA), tapa, saMyama, satya, zauca, akiMcana, brahmacarya, vagere navadharmane AtmasAt karavA jarUrI che anyathA dharmakSamA hotI nathI. dharmakSamAthI yukta dharmakaraNI "kAryotpatI kAraNavaM' e nyAye tatkALa karmanirjarA karAvIne AtmAne mokSapadane ApavAvALI thAya che. pAMca prakAranAM anuSThAnomAM prathamanA traNa prakAranAM anuSThAno bhavabhramaNanAM hetuo hovAthI tyAga karavA yogya che. temaja pAchaLanAM be prakAranAM anuSThAno AtmazuddhikAraka hovAthI AdaravA yogya che evo nizcaya karavo jarUrI che anyathA dharma-adharma saMjJA ane adharma dharma saMjJA rUpa mithyAtva pariNAmanI vRddhi thaze. dharma karanAra kevo hovo joIe ? enI mAhitI ApaNane devapAlanA daSTAMta uparathI paDaze. paramAtmAne bhekhaDamAM joyA ke tarata bahumAna thayuM. ohoho A to paramAtmA che. jotAM ja AnaMda AnaMda pAme che. jhUkI jhUkIne pagamAM paDe che ane kahe che, he prabho ! mArA jevA pApI, kaMgALa ane daridrIne tuM maLyo !! tArAM darzana maLyAM ! mAro kevo puNyodaya ? Ama zubhabhAva vadhato jAya che. pachI vicAre che ke, A to paramAtmA che. emane AvI bhekhaDamAM rakhAya ? tarata ja nadInA kinArethI mATI laI AvI paramAtmAne mATe suMdara beThaka jevuM banAve che. maMdira jevuM banAve che. aMtaranA bahumAnapUrvaka tyAM pratiSThita kare che. nadIkinArethI pAnanA paDIyAmAM pANI laI jaIne prakSAla kare che temaja udyAnamAMthI puSpo lAvI puSpapUjA kare che. devapAlane paramAtmAnI bhakti mATe vidhi-vidhAnanI khabara nathI paraMtu hRdayamAM bahumAna aparaMpAra che. bhakti e bAhya yoga che. kadAca bAhya abhigamamAM ene ochI khabara paDatI haze paNa AMtarika bahumAna asIma che. jenA pratye bahumAna hoya, tenuM ochApaNuM tene khaTake, te ochuM calAvI zake nahIM. ahIM hRdayanI prIti che, hRdayanuM anusaMdhAna che. khamAsamaNa devA, vaMdana karavuM, pUjA karavI e bhakti che. bahumAnathI devapAla kaI kakSA pAme che ? te agre vartamAna. 2010_05 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devapAlanI prabhubhakti anaMtakALamAM zuddhadharma maLavA chatAM zuddhadharma ArAdhyo nahIM. anaMtakALathI viSaya - kaSAyamAM mArA upayogane oLaghoLa banAvIne meM lokottara dharmanI prApti karI nahi. jJAnIoe dharmanI sthApanA AtmakalyANa mATe karI che. A jinazAsana saMpanna mAnavabhava pAmIne have AtmakalyANa na karo to bIjA bhavamAM kalyANa thavAnI zakyatA ochI che. manuSyabhava UMcAmAM UMco che to temAM karaNI paNa UMcI ja karavI joIe. UMcA bhavamAM halakI karaNI karIe to enI kiMmata AMkI na kahevAya. suvarNapAtramAM dArU na bharAya. A bhava UMcI karaNIthI saphaLa che. buddhi ane zraddhA A bemAM zraddhA ghaNI UMcI che. buddhithI mokSa sAdhI zakAto nathI. alpajJAnI paNa A zraddhAnA baLe taryAnAM dRSTAMto ghaNA maLe che. icchAyogamAM jIvane AtmakalyANa mukhya dekhAya che. ane AtmakalyANa karavA mATe jJAnIe kahelA anuSThAna tene upAdeya samajAya che. icchAyogI zuddha dharmane ArAdhe che. enAmAM malinatA nathI. ene saMsAranAM pralobhano satAvatAM nathI. anuSThAnathI ja AtmakalyANa thaze evI tenI pAkI zraddhA che. ane kriyAmArga AcaravA mATe mAre zAsrazravaNa karavuM joIe evo teno nirNaya hoya che. ekalI kriyAthI mokSa nathI. ekalA jJAnathI mokSa nathI. jJAnaziyAmyAM mokSaH jyAM sudhI deha che, tyAM sudhI kriyA che. tyAM sudhI saMsAranI kriyA karavI paDe che. deha gayo eTale dehakriyA gaI. Atmazuddhi karavA mATe tene anurUpa kriyA joIe ja. AtmA pUrNajJAnavALo che, mAro AtmA kaSAyavALo che. muktAtmA jJAnasvarUpa che. AnaMda svarUpa che. AtmAne deha vaLagyo che. deha ane AtmAnuM ekamekapaNuM che. kriyA pudgalamAM che. paNa sArI kriyAnuM baLa nahIM vadhArIe to deha khoTI kriyA karyA vagara nahIM rahe. . khoTI kriyAnuM phaLa che saMsAra, khoTI kriyAnuM phaLa che rakhaDapaTTI. azubhakriyAmAMthI bacavA mATe jJAnIo sammakriyA batAve che. Akho AcAramArga, jJAna, dhyAna, tapa, tyAga, kriyA, ArAdhanA batAvI che. jeo phakta zuddha buddha svarUpanI vAto kare che. teo jJAnInA mArganuM utthApana kare che, lopa kare che, tene uDADe che. zuddha kriyA buddha svarUpane prApta karavA sahAyaka bananAra jJAna dhyAna tyAga vagerene uDADI na zakAya. Jain Educatlon International 2010_05 - tapa - Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vyavahArano lopa karanArA tIrthano lopa kare che. nizcayano lopa karanArA tattvano lopa kare che. jJAnIe batAvelo AcAra e tIrtha che. tIrtha e tattvane pAmavA mATe che. khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM, moja-zokha, vaibhava, vilAsa, eza-ArAma A badhI saMsAranI kriyAo che. saMsAranI AvI tuccha kriyAo pAchaLa tenuM jJAna na meLavato hoya tevo koI jIva che ? nathI. saMsAra rasa vagara karato hoya evuM bane ? anAdikALathI A badhuM popyuM che, pALyuM che, tene ukheDavuM paDaze. IcchAyogamAM AtmA samaje che. dharmathI AtmakalyANa che. dharma vinA AtmAnuM koI saMyogomAM ThekANuM paDanAra nathI. AvI zraddhApUrvaka zravaNa ane tenA arthabodha pUrvaka dharmanI icchAne "IcchAyoga' kahevAya che chatAM A IcchAyogI pramAdI che eTale e yoga, e kALa, e pariNati, e upayoganI ekAgratA-A badhAM aMgomAM khoDakhAMpaNa lagADe che, khAmI rAkhe che. jene dharma ja karavo na game, saMsAranI kriyA, saMsAranI pravRtti karaNIya lAge che, upAdeya lAge che, sArI lAge che. te badhAno samAveza mithyAtvImAM thAya che. saMsArano rasa e pramAda che. vikathA-kaSAyanI pariNati, viSayanI pariNati, niMdA, eka kriyAmAM bIjo bIjo upayoga-A pramAda che. ApaNe badhA prAya: IcchAyogamAM AvI cUkyA chIe. icchAyoganA aneka prakAro che. icchAyoga zAstrayoga tarapha javA mATe che. jJAna khAlI jJAna mATe nathI. paNa jJAna e kriyAmAM javA mATe che. matijJAnanA upayogamAM rahelA vikArone kADhavA jevA che, vizuddhine lAvavA jevI che. saMsAranI badhI cIjo karavA jevI nathI. ATaluM besI jAya to karmamAM dharakhama ghaTADo thAya. mohano pAyo hacamacI jAya. darzanamoha = mithyAtva = AtmAnA caitanya svarUpanuM vismaraNa. saMsAranA padArthomAM sukhabuddhi e mithyAtva che. saMsAranA padArthomAM bhogavRtti e avirati che. A padArtho mArA sukhanAM kAraNo che e buddhi ja mithyAtva che. ghA ahIM ja mAravAno che. padArtho ane vyaktiomAMthI jAma thaI gayelI sukhabuddhi nIkaLe nahIM tyAM sudhI AtmA AgaLa vadhI zakato nathI tyAM sudhI A cakarAvo che. A cakarAvAmAMthI bahAra nIkaLI zakato nathI. gatimAMthI pragati thaI zakatI nathI. gatimAMthI bahAra nIkaLI zakAtuM nathI. lakSyane AMkha sAme rAkhIne lakSya prApti je rIte thAya te rIte kriyA karatAM karatAM AgaLa vadhavuM, lakSya sudhI pahoMcavuM e pragati che. padArthomAM bhogavRtti ane sukhabuddhi tUTatI nathI tyAM sudhI gati che. buddhi e vezyA che. camArakanyA 2010_05 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devapAlanI prabhubhakti 121 che. zraddhA e rAjAnI rANI che, satI che. buddhi ochI hoya to calAvI levAya. zraddhA ochI hoya to calAvI na levAya. buddhi uchInI cAle, zraddhA potAnI ja joIe, emAM koI vikalpa ke bAMdhachoDa nathI. zAstramAM bhakti ane bahumAnanA bhedane sUcavatuM dRSTAMta Ave che ke eka mahAdevanuM maMdira che. roja pUjArI mahAdevanI pUjA bhakti kare che. paramAtmAnI sArasaMbhALa kare che. tevA samaye eka jaMgalano bhIla hAthamAM tIra laIne ane moMmAM pANIno kogaLo rAkhI tyAM mahAdevanI pAse AvI tIrathI mUrti upara rahelAM badhAM phUlane vikherI nAMkhe che ane pachI tenA upara moMmAM rahela pANIno kogaLo bahAra kADhe che ane pachI mahAdevane kahe che kema mahAdeva ! majhAmAM cho ne ? mahAdeva-huM to majhAmAM chuM paNa tuM to majhAmAM chene ? bhIla-mAre tArA jevo mahAdeva maLyA pachI zuM ciMtA hoya ? tArA prabhAve mAre lIlA lahera che. A joI pelo pUjArI vicAra kare che ke A mahAdeva kevo che ? rAta-di' enI bhakti karIne huM marI gayo chatAM ene mArI sAthe vAta karavAnuM mana thatuM nathI ane A bhayaMkara AzAtanA karanAra moMmAMthI kogaLo pheMkanAra bhIla sAthe ene vAta karavAnuM mana thAya che. eTale mahAdevane pUjArI Thapako Ape che ke tuM kono che ? rAta-di' bhakti huM karuM chuM ane vAta tuM bhIla sAthe kare che. tyAre mahAdeva kahe che, enAmAM zuM che e jovuM hoya to tuM AvatI kAle Avaje. bIje divase pUjArIe maMdira kholyuM to mahAdevane eka ja AMkha che be nahi. A joIne pUjArI cArebAju bUmo pADe che. mahAdevanI eka AMkha corAI che. cAre bAju bumarANa macAvyA pachI jyAre maLatI nathI to zAMta thaI jAya che. te ja vakhate bhIla darzane Avyo ane joyuM ke eka AMkha nathI to bhIla kahe che - are prabhu A zuM ? tArA sevakane be AMkha ane tAre eka ? A kema cAle ? tuM to mAro nAtha che, sarvasva che, mAre bhale eka AMkha hoya paNa tAre to be ja joIe. ema kahI tarata bhAlAnI aNI potAnI AMkhamAM khosI AMkha kADhI mahAdevane lagAvI de che ane pachI be AMkhavALA tene jotAM AnaMda anubhave che. A joI pUjArI to Abho ja banI jAya che ke A bhIla zuM karI rahyo che ? bhIlamAM bahumAna hatuM, bhakti nahi, jyAre pUjArImAM bhakti hatI, bahumAna nahi. devapALa eka ja vicAre che, paramAtmA uttamottama che, huM adhamAdhama chuM, pApI chuM. zraddhAyukta A jJAna zuM kAma na kare ? zraddhAyukta A jJAna AtmAno keTalo badho bacAva kare che. AnaMda vadhato ja jAya che. mohanIya 2010_05 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 karmano kSayopazama vadhato jAya che. jJAnAvaraNIyanA kSayopazamanI AnI AgaLa koI kiMmata nathI. devapAla nAnuM maMdira banAvIne paramAtmAne temAM bhAvathI padharAve che. Aje tenuM haiyuM hiloLe caDyuM che. phUla lAvIne pUjA kare che. eka ja bhAva pradhAnapaNe vyApIne beTho che ke cakravartIne je na maLe te bhagavAna mane maLyA che. 2-4-5-6 kalAka paramAtmAnI bhakti karyA ja kare che. paramAtmAnI sAthe tAra baMdhAI jAya che. saMsArI tattvo bhUlavAno A ja upAya che. saMsArano rAga tUTI zakato nathI. e rAga toDavA mATe tAraka tattvono rAga vadhAravo ja joIe. A rIte ja tAraka tattvo joDe anusaMdhAna thAya che. devapAlane manamAM thayA kare che ke, atyAra sudhIno mAro janma paramAtmA vinA niSphaLa gayo che ane tyAM ja bhISmapratijJA kare che, te paramAtmAnuM ! tArA darzana karyA pachI ja annajaLa mane khape. darzana vinAnA divaso mArA covihArA upavAsanA raheze. ahIM sarjana ane sAttvikano bheda samajavA jevo che. duniyAmAM sajjano ghaNA che. teonI sajjanatA temane sadgati apAve, durgati aTakAve. paNa Aje sAttvika jIvono dukALa che. sAtvikatA to kSapakazreNI maMDAve che. Aje sAmAnyathI jIvonuM sattva ochuM paDe che mATe sAdhanA ochI thAya che, moLI thAya che, rasakasa vinAnI thAya che. jenuM sattva ochuM hoya, tenI zraddhA pAvaraphula powerful bane nahIM. zraddhA tIvra na bane tyAM sudhI mokSa-prApti durlabha che. kSapakazreNI maMDAya nahIM. mohanA phuracephuracA UDe nahIM tyAM sudhI dharmamAM saMtoSa mAnazo nahIM. ghaNuM bAkI che, huM kazuM karI zakato nathI. mArI ghaNI zakti, ghaNo samaya saMsAramAM kharacAI jAya che, taNAI jAya che. mane zakti AtmasAdhanA mATe maLI che. AvuM lAgatuM hoya tene icchAyoga Ave che. maLelI puNyasAmagrI bhogamAM ja kharacAI rahI che. ema lamaNe hAtha mUkIne vicArajo. jenAthI paropakAra karavAno che, AtmAne UjaLo banAvavAno che te sAmagrIne huM kyAM saMsAramAM kharcI rahyo chuM !!! tamane tamArA potAnA nAnA doSo dekhAze, khaTakaze tyAre dharmadhyAna AvI zakaze. jene potAnA doSo khaTakatA nathI tene dharmadhyAna kyAMthI Ave ? na ja Ave. ApaNo ahaMkAra ApaNane ApaNA doSo jovA deto nathI ane bIjAnA doSo batADyA vinA raheto nathI. bhaktiyogamAM namratA che, e vAta sAcI paNa enI sAthe ApaNA doSo jotAM zIkhI jAva. doSo mANasane na dekhAya to kone-Dhorane dekhAvAnA che ? To err is human to confess is Divine. mANasa mAtra bhUlane pAtra. doSone svIkAravA te divyatA che. devalokamAM atisukha che mATe upayoga aMdara jato nathI. nArakImAM ati duHkha che mATe upayoga aMdara jato nathI. tiryaMcayonimAM parAdhInatA che ane 2010_05 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devapAlanI prabhubhakti 1 23 vivekavikalatA che mATe upayoga aMdara jato nathI. manuSyamAM sukha-du:kha lImITamAM che. tethI upayoga aMdaramAM jaI zake che. tame khUNAmAM besIne tamArA doSo jovAnI Teva pADo. tamArI kuMpaNatA, kSudratA, svArtha, krodha, ahaMkAra tamane dekhAvA joIe. tenA upAyane vicAro to prabhunI AjJA pratye prema jAgaze. bahu ja taTasthatAthI AtmanirIkSaNa karo, e doSonI vyApakatAne pakaDo. mane kaSAya nathI evo lulo-pAMgaLo bacAva karavA karatAM kayo kaSAya kaI rIte mArAmAM kyAre kAryazIla bane che te joyA karavuM emAM ja sAdhakanI prAmANikatA che. hRdaya haMmeza potAnI bhUlano svIkAra kare che. buddhi hamezAM potAnI bhUlano bacAva kare che. karmaprakRtimAM kahyuM che ke dasamA guNa-sthAnake jIvane sUkSmalobha hoya che te pahelAM cAra kaSAya-nava nokaSAyamAMthI ghaNAno udaya cAlu ja che. A zAsaMmata vAtathI have kaSAyanI sUkSmatA pakaDo. dA.ta. mArI niMdA mane na gamI emAM mAro mAnakaSAya javAbadAra AjJAnuM pAlana karavuM e ja zAstrono nicoDa che. AjJAnuM pAlana karavAthI dharmadhyAna Ave che. AjJAno prakopa bahu bhayaMkara che. moTA puruSanI AjJAnA prakopa jevuM kaMI bhayaMkara nathI. moTA puruSanI AjJAnA pAlana jevuM kaMI bhadraMkara nathI. AjJA tattva paNa samajavA jevuM che. vItarAga AjJA kare nahi ane karavI hoya to paNa samaSTigata kahe paNa vyaktigata kare nahi, AjJA paNa yogyane karAya, ayogyane na karAya. bhagavAne AjJA karI che ke upadeza Apyo che ? cAra dIkarAmAMthI tame kone AjJA karI zako ? kaho-je yogya hoya tene ja ne ? AjJA chAstha karI zake. vItarAga AjJA na karI zake. AjJA karavA mATe icchA, sattA vagere tattvo joIe che. vItarAga paramAtmAe mohano saMpUrNa nAza karyo hovAthI icchA nathI. sattA ke hakUmata calAvavAnI paNa temanI vRtti nathI. teo to mAtra svarUpamAM ja rahe che ane karmanA yoga pramANe upadeza pharamAve che. paraMtu A upadezane sAdhakoe AjJAvata svIkAravAno che, tenAthI ja tenuM kalyANa che. "ANAe dhammo" e ziSyavacana che. bhagavAnanI AjJAnuM pAlanathI kaI rIte jIvo AgaLa vadhyA ane bhagavAnanI AjJA nahIM pALavAthI jIvo kevA bhaTakyA che ? enuM varNana e zAstro che. zAstro e darpaNa che. jagatanuM yathArtha svarUpa emAM pratibiMbita thAya che. mATe e AjJA pratye prIti, Adara, bahumAna UbhAM karI yathAzakti pALavAnI che. bhagavAnanI sarva AjJAone zirodhArya karavAnI che ane yathAzakti pALavAnI che. jema jema sattva phoravazo tema tema AjJApAlananuM baLa vadhu ne vadhu maLatuM jaze. manuSyabhava laukikamAMthI lokottaramAM 2010_05 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 javA mATe che. AgaLa AgaLa kema vadhIe ? enI roja vicAraNA hoya to icchAyoga kahevAya. devapAlanA prasaMgamAM joIzuM ke kevuM tenuM sattva che ? jenuM sattva khIlyuM haze, te jaldI mokSe jaze. dhannA zAlibhadra vagerethI kheDAyelo dharma che. kSatriyano dharma che. temAM kSAtravaTa khIlavavAnuM che. A kAyarano dharma nathI. khUba varasAda paDyo che. darzana thayAM nathI. devapAla khAto nathI. zeTha kahe jamI le. nA, jamAya ja nahi. niyama che. nAnAmAM nAno niyama apavAda vinA sevIe e sAttvikatA che. ane moTAmAM moTo niyama paNa apavAdanAM moTAM bAkorAM pADIne sevIe to te kAyaratA che. sayaM sayaM pasaMsaMtA, garahaMtA paraM vyN| / jau tattha viussaMti, saMsAraM te viussiyA // jeo (naya - pramANa jJAnanA viveka vagara) pote potAnA vacananI kevaLa prazaMsA karatA rahetA hoya che ane anyanA vacanonI kevaLa nindA karavAmAM ja baMdhAyelA hoya che, teo A saMsAramAM baMdhAyelA rahe che. jattha visayavirAo, kaSAyacAo, guNesu anurAo / kriyAsu appAmAo, so dhammo zIvasuhAvaho hoi // jemAM viSayo pratye vairAgya hoya che, tema ja kaSAyo kSaya pAmatA jAya che ane tethI guNI AtmAonAM guNomAM anurAga jAge che ane tethI apramatta bhAve vizeSAdhika AtmArtha sAdhavA mATe AtmA niraMtara pravRtta rahe che, - te dharmakaraNI vaDe jIva mokSa padane pAmI zake che. - - - 2010_05 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamanA lAbho - dRSTAMtathI samajo vaMkacUla paNa rAjakulamAM janmyo che. khAnadAna che. sAttvika che. pitAe kADhI mUkyo che. jaMgalamAM pallIpati banyo che. sAdhuo jaMgalamAM bhUlA paDyA. cAturmAsa AvI gayuM. sAdhuo sthAna mAMge che. rAjakulamAM janmyo che. rAjabIja che, aMdaramAM saMskAra to che ja. te kahe che ke huM vasati to ApuM, paNa cAturmAsamAM tamAre upadeza na Apavo. tamArA upadezathI to A dhaMdho chUTI jAya. sAdhune gocarI-pANI ApavA karatAM vasati eTale sthAna ApavAmAM vadhAre lAbha che. pahelA naMbaramAM vasati-sthAna hoya to sAdhu tyAM rahI zake ane pachI gocarI-pANI vAparI zake. zayyAtarane ghaNo lAbha che. vaMkacUle cAra mahinA mATe vasati ApI che. cAra mahinA pUrA thayA. lAyaka AtmA dharma pAmI jAya. e ja mahAtmAno Azaya hoya che. bIjo Azaya mahAtmAone hoya ja nahIM. mahAtmA te che, je sAmAnI paristhiti samajIne Ape che. darzana-jJAna-cAritra-tapa e cAra cIja AtmakalyANa karI zake che. AtmA svayaM darzana-jJAna-cAritra-tapamaya che. mahAtmAe vihAra karyo, tene mUkavA mATe, aucityanA pAlana mATe vaMkacUla mUkavA jAya che. enI vasatinI hada pUrI thayA pachI ane cAra mahinAnI TAIma lImITa pUrI thayA pachI sAdhue tenA hita mATe kahyuM ke tane dhaMdhAmAM vAMdho na Ave ane AtmakalyANa thAya evA niyamo le. cAra niyamo batAve che. (1) ajANyuM phaLa khAvuM nahIM. AmAM zraddhA ApI. AMzika darzana ApyuM. (ra) koInA upara ghA karatAM pahelAM sAta DagalAM pAchaLa pharavuM. A viveka Apyo. jJAna ApyuM kahevAya. . (3) rAjAnI rANI sAthe vyabhicAra na karavo. A cAritra dezathI eTale AMzika ApyuM. (4) kAgaDAnuM mAMsa na khAvuM - marI jAuM to paNa A na khAvuM. AMzika tapa che. bIjAne upadeza ApavAno avasara Ave tyAre AnA sivAya bIjuM ApI zakAtuM nathI ane A cAra sivAya bIjuM ApavAthI kadI kalyANa thatuM nathI. saMsAranA padArtho ApavAthI kadI koInuM kalyANa thayuM nathI. vaMkacUle cAre niyama lIdhA ane aNIzuddha pALyA e tenI mahattA che. apavAda vinA niyamane pALavo e sAttviktA che, kSAtravaTa che. "apavAda sevuM to vAMdho nathI evuM enA manamAM ja nathI. mAre apavAdane sevavo nathI. 2010_05 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 utsargamAM ja rahevuM che, e ja sAttviktA che. chAzavAre (often) apavAda levAvALAM, sevavAvALAM evA ApaNAmAM sAttviktA nathI ane tethI icchAyogamAM paNa AvI zakIe tema nathI. sAmAyikamAM dasa miniTa thaI, pArI lIdhuM ane saMDAsa jaI AvyA. A pratijJA bhaMga thayo che. pauSadhamAM karo cho tema karavuM joIe. vikalpo to che paNa sattva khUTe che, samaja ochI che, kriyAmArganI sthiratA nathI. guNa mATe vAraMvAra DAyavarjhanamAM javAnuM bane che. jeoe dharmamAM vIrya phoracuM, dharmamAM aDIkhama rahyA. teo vItarAga banI bArame guNasthAnake pahoMcyA, kevalI banI mokSe gayA. - kAyara mATe ja saMsAra che. devapAlane 7 upavAsa thaI gayA. 7 covihArA upavAsa thaI javA chatAM pariNAma bagaDatA nathI e moTuM jamA pAsuM che. A prItiyoga Avyo kahevAya. prItiyogathI dharmanI zarUAta thAya che. bhaktiyoga ane vacanayoga vacce che. asaMgayoga chelle che. prItimAM pUjyabhAva vadhu ne vadhu bhaLe tyAre bhakti Ave. bhakti che tyAM prIti to che ja. patnI pratye prIti che, mAtA pratye prIti + bhakti che. baMnene sAcavavAnA, khAvA-pIvAnI vAtamAM baMnene sAcavavAnA kharA, paNa mAtAnA pagamAM paDavuM joIe kAraNake pUjyatA che strInA pagamAM na paDAya te pUjyatAnuM pAtra nathI. prItithI pUrNatA jaina zAsana batAve che. prItine abhedatAmAM rasa che. mATe ja pUrNa evA prabhutattvanI prItinuM paryavasAna pUrNatAmAM thAya che. vairAgyathI vItarAgatA jainazAsana batAve che. vacanayogamAM je koI kriyA karo cho temAM paramAtmAnI AjJAne AgaLa laIne karo. ane emAM deDhatara banatAM padArthono saMga, Asakti, joDANa, eTecamenTa, pratibaddhatA, nIkaLI jAya e asaMga anuSThAna. caMdana - gaMdha - nyAya jevuM asaMga anuSThAna che. caMdanane vAMsalAthI cholo to tenA svabhAvabhUta saurabhane ja Ape che, tema ahIM jIvane kSamAdi guNo sahaja thaI gayA hoya che. kSamA mAruM svarUpa che, mAre kSamA ja karavI joIe evo vikalpa paNa nathI. mAtra sahaja rUpe A jIvo kSamAmAM pravRtti kare che. paNa enI bhUmikAmAM vacana anuSThAna hoya ja che. jema bhamaraDAne vIMTI ne ghumAvIne pheMko enA tulya vacana anuSThAna che ane pachI te sahaja rIte ghUmyA kare che enA tulya asaMga anuSThAna che. kuMbhAranA cAkaDAnuM dRSTAMta A sthaLe ghaTI zake che. sAta divasa covihAra upavAsa thayA. AThamA divase rela UtarI gaI. tyAre khAvA nathI beTho paNa doDyo. sAta divasa sudhI tArAM darzanano aMtarAya paDyo. mAro kevo pApodaya ? "he bhagavAna ! te mane sAta divasa sudhI bhUkhyo rAkhyo, A zuM karyuM ?'' ema nathI kaheto. basa doDyo, darzana karavA mATe. AMtarika ughADa e koInI monopolI nathI, paramAtmAno viraha tamane satAve che ? vItarAgano sAco upAsaka koIne anyAya na kare. vItarAga 2010_05 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamanA lAbho - daSTAMtathI samajo 127 paramAtmA, nigraMtha guru, paramAtmAnuM lokottara zAsana maLyuM. AnI kiMmata AMkanAra vyavahAranaya che. lokottara zAsana tamane maLI gayuM che e puNyodaya che. vyavahAranaya sAmagrI pradhAna che. nizcayanaya kahe che, ke A badhuM maLyuM paNa tuM aMdarathI koro rahyo, tArA bhAvo palaTANA nahIM to tane A cIja maLyAnI koI kiMmata nathI. zAsana pAmIne tamArI jAtane "ku'mAMthI "su" * banAvavAnI che. je potAnI jAtane "ku'mAMthI "su" banAvavA taiyAra che te . koIne "ku' kahe nahi. sArI cIja bIjAnuM khaMDana karavA mATe hoya nahIM. karoDapati che te lAkhopatinI niMdA karavA mATe che ? AvuM na kahevAya. ahaMkAranA kAraNe AvI TIkAo niMdAo thAya che. ahaMkAra e zabanI pahecAna che e bhUlazo nahi. zabanI jema ahaMkArI akkaDa rahe che mATe teno nAza thAya che. vAvAjhoDAmAM akkaDa evuM tADanuM jhADa paDIne jamInadosta thaI jAya che ane nAnakaDuM gulAbanuM poyaNuM e vaLI jAya che to potAnuM astitva TakAvI rAkhe che. namavAmAM majA che. namratAmAM AtmaguNanI prApti che. ahaMkArano audayika bhAvano AnaMda e AbhAsa svarUpa che. viTaMbaNA svarUpa che e samajAya to jIvo kaSAyanI tANamAMthI chUTavA prayatna kare. je bIjAnI niMdA-TIkA-TIppaNa kare tenAmAM samyakatva to na hoya paNa mArgAnusArI guNa paNa na hoya. niMdA doSanI hoI zake che, doSitanI nahi. corI kare te cora ema coranI vyAkhyA karAya. paNa "tuM cora che' evuM na bolAya. kAraNa ke te niMdA che. upAdhyAyajI ma.sA. "cetana jJAna ajuvALIe'mAM lakhyuM che ke, "anyamAM paNa dayAdikaguNA, je jinavacana anusAra re, sarva te citta anumodIe, samakita bIja nirdhAra re." A TaMkazALI vacanone khoTAM kahI zakAya tema nathI. jinavacanane anusaranArI anyanI - jainetaronI je zubha kriyAo che tenuM mUlyAMkana karavAnuM che eTale anumodanA svAbhAvikapaNe thavI joIe. jAheramAM tenI prazaMsA na thAya kAraNa ke prazaMsA karavAthI tenA koI anuyAyI bane to temAM ApaNe nimitta banIe chIe. A jAgRti sAthe guNono pakSapAta e paNa mokSamArgamAM jarUrI che. - zivarAja RSinA prasaMgathI jANavAnuM che ke anumodanA AvaDe to karo, paNa bhArobhAra TIkA-TippaNa to na ja karo. zivarAjarSi anyadarzananA saMnyAsI che. tene virbhAgajJAna thayuM. temAM sAta dvIpa-samudra joyAM. tene thayuM ke bhagavAna mahAvIra to asaMkhya dvIpa-samudro kahe che. ane mane to sAta ja dekhAya che. to sAcuM zuM ? to huM bhagavAna pAse jAuM ane Ano khulAso karuM. ema vicArI zivarAjarSi bhagavAnanA samavasaraNamAM AvavA 2010_05 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 nIkaLyA che. haju mithyASTi che, samyakatva pAmyA nathI, paraMtu saraLatAdi guNo ghaNA che. A bAju bhagavAna mahAvIra paramAtmA samavasaraNamAM gautamAdinI AgaLa zivarAjarSinI prazaMsA kare che ke hamaNAM ja te mArI pAse Avaze. zaMkAnuM samAdhAna karaze. ane samyakatva pAmI jaze. A sAMbhaLI gautama mahArAjA temane samavasaraNamAMthI UbhA thaI sAmA levA mATe jAya che. te AvyA..ane prabhunI pAse saMzayanuM samAdhAna maLatAM teo samakti pAme che. joke A viSayamAM bhagavatIsUtranI TIkAmAM khulAso karyo che ke lAbha nizcita thavAno hato ane nukasAnano koI saMbhava na hato mATe gautama svAmI sAmA levA gayA...khera ! te game te hoya paraMtu eka vAta to nizcita che ke tamane anumodanA - prazaMsA karatAM AvaDe to karo, na AvaDe-na phAve, to mauna raho, paNa kyAMya, koInI paNa TIkA-TippaNa, niMdA-kUthalImAM paDI AtmAne malina to na ja karo..jinavacanane anusaratA evA anyamAM paNa rahelA guNonI cittathI arthAt hRdayathI anumodanA-prazaMsA te samyakatvanuM bIja che. paMcasUtramAM paNa TheTha mArgAnusArI sudhInA guNonI anumodanA-prazaMsA karavAnuM vidhAna che. "sarva te citta anumodiye' eTale te anumodanA-prazaMsA mAtra bIjAne sAruM lagADavA mATe, dekhAva pUratI karavAnI nathI. paraMtu potAne te guNo gamI gayA che ane potAne te atyaMta iSTa che. te mATe karavAnI jema jamInamAM dharabAyeluM bIja anukULa havA-pANI-khAtara vagere maLatAM bahAra phUle-phAle che. tema aMdaramAM rahela guNadaSTi-guNAnurAga koInA paNa hRdayasparzI guNo joyA pachI anumodanA prazaMsA karAvyA vinA rahetA nathI. anyadarzanamAM rahela jIvanA guNanI anumodanA ja thAya. prazaMsA na thAya. kAraNake tema karatA jIvo anyadarzananA rAgI banavAnI Apatti Ave...AvI zaMkAnA samAdhAnamAM upAdhyAyajI ma.sA. dharmaparIkSA granthamAM lakhe che ke to pachI avirata samyagdaSTinA samakita guNanI paNa prazaMsA nahIM karAya. kAraNa ke tema karavA jatAM tenAmAM rahela aviratinI paNa prazaMsA karavAnuM pApa lAgaze. paNa tyAM ApaNe AvuM mAnatA nathI. ApaNe to tenAmAM rahela zuddha samyattvaguNane khyAlamAM rAkhIne ja prazaMsA karIe chIe. nahi ke tenI aviratinI paNa... te ja rIte jinavacana anusAra anyamAM paNa rahela guNonI prazaMsA-anumodanA te samakita pAmavAnuM kAraNa che. mAtra anumodanA-prazaMsA karatA khyAla e rAkhavAno che ke kyAMya paNa anyadarzananI mahattA ApaNAthI aMkAI na jAya. te mATe prazaMsA karavI hoya to Ama karAya ke - aho ! AzcaryanI vAta che ke jene sarvajJapraNIta anekAntadarzana ane vizuddha 2010_05 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamanA lAbho - daSTAMtathI samajo 129 vyavahAra - nizcaya garbhita mokSamArga maLyo nathI chatAM ekAntadarzanamAM rahelA AvA AtmAo paNa jo Aje ATalI guNasaMpannatAne pAmyA che to evA AtmAone jo sarvajJapraNIta zAsana maLe to teo keTalA badhA AgaLa vadhI jAya !!! jina vacana anusAra guNo' eTale te vyakti aprajJApanIya na hoya.... arthAt guNomAM dUSaNa hoya to sudhAravAnI yogyatA hoya, tenA jIvanamAM koI paNa kSetramAM aprajJApanIyatA, pakaDa, kadAgraha vagere na hoya. AvI vyaktinI prazaMsA yogya dravya - kSetra - kALamAM yogya rIte karavAmAM vAMdho nathI. itaradarzanonI je sthApanA thaI che te sAmAnyathI nAstikatAno tyAga karIne anekAntanI pUrvabhUmikA rUpa che. mATe RSabhadeva bhagavAne potAnI sAthe dIkSita thayelA cAra hajArane potAnI sAthe dIkSA letAM ke dIkSA lIdhA pachI tApasa thatAM rokyA nahi, prabhu avadhijJAnanA baLe bhaviSyamAM tApasa thavAnuM jANatA hatA. jo tApasa dIkSA ekAnta kharAba hota, gRhasthapaNuM tenA karatAM sAruM hota (zrAvakapaNuM nahi) to prabhu temane jarUra aTakAvata..mokSamArgamAM AgaLa vadhavuM hoya to guNAnurAgI bano. tame koIne anyAya karazo nahi ane bIjAnA bharacaka anyAyane sahana karo. -A vItarAgatA pAmavAno mArga che. DokTaranI davAthI Arogya maLe che to tame tenA upakArathI natamastaka banI jAva cho. basa, tevI ja rIte vItarAga paramAtmA, ane tenA dharmano upakAra AtmAne oLakhAI jAya to zAsana pratyenI vaphAdArI UbhI thaI jAya. saMsAra puNyanA udayathI cAle che. puNyanA udayathI tame bIjAne dabAvIne cAlI zakazo, sTIma rolara banIne bIjAne kacaDI zakazo, paNa adhyAtma e zuddhinA mArga upara cAle che. tyAM bIjAne dabAvI na zakAya, bIjAne kharAba na kahevAya. bIjAnuM badhuM ja khoTuM che evuM nathI. khoTAne khoTuM samajavuM e barobara che, paNa bolAya nahi. harijananA chokarAne tAro bApa "ka" che ema na kahevAya. janma "ku" che paNa "su" ane "kunA bhedo guNa-doSathI pADo, jAtithI na pADo. je krodhI che, khUnI che, mAnI che te "ku' che evuM nathI lAgatuM ? vivekapUrvakanI vizALa dRSTi e mokSamArga che. vItarAga banavuM che ? to vItarAgatAnA upAsakano A mArga che. tahetu anuSThAna apunabaMdhakAvasthA AvyA pachI hoya che. samyakatvathI sAdhyazuddhi Ave che. sAdhananI ahIM vikalatA hoya che. paNa sAdhyazuddhino moTo plasa poiMTa che. sAdhananI paripUrNatA hoya, paNa sAdhyazuddhi na hoya to AtmA mokSamArgamAM AgaLa vadhI zakato nathI. mATe sAdhyazuddhi agatyanI che. 2010_05 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanuM paribaLa kartumicchoH zrutArthasya jJAnino 'pi pramAdinaH / viro thayo yaH puchAyo hatAhataH || 8 || yogagrantho ane yogamArga e adhyAtmanI prApti ane pariNati mATe che. mokSanI sAthe AtmAnuM joDANa karI Ape tevo dharma vyApAra te yoga kahevAya che. anAdi kALathI rAgAdi pariNatithI bharelo atyaMtara saMsAra jIvanA duHkhanuM kAraNa che. A vAta jene samajAya nahi tene dharma pariNAma na pAmI zake. te jIva upayogamAMthI saMsArane kADhIne pariNati sudhArI zakato nathI. te aDhAra pApasthAnakamAM gaLAbUDa DUbelo che. have Avo jIva jo yogagranthono abhyAsa kare, adhyayana kare to tene AtmA oLakhAya che ane te yogadvArA pariNatine sudhArI paNa zake che. IcchAyogathI vAstavika dharmanI zarUAta thAya che. icchAyoga pahelAM dharmanI kriyA che. paNa yoga nathI. yoga eTale mokSanI sAthe joDI Ape evo mana-vacana-kAyAno vyApAra...jJAnIo Ane yoga kahe che. saMsAranI pariNati tUTe nahIM ane AtmakalyANanI IcchA na thAya tyAM sudhI IcchAyoga kyAMthI Ave ? nirdabhabhAve AtmAne pAmavAnI icchA thAya, Atmasukhane mANavAnuM mana thAya tenI icchAyogamAM samAveza thaI zake che. dharma AtmakalyANanI buddhithI thAya che. Atmasukhane pAmavAnI icchAthI IcchAyoganA zrIgaNeza maMDAya che. A jIvanA viSaya-kaSAyamAM, pramAdamAM breka lAgelI hoya che. viSaya-kaSAyamAM Atmahita nathI evuM tene bhAse che. A saMsAranA padArtho zAMti-samAdhi ApatAM nathI ane Atmahita, AtmakalyANa dharmathI ja thAya che evI zraddhA bese pachI, te je kAMI dharma sAMbhaLe ane dharma kare te badho icchAyogamAM Ave. gatAnugatikapaNe, A lokanA sukhanI icchAthI, paralokanA sukhanI icchAthI dharma karanAra AmAMthI nIkaLI jAya che. devapAlane jyAre sAta upavAsane aMte rela Utare che tyAre khAvA maLaze eno AnaMda nathI paNa paramAtmAnAM darzana maLaze eno AnaMda che. pAraNuM thayuM nathI tenI ciMtA nathI paNa paramAtmatattva enA cittamAM kevuM vasI gayuM che !! te paramAtmasvarUpa jANato nathI paNa paramAtmA gamI gayA che. e abhyadaya sUcaka che. icchAyogamAM mananuM parivartana, hRdayanuM parivartana, icchAno vikAsa thAya che. dharma mATe saMsArane bhUlI javo te keTalI moTI yogyatA batAve che. 2010_05 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanuM paribaLa 131 saMsAra na gamavo joIe ane dharmano ekAda yoga paNa parAkASThAno gamavo joIe. saMsAranI pravRtti e vyavahArathI saMsAra che. saMsAranI ruci e tattvathI saMsAra che. sAdhake saMsAranI pravRtti ane saMsAranI ruci baMne choDavAM paDaze. saMsAranI pravRtti saMsAranA rasane poSe che. saMsAranI pravRtti karavI paDe to saMsArano rasa na poSAya, tenI kALajI rAkhavI joIe. samakitIne saMsAranI pravRtti karatAM karatAM saMsArano rasa Takato nathI, tenI svarUpanI ruci ane rasa pakaDAyelo rahe che mATe karmabaMdha alpa thAya che. manoyogamAMthI pedA thato adhyavasAya e ja AtmA che. manane aMkuzamAM ControlmAM levuM hoya to vacana ane kAyayogano dharma karavo ja paDe. vacana ane kAyA e mananI lagAma che. vacana ane kAyA chUTA mUke tenuM mana bagaDe che. vacana ane kAyAno dharma e vyavahAradharma che paNa nizcayadharmane lAvanAra che, eTaluM ja nahi paNa nizcayadharma AvyAnI pratIti svarUpa che. eka sAdhaka kahe ke, "mAruM mana svaccha che. paNa mane AcAranAM baMdhano nathI joItAM." "mana caMgA to katharoTameM gaMgA" evuM te mAne che. huM samiti - guptinuM pAlana nahIM karuM to tene dIkSA apAya ? bIjI vyakti kahe che ke, mAruM mana khUba kharAba che. azubha vicAro mAro cheDo choDatAM nathI. paNa huM mArA AcArane jiMdagIbhara nahIM choDIza. je kahezo te karIza. A vyaktie AcAramArganA avalaMbane jAtane sudhAravAno vicAra karyo che. bemAMthI kone dIkSA apAya ? bIjI vyaktie kAraNane pakaDyuM che ane kAraNanA sevanathI kArya thaI zake che, mATe tene dIkSA ApI zakAya. pahelI vyaktie potAnI jAtane pUrNa mAnI lIdhI che. hakIkatamAM layopazamabhAvamAM pUrNatA che ja nahIM. vratanA bhaMga karatAM gurunI AzAtanAnuM pApa vadhu che. vratanA pAlana mATe sAmarthya ochuM paDe ane jIva cAritramohanA udayane khALI na zake, ane ene AdhIna thaI jAya to vratabhaMga thaI jAya che. ahIM tene vratabhaMga karavAno pariNAma nathI. prabaLa cAritramohanA udayathI naMdISeNa jevA cAritrathI cUkyA hovA chatAM samyagdarzanane jALavI rAkhyuM che. ane gurunI AzAtanA, avinaya thaI jatAM nathI, karIe to thAya che. jyAM gurunI AzAtanA avinaya AvyAM tyAM jIva mArgamAM TakI zakato nathI. tAraka tattvonI AzAtanA e tIvra darzanamohanA udayathI thAya che. maricine cAritramohano udaya satAve che chatAM teo samakitathI bhraSTa thayA nathI. tAraka tattvo pratye Adara, bahumAna badhuM che. mArganI ruci, mArgano Adara, mArga pratye prema akabaMdha che. bIjAne sAco ja mArga samajAve che, kAraNa ke samyatva vidyamAna che. bhagavAnanA kALadharma pachI paNa jeTalA 2010_05 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ArAdhako AvyA teTalAne mArgastha karyA che. potAnA doSano ekarAra, potAnI kSatino khyAla cAlu che. jIvanamAM zithilatA che, vicAromAM zithilatA ke DhIlAza nathI. AzAtanAmAM to haiyuM dhIThuM bane che. jyAM tAraka tattvo pratye dhikkAra ke tiraskAra hoya tyAM samyaktva Ave nahIM ane samyaktvanI bhUmikA paNa na sarjAya. na phAve to choDI zakAya paNa tarachoDI na zakAya. anaMtAnubaMdhInA udayathI jIvanamAM dhikkAra ke tiraskAra Ave che. jeNe jIvanamAM prema khoyo teNe jIvanano sAra khoyo che. niHsvArthabhAve "sva-paranI bhedarekhA vinA vizvabharanA jIvone ApaNAmAM samAvavA" e che premanI vyAkhyA. vratanuM pAlana hoya ke na hoya paNa tyAM adhyAtma ane yogamArga rahI zake che. paNa jyAM dhikkAra ke tiraskAra che tyAM yogamArga ke adhyAtma hoI zake nahIM. hRdayane keLavaNI ApavAnI che. hRdaya zuSka ke buThuM banI jAya e adhyAtmamAM calAvI na levAya. hRdayamAM vAtsalya ke prematattva pedA na thAya to adhyAtmamArganI zarUAta paNa nathI. jJAna ochuM cAle, dharma ocho cAle, kriyA ochI cAle, zravaNa paNa alpa calAvI levAya paNa nirdabhabhAve dharmanI icchA ane tAraka tattvo pratye vAtsalya, prema, lAgaNI hovAM ja joIe. devapALanuM mane zuM vicAre che ke sAta nahIM paNa 70 upavAsa thAya to cAle paNa prabhu ! tAro viyoga nahIM cAle, tame-ame badhA IcchAyoganA dharmamAM chIe, devapALa paNa icchAyoganA dharmamAM che paNa devapALanI icchAyoga mahAna che. kAraNa ke dharma mATe je ApavuM paDe, je bhoga Apavo paDe te ApavA taiyAra che. jyAre ApaNe bhoga lImITamAM ApIe chIe. ApaNA saMsArane gobo na paDe te rIte dharma karIe chIe. paisAnA dAna karatAM jAtanuM dAna ApanAra virala hoya che. jAtanuM dAna kaThina che. paisAnuM dAna apekSAe saheluM che. jemAM jAtanuM dAna bhaLe e dAna UMcuM kahevAya che. avasara Ave kSatriyomAM kSAtravaTa UchaLe che. kSatriya paraNavA jAya tyAre pahelAM khAMDuM (talavAra) mokale che. tenuM kAraNa zuM ? pahelAM huM Ane (khAMDAne) paraNelo chuM. tArI sAthe to mAruM bIjuM lagna che, eTale AnuM kAma pahelAM karIza, pachI tuM. kSatriyANI paNa A samaje che. yuddhamAM javAnuM hoya tyAre kSatriya bacco kSatriyANIne pUchavA na jAya. yuddhanI nobata sAMbhaLatAM tenuM kSAtravaTa UchaLavA mAMDe. paramAtmAno dharma kSatriyano che. kSAtravaTa keLavyA vagara nahIM cAle. Aje tame thoDo dharma karo cho ne saMsAramAM joDAI jAva cho ne DhagalAbaMdha karmo bAMdhI lo cho. 2010_05 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanuM paribaLa 133 badhI vastu bhUlIne A dharmanI pAchaLa paDIzuM to dharma Avaze. dharmane jIvananuM cAlaka baLa banAvavuM jarUrI che. pranthibheda thavo duSkara che, paNa te karyA vinA ThekANuM paNa nathI. mAno ke tame kSaNe kSaNe lAkho ke karoDo rUpiyA kamAva cho. paNa te vakhate AtmAne je kALo karo cho, pApa karIne pAchA khuzI thAva cho to te vakhate AtmAne vadhu kALo karo cho. A lAkha meLavatAM je pApo karyA che te karoDo prayatna paNa nahIM jAya. avinAzIne gumAvIne vinAzInI prApti karavI te parAkrama che ke nAlezI ? parAkrama zabdano artha karo. parane bacAvavA mATe je AkramaNa kare te parAkrama. vinAzI cIjane meLavavA zakti kharace che te parAkrama nathI. artha ane kAma mATe veDaphelI zakti te adhaHpatanano mArga che. tene parAkrama mAnavuM te mithyAtva che. e paheluM guNasthAnaka che. koI prazaMsA kare ane phulAI jaIe; koI niMdA kare ne karamAI jaIe to te dehabhAva che. ane dehabhAva e samyaktva nathI. AtmabhAva e samakita che. marIcI, prazaMsAmAM phulANA che e dehabhAva che. samyaktva gayuM che ne nIcagotra baMdhAyuM che. nIcagotra pahelA guNasthAnake baMdhAya che. samyakatva AvatAM ghaNI azubha prakRtiono baMdha chUTI jAya che. saMsAramAM pa0-100 lAkha rU. meLavavA e devalokanI Rddhi pAse kAMI nathI. saMsAramAM artha ane kAmano puruSArtha e pApano puruSArtha che. temAM potAnI jAtane parAkramI mAnavAnI bhUla na karazo. te vakhate tamArI jAtane jAgRtithI bacAvatAM zIkho. artha-puruSArthane nyAya, nIti, prAmANikatAthI nAthI lo ane kAma-puruSArthane sadAcAra, saMtoSathI nAthI lo. sAdhune sAdhupaNAnA guNo che ke nahIM ?, zrAvakane zrAvakapaNAnA guNo che ke nahIM ? te jovuM ja joIe. koIne UtaratA mAnavAnI bhUla nA karazo. huM sAro chuM, pelo Utarato che, tenAmAM paheluM guNasthAnaka paNa vAstavika nathI. A doSadaSTi che, e mithyAtvasUcaka che. guNadRSTino abhAva sUcave che. anAcArathI bacavA mATe AcAragraMtha bahu ja upakAraka che. bIjAne UtaratA mAnavA e yogasAdhanAnA mArgamAM bAdhaka che. A jAtano ahaM TheTha nIce utArI de che. koI jIva UMcAmAM UMcuM cAritra pALe, samiti - guptinuM pAlana paNa sArAmAM sAruM kare, niraticAra cAritramAM rahI zAstrAbhyAsa paNa kare paNa tenI najaramAM bIjA jIvo jo utaratA ja lAge to A sAdhakano vikAsa paNa aTakavAno, emAM saMdeha nathI. bIjI vyakti bIjA jIvanI TIkA TippaNa nathI karato paNa pote mAna-sanmAnanI AkAMkSA rAkhe che to te paNa nIce UtaravAno. trIjI vyaktine mAna-sanmAnanI AkAMkSA nathI paNa te guNasthAnamAM aTake to maMjile pahoMce nahI. 2010_05 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 cothuM guNasthAnaka paNa mukAma che. vizrAmasthAna eTale mukAma. devaloka paNa mukAma che maMjila nathI. yogamArganA sAdhakanI zuddhi vadhatAM tene anAhatanAda saMbhaLAya che. sudhArasa pragaTe che. eno AnaMda avarNanIya hoya che. te bhAvinuM kahI zake, AgAhIo karI zake, paNa A badhuM ADapedAza by-products che. emAM aTakavAnuM nathI, lepAvAnuM nathI, paNa AgaLa vadhIne sAdhyane meLavavAnuM che. roDane sTezana mAnavAnI bhUla karI zakAya nahIM. yogIo, adhyAtmanI sAdhanA karatAM potAne je siddhio prApta thAya che te koIne kahetA nathI. gupta rAkhe che ""jinahI pAyA tinahI chipAyA." AtmAnA AnaMda - nidhAnane gupta rAkhIe teTalI majA che. kaMI thAya ne kahI nAMkhIe te AchakalApaNuM che. je AnaMda thAya che enI aMdaramAM bharatI karo. enI aMdaramAM jamAvaTa thavA do. tene koInI pAse ko nahIM. okI kAryo pachI zuM rahe ? adhyAtmamAM je kAMI AnaMdanI anubhUti thAya, bIjI paNa je kAMI anubhUtio thAya, tene chupAvavAnI che. koI yogya AtmAne apavAde kahevAya te vAta judI che. tamArI pAse keTalA paisA che ? koIne kaho cho ? bhautika saMpattithI je bharAya che, te AdhyAtmika saMpattithI khAlI thAya che. Atmika saMpattithI je bharAya che, te AdhyAtmika saMpattithI bharAya che. tamAre zenAthI bharAvuM che ? bAhya-AtyaMtara beyathI koI bharAtAM nathI. ekathI bharAya te bIjethI khAlI ja thavAno che. tame tamAruM lakSya target nakkI karo. bAhya cIjothI. khAlI thavA mAMDo, bAhya cIjo ApavA mAMDo to AdhyAtmika saMpatti tamArA caraNomAM ALoTaze. paNa ApaNe to A badhuM mArI pAse rahe ane mane adhyAtma joIe. mAre aMdarathI bharAvuM che-to bahu vAra che. rAjagRhIno pUnamacaMda zeTha eka vakhatano puNiyo banyo che. badhuM hatuM, paNa bAhyathI khAlI thayA ne pote aMdarathI bharAI gayA. jagatanA bAhya padArthanI icchAo, Asaktio e tamane icchAyogamAM paNa AvavA na de. adhyAtmayogamAM traNa yogamAM IcchAyoga prathama che, paNa A IcchAyogane jevo-tevo mAnazo nahIM. icchAyoga paNa ghaNo UMco che. anaMtIvAra dravyakriyA karyA pachI IcchAyoga Ave che. anaMtIvAra icchAyoga AvyA pachI zAstrayoga Ave che ane anekavAra zAstrayoga AvyA pachI sAmarthyayoga Ave che. A saMsAramAM jIvane rAga-dveSa; artha-kAmano anAdikALathI abhyAsa che. ene toDavA mATe anaMtIvAra dravyakriyAo karavI paDe che. "A nakAmI gaI" eno artha e nathI ke bhAva pAmavA mATe kriyAo nakAmI che. eno artha e jANavo ke bhAvanuM lakSya nahotuM rAkhyuM mATe bhAva Avyo 2010_05 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanuM paribaLa 135 nahIM. kheDUte jamIna kheDI, badhuM karyuM paNa dhAnya na thayuM, kAraNa bIja nahotuM vAvyuM. samyakatva vinAnI dAnAdika kriyAone niSphaLa kahenArAe samajavuM joIe ke svarUpanuM lakSya nahotuM' mATe kriyAo kAryakSama banI nathI paNa tenAthI kriyAonI kAryakSamatA haNAtI nathI. kAraNake samyakatva pAmavA mATe paNa bhAvanA lakSyapUrvaka dAnAdika kriyA karavAnuM vidhAna che. jeNe AcAramArga choDyo che, jeo AcAramAM DhIlA che tenA nizcayanAM ThekANAM nathI. AcAra e sTenDa che, AcAra e pAyo che, AcArane pakaDIne nizcayano jampa mAravAmAM koI jokhama nathI. te paDaze to paNa sadgati. AcArane aNIzuddha pALavAnA lakSya sAthe karelI nizcayanI sAdhanA muktine apAve che. paNa temAM svarUpanuM lakSya ane bhAvollAsa bhaLavA joIe. audaMparya sudhI pahoMcavAnuM che nahIMtara nukasAna thAya. AcAramAM je zithila banyA che tenA paricayamAM majA nathI. AcAra e to maryAdA boundry che. AcArane choDIne nizcayamAM jAya to hADakAM bhAMgI jaze. AcArane aNIzuddha pALe to sagati. zAstra bhaNavAthI kSayopazama mArgastha thAya ke na paNa thAya. paNa paramAtmAnI bhaktithI kSayopazama evo thAya ke te mArgastha bane che. devapAlane viSa - garala anuSThAna koIe zIkhavADyuM che ? paNa A badhuM kyAMthI AvyuM ? sAMsArika ApattinA nivAraNa mATe, asamAdhithI bacavA mATe, sAmarthya ane sattva ochuM hoya ane paramAtmA pAse mAMgo to eTalA mAtrathI icchAyoga nathI ema nahIM. tamane poLanAM ghara nAnAM lAgyAM mATe phUleTamAM AvyA, phUleTamAM nyusansa lAgyuM ane svataMtra baMgalAmAM AvyA. AmAM kyAMya dharma dekhAya che ? zAsana paramAtmA sthApe che, paNa paramAtmA zAsana calAvatA nathI mArganI prApti karAvanAra guru tattva che, calAvanAra guru tattva che, je kAyadA-baMdhAraNa ghaDe te nyAyAdhIza na banI zake, baMdhAraNa ghaDanAra ane nyAya ApanAra judA hoya che. tIrtha sthApavAnuM kAma tIrthaMkaro kare che. tIrtha calAvavAnuM kAma gaNadharo-gurubhagavaMto kare che. zAsana sthapAya niSkaSAyathI ane zAsana cAle kaSAyavALAthI. A guru bhagavaMto ziSyone jyAM je karavA jevuM hoya tenuM smaraNa karAve "sAraNA', je khoTuM kAma hoya tenAthI aTakAvavA rUpa "vAraNA', eka vakhata nA kahyA pachI pharI kare to kaDaka bhASAthI kahevuM-AMkho lAla karavArUpa coyaNA', ane pachI tADanA tarjanA karavA rUpa "paDicoyaNA' kare che. paraMtu 2010_05 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 zrI tIrthakara bhagavaMto lAla AMkho karI zake ? tADanA karI zake ? nA. AcAryathI zAsana cAle che. temanA be guNo che. (1) bhIma (2) kAMta. bhIma guNathI durjano AvatAM Dare ane, kAnta guNathI - prema vAtsalyathI sajjano AvI zake che. tIrthakaromAM bhIma - kAnta guNa na hoya vItarAgane kAtta paNa na kahevAya. bhIma paNa na kahevAya. vItarAgatA te baMnethI judI che kaSAya hovA chatAM kaSAya na sparzavo e adhyAtmanI UMcI dazA che. "soTI vAge camacama, vidyA Ave dhamadhama" e gayuM tyArathI bhale badhA DIgrIdharo pAkyA kahevAya. paNa A grejyueTa abhaNanA ziratAja hoya che. nIti kahe che ke bALakanuM pAMca varSa sudhI lAlanapAlana karavuM. chaThThA varSathI bhUla thAya tyAM tADana-tarjana hoya ja. tADana = mAravAnuM, tarjana = dhamakAvavAnuM. "jo AvuM na kare to gharamAMthI kADhI mUkIza." AvuM paMdara varSa sudhI ja kahevAya. ATalA varSamAM samajI gayo ja hoya. pachI bhUla hoya to mitranI rue kahevAya. nItizAstranI upara dharmazAstra che. koI zAstro dharmazAstrane overtake na karI zake. dharmazAstra upara paNa adhyAtma zAstro che. cakrezvarI devI devapAla upara prasanna thayAM che varadAna mAMgavAnuM kahe che. devapAla : bhaktinA badalAmAM bhakti ja mAge che. devI : bhaktithI eTaluM badhuM puNya upArjana thayuM che ke AjathI sAtame divase rAjya maLaze. devapAlane mAthuM kUTavA jevuM thayuM. devI kahI gaI, paNa upAdhi mUkatI gaI. saMsAranI viSayavAsanA nIkaLI jAya, saMsAramAM trAsa ane viDaMbaNA dekhAya - A sthitithI yoganI prApti thaI zake che. adhyAtma zAstra A loka, paraloka, bhavobhava sudhI upakAraka che. adhyAtma sparze tene badhuM upAdhi lAge. sAco muni te che, ke jene ziSya paNa upAdhi rUpe lAge. pravacana aMjana jo sadaguru kare, dekhe parama nidhAna jInezvara; hRdaya nayaNa nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna jInezvara, 2010_05 . Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka dharma karavAnI IcchA che jemAM evo je dharmavyApAra te icchAyoga che. A icchAyoga UMcI kakSAno kevI rIte bane ? ane na hoya to Ave kevI rIte ? A praznane bahu sAvadhAnIthI ukelavA jevo che. jeo pAMce IdriyonA trevIza viSayomAM lIna bane che, ane temAM sukha dekhAya che. jenuM jIvana laukika banI gayuM che. loko je kare te ja kare, khAvuM-pIvuM-paheravuM-oDhavuM, moja-zokha, eza-ArAma e jemanA jIvanamAM madhya sthAne che. evA jIvo dharma kare to paNa IdriyonA viSayone ja kendrasthAne rAkhe che. sAMsArika karaNIthI vyApta jIvomAM icchAyoga AvI zakato nathI. dharmakaraNInA avasare paNa jeno upayoga viSayomAM prasta hoya che. Ama jIve pratyeka bhavomAM saMjJAnI ja puSTi karI che. gAya bheMsa, kUtarA, bilADA, vagere tiryaMcanA bhAvomAM A jIve phakta kaSAyo, saMjJAo, gAravanI puSTi sivAya zuM karyuM che ? dharma, mokSa, yoga vagere zabdo paNa te bhavamAM sAMbhaLavA maLatA nathI, to pachI pAmavAnI vAta to kyAMthI zakya bane ? viSayanI karaNIo to anaMtAbhavamAM sulabha hatI. tyAM icchAyoga Avyo nathI. manuSyabhavamAM paNa A ja karaNIo ghUMTyA karIzuM, mana-vacana-kAyAnI avaLI ja pravRtti karIzuM, to sAdhanA kyAre karIzuM ? Adiza ane AryakuLamAM ja jIvane sAdhanAno yoga prApta thAya che. icchAyoga vinAnI dharmakriyA vAstavika dharmakaraNI kahevAtI nathI. laukika karaNIno rasa ghaTADo ane lokottaravAstavika karaNIno svIkAra karo. jIvanane vadhu ne vadhu dharmakaraNIthI vyApta karI do. jJAnInI batAvelI kriyAo ja evI che ke je Aje nahIM to kAle bhAvane kheMcI lAvaze. jo saMjJAo upara, viSayo upara, saMsAranI karaNI upara, kApa mukAya to ja saphaLatA mAnajo. juo, manuSyano janma, teno samaya, e bhavamAM maLelI zakti, maLelI buddhi, maLelA paisA, maLela saMyoga kiMmatI che. teno sadupayoga karI lo. bhogane badale yogamAM vyaya karo. ATalI sAmagrI maLavA chatAM, ApaNe apUrva cIja pAmavAnuM bhUlI rahyA chIe, e potAnI jAtano akSamya aparAdha che. puNyanA udayane veDaphavAthI pApa baMdhAze, teno sadupayoga karavAthI puNyanI saravANI cAlu raheze. aMtarmukha banIne paramAtmA banavA mATe A bhava maLyo che. jinazAsanasaMpanna manuSyabhavanI pratyeka paLa parvAdhirAja parva samAna che. temAM anaMtI kamANI karavAno avasara che ane anaMtAbhavonA karmonA copaDAnI enTrIno nAza karavAno avasara che. laukikamAMthI lokottaramAM 2010_05 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 jaIzuM to icchAyoga pAmI zakAze. paisAnA, samayanA, buddhinA, zaktinA sadupayogathI IcchAyoganA dharmamAM AvI zakAya che. saMyogo, zakti vagerene saMsAramAM joDazo to janma-maraNanI prApti thaze. saMyogo, zakti vagere dharmamAM joDazo to icchAyoganI prApti thaze. nakkI karo ke bane to have mauna levuM che, vAto-vikathA nathI karavI, TesTathI khAvuM-pIvuM nathI. je moja-majA karIe chIe te nathI karavI. vIka-enDamAM pIkanIkane badale tIrthe javuM che. anaMtakALathI je karatA AvyA chIe tenA upara kAtara mUkavAnI che. vadhAre ne vadhAre tapa-tyAga, dAna-zIla, sAmAyika, pratikramaNa, pUjA vagere karavAM che. AvI lagana lAgI che ? AtmAne AtmAnuM svarUpa samajAyuM nathI, mATe te tarapha javAnI icchA ja nathI thatI. AtmAnA aizvaryano khyAla ja nathI. AtmAnA ajJAna jevuM eke pApa nathI. Aje AtmAne saMsAranA A nATakamAM ja majA Ave che. Aje A AtmAne koInA bApa thavuM paDe, koInI mA thavuM paDe, koInI patnI thavuM paDe, koInA dIkarA thavuM paDe, ajanmAne janma levo paDe, svayaMbhUne utpanna thavuM paDe A badhI nAlezI che. AmAM koI buddhimattA nathI. sabhAmAMthI : ame sAdhunI bhakti karavA (vahorAvavA) mATe saMsAramAM rahyA chIe. uttara : tame paMcaparameSThInI sevA-bhakti karavA mATe jo saMsAramAM rahyA hota to moDA-vahelA tame mArI joDe pATa upara AvyA hota. tamArI vAta jo sAcI hota to oghAnI vaphAdArIe tamane ogho Apyo ja hota !!! Aje jeTaluM bhaktimAM kharco cho enA karatAM kaMI gaNuM saMsAramAM kharco cho. jarUriyAta, sagavaDa pUrI thayA pachI paNa mojazokhamAM jIvanane veDapho cho. (A saMsAramAM sArA gaNAtA loko AMtarika rIte, moTe bhAge bhraSTa hoya che) tame prAmANikatAthI kaho ke tamane dharma karatAM saMsAranuM sukha vadhAre game che ke nahi ? nA beDAmAM (mAravADamAM) mukticaMdrasUri ma.sA. upadhAna karAvyA. 45 divasamAM thayelI bhUlonI AlocanA ApavAnI hatI. mAravADaNa strIo bahu rUDhicusta. ghUmaTA keTalA tANe ? ojhalamAM ja rahe. AcArya bhagavaMta te bAIone kahe che ke tame (1) rAtrIbhojana tyAga, (2) sInemA tyAga, (te vakhate TI.vI. nahotAM) A be cIjo jIvanabhara mATe svIkArI lo to tamArI badhI AlocanA mApha !!! eno sApha nA pADe che. to zuM emane 45 divasanA upadhAna gamyA kahevAya ? emane 4pa divasano tyAga gamyo kahevAya ? beno kahe che pauSadha karazuM, upavAsa AlocanA mATe karI ApIzuM, 2010_05 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka 139 paNa A be cIjano kAyamI tyAga amArA mATe zakya nathI. zAstro kahe che pratiSedhano tyAga pahelo jarUrI che. pachI kartavyanuM pAlana Ave che. dharma vidhi-niSedha ubhaya svarUpa che. paNa A satya Aje koIne samajAtuM nathI. bhagavAnanI bhakti karanArA mATe paNa zrI ajitazAMti stotramAM kahyuM ke, veraviuttA, bhattisujatA''-sarva jIvo joDenA vairanA jherane nicovIne, vairathI rahita thaI. bhaktimAM joDAvAnuM che. Aje lokone bhakti karavI pAlave che paNa vairanI vasUlAta choDavI nathI. hRdayanA siMhAsana upara vairAgni jaLato haze to tyAM paramAtmAnuM siMhAsana kyAMthI mukAze ? saMsArano rasa ocho karavo e dharma pAmavA mATenI pUrva zarata che. tame phrIjanAM pANI choDI zakazo ? e.sI. choDavAnI taiyArI che ? aMdaramAM ThAmaThAma vaiSayika sukhanI lAlasA bharelI paDI che. AtmAnA pratyeka pradezo upara viSayAsaktinA kAdavo uDelA paDyA che, e viSayAsaktine toDIzuM tyAre dharma Avaze. juo dareka kALamAM sAdhu-sAdhvI thoDA rahevAnA, zrAvaka-zrAvikA vadhAre ja rahevAnA. zrAvaka tene kahevAya ke, je dharmane sadahe, puNyane vAve, pApane kApe, dinapratidina zrAvakanI zraddhA vadhatI jAya, pApapravRtti ghaTatI jAya, ne puNyAnubaMdhI puNya vAvato jAya. A = kRti rUti zrAva : zrAvaka, dharmanuM zravaNa niraMtara kare. zravaNa pachI tene sadahe. je jJAna zraddhAmAM pariNAma pAmyuM che te ja jJAna upayogI banI zake che. va = dhanAdi badhI zaktine 7 kSetra ane jIvadayAmAM vAve. ne puNyAnubaMdhI puNya meLave. ka = aDhAra pApone jIvanamAMthI kApato jAya, kApato jAya. ApaNAM jIvana pApathI bharelAM che. covIsa kalAka ATalAM badhAM pApo niraMtara thayA ja kare, thayA ja kare, ane sAme eka kalAkano dharma-zuM asara kare ? juo, pApa thavuM e moTI vAta nathI. anAdinA saMskAro, ane azubhanimitto A be bhegAM thAya to dArU + devatA maLatAM visphoTa thAya che tema pApo rAcImAcIne thavAnI saMbhAvanA UbhI thAya che je bahu sAtvika, jAgRta, aMtarmukha, hoya te ja bacI zake. kalikALamAM sAttvikatAno dukALa che. dareka kALamAM sAttvika jIvo ochA ja hovAnA. paNa pApo thaI gayA pachI pApo tamane DaMkhe che ? khaTake che ? tamArA jIvanamAM IcchAe ke anicchAe, rasapUrvaka ke rasa vinA, jANatAM ke ajANatAM karAyelAM kayA pApo khaTake che ? je cIja jIvanamAM khaTake che, te nIkaLyA 2010_05 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vagara rahe nahi, e kAyado che. AMkhamAM paDeluM taNakhaluM, peTamAM UpaDeluM zULa, pagamAM vAgelo kAMTo, dAMtamAM bharAyeluM photaruM kyAM sudhI rahe ? tema jIvamAM pApa khaTake to kyAM sudhI rahe ? te nIkaLe ja. jainadarzanamAM je viveka che te bIjAM darzano pAse nathI. nA sIsodiyA vaMzanI utpattino itihAsa paNa AryAvartanI saMskRtinI sAkSI pUre che. rANA pratApa sIsodiyA vaMzanA che. A vaMza zarU thayo che temAM jIvadayAnI saMskRti javAbadAra che. A vaMzamAM pUrve je rAjA thayo. tene koI roga thayo. e roganA ilAja mATe cArebAju doDadhAma thaI. aMte eka upAya kAmayAba nIvaDyo. rAjA nirogI thayo. pachI pUche che ke kyA upAyathI mane sAruM thayuM ? te jANavuM che to tevI davA bIjA rogIne paNa ApI zakAya. A davAnI rIta jANI. temAM paMceMdriyano ghAta thayo hato eTale rAjAne A sAMbhaLI ghaNuM du:kha thayuM. mArA AtmAne bacAvavA paMcaMdriyano vadha thayo ? jAta upara napharata thaI. saMsAramAM nIvo nIvarya nIvanakunI pratIti thaI. khUba duHkha thayuM. AtmA jAgRta hato. doDyo guru pAse, prAyazcitta levA mATe ! saMnyAsI pAse prAyazcitta mAMgyuM. anyadarzanamAM viveka bahu ocho che. garama-garama sIsuM pIvAnuM prAyazcitta ApyuM. rAjA paNa garama garama sIsuM pIne marI gayo. tyArathI tenA vaMzajo sIsodiyA kahevAyA. Aryane pApa khaTake che, anAryane duHkha khaTake che ane jainone (duHkhanA kAraNabhUta) sukha khaTake che. tamane zuM khaTake che ? jAtanuM posTamorTama jAte ja karavAnuM che. vyAkhyAna sAMbhaLIne AtmagaveSaNA karazo to zAsana maLyAnI sArthakatA che. jo Ama rAjA anyadarzanamAM janmyA hatA. bappabhaTTasUri temanA guru hatA. pUrvabhavanA saMbaMdho cAlyA Ave che. banne goThiyA hatA. tenA gurue tene pratibodha karavAnI ghaNI koziza karI. ghaNI mahenatanA aMte kaMI pariNAma na AvyuM eTale kaMTALIne te vihAra kare che. tyAre devI kahe che ke, ""maratAM maratAM A tamArAthI ja pAmaze.' Ama rAjA eka divasa bahAra nIkaLyo. caMDALanI jhuMpaDI joI. caMDALanI strI sAthe bhoga bhogavavAnuM mana thayuM. tyAM strI pAse pahoMcyo. paNa aMdaranA viveke vicAra Apyo ke ATalI hada sudhI patana ? pAchA pharyA. manamAM pArAvAra pazcAttApa thayo che. lAva, mArA saMnyAsI pAse jAuM ane prAyazcitta karuM ! rAjA saMnyAsI pAse gayA ane mananA azubha vicAro badala prAyazcitta mAMgyuM. ane kahyuM ke huM rAjA chuM ema mAnIne mane ochuM prAyazcitta Apazo to talavArathI mAthuM kApI nAMkhIza. zAstra mujaba je yogya prAyazcitta Ave 2010_05 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka 141 te ja Apazo. kAraNa ke koIpaNa saMyogomAM mArI Atmazuddhi thavI joIe. saMnyAsIe kahyuM ke loDhAnI pUtaLI cAre bAjuthI tapAvavAmAM Ave ane tene tuM bheTe to tAruM pApa khape. rAjA kahe kabUla, pApathI mukti maLatI hoya to marI javA paNa taiyAra chuM. paNa bhavitavyatA kAMIka judI haze. bappabhaTTasUrine A prasaMganI khabara paDI. tyAM pahoMcI gayA. rAjanuM ! eka miniTa thobhI jAva. mAre tamane maLavuM che. tame manathI pApa karyuM che ke kAyAthI ? manathI karyuM che to tenI sajA manathI paNa bhogavAI jaze. tame manathI loDhAnI pUtaLIne bheTavA taiyAra thayA cho to basa, pApa marI gayuM. manathI pApa karanArAne kAyAthI kevI rIte prAyazcitta hoI zake ? basa, Ama rAjAne A vAta besI gaI ane rAjA bacI gayo. pApa karatI vakhate jIva kevo che ? prAyazcitta karatI vakhate jIva kevo che ? jainazAsana enA para pApanI TakAvArI mUke che. vaLI prAyazcitta ApanArA guru kevA che ? pUrvadhara che, jJAnI che, kevaLI che. to pApathI chUTI zakAya che. kevaLI tamArA pariNAmane joIne kahI zake che. "zuddho si' tuM zuddha thayo che. prAyazcittano prANa che pazcAttApa. pApabhIrutA guNa hoya to pazcAttApamAM tIvratA AvI zake che. saraLatApUrvaka AlocanA karavAnI che. dharma saraLa AtmAmAM rahe che. ghaHo suddhasa viThTha | ane saraLa AtmAnI zuddhi thAya che. modI Daguma. AlocanA eTale tamArI kALI kitAbane khullI karavAnI che. vAMcanAra guru tamAruM piksara jANe sAkSAt joI rahyA hoya tevuM lAge, eTaluM vistArathI lakhavuM joIe. bolo thayuM e thayuM. paNa have zuddha thaI javuM che ? tamArAM pApo tamane DaMkhe che ? A bhavamAM zuddhi na karo to A bhavamAM karelAM pApo, pazcAttApa, prAyazcitta, zuddhikaraNa karavAnuM A bhavamAM cUkyA ane bhavAMtaramAM prAyazcitta karavAnuM rAkhyuM to 50% yogyatA naSTa thaI jAya che. kAraNa ke AtmA niSphara banyo che ane bIjA - trIjA bhavamAM gayo to to yogyatA naSTa thaI jAya che. basa, pachI to durgatinA bhavomAM, tiryaMcanA khADAmAM janma maraNa karavAnA rahyA. Aje lokottara zAsana maLyuM che. ApaNAM karelAM pApo jagatane kahevAnA nathI. ayogya sthAne pApo kaho to doSa lAge che ane yogyane na kaho to paNa doSa lAge che. je AtmA pacAvI na zake tene kahevuM te pApa che. tamArAM pApo tamArI patnIne na kahevAya ane kaho to te AtmA adharma pAme ane dharmathI bhraSTa thAya evI moTI saMbhAvanA che, mATe na kahevAya. - ApaNAM karelAM pApo jagatamAM koIne ja kahevAnA nathI. koI pUche ke, te A pApa karyuM hatuM ? to "nA" kahe. A javAba pApa chupAvavA 2010_05 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 mATe nathI. AmAM mAyA nathI. paNa sAmo AtmA pacAvI zake tema nathI mATe A javAba Apyo che, tamAre AbarU sAcavavI hoya, jagatamAM sArA kahevarAvavuM hoya to A mAyA e doSa svarUpa banI jAya che to tamArA jevo daMbhI, pApI koI nathI. strI karatAM sAmAnyathI puruSanI buddhi vadhAre hoya che. strI bhava maLyo. have potAnI buddhine nirmaLa karavI, svaccha karavI AgaLa vadhAravI e zakyatA ochI thaI gaI. [saMsAravartI mohAdhIna jIvo jagatamAM kazuM pacAvI zakatA nathI] mA gAMdhIjImAM pApabhIrutA, saraLatA bhale che. paNa viveka nathI. mAro bApa mRtyu pAmyo che. zaba paDyuM che. paNa huM mArI patnI vinA rahI zakyo nathI. A emanI saraLatA bhale ghaNI che paNa badhAne kahIne phAyado zuM ? enAthI lAbha zuM ? jyAM tyAM na kahevAya. ayogya sthAne na ja kahevAya ane yogya sthAne kahevuM ja paDe. pApanA prAyazcittanI yogyatA A bhavamAM ja che. pApa khaTake che ? DhAMkavAM che ke suyogya sthAne khullAM karavAM che ? aMdaramAM ATalA badhA maLa paDyA che. aMdaramAM jyAM viSayAsakti jAma paDelI che. tyAM dharmakriyA kare kevI rIte ? dharmakriyA kare to paNa tenuM yathArtha phala kevI rIte maLe ? puNyAnubaMdhI puNya na baMdhAya. aMdaranA maLo viziSTa bhAvone pedA ja na thavA de. Avo manuSyajanma mAtra niSphaLa che ema nahIM paNa nukasAnakAraka paNa che. pazcAttApa na thAya to paNa AlocanA levI ke na levI ? pazcAttApa darekane Ave evuM nathI. koIne thoDo pazcAttApa thAya ke, meM A khoTuM karyuM eTaluM ja thAya. koIne pArAvAra pazcAttApa thAya. duHkhI duHkhI thaI jAya. pazcAttApa na hoya to pazcAttApa lAvavA prayatna karavo, paNa prAyazcitta to levuM ja rahyuM. ja sItAjIno pUrvabhava che. teo vegavatI nAmanI brAhmaNa kanyA che. te vakhate gAmamAM eka jainAcArya atizaya prabhAvika hatA. aneka loko temanAthI dharma pAmatA hatA. kanyAthI A sahana na thayuM. vasaMtaRtumAM badhI vanaspati khIle che tyAre javAso sukAya che. A kanyA paNa AcAryanA utkarSathI karamAI jAya che ane AcAryazrIne kalaMka Ape che. loko AvatA baMdha thaI gayA. dharma pAmatA aTakI gayA, urdu adharma pAmavA lAgyA. basa, ahIM ja pApa baMdhAI gayuM. AcArya mahArAjane potAnI pratiSThAnI paDI nathI paNa zAsananI apabhrAjanAmAM pote nimitta banI gayA enuM pArAvAra duHkha che. mahAtmA vicAre che ke mArA pUrvabhavanA koI pApano udaya che. paNa zAsananuM zuM ? ane cAre prakAranA AhArano tyAga karyo. najIkanI adhiSThAyaka devI jAgI. eNe vegavatIne gAMDI banAvI dIdhI. jIvane pApa karatAM jeTalo rasa 2010_05 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka 143 Ave che teTalo ke tenA karatAM vadhAre rasa prAyazcittamAM Avavo joIe. potAnI bhUlano khyAla AvatAM teNe mahAtmAnI mAphI mAgI, pazcAttApa karyo. Apa to zuddha cho, ajJAnI evI meM ApanI para khoTuM ALa caDhAvyuM hatuM prAyazcita karavA chatAM te pApanA aMzo rahI gayA. tenA kAraNe vegavatI marIne sItAjI banyAM. rAmacaMdrajInI patnI banavA chatAM, puruSottama pati maLavA chatAM, sItA zuddha hovA chatAM, A bhavanI koI bhUla na hovA chatAM, e ja puruSottamathI tyajAyAM. e paNa bIjAnA kahevAthI. karmasattAno aTala siddhAMta che. mAnavabhavamAM nirmaLa buddhi maLavI joIe. A buddhi sUkSma, tIkSNa, svaccha joIe to AgaLano mArga kapAya, saMsArasAgara tarAya. A puNya, AvI buddhi jenI pAse che, tenA puNyanI koI mAjA nathI. karoDapatinuM ke sattAdhIzanuM paNa puNya A puNya pAse vAmaNuM che. buddhimAM mohanIyakarmano kSayopazama bhaLe eTale buddhi prajJA banI jAya. A samyabuddhi prajJA e prakAzasvarUpa che. - AlocanA ane zuddhikaraNa vinA dharmano raMga jAme nahIM. tamAre AlocanAthI zuddhi karavI nathI. TI.vI. vagere pApo choDavAM nathI ane dharma joIe che-lagabhaga asaMbhavita vAta che. zrAvaka vepAra kare e arthadaMDa che. vepAra vagara khAya zuM ? pIe zuM ? parivArano nirvAha kevI rIte kare ? A enA mATe arthadaMDa che. paNa sAta vyasana, nATaka, ceTaka, moja-zokha e badhuM anarthadaMDa che. pattAM ramo cho - anarthadaMDa che. TAima pasAra karavA mATe ramo cho to paNa anarthadaMDa che. ane paisAthI ramatA ho to mahAanarthadaMDa che. nimprayojana pApo upara saDasaDATa kApa mUkI do, ekadama kAtara mUkI do. jIvananAM pApo khaTakatAM hoya to anartha daMDanAM pApone kApavAnI taiyArI che ? jenA jIvanamAM pApabhIrutA, saraLatA che te icchAyoga pAmaze, kAyA - kuTuMba mATe je karavuM paDe te arthadaMDa che ane manane bahelAvavA mATe je karavuM te anartha daMDa che. azlIla sAhityanuM vAMcana, sAta vyasana, TI.vI.. reDIo, oDiyo vagerenAM pApo anartha daMDamAM jAya che, tenA vinA jIvI zakAya tema che. pApabhIratA, saraLatA jemane prApta thayAM haze te AtmA laukikamAMthI alaukikamAM AvI zakaze. saMsAranI pravRttimAM dharma mUko. dharmanI pravRttimAM alaukikatA bheLavatAM jAva. kaI rIte ? dA.ta. tame jamavA beThA. 25 cIjo AvI. nakkI karo mAre be ja cIja khAvI che. pANI pIvuM che. to gaLIne ja pIvuM che, ukALIne ja pIvuM che. jamaNavAramAM jamavA gayA. paccIsa cIjamAMthI eka cIja bagaDI che. najara eka upara kema paDe che ? bIjI covIsa to sArI che ne ? AvuM vicAro to upayoga dhIre dhIre 2010_05 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sudharaze, khAdhA pachI garama garama bhajIyA Ave, becAra khAI javAya ! nA cAle, AhArasaMzA upara kApa mUkyA vinA dharma nahi Ave. jagatamAM dharmanI prApti, pariNati ghaNI ja duSkara che. enI prApti mATe viSayo sAme jhajhUmavuM paDaze. pApapravRtti upara breka mAro. paheravA - oDhavAnI vastu upara paNa viveka rAkho. dharma kriyA haju sahelI che. paNa dharma Avavo durlabha che. dharmapravRtti vadhAravI che ? pApapravRtti choDavI che ? to AgaLa vadhAze mA 7 milanA mAlika kasturabhAIne keTalI joDano parigraha hato ? mAtra cha joDI kapaDAMno. A khabara che tamane ! amadAvAdamAM janmyA cho chatAM khabara nathI, kAraNa ke sAttvika vAMcana nathI. temanI AtmakathAmAM A lakhyuM che. A vAta sAMbhaLIne navasArInA eka bhAIe bAra mahinA mATe pAMca joDI vAparavAno abhigraha karyo. abhigraha karatAM to karyo, paNa muzkelI lAgI, bAra mahinA mAMDa pUrA karyA ane pachI bIje varSe parigraha vadhArI dIdho. bhAIo karatAM benono parigraha amaryAdita hoya che. temanI pAse keTalI sArI che te temane khabara nathI. koI paNa navI DijhAIna-phezana jue ke tarata ja vasAvI le. zarIranI TApaTIpamAM keTalAM karmo baMdhAya che ? te vakhate AyuSya baMdhAya to durgatinuM baMdhAvAnI pUrI zakyatA che. dehano rAga poSatAM, ArtadhyAnanI ane durgatinI saMbhAvanAne nakArI zakAya tema nathI. e paradezamAM eka strIne pArTImAM javAnuM hatuM. te DresiMga rUmamAM papha - pAuDara - lAlI - lipasTIka vagere. sauMdaryanAM prasAdhanonI vacce taiyAra thaI rahI che. attara - senTa lagADIne manamAM malakAya che. rUmamAM ekalI ja che te bolI rahI che ke mArI uMmara to 51 varSanI che paNa huM 16 varSanI kanyA jevI dekhAuM chuM !! ! pArTImAM pahoMcI gaI, pArTImAM tenI beThaka barnADa zonI bAjumAM AvI. ADIavaLI vAto karI misTara zone te pUche che ke, "tame mArI uMmara keTalI dhAro cho ?' tene ema ke mane bahu nAnI uMmarano ja AMkaDo Apaze. paNa barnADa zoe kahyuM ke, tamArI mukhAkRti jotAM 18 varSanI uMmara lAge che, tamArA mAthAnA bhUkharAM vALa jotAM 19 varSanI uMmara lAge che ane "hAvabhAva ane nakharAM jotAM 14 varSanI uMmara lAge che, ane traNeno saravALo karIe to tame 51 varSanI uMmaranA cho evuM anumAna thaI zake che. tame game teTalA papha pAuDaranAM DabbA khAlI karI nAMkho paNa tamAruM aMdaranuM pratibiMba sAmAnA AtmAmAM paDe che. teno abhimAnano kepha UtarI gayo. teNe niyama karyo ke zarIranI TApaTIpa AjathI baMdha. A to anArya dezanI vAta thaI. Arya dezanI sannArIo to samaje ja che ke huM AtmA chuM. zarIra nathI, to pachI zarIranI TApaTIpanI matalaba ja zuM che ? kevaLa patinA cittane AvarjIta karavA mATe strIo 2010_05 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka 145 zaNagAra saje che ane mATe ja patinI gerahAjarImAM saMpUrNa sAdagIne apanAve che. AyAvartanI A saMskRtinAM darzana ApaNane zrIpAla rAjAnA rAsamAM thAya che. zrIpALa rAjA jyAre paradeza javA utsuka bane che tyAre mayaNA zuM kahe che ? te sAMbhaLo. rAsanA bIjA khaMDanI bIjI DhALanI gAthA : AjathI karIza ekAsaNuM re, karyo sacitta parihAra. kevaLa bhUmi saMthArazuM re, tajyAM snAna zaNagAra." pratyeka vastumAM viveka jarUrI che. puruSone bahAra javuM hoya to taiyAra thatAM 2 miniTa basa thaI paDe ane strIone bahAra javA mATe 20 miniTa ochI paDe che. saMsAranI A badhI vyartha pravRttimAM AtmAno kiMmatI samaya gumAvI rahyA chIe. A badhAmAM ApaNA bhAvaprANano nAza thAya che. saMsAramAM kartA - bhoktA bhAvano nAza karI jJAtA - dajhA banI jAva, saMsAramAM meM karyuM ema bolavuM paDe to vyavasthA mATe bolo paNa aMdarathI avasthA banAvIne na bolo. A to bhavitavyatAnuM nATaka che. karmanI kathanI che, karmano kathalo che. ApaNe to mAtra kaThapUtaLInAM pAtro jevAM chIe. karmonI dorI pramANe jIvIe chIe, nAcIe chIe. vivekI vicAre ke saMsAramAM mAre jIvavuM joIe evI rIte huM jIvuM chuM ke mAtra jIvAya che tema jIvuM chuM ? nizcayanayathI huM pugalabhAvano kartA nathI. ane karAvanAra paNa nathI ane karanArane sAro mAnavAno mAro svabhAva nathI. huM to caitanyasvarUpa AtmA chuM, te jaDathI kevI rIte lepAya ? A ja vAtane jJAnasAramAM pa.pU.upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. jaNAve che ke nA'haM pudgalabhAvAnAM kartA, kArayitA'pi ca, nAnumantA'pi, cetyAtmajJAnavAn lipyate katham // syAdvAdadarzana A jaNAvIne kahe che ke vyavahAranayathI jIva zubhAzubha karmo bAMdhe che, tenA phaLane bhogave che mATe tenA jIvanamAM viveka jarUrI dareka pravRttimAM ApaNo kartutvabhAva hoya che te ja bhayaMkara pApodaya che, tIvra mithyAbhAva che. A jIva saMsAramAM bhavitavyatAne mAnato nathI, teno ahaMkAra poSAya che. badhI pravRttimAM te kartRtva bhAva karato Avyo che tethI ahaMkAra moLo paDato nathI. kavie kahyuM che ke "huM karuM huM karuM e ja ajJAnatA, zakaTano bhAra jema zvAna tANe.' gADA nIce kUtaruM cAle che ane mithyAbhimAna kare che ke A gADuM huM calAvI rahyo chuM. basa ApaNI paNa kaMIka A ja dazA che. saMsAramAM je prasaMgo banI rahyA che, ane saMsAramAM je prasaMgo banI 2010_05 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 yogadRSTine ajavALAM : bhAga-1 cUkyA che temAM A bhAva-kartutvabhAva lAvavAnuM baMdha karo. to ahaMkAranuM visarjana thatAM tamArA vikalpono aMta Avaze. vyavahAramAM vyavasthA mATe je kAMI karavuM paDe te karo, je kAMI bolavuM paDe te bolo, je kAMI mAnavuM paDe te mAno, paNa aMdarathI AtmAne samajAvo ke meM kazuM ja karyuM nathI. taNakhalAnA be TukaDA karavAnI paNa mArI tAkAta nathI. taNakhalAnA be TukaDA na thavAnuM jJAnInI dRSTimAM hoya ane tame ahaMkArathI taNakhalAnA be TukaDA karavA gayA to najIkano koI devatA tamArAM AMgaLAMne kApI nAMkhaze. have karo be TukaDA ! thaI zakaze ? kyAMya ahaMkAra cAle tema nathI. te te kArya karavA mATe puruSArtha che. kArya karyA pachI AtmAne vikalpothI DahoLavAno nathI. dharmamAM paNa puruSArtha pradhAna che paNa puruSArtha karyA pachI vikalpa pradhAna nathI. dA.ta. saMyamanI pAlana karI zuddha gocarI lAvavAno puruSArtha karyo, sArI vAta che. paNa eno svAdhyAya karavAno nathI. sAdhanA saMyamanI, svAdhyAya to svarUpano karavAno che. sArAmAM sArA vyAkhyAnathI hajArone DolAvyA pachI AtmAe to svarUpamAM ja TharavAnuM che. prabhunI vAta prabhunA bhaktone kahI emAM zI dhADa mArI che ? urdu lokoe ApaNane ekacittathI sAMbhaLIne ApaNane paropakAra karavAnI taka pUrI pADI ane prabhue paNa zAsana sthApIne ApaNane mokSamArga batADyo. to ApaNe batADI zakyA chIe. TUMkamAM bIjAnA upakAronI svIkRti karavAthI abhimAnano nAza karavo sahelo thaI paDe che ApaNA bhAvamanamAM eTale matijJAnanA upayogamAM (ja kevaLajJAnano eka pArTa che temAM) mohanA vikAro na rahevA joIe. matijJAnane svaccha banAvatAM AvaDavuM joIe ane matijJAna nirmaLa bane to ja paramAtmAnI AjJAno dharma karyo kahevAya. ane matijJAna svaccha na bane to tame kaMI ja karyuM nathI, kaMI ja pAmyA nathI. mAtra majUrI karI che evuM mAnajo. dharmakriyA kAyayoga ane vacanayogane AdhAre che. kriyA karatAM manane kevuM rAkhyuM ? ane kevuM rAkhavuM joIe, e ApaNe jovAnuM che. zarIranI sAta dhAtunI jema AtmAne paNa pAMca dhAtu che. zarIramAM rasa, rudhira, mAMsa, meda, majjA, asthi, vIrya, vagere sAta dhAtuo karmanA udayathI maLe che. AtmAnI jJAna - darzana - cAritra - tapa - vIrya svarUpa pAMca dhAtuo mohanA udaye raMgAIne loDhA jevI banI gaI che. have paramAtmA rUpI pArasamaNinA saMge (AjJA pAlanathI) bahirAtmAne aMtarAtmA banAvavA dvArA paramAtmA rUpI suvarNa banAvavAno che. A ja sAcuM AtmasamarpaNa che. zrI AnaMdaghanajI ma. zrI sumatinAtha bhagavAnanA stavanamAM kahe che ke, "bahirAtama tajI, aMtaraAtama rUpa thaI thIrabhAva sujJAnI, paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arapaNa dAva sujJAnI, sumati caraNakaja Atma , 2010_05 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka 147 arapaNA" atyAra sudhI audayika bhAvonI tANamAM ja jIvana pasAra karyuM che, have mohanA kSayopazama bhAvo vaDe audayikabhAvone niSphaLa banAvIne svarUpano AMzika anubhava karI kSAyika bhAvanuM lakSya karavAnuM che. audayika ane. kSayopazama baMnne bhAvo apUrNa che, chatAM pharaka che-kSayopazamabhAva sAdhaka che; bahudhA vikabhAva bAdhaka che. kUvo paNa khADo che ane hoja paNa khADo che. chatAM be khADAmAM pharaka che. kuvAmAM pANI bharavuM paDatuM nathI aMdarathI nIkaLyA ja kare che. hojamAM pANI bharavuM paDe che. temAMthI pANI vaparAtAM hoja khAlI thaI jAya che eTale vAraMvAra pANI bharavuM paDe che. kUvo e Tekaro nathI, samatala nathI, khADo ja che chatAM aMdaranI - bhUgarbhanI saravANI joDe saMbaMdhita che. kUvAne eka vakhata khodavo paDe. badhA mATInA tharo kADhI nAkhyA pachI, pANI AvavAnuM cAlu thayA pachI, avirata pravAha rahe che. kSayopazama bhAva hoja jevo che. kSAyikabhAva kUvA jevo che. karmo rUpI mATInA thara dUra karyA pachI AtmA nizcita thaI jAya che. kSayopazama bhAva TakAvavo paDe che. kSayopazamane jAgRtithI, sAvadhAnIthI TakAvavAno che. kSAyika bhAva to ekavAra nirAvaraNa banI gayo pachI nizcitatA Ave che. kUvAmAM ekavAra mATI khodavI paDe, ekavAra zrama karavo paDe pachI enAM mIThAM phaLa kAyama mATe maLe che, jAgRtithI kSayopazama Take che, vadhe che, nirmaLa bane che. ane pariNAme karmo tUTe che. guNono AvirbhAva thAya che. kSayopazama bhAva che tyAM sudhI vItarAgatA nathI. paNa vairAgya che. kSAyikabhAva AvatAM ja vitarAgatA Ave che. audayikabhAvomAMthI kSayopazama bhAva pAmavA mATe manuSya bhava che. kSayopazama bhAvamAMthI kSAyika bhAva pAmavA mATe manuSyabhava che. ApaNe kUvo to khodyo nathI paNa hoja paNa banAvyo nathI. laukikamAMthI alaukikamAM jaIzuM tyAre icchAyoga Avaze. pApanI pravRtti ghaTADavAthI, dharmanI pravRtti vadhAravAthI icchAyogamAM jaI zakAya che. pApanI pravRtti karavI paDe to paNa temAM viveka ane jAgRti hovAM jarUrI che. icchAyogano dharma samajAI jAya e moTAmAM moTuM jamA pAsu che. IcchAyogIne saMsAranI koI cIja sArI lAgatI nathI. saMsArane samajavA mATe eka daSTi keLavavI paDaze. dA.ta. tame vicAro ke, patnI kubhArajA kema maLI ? duSTa kema maLI ? kajiyALI kema maLI ? A rIte paNa prabhuno upakAra ke mUccha utAravAnI taka maLI atyaMta rAgAdithI aTakavAnuM thayuM. paisA cAlyA gayA ? to vicAro ke kRpaNano ziratAja chuM, dAnamAM AgaLa na vadhyo. prabhuno upakAra ke A rIte dhananI mUccha utAravAnI 2010_05 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 taka ApI che. 50 lAkha rU. gayA hoya to paNa icchAyogI A rIte potAnA manane vALI zake che. nA saMta tukArAmane karkazA patnI maLI. koIne tyAM bhajana karavA gayA. tyAMthI pAMca - pacIsa zeraDInA sAMThA temane ApyA. rastAmAM badhAne ApatAM ApatAM ghera gayA, tyAre eka ja sAMTho bAkI hato. strI kahe lo, eka ja lAvyA, ema karIne vAMsAmAM sAMTho mAryo, phaTakAryo ne tarata ja be TukaDA thaI gayA. saMte be TukaDA sahajatAthI laI lIdhA ane ThAvakAIthI kahyuM, ke le, eka tAro ane A eka mAro. vAtane kevI saraLatAthI laI lIdhI. icchAyogI sarjananuM zUnya karI zake che ane je icchAyogI nathI te zUnyamAMthI sarjana karIne du:khI thAya che. IcchAyogano dharma AtmAne keTalA badhA azubha bhAvomAMthI bacAve che ? tamane kaI vastunI nyunatA khaTake che ? icchAyoga hoya to kevI rIte AgaLa vadhAya ? ane kadAca icchAyoga na hoya to kevI rIte pamAya ? e mATe vyathita cho ? ciMtAtura cho ? jIvanI aMdara anAdikALathI ajJAnanA yoge pApanA saMskAro paDyA che. A bhavamAM nimitta pAmIne daDha - daDhatara - daDhatama karyA che. have tene kADhavA mATe jIve kaTIbaddha thavuM paDaze. sArApaNuM e eka evuM rokANa che ke je kyAreya niSphaLa jatuM nathI. Goodness is the only investment that never fails. jiMdagImAM tame je kAMI meLavo cho, enI kiMmata 10% che ane e meLavyA pachI tame je bano cho, tenI "90% che. Life is 10% what you take it, and 90% what you make it. jaina zAsana kola Ape che ke tame dharma karavAno saMkalpa karazo, tyArathI tamArI caDatI thaze. AlocanAnA bhAvamAM rahelo AtmA Alocaka che, zuddha che. AlocanA levA mATe tame gADImAM beThA. hajI sAbaramatI AvyuM nathI. tyAM pAchaLathI Trakano eksiDanTa thayo. hemALe : "zcimavi Rta' karAtuM hoya e karyuM kahevAya e nyAyathI AlocanAnA bhAvamAM rahelo AtmA zuddha che, supara che. AlocanAnA kAgaLo tame lakhyA, posTamAM nAkhyA, athavA koInI sAthe mokalAvyA, javAba Ave te pahelAM tame marI gayA to paNa tame zuddha cho. AlocanAthI tamArI sagati che. bAhubalInuM hRdaya pharyuM, eka ja pagalAmAM kevaLajJAna thaI gayuM. chedasUtromAM AlocanAno adhikAra Ave che, tyAM kahyuM che ke, AlocanA levA jatAM aDadhe raste ghaNAne kevaLajJAna thayuM che. AlocanAnA sthaLe pahoMcatA ghaNAne kevaLajJAna thayuM che. ghaNAne guru samakSa AlocanAno ekarAra karatAM karatAM 2010_05 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryasaMskRtinI jhalaka 149 kevaLajJAna thayuM che. mAMdA paDo to UMTavaidya pAse javAya ja nahIM. sArA vaidya pAse ja javAya ! tema yogya guru na maLe to AlocanA levA mATe bAra varSa sudhI rAha jovI joIe, 700 yojana sudhI pharavuM joIe. bhagavAna pAse pApI bahu pApI bolyA karo to pApa na nIkaLe. guru pAse jAva to pApa nIkaLe. nAnA paNa pApanI upekSA bahu khataranAka che. nIkaLI gayelI kensaranI gAMTha jIvADe, nAno paNa rahI gayelo kAMTo sepTIka thaIne mota lAvI de. badhAM pApo vyavasthita lakhIne AlocanA laIne zuddha thaI javuM joIe. AlocanA mATe vilaMba na karavo. vArSika kartavyo 11 kahyAM che temAM chelluM zodhi = AlocanA che, te paryuSaNamAM bIje divase sAMbhaLo cho, pachI kema karatA nathI ? AyuSyano kyAM bharoso che ? cAritra eTale navo janma. cAritra letAM pahelAM AtmAe potAnA jIvanamAM zuddhikaraNa karI levuM joIe. brAhmaNane dvija kahevAya che. janoI paheravAno avasara e temano bIjo janma kahevAya che. te ja rIte samyakatvanI prApti eTale AtmAno punarjanma. e pahelAM badhA khoLiyAnA janmo che. A to AtmAno janma che. sAco zrAvaka koNa ? sAco jaina koNa ? samakitI. je divase jIvanamAMthI badhAM pApano udaya, baMdha vagere jAya te divase pUrNa saMtoSa mANavo joIe. tame to thoDuM karIne AtmasaMtoSa mAnI lo cho mATe vikAsa thato nathI. devapAla to prabhunAM darzana karI AnaMdavibhora banI eka jhADa nIce sUto che. devanuM varadAna che ke sAtamA divase rAjA banavAnuM che. tyAM gAmamAM rAjA aputrIyo mRtyu pAme che. hAthI kaLaza laIne pharatAM pharatAM ahIM Ave che ane devapAla upara abhiSeka kare che. A govALiyo rAjA thAya te koIne gamatuM nathI. eTale badhAe Ano inkAra karyo. deva svapnamAM Ave che ane kahe che ke tame AvatIkAle mATIno hAthI banAvIne tenA upara besIne gAmamAM pharajo. devapAle paNa tema karyuM ane devatAI zaktithI A mATIno hAthI cAlato joI prajAjane paNa A camatkAra pAse namaskAra karyo ane tene rAjA tarIke svIkAryo. zrI arihaMta prabhunI bhAvathI karAyelI bhakti TheTha mokSa Ape che ane mokSa na Ape tyAM sudhI AtmAnuM sarva prakAre rakSaNa kare che. mATe prabhunI batAvelI ArAdhanAmAM pramAda na karavo. jInazAsanano sAra dazavidha kalpa, dazavidha sAmAcArI ane dazavidha yatidharma che. 2010_05 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrayoga zAstra chepradhAna jemAM evo dharmavyApAra te zAstrayoga che. zAstramAM je rIte batAvyuM che, je rIte karavAnuM kahyuM che, te pramANe dharma karavo te zAstrayogInuM lakSaNa che. nidA - kuthalI - vikathA - viSaya - kaSAya - madyapAna vagere pramAdo zAstrAyogInA jIvanamAM leza paNa na hoya. zAstrayogI zrAddha hoya che eTale tevA prakAranA mohano apagama thavAthI saMpratyaya Atmabodhane pAmelA zAstrayogIo hoya che. tIvrabodha hovAthI teo Agamane anusAra kAlAdine anusaranArA hoya che. zAstrayoganuM varNana karatAM kahyuM ke, zAstrayogastviha jJeyo, ythaashktyprmaadinH|| zrAddhasya tIvrabodhena, vacasA'vikalastathA // 4 / / zAstrayoga mATe cAra vastu jarUrI che. (1) yathAzakti pramAda tyAga (2) saMpratyayAtmaka zraddhA (3) tIvrabodha ane (4) avikala yoga eTale yoganI akhaMDitatA pramAdarahita jIvana jIvavuM ati duSkara che. Aja sudhImAM anaMtAbhavomAM paramAtmAnuM zAsana ne dharmavyApAra maLavA chatAM pramAdathI jIva hArI gayo che. pramAda cetanAne haNI nAMkhe che. mUcchita kare che. mATe ja prabhue zrI gautamasvAmIne "samaye nIyama na jAya' kahIne kSaNa mATe paNa pramAda na karavAno upadeza Apyo che. vinayanA bhaMDAra, taddabhava mokSagAmI gaNadhara bhagavaMtane kahevA vaDe bhagavAna badhAne ja kahI rahyA che. pramAda e bhAvazatru che, tene oLakho, tenI joDe mitratA na rAkho, kadAca pramAda sevavo paDe to paNa sAvadha raho. joke sAdhake pahelAM to pramAdanA svarUpane samajavuM paDe. pramAda A che. nidrA, vyasana, vikathA, kuthalI, rAgadveSAdikaSAya, viSayAsakita, smRtibhraMza, dharmakriyAmAM bhrAMti, dharmamAM anutsAha, dharma pratye anAdara - A badhAno samAveza pramAdamAM thAya che. zrI RSabhadeva bhagavAne saMyama laI 1,000 varSa ugra sAdhanA karI kevaLajJAna meLavyuM, emAM eka ahorAtra mAtra UMghano che. covIsa kalAkathI vadhu prabhue nidrA nathI lIdhI. sAdhanA ane nidrAne vera che. meLa nathI. sAdhaka UMghaNazI na hoI zake. UMgha ochI karavA AhAra ocho karavo ane khAsa sAMje AhAra ocho levAthI, mAtra pravAhI jevuM levAthI UMgha upara vijaya meLavI zakAya che. AhAra ane UMgha vadhAryAM vadhe, ghaTADyA ghaTe. 2010_05 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrayoga 151 zrI mahAvIra prabhue sADA bAra varSamAM 48 miniTa nidrA lIdhI. emAM ApaNI jema lAMbA thaIne to sUtA ja nathI. sADA bAra varSamAM ugra pariSahonA kAraNe atyaMta zramita thavAthI jyAM na cAlyuM tyAM kSaNavAra jhokuM AvyuM, pramAda thayo. A badhA pramAdane bhegA karIe to aMtarmuhUrta thAya. sarerAza eka varSe 4 miniTa pramAda gaNAya. rojanI 1440 miniTa lekhe 360 divasanI lagabhaga 5 lAkha miniTa emAM phakta 4 miniTa zI visAtamAM ? ApaNe to rojanI 350 miniTanI UMgha to ochAmAM ochI laIe chIe, A pramAda che. vaLI jAgRta avasthAmAM paNa pAMce IndriyonA viSayomAM Asakta banIe, temAM ja tanmayatA Ave. tadAkAra, taccitta banI javAya che. covIse kalAka viSayonI khaNaja, viSayonI ruci, viSayonI jhaMkhanA, emAM ja jIvonI sukhabuddhi, emAM ja AnaMda, enuM ja AkarSaNa rahe, te paNa pramAda che. vaLI rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, rati - arati, bhaya - zoka, hAsya - jugupsA, kutUhala - capaLatA A badhA mohanA vikAro che, Ane jJAnI pramAda kahe che. AmAMnA pratyeka pramAdamAM AtmAnA anaMta saMsAranuM rIjharvezana karavAnI tAkAta che to badhAno samudAya jenAmAM haze tenA bhAvinI kalpanA paNa dhrujAvanArI bane tema che. pramAdanI bhayaMkaratA samajAya to ja dharmamAM AgaLa vadhI zakAya tema vikathA e paNa pramAda che. strIkathA, dazakathA, bhakta (AhAra - pANInI) kathA, rAjyakathA e badhuM pramAda che. A cAra ane darzanabhedinI kathA, cAritrabhedinI kathA vagere pApakathAmAMthI eke ya prakAranI vAta nahi karavAnI. strIo viSe vAtacIta karavI e jema strIkathA che tema strIo sAthe vAtacIta karavI e paNa strIkathA che. mahA tapasvI muni naMdISaNa vezyA sAthe vAtamAM UbhA rahyA to patana pAmyA. patananI pratyeka zarUAta bahu ja pAtaLI hoya che. eTale viveka zaktithI bacavuM joIe. anAdikALanA saMskAro tenuM tophAna karavA utsuka hoya che paNa jo nimitta na maLe to te mAyakAMgalA banI jAya che ane jo nimittothI bacIe to AtmA powerful zaktimAna banI zake che. AtmA nimittavAsI che eTale zubha nimittonA AlaMbanamAM rahevuM. bhojanakathAmAM bhojana aMgenI vyartha vAtono samAveza thAya che. suratI jamaNamAM ghArI to hoya ja che, suratanuM jamaNa ane kAzInuM maraNa vagere bolavuM te paNa vikathA che. hAthI sustI UDe che, evuM bolavuM te paNa vikathA che. 2010_05 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 A pramANe kuthalI eTale binajarUrI vAtacIta paNa pramAda che. pArakI paMcAMtano AmAM samAveza thAya che. vepArIo bahu luccA che. badhAmAM bheLaseLa kare che, A phalANA bhAIno dIkaro juduM jamAvI beTho, Aje rAtre mAMkaDa bahu karaDyA. Aje TrAphIkamAM bahu lAIna bhIDa hatI.'' A badhI vAto nirarthaka che. pramAda che. lAkheNA mAnavasamayanI barabAdI karanAra A kuthalI che. temAM pApakSaya puNyalAbha gumAvavAnuM thAya che. evuM samajIne vyartha bolavAnuM baMdha karo. enI badale arihaMtanI rekorDa cAlu karI do. 400 vAra arihaMta bolavAthI eka upavAsano lAbha maLe che. 152 - AtmAne jenI sAthe saMbaMdha nathI. evI tamAma vAto e vikathA che. A vikathA caitanyane haNe che. jIvanI cetanAne kuMThita karI nAMkhe che. bilakula binajarUrI, phAlatu vAto e pramAda che. krikeTanI kAmenTrI, TI.vI vIDiyo A badhAmAM rasa che, e pramAda che. sabhA : ame to pravRttinA abhAvane pramAda samajIe chIe. uttara : sAva khoTo artha che. saMsAramAM jyAM sudhI yoga che, tyAM sudhI pravRtti che. khoTI carcAo paNa pramAda che. vivekapUrvakanI pravRtti dharma che. magha dArU pIvo te pramAda che. enAthI AtmAno viveka nAza pAme che. jagatamAM madyapAnanA ghaNA nukasAna che tenI badhAne khabara che. C porabaMdaranA rAjAne dArUnuM vyasana hatuM. tenI gaphalatano lAbha uThAvI briTiza sarakAre tenI bebhAna avasthAmAM rAjya lakhAvI lIdhuM. ghena UtaryuM pachI potAnI bhUla samajANI maMtrIne vAta karI. maMtrI vicakSaNa hato.teNe DhaMDhero piTAvyo ke, chellA cAra mahinAthI rAjAnI tabiyata sArI nathI rahetI, magaja asthira thaI jAya che. mana astavyasta rahe che, cena paDatuM nathI eTale chellA 4 mahinAthI rAjAe je vacano ApyAM hoya te phoka samajavAM.'' A rIte briTiza pAsethI rAjya pAchuM laI lIdhuM. vaLI ghaNA zokha khAtara, modern banavA mATe dAru pIe che. A to ekadama tuccha vAta che. ghaNA to kahe che amane magaja para control rahe che amane vyasana nathI. chatAM A vAta paNa vyartha che. jheranA akhatarA na karAya. e ja moTo khataro che. - saMzaya e pramAda che. jyAM sudhI AtmAne potAnA hitAhitano niHzaMka bodha nathI thayo tyAM sudhI te hitamAM pravRtti ane ahitathI nivRtti karI zakato nathI. saMzayanuM nirAkaraNa karIne niHzaMkita bodha meLavavo e darzanAcAra che. te mATe jJAna meLavavuM joIe, bhaNavuM joIe. Aje jaina samAjamAM darzana pUjA vagere karanAro kriyAvarga thoDo paNa maLe che paNa AtmAnI sthiti sudhAravA mATenA jJAnaprApti mATe prayatna karanAra bahu ochA dekhAya _2010_05 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsrayoga che. saMzaya cetanAne malina banAve che, tenAthI AtmA nIco Utare che. ekapaNa nAno niyama ApavAmAM Ave ke dasa miniTa paramAtmAne joyA karavAnA, DAphoDiyAM baMdha karIne darzana karavAnI bAdhA ApuM ? anya vikalpa vinA, anya pravRtti vinA eka sAmAyika karavuM. evI nAnI pratijJA ApuM to pALI zakazo ? ApaNe kazuM ja karI zakIe tema nathI. ApaNI eka paNa kriyAmAM mana bhaLatuM nathI, sthira citte kriyA thatI nathI, pachI AtmAno anubhava kevI rIte thAya ? 153 asthira citte, calacitte karelo dharma alpa puNya baMdhAve che, mAmUlI puNya baMdhAve che. ati sAmAnya puNya baMdhAve che. aMdaranA AdarabhAve, bahumAna bhAve, sthira citte karelo dharma viziSTa koTInuM puNya baMdhAve che. tame Aje je kaMI dharmakriyA karo cho tenAthI mAmulI puNya baMdhAze, ane adhakacarI sAmagrI maLaze. susaMskAra ane zubhAnubaMdha paDavAnI koI zakyatA nathI. AvA alpa puNyathI maLanArI sadgati paNa sAmAnya ja haze potAnA hAthe ghaNAM aMtarAyo jIve nAkhelA che tenA kAraNe saMkleza, asaMtoSa, atRpti, dharma karavAnI viziSTa rucino abhAva saheje raheze. potAne dharma karavAnI ruci nahivat, potAne dharma karavAnA saMyogo alpa, potAne dharma karavAnuM vAtAvaraNa paNa maMda, potAne dharma karavAno utsAha paNa mAmUlI.. adhakacarI sAmagrInA samayamAM saMkleza ane saMkleza ja hoya evo AtmA paralokamAM durgatimAM jAya. ane kadAca sadgati maLe to paNa bhavanapati, aMtarAdino bhava maLe ane temAM paNa halakI kakSAnA devamAM janma thAya, to zubhAnubaMdha nahIM hovAnA kAraNe tyAM dharmanI icchA thavI zakya nathI. pratisamaye asaMkhya devo cyavI rahyA che eTale marI rahyA che. temAMthI lagabhaga badhA ja tiryaMcamAM jAya che. manuSyamAM eka paNa jIva na Ave evuM ghaNI ja vAra bane che. kyAreka ja asaMkhyamAMthI eka asaMkhyAtamo bhAga manuSyamAM Ave che. mAno ke 1 lAkhane asaMkhya kahIe to teno asaMkhyAtamo bhAga 1000 Ave. tethI kyAreka ja devAyu pUrNa karI manuSyamAM jIvo Ave che. have manuSyane utpanna thavAnA sthAna 30 akarmabhUmi, 56 aMtardIpa, 15 karmabhUmi temAM 86 sthAnomAM dharma che ja nahIM, mAtra 15 karmabhUmimAM dharmanI saMbhAvanA che. jyAM asi, masi ane kRSi hoya te karmabhUmi kahevAya che. kadAca karmabhUmimAM paNa janma thaI jAya to paNa tyAM hiMsaka kula, zikArI kula, anArya kulamAM janma thayo to paNa dharmanI saMbhAvanA nahivat 2010_05 For Private &Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 banI jAya che. AphrikAnA jaMgalamAM nIgro jAtinA mANaso potAnA nakho vadhArIne tIkSNa nakho dvArA manuSyanA gaLAnI dhorI nasane cIrIne moMmA mUkI lohI pIe che, jANe ke sTrothI golDaspoTa pItA hoya tema, nirbaMsapaNe manuSyonA jIvatA chatAM lohI pIne teno AsvAda mANatA hoya che. AvI nirdhvasatAvALuM kuLa maLe to paNa dharma karavAnI yogyatA rahetI nathI. kadAca AryakuLamAM janma thayo paNa tyAM mAtA-pitAnA saMskAro na maLyA to paNa janma nirarthaka jaze. tyAM vikAsanI koI zakyatA nathI. saMskArI mAtA-pitA maLavAM e bahu UMcuM puNya che. saMskArI mAtApitA dvArA bAlyakALathI saMskAronuM siMcana maLe che. ane e bAlyakALanuM siMcana yauvanavayamAM bahu kAma kare che. dharmanA saMskAra pAmI jIva vivekI bane che. potAnA hita ane ahitanI samajaNa viveka vinA zakya nathI. vivekI AtmA sattvazIla banI dharmane pAmI zake che. potAnA nimitte bIjAnA dukhamAM vadhAro thAya evuM vivekI kadI na kare, bIjAne duHkhanuM nimitta te Ape nahi eTaluM ja nahIM paNa potAnA nimitte bIjA du:khI thAya tenuM paNa tene du:kha hoya. vivekI satya bole, juThThuM kadI na bole. paNa satya badhuM na. bolAya evuM te samaje che, potAnA satya vacanathI bIjAnA kaSAyanI udIraNA thatI hoya tevuM kaMI na kare, tevuM kaMI na bole, bIjAne ahitakArI, upadravakArI vacana sAcuM hoya to paNa te dravyathI satya che. paNa bhAvathI asatya che. 154 samatAmaya, samAdhipUrvakanuM, cittaprasannatAvALuM, AnaMdaprada vacana e bhAvathI satya che. A samaje te ja vicArIne bolI zake ane te ja dharmI banI zake che. upadezakanI javAbadArI vaDApradhAna karatAM paNa vadhAre che. upadezaka jevAM vacano prasAra karaze, tevAM lokonAM mAnasa banaze. upadezakanuM jIvana zAMta prazAMta, upazAMta hoya. sAttviktAnI vAta karavAnI paNa jhanUnI nahIM banAvavAnA. matabhedo UbhA karavA jevA nathI, matabheda eTale mAnyatAno bheda, vicArasaraNIno bheda emAMthI manobheda sarjAya che ane emAMthI tanabheda sarjAya che. - manobhedanI pUrvabhUmikAmAM mAnyatAno bheda haze ja. Aje DAyavorsa chUTAcheDA kema levAya che ? pUrvabhUmikAmAM vicArabheda rahelo che. DAhyo mANasa vicArabheda ja thavA na de. vicArabhedamAMthI manobheda thAya eTale chUTA paDavAnuM bane che. tanabheda thAya eTale nanAmI nIkaLe. manabhedathI mArAmArI, kApAkApI, aMte nanAmI nIkaLe che. haMmezAM potAnA vicArano sAkSI bhAva joIe. potAnA vicArano Agraha potA pUrato hoI zake, paNa bIjA para lAdavAnuM bane to te vyAjabI nathI. 2010_05 - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrayoga 155 dharmano upadeza upazamabhAva pradhAna che. dharma matabheda na karAve kadAca matabheda thAya to tyAMthI aTake che, manobheda na thavA de. ane tenabheda to thAya ja nahIM. A dharma che. no lavasamak tasa sthi mA{/ET - je upazame che, te ArAdhaka che. no 1 3vasamak tamsa nalthi sArahiUT je upazamato nathI tenAmAM ArAdhanA nathI. dhananA be prakAra : (1) artha-paisA (2) saMskAradhana. mATInA dhanathI, tenA durupayogathI jIva saMsAramAM rakhaDe che, saMskAra dhanathI Atmika guNo maLe che ane sAdhaka ghAtakarmano kSaya karI mokSa meLave che. jIve bhautika sAmagrInuM AkarSaNa, bhautika sAmagrInI ruci, bhautika sAmagrInI vezyA, bhautika sAmagrIno bhogavaTo anAdikALathI karyo che ane tethI ja saMsAramAM rakhaDyo che. eka bAju jaDa sAmagrI che, bIjI bAju AdhyAtmika sAmagrI che. A beno bhogavaTo sAthe thaI zakato nathI. kAM to bhautika choDo, kAM to AdhyAtmika choDo. AdhyAtmika guNono bhogavaTo karatAM karatAM mokSa prApta thAya che. jaDane bhogavo ane saMsAramAM rakhaDo. AtmaguNone bhogavo ane sadgati pAmI mokSamAM jAva, vahelo vahelo mokSa joIe to jaDa sAmagrIne dezavaTo Apo. jaDa ane caitanya baMneno bhogavaTo sAthe thaI zakato nathI, jaDa sAmagrIthI maLatA bhogone AsaktithI bhogavatAM saMsAramAM rakhaDavuM paDe che. te mokSamAM pratibaMdhaka bane che, jIvane herAna - parezAna kare che. jinezvaro e apramatta jIvana jIvanArA zAstrayogI che. jinakalpIo paNa viziSTa prakAranA mahAtmAo che. rAma kAkaMdIne dhannAe cAritra lIdhA pachI rAtadivasa karma khapAvavA mATe pracaMDa puruSArtha karyo. 9 mahinAnA niraticAra saMyamajIvana pALIne sarvArthasiddhamAM gayA. manuSyabhava pAmIne zAstrayoga mujaba cAritrajIvana pasAra karyuM. zAstroe je utsarga mArga batADyo che te AkhI jiMdagImAM nirapavAdapaNe pALyo ane AtmAnuM kalyANa karyuM. tIrthaMkara paramAtmA cAritra lIdhA pachI ATha praharamAMthI sAta - sAta prahara sAdhanAmAM khaDA page rahe che. jANe thAMbhalo, jANe bhIMta che. kAyAthI staMbhanI jema sthira thayA che. ane vacanathI mauna thaI gayA. bahArathI upadrava Ave, tene sahana kare che. aMdarathI sArA - khoTAno eka paNa vikalpa nathI. zarIra upara macchara, mAkhI beThelAM hoya tene uDADavAno vicAra e paNa vikalpa che, manoyogano aticAra che. kAyAnI sukhazIlatAne kadI poSavAnI nahi. 2010_05 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 koNa AvyuM, koNa gayuM ? te jovA AMkho pheravavAnI nahi, koI utsukatA nathI te jovA koI AturatA nahI, IcchA nahi. AvA cAritrapAlana pachI AtmAne mokSa nikaTa Ave che. je niraMtara viSaya, kaSAyanA sukhane anubhave che, teno mokSa dUra dUra che. zAstrayogI je anuSThAna kare, temAM lIna bano, temAM tanmaya bano, temAM ja upayoga rAkho to tenI pratyeka kriyA vipula nirjarAnuM kAraNa bane che. saMvara - nirjarA enA jIvanamAM pradhAnapaNe hoya che. ahIM vikalpa ja baMdha che. azubha vikalpo to na ja Ave. bAla jIvo mATe zubhabhAvo, zubha vikalpo, zubha pravRtti upAdeya che. jIva jyAre svarUpanA AlaMbane AgaLa vadhe che ane zubha bhAvo, zubha vikalpone choDatAM je aMtarlInatA Ave che. tenuM varNana karavA devo paNa asamartha che. pANIthI A jagatamAM je kAryo thAya che tenAthI anekagaNAM kAryo, pANInI banelI varALathI thaI zake che. ahIM sAdhake IrSyA, ahaMkAra, Asakti, dehabhAva badhuM kacaDI nAMkhyuM che. jIvanabhara pramAda karyo nathI. gautamasvAmI niraMtara chaThThA ane sAtamA guNasthAnakanI sparzanA karI rahyA che. kAkaMdI dhannA muni paNa chaThThA ane sAtamAM guNasthAnakanI sparzanA karI rahyA che. rAga dveSanI pariNati jeTalI tIvra hoya teTalA nIcI kakSAnA adhyavasAyo hoya che. zAstrayogI potAnI kAyAne paNa bhUlI jatAM hoya che. huM deha chuM evuM bhAna paNa nathI. dehAdhyAsathI je para hoya tene kuTuMba yAda Ave ? jo bIjAnA dehane joIne AkarSaNa thatuM hoya to lakhI rAkhajo ke tamane potAnA deha upara rAga che. jeno vairAgya jvalaMta che, jeNe kAyAno rAga toDI nAMkhyo che, tenI mAnasika bhUmikAnI vAta che. A zraddhA kahevAnI nathI, bolavAnI nathI A saMpratyayAtmaka zraddhA che, saMvedanAtmaka zraddhA che. zAstrayogamAM javuM che to prabaLa guNavikAsa ane zubhabhAvanA vikAsa arthe joradAra AcAradharmanuM pAlana joIe. e lakSyathI, AcAra dharmanI IcchApUrvaka, AcAradharma sadhAya e sAco icchAyoga. emAM vRddhi karatAM rahevuM joIe. e vRddhi zI ? A ja ke adhikAdhika guNavikAsa ane bhAvavikAsanI IcchA banI rahe ane e vikAsa karanArA AcAradharmanA dharmayoga sadhAtA rahe. . eTale keTalAka je kahe che, "ame banato dharma karIe chIe, have vartamAna saMyoga ane zaktimAM vadhAre zuM banI zake ?' A bacAva khoTo che. kemake enA e ja sevAtA AcAra dharma ane kriyAdharma dvArA vadhAre A banI zake ke guNavikAsa ane bhAvavikAsa karatA rahevAya. kSamAdi dharmanI 2010_05 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrayoga 157 zraddhA vadhAratA rahevAya. eTale ? "jJAnI kahe che mATe tyAga - kSamA, ahiMsAdi dharma Acaro" e zraddhAthI AgaLa vadhI potAne svataH lAgI jAya ke "e dharma ja karAya' e dharma ja AcaravAnI aMtaramAM sahaja pratIti thAya, arthAt saMpratyayAtmaka zraddhA thAya. caMdanamAM sahaja sugaMdha, ema hadayamAM dharmano sahaja bhAva thAya. zuM kSamAdidharmanI A zraddhA, kSamAdino A sahaja bhAva ApaNe karI lIdho che ? ""karmanI veThamAM vadhAre zuM karI zakAya ?' ema bahAnuM kADhanAra zuM tAva Ave to karmanI veTha samajIne besI rahe che ? ke davA - havAno upacAra kare che ? zuM karmane ApaNe sarvathA parAdhIna ke karma vAraMvAra tamAco mArI jAya ? nA, karmaroga kADhavA davA thaI zake. enA mATe jainazAsana evA kImiyA batAve che ke je AdaravAthI karmane tamAcA lAgatA jAya, kamatAva Utarato jAya, emAM A eka kImiyo ke dharmanuM zraddhAbaLa vadhAratA rahevAya zAstranA AlaMbane thatI dharmazraddhAne sahajabhAvanI zraddhArUpa banAvatA javAya to zraddhAbaLa vadhe. "jJAnI kahe che mATe dharma karavo joIe, mATe dharmanI icchA che' ema nahi, paraMtu dharma ja ApaNA AtmAnuM svarUpa che tethI enI IcchA che. A sthiti UbhI karavAnI che. dA.ta. tamane koI pUche ke tame khAnapAna kema karo cho ? to Arogya zAstra AgaLa nathI karAtuM, paraMtu enI sahaja bhUkha che. tRSA che, dharmanI sahaja icchA, sahaja prema, sahajabhAva che, mATe dharma saheje karAto rahe, tyAM dharmanI saMpratyayAtmaka zraddhA Ave. e mATe dA.ta. ema vicAravAnuM ke - ""saMsAranI veTha karatAM karatAM huM veThiyo - majUra thaI gayo, have lAva, e veThamAMthI chUTavA dharma saMbhALuM. dharma ja mAruM svarUpa che. saMsAraveTha mAruM svarUpa nathI. A zraddhA vadhAratA javAya, tyAre, parAkASThAe saMpratyayAtmaka zraddhA UbhI thAya. saMpratyayAtmaka dharmazraddhA thavAnuM lakSaNa e che ke, pachI dharma svAbhAvika rIte thAya. khAvA pIvAnI kriyA kevI sahajabhAve thAya che ? khAvA pIvAnA hajAro TaMka thavA chatAM kyAreya khAvAno koLiyo ke pANIno ghUMTaDo mone badale nAkamAM nathI pesI jato. khAtI pItI vakhate bIjA - trIjA vicAra Ave toya khAvApIvAnI kriyA to mananA upayogathI sahajabhAve vyavasthita ja cAle che. basa, tevI rIte jIvanamAM dharmasAdhanA mananA upayoga sAthe evI sahaja svabhAvathI thaI jAya, ke, manano sahaja upayoga dharmamAM ja rahyA kare. dharmanA phaLano adhikArI te ja, ke je mukhyatve dharmamAM manano upayoga rAkhe, jAgRti rAkhe. e jo na hoya to kriyA saMmUrchAima thaI jAya, yA dunyavI phaLanI AzaMsAvALI thAya. eTale ke manano mukhya upayoga 2010_05 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 dharmano nahi paNa e dunyavI phaLano banyo rahe ! emAM dharmanuM adhikArIpaNuM na Ave. hajAro vAra dharmakriyA karavA chatAM mana kema caMcaLa ? ne dila dharma sAthe ekAkAra kema nahIM ? temaja dharmanA gADha saMskAro kema na paDyA ? kAraNake te dharmakriyAo mananA upayoganI zUnyatAthI ja hAMkarAkhI hatI. koInI veTha patAvavAnI jema dharmakriyA patAvavAnuM rAkhyuM hatuM. kadI ya dharmanI sahaja zraddhA, sahaja IcchA, UbhI na karI. A ja eka khAmIthI dunyavI bAbatoe manano je kabajo meLavyo che. evo dharme manano kabajo nathI meLavyo ! nahitara seMkaDo sAmAyika ke karoDo navakAra jApa karyA pachInA sAmAyikanI ke navakAra jApanI zuM e tAkAta nathI ke dunyavI bAbato bhUlAvI de ? zuM dunyavI bAbatonI ja e tAkAta che ke sAmAyika ane jApamAM rahelA manane vAraMvAra e pakaDe ? nA, evuM nathI. paNa dharma manane kyAre pakaDI rAkhe ? dharmanI manane pakaDI rAkhavAnI tAkAta UbhI karavI hoya to dharma nathI sAdhatA tyAre paNa jagatanI vAtonA kacarA have hRdaya - gRhamAM nahIM ja ghAlavAnA ! kemake e kacarAnI asara pachI dharmayoga para paDe che. dharmane sahaja rIte mana pakaDI rAkhe tyAM dharmazraddhA saMpratyayAtmaka banavA mAMDe. pachI tyAM dharma vakhate bIjA trIjA vicAra na Ave. saMpratyayAtmaka zraddhAno eka upAya : bhAvanirIkSaNa A zraddhA UbhI karavA mATe prAraMbhamAM A eka khAsa karavA jevuM che ke te te dharmayoga sAdhatAM ke sAdhIne je je bhAva jagADavAnA che, enuM lakSa pAkuM rahevuM joIe. dharmayoga sAdhatAM, jotA rahevAnuM ke tene yogya bhAva jAge che ne ? dA.ta. dAnadharma karatAM A jovAnuM ke dAnathI parigraha - saMjJA para kApa paDato Ave che ne ? zIla pALatAM jovAnuM ke zIlathI viSayasaMjJA kapAtI Ave che ne ? tapa karatAM A jovAnuM ke tapathI AhAra saMjJA kapAtI Ave che ne ? sAmAyika karatAM A jovAnuM ke sAmAyikathI avirati - Asakti - saMsArarasa para dhRNA vadhatI Ave che ne ? samatAno AsvAda Ave che ne ? mamatA tUTe che ne ? prabhubhakti karatAM jovAnuM ke prabhubhaktithI haiyAnA tAra jhaNajhaNI, AMkha harSabhInI thAya che ne ? prabhu upara dila ovArI jAya che ne ? A to prabhudarzana karatAM ke stuti - stavana bolatAM kaMIka bhAva jAgavA mAMDyAM ke jhaTa samApta karavAnI vAta hoya tyAM zI rIte e bhAva puSTa thAya ? ema to e bhAva jAgatAM ja tUTI jAya. 2010_05 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudarzana kevI rIte thAya ? kharekhara to bhAva jAgavA mAMDyA tyAM darzane laMbAvAya, stuti - stavana vadhu bolAya, to bhAva puSTa thAya, bhAvamAM jhIlavAnuM thAya, haiyuM nAce, haiyAnA tAra jhaNajhaNe, bhaktidharmanI zraddhA vadhe, prabhunAM darzana ughADI AMkhe karyA, pachI AMkha mIMcIne mAnasika prabhudarzana karAya. (1) baMdha AMkhe prabhune mananI sAme rAkhI tAkItAkIne prabhunI vItarAgatAmaya cakSukIkI jotA rahevAya. (2) emAMthI jANe zAMta sudhArasa ane vItarAgatAno phuvAro nIkaLI ApaNA upara paDI rahyo che ! e bhAva Ubho karAya ! (3) prabhunI sAthe vAta thAya, arthAt prabhune stuti. stavanonI kaDIonA AdhAre ApaNI arajI kahevAya. AvuM mAnasika prabhudarzana lAMbuM na calAvI zakAya, to vacamAM vacamAM AMkha kholIne saheja prabhunI mukhamudrA joI laI, pAchI tarata AMkha mIMcI e kAma cAlu karAya. AvI rIte sAdhanA karavAthI dharmanI zraddhA saMpratyayarUpa, sahaja hArdika pratIti rUpa banavA mAMDe. Faith must follow by conviction. zraddhA e pratItithI anusarAvI joIe. saMpratyayAtmaka zraddhA UbhI karavA mATe dharmayogamAM dila coMTavuM joIe, bhaLavuM joIe ne TharavuM joIe. sau prathama paMceMdriya jAtinAma karmanA udayathI ane cakSudarzanAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI prApta thayelI AMkhothI - carmacakSuthI prabhunI mUrtinA darzana karavA joIe. bhagavAnanI AkRti prazamarasamAM nItaratI che. jJAtA - draSTA bhAvavALI che. digaMbaronI mUrtio nimIlita nayanovALI eTale baMdha AMkhovALI athavA ardha nimIlita hoya che. dhyAna sAdhanA mATe dhyAnastha avasthAmAM rahela mUrti upakAraka che. bhaktiyoga mATe prazamarasa nimagna - vItarAgamUrti upakAraka che. jainazAsanane baMne mAnya che. mAtra eka sAdhaka avasthAnI mUrti che. bIjI vItarAga avasthAnI che. te dhyAnadazA arthAt sAdhakadazA sUcave che. prabhunI AMkhomAMthI karuNArasano strota (pravAha) nIkaLI rahyo che ane temAM ApaNe snAna karavAnuM che. | darzana mATenI bIjI prakriyAmAM zAstracakSuthI prabhunuM svarUpa jANavAnuM hoya che. zrI bhaktAmara stotranI 27mI gAthAmAM prabhunA bhAvanikSepanuM varNana karatAM mAnatuMgasUrijI ma. pharamAve che ke. ko vismayo'tra yadi nAma guNairazeSaiH tvaM saMzrito niravakAzatayA munIza, 2010_05 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 doSerupAttavividhAzrayajAtagavaiH svapnAMtare 'pi na kadAcidapIkSito'si / artha : he munIMdra ! bIje jagyA na maLavAthI sarva guNo tArAmAM rahyA ane vividha jIvomAM Azraya meLavIne garviSTha thayelA doSoe to tane svapnamAM paNa joyo nathI temAM ahIM zuM Azcarya che ? : [kAraNa ke tuM sarvaguNayukta ane sarvadoSamukta vyaktitva dharAvatI pratibhA che.] prabhunI sarvajJatA, vItarAgatA, yathArthavAditA vagere svarUpanA guNone jANIne mUrtimAM te guNonuM darzana karavuM jarUrI che. mUrtimAM amUrta guNone jotAM AvaDe te ja amUrtanuM AlaMbana levA vaDe potAnAmAM paNa guNano vikAsa sAdhI zake che. jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI A zakya bane che. - trIjI prakriyAmAM darzanamohanIyanA kSayopazamathI zraddhAcakSuthI darzana karatAM AvaDavuM joIe. eTale ke prabhunA je guNo Avirbhata thayelA che te tirobhAve to mArAmAM rahelA ja che. evo nirNaya zraddhAcakSuthI karavAno che. je guNo che tArA, tehI ja guNo che mArA, vIryaskaraNathI te pragaTAvyA, mArA te avarANA." basa, ahIM aMtarmukhatAno vikAsa thAya che, jIvanuM svarUpa pragaTa karavA mATe jIva tatpara bane che ane "ruci anuyAyI vIrya' e anusAra sAdhaka AgaLa vadhe che. AgaLa vadhatAM cAritramohanA kSayopazamathI nirveda, saMvega, vairAgya, vagere guNono anubhava thatAM anubhavacakSuthI darzana karavAnAM hoya che. koI paNa vastunuM darzana karatAM ApaNane tenA svarUpanI pratIti thAya che. paramAtmAnuM darzana karatAM temanA kSAyikaguNonA aMza svarUpa jo ApaNA kSayopazamabhAvanA guNo vikase ane enI anubhUtithI prabhunA pUrNa svarUpano AMzika khyAla AvI zake che. prabhu pAse kSAyika bhAvanI vItarAgatA che, ApaNe kSayopazamabhAvanI vairAgyadazA vadhAratA jaIe to svarUpanuM AMzika bhAna thaI zake. A ja vAtane zrI AnaMdaghanajI ma.sA. zrI naminAtha bhagavAnanA stavanamAM kahe che "jina svarUpa thaI jina ArAdhe te sahI jinavara hue re." Ama uttarottara AgaLa vadhatAM ApaNI zraddhA sahaja banatAM saMpratyayAtmaka zraddhA bane che. darzanamohanIya ane cAritramohanIyanA viziSTa prakAranA kSayopazamathI zAstrayogInuM cAritra evuM UMcuM hoya che ke saMjvalana kaSAyano rasa paNa ati maMda banI jatAM cAritramAM prasAdanA kAraNe jarA paNa skUlanA thatI nathI. eka bAju AtmA che, AtmAnuM pUrNa svarUpa che, AtmAno avicchinna AnaMda che. bIjI bAju saMsAra che, saMsAranA padArthonI Asakti che. saMsAranI 2010_05 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudarzana kevI rIte thAya ? 161 rakhaDapaTTI che. A beno meLa bese che ? A baMne vastuono virodhAbhAsa che. eka game tene bIjuM hRdayathI na gamI zake. kAkaMdI paDyo che. mAtAne ekano eka, kALajAnI kora jevo che. bhagavAna mahAvIranI eka ja dezanA sAMbhaLIne vairAgya pAmI jAya che. eka ja dezanAthI vairAgya pAmanArA jIvo pUrvabhavanI sAdhanA laIne AvelA hovAno saMbhava che. adhUrI yogasAdhanAne prabhunI vANInuM nimitta maLatAM teno vairAgya jvalaMta bane che. e vairAgI AtmA saMsAramAM koIno bane ? e mAtAno nahIM, e pitAno nahIM, e patnIno paNa nahIM. jeno vairAgya pracaMDa hoya che ene eka abaja mANaso paNa bhegA thaIne pakaDIne gharamAM rAkhI na zake. AkhI duniyA paNa enA vairAgyane nAthavA mATe asamartha bane che. vairAgyano force evo baLavAna hoya che ke ene gharamAM pUrI rAkho to ya e vairAgyabhAvamAM ja hAle. dhanno dezanA sAMbhaLI ghare Ave che. ghare AvIne mAtA pAse dIkSAnI rajA mAMge che. mAtA to A sAMbhaLIne mUcchita thaI jAya che. to paNa ene kAMI thatuM nathI. virAgI e rAganA pralobhanomAM phasAya nahIM, ane rAganAM, pralobhanomAM phasAya e virAgI nahi. virAgIno artha niSkara pariNAmavALo nahIM paNa virAgI eTale vivekI. pote to rAgamAM phasAya nahIM, paNa bIjAne ya rAgamAM phasAve nahi. - zAlibhadrane vairAgya thayo che ane enI mAtA dIkSAnI rajA mAMgatAM zAlibhadrane joIne mUcchita thaIne dharatI upara DhaLI paDe che. dAsa - dAsI, anya parivAra badhA doDI Ave che, davA vagere upacAra kare che. paNa zAlibhadra sAme, ema ne ema niSkriya Ubho che. ene tamArA jeTalo prema nahIM hoya? zuM e niSphara haze? ene mAtA pratye bhakti nahIM hoya ? jaina zAsananA viveka ane vairAgya samajavA jevA che. e samaje che ke mAtAne mohanI mUccha che ane mUccha hoya tyAre javAya nahIM ? A viveka ane vairAgyanA be pATA upara mokSano ratha asmalita gatie cAlyo jAya che. je mohathI rUve ene chAnA rakhAya ? chAnA rAkhavAno prayatna karAya ? enAthI ene lAbha na thAya. ene samajAvAya ? nA, te kALa ene samajAvavA mATe ayogya che. vivekI sAmA AtmAno rAga vadhe evuM kare nahi, vivekI sAme AtmAno rAga ghaTe evuM ja kare. samajaNa paNa ayogya samaye ApavAthI, ayogya vyaktine ApavAthI, ayogya rIte ApavAthI lAbhane badale nukasAnakartA banI zakavAno saMpUrNa saMbhava che. kozA vezyAe sthUlabhadranA cittanuM Avarjana karavA mATe keTalAM tophAno, keTalA hAvabhAva, keTalA kaTAkSo karyA che ? SaTrasanAM bhojana pote khAdhAM che ane sthUlabhadrane vahorAvyAM che. kAmottejaka dravyono pracura upayoga karyo che. 2010_05 : Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sthUlabhadrane potAno karavA mATe chellAmAM chellI kaLA ajamAvI dIdhI che paNa vijayI phaTako winning strock lAgyo nahIM. sthUlIbhadrajI A avasare saMpUrNa maunapaNe nirlepa banIne joI rahyA che. jANe che ke caDhatA roge auSadha apAya nahIM. Ayurveda kahe che ke caDhatA roge auSadha karavAthI roga dabAya che, paNa nAza nathI pAmato. ane dabAyelo roga avasare pAcho UchaLe che. eTale AyurvedIo kahe che ke rogane caDhavA do. caDhI jAya pachI auSadha Apo. jene moha vadhI rahyo che ene zikhAmaNa apAya nahi. ja nAnuM bALaka raDe, tophAna kare, paNa enI mA AghI - pAchI thaI jatAM tenuM raDavAnuM baMdha thaI jAya che ane mA dekhAtAM pharI rudana cAlu thAya che. rAganA pAtro choDavA e vyavahAra dharma che. rAganA pAtro bhUlavA e nizvayadharma che. - tyAgIo rAganA pAtrone choDe che ane paramAtmAnA zAstrone samajIne enA rAgane choDe che, ane chevaTe bhUle che. deva - guru - dharma - dharmInA sAnnidhyamAM rahevAthI manoyoga zubhabhAvamAM rahe che. ane saMsAramAM kaMcana - kAyA - kuTuMba - parivAranA sahavAsamAM kAyAnuM vinAzI, puNyAdhIna sukha maLe che. ane svarUpa DhaMkAtuM jAya che. zrAvaka kevA sthAnamAM rahe ? deva - guru - dharma e bacAvanAra che. deva - gurunA sAnnidhyanA phaLa svarUpe viSayAsakti, parigrahAsakti, kaSAyotpatti ghaTe che. saMsAranAM pAtro sAthe rahevAthI AraMbha - samAraMbha vadhe che. kozA aMte kaMTALIne kahe che - tame patthara jevA cho, pUrvanuM badhuM smaraNa karAvavA chatAM saMvedanazIla nathI banatA. sthUlabhadra samaje che, atyAre maunamAM ja majA che. atyAre mohajvara, kAmaphtara vadhI rahyo che. kozAe sAmethI mAMgyo tyAre upadeza Apyo che. te bebAkaLI banIne pUche che. tamane muktirAmaNI kevI lAgI che ke jethI mane bhUlI gayA cho ? tyAre vivekathI ene samajAve che. saMsAra paraspara rAganI vRddhithI cAle che. ' dharma paraspara vivekathI cAle che. vajasvAmInA prasaMgamAM paNa viveka mahattvano bhAga bhajave che. vivekI je pravRtti kare che te dekhItI rIte - lokaSTie ucita na lAgavA chatAM pApabaMdhanuM kAraNa bane nahi. mohanA nAzanA upAya tarIkenuM te pravartana hovAthI te nirjarA ja kare che. vivekI dIrdhakALanA lAbha - nukasAnane joIne pravRtti kare. tethI vajasvAmIe mAtAno, potAnA parano rAga ghaTADavA cha-cha mahinA sudhI rUdana karyuM te sva-para upakAraka hovAthI te puNyabaMdha ane 2010_05 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudarzana kevI rIte thAya ? 163 nirjarAnuM ja kAraNa banyuM che. jenA dvArA ane mAtAne paNa cAritranI prApti thaI che. zAlIbhadranI mA bhadrAnI mUccha utarI. joyuM to sAme zAlIbhadra as it is ema ne ema aDola Ubho che. mAtAe joyuM ke huM viDaMbaNA pAmuM chuM. ene to mArI kaMI paDI nathI. sIdho 50% rAga kapAI gayo. koIno rAga ghaTADavo e dharma che ke koIno rAga vadhAravo te dharma che ? sabhA : sAme dveSa thAya to zuM karavuM ? uttara : tame dveSa nathI karAvatA. jo tamArAmAM viveka haze to kAle dharma pAmaze. Akhare vivekI AtmAno vijaya che. dhannAjIe mAtAne mUcchita thayelI joI paNa jeno vairAgya jvalaMta banyo che tene pakaDIne saMsAramAM rAkhI zakAtA nathI. himAlaya jevo pahADa tene avarodha karI zakato nathI. Aje ghaNA lUlo bacAva kare che ke mA, bena, chokarA vagere nA pADe che, A kAyaratA che. ahIM vairAgya jvalaMta nathI. dhannAjI e jAvajIva chaThanA pAraNe chaThano abhigraha karyo. pAraNe mAMkhI paNa na bese evo aMta, prAMta, lUkho, sUko AMbIlano AhAra. vAparyA pachI jaMgalamAM koI sthAne UbhA rahI javAnuM, ciMtana, mananamAM caDhI javAnuM. yoga maLe to paramAtmA pAse vAcanA levAnI. bhikSA paNa kevI levAnI ? bhikSAcaro badhA bhikSA laIne bahAra nIkaLI gayA hoya tyAre vahoravA javAnuM. emAM snigdha AhAra to levAno ja nahIM. AMbIlamAM aDadanI dALa, caNAnI dALa, DhokaLAM vagere nahIM. sUkA, lUkhA roTalA levAnA. maLyA pachI paNa koI vikalpa nahI. juo to kharA, jeTaluM maLyuM teTaluM lAvIne nirvAha karavAno, ochuM maLyuM, aDadhuM maLyuM, je maLyuM te rAga - dveSa vinA vAparI levAnuM. sAdhanAno anupama yajJa Adaryo che. koInI sAthe vAtacIta nahI, koInI sAthe khuzakhabaranI vAto nahIM. vAparyuM na vAparyuM ne pAchA dhyAnamAM lAgI jAya. tame upAzrayamAM Avo ane koI sAdhu tamArI sAmuM na jue, tamane koI na bolAve to tamane game ? nA, e tamAro ahaMkAra che. tame Avo eTale amAre vAto karavAnI ja ema ? to ja vartamAnakALamAM ame sAdhu kahevAIe ! kema cho ? kyAM raho cho ? A pUchavuM e vikathA nathI ? jaina zAsananuM munipaNuM ApaNe oLakhyuM ja nathI. apramattayoga ane zAstrayogathI mokSa nikaTa bane che. jJAnIo samAdhi-mRtyu mATe aNasaNa kare che. zarIra kAma ApatuM hoya tyAM sudhI eno kasa kADhI le. badho kasa laI lIdhA pachI aNasaNa karI sAdhanAnI samApti kare che. 2010_05 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 aNasaNa (life time fast) e yogyatA vinA laI zakAtuM nathI. utkRSTathI bAra varSa ane jaghanyathI eka eka varSa sudhI saMlekhanA karavAnI hoya che. madhyamathI bethI agyAra varSa sudhI saMkhanA karavAnI hoya che. saMlekhanA eTale kRza karavuM, pAtaLuM karavuM. (1) dravya saMlekhanA (2) bhAva saMlekhanA (1) dravyasaMlekhanAmAM aNasaNa Adi tapa karI kAyAno rAga toDI nAMkhavAno che. lohI - mAMsa sukAya che tyAre Atmapradezo zithila thAya che mATe bAhya tapanI ArAdhanA vaDe hRSTapuSTa kAyAne zoSavI joIe. (2) bhAvasaMkhanAmAM atyaMtara tapa dvArA kaSAyAdine paNa pAtaLA karavAnA hoya che. atyAre zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAyamAM aNasaNanI manAI che. dhairyanA abhAvamAM, satvahInatAnA kAraNe Aje pahelethI saMthAro nakkI thato nathI. paNa sAgArika aNasaNa laI zakAya che eTale ke soLa upavAsanA paccakhkhANa karIne AgaLa AgaLa vadhI zakAya che. samAdhi bagaDe to emAM pAraNAMno avakAza che. badho AdhAra samAdhi upara che. Aje sAdhu zrAvaka baMne AvI rIte aNasaNa karI zake che. pa.pU. upAdhyAyazrI yazovijayajI ma.sA. DabhoImAM aNasaNa karI potAno deha choDyo. jeNe jIvanabhara tapa karyo hoya tene aNasaNa AvI zake. mRtyunA aMtima zvAsa sudhI khAvApIvAnI IcchA dharmAtmAne na ghaTe. tame nakkI karo ke jagatanI badhI cIjo vosirAvIne mAre maravuM che. jagatanA badhA jIvo joDe kSamApanA karIne maravuM che. A ja prakriyA saMthArA porisinI sattara gAthAmAM batAvI che. saMthArA porisa zrAvaka paNa bhaNAvI zake che. upayogapUrvaka ekeka zloka bolIne tame sUI jAva pachI nidrAmAM kAla karo to svargamAM jAva. Aje tame TI.vI. joIne sUI jAva cho te ja azubhalezyAmAM marI jAva to durgatinI cokkasa saMbhAvanA che. A che saMthArAporisi bhaNAvIne sUvAnuM phaLa !!! pariNatine vikasAvavA mATenA A badhA AlaMbano che. paNa tame AlaMbanane AtmasAta karatA nathI eTale yathAyogya phaLa maLatuM nathI. tamane jIvaleNa roga Avyo hoya ane koI kahe ke, "bahu DhIlA cho, taddana sahanazakti nathI.' to tamane zuM thAya ? sAcuM kahejo. lagabhaga A sAMbhaLIne kaSAya ja Ave ke ATaluM to sahana karI rahyo chuM. toya AvuM bole che ? paNa kadI potAnI sattvahInatAne svIkAravA taiyAra thayA cho ? asahya du:kha paDatuM ja nathI. sahya du:kha ja paDe che. ane je potAnI 2010_05 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudarzana kevI rIte thAya ? 165 sahanazaktinI maryAdA nakkI kare che tene karmasattA behada herAna kare che. vaLI ema vicAro ke vartamAnakALanAM samajaNanAM pApo paNa eTalAM badhAM tIvra che ke AvI eka nahI paNa sAta kensaranI gAMTho thavI joIe. Avo vicAra kadI Ave kharo ? AnAthI sahanazakti vadhe che. paNa AvI keLavaNI koI skUlamAM lIdhI che kharI ? tamArI skUlamAM chaTThImAM cha vAra nApAsa thAva to pAMcamImAM mokale che ? ahIM to agyAramA guNasthAnake upazAMta moha vItarAga chabastha avasthAne sparzI gayelA mahAtmAo paNa jo cUke to karmasattA ene nigodamAM mokalI de che. ahIMnI skUla AvI che. tamArI skUla somAMthI pAMtrIsa mArksa pAsa kare ane ochA Ave to pramozanathI paNa uparanA klAsamAM caDhAvI de. ahIM to somAMthI so mArksa ja pAsa thavAya, ekalI kAyAnI saMkhanA karyo na cAle. kaSAyonI saMlekhanA paNa karavAnI che. nA zAstramAM vAta Ave che. eka sAdhu guru mahArAja pAse aNasaNa karavAnI AjJA mAMge che. gurujIe kahyuM ke vAra che, keLavaNI Training levA mATe ziSya 12 varSa sudhI tapa karI kAyA sUkavI nAMkhI. lohI - mAMsa sAva sukAI gayAM. pachI gurujInI anujJA levA jatAM gurujIe kahyuM ke, hajI vAra che. eTale ziSya kahyuM, hajI vAra che ? ema ?" juo A AMgaLI ! ema karIne toDIne batAvI - juo, che lohI ? je che te A ja che." ema gurue kahyuM. tamAre bhAvasaMlekhanA dvArA kaSAyone pAtaLA karI nAMkhavAnA bAkI che. koI game te kahe, kare, are patharAM mAre, to paNa kaSAya na Avavo joIe. to anujJA maLe. karmasattAnI sAme khUMkhAra jaMga khelavAno che. emAM cUkI gayA to moharAjA enA sainya sAthe ApaNA upara tUTI paDaze. nA eka zreSThI che. aNasaNa karyuM. aThAvanamo upavAsa che Aje sattAvana upavAsa pUrA thayA che. oraDAmAM saMthAro karyo che, tyAM sAmenI bArImAMthI boranuM jhADa dekhAyuM. jhADa upara khUba ja pAkIne taiyAra thaIne lacI rahelAM jhUmakhAMo joyAM - jJAnIo kahe che, nimitto bahu kharAba che. nimittonI asara bahu jhaDapI che. tenAthI mukta rahevA mATe nimittothI dUra raho. tamArA AtmAnI khUNAmAM besIne UlaTa tapAsa to karo. anuzAsana to Apo. AvI sattvahInatA mArAmAM kema che ? huM dharmamAM kAyara kema chuM? dhaMdhAmAM apUrva sattvavALo, ahIM kema nahIM ? sattAvanamA upavAsa sudhI bhUkha na lAgI, lAgI to sahana karI aThAvanamAM divase pariNAma patita thAya che ane vicAre che ke Aje aNasaNa na hota to eka eka bora cAvI cAvIne TesTathI khAta ! manoyogamAM 2010_05 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 lezyA bagaDatAM vAra na lAgI. azubha bhAvothI pAchA pharavuM muzkela hoya che. ahIM ja kalyANamitranI jarUra hoya che je ApaNane gabaDatAM pakaDI zake. saMsAra e DhALa che emAM koInI preraNAnI jarUra ja nathI, aMdaranI saMjJA e pradhAnapaNe preraka banIne tamane mArgadarzana Ape che. dharma e caDhANa che emAM hAMpha caDhe ane koInA TekAnI jarUra paDe che. tame tamArA manane kAbUmAM na rAkhI zako evI paristhitimAM kalyANamitra upayogI banI zake che. azubhabhAva AvI jAya te ThIka che kAraNa ke ApaNe sahaja suMdara nathI paNa azubhabhAvane ghUMTavAnA na hoya, zubha bhAvone ghUMTIne prayatnathI suMdara banavAnuM hoya che. azubha bhAva AvI gayA pachI to khabara paDe che eTale enI ciMtA karavA karatAM AvelA azubha vicArone bIjA azubha vicArono puravaTho na ApIe to te TakI zakatA nathI. jIva je je samaye jevA jevA bhAvathI AviSTa thAya che te te samaye tevA tevA prakAranA zubhAzubha karmo bAMdhe che. jevA bhAva tevA bhava ane jevo bhava tevuM bhAvi banavAnI zakyatA che. A zeTha tyAM ja AyuSya bAMdhe to kyAM jAya ? jyAM Asakti tyAM utpatti" e nyAye zeThe boranA bhavanuM AyuSya bAMdhyuM. sIdhA ekaMdriyamAM javAnuM thayuM. karmasattA lapaDAka mArIne kahe che ke Avo bhAva karyo - jA UtarI jA saDasaDATa nIce, ekeMdriyamAM cAlyo jA, A pramAda che. viSayonI Asakti e pramAda che. viSayAsakti zuM kAma kare che ? karmasattA niSphara che. pa7 upavAsa karyA che e jotI nathI. paNa kasAI karatAM paNa vadhAre krUratA Acare che, evuM lAge che. paNa padArthavijJAna kahe che A jagatanI prakriyAne samajo ane azubhabhAvothI haTo. AkhuM jagata kArya - kAraNa bhAvane AdhIna che. kAryArthI kAraNane icche che ane kArya na joItuM hoya to kAraNano tyAga karavo joIe. karmasattA A kArya - kAraMNa bhAva cause effect relationshipnA AdhAre pravRtta thAya che. enI niSpharatA emAM javAbadAra nathI, paNa ApaNo pramAda temAM javAbadAra che. ISTa khAIe, adhika khAIe, lAva, cAkhI lauM e pramAda che. pADozIne tyAMthI garamAgarama bhajIyAM AvyAM ane peTa bharyA pachIthI ISTa cIjane peTamAM padharAvavI e pramAda che. - adhika UMdhIe e paNa pramAda che. darzanAvaraNIya karmanA udayathI UMgha Ave che. kevalI bhagavAne A karma khapAvyuM che, mATe UMgha nathI. UMghamAM cetanA DhaMkAI jAya che. mATe pramAda. niSThayojana vANI, nisprayojana vicAra, niprayojana vartana e paNa pramAda che. durgatimAM laI janAro vyavahAra che. mokSasAdhaka vyavahAranI tamane khabara nathI. 2010_05 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudarzana kevI rIte thAya ? 167 tame khAvA beThA. tamArI patnI pUche, rasoI kevI che ? to zuM kaho ? bahu sArI che' ema kaho to rAga vadhe, bogasa che, ema kaho to Sa vadhe. vivekI AvuM na bole. to zuM bole ? jo, A badhAmAM rAga karavAmAM majA nathI, dveSa karavAmAM paNa majA nathI. ApaNe AtmardaSTie AgaLa vadhavAnuM che, evo javAba tame Apo ke e pharI pUche nahIM ane tamAre pharI javAba paNa na Apavo paDe. sAruM - khoTuM e mohajanya vikalpa che, mATe azubha che, mATe pudgalamAM zubhAzubhanA vikalpo karavA jevA nathI. pudgala to pudgalanA svabhAvamAM che. jarUra paDe to teno upayoga karI lo. AtmasvarUpamAM AgaLa vadho. sAruM - khoTuM karavA mATe janma nathI. AtmasAdhanA karavA mATe janma maLyo che. dhannA kAkaMdI A vAta samajelA, mATe zarIra jyAre kAma nathI ApatuM tyAre eka mahinAnuM aNasaNa svIkAre che. zIlA upara jaI saMthAro karyo, vRkSanI jema paDI rahevAnuM. caitra, vaizAkhanI garamImAM zIlA tape che, zarIra baLe che, sahana kare che. pariNAma bagADatA nathI ane sarvArthasiddha vimAnamAM ekAvanArI deva bane che. ApaNe paNa sau AtmalakSI banIe to ja abhyadaya thaze. * mokSa e jo makAna che to sadgati eno daravAjo che. samAdhi e daravAjA para lAgeluM tALuM che ane sahanazIlatA e tALAnI cAvI che. ' ja dharma na kare e hajI zAsanamAM TakI zake paNa dharma jene na game e to zAsanamAM pravezI ja na zake. jIvanamAM keTalAka pApo "saMskAranA kAraNe chuTI jAya che dA.ta. mAMsAhAra. keTalAka pApo samajaNanA kAraNe chUTI jAya che. dA.ta. saDelA dravyo. jyAre keTalAka pApo zraddhAnA kAraNe chuTI jAya che. dA.ta. rAtribhojana. 2010_05 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA zAstra che. pradhAna jemAM evo dharmavyApAra te zAstrayoga che. ane te yathAzaktitayA eTale potAnI zakti anusAra, apramattabhAvane dhAraNa karIne, viSaya - kaSAyanA tyAgapUrvaka AcaravAno che. pramAda e AtmAnI caitanyazaktino nAza kare che mATe pramAdane choDavo joIe. pahele guNasthAnake mithyAtva, avirati, kaSAya vagere badhA ja hoya. kaSAyamAM paNa anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana ema cAre prakAranA krodhAdino udaya hoya che. cAre judA hoya ema nahIM paNa cArenuM eka pariNamana hoya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya pradhAna rUpe hoya che ane apratyAkhyAnIya vagere kaSAyo enI chAyA nIce hoya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya jyAM hoya tyAM mithyAtva hoya ja, ane na hoya to aMtarmuhUrtamAM mithyAtva Ave ja. krodhAdi kaSAyo ane hAsyAdi nokaSAyothI caitanya dUSita thayeluM hoya, dabAyeluM hoya, tyAre dharma kevo hoI zake ? AtmaguNonuM saMvedana kyAMthI hoya ? kaSAya e caitanyano, guNono, AtmasaMvedanano nAza kare che. tene malina kare che, vikRta kare che. viSayo e pudgalanuM svarUpa che, mULabhUtatattva che, teno nAza na thaI zake. paNa kaSAyo pudgalanA saMyoga thAya che. kaSAyo e mULabhUta tattva nathI. kaSAyone jAgRta karanAra viSayo che. viSayo na hoya to kaSAyanI zakyatA nahivat che. upAdAna ane nimitta kAraNa be bhegA thAya tyAre kArya bane che. upAdAna kone kahevAya ? (1) je kAraNa, kArya rUpe pariName te upAdAna kahevAya (2) je kAraNane kArya rUpe pariNamanamAM sahAyaka bane, te nimitta kAraNa kahevAya. dA.ta. ghaDo e kArya che to mATI ghaDA rUpe pariName che, mATe mATI upAdAna kAraNa ane mATI ghaDA rUpe pariNAma pAme temAM sahAyaka je kuMbhAra, cakra, daMDa vagere nimitta kAraNa che. ekaluM upAdAna, kArya rUpe pariNamatuM nathI. nimitta joIe ja. nimitta kyAMya spaSTa najare na paDe to paNa te hoya ja. AtmAno moha e upAdAna kAraNa che, ane nAmakarmanA udayathI tathA aMtarAya karmanA kSayopazamathI maLelI bAhya riddhi siddhi e nimitta kAraNa che. A rIte kaSAya, saMjJA anAdithI cAlu ja che. nimitta e vyavahAra che. vyavahAra sApekSa nizcaya che ane nizcaya sApekSa vyavahAra che. ekalo vyavahAra satya nathI, je vyavahArane nizcayanI apekSA nathI te 2010_05 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 169 vyavahAra mithyA che. ane je nizcayane vyavahAranI apekSA nathI te nizcaya mithyA che. nizcaya ane vyavahAra tANAvANAnI jema vaNAyelA che. digaMbaro nizcayane ja satya kahe che. vyavahAra tuccha che ema mAne che. teonA mate kAryakALa nimittanI mAtra hAjarI hoya che. paNa nA, evuM nathI. nimitta sAmagrInuM AlaMbana levAnuM hoya che ane enA dvArA jJAnInI AjJAnuM pAlana karavAnuM hoya che. AtmAnuM pariNamana paNa niraMtara cAlu che. kaSAya pariNamana niraMtara cAlu che. tenA pariNAme sukha, duHkha Ave che. pahelA guNaThANe kaSAya pariNamana kevuM hoya ? cAre cAra kaSAyo bharapUra hoya, rAga - veSa, rati - arati, zubha-azubha bhAvo DhagalAbaMdha tIvrabhAve pravartatA hoya, tyAM vAstavika dharma kaI rIte ghaTI zake ? kaSAya pariNamana ghaTe to ja nizcayathI dharma AvI zake. pahelA guNaThANe kaSAya pariNamana ghaTatuM dekhAya che, paNa te vAstavika ghaTatuM nathI. matijJAnanA upayogamAM pugalonI bhogavRtti ane sukhabuddhi ghaTavI joIe. enA upara ghA lAgavo joIe, ane e na thAya to vAstavika kaSAya pariNamana ghaTya na kahevAya. tamane Aje je sAmagrI maLI che te puNyathI maLI che. tame kaho cho ke mArI buddhi ane mArI mahenatathI maLI che. paNa mAruM kahevuM che ke A sAmagrI puNyathI maLI che. mahenatanI sahAyathI maLe tevuM puNya hatuM. jagatamAM dhannA, zAlIbhadra jevuM puNya viralanuM hoya ke jemaNe mahenata ja na karavI paDe, are icchA paNa na karavI paDe. ApaNAmAM AtmaSTi nathI ane tethI ja svarUpanA avarNanIya AnaMdanI zraddhA thatI nathI. ApaNe pragaTa nAstika nathI, paNa chUpA nAstika chIe. saMsAranI Asakti pUrNa hoya, enA mATe pUrI doDAdoDa, mahenata karatA ho to pachI dharmakriyAnA othA nIce dharmI kahevarAvavuM e vyAjabI nathI. jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI AtmA oLakhAya che, tenuM svarUpa samajAya che. mithyAtva mohanIyarUpa darzana mohanIyanA kSayopazamathI AtmasvarUpanI ruci thAya che ane cAritra mohanIya karmanA kSayopazamathI AtmasvarUpa pamAya che. cAritramohanIya karmano kSayopazama e kAyayoga dvArA tapa, tyAga ane saMyamathI vyakta thAya che ane manoyoga dvArA, jJAna, dhyAna ane samAdhithI vyakta thAya che. ahIM manoyogamAM eka paNa azubha vikalpa UThe nahi. svarUpanA sukhamAMthI upayoga khase nahi, A nizcayanayanuM cAritra che je tIrthakaro pALI batAve che. dhannA kAkaMdIe paNa Avo chaThThA - sAtamA guNasthAnakano mahAna manoyoga sAdhyo che. abhavyo pAse vyavahAra cAritrano kSayopazama utkaTa koTIno che paNa manoyoga saMbaMdhI cAritramohano kSayopazama 2010_05 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 tenI pAse bilakula nathI. bhAvamananI arthAta aMtaHkaraNanI sAdhanA e nizcaya sAdhanA che. mana e AtmAno aMza che. kAyAnI to rAkha thAya che. ane rAkhanuM visarjana thAya che. kAyA kadI paramAtmA rUpe banatI nathI, samavasaraNanuM dezya game teTaluM suMdara hoya to paNa te pudgalanuM baneluM che ane dezya to AMkha sAme ja visarjana pAme che. vacanayogano paNa aMta Ave che. jyAre bhAvamana e aMtaHkaraNa svarUpa che ane te paramAtmA bane che. aMtaHkaraNanI zuddhi, vizuddhi, kSayopazama e mithyAtvAdi doSono kSaya karI, svarUpane pAmavA samartha banI zake che. vedAMtamAM aMtaHkaraNanA cAra vibhAgo batAvyA che. ahaMkAra, buddhi, mana ane citta svarUpe aMtaHkaraNa raheluM che. aMtaHkaraNa chadmasthane hoya che, kevaLajJAnIne aMtaHkaraNa hotuM nathI. aMtaHkaraNamAM rAgAdi vikAro paDyA che mATe malina thayuM che, tene sudhAravAnuM che. A cAra bhedone barobara oLakhI lo. pachI zuddha karatAM AvaDI jAya. aMtaHkaraNa e pArlAmenTa jevuM che. ahaMkAra e presIDanTa che, buddhi e prAImaminIsTara che, mana homaminIsTara che, citta e phorena minIsTara che. aMtaHkaraNanA cAra TukaDA nathI, paNa samajo. kyAreka mana bhaTake che, kyAreka mana vicAra kare che, kyAreka mana nirNaya kare che. mana eTale zuM ? AtmAmAM je satata vicAro UbharAyA kare che, A vicAronuM UbharAvApaNuM e mana che. aMdaramAM judA judA vicAronA baMDala AvyA kare che. saMyogo bhegA thAya tyAre temAM mana bhaLe che eTale pharI vicAronI hAramALA cAlu thAya che. jyAre aMdaramAM vicAro UbharAya che tyAre aMtaHkaraNa mana svarUpe kAma kare che jyAre te bahAramAM bhaTaka bhaTaka kare che aMta:karaNa cittasvarUpe kAma kare che. jyAre te nirNaya ane abhiprAya Ape che tyAre aMta:karaNa buddhi svarUpe kAma kare che. ane buddhie Apela nirNaya ane abhiprAya upara ahaMkAra sikko mAre che tyAre aMtaHkaraNa ahaMkAra svarUpe kAma kare saMsAra eTale ja sArA - narasA saMyogo che. saMsArano aMta lAvavo hoya to saMyogano aMta lAvo. ane te mATe saMyogomAM bhaLo nahIM. sArA saMyogo maLavA e puNyano udaya che, khoTA saMyogo maLavA e pApano udaya che. A baMne saMsAra che. pUrvamAM karelA zubhAzubhabhAvanuM phaLa svarUpe anukULa pratikULa saMyogo maLe che ane A zubhAzubha saMyogo e ja tamAro vartamAna saMsAra che. kUvAmAM jaIne bolo, "tuM cora che. to e ja paDagho sAme Ave che. bhAvanI sAme pratibhAva hoya che, kriyA nI sAme pratikriyA hoya che, mATe 2010_05 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedAbhedatA 171 sArA. saMyogo joItA hoya to sArA bhAva karo ne khoTA saMyogo joItA hoya to khoTA bhAva karo. cAritrano saMyoga joIto hoya to saddaguruno saMyoga karo, kAMTAthI kAMTo kaDhAya tema saMyogathI saMyoga TaLaze. pApamaya vyApArono aMta lAvavA mATe dharmamaya vyApArane Adaravo paDaze. saMyogono aMta lAvavA mATe sArA saMyogo meLavavA paDaze. paNa temAM coMTI nathI rahevAnuM. jene saMyogamAM sukha dekhAya che tenA jevo pApano udaya eke nahIM. saMyogamAM sukha che ke svarUpamAM sukha che ? saMyogamAM sukha dekhAya te mithyAtva che. sArA saMyogo, anukULa saMyogo paNa AtmAne viDaMbanA rUpa che. mATe saMyoga e ja kharAba che. jIva sukhanA ane duHkhanA saMyogomAM avivekI banyo che mATe viDaMbanA pAmyo che. saMjogamUlA jIvana pattA duHkhaparaMparA, tahA saMjogasaMbaMdhe sabai tiviheNa vosiriaM." saMyoga ja nahIM joIe. saMyoganA kAraNe thatAM sukhAdi paNa na joIe. puNyanA udaye maLelA sArA - anukULa saMyogo tamane khaTakatA nathI mATe saMyogono aMta Avato nathI. du:khanA saMyogo khaTake e paNa vairAgya nathI. cakravartIne saMyogo khaTake che to e dharmamAM AgaLa vadhI zake che. tamane saMyoga ja game che. tamane ekalA rahevAmAM AnaMda Ave ? nathI Avato. tamane tamArA baMgalAmAM 15 divasa ekalA rahevuM gamaze ? siddhamAM to ekalA ja rahevAnuM che, sthirAsana, dhyAna, mauna, ekAMtanI Teva nahIM pADo to khUba muzkelImAM mukAzo. ekalA paDIe ne ekalavAyuM khaTake te mahadazA che. ekalA paDIe tyAre mAruM koI nahIM, mAruM koI nahIM, evuM lAge te kAyaratA che. ekalA paDIe ne aMdaramAM samAI jaIe e adhyAtma che. aMdaramAM pesIne A bheda pADI daIe. satata badhAno sahavAsa IcchanAre badhAnI vacce rahevAnI je Teva pADI che, tenA kAraNe mRtyu vakhate mamatvanI pIDA vadhI jaze. A badhA saMyogothI chUTA paDatAM chaThInuM dhAvaNa nIkaLI jaze. jIvavA mATe keTalA saMyogo joIe che ? A zubhAzubha saMyogo je maLyA che te cAlu rAkhavA che ke cheDo lAvavo che ? Aje A badhuM chUTI jatuM hoya to tame rAjI ke nArAja ? are tame bhale A badhuM na choDo paNa kadAca karmodaye chUTI jAya ane tame pariNAma na bagADo to ya moTI lAyakAta gaNAze. tamArI dRSTie tapAso. * rANakapuramAM jovA jAva cho. zuM vakhANo cho ? kotaraNI ! 1444 thAMbhalAothI mugdha bano cho ! paNa huM tamane pUchuM chuM ke tamane 99 karoDano 2010_05 For Private & Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 e mahela game che ke mahelamAM beThelo tamane game che ? je paramAtmA aMdara birAjamAna che. temanA asaMkhya Atmapradezo sthira che. padmAsananI mudrA prazamarasamAM DUbelI che. tame tenI stuti karo ke niMdA karo emanA mukha uparanI rekhA jarA paNa pharatI nathI. vItarAgatA ane sarvajJatAnAM darzana karo to paramAtmAnA sAcAM darzana karyAM kahevAya. poravADa vaMzanA dhannA saMghavIe A darzana karyAM ane mATe ja temanI bhakti nimitte 99 karoDa sonAmahorono vyaya karIne derAsara baMdhAvyuM. 172 prabhunA mana, vacana, kAyAnA yogane sthira joIne tamAre AlaMbana levuM joIe. Aje tamArI kAyA asthira banI che, te rogI che, vacana yoga paNa apriya banyo che, mana paNa azAMta che. A asthiratA, apriyatA, azAMtatA tamane khaTake che ? to jyAM tyAM bhaTakI rahelA manoyogane sthira karo, vacananuM mauna sevo. paNa A baMne mATe kAyAne pahelAM koI AsanamAM sthira karo. kAyAne pahelAM cha kalAka padmAsanamAM rAkhI juo, toya tamane ghaNI badhI siddhi prApta thaze. badhI nADIo cAlu thaI jatAM dhyAnamAM sthiratA sahajapaNe Avaze. padmAsana mudrAmAM bese tene rAga ghaTato Ave, saMyama mATe padmAsana e zreSTha Asana che, brahmacarya mATe siddhAsana e zreSTha Asana che. himAlayano yogI svAmIrAma che. te potAnA anubhavanA pustakamAM lakhe che ke bAlyakALathI mArI mAtAe mane mArA gurune soMpyo. mArA gurue mArI mAtA pAse mArI mAMgaNI karI. mArAmAM mArA gurune kAMIka vizeSatA dekhAI haze, tethI kahyuM ke A chokarAne tuM mane Apa huM ene sArAmAM sAro yogI banAvIza. mAe A vAta svIkArI lIdhI. bAlyakALathI chokarAne yogI, padmAsane besavAnI tAlIma Ape che. te bhUlathI paNa Teko le tyAre tene lAta mAre che. paNa mArA gurue mane lAta mArI evo vicAra mane kyAreya Avato nahoto. guru kadI lAta mAre ? nA e to gurue caraNano sparza Apyo che. A positive vidheyAtmaka vicAra che. gurue lAta mArI evuM vicAravuM te negative niSedhAtmaka valaNa che. Akhare te chokaro himAlayano yogI svAmIrAma bane che. paramAtmAnA zAsanamAM 'hA'thI mokSa che. ane nA'thI saMsAra che. tame jo negeTIva eproca karazo to badhAM tamArI sAme negeTIva eproca karanArA maLaze. tamane koI paNa mANasa, koI paNa jagyAe koI paNa kAma batAve, kAMI paNa kahe, to hA ja kahevI, nA na kahevI evo niyama levo che ? A niyama laI lo ane te kAma ApaNAthI na thAya to koI paNa dvArA karAvI ApavuM, tene ciMtAmukta karavo, tenuM Tenzana ochuM karavuM. A 2010_05 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 173 che adhyAtma ! hA, kAmano viveka karavAno. paNa ApaNe sahana karIne bIjA dvArA paNa karI ApavuM e vidheyAtmaka valaNa che. matabheda e niSedhAtmaka valaNa che. tenAthI saMgharSanI zarUAta thAya che. manobhedathI DAyavorsa thAya che. tanabhedathI nanAmI nIkaLe che. tamAre nanAmI na kADhavI hoya to anAmI bano. anAmI kyAre banAya ? nAma ane rUpano moha jAya tyAre anAmI banAya che. saMkucita vicArasaraNIthI AtmA pamAya nahI. matabhedamAM jhanUna e jhera che. ApaNe jhera khAIne jIvavAnI vAto karIe chIe. jJAnane vizALa banAvo, jJAnane koImAM paNa pUro nahI. dRSTinI vizALatA joIe. daSTinI vizALatAmAM adhyAtma Avaze. mane sAruM lAge te bolavAnuM nathI paNa sAmAnuM hita thAya tevuM bolavAnuM che. je kAMI bolo te bIjAnA hitamAM ja bolo. huM sAco chuM, evo kadAgraha paNa na joIe. ApaNuM yuktiyukta vacana paNa sAmenI vyaktine na bese, temAM paNa adhyAtmane jANanAro potAno doSa ja jue. jagatathI bahu nyArI rIta adhyAtmanI che. jJAnanI zakti aciMtya che enA dvArA badhuM jANI zakAya che. niSedhAtmaka valaNa, khaMDanAtmaka zailI ane matabhedanuM jhanUna jo nIkaLI jAya to maitrIbhAva AvI zake che, ane to ja adhyAtmanI sparzanA thAya. maitrIbhAva vinA kevaLa zAstrajJAna ke bAhya korA tapa - tyAgathI adhyAtma AvatuM nathI. mATe tattvaciMtana ane tapa' - tyAga maitryAdibhAvathI rasAyelA hovA joIe. tamArA gharamAM jhaghaDo thAya to vAMka kono dekhAya ? pati -- patnImAM, bApa - beTAmAM jhaghaDo thAya to vAMka kono dekhAya ? sAmAno vAMka dekhAya te mithyASTi che. potAno vAMka dekhAya te samyagdaSTi che. sAmAno vAMka jovAmAM kaSAyanI prApti thAya che. potAno vAMka jovAmAM kaSAyano nAza thAya che. dRSTi pheravo to mokSa bahu sahelo che. adhyAtmamAM aMtarmukhatA anivAryapaNe rahelI che. saMpratyayAtmaka zraddhAvALA zAstrayogI hoya che. saMyogo bhegA thavA e kudaratI chesaMyogo bhegA thAya eTale kaMI ne kaMI banAva bane che. banAvanuM banavuM te bhavitavyatA che. banatAM banAvamAM jIva kudI paDe che. involve thAya che. eTale kartA banyo. upayoga e banAvamAM kUdyo eTale mana AvyuM, vicAra zarU thayA. vicAra eTale mana. citta bahAra bhaTake che, aMdara rahe che. citta e moTAmAM moTuM kopyuTara che. komyuTaramAM je nAMkho te Ave. A cittamAM to bhavobhavanI memarI - sToka thayelI che. komyuTara keTalA bhavanuM sToka kare ? vicArane anurUpa 2010_05 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 bhaTakavApaNuM che. te citta che. madArInA mAMkaDAnI jema pharyA kare che. emAM je vicAro che teno saMgrAhaka citta bane che citta e videzapradhAna jevuM che. videzanI mulAkAto levAnI ane hindustAnane khADAmAM nAMkhavAnuM kArya kare mananA je vicAro cAle che temAM salAha ApavAnuM, nirNaya karavAnuM, doDha DahApaNa karavAnuM kAma buddhi kare che buddhi sArI hoya to upakAra kare che. anyathA nukasAna kare che te vakhate buddhi cAremAM kharAba puravAra thAya che. prAIma mInIsTaranuM kAma A ja hoya che. ahaMkAranuM kAma - buddhi je kare tenA upara sikko mAravAnuM che. dA.ta. manamAM corIno vicAra Avyo, tyAre buddhi prAImaminIsTara che. te kahe, jo rAtre jaje, bAra vAgye UThaje. Ama jaje, tema jaje, bhIMtamAM Ama bAkoruM pADaje. A salAha Ape che ne salAha ApI khasI jAya che ane pachI pakaDAI gayA to mAra kone paDe ? manane. bhogavavuM manane paDe che. mana saddabuddhithI tare che. jyAre jyAre election cUMTaNI thAya tyAre Ano ja vijaya thAya che. buddhi kahe te svIkArI levAnuM. manadvArA vicAro Ave che, citta temAM bhaTakyA kare che. buddhi je vakhate jevo avasara Ave evuM anurUpa kArya kare che. ahaMkAra kahe che tuM kare che te barobara che. samajI lo. A cAre badamAzonI ToLI che. eke AtmAnA hitamAM kAma karatAM nathI. sauthI pahelAM buddhine phaTako mAravA jevo che. buddhine phaTako mAravo hoya to zuM karavAnuM ? buddhi sArI cIjanA zaraNe cAlI jAya ane jo buddhino Dakho nIkaLI jAya to mana to zAMta ja che ane cittane paNa bhaTakavAnuM baMdha thaI jAya che. ahaMkAra to bApaDo sikko mAranAra ja che. je divase buddhi DAhI te divase ahaMkArano aMta Ave che. zuM karavuM che ? gharane sudhAravuM che ? pAMca - paccIsa lAkhanuM pharanIcara lAvyA. ghara sajja thayuM. paNa AtmagharanuM zuM ? atyaMtara taMtrane sudhAro to ThekANuM paDe. dazya to pudgalanuM baneluM che, ene kadI sudhArI zakAtuM nathI. draSTA sudharI jAya to kAma thaI jAya. game teTaluM sudhAro to ya bagaDe, tenuM nAma dazya che. sudhareluM bagaDe nahi to tenuM nAma dazya nahi. gadheDo kyAM sudhI svaccha rahe ? rAkhano Dhagalo na jue tyAM sudhI; rAkha jotAM ja tene ALoTavAnuM mana thAya che. tamArA vicAro kyAM sudhI sArA ? kaho, ahIMthI UThIne nathI gayA tyAM sudhI sArA, A badhuM rAkhanA DhagalA jevuM lAge che kharuM ? dezya e apUrNatattva che, khaMDita tattva che. Ameya. bagaDeluM che. dRSTi bagaDelI che. paNa mULamAM sArI che. mATe daSTine, buddhine sudhAro. be laDatAM hoya tyAre kone salAha apAya ? DAhyAne ke gAMDAne ? durjana, 2010_05 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 17pa caMDALa jevA svabhAvavALAne salAha apAya ? sajjana, DAhyo hoya ane pApathI Darato hoya tene salAha apAya. AtmA svayaM dazya nathI, AtmA dRSTi che. dRSTA ane dRSTino bheda chadmasthapaNuM che, draSTA ane dRSTino abheda e kevaLajJAna che. mithyAtva guNasthAnake dRSTi ne derA vacce bhayaMkara aMtara che. AtmA jyAM sudhI potAnA pUrNa svarUpamAM na rahe tyAM sudhI bheda vadhAre, duHkha vadhAre. bheda ocho thatAM duHkha ghaTatuM jAya. daSTi vyabhicArI banI che. vyabhicArI kone kahevAya ? je kahevAya potAnI ane bahAra bhaTake, bahAranuM kAma kare, bIjAne vaphAdAra rahe te vyabhicArI kahevAya. mithyASTi e vyabhicArI dRSTi che. mithyASTi e vyabhicArI che. ApaNI dRSTi AtmAmAMthI nIkaLe che. je matijJAnanA upayogasvarUpa che, kevaLajJAnamAMthI nIkaLeluM eka kiraNa che, te pudgalanuM kAma kare che. moharAjAne vaphAdAra che teNe jaDa tatva sAthe saMbaMdha karyo che. teNe deha ane Idriya sAthe saMbaMdha karyo che. AtmAmAM niraMtara mohane ThAlavyA kare che. mithyAtva e parama roga che. zatru che, guptamAM gupta zatru che. daSTinuM aMdhAruM eTale mithyAtva. buddhi, durbaddhi bane eTale ja saMsAra. buddhino bagADo eTale dRSTino aMdhApo. tenA kAraNe ja narakAdi gatimAM jIvone du:kho bhogavavAM paDe che. Aje khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM, majUrI karavI, gulAmI karavI A badhI cIjothI ApaNe TevAI gayA chIe. A cIjanI bhayAnakatA samajAya tema nathI. vartamAna avasthA keTalI parAdhIna che ? enuM bhAna che ? upAdhi e ApaNane upAdhi svarUpa lAge che ? AtmAnA anaMtajJAna, anaMtasamAdhi, anaMta AnaMda pratye jo zraddhA thaI jAya to saMsAranI asAratA samajAI jAya. cakravartI hoya ke bhikhArI hoya, jJAnIne banne samAna dekhAya che. baMne paryAya vinAzI che. tenI upekSA karavAnI che, tenA pratye udAsIna rahevAnuM che. ajJAnI hoya, chaghastha hoya, mithyASTi hoya tene ja A baMne paryAyomAM vizeSatA lAge. A paryAya kyAM sudhI rahevAnA che ? karoDapatino paryAya paNa kyAM sudhI rahevAno che ? vinAzI paryAya vinAzInA saMge che. vinAzIno saMga chUTe to siddhAvasthA, muktAvasthA e avinAzI paryAya prApta thAya. dRSTi draSTAmAM samAI jAya tyAre jJAna pUrNa bane che. ane pUrNajJAnamAM pUrNa AnaMda che. vikRtajJAnathI sukha - duHkhanI anubhUti thAya che. A saMsAramAM puNyanA udaye game teTaluM sAruM maLe, to jarA paNa rAjI thavA jevuM nathI. dhannAjI, 2010_05 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 zAlIbhadra, cakravartIo puNyanA udayamAM rAjI nathI thayA, to avinAzI paryAyane pAmI zakyA che. . avinAzI paryAyane pAmavo. tenI jhaMkhanA karavI e ja manuSyajanmanI saphaLatA che. vinAzI padArtho game che. emAM ja AMkha Thare che, e saMsArano moha pratyeka samaye cAritramoha baMdhAve che. ane saMsAranA mohamAM iSTatva thatAM darzanamoha baMdhAya che. vinAzI game eTale mithyAtvamohanIya baMdhAya ane vinAzImAM rame eTale cAritramohanIya baMdhAya. - Aje ThIkarA jevAM sukho maLyAM che paNa tame bhramamAM cho ke cakravartI jevuM sukha maLyuM che. A bhramaNAmAMthI bahAra AvI mAnavatA, sajjanatA, divyatAne pragaTAvo. mAnavatA zemAM che? kahuM? koInuM aNahakkanuM levuM nahIM, koInuM aNahakkanuM bhogavavuM nahIM. AmAM mAnavatA che. A maryAdAne jALavo, to mAnavatA Ave ane koInuM aNahakkanuM lIdhuM hoya to vyAja sAthe pAchuM AvI devuM. Avo mAnavadharma sAcave tenI sadgati thAya. dharmakriyA kare tenI sadgati thAya ja evo niyama nathI, paNa guNone TakAve tenI sadgati thAya ja. mAnavatA AgaLa vadhIne sajjanatA upara jAya che. te bIjAnuM bhaluM karIne ja rahe. mAnavatAthI nIcenI kakSA pazunI - rAkSasanI che. mAnavatAthI uparanI kakSA devanI - paramAtmAnI che. sajjana mAnavatAthI yukta ja hoya. ApaNuM virya, caitanya svabhAvane choDIne pudagalamAM rAgAdi rUpe pariName che te badho pramAda che. anAdikALathI A pramAde ApaNA AtmA upara savArI karI che. jema jema mithyAtva ghaTatuM jAya, anaMtAnubaMdhIno hrAsa thato jAya, tema tema pramAda ghaTato jAya. pahelI, bIjI, trIjI cothI dRSTimAM uttarottara pramAdanI nyUnatA hoya che. AtmA zaramAvartamAM Ave, haLukarmI thAya, upadeza vagerene jhIle tyAre pramAda ghaTavAnI zarUAta thAya che. 8 dRSTino vikAsa kaho ke, guNasthAnakano AdhAra kaho to rAga - vaiSanuM ghaTavApaNuM e ja kAraNa che. AtmA jema jema daSTimAM AgaLa vadhe che, guNasthAnakamAM AgaLa vadhe che tema tema rAga - veSa ane moha ochA thatA jAya che. ane e ja jIvano vAstavika vikAsa che. rAganI pratyeka pravRttimAM jyAre AtmA duHkha joto thaze tyAre adhyAtmanI prApti thaze. saMsAranA du:khanuM kAraNa rAgAdi pravRtti che. jyAM sudhI rAgamAM sukha dekhAya che tyAM sudhI pApapravRtti dekhAze 2010_05 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedAbhedatA nahi. ane dharma karavo gamaze nahIM. kAmarAga ane sneharAganI asAratA jIve samajavI ja paDaze. iMdriyonA viSayo pratyeno je rAga che teno samAveza kAmarAgamAM thAya che ane saMsAranA koI paNa prakAranA lobhathI utpanna thayelI azAMtine dUra karavA mATe, svArtha sAdhavA mATenI lAgaNI e sneharAga che. A badho pramAda che. pramAda chaTThA guNasthAnaka sudhI hoya che. kaSAyano aMta joke bArame guNasthAnake hoya che chatAM yathAzakti apramAdI evo zAsrayogI sAtamA guNasthAnake svarUpanuM vedana karIne nirvikalpa avasthAnI anubhUti karI zake che. vyakta pramAdanI asara chaTThA guNasthAnaka sudhI hoya che. ahIM yathAzakti zA mATe lakhyuM ? Ama to pramAda joIe ja nahIM paNa potAnuM sAmarthya ja kAbU bahAra jAya ane zarIra parano kAbU na TakAvI zake te vAta jaNAvavA mATe yathAzakti lakhyuM che. pramAda to joIe ja nahIM. paramAtmAnA pramAdanI paNa zAstre noMdha lIdhI che. RSabhadevane ahorAtra 24 kalAka,prabhu mahAvIrasvAmIne eka aMtarmuhUrta pramAda Avyo che, joke temaNe A pramAda lIdho nathI paNa parISaha ane upasarganA vedanathI atyaMta zramita thavAthI dehe potAno kAbU gumAvyo che ane kSaNa-bekSaNanI nidrA AvI che e badhAno ToTala kALa ahIM gaNyo che. ahIM pramAda hovA chatAM zaktinuM ullaMghana nathI karyuM eTale vAstavika apramAda ja kahevAya. 177 = prabhu mahAvIra bhagavAnanA kAnamAMthI jyAre khIlA kADhyA tyAre prabhuthI cIsa paDI gaI che, parvatomAM taDa paDI che, bhekhaDo tUTI gaI che. dharatI phATI gaI che. to A samaye prabhunuM cAritra sAticAra che ke niraticAra ? to niraticAra ja che, kAraNa ke ahIM evI sthitinuM nirmANa thayuM che ke kAyAno dharma kAyA bajAve che, paramAtmA pote to svarUpanA dhyAnamAM ja che. dhyAna vikSipta thayuM nathI, mATe sAticAratA nathI, doSa nathI. anAbhoga ane sahasAtkArane samajavA jevuM che. anAbhogamAM AtmAne khyAla na hoya ane thaI jAya te levAnuM che ane sahasAtkAramAM zarIra kAbUmAM na hoya ane thaI jAya te levAnuM che. sahasAtkAre je koI doSa lAge che te pramAda, e pramAda nathI, paNa apramattatA che. zAstramAM eka dRSTAMta Ave che. eka mahAtmA che. IryAsamitinA pAlanamAM upayukta che. khuba suMdara pAlana kare che. koI jIva potAthI na mare enI satata kALajI rAkhI rahyA che. indra paNa indrasabhAmAM tenA saMyamanI prazaMsA kare che tethI deve tenI parIkSA karavA mATe mArgamAM deDakIo vikurtI ane vaLI sAmethI devatAe vikrurvelo hAthI gAMDotura banIne AvI rahyo che. to paNa mahAtmA khUba ja yatanApUrvaka dhIre dhIre sthiratAthI cAlI rahyA che. hAthIe mahAtmAne sUMDhamAM lIdhA, uchALyA. mahAtmA to mArA dehathI _2010_05 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 koI jIva mare nahi, te ciMtAthI zarIrano adhika ne adhika saMkoca karI rahyA che. jema jema upasarga thAya tema tema pariNati tIvra bane che. AtmA ahiMsAnA upayogamAM svabhAvathI vartI rahyo che. apramatta jIvana hote chate kAyAnA dharmo kAbUmAM na rahe ane je koI pramAda sevAI jAya tenA mATe yathAzakti apramAdI zabda ghaTe che. ahIM svapariNAmanI satata vRddhi che. aMdaramAM koI vikalpa nathI. zAstrayogane pAmavA mATe apramattatA eka aMza, factor avayava che. paNa apramattatA Ave eTale zAstrayoga AvI jAya evuM nathI. te mATe bIjI badhI kaMDIzano paNa Avazyaka che. svarUpamAM ja niraMtara upayoga hovo joIe, jagatanA jIvo sAtheno saMbaMdha chUTI gayelo hovo joIe. niprayojana vicAra, vANI ane vartana e zAstrayogamAM bAdhaka che. siddharSi gaNi prazna kare che, tatvanA jANakAra koNa ? ahIM javAbamAM pAMDityane mahattva apAyuM nathI. paNa jene AtmakalyANano tIvra Agraha che, svarUpane pAmavA mATenI tIvra ruci che, svarUpanA AnaMda mATenI tAlAvelI che. svarUpa sivAya kAMI joIe nahIM evI manovRtti che te tattvano jANakAra che. jagatanI aMdara anya cIjomAM je suMdaratA bhAse che, te AtmatattvathI bhAse che. caitanya nIkaLI jAya pachI kaMI ja suMdara nathI. AtmA ja na hoya to zuM suMdara ane zuM asuMdara ? bIjAnI suMdaratA paNa AtmAne AbhArI che. koya jene AtmakalyANanI tIvra IcchA che, ja jene AtmakalyANano ja Agraha che, jene manuSyajanma pAmIne potAnA AtmAne TheTha sarvavirati, apramattabhAva sudhI pahoMcADavAno che, ja jene svarUpanI tIvra tAlAvelI, ruci, tamannA che tene niprayojana eka paNa vikalpa UThe nahi. niSThayojanano artha bahu vyApaka che. jene mokSa sAthe koI anusaMdhAna nathI, je mokSa prApta na karAvI Ape te badhuM nimprayojana samajavuM. ApaNuM jIvana niprayojana vikalpothI bhareluM che. niprayojana vikalpavALo kalyANano kAmI na hoI zake, je uparanI kakSAe na caDhyo hoya, tattvathI bhAvita na thayo hoya, svarUpathI bhAvita na thayo hoya tene avinAzI svarUpathI bhAvita thavAnuM che. ene ja ghUMTavAnI jarUra che ane svarUpane vAraMvAra, bhinna bhinna rIte ghUMTavAmAM Ave to vikArI bhAvo nIkaLI jAya che. nimprayojana vikalponuM na UThavApaNuM e manogati che. 2010_05 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 179 kadAca aMdaramAM vikalpo UThe to ene moDhethI bolIe nahIM to vikalpo aMdaramAM zamI jAya che. A vANIthI na bolavuM e dravyamauna che ane A dravyamaunathI paNa AtmA saubhAgyanAmakarma, AyanAmakarma, yazanAmakarma vagere prakRti bAMdhe che. je mahApuruSo hoya che te alpabhASI hoya che. teo niprayojana vyartha kadI bole nahIM. bolavAmAM AtmAnI zakti bahu haNAya che. apekSAe viryapAta karatAM vAkyAta vadhu bhayaMkara che. vimalA tAI kahe che ke jo tamAre jagatane tattvanI vAta eka kalAka kahevI hoya to trevIsa kalAkanuM mauna karavuM paDaze. mauna dvArA AtmAnI zakti vadhe che. mauna dvArA AtmAnI nikaTa javAya che. vacanane Adeya banAvavuM hoya to mauna e zreSTha mArga che. naherune je vAta kahevA pacAsa vAkyo joIe, te vAta saradAra paTela be vAkyamAM kahetA hatA. temaNe mauna dvArA zaktino saMcaya karyo ane dezane keTalo lAbha karI batADyo. teNe kAzmIrane bacAvyuM. abhAvita avasthAmAM vikalpo UThavA e zakya che. paNa bolavuM to na ja joIe. sArthaka ja bolavuM. niprayojana bolavuM e paNa pramAda che. have kyAreka aMdarathI vikalpa UThyo. mUkhanA ToLAnI vacce beThelAM cho eTale bIjA bola bola kare che tyAre kadAca bolAI jAya che to paNa jAgRti rAkhavI ke kAyAthI te ceSTA na thaI jAya, ane kadAca kAyAthI ceSTA thaI jAya to tattvanuM jANakArapaNuM nAza pAmI jAya che. have jo tattvavedI banavuM hoya to tattvavedIno Azraya levo joIe, temanI sevA karavI joIe ane potAnA mana - vacana - kAyAnI bhUlonI prAmANikatAthI AlocanA karavI joIe, tattvajJane potAnI bhUlo, potAnI skUlanAo kahevI, ane je upAya batAve tenAthI AtmAne bhAvita karavo, to e AtmA, tattvavedI banI zake amAre tyAM je kAMI bhUlo thAya che te gurune kahevAnI vidhi che. tamArI bhUlo, tamArA doSo kahyA eTale tamAro ahaMkAra gayo. A bhUlo ane doSono nikhAlasa bhAve ekarAra karatAM je duHkha thAya che, tenAthI anubaMdha tuTe che. tattvajJa te che ke jenA manamAM azubha vikalpa UThe nahIM, azubha vikalpa UThe to bole nahI, ane bole to kAyAthI ceSTA kare nahIM, ane kAyAthI ceSTA kare athavA thaI jAya, to prAyazcitta kare ane te jo na kare to te tattvajJa kahI zakAya nahIM. sAdhake tattvanA jANakArano niraMtara khapa rAkhavAno hoya che. tenI sAthe ja niraMtara rahevAnuM mana hovuM joIe. temanI nizrAmAM satata rahIe to ApaNI kSatio temane kahI zakIe ane to ja tattvane pAmI zakAya che. mananI gUMco koInI pAse nahIM kholo to 2010_05 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 badhI ArAdhanA dravya ArAdhanA banI jaze. mRtyu pahelAM badhI gUMco ukelAI javI joIe. mRtyu eTale kudaratanI japtI. gavarmenTanuM voraMTa Ave che tyAre daroDA paDe ane UMdhuM-cattuM karIne tame je kAMI bheguM karyuM hoya, te upADI jAya, ane tamane paNa upADIne laI jAya, mAtra gUMconA aNaukelelA koyaDAomAM tame japta thaI jAva cho. jagatano kAyado che ke aghaTita rIte je kAMI meLavyuM che, te tame rAkhI zakazo nahIM. samAdhimRtyu paNa maLavuM duSkara bane che. 180 eka zrImaMtanA gharamAM hIrA, motI, mANeka vagere ghaNuM badhuM jamInamAM dADhyuM che. ane mAlika sahakuTuMba bahAragAma gayo che. coro AvyAM. atyaMta uMDANamAM A dATeluM che. coroe majUrI karIne kADhyuM. laI javAnI taiyArI kare che ane tyAM ja gharano mAlika AvIne Ubho rahI gayo. tenI najara ja paDI che. bolo, cora laI jaI zake ? teno mAlika Avyo che to laI jaI zake ? cora ema kahe ke, zeTha ! badhuM nA Apo to kAMI nahIM paNa ATha kalAka kALI majUrI karI che. pasInAnA relA kADhIne bahAra lAvyA chIe, to cotho bhAga Apo maLI zake ? kema nahIM ? majUrI jeTaluM paNa kema na maLe ? No Right adhikAra ja nathI. je aghiTata cIja che tene mATe tame game teTalI majUrI karo to paNa tenA para tamArI mAlikIhaka sthApita karI zakatA nathI. tame saMsAramAM majUrI karIne bheguM karo cho paNa mAlikI thaI zakavAnI nathI. No right flows from illegal action saMsAra e myujhIyama che, saMgrahAlaya che. myujhIyamamAM badhI cIja vastu jovAnI hoya ke levAnI hoya ? myujhIyamamAM je game te laI levAya ? nA, saMsArane jene myujhIyama tarIke jotAM AvaDe te chUTI jAya. levAnA bhAvathI saMsAramAM rahyA cho, mATe karmasattAnA iMDA khAva cho. pAMca pacIsa varSa pachIno saMsAra kevo bhayAnaka che ? jagatamAM sukhamaya saMsAra sohAmaNo lAge che te pApanA udayathI AvanAra bhayaMkara saMsAranI kalpanA karavA deto nathI. mATe sukhane choDavAno mArga mahApuruSo apanAve che. vivekI AtmA sukhanA bhogavaTAnI pAchaLa duHkha jue che. je cIja ApaNI nathI tenI sAthe rahevuM paDe to vivekI rahe kharo, paNa potAnI to mAne ja nahi. potAnI na mAnI eTale mUrchA gaI. atyaMtara parigraha gayo, eTale duHkha gayuM. jagaDuzAha pAse keTalI saMpatti hatI ? abajonI saMpatti hatI chatAM durgatimAM nathI gayA. te atyaMtara mUrchAthI rahita hatA. aMdarathI mAlikIno haka gayo eTale bahArathI ja parigraha hato ane tethI avasare eno para mATe ja upayoga karyo che. A nyAye ja cakravartI sagatimAM jaI zake che 2010_05 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 181 ane rAjagRhIno bhikhArI, kAMI nathI. jhUMpaDuM ja che chatAM dramaka sAtamI narakamAM jAya che. A che jaina zAsanano anekAntavAda. cakravartI bharatane besumAra AraMbha-samAraMbha chatAM naraka na maLatAM kevaLajJAna thayuM. cakravartIno ThATha ThaThAro keTalo badho che ? cha khaMDano AraMbha - samAraMbha mAthe laIne phare che. cha khaMDano mAlika che. cha khaMDanuM netRtva dharAve che, eka lAkha, bANuM hajAranuM aMtaHpura che. A badhuM hovA chatAM te AtmAne kema kevaLajJAnanI prApti thaI. cakravartI sarvaviratinAM dhorI mArge prayANa nahotA karI zakyA. paNa AtmajAgRti rUpa samyakatva jhaLahaLatuM hatuM. aMdarathI mUcha mamatva, parigraha, potApaNAno bhAva jema jema ghaTADatA gayA tema tema bAhyasAmagrI DubADanArI na banI. durgatimAM na javuM hoya to viveka keLavavo joIe. jenI sAthe rahevuM paDe tenI sAthe vivekathI rahevAnuM. bAhya parigrahano upayoga - sadupayoga karatA rahevuM e devatva che. bAhya parigrahano viveka pUrvaka upabhoga karavo e Aryatva che. bAhya parigrahano viveka vinA upabhoga karavo ane tijorImAM saMgraha karavo e anAryatva che. bAhya parigrahano upayoga karI zakAya, bAhya parigrahano upabhoga karI zakAya, bAhya parigrahane tijorImAM rAkhI zakAya. paNa tanmaya na banavuM. enA na banI javuM. ane avasare paropakAra karI levo. parigraha bahArathI che, mUccha aMdarathI che. parigrahano prANa mUccha che. jeno prANa nIkaLI gayo hoya pachI e parigraha kevo hoya ? - asamAdhi maraNa na joItuM hoya to vahelAmAM vahelI take badhAmAMthI mana uThAvI levA jevuM che. zAstrayogInuM mana saMsAramAMthI UThI gayuM che mATe IdriyanA viSayano vicAra nathI karatA, bIjA koI vikalpa tene herAna nathI karatA, vastra, pAtra, dehamAMthI vikalpo nIkaLI gayA che. pramAda jIvanamAMthI nIkaLI gayo hovAthI AtmAmAM ja upayoga rahe che. zAstrayogI to nikaTamAM nikaTa evA dehane TakAvavA mATe AhAra, vastra, pANIne prabhunI AjJA mujaba le che. upasarga, pariSadane zAMtacitte sahana karIne AgaLa vadhe che. zrAddhasya = saMpratyayAtmaka zraddhAvALA hoya che. zAstrayogI chaTThA, sAtamA guNasthAnakanA UMcA adhyavasAyamAM varte che. enA kAraNe niraMtara AtmasvarUpamAM ramaNatA hoya che. emane viSayomAM pravRtti nathI, ruci nathI, AkarSaNa nathI, tethI tattvanuM saMvedana, tattvano AnaMda satata banyo rahe che. kaSAyano sparza nathI. kaSAyo niSphaLa thaIne jatA rahe che. tattvanuM AlaMbana laIne svarUpamAM lIna bane che, tyAre tattvasaMvedana thAya che. navatattvamAM sau prathama jIva mUkyo ane chello mokSa mUkyo che. pahelA 2010_05 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ne chellAmAM bheda zuM ? pahelAmAM saMsArI avasthA batAvI che ane chelle mokSa mUkIne kahyuM ke, jIve AvA ja banavAnuM che ane zenA dvArA banavAnuM che ? te batAvavA mATe vacalAM tattvo che. Azrava, baMdha choDavAnA che. AzravamAM puNya - pApa AvI jAya che. saMvara - nirjarA AcaravAnA che ane tenAthI chelle mokSa pAmavAno che. Aje navatattvanA bhAgA gaNagaNa kare che. paNa mAro AtmA navatattvanA kayA bhedamAM varte che ? e khabara na paDe to navatattva bhaNyA kevI rIte kahevAIe ? navatattvamAMthI eka prazna pUchuM ? Azrava heya lAgyo che ? mAre AzravamAM saMtoSa mAnavAno nathI, mAre puNya upara paNa vizvAsa mukavAno nathI, aMte puNyane choDIne mAre mokSa pAmavAno che. AvI vicArasaraNI taiyAra thaI hoya tenA navatattva bhaNelA sArthaka che. karmane AvavAnAM kAro e Azrava che saMsAra AzravathI cAle che. navatattva bhaNyA pachI Azravano bhaya lAgavo joIe, saMvara - nirjarA gamavAM joIe, heyopAdeyano yathArtha viveka Apavo joIe. - nirjarA gamI kyAre kahevAya ? jene AtmasvarUpanI prAptinI satata jhaMkhanA hoya, samatAbhAva AtmasAta karyo hoya, kaSAya na thAya tevI sthiti UbhI karI hoya eTale ke kaSAya na thAya tenI satata jAgRti rAkhato hoya, sAmAyikamAM AtmA aMdaramAM DUbakI mArIne samatA - samAdhi prApta karato hoya, to nirjarA gamI kahevAya. bIjuM khAsa e sAcavavAnuM ke sAmAyika to eka kalAka che. paNa viparIta pariNAma pachI paNa na sparze to nirjarA thAya che. AtmAno upayoga jyAre kSamAthI bhAvita banyo hoya, kSamAmaya banyo hoya, tyAre krodhAdi kaSAyonI nirjarA thAya che. kSamAne sahana karI lIdhI hoya te jIvane viparIta pariNAma eTale ke krodhAdi sparze ja nahIM. koI gALa de toya tene kSamAno pariNAma satata hovAthI nirjarA thAya che. sAdhaka khAvApIvAnI pravRtti kare, paheravA - oDhavAnI pravRtti kare, vepAra - dhaMdhAnI pravRtti kare. paNa kSamAne upayogamAM sthApelI rAkhe che. ane to ja nirjarA zakya bane che. dharmamAM sUkSma buddhi joIe. ahIM sUkSma buddhi laIne AvyA cho ? mArI A vAto samajAya che ? jIva bajAramAM, dhaMdhAmAM, saMsAramAM sUkSmabuddhithI AgaLa vadhe che ane ahIM Ave tyAre kodALA jevI buddhi rAkhIne Ave che. ahIM sUkSmamAM sUkSma buddhi laIne AvavuM joIe. juo A kSayopazama durlabha nathI. jene jeno khapa che tene mATe te durlabha nathI. 2010_05 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 183 tame dAnano abhyAsa karyo che ? kRpaNatAne khaMkherI nAMkhI che ? mAre koInA du:khane dUra karyA vagara rahevuM nathI. AvI pariNati keLavavAthI tame jyAre dAna Apo cho tyAre to lAbha thAya che. paNa jyAre dAna nathI ApatA tyAre paNa dAnanA pariNAma satata rahetA hovAthI, dAnAMtarAyano layopazama Ubho karyo hovAthI satata tenAthI thatA lAbho - nirjarA vagere thayA ja kare che. A jinazAsana che. eka paNa guNa AtmasAt karI laIe to durgatinAM dvArA baMdha thaI zake che. bhale kaThora jIvana jIvavAnI tAkAta nathI paNa jinazAsana pariNatinuM sAyansa ApaNane zIkhavADe che. tuM pariNatine UbhI karI le, pariNatine vadhArI le, to pachI zAstrayoga kadAca A bhavamAM nahi Ave, paNa tAruM kAma thaI jaze. paNa pariNAmane TakAvavA mATe teno kSayopazama Ubho karavo paDe. ane kSayopazamamAM AgaLa vadhavA mATe bAdhaka bhAvothI aLagA rahevuM paDe, sAdhaka bhAvothI abheda thavuM paDe, Ama karavAthI viparItabhAva - karmabaMdha nIkaLI jAya ane e kSayopazama chelle kSAvikabhAvamAM pariName che. mA mANekalAla cunIlAlane lokoe dAnavIranA birudathI vadhAvyA che. ekavAra temanI pAse gAmaDAnA loko AvyA. musalamAnonuM gAma che. teone masjida baMdhAvavI che. koIe AnuM nAma ApyuM. badhA musalAmano bhegA thaIne muMbaI gayA. vAtano prastAva mUkyo ke "ame khudAnI baMdagI karI nathI eTale amAruM kAma thatuM nathI. amAre A muzkelI che, te muzkelI che. tame maherabAnI karo to amAruM kAma saraLa thAya." mANekabhAIe kahyuM, "bolo, keTalA joIe che ? dasa hajAra joIe che temaNe tarata cekabuka hAthamAM lIdhI, dasa hajArano ceka lakhI, sahI karI ne ceka ApI dIdho. A joIne musalamAno cakita thaI gayA ane emanI sAme mana mUkIne nAcyA che. evA nAcyA, evA nAcyA ke lokone thayuM ke Amane zuM thayuM che ? teo kahe che ke khudA prasanna thaI gayA, amAruM kAma eka dhaDAke thaI gayuM. emaNe dAnaguNa AtmasAta karyo che. je guNonI siddhi thaI che te bIjAnA prayojanane siddha karI Ape che. siddhi nyArthasAdhanam" jJAnasAramAM pU. upAdhyAyajI ma.sA. A ja vAtane jaNAve che. A rIte guNono uttarottara vikAsa thatAM TheTha kSAyika bhAva sudhI jIva pahoMcI jAya che. - saMpratyayAtmaka zraddhA banAvavI che ? to kayA guNano khapa che ? tame nizcaya karo ke mAre eka guNane keLavavo che. tenA mATe marI javuM paDe to ya vAMdho nathI. ene mATe je bhoga Apavo paDe, je sahana karavuM paDe te karavuM che. kSamA, namratA, saraLatA, samatA, saMtoSa, sevAruci, jIteMdriyatA, vizvAsapAtratA vagere kyA guNo upara tamAro jhoka vadhAre che ? eka guNa 2010_05 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pratye pakSapAta Ubho karyo nathI to tamAruM jIvana niSphaLa gayuM samajavuM. zAstrayogI badhA guNonI saMpratyayAtmaka zraddhA karIne beThA che. saMsAramAM beThelA yogIne badhA guNonI jarUriyAta na hoya to paNa te te guNano AnaMda anubhavAto nathI. jyAM AnaMda tyAM nirjarA cAlu thaI gayelI samajavI. zAstrayogI baMgalA - bagIcA jue, tame paNa juo. enuM jJAna tAraka, tamAruM jJAna mAraka che. tame viSayomAM ekAkAra thAva cho. viSayomAM ekarAra banavuM e mithyAtva che. viSayomAM ekAkAra na bane te mahAna che. viSayonA sAkSI bane te zAstrayogI che. avirati samyagdaSTine cAra kaSAyano poyarAma thavAthI tattvanI ruci che. cAra kaSAya javAthI, AtmA oLakhAyo che. tenuM jJAna samyagu banyuM che. darzana samyagU che. paNa cAritra na hovAthI tattvanuM saMvedana nathI. mahAtmAne tattvanI ruci ane saMvedana bheguM che. mithyAtvIne to ruci paNa nathI ane saMvedana paNa nathI. samakitIne, svarUpanI ruci che. chatAM saMsAramAM beTho che mATe artha, kAmanI pravRtti che. artha, kAmanuM prayojana che. artha ane kAmamAM potApaNAnI buddhi karmanA udayathI thAya che aviratijanya saMskAro beThelA che, te saMsAramAM - viSayomAM pravRtti karAve che. aviratijanya karmonA udayanA kAraNe tene arthakAmamAM sArApaNAnI ane mArApaNAnI buddhi thAya che. paraMtu samyaktva hAjara hovAne kAraNe te ja vakhate heyatva pariNAma paNa sAthe ja rahe che. tethI sArApaNAnI ke mArApaNAnI buddhi, amuka maryAdAmAM ja rahe che. A samyagdarzana che. mATe svabhAvanI, svarUpanI ruci che. ane tethI tattva pAmavAnI icchA dharAve che. saMsAranAM sukho bhogavavA chatAM tene sAruM na mAne. tene peMDo gaLyo lAge, sAro lAge paNa tattvanI ruci khasI nathI eTale bhogo je sArA lAge che enA upara je gamo che. te gama upara aNagamo beThelo che. sAruM lAge che te gamatuM nathI. viSayo sArA lAgavA e avirati che, viSayone sArA mAnatA nathI e samyakatva che. sAruM lAgavuM ane sAruM mAnavuM emAM phera che. jene AtmAno AnaMda che evA sarvaviratidharanI badhI pravRtti aucitya rUpe hoya che. taviSayaka pariNAma temane aMdaramAM sparze nahIM. saMsAramAM ISTa padArtho ApaNane game che. ApaNe coMTIe chIe, ane ramADyA karIe chIe e azubha vikalpa che. jenuM citta rAgAdi vikalpone coTe. tenuM citta mithyAtvavAsita che. Aje tamane je je yAda Ave che, tenA vikalpo tamane 2010_05 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTA ane dRSTinI bhedabhedatA 185 satAvI rahyA che. AmAMthI bahAra nIkaLavuM paDaze. je kAMI maLyuM che, sAruM ke khoTuM, e badhAmAMthI mana uThAvI laIzuM, enA lAbha - nukasAnane gauNa karI daIzuM ane AtmAmAM joDIzuM tyAre graMthibheda thaze. ApaNe skUlamAMthI sUkSmamAM javAnuM che, sUkSmamAMthI zUnyamAM javAnuM che, zUnyamAMthI pUrNamAM javAnuM che. AnA mATe kaSAyono hrAsa ane nAza jarUrI che. viSaya - kaSAyono upayoga e sthUla upayoga che. emAMthI sUkSmamAM javuM hoya to padArthanI asara nIce na AvavuM. padArthane jovAmAM rAgAdi karavA nahIM. saMsAramAM nirmohI banIne jIvavAnuM che. jagatamAM koIe tAruM kazuM bagADyuM nathI. he Atman ! tuM ja bagaDyo che eTale jaDa jagata ane cetana jagata tane dUSita dekhAya che. tamArI dRSTi svaccha thatAM jaDa jagata ane cetana jagata tamane nirdoSa dekhAvA mAMDaze. viSaya - kaSAyanI pariNati jema jema tUTatI jaze tema tema tamAro upayoga ciMtanamaya, mananamaya, bhAvanAmaya, saMvaramaya banato jaze. ane tame zUnyanI najIka sarakatAM jazo. - zUnyanA be artha che. (1) vastuno abhAva e zUnya ane (2) vastu hovA chatAM asara na thavI. asarano abhAva e zUnya che asara cetanane thAya che, asara jaDanI thAya che. A jaDanI asaramAMthI nIkaLI javAthI zUnyanA mArge AgaLa javAya che. ane sarvathA asaramAMthI nIkaLI jatAM jIva pUrNa bane che. tamAre tyAM keTalAM prUpha che. (1) voTara prapha (2) phAyara prapha (3) buleTa prUpha tema upayogane paNa asaraprUpha, asaralesa karavAno che. pudgalanI asara kharI paDatAM jIva zUnya bane che. bhagavAnane paheluM saMghayaNa hatuM ane ApaNane chaThuM saMghayaNa che. kAyAnI vAta bAju para mUko paNa vAcika pariSaha to sahana karI zakazo ne ? koI pAMca - paccIsa gALa Ape to tamane asara na thAya ne ? AmAM to viveka ane jAgRti ja joIe che ! tame te gALo para vicAra karo, e doSo tamArAmAM hoya to tame sudharI jAva ane e doSo na hoya to e vAtane bhUlI jAva, roMga naMbara kahIne Teliphona mUkI do. A rIte sarjananuM wrong nomber zUnya karIne gALane hasI kADho to tame gALane sahana karI kahevAya. kSamAdharma sevyo kahevAya ane tethI tamAro mokSa nikaTa banI gayo. vacanakSamAnA pAlanathI asaMgakSamA, dharmakSamA eTale svabhAvarUpa kSamA prApta thAya che. dharmakSamAnA lakSyapUrvaka ArAdhanA karavAthI vacanakSamA ahaMkAramAM pariNAma na pAmatAM, uttarottara vikAsa sAdhaka banI zake che. sAdhanA e mArga che. sTezana nathI, e dareka sAdhake yAda rAkhavuM joIe. 2010_05 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI khUbIo ApaNe sau prathama IcchAyoga joyo. jemAM dharmanI IcchA pradhAna che. arthAt dharma ja upAdeya lAge che A icchAyoga che. zAstra che pradhAna jemAM evo dharma vyApAra te zAstrayoga che. zAstrayogInuM "yathAzaka-pramAdinaH' vizeSaNa che temAM e samajavAnuM ke jyAM kAyAnuM sAmarthya cAlyuM jAya, enA kAraNe pramAda sevAI jAya tene yathAzakti kahevAya che. bhagavAnanA zAsanamAM pramAda, apramAda samajavA jevo che. pramAdanI bahu vyApaka vyAkhyA che. ApaNane khyAla paNa na hoya tyAM zAstrakAro pramAdanI vAstaviktAnuM varNana karatAM ApaNane samajAve che. caMdanabALA dezanA sAMbhaLavA gayAM che. sUryAsta thayAne samaya thaI gayo che. caMdanabALAjI cAlyAM gayAM. mRgAvatI khyAla cUkyAM, upayoga cUkyo. pAchaLathI upayoga AvatAM teo paNa gayAM che. caMdanabALAjI guraNIjI che. mRgAvatIne Thapako Ape che ke "kulInabALAthI rAtre na avAya : paristhitino vicAra karo ke sUrya - caMdra mULa vimAne AvelA che ane prabhunI dezanAmAM lIna mRgAvatIjIne samayanuM bhAna na rahyuM. eTale na UThyAM. AmAM tamArI dRSTie mRgAvatIjIno vAMka kharo ? gurUNIe Thapako Apavo joIe ke na Apavo joIe ? jainazAsananI sUkSmatA ahIM samajavA jevI che. apramAdanI vyAkhyA samajavA jevI che. te te kAryamAM upayuktatA e apramAda che, mAtra temAM lIna banavuM e pramattatA che ane te kArya karatI vakhate anaMtara kriyAno khyAla hovo - tene apramattatA kahevAya che - tame jemAM cho emAM evI tallInatA Ave ke anaMtara kriyAno khyAla na Ave to jainazAsana tenI nA pADe che. caMnadabALA gurunA sthAne che ane ziSyA pramAda kare che to pramAda karatAM ziSyAne Thapako na Ape to ziSyA uparanI mamatAno pramAda gurune Ave che. ""maravA do ne"bheMsanA zIMgaDA bheMsane bhAre, ApaNe kahIe ane na game to ? pratikriyA UMdhI Ave to ?'' AvuM vicArIne adhikRta vyakti enA AzritonI bhUlo na batAve, sAraNA, vAraNA, coyaNA, paDicoyaNA na kare to, te teno pramAda che. A kArya ghaNuM nAnuM che paNa jIvane pramAdathI aTakAvavuM e uccasthAne rahelAnuM kartavya che. caMdanabALAe hitabuddhithI Thapako Apyo e kartavyanuM pAlana karyuM che. 2010_05 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI khUbIo 187 temaNe rAga - dveSa ke kaSAyabhAvamAM AvIne Thapako nathI Apyo. AzritanA AtmAne premathI bhUla batAvIne bacAvavo e temanuM kartavya temaNe adA karyuM che. mRgAvatIe potAnI bhUlane svIkAravI e tenuM kartavya che. mRgAvatInA saMbaMdhamAM vicAravuM joIe ke potAnI bhUla potAne na dekhAya e cAle ? e moTo pramAda che. mRgAvatInI jagyAe ApaNe hota to ApaNe ema ja kaheta ke tame badhAM gayAM mane kema kIdhuM nahIM. basa, A vakratA che. potAnI bhUla na samajAya e jaDatA che ane potAnI bhUla na svIkArAya e vakratA che. jaDa ane vakra evA ApaNuM kalyANa zI rIte thAya ? potAnI bhUlano asvIkAra karI bhUlano bacAva karavo e dharma pAmavAnI mahA ayogyatA che. ApaNe ApaNI bhUlano svIkAra karavAne badale bhUla batAvanAranI bhUlo kADhIe chIe. temAM AtmAno ahaMkAra e javAbadAra che. ahaMkAra e doSane dekhavA deto nathI. mRgAvatI samyagdaSTidhara sAdhvIjI che. granthibheda thayelo che. samyakatva pAmyAM pachI kadAca doSa na dekhAya evuM bane, paNa doSane na svIkAre evuM samyaktvI kadI kare nahi. samayano bhaMga, eTale ke rAtre moDAM AvyAM e AcArano bhaMga che. jinAjJAno bhaMga che, apekSAe svalpa doSa che. paNa ekalAM paDyAM e moTo doSa che. A to zAstrayogI apramAdI AtmA che. potAnI bhUla samajAI, teno hArdika ekarAra karyo che, pazcAttApa thayo che. mAphI mAMge che. jyAM sudhI gurujI kSamA na Ape tyAM sudhI huM rahI zake nahIM. pazcAttApanI zreNI para AtmA ArUDha thayo ane pazcAttApa karatAM karatAM kevaLajJAna pAmyo. AnA uparathI ApaNe e zIkhavAnuM che ke koI ApaNo doSa batAve tyAre sAmAnI bhUla batAvavI emAM avyaktapaNe potAnI bhUlano bacAva rahelo che. samyaktvInI vizeSatA e che ke enA jIvanamAMthI anaMtAnubaMdhI kaSAyatIvra viSayAsakti vagere doSo nIkaLI gayA hovAthI emanI guNadRSTi vikAsa pAmelI hoya che. tethI teone potAnA doSo jeTalA pADe che tevA : bIjAnA doSo pIDatA nathI. potAnA doSo tene satata DaMkhe che ane bIjAnA doSo mATe samAdhAna vRttivALo bane che. karmano kSaya karavA mATe A samAdhAna vRtti joIze. A samAdhAna karatAM na AvaDe to jIva rAga - dveSa karyA vinA raheto nathI. samAdhAna dRSTine keLavavA mATe viveka joIe. jagatanA jaDa - cetananA bhinna bhinna bhAvone samajavA paDaze. vItarAgatA prApta karavI hoya to AtmArthI AtmAoe svabhAvadharma temaja vibhAvarUpadharma ane dharmI saMbaMdhe kathaMcit bhedabhedano tattvataH yathArtha aviruddha bodha prApta karavA mATe zrI sarvajJa ane sarvadarzI bhASita sakaLa 2010_05 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 dravyono saptabhaMgAtmaka naya-pramANajJAnayukta samyapha bodha prApta karavo anivArya Avazyaka che. AtmArthIe khAsa samajavuM ke dharmano dharmI sAthe kathaMcita bhedAbheda che. paNa jyAre svabhAva rUpa dharmano dharmI sAtheno bheda vicArIe tyAre A bheda upacarita hoya che. ane abheda anupacarita hoya che. jevI rIte AtmA ane jJAna. vibhAvarUpa dharmano dharmI sAtheno kathaMcita bhedabhedamAM abhedane upacarita jANavo. jyAre bhedane anupacarita (eTale ke vAstavika) jANavAno che. sAdhanA mATe A vAta ati upayogI banI zake tema che. rAga e AtmAno vibhAva dharma che eno AtmA joDeno abheda kAlpanika che. jyAre AtmAmAMthI rAgane dUra karavo hoya to karI zakAya che kAraNa ke AtmA ane rAgano bheda ja vAstavika che. duniyAmAM jaDa - cetananA bhinna bhinna je banAvo bane che temAM siddha bhagavaMto nimitta banatA nathI. ApaNe karmothI gherAyelA chIe eTale banatA banAvomAM ochA - vadhatA aMze nimitta banI jaIe chIe. tame nakkI karo ke mAre prasaMgothI aLagA rahI, alipta rahI, siddhanI jema nimitte nathI banavuM. A ja rIte AtmAno vikAsakrama sAdhI zakAya che. matijJAnanA upayogamAM sakAmabhAvathI, icchAthI, lepathI, saMgathI matijJAna DahoLAyeluM che, khaMDita thayeluM che. mATe vairAgya Avato nathI ane jIva vItarAga banI zakato nathI. A jagatanA padArthone sudhAravAnA nathI, paNa mAre sudharavAnuM che. nimittone sudhAravA jatAM karmo vadhatAM jAya che. ane jJAnAdi guNo uparanA A AvaraNo kevaLajJAnAdi guNone roke che. have matijJAnanA upayogamAM game te bhAvo Ave paNa nirlepa ja banI rahevuM che. jagatamAM adhikAdhika padArthonI icchAnA viramaNathI nirIhatA guNa keLavyA pachI je padArthono upayoga jarUrI banI rahe che temAM nirlepatA keLavavI. anya pudgala ane jIvana paricayamAM AvatAM ApaNe nirAlA nathI rahetA. sakAma banIne saMganI asara nIce AvI jaIe chIe ane paramAtmAne bhUlI jaIe chIe. A saMgabhAva che. saMsAra che tyAM sudhI vyavahAra che. jaDa, cetanano paraspara saMga e vyavahAra che. bIjAnA paricayamAM AvavuM e paNa vyavahAra che. kevaLIne paNa upadeza mATe bIjAnA paricayamAM AvavuM paDe che e paNa vyavahAra che, vastu ane vyakti sAtheno saMga e vyavahAra che. zarIra che tyAM sudhI vyavahAra rahevAno ja che. vyavahAra kyAM na hoya ? siddhamAM. tyAM zarIra nathI to vyavahAra paNa nathI. mRgAvatI jarA moDAM AvyAM, ene paNa pramAda Avyo eTale 2010_05 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI khUbIo 189 zAstrayoga na rahyo. dIkSAnI zarUAtathI TheTha sudhI apramAda hoya to zAstrayoga saMbhave che. je pakaDyuM che temAM nirbhayapaNe UbhA rahevuM e apramAda che. sAmethI bhayaMkara vyApado Ave, bIjA upasargo Ave, game tevI anukULa ke pratikULa Apatti Ave toya je aDIkhama UbhA rahI zake che te karmakSaya karavA samartha bane che. UMcI koTIno karmakSaya UMcI koTInA dharmathI, sattvathI thAya che. sAttvikatA vinA Avo UMcI koTIno dharma thato nathI. ApaNA badhAnAM jIvano pramAdathI bharapUra che. jeTalo deha, Indriyono rAga vadhAre teTalo pramAda vadhAre che, jeTalo viSayono rAga vadhAre teTalo pramAda vadhAre che, tema samajavuM. pramAdamAMthI apramAda tarapha javuM hoya to, padArthonI Asakti ochI karavI joIe, padArthomAM lepAyamAna na banavuM joIe, padArthonA upabhogamAM nirIhatA keLavavI joIe, padArthonA paricayamAM asaMgabhAve vartavuM joIe. pramAdane choDIne sattvane phoravIne je UMcuM pAlana kare che te ja AtmAne pAmI zake che. vyavahAra ane nizcaya sAthe cAle che. samyaguM AcaraNa, sankriyA e vyavahAra che. bhAva e pariNati che, nizcaya che, AcAra dvArA pariNati UbhI thAya che, AcAra dvArA pariNati na hoya to Ave che, AcAra dvArA pariNati hoya to nirmaLa thAya che mATe ucca vyavahArane haMmezAM Adaravo joIe. paramAtmA mahAvirAgI che. kyAMya rAga karatA nathI, atizaya nirlepa jIvana jIvanArA che, saMgathI lepAyamAna thayA nathI. emanA jIvanathI khyAla Ave che ke karmano kSaya A rIte thAya che. paramAtmA cAritra levA nIkaLe che. zibikAmAM besIne varaghoDo nIkaLe che, tyAM sudhI cAritra sparyuM nathI. ane jyAM paMcamuSTi loca karyo, dIkSA lIdhI, sarvavirati grahaNa karI tyAM ja apramatta guNasthAnaka ane mana: paryavajJAna thayuM che. A ja batAve che ke AcAra e prathama dharma che. A rAjamArga che. AcArapAlana dvArA bhAvone lAvavA sahelA che. bharata cakrIe ArIsAbhavanamAM vIMTIne kADhavAno AcAra karyo, anityAdi bhAvanA pAmavAno AcAra karyo to kevaLajJAna pAmyA. matijJAnanA upayogamAMthI rAgAdi bhAvonuM apasaraNa thatAM ja vairAgya vItarAgatAmAM pariName che. A nizcayaAcAra che, aMtarakriyA che. aMtara pariNatithI pedA thAya che. saMsAranA viSamaya vAtAvaraNathI bacavA deva - guru - dharmanI chAyA zreSTha che. deva - guru - dharmanuM mAMDaluM che. A mAMDalAmAMthI bahAra nIkaLyA te rAga - veSanI jherI asarathI bacI 2010_05 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 zake nahi. ene rAganI, karmanI anaMtI anaMtI raja coTe che. jIva ajJAnane kAraNe rAgamAM AtmAnuM ahita karavAnI tAkAtane samajI zakato nathI. rAganI asara, rAgano abhyAsa, sahaja rUpe bhAse che, paNa hakIkatamAM rAga e vikRti che. e sAhajika na hoya. svabhAva ja sahaja hoya paNa jIve anaMtakALathI rAganA abhyAsathI rAgane sahaja banAvI dIdho che. matijJAnanA upayogamAMthI saMsArane, rAgane, dveSane kADho ane kSapakazreNI mAMDIne AgaLa vadho e paramAtmAne ISTa che. tame saMsAramAM jenI sAthe saMbaMdha bAMdhyo che te mahArAgI che. saMsAranA jIvo vItarAga na hoya paNa rAgInA saMbaMdhamAM paNa vikRti na hovI joIe e saMbaMdha vaMThelo na hovo joIe. vivekI joDeno saMbaMdha ja AgaLa vadhAranAra banI zake che. tame saMbaMdha bAMdhatI vakhate pahelAM zuM juo cho ? te khabara che ! hAITa, vAITa ane lAITa joIne lAvelA pArTanara joDe paNa roja phAITa thAya che, tenuM zuM ? mATe saMbaMdha bAMdhatAM zuM jovuM joIe te kahuM chuM te tame sAMbhaLo. sauthI pahelAM svabhAva jovAya. uttama svabhAvavALA koIne kanaDe nahIM. jeno svabhAva sAro hoya e bIjAne pIDArUpa kadI na bane. jeno svabhAva sAro hoya te bIjAne du:khamAM nimitta na Ape. jeno svabhAva sAro hoya te bIjAne kaSAyothI bacAve, doSothI bacAve. svabhAva eTale saMskAranI pariNati. pachI sAmenI vyaktine dharma keTalo game che? e jovAya. dharma na gamato hoya to paNa svabhAva sAro hovAthI e bIjAne aMtarAya na kare. rAgamAMthI vairAgya ane vairAgyamAMthI vItarAgatA prApta karavI e manuSya-jIvanano puruSArtha che. rAgamAMthI mahArAga karavo e kartavya nathI. tamane padArtho game che, paramAtmA nathI gamatA. padArthonI mamatA mAyAvI che. te rasto suMdara dekhAto hoya to paNa kAMTAnI suraMgo te mArgamAM goThavAyelI prabhu jue che ane tamane te raste javAnI nA pADe che. paNa zrAddha hoya tene A vAta samajAya. tevA prakAranA mohane dUra karyo hovAthI tathAvidhimoropaIAtu' zraddhALu UMcA adhyavasAyane jhIlanAra bane che. je vakhate je AcAra pALavAno che tene anurUpa pariNati thAya, tene anurUpa saMvedana thAya te saMpratyayAtmaka sAdhanA kahevAya che - ahIM darzanamoha, cAritramohano kSayopazama che. kaSAyanI pariNati tUTe che tyAre tarjanya vikalpo thatAM nathI ane upayoga viSayo tarapha jano nathI. 2010_05 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI khUbIo 191 sArAkhoTAnA bhAvo, sArA-khoTAnA vikalpo karavA e ajJAna che. AtmAmAM moha ThAMsIThAMsIne bharelo che, mATe padArtha AvatAM vikalponI ghaTamALa zarU thAya che. matijJAna DahoLAI jAya che ane AtmasvarUpano nAza thAya che. AnAthI bacavA mATe darzanamoha ane cAritramohane toDavo paDaze. zAMta, prazAMta, upazAMta banavuM paDaze. AtmA e ja tattva che. AtmAno upazamabhAva e ja tattva che. dekhIto bAhya saMsAra e vyavahArathI atattva che ane enAthI AtmA je pariNAmamAM jhIle che te nizcayathI saMsAra che. pahele - mithyAtva guNasthAnake tattvanI ruci nathI, tattvanuM saMvedana nathI, tattvanI zraddhA nathI. viSayanI ruci ne kaSAyanuM saMvedana che. A che saMsAra. avirati samyagdaSTi nAmanA cothA guNasthAnake darzanamohano kSayopazama che. cAritramohano kSayopazama nathI thayo. eTale aviratinA pariNAmathI avirata TakAvI rAkhe che. viSayomAM pravRtti kare che, viSayomAM ISTAniSTa kare che. paNa AtmAne viSayomAM AtyaMtika lepAvA deto nathI eTale ke jeTale aMze lepAya che temAM tenI heyabuddhi UbhI che. te mAnyatAthI, abhiprAyathI sAco banI gayo che. mAnyatAmAM beThuM che ke, "zrI jina ane jinamata vinA badhuM asAra che, tuccha che,' abhiprAyamAM beThuM che ke "je jinabhakta navi thayuM te bIjAthI kema thAya ?" "g 3, gNe paramaa, zeSe ma " A mAnyatA vyApaka che. (1) A lokottara jinazAsana artha rUpa che. (2) paramArtharUpa che. (3) bIjuM badhuM anartharUpa che. AmAM pahelI be bAbatamAM saMmata thavuM saheluM che paNa trIjI bAbata - Akho saMsAra - anartharUpa lAge tyAre samakitanI mahorachApa maLe che. ane samyagdarzanamAM heyopAdeyano yathArtha viveka hovAthI karmabaMdha alpa thAya che. ahIM khoTAno pakSapAta cAlyo gayo. kaSAya thavA chatAM ahIM kaSAyano pakSapAta nathI. kaSAya rucikara lAgyA nathI, jene kaSAya na phAve te sAco dharmAtmA samajavo. AcAramArganuM pAlana karatAM karatAM aMdaranI tapAsa cAlu rAkho ke tAre kayA kaSAyano saMparka toDavo che ? kayo kaSAya thAya to tame Daro cho ? sajjana krodha kaSAyamAM Tharato nathI. krodhamAM baLavAno anubhava che. sajjana bIjAne krodhanuM nimitta paNa na Ape. sajjana bIjAno mAnabhaMga na kare. koInAM marmasthAno khullAM karatAM nathI, koInA spoTa upara ghA karatAM nathI, koInI gupta maMtraNA khullI karatAM nathI, koIne chaMcheDatA nathI, kAraNa ke sajjana che. ATalA aMze tame dharma pAmyA cho ? ema mAruM pUchavuM che. dharmIne kaSAya game nahIM, kaSAya gamato nathI e UMco ke kaSAya 2010_05 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sparzato nathI e UMco ? kaSAya game to dharmAtmA nahIM, kaSAyanuM nimitta ApIe to dharmAtmA nahIM. ApaNane sAcuM lAge te bolavAnuM nathI. sAmAne ThAravA e dharma che. sAmAne ThAravA e UMco dharma che. svayaM karavuM e UMco dharma che. AcArapAlana karanAranI A javAbadArI che. jenuM sthAna UMcuM enI javAbadArI UMcI che. tamAro nokara corI kare, tame corI karo, ane huM sAdhu thaIne corI karuM, koI pharaka kharo ? nokara kare to ThIka - enA karatAM zeTha kare to loko zuM kahe ? zeTha, tame ATalAM sapheda kapaDAMmAM corI karI ? ane huM tamAro netA thaIne karuM to vAta khalAsa thAya che. dharmAtmA kone kahevA ? eno javAba eka tattvaciMtake suMdara Apelo. "tamane keTalA vahAlA che ? ane tame keTalAne vahAlA cho.' e beromITarathI tamAruM dharmIpaNuM mApI levuM. jagatamAM je kAMI karavAnuM che temAM ApaNe kaSAyathI bacavAnuM che. ane bIjAne kaSAyathI bacAvavAnA che. Akho saMsAra kaSAyathI bharapUra che. kaSAyo viSayonA AlaMbane thAya che, mATe jJAnIo viSayAsakti choDavAnuM kahe che. viSayo maulika tattva hovA chatAM tenI sAthe AtmAno saMbaMdha tattvathI nathI. AtmAnA rAgAdi paryAyono AtmA joDe abheda vyavahArathI che. nizcayathI bheda ja che. eTale ApaNe tenAthI mukta thavAnuM che. viSayo maulika hovAthI tenuM jagatamAM astitva rahevAnuM che, paNa ApaNe enAthI mukta thaI javAnuM che. je kAMI karavAnuM che te AtmAne AtmagharamAM laI javA mATe che. ApaNI bhUlonA kAraNe bIjo AtmA kaSAya kare to paNa ApaNe virAdhaka banIe chIe. kaSAya kyAMya karavAno nathI, game tevI viSama paristhitimAM kaSAya karavAnuM lAyasansa ApaNane maLatuM nathI. jene kaSAya game te jainazAsananI zraddhAthI dUra che. tamane kharekhara krodha, arucI, dveSa, vaira vagere na gamatA hoya, tame krodha karatAM na ho ane bIjAne nimitta ApatA na ho to tame sajjana cho. jo tame sajjana ho to jagatanA padArthono ATalo badho lobha kaI rIte hoI zake ? krodha na game te sajjana ane lobha na game te mahAsarjana kahevAya. jyAM sudhI padArtho pratye icchAo banelI raheze tyAM sudhI kaSAya rahita banI zakAze nahIM. 2010_05 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI khUbIo 193 vyavahArathI krodha kharAba che kAraNa ke te bIjAnuM paNa ahita kare che. nizcayathI lobha kharAba che kAraNa ke te potAnuM ahita kare che. mane kaSAya game nahIM, mane kaSAya phAve nahIM, mane kaSAya sparze nahIM evI sAdhanA mATe karavI che. evuM nakkI karo. ane emAM AgaLa vadho. aMdaranI dRSTi to jJAnI jANe paNa tame sugurunA AlaMbane AmAM AgaLa vadho. parabhAva ane paraparyAyothI aLagA thavAnuM che. je cIja ApaNI nathI enAthI jeTalA dUra rahIzuM eTalo dharma nikaTa banaze. AcAranuM pAlana pariNati upara che. ane pariNati mATe che. pariNati kaSAyanA ghaTavApaNA joDe saMbaMdha dharAve che. tattvanuM saMvedana karavuM hoya to kaSAya kaI rIte thaI zake ? dharmI AtmA sAmAnya vAtacItamAM kadI ugra bane nahIM. A kaSAyo A bhavamAM jeTalA ochA thaI zake teTalA ochA karI devA jevA che, to ja devalokamAM bacI zakAze. devalokamAM viSayonI vipula sAmagrI e bAhya nimittakAraNa ane aMdara aviratino udaya e atyaMtara nimittakAraNa maLatAM AtmAne bacavuM muzkela bane che. ahIM rAgathI bacyA nahIM ane pratipakSI upazamabhAvamAM TharyA nahIM to devalokamAM kevI rIte bacI zakAze ? AtmAne vitarAgatAnI najIka laI javo hoya to rAganI pariNati ghaTADavI paDaze. ane rAganI pariNatine ghaTADavA mATe viSayone choDavA paDaze. viSayomAM sukha buddhi e tAlapuTa jhera che. AkhuM jagata nirdoSa dekhAze tyAre adhyAtma Avaze. pariNati nirmaLa karavI e UMcAmAM UMcI saphaLatA che. enuM bhAvI cokkasa ujvaLa banaze. saMpratyayAtmaka zraddhAmAM kaSAyo eTalA badhA nIkaLI gayA che ke have zeSa rahelA kaSAyo AtmAnI pariNatine bagADavAnuM kAma karatA nathI. je kaSAyo rahyA che te svarUpanI dizAmAM javA mATe sahAyaka bane che. svarUpamAM rahevAnA ane yogya vyakti Ave to pamADavAnA vikalpo pradhAnapaNe hoya che. zAstrayogIne bIjA vikalpo Ave nahIM. kaSAyonuM baLa vadhe to tamane pheMkI de, ane AgaLa vadhIne vadhAre ne vadhAre nukazAna karyA kare, ane jo kaSAyonuM baLa ghaTe to tame ene pheMkIne AgaLa vadho. sattAmAM rahelA kaSAyonA baLane toDavAnI tAkAta paNa AtmAnI che. apavartanAkaraNathI kaSAyanI sthiti ane rasa ochA thaI jatAM, te caMDALonuM baLa tUTI jatAM, aMdaramAM bApaDA banIne rahe che. tene tamArAmAM rahevuM bhAre paDI jAya teTaluM parAkrama tamAre phoravavAnuM che. kaSAya cUpacApa paDyA rahe ane guNasthAnaka pratyAyaka kaSAyano kSayopazama thatAM mAyakAMgalA, mRtaHpAyaH banelA kaSAyano kSaya thaze. mRgAvatInA jIvanamAM UMcA prakArano zAstrayoga nathI, paNa jIvanamAM pariNati 2010_05 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 hatI, svarUpanuM lakSya hatuM, doSano ekarAra hato, doSane kADhavAnI tamannA hatI, khAnadAnI hatI, doSano bacAva na hato. mATe ja Thapako ApanArane kevaLajJAna pachI thAya che paNa Thapako svIkAranArane kevaLajJAna pahelAM thAya che. ahIM monopolI-ijAro koIno nathI. je kiMmata cUkave te meLave. kevaLajJAnI ziSya paNa guru jANe nahIM tyAM sudhI pUrvavatu ja badhuM kare. jainazAsananI kevI addabhUta praNAlikA che. potAnA ziSyane jyAre guru AcArya pade sthApe tyAre tene potAnA Asana upara besADe ane guru zrI saMgha samakSa sauthI paheluM ene vaMdana kare, zA mATe ? vaMdana dvArA jagatane samajAve che ke A AcArya bhagavaMta tamArA dareka mATe vaMdanIya bane che. mArI AjJAnI jema emanI AjJA paNa tamAre pALavAnI che. AmAM padanuM gaurava che. banne mahAna che. je vaMdana le che te samaje che ke A vaMdana mane nathI, paNa A vaMdana AcArya padane che, to mAre A padane vaphAdAra rahevAnuM che. tamane saMpatti, sattA, zakti AvyA pachI mA-bApathI dUra rahevAno vicAra Ave che ? saMpatti, sattA, zakti AvyA pachI namra banavAnuM hoya ke akkaDa rahevAnuM hoya ! je gurukulavAsamAM varte che, je cAritranA pariNAmamAM varte che tene gurakalavAsa choDavAno vicAra sudhdhAM na AvI zake. zrAvakapaNAno vyavahAra paNa hoya ane mA-bApane choDavAno vicAra Ave e beghAghaMTuM bane che. kadAca mA-bApane choDavAno vicAra Ave ane choDI do cho, to tame dharmI nathI, kadAca choDI do, to tame vAraMvAra zAtA pUchavA jAva cho ? vAraMvAra khabaraaMtara levA jAva cho ? vAraMvAra temanI saMbhALa rAkho cho ? A hoya to ya hajI tame lAyaka cho. ane e paNa na hoya to tamArAmAM mAnavatA paNa nathI. tame niSThura cho. nAdasaNissa nANaM, nANeNa viNA Na hu~ti caraNa guNAH / aguNIssa natthi mokkho, nathi amukkhassa nivvaannN|| samyagu darzana guNa prApta karyA vagara samyaga jJAna hotuM nathI, samyagu jJAna vagara samyapha cAritra tema ja samyapha tapa guNa prApta karI zakAto nathI. samyapha - tapa guNane prApta karyA vagara - pUrva saMcita karmonI nirjarA (kSaya) karI zakAya nahi, ane sarva karmono kSaya karyA sivAya muktinA zAzvata sukhane ApanAra nirvANapada prApta karI zakAtuM nathI. 2010_05 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra ane nizcaya saMpradAya AcArya haribhadrasUri ma.sA. zAstrayoganuM svarUpa samajAvI rahyA che. zAstrayogI jyArathI cAritra svIkAre tyArathI apramattabhAvane svIkAre che. ane niraticAra cAritra pALe che. svarUpane pAmavAnI tAlAvelI tIvra hovAnA kAraNe AtmasAdhanAne kendrasthAne rAkhIne jIvanArA hoya che. temane AtmAmAM ja AnaMda samajAya che. saMsAramAM duHkha sivAya kAMI ja nathI. manuSyabhavamAM, sarva karmano aMta karI zakAya che. ahIM jeTalo puruSArtha ratnatrayI mATe phoravIe teno lAbha ghaNo che. ahIM pramAda karavo pAlave tema nathI. cauda pUrva bhaNIne upazamazreNI para vItarAgatAno AsvAda karIne AvelA jIvo paNa jo pramAdane vaza thAya che to pAchA nigodamAM pheMkAI jAya che. AvA anaMtA AtmAo Aje paNa nigodamAM che. pramAdanuM nukasAna ATaluM bhayaMkara che ema samajI tame paNa pramAdane TALo. pramAdane TALavA mATe enA svarUpane yathArtha samajavuM paDaze. jJAnIe batAvelA AcAramAM sthiratA karavI e vyavahArathI apramAda che. sAmAyika, pratikramaNa, pUjA, pauSadha, sevA, dAna, zIla, tapa, bhAva A badhuM vyavahArathI apramAda che. AtmAne kaSAyathI bacAvelo rAkhavo, satata upazamabhAvamAM rahevuM e nizcayathI apramAda che. svarUpanI. bahAra javuM e ja pramAda che. svarUpamAM rahevuM, svarUpamAM ja ramaNatA karavI e ja apramAda che. jIvamAtrane kaSAya, pramAda vaLagelA che apramAdI jIva ghaNuM karIne svarUpamAM ja rahe che. asata vikalpothI AtmAne ekadama bacAvI le che ane sAdhaka vikalpothI AtmAnI sAdhanA puSTa kare che. A AtmAne bAdhaka vikalpo parezAna karI zakatA nathI. zAstrayogI jevo sAdhaka bIjo jagatamAM jovA na maLe. enA jIvanamAM sAdhanAviruddha vAta na hoya, sAdhanA sivAya bIjI vAta nahi, koI pramAda nahIM, koI vikalpa nahIM. A sAdhaka avasthAmAM aNIzuddha pAra UtarIe tyAre mokSa maLaze. bhogonI ruci, bhogonI Asakti, bhogono saMgraha A badhI sAdhanAviruddha vAta che. UMcI sAdhakatAmAM A badhuM na saMbhave. vaLI sAdhakane jAti, varNa, kuLa vagerenuM abhimAna paNa na hoya. sAdhaka haMmezAM ahaMkArathI mukta hoya che. sAdhaka avazya sajjana hoya che. sAdhanA, kaSAyathI ane azubha vikalpothI bacavA mATe che. je nimitta pAmIne jIva upazamabhAva tarapha jAya, upazamabhAvamAM Thare te paramArthathI satya che. sAdhaka saMpradAyamAM rahe che. sAdhanA gharamAM thAya nahIM, gharamAM sAdhanA karavI muzkela che. sAdhanA to tapa, tyAga ne anukULa vAtAvaraNa hoya tyAM thAya che. 2010_05 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sam + a + dA uparathI saMpradAya zabda banyo che. sArI rIte + prakRSTapaNe + ApavuM. zuM ApavuM ? cAre gatimAM paribhramaNa karatAM karatAM deha ane AtmAnuM aikya anubhavIne AtmA potAnuM sAcuM svarUpa bhUlI gayo che, upazamabhAva bhUlI gayo che. te sAcuM svarUpa jyAM prApta thAya che, emAM je AnaMda, sukha che, te anaMtakALathI bhUlI gayo che, potAnuM ""satyam zivam suMdaram" svarUpa bhUlI gayo che te satya svarUpa AtmAne ApavuM - AvI sAdhanA jyAM thAya te saMpradAya. AvI sAdhanA jyAM thAya tyAM rahevuM te vyavahArathI saMpradAya che. AvI sAdhanA prApta karI svarUpa prApta karavuM te nizcaya saMpradAya che. yugalika kALamAM dharma nathI, yugalika kALamAM sAdhanA nathI, asi, maNi, kRSi nathI, kalpavRkSathI jIvana jIvanArA che. ahIM dAna - tapa - japa sAmAyikAdi nathI. chatAM yugalika marIne devalokamAM nice jAya che. dharmanA abhAve konA baLe devalokamAM jAya che ? | viSaya - kaSAyanI pariNati maMda hoya che. bhadraka pariNAmanA kAraNe je joIe te maLI jatAM tRpti thaI jAya che. ane mATe ja yugaliko, narakamAM - tiryaMcamAM - manuSyamAM jatA nathI. tamane AvuM jIvana game ? joItuM hoya te maLI jatAM tRpti thaI jAya ? yugalikonI tRSNA upara jatI nathI. A yugalikatA che. tame tamArA jIvanano meLa tapAso. bAra mahine eka lAkha rUpiyAno kharco hoya ane be lAkha rUpiyA maLI jAya pachI tRSNA ghaTe ? kaSAyo ghaTe ? tame svArtha sadhAI gayA pachI paNa kaleza, saMgharSane dezavaTo Apyo che ? yugaliko jIvanamAM koI joDe UMcA avAje bolatA nathI, mArAmArI, huMsAtuMsI, kheMcAkheMcI kazuM ja nathI !! yugalikomAM bAhya saMgharSa nathI mATe devaloka che. ane AMtara saMgharSa nathI mATe mokSa nathI, uparanA guNasthAnako nathI. kaSAyanI tIvratA na hovAthI yugalikone bAhya saMgharSa karatAM AvaDatuM nathI. je bAhya saMgharSa kare te niyamA durgatimAM jAya che. AMtara saMgharSa paNa parAkASThAno hoya tyAre mokSa maLe che. rAga - draSa, kleza, vagere aMdaranA duzmano che. zatru sAme laDavAnuM che, zatrune khatama karavAnA che. zatruno nAza karavAno hoya ke tene paMpALavAnA hoya ? zatrunI hAjarImAM jo saMsAranuM sukha paNa na anubhavI zakAya to pachI Atmika sukha to kevI rIte anubhavI zakAya ? zatru koNa ? hakIkatamAM zatru nathI tene tame zatru mAno cho ane aMtarazatruone paMpALo cho. zAstrayonI parAkASThAno AMtarasaMgharSa kare che. bIjo koI na karI zake. tamane bAhya saMgharSa nathI phAvato to tamArA mATe sadgati nakkI paNa tenAthI harakhAvA jevuM nathI, kAraNa ke bAhya saMgharSa na gamyo, tenI 2010_05 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra ane nizcaya saMpradAya 197 sAthe AMtara saMgharSa paNa na gamyo. tethI sadUgatimAM - devalokAdimAM jatAMveMta ja AMtarazatruo UbhA thavAnA. Aje tapa - tyAga, saMyama, jJAna, dhyAnanI sAdhanA ahIM nathI karatA ne gharabAra kuTuMbane saMbhALyA karazo to tamArA jevo koI kAyara nahIM. tamane tamArI kAyaratA dekhAya che ? tame sattvahIna cho, tamane have sajjana paNa kaI rIte kahI zakAya ? sAtvikatA nathI ene mANasa paNa kahevAto nathI. mANasa ane sattvahIna ! - nepoliyananI vAta Ave che, tene sAttvika mANaso gamatA. kAyaro pratye tene gusso Avato. pote paNa sattvazIla che. eka yuddha khelAyuM. temAM eka sainikanAM mAtA-pitA yuddhamAM mRtyu pAmyAM. have A sainika ati vyathita che ane badalo levAnI taka zodhI rahyo che. nepoliyana rAtrInA samaye nagaracaryA jovA mATe cAre bAju pharI rahyo che A dazya sainike joyuM ane vicAryuM ke A taka sArAmAM sArI che. teNe hAka mArI, nepoliyana ! sAvaceta thaI jA. pistola tArI rAha jue che ! enI sAme nepoliyane hAkoTo mAryo. nepoliyana paNa nIDaratAthI bole che. "Shoot me" huM jouM chuM tuM kema mane mAre che ? nepoliyananI nIDaratA joI pelo sainika tyAMthI bhAgI gayo. nepoliyanane potAnI sAme pistola batAvanAra sainika upara saheja paNa gusso Avato nathI. nepoliyananI eka vizeSatA hatI ke te kyAre paNa bhAvAvezamAM Avato nahoto. te ekaja vicAre che ke AvA sAttvika sainikanI mAre kadara karavI joIe, ema vicArI bIje divase ene chAvaNImAM bolAvyo, rAtanI vAtano lezamAtra ullekha karyA sivAya ene potAnA aMgarakSaka tarIke nImyo. jagatamAM saphaLatA meLavavI hoya to kAyaratAthI nahi maLe sAttvikatAthI maLaze. A sainika jIvananA aMta sudhI vaphAdArIpUrvaka jIvyo ane nepAliyanane mArI nAkhavAnA ijIptanA kAvatarA vakhate potAno bhoga ApIne paNa nepoliyanane bacAvyo che. dharmapariNatine UbhI karavA mATe dharma karavo jarUrI che. ane te dharma karatAM karatAM Asakti, ahaMkAra, niMdA, TIkA TippaNanA kocalAmAMthI bahAra nIkaLavuM paDaze. karma ane mohano nAza karavA mATe chellAmAM chello puruSArtha karavo paDaze. nizcaya daSTi hRdaya dharIjI, pALe je vyavahAra; puNyavaMta te pAmaze jI, bhavasamudrano pAra. turaMga caDI jema pAmIejI, vege purano paMtha; mAraga tema zIvano lahe jI, vyavahAra nigrantha. sobhAgI jIna sImaMdhara suNo vAta, 2010_05 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanA prakAra karmo ja prakAre baMdhAya che (1) spaSTa, (2) baddha (3) nidhatta (4) nikAcita. (1) spaSTa karmo agyAra - bAra - terame guNasthAnake baMdhAya che. tenI sthiti be samaya che. pahele samaye bAMdhe, bIje samaye udayamAM AvI khalAsa thaI jAya che. A traNe guNakANe vItarAga avasthA che. ahIM rAgano udaya nathI. joke agyArame guNaThANe rAgano sarvathA udaya na hovA chatAM sattAmAM mohanIyakarma beTheluM che. bArame gaThAThANe mohanIya karmano sattAmAMthI saMpUrNa nAza thayo hovA chatAM ajJAna beThuM che kAraNake chadmastha avasthA che ane terame guNasthAnake sarvajJa avasthA che. paNa A traNe guNaThANe udayamAM moha nathI tethI karmomAM rasa ane sthiti baMdhAtAM nathI. mAtra IryApathika yogajanya eka zAtAvedanIyakarma be samayanI sthitinuM baMdhAya che. soyanA DhagalA jevI A sthiti che pavanano jhapATo Ave to soyo chUTI paDI jAya. (2) baddha karmamAM rAgAdi pariNati saheja bhaLe che eTale karma baMdhAya che. jANe ke soyanA DhagalAne dorIthI bAMdhI dIdho hoya tevuM A karma che. rAgAdinA pratipakSa bhAvo karavAthI A karmo chUTe che. (3) nidhatta : viziSTa koTInA rAgAdi karavAthI je karmo tIvratAthI baMdhAya che, AtmA joDe ekameka thAya che. rAga hoya to rAganI cIkAza ekameka paDe che. dveSa hoya to haiSanI cIkAza ThIka ThIka paDe che. ahIM soyanA DhagalAne kATa lAgyo hoya ane ekameka thaI jAya tevI rIte ahIM paNa ghaniSTatA che. ghaNA prayatnapUrvaka kATane dUra karavAmAM saphaLatA maLe che. jema lAkha, mINa vagere dravyane tApa maLatAM pIgaLI jAya che. ane pIgaLelA te mINAdimAM jo koI raMga nAMkho to te ekameka thaI jAya che. mINa thIjI jatAM te raMgavALuM ja mINa banI jAya che. evI rIte AtmA je zubhAzubha pravRttimAM ekAkAra thaI jAya che, atizaya gRddha banI jAya che. A AsaktithI nidhatta karma AtmA upara ThokAI jAya che. TUMkamAM je bhogone bhogavatAM AtmA pIgaLI jAya che ane bhogapabhogamAM raMgAI jAya che. te vakhate AtmAmAM je saMskAra paDI jAya che te saMskAro AtmAne cIkaNAM karmo baMdhAve che. tene toDavAM ati muzkela hoya che. sAmAnya koTInI kriyA ke sAmAnya bhAvathI te karmo khapI zakatAM nathI. utkRSTa tapa, tyAga, vairAgyathI A karmo tUTI zake che. rAganI pratipakSa vairAgyabhAvanA UbhI thAya, bhoganI 2010_05 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanA prakAra 199 pratipakSa tyAga ane tapanI bhAvanA UbhI thAya, grahaNanI pratipakSa dAnanI bhAvanA UbhI thAya, koInI sevA karavAmAM jAtane nicovI nAMkhe, athavA ahaMkArane toDavAthI A karmo tUTe che. rAganI lInatA jo paramAtmAbhaktinI lInatAmAM saMkramita thAya to A karmo tUTI zake che. bhogazaktino vizvAsa ukhaDI tArakazaktimAM vizvAsa pedA karavAthI karmo ukhaDI jAya che. sAdhunI sevA, vaiyAvaccathI paNa pratikriyA saphaLa bane che. kaDANaMkammANa mokakhonatyi' karelAM karmone bhogavyA sivAya chUTako nathI paNa A karmo be rIte bhogavAya che. (1) rasodayathI eTale jevA prakAre bAMdhyA hatA tevA prakAre (2) pradezodayathI eTale sthiti ane rasanI apavartana karavA vaDe dalikonuM vedana anya, alpa rUpe karavuM te "navameva movatavya kRtaM * gumAzumam' e vAta pradezodaya mATe samajavI paNa rasodayathI ja badhAM karmo bhogavavAM paDe che evuM nathI. ane jo evuM hoya to to mokSa duSkara athavA asaMbhava banI jAta. paNa prabhue upazamanAkaraNa dvArA sAdhanA batAvIne mahAna upakAra karyo che. mokSamArga batAvyo che. apavartanAkaraNa vaDe sattAgata dalitonA sthiti ane rasa ochA karIne daliko udayamAM Ave to te maMdasattvavALA banI gayelA hovAthI AtmA mATe vikAsanI taka UbhI rahe che. bAMdhelAM karmone udayamAM AvatAM pahelAM temAM ghaNo pheraphAra thaI zake che. bAMdhelAM karmonA rasanI atyaMta hAni thaI jatAM mAtra te pradezodaya rUpe bhogavAIne khalAsa thAya che. teno vipAka batAvavA te asamartha bane che. saMsAra vipAkodayathI cAle che, pradezodayathI nathI cAlato. rAgathI rAcImAcIne bAMdhelAM karmone ane dveSathI napharata UbhI karIne bAMdhelAM karmone khapAvavA mATe viruddha kriyA-pratikriyA karavI paDaze. dA.ta. koI vyaktino tame jAheramAM tiraskAra karyo, apamAna karIne tene badhAnI sAme halako cItaryo, A vaiSamohanIyanA rasodayathI baMdhAyeluM karma kevI rIte khape ? tame jeTalI tIvratA, jeTalA rasathI apamAna karyuM che. teTalI joradAra pazcAttApanI lAgaNIne anubhavo ane ene khapAvavA mATe kaTIbaddha thAva. te paNa khUNAmAM mAphI mAMgI Avo e na cAle. paNa badhAnI vacce pAchA pacAsa - so mANaso bhegA thayA hoya tyAre sahRdayatAthI, mRdutAthI, namratAthI bhAvita thaIne mAphI mAMgI ane evA zabdo bolo ke enA hRdayamAM je taDa paDI hoya te A zabdonA malamathI saMdhAI jAya. to A karma khapI zake, maMda thaI zake. (4) nikAcita karmanA be prakAra che. (1) alpanikAcita (2) gADha nikAcita. alpanikAcitamAM puruSArtha cAlI zake. joke temAM ghaNo puruSArtha 2010_05 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 karavo paDe. ane ugra puruSArtha dvArA te khapI zake. gADhanikAcita karmo to. puruSArthane ovaraTeka kare che. ane koI paNa saMyogomAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM lAvIne jIvane mUkI de che. rAjamArge e karma upara puruSArtha cAlI zakato nathI. eTale bhogavavA ja paDe che. joke emAM paNa samajavuM jarUrI che ke karmonI sauthI vadhu maximum tAkAta dezya upara che. AtmA jo apUrva vIrya phorave to draSTA tenAthI alaga rahI zake che. joke dazyamAMthI te jIva gADha nikAcita karmodaya hovAthI chUTI zakato nathI. paNa jo tenI asara nIce na rahevuM e paNa apekSAe karmonI nikAcitatA upara prahAra to che ja. dA.ta. koI benane nikAcita karmodaye vaidhavya maLyuM. karmanA saMyoge A dazyamAM draSTA aLago rahIne "brahmacarya pALavAnI taka maLI" ema samAdhAna karIne jIve, to karmanI tAkAta drA upara apekSAe ochI thaI kahI zakAya. karmono cheDo AvI gayo hoya, karmo Are AvI UbhAM hoya to pracaMDa puruSArthathI kAma thaI zake. koI tIrthaMkara prabhunA AtmAno yoga maLI jAya to emanA sAnnidhyathI, prabhAvathI, avalaMbanathI kvacit Are AvelAM karmo khapI zake. paNa je karmo Are nathI AvyAM ane je karma madhyamAM nathI AvyAM, paNa zarUAtamAM che, tyAM jIvano koI puruSArtha na lAge. prazna : nikAcita karmo zenAthI baMdhAya ? uttara : je kAryo karatAM pahelAM tIvra abhilASa, je kAryo karatI vakhate tIvra AnaMda, je kAryo karyA pachI bharapeTa anumodanA thAya che. te karmo nikAcita baMdhAI zake che. A rIte puNya ane pApa baMne nikAcita thAya AtmA je pApapravRtti tIvra pariNAmathI kare, atizaya sAruM mAnIne kare, vajalepa jevI buddhi rAkhIne kare, karyA pachI khUba ahaMkAra seve, karyA pachI khUba prazaMsA kare, karyA pachI paNa kharAba na mAne, prAyazcittanI buddhi na thAya. eTale lagabhaga nikAcanAkaraNa ThokAI jAya. to bhagavAna mahAvIranA jIve tripRSTha vAsudevanA bhavamAM zavyApAlakanA kAnamAM dhagadhagatuM sIsuM reDAvyuM che. bhAre anaMtAnubaMdhI kaSAya anaMtAnubaMdhI jevo karI, tIvra nirdayatA ane kaThoratA karelI jaNAya che. A kArya karyA pachI paNa pazcAttApa thayo nathI, urdu ema vicAre che ke A duSTa to A sajAne ja lAyaka che. A rIte prabhunA jIve paNa gADhanikAcanA karI lIdhI che. pachInA bhAvomAM ghaNo dharma karyo che, chatAM A karma khapyuM nathI e vAta batAve che ke prabhue karmo sAme jaMga khelIne gADha nikAcita karma bAMdhyuM hatuM. gADha nikAcita karma hovAthI prabhune te bhogavavuM paDyuM, paraMtu 2010_05 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanA prakAra 201 bAvIsamA, trevIsamA, paccIsamA, bhavamAM saMyamanI ugrasAdhanA dvArA prabhue pApanA anubaMdho toDI nAkhyA hatA. dubuddhine khatama karI nAMkhI hatI, mATe kAnamAM khIlA, ThokAvAnA samaye prabhu draSTAbhAvamAM rahyA. upazamabhAvamAM rahyA ane tethI karma khapI gayuM. navAM karmo baMdhAyAM nahi ane prabhu AgaLa vadhI kSapakazreNI mAMDI vItarAga sarvajJa banyA. zreNika rAjAe paNa mRgayA ramatAM haraNIno zikAra karI, eka jhATake benI hatyA karI, nikAcita karma bAMdhI lIdhuM. eTale bhogavavuM ja paDyuM. gAma gajasukumAla, baMdhaka muninA jIve pUrvabhavamAM pApakarma nikAcita karyuM haze ethI duHkhanuM dazya to maLyuM, paNa pachI kSapakazreNImAM A karmono bhukko bolAvI dIdho che. ahIM nikAcita karmo draSTAnI dazA bagADI zakyAM nathI kAraNa ke AtmA jAgI cUkyo che. jeTalAM kaSTo Apo te sahana karI le, sAmo pratikAra na kare te saMta kahevAya che. prabhu mahAvIra saMta banyA pachI karmo udayamAM AvyAM che. vAstavika tyAga - tapa - saMyamanI ArAdhanA bhagavAne 27 bhavo daramyAna karI che. AmAM koI banAvaTa nathI. sattAvIsamA bhavamAM lAbha zuM thayo ? karmo khasyAM nathI, paNa anubaMdho badhA tUTI gayA che. karmo bagADatA nathI eTaluM anubaMdha bagADe che. jainazAsana pApanA anubaMdha UbhA karAvanAra dubuddhinI niMdA kare che, ane puNyanA anubaMdha UbhA karAvanAra sabuddhinI prazaMsA kare che. huM to A ApadAono, sadA upahAra mAnuM chuM gaNe kAMTA koI duHkhane, huM to phulachAba mAnuM chuM. maLyA che darda kAyAne, mane varadAna lAge che, karmane toDavAnuM A rIte AsAna lAge che, dardano zAMta bhAve huM sadA upahAra mAnuM chuM. garIbI lAbhakArI che, vicAre jo hRdaya sAcuM bace che pApathI Atama, amIrImAM ja sarjAtuM; maLI nA sAhyabI mujane, prabhuno pADa mAnuM chuM. nathI koI svajana mAruM, mane enI khumArI che, rahe che mana samAdhimAM, majA enI nirAlI che; upekSA jaga kare mArI, to e AbhAra mAnuM chuM. 4 2010_05 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapuNya ane bhAvapuNya aghAtI karmanA udayathI prApta thatI cIjo dravyapuNya bhautika puNya kahevAya ane ghAtakarmanA kSayopazamathI prApta thatA saMskAra ane guNo e bhAvapuNya ane AdhyAtmika puNya kahevAya che. tamArI najara dravyapuNya upara che ke bhAvapuNya upara che ? tamArI najara surasuMdarI jevI che ke mayaNAsuMdarI jevI che ? prajApALa rAjAe pUchyuM puvona viruM nAma ! tyAre surasuMdarInA javAbamAM dravyapuNya che. "surasuMdarI kahe citta cAturI, dhana yauvana vara deha; manavallabha meLAvaDo, puNya pAmI je eha" mayaNAnA javAbamAM ghAtakarmanA kSayopazama rUpa bhAvapuNya -AdhyAtmika puNyanI jhalaka jovA maLe che. "mayaNA kahe mati nyAyanI, zIlazuM nirmaLa deha, saMgati guru guNavaMtanI, puNya pAmI je eha" nyAyanI mati kyAre maLe ? darzanamohanIyanA kSayopazamathI aMtarmukha dRSTi bane che tene nyAyanI mati maLe che. lAkho lokonA lAkho anyAyone hasatA moDhe sahana karavA ane ApaNAthI lezamAtra paNa bIjAne du:kha na thAya tenI satata kALajI rAkhavI e nyAyanI mati che. AmAM darzanamohano tathA AMzika cAritramohano kSayopazama rahelo che. bIjA pAsethI kaMI bhautika AbAdI meLavI levAnI gaNatarI AmAM nathI paNa bIjA mATe kaMI karI chUTavAnI icchA che. vaLI bhogano atireka, bhoganI vipula sAmagrI maLavI e dravyapuNya che. paNa zIlathI pavitra deha hovo e bhAvapuNya che; AdhyAtmika puNya che. manapasaMda pati e A bhavanuM paNa apUrNa samAdhAna che jyAre suguruno yoga e yogAvaMcakatA hoI bhavobhavanI salAmatI che. dravyapuNyathI bhautika saMpatti maLe che je pAMcabhUtamaya che. ghAtakarmano udaya e pApa che paNa ghAtakarmano kSayopazama e bhAvapuNya che. e saMskAra che, e AdhyAtmika puNya che. pavitratA ane AstikatA e enuM phaLa che. dravyapuNya ane bhAvapuNya baMneno sadupayoga karatAM AvaDe to banne mokSa ApavA samartha che. bhautikapuNyanA udayane bhogamArge na joDatAM yogamArge joDo, paropakArAdi satkAryomAM deha, dhana, Idriyone joDavAthI karmayoga Ubho 2010_05 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapuNya ane bhAvapurNaya 203 thAya che. anAdikALathI svArthI banIne ApaNe je sahajamalane puSTa karyo che teno hAsa karavA mATe karmayoga e rAmabANa ilAja che. karmayoga malane dUra kare che. bhaktiyoga e "vikSepane dUra kare che eTale A badhuM karavA chatAM upAsanA yoga baLavAna hovAthI karmayogInuM jIvana prabhune samarpita banIne rahe che, karma karavA chatAM akarma banavA tarapha tenuM lakSya hoya che. vicAronI vyApakatA tamArI vANI e tamArA vicAronuM pratibiMba che. tamAruM kArya e tamArA vicAronuM bIja che. tamAruM svarupa e tamArA vicAronuM darpaNa che. tamArI AMkho e tamArA vicArono prakAza che. tamAro bhaya e tamArA vicArono bhrama che. tamArI namratA e tamArA vicAronI saraLatA che. tamArI zAMti e tamArA vicAronI vizrAMti che. tamAruM rudana e tamArA vicAronI karuNatA che. tamAro krodha e tamArA vicAronI vivazatA che. tamAro ArAma e tamArA vicArono virAma che. tamAruM hAsya e tamArA vicArono abhinaya che. tamArI buddhi e tamArA vicAronI pratibhA che. tamArI zraddhA e tamArA vicArono saMkalpa che. 2010_05 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmayoga, bhaktiyoga ane jJAnayoganI abhedatA A sAdhakane mATe preraka jJAnayoga banI rahe che. tenAthI "huM karuM chuM' evo mithyAbhimAnano bhAva Avato nathI. te aMdaramAM samAI jAya che. audayikabhAvo e mAruM aMtima svarUpa nathI paNa kSAyika ane pAriNAmika bhAvamaya siddha bhagavaMta mAre banavAnuM che enI satata jAgRti hovAthI AvaraNa' dUra thatAM yogI Akhare akarmadazAne pAmI jAya che. saMbhavanAtha prabhuno jIva pUrvathI trIjA bhavamAM vimalarAjA hatA. te samaye dukALa paDyo. tyAre khUba sAdharmika bhakti karI. khUba puNya bAMdhyuM ane tIrthaMkara nAmakarma nikAcita karyuM. karmayoganI sAdhanA dekhAvamAM bhautika sAdhanA dekhAya che. paNa aMdaranI pariNatine keLavavAmAM, svArthahUAsa ane svArthanAza mATenI adUbhUta sAdhanA che. karma karatAM akarma bhAva Ave che. te karmayogInI samaja che ke A cIja mArI nathI. huM cetana chuM, A jaDa che. mAruM nathI. bIjAnuM che ne bIjAne ApIne te kRtakRtyatAno anubhava kare che. AmAM kartAbhAva nathI. kartAbhAva e saMsAra che, e ahaMkAra che. koI paNa cIjano sadupayoga mokSa ApI zake che. bhoktAbhAva e saMsAra che "dehane huM mAnavA rUpa' UMDe UMDe rahelo te pariNAma lobhasvarUpa che. lobha dasamA guNasthAnaka sudhI vividha svarUpe rahelo che. paramAtmAno bhakta sarvamAM paramAtmAne jue che. bhaktiyoganI sAdhanA karatAM karatAM bhaktane paramAtmA maLe pachI kazuM prApta karavAnuM rahetuM nathI. Ama karmayogI, karmamAM akarmanA anubhava karavA dvArA kRtakRtya bane che. arthAt tene kAMI karavAnuM rahetuM nathI. tema bhaktayogI paramAtmAne pAmavA dvArA prApta - prAptavya bane che ane jJAnayogI AtmAno anubhava karavA dvArA jJAta jJAtavya bane che. A traNeno abheda che. akarmanI sAdhanA, paramAtmAbhaktinI sAdhanA, jJAnayoganI sAdhanA apekSAe traNeno abheda che. ApaNe ahaMkArathI dehAdimAM abheda thaI gayA hovAthI te judI judI dekhAya che. sAdhanAnA bhedathI karmayoga, jJAnayoga ane bhaktiyoga e traNabheda paNa ahaMkAranA kAraNe ja che. sAdhaka jema jema sAdhanAmAM AgaLa vadhe che tema tema ahaMkAra ghaTe che, jema jema ahaMkAra ghaTe che tema tema karmayoga, jJAnayoga ane bhaktiyogano bheda paNa ghaTavA mAMDe che. karmayogamAM ahaMkAra rahevA chatAM jema jema karma karavAmAM Ave che tema tema ahaMkAra zuddha thavA mAMDe che ane karmayoga siddha thatA ke nIkaLI jAya 2010_05 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmayoga, bhaktiyoga ane jJAnayoganI abhedatA 205 jJAnayogamAM ahaMkAra svarUpanI sAthe bhaLI jAya che arthAt mithyA ahaMkAra samyagU ahaMkAramAM bhaLI jAya che. bhaktiyogamAM ahaMkAra paramAtmAne ApI devAya che. tAtparya e che ke karmayogamAM aham zuddha thAya che. jJAnayogamAM aham maTI jAya che. bhaktiyogamAM aham palaTAI jAya che. ahamUnuM zuddha thavuM, maTavuM ke palaTAvuM - A traNe pariNAme ekarUpa thaI jAya che. karmayoga bhautika sAdhanA che, jJAnayoga AdhyAtmika sAdhanA che, bhaktiyoga e Astika sAdhanA che. bhautika sAdhanamAM akarmanI, AdhyAtmika sAdhanAmAM AtmAnI ane Astika sAdhanAmAM paramAtmAnI mukhyatA che. akarma, AtmA ane paramAtmA A traNe tattvathI eka ja che. AthI akarmamAM AtmA paNa che, paramAtmA paNa che. AtmAmAM akarma paNa che, paramAtmA paNa che. paramAtmAmAM akarma paNa che, AtmA paNa che. ahaMkAranA kAraNe akarma, AtmA ane paramAtmA traNa bheda paDe che. tattvamAM traNa bheda nathI. tamane ghaNA paisA maLyA che to jagaDuzA banIne mokSe javuM che ? narasiMha banIne mokSe javuM che ke bhagavAna mahAvIra prabhu jevI ugra sAdhanA karI mokSe javuM che ? AjanI tamArI paristhiti jotAM ekalA paisA ja priya che. bIjI koI cIja priya nathI. bIjI koI cIjano rAga besADyo nahI ane paisAno gADha rAga kADhyo nahI to samajI rAkhajo ke bhAvi aMdhakAramaya che. zAstramAM kAmapuruSArthane adhama kahyo che ane arthapuruSArthane adhamAdhama kahyo che. tamArAmAMthI kaSAyo nIkaLyA, durbuddhi nIkaLI gaI, prajJA AvI, buddhi AvI gaI eTale pAramArthika jJAna AvI gayuM. bhavobhavanI sAdhanA dvArA meLavAtI cIja - parAkASThAno vairAgya, parAkASThAno viveka, utkRSTa baLa, upasargo ane parISaho sAme jhajhumavAnI zakti A badhuM maLyA pachI have bIjo vikalpa karavAnI zuM jarUra che ? prayojana siddha thaI gayA pachI koI AvyuM ke na AvyuM e vikalpo TakI zakatA nathI. prabhu mahAvIra cAritra lIdhA pachI satata AvI nirvikalpa sAdhanA kare che. tyAM saMgama pratye kyAMka AvI karuNAno vikalpa sparzI jAya che. A ja vAtane upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. dIvALI kalpanI DhALamAM jaNAve che." saMgame pIDIyo, prabhu sajala loyaNe ciMtave chuTathe kema eho, 2010_05 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 tAsa upara dayA evaDI zuM karI ? sAparAdhe jane sabala neho." saMgamanA upasargathI prabhu potAnA du:khe to raDyA nahi paNa tenA karmabaMdhanA saMdarbhamAM vicAratAM prabhunI AMkhamAM AMsu AvI gayA che. upAdhyAyajI mahArAja sAheba prabhune prazna kare che AvaDA pApISTha vyakti upara tane AvI dayA zA mATe AvI ? teno javAba Ape che ke prabhu to aparAdhI pratye baLavAna snehavALA hoya che. ApaNe paNa jo paramAtmAnA sAcA bhakta hoIe to aparAdhI pratye ApaNI karuNA bharAI javI joIe, ubharAI javI joIe ene badale upakArI pratye paNa jo ApaNe kRtajJa banI jatAM hoIe to ApaNe bhagavAnanA AlaMbanathI lAkho mAIla dUra chIe ema nizcitapaNe samajI levuM. matijJAnanA upayogamAM zodha calAvIne rAgAdi vikArone jovAnA che, svIkAravAnA che, kADhavAnA che ane pAchA pharI pesavA devAnA nathI. AnA mATe jJAnAvaraNIya, darzanamohanIya karmanA kSayopazamathI zAstrathI parikarmita buddhi, sukSmabodha, tIvrabodha joIze. AnAthI ja potAnA jIvanamAM aticAra - doSa kyAM lAge che te samajI zakAze. sukSmabodha vinA sUkSma aticArone pakaDI zakAtA nathI ane te mATe agItArtha to niyamA gItArthanI nizrAmAM vicare. gItArthanI chAyAmAM rahelo vAraMvAra aticArothI zuddha thaI zake che. gItArtha paNa bIjA gItArthanI sAthe vicare. eka AcArya bhagavaMta vaDIla AcAryabhagavaMtanI sAthe rahelA hoya tyAre koIpaNa kAma temane pUchIne kare, lokottara zAsananI A addabhUta maryAdAone samajavI jarUrI che. mArganA sUkSmajJAtA banavuM paDaze. to ja chaThuM ane sAtamuM guNasthAnaka sparza. mAruSa ane mAtuSa pAse zrutajJAnAvaraNIya karmano kSayopazama nathI. sUkSmabodha nathI paNa matijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama che. tethI potAnA jIvanamAM samajI zake che ke mAre kevI rIte bIjA sAthe rahevuM ? ane A rIte bAra varSanI sAdhanA karI ane tenAthI zrutajJAnAvaraNIya karma tuTyuM. adbhuta kSayopazama thayo ane zreNI mAMDI. zAstrayoga bahu duSkara che. paNa icchAyogane baLavAna karatAM rahevAnuM che, kALa, Asana, mudrA vagerenuM AlaMbana letA rahevAthI uttarottara vikAsa zakya banaze. paNa khyAla rAkhavo ke jo AtmA AtmagharanI bahAra gayo to Azrava - baMdha - puNya - pApa baMdhAze ane AtmA AtmagharanI aMdara gayo eTale saMvara ane nirjarAmAM gayo. A mATe dRSTine sudhAravI, dRSTine svaccha karavI, dRSTi jyAMthI nIkaLI che tyAM paripUrNa bheLavI devI e puruSArtha ApaNe karavAno che. 2010_05 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmayoga, bhaktiyoga ane jJAnayoganI abhedatA 207 mULa AtmAmAMthI dRSTi nIkaLI che kyAM jAya che ? viSayomAM jAya che ke je bAhyatattva che. nimitto che. naimerikabhAvomAM zubhAzubhatA rahelI che. nimitta upara dRSTi raheze, svarUpamAM raheze nahi tyAM sudhI pAramArthika dharma Avaze nahI. svarUpamAM rahevuM e pAramArthika dharma che. AtmA anaMtakALathI bahAramAM bhaTakyo che. have zubha bhAvonuM baLa vadhArIne azubha bhAvothI khasavAnuM che. zubhAzubhabhAvomAM jenuM baLa vadhAre hoya te pramANe karma baMdhAya, vilAsI bhAvonI pradhAnatAthI tiryaMcano baMdha thAya che durjanatAthI narakano baMdha thAya che. durjanabhAvo sthira thAya to raudradhyAna Ave. azubha karmo bAMdhI, potAnI dRSTine oLakhavI joIe. cetanane oLakhyo nahI, cetanane oLakhavAnI IcchA na karI ane je dharma karazuM to mAmulI puNyabaMdha karAvaze. AtmAne oLakhyA pachI je dharma karaze temAM nirA vadhAre thaze, saMvara vadhAre haze, puNya prakRtino rasa vadhAre ane pApaprakRtino rasa ocho hovAthI Atmazuddhi vadhaze. mATe zubha nimittanuM avalaMbana laIne tuM tArA gharamAM samAI jA. sAdhaka badhAnI vacce rahe ane jJAna - dhyAna - tapamAM ekAMte lIna bane. IcchAyogInI hRdayanI pariNati nirmaLa hovAthI enAmAM ajJAna, jJAna, pramAda, viSayanI pariNati hovA chatAM hRdayanI bAbatamAM te saraLa hoya. IcchAyogamAM abhavyo, durbhavyo, bhArekarmI bhavyo nahIM Ave. paNa je haLukarmI che, caramAvartavartI che te Avaze. saMsAranuM sukha ahita karanAra che. A vAta aMze aMze sparze che te badhA icchAyogI paNa tenI mAnyatA hoya che ke AtmakalyANa mAtra dharmathI che ane e paNa jJAnInI AjJA mujabano dharma AtmakalyANa karavA samartha che. oghasaMjJA ane lokasaMjJA vagerethI karAto dharma AtmakalyANa karavA samartha banato nathI. A mAnyatA hovAthI tene jJAnInI AjJAno, khapa paDe che. atithi sevA e gRhasthAzramano yajJa che. atithi prema e gharanI pratIkSA che. atithinI vyavasthA e gharanI zobhA che atithinuM sanmAna e gharano vaibhava che. sadAcAra e ja sAcI sugaMdha che. 2010_05 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga zAstrasaMdarzitopAyastadatikrAntagocaraH zaktyurekAdvizeSeNa sAmarthyAravyo'yamuttamaH // 5 // sAmarthyayoganA upAyo sAmAnyathI ja zAstramAM batAvyA che. jemake sAmarthyayoga e icchAyoga ane zAstrayogathI uparanI kakSAno yoga che te kSapakazreNIkAlamAM prApta thAya che. chaThThA ane sAtamA guNaThANe dezonakroDapUrva sudhI jholAM khAto koIka jIva A yogane pAmI zake che, A yogamAM vIrya badhAmAMthI kheMcAIne ekamAtra svarUpanI dizAmAM atyaMta piMDIbhUta thayeluM hoya che. te vakhate dehabhAna bhulAI gayeluM hoya che. bahArathI kyAreka upasarga hoya to paNa aMdarathI to AtmAno ja AnaMda lUMTAto hoya che. A sAmarthyayogamAM jIva pAMca apUrva vastu kare che. (1) apUrva sthitighAta (2) apUrva rasaghAta (3) guNazreNI (4) guNa saMkrama ane (5) apUrva sthitibaMdha. Ama sAmAnyathI zAstramAM sAmarthyayoganuM svarUpa batAvela hovA chatAM vizeSa rUpe tenA upAyo zAstrathI batAvI zakAtA nathI, AnuM kAraNa e che ke sAmarthyayoga e atizaya vIryanA UchaLavAthI prApta thanAra che, te vakhate zaktinuM prAbalya arthAt vIryano utkarSa hoya che. vIrya svarUpanI dizAmAM piMDIbhUta thayeluM hovAnA kAraNe je uttarottara vizuddha saMyamasthAno ane adhyavasAyasthAno prApta thAya che te vANIno viSaya banI zakatAM nathI. A vakhate AtmA aMdarathI asaMga banelo hoya che. Ama zaktinA prAbalyathI prApta thanAro A sAmarthya nAmano uttama yoga che. zAstrayogI jIvanabhara apramattatAne dhAraNa karanArA hoya che. kSamAdi pariNatimAM ramamANa hoya che. niHspRhatAthI tenuM hRdaya bharapUra hoya che. maitrI-pramodAdibhAvothI tenuM hRdaya pariplAvita hoya che. vaLI sUkSmabodhanA mAlika hoya che. zAstrayoga pachI sAmarthyayoga Ave che. te anubhavathI samajI zakAya tema che. sAmarthyayoga mATe zAstra sAmAnyathI kathana karI zake tema che. sarva zAstronI pravRtti aMgulInirdeza ja kare che. bhavasamudranA pArane to eka anubhava ja prApta karAvI zake che. jJAnasAranA ra6mA anubhavASTakamAM kahyuM che ke vyApAraH sarvazAstrANAM dikpradarzanameva hi / pAraM tu prApayatyeko, 'nubhavo bhavavAridheH // 2010_05 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga 209 pazyatu brahma nirdvandaM, nirdvandvAnubhavaM vinA / kathaM lipimayI dRSTi - GimayI vA manomayI // nirjhandra anubhava vinA A nirlendra brahmane pAmI zakAtuM nathI. lipimaya, vacanamaya ke manomaya dRSTithI A nirdutvane pAmI zakAtuM nathI. svarUpa nirTandra che. saMsAra dvandathI cAle che. be paraspara virodhI padArthonuM hovuM te dvandra che. rAga-dveSa, rati-arati, sukha-duHkha, janma-mRtyu, sarjana-visarjana, hAsyazoka, jJAna-ajJAna, saMyoga-viyoga, mAna-apamAna - saMsAra AvA dvandothI cAle che. siddho dvanda vinAnA che. AtmAmAM dundu nathI. AnaMda svarUpa AtmA che. AnaMda sAme anAnanda nathI. jyAM svaita che tyAM dvandra che. dvandra eTale saMgharSa-kleza. vAstavika sukha advaita-advandramAM che. sukha hoya tyAM du:kha hoya hoya ne hoya ja. ApaNane ekaluM sukha joIe che to ApaNe bhulA paDyA chIe, ahIM saMsAramAM ekaluM sukha hoya ja nahIM, ekaluM sukha maLe ja nahIM. vikArI bhAvomAM sukha alpa - duHkha ghaNuM hoya. zAstro digdarzaka che. tarkathI, anumAnathI, AgamathI jo atIndriya padArtho jaNAtA hoya to atyAra sudhImAM thayelA buddhizALIo kyAranAya teno pAra pAmI zakyA hota. mATe ja kahyuM ke, "jJAyerana hetuvAdena padArthA yadyatIndriyAH / kAlenaitAvatA prAjJaiH kRtaH syAtteSu nizcayaH // zAstro sAmAnyathI varNana kare che. sAmarthyayogInI kakSA ghaNI UMcI hoya che. tenuM vIrya pracaMDa kakSAnuM hoya che ane tenAthI te svarUpamAM lIna banelo hoya che. svarUpanI tIvrakoTInI lInatAno AnaMda e anubhavano viSaya che. anubhavanAro paNa tenuM varNana karI zake tema nathI. jagatamAM bhAvo anaMtA che temAMthI anaMtamo bhAga abhilApya che. temAMthI anaMtamo bhAga kathanIya che. bolI zakAya che. AtmAno AnaMda abhilApya nathI. anubhavagamya che. Aje ApaNuM vIrya khaMDakhaMDa thaI rahyuM che tame tamArA rAganA keTalA TukaDA karyA che ? patnI upara thoDoka rAga, dIkarA upara thoDoka rAga, paisA upara thoDoka rAga, kAyA upara thoDo rAga, kIrti upara thoDo rAga kAraNake A bhikhArI jIvane badhAnI kyAreka jarUra paDaze e AzayathI teNe rAganA TukaDe - TukaDA karyA che. vIrya A rIte vibhAvamAM smalita thayuM hovAthI jIva dharmamAM sthira thato nathI. vIrya piMDIbhUta thAya tyAre adhyavasAya tIvra bane che. paNa vIryamAM jo aviveka bhaLe to jIva sAtamI narake jAya che. viveka vagaranuM sattva prazaMsanIya nathI. vIryamAM viveka bhaLe tyAre kSapakazreNI paNa mAMDI zakAya che. 2010_05 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 tamAruM vIrya pravartana jotAM ema lAge che ke tamane devaloka UMco nahIM maLe, narakasthAna paNa dIrghasthitivALuM nahIM maLe. tamAre vacamAM vacamAM bhamyA karavAnuM raheze. hA, tiryaMcamAM jaIne narakamAM jajo. A virAdhita dharmanuM phaLa che. virAdhita saMyamanuM phaLa nIcenA devaloka - bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa vagere che. vaimAnika to nahIM maLe. kAraNa ke upayogamAM viSayanI pariNati che. raMgarAga che. krodhAdi kaSAyo che. deva - guru - dharma upara jarAka paNa bahumAna tUTyuM to virAdhanA zaru thaI jAya che. saheja paNa AjJAbhaMga thayo to ArAdhanA rahetI nathI. gurunAM "duSkara duSkara' vacanane nahIM sahana karatAM sthUlabhadrajIno cALo karavA guru vacanane avagaNIne siMhaguphAvAsI muni kozA. vezyAne tyAM gayA to patana pAmyA. deva - guru - dharmatatvanI AzAtanA karanAro game tyAM paDI jAya. eka bAju dharma haze ane bIjI bAju ekAda viSayamAM Asakti, gRddhi haze to cAritra malina thaze. eka ja dUSaNa cAritramAM malinatA UbhI kare che. te vakhate pariNAma bagaDyA ane maro to ekeMdriyamAM jAva. te vakhate kadAca na mare to paNa A gRddhi kSattavya nathI. te khaTakatI hoya, tenuM prAyazcitta jIva kare to malinatA moLI paDe. doSa khaTakato hoya te sAdhaka kahevAya. sAdhakathI doSa sevAI jAya, paNa potAnI sattvahInatA mAne ane prAyazcitta le. pazcAttApa kare. tamAre ane prAyazcittane ADavera che. prAyazcitta na kare to malinatA sAnubaMdhavALI thatI jAya. sAdhake khyAla rAkhavo joIe ke A mAro doSa che. satata AlocanA kare to UMco devaloka maLe. aDhAra pApo AlovatAM dasame rAga bolIne mAphI mAgo cho ! tenuM aMtaranirIkSaNa karyuM che ? rAga pApa lAge to rAgano orato to na ja karone ? micchAmidukkaDam Apo cho ne e ja doSa sevo cho to mAyAmRSAvAdI cho. pratikramaNano artha ja e che ke AjanuM kareluM pApa bIje divase ochA bhAve ja thAya. upAdhyAyajI ma.sA. 350nA stavanamAM lakhe che. micchAmi dukkaDam deI pAtika te bhAve je seve re Avazyaka sAkhe te paragaTa mAyAmoSane seve re mUlapade paDikamaNuM bhAkhyuM pApataNuM aNakaravuM re. pratikramaNa karatAM pApano phorsa ocho thAya ane eka divasa sarvathA baMdha thaI jAya - e ja vyAjabI che. kamase kama pApanI tIvratA ane pApanI jhaDapa ochI thavI ja joIe A intensity ane frequency ochI thAya to ja sAdhakatA che. adhyavasAya zuM cIja che kutUhalavRtti ane viSayAsaktine saMbaMdha che. kadAca sAdhakane khAvApIvAnI 2010_05 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga 211 Asakti nathI paNa jo krodhAdi che to paNa jAva bhavanapatimAM. agnizarmAnuM zuM thayuM ? te khabara che ? AyuSyabaMdha vakhate badhA factors kAma kare che. tame krodhI cho ke kSamAvAna ? sajjana cho ke durjana ? lobhI cho ke saMtoSI ? kRpaNa cho ke dAnavIra ? A badhuM maLIne eka adhyavasAya taiyAra thAya che. aMdaranA kaSAyo pote potAnuM kAma karIne pariNatine taiyAra karI rahyA che. dA.ta. atyAre badhA upadeza sAMbhaLavA beThA che. atyAre badhAno upayoga sAmAnyathI eka ja che. to karmabaMdha ekasarakho paDe ? nA, kema ? aMdarathI eka krodhI che, eka dAnavIra che, eka mAyAvI che eka kapaNa che Ama badhA aMdarathI bhinna che. tenAthI badhAnA karmabaMdhamAM pharaka che. vartamAnanI vicAradhArA upayogathI vyAkhyAnamAM bhale hoya paNa koI pahele guNasthAnake hoya, koI rAgI hoya, koI virAgI hoya, koI pramatta hoya, koI apramatta hoya A badhAne AdhAre badhAnI pariNati judI judI ghaDAze ane tethI badhAno karmabaMdha ocho-vadhato thaze. AcAra ane bhAvanAnAM AlaMbanathI pariNatine sudhAravAnI che. pAMca kugara kahyA che. pArthastha - pArthe tiSThati - pAsasthA vagere. jJAna - darzana - cAritranAM upakaraNo pAse rAkhe paNa upayoga na kare. pustakonA kabATo rAkhe paNa eka pustakano upayoga na kare te jJAnapAsatyo, darzanamAM gurUbhakti, sAdhusatkAra, AzAtanAvarjana potAnA jIvanamAM sArI rIte na seve te darzanapAsatyo. tevI rIte rajoharaNa - ogho rAkhe paNa puMje - pramArja nahIM te cAritrapAsattho jIvanabhara je bhAvanAo niraMtara sevavAnI che te bhAvanAo bhAve nahI te bhAvanApAsatyo kahevAya. - sAdhaka jo AcArazuddhi ane bhAvanAthI bhAvita bane to tyAM kaSAya AvI zake nahIM, kaSAyanAM nimitto niSphaLa bane. apavartanAkaraNanA adhyavasAyo vaDe sattAgata dalikonI sthiti ane rasanI apavartana karavA vaDe jIva maMda rasavALAM karmone udayAvalikAmAM praveza karAve che. AmAM je maMda rasavALA daliko udayamAM AvIne khapI gayA te kSaya ane A adhyavasAyanA baLe sattAgata tIvra rasavALA daliko udayamAM na AvI zake tevI sthitivALA thayA te upazama. AmAM A rIte kSaya ane upazama baMne bhAva hovAthI te layopazamabhAva kahevAya che. A rIte vartamAnakALanI jAgRtithI satata sAdhanA karavAnI che. baMdhane anurUpa adhyavasAyasthAnakone sevIe to sattAgata sthiti ane rasanI udvartanA thAya che ane saMvara ane nirjarAne anurUpa adhyavasAyasthAnakone sevavAthI sthiti ane rasanI apavartanA thaI zake che. TUMkamAM bhUlo karyA pachI 2010_05 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 2 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 chAvaravAthI, bacAva karavAthI te pApamAM vRddhi thAya che ane teno svIkAra karIne niMdA, gaha karavAthI pApamAM hAni thAya che. eTale pApanI vRtti ane pApanI pravRttine kyAre paNa chAvaravAno prayatna na karavo. never justify your faults. bhUlono kyAre paNa bacAva na karavo. paNa svIkAra karavo to sudharavAnI taka ubhI raheze. AcArapAlananI mahattA jo mokSe jaldI javuM hoya ane te mATe adhyavasAyanI, pariNatinI zuddhi karavI hoya to samajI rAkho ke Akho saMsAra kaSAyamaya che. bhAvanAnuM bakhtara jo UbhuM karavAmAM Ave to kaSAya niSphaLa jAya, kaSAyano nAza thAya. pahelA guNasthAnakavALo abhavyano AtmA navamA saiveyake jAya temAM niraticAra dravyacAritra e kAraNa che. strIne aDAya nahIM, agnine aDAya nahIM, kAcA pANIne aDAya nahIM A badhuM mArAthI na thAya evI khaTaka aMdara UbhI hoya che. pAMcamA guNasthAnake rahelo zrAvaka bAramA devalokathI upara na jaI zake kAraNa ke AcArapAlanathI pariNati UbhI karI nathI. zrAvaka saMsAramAM bacI bacIne keTaluM bacI zakaze ? zrAvakane A khaTaka nathI. 5-25-50 varSanuM cAritra pALe che e AcArapAlanathI abhavyanAM karmo pAtaLAM paDe che. zrAvakane strIne aDatAM kaMI thAya ? lAITanA baTana dabAvatAM kaMI thAya ? kAcA pANIne aDatAM kaMI thAya ? vanaspatine aDatAM duHkha thAya ? zrAvakane AmAM arerATI thatI nathI. jyAre abhavya AcAranA pAlanathI pariNati UbhI karI che ke kAcA pANIne aDAya ja nahIM. joke abhavya svabhAva e mokSanI zraddhA karavAmAM pratibaMdhaka bane che. IdriyonA viSayothI atirikta sukha - guNonuM sukha - hoI zake che e gheDa ja ene besatI nathI mATe teno Atmika vikAsa bilakula thaI zakato nathI. upayogamAM samakitano bhAva sparzato ja nathI. jJAnadazAmAM ja sukha che. ApaNI anaMta bhavayAtrAnA svajano ApaNe ajJAnanA udayathI yAda nathI. karmanA udayathI A vismaraNa thayuM che to tame sukhI cho ke du:khI ? ane mAno ke pUrvabhavIya svajano yAda Ave to sukha vadhe ke ghaTe ? ajJAnathI thayeluM vismaraNa paNa sukhanuM kAraNa banyuM che to jJAnanA baLe tame bhUlI jAva to kevA sukhI banI jAva ? tame badhuM evI rIte bhUlo ke eka AtmA ja pakaDAI rahe ane bIjuM badhuM bhUlI javAya. nidrAmAM darzanAvaraNIyanA udaye - ajJAnanA baLe dehanuM bhAna bhUlI jaIe chIe ane 2010_05 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga 213 sukha - zAMti anubhavAya che to jJAnanA baLe, jAgRtinI avasthAmAM dehAdinuM bhAna bhulAya to kSapakazreNI maMDAI jAya che. saMsAra e mIThAnA DabbA upara sAkaranA lebala mArelA jevo che. tame jene jene sAkara mAnyuM che te badhuM salt mIThuM nIkaLyuM che. jenI joDe tame pAgala banIne saMbaMdha bAMdhyo che. tenA kaDavA mIThA anubhava pachI A kAMI ja nathI evuM nathI lAgatuM ? A svarUpa vicAravA mATe tamArI pAse buddhi che ? ke ArtadhyAnamAM enuM ja darzana karIne duHkhI thayA karo cho ? dehanuM bhAna bhUlyA vinA kaMI cAlaze ja nahi. je upayogamAM dehabhAna bhulAya che te pote zUnya bane che. je zUnya bane che te AtmAnaMdane anubhave che. jJAnajanya samAdhi sahaja banaze tyAre jAgRta avasthAmAM anero AnaMda Avaze. te sAdhakane khAtAM-pItAM paNa samAdhi hoya che. jAgRta avasthAmAM tene kazuM sparzatuM nathI. upayogane sUkSma banAvIne zUnya banavAnuM che. zUnya banelo upayoga AtmAnI anubhUti karAve che. ajJAnI ane durjanane A anubhava thato nathI. potAne je naDe te ajJAnI, bIjAne je naDe te durjana kahevAya che. jJAnI to te che ke je potAnA mAdhyame bIjAne naDato nathI ane bIjA naDatararUpa thAya tyAre tene naDatararUpe svIkArato nathI. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya hoya to pote potAne naDe che, jene potAnAmAM rahetAM nathI AvaDatuM te potAne ane parane paNa naDe che. svaparanuM hita kare che te potAne naDato nathI ane bIjAne paNa naDato nathI. sAdhanAno mArga aMdaramAM javA mATe che. aMdaramAM na jaIe to sAdhanA zenI ? bahAramAM jene trAsa trAsa dekhAya che te ja aMdaramAM jaze. bahAra mana - vacana - kAyAnI doTa che. vizrAmasthAna kyAMya nathI. upayoga aMdaramAMthI nIkaLyo che, tene aMdaramAM ja samAvavo paDaze. potAnuM sthAna nathI tyAM keTalo TAIma rahI zakAya ? vyaMtara deva vibhaMga jJAnanA kAraNe potAnuM ghara bhUlI gayo che mATe bhaTaka bhaTake kare che. jagatamAM potAnA gharamAM ja jIvane zAMti che. pArakA gharamAM zAMti hoya ja nahIM. A deha paNa ApaNuM karmajanya avasthAna che. asaMkhya Atmapradeza e ja ApaNuM vAstavika avasthAna che. AtmAne potAnA gharamAM zAMti maLaze. mATe aMdaramAM ja jAva, tyAM vizrAma che. AtmA potAno upazama bhAva bhUlI gayo che. ApaNe eka paNa viSayamAM daSTine rAkhI zakIe tema nathI. satI strIne pati mArapITa kare, to paNa paga pakaDe. patino ja paga pakaDe. bahAramAM rahevAnuM ochuM karo. sAmarmayoganuM phaLa kevaLajJAna che. sAmarthyayogano Azraya levAthI avilaMbe kevaLajJAna thAya che kevaLajJAna mATenuM pradhAna kAraNa sAmarthyayoga che. baMne vacce atyaMta nikaTatA che. manuSyabhava kSapakazreNI mAMDavA mATe che. gharabAra choDyA vinA AtmAno 2010_05 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 puruSArtha thato nathI. badhAne bhUlavAmAM ja majA che. jene bhUlavA haze tene choDavAnuM parAkrama karavuM ja paDaze. je choDe che te bhUlI zake che. padArtha ne vyaktine pakaDI rAkhavAnA saMskAre ja gUMcavaNa UbhI karI che. rAgadazAne tapAsavI paDaze, rAgAdi AMtarazatru che. tenI sAthe jhaghaDavuM hoya to rAganA gharamAM rahIne na jhaghaDI zakAya. karmano nAza karavA mATe cAritra e yuddhanI bhUmi che. khulluM medAna che. ahIM saMgrAma khelI zakAze. A bhavamAM ja saMgrAma khelI zakAya tema che. deva, tiryaMcanA bhavamAM saMgrAma khelI zakAya tema nathI. A bhavamAM bIja vAvIzuM to 5-25-50 bhave paNa phaLa maLaze. paNa jo bIjavapana ja na karIe to phaLa kyAMthI maLe ? AjanI tArIkhe tame deva - guru - dharmanA ke paisA - pati ane putranA ? A ja samyakatvanI gerahAjarI sUcave che. rAyaNanuM bIja laIne eka bhAI kyAMka vAvavA jato hato. rastAmAM rAjA, vajIra sAme maLe che. ene pUche che AnAM phaLa tane kyAMthI maLaze ? tyAre te kahe che meM koInAM vAvelAM phaLa khAdhAM che to mArI paNa pharaja che ke koI mATe vAvuM. vAvIzuM to ja maLaze, A to nakkara vAta che. tame Aje rAga - 'SanAM bIja vAvazo ane vairAgya - maitrInAM bIja nahIM vAvo to bhavAMtaramAM tamane kaMI nahIM maLe. tamArI kAyaratA tamane khaTake che ? kAyarone zA mATe manuSya banAvyA ? amAro pApodaya che ke amane sAruM vyAkhyAna vAMcavA mATe, AtmAnI vAto karavA mATe prAjJa sabhA maLatI nathI. samati laIne marazo to paNa kalyANa thaze. samakitI deva - guru - dharmano hoya che. samakitInuM mukha dharma tarapha rahe ane pITha saMsAra tarapha rahe che. tamArI pITha AtmA tarapha, mukha saMsAra tarapha che. deva - guru dharma karatAM saMsArane adhika mAne e vAstavika dharmAtmA nahIM. patnImAM chakI gayelo jema "mA"no nahIM. tema saMsAramAM chakI gayelo dharmano nahIM e nizcita vAta che. dharmamAM sthira thavuM hoya to zAstrayoganuM trIjuM lakSaNa paTubodha - nipuNabodha joIe. ane e paTubodha bharacaka zAstrazravaNa ane zAstraadhyayanathI Ave. hakIkatamAM zuddha nizcaya nayanI dRSTie AtmAmAM rAgAdibhAvo paramArthathI che ja nahIM. - pAMcamA zlokamAM sAmarthyayoganA upAyavizeSarUpe zAstrathI avarNanIya kahyA enA samarthanamAM have zloka 6 ane 7 kahe che. siddhAkhyapadasamprApti * hetubhedA na tattvataH / zAstrAdevAvagamyante, sarvathaiveha yogibhiH // 6 // sarvathA tatparicchedAta saakssaatkaaritvyogtH| tatsarvajJatvasaMsiddhestadA siddhapadAptitaH // 7 // 2010_05 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga 215 mokSapadanI prAptimAM kAraNabhUta samyagdarzanAdi e sarvaprakAre zAstrathI jANI zakAtA nathI. kAraNa ke jo sarva prakAre e kAraNa vizeSo zAstrathI jANI zakAtA hota to zrotAne zAstradvArA ja samyakatva, virati, kSapakazreNI, vItarAgatA, kevaLajJAnanI prApti thaI gaI hota. arthAt zAstra dvArA jenuM jenuM svarUpa jANata te te cIja tene prApta thaI gaI hota... paraMtu zAstra dvArA te te vastunuM svarUpa jANavA mAtrathI te te cIjanI prApti thaI jAya evuM to anubhavamAM AvatuM nathI. kema ke eka eka guNaThANAnA asaMkhya asaMkhya adhyavasAyasthAno che ane eka eka adhyavasAya sthAnathI te pachInA bIjA adhyavasAyasthAnamAM anaMtaguNavizuddhi, asaMkhyaguNavizuddhi, saMkhyAtaguNavizuddhi hoya che. arthAt vivakSita adhyavasAyasthAnamAM je vizuddhino pAvara che. vizuddhinA aMza che tenAthI te pachInA adhyavasAyasthAnamAM vizuddhinA aMzo anaMtaguNa vadhAre hoI zake che. to anaMtaguNavizuddhi kevA prakAranI che tenuM varNana zAstro karI zakatA nathI. e to kevaLajJAnathI ja jANI zakAya che. zaMkA-zAstrathI ja e badhA prakArane jANI zakAya che ema mAnIe to zuM vAMdho Ave ? samAdhAna - vAMdho eja ke zAstrathI ja siddhapadanI prAptinA prakAro jANI zakAtA ja hoya to zAstrathI ja teno sAkSAtkAra thaI javAthI tyAM ja sarvajJatA siddha thaI jAya ! pachI uparanA guNasthAnaka mATe kazI sAdhanA karavAnI rahe nahIM... arthAta 14 pUrvanA jJAtA pUrvadharone chake-sAtame guNaThANe sarva prakAro zAstrathI jaNAtA hovAthI emane tyAM ja sarvajJatA siddha thaI jAya... pachI apUrvakaraNa vagere AThamA, navamA, dazamA vagere guNasthAnakonI sAdhanA karavAnI rahe ja nahi.. jyAre kharekhara to sAdhanA karatA karatA uparanA guNasthAnakonI prApti thAya che. sAmAyikaM yathAsarva, cAritreSvanuvRttimat / adhyAtma sarva yogeSu tathAnugatamiSyate // jaM jaM samayaMmi jIvo, Avassai jeNa-jeNa bhAveNa / so tammi-tammi samaye, suhAsuhaM baMdhae kammaM // 2010_05 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI saMsArI avasthA daSTinA aMdhApAnA kAraNe che AtmAmAM tattvadRSTithI jotAM rAgAdi bhAvo che ja nahIM. matijJAnanA upayogamAM moha ghUsyo che e ja viparIta deSTi karAve che. A ajJAna dazA che. ajJAnanuM kArya che dRSTine bahAramAM laI javI. bahAra gayelI daSTi e ja vibhAva che. saMsArI jIvonI dRSTi nIkaLe tyAre rAgAdithI bhAvita hoya che ane jyAMthI pAchI phare che tyAMthI rAgAdi bhAvone laIne pAchI phare che. rAgAdi asaravALI dRSTi aMdara rahI zakatI nathI. AtmA sUrya samAna che; vAdaLothI jema sUryano prakAza DhaMkAI jAya che tema karmothI - mukhyatAe ghAtI karmonA AvaraNathI - AtmAno jJAnaprakAza DhaMkAI jAya che. prati samaya jIva abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamA bhAga pramANa kArmaNavargaNA grahaNa kare che ane e anaMtI karmavargaNAmAM sarva jIvothI anaMta guNa rasa nAkhe che. A rasanA kAraNe AtmAnI anaMtAnaMta zaktinuM AvaraNa thAya che. AnA uparathI e samajI zakAya che ke AtmAnI keTalI tIvra zakti haze ke jene dabAvavA mATe ATalo puruSArtha karavo paDe che. A caitanyazaktinuM vibhAvamAMthI svabhAvamAM pravartana thAya to jIva nyAla thaI jAya. ghAtakarmonAM AvaraNone bhedIne nIkaLelI dRSTi ghaNI avarAyelI hoya che. tyAM AchopAtaLo prakAza hoya che. darzanamohanIya karmano udaya mAnyatAmAM viparItatA lAve che. cAritramohanIya karmano udaya AcaraNamAM viparItatA lAve che. padArthanuM jevuM svarUpa che tevuM na dekhADavuM, tevuM na manAvavuM e mithyAtva mohanIyanuM kArya che eTale ke heya-zeya, upAdeyano yathArtha viveka karavAmAM A karma pratibaMdhaka bane che. ane samyagdarzana thayA pachI A viveka hovA chatAM heyanuM dAna ane, upAdeyanuM AdAna karavA na denAra cAritramohanIya karma kaSAyanI tIvratA vinA darzanamohanIya karmanuM astitva TakI zakatuM nathI. kaSAyanI tIvratA darzanamohanIyanA astitvane TakAvI rAkhe che. aMdaramAM saMklezamaya dRSTi che, aMdaramAM rAgAdi paDelA che, bahAra viSayo paDelA che. A rAgamaya dRSTi tyAMthI pAchI sIdhI pharI zakatI nathI. pAchI phare to rAgAdi saMskAra laIne phare che. rAgAdinI ruci laIne phare che. ane AnAthI azubha Azrava ja Ave che. A cakra haMmezAM cAlavAnuM che kAraNake 2010_05 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI saMsArI avasthA dRSTinA aMdhApAnA kAraNe che 217 aMtarAyakarma AkhuM dezaghAtI che. bhogAMtarAya karmano kSayopazama haMmezAM hovAthI ane jIvane svarUpanA bhoganuM AkarSaNa na hovAthI jIva parane - pudgalane bhogave che. paNa jo vivekadRSTithI pudgalanA bhoganI asAratA, tucchatA, pApamayatA, jugupsanIyatAne jovA mAMDe to temAMthI bahAra nIkaLI zake. paNa A mATe zuM karavuM ? ApaNA anubhavanI pAchaLa mohanuM prAbalya che tenAthI mUDhatA Ave che eTale padArthanuM yathArtha darzana thatuM nathI paNa jo zAstranA AdhAre padArthanuM yathArtha darzana thAya, eTale ke pudgalanuM saDana - paDana - vidhvaMsana svarUpa samajAI jAya to bhogamAM breka lAgI zake che. viparIta puruSArthano aMta lAvavA mATe samyagu puruSArtha AcaravAno che. je koI buddhi vagere sAmagrI maLI che. teno upayoga Atma - svarUpa pAmavA mATe karavAno che. buddhi dvArA zAstramAMthI AtmAnuM svarUpa zodhI kADhavAnuM che ane AtmAnuM svarUpa pakaDIne tenA upara AvelAM AvaraNone dUra karavAno puruSArtha AcaravAno che. eTale ke jJAnInI vidheyAtmaka AjJAne karatAM rahevuM ane niSedhAtmaka AjJAne te svarUpe amalamAM mUkatAM javuM. AthI nakkI thAya che ke, ghAtakarmanA nAzanA, svarUpanA AnaMdane pAmavAnA lakSya AtmAne dhyAna ne samAdhimAM rAkhavAthI ghAtakarmano nAza thatAM AtmAnA saccidAnaMda svarUpanI prApti thAya che. ane A rIte AtmAnA AnaMdane anubhavavo e mokSa puruSArtha che. jJAnIe kahela vidhi -- niSedhane yathAvat sevIne, jIvo sAthe maitrI, vAtsalya, prema, karuNAmAM AtmAne niraMtara jhIlato rAkhavo te dharmapuruSArtha che. dharma pAmavA mATe jIvanavyavahAra bahu svaccha banAvavo paDaze. je bIjAnuM karI chUTavA, bhoga ApavA, bIjAne sahAyaka banavA mATe prayatnazIla rahe che tenA azubhabhAvo sahelAIthI nIkaLI zake che. jyAM bhoga ApavAnI vRtti nathI, balka levAnI vRtti che, teno dharma-puruSArtha lagabhaga na hoI zake. levA mATenA anaMtA bhavo che. anaMtA bhavomAM anaMtA jIvo pAsethI, laI laIne vizvanA devAdAra, RNI banyA chIe. mAnavabhavamAM ja ApI zakAya che. ApavAthI A bhavamAM RNamukti zakya bane che. ane RNamuktino bhAva e prazasta che ane aprazasta evA ahaMkArane janmavA deto nathI. kSadratAmAMthI levAnI adhama halakI vRtti janme che. A tAmasa bhAva che. uttama AtmA banI zake to le ja nahIM ane kadAca lIdhuM hoya to lIdhA karatAM adhika ApIne ja chUTe e uttama AtmA che. tamArI jAtane A beromITarathI tapAso. ApaNe jIvanavyavahArane divya banAvavAno che. te mATe divya vyavahAra 2010_05 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 Ubho karo. tenAthI devalokanI prApti sahelI che. karmayogathI jIvanavyavahAra ucca bane che. jIvana prasannatAthI bhareluM rahe che. sArA kAmamAM ApavAno AnaMda hoya che te sAttvika AnaMda; kharAba kAmamAM levAno AnaMda hoya che te tAmasI AnaMda che. zAstravihita vidhi - niSedhAtmaka anuSThAno karIne paNa jIvanamAM levAnA, bhogavavAnA, svArthodhatAnA bhAvo choDavAnA che. pachI ApavAno bhAva ucca bane che. bhogavavAno bhAva e ApavAnA bhAvamAM jabaradasta hInatA lAve che. jenA AcAramAM sAdAI, vicAramAM pavitratA che eno jIvanavyavahAra zubha bane che. je potAnAmAM pahoLo hoya te ApavAmAM sAMkaDo hoya che. je potAnAmAM sAMkaDo hoya te paropakAramAM pahoLo hoI zake che. jene zubhabhAva AtmasAtu thaI jAya, parAkASThAnA banI jAya ane azubhabhAva lAvavo hoya to parANe paNa Ave nahIM - evA AtmAne koI dhanya paLe prasthibheda prApta thaI jAya che mATe zubhabhAvane asthimajjAvatu majabUta ane sahaja banAvo. zubhabhAvonA baLe guNonI prApti karo ane jIvanarUpI naMdanavanane guNa rUpI puSpothI maghamaghAyamAna karo. guNonI bhAvitatA e kaSAyano nAza karanArI che. guNo ane kaSAya e garamI ane ThaMDInI jema paraspara virodhI che. tamane maLeluM vAtAvaraNa, tamane maLelI zaktio eka kALe alopa thavAnI che, tethI tamane maLelI zaktione maryAdA che. maLelI sAmagrIno tuM zAzvatapaNe mAlika nathI. mATe te jAya pahelAM teno sadupayoga karI levAmAM DahApaNa che. puNyodayathI maLelI zaktine paropakAra arthe kharcI levAmAM saphaLatA che. emAM paNa nirIdatAbhAva lAvavAthI AtmAnuM kalyANa nizcita bane che. uttara pradezamAM prajJAcakSu zaraNAnaMdajI thaI gayA. tene potAnA jIvanamAM ghaNAM pustako lakhyAM che, je mAnavasevAsaMgha taraphathI prakAzita thayAM che jemAM kyAMya paNa potAnuM nAma nathI. koI paNa deva, guru, ke dharmano nAmathI ullekha karyA vinA mAtra paMktie paMktie viveka, viveka ane vivekanuM darzana karAvyuM che. tenA eka pustaka "mUka satsaM gIra nityathA''mAM to kSapakazreNI aMtargata AtmAnI kevI avasthA hoya athavA to kSapakazreNI mAMDavA mATe kevo vairAgya hovo joIe tenuM paNa kSapakazreNI zabdanA ullekha vinA digdarzana karAvyuM che. je vivekI ane madhyastha dRSTi AtmAe avalokavA yogya che prajJAcakSu zaraNAnaMdajInAM DhagalAbaMdha pustakomAM paNa kyAMya pote potAnA nAmano nirdeza karyo nathI. kevI niHspRhatA che ! emAM traNa vAta mukhyapaNe batAvI 2010_05 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI saMsArI avasthA daSTinA aMdhApAnA kAraNe che 219 (1) tAre tAruM AtmakalyANa karavuM hoya to cakSuthI joI zakAtA badhA padArthone vinAzI mAna, kSaNabhaMgura mAna, parivartanazIla mAna ane tenA upara vairAgya keLava. (2) atIndriya padArtho je cakSano viSaya banI zakatA nathI paNa jenuM varNana tuM kAnathI sAMbhaLI zake che. tenA upara tuM zraddhA kara. vAdavivAdathI zaktine bagADa nahIM. je pratyakSa nathI tenA vAda - vivAda, teno cheDo Avato nathI. mATe te khAtara vikhavAda UbhA karavA vyAjabI nathI, paNa mUkhamI che. dA.ta. koI kahe ke meru parvata 1 lAkha yojanano che. koI kahe ke 99,000 yojanAno cho to tenA mATe atyAre divyajJAnInA viraha kALe vivAda karavAthI zuM phAyado ? ApaNe bhagavAnanI janmabhUmi kSatriyakuMDa kahIe chIe, digaMbaro vaizAlIne janmabhUmi mAne che. je hoya te, ApaNane pratyakSathI kyAM khabara che? zrutAlaMbanathI je jANyuM tenAthI AtmArthasAdhaka bhAvo karIne AgaLa vadhavAnuM che paNa jhaghaDo karavAno nathI. zAstranI paMkti pakaDIne huMsAtuMsI karavAnI nathI. chAzavAre ane chAzavAre vAdavivAda karavo e koI adhyAtma che ? prabhue mokSe javA mATe zAsana sthApyuM che. vAda -vivAda - vikhavAda, vitaMDAthI mokSa maLe ? enAthI to zaktino nAza thAya che. adhyAtmamAM vastunI mahAnatA nathI paNa tenA mATe tame kevA bhAva karo cho tenI mahattA che. bhagavAna kyAM janmyA ? te vyavahArano viSaya che. paNa tame kevA bhAvo karyA te nizcayano viSaya che. je mAne te mAnIne AgaLa vadhavA do. kSatriyakuMDane badale koI jIva vaizAlI gayo. tyAM bhagavAnanA janmakalyANanI divya bhAvanAo bhAvI, chappana dikumArInI prabhubhaktinI anumodanA karI, IdronI bhaktinI vicAraNAthI te bhAvita thayo. prabhunI sAdhanAne vicAre che, pachI prabhu svakalyANa sAdhI zakyA. zAsana sthApI parakalyANa karI gayA, vagere bhAvo karI eka jIva devalokamAM gayo. tyAM avadhijJAnathI joyuM ke are, bhagavAnanI janmabhUmi to vaizAlI nathI. kSatriyakuMDa che. have A hakIkta jANIne koI deva tene kADhI muke kharo ? ke te to vaizAlIne janmabhUmi mAnI che. nA, kema ? kAraNa ke e mANase to prabhunuM AlaMbana laIne bhAva ryA hatA. ane mATe ja to nakkara puNya bAMdhyuM che. atIndriya padArthonA avalaMbanathI tame kevA bhAvo karo cho te jovAnuM che. cIja mATe laDavAnuM nathI. sItA kharekhara rAmanI patnI hatI ? enuM saMzodhana karavA karatAM enA jIvananI AdarzatA e kharekhara prazaMsanIya ane AdaraNIya che ema mAnavAmAM nakkara kalyANa thAya che. evI rIte koI eka strInuM citra ekITaze jonAra rAgAdinA tIvra saMkleza karI AyuSyabaMdhakALe narakanuM AyuSya bAMdhI narake jAya ane pachI 2010_05 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 paramAdhAmI tenI AMkhamAM bhAlA khose tyAre te jIva paramAdhAmInI sAmo thAya, kahe ke meM konuM zIla lUTyuM che ? konI sAthe anAcAra vyabhicAra karyo che ke jethI mane A sajA karo cho ? meM koI anAcAra karyo nathI to paramAdhAmI tene narakamAMthI pAcho mokalI de kharo ? nA, kAraNa ke bhAva e mahattvanA che. cIja mahattvanI nathI. cIjanA AdhAre te bhAvo karyA te mahattvanuM che. puNyanA udaye cIja sArI maLI. paNa nirAgI nirvikArI banatAM na AvaDyuM to pApa karIne narake jaI zakAya che. zuM maLyuM che ? tenA upara bahu vicAro karavA karatAM je maLyuM che te svIkArI laIne enA upara kevA bhAvo karavA ? viveka keLavIne kaI rIte vairAgyathI vAsita thavAya ? e karI levA jevuM che. jiMdagImAM tame je kAMI meLavo cho te mAtra 10 TakA che ane te maLyA pachI je kAMI bano cho te 90 TakA che. life is 10% what you take it and 90% what you make it. 220 karmo saMyogo ApI zake che dharma abhigama, valaNa ApI zake che. eTale anukULa saMyogomAM anAsakta rahevuM ane pratikULa saMyogomAM samAdhimAM rahevuM e dharmalA apanAvavAthI karmabaMdha thato nathI. pratikULa saMyogomAM pratikULa saMyogo kema TaLe ane anukULa saMyogo kema maLe ? e vicAraNA mithyArdaSTinI che. enA karatAM saMyogo ja kharAbamAM kharAba che. saMyoga e viyogAnta hovAthI tenAthI dUra rahevuM joIe. saMyogone choDI cAritramArge cAlyA javuM joIe. jIvanamAM viveka ane vairAgyanI khUba jarUra che. upazamabhAva ane vairAgyathI je dharma samajAze, te khAlI zAsranA vAMcana nahIM samajAya. kaSAyo tUTyA, upazama bhAva Avyo to kalyANa sunizcita samajavuM. sItAjI potAnA divyanI parIkSA mATe jaMgalamAM 2AmacaMdrajIthI ekalI tyajAI che tyAre teo tUTI paDatAM nathI. atyaMta dhIrajathI svAmIne saMdezo pAThave che ke 'Aryaputra ! lokonI vAta sAMbhaLIne mAro tyAga karyo evI rIte mithyAtvInI vAto sAMbhaLIne jaina dharmano tyAga nahIM karatA.'' ane potA mATe vicAre che ke 'bIjAnA bharose sukha mAnIe chIe e ApaNI samajanI moTI khAmI che. sukha aMdaramAM ja paDyuM che'' ema AlocanA karIne aMtarmukha banI pravrajyAnA mArge javA taiyAra thAya che. eTale khAsa yAda rAkhavuM ke carmacakSuthI na dekhAya teno nirNaya karavo e atIMdriya divyajJAnInI zakti che. ApaNe adhikAra ceSTA karI teno nirNaya karavAmAM rAga dveSa karIzuM to bhava hArI jaIzuM. (3) sAdhanA mATe trIjI mahattvanI vAta e che ke, je kAMI puNyanA 2010_05 - Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI saMsArI avasthA dRSTinA aMdhApAnA kAraNe che. 221 udaye maLyuM che, tenA uparano mAlikIno bhAva choDIne teno tuM sadupayoga kara... (1) vairAgya, (2) vAdavivAdano aMta, (3) maLelAno sadupayoga A traNa cIja Ave to durgati UbhI rahe ? sadgati prApta thayA vinA rahe kharI ? zaMkA : bhale ne zAstra dvArA samyagdarzanAdi yAvata kevalajJAna prApta thaI jAya, sAdhanA karavAnI na rahe to temAM amane zuM vAMdho che ? teno javAba Ape che. na caitadevaM yat tasmAt prAtibhajJAna sNgtH| sAmarthyayogo'vAcyo'sti sarvajJatvAdisAdhanam // 8 // tame je kaho cho ke zAstra dvArA samyagdarzanAdinI prApti thAya emAM amane koI vAMdho nathI paraMtu te vastu tevI rIte banatI nathI je kAraNathI e hakIkata che tethI prAtijajJAnayukta sAmarthyayoga che. ane sarvajJatvAdi prAptinA sAdhanabhUta sAmarthyayoga e zabdathI varNavI zakAto nathI arthAt zAstro dvArA sAmarthyayoga jANI zakAto nathI ane kevalajJAna ane mokSa ApavAnI tAkAta sAmarthyayogamAM che. icchAyoga ane zAstrayogathI kevalajJAna - mokSa pAmI zakAtA nathI. ahIMyAM koI kadAca zaMkA kare ke jo icchAyoga ane zAstrayogathI kSapakazreNI maMDAtI nathI to pachI kSapakazreNI mAMDavA mATe e upayogI na banyA, nakAmA thayA evI zaMkAnA samAdhAnarUpe kahe che ke nA, e nakAmA nathI. sAmarthyayoga pamADavA mATe e atyaMta upayogI che. A anAdi saMsAramAM moha ane ajJAnanA kAraNe rakhaDatA AtmAne dravyakriyAnI prApti paNa puNyanA yoga thAya che. ane bhavobhavanI dravyakriyAmAMthI jIvane aMte icchAyoga prApta thAya che ane bhavobhavanI icchAyoganI kriyA karatAM karatAM zAstrayoga sAMpaDe che ane emAM paNa AgaLa vadhatAM vIryanuM apUrva phuraNa thatAM sAmarthyayoga Ave che ane enA dvArA kevalajJAna prApta thAya che. Avo sAmarthyayoga je utkaTavIryanA phuraNathI prApta thAya che te anubhavano viSaya che te zAstrathI jANI zakAto nathI. have A sAmarthyayoga thAya che te vakhate tenI sAthe sAthe "prAtibha' nAmanuM jJAna pragaTa thAya che. arthAt prAtibhajJAna, sAmarthyayoga sAthe ja thatuM hovAthI prAbhijJAna yukta sAmarthyayoga kahevAya che. A prAtibhajJAna zuM che ? te aMge graMthakArazrI kahe che ke A eka viziSTa uha rUpa jJAna che arthAt A ekadama ociMtuja pragaTa thanArUM viziSTa skuraNa rUpa jJAna che arthAta vIrya jyAre svarUpanI dizAmAM pracura 2010_05 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pramANamAM piMDIbhUta thaIne vahevA mAMDe che tyAre acAnaka tevA prakArano kSayopazama thaI javAthI pragaTa thanAruM jJAna che ke jenA dvArA have aMtarmuhUrtamAMja kevalajJAna pragaTa thavAnuM che. A prAtijajJAnano matyAdi pAMca jJAnamAMthI zemAM samAveza karavo ? evI samasyAnA samAdhAnamAM graMthakArazrI kahe che ke upalaka dRSTithI jotAM to e zAstrayogathI AgaLanuM jJAna hoI zrutajJAnamAM ja samAveza mAnavo paDe, nahitara to ene ema svataMtra jJAna mAnavAmAM Ave, to to matijJAnAdi pAMca jJAna upara chaThuM jJAna hovAno prasaMga Ubho thAya ! jaina mate jJAna to pAMca prakAre ja che. tyAre Ane kevaLajJAna svarUpa to manAya nahi. kemake kevaLajJAna to sAmarthyayoganuM kArya hoI sAmarthyayogarUpI kAraNanA uttarakALamAM thanAruM hoya che ane A prAtija - jJAna to sAmarthyayoganI sAthe pragaTa thanAruM hoya che. aMtatogatvA zrutajJAnarUpa kahevA jatAM e zAstrathI utpanna thanAruM mAnavuM paDe. ane ema mAnavA jatAM pUrve je niSedha karyo ke, siddhipadanI, prAptinA hetuo vizeSarUpe zAstrathI ja nathI jaNAtA' e na rahyuM. prAtibhajJAnarUpa kaivalya - hetu zAstrathI ja jaNAI gayo ! Ama samasyA UbhI thaI ke prAtijajJAnano samAveza zrutajJAnamAM karavo ke kyAM karavo ? AnuM samAdhAna A che ke, prAtibhajJAna e zrutajJAnarUpa nathI, ke kevaLajJAnarUpa paNa nathI. temaja chaThThuM jJAna paNa nathI, kintu prabhAtanA aruNodaya jevuM jJAna che. jema arUNodaya e divasa paNa nathI ane rAtri paNa nathI ane chatAM baMnethI bhinna koI trIjI vastu paNa nathI tema prAtijJAna e zrutajJAna paNa nathI kevalajJAna paNa nathI ane baMnethI atirikta chaThuM jJAna paNa nathI. tatkAla evo utkRSTa kSayopazama thAya che ke je kevaLajJAnane lAvI Ape che. itaroe paNa tAraka nirIkSaNa vagere zabdathI ene oLakhAvyuM che. jema samudranuM biMdu e samudra nathI ane asamudra paNa nathI paNa samudrano aMza che tema prAbhijJAna zrutanA avalaMbane thatuM nathI mATe zrata nathI, kSayopazamabhAvanuM hovAthI sarvadravya, sarvaparyAya viSayavALuM nathI mATe kevaLajJAna nathI. A to svasaMvedanathI siddha evo divya prakAza sarve'pi sAmprataM lokAH prAyastattvaparAGmukhAH / klizyante svAgrahagrastAH, dRSTirAgeNa mohitAH // 2010_05 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAsakti kaSAyotpattinuM bIja sAmarthyanI ja jemAM pradhAnatA che evA dharmavyApArane sAmarthyayoga kahevAya che ane te kSapakazreNImAM ja prApta thAya che. manuSyajanmamAM dRSTine aMdaramAM vALyA sivAya aMdaranA karmanA tharo nIkaLatA nathI. mAre aMtarmukha banI sAmarthyayoga pAmI karmano aMta karavo che Avo nirdhAra karIne jIve samatAmAM rahevA prayatna karavo joIe. syAdvAdaSTithI padArthane jotAM tenuM sAcuM svarUpa samajAya che. mithyAtva pahelA guNasthAnaka sudhI hoya che ane kaSAya dasamA guNasthAnaka sudhI hoya che to A bemAM koNa vadhAre kharAba ? mithyAtva e padArthanI viparIta pratipatti karAvanAra che je pudgalamAM sukha nathI temAM sukha dekhADanAra mithyAtva che e hisAbe mithyAtva vadhAre kharAba che. viSayAsakti e kaSAyotpattinuM bIja che mATe mithyAtva vadhAre kharAba che paNa kaSAyo hote chate mithyAtvamAM, aviratimAM sarakI javAnI zakyatA che. mATe kaSAyo paNa bhayaMkara che. suNatAM suNatAM paMDita thazo te jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama che. paNa sAdhanAmAM to mohanIya karmano kSayopazama jarUrI che. A ja vAtane kabIrajI potAnI bhASAmAM kahe che. pothI paDha paDha paMDita bhae, bhayAna paMDita koI, DhAi akSara premakA paDhe so paMDita hoI.' sAmarthyayoga pAmavA enA pAyAmAM zuM joIe ? vItarAgatA premasvarUpa che. ghAtIkarmanA kSaya mATe prema joIe. vItarAgatAmAMthI prema ja jhare che. je dRSTimAMthI dveSa jhare tyAM vItarAgatA to na ja hoya ane vairAgya dekhAto hoya to te vairAgya paNa banAvaTI hoya; kRtrima hoya. Aje zuM cAlI rahyuM che ? ApaNA vicAro, ApaNI mAnyatA e ApaNA pUratA rAkhavAnA che. bIjA samaje to samajAvI zakAya. paNa bIjA upara ApaNA vicAro lAdavA te vyAjabI nathI. gusso karavo, dveSa karavo, ThaMDA levA, mArAmArI karavI, yaddA taddA bolavuM A kaMI samyaktva pAmavAnI cIja che ? ApaNuM svarUpa vItarAga che. e svarUpa pAmatAM pahelAM dveSa kADhavo paDaze. samyaktva hote chate rAga hoI zake che. paNa dveSa na hovo joIe. samyaktvano saMbaMdha anaMtAnubaMdhI kaSAyanI sAthe che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM 2010_05 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 kSetra pradhAnapaNe jIvo sAthe che, jema jema jIvo sAthe maitrI ane prema ane vAtsalyano saMbaMdha vadhato jAya che tema tema samakita pAmavA mATenI yogyatA vadhatI jAya che. maitrIbhAvanI vikAsayAtrI samyaktvanI bhUmikAnuM sarjana kare che ane anaMtAnubaMdhI kaSAya pAtaLA paDatAM, graMthibhedanI sAdhanA jenI pUrI thAya che te samyaktva pAmI zake che. ahIM jenI sAdhanA adhUrI rahI che te yogabhraSTa thaIne maraze to paNa sadgati to acUka pAmaze. yogabhraSTa AtmAo devalokamAM paNa sAvadha thaIne jIve che. je AtmAone yogamAM ja AnaMda Ave che ane enI ja sAdhanA kare che paNa adhUrI sAdhanAe mRtyu AvI jatAM teo bhavAMtaramAM yogIkuLamAM janme che. tyAM yoga mATenAM jarUrI tattvo maLI rahe che ane puNya bahu UMcuM hoya to mAtA-pitA paNa samyagdaSTi maLe che. meghakumAre hAthInA bhavamAM jIvadayAnuM uccatama pAlana karIne kAyAno rAga toDI nAMkhyo che ane AtmAmAM jIvadayAnA saMskAranA mULiyAM UMDAM ropI dIdhAM che. A saMskAradhana paralokamAM sAthe Ave che, mATInuM dhana ahIM rahI jAya che. meghakumArane Ano moTo lAbha e maLyo ke mAtA-pitA samyagdaSTi maLyAM, jethI cAritramAM aMtarAya na pADatAM sahAyaka banyAM. gharamAM samyakatvI jIvo sAthe rahevA maLe e paNa mahAna abhyadaya che. meghakumAre ATha ATha patnI joDe lagna karyA chatAM cAritra levAmAM vilaMba na thayo e ja tenI sAnubaMdha ArAdhanAnuM sUcaka che. svarUpa pAmavAno talasATa, tIvratA, ruci, custatA, tAlAvelI, eno upayoga evo tIvra tIvratara bane ke bIjuM badhuM enI AgaLa nakAmuM lAge. je vyakti niraMtara A ja upayogamAM ramatI hoya tenA darzanamohanIyakarmanA bhukkA bolAya che, TukaDeTukaDA thAya che ane AnA upara pranthibheda sahelAIthI prApta thaI zake che. AtmAnA svarUpa upara rAgAdino gaca, kliSTa, nibiDa, jaTila pariNAma che jenA kAraNe svarUpa dekhAya nahIM. A ja pranyi che te hovAthI jIvane svarUpanI ruci thAya nahIM, svarUpa pAmavAnI IcchA thAya nahIM. jJAna - darzana upayogamAM rAgAdinI gIcatA rUpa granthine oLakhI lo. ene kADhavA mATe jIvamAtranuM siddha svarUpa joIne sakaLa jIvarAzi upara prema ane vAtsalyanA bhAvo karavA joIe. sau prathama granthine pocI pADavI paDaze, zithila karavI paDaze. pachI AgaLa rasthibheda thaI zakaze. jaDa padArtho tamane phasAvatA na hoya, jaDa padArtho tamane raDAvatA na hoya, jaDa padArthonA viyogathI tame vyAkuLa na ho to granthibheda thavo saraLa 2010_05 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAsakti kaSAyotpattinuM bIja 2 25 samajavo. jeno jIvanavyavahAra pavitra che, umadA che, jIvo pratye prema, vAtsalya, sahAyaka bhAva che tema tema AtmA guNomAM AgaLa vadhe che. ahaMkArAdi doSo tUTatA jAya che. - sAdhake khAlI anuSThAna karIne rAjI thavA jevuM nathI. kriyA e karma che. pariNAme baMdha che ane upayoga e dharma che, sadanuSThAna vakhate paNa aMdaranA mithyAtva, avirati, kaSAya pramANe karmabaMdha thAya che. enA vipAkodayane jIva potAnI jAgRti pramANe vede che. jAgRta AtmA draSTA banI zake che. ajAgRta AtmA kartA - bhoktA banyA vinA rahe nahIM. A ja ajJAna che. karmone vipAkodayathI bhogavavAM e ja vAstavika saMsAra che. - sAdhanAnA lakSya sAthe ja jIvavAnuM che. bIjA badhA lakSyo e AtmasvarUpanA lakSyane kacaDI nAMkhe che. karoDapati banavAnuM lakSya, dIkarAne paraNAvavAnuM lakSya, pautrane jovAnuM lakSya A badhA lakSya sAdhanAmAM bAdhaka bane che. sAdhake viraiSaNA, putreSaNA, lokaiSaNAthI bahAra nIkaLavAnuM che. sAdhanA mATe svarUpanI ruci tIvra joIe. bIjI badhI spRhAo sApekSA che. temAMthI saMsAranuM sarjana thAya che. mokSanI spRhA tamane niHspRha banAve che. sAmAyika, pratikramaNa, pUjA, satsaMga, navakArasI vagere karavAthI jAtane dharma karI lIdho ema mAno cho te vyAjabI nathI. ekalA vyavahAra upara jaina zAsana che ? jarUra kriyA kalpavelaDI jevI che. emAM upayoga bhaLatAM te cetanavaMtI bane che. A AMtarika kriyA che. upayoga joDAtAM kriyA bhAvakriyA bane che. dravyakriyA mATInA ghaTa jevI che. je kriyAmAM AtmAno upayoga bhaLyo, Adara, bahumAna bhaLyA, AtmA tacitta banyo tyAre te suvarNanA ghaTa jevI bhAvakriyA bane che. vAraMvAra tanmayatA thavAthI je bhAvakriyA thAya che te dhyAnasvarUpa bane che. "gurutattvavinizcaya' graMthamAM pratikramaNane paNa dhyAna kahyuM che. sinemAnA paDadA upara citro badalAtAM jAya chatAM temAM eka upayoga banato rahe, temAM jIva lIna banI jAya che tevI rIte sUtro judA judA bolAtAM hoya ane sAdhaka sUtra artha ane taMdubhayathI tanmaya, tallIna banatAM te kriyA tenA mATe dhyAna banI jAya che. A abhyAsathI jIva pachInA kALamAM eka Asana sthiratApUrvaka ekAMtamAM-dhyAnamAM besI zake che. vyavahAradharmano artha mAtra anuSThAnamAM ja sImita na karavo, sAmAyikAdi karI lIdhuM eTale vyavahAra dharma thaI gayo ? nA, vyavahAradharma vAstavika te kahevAya ke te te kriyA kALe paNa maitrI AdinI chAyA temAM bhaLelI hoya. kriyA kAle amaitrI Adi bhAvo bhaLelA hoya to te vyavahAradharma paNa banI 2010_05 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 zake nahIM. caitanyasaMpatti temAM na bhaLe to te pratikramaNAdi kriyA bAhya mALakhA svarUpa che. prANa vinAnA kalevara jevI che. mAtra khokhuM UbhuM che. je kriyAmAM upayoga bhaLato nathI tyAM puNya paNa bahu mAmUlI baMdhAya che. AvI anupayukta kriyAmAM anubaMdha to kyAMthI paDe ? kevo paDe ? kalevaramaDaduM hoya ane pavananA jore Amatema hAle to paNa tenAmAM jIvasaMcAranI pratIti thatI nathI tema anupayoga dvAdazAvarta vaMdanAmAM hAtha UMcA nIcAM karavAthI AtmakalyANanI pratIti thatI nathI, vaLI te vakhate kriyAkALe kriyA pratye anAdara hoya to pApano anubaMdha thAya che. zubhAnubaMdha mATe Adara, bhAva, ruci bahu jarUrI che. rAjasa ane tAmasa bhAvothI saMsAra cAle che. A bhAvone khatama kare to te sakriyA che. sAtvika bhAvone bahu ghUMTavA paDe che. sAttvika bhAvo ghUMTAtA AtmasAta thayA pachI uparanA guNasthAnake caDavuM saheluM che, kSamA, dAna, zIla, tapa, dayA, bhakti, sevAnA kSayopazama bhAvo vadhatA vadhatA krodha, parigraha, maithuna, Asakti, krUratA, uddhatAI vagere bhAvo nAza pAmaze. Ama rAjasa ane tAmasa bhAvonuM jora haTatAM guNasthAnakamAM AgaLa vadhI zakAya che. pahele guNasthAnakethI sIdhuM ane cothe, pAMcame, cha, sAtame paNa AvI zakAya che. kayuM pAmavuM che ? te rucinI tapAsa jarUrI che. svarUpanI rucine jvalaMta banAvavI jarUrI che. eno viyoga aMdaramAM haiyAphATa rudana karAve, enA vinA rahI na zake evI paristhiti UbhI thAya to rUci jvalaMta banI kahevAya. Aje bhAvanikSepe paramAtmAno viyoga satata che. AtmA e svayaM paramAtmA che, teno viraha DaMkhato nathI. rudana pedA karato nathI mATe svarUpanI rucine jvalaMta banAvavAnI khUba jarUrI che. svarUpanI tAlAvelI tIvratama banatAM saMsAranI badhI spRhA, jhaMkhanA, icchA, ruci, tUTI jaze ane samakitanI bhUmikA sarjAze. svarUpanuM lakSya tIvra banatAM darzana moha tUTatuM jAya che. bIjI bAju sAttvika bhAvo AtmasAta thatAM rAjasa-tAmasa bhAvo tUTavA mAMDe che ane anaMtAnubaMdhI kaSAyanI pakaDa DhIlI bane che. koI makAnane jamInadosta karavuM hoya to tenA pAyAmAM suraMga cAMpavI joIe tema mithyAtvanA mahelane toDavA mATe, anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtva mohanIyano nAza karavo paDaze. anaMtAnubaMdhI kaSAyane toDavA svadoSa darzananI tathA mithyAtva mohanIyane toDavA viSayavairAgyabhAvanAnI suraMga goThavI do. eka bAju svarUpanI lAlasA e sAttvika bhAva che. bIjI bAju saMsAranI pratyeka cIja uparanuM mamatva ghaTADavAnuM che. dehAdi uparanuM mamatva 2010_05 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAsakti kaSAyotpattinuM bIja 2 27. e mithyAtva che. rAjasa ane tAmasa bhAva upara satata ghaNanA ghA karavAnA che. pachI ochA jJAnathI ane alpa kriyAthI paNa prasthibheda sahaja banaze. kriyA karavA chatAM je phaLa maLavuM joIe te phaLa jo na maLe to te tevI lAkho kriyAthI zuM lAbha ? kriyAthI kaMI maLatuM nathI, te bhUla sudhAravA mATe A vyAkhyAna che. kriyAne khAMDavA huM beTho nathI kriyAne uDADavA nathI beTho. anaMtabhavonI bhUla eka bhavamAM sudhArI zakAya evI taka che. anaMtabhavanuM devuM eka bhavamAM cUkavI zakAya evuM sthAna maLyuM che. devuM cUkavavuM che ? e mATe jJAnane pUraka banAvavAnuM che. kriyAne pUraka banAvavAnI che. jJAna - kriyA e avalaMbana che. jyAM sudhI jIva samyaka kriyA kare che tyAM sudhI viparIta kriyAthI te bace che. azubha karmabaMdhathI aTake che. A negeTIva phaLa paheluM maLe che. pachI e kriyA karatAM AvaDI jAya to TheTha ISTa sthAne pahoMcI jAya. e kriyA karatAM karatAM jevo vairAgya dAvAnaLa aMdaramAM bane tyAre kSapakazreNInI prApti thAya che. sAttvika bhAvone aMdaramAM bahu ghUMTa cUMTa kare tyAre kyAreka emAMthI cinagArI phUTe che. paNa parapadArthanI ruci, enuM AkarSaNa, enI spRhA AtmAne svarUpa tarapha jatAM aTakAve che - sAttvika bhAvone cUMTavAmAM A spRhA pratibaMdhaka bane che. A spRhA jevuM kharAba koI tattva nathI. jIvo pratyeno dveSa jema samyatvamAM pratibaMdhaka bane che tema para padArthanuM AkarSaNa, ruci, icchA e paNa AtmasAdhanAmAM pratibaMdhaka che. vyavahAra samyakatva yA deve devatA buddhi, gurau ca gurutAmatiH / dharme ca dharmadhIH zuddhA samyaktvamidamucyate // nizcaya samyakatva rucirjinoktatattveSu, samyak zraddhAnamucyate / gAyatte tatra, rAmena sA . ..... . . . 2010_05 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatA ane samakita baMnemAM koNa caDe ? mithyAtvanI balavattaratA hovA chatAM te pahelA guNasthAnaka sudhI che jyAre kaSAyonI vyApakatA dasamA guNasthAnaka sudhI che eTale samakita pAmavA mATe tame kaSAyanA pariNAmane ghaTADatA jAva, samatA vadhAratA jAva, samatAnA baLe uparanA guNasthAnaka sparzI zakAya che ane samakita ane saMyama baMne pAmI zakAya che. eka ja kAma karavAnuM che lo. samatAne sparzI lo. samatA samakitane kheMcI lAvaze. viratine kheMcI lAvaze ane kSapakazreNIne kheMcI lAvaze. A ja vAta jJAnasAramAM pU. upAdhyAyajI mahArAje zamASTakamAM kahI che. kaSAyanA virodhIpaNAne pakaDI -- jJAnadhyAnatapaH zIla samyaktvasahitopyaho / taM nApnoti guNaM sAdhu, yaM prApnoti zamAnvitaH / samakita pUrvakanA jJAna, dhyAna, tapa, zIla sadAcArathI jIvu je nathI pAmato te samatAthI pAme che. -- samyaktva che, paNa kaSAya kare che to mithyAtve gabaDavAnI saMbhAvanA che. samyaktva nathI paNa kaSAya nathI karato, kaSAya ochA thayA che to samyaktva pAmavAnI saMbhAvanA che. krodhano virodhI pariNAma kSamA, lobhano virodhI pariNAma saMtoSa e samatA che. krodha karazo to samyaktva cAlyuM jaze, lobha karazo to samyaktva cAlyuM jaze. bIjuM badhuM kadAca cAlI zakaze paNa A krodha ane lobha be caMDALa jevA che. A baMne aspRzya che. e jene nahIM aDe tenA mATe samatA sahelI che. je samatAne pakaDe che enA mATe badhuM saheluM che. darzanamoha potAnA astitvathI mithyAtvane TakAve che. cAritramoha potAnA astitvathI avirati, kaSAyane TakAve che. paccIsa prakRti cAritramohanIyanI che. tame krodha - lobhanA virodhI pariNAmane sparzatA gayA eTale cAritra moha kacaDyo. 2010_05 AtmAnuM AMtaranirIkSaNa karI, duSTa vRttione zodhIne kADhavAnI che. A sAdhanAne badale sAdhakanI manovRttimAM evI pakaDa hoya ke, 'mArI duSTavRtti koI jANI na jAya to sAruM.' to A mithyAbhAva che. duSTa vRttinuM pradarzana khaTake che paNa duSTa vRttinuM astitva khaTakatuM nathI teno uddhAra kyAre thaze ? tamane sArA banavuM game che ke sArA dekhAvuM game che ? jAte ja nirNaya karavo paDaze. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatA ane samakita baMnemAM koNa caDe? . 229 saMsAramAM DokTaro dardanuM nidAna kare che ane dardI te DaoNkTaranI davA pIne rogano nikAla kare che. have koI ApaNA doSo batAve to nidAnanuM aDadhuM kAma te bhAvaDokTare karI ApyuM, have mAtra pacAsa TakA kAma davA levAnuM tamAruM bAkI che to doSa batAvanAra sajjanano upakAra mAnajo. doSo khaTake to utthAna zakya banI zake. AjanA moTA bhAganA jIvo dharma karavA chatAM dharmanuM phaLa pAmatA na hoya to enuM kAraNa che ke moTA bhAganA jIvo Dabala rolamAM jIve che. dharma ane jIvanane temaNe vibhakta karyuM che. hakIkatamAM to jIvanamAM dharma joIe eTale ke dharmamaya jIvana joIe. paNa vajalepa jevo moha tamArI chAtI upara kabajo jamAvI beTho che enA kavacane toDavA mATe vajanA ghA ja mAravA paDe tema che. anAdikAlIna bhAvarogane dUra karatAM pahelAM e moha zetAnane tamAre oLakhavo ja paDaze tamArA doSo tamane batAvI zake evuM A jagatamAM koNa che ? karaNAbuddhi, hitabuddhi, kalyANabuddhithI tamArA jhINAmAM jhINA doSone megnIphAIga glAsathI elArja karIne batAvavA - enuM nAma vyAkhyAna. Aje koIne doSa batAvI zakAya ema che ? eka sAthe eka lAkha vIMchInA DaMkhanI vedanAnA pApodaya karatAM paNa tamArA guru enI daSTinAM tamane ayogya juve che ane ene tamane kAMI paNa kahetAM vicAra karavo paDe che e tamAro pApodaya ati - ati ati bhayaMkara che. lAyakAta bahu moMghI, bahu UMcI cIja che. jene koI kahenAra nathI enA vikAsanAM badhAM dvArA baMdha che, mATe haMmezAM gurunI nizrAmAM rahevuM joIe. gurukuLavAsa e vyavahArathI brahmacarya eka zeTha 90 varSanA che. teno chokaro 60 varSano che. baMne vyAkhyAna sAMbhaLe che. ekAeka bApa chokarAne chatrI lagAvI dIdhI. 60 varSano chokaro e kaMI nAno che ? ene paNa chokarA hoya ne ? ane bApe chatrI mArI e joI AkhI sabhA stabdha banI gaI. sabhAne sAzcarya joI chokarAne thAya che ke mAre kaMIka kahevuM joIe. chokarAe vinita svare kahyuM ke, "Apa je samajyA hatA te khoTuM hatuM" bAkI kema mAryuM ? e badhI vAta kaMI ja nahIM, putra sAdhanA satyane samajato hoya eTale pitAnI vartaNUka pratye koI aruci nathI. bApe chatrI mArI e pitAjIno viSaya hato paNa dIkaro temAM saMzodhana karI na zake ? AryasaMskRtino nAda ahIM jovA maLe che. Aje to buddhijIvInI jamAta how and why?mAMthI UMcI AvatI nathI. pahelAMnA jamAnAmAM kUtarA bhasatA hatA - hAu hAu karIne Aje mANaso how kahIne bhasI rahyA che. Aje tame maryAdAnAM baMdhano toDI nAMkhyAM che. aMtaHkaraNane vAsanAthI bhaDakAvI nAkhyuM che. bhogamAM svArthI banyA che. 2010_05 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 sadAcAra gayo che. enAthI jagatanA loko zuM pAmyA ? Aje zAMti svapna banI gaI che, sagati azakya banI che ane samAdhi durlabha banI rahI che. A jIvanapaddhatie paralokamAM durgatino mArga sahelo karI dIdho. sukha aMtaHkaraNamAM che e vAta bhulAtI jAya che. bhogamAM duHkha che, tyAgamAM sukha che e AryasaMskRtino pAyo che. bhogamAM pUrve, vartamAna ane bhaviSya traNa vakhata duHkha raheluM che. bolo bhogakALe savicAra ke asavicAra che ? sthiratA che ke asthiratA che ? zAMti che ke apo che ? tame jene sukha mAno cho enI kRtrimatA A che. vastunI prApti mATe tRSNA - taDaphaDATa Ubho karyo e to duHkha che. anukULa cIja maLelI cAlI na jAya tenI ciMtA e paNa duHkha che. vicAramAM svacchatA nahIM, kAyAnI sthiratA nahIM, manamAM ajaMpAno pAra nahIM, AvA sukhane sukha kaho cho to viveka kyAM gayo ? Aje puNya cAlI gayuM che. kRtrimatA, banAvaTa AvIne UbhI rahI che. sAcA puNyavALA marI cUkyA che. sAcA puNya sAthe viveka saMkaLAyelo che. sAcA puNyazALIne alpa saMpattimAM paNa saMtoSa maLe, vadhu maLe to sadupayoga karIne, paropakAra karIne AtmakalyANanI sAdhanAmAM AgaLa vadhe. A vAstavika puNya che. tamArA puNyathI vivekI bano to be-pAMca jIvono uddhAra karI zako. Aje bIjAne upayogI banIne marazo to mokSa nikaTa banaze. mokSanA kAraNabhUta kSapakazreNI kyAre mAMDavI che ? je maLyuM che temAM sAvacetIthI jIvIne pachI viniyoga karavAno che. praNidhAna, pravRtti, vidhvajaya pachI siddhi Ave che. siddhi guNa anyArthasAdhana rUpa bane che. ahiMsAnI pratiSThA thatAM eTale ke ahiMsA guNa siddhi koTIno banyA pachI tenA sannidhAnamAM AvelI vyaktimAM paNa vairano tyAga thAya che. ahiMsAnuNa bIjAmAM kAryazIla bane che. ahiMsA sAme virodhI pariNAma hiMsA che. ApaNA paricayamAM AvanAra paNa jo ahiMsaka bane ene paNa virodhI pariNAma na sparze - evI potAnI yogyatA hoya to ahiMsAbhAvanI siddhi thaI che ema kahI zakAya. pahelAM tame pAmo, AtmasAtu karo pachI teno viniyoga karo. maratAM pahelAM jagatanA yogya jIvone ApIne javAthI RNamukti zakya bane che. nahIMtara ApaNe devAdAra, RNI chIe. svArthI banIne maLelI sAmagrI lAyaka jIvone ApyA vinA marI javAthI bhavAMtaramAM tenI prApti ApaNA mATe durlabha bane che. saMgura jevuM jJAnadAna kare che tevuM dAna A vizvamAM koI karI zakatuM nathI. sadUgara pravacanaaMjana karavA dvArA prabhunA meru samAna mahimAne jovA mATe hRdayacakSu Ape che. 2010_05 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatA ane samakita baMnemAM koNa caDe ? ' 231 tamArI pAtratA pramANe bIjAne ApatA jAva. mokSe javA mATeno zorTa kaTa, sadgati javA mATeno TUMko rasto e che ke ApIne AnaMda pAmo. khAlI ApavuM ema nahIM paNa ApIne rAjI thAo. tamAro dIkaro kalAko sudhI phonamAM gappA mArI, hoTalamAM rakhaDI paisAno apavyaya kare che chatAM lakSmIno sadupayoga karavAnuM mana thatuM nathI. guNasaMpanna dIkarAnA bApa thAva to bApano puNyodaya samajavo. ema lakSmI sanmArge - sAtakSetra ane AThamuM anukaMpA kSetramAM vavAya to lakSmIno puNyodaya samajavo. Atmazuddhi prakriyA AvassayamubhayakAlaM, osahamiva je kuNaMti ujjuyA / jiNavijakahiyavihiNA, akamma rogAya te haMti // paDAvazyakanI karaNIthI paMcAcAranI zuddhi thAya che. (1) jJAnAcAranI zuddhi : sAmAyika ane vaMdana AvazyakanI thAya che. kema ke, sAmAyikamAM sajhAya karavAnI pratijJA lIdhelI hovAthI pAMca prakArano svAdhyAya karavAno hoya che. (2) darzanAcAranI zuddhi : caityavaMdana AvazyakathI thAya che, kAraNa ke samyakatvanA kAraNabhUta zrI jine vacanamAM, zrI jinezvara bhagavaMtanA cAre nipAnA AlaMbana vaDe, sAdhya - sAdhana bhAvamAM zraddhA, pratIti ane ruci utpanna thAya che. (3) cAritrAcAranI zuddhi : sAmAyika caturvizati-stava vaMdana ane pratikramaNa e cAre AvazyakanI karaNI vaDe thAya che. kAraNa ke A cAre prakAranI karaNI paraspara samasta AcAramAM sahAyakArI che. (4) tapAcAranI zuddhi : paccakakhANa Avazyaka vaDe thAya che. (pa) vIcAranI zaddhi : cha e AvazyakamAM yathAzakti vidhi - niSedha pUrvaka yathArtha bhAve pravartana karatAM vIryAcAranI zuddhi thAya che. anyathA virAdhaka thavAya che. 2010_05 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga ane tenA prakAra jemAM vIryanuM phuraNa parAkASThAe hoya che te sAmarthyayoga che. sAmarthyayogamAM zAstrokta vidhinI apekSA hotI nathI. zAstrano viSaya chuTTA guNasthAnaka sudhI hoya che. sAmAnyathI nimitta pAmIne upAdAnanI pariNati pharatI rahe che. upAdAnanI pariNati nimittane AdhIna che, svaye phuraNA pAmatI nathI. sAmarthya yogamAM upAdAnanI baLavattaratA hovAthI tene zAstranI vidhinI apekSA hotI nathI, tyAM sAdhaka anubhavanA jore AgaLa vadhato hoya che. sAmarthyayoganI bhUmikA sAtamA guNasthAnakathI thAya. kSapakazreNImAM sAmarthyayoga uttarottara vizuddha banato jAya. badhAnuM sAmarthya sarakhuM na hoya. tenA asaMkhya bheda paDe che. upazamazreNI paNa sAmarthyayogamAM Ave. sAmarthyayoga ane kevaLajJAnanI vacce prAtijJAna Ave che. te zrutajJAna paNa nathI ane tenAthI bhinna paNa nathI. A sAmarthyayoga be prakAre che. dvidhAyaM dharmasaMnyAsa - yoga saMnyAsa saMjJitaH / kSAyopazamikA dharmA yogAH kAyAdi karma tu // 9 // (1) dharmasaMnyAsa yoga (2) yogasaMnyAsa yoga. saMnyAsa eTale tyAga saMnyAsI banyo eTale tyAgI banyo. ghara - bAra - paisA - TakA - kuTuMba - kabIlAnA tyAgIne saMnyAsI kahevAya che. prAraMbhika, atAtvika, sthUlakakSAno sAmarthyayoga che. vAstavika AThamA guNasthAnake prApta thanAra sAmarthyayogamAM dharmasaMnyAsa eTale kSAyopathamika dharmono tyAga Ave che. Akho saMsAra audayika bhAvathI cAle che. karmanA udayathI prApta thatI avasthAne audayika bhAva kahevAya che. karmanA udayathI sukha maLe che, karmanA udayathI duHkha maLe che, karmanA udayathI dubuddhi maLe che, karmanA udayathI anukULatA maLe che, karmanA udayathI pratikULatA maLe che. A kAma karmanA udayathI thAya che. udayamAM AThe karmo hoya che. temAMthI 4 ghAtakarmo saMpUrNapaNe pAparUpa che. 4 aghAtI karmomAM be bheda che. (1) puNya prakRti (2) pApa prakRti. zAtA, uccagotra, manuSyAyu, tiryaMcAyu, devAyu, zubhasaMsthAna, zubhavarNAdi, devAdi gati, yaza, saubhAgya, Adeya - trasa, pratyeka vagere puNyaprakRti che tenuM vedana jIvane anukULapaNe thAya che. jIve puNyaprakRti bAMdhI hoya to te puNyanA udayakALe jIvane sukha maLe che. jIve pApa prakRti bAMdhI hoya to te pApanA udayakALe tene duHkha, daridratA, daurbhAgyAdi pratikULatAo maLe che. 2010_05 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga ane tenA prakAra 233 karmaprakRtio uparathI ema kahe che ke huM ema ne ema AvatI nathI tame gayA bhave mane jevI bAMdhI hoya che te rIte banIThanIne huM tamArI pAse AvuM chuM. karmaprakRti pote svataMtra nathI. ghAtakarmono udaya jIvane potAnuM pUrNajJAna, pUrNAnaMda svarUpa anubhavavA deto nathI. ghAtakarmano udaya durbuddhine pedA kare che. kaSAya lAve che. viparItatAne lAve che. zArIrika duHkha karatAM mAnasika du:kha kharAba che jIvane kaSAyano upazamabhAva nathI, tethI badhI prakRti du:kha rUpe anubhavAya che. sukha paNa duHkhada banatuM hoya che. jIvavIrya trAjavAnI tulA jevuM che. jIva jenA pakSamAM bese teno vijaya; bIjAno parAjaya thAya che. jIva jJAnI, samaju, vivekI, upazAMta bane tyAre cAritrarAjAno vijaya thAya che. prabhunA vacana uparanI zraddhAthI jIvanA anubhavane vega maLe che. jagatamAM ApaNane koIpaNa sukha-duHkha ApI zakatuM nathI. A vAta samajAI jAya to ApaNane nimitta upara roSa Ave ja nahIM. saMsAra buddhi, zraddhA ane zramathI cAle che. tamane paisA meLavavAnuM jJAna che, ghara calAvavAnuM jJAna che. paisA vinA cAle ja nahIM, paisA vinA javAya ja nahIM, paisA vinA beAbarU thavAya, marI javAya. A zraddhA che. ane tene anurUpa tamAruM jIvana che. A mithyAjJAna, mithyAzraddhA ane mithyAcAritra che. ene sabhya banAvavAnI sAdhanA jIve karavAnI che. Aje paisA vinA jIvI zakAya, paisA vinA cAlI zake ? enuM sthAna koI che ? hA. AtmArAmajI ma.sA. paMjAbamAM hatA, tyAM eka paMjAbI maLyo, te kahe che AtmA na hoya to amane zuM du:kha che ? tarata ja pratyutpanna mativALA AtmArAmajI mahArAje kahyuM ke, AtmA hoya to tane zuM duHkha che ? jo tuM A gAmamAM ja rahe che, tane badhA oLakhe che. huM A gAmamAM raheto nathI. ane mane koI oLakhatuM nathI - toya mane vAjAM vagADIne lAvyA che. A pratyakSa phaLa che. ane kadAca paraloka nIkaLyo, AtmA nIkaLyo to tArI sthiti zuM ? ane amane zuM geralAbha ? aMdaramAM rahelo mozetAna zraddhA karAve che ke paisA vinA javAya nahIM, sukha vinA na ja cAle. padArtho vagara na cAle e aviratinI mAnyatA che. apUrNa manodazA che. emAM upAdeyabuddhi rahyA kare che. e mithyAtvano pariNAma che. jyAM mithyAtva ane avirati be hoya tyAM kaSAya AvyA vinA na rahe. mANasa samaju ane vivekI hoya to A badhAnA abhAvamAM pariNati bagADyA vinA jIvI zake che. ane mANasa samaju ane vivekI na hoya to A badhAnA bhAvamAM paNa pariNati bagADIne saMsAramAM rakhaDe che. A badhAmAMthI bacavuM hoya to jIve audayika bhAvonI tANamAMthI 2010_05 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 nIkaLIne kSayopazama bhAvonI pradhAnatAthI jIvavuM joIe. kSayopazamabhAvamAM karmonI tAkAta maMda thaI gayelI hovAthI AtmArtha sAdhavA mATe bAdhaka banatA nathI. chatAM ya A sAdhanA che, svarUpa nathI mATe dharmasaMnyAsamAM kSAyopathamika bhAvonA dharmone choDIne kSAyikabhAvanA dharmo prApta karavAnA che AthI ja muhapattinA bolamAM ApaNe bolIe chIe ke ""samakita mohanIya, mizra mohanIya, mithyAtva mohanIya pariharuM." mithyAtva mohanIya to bAdhaka che ja. mizramohanIya paNa sAdhaka nathI tyAre nizcayathI 4-5-6-7 guNasthAnake kSayopazama samakitane zobhAvatI samakita mohanIyane paNa pariharavAnI vAta e sarvajJazAsananI dena che. kAraNake samakitamohanIyamAM mithyAtvano cAra sthAnaka rasa ghaTIne jaghanya dvisthAnaka rasa rahyo che. basa A rasahAni bhale samakita Ape paNa A rasane paNa kADhIne kSAyika samakita ! prApta karavAnuM che. A prakriyA adbhuta che. jaina zAsana sarvajJamUlaka che tenI siddhi svarUpa che. A rIte dharmasaMnyAsa, arthAt kSAyopathamika dharmono tyAga thayA pachI yogasaMnyAsa Ave che temAM mana - vacana - kAyAnA vyApArane sthagita karavAmAM Ave che. manathI vicAraNA, vANIthI uccAraNa ane kAyAnuM halanacalana ahIM hotuM nathI. A yogasaMnyAsa caudame guNaThANe hoya che. dharmasaMnyAsa kSapakazreNImAM athavA upazamazreNImAM AThamA apUrvakaraNa guNaThANethI zarU thAya che. apUrvakaraNa nAma eTalA mATe paDyuM ke Avo adhyavasAya, pariNAma (karaNa) pUrve kyAre paNa spardho nathI mATe apUrvakaraNa nAma paDyuM che. paheluM apUrvakaraNa pranthibheda vakhate Ave che. teno vyavaccheda karavAno che. pahelA apUrvakaraNamAM A sAmarthyayoga prApta thato nathI. pahelA guNaThANe apUrNakaraNa pariNAma e kAraNa che ane prasthibheda e kArya che. granthibheda thayA pachI samyaktva thAya che. samakita maLatAM jIvano saMsAra uparano Adara nIkaLI jAya che. saMsAramAM sukhabuddhi na rahevAthI svAbhAvika rIte tenA pratyenI AsthA ane bahumAna ochuM thaI jAya che. A vakhate jIvane AtmAnI jhAMkhI thatAM janmAMdhane cakSu maLyAnI jema ati AnaMda thAya che. eka mANasanAM cakSu laI lyo ane badhAM ja sukho Apo ane eka mANasane cakSu Apo ane tenAM badhAM je sukho laI lyo. temAMthI kone sukha vadhe ? ja paMjAbanA rANA raNajita pAse eka bhikhArI Avyo. raDe che. karagare che, rAjana ! mArI pAse kaMI nathI, tyAre rAjA kahe che, bhAI ! tArI pAse to ghaNuM che. bhikhArI kahe che - nA, mArI pAse to kaMI ja nathI. sAruM, zarata karavI che ? tArI pAse che te mane Ape to tuM mAge te tane ApuM. bola tAre zuM joIe che ? huM ApavA taiyAra chuM. pelA 2010_05 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga ane tenA prakAra mANase vicAryuM ke rAjA mAgavAnuM kaheze eTale aDadhuM rAjya mAgIza basa, pachI jiMdagI sudhI sukha, sukha ne lahera. rAjA sAthe zarata nakkI thaI......rAjA mAge te ene ApavAnuM. mArI pAse che ja zuM ? rAjA mAgIne zuM mAgaze ? bola, pahelAM tuM mAge che ke huM mAguM ? rAjA pelo sahajabhAve kahe che ke, nA pahelAM Apa mAgo. rAjA : tArI pAse be AMkho che emAMthI phakta eka AMkha mane Apa. - Aje tamArI pAse koI eka AMkha mAMge to karoDa rUpiyAnA badalAmAM paNa tame eka AMkha ApavA taiyAra thAva ? nA samajAya che ke manuSyabhava ane manuSyadeha e keTalo kiMmatI che. mAnavanA pratyeka aMgo eTalAM badhAM kiMmatI che. ke tenuM mUlyAMkana thaI zake tema nathI. koIne TacalI AMgaLI Apo pacIsa hajAra rUpiyA maLaze. koIne aMgUTho Apo, 50 hajAra rUpiyA maLaze. eka hAtha Apo lAkha rUpiyA maLaze. ApI zako cho ? nA, devone paNa durlabha evA A bhavane pAmIne AtmasAkSAtkAranI ja dhUna lAgavI joIe. tame mahenata ane puruSArtha tenA mATe ja karo kAraNa ke A bhavamAM zAsanane pAmIne paNa mithyAtvano bhukko na bolAvuM, anaMtAnubaMdhI kaSAyane na kacaDI nAkhuM to devalokamAM paNa zAMti nahIM maLe. kAraNa ke zAMti e AtmAnA gharanI cIja che. jyAM moha che tyAM koI ne koI doSa che ane tenA pariNAme jIvane duHkha che. jyAM dharma che tyAM koI ne koI guNa che ane tenA pariNAme jIvane sukha che. bAra bhAvanAmAM cakrI durlabha bhAvanA, indrapada durlabhabhAvanA na mUkI paNa bodhidurlabha bhAvanA mUkI che. mATe indra, cakravarti, mahArAjApaNAnI prApti karatAM paNa samyaktva kiMmatI che. granthibheda thayo enuM phaLa saMsAra aDadho kapAI jAya che te che. huM mArI jAta mATe vicAruM to mane paNa granthibheda thayo na paNa hoya chatAM pharaka zuM ? mane eno talasATa che tethI pAMca paccIsa paccAsa varSe pAmIne rahIzuM. chevaTe AvatA bhavamAM pAmIzuM.. jeno tasalATa nahIM teno puruSArtha nahIM, jeno puruSArtha nahIM tenI prApti nahIM. - 235 - Aje jIvano upayoga pAMce indriyonA viSayamAM ramaNatA kare che. pahele guNasthAnake rAga che, cothe guNasthAnake rAga che. chaThTha guNasthAnake rAga che. chatAM pharaka che. pahele guNasthAnake rAga che tyAre anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtva hAjara che ane tethI ahIM rAgano pariNAma tIvra bane che. ane jIva AtmAthI sarvathA vimukha bane che. bhavAbhinaMdI hoya che mAtra pudgalanA varNAdimAM ja Asakta hoya che. kaSAyanuM prAbalya hoya che. lezamAtra AtmAnuM lakSya nathI. viSayomAM upayoga coTI jAya che. evo coTe 2010_05 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che ke upayogamAM viSayo ja ramyA kare che. A che granthi. ahIM upayoga aMdaramAM jaI zakato nathI. granthi hote chate aMdaramAM javAnI IcchA thatI nathI. paNa jyAre graMci zithila bane, mAMdI paDe, pocI paDe tyAre aMdara javAnI icchA thAya che. jyAre TAIma maLe tyAre jIva aMdaramAM javAno prayatna kare che. pra. sAdhaka aMtarmukha thayo hoya tenI nizAnI zuM ? u. aMtarmukha sAdhaka jagatanI pravRttithI chUTavA mAgato hoya che. tene A badhI pravRtti veTha jevI lAge che. jene aMdaramAM javAnI icchA nathI te saMsAranI badhI pravRtti AnaMdathI kare che, tene veTha lAgatI nathI. chUTavAnA kAmIne bAMdhavo nahIM ane baMdhAvAnA kAmIne choDavo nahIM A prakRtino niyama che. saMsAramAM rahIne granthibheda thaI zake che, sAcA zrAvaka banI zakAya che. basa tame jAgRta bano. jAgyA pachI kazuM ja agharuM nathI. aMdaramAM karmonuM baLa che ane bahArathI tame jAgatA nathI eTale tophAnI vAMdarAne dArU pAyA jevuM thAya che. aMdaramAM karmonuM baLa bhale rahyuM, paNa tame jAgo, puruSArtha karo, karmamAM dharakhama sudhAro thaze. karmo anukULa thaze. kazuM ja agharuM nathI. karmone sattA ApanAra vibhAva pariNativALo AtmA ja che ane jyAre AtmAne mAluma paDe ke mArI sattAno durupayoga thAya che. AnAthI mane duHkha paDe che, mAruM svarUpa avarAya che tyAre AtmA, karmo pAsethI te sattAne chInavI le che. dA.ta. jevI rIte paradeza jatI vakhate nirupAye tame pAvara opha eTarnI tamArA mitrane Apyo hoya have teno durupayoga thato jaNAya to tame te pAvara pAcho kheMcI lo cho. withdraw karo cho. basa, A ja rIte samajAI javuM joIe ke karmo anukULa hoya ke pratikULa hoya puNya svarUpe sukha ApatAM hoya ke pApa svarUpe du:kha ApatAM hoya A baMne vibhAva dazA che. mAruM svarUpa nathI. A baMnethI to mAruM svarUpa DhaMkAI jAya che. bahAra AvI zakatuM nathI. basa A jAgRti tamane TheTha mokSa sudhI laI jaI zakaze. saMsAranA sukha paranA gADha rAganI tathA saMsAranA du:kha pratyenA gADha DhaSanI pranthi zithila thAya tyAre aMdaramAM, svarUpa tarapha javAnI icchA jAge che. AtmasAkSAtkAra karavAnI icchA jAgRta thatAM jIva AtmakalyANano mArga zodhavA prayatna kare che. saMsAranA padArthamAM du:kha che ema samajAya te AtmA avazya eka divasa pranthibheda karaze. jene AtmasAkSAtkAranI icchA, tAlAvelI, talasATa jAge che te pahelAM saMsAranI badhI IcchAone kacaravAnI zarUAta karaze ja. 2010_05 . Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayoga ane tenA prakAra 237 pranthibhedanI tAlAvelI eTale saMsAranI icchAono aMta lAvavo. tamane A talasATa jAgyo nathI. kAraNa ke saMsAranA padArtha duHkharUpe che, duHkha ApanArA che, duHkhAnubaMdhI che e samajI zakyA nathI. pahelAM samajane sIdhI karo, rUcine savaLI karo pachI karmo bAdhaka banI zakatAM nathI ane Atmaruci jagADavA mATe jJAnInI dRSTie jagatanA padArthonuM avalokana karo. trikALavartI svarUpane nihALo. mAtra vartamAnakALanI te dazA joI rAgAdimAM paDavA jevuM nathI. " nikAcita karmone choDIne badhAM karmo upara overtake ovaraTeika thaI zake che. ghaNAM karmo anikAcita che. paNa karmo toDavAM che ? karmo toDavAno prayatna karavo che ? cAritranuM pAlana e karmone khapAvavA mATe che ne caya eTale karmano saMcaya ane rikta eTale khAlI karavuM - tenuM nAma cAritra jJAna - darzanano upayoga aMdarathI nIkaLyo che, nIkaLelo A upayoga have aMdara jato nathI. bahAra ne bahAra ja rahe che. te A granyi che. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAyanI upasthiti hovAthI upayoga bahAra ne bahAra - viSayomAM pharyA ja kare che. tame sAmAyika pUjA keTalA karyA te juo cho ! have viSayomAMthI mane keTalI vAra pAchuM vALyuM e jotAM zIkho. appA khalu sayayaM rakkhiabbo, sabiMdiehiM susmaahiehiN,| arakkhio jAipahaM uvei, surakkhio sabaduhANa mubai // pAMce Idriyo ane noIdriyarupa chaTha mananA viSaya bhoganA vikArothI nivatAvIne potAnA AtmAne, AtmabhAvamAM (svaguNa - pariNamananA AsvAdana rupa samAdhimAM) sthira rAkhIne, pratyeka AtmAe -- pote ja potAnA AtmAnuM karmapariNAmathI rakSaNa karavuM joIe. * je AtmA upara jaNAvyA mujaba potAnA AtmAnuM rakSaNa kare che, te sarva prakAranA du:khothI mukta thAya che ane je potAnA AtmAnuM rakSaNa karato nathI, te AtmA A saMsAramAM cAre gatimAM janma - maraNa karato bhaTakyA kare che. 2010_05 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatvanAM pAMca lakSaNo prathama apUrvakaraNa pahele guNaThANe, pranthibheda paNa pahele guNaThANe thAya che. enAthI samakita prApta thatAM jIva cothe guNaThANe Ave che. ahIM heya - zeya - upAdeyano yathArtha viveka hoya che. prazama, saMvega, nirveda anukaMpA ane Astikaya svarUpa pAMca liMga = cinDathI oLakhAtuM samyagdarzana e AtmapariNAma che. (1) prazama = anaMtAnubaMdhInA kSayopazamajanya upazamabhAva. samyakatvIne gusso na Ave ema nahIM paNa Ave eTale zamI jAya. samyatvIne koI zatru nathI. tene badhA mitra che. eTale kaSAya - krodhano pariNAma vadhu Take ja nahIM. samakitI aparAdhI pratye paNa pratikULa vicAra karI zake nahi jenI sAthe gusso karyo hoya enI sAthe bIjI ja sekanDe besIne vAta karI zako evI kaLA keLavI che ? AnuM nAma kaSAya uparano kAbU !!! svAbhAvika rIte kaSAya UThe ja nahIM, ApaNe kahIe tema kaSAya kare to te kaSAya vyavasthA mATe karyo kahevAya. jIve kaSAyanI avasthAno anubhava nathI karyo. ane kaSAya kahe tema ApaNe karIe to te ApaNI kaSAyAdhInatA jANavI. kaSa = saMsAra; Aya = lAbha; jemAM saMsAranI vRddhi thatI hoya te badhI pravRtti kaSAyamUlaka jANavI ane zamanI pravRtti mATe jJAnasAramAM pa.pU. upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAje jaNAvyuM che ke, "viva viSayoti svabhAvAnivRtaH sadA jJAnasya paripAko yaH, saH zamaH parikIrtitaH // " jyAM vikalponI hAramALA svabhAvanA AlaMbananA kAraNe hamezAM zAMta thayelI hoya che evo jJAnano je nicoDa che te zama kahevAya che. (2) saMvega = mokSAbhilASA. mokSa = AtmasvarUpa, pUrNa AnaMda jene mokSanI vAstavika IcchA thaI che tene A saMsAramAM viDaMbanA-trAsa sivAya kiMI dekhAtuM nathI. viSayAsakti na hovAthI kaSAya UThe ke tarata zAMta thaI jAya. A samakitInA bodhanuM spaSTa varNana karatAM upAdhyAyajI ma. samakitanA 67 bolanI sakjhAyamAM kahe che : ""suranara sukha je duHkha karI lekha, vaMche zivasukha eka.' saMsAranuM sukha du:khapratikAra rUpa jaNAtAM tene AtmasvarUpa prApta karavAnI jhaMkhanA, kAmanA satata ramatI hoya che. saMsAra sukha ane mokSasukha vaccenuM aMtara saMsAranuM sukha kSaNika che tene lAMbu karavA jatAM vikRta banI jAya che. AIsakrIma bahu ja bhAve, have moDhAmAM mUkI ja rAkho. na to aMdara na 2010_05 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatvanAM pAMca lakSaNo 239 to bahAra - basa aMdara moMmAM kogaLo karI mUkI rAkhavAthI jIva kaMTALI jAya che. Ama kSaNika sukhane nitya banAvavA jatAM vikRta banI jAya che. AnI sAme mokSanuM sukha nitya che, zAzvata che, Adi anaMta kALa sudhI rahevAvALuM che. kAraNa ke karmanA kSayathI utpanna thatuM sukha che. saMsAranuM sukha (?) (sukhAbhAsa) e to karmanA udayathI prApta thatuM hoya che Ama baMnenI guNavattA ja judI che. vaLI saMsAranuM sukha ane kAMtika che AtmAnuM sukha ekAMtika che. saMsAranA sukhamAM sukha pachI duHkha paNa AvI zake che. anekAMtika eTale jeno eka aMta = cheDo nathI. dA.ta. ghaNAM varSonI icchA pachI putra maLyo, paNa te vyabhicArI banyo, pAgala banyo, nAstika maLyo to A putrasukha aMte du:khamAM pariNAma pAme che. evI ja rIte ghaNAM varSonI icchA, mahenatane bhAgyanA sahAre khUba paisA maLyA. paNa have paisA maLyA pachI pati klaba lAIphamAM jIve che, durAcArI, vyasanI banI gayo to A paisA na hota to sAruM thAta, pati to maLata - AvI anekAMtikatA saMsAranA sukhamAM che. jyAre mokSanuM sukha ekAMtika che. temAMthI sukha ja nIkaLe che. bIjo koI vikalpa ja temAM nathI. vaLI saMsAranuM sukha vadha-ghaTa thayA kare che jyAre mokSanuM sukha sAdi - anaMtakALa sudhI ekasarakhuM rahe che. have koI ema kahe ke mokSanuM sukha prati samaya anaMtagaNuM vRddhivALuM kaho to zuM vAMdho ? nA, e paNa vyAjabI nathI kAraNa ke prati samaya vadhatuM jAya eno artha e thayo ke pUrve sukha ochuM hatuM. ahIM evuM banatuM nathI, pUrNa eTale pUrNa, emAM bheda na hoI zake. AtyaMtika sukha mokSanA pahelA samaye ja prApta thaI gayuM che. have temAM vadhaghaTanI zakyatA ja nathI. saMsAranuM sukha to duHkhanA pratikAra svarUpa hovAthI vadha-ghaTa thayA kare che. du:kha ochuM thatAM sukhanI anubhUti paNa pAtaLI thatI jAya che. eTale ke saMsAranuM sukha arthazAstranI bhASA pramANe "tuSTi'guNane anusare che. economicsmAM Ane "The Law of diminishing returns" kahevAya che. eno grApha nIce pramANe AvI zake. - tarasyA mANasane tuSTIguNa pahelo glAsa pANI Apo khUba ja AnaMda - upayogitA ghaNI, kAraNa ke tarasanuM du:kha ghaNuM hatuM. have bIjo glAsa ApatAM tenI upayogitA vaLAMkamAM ghaNI ochI thatI jaNAya che. trIjA-cothA glAsamAM (pANInA glAsanI saMkhyA jalapAnanI upayogitA 2010_05 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 tenAthI ochI upayogItA che ane pachI to vadhu pIvAthI ulTI thAya che. mAinasa yuTIlITI-upayogitA jaNAya che. basa, saMsAranAM vaiSayika sukhonI A ja kamanasIbI che. traNe kALamAM du:kharUpa hovA chatAM jIvane mithyAtvarUpI kamaLAno udaya thayo hovAthI sAcuM samajAtuM nathI. vaLI mokSanuM sukha sahaja che; svAbhAvika che. AtmAnA guNa - paryAya svarUpa che. potIkuM che. potAnI mAlikInuM che, temAM koIno hastakSepa cAlI zakato nathI. hA, karme e sukha upara AvaraNa UbhuM karI dIdhuM che paNa e sukhane nAza karavA samartha banyuM nathI. banaze paNa nahIM kAraNa ke maulikatA che. vAdaLAMthI sUryano prakAza DhaMkAI jAya che paNa teno nAza thaI zakato nathI. saMsAranuM sukha kRtrima che. banAvaTI che. vAstavika nathI. impose kareluM che. hakIkatamAM nathI. bhramaNA che paNa anAdikALanA abhyAsathI e ja sAcuM che ema lAge che jema koI khoTI vAta pAMca - paccIsa vAra sAMbhaLavA maLe, ApaNe so TakA jANatA hoIe ke A vAta khoTI che chatAM temAM ApaNane paNa zaMkA thaI javAno saMbhava che ! temAM A khoTAnA saMskArothI TevAyelA ApaNe have sAcAM tarapha sanmukha thatAM nathI. sammukha banavA mATe saMsAranA sukha ane mokSanA sukhano taphAvata ApaNe jhINavaTathI vicArI rahyA chIe. vaLI mokSanuM sukha akRta che. karAyeluM nathI. che, che ne che. traNe kALamAM che. mAtra sAvaraNa, AvRtta ke nirAvaraNa ke nirAvRtta che te jovAnuM che. sAvaraNa sukha AvaraNa dUra thatAM nirAvaraNa banI zake che. ane te ja karavAnuM che. enI badale saMsAranuM sukha je kRta che tenI pAchaLa ApaNe tanatoDa prayatna karavA lAgI gayA. saMsAranuM sukha puNyathI maLe che te mATe puNyakarmo bAMdhavAM paDe che pachI teno udaya thatAM jIvane sukhanI sAmagrI prApta thAya che. Ama A badhuM karmAdhIna pagalAdhIna banatAM saMsAranuM sukha parAdhIna che jyAre AtmAnuM sukha svAdhIna che. ApaNA anubhava uparathI paNa A samajAya tevuM che. koIe ApaNuM apamAna karyuM tyAre namratAnuM AsvAdana karavuM hoya to mAnakaSAyane jItanAro namratAnA sukhano anubhava karI zake che, paNa abhimAnanuM sukha joItuM hoya to to koI prazaMsA kare, vAhavAha kare, ilkAba Ape tyAre ja anubhavI zakAya che. basa, A rIte covIse kalAka tame jAtanI vicAraNA karo to samajAze AtmAnA sukha mATe koInI jarUra nathI ane saMsAramAM Dagale ne pagale pugalanI, anyajIvonI, karmonI sahAya levI paDe che. kSamAnA guNane, sukhane anubhavavA mATe viveka ne jAgRti joIe, pachI dharmakSamA jyAre 2010_05 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvanAM pAMca lakSaNo sahajakSamA bane che tyAre svAdhInapaNe tenuM anaMta sukha jIvane maLyA kare che, ane krodhanuM sukha to krodhamohanIyakarmane AdhIna che. vaLI puNyodaya hoya to tamArA krodhane koI sAMkhI le, dabAI jAya ane tamAro pApodaya hoya ane tamArI sAme thAya, tamAro bAyakoTa kare to A parAdhIna sukhamAM paNa paMkcara paDavAnI pUrI zakyatA che. vaLI mokSanuM sukha nirupacarita che. saMsAranuM sukha uparita che. A Aropa ke upacArane paNa barobara samajavA jevA che. atyaMtamitro: dravyayo: guNa- paryAyayoH vA sAdRzyAtizayamahimnA bhedapratItisthaganamAtraM upacAro Aropo vA / atyaMta be bhinna dravyo che chatAM kaMIka samAnatAnA kAraNe have bhinnatAnI pratIti thatI nathI, te baMne jANe samAna che tevuM lAge che. A upacAra che. evI rIte koI guNa hoya ke koI kriyA hoya e baMne bhinna hovA chatAM koIka samAnatAnA kAraNe te baMne jANe eka ja che evI pratItine upacAra kahevAmAM Ave che. 241 have mokSanA sukhamAM koI upacAra nathI. mokSa eTale AtmAnI karmarahita zuddha avasthA ane te vakhate karmothI dabAyelA anaMtA guNo karmakSaya pAmyA hovAthI pragaTa thAya che. A tathya sukha che. paudgalika sukha e AtmAnA sukhathI taddana bhinna hovA chatAM baMnemAM AhlAdakatAno samAna pariNAma hovAthI jANe ke baMne sukha sAcAM che, eka che evI pratIti thAya che. Ane upacAra kahevAmAM Ave che. A sukha hakIkatamAM nathI, upacirata che. have upacAra paNa to ja hoI zake ke te cIja kyAMka tathyarUpe hoya to ! tathya vinA upacAranI saMbhAvanA nathI. sAcI gADI hoya che to ramakaDAnI gADI hoI zake che. emAM saMsAranuM sukha uparita che. te kyAMya sAcuM sukha hovuM joIe to te mokSamAM che. sukha che eTale zoka, rati vaLI mokSanuM sukha nirde emAM koI yugala couple nathI, sukha ja che saMsAranuM sukha dvandva che eTale yugala svarUpa che. sukha duHkha, hAsya arati, saMyoga viyoga, rAga dveSa ema te anyathI mizrita che. saMsAramAM viyoga vagaranA koI saMyoganI kalpanA karI zakAtI nathI tema rAga paNa dveSano janaka banyA vinA raheto nathI. rAgane svataMtra rAkhIe to paNa rAganI niSphaLatAmAM dveSa janme che. rAgathI anyatra sthaLe paNa dveSanI saMbhAvanA che. Ama saMsAra e vicitra yugalono bhaMDAra che ane mokSa e nirdendu che. mokSa e AtmAnI parama sukhamaya avasthA che ke jene pAmyA pachI bIjuM kAMI pAmavAnuM bAkI rahetuM nathI. kRtakRtyatAno anubhava thAya che. 2010_05 - - - Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 mokSanuM sukha 'anya ahetuka' che. eTale ke mokSanA sukhanA anubhava mATe ke prApti mATe ke rakSaNa mATe anya koI pudgala ke jIvanA AlaMbananI jarUra nathI. saMsAramAM to bIjAnA abhiprAya vagaranuM potAnuM sukha paNa karamAI jAya che eTale anyahetuka sukha che. well furnished flat mitrane batAvatAM jo prazaMsAnAM be puSpo sAMbhaLavA na maLe to jIvane duHkha thaI jAya che A ja gulAmIkhata che. saMsAramAM kyAMya nirbheLa, nirupadravI, nirdaMbha sukha nathI. 242 mokSanuM sukha pIna eTale puSTa che jyAre saMsAranuM sukha apIna che. snehInAM AzvAsano e sahI vinAnA ceka jevAM che. kyAreya valid hotAM nathI. saMsAramAM tame bIjAne keTalA badhA sAcavo cho tyAre tame thoDA sacavAva cho ! A che saMsAranI karuNatAnuM pratIka. A ja vAtane pUjyazrI devacaMdrajI ma.sA. vartamAna covIsInA sAtamA zrI supArzvanAtha bhagavAnanA stavanamAM nIce mujaba jaNAve che, "ekAMtika, AtyaMtiko, sahaja, akRta, svAdhIna ho jinajI; nirupacarita, nirhandu sukha, anya ahetuka pIna ho jinajI," TUMkamAM nIce pramANenuM koSTaka yAda rAkhI saMsAranA sukhane bAyakoTa karI Atmika potAnI svayaMbhU, svAdhIna sukhalakSmIne bhogavo. samakitIne A vAtanI pratIti hoya che eTale saMsAramAM te rahe che kharo, paNa ramato nathI. mokSanuM sukha (1) ekAMtika (2) AtyaMtika (3) sahaja (4) amRta (5) svAdhIna (6) nirupacarita (7) nirdendra (8) anya ahetuka (9) pIna samakitanI prApti mATe uparanI vicAraNA ati Avazyaka che. (3) niveda samakitanI prAptimAM tenI bhUmikA rUpe nirveda bhavavairAgya joIe. saMsAra jela jevo maraNanI vAstavikatAne vicArIe to saMsAramAM janmyA badhuM bheguM karyuM _2010_05 -7 saMsAranuM sukha (1) anekAMtika (2) vadha-ghaTa thayA kare che (3) kRtrima (4) kRta (5) parAdhIna (6) uparita (7) huncha (8) anya hetuka (9) apIna lAgavo joIe. janma A -- jarA spaSTa samajAI zake tema che mUkIne javAnuM. kevI gulAmI ! Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvanAM pAMca lakSaNo AyukarmanI gulAmIne alavidA karavI hoya to akSayasthiti svarUpa mokSanI prApti jarUrI che. karma beDI lAge to satata ema thAya ke kyAre beDI toDI nAkhuM ! kyAre mukta thAuM ? ane AtmagharamAM samAI jAuM ! nirveda vagara mokSamArgamAM pA pA pagalI bharI zakAtI nathI, mATe ja to zrI gautamasvAmI bhagavAne jayavIyarAya sUtramAM sau prathama 'bhavanivvao'thI bhavanirvedanI mAgaNI karI. nAraka, cAraka sama je bhavathI udvigna thAya che te AgaLa kalyANanI keDI pakaDI zake che. tame to suraMgothI garbhita mArgane ja salAmatI mAnI che. mATe nirveda thato nathI. samitIne saMsAramAM kyAMya TharIThAma besavAnuM banatuM nathI, gamatuM nathI. pAchaLa, kaMpa (4) anukaMpA : anu dhrujArI....duHkhIne joIne potAne pAchaLathI du:khanuM kaMpana thAya te, dravya thakI duHkhiyAnI dayA. dayA e ardhanyAya che. dAna e pUrNa nyAya che eTale pachI te dayALu potAnI zakti mujaba tenuM duHkha dUra kare. sukha saMpatti pAmelA hovA chatAM je dharmathI vimukha che, enI dayA Ave ke A loko sukha-saMpattimAM mahAle che, gADI-moTaramAM phare che, paNa A bicArA marIne kyAM jaze ? A bhAvadayA che. tene tamArA baMgalA moTaranI IrSyA nathI AvatI, paNa karuNA Ave che. AtmasvarUpa pAme to sAruM evI bhAvanA hoya che. - -- 243 (5) Astikya : samakitanuM pAMcamuM lakSaNa che. enI mAnyatA che ke AtmakalyANa karavA mATe sarvajJanuM vacana atizaya upakArI che, atizaya zreSTha che. e rIte cAle to samyaktva pAmI AgaLa vadhI zakAya. prazna : anyadarzanamAM jinavacana maLyuM nathI to tyAM koI kadAca samyaktva pAme to tyAM Astikya zuM ? uttara : anyadarzanInI paNa eka zraddhA che ke AtmAmAM ja sukha che. viSayomAM sukha nathI. A tenI zraddhA koI calAyamAna na karI zake. goLa gaLyo lAge che; have lAkha mANasa kahe goLa kaDavo che to mAno ? kema nahIM ? je cIja anubhavathI siddha che teno apalApa na karI zakAya. - sarvajJanuM vacana vyavahArano niSedha karanAruM na hoya ane anubhavano apalApa karanAruM na hoya, vyavahAramAM paNa anubhavano apalApa karI zakAto nathI to sarvajJanuM vacana anubhavano apalApa karanAruM hoya ja nahIM. eka mANase sarvajJane khoTA pADavA mATe hAthamAM jIvatuM macchara lIdhuM ane pUche che ke bhagavAna A jIvI jaze ke marI jaze ? enA manamAM ema ke jIvI jaze ema kaheze to mArI nAkhIza ane marI jaze ema kaheze to uDADI daIza. prabhue kahyuM. 'atyAre enuM jIvana tArA hAthamAM che.'' pelAe tarata 2010_05 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ja jIvatuM uDADI dIdhuM. sarvajJanA vacananI gaMbhIratA samajavI ghaNI duSkara che. samyaktvanuM vacana paNa aucitya - maryAdA-vivekano bhaMga karanAra na hoya to sarvajJanuM vacana aucitya, maryAdA-vivekano bhaMga karanAra kevI rIte hoI zake ? mUrtino apalApa karanArA, sthApanA nikSepano apalApa karanArA che. teone huM pUchuM ke cAMdalo je strI kapALamAM kare che te zuM che ? tamArI (=patinI) sthApanA che. Akho saMsAra sthApanAthI cAle che. sthApanA vinA badho vyavahAra UDI jAya che. hajAra rU.nI noTa, pAMcaso rU.nI noTa Akhare kAgaLa ja che. tenA upara rIjharva beMke sTempa dvArA sthApanA karI che tethI noTa hajAra rU. pAMcaso, tarIke vyavahArya bane che emAMthI je divase sthApanA nIkaLI jAya. eTale e kAgaLa banI jAya. duHkhamuktino prazna adhyAtmathI ukelAya che. duHkhamukti adhyAtmathI siddha thAya che. bIjI rIte du:khamukti karavA mATe tamArI zaktione veDapho nahIM. enAthI adhyAtma hAthamAM nahIM Ave paNa kleza ane saMgharSa hAthamAM Ave che. adhyAtmanA nAme saMgharSa vadhatA hoya to samajavuM ke adhyAtma saMbaMdhI ajJAna pravarte che. adhyAtma pote AtmAnA AnaMdane batAve che. - AtmAnA AnaMda pAse saMsArano AnaMda kacarA jevo che. kaSAyo kharAba che. upazamabhAva zreSTha che. aMdaramAM rahevAmAM majhA che. bahAra vedanA che. A vAta anyadarzanamAM samajAI jAya che. eTale sarvajJa vacana samajAI gayuM che. ApaNe sarvajJa zAsanamAM janmyA chatAM ApaNane A na samajAya to ApaNe - tattvathI zAsananI bahAra chIe. jagata sukha kahe che mATe jJAnI saMsAranA AbhAsika sukhane sukha zabdathI vAcya kare che, te mATe sukha zabdano prayoga kare che. bAkI viDaMbanA che, nAlezI che. pariNAmanI dRSTithI A pAMcamAM pradhAnatAthI upazamabhAva zreSTha che. kAraNa ke jIvano mukhya-pradhAna guNa upazama che. prAptikramamAM jIva samyakatva pAme tyAre pahelAM Astikya Ave che pachI anAdikALathI saMsAranI coryAsI lAkha yonimAM rakhaDatA potAnA AtmAnI bhAvAnukaMpA Ave che. pachI nirveda, saMvega, zamanI prApti thAya che. AstiSpathI zraddhA pAkI thaI jAya che ke sukha AtmAmAM ja che bIje kyAMya nathI. A jIvanamAM samyaktva prApta karo, tenA mATe prayatna karo, puruSArtha karo, manuSya jIvananuM kartavya A ja che. emAM ja saphaLatA che. nahIMtara "hIro ghoghe jaI Avyo Dele hAtha daI Avyo' enA jevo ghATa thaze. 2010_05 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMga, mauna, ekAMta - sAdhanAnAM aMgo dvitIyA'pUrvakaraNe prathamastAttviko bhavet / AyojyakaraNAdurdhvaM dvitIya iti tadvidaH // 10 // sAmarthyayoganA be prakAra che. dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa, saMnyAsa tyAga. AmAM bIjA apUrvakaraNamAM dharmasaMnyAsa che. temAM kSayopazamabhAvonA dharmano tyAga hoya che. A tAttvika dharmasaMnyAsa kahevAya che. A pAramArthika che. atAttvika dharmasaMnyAsa pravrajyAkAlamAM Ave che. pravrajyAkALamAM je dharmasaMnyAsa Ave che te pravRtti svarUpa saMnyAsa hoya che. ahIM saMsArano tyAga karIne cAritra levAnuM hoya che. vaLI paramAtmAnI pUjA, sAdhusevA, sAdhu dAnAdi A badhI pravRttino paNa tyAga thAya che. jema jema guNasthAnakomAM upara vadhIe tema tema pravRtti ghaTatI jAya che ane pariNati vadhatI jAya che. sAdhano ghaTatAM jAya, pariNati zuddhi vadhatI jAya e atAttvika sAmarthyayoga che. tyAM paNa jIva vIrya phorave che. sAmarthya vinA saMnyAsa-tyAga kaI rIte AvI zake ? AryadarzanomAM tyAgano mahimA che. tyAgI je tyAganuM parAkrama karI zake che te gRhastha karI zakato nathI. tyAganuM parAkrama potAne upakAra kare tema parane paNa upakAra kare. A jagatanI cIjono saMgraha karavAno nathI. jenA vinA gRhasthanuM jIvana cAle nahIM, tevuM muni jIvana paramAtmAe batAvyuM. sarvaviratijIvana e sarvathA niSpApajIvananI prakriyA che temAM darajI, suthAra, ghAMcI, luhAra aDhAra komamAMthI koInI jarUra paDatI nathI. = peTalAda pAse daMtAlImAM svAmI saccidAnaMde Azrama kholyo che. teo kahe che jainonA sAdhu jevuM niSpApa jIvana ame jIvI zakatA nathI; jainomAM evI suMdara vyavasthA che ke sAdhako niSpApa jIvana jIvI zake che. kaMcana ane kAminI e baMne tyAgIne aspRzya hovA chatAM jainonA bhakto jevA amArA bhakto na hovAthI huM Aje kAminIthI aspRzya hovA chatAM, kaMcana vinA rahI zakato nathI eTale anicchAe vyavasthA khAtara paNa mAre kaMcana rAkhavuM paDe che. AvI pravRtti lakSaNa saMnyAsarUpa pravrajyA che. 2010_05 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnayogathI cAritra mahAna che cAritramAM jJAnayoga che saMsAramAM ajJAna ane mohano saMbaMdha che. saMsAramAM rAgathI jIvavAnuM, rAgathI moTA thavAnuM, rAgathI maravAnuM, paralokamAM durgatimAM javAnuM. cAritramAM, jJAnayoga vinA mokSa nathI. tyAM pratyeka kSaNe jJAnayogamAM AtmAne ramADavAno che. jJAnayoga e zuddha tapa che. AtmA para rahelAM karmone tapAve te tapa. khAlI zarIranI dhAtune tapAve te tapa nathI. karmane tapAve te vAstavika tapa che. "tapasA nirjarA ca" tapathI nirjarA ane cakArathI saMvara thAya che. e vAstavika atyaMtara tapa che. atyaMtara tapa bAhya tapa vinA TakI zakatuM nathI. upavAsAdi tapa karI zarIrane tapAvyuM - paNa aMdaramAM kaSAya bharyA che, jyuza che to tene tapa kaI rIte kahI zakAya ? upavAsano artha zuM che ? upa = samIpe; vAsa = rahevuM. AtmAnI najIkamAM rahevuM eTale kaSAyarahita banavuM. AtmAnI najIkamAM AtmAnuM zuddha AnaMdamaya svarUpa che, zuddha caitanyamaya svarUpa che temAM rahevuM te upavAsa che. AtmA kaSAyamAMthI khasIne svarUpamAM jAya to upavAsanI e vyutpatti tyAM ghaTI zake che. ane AtmAe svarUpamAM rahevA mATe, kaSAyathI dUra javA mATe viSayathI dUra rahevuM ja paDe. viSayAsakti e kaSAyotpattinuM bIja che. zarIra, strI, paisA paNa viSaya che. saMsAramAM aMdaramAM moha, ajJAna, rAgAdi bharelA che. bahArathI viSayothI bharelo saMsAra che. saMsAramAM viSayothI jIvo jIvI rahyA che. ekabIjAnI hUMphe jIvI rahyA che, ane jarUra paDe tyAre tame yogadAna na karatAM bevaphA bano cho te ajJAnadazA che, rAgadazA che. jIva viSayonI nikaTamAM gayo eTale kaSAya thAya ja. dArU ane devatA bhegA karo pachI bhaDako na thAya ! evuM bane ? bhaDako thAya ja ne ? aMdaramAM paDelA saMskAro te dArugoLo che. nimitta maLe eTale cinagArI saLagI samajavI, A baMne bhaLatAM bhaDako thAya ja che. enA saMnidhAnamAM rAgAdi hoya ja, jyAM rAgAdi hoya tyAM upavAsa hoya ? upavAsa na hoya to AMbela che ema kahevAya ? saMsAramAM mohayoga che. atizaya pApanA udayavALuM A tamAruM sthAna che. kSaNekSaNe temAM pApano baMdha thAya che. kSaNe kSaNe azubha anubaMdha karAvanAruM sthAna che. paralokamAM durgati apAvanAra che. saMnyAsa mahAna che. ane teno pratipakSI gRhasthavAsa azubha che. saMsAramAM viSayo che mATe kaSAya che. saMsAramAM pahelo UMcAmAM UMco viSaya strItattva 2010_05 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnayogathI cAritra mahAna che 247 che. jenA kAraNe dhuraMdharo paNa karyA che. covIsa kalAka paramAtmAne ghaMTo e zubha vikalpa che. ane covIsa kalAka patnIne, dIkarA - dIkarIne, paisAne, vyApAra - dhaMdhAne ghUMTo e azubha vikalpa che. vikalponI paraMparA e vikalponuM amaratva che. enAthI saMsAra cAle che. vikalpone amara banAvyA tene bhavobhava maravAnuM che. bhavobhava durgatimAM javAnuM che. gharamAM samatA bhAve raho cho ke rAgathI raho cho ? rAga e samatA nathI. rAga to AtmAno mahAghAtaka che. rAga - vaiSa banne jAya tyAre samatA Ave che. rAga vinA eka kSaNa jIvI zakatA nathI. asaMga, mauna, ekAMta traNe A sAdhanA mATe atizaya jarUrI che. saMsAramAM saMga che, asaMga nathI, ekAMta nathI. badhA vacce rahevAnuM che. saMga vinA na rahevAya to satsaMga karo. saMgI, rAgI jIva je kare te ahitakara che. mauna na rahevAya to paramAtmA sAthe vAta karo. jenA upara rAga thAya, dveSa thAya e viSaya che baMgalA - pharnicara e paNa viSaya che. baMgalA - pharnicara upara indriya coTe e rAga che. baMgalA bAMdhatA keTalAne bagalA banAvyA che ? jenA gharamAMthI eka paNa AtmA cAritra lenAra nathI te ghara smazAna che; smazAnamAM je hoya. te tamArA gharamAM che. smazAnamAM maDadAM hoya, lAkaDAM hoya, bhaDakA hoya potAnA jIvanamAM cAritranI IcchA nathI tenI cetanA marI gaI che. bhAvaprANajJAnAdi rAgAdithI dabAI gayA che te badhA kalevara che. A badhAM pharnicaro te lAkaDAM che tenA nimitte thatI rAgAdi pariNati e bhaDakA che. tamAruM ghara ghara kayAre ? je gharamAMthI eka jaNa cAritra le to te gharanA badhA cAritranI prItivALA hoya che. eka jaNa cAritra le tene satata cAritra yAda Ave, tenA nimitte paNa satata cAritra yAda Ave. eTale cetanA jAgRta banI. "jJAnayogaH tAH zuddha, jiyArtho gAtmavattalai kriyAtmanImAvAtu ta mokSa susAdhaka - (dhyAtmisAra yogathaR II) saMsAramAM jJAnayoga nathI. saMsAramAM ajJAna che. mohayoga che. saMsAramAM rahIne game teTalo dharma karo paNa cAritra AgaLa tenI koI mahAnatA nathI. saMsAra eTale pAgalonA ToLAnI jamAta. saMsAramAM rahIne saMskAro sudhAravA keTaluM kaThina che ? kAraNa ke badhAne rAgAdi bhAvomAM ja rahevAnuM che. devaloka viSayothI bharapUra che tyAM saMskAra sudhArI zakAya tevuM nathI paNa jyAM saMskAra sudhArI zakAya che tevA manuSyabhavamAM paNa ApaNe jo rAgAdi bhAvo choDI zakatA nathI to te ApaNI kamanasIbI che. azanAdi cAra AhArano tyAga karavAthI zAstrIya upavAsa kahevAya che. rAtre khAvAnA vicAra 2010_05 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 yogadRSTinAM ajavALAM bhAga-1 AvavA mAMDyA, pratikramaNamAM rAbaDInA, maganA vicAro AvavA mAMDyA to upavAsa bhAMge ke na bhAMge ? upavAsanuM paccakhANa che. rAtre khAvAnA vicAra Ave che, paNa tamArI pratijJA to kavalAhArano tyAganI che. te to tame karatAM nathI eTale paccakhkhANa bhAMgatAM nathI. anAdino tyAga e vrata che. paccakhANa che e vepAra che. vepAra jema naphA mATe che tema paccakhANAdi vepAra e svarUpamAM javA mATe che. ahIM vratano bhaMga nathI. svarUpano bhaMga thAya che. upayoga khAvAmAM che. mATe nirjarA na thaI. svarUpamAM javA mATe upavAsa che. te svarUpamAM tame na jaI zakyA. vyavahAranuM phaLa nizcaya che. pravRttinuM phaLa pariNAmanI prAptimAM che. kriyAno aMta kriyAthI nathI, kriyAno aMta bhAvathI che. ghaNI kriyA karIzuM paNa barobara na karIe to kriyAno aMta na AvI zake. thoDI kriyA karIzuM paNa barobara karIzuM to kriyAno aMta kSapakazreNImAM AvI zakaze. nAno chokaro ja nahIM, paNa tame paNa upavAsamAM vicAra karo cho, vikalpa karo cho, IcchA thAya che. chatAM nathI khAtAM tethI puNyano baMdha thAya che. zraddhA che. mATe khAtAM nathI, tethI khAvAno vicAra AvavA chatAM puNya baMdhAya. khAvAnA A vicAro khoTA che evuM tyAM tame mAno cho. AvA vicAra na karavA joIe eTalI jAgRti che. e vicAra paNa UMco che. game te thAya paNa khAvuM nathI evI zraddhA pelA vratabhaMga na karavAnuM baLa Ape che, tethI puNyabaMdha kare che. ene lAMdhaNa na kahevAya. vaidyanA kahevA pramANe traNa divasa na khAva to tyAM zarIra sudhAravAno Azaya che. tyAM Atmahita nathI mATe lAMghaNa che. ahIM to paccakhANa vagere le che. A ja jinavacananI zraddhA che khAvAno vicAra Ave che, tethI alpa puNya baMdhAya che. ane svarUpamAM rahevAno ja vikalpa che tyAM nirjarA che. mahApuNya baMdhAya. cAritra lIdhA pachI svarUpamAM rahe tene jJAnayoganI prApti thAya che. svarUpamAMthI bahAra nIkaLe tene dravyacAritra che. jJAnayogathI cAritra mahAna banI zake che. gRhasthAvAsamAM viSayonI, saMyogonI, sAmagrInI pradhAnatA che. tyAM jJAnayoga bahu duSkara che. cAritramAM jJAnayoga bahu sahelo che. cAritra lIdhA pachI vrato bhAMgyAM nathI paNa moja - zokha, sukhazIlatA, bhakta - bhaktANI, khAvA - pIvAmAM ja paDyAM to te dravyacAritra mAtra puNyakarmano mAmUlI baMdha karAve. devalokanI prApti karAve paNa pachI saMsAra paribhramaNa cAlu rahe. je kriyAmAM svarUpa prApti karavAnuM lakSya nathI, 25-50 varSanuM jIvana ema ne ema pUruM karavuM che ? have to ahiMsA saMyama - tapane jIvanamAM apanAvo. 2010_05 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnayogathI cAritra mahAna che 249 tapathI AtmA khaDatala bane che, jiteMdriya banAya che, nirvikalpadazA Ave che, kaSAyo kRza thAya che. tapanA ATalA badhA phAyadA hovA chatAM Aje AtmA tapa karavAmAM utsuka banato nathI, tapa karavAthI khacakAya che. khAvAnuM sUjhe che. khAvA - pIvAvALAne chelle roga Avaze tyAre asamAdhi bahu thaze. AjanA rogo paNa vicitra che. bhUkhyA rahevAnI Teva pADI haze te phAvI jaze. karmone koInI zarama nathI; sAdhu haze, bhagavAna haze to paNa sattAgata karma eno abAdhAkALa pUro thatAM udayamAM Avaze tyAre sahiSNu vyakti jItI zakaze. bIjAne to avazya asamAdhi thaze, maraNa vakhatanI samAdhi jo iSTa hoya to jIvanane samAdhimAM rAkhatAM zIkho. eka vakhatano amerikAno videza maMtrI Daleza, tene kensara thayuM. cIso pADe che. hAyavoya kare che. mAruM kensara maTADe tene lAkha Dolara InAma ApuM karmasattA kahe che, "tArA lAkha DaoNlara cUlAmAM nAkha" te Arsa - raudra dhyAnamAM maryo. pU.pAda bhuvanabhAnusUrijI ma.sA.nA laghubaMdhu padmavijayajI ma.sA.ne paNa tenA samakAlamAMja kensara thayuM hatuM. kensaranA rogamAM temaNe 16 upavAsa, 30 upavAsa karyA ane karmanuM devuM cUkavIne samAdhimaraNamAM maryA. AtmAnI manaHsthiti kyAre bagaDe che ? te khabara nathI. mATe niyamakanI jarUra che, kalyANamitranI jarUra che. dharma jIvanamAM nahIM karyo hoya to chelle koI navakAra saMbhaLAvaze to paNa te nA pADaze. AvuM na thAya te mATe rAgamAMthI upayogane bahAra kADho. arihaMtamAM upayogane joDo. pU. padmavijayajI mahArAja jIvanabhara ArAdhanA karI hatI. jIvanabhara arihaMtanuM, siddhanuM, sAdhu ane dharmanuM zaraNa aMgIkAra karyuM hatuM, to dharmo rakSati rakSitaH e nyAye dharme temanuM rakSaNa karyuM. samAdhimaraNa, sadgatinI bheTa ApI ane paralokanI sAdhanAmAM avirata prayANa UbhuM rAkhyuM. tamane Aje pAMca TAIma khAvA mATe ochA paDe che. ekAsaNA - besaNAno paNa Aje tapa thato nathI. mAnavabhavamAM viratidharma che, tapa dharma che. tapa dvArA kAyAne kasI nAkhavAnI che. saMkalpa karo, "DheDhuM pAtayAmi vA hAI sAdhavAmi '' AvA daDha saMkalpathI siddhi thAya che. ane AtmAno zuddha AnaMda prApta thAya che. jJAnayogathI mokSa che. jJAnayogathI kSapakazreNI maMDAya che. AtmA jyAre IdriyonA viSayomAMthI manane kheMcI le che, ane aMdaramAMthI guNano AnaMda meLave che - te jJAnayoga che. Aje cAritra game nahIM, cAritra levAnuM je icche nahIM tenAmAM zuM jainatva che ? te jaina kahevAya ? jainatva e mohanIya karmanA kSayopazamamAMthI che. ane samyaktvanI prAptithI 2010_05 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25o yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che. pravrajyA e jJAnayoganA svIkArarUpa che. saMsAra pratyethI vairAgya Avyo che te ja AtmA pravrajyAno adhikArI che. saMsAra pratye jene vairAgya nathI te pravajyA laIne zuM karaze ? pravajyA laIne AgaLanI bhUmikAe kSayopazama dharmano tyAga dharmasaMnyAsayogamAM karavAno che. bhavavirakta AtmA pravrajyAno adhikArI che. saMsAra ekeya paDakhethI sAro na lAgavo joIe. saMsAranI koI anukULa vAta paNa jo pasaMda paDI hoya to samajavuM ke tenA vairAgyanI kacAza che. prakRtyA nirguNa saMsAranuM yathAvatuM darzana thaI jAya pachI ratino savAla ja raheto nathI to pachI rAga to kyAMthI ja thAya ? saMsAra viSaya-kaSAyanI pariNati svarUpa che. 18 pApasthAnakanI pariNati svarUpa che, te ToTalI kharAba che saMsAramAM sogaMda ApIne paNa sAruM kahevA jevuM kaMI nathI arthAt kazuM ja sAruM nathI. sAcavavA jevI koI cIja hoya to Ijjata. sAMbhaLavA jevI koI cIja hoya to guNa. pacAvavA jevI koI cIja hoya to buddhi. mAMgavA jevI koI cIja hoya to saMtoSa. ApavA jevI koI cIja hoya to kSamA. gaLI javA jevI koI cIja hoya to apamAna. jItavA jevI koI cIja hoya to prema. hAravA jevI koI cIja hoya to anIti. pIvA jevI koI cIja hoya to krodha. khAvA jevI koI cIja hoya to gama. devA jevI koI cIja hoya to dAna. levA jevI koI cIja hoya to jJAna. bolavA jevI koI cIja hoya to satya. pALavA jevI koI cIja hoya to ahiMsA vAMcavA jevI koI cIja hoya to jIvadayA. choDavA jevI koI cIja hoya to moha. - - 2010_05 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyAno adhikArI koNa ? ApaNI vAta cAle che pravajyAno adhikArI koNa ? zAe tenA 16 guNo batAvyA che. (1) kAzitpannaH (2) viziSTa jJAtivAnvita: (3) kSIprAyarnama: (4) tata eva vimalabuddhiH (5) durlabhaM mAnuSyaM, janma maraNanimittaM, saMpadazcapalAH viSayA duHkhahetavaH, saMyoge viyogaH, pratikSaNaM maraNaM, dAruNo vipAkaH tyavatasaMsAranaiSa:, (6) tata va tAvita:, (7) pratanuvaSaya:, (8) manvahArika, (9) kRtajJa, (10) vinIta:, (11) prApi {InAmAtyaparananavihumatA, (12) drohArI, (13) vADa, (14) zrAddha, (15) sthira, (16) samupa-saMpannaH (1) Aryadazotpanna. AdizamAM janmelAne sahaja rIte tyAMgane anurUpa buddhi thAya che. anAryamAM ekalo bhoga che tyAM tyAga jevI vAta nathI. tyAM aviveka rahelo che. anAryanI prAmANikatAnAM vakhANa karo cho ? paNa tenI kakSA kaI che te to tapAso, "khALe DUcA ne bAraNAM ughADAM' jevI avasthA hoya to te kaI rIte prazaMsanIya bane che ? Arya pApabhIru hoya che, paralokaSTivALo hoya che, anyAya, anAcArathI AvatA dhanAdine vosire vosire karanAro che, bhIkhI-mAgIne na khAvuM, patnI putrAdi parivAravALo chuM - e mATe nyAya - nItithI meLavuM - AvI jenI AsthA che te Arya che. A utsargamArganI vyAkhyA che. Aje deza-kALa vicitra banyA che. deza-kALane anusAra Aje jIvananirvAha mATe jarUrI che teTaluM ja upArjana kare. anivAryane paNa heya mAne, zakti anusAra meLavIne adhikane sAta kSetramAM kIrtinA pralobhana vagara kharace. to Aryatva TakI zake peTanA badale paTArA bhare te badhA Arya nahIM paNa anArya che, tyAM eka paNa apavAda nahIM. paTArA bharyA pachI mojazokhamAM vAparo cho ke paropakAramAM vAparo cho ? sArA mArgamAM kharcI nAkho. te paNa gupta rIte. to tamane sArA kahIzuM. moja-zokha, eza-ArAma; amaryAdA A badhuM anAryatva che. AryanuM jIvana moja-zokha-pradhAna na hoya. vivekI hoya, te mAtApitAno pUjaka hoya. kSetrathI Arya hoya paNa svabhAve anArya hoya to karmabaMdha to cAlu ja raheze. paNa AryakSetramAM kalyANamitrano suyoga maLe ane te jIva tenuM AlaMbana le to bacI zakAya tema che. 2010_05 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 (2) viziSTa jAtikuLamAM janmelo hoya sArI jAti-kuLamAM janmelAne keTalo badho lAbha che ? emAM sArA saMskAro sahaja maLelA che. (3) "kSINaprAya:karmamalaH' karmathI haLukarmI hoya. bhAre karmI na hovo joIe. bhArekarmI dubuddhine AdhIna hoya che. dubuddhi e saMsArano pAsaporTa che. cAritra e pArasamaNi karatAM kiMmatI che to cAritrasaMpanna AtmAmAM saddabuddhi hovI atyaMta jarUrI che. cAritra e AtmAne paramAtmA banAve che. manuSyabhava ane temAM paNa jInazAsana pAmyA pachI buddhine nirmaLa karavI ja rahI. buddhinI malinatA jevuM eke pApa nathI. (4) manuSya nirmaLa buddhine satata TakAvI rAkhavI joIe. mAnavatAthI nirmaLa buddhi svaccha bane che sajjanatAthI nirmaLa buddhi vadhu svaccha bane che. anAsaktatAthI nirmaLa buddhi vadhu svaccha bane che. tyAgathI nirmaLa buddhi vadhu svaccha bane che. apramattatAthI nirmaLa buddhi vadhu svaccha bane che. ane buddhi svacchatama banatAM jIva kSapakazreNI mAMDe che. buddhi e caitanyano upayoga che. ene bagADavI enA jevI mUrkhatA eke nathI. (5) (i) "manuSyabhava durlabha che" evuM jJAna hovuM jarUrI che. be baLada che, eka mAMdo paDe, bIjo baLada eno bhAI che ene lAgaNI che to ya te baLada enI sevA karI zake ? cAkarI karI zake ? ene davA pIvaDAvI zake ? kaMI na karI zake. kAraNa sevA mATe be hAtha nathI. pApanA udaya saMsthAna tirachuM maLyuM tethI be hAthane badale be paga vadhAre maLyA. tethI karmayoga gayo. manuSyane puNyanA udaye UrdhvasaMsthAna maLe che jemAM be hAtha sAthe buddhi maLe che mATe karmayoga, upAsanAyoga, jJAnayoga badhuM ja sAdhI zake che. devalokamAM sevA nathI, karmayoga nathI, sukhAsInatA che - kAraNa koI mAMduM ja paDatuM nathI ane badhA ja sukhI che mATe tyAM koI lenAra ja nathI. tiryaMcamAM sevA nathI, karmayoga nathI, parAdhInatA che. narakamAM sevA nathI, karmayoga nathI, duHkhAdhInatA che. sevA-karmayoga, dayA-dAna, kudarate manuSyabhavamAM ApyA che. tame sevA karI zako cho, dayA-dAna karI zako cho. dayA-dAna e adhyAtmano pAyo che. terApaMthI dayA-dAnano apalApa kare che te khoTuM che. dayAdAnano apalApa karanArA dharmanA mULa upara kuThArA ghAta kare che dayA-dAna 2010_05 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyAno adhikArI koNa ? 253 gayAM eTale komaLatA gaI ane tethI dharmabIjanuM vAvetara na thAya. nirdayatAthI, naThoratAthI hRdayabhUmi ayogya bane che. kaThorabhUmimAM vAvetara na thAya tema nirdaya hRdayabhUmimAM dharmabIjanuM vAvetara ja na thaI zake. tame A manuSyabhavamAM tapa-tyAga vagere kaMI na karI zako to paNa khAlI dayA-dAna karIne jAva to ya manuSyajIvana saphaLa banI jAya che. tiryaMco keTalA sukhI ? khAvAnI-pIvAnI-paisA kamAvavAnI ciMtA nahIM, ghara banAvavAnI, ke gharamAM rahevAnI ciMtA nahIM. tamane keTalI badhI ciMtA che ? chatAM manuSyabhava kema sAro ? manuSyabhavamAM viveka maLI zake che. pAyAbhUta dAna-sevA mATe manuSyabhava che. ApavA mATe A be hAtho maLyA che. levA mATe nathI maLyA. tame eno upayoga ApavA mATe na karatAM levA mATe karazo to AvatA bhavamAM cAra pago maLaze. huM tamane zrApa nathI Apato. paNa je maLyuM che teno sadupayoga karIne jAva evuM sucana karuM chuM. A bhavamAM cAritra na maLe paNa daivIguNono vAraso meLavI zakAya. tiryaMcone hAtha ane buddhi nathI maLyA tethI tiryaMcone pApakarmanA bahu baMdha nathI. kemake buddhinA abhAvamAM saMkalpa - vikalpa nathI. gAya - bheMsa vagere jANe jJAtA - draSTAbhAvamAM Akho bhava pasAra karatAM hoya tevuM lAge che. mAlika mAre to sahana karI le che. sahaja rIte pApakarma baMdhAtuM nathI. vaLI mAlika kahe tema kare che. eTale ene mATe manuSyabhava sahelo che. paNa ApaNane maLyuM che chatAM teno sadupayoga na karIe to manuSyabhava ApaNA mATe durlabha che. bhavavirakta e cAritrano adhikArI che. (ii) janma e maraNanuM nimitta che. janma e maraNamAM samavatAra pAmanAruM che. janmathI rAjI thavAnuM paNa rahetuM nathI, kAraNa ke janme che te mare che. AthI vairAgya sahaja bane che. janma parAdhIna che, maraNa parAdhIna che paNa e baMne vaccenuM jIvana svAdhIna che tene mohanI AjJAmAM veDaphavuM ke prabhunI AjJAmAM vAparavuM e AtmAnI vivekazakti upara AdhAra rAkhe (iii) saMpatti capaLa che - caMcaLa che. Ave ne jAya, tethI te jAya te pahelAM teno sadupayoga karI levo yogya jaNAya che. koI paNa vastune bAMdhI rakhAya nahIM. tamane koI bAMdhI rAkhe to chUTavA prayatna karo ne ? tijorImAM paDelI, pUrI rAkhelI saMpatti gUMgaLAI rahI che, javA mATenI taka joI rahI che. saMpattino koI paNa saMyogomAM sadupayoga karo. mojazokha ane vyasanomAM vaparAtI lakSmI veDaphAI rahI che, jIvanavyavahAra mATe vaparAtI lakSmI vaparAI rahI che ane sAta kSetra ane anukaMpAmAM vaparAtI lakSmIne tame vAvI rahyA cho. amerikA javAnuM hoya to bhAratIya calaNane DolaramAM 2010_05 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 TrAnsaphara karAvavuM paDe, laMDana javuM hoya to bhAratIya calaNane pAunDamAM TrAnsaphara karAvavuM paDe tema AjanI bhautika saMpattine paralokamAM laI javI hoya to puNyamAM TrAnsaphara karavI paDe. nava prakAre puNya baMdhAya che. pAtrane anna, pANI, vastra, Asana, zayana ApavAthI, mananA zubha vicArathI, vacananA zubha uccArathI, kAyAnI dayA, jayaNApUrvakanI pravRttithI ane deva-guru-vaDIla vagere ne namaskAra karavAthI. pahelA pAMca prakAramAM paisAno sadupayoga che, pachInA traNa prakAramAM vivekano sadupayoga che ane chello namratA vagere guNono prAdurbhAva che. TUMkamAM pahelA pAMca prakAramAM paisAno tyAga che, pachInA traNa prakAranAM avivekano tyAga che ane chellA puNyanA prakAramAM abhimAna, Asakti vagere doSono tyAga che. Ama padArthanuM svarUpa caMcaLa che to te jAya te pahelAM ApaNe teno sadupayoga karI levo jarUrI che. koI rIjhAIna thAya temAM majA ke koIne DIsamIsa karo temAM majA che ? paisA cAlI jAya te pahelAM paropakArAdi kAryomAM tame vAvaNI karI lo. puNyathI saMpatti maLe che, puNyathI Take che, puNyAnubaMdhI puNyathI teno sadupayoga thAya che. A satya samajAI jAya to koI dhanano saMcaya na kare. rAjA bhojanuM dRSTAMta AmAM Adarza pUro pADe che. sAhityapremI rAjA bhoja koI kavi navo zloka banAve tenI kadaradAnI karIne ghaNuM dAna ApatA. guNIne guNanI kadara hoya che. maMtrIzvarane ciMtA thaI ke A rIte to bhaMDAra khAlI thaI jaze, to zuM karavuM ? rAjAne koNa kahe ? uMdaronI sabhAmAM sarvAnumate TharAva pAsa thayo ke ApaNI salAmatI mATe bilADIne gaLe ghaMTa bAMdhavo. paNa koNa bAMdhe ? Ano amala ja zI rIte thAya ? paNa game te rIte rAjAne kahevuM to kharuM ! ema vicArI maMtrIzvare rAjAnA zayanakhaMDamAM palaMganI sAme zlokanuM eka caraNa lakhyuM, ApaLe dhana rakSet." ApattinA samaya mATe dhananI rakSA karavI joIe. buddhizALI rAjA bhoja vAMcIne potA mATe karAyelI Takorano sahajapaNe uttara ApatuM bIjuM caraNa lakhe che, "mAyuvataH vaidyApa:' bhAgyazALIne Apatti kyAMthI hoya ? maMtrIzvare paNa trIjuM caraNa lakhyuM." "vAvavuM pito haiva kyAreka bhAgya vIpharI jAya to ? rAjA bhoje paNa A javAbano vijayI phaTako mAratAM lakhyuM ke, "tAM saMcitoDapi vinazyati " tyAre bheguM kareluM paNa cAlI jaze." Ama saMpattino sanmArge vyaya karatAM ja tenI vRddhi thAya che. kUvAmAMthI pANInI Dola kheMcatAM pANI nIkaLatuM jAya che tema nIcenI saravANImAMthI pANI purAtuM jAya che. ApavAthI vadhe che A siddhAMtamAM vizvAsa rAkho, 2010_05 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyAno adhikArI koNa ? 255 "khAyA so kho gayA', dIyA so le lIyA" basa A vAtane yAda rAkho. je jame che te jasalokamAM jAya che. je jamADe che te jagadIzvarane jue che. je jamA kare che te jamalokamAM jAya che. (iv) viSayA duHkhahetavaH viSayo e duHkhanuM kAraNa che. viSayomAMthI sukha maLatuM nathI, sukha maLe che e bhrAMti che, bhramaNA che illusion che. du:kha maLyA vinA rahetuM nathI. paNa jJAnInI A vAtane moharAjAnI vaphAdArIne dUra karIne jozo to ja dekhAze. anAdikALathI aMtarAyakarmano kSayopazama prApta che. aMtarAyakarma AkhuM dezaghAtI che eTale kSayopazama to hoya ja che. have bhogAMtarAyakarmano paNa kSayopazama che. svarUpane nathI prApta karyuM te jIvo pudgalane prApta karIne sukhI thAya che. paNa eka vakhata A anubhavane dUra karo - pudgalathI sukha maLatuM ja nathI jJAnasAramAM tRpti aSTakamAM A vAta kahI che. pudgalaiH pudgalAstRptiM yAntyAtmA punarAtmanA / paraNitanAro, jJAninastara puSyate | (5). pudgalothI pudgalo tRpti (upacaya)ne pAme (vadhe - puSTa thAya) ane AtmAthI (caitanyAdi guNothI) AtmA tRptine pAme, chatAM pudgalonI tRptine (puSTine) AtmAnI tRpti mAnavArUpa mithyA upacAra karavo te jJAnIne ghaTatuM nathI. A viSayomAM sukhabuddhi e ja duHkhanuM kAraNa che. durgatinuM kAraNa che. pApa karmabaMdha karAvanAra che. | (iv) saMyoge viyoga : saMyogamAM je viyoga jue teno vairAgya UMco che. tamane baMgalA bAMdhatAM ja khaMDera dekhAya che ? bhAvi viyoga atyAre juo to zuM rAga thAya ? atyAranI avasthAne smazAnamAM paDelI rAkha juo to kayo kuzAgrabuddhi emAM rAga kare ? pahelI anitya bhAvanA zA mATe mUkI ? jaDatva bhAvanA kema na mUkI ? anitya ja kema ? kAraNa ke nitya evo jaDa padArtha nukasAna karato nathI. dA.ta. dharmAstikAya vagere. padArtha jaDa hote chate paNa nitya che. to te AtmAne hAnikara banatA nathI. kAraNa ke jaDa ane nitya hoya te niyamA arUpI hoya ane rAganuM kAraNa bane nahIM. anitya tattva rAganuM kAraNa bane che. paramANu, siddho, dharma, adharma, AkAza traNa jIvane rAgAdi karAvI zakatA nathI. paramANu ati sUkSma che. paramANu rUpI che. paNa nitya che. dharmAdi 3 nitya che paNa arUpI che tethI rAgAdi karAvI zakatA nathI. anitya ane rUpI hoya te AtmAne rAgAdi karAvavA dvArA nukasAna karanArA che. 2010_05 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pa'nI paMcAta ApaNane rAgAdi karAvanAra koNa che ? pudgalano "5', patnIno "pa', paisAno "pa", paramANu "pa", pappAno pa". paramAtmAno "pa", badhI rAmAyaNa "pa"nI che. jemAMthI pa varga nIkaLI gayA che eTale apavarga = mokSa = parama zAMti "pa varga" eTale bArAkhaDI paNa nathI AvaDatI ? pa, pha, ba, bha, ma, - pa = pIDA, pha = phAITa, phikara, ba = bImArI, bha = bhaya; ma = maraNa. - pudgalano "pa" che, ane paramAtmAno "pa" che. be "pa'mAM zuM pharaka che ? pudgala bahurUpI che. paramAtmA ekarUpI che. patnI roja navAnavAM nATaka kare to game ke na game ? tame kaMTALI jAva. kalAke kalAke roja navAM navAM rUpa kare to kaho ne ke jA tAre pIyara ! bahurUpIne koI pahoMcI zake nahIM. pudgalanA saMge anaMtA nATaka karyA, chatAM aMta Avyo nahIM. paramAtmA ekarUpI che. savAre - bapore - sAMje eka svarUpI che. enI sAthe prema karavAmAM kevI majA paDe ? tame bajAramAM - gharamAM - bhAIbaMdhamAM judA cho. bahurUpInI mAyAne koI pahoMcI vaLyuM nathI. ekarUpIne ja pahoMcAya. jene rUpa nathI te arUpI kahevAya e vyAkhyA barAbara lAgatI nathI. paNa je "nityaH ekarUpaH sa arUpI - je rUpamAMthI rUpAMtara thAya te rUpI. ane jevuM rUpa arthAt svarUpa nitya eka ja rahe - jemAM pheraphAra thAya nahIM te arUpI evI ja rIte ja nAmamAMthI nAmAMtara thAya te nAmI ane jenuM nitya eka ja nAma hoya te anAmI. saMsAramAM nAmamAMthI nAmAntara, rUpamAMthI rUpAntara ane kAryamAMthI kAryAntara thayA kare che mATe saMsArI jIvo nAmI ane rUpI che jyAre siddhomAM AvuM thatuM nathI mATe siddho anAmI, arUpI che. siddhAtmA, muktAtmA, paramAtmA badhe eka ja svarUpane sUcavanArA che mATe anAmI che. pudagalane oLakhavuM kaThina che. paramAtmAne oLakhavA sahelA che. anaMtakALathI pudgala sAthe rahyA, nAcyA chatAM ene oLakhI zakyA cho ? have bhAMjagaDa choDavI che ? paramAtmAne pakaDavA che ? - krodhanI jvALA heye pragaTe, tapI jatAM sau aMga; jIbhano kAbu jato rahe to, macAve moTo jaMga. 2010_05 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasAdhanA - upayogazuddhi rAgAdi bhAve pAMce IndriyonA viSayomAM utkaTa pravartana te saMsArayoga che. saMsAramAM jIva potAnuM svarUpa bhUlI jAya che. potAnuM kartavya bhUlI jAya che. jIva potAnI saghaLI zaktine emAM reDe che. emAM parAkASThAnuM vIrya skuraNa thatAM sAtamI narakAdinA bhAvo thaI zake che. ane parAkASThAnuM vIrya skuraNa svarUpamAM, caitanyamAM thatAM A sAmarthyayoganI prApti thAya che. potAnI zaktino, vIryano saMcaya karavAno che. je padArthonI icchA, padArtho meLavavA mATe prayatna, padArtho meLavavAno satata vicAra - e atyaMtara saMsAra che. eno nAza karavA mATe paNa icchA - vicAra joIe. svarUpanI icchA tIvra bane, tIvra banAvyA pachI te kevI rIte maLe ? tenA vicAro karyA karIe, emAM ekAkAra banIe e dhyAna che. svane jevo jANyo tevo vedavo te dhyAna che. AnAthI parapadArthamAM jato AtmA aTakI jAya che. ahIM parapadArthanI koI pravRtti nathI. te apekSAe dhyAna akriya che. ane svarUpanI prApti mATenI pravRtti hovAthI te apekSAe dhyAna sakriya paNa che. saMsAra = icchavuM, bolavuM, vicAravuM, yAda karavuM, smRti. jyAM icchavuM, bolavuM, vicAravuM, smaraNa karavuM nIkaLI jAya to pachI saMsAra rahe ja kyAMthI ? icchA kADhI nAkho, vicAra kADhI nAkho, kriyA kADhI nAkho to saMsAra che ja zuM ? matijJAnanA upayogamAM avaLA prayatnothI saMsAra Ubho karyo che. enI icchA, ene anurUpa vicAra, ene anurUpa kriyA, enuM smaraNa, A ja atyaMtara saMsAra che. tame kAMI iccho nahIM, bolo nahIM, vicAro nahI, yAda karo nahIM to AtmA enA gharamAM rahe che. - gharamAM rahevuM e mokSamArga che. samyaktvaprApti thayA pachI karmomAMthI saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti ghaTe tyAre upazamazreNI-kSapakazreNI vagere prApta thAya che. temAM kSayopazama bhAvanA dharmano saMnyAsa prApta thAya jyAre cAritranA prAptikALe pravRtti lakSaNa dharmasaMnyAsa yoga Ave che. arthAt paramAtma pUjA, sAdharmika bhakti, supAtra dAna, AraMbha - samAraMbhathI thatAM A dharmono - yogano - tyAga thAya che. pravrajyAmAM ekalo jJAnayoga sAdhavAno che. jJAnayoga eTale jemAM AnaMda lUMTavAno che. jJAna e jJAna mATe nathI. jJAna e jJAna mATe hoya to e jJAna bojA rUpa che. kevaLajJAna zA mATe prApta karavAnuM ? kevaLajJAnathI jema jagatanA 2010_05 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 zeya padArtho jaNAya che tema kevaLajJAnathI potAnA anaMta AnaMda svarUpane vedavAnuM che. jJAnayoganI pracaMDa tAkAta che. jJAnayogathI du:khano aMta Ave che. pudgalathI vairAgya ane svarUpanI ruci thaI tyArathI jJAnayoga zarU thAya che. saMsAramAM Avo jJAnayoga sparzI zakato nathI. cAritramAM Avo jJAnayoga sahelAIthI sparzI zake che. jJAnayogano adhikArI koNa banI zake ? jene AtmAnaMdanI ruci che. te jJAnayogano adhikArI che. saMsAramAM kAM to viSayonuM sukha che kAM to AtmAno AnaMda paDyo che - A bemAMthI koI paNa eka vinA jIva jIvI zakato nathI. jJAnamAMthI AnaMda kyAre Ave ? jJAnamAMthI rAgAdi pariNati tUTe to..rAgAdi pariNati jJAnane kaluSita kare che. kaluSita jJAnamAMthI kadI AnaMda Avato nathI. DahoLAyelA jJAnamAMthI AnaMda nathI meLavI zakAto eTale ananyagatyA jIva viSayomAM jAya che. viSayomAMthI AnaMda meLavavA jAya che. caitanya AtmA e sukhano - AnaMdano pAtALakUvo che. rAgAdithI kaluSita thayelA caitanyamaya AtmAno AnaMda avarAyelo che. pahelA guNasthAnake jIva nirNaya kare ke "kSamAdharma pAmavA mATe mAre AtmAne kSamAmaya banAvavo che," to paNa mokSa nikaTa bane. kUragaDu munine saMvatsarIe khAtAM khAtAM kevalajJAna prApta thayuM temAM tenA pUrvabhavanI kSamAdharmanI sAdhanAno prabhAva jovA maLe che. pUrvanA trIjA bhave cAritra laI tene virAdhI aMtima samaye ArtadhyAnamAM mRtyu pAmI eka jaMgalamAM jyAM badhA nAga che tyAM pote paNa nAga tarIke utpanna thAya che. sAthe utpanna thayelA nAgomAM paNa ghaNA badhA A rIte saMyamanI virAdhanA karIne AvyA che. have eka vakhata rAjAnA ekanA eka putrane nAga Dase che ane rAjaputra mRtyu pAme che. te samAcAra maLatAM rAjAne nAga upara atyaMta gusso Ave che ane jaMgalamAM rahela tamAme tamAma nAgone mArI nAkhavAno hukama kare che ane tenA badalAmAM eka eka sonAmahoranuM InAma jAhera kare che. AnA pralobhanathI aneka loko nAgane vaza karavAnI vidyA dvArA tene mArI nAkhavA lAgyA tyAre temAMnA keTalAkane potAnA pUrvabhavanuM jAtismaraNa-jJAna thayuM. temAM A kUragaDunA jIvane paNa pUrvabhavanuM jAtismaraNazAna thAya che. potAno pUrvabhava, virAdhita saMyama ane ahIMyAM nAga tarIkeno janma jotAM sAvaceta thAya che ane jyAre potAne kapAvAno vakhata Ave che tyAre potAnI dRSTithI bIjA mRtyu na pAme te mATe potAnA mukhane daramAM nAkhI de che ane pAchaLathI pUMchaDInA bhAgane teo kApe che, jema jema pAchaLano bhAga kapAto jAya che tematema zarIra bahAra kADhe che ane atyaMta samatAbhAvamAM rahIne mRtyunI vedanAne sahana kare che. upasarganA samaye pIDA ApanAra pratye 2010_05 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasAdhanA - upayogazuddhi 259 lezamAtra pariNAma bagaDatA nathI. maitrI-vAtsalya vi bhAvo TakI rahe che to tyAMthI marIne te ja rAjAne tyAM putra tarIke janme che. potAne putranI prApti thatAM rAjA AnaMdamAM Ave che ane have mAruM prayojana siddha thaI gayuM che mATe have nAgane mAravAnuM baMdha karAve che. A AtmA ahIM lalitAMgakumAra tarIke janme che. bAlyavayamAM ja cAritra le che. AtmakalyANanI buddhithI ja cAritra lIdhuM hovA chatAM sudhAvedanIyano tIvra udaya thAya che. je asahya bane che. mATe parvanA divasomAM paNa tapa karI zakatA nathI. parvanA divasomAM paNa vAparavuM paDe che paNa te azananI AsaktithI nahIM paraMtu aNasaNanI azaktithI khAya che. ane tethI AsaktithI bacavA ane sudhAvedanIyane zamAvavA eka ghaDo bharIne kUra arthAt bhAta vApare che. mATe te kUragaDu tarIke oLakhAyA.. aNasaNanI azaktithI vAparatA hatA paraMtu azananI AsaktithI nahIM, mATe khAvA chatAM paNa mahAtmA hatA. A janmamAM jeTalA zubha saMskAro nAkhIzuM teTalo ApaNo AgAmI bhavamAM vijaya che. kSamA e ja dharma che. upazamabhAva e ja AtmAnuM svarUpa che. sAcI samaja AvyA pachI saMsAramAM janma-maraNa bahu ochAM thaI jAya che ane phaLarUpe kevaLajJAna ane mokSa maLe che. kASAyika bhAvothI janma ghaNA vadhI jAya che ane enuM phaLa saMsAraparibhramaNa che. vizvamAtranA jIvo pratye maitrI, karuNA, prema, vAtsalyabhAva jemajema vadhu karazo tema tema kSamA AtmasAt thaze. jainazAsane yogasAdhanA para je bhAra Apyo che enA karatAM anaMtagaNo bhAra upayogasAdhanA para Apyo che. tamAruM gaNita zuM che ? yoganI sAdhanA thaI eTale zuM pUrNavirAma thaI jAya che ? nahi ja. jIvo pratye maitrI Adi saMskAro A janmamAM bahu gADha karyA haze to ja upasarganA samaye kSamA-maitrI TakI zakaze. je jIvane mokSe javuM hoya teNe sAmA jIvane doSita aparAdhI, jovAnI bhUla karavI nahi. maityAdinuM deDhIkaraNa karazo, enAmAM - sAmAmAM paramAtmabhAva jotAM zIkhazo tyAre nimitta maLe krodha na AvatAM kSamA Avaze. jene krodhanA samaye kSamA AvI, jene krodhanA nimitte kSamA AvI te jaldI AgaLa vadhI zakaze; A ja mAnavabhavanI sAdhanA che. bhagavAnane anAyadezamAM upasargo thayA che. chatAM lezamAtra krodha - dveSa nahIM, enuM kAraNa zuM ? paccIsamA bhave vizvanA jIvo pratye maitrI, karuNA daDha karI che je saMskAranA kAraNe have e jIvonI bhUlo dekhAtI nathI. e jIvo aparAdhI lAgatA ja nathI. bhUla mArI potAnI ja che. 2010_05 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ane bALa vikAsa paravA paMcAcAranuM pAlana, SakAyanI rakSAnI pravRtti, nirdoSa caryA, gurukuLavAsa e vyavahAracAritra che. AtmasvarUpamAM ramaNatA UbhI karI hoya, AtmasvarUpamAM AnaMda Ubho karyo hoya, AtmasvarUpa pAmavA mATe jJAnayoga Ubho karyo hoya e nizcayacAritra che. nizcayacAritranI prAptimAM paMcAcAranuM pAlana sahAyaka che. AtmasvarUpamAM rati, ramaNatA, AnaMda A che jJAnayoga, e sAdhya che. AMzika ramaNatAthI Azika mokSa maLe che. jIvo sAthe vAtsalyanAM bIjo vAve che, sAthe vAtsalyanA saMskAro UbhA kare che te AtmA upasarga vakhate TakI zake che. AMbila - upavAsa; sAmAyika, pratikramaNa, dAnAdi dharmo e yogasAdhanA che. sAdhune mana vacana - kAyAnI samyapravRtti, paMcAcAranuM pAlana e yoga sAdhanA che. yogasAdhanAnuM phaLa upayoga sAdhanA che. AtmAmAMthI kaSAya pariNati, rAgAdi pariNati dUra thAya te upayoga sAdhanA che. upayoga sudhAravA mATe vacanayogane-kAyayogane sudhAravAnA che. atyAre upayoga ane vacana - kAyA badhuM ekameka thayeluM che mATe upayogane sudhAravA mATe vacana - kAyAne sudhAravA paDe che. jIvane karmabaMdhanuM kAraNa mana che. mana bagaDe eTale AkhI paristhiti bagaDe che. yogadharma kadAca ocho paNa haze, paraMtu upayogazuddhi ghaNI haze to tenA pariNAme rAgAdi, kaSAya pariNati ochI haze te mRtyu samaye mRtyune sudhArIne jaze. jeNe manuSyabhavamAM khUba saMskAro nAkhyA hoya, ane pachI tarata ja bIjo paNa manuSyabhava maLe to saMskAro vadhu daDha bane, navA saMskAro naMkhAtA jaze. jyAre devaloka eTalo kharAba che ke tyAM viSayonI pracuratA hovAthI saMskAro lagabhaga nAza thavAno saMbhava ghaNo che, paNa saMskAro TakavAnI vAta bahu duSkara che. e to bahu virala yogya jIvane mATe devaloka vizrAmasthAna bane che ane prayANabhaMga thatuM nathI. A munie sarAgasaMyama AdarI cAritra pALatA pALatA mohano nAza karavA mATe udyama karyo paNa mohano nAza thayo nahIM, rAga Ubho rahI gayo. sarAgasaMyama eTale zuM ? enuM phaLa zuM ? jIva samyaktva pAmyo, cAritra pAmyo paNa cAritra pUrNa na banyuM, yathAkhyAta cAritra pUrNa na bane, tyAM sudhI cAritra pariNAma hote chate paNa moha pUrNa khatama na thayo eTale sarAgasaMyama kahevAya. sarAgasaMyamanuM phaLa devaloka che. saMyamanI sAthe saMpUrNa rAga - moha khatama na thayo eTale devaloka maLe che. samakitanI hAjarImAM manuSya - tiryaMca devalokanuM AyuSya bAMdhe che ane deva, naraka hoya to samakitanI hAjarImAM manuSyanuM AyuSya 2010_05 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasAdhanA - upayogazuddhi 261 bAMdhe che. eTale koI manuSya marIne manuSya thAya to cokkasa samajavuM ke AyubaMdhakALe samakitanI hAjarI na hatI. samakitano pariNAma jAya, cAritrano pariNAma jAya tyAre manuSyabhava maLe che. saMskAro solIDa nAkhelA che eTale bhale manuSya thAya paNa navame varSe e saMskAro UbhA thAya che. pharI mohanA nAza mATe udyama kare. pharI cAritranA saMskAro UbhA kare che. pharI manuSya -- pharI mohanAza mATe udyama kare, Ama vAraMvAra saMskAra daDha thatAM jIva karmo sAme jhajhUmavAnuM vIrya phoravI zake che. * bhavobhavanI sAdhanAthI kAryasiddhi thAya che. kareluM kAMI niSphaLa jatuM nathI. hemacaMdrAcArya pUrvabhavamAM yazobhadrasUri hatA. ! che. kumArapALa pUrvabhavamAM jayatAka nAmano lUMTAro hato. pAchalI jiMdagImAM Arya yazobhadrasUri maLyA. temaNe lUMTArAno tiraskAra nathI karyo, mArgastha karyo che, tenA pariNAme pAchalI jiMdagImAM dharma pAmyo che. kumArapALa thayo che, 70 varSa dharma pAmI 84 varSe kALa karyo che. 14 varSamAM zAsanaprabhAvanA abhuta kAryo karI paramAhat banyA che. vA vastupALa A bhavamAMthI mahAvidehamAM karacandra rAjA thayA. tyAM paNa cAritra leze, sArI rIte pALaze, tyAMthI anuttaramAM jaze. tyAMthI manuSya thaI cAritra laI mokSe jaze. Ina - mIna - tIna bhavamAM mokSa thayo. tamAre A bhavamAM je maLyuM che te pakaDI pakaDIne saMsAramAM bhaTakavuM che ke sAdhanA karI mokSe javuM che ? AsaktithI khAvuM e upayoganI malinatA che. kuragaDunA sahavartI cAra sAdhuone mAsakSamaNanI sAdhanA che. A yogasAdhanA che. kuragaDu pAse upayoga sAdhanA che. yogasAdhanA vadhe ke upayoga sAdhanA ? yogasAdhanA upayoganI pUraka banavI joIe. saMvatsarInA divase cAra muni kuragaDunA vahorI lAvelA pAtarAmAM = bhAtamAM cUMke che chatAM kuragaDu munine krodha nathI Avato. kAraNake pUrvabhavamAM kSamAnAM bIja nAkhyAM che te kSamAnA guNAkAra thayA che. A guNAkAra sIdhI kSapakazreNI maMDAve tevA thayA. mahAtmAnI A pravRttine mokSanI nisaraNI banAvI dIdhI. mahAtmAno upakAra mAne che ke A tapasvIoe bhojanamAM ghI nAkhIne bhojana miSTa banAvyuM. emanA tapano Adara karIne upayogane aMdaramAM vALyo. mahAtmAno upakAra mAne che. A mahAtmAe ghI nAkhyuM che basa, enA AlaMbanathI aNAhArI padanI sAdhanA karavA mAMDI, potAnA pApI jIvanane dhikkAravA mAMDyuM. sAdhanAnA pratApe sAmarthyayoga sAMpaDyo. eka bhavamAM karelI sAdhanA bIjA bhavamAM keTalI upayogI bane che te ahIM dekhAya che. upayogamAM svarUpano bhAva, bhAna, lakSya ane ruci varte che. te vakhate aMdaramAM AnaMda 2010_05 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 hoya che. prema ane karuNAnI bhAvanAthI viSaya kaSAyano rasa maMda paDe che. te aMge tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. pUrvanA bhavamAM je AtmA prema ane karuNAnuM bIja vAve che tenA prabhAve pachInA bhave upasarga kALe upasarga karanAra jIva upara dveSa thato nathI. bhAvabheda thato nathI. upasarga karanAra jIva pratye paNa brahmadeSTi varte che. jainazAsana tyAga karavAnuM kahe che. tapamAM AhAra tyAga che, bhAvamAM kaSAyano tyAga che. dAnamAM paisAno tyAga che, zIlamAM IdriyonI ramaNatAno tyAga che, sukhazIlatAno tyAga che. Ama dAna - zIla - tapa - bhAva sparze tene tyAga pradhAna dharma sparyo kahevAya. aMdaranuM choDo, bahAranuM choDo, tamAruM nathI tene choDo. aMdaramAM je kacarA paDyA che tene choDo. kaSAyo kacarA che bahArathI viSayo choDo, aMdarathI kaSAyo choDo - A baMne nahIM choDo to karmasattA kahe che - to huM tane nahIM choDuM. jJAnI kahe che je choDAya evuM che te choDo, je choDAya evuM nathI tenI mamatAne choDo - deha choDAya ema nathI to tapa tyAga, saMyama dvArA enA rAgane toDI nAkho. e bhAvathI choDyuM kahevAya. je chUTI zake tene dravya - bhAvathI choDavAnuM che ne je na chUTe evuM hoya tene bhAvathI choDavAnuM che. jenA mULamAM vairAgya paDyo che te sAcA arthamAM tyAgI che. bhogonI vAsanAthI viSayAsakti nahIM choDI zako to pratyeka samaye kAmaNavargaNA coTyA ja karaze. enAthI tamAro AtmA malina, malinatara banato jaze. ApaNe to audayikabhAvonI tANamAMthI chUTI kSayopazama bhAvonI sAdhanA karIne AtmAnA kSAyikabhAvonA dharmone pragaTAvavAnA che. Ama thatAM sarAgasaMyama vItarAgasaMyama bane che. vairAgyanI pariNati vItarAga svarUpa bane che. paNa A sthiti pAmavA mATe samajavuM paDaze ke viSayo viDaMbanA karanAra che. viSayomAM sukha dekhAya che e mAnyatA mithyAtva mohanIyanA gharanI che. viSayomAM sukhanI anubhUti e cAritramohanIyanA gharanI che. karmanA udaye vastu game, vastu sArI lAge te aviratino udaya che paNa A aviratine sArI mAne te mithyAtvano udaya samajavo. padArtho gamavA te viratino abhAva che, aviratino udaya che paNa padArthonA iSTatva upara, gamA upara aNagamo hovo joIe. gamA upara gamo thAya te mithyAtvano udaya samajavo. ajJAna dazA samajavI. kensarano dardI hoya ene sIgareTa pIvAnI Teva hoya tenA mATe dhUmrapAna jhera hoya, te jANato hoya ane choDI zakato na hoya to cAritramohano udaya samajavo paNa e dhUmrapAnane sAruM mAne to mithyAmohano udaya che. ajJAna che. ema mumukSu viSayone duHkhanuM kAraNa mAne. choDI na zake e bIjA naMbaranI vAta che. 2010_05 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasAdhanA - upayogazuddhi 263 v saMyoge viyoga : saMyoga e viyogane laIne ja janme che. evuM jJAna jenI pAse che te saMyogano sadupayoga karI le che ane viyogakALe du:khI thato nathI. mAnasazAstranA abhyAsIo ema kahe che je vastu tame mAnasika rIte svIkArelI hoya te vastu upasthita thAya tyAre tamane AghAta lAgato nathI. saMyogamAM viyoganuM darzana karanAra viyoga vakhate up-set na thatAM set-up rahe che. VI pratikSavi mavi : pratikSaNa AyuSyanA karmadaliko udayamAM AvI AvIne bhogavAIne khalAsa thAya che. Ane Avici maraNa kahevAya che. tamAruM mRtyu kyAre ? tamAruM jIvana kyAre ? tame jIvatAM cho ke mRtyumAM cho ? pratisamaya bhAvamaraNa cAlu ja che. jyAre jIva rAgAdi bhAvamAM gayo, te samaye bhAvamaraNa che. ajJAnInuM samaye samaye bhAvamaraNa che. rAgAdi bhAva na karavA e jIvana che. samyaktvabhAvamAM rahevuM e bhAvajIvana che. ajJAnadazA kevI kharAba che. dravya maraNa eka vAra Ave che. rAgAdi bhAvamAM jIve che. enI saMsAramAM rakhaDapaTTI che. VIL RUT vipati: karmanA vipAko bhayaMkara che. sukhamaya saMsAra gamI gayo che enI kAramI AsaktithI je karmo baMdhAya che tenA vipAko Avaze tyAre A kazuM nahIM hoya. A baMgalo nahIM hoya, A patnI nahIM hoya, A chokarA nahIM hoya, A jainanagaranI bhUmi nahIM hoya, prakAza nahIM hoya tamArI dRSTi samyaktva ane cAritra sudhI pahoMcatI nathI. tamane A saMsAramAM badhuM dekhAya che ane A kema na dekhAya ? tame saMsArane tamArA eMgalathI - dRSTikoNathI sAro juo cho paNa e tamArI daSTino aMdhApo che. saMsAramAM eka pAsuM sAruM nathI. ekabAjuthI sAro nathI. dRSTi viparyAsa e asAra saMsAramAM sAramayatA dekhADe che. jema eLiyAne game tyAMthI khAya to kaDavo, kaDavo ne kaDavo ja lAge che. tenA koIpaNa bhAgamAM mIThAza che ja nahi tema saMsAra dareka pAsAthI jotAM saMkleza, saMkleza ane saMklezamaya ja che. . (6) saMsAranI prakRtithI nairgazyatA nihALIne jIva bhavavirakta bane che. saMsAramAM rAga karavAthI kyAMka kazuM maLatuM nathI. vairAgya e uttama cIja che. bhartuharie kahyuM che ke "bhoge rogabhayaM, kule cyutibhayaM, vitte nRpAlAd bhayaM mAne dainyabhayaM, bale ripubhayaM, rupe taruNyA bhayaM zAstre vAdabhayaM, guNe khalabhayaM, kAye kRtAntAt bhayaM sarvaM vastu bhayAnvitaM, bhuvi nRNAM vairAgyamevAbhayam / / 2010_05 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 bhoganI atirekatA rogajanaka che. saMsAramAM poSaNanI khAmIthI maranArA jUja che paNa bhoganI amaryAda pravRttithI rogI, duHkhI thanArA ne maranArA ghaNA che. kuLanI - khAnadAnInI khyAtine nAzano bhaya che. cakravartI paNa jyAre zilA upara potAnuM nAma lakhavA jAya che tyAre koIkanuM nAma bhUMsIne, chekIne potAnuM nAma lakhe che eTale nAmI ane rUpI vastu kyAre paNa zAzvata nathI. nAma teno nAza - rUpa teno nAza. anAmI ane arUpI vastu zAzvata hoI zake che. paisAmAM rAjAthI, sarakArathI bhaya che. karanA mAdhyamathI rAjA paisA laI jAya che. abhimAnamAM dInatAno bhaya che. jJAna, aizvarya, rUpa Adi koIno garva karyo ane karmodayanI vicitratA - jJAnAdinI hAni thatAM phiyAsko thAya che. sanata kumAra cakravartI potAnI snAnAgaranI avasthAthI cakita thayelA brAhmaNo pAse rUpanuM abhimAna kare che ke A to kAMI nathI. jovuM hoya to rAjasabhAmAM siMhAsana upara ArUDha houM tyAre mAruM rUpa jojo. paNa te vakhate azAtAvedanIyano udaya thatAM soLa mahAvyAdhi lAgu paDI jatAM brAhmaNanA veze AvelA devo Azcaryacakita thaI jAya che. eTale A paugalika koI cIjanuM abhimAna karavA jevuM nathI. rUpanI aMdara taruNI - strIono bhaya che. kyAre koNa kono zikAra banI jAya che ? tenI kAMI khabara paDatI nathI. zAstramAM vAda - vivAdano bhaya che. guNone durjanano bhaya che. durjano guNonI aMdara bAkoruM pADI de che. kusaMga jevo AtmAno koI duzmana nathI, zarIrane mRtyuno bhaya che. jagatamAM badhI ja vastu bhayayukta che. mAtra vairAgya e ja abhayaprada hoya che. saMsAranuM AvuM svarUpa sAMbhaLIne mumukSu bhavavirakta bane che. (7) pratanuM kaSAya : mumukSunA kaSAyo pAtaLA paDI gayA hoya che. te cAritramAM koI game tevI potAnI bhUlo batAve to paNa kaSAya kare nahIM paNa samyapha vicAraNA kare ke mAre mArI bhUlone zodhavAnI hatI ne kADhavAnI hatI emAM AmaNe mArI bhUla batAvI ne aDadhuM kAma to karI ja ApyuM che have mAtra mAre mArI bhUlo kADhavI ja rahI. DokTaro pAse nidAna ane davA be hoya che. nidAna mATe ApaNe moTA DokTaronI appiontment laIe chIe. A sajjane vagara sUcane mArI bhUla batAvI mane kRtArtha karyo che have tenAthI huM mArA AtmAne bacAvI lauM. AvuM vidheyAtmaka ciMtavana karavAthI jIva kaSAya karavAthI aTakI jAya che tamArI buddhijIvitA kadAca prazna kare ke bhUla hoya te batAve to to svIkArIe, paNa bhUla na hoya ane ApaNI dholAI thaI jatI hoya to zI rIte samAdhAna karI zakAya ? ' are, tyAre paNa vicArI zakAya ke bhale AjanI A bhUla nathI paNa A bhUla to mArAmAM cokkasa saMbhavI to zake che, to A mahAnubhAve pahelethI vaccination rasI mUkIne mArA AtmAnuM doSathI vAraNa karyuM che. 2010_05 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasAdhanA - upayogazuddhi 265 dareka mAtAo potAnA traNa - cAra mahinAnA bALakane poliyonI rasI mukAve che Prevention is better than Cure e nyAye Positive thinking thaI zake che. koI tamArI bhUlo batAve tyAre sAmo javAba na Apavo paNa enA mArgadarzana upara taTastha bhAve ciMtana karavuM. A bahu agatyanI vAta che. hitazikSA ApanAra pratye uddhatAI batAvIzuM to vikAsanAM badhAM dvAra baMdha thaI jaze. "ene vatAvavA jevo nathI" ema mAnI badhA ApaNI upekSA karaze. enA karatAM je kahyuM te barobara che. mArA sArA mATe kahyuM che tema mAnI tenuM uSmAbharyuM svAgata karo. to ApaNo uttarottara vikAsa zakya banaze. zAstranAM dRSTAMto paNa A ja batAve che. be sAdhu che. eke cakravartI kulamAMthI dIkSA lIdhI che. bIjAe sAmAnya kulamAMthI dIkSA lIdhI che. A sAdhuparyAyamAM moTA ane uttama kulanA hovA chatAM sAmAnya kuLavALo sAdhu ene zIkhAmaNa Ape che. tyAre tame mane sArI salAha ApI, UMcI salAha ApI ema bahutva bhAve sAmethI name che ane tenI vAtano svIkAra kare prazna : AvA saMskAro laIne AvelA hoya tyAre bane ne ? uttara : badhuM ja lAveluM nathI hotuM. navuM pedA paNa karavuM paDe che. tame janmyA tyAre keTalA paisA lAvelA ? navA keTalA pedA karyA ? kyAre to zarUAta karavI paDaze ne ? sAdhaka haMmezAM puruSArthamAM AgaLa vadhe to ja utthAna zakya bane. vinaya vagaranuM jIvana nakAmuM che. vinoda vagarano divasa nakAmo che. viveka vagarano jIva nakAmo che. 'tyAga vagarano saMgraha nakAmo che. rAga vagarano virAga nakAmo che. vidyA vinAno vicAra nakAmo che. samajaNa vinAno AcAra nakAmo che. sadupayoga vinAnuM dhana nakAmuM che. puruSArtha vinAnI yuvAnI nakAmI che. saMgaThana vinAno samuha nakAmo che. zAMti vinAnuM sthAna nakAmuM che. saddabhAva vinAnI maitrI nakAmI che. 2010_05 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna mUkIne mahAna bano dareka sArI cIja pAtrane apAya che. sArI cIja ApavA mATe phakta bhAvanA na jovAya, pAtratA paNa jovI paDe ane pAtranA jovAmAM na Ave to lAbha karatAM nukasAna vadhAre hoya che. dA.ta. saMgrahaNIno dardI hoya ene dUdhapAka jevI sArI cIja ApIe to nukasAna thAya che. evI ja rIte cAritra jevI UMcI cIja ApavAmAM pAtratA jovAmAM na Ave to jIvane tenA nukasAna veThavA paDe che. cAritra mATe vairAgya jarUrI che. jJAna, tapa, zArIrika zakti ochI vadhatI hoya to calAvI levAya paNa vairAgya ane gurusamarpaNabhAva AvavAthI tenuM kalyANa thAya che. pAtratA vagara dIkSA ApavAthI ApanAra ane lenAra baMnene sahana karavuM paDe che. cAritra levA AvanAranI parIkSAo mUkI che. parIkSAmAM uttIrNa thAya to dIkSA ApavI nahitara tAlIma ApavI. neTa prekTIsamAM pAsa thayA vinA koIne TesTa mecamAM UtaravA na devAya ! koI zrImaMta mANasa dIkSA levA mATe utsuka thayo hoya to tenI parIkSA mATe tene dAnanAM kAryo batAvavAM ke ahIM Apo, tyAM Apo, ema batAvavAM. te nA pADe to cAritramohano udaya samajavo, te ayogya che. je dUrastha paisAno tyAga nathI karI zakato te zarIranI sukhazIlatAno tyAga kaI rIte karI zakaze ? hRSTapuSTa zarIravALo dIkSA levA Ave to tene tapano vaiyAvaccano upadeza ApavAno ane e, te mATe hoMze tapa karavA taiyAra thAya to te cAritra mATe yogya kahevAya. zAstrakAro to tyAM sudhI kahe che ke cAritra ApavAnI taiyArI karI hoya, banIThanIne varSIdAna paNa ApyuM hoya, kriyA karavAnI zarUAta karI hoya, pherA pharavA mAMDe tyAre paNa kaMI ayogyatA dekhAya to cAritra na ApavuM...vilaMba karavo...yogyatAnI cakAsaNI karIne, na hoya to tAlIma ApIne yogyatAne vikasAvIne cAritra ApavuM. First deserve, then desire. pahelAM yogya bano, pachI icchA karo. ApaNe saMsAramAM paNa puNyanI pAtratA nahIM hovA chatAM icchA karIe chIe, puNyanI mUDI na hovAthI padArtho maLatAM nathI, dhAryuM thatuM nathI ane ArtadhyAna karIe chIe. (8) saMsAramAM ane saMyamamAM sArI rIte jIvavuM hoya to pratanukaSAya eTale jIvane gama khAvAnI taiyArI hovI joIe. cAritra mATe kaSAyo pAtaLA hovA bahu jarUrI che. - munijIvanamAM hAsya na ja joIe. athavA alpa hAsyAdi hoya. hAsya e gaMbhIratAno abhAva jaNAve che. vAte vAte hasavuM Ave e AtmA 2010_05 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna mUkIne mahAna bano 267 aMdaramAM Tharelo nathI enI nizAnI che. zoka = vAraMvAra zoka thayA kare to te AtmA viSayonI AsaktivALo che. bhayamAM paNa parapadArthanI mamatA Asakti hoya che. AvA jIvo cAritra mATe ayogya che. munine kAusaggamAM ekAgratA vadhatAM avadhijJAna thayuM che. jJAnano upayoga mUkIne devaloka jue che. tyAM IndrANI risAI gaI che, Indra tene manAve che, A dazya joI hasavuM AvyuM ane muninuM avadhijJAna jatuM rahyuM. hasavAthI avadhijJAna jAya to cAritra rahe kharuM ? guNone lAvavA mATe, TakAvavA mATe, guNonI pUrNatA pragaTAvavA mATe eTale ke kSAyika guNonI prApti mATe uttamatA jarUrI che. guNasenamAM TIkhaLa vRtti hatI to te bhavamAM ane bhavobhavamAM keTaluM sahana karavuM paDyuM ? koIne duHkhI karIne hasavAnI vRtti, kutUhala vRttithI cIkaNAM karmo baMdhAya che. AtmaguNonI bhUmikA sarjAtI nathI. samyakatva, dezavirati, sarvavirati cAritra pAmavAnI icchAvALAe hAsyAdi nokaSAyane aMkuzita rAkhavA joIe. hAsyAdi vRttivALo koI paNa vastunA hArdane pAmI na zake. vastunA UMDANane pAmavA jeTalI dhIratAno tenAmAM abhAva hovAthI vastunA aidaMparyane te pAmI zakato nathI. (9) katajJa : karelA upakArane jANanAro. briAM nAnati ti kRtajJaH ] ane avasare ene anurUpa badalo vALavAno prayatna kare che. jIva anaMtakALathI saMsAramAM rakhaDe che temAM kAraNa A kRtajJatAno abhAva che. ahaMkArI kRtajJa banI zakato nathI. namaskAra e ahaMkArano virodhI pariNAma che. mAna mUkyA vinA mahAna nathI banAtuM. mahAna banyA vinA mokSe javAtuM nathI. mATe ja zrInamaskAra mahAmaMtramAM pAMca padomAM "namo' mUkyuM che. pAMcane badale eka vAra ja mUkta to zuM na cAlata ? namo arihaMtANaM, siddhANe ema bheguM lakhIe to na cAle ? nA, "namo'nI ArAdhanA e upAdAnanI zuddhi che. paMca parameSThI nimittakAraNa rUpe anAdikALathI vidyamAna che tene namaskAra na karyo mATe ApaNuM kalyANa na thayuM. sUraja to UgI gayo che. paNa AMkho. kholI nathI tene kaMI dekhAtuM nathI. Ama paMca parameSThipadanA pratyeka pada upara atizaya Adara ane bahumAna jarUrI che. tenA sucaka tarIke "namo" pada pAMca vAra lakheluM che. zrI arihaMta ane zrI siddha bhagavaMta sarvathA ahaMkAra vinAnA che, bAkInA AcArya, upAdhyAya, sAdhu traNa ahaMkAra kADhavA mATe mathI rahyA che. ahaMkAra e AtmAno kaThora pariNAma che. A kaThora pariNAma jyAM hoya tyAM namaskAra na Ave. be hAtha, mastaka vagerene namAvavuM ne kAyika namaskAra che. vANIthI uccAraNa karo cho te vAcika namaskAra che te vakhate stuti vageremAM Adara - bahumAna - bhaktinI choLo UchaLe, 2010_05 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 AtmA dravIbhUta thAya, mana temAM bhaLI jAya, te mAnasika namaskAra che. A traNe namaskAranA phaLarUpe paMcaparameSThI atyaMta upAdeya lAgavA joIe. "A ja sarvasva che." A pariNAma pedA thavo joIe, te na Ave to hajI sAco namaskAra Avyo nathI ema samajavuM. matijJAnanA upayogamAMthI mohane khaseDavo hoya, padabhraSTa karavo hoya to deva - gurune manamaMdiramAM besADavA ja paDaze. kyAM arihaMtane lAvo ! kyAM gurune lAvo ! mokSe javAnI zreSTha sAdhanA che. - zreNike covIsa kalAka upayogane arihaMtathI bahAra javA na dIdho. ekAvatArI zrI tIrthaMkara padmanAbha banyA. A moTAmAM moTI sAdhanA che ? AnAthI bIjI koI moTI sAdhanA che ? kumArapALe sAdhanAnuM kendrabiMdu zrI hemacaMdrAcAryane banAvyuM to ekAvanArI banyA. pradezI rAjA samyakatva pAmyA, dezavirati dharma pAmyA. parvatithie pauSadha pAmyA. poSadha pALIne ghera Ave che. patnIne thayuM A dhaNI have mAro nathI. teno rAga khasI gayo che. dharmInI cAlamAM, bolamAM, vAtamAM, AMkhamAM dharma hoya. kezI gaNadhare pradezI rAjAnI AMkho kholI nAkhI che. aMdarathI vinAzIno rAga nIkaLe nahi tyAM sudhI dharma Ave nahi. anaMtakALano khoTo abhyAsa che tethI paracIja potAnI lAge che. je para che te traNakALamAM sva banI zake nahIM. vaiSayika sukhanI Asakti mANasane pracaMDa svArthI banAve che ane kAryasiddhi mATe chellAmAM chellI takane ajamAvI le che. ahIM paNa pradezI rAjAnI rANI suryakAntA tene mArI nAMkhavAnA prayatno kare che. pradezI dharma pAmelo che. samyakatvane sparzI cUkyo che. vratonuM ArAdhana paNa dezathI karI rahyo che saMsAranuM svarUpa nakhazikha oLakhAI gayuM che. patnInI prakriyA parakhAtAM paNa pariNAma lezamAtra bagaDyA nathI. samAdhimaraNathI devalokamAM sUryAbha nAme deva thayA. deva - guru - dharma maLyAthI kevo camatkAra thayo. viSama paristhitimAM paNa jIva samAdhi jALavI zakyo. ane upakAranuM darzana thatAM jIva kRtajJatAnA bhArathI kevo natamastaka rahe ! ahaMkAra tUTe to A namaskAra Ave. samAdhimAM jAtane pradhAnatA Ape to ahaMkAra vadhe, katajJatA guNano praveza na thAya. kRtajJatA guNanA kAraNe upakArInAM kaThora vacano paNa kaSAya pedA karAvI zakatAM nathI. jagatamAM jema doSonI tAkAta che tema guNonI paNa svataMtra tAkAta che. eka prasaMganI kalpanA karIne tamArA jIvanamAM prApta thayela kRtajJatA, guNa paNa tamane guNonI sAMkaLamAM kheMcI jAya che. A vAta jo samajAI jAya to A guNano vikAsa khUba sahaja banI zake. 2010_05 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna mUkIne mahAna bano 269 kRtajJatA guNa upara dRSTAMtaH dhAro ke thoDe dUra dasa mALanuM makAna che; cothe mALe pati-patnI ane eka bALaka rahe che. ociMtI Aga lAgI. badhA jIva laIne nIce doDI gayA. A daMpatInI gerasamaja thaI. patine ema ke patnIe bALakane ghoDiyAmAMthI lIdhuM che ane patnIne ema ke patie bALakane laI lIdhuM che. hakIkatamAM ekeye lIdheluM nahIM. nIce AvyA pachI vAstavikatAnI khabara paDI. Aga vadhI rahI che. bena to raDI rahI che. kAgAroLa kare che. koI upAya jaNAto nathI. evuM kalpAMta kare che ke tene joI pazuo paNa raDI paDe. A dRzya joI rastAmAMthI pasAra thatA bAvIsa varSanA eka yuvAne pUchyuM, bena ! zuM che ? teNe hakIkata kahI. sekaMDanA paNa lAkhamA bhAgamAM te bhAI koI TuvAla vagerene bhIno karI mAthe nAkhI doDyo. lIphaTanI sAmenI khullI rUmamAM sutelA bALakane levA mATe ja ! siddhi sAhasikane vare che" e nyAye te doDyo ane khUba salAmatIthI bALakane salAmata rIte DhAMkIne nIce laI Avyo, benane bALaka soMpyuM. bena to khUba rAjI thaI gaI. bhAIne AganI jhALothI thoDuM nukasAna to jarUra thayela. jarUrI upacAra karyA bAda bhAI joDe vAta kare che. tuM koNa che ? kyAM rahe che ? tAruM nAma zuM ? kAma zuM ? tyAre bhAIe kahyuM ke huM ahIMnI najIkanI jhUMpaDapaTTImAM rahuM chuM mAruM nAma rameza che, huM khUnI chuM, dArUDiyo chuM, jugArI chuM, zakya eTalA badhA avaguNo, vyasano mArAmAM che. have ahIM eka prazna che. A sAMbhaLyA pachI te benane bhAI mATe kUNI lAgaNI hoya ke kaThora lAgaNI hoya ? te bIjI vAra rastAmAM maLe to smita karavuM paDe ke smita thaI ja jAya ? - sarvAnumate eka ja javAba Avaze ke enA upakAranA kAraNe benane haMmeza mATe softest corner rahevAnI. ene jotAM svataH svAbhAvika smita AvI ja javAnuM. hA, viveka judI cIja che. viveka eTale sArAkhoTAnI parakha. vivekanA kAraNe potAnI benanA lagna tenI joDe na karI zake, kAraNa ke e mANasa tarIke sAro nathI. AvA moTA pahADa jevA avaguNa hovA chatAM jyAM upakAranuM darzana thAya che tyAM kRtajJatA guNano vikAsa thatAM tenA mATe koI kaThora lAgaNI svapnamAM paNa AvatI nathI. AnA uparathI e nakkI thayuM ke jyAM upakAranuM darzana thAya che tyAM doSonI mahattA rahetI nathI. doSadarzana thatuM nathI. thAya to paNa atyaMta gauNa banI jAya che. A samIkaraNanA AdhAre jo tame tamAruM jIvana vitAvo to tamAruM sAMsArika jIvana guNonI sugaMdhathI maghamaghAyamAna thaIne rahe. dA.ta. sAsu joDe banatuM na hoya te vakhate temanA upakAranuM darzana thaI jAya to kRtajJatA guNanI tAkAtathI have doSadarzana thatuM nathI. mAtra temanA guNo dekhAya che ane sArA saMbaMdho sthApita thaI jAya che. 2010_05 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 A jagatamAM doSonI gaTara samAna badhA vyaktio joDe rahevAnuM che. samAjamAM gaTaranuM DhAMkaNuM kholavuM e sAmAjika Arogyane mATe nukasAnakartA che mATe ArogyapradhAna badhI gaTarane baMdha rAkhe che. basa te ja nyAye para vyaktinA doSonuM gaTaranuM DhAMkaNuM jo kholavAmAM Ave to AdhyAtmika Arogyane mATe atyaMta hAnikara bane che. eka ja Teva pADo, badhAmAMthI guNa jovAnI Teva pADI do. huM to benone paNa salAha ApuM chuM ke sAsunuM caDeluM moDhuM jovAno avasara Ave tyAre sAsu poMkhatI vakhate keTalI AnaMdamAM hatI te caherAne yAda karIne tenA pratye sadbhAva karyA karo. jagatanA bagIcAmAMthI bhaMgI banavuM haze to tamAro Topalo viSTAthI bharAI jaze ane mALI banazo to tamAro Topalo kulothI bharAI jaze ane magaja phulonI phoramathI sugaMdhita banI jaze. tamAre bhaMgI banavuM che ke mALI banavuM che te tamArI pasaMdagIno viSaya che. tamArI khurazI ukaraDA pAse rAkhavI ke bagIcAmAM rAkhavI e tamArI pasaMdagInI vAta che. kRtajJatA guNanI khilavaNIthI vidheyAtmaka dRSTi, sahanazIlatA, sahiSNutA, gaMbhIratA, udAratA vagere guNo vikase che. A to sAmAnya sAMsArika vyaktinA upakAranI vAta thaI, paNa tAraka deva gurunA upakArano badalo sAmAnyathI vALI zakAto nathI. deva pratyupakArya banI zakatA nathI kAraNake teo ApaNI vacce che ja nahIM. mAtra temanA siddhAMto mujaba jIva sva-pa2ne kalyANano mArga batAvI temanA zAsanane vahevaDAvavApUrvaka yatkiMcit RNamuktino ahesAsa meLavI zake che. nAka mATe ApaNe jeTaluM karIe chIe eTaluM jo nAtha mATe karIe to jainazAsananI kAyApalaTa thaI jAya emAM koI zaMkAne sthAna nathI. mAtA, pitA, guru paNa apratyupakArya che. temanA upakArano badalo vaLI zakato nathI. ema dharmaratna prakaraNakAra lakhe che. mAtra teo darzana ane saMyamathI bhraSTa bane ane temane sthira karavAmAM Ave to RNamukti thaI zake che. 270 zelaka ane paMthaka baMnenI vAta paNa zAstramAM prasiddha che. zelaka rAjA che, paMthaka maMtrI che. teo dIkSAmAM guru ziSya bane che. rAjAne roga thayo. mAMdagInA kAraNe auSadha mATe lIdhelI vigaIothI vikRta thaI gayA. pratikramaNa, paDilehaNa, jJAnAbhyAsa badhuM choDI dIdhuM. paMthakajI gItArtha hatA. sAthe rahevAthI bIjAnuM cAritra sIdAze. sAdhupaNAmAM doSa Avaze mATe badhA sAdhune vihAra karAvyo. paraMtu gurunA upakArano badalo vALavAnI A taka che ema mAnI pote sAthe rahyA. sAmAnyathI uttaraguNamAM guru zithila hoya to choDAya nahIM. cothA sivAya bIjA vratomAM sAmAnyathI khAmI hoya to paNa choDAya nahIM, cothA vratamAM paNa AlocanA laI zuddhi karatAM hoya to paNa choDAya nahIM. cAritra 2010_05 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna mUkIne mahAna bano 271 AtmAnI prApti mATe che. dharmano avasara bahu duSkara che. dharmano puruSArtha atizaya duSkara che je vAtAvaraNamAM dharmano puruSArtha thAya tevA vAtAvaraNamAM rahevuM joIe. comAsI pratikramaNa AvyuM. paMthaka khoLAmAM mAthuM mUkIne khamAve che. koNa che ? mArI UMgha bagADe che ? paMthaka kahe, "huM ApazrIno ziSya paMthaka chuM. kSamA karazo. Apane duHkhanuM kAraNa banyo. paNa Aje cAturmAsika kSamApanAnA avasare ApazrInI pAse micchAmi dukkaDam devA Avyo hato. mane khyAla na rahyo. ApazrI kRpA karI mane mApha karo." AtmA nimittathI paDe che tema nimittathI upara paNa caDhI zake che. Aje A nimittathI AtmA jAgyo. ahA ! huM Avo pramAdI banyo. Akho citAra. khaDo thayo. tarata ja kahe che ke, "paMthaka ! tuM mAro upakArI chuM. tuM Aje na hota to mAruM zuM thAta ?' gurujI sthira thaI gayA. sthirIkaraNa, upabRhaNA vagere darzanAcAra che. upakArInA upakArano badalo A rIte vALyo kahevAya. upakArI je kaMI kahe teno prasannatApUrvaka svIkAra karavo. che AvI taiyArI ? guru kahe che, "paMthaka ! AvatI kAle savAre ja vihAra karavo che, have ahIM rahevAya ja nahIM." gayA siddhigiri ane anazana svIkAryuM. ane tyAM ja kSapakazreNI pAmI mokSe gayA. A kRtajJatA guNa che. kRtajJatA guNathI divyadaSTi maLe che. A guNavALo sAdhaka guru - ziSya vagere tattvane pakaDe che. vyaktine nahIM. vItarAga sivAya vyakti haMmezAM apUrNa che ane tattva haMmezAM pUrNa che. tattvanuM AlaMbana levAthI uttarottara vikAsa thAya che. ahIM paMthake guru vyaktimAM doSa hovA chatAM gurutattvanuM AlaMbana ja laIne potAnI sAdhanA karI. A beno paNa potAnI sAsune vyakti rUpe joze to tenA guNa - doSanI AlocanA UbhI thaze paNa sAsune tattva rUpe joze to temanuM samarpaNa UbhuM raheze. e ja rIte pati e paNa tattva che. saubhAgyanI bakSisa ApatuM pUrNa tattva che e anukULa che ? ke pratikULa che ? e to ApaNAM karmono udaya ane enI pAtratAthI saMvalita che e na jotAM tame tattva jozo to rAga - 8Sano vilaya thaze. kRtajJatA guNavALAnI dRSTi ja alaukika hoya che. potAnA vyaktitvanA vikAsa karatAM astitvadAtAnI uttamatA temanA jIvanamAM kendrasthAne rahetI hoya che. himAlayano yogI svAmI rAma potAnA anubhavanA pustakamAM lakhe che ke guru lAta mAre to paNa emaNe lAta mArI ema na kahevAya paNa gurue to caraNasparza Apyo che ema ja kahevAya. Aje kRtajJatA guNanI gerahAjarImAM jIvatAM mA-bApanI sevA karAtI nathI. emanuM vacana mAnatA nathI, emane herAna kare, emane trAsa Apo, 2010_05 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 emanA mATe gharaDAgharanAM Ayojano karAya ane temanA maryA pachI phoTA muke, hAra caDAve pachI poka mUkIne raDe. A na cAle. mA-bApanA upakAranuM smaraNa hoya to AvuM vartana tame karo ja nahIM. mA-bApe nAnapaNamAM ApaNI asahAya dazAmAM ApaNane madada karI che e vAta bhUlI zakAya evI nathI. kuTuMba vyavasthA mAnavabhavamAM ja che, pazu vagere traNa gatimAM phemIlI nathI. phemIlIno artha ghaNo gaMbhIra che. eno spelIMga ja A vAta jaNAve che. F - father, A - And, M - Mother, I - i, L - Love, Y - You Father and mother i love you - dl 244 Hal huM tamane cAhuM chuM. A artha pramANe jIvo cho ? duniyA UMdhI nathI. duniyAne UMdhI dekhADanAra cazmAMnA lensa khoTA che. duniyAne UMdhI dekhADanAra tamAruM mithyAtva che. 10) katajJane gura Thapako Ape to ya mArA upakAra mATe che tema vicAre kAraNa ke vinIta che. vinIta haMmezAM kahyAgaro hoya che. te haMmezAM vaDIlonI AmanyAmAM rahe, e kahe tema kare, (11) e kAraNe je te dIkSA lIdhAM pahelAM paNa rAjA, pradhAna, nagarajanane bahumAnya hoya. lokapriya hoya. koInuM kharAba karanAro na hovAthI te bahujanasaMmata hoya. prAgApirAjAmAtyapaurajana bahumataH hoya. Ano artha e thayo ke badhA jenuM kharAba bolatAM hoya tene dIkSA na apAya. (12) adrohakArI hoya tene dIkSA apAya. dIkSArthI kadI vizvAsaghAtI na hoya. kRtajJatA ane vizvAsapAtratA e adhyAtmano pAyo che. eTale kRtajJatA ane vizvAsaghAtane adhyAtmamAM sthAna ja nathI. praveza ja nathI. (13) kalyANAMga : vaLI dIkSA lenAro lUlo, laMgaDo, AMdhaLo na joIe. aMgopAMga avikala eTale paripUrNa joIe. (14) vaLI dIkSArthI zrAddha : eTale zraddhAvALo joIe azraddhAvALAne cAritrapAlanamAM utsAha na Ave, (15) sthira ? vaLI te sthira joIe. ApattimAM te kyAre paNa calAyamAna na thAya to ja cAritra pALI zake. cAritramAM yAvata jIvana vrata aMgIkAra karavAnA che eTale sthiratA jarUrI che. (16) samupasaMpanna : eTale ke dIkSArthI sAmethI guru pAse jAya. Apa ja mArA tAraka cho. Apa vinA nirAdhAra chuM. ApanA zaraNe Avyo chuM eTale vinayathI gurunI samIpe guNaprApti mATe jAya. A dIkSA lenAranA 16 guNonuM varNana zAstramAM Ave che. je AvA guNovALo nathI te cAritra le to ya jJAnayogane na pAme. cAritra to svarUpano AnaMda pAmavA mATe che. viSaya - kaSAyanI pariNati tUTI jAya 2010_05 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna mUkIne mahAna bano 273 eTale svarUpano AnaMda pragaTa thayA vinA na rahe. svAduvAda siddhAMtathI jIvatuM jaina zAsana utsarga ane apavAda baMne batAve che. kAraNake mArgamAM TakavuM che ane svarUpa meLavavuM che mATe baMne mArgo che digaMbaro badhA Agama mAnatA nathI. terApaMthInAM ThekANAM nathI. sthAnakavAsI paNa ghaNA Agamo mAnatA nathI. je AgamomAM potAnI mAnyatAthI viruddha vAta Ave te mAnavAnI vAta temaNe rAkhI ja nathI. sthAnakavAsI zrIpALa rAjAno rAsa vAMce paNa snAtranA javaLa jaLathI koDha roga gayo e vAtane uDADI de kAraNake enAthI sthApanA nikSepo puravAra thAya che ane pote tene mAnatA nathI. zvetAMbara saMpradAyamAM utsarga batAve tyAre evo utkRSTa batAve ke sAdhakane emAM rahevAnI preraNA maLe. sAdhuno sattAvIsamo guNa che ke prANAnta upasarga - parISahone sahana karavA. paNa jIvane samAdhino prazna vikaTa banato hoya to jIvanI samAdhi TakAvavA mATe apavAdanI vAta paNa jainazAstromAM mUkelI che. jyAM sudhI jIvane bacAvavAnI jarUra hoya tyAM sudhI apavAda batAvI zakAya che. cAritra letAM UchaLatA bhAve lIdhuM che pachI koIka nimittane pAmIne enuM dhairya khUTe tyAre samAdhi na gumAve tenI vicAraNA zAstra karIne sAdhako upara anaMta upakAra karI apavAda mArga paNa mUkyo che. apavAda AcaraNAmAM che. apavAda jANavAnA che ane jarUra paDe to gItArthanI nizrAmAM AcaravAnA che. apavAda pariNatimAM, mAnyatAmAM na hoI zake. apavAda avasare gupta rIte AcaravAnA che, jAhera rIte AcaravAnA nathI, Dhola pITIne AcaravAnA nathI. apavAda bolavAnA nathI. pariNatimAM samatA - samAdhi kema Take ? basa, e mATe apavAda zAstro che. utsarganA rastAne pahoMcavA mATeno DAyavarjhana mArga - bAjuno rasto e apavAda che. utsarganA lakSya vagara apavAdanuM astitva paNa na hoI zake, jJAnayoga sAdhya che. jJAnayoga ane jIvavIrya nabaLuM paDe, sattva ghaTe, vIrya viparIta pravarte tyAre sAdhakane jo gItArthanI nizrA na hoya, jJAnayogInI nizrA na hoya tyAre jJAnayoga gumAvI devAno prasaMga na Ave te mATe utsargane pAmavA mATe apavAdane kAmacalAu AdaravAno che. jJAnayoganA baLe AtmaramaNatA, AtmAnaMdanI anubhUti TakI rahe che. devo tIrthaMkaranI dezanAnA prabhAve, tIrthaMkaranI bhaktinA prabhAve samyatva TakAvI zake che. vaLI pUrvabhavanA saMskAro paNa emAM kAryazIla bane che. pUrve cAritra laIne jJAnayoganI utkaTa ArAdhanA karI hoya, AtmAne bhAvanAthI bhAvita karyo hoya, tattvanuM ciMtana, manana, nididhyAsana karIne AtmaramaNatAthI saMyamaparyAyane pasAra karyo hoya tyAre cAritranA khUba UMDA saMskAro paDe che 2010_05 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ane evA AtmAo devalokamAM jAya che tyAM cAritrano pariNAma nikAcita aviratinA udaye thato nathI, paNa cAritranA saMskAro UbhA rahe che. tenA prabhAve bhAvanAthI te bhAvita thAya che eTale viSayomAM raMgAto nathI, lapAto nathI. A sAnubaMdha saMskArothI mokSa nikaTa bane che. . AvA prakArano bhavobhavarakSaka jJAnayoga nahIM ArAdhIe to dhanayoga ane viSayayoga bahu kharAba che. enuM ciMtana - manana e ArtadhyAna che. paisAnI Asakti e azubha che. upayogane azuddha banAve che. tame ene sArA mAno cho paNa te cIja jyAMthI nIkaLI che tene tyAM mUkI do to tame sukhI thAva. lakSmI kyAMthI nIkaLI che ? vasudhA - vasuM dhArayati iti vasudhA pRthvImAMthI dhana Ave che tyAM ja vAparI do to tame sukhI thaI jazo. tamAre lakSmIne pakaDI rAkhavI che ane matijJAnanA upayogane aMdara laI javo che to zuM aMdara upayoga jAya ? asaMbhavita che. lakSmIne, lakSmInA mamatvane choDazo to tame jJAnane AtmAmAM mUkI zakazo. jJAnane viSayomAM na javA do ane AtmAmAM sthira thavA do. A sukhano mArga che. jenI pAse AvA guNo nathI te jJAnayogI banI zake nahIM jenI pAse AvA guNo che te jJAnayogI na bane evuM bane nahIM. A paramAtmAnuM vacana che. sarvajJa prarUpita vacana pU. haribhadrasUri pUrvadharanA AsannakAlavartI hatA. te pUjyo A vAto kare che. te tamane sAMbhaLavI khUba game che. e tamAro puNyodaya ane pAtratAsUcaka che. jJAnayoga e ja sAcuM sukha che. bAkI badhI majUrI che. saMsAramAM rahIne paNa jeTalI upAdhithI chUTo, saMsAranA saMbaMdhone choDo, tenA upara kAtara mUko, choDyA pachI ene bhUlI jAva. bhUlazo to ja aMdaramAM jaI zakazo. choDo, bhUlo ane pAmo A tripadI samajI lyo. choDatAM zIkho, choDIne bhUlI jAva, bhUlI jatAM zIkho ane bhUlIne aMdaramAM rahIne tamArI cIjane pAmI lyo. ' yoga paNa tamArA nathI mATe yogasaMnyAsa karavAno che. AyojayakaraNa pachI yogasaMnyAsa Ave che. AyojayakaraNa eTale yoganirodha kare tenI pahelA teramA guNasthAnakanA aMte evI prakriyA kare ke caudamA guNasthAnakanA samayo pramANe karmonI racanA karI le. A = cArebAjuthI yuna = yojana karavuM joDavuM. AtmAnA acinyavIrya vaDe A yojana joDANa thAya che. terame guNasthAnake mana (bhAvamana) na hoya paNa manoyoga drivyamana) hoya che. caudame guNaThANe yogasaMnyAsa Ave che. eTale A guNasthAnake badhA yogono vyApara aTakI jAya che. caudame guNaThANe AtmA ayogI bane che. caudamA gu.ThA.nA pahele samaye sarva saMvara che ane chelle samaye sarva saMvara ane sarva nirjarA hoya che. A alezI guNasthAnaka che. teramA guNasthAnaka sudhI lezyA, 2010_05 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna mUkIne mahAna bano 275 dravyamana, vagere hoya che. kevaLIne potAnA mATe mananI jarUra nathI potAnA mATe vacananI jarUra nathI. badhuM ApaNA mATe che. zrI tIrthakara kevaLI bhagavaMta roja be prahAra (cha kalAka) jagatanA jIvonA upakAra mATe vacanayogathI dezanA Ape che ane e jaNAve che ke jagatanA jIvono upakAra thAya teTalo karI levA jevo che. je cIja ApaNI nathI tenAthI upakAra karIne kRtArtha thavA jevuM che. karmayoga e pAyo che ane zikhara che. dharma pAmavA mATe jema karmayoga jarUrI che tema dharma pAmyA pachI paNa karmayoga jarUrI che. pAyAthI zikhara sudhI karmayoga rahelo che. bhinna bhinna guNasthAnake tenI prakriyA judI judI hoya che. uparanA guNasthAnake karmayoganI prakriyA sUkSmatara bane che. AtmA caudamA zailezI guNasthAnake niprakaMpa bane che. Atmapradezo sthira bane che. pAMca svAkSara pramANakALamAM abaMdhaka ayogI, sarvasaMvara alezI avasthA Ave che. kevaLajJAnathI prayukta goThavaNa AyojayakaraNamAM kare che. AmAM hAthathI goThavavAnuM nathI. AtmAmAM je thAya che te jJAnanA baLe thAya che A AyojayakaraNanuM phaLa yogasaMnyAsa che. paNa A avasthA pAmavA mATe manane = matijJAna upayogane = nirvikArI banAvavAno che. terame guNasthAnake matijJAna kevaLajJAna banyuM che eTale bhAvamana nathI paNa saMjJIpaNAnI zakti prApta hovAthI dravyamanane mana vargaNAnA pudgalone anuttaravimAnavAsI devatA vagerenA praznonA nirAkaraNa rUpe - uttararUpe goThavI zake che ane te AkRtinuM arthaghaTana karI devo vagere saMzayarahita bane che. aMdaramAM jene kevaLajJAna che enI badhI pravRtti kevaLabhAve eTale ke kevaLajJAnanA upayogamAM jema joyuM hoya tema pravarte, nirvikalpaka upayoga hovAnA kAraNe emane icchA, vikalpa, ruci vagere kAMI nathI chatAM jJAnamAM joyA pramANe pravartana hoya che. prazna : A kevaLajJAna ane samAdhimAM zuM pharaka? uttara : A baMne vacce ghaNuM aMtara che. saMsAramAM Adhi, vyAdhi ane upAdhithI koI jIva bacyo nathI. Adhi eTale mananI ciMtA, pIDA, asvasthatA, saMkleza, taNAva, kaSAyanI pariNati A badhuM AdhimAM jAya che. vyAdhi = zArIrika asvasthatA, rogo vagere. upAdhi = bAhya pratikULa saMyogo, jIva nikAyajIvanuM upamadana, kilAmaNA, AraMbha - samAraMbha vagere upAdhi che. AmAM vyAdhi ane upAdhi sApekSapaNe karmajanya che emAM tame kaMI na karI zako paNa Adhine sam upasarga mUkIne jJAnI kahe che ke tAro puruSArtha Adhine samAdhimAM pheravavAno 2010_05 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che. upAdhithI chUTavA mATe cAritra levuM paDe. amuka prakAranI upAdhi cAritra jIvanathI chUTI jAya che paNa saMyamamAM pratikULa saMyogo AvI zake che. tyAM vyAdhi paNa AvI zake che ? vyAdhi eTale roga thavA mATenAM mukhya traNa kAraNo che (1) karmano udaya (2) AhAranI viparItatA, apathya bhojana vagere. (3) AbohavAnI viSamatA pradUSaNo vagere. siddho azarIrI hovAthI vyAdhi ane upAdhinA bhoga banatA nathI. je upAdhi rAkhe che tene Adhi ane vyAdhi Ave che. Adhi ane vyAdhi na joItI hoya to upAdhi choDo. Adhi ane vyAdhinI janetA upAdhi che. mananA saMklezane ghaTADo tema Adhi sama thatI jAya, zamatI jAya che, eTale aMze Adhi ghaTe che teTalA aMze samAdhi Ave che. saMsAranA saMbaMdhone guMdaranI jema coMTADI rAkhazo tema vyAdhi, Adhi vadhavAnI che. A saMbaMdho upara kAtara mUko. vyAdhinA mULamAM upAdhi che. mananuM kArya vicAra che. vicAranI samya pravRttithI samAdhi Avaze. mana, buddhi, citta, ahaMkAra, lAgaNI, utsAha, ausukya, tarka - vitarka, uha - apoha, smRti vagere. A badhA matijJAnanA paryAyo che A badhA zuddhAtmAnA paryAyo nathI. A badhI karmajanita avasthAo che A badhA paryAyone sudhArIne, matijJAnane nirmaLa banAvIne mokSamArganI sAdhanA karavAnI che. A jaina darzananI khUbI che. jyAre anya darzanamAM eka eka paryAyane pradhAna banAvIne sAdhanA svIkArela che. matijJAnane sudhAravuM e dharma che. matijJAnane bagADavuM e pApa che. matijJAnamAM rAgAdi pariNati e bagaDelA matijJAnanI sAbitI che matijJAnanA upayogamAMthI A rAgAdi bhAvo nIkaLI jatAM upayoga vItarAga bane che ane vItarAgatA aMtarmuhUrtamAM AtmAne kevaLajJAnanI bakSisa Ape che. samAdhimAM ciMtA vagere badhuM samI gayuM che, aTakI gayuM che. paNa mana UbhuM che. mananuM kArya IcchavuM, vicAravuM, ciMtavavuM A badhA matijJAnanA paryAyo che e paryAyo nIkaLI jatAM AtmAne samAdhi prApta thAya che ane samAdhi pachI kevaLajJAna prApta thAya che. apUrva avasaramAM zrImadjI - "sAdi anaMta anaMta samAdhi sukhamAM, anaMta darzana, jJAna anaMta sahita jo." emAM kevalajJAnane anaMtasamAdhi kahI che. arthAt je samAdhi - sthiti avasthA pAmyA pachI jeno aMta ja Avato nathI te anaMta samAdhi kevalajJAna svarUpa che. zrImadajIe anaMta samAdhi = kevaLajJAna evo artha karyo che. 2010_05 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyAnuM phaLa jJAnayoga pa.pU.zrI upAdhyAyajI mahArAja 125 gAthAnA stavanamAM jaNAve che ke, "jJAnadazA jeha AkarI, teha caraNa vicAro nirvikalpa upayogamAM nahIM karmano cAro. pravrajyAnuM phaLa jJAnayoga che. jJAna ane jJAnadazA e judI che. sAkara mIThI che e jJAna che, padArthanA svarUpanI samaja che, oLakha che. paNa te jIbha cAkhe te samaye AtmasvarUpanuM vedana karavuM te jJAnadazA che. svarUpanI oLakhANa, jJAnanA stare badhAne hoI zake che paNa svarUpanuM vedana, mohavilayanA stare sAdhakane hoI zake che. jIva AtmasvarUpanuM vedana na kare, anubhave nahIM tyAM sudhI duHkhono aMta kevI rIte Ave ? viSayanA rasathI - AsaktithI - vedanathI jo saMsAra hoya che to AtmasvarUpanA vedanathI saMsArano nAza kema na hoya ? cAritra laIne viSayakaSAyamAMthI upayoga pAcho kheMcI laIne jJAnadazAmAM AvavAnuM che. zAnadazA = vedana che. jJAnamAMthI vedana Ave che. ApaNe jJAnanA bhArane UMcakIe chIe paNa te jJAnane AtmArthe muMjana karatAM vedana cAlu thAya che. jJAnadazAmAM koI paNa padArthanI asara thatI nathI. AtmA potAnA zuddha caitanya svarUpamAM Ave tyAre padArthanI asarathI mukta thaI zake che. AkAzane tame kApo ke caMdanano lepa karo e jaDa hovAthI ene koI phera paDato nathI tema AtmA paNa sAkSIbhAvamAM Ave to padArthanA bhoktAbhAvamAMthI sahajapaNe bahAra AvI zake che. vaLajJAnamAM jagata jaNAya che. kevaLI jagatane jANavA jatA nathI. chAghasthika jJAnamAM jANavA javuM paDe che. ApaNo upayoga jANavA mATe jAya che. jANavA mATe javuM e to klaMka che ja paNa jANavA mATe gayeluM jJAna tyAM padArtha upara coTI jAya che e moTuM kalaMka che. jJAna zA mATe padArthane jANavA mATe jAya che ? kAraNa ke tene jagatanA padArthonI jarUra che, khapa che ane moha hovAthI IniSTanI kalpanA paNa che. AtmA - jJAna - AnaMda A ApaNuM maulika svarUpa che. ene choDIne jJAna - padArtha - sukha. jJAne padArthanA mAdhyamathI sukha meLavyuM e jIvanI nabaLAI che. adhUrA jJAnanI A sthiti che. AtmA dehathI jakaDAyelA che. 2010_05 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ekalA jJAnathI jIvI zake tema nathI. jagatamAM je padArtho paDyA che teno jIvana jIvavA mATe ochA-vadhatA aMze khapa paDe che. khapa paDe che mATe jJAna tyAM jAya che. ane jaIne coTe che. e jJAnanI malinatA, apUrNatA, citarAmaNa e ja saMsAra che jJAnanI nirmaLatA, pUrNatA, svacchatA, niHzaMkatA - A che kevaLajJAna. sau prathama jJAna nirmaLa bane che. nirmaLa baneluM jJAna mohanIyakarmanA baMdha, udaya, udIraNA, sattAthI rahita hoI svaccha hoya che ane mATe ja pUrNa bane che ane pUrNatA e niHzaMkatAne lAvanAra che. sau prathama jJAnamAMthI malinatA ja kADhavAnI che. kaSAyo jJAnane malina kare che. krodha - mAna vagere jJAnanI malinatA che. A ja du:kha che. ApaNe jJAnamAM bhaLI gayelA mohanA vikArone samyajJAnanA AlaMbane dUra karIne jJAnadazA prApta karavAnI che. ane A jJAnadazA jema jema vadhe tema AnaMdavedana vadhe che. A ja cAritra che. rAgAdi vikalpo jJAnamAMthI ochA thatAM, baMdha thatAM karmabaMdha alpa thAya che, aTakI jAya che. nizcayanayathI A cAritra che. ahIM jJAna, darzana ane cAritrano abheda pariNAma prApta thAya che. A ja vAta upAdhyAyajI ma. 125 gAthAnA stavanamAM jaNAve che ke, je je aMze re nirapAdhikapaNuM te te jANo re dharma, samyagdaSTi guNaThANA thakI re, jAva lahe zivazarma" A nirupAdhikatA lAvavA mATe pravrajyAmAM atAttvika dharmasaMnyAsa hoya che. sAvadya pravRttilakSaNa dharmano tyAga hoya che. zukaladhyAnamAM, kSapakazreNImAM tAttvika dharmasaMnyAsa Ave che. enA dvArA AtmAnI azuddhi dUra thatAM AtmA nirAvaraNa bane che. lAyopathamika dharmanA tyAgamAM upayoganuM zuddhikaraNa thatuM hoya che. karmanI jaDane, karmanA mULane sApha karavAnuM kAma ahIM thAya che ane vItarAgatA ane kevaLajJAna e tAttvika dharmasaMnyAsanuM phaLa che. zukladhyAnanA prathamanA be pAyA upayogane zuddha kare che. upayoganI zuddhithI nirAvaraNatA thatAM kevaLajJAna pragaTe che. upayoganI malinatA dUra thavAthI, kaSAyonI kAlimA asta thavAthI jJAnamAM AnaMdavedananI zarUAta thAya che. upayoga caitanyasvarUpa che caitanya = cetakatA = cetavuM = jANavuM A badhA caitanyaparyAyo che. vaLI AtmAmAM vedakatA che. temAM vedavAnuM che. AtmA sva-parane jANe che, svane veda che cit = jJAna = caitanya = advaita = AtmAnuM svarUpa. cittamAM saMsArI jIva Ave che citta = mana = dvata che. citta che to upAdhi che. emAMthI eka "ta" nIkaLI jAya to kevI zAMti thaI jAya ! cittamAMthI citu karavAnuM che e sAdhanA che. vItarAgatA e upayoganI svacchatA che. paramAtmA sarvajJa che ene 2010_05 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyAnuM phaLa jJAnayoga 279 anaMtajJa kema nathI kahetAM ! anaMtanA anaMtabheda paDe che jyAre sarvajJa e anaMtano chellAmAM chello bheda che. anaMtajJa e sarvajJa hoya paNa kharo ane na paNa hoya. sarvajJa e anaMtajJa hoya ja. zukladhyAnanA prathamanA be bhedo matijJAnanA upayoganA kacarAne sApha kare che, mohajanya tathA ajJAnajanya azuddhine dUra kare che. teramA guNasthAnake AyojayakaraNa pachI bIjA be pAyA Ave che e yoga saMbaMdhI che. pAMca hUvAkSara madhyamagatie bolAya eTalo kALa caudamA guNasthAnakano che. eTale ke pahelA be pAyA upayoga saMbaMdhI che ane chellA be pAyA yoga saMbaMdhI che. zailezI, sarvasaMvara, alezI, abaMdhaka, sakriya, niSpakaMpatA, ayogI A badhA caudamA guNasthAnakane jaNAvanArA zabdo che. pUrve Atmapradezo kaMpAyamAna hatA te have sthira thAya che. aghAtI karmo paNa nAza pAme che. AtmA azarIrI bane che, siddha bane che, kRtakRtya bane che. upayoga e Adheya che. Atmapradezo AdhAra che. AdhAra sthira rAkhavA mATe pahelAM Adheya sthira thavo joIe. AdheyanI asthiratA AdhArane asthira banAve. A ja kramathI vikAsa thAya che. pahelAM Adheyane sthira karo, rahenArane sthira karo. caitanyamaya upayoga Adheya che. Adheya malina banyo che. tene svaccha karavAno che. A krame ja thAya che. eTale sau pahelAM vItarAgatA Ave. pachI pUrNatA Ave. pUrNa banelo AtmA dehanA baMdhanamAMthI chUTIne mukta bane che. ghAtakarmanA nAza mATe ja puruSArtha che. aghAtIno nAza sahaja rIte thayA kare che. kevaLajJAnane pUrNAnaMdavedana che. prazna : ahIM koI prazna kare ke ghAtakarmanA kSayavALA kevaLajJAnIne pUrNAnaMdavedana che paNa vedanIyakarmano kSaya to hajI thayo nathI tenuM zuM ? athavA cAra aghAtI karmo che nAma, gotra, AyuSya ane vedanIya. A cAra karmonA kSayathI anukrame arUpIpaNuM, agurulaghupaNuM, akSaya sthiti ane avyAbAdha sukha utpanna thAya che. have jovA jaIe to kevaLajJAna e arUpI che, agurulaghu che, akSaya sthitivALuM che ane avyAbAdha sukhavALuM che. aghAtI karmanA kSayathI utpanna thanArA cAra guNo e kevaLajJAnanAM vizeSaNo to banI ja gayA che to pachI aghAtI karmanA nAzathI AtmAne zuM maLaze ? ane AvAraka hoya to AvArya paNa kaMIka hovuM ja joIe ? uttara : prazna to suMdara che. paNa vastusvarUpanuM yathArthadarzana karazo. to Ano spaSTa javAba maLaze. dareka vastu dravya ane bhAvasvarUpa che. tema AtmA paNa dravya ane bhAvasvarUpa che AtmAnA asaMkhyapradeza e tenuM dravyasvarUpa che ane tenA guNaparyAya e tenuM bhAvasvarUpa che. have ghAtI karmo e AtmAnA bhAva svarUpane Avare che ane aghAtI karmo AtmAnA dravyasvarUpane 2010_05 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28o yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 Avare che eTale kevaLajJAnanAM vizeSaNo rUpe arUpI agurulaghu akSaya sthiti ane anaMta avyAbAdha sukha hovA chatAM kevaLI dehastha - bhavopagrAhI karmayukta - hovAthI teno AtmA rUpI che, gurulaghu che, kSayasthitivALo che ane pradezajanya sukhanA abhAvavALo che. aghAtI karmono kSayathI have Atmapradezo arUpI banyA, agurulaghu banyA, akSayasthitivALA (sAdi - anaMta bhAge molamAM pahoMcyA) ane anaMta avyAbAdha sukhavALA banyA. zAtA, azAtA baMnenA udayathI rahita AtmAnA pradezo anaMta avyAbAdha sukhanA mAlika banyA. kevaLIne upayoganuM anaMta sukha che paNa pradezanuM sukha nathI. kAraNa ke aghAtI karmono udaya che. siddhone upayoganuM tathA pradezanuM asaMtuM sukha che. te AtmapradezanI sthiratA thavA rUpa ja pradezanuM anaMtasukha kahI zakAya. teramA guNasthAnake anaMta AnaMdavedana hovA chatAM Atmapradezo upara aghAtI karmanA udayanI azuddhi hatI. te, AtmA siddha thatAM nIkaLI jAya che. Ama azuddhi nIkaLI jatAM AtmapradezonI - sthiratA thatAM, teramA guNasthAnake zAtA ke azAtA vedanIyanA udayathI je zAtA - azAtA dRzyamAna hatI te have rahetI nathI. bAkI AnaMdavedana to teramA guNasthAnakanA pahelA samayathI mAMDIne sAdi - anaMtakALa sudhI eka ja sarakhuM rahe che. aghAtakarmanA nAzathI je avyAbAdha sukha kahIe chIe te AtmapradezonI vyAbAdhA = kaMpanatA nIkaLI gaI che te ja avyAbAdhatA jANavI ane te ja avyAbAdha sukha che. AnaMdavedanano abheda AdhAra jJAnopayoga che ane jJAnapayoga pUrNatAne pAmyo to temAMthI AnaMdavedana paNa pUrNa ja bane. AyojayakaraNa Ave eTale bIjo sAmarthyayoga pUro thAya che ane AtmAne AtmAnA anaMta guNonI anubhUti thAya che. A badhI sthitine pAmavA mATe sau prathama bhavyajIva yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa kare che. A traNamAMthI abhavyane eka ja yathApravRttakaraNa hoya che. AtmapariNAma e karaNa che - adhyavasAya che. jIva aMtaH koDAkoDI sAgaropamanI sthiti kare tyAre yathApravRttakaraNa thAya che - mohanIyakarmanI 70 ko.ko.mAMthI 69 ko.ko. khapAvavAnI che, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, aMtarAyakarmanI 30 ko.ko.mAMthI 29 khapAvIne ne nAma, gotra karmanI 20 ko.ko.mAMthI 19 ko.ko.kama khapAvIne mAtra koDAkoDI sAgaropamamAM paNa kaMIka ochI sthiti thavAthI yathApravRttakaraNa prApta thAya che. ATaluM karavAmAM jIvane bahu prayatnavizeSa karavo paDato nathI. jevI rIte saharAnA raNamAM pavananA jhapATAthI retInA DhagalAne uDADavAmAM bahu takalIpha paDatI nathI. A sthitie abhavya paNa anaMtIvAra Ave che. 2010_05 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyAnuM phaLa jJAnayoga 281 gracinuM svarUpa ekeMdriyAdi gatiomAM duHkho ghaNAM sahana karavAthI akAma nirjarA thAya che ane saMyogo na hovAthI jIva pApa karI zakato nathI mATe A sthitinuM sarjana thAya che. paNa A sthiti pachI graMthibheda thAya to samakti maLI zake che. apUrvakaraNanA adhyavasAyathI durbhedya karkaza, ghana, rUDha ane gUDha evI rAgadveSanA pariNAma svarUpa pranyi che tene toDavI paDaze. anAdikALathI jIvane anukULatAno rAga che ane pratikULatAno dveSa che. Ane toDavAnI che. A pranci karkaza che eTale enAthI hAtha cholAya, paNa e na cholAya. A pranyi hote chate tIvra kaSAyo varte che. rAga - Sa tIvra bane che. kaSAyono tIvra pariNAma e jIvane vicitra vartana karAve che. potAne to duHkha Ape paNa bIjAne paNa duHkha Ape te karmazatA che. vaLI ghana eTale olid, nakkara che. jIva duHkhe karIne aMta Ave evA anaMta saMsAranA pariNAma ahIM nAkhe che. anaMta saMsAra rakhaDI zakAya evA anubaMdho ahIM paDe che. rUDha eTale majabUta - na tUTe, na chUTe evI A maDAgAMTha hoya che. granthI e mohanIyano pariNAma che. anaMtakALathI ajJAnathI A granthI puSTa thatI AvI che. samyajJAnanA prakAzathI e oLakhAI jAya to ene DhIlI karI zakAya. gUDha vaLI A gUDha eTale gupta, oLakhI na zakAya. adhyAtmamArgamAM pranthi bhedavI e ja parAkrama che. janma - maraNa kema Ave ? du:kha kema Ave che ? ISTAniSTanI oLakhANa nyinA kAraNe thatI nathI. A pranthinA kAraNe anaMta AnaMda dabAyelo che, anaMtapudgalaparAvarta jIva rakhaDe che anaMta janmo. - maraNo kare che. A granthi rAgAdithI, ajJAnathI, aMtarAyathI puSTa thAya che. anAdikALathI ApaNo AtmA duHkhI thayo hoya ane bIjAnA duHkhamAM nimitta banato hoya to A pranyinA kAraNe che. granyi viparIta baddhi karAve che. viparyAsa karAve che. dehamAM Atmabuddhi karAve che. dehane huM mAnavA svarUpa Aropita bhAvamAM karelI dharmakriyAnuM phaLa puNyabaMdha che. Aropa khase nahIM tyAM sudhI jIvane sAcuM sukha na maLI zake. granthi che tyAM sudhI ahaMkArathI jIvana jIvavAnuM che. DuMgarI - kobInA phaLa jevAM AvaraNo che. AvaraNo tUTatA jAya to paNa aMdhakAra jAya nahIM. IndranuM sAmrAjya meLavavuM ke cakravartInA cha khaMDa sAdhavA e koI moTuM parAkrama nathI. e puNyanA udayathI maLe che. graMthibheda karmanA kSayopazamathI, kSayathI maLe che. puNyanA udayathI jagatanI badhI saMpatti maLe enAthI jIvane zuM maLyuM te to kaho ? lakSmI 2010_05 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vadhI to tijorImAM vadhI, adhikAra vadhyo to pratiSThA maLI, parivAra vadhyo to myunisIpAlITInuM patraka vadhyuM. jJAnInI dRSTie kacaro vadhyo ane kacarAne sAro mAnavo e mithyAtva che. pacAsa varSo jenI sAthe rahevuM che tenA mATe jIva keTalI bhUlo kare che, pApo kare che, pariNatine bagADe che. jenI sAthe saMyoga saMbaMdha che tene AtmasvarUpa mAnavAnI jIve ajJAnanA ane mohanA kAraNe bhUlo karI che. have ApaNe buddhimAna kahevAIe ke buddha kahevAIe ? puNyano udaya che, saMyoga anukULa varte che paNa je divase pApano udaya Avaze tyAre e badhA pratikULa thaI jaze. saMyogamAM viyoga nahIM dekhADanAra A prakhyuiM che. badhuM anukULa maLyuM eTale ApaNuM potAnuM thaI gayuM thoDuM kahevAya ? granyi bhedAya tyAre bhrama TaLe che. jIva AtmAnaMdane pAme che. AtmAnaMdanI prApti pachI bAhya padArthomAM tene AnaMda Ave nahIM, bAhya padArtho Ave toya zuM ? jAya to ya zuM ? rahe to ya zuM ? na rahe to ya zuM ? AtmAnaMdanI jhAMkhI pAse A badhA vikalpo vilIna thaI jAya A eka bhAI paradezathI hindustAna AvI rahyA che. plenamAM beThA - thoDuM plena cAlyuM pachI hAlamaDola thavA mAMDyuM. pAyaloTa gabharAyo. huM paNa nahIM bacI zakuM evuM tene lAgyuM. jijiviSAne kAraNe cArebAju rokakaLa thavA mAMDI. mRtyuno bhaya kevo hoya che ? A bhAI vicAre che ke rokakaLathI zuM phAyado ? have to dasa-paMdara miniTamAM javAnuM ja che, to jyAM javuM che te paralokanI sAdhanA karI lauM. kaTokaTInA samaye hAyavoya na karatAM, paristhitino svIkAra karI mArga kADhavo e pairya che. dhiyA nate ta Ira: buddhithI je zobhI rahyo che te dhIra puruSa che. te prasaMgamAM aMdara na kheMcatAM bahAra AvavA prayatna kare che. pelA bhAIe pahelAM sAMbhaLeluM hatuM ke, arihaMta sivAya koI zaraNa nathI" paNa te vakhate patnI paisA, puNyanuM zaraNa tene lAgatuM hatuM tethI arihaMtanA zaraNanI vAta teNe sAMbhaLelI kharI. paNa zraddhAmAM na hatI AvI paNa jyAre patnI, paisA, puNyanI azaraNatA puravAra thatI jaNAI tyAre DUbato mANasa jema taNakhaluM pakaDe tema teNe arihaMtamAM upayogane lIna banAvyo. bhaya vinA zaraNa nahIM, bAhya padArthothI azaraNatAno ahesAsa thayo tyAre teNe arihaMtane pakaDI lIdhA. upayoga skUlamAMthI sUkSma banyo. arihaMtanA AlaMbane zubhabhAva parAkASThAno banyo. arihaMtanI saMpUrNa binazaratI zaraNAgati svIkArI, jJAnacetanAne arihaMtano AkAra ApI dIdho. mRtyuno bhaya hato. AMkho baMdha karI aMdaramAM cAlyo gayo. aMtarmuhUrtano kALa sthira rahyo, granthibheda karI samyakatva pAmyo. jyAre aMdarathI bahAra Avyo tyAre badhA bhayo, zAMta thaI gayA hatA. prasthibheda 2010_05 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyAnuM phaLa jJAnayoga 283 thatAM AtmAnuM saMvedana thayuM. apUrva AnaMdadana thayuM. atyAra sudhI kulAcAranA prabhAve AtmasAkSAtkAranI vAto ghaNI sAMbhaLI hatI. Aje temane AtmasAkSAtkAra thayo. dehAtmabheda jJAna thatAM AtmAnI amaratA samajANI, mRtyu e vivakSita zarIra ane AtmAno viyoga che. bAkI AtmA amara che. mRtyuno bhaya jamInadosta thaI gayo. pAMca phUTanA mAnavamAM abajo phUTanuM UMDANa paDyuM che eTale UMDo upayoga jaze tyAre aMdaramAM rahelA AnaMdanuM vedana thaze. vinobA bhAve kahetA hatA ke mRtyu e junAM kapaDAM utArIne navAM kapaDAM paheravA samAna che. navAM janmanuM kArodghATana karanAra mRtyu che. A malina kAyAne kADhIne devabhavanI navIna kAyA dhAraNa karavI te mRtyu che. jene AtmA game tene devagati maLavAnI ja che. mahAsamudranA A cheDethI DUbakI lagAvIne pele cheDe nIkaLavuM che to zAstrone AtmasAt karavAM paDaze. jJAnane zaktirUpe, bhArarUpe, bojArUpe banAvIzuM to AnaMda nahIM maLe. ahaMnA tophAno vadhaze. zAstro bhaNavAthI to vAda - vivAda vadhaze paNa zAstro bhaNIne jJAnarasane aMdaramAM anubhavavAno che. Aje dharmanA nAme je saMgharSo, tophAno cAle che tenuM kAraNa jJAnazaktirUpa rahyuM che mATe. jJAna rasarUpa nathI banyuM, jJAna to haMmezA viveka Ape. A dharmajhanUna e jJAnano phugAvo che. Aje paiso nathI vadhyo paNa phugAvo vadhyo che. pariNAme bephAma moghavArI vadhatI jAya che. tema Aje dharmano phugAvo che mATe pApapravRtti, saMkleza, mamatva vagere vadhyA che. klezane saMgharSa vadhatA dekhAya e dharmano phugAvo che. jyAM paisA vadhe ane TharIThAma besavAnuM mana na thAya te paisAno phugAvo che. phugAvo vadhyo eTale sukha na maLe, zarIre sojA hoya te Arogya nathI paNa phugAvo che. dekhAvamAM kAyA hRSTapuSTa dekhAya paNa Arogya nathI mATe sukha nathI. Aje upadezakomAMthI adhyAtmanI vAta, granthibhedanI vAta nIkaLI gaI che. emanA aMtaramAM paNa spRhAonuM tophAna cAle che. upadezake parama nispRha banavuM joIe. sAdhanA game teTalI UMcI hoya paNa niHspRhatA vinA sAdhanA zobhatI nathI. adhyAtma vivekanA zikhara upara caDhavA mATe che. icchAonA kIDA udhainA kIDAnI jema AtmAne kotarI nAMkhe che enAthI AtmasvarUpa bhUlI javAya che. pa.pU. bhadrakarasUri mahArAja niHspRhatAnA zikhara upara che. pa.pU. himAzusUri mahArAja tapanA zikhara upara che. pa.pU. jayaghoSasUri mahArAja mArgAnusArI tAttvika kSayopazamanA kAraNe vivekanA zikhara upara che. vivekathI samakita maLe che. samakita maLyA pachI palyopama pRthakta sthiti ghaTe tyAre dezavirati maLe che. emAMthI khyAtA sAgaropama ghaTe tyAre sarvavirati Ave che. "ikkovi 2010_05 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 namukkAro sAmayogano eka ja namaskAra sIdhI kSapakazreNI maMDAve che. tattvArthAdhigama sUtranI jema thoDAmAM ghaNuM kahevAnI sUtrAtmaka zailI pU. haribhadrasUri mahArAjanI che. teo kahe che khAlI mokSe javuM che, mokSe javuM che ema ghUMTa ghUMTa karavAnuM nathI paNa avAMtara guNonI prApti karavAnI che. mokSa to dhyeya rUpe rAkhavAnuM che ja. paNa pahelAM mArgAnusArI banavuM pachI granyibhedanuM lakSya, pachI dezavirati zrAvakapaNuM, pachI sarvaviratipaNuM Ave. najIkanA sTejane prApta karato jAya to sAdhya prApta thAya. saMsAramAM jema sukhI thavuM che to paisAnuM lakSya rAkhe. karoDapati thavuM che enA mATe vepAra e lakSya che. kayo vepAra karavo ? te mATe paisA kyAMthI lAvavA e badhA avAMtara lakSya che. pahelA lAkha kamAvavA mATe nAnI dukAna kare, pachI dhIre dhIre AgaLa vadhe eTale karoDapati bane. jANavAnuM badhuM, samajavAnuM badhuM paNa vartamAnamAM zuM zakya che ? kaI cIja prApta thaI zake che ? te mATe prayatna karavAno. khAlI mokSa mokSa na karavuM. te mATe haiyAmAM maitrI vagere bhAvo lAvavA ane koI jIva joDe saMgharSa na karavA. A yoganI sAdhanAthI upayoganI zuddhi vaDe, ayogI banAya che. yogasaMnyAsathI ayogI banAya che. ahIM tamAma yogano abhAva hoya che. aMte upayoga e AtmasvarUpa che te zuddha bane che AThamI dRSTinuM phaLa samAdhi che. pratyeka dRSTimAM eka eka guNa Ave che, eka eka doSano tyAga thAya che ane eka eka yogAMganI prApti thAya che. dhyAna, samAdhi e paNa matijJAnanI avasthA che. uha - apoha; tarka - vitarka, lAgaNI A badhA matijJAnanA paryAyo che. kevaLajJAna e samAdhinI upara che. Adhi e mananI ciMtA svarUpa che. samAdhimAM Adhine sama, zAMta karI che. ahIM upayoga AtmasvarUpamAM rame che. bahAranI ciMtAo zamI gaI che. padArthaviSayaka saMkalpa - vikalpo aTakI gayA che te samAdhi che. upayoga ghaNo badho AtmasvarUpamAM lIna thayo che bhAvamana = matijJAnano upayoga emAM samAdhi che, kAraNa ke matijJAna svaccha banyuM che. moha ghaNo badho nAza pAmyo che. taNakhalA jeTalI vastu upara taNakhalA jeTalo moha paNa AtmAnA anaMtajJAnane aTakAvI zake che, anaMta saMsAra rakhaDAvI zake che, A ja vAstavikatAthI caudapUrvI anaMtA nigodamAM paDyA che. sAdhanA siddhine prApta na kare tyAM sudhI jAgRti joIze. sAdhaka samAdhimaraNa, samAdhijIvana mATe talasato hoya che. jene samAdhino talasATa che te bIjAne samAdhi ApavAno vakhata Ave tyAre tyAM doDI jAya. Avo maitrIbhAva AtmasAtu karavo joIe. jaliyAMvAlA bAgamAM pracaMDa hatyAkAMDa sarjanAra janarala DAyara pratye paNa 2010_05 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyAnuM phaLa jJAnayoga 285 gAMdhIjInA A uddagAra che ke janarala DAyara mATe mane AMtarika koI ja dveSa nathI. tene samAdhi joItI hoya to huM Aje paNa doDI jAuM. jeTalI samAdhi vadhAre teTalI vyAdhi, upAdhi ochI. sAdhune samAdhi ja hoya. Adhi to ahIM AvIne UbhI kare to ja thAya. lokeSaNA vadhe to upAdhi Ave. mAnapAnanI icchA e lokeSaNA che. upAdhi che. samAdhi jAya tyAM Adhi pagapesAro karI de che. jene spRhA che e satya vastunuM kathana karatAM acakAze. sAdhu niHspRha nahIM bane to satyakathana koNa karaze ? satyavastunA prakAzana mATe nIDara banavuM paDe. ni:spRha AtmAnI vANImAM ja phorsa Ave. vAta sAcI kahevI ane sAmAne priya kahevI e vAta azakya nathI paNa duHzakya to che ja. A udAyanamaMtrIzvarane kumArapALa pUche che ke siddharAja ane mArAmAM udAra koNa ? tyAre sattvazIla maMtrIzvara kahe che, "sAheba ! udAratAmAM to siddharAja caDe.' A sAMbhaLIne kumArapALa khinna nathI thayA kAraNa ke adhyAtama hatuM. adhyAtma samajavuM hoya to potAnA doSo dekhAvA joIe. potAnA doSo khaTake to ja adhyAtma Ave. AcaraNanI agatyatA tamArA duzmanane ApavA jevI cIja che - kSamA. tamArA harIphane ApavA jevI cIja che - sahanazIlatA. tamArA mitrane ApavA jevI cIja che - hRdaya. tamArA pitAne ApavA jevI cIja che - pUjyabhAva. tamArI mAtAne ApavA jevI cIja che - ucca sevA. bhagavAna kyAM rahe che ? mAtApitAnI sevA karanArane ghera. pativratA strIne ghera. jItendriya vyaktine ghera. atithi satkAra karanArane ghera. satyavAdI ImAnadAra vepArIne ghera. 2010_05 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyojyakaraNa atastvayogo yogAnAM yogaH para udAhRtaH / mokSayojanabhAvena sarvasaMnyAsalakSaNaH // 11 // dvitIya apUrvakaraNamAM dharmasaMnyAsa nAmano sAmarthyayoga Ave che arthAt kSapakazreNImAM have AgaLa jaIne kSAyikadharmonI prApti thavAnI hovAthI kSAyopazcamika evA kSamAdi dharmono tyAga thAya che ane A dharmasaMnyAsa nAmanA sAmarthyayoga pachIthI yogasaMnyAsa nAmano sAmarthyayoga' AyojayakaraNanI uttarakALamAM prApta thAya che. temAM AyojayakaraNa eTale kevalajJAnathI prayukta aciMtyavIrya vaDe aghAtIkarmone evI sthitimAM mUkI devAM ke jethI caudamA guNasthAnake pAMca hAsvAkSara jeTalA kALamAM te khapI jAya. AvA prakArano prayatna je thAya che te AyojayakaraNa che. A AyojayakaraNa pachIthI yonirodha karavA mATeno prayatna thAya che jenA kAraNe caudamA guNasthAnake yogasaMnyAsa nAmano bIjo sAmarthyayoga prApta thAya che. A yogasaMnyAsa nAmanA bIjA sAmarthyayogamAM mana, vacana, kAyAnA traNe yogono nirodha thAya che arthAt te mana, vacana, kAyAnI sarva pravRtti ahIM aTakI jAya che mATe te ayoga kahevAya che ane ayoga e sarvayogomAM zreSTha kahyo che; sarvayogomAM eTale mitrA, tArAdi je yogo che te sarva yogomAM. A caudamA guNasthAnake prApta yogasaMnyAsa svarUpa ayoga e zreSTha che. kAraNa ke mitrA, tArAdi yogadRSTimAM batAvelI eka eka dRSTinI uttarottara sAdhanA karatA AtmAmAM zuddhi vadhatI Ave che ane e zuddhi caudamA guNasthAnake traNe yogano nirodha thatAM parAkASThAnI bane che. have caudamA guNasthAnake yoganirodhanI kakSAe pahoMcelA AtmAne kAMI karavAnuM rahetuM nathI. have to caudamA guNasthAnakano madhyamagatithI bolAtA paMcahUsvAkSara pramANa jeTalo kALa pUrNa thatAM AtmA sidghAlayamAM susthita thavAno che. Ama yogasaMnyAsa lakSaNa sAmarthyayoga ke je yoganirodha svarUpa che, arthAt ayoga svarUpa che, tenI prAptithI AtmA mokSa pAme che. mATe AtmAne mokSanI sAthe joDI Ape te yoga.'' e yoganI vyAkhyA caudamA guNasthAnake prApta 'ayoga' nAmanA yogamAM sArI rIte ghaTatI hovAthI 'ayoga'ne zreSTha yoga kahyo che. have A badhI dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa rUpa sAmarthyayoganI vAta ahIMyAM yogadRSTinA viSayamAM kema lAvyA ? e praznanA uttara rUpe kahe che ke graMthanI zarUAtamAM maMgalAcaraNa karatAM _2010_05 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyojyakaraNa 287 graMthakArazrIe "huM IcchAyogathI paramAtmAne namaskAra karuM chuM'' ema kahyuM hatuM. tethI icchAyoga zuM che ? e batAvavA prasaMgAnurUpa icchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayoganuM svarUpa batAvyuM. emAM "ikkovi namukkAro jiNavaravasahassa vaddhamANassa | saMsAra sAgarAo tArei na va nAri vA !" zabdothI sAmarthyayogano namaskAra jaNAvyo che. caudame guNasthAnake adharmasaMnyAsa, dharmasaMnyAsa, yogasaMnyAsa, sarvasaMvara vagere saghaLuM ghaTe che. mATe e sarvayogomAM zreSTha yoga che. jIva saMsAramAM AtmasvarUpane oLakhato nathI. e sAmAnya dRSTi che. lokasaMjJAmAM ja jIvana che. moja-majA, ezaArAma, haravuM-pharavuM te oghadRSTi che acaramAvartakALamAM to oghadRSTi ja che ane caramAvartimAM paNa bhArekarmI che tyAM sudhI oghadRSTi che. guNasaMpanna apunabaMdhakAvasthA Ave tyAre jIva yogadRSTi pAme che. daSTi AtmAne upakAra karanArI hoya che. A dRSTi Ave eTale AtmasvarUpa game che. AtmasvarUpanI jhaMkhanA thAya che. AtmasvarUpanI ruci thAya che. A dRSTi AvyA pahelAM jIvane AtmasvarUpanI ruci hotI nathI paNa kendrasthAne deha hoya che. enI dRSTi bahu bahu to paraloka sudhI pahoMce, paNa AtmA sudhI pahoMcatI nathI. AtmAmAM bhAvamala bharelo hovAthI jIva AtmAbhimukha banI zakato nathI. acaramAvartamAM ThAMsI ThAMsIne saMsArano rAga bharelo hoya che. viSayomAM tenI buddhi bharelI hoya che. karmanA kSayopazamathI dRSTi prApta thatI hoya che. jJAnAvaraNIya, mohanIya vagere karmonA bhinna bhinna prakAranA kSayopazamathI padArtha ekano eka hovA chatAM vyaktibhede, dRSTibhede darzana juduM juduM thatuM hoya che. - rAtrI che ane vAdaLAM che tyAre padArthanuM darzana je thAya che tenAthI rAtrI che ane vAdaLAM nathI tyAre tenuM darzana juduM thAya che. divasa che ane vAdaLAM che tyAre padArthanuM darzana thoDuM spaSTa thAya chedivasa che ane vAdaLAM nathI tyAre padArthanuM darzana vadhu spaSTa thAya che. vaLI bhUtAdithI grasita hoya te jevuM darzana kare che tenAthI spaSTa darzana bhUtAdi graharahitanuM hoya che. vaLI bALaka ane yuvAnanA padArthadarzana judA paDe che. vaLI yuvAnamAM paNa pILiyo, jhAmara vagerethI jenAM locana haNAyAM che tenuM darzana dhUMdhaLuM hoya che. aspaSTa hoya che, bhramita paNa hoI zake che ane jenI dRSTi haNAyelI nathI tenuM darzana vadhu spaSTa hoI zake che. Ama daSTinA bheda padArtha eka ja hovA chatAM darzana juduM juduM hoya che. adhyAtmanI aMdara paNa kSayopazamanI vicitratAnA kAraNe padArthanuM svarUpa eka hovA chatAM padArthanI mAnyatA judI judI hoya che. jagatamAM jonArAnA bhede padArthanA darzanamAM bheda paDe che tema 2010_05 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 AtmA ane paramAtmAnA darzanamAM paNa bheda paDe che. daSTinA bhede darzanabheda che te mAnyatA bheda che. jyAM sudhI mithyAtva che tyAM sudhI darzanabheda hoya che. jyAM sudhI granthibheda nathI thayo tyAM sudhI pAralaukika padArthamAM mAnyatAbheda, hUMsAtUsI, takarAra, vAdo - vivAdo, klezo - saMgharSo rahevAnI zakyatA che. pranthibheda pachI thanAruM samakita sthirA nAmanI pAMcamI dRSTimAM prApta thAya che. mithyAtvIne ekathI cAra dRSTi hoya che. guNasaMpanna apunabaMdhaka avasthAthI dharma Ave che, dRSTi Ave che. dRSTinA asaMkhya bheda che. pahelethI bIjI, trIjI, cothI dRSTimAM jatAM mithyAtvanI zakti ghaTatI jAya che. AtmAnA paramAtmAnA viSayamAM pratipattibheda, mAnyatA bheda, darzanabheda thavAmAM mithyAtva kAraNa che. mithyAtva e AtmAno paramazatru che, duHkha che, e ja saMsAra che, e ja durgati che. mithyAtvano pariNAma AtmAne avinAzI svarUpanI zraddhA thavA detuM nathI. AtmA vAstavamAM arUpI, azarIrI hovAthI A jagatamAM evI koI cIja nathI ke jenI AtmAne jarUra paDe. paNa karmasaMyoge dehadhArI AtmAne jaDanI sahAya hoya che. paNa jaDamAM sukha to nathI ja. jIva jaDamAM AnaMdano upacAra karI, vinAzImAM avinAzIno Aropa karI doTa mUkI rahyo che temAM mithyAtvakAraNa che. samyaktva khUba jarUrI che. tenAthI jIvanI doTa aTakI jAya che. samyaktva AvavAthI jIva niyamA mokSe javAno evI mahorachApa paDe che. samakitanI hAjarImAM jIvano uttarottara vikAsa thAya che. mATe A samakitaratnane jALavavAno prayatna karavo joIe. tamArI pAse khIsAmAM hIrAnuM paDIkuM hoya ne UMdhI jAva to paDIkuM jAya ke na jAya ? jagatamAM jema cIja kIMmati hoya che tema tene vadhu sAcavavI paDe che. tevI ja rIte samakti e AtmAnA anaMta guNomAM sauthI vadhu kIMmatI ratna che kAraNa ke samakita AvyA pachI guNonI prApti zakya bane che, samakita pahelAMnA prAmANikatA gaMbhIratA, udAratA vagere guNone AtmatattvanuM backing bekiMga ochuM maLe che. A jIvanamAM pranthibheda mATe puruSArtha karavAno che. mithyAtva che tyAM sudhI tAttvika viSayamAM viparyAya che, je kriyA karatAM AtmA hAjara nathI tyAM ahaMkAra hAjara hoya che. ane je kriyAmAM AtmAnI hAjarI che tyAM ahaMkAra vilIna thaI jAya che. samya&tvanI prAptithI ahaMkAranI maraNapathArI thAya che. samyaktva pAmyAthI ahaMkAranA hAtha-paga kapAI jAya che. samyaktva guNa Avyo eTale AtmA dekhato thayo, teNe potAnuM ghara joI lIdhuM. jIva samakitanA abhAvamAM deharUpI 2010_05 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyojyakaraNa 289 pArakA gharamAM AtmatvanI - potApaNAnI buddhi karIne jIvato hato ane pArakA gharamAM rahIne badhuM karato hato. samakita pAmatAM pahelAM dehAtmabuddhi svarUpa ahaMkAra hovAthI padArthano bodha svaccha nathI hoto. ahIM jJAna adhUruM hoya che, mATe aspaSTa hoya che ane ahaMkArathI bhaLeluM hoya che mATe asvaccha hoya che. A jIve potAnI buddhimAM je vastuno je rIte svIkAra karyo hoya te rIte ja vastune mAne che. padArthanA bIjA svarUpane svIkAravA jeTalI nayaSTino tenAmAM vikAsa thayelo hoto nathI. padArthanA viruddha dharmonA yathAyogya samAdhAna mATenI niyaSTi samyaktvIne prApta thAya che. padArthanA anaMtadharmo che te gauNa - mukhyabhAve rahetA hoya che te dareka dharmone jovAthI padArthano yathArtha bodha thAya che. dA.ta. mATIno ghaDo che temAM A ghaDo mATIno che, ziyALAno che, amadAvAdano che, rAmalAlano che, kuMbhArano che ema judI judI apekSAe tenuM varNana thaI zake che. utpattinI apekSAe A ghaDo mATIno che ema kahyuM, banAvanAranI apekSAe A ghaDo kuMbhArano che ema kahyuM, vecI dIdhA pachI mAlikInI apekSAe rAmalAlano che ema kahyuM, kALanI apekSAe ziyALAno che ema kahyuM. kSetranI apekSAe A ghaDo amadAvAdano che ema kahyuM. A badhI vivekSAo che. vipakSA bheda badhA no satya che. anaMtadharmAtmaka padArthanA kayA dharmanI vivakSAe tame vAta karo cho te samajI lo. jene sAmA mANasanA dRSTikoNane samajavAnI taiyArI nathI te potAnI mAnyatAne AgaLa karIne visaMvAda Ubho kare che. saMgharSo UbhA kare che, saMklezo UbhA kare che. eka vyakti che te potAnA nokaranI apekSAo zeTha che, paNa potAnA zeThanI apekSAe te nokara paNa che. Ama viruddha dekhAtA dharmo paNa eka vyaktimAM bhinna bhinna apekSAe hoI zake che. sukhI thavAnA upAya * laDAI thAya tevuM bolavuM nahi. - devuM thAya tevuM kharcavuM nahi. . - mAMdA thAya tevuM khAvuM nahi. - pApa thAya tevuM karavuM nahi. * bane te ApavuM paNa jAmIna thatAM vicAravuM. 2010_05 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa satya ne sAdhanA satya jenI pAse nayadaSTi nathI tene samAdhAna thatuM nathI, tene jaldI kaSAyo udayamAM AvI zake che. A nadRSTi ApaNA matijJAnane mulAyama rAkhe che. matijJAnane mulAyama rAkhavuM e mokSamArga che. matijJAnamAMthI karkazatA kADhI nAkhavAthI ja mokSamArgamAM UbhA rahI zakAze. tame nokaranI eka nabaLI kaDI joI. tamArI dRSTithI te vAta sAcI paNa che paNa te nokara bIjI ghaNI rIte upayogI paNa che te jotAM AvaDe to tenA pratyenI karkazatA nA Ave. A rIte bhinna bhinna dRSTithI jotAM AtmAne mokSamArgamAM upayogI dRSTithI jotAM zIkhavAnI jarUra che. svarUpasatya game te hoya paNa sAdhanA satyane svIkAravAthI AtmAno vikAsa zakya bane che. svarUpa satya padArthanI, ghaTanAnI, prasaMganI vAstavikatAnuM darzana kare che. jyAre sAdhanA satya sva-parane karmabaMdha kevI rIte na thAya te rIte prasaMgane mUlave che. sItAjIne prapaMcathI rathamAM mokalI ne bharajaMgalamAM choDI devAyAnI ghaTanAne sItAjIe kaI rIte mUlavI che ? Aryaputra pAchaLa rathamAM yAtrA mATe Ave che, ApaNe AgaLa javAnuM che ema bahAnuM kADhIne sItAjIne jaMgalamAM laI javAyA che. tyAre sItAjI ADuMavaLuM kaMI vicAratAM nathI paNa Aryaputrane saMdezo pAThave che ke koInI vAta sAMbhaLIne mAro tiraskAra karyo emAM to mArA karmano udaya kAraNa che paNa mithyAtvInI vAto sAMbhaLIne jainadharmano tyAga kadI na karatA. Ama karmabaMdhane rokanArA, sva-parane azubha karmonI udIraNA na karanArA A sAdhanA satyane jotAM AvaDI jAya to jIvano vikAsa aviratapaNe thaI zake che. sAdhaka mohanIyakarmanA kSayopazamathI padArthane evI rIte joI zake che ke kyAMya karmanI pakaDamAM na Ave ane jIvana saDasaDATa AgaLa vadhe. sAdhakano sAdhanA dvArA ahaMkAra nIkaLI jAya che, AtmAnuM svarUpa oLakhAya che. AtmAnaMdanI anubhUti thAya che paNa A badhuM jinazAsananI vaphAdArIthI zakya che. moharAjAnI vaphAdArIthI doSanI vRddhi thatAM du:khanI anubhUti thAya che. bauddhadarzane AtmAne kSaNika mAnyo - anityatAno Agraha rAkhyo. vedAnta darzane AtmAne ekAnta nitya mAnyo - nityatAno Agraha rAkhyo. A mAnyatAbheda che. badhAM darzana ekAMtavAdanA pAyA upara che. jainadarzana anekAMtavAdanA pAyA upara che. AtmAne vairAgya pamADavA mATe jagatanI kSaNikatAno bauddhadarzane vicAra karyo hota to vAMdho nathI paNa jagatanuM svarUpa evuM batAvyuM tyAM vAMdho che, e eno ekAMta che. evI rIte vedAMta-darzane 2010_05 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa satya ne sAdhanA satya 291 mokSanI laganI lagADavA mATe saMveganI prApti mATe AtmAnI nityatA batAvI hota to vAMdho na hato paNa jagatanI vyavasthA mATe niyatA lAvyA tethI jagatanI nityAnitya vyavasthAno apalApa thayo. A khoTuM che. AtmA dravyArthika nayathI nitya che ane paryAyArthika nayathI anitya che. ApaNo AtmA 84 lAkha yonimAM rakhaDI rahyo che te tenI nityatA che ane manuSya vagere bhavomAM sAdi-aMta paryAyavALo rahe che. e tenI anityatA che. caitanya pote nitya che cAhe to saMsAraparyAyamAM hoya ke cAhe to mokSaparyAyamAM hoya. paNa AtmA anAdi - anaMta - svayaMbhu, anutpanna, avinAzI, arUpI caiitanyadravya che. karma saMge janma - maraNa, utpAda - vyayarUpI dehamAM jakaDAvAnuM bane che. ane A jJAnAvaraNIya dravyakarmo paNa rAgAdi bhAvakarmone AdhIna che ane A bhAvakarmo paNa nokarma rUpa dehanI Asaktine AdhIna che. amArI pAse nayaSTi che, samAdhAnadRSTi che eTale game tevA padArtho Ave ame ene nyAya ApI zakIe chIe. jainadarzanamAM janmyo hoya chatAM paNa jene potAnA jIvanamAM niyaSTino ughADa nathI, AtmAnuM mahattva samajAyuM nathI, tene kyAre kayA padArthamAM pakaDa AvI jaze te kahevAya nahIM. emAM paNa asatu tattvanI pakaDa AvI to bhAre mithyAtva hovAnuM ane te jIva yoganI pahelI daSTimAM paNa nathI Avyo ema samajavuM. AtmakalyANamAM upayogI cIjanI pakaDa rAkho e to sAttvikatA che. AcArano Agraha rAkhI zakAya. marI jAuM to paNa paccakhANa na mAMguM, marI jAuM to paNa juThuM na boluM, marI jAuM to paNa corI na karuM. sAdhanAmAM Agraha rAkhI zakAya ane A rIte sattva phoravavAthI ja kSapakazreNI maMDAze. je viSaya spaSTa nathI paNa jIvana jIvavAmAM sahAyaka che temAM mAnyatAbheda evo na rAkhavo ke je bheda tamane AtmakalyANathI nIce utArI de. jema jIvanamAM vairAgyanI jarUra che tema kadAgrahano, Agrahano, pakaDano, ajJAnano tyAga paNa atizaya jarUrI che. vairAgya hoya ane sAthe kadAgraha - ajJAna hoya to paNa AtmakalyANa sudUra che. - ajJAnI evA mithyAtvIne nayaSTino ughADa na hovAthI ahaMkArathI vAsita bodha rahevAno ane te vakhate svarUpano AnaMda kyAMthI hoya ? mokSamArgamAM AgaLa vadhavuM hoya to kadAgrahane toDatAM zIkho, sthirAdeSTi AvI gaI, nayavAda AvI gayo, tyAM AtmA oLakhAyo, vivakSA bhedo khulI gayA, samAdhAnadRSTi AvI gaI. samyagdaSTi sarvatra samAdhAna zodhe. samAdhAnanI kaLA tene hastagata hoya. mithyAtvI potAnA kadAgrahanA kAraNe sarvatra kleza ane saMgharSano mArga pakaDe. 2010_05 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pahelI cAra dRSTimAM darzanabheda kema? pachInI cAra dRSTimAM kema nahIM ? - jeo jainadarzana nathI pAmyA. nayavAda nathI pAmyA ane padArthano sUkSma bodha paNa nathI pAmyA ane mATe viSayane nayavivakSAthI bhale spaSTa na karI zake paNa jo tene granthibheda thaI gayo che to tene AtmAnI anubhUti thayelI samajavI. tene spaSTapaNe samajAyeluM hoya che ke pAMce IdriyonA anukULa ke pratikULa viSayomAM sukha nathI. viSaya ane kaSAyamAM to AtmAnI mAtra viDaMbanA ne nAlezI che A bodhathI tene samatAmAM ja sukha jaNAya che. samatAnI pariNati AtmAmAM pragaTAvavA mATe te prayatna karato hoya che. anyadarzanamAM rahelAne A rIte jinavacananI zraddhA che ane tethI navatattvomAM zraddhA AvI gaI samajavI. kAraNa ke AtmAnA guNomAM ja sukha che evI pratIti thatAM mokSa = AtmAnuM zuddha svarUpa e upAdeya banI gayuM ane te prApta karavA mATe saMvara ane nirjarA paNa upAdeya banI gayAM. saMsAranA padArthomAM ane saMsArI vyaktiomAM sukha nathI, A mAnyatA nakkI thavAthI saMsAra svataH heya banI gayo. Ama heya - zeya - upAdeyanA yathArtha viveka rUpa samakita tene prApta thayuM ema samajavuM jarUrI che. navatattva bhaNyA eTale samakita thayuM ema nathI paNa navatattvane A rIte AtmAmAM joDavAthI samakita thAya che. jIvanuM zuddha svarUpa e mokSa che ane ene prApta karavA mATenAM vacalAM sAta tattvo che. - jIvane pUrNa svarUpanI prApti na thAya tyAM sudhI puNyAnubaMdhI puNyanI mokSanA vaLAvA tarIke jarUra che. jyAM sudhI pApatattva paDyuM che tyAM sudhI enA pratipakSI banIne AtmAnuM rakSaNa karavA mATe puNyAnubaMdhI puNyanI jarUra che. pApatattva gayA pachI puNyatattvane kADhavAnI jarUra nathI. oTomeTIka nIkaLI jAya che. jema divela pIvAthI maLa nIkaLI jAya che; divelane kADhavA mATe kaMI levAnI jarUra nathI te maLanI sAthe ja kArya patAvIne nIkaLI jAya che. zaMkA : Ama puNyapApa baMnenA nAzathI mokSa thAya che to pachI zrI namaskAra mahAmaMtramAM savapAvappaNAsaNo" kema lakhyuM ? "sabU mUUTIFsat zA mATe na lakhyuM ? enA samAdhAnamAM samajavuM ke zrI namaskAra mahAmaMtra ane temAM birAjamAna paMca parameSThI padanA AlaMbanathI samakita pragaTe che. mithyAtvano nAza thAya che ane mithyAtva e AkhA saMsAranI jaDa che, teno nAza thatAM vadhumAM vadhu apAIpudgalaparAvarnamAM jIvano mokSa thAya che. ane A rIte sarvapApano nAza thAya che. vaLI pApanI vRtti ane pravRtti e saMsAra che. jagatanI aMdara jIvonI 2010_05 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa satya ne sAdhanA satya 293 pApavRtti e nizcayathI saMsAra che ane jIvonI pApanI pravRtti e vyavahArathI saMsAra che. A pApanI pariNatine dUra karavA mATe zubha pravRtti karavI paDe che, pApanI pravRttine dUra karavA mATe zubhavRtti pariNAma karavA paDe che. e jo na kare to jIva mokSanA badale nIce Utarato jAya che. A pApanI pariNati e pApano baMdha karAve che ane duHkha Ape che. pApanI pariNati sAme puNyanI pariNati ane pravRtti UbhI karavI ja paDe. jyAM sudhI yoga che tyAM sudhI pravRtti che ane karmabaMdha che. mATe ja yogano viveka AvakArya bane che. saMpUrNa kriyA rahita ayogI avasthA to caudamA guNasthAnake pAMca hRsvAra, "a, i, 6, , lU' bolavA jeTalA kALavALI avasthA che te pahelAM mana, vacana, kAyAnA yogo che ja. ane mATe ja yogono viveka jarUrI che. upayogAzrita ekalo nizcayadharma jainadarzanane mAnya nathI. kRtajJatAnI saravANI bhUlo bhale bIjuM badhuM, mA-bApane bhUlazo nahi, agaNita che upakAra enA e kadI vIsarazo nahi. asahya veThI vedanA, tyAre dIThuM tama mukhaDuM. e punita jananAM kALajAM, patthara banI chuMdazo nahi. kADhI mukhethI koLiyo, moMmA daI moTA karyA, amRta taNA denAra sAme jhera kadI uchALazo nahi khUba laDAvyA lADa tamane, koDa sau purA karyA, e koDanA puranAranA, koDa puravA bhUlazo nahi. lAkho kamAtA ho bhale, paNa mA-bApa jenA nA TharyA, e lAkha nahi, paNa rAkha che, e mAnavuM bhUlazo nahi. saMtAnathI sevA caho, to saMtAna cho sevA karo, jevuM karo, tevuM bharo, e bhAvanA bhulazo nahi. bhIne sUI pote ane suke suvADyA Apane, evI amImaya AMkhane, bhUlIne bhIMjavazo nahi. puSpo bIchAvyA premathI, jeNe tamArA rAha para, A rAhabaranA rAha para, kaMTaka kadI banazo nahi. dhana kharacatAM maLaze badhuM, paNa mAtapitA maLaze nahi. enA punita caraNotaNI, cAhanA kadI cUkazo nahi. 2010_05 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM vizada svarUpa jainadarzana to vyavahAra-nizcaya, pravRtti-nivRtti ubhaya rIte dharmanI sAdhanA batAve che. vyavahArathI nizcayathI pravRttirUpa nivRttirUpa pravRttirUpa nivRttirUpa paMcAcAranuM pAMca cAra sAmAyikamAM viSaya pAlana avratathI rahevuM kaSAyathI aTakavuM nivartana pariNAma pravRtti rUpavyavahAra dharmamAM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra ne bAhya ane atyaMtara prakriyAthI samajavA jarUrI che. bAhya jJAnAcAramAM navakAramaMtrathI caudapUrva jeTalo abhyAsa karavo ane te paNa kAle, viNaye vagere ATha AcArone sevavApUrvaka karavo. upadhAna-pUrvaka bhaNavuM joIe. AnAthI e phalita thAya che ke upadhAna e paisAno dhumADo nathI paNa jIvamAM pAtratA keLavavA mATenI prakriyA che. jeo A satyane samajatA nathI teo upadhAna karavA - karAvavA mATe ullasita thatAM nathI. vyaMjana, artha ane tadubhayanA AcAra paNa jIvane aMtarmukha banAvavAmAM upakArI che. je kriyA karatA hoIe temAM AvatAM sUtro ne spaSTa bolavAM joIe, tenA arthanuM AlaMbana levuM joIe. arthAlaMbana e bhAvazuddhi ane vRddhi mATeno amogha upAya che ane "tadubhayathI arthane anurUpa pariNati UbhI karavI joIe. dA.ta. siddhANaM buddhANaM sUtra bolatA hoIe tyAre, "sirasA viMde mahAvIra" evo pATha Ave tyAre spaSTapaNe sUtra bolavuM e "vyaMjana' nAmano jJAnAcAra, pachI teno artha vicAravo ke huM mastaka vaDe zrI mahAvIra prabhune namaskAra karuM chuM' A arthAlaMbana thayuM ane namaskArano bhAva lAvavo e tadubhaya AcAra thayo. sAco namaskAra parAdhika svApakarSa bodhAnukuLa vyApAra svarUpa hoya che. eTale zrI arihaMta prabhu e ApaNAthI atyaMta mahAna che emanA guNonA avalaMbanathI potAnA doSono vicAra karI dUra karavA e bhAva namaskAra che. AvI pariNati e "tadubhaya' nAmano AcAra che. vaLI gurunA nAmone, kAmone oLavavA nahi e anindava nAmano AcAra che. A badho jJAnAcAra che. bAhya jJAnAcAranuM mALakhuM ATaluM moTuM che. abhyatara jJAnAcAra to satata nirvANa padanI jhaMkhanA svarUpa che. 2010_05 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM vizada svarUpa 25 jJAnasAramAM pAMcamA jJAnASTakanA bIjA zlokamAM kahyuM che, nipApamaye kAvyate yamurkhaduHA tava jJAnamutkRSTa nirvabhyo nAsti mUsA " covIse kalAka mokSapadanI jhaMkhanA e ja utkRSTa jJAna che. bIjA adhika jJAnano amane koI Agraha nathI. ane A atyaMtara jJAnAcAravALo svabhAvanI prApti karAvanAra evA saMskArone lAvI ApanAra jJAnane ja mahattva Ape che. A atyaMtara ane bAhya jJAnAcAranuM sevana karavuM atyaMta jarUrI che. munine paNa pAMca prahara sudhI svAdhyAya karavAnuM vidhAna ja jJAnAcAranA mahattvane puravAra kare che. darzanAcAra khUba vyApaka che. dRSTipathamAM je je padArtho Ave che tenA pratye yogya abhigama rAkhavo te darzanAcAranI vyApaka vyAkhyA che ane niHzaMka vagere ATha AcArothI te sevavAno che. sau prathama paMcaparameSThI pratye pUjyabhAva ane bhaktibhAva rAkhavAno che. zrAvakAdi pratye vAtsalyabhAva rAkhavAno che. sarva jIvo pratye maitrIbhAva rAkhavAno che. guNAdhika pratye pramodabhAva sevavAno che. guNahIna ane puNyahIna jIvo pratye karuNA karavAnI che. avinIta, kaThora, uddhata, kaThora ane naThora jIvo pratye mAdhyastha pariNati karavAnI che. anya mAnavo pratye mAnavatAnA bhAva karavAnA che. duHkhI pratye dayA, dAnAdinA bhAva karavAnA che. upakArI pratye kRtajJatAnA bhAva karavAnA che. mitro pratye vizvAsapAtratA lAvavAnI che. zaraNya pratye zaraNarUpa banavAnuM che. pagnendriya tiryaMconuM pAlana, poSaNa, ane rakSaNa karavAnuM che. vikasendriya jIvonuM rakSaNa karavAnuM che. ekendriya jIvamAtra pratye brahmadaSTi karavAnI che. zarIra pratye anAtmabuddhi karavAnI che. Indriyo pratye jitendriyatA sevavAnI che. viSayo pratye vairAgya keLavavAno che. kaSAyo pratye upazamabhAva keLavavAno che. jagatanuM darzana karI saMvega lAvavAno che. kAyAnuM darzana karI azucibhAvanAthI vairAgya bhAvavAno che. pudgala pratye anAsakti keLavavAnI che. yogya AtmAonI bhUlone karuNAbuddhithI sudhAravAnI che, ayogyanI 2010_05 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 bhUlo pratye upekSA keLavavAnI che. saMsAranA banatA prasaMgomAM jJAtA - dRSTAbhAva keLavavAno che ane dehanI pravRttinA sAkSI banavAnuM che. bIjAnI bhUlo pratye upekSA keLavavAnI che. bAhya darzanAcAra ane atyaMtara darzanAcAra baMnenuM sArI rIte pAlana karavAthI sarva jIvo siddha samAna dekhAya che. graMthibheda najIka Avato jAya che. Ama jagatanuM darzana mohAdhInapaNe na karavuM e darzanAcAra nAmano dharma che. cAritrAcAramAM sAmAyikathI mAMDIne jinakalpI cAritra sudhI bAhya cAritrAcAramAM sthira thaIne jIve atyaMtara cAritrAcAramAM pahoMcavAnuM che. A mATe savAso gAthAnA stavanamAM kahyuM che ke, "jJAnadazA je AkarI, teha caraNa vicAro, nirvikalpa upayogamAM nahIM karmano cAro." matijJAnanA upayogamAM rAga, dveSa, moha, IrSyA, mAna, svotkarSa, parApakarSa rUpa mAyAnA, ajJAnanA, asamAdhAnanA vikalpo dUra karavAnA che. tapAcAramAM bAhyatAmAM anazana uNodarIthI saMlInatA sudhI jIve vIrya phoravavAnuM che. anazanamAM AhArano tyAga che. uNodarImAM AhAranA pramANamAM quantitymAM alpatA che. vRttisaMkSepamAM AhAramAM dravyasaMkoca che. rasatyAgamAM AhAramAM AsaktimUlaka vigaIno tyAga che. kAyaklezamAM dehane kaSTa ApavAnuM che. saMlInatAmAM dehanI sukhazIlatA, bhogamayatAno tyAga che. atyaMtara tapAcAramAM prAyazcittathI kAyotsarga sudhI javAnuM che. icchAnA nirodhapUrvaka nijaguNamAM ramaNatA karanAra samatAvAna AtmA tapaguNano AsvAda karI zake che. varyAcAra e svataMtra AcAra nathI paNa badhA AcAramAM anusuta che eTale jJAna, darzana, cAritra ane tapanI pravRttimAM vIrya gopavyA sivAya, ullAsathI bhagavAne kahelAM kAryo karavAnAM che ane niSedhelAM kAryothI pAchA pharavAnuM che. nivRtti rUpa vyavahAra dharmamAM pAMca avratathI aTakavAnuM che. hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigrahathI viramavAnuM che. pratyeka kriyAmAM vidhi, niSedha hoya che. vyavahAra dharmamAM paNa pAMca avratathI aTakavApUrvaka paMcAcAranuM sevana karavAnuM che. mATe ja paMciMdiya sUtramAM zrI gaNadhara bhagavaMtoe lakhyuM che ke, 2010_05 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM vizada svarUpa 297 paMcamahatvajuto paMcavihAyArapAlaNasamantho." pApanI jema puNya paNa choDavAnuM che. are koIpaNa vyavahAra toDavAno nathI ane badho vyavahAra krame krame choDavAno che enuM lakSya hoya to jIvane viveka AvyA vagara rahe nahi. pApane haThAvavA puNyanI jarUra che, AnA samarthanamAM zAstrakAra eka prasaMganuM bahu romAMcaka varNana karatAM kahe che, mAravADanI ujjaDa bhUmi hoya. lUMTAruno bahu bhaya hoya; paisA, mAla, milakata lUMTAI jAya evI saMpUrNa saMbhAvanA hoya, sTezanathI gAma dUra hoya tyAre DAhyo mANasa rastAmAM sAthe cokiyAta rAkhe, vaLAu rAkhe, vaLAvo koNa banI zake ? je coronI jamAtane barobara oLakhato hoya te vaLAu banI zake. coronI sAme pratyAghAta rUpe coro jevo hAkoTo kare tevo ja sAmo paDagho Ape eTale coro samaje ke A to ApaNane oLakhe che eTale pelA bhAgI jAya. prazna : vaLAvo kyAM sudhI rAkhavAno ? uttara : jyAM sudhI bhaya hoya tyAM sudhI vaLAvo rAkhavo paDe. pApa karmo luMTArA che, puNyakarmo e vaLAvA che. tamAre kyAM javuM che ? tamArA ISTasthAna rUpa ghara samAna mokSa che. mokSe jatAM pApakarmo, viSayo, kaSAyo e lUMTArA maLavAnA che tene jabbe karavA mATe, jambe na thAya tyAM sudhI ApaNane puNyakarmonI sahAyanI jarUra paDe che. vaLAvAne koI potAnuM ghara batAve nahIM. mokSa rUpI ghare javA mATe kSapakazreNI Ave eTale ghara dekhAya che. puNyakarma e paNa che to coranI jAta. ene ghara na batAvAya. tame kSapakazreNImAM Avo eTale puNyakarma kahe, huM jAuM chuM. kSapakazreNI sudhI ja copaDelA puNyanI jarUra che. lUkhA puNyanI jarUra nathI. pApanubaMdhI puNya e lUkhuM che. bahu kharAba che. mArI nAMkhaze. mAmUlI puNyathI rAjI thavA jevuM nathI. zubhabhAvothI paNa rAjI thavA jevuM nathI. jyAM sudhI ghara na maLe tyAM sudhI puNyAnubaMdhI puNya sAthe rahe che. tamane samyagu tattvano roga - Adara - bahumAna pedA thayo. A bahumAnanI tAkAta che ke jIvanI badhI nabaLI kaDIone toDI nAMkhe che. kSapakazreNI AvI eTale parasALamAM peTho pachI puNya - pApa badhA kacarA vALIjhUDIne sApha karavAnA rahe che. kSapakazreNImAM puNya baMdhAya paNa ene kazuM gamatuM ja nathI, ene to svarUpanI tAlAvelI che. puNyanI dharAra upekSA che zrI navakAramaMtra sarvapApano nAza kare che. A vAta vyavahAranaye siddha kare che. digaMbaro to puNyane mAnatA nathI emane mate to savaka--paNAsaNo lakhavuM jarUrI hatuM !!! 2010_05 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 navakAra zAzvata che, navakAramAM nava pado che, navakAranA 68 akSara che. pAMca pada sAcAM che ke nava pada sAcAM ? pAMcanI ja jarUra che ke bAkInAM cAra padanI paNa jarUra che ? pAMca padanA kathana pachI AkAMkSA UbhI rahe che. AkAMkSAnuM samAdhAna pachInAM padothI maLe che. sarva pApano nAza karanAra A namaskAra che ane mATe sarva maMgaLomAM utkRSTa maMgaLa che. pApa jevuM kharAba koI tattva nathI ane pApano nAza kare tevuM zreSTha tattva bIjuM koI nathI. namaskAranuM phaLa na batAvo to temAM pravRtti koNa kare ? mATe nava pado sAcAM che ane nava pado kahyA pachI AkAMkSA UbhI rahetI nathI ane pAMca padonI zraddhA thAya che. A vAtane dRSTAMtathI samarthana karI batAve che. eka bhAI che, abajopati che, bahu paisA che, udAra che ema oLakhANa ApIe to kevI zraddhA thAya ane pachI kahe ke emanI udAratA to TocakakSAnI che. mArA, tamArA jevA badhAnAM ja duHkho ane praznone sArI rIte tatkALa pheDI nAkhe che. A vAta kahyA pachI kevI zraddhA thAya ? bIjI vAta sAMbhaLyA pachI tenI du:khanAzaka zaktinA kAraNe ananya zraddhA thAya che tema zrI namaskAra mahAmaMtranI sarvapApanAzaka zakti ane sakaLa maMgaLanA ghara samAna zaktine sAMbhaLatAM zraddhA deDhatara bane che. mATe navapadavALo navakAra hovo joIe. anya darzanamAM paNa samatAmAM ja sukha che, samatA ja jarUrI che ane upAdeya che evuM mAne che. kSaNikadarzana paNa ziSyone jagatanI kSaNabhaMguratA batAvIne samatA ja karavAnuM zIkhavADe che. samatAmAM ja sukha che. viSamatAmAM duHkha che. paNa Akhare phaLa to eka ja che tene batAvavAnI rIto judI hoI zake che. A nadaiSTi kahevAya. je naigamAdi naya samajI zakato nathI, samajAvI zakato nathI chatAM paNa jo granthibheda thayo che to tenAmAM niyaSTinuM pariNamana che ja ane enA phaLa svarUpe samAdhAnanI kaLA dvArA te samatAne siddha karI jANe che. sthirAdi dRSTi AvyA pachI kaSAya thavAnI saMbhAvanA ochI. jainadarzana anekAMtadarzana hovAthI tenI pAse vastuno yathArtha anaMtadharmAtmaka bodha hovAthI ekadharmavALAM badhAM darzanone te te nayathI svIkAre che, sAcAM mAne che. naigamanayamAMthI taiyAyikadarzana nIkaLyuM che. paryAyArthika nayamAMthI bauddhadarzana nIkaLyuM che. dravyArthika nayamAMthI vedAntadarzana nIkaLyuM che. te mATe "ene AyA', brahma sat jagata mithyA' kahe che. para saMgrahanayathI vedAMtadarzana saMmata badhA 2010_05 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM vizada svarUpa 299 AtmAne ekapaNe jainadarzana svIkAre che. aparasaMgrahanayathI sAMkhyadarzana mAnya prakRti ane puruSanI vAta paNa svIkAre che. vAcakane prazna e thaze ke anyadarzanonI vAta jainadarzana nayadeSTithI svIkAre che to pachI kyAM to baMne sAcA hovA joIe, kyAM to baMne khoTA hovA joIe. tame jainadarzanane anekAMtadarzana mAnI satya kaho cho ane enI vAtane mAnatA anyane asatya kaho cho to A bheda zAthI? prazna bilakula vyAjabI che. anyadarzana potAnI vAtane te te nayanA AlaMbane svIkAre emAM jainadarzanane koI matabheda nathI paNa jainadarzana A vAtane svIkArIne anya dRSTione gauNa bhAve svIkAre che. mATe ja te satya sudhI pahoMcI zake che. eka strI e mAtA, putrI ane patnI traNe dharmothI yukta che. hA, apekSA judI che e vAta sAcI, eTale ke mAtAnI apekSAe putrI che, putrInI apekSAe mAtA che ane patinI apekSAe patnI che. A apekSita vAta mukhyarUpe sAcI hovA chatAM gauNa bhAve badhA ja vikalpo sat che evuM nahIM mAnavAthI anya nayo durnaya bane che tyAre jainadarzana sunaya bane che. zrI bhagavatI sUtranA maMgalAcaraNamAM mATe ja kahevAyuM che ke, ""sarva mithyAdarzanonA samudAya rUpa jaina pravacananuM bhadra ho." AtmA jyAre manuSya rUpe anitya che tyAre ja AtmatattvathI nitya che Ama nityAnitya aMza bhinna bhinna dRSTithI svIkAra karanAra jainapravacana suMdara che. vyavahAranayathI jIva karma bAMdhe che, bhogave che, ane teno nAza kare che, A vAtanI sAthe sAduvAdIe e paNa samajavuM joIe ke nizcayanayathI jIva karma bAMdhato nathI, bhogavato nathI to nAzanI vAta to Ave ja kyAMthI ? Ama baMne dRSTine sAthe ja rAkhIe to satyabodha thaI zake che. vyavahAranayathI TocakakSAe amaryAdapaNe gayelA sAdhako nizcayanayanA vikalponI sAdhanAthI vaMcita rahe che. jIva potAnA guNaparyAyamAM ja pariNAma pAme che. pudgalAdinA varNAdimAM pariNAma pAmI zake ja nahIM. A vAtanA AlaMbanathI teo vairAgyane daDha karI zakatA nathI. to bIjI bAju ekAMta nizcayanayAvalaMbIo vyavahArano apalApa karatAM yogano viveka cUkIne azubha karmo bAMdhI, tenA phaLa svarUpe duHkho bhogavIne mokSathI vaMcita rahe che. bIjA nayano apalApa karanAra potAnuM ja astitva gumAvI de che. jyAM nayaSTi nathI tyAM ahaMkAra che, "huM mAnuM chuM te ja sAcuM che.' e mithyAtva che. bIjAnA abhigamane mukta rIte sAMbhaLavA, samajavA ane yogya 2010_05 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 lAge to svIkAravA mATe sAdhake taiyAra rahevuM joIe. A ja syAdvAdanI upAsanA che. saMsAramAM paNa tame tamArA AgrahathI cAlo cho mATe duHkhI thAva cho. vicArono Agraha na rAkhatAM sAkSIbhAva rAkho. Be the witness of your thoughts, not the victim of your thoughts. daSTinI keLavaNI e adhyAtma che. tamArI mAnyatAthI bIjAnI mAnyatA judI hoya tyAM vicAro ke te koIka dRSTithI sAco che ke nahIM ? te zodhatAM AvaDI jAya to vAda - vivAda - kleza jhaghaDo badhuM baMdha thaI jAya ane tame jo tamArI vicAradhArAne vaLagI ja raho to jIvanamAM azAMti vadhI jaze. ane sAmo mANasa dhAro ke koI dRSTithI sAco nathI to paNa vAda karavo nahIM, tene khoTA kahevA nahIM, kALa vilaMba karo. tenI khoTI vAtane kahevA mATe dravya - kSetra, kALa, bhAva badhuM jovuM paDe che. sArI vAta kahevAmAM dravya - kSetra - kALa - bhAva jovA paDatA nathI. tame bahu sArA cho, tame udAra cho, dAnavIra cho, paragaju cho, evuM kahevA mATe dravyAdi jovA paDatAM nathI. e to saune game che. paNa koIne phaTa daIne khoTA kahevAthI tene du:kha thaze, kleza thaze, saMgharSa thaze. tyAM dhIraja rAkhavI joIe. satya e kahevAnuM nathI hotuM, jIvavAnuM hoya che. yogya vyaktine apekSA hoya to kahevAnuM hoya che. meleriyAnI sAme kvInAIna kaDavI cIja tenA pratikArarUpe zodhI paNa ene sugara koTeDa karI ApavI paDe che. lUkojhanA bATalAmAM ApavI paDe che to ja te bIjAthI svIkArya bane che. DaoNkTare paNa koInA peTa upara charI mUkavI hoya to klorophorma ApavuM paDe che. basa, tevI ja rIte ja cIja jene gamatI nathI tene te cIja ApavI hoya to dravyAdi jovA paDe. sAmenA daSTikoNane vicAryA pachI tenA hita mATe bolavAnuM che. sonAnI lagaDI paNa dhagadhagatI bheTa na apAya. tamane sAruM lAge eTalAmAtrathI bolAya nahIM. AmAM jIvanuM hita thAya mATe bolavAnuM che. samyakatva pahelAM ahaMkAra hoya che. samyakatvanI gerahAjarImAM A ahaMkAra bIjAnA spoTa upara ghA karyA kare che ane jyAre potAnA spoTa upara ghA Ave che tyAre chaMcheDAya che. bIjAnA spoTa upara ghA karavAmAM ahaMkArIne AnaMda Ave che. paraMtu e tAmasabhAva che. ene bIjAne chaMcheDavAmAM AnaMda Ave che. samyakatvI koInA spoTa upara ghA karato nathI ane koI tenA spoTa upara ghA kare to samAdhAna karI, jatuM karI AgaLa vadhe che. sAta no e ApaNuM jIvana 2010_05 F or Private & Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM vizada svarUpa 301 che, daSTi che, sAdhanA che. kyA samaye kayA nayano upayoga karavAthI ApaNane samAdhi rahe ne sAmAne samAdhi rahe e samyakvInuM jIvana che. jeNe paramAtmasvarUpa AMzika paNa anubhavyuM che te bIjA kevA che ?' evI carcAmAM paDatA nathI. AtmA, paramAtmA carcAno viSaya nathI paNa anubhUtino viSaya che. jaMbuvijayajI ma.sA.ne ghaNAM varSo pahelAM mahArASTramAM eka sAdhaka AtmAno paricaya thayo. Izvara jagatakta nathI vagere. kahetA pelA sAdhake kahyuM ke mahArAjazrI Izvara e carcA - vicAraNA ke khaMDana - maMDanano viSaya nathI Izvara evI cIja che ke tenuM khaMDana paNa na thaI zake maMDana paNa na thaI zake. teno to mAtra anubhava ja karavAno hoya tyArathI jaMbuvijaya ma.sA.ne e vAta besI gaI ane nakkI karyuM ke IzvaranA khaMDana - maMDanamAM paDavuM nahIM. je cIja anubhavano viSaya che temAM khaMDana - maMDana karI zA mATe zaktine veDaphavI ? e zaktine anubhavavA mATe zA mATe na vAparavI. upAdhyAyajI ma.sA.ne paNa graMthibheda thayo tyAre temanA udgAra itane dIna tuma nAMhI pichAnyo mero janama gayo ajAnameM ! jema sAkara e anubhUtinI vastu che vAda vivAdanI vastu nathI. tenI mIThAzane anubhava karIne AgaLa vadho. 4. premanI eka vizeSatA e che ke e koInI paNa bhUlano kyAreya dastAveja rAkhato nathI. - samarpaNa - saMkalpa - sattva ane sAdhanA, A cAra paribaLo siddhi mATe ati mahattvanAM che. paramAtmAnI bhaktinAM be phaLa che. pahelA naMbaramAM du:kha Ave ja nahi. bIjA naMbaramAM du:kha kadAca Ave toya e du:kharUpa lAge ja nahi. * AvatI kAla pahelI Avaze ke Avato janma pahelAM Avaze, enI koI AgAhI karI zakAya tema nathI. 2010_05 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA kyAre maLe ? jJAnamAMthI ahaMkAra nIkaLI jAya che tyAre paramAtmAnI upara athAga prIti utpanna thAya che. pahelA guNasthAnaka sudhI ja paramAtmAne carcAno viSaya banAvI jIvanano amUlya samaya veDaphavAnuM bane che. paramAtmA sAdhanAthI meLavavAno viSaya che. jJAna meLavyA pachI paNa jo sAdhanA na karo, AtmAmAM UMDA Utaro nahIM, upayogane aMdaramAM vALo nahIM to paramAtmA nahIM maLe. ahaMkAranI sAthe mamatva paNa choDavuM jarUrI che. ahaM ane mama e moharAjAno maMtra che ahaMkArI ane mamakArIne prabhu maLatA nathI. ahaMkAra ane mamakArane dUra karavA mATe saMsAranA padArthano saMga choDavo jarUrI che. saMsArIno saMga e jherI kITANuono saMga che. tame saMsArIno bahu meLa rAkho cho bahu saMga rAkho cho, te pradUSaNathI cetanA jherI bane che. jherI cetanAthI paramAtmA na maLe. paramAtmAne meLavavA saMga vinA na rahevAya to asaMga banavAnA lakSya satsaMga karo. tame jherI kITANuothI, saMsAranI vAsanAthI grasta cho. ame tamArA saMgamAM sAvadhAna na rahIe to nukasAna thAya ja. AMbAnI DALa ne lImaDAnI kalama be bhegI karIne dharatImAM vAvo to vRkSa lImaDAnuM ja thAya che. amAre paNa tamAro saMga choDavAno che. ame tamAro saMga karIe to zuM maLe ? sAdhanA karavI che ene saMsArIno saMga phAve ja nahIM. saMsAramAM sAdhanA karavI hoya to mauna keLavI lyo. Ama chuTAtuM nathI. mauna levAtuM nathI to tIrthasthAnamAM ekalA cAlyA jAva. saMsAranI lapathI jeTaluM chuTAya teTaluM chUTo. na chUTo to paraloka bhayaMkara che. je nimittone AMkhothI joyA karo cho, jIbhethI jenI joDe vAto karo cho enI AkRti aMdaramAM ramyA ja kare che. gRhasthAvAsa e katalakhAnuM che, rAga-dveSa rUpI zastrothI AtmAnA guNonI satata katala thaI rahI che. te corakhAnuM che. para evA pugala joDe saMbaMdha bAMdhyo che je pudgaladravya trikALamAM kyAre paNa ApaNuM thatuM nathI tenI joDe hakUmata sthApita karelI hovAthI corakhAnuM che. ane paramAM svanI buddhi karanAra pAgala ja hoya che e saMsArano gRhasthAvAsa pAgalakhAnuM che. ene deha maLyo che temAM ahaM ane mamatvanI sAdhanA karI rahyo che. azuci anitya ane anAtmA svarUpa evA deha-pAyakhAnA joDe ceDA karI rahyo hovAthI A saMsAra kArA vAsa che. A badhAmAMthI nIkaLavA prayatna karo. vRtti ane pravRttinuM mauna karo. sulabhaM vAganucAraM maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu yogInAM maunamuttamam // 2010_05 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA kyAre maLe ? vANInuM na bolavArUpa mauna to ekendriyamAM paNa sulabha che. paNa pudgalamAM pravRtti na karavI, ramaNatA na karavI e yogIonuM uttama evuM mauna hoya che. rAganAM nimittomAM maunane dhAraNa karo. anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtvamohanIyanA kSayopazamathI samakita Ave che. samakita AvatAM jIvane svarUpamAM samAI javAnI jhaMkhanA thAya che. jIva aMdaramAM samAI jAya che. saMsArIne saMsAramAM badhuM karavuM paDatuM hoya che. ajJAnIne karavAnuM hoya che, jJAnIne thayA ja karatuM hoya che. tamAre badhuM karavuM paDe che ke thayA kare che, te tapAso thAya' e vijJAna che kirtA-bhoktA bhAva" e saMsAra che, ahaMkAra che. AtmAne saMsAramAMthI kartRtva bhAva nIkaLI jAya che tyAre jJAtA-draSTA bhAva zeSa rahe che. khAtI vakhate paNa huM jAuM evuM na vicAratAM, ""mArI sAkSImAM A zarIre bhojana karyuM" evuM vicArazo to rAga-dveSamAMthI chuTakAro thaze. "nA punimAvAnAM vartA, rASitAni jA. nAnumantA'pi cetyAtmajJAnavAna lipyate katham // " huM nizcayanayathI pugalabhAvono kartA nathI, karAvanAra nathI ane anumodana karanAra paNa nathI AvuM AtmajJAna jenI pAse che te rAgAdithI kevI rIte lepAya ? nizcayathI jIvane svabhAvanuM ja kartRtva hoya che. pugalabhAvanuM kartRtva tenAmAM vyavahArathI che AvuM jANanAra saMsAramAM lapAto nathI ane pharaja cUkato nathI. khAnAro judo che, jonAro judo che. jonAro AtmA che. te svaparaprakAzaka jJAnathI jue che. svaprakAzaka che mATe svane vede che, paraprakAzaka che mATe parane jANe che samyakatvI svane vede che, ane parathI aLago rahe che mATe jJAnI kahevAya che. samakita viNa navapUravI paNa ajJAnI kahevAya. dharma na pAmo to araho paraho athaDAya" phUTabolanI jema kuTAvAnuM che. parane jANavuM e adhyAtma nathI. svane vedavuM e adhyAtma che. oghadRSTi zuM che ? sAmAnyapaNe anAdikALathI jIvomAM oghadRSTi paDelI che. ekeMdriyomAM paNa viSayanI dRSTi, parigrahanI dRSTi, AhAranI, mUcchanI vRttio paDelI hoya che. vanaspatio paNa jyAM khorAka maLe tyAM potAnA mULane laMbAve che. avyaktapaNe oghazakti kAryazIla banI rahe che. samarAditya kevalI caritramAM avAntara kathAmAM eka prasaMga Ave che ke manuSyanA bhavamAM eka jIve parvatanI taLeTI AgaLa sAtaso sonaiyA dADhyA 2010_05 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 hatA. mRtyu pachI keTalAka bhavo pachI eno janma parvatanI Toca upara nALiyerInA vRkSa tarIke thayo ane pachI pUrvabhavanI parigrahanI oghasaMjJAnA baLe teNe potAnAM mULiyAM TheTha jyAM dhana dATyuM hatuM tyAM taLeTI sudhI laMbAvyAM hatAM. Aje manathI te vastuno jarApaNa khyAla nathI. ekendriya che, mATe dravyamAna nathI. chatAM te manuSyanA bhavamAM parigraha saMjJAnA saMskAra kevA daDha karyA haze ke, Aje vyaktarUpe mana na hovA chatAM paNa tyAM taLeTI sudhI potAnAM mULiyAMne laMbAvIne tRptino anubhava kare che. kUvAmAM pAro hoya che, tenA upara sohAgaNa strI jyAre pAnanI picakArI nAkhe che, tyAre pAro UchaLe che ane te vakhate te avyakta AnaMda pAme che. maithunasaMjJAnA prabhAve azoka, bakula vagere vRkSo strInI lAta khAtAM puSpita thAya che. saumya saMgIta sAMbhaLavAthI dUjhaNAM Dhoro vadhu dUdha Ape che evuM Aje vijJAne puravAra karyuM che. pudgalamAM ja sarvasva jonArI daSTi te oghadRSTi che. caramAvartimAM dharma na pAme te pahelAM A oghadRSTi hoya che. dharma sAMbhaLe, dharma bIjAne samajAve to paNa jo AtmAne dharma sparzato nathI to te mithyAtvI che. mithyAtvIne satata karmabaMdha cAlu hoya che kAraNake pAMca IndriyonA viSayo, deha, dehanA bhoga sivAya tene bIjuM kaMI dekhAtuM nathI. te strInuM, kuTuMbanuM pAlana kare paNa AtmAne-cetanane khyAlamAM nathI rAkhato. potAnA ane AzritanA dehanuM ja satata lakSa hovAthI tenI dRSTi oghadRSTimAM Ave che. anaMtakALanA saMskArothI puSTa thayelI A oghadRSTi jIvane karma baMdhAvanArI che. AhArasaMjJA kevI kharAba che. utpattinA prathama samaye jIva kAmaNa kAyayogathI ojahAra kare che. emAMthI zarIra banAve che. pachI nAnuM kuTuMba UbhuM kare che ene khAtara jIvana pUruM kare che. dehadaSTi e ja saMsAra che enAthI anaMtA janma - maraNo thAya che. AtmA paraloka anuyAyI che AtmadRSTi AtmasvarUpanI ruci e mokSamArga che. AkhA jagatane carmacakSuthI jotAM dehabhAva puSTa thAya che ane potAnA nAma, rUpane amara karavA mATe jIva puruSArtha kare che. huM vaktA banIza to nAmanA kIrti thaze. huM jJAnI banIza to samAjamAM status UbhuM thaze. huM vidvAna banIza to mArAM pUtaLAM comera mukAze. paNa tAre enI joDe zuM saMbaMdha che ? tuM mRtyu pAmyA pachI jovA mATe Ubho rahevAno nathI ke, loko mArA nAme zuM kAma kare che ? tuM Aje je vAtAvaraNa UbhuM karI rahyo che te keTalA vakhata mATe che ? sTrakTara nAza pAme che pachI bIjI duniyAmAM cAlyA javuM paDe che. tyAM AmAMnuM kazuM 2010_05 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA kyAre maLe? 305 haze ja nahi, mAtra AtmA - tenAM puNya-pApadi karmo, ane tenA saMskAro vagere haze. jIvanI oghadRSTi jIvane avivekI banAve che, je sAthe AvavAnuM che enI dharAra upekSA kare che ane je mUkIne avazya marI javAnuM che enI sAthe prIti jamAve che. yogadaSTi AvyA pachI jIvane viveka maLe che, sva ane parano AMzika bheda maLatAM jIvano vikAsa thAya che. yogadaSTi samajavA mATe oghadRSTi samajavI paDe. oghadRSTi tIvra hoya tyAre yogadaSTinA zrI gaNeza paNa maMDAtA nathI. adhyAtma AvyA vinA, mArgAnusArI apunabaMdhakAvasthA vinA, yogadRSTinA zrIgaNeza paNa maMDAtA nathI. tame atyAre je kAMI karI rahyA cho te karmasattAno moTo aparAdha che. karmasattAe tamane dIrghakAlikI saMjJA ApI che eTale bhUta-bhaviSya ane vartamAna traNe kALanA hita mATe pravartavAnI zakti ApI che paNa tame AtmAne to taddana bhUlI gayA cho ane dehane kendrasthAne besADI dIdho che emAM paNa vartamAna vyasanonI AsaktithI dehanA bhAvI pratye paNa upekSita cho. mAtra moMmAM masAlo nAkhIne majA mANavI - jaDabAnuM kensara thavuM hoya to bhale thAya. Ama vartamAna AsaktithI avivekI jIvana jIvanAranI dIrghakAlIna saMjJAne AMcakI letAM karmasattAne jarA paNa vAra lAgatI nathI. pachI mAtra vartamAnaviSayaka hetuvAdopadezikI saMjJAmAM jIvana vitAvavuM paDaze. jema kIDIne hAI ve rastA uparanA goLanA TukaDAne khAvAnuM mana thAya che ane doDIne khAvA jatAM TrakanI aDapheTamAM maravAnuM thAya che. tema tame paNa viSayAsaktithI pratikSaNa bhAvamaraNathI marI rahyA cho. jainazAsana pAmyA pachI paNa moharAjAnI vaphAdArI choDazo nahIM to bhavAMtaramAM A zAsananI prApti durlabha banaze. Aje paramAtmAne lezamAtra paNa oLakhatA nathI. hA, kulAcArathI dharma karo cho paNa tamArI ruci saMsArAbhimukha che ke paramAtmAbhimukha ? tene tapAso. adhyAtma zAstra ja duHkhathI mukti apAve che adhyAtma zAstra sivAyanAM artha-kAmane lagatAM badhAM zAstro pApazAstra che. e zAstro AraMbha-samAraMbha karAvI pApa baMdhAve che, enI AsaktithI . jIva saMsAramAM rakhaDe che, ane jIvane duHkhI kare che. adhyAtmazAstra jIvane du:khathI mukta karavAmAM madadagAra bane che. oghadRSTinA prabhAve anAdinI ghareDa cAlu rahe che, khAvuM-pIvuM, eza-ArAma, rAjyakathAdi pramAdanI AdhInatA rahe che. adhyAtma sivAyanA zAstro bhaNavAthI saMjJAnuM ja poSaNa thavAnuM che. saMjJAnuM zoSaNa karanAra adhyAtma ja che. 2010_05 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 jainazAsana e vivekanA zikhare che anyadarzanoe AtmAnI vikAsayAtrA mATe sAmAnyathI cAra AzramonI vAta kahI che. pahelAM paccIsa varSa vidyAzrama, brahmacaryAzrama; pachInAM paccIsa varSa gRhasthAzrama, pachInAM paccIsa varSa vAnaprasthAzrama ane aMtima paccIsa varSa saMnyAsAzrama jainazAsana badhAmAM caMcupAta kare che. gRhasthAzrama ane vAnaprasthAzrama e pharajiyAta na hoI zake. janmajAta vairAgI AtmA, bhavAMtaranI sAdhanA laIne Avyo hoya to brahmacaryAzramathI sIdho saMnyAsAzrama sudhI pahoMcI zake che. vacalA be Azrama marajiyAta hovA joIe. jainazAsana sarva prasaMge ucita mArgadarzana Ape che. vivAha karavA hoya to paNa ucita vivAha karavA. samAna-kuLa-jAti ane bhinna gotrIya joDe lagna karavAM joIe. dhanaprAptimAM paNa nyAyasaMpanna vaibhavane meLavavAno che. dharma-artha ane kAma e trivargamAM abAdhApUrvakanuM mArgAnusArI jIvana hovuM joIe. vivekapUrvakano dharma AtmAne upara laI jAya che. oghadRSTinA prabhAve AjanA buddhimAna pAse paNa viveka nathI. mArgAnusArI saMsArI jIvane saMsAramAM evo dharma na karAya ke jethI tenuM ArthikataMtra sadAya. paisA kamAvAnI sIjhanamAM te dharma karavA besI jAya ane pachI paisA kamAvAnI sIjhana cAlI jAya tyAre paisA vagara kaphoDI sthiti thAya to kevo saMkleza thAya ? ema arthopArjanane mukhya banAvI savAre pAMca vAge nokarIe jAya, overtime kare ane dharmane gauNa kare e paNa vyAjabI nathI. ema gRhastha evo kAmAMdha na banI zake jethI artha ane dharma sadAya. A prAraMbhika kakSAno viveka batAvyo che. je cAritra levAno nathI, gharamAM rahevAno che, artha-kAmane sevavAno che, enA artha puruSArthane nyAya, nItithI nAthavAno che ane kAmapuruSArthane sadAcArathI sAdhavAno che. tenA jIvanamAM viveka bhaLe ane deva-guranI chAyAthI te aLago na thaI jAya, te mATe zAstra A vAto karI che. Aje sukhI zrImaMtoe mAjhA mUkI che. eka bAju paisA Ave ane bIjI bAju deva-gurunI chAyA nIkaLI gaI che. tenuM jIvana kevuM bane ? cAritrathI teo bhraSTa thavA mAMDyA che. Adiza AryasaMskRtithI mahAna che, tapa-tyAgathI mahAna che, deva-gurunI chAyAthI mahAna che. A deza paisA ane vaibhavathI mahAna nathI. AryasaMskRtimAM prAtaHkALe vahelA UThe, be prahara dharma kare pachI arthopArjananI jarUra hoya te bAra vAge kamAvavA mATe jAya. savAre pAMca vAge UThIne nokarI karavI e Aryadezano siddhAMta nathI. tamArAM to puNya ghaNAM che, na kamAo to paNa jIvI zako tema cho. chatAM pApAnubaMdhI puNyanA udayathI chate paise majUrI karavI paDe che. pApakarma baMdhAvI durgatimAM laI janAra karmane pApAnubaMdhI puNya na kahevAya to zuM kahevAya ? 2010_05 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA kyAre maLe ? 307 kAmanA samaye, pAMce IdriyonA viSayonA yathAsamaye, bhojanAdi samaye 5000 rU. naphAne choDIne, pahelAM yogya samaye bhUkha lAgI hoya, pAcaka raso vahI rahyA hoya te vakhate khAvuM joIe. ene badale te vakhate na khAya ane dhaMdho karavA jAya; pachI bhUkha marI gayA pachI khAya, pAcakarasanA abhAvamAM ajIrNa thatAM rogo thAya, davA karavI paDe e arthanuM nukasAna che ne ? sarvatra viveka jarUrI che. gRhasthajIvanamAM putrAdinI jarUriyAta hoya to AryadezamAM batAvelI maryAdAne anurUpa viSaya sevana kare ane pachI prayojana pUrNa thatAM brahmacarya svIkAre. jo putrAdi vinA jIvana jIvI zakAtuM hoya to zreSTha. paNa putranA abhAvamAM saMkleza-durbAna rahetuM hoya to Aja ucita viveka che. anyathA mAre dIkaro nahIM - dIkaro nahIM, ema pAchalI jiMdagImAM asamAdhi karI mare to dUrgati thAya. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, ogha, loka, hAsya, zoka, moha vagere saMjJAo bhayaMkara che. daramAM ghaNA dANA paDyA hoya to paNa AhAra saMjJAthI prerAyelI kIDI eka dANo levA mATe prayatna kare che. daramAMthI bahAra nIkaLI, ekalI potAthI laI zakAya tema na hoya to daramAM rahelI badhI kIDIone jANa kare che. ne badhI bhegI thaIne te dANAne dara bhego kare che. yojanagaMdhA kIDI hoya che teo 1 yojanA (= 8 mAIla = lagabhaga 12 ki.mI.) sudhInI gaMdhane pakaDI zakatI hoya che. ane A bheguM karatAM ArtadhyAnathI kacarAIne maratAM tiryaMcanuM AyuSya baMdhAya che. raudradhyAnathI narakanuM AyuSya baMdhAya che. . pahelAM to tame nakkI karo ke, tame A jIvanamAM je karI rahyA cho te parAkrama nathI, paNa nAlezI che. tame baMgalAnA mAlika ho. cAra milanA mAlika ho, ke cAra dIkarAnA bApa ho to paNa e parAkrama nathI, nAlezI che. tamane oghadRSTi varte che ke yogadaSTi ? yogadRSTi AtmAno svaccha pariNAma che. oghadRSTi AtmAno pariNAma che, paNa malina che. jene je cIjano khapa nahIM, tene te maLe nahIM. ane jene je cIjano khapa che, te cIja tene maLyA vagara rahe nahIM. tamAre AtmavikAsa sAdhavo che ? tenA pagathiyA svarUpe A sAnvartha ATha dRSTio che. 2010_05 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha etattrayamanAzritya, vishessnnaitdbhvaaH| yogaddaSTaya ucyanta aSTau sAmAnyastu tAH // 12 // artha - A icchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayogane vizeSa karIne choDIne temAMthI ja utpanna thayelI te ATha yogadaSTione sAmAnyathI kahe che. mitrA tArA balA dIpA, sthirA kAntA prabhA parA / nAmAni yogaddaSTinAM, lakSaNaM ca nibodhataH // 13 // artha - (1) mitrA, (2) tArA, (3) balA, (4) dIpA, (5) sthirA, (6) kAntA, (7) prabhA ane (8) parA. e yogadaSTinAM nAmo che. enAM lakSaNa AgaLa kahevAze. (1) mitrA - A saMsAramAM rakhaDatA jIvane je mitra samAna sahAyaka bane che te mitrAdeSTi. mitranI jema kalyANa karanArI A dRSTi hoya che. (2) tArA - TamaTamiyA prakAzamAM padArtha jema dhUMdhaLo ane capaLa dekhAya che tema ahIM daSTi barobara spaSTa padArthadarzana karAvatI nathI. (3) balA - pUrve karatAM jemAM Atmabodha baLavAna che te balAdeSTi (4) diprA - jemAM dIpaka jevo prakAza che. asthiratA rahelI che. (5) sthirA - ratnanI kAnti jevo jeno sthira prakAza hoya che. (6) kAntA - saMsAramAM jema kAttA = strI je rIte jIvane sukhanuM sAdhana gaNAya che tema A dRSTi AtmAne sukha karanArI che. (7) prabhA - sUryanI prabhA jevo Atmabodha ahIM hoya che. (8) parA - candranI kAnti jevo zItala -- saumya bodha ahIM hoya che. AtmAno jJAnaprakAza sUrya jevo vAjvalyamAna che, ane AtmAnuM vedana e caMdra jevuM zItala che. AThe dRSTimAM kramazaH prakAza vadhe che, mohano aMdhakAra nIkaLato jAya che, ekathI cAra dRSTimAM vivekanI pradhAnatA che, paNa sUkSmabodha na hovAthI pUrNa viveka maLyo nathI. pachInI cAra daSTimAM vivekanI sAthe svarUpano AnaMda paNa hoya che. dazya eka ja che, paNa jonArA bhinna bhinna che. mATe bhinna bhinna dekhAya che. jema jonArA judA che, tema jovAnA sAdhana rUpa deSTi paNa judI judI hoya che. ekathI cAra dRSTimAM adhyAtmanA viSayamAM, AtmAnA viSayamAM darzanabheda che. ekathI cAra dRSTi sudhI darzanamAM matabheda paDe che. matabhedanuM kAraNa pranyi 2010_05 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha 309 che. pranyi gayA pachI matabheda UbhA rahetA nathI. matabhedamAMthI manobheda, tanabheda sarjAya che matabhedamAM kAraNa granthi che. pachInI cAra dRSTimAM pAramArthika viSaya saMbaMdhI A matabheda raheto nathI. matabheda kema thAya che ? ahaMkAranuM praghanIkaraNa thaI gayuM che. mATe matabheda cAlu che. samakitI niraMtara samatAne anusare che. mithyAtvI niraMtara vikalpone anusare che. ahaMkAra niraMtara vikalpone karAve che. ahaMkAra gayA pachI vikalpo vilaya pAme che. samyagdaSTi AtmA anekAnta dRSTi ane sTAdvAdanA baLe bIjAnA jhaghaDAno nikAla lAve che. te bauddhone, sAMkhyane ane bIjA badhAne kahe che ke tame zA mATe paraspara jhaghaDo cho ? tame je AtmAnA svarUpanI vAta karo cho te amane te te apekSAe mAnya che. Ama bIjAnA jhaghaDA miTAvanAra kadI potAnA gharamAM jhaghaDA UbhA rAkhe evuM bane ? Aje anekAna darzanamAM paNa je saMgharSa dekhAya che tenuM kAraNa anekAnta darzanamAM janmyA che eTaluM ja. paNa anekAnta dRSTi pariNAma pAmI nathI. satya kadI TakarAtuM nathI. parasparano ahaMkAra ja TakarAya che. ane e ahaMkArane pachI satyano jhabhbho paherAvavAmAM Ave che. satya, siddhAMta, zAsana, zAstra, jinAjJA A badhA zabdono Aje jeTalo durupayoga jovA maLe che eTalo durupayoga kadAca pahelAM kyAreya jovA maLyo nahIM hoya. satya e samatA ane samAdhi svarUpa che ane zAstro tene pAmavA mATe che, vAda- vivAda mATe nathI. e khyAla Ave to ja saMgharSano aMta Ave, ane jainazAsananI vijayapatAkA AkAzamAM UMce UMce laherAya !! ApaNe samyagdarzana pAmyA nathI. mATe jyAM bhUla thatI haze tyAM AvAM ja koI kAraNo haze. guNadaSTi ane doSadRSTi guNadaSTi vyApaka bane, doSadaSTi nIkaLI jAya, tyAre samyagdarzane Ave che. pa.pU. yazovijayajI mahArAjanI covIsI bhaktinA mAdhyamathI paramAtmA svarUpane oLakhAve che. ane pa.pU. AnaMdaghanajI mahArAja adhyAtmanA mAdhyamathI paramAtmAno paricaya karAve che, jyAre pa.pU. devacandra mahArAja dravyAnuyoganA mAdhyamathI paramAtmAno vAstavika paricaya karAvI, ApaNane svarUpa ruci karAvavA khUba saphaLa banyA che. | caMdra jevI saumyatA, AlhAdakatA, indra jevuM aizvarya, sUrya jevI tejasvitA, meru jevI gaMbhIratA prabhumAM kyAMthI AvI ? tenA javAbamAM upAdhyAyajI 2010_05 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 mahArAja pharamAve che ke - "guNa saghaLA aMgI karyA, dUra karyA savi doSa lAla re." hA, doSa mAtrane AtyaMtika rIte Ape dUra karyA ne saghaLA guNone kSAyika bhAve pragaTAvyA che mATe he prabho ! ApanuM ATaluM bhAgya khIlyuM che. guNadRSTi keLavanAro potAnA bhAgyane khIlave che, doSadRSTi keLavanAro potAnA bhAgyane gumAve che. haMsadRSTi e guNadaSTi che. haMsa dUdha-pANImAMthI sArabhUta dUdha laI le che ane pANIne choDI de che. kAgadaSTi e doSadRSTi che. kAgaDo AkhA zarIramAM jyAM cAMduM hoya tyAM ja bese che. sArI jagyA ene gamatI nathI, kAraNa ke doSadaSTi che. sarovaranuM pANI na pItAM te khAbociyAnuM pANI pIto hoya che. guNadRSTino vikAsa na karIe, guNonI anumodanA na karIe, doSadRSTi cAlu ja rAkhIe, doSonI jugupsA na karIe to guNo to prApta nahIM thAya paNa guNa pAmavAnI yogyatA paNa nahIM Ave. samyagdaSTi AtmA pAse apekSAo nathI mATe kaSAya jAya che. sAmAnI apekSAone pUrI karavA mATe te tatpara banato hoya che. samyagdaSTi pAse nayonuM jJAna che, samatA enI pAse che, vaLI guNagrAhaka dRSTi che tethI te darekamAM samAdhAna zodhI zake che. anyadarzanamAM rahela sArI paNa cIja kALanA prabhAve karI ApaNAmAM kadAca na dekhAtI hoya teTalAmAtrathI A pArakI che, A pArakI che, anyadharmInI che, ApaNI nathI ema kahI tiraskAra karIe to jJAnIoe tene dvAdazAMgInI virAdhanA kahI che. kAraNa ke anyadarzanamAM paNa je kAMI sAruM jovA maLe che te dvAdazAMgInAM ja chAMTaNAM che. jainadarzanano viveka to juo. padArthanuM sAcuM svarUpa samajAyeluM hovAthI te badhAne yogya nyAya ApI zake che. pranci bhedatAM bIjAmAM je sAruM dekhAya che tenuM khaMDana karavAnuM rahetuM nathI. teno yathAyogya bhAve svIkAra karavAno rahe che. A vivekathI ghaNo lAbha thAya che. niSedhAtmaka dRSTi, khaMDanAtmaka valaNa, badhuM baMdha thaI jAya che. ApaNo navakAramaMtra zreSTha che enI nA nahi paNa anyadarzanamAM rahelA potAnA bhagavAnano maMtrajApa kare to kalyANa na thAya ? zuM e maMtra khoTo che ? iSTadeva pratyenI bhaktithI jApa kare. rAma-rAma kare to tene lAbha na thAya ? kusaMskAro na jAya ? puNya na baMdhAya ? te sadgatimAM na jAya ? tamArI dRSTi pahelAM svaccha karo. ApaNane arihaMta maLyA che. tamAre e choDI bIjA deva-devIne mAnavAnI jarUra nathI. arihaMta soTacanA sonA jevA maLyA che. paNa koI tenA ISTadevanI pUjA kare, jApa kare, to tene lAbha thAya ke nahIM e prazna che ? 2010_05 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha. 311 ApaNe kamamAM kama mUkapaNe, mAnasika rIte eno svIkAra karavo joIe. paNa khaMDana na karavuM joIe. enI pAse je devatattva che tenI zraddhA karavAthI enA AtmAnI yogyatAno vikAsa thAya che ane uttarottara pUrNa tattva ene prApta thAya che. jApano zuM prabhAva che ? tenA upara dRSTAMta na haridAsa yavana-muslima kuLamAM janmelA hatA. mA-bApa nAnapaNamAM mRtyu pAmelAM. te anAtha avasthAmAM Ucharyo. paNa nimitto maLatAM rAma-kRSNa upara tenI zraddhA besI gaI. rojano traNa lAkhano jApa kare che. "hare rAma hare rAma hare kRSNa hare hare' A SoDazAkSarI maMtrano te satata rojano traNa lAkhano jApa kare che ane te paNa moTethI bolIne. paramAtmA pratye aMdarano prema, bahumAna, Adara ghaNo hato. zuddhi vadhI gaI. jagatamAM khyAti pAmyA. mleccha kuLamAM janmavA chatAM paNa comera yaza vyApI gayo. paraMtu dareka kALamAM sajjano pAchaLa durjanarUpI rAhu paDelo ja hoya che. temAM paNa A to kalikALa che. kalikALamAM niMdA karanAra nIkaLe ja. Ane kema pADI nAkhavo ? Ane kema ukheDI devo enI vicAraNA thaI rahI che. e mATe 16 varSanI vezyAne tene patita karavA taiyAra karI che. A vezyA nAnI che paNa rUpagarvIi che. bhalabhalA mArI pAse pANI pANI thaI gayA che to A vaLI koNa ? A ahaMkAranA baLe te haridAsanI jhUMpaDImAM jAya che. A to moTethI bolIne jApa kare che. jApamAMthI zakti utpanna thAya che. gAMdhIjIe eka jagyAe lakhyuM che ke jo mAruM cAle to A hiMdustAnanAM tamAma davAkhAnAM hospiTalo baMdha karAvI dauM ane bhArata varSanI prajAne ekamAtra rAma nAmamAM joDI dauM. rAma nAmanI e tAkAta che ke enI dhUnathI rogo nAza pAme che ane dezanuM vAtAvaraNa sudhare che. A haridAsa jApamAM ekAkAra che. vezyA AvIne UbhI rahI che. A harinA dAsane jovAnI paNa pharAda nathI. teNe namratAthI kahyuM ke mAre tamane kaMI kahevuM che ! hamaNAM nahIM. be kalAka thayA. mAre tamane kaMI kahevuM che. hamaNAM nahIM. cAra kalAka thayA. aMte thAkI. cAra divasa thayA. Ane to jovAnI paNa paDI nathI. kusaMskAravALI vezyAnI halakI jAta che paNa cAra divasa sudhI Ano jApa sAMbhaLatAM aMdaranA kacarA nIkaLavA mAMDyA. paryAvaraNanI zuddhi keTalI asarakAraka che, te puravAra thaI gayuM. deva-gurunI chAyA jagata upara kevo upakAra kare che. vezyAne pazcAttApa thavA mAMDyo. tarata ja mAphI mAgI. mane mApha karo. meM bhUla karI. huM paisA khAtara kevAM halakAM kAmo karuM chuM ? ahIM tamArA patana sudhI huM AvI gaI chuM. have haridAsa bole che, bena ! tuM zuM kAma ciMtA kare che ? parama mA 2010_05 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 patita pAvana che. paramAtmA patitono uddhAra kare che, tuM zuM kAma ciMtA kare che? tane prabhunI zaktimAM vizvAsa nathI ? tuM ene zaraNe jA, e tArI vATa joIne Ubho che. A saMdezo kahevA mATe mane mokalyo che. ATalA premALa zabdo sAMbhaLIne eNe vezyAno dhaMdho choDI dIdho badhA zaNagAra pheMkI dIdhA. phATyAM-tUTyAM kapaDAM paherI lIdhAM. haridAse kahyuM , "bena ! tuM have A jhUMpaDImAM rahe. huM have bIje jAuM chuM ane tuM ahIM jApa kara. "teNe vacana mAnyuM'' e paNa prasiddhi pAmI. haridAsa uparathI Akhare tenuM nAma haridAsI paDI gayuM. A rAmanAmanI tAkAta che ! upAdAnanI zuddhi karAvIne AtmAno nistAra kare che. saMsAramAM ghaNA parizrama pachI je maLe che tenI kiMmata AMko cho tema AtmAnI mastI paNa ghaNo bhoga ApyA pachI maLe che. tame AtmA-mokSanI vAto karo cho. paNa keTalo bhoga ApavA taiyAra cho ? zuM dharma karo cho ? e vAta pachI che paNa keTalo ne kevo dharma karo cho te vAta moTI che. samyaktva Ave eTale kAyAnI sAthe chAyAnI jema samAdhAna Ave che ane samAdhi sahaja bane che. jIvo sAthe AtmIyatAno bhAva janme che. pudagala e pArakI cIja lAge che te jIvasRSTi sAthe haragija anyAya karavA taiyAra thato nathI. sthirAdeSTivALAnI pravRtti parane hitakArI hoya che. samakitI sAmAnyathI koIno aparAdha kare nahi, paNa koI aparAdha kare to paNa te vicAre ke karmajanita aparAdha che, kadAca samakitI bIjAne aparAdha karato dekhAya. bIjAnI sAthe yuddha karato dekhAya to paNa temAM tenA karmano ja aparAdha che. nahIM ke teno. tenuM samakitato pratyeka samaye tene aparAdha nahIM karavA ja cetavI rahyuM che ane A avasthA paNa pAMcamI sthirA dRSTi sudhI ja hoya che. chaThThI dRSTimAM to tenAM karmo paNa anukuLa thaI gayAM hoya che, tethI karma paNa aparAdha karAvatAM nathI. enI badhI pravRtti lokanA hita mATe thAya che. tenA AtmAmAMthI kaSAyo dUra nIkaLI gayA che. zuddha bodha che. Agraha, matAgraha, kadAha, asamrahathI te mukta hoya che. asadUgraha bahu kharAba che. temAMthI nidbhavo thayA che. pahelAM samakita pAmyA hoya, mArganA jJAtA banyA hoya pachI ekAda vacanano apalApa kare, tene chupAve tyAre nidbhava bane che. jamAlI ane zivabhUti e nidvava thayA che. temaNe zuM ochI sAdhanA karI che ? mahAvrato pALyAM che, ghora tapa karyuM che. nirdoSa vastro vahoya che. doSarahita AhAra-pANI lIdhA chatAM aMdaramAM asadgaha beThelo tethI eka vAkya na beThuM to pratikAra karI nidbhava banyA. samAdhAna na karI zakyA ahaMkAra UchaLI Avyo. samakitInA bodhamAM pUrvagraha, haThAgraha vagere nathI. 2010_05 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha * zani ane maMgaLa karatAM A be Agraho AtmAne vadhAre naDe che. 'samakitI. vinivRttAgrahaH hoya che. vicAronI pakaDa matijJAnane karkaza banAve che. matijJAnamAM kleza ane saMgharSa Ubho kare che. aMdarathI jJAna bagaDyuM. bahArathI jIvo sAthe AtmIyatA maitryAdi saMbaMdha tUTI jAya che. pachI gADI-baMgalA paNa kyAMthI sukha ApI zakaze ? aMdaranuM tattva bagaDyuM ane bahAranuM tattva bagaDyuM che. bAvAnA be ya bagaDyA che. bahArathI kalyANamitro gumAvyA, lokone zatru banAvyA. svArthI mitronA ToLAmAM rahevAnuM thayuM. jyAre AgrahanI nivRtti thavAthI bodha zuddha thAya che pachI tenI pravRtti parane upakAraka, hitakAraka hoya che. Agraha gayo tyAM maitryAdi bhAvonuM pAratantya AvyuM. jyAM Agraha che tyAM maitryAdi hoya nahIM. potAnA vicArone, Agrahone sAcA mAnanAro jIvonI maitrI gumAve che. 'nokara kAma barobara na karato hoya' ane tethI zeTha vAraMvAra TokyA kare to zeTha nokara pratyeno maitrIbhAva gumAve che paNa nokaranA saMyogo, tenI zaktino vicAra karI tene pUraka banavA jAya to maitrIbhAva Ubho rahe che. saMsAranI cIja jene choDatAM AvaDe che tene mATe AtmabhAva sahelo che. saMsAranI sAmagrI jyAre javA mATe taiyAra thaI che tyAre AtmArthI tene pakaDavA doDe nahIM. 313 jIva pAse samAdhAnardaSTi nathI. jIva pote nukasAna kare to tene samAdhAna karatAM AvaDe che, paNa bIjo jIva nukasAna kare to samAdhAna karatAM AvaDe ? samakitIne maityAdibhAvonuM pArataMtrya hoya. jema chAnA vyasanIne A vagara cAle nahIM sigareTanA vyasanIne paNa sIgareTa vagara cAlatuM nathI tema jene maitryAdi bhAvonuM pAratantya hoya, maitryAdi bhAvono gulAma banyo hoya, teno adano sevaka banyo hoya ene maiAdi bhAvo vagara cAle ja nahIM. jenA anaMtAnubaMdhI kaSAyo bhAgyA che ene maityAdi bhAvo lAvavA paDatA nathI, sahaja ja AvI jAya che. jenA jIvanamAM maitryAdi bhAvo tANAvANAnI jema vaNAyelA che teNe zvanA sarva jIvo joDe AtmIya saMbaMdha sthApita karI dIdho che. tenI najaramAM koI aparAdhI nathI. koI virodhI nathI. koI duSTa nathI. bIjAnA nukasAnane zAMtabhAve khamI khAva e paNa udAratA che. mana na ...gADo e paNa udAratA che. kevaLajJAna pAmavuM hoya to hRdayanI A vizALatA jarUrI che. jyAM jIvo pratye kaSAya che tyAM bodha zuddha nathI. tyAM kadAgraharahitatA nahIM Ave. maitrIbhAvanA abhAvamAM audArya, sAttvikatA, gaMbhIratA vagere guNe AvatAM nathI. sAttvikatA vinA granthi paNa bhedAtI nathI eTale uttama jIvoe kaSAyAdhInatA choDI sattva pragaTAvavuM joIe. 2010_05 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pahelI cAra dRSTimAM mithyAtva che. paNa teno pAvara AgaLa AgaLanI dRSTimAM ocho hoya che. mithyAtvanI sAthe ahaMkAra bhaLe che ane saphaLatA na maLe tyAre ahaMkAra ghavAtAM vAda-vivAda Ubho thAya che. pAMcamI deSTimAMthI ahaMkAra nIkaLI gayelo hovAthI vAda-vivAda Ubho thato nathI. mithyAtvanI tIvratAmAM viparIta mAnyatA hovAthI AtmA aMdaramAM TharI zakato nathI. aMdaramAM TharIne sukha pAmavuM e mokSano rAjamArga che ane bahAramAM paropakAra vagere karI AgaLa vadhavuM e rAjamArga che, ane potAnI mAnyatAne mATe Uthala-pAthala karavI e mithyAtva che. nepolIyane je mAnyuM ane je sAcuM lAgyuM tene prApta karavA chellAmAM chello puruSArtha karyo. duryodhane paNa ISTasiddhi mATe AkhuM mahAbhArata UbhuM karyuM. mithyAtvIne puNyanI sahAya maLI jAya to enI doTane nAthavI bahu muzkela hoya che. bIjuM vizvayuddha kema thayuM ? hiTalara e apamAnanI khetIno pAka che. pahelA vizvayuddhamAM jarmanI vagerene gulAma banAvavAmAM na AvyuM hota to bIjuM vizvayuddha na thayuM hota ! paNa jarmana gulAma banyuM emAM hiTalara pAkyo. ekapaNa kharAba vicArane sthAna na Apo. A kharAba vicArarUpI bIjamAMthI kevo gheghUra vaDalo banIne rahe che te jovA jevuM che. eka nAnakaDo azubha vicAra AtmAne kevo duSTa banAve che te jovA jevuM che. hiTarala vicAre che ke ApaNe kema hAryA ? ApaNI pAse jarmana zuddha lohI na hatuM. A yahUdInuM lohI bhaLyuM mATe hAryA chIe. AmAM hakIkatamAM koI kArya-kAraNa bhAva na hovA chatAM buddhi avaLA mArge doDI, sAttviktA ghaNI hatI paNa buddhinuM avaLA mArge pravartana thayuM. te vicAre che ke ApaNe laDavAnI zakti keLavIe to jarUra jIta meLavIe. potAno A vicAra potAnA AsisTanTa AIkamenane kahyo. teNe paNa tenA vicArane Teko Apyo. hAmAM hA milAvI. "zuddha jarmana lohI vagara jIta nahIM maLe' A vicAre gesa cembaramAM sATha lAkha yahUdIne ekIsAthe jera karI dIdhA ane motanA ghATa utArI dIdhA. ahaMkAra jeTalo tIvra teTaluM mithyAtva vadhAre, aviveka vadhAre, kaSAyo paNa vadhAre hovAno saMbhava che. kaSAyonI hAjarImAM koI AtmakalyANa karI zakyuM nathI. jenuM citta Tharela nathI tenAmAM viveka na hovAthI phaTaphaTa vicAra karIne kAma karye jAya che. A koI mahApuruSanI nizAnI nathI. mANasa vivekI joIe, Tharela joIe ane vicArIne kArya kare to te AgaLa vadhI zake che. dRSTimAM AgaLa vadhatAM kaSAyo ghaTavA mAMDe che, mithyAtva maMda paDe che, ahaMkAra mAMdo paDe che ane sajjanatA Adi jIvanamAM Ave che. sajjanatA AvI eTale jIva paropakArAdi sArAM kAryo karato thAya che ane tenAthI 2010_05 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha 315 ahaMkAra moLo paDato jAya che. ema karatAM dhIre dhIre ahaMkArae jhIro 'O' poInTa para AvI jAya. samyatva AvavAthI bodha sUkSma bane che, svaccha bane che. jJAnAvaraNIyano kSayopazama thavAthI jJAnamAM sUkSmatA Ave che ane mohanIya karmano kSayopazama thavAthI hRdayamAM svacchatA Ave che, kaluSitatA nIkaLatI jAya che. bIjAne upayogI banavAnI vAta mukhyapaNe rahe che. bIjAnuM hita kema thAya, ene potAnA kema banAvI zakAya ? sAmI vyaktinuM hRdaya jItatAM AvaDavuM joIe to paropakAra ucca koTino thaI zake che. jyAM Agraha che tyAM maitrI Adi bhAvo nathI hotA. Agraha jato rahe tyAM tarata ja maitrI Adi bhAvo AvIne UbhA rahe che. maitrI Adi bhAvo vezyA vizuddhi mATe upakAraka che. maitrI Adi bhAvothI dharmavRkSanuM mULa sIMcAtuM rahe che. maityAdinA pAtatyathI UMcI koTIno puNyabaMdha thAya che. pAratatya eTale maitrI Adi bhAvanAno gulAma hoya che eka kSaNa paNa e AtmA kaSAyamAM bhUlo na paDe. mohanIyanA karmanA apagamathI jIvamAM samAdhAnavRtti, the art of compromise Ave che teno jJAnAvaraNIyano kSayopazama evo madhura hoya che ke ekAMtadarzanIne joIne dveSa thato nathI, balba tenI dayA Ave che ke bicArA sarvajJanA zAsanathI bahAra cAlyA gayA, ekAMtapratipAdaka darzanamAM cAlyA gayA. A agnizarmAnuM patana kema thayuM ? te mATe haribhadrasUrijI mahArAjA "samarAIe kahA'mAM be kAraNa batAve che. bhavitavyatA kharAba hovAthI tene jaina zAsananI prApti na thaI ane bIjuM kAraNa teNe avaLo puruSArtha Adaryo. jaina zAsananuM hArda samajavA ja na maLyuM. ArAdhanA karavAnA uddezathI agnizarmAe niyama lIdho ke mAsakSamaNanA pAraNe mAsakSamaNa karavuM. eka ghare ja pAraNuM karavA javuM ane tyAM bhikSA na maLe to pharI bIjuM mAsakSamaNa karavuM. Avo ugra abhigraha = niyama lIdho. agnizarmA pAse jJAna na hatuM, utsarga apavAda zuM che ? evo mArgano sUkSmabodha na hato, AcAra-pariNati zuM che ? naya-pramANa, kriyAnaya, jJAnanaya vagereno bodha na hovAthI bhUla kare che. agnizarmAne niyamanI kiMmata samajANI hatI, paNa pariNatinI kiMmata samajANI na hatI. abhigraha mahAna kahevAya ke pariNati mahAna kahevAya ? koNa caDe ? emAM sAdhya-sAdhana dAva zuM che ? konA mATe sAdhanA che ? A badhuM jJAna sAdhanAmAM khUba jarUrI che. mAre davA na levI e sAttvikatA che. ApaNA mATe utsargano Agraha sAro paNa bIjA mATe Agraha rAkhIe to te barAbara nathI. mane meleriyAno tAva Avyo. mAre davA levI ja nathI e utsarga mArA mATe sAco che paNa bIjAne tAva Ave tyAre tene paNa davA na ja levA devI, na ja 2010_05 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ApavI e vyAjabI nathI. jainazAstro bhaNIne viveka tAravavAno che. zAstro bhaNyA pachI pariNAma pAmavA bahu kaThina che. viveka jene na maLe te maryo samajavo. vivekathI lAghava-gaurava samajI zakAya che. vikaTa paristhitimAM zuM karavAthI lAbha thaze ane zuM karavAthI ekaMdare nukasAna thaze evo nirNaya vivekanI tINabuddhithI ja zakya bane che. karmabaMdhano AdhAra pariNati ane adhyavasAya upara che. abhigraha ke niyamapAlana upara ekAMte nathI. AvA judA judA abhigraho pariNatine nirmaLa karavA mATe che, TakAvavA mATe che. ahIM agnizama bhUle che. eNe jIvanamAM ekAMte niyama pakaDyo. (niyamano bhaMga karAya ja nahIM.) A spoTa upara tenI vikAsayAtrA UthalI paDI. AvuM na thAya te mATe jainazAsanamAM dIkSA le tyArathI gurunI nizrAmAM rahevAnuM che. paramAtmAnI AjJA caDe ke gurunI AjJA ? paramAtmAnI AjJA sAmAnya che, sArvatrika che. gurunI AjJA dravya, kSetra, kAlAzrayI hovAthI avazya mAnavI joIe. je paramAtmAnI AjJA mAne ane gurunI AjJA kukarAve te kadI nA cAle. paMcasUtramAM ciraMtanAcArya lakhe che, no magapha, so magara je mane (bhagavAnane) mAne che te gurune mAne che. videhI banelA paramAtmAnI AjJA pALavI che ane jIvatAM gurunI AjJAnI joDe meLa nathI to hakIkatamAM paramAtmAnI AjJA mAnI ja na kahevAya. dIkaro pitAjInI "AjJA na mAne ane devaloka pAmelA dAdAnI AjJA mAne to te zuM vyAjabI che ? guru chadmastha hovAthI sAraNA, vAraNA karI zake. temanI nizrAmAM rahevAthI mohanI parAdhInatA chUTe che ane AtmAnuM svAtaMtrya-siddhatA-maLe che. anyadarzanI pAse Avo sUkSma viveka na hovAthI patana thavAno saMbhava ghaNo agnizamane trIjuM pAraNuM AvyuM. bhavitavyatAnA yoge te niSphaLa gayuM. pAraNuM na thayuM to kaSAya thayo. paNa niyamane vaLagI rahyo. gurae apavAda - mArga batADyo. ke, "bIje jaIne pAraNuM karI lo." paNa zuddha bodhanA abhAve gurunI vAta mAnato nathI, kaSAyanA ravADe caDI gayo ane jAvajIvano AhAra tyAga karyo. tAro abhigraha mahAna nathI, paNa gurunI AjJA mahAna che. evuM tattva tenI samajamAM nathI. amAre tyAM dIkSA le tene A samajaNa ApavAnI hoya che. guru Aje paccakhANa karAve ane kAle pAraNuM karAve to paNa taiyArI hovI joIe. AmAM vicArano Agraha chUTe che, sAdhanAmAM AgaLa vadhAya che. ApaNI badhI vAta upara guruno adhikAra che. mana mUkIne ziSya thavAya che, tana mUkIne siddha thAya cheane ghara mukIne sAdhu thavAya che. gurupAranyathI AgaLa vadhAya che. samakitI pAse nayanI vivakSA 2010_05 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThe dRSTinA nAmane anurUpa sAmAnya artha 317 che, svAduvAda che, te samajavA jevuM che. tenAthI maitrIbhAva kyAMya khaMDita thato nathI. kaSAyothI maitrIbhAva TakI zakato nathI. kaSAyonA abhAvathI viratino pariNAma Ave che. jIvo pratye dveSa ane upekSA e anaMtAnubaMdhI kaSAya che. pApadhikkArathI samakita prApta thAya che ane jIvadhikkArathI samakita cAlyuM jAya che. mATe jIvo pratye aruci, tiraskAra bhAva na Ave te upara sAdhake khAsa dhyAna rAkhavuM joIe. anaMtAnubaMdhI kaSAyano mukhyatayA saMbaMdha jIvo sAthe che. eTale te kaSAya javAthI samaktinI prApti thatAM jIvo pratyeno dveSa nIkaLI jAya che ane jIvasRSTi sAthe maitrI, prema, vAtsalya ubharAya che. samyakatvIne game tevA prasaMgomAM AtmAnA pariNAma na bagaDe e ja lakSya hoya che. ane jyAM guNo jue tyAM pramoda bhAva hoya che. tame ja mAMgo cho ke mane bhavobhava jinazAsana maLo. to jinazAsana e zuM che ? vyavahAranaye jinazAsana eTale caturvidha saMgha che. jinazAsana eTale dvAdazAMgI che nizcayanaye AtmAnubhUti ane svarUpa ramaNatA e ja jinazAsana che. bIjAmAM guNa dekhAya ane pramodabhAva na thayo to samyakatvamAM AMca lAge che. matijJAnano kSayopazama mulAyama rahevo joIe. svadarzanamAM guNa dekhe tyAM guNAnurAga hoya ja, pramodabhAva hoya ja ane mithyAtvInA paNa guNonI anumodanA hovI joIe. amRtavelanI sajjhAyamAM pU. yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke, "anyamAM paNa je dayAdika guNA, je jinavacana anusAra re, sarva te citta anumodIe, samakita bIja nirdhAra re." guNano adveSa hovAthI anumodanA to avazya karavAnI paNa tenI prazaMsA karI na zakAya. prazaMsA karavAthI bIjA tenuM anukaraNa kare to unmArganA pravartananI zakyatA che. anyaliMgInI pravRttimAM je jinavacanAnusArI che te prazasta che paNa svamatikalpita je che tenA nukasAno na thAya te mATe vAcika prazaMsAmAM viveka jarUrI bane che. kyAreka prazaMsAmAM karavAno vakhata Ave to tenA guNo jinavacanAnusArI che ema jANyA pachI ucita sthAne, ucita rItie, ucita zabdomAM jainazAsananuM gaurava haNAya nahIM paNa vadhe te rIte karavI e viveka che. zvAsanI kriyA sahaja hovAthI emAM jema thAka paNa nathI lAgato ane eno ahaM paNa pedA nathI thato, tema je dharma sahaja thaI jAya che emAM thAka paNa nathI lAgato ane eno ahaM paNa pedA thato nathI. 2010_05 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upabRhaNA e samyakatvano AcAra che koI mAchImAra che, jALa tUTI gaI che, bIjI jALa lAvavI che. koInI pAse paisA mAge che, koI tene Ape che to A dAna guNa prazaMsanIya nathI, ahIM viveka karavAno che. A dayA-dAnanI prazaMsA jinavacana anusAra nathI mATe ahIMyAM prazaMsA ke anumodanA kazuM ja karAya nahIM. A prazaMsA samyakatvanuM kAraNa na bane. e ja mAchImAra bhUkhe marato hoya ane anAja Apo, khAvAnuM Apo to anukaMpAdAnano kyAMya niSedha nathI. tatkALa duHkha dUra karavA mATe bhikhArIne pAMca rU. ApavA te anukaMpA che ane aucitya che. A rIte karavAthI ApaNA pariNAma kaThora thatA nathI ane denAra dvArA pAchaLa koI ahitakara pravRtti thatI nathI. jaina zAsanamAM jema paisA, ghara, kuTuMba, parivArane vosarAvIne maravAnuM che tema maratAM pahelAM badhAM aMgone vasIrAvIne maravAnuM hoya che. cakSudAna kiDanI dAna, boDIdAna... AvA dAnanI prazaMsA na thAya. AvA dAnathI samyaktva na pAmI zakAya. AvuM dAna e samakitaprAptinuM kAraNa banI zakatuM nathI. mAnavadeha ati kiMmatI che, tenA pratyeka aMgo kiMmatI che, pratyeka aMga dvArA vivekathI jIvIne UMcI gatimAM javAnuM che. maryA pachI enA mRtadehanA koI avayavono durupayoga na thavo joIe. Aje dehanAM aMgopAMganAM dAna zarU thayAM tenA pariNAme baMgALamAM nAnA chokarAne mArI nAkhavAnAM kArakhAnAM zarU thayAM. DAhyA mANase koInA aMgopAMga levAM nahIM. ahiMyA paNa viveka A che ke levA ke ApavAno avasara Ave to sajjananAM levAM ane sajjanane ApavAM jethI durupayoga thAya nahIM ane paropakArAdi kAryo cAlu rahe. jainazAsanamAM caturthavrata sivAya kyAMya ekAMta nathI. sarvatra lAbha-nukasAnanI tulanA karIne pravartavAnuM che. A kanyAdAnanI paNa anumodanA na thAya. e kanyA to aDhAra pApasthAnano kathalo calAvavAnI che. rathI 9 lAkha garbhaja paryApta paMcendriyano saMhAra thavAno che. tenI anumodanA samaktiprAptinuM aMga banI zakatuM nathI. hiMsaka vyApAramAM dayA-dAna jainazAsanane saMmata nathI. dravyathI zAstrokta vidhipUrvaka badhuM vosirAvavuM joIe ane bhAvathI mamatAne toDIe to karmabaMdha na thAya. prabhuzAsanamAM guNanI monopolI koInI nathI. guru karatAM ziSya savAyo hoya to guru gurunA sthAne rahIne paNa ziSyanA ucita bhAvanI anumodanA-prazaMsA 2010_05 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upabRhaNA e samyakatvano AcAra che 319 na kare to guru paNa saMsAramAM rakhaDe che. jyAre koInI prazaMsA ke anumodanA karavAno avasara Ave tyAre tamArA hoTha soya-dorAthI sivAI jAya che. baMdha thaI jAya che. yogya samaye yogya na bolavuM te paNa gunho che. ja eka guru hatA. tenA cAra ziSyo bhaNI-gaNIne taiyAra thayA. temAMthI eka vyAkhyAtA banyo, bIjo aSTAMganimittaza banyo, trIjo vidvAna banyo, cotho tapasvI thayo. cAre jaNA bhaNIne judI judI dizAmAM vicarI dharmanI prabhAvanA karIne guru pAse AvyA. cAre jaNAe khUba khyAti meLavelI. teonA manamAM cokkasapaNe ema hatuM ke amArA kAryane gurujI biradAvaze. guru pAse natamastake badhI vAta karI. badhAnA AnaMdano pAra nathI. gurujIe sAMbhaLyuM badhuM paNa bolyA kazuM nahi. saMpUrNapaNe mauna rahyA. yathAsthAne na bolavAnA sthAne na bolavuM e hitAvaha che. paNa bolavAnA sthAne mauna rahevuM te vyAjabI nathI. na bolavAmAM nava guNa kahyA che ane bIjI bAju bole tenAM bora vecAya ane bole te be khAya ane A traNe kahevato yathAsthAne vyAjabI che. anumodanAnA prasaMge gurue upabRhaNA na karatAM mauna rAkhyuM. tethI ziSyo vicAre che ke ApaNAM kAryo gurune na game to zA mATe karavAM joIe ? zA mATe dharmanI prabhAvanA karavI ? cAre vyaktioe potAnAM satkAryo sthagita karI dIdhAM pariNAme guru virAdhaka banyA ane saMsAramAM rakhaDyA. anyamAM paNa jinavacanAnusAra guNo hoya to tenI anumodanA karavI joIe. meghakumAre hAthInA bhavamAM je dayA pALI che tenI anumodanA jainazAsane karI che. hAthI e jainadarzana, vaidyatadarzana, sAMkhyadarzana kayA darzanano hato ? hAthIe to sAruM kAma karyuM che. kyAM khoTuM kAma karyuM che. basa, tenI anumodanA karavI ja rahI. sarva zAsananA eka eka vacanano marma pAmavo e koI viralAnuM kAma che. sarvazAsanamAM aucityano, maryAdAno bhaMga na hoya, anubhavano apalApa na hoya, ane sarvajJazAsanane pAmelAmAM paNa aucityabhaMga ke maryAdAbhaMga nathI hoto. jyAM maryAdAno bhaMga thato jaNAya to samajavuM ke te sarvajJanuM vacana na ja hoI zake. sarvAnuM vacana nirdabha, niSkAma, nirupadravI hovAthI sarvakSetre, sarva kALe, sarva jIvone ekAMta, nitAnta hitakArI hoya che. gaMbhIratA, udAratA Adi guNothI hRdaya evuM svaccha, pavitra, gaMbhIra banI jAya che ke badhAne potAnAmAM samAvI zake che, mAtra bodhathI potAnA upara upakAra nathI thato paNa bodhanI pariNatithI potAnA upara upakAra thAya che. maiyAdi bhAvo Ave eTale kaI vyakti upara kaI rIte upakAra thAya te khyAlamAM AvI jAya che ane te koI vyakti upara apakAra to kare 2010_05 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ja nahi. ane sAmAnI pAtratA hoya to te vyaktine upakAra thayA vinA rahe nahIM. 2014nuM saMmelana niSphaLa gayuM tyAra pachI rIlIpha roDanA koIka makAnamAM badhA sAdhuo bhegA thayA hatA. te vakhate saMmelana kema niSphaLa gayuM tenI dareka sAdhuo vicAraNA karatA hatA. te mATe sau potAno abhiprAya ApI rahyA hatA ke phalANAe Ama karyuM, phalANA Ama bolyA mATe niSphaLa gayuM. tyAre paMnyAsajI mahArAje kahyuM ke ApaNuM puNya ochuM paDyuM mATe niSphaLa gayuM. puNya baLavAna hota to AvuM thAta nahIM. puNya vadhAravuM hoya to sAdhanA vadhAro. to puNya vadhaze. puNya ochuM kema paDyuM ? sAdhanA ochI hatI. puNya vadhaze to kAryamAM saphaLatA vadhaze. kyAMya nimitta kAraNa upara doSa DhoLavAnI vAta ja nahIM, badhA doSone ApaNA upara DhoLI, bIjAne nirdoSa TheravIe to aMtarmukhatA AvI kahevAya. AvuM na karIe to granthibheda thayo nathI ema samajo. gaMbhIra vyakti upalakiyo vicAra na kare, UMDANathI vicAre. dareka vastumAM karavA jevuM kare, na karavA jevuM na kare, gItArtha keTaluM badhuM jANe ? gItArtha keTalAnI kALI kitAba jANe, chatAM na bolavA jevuM na ja bole, mauna rahe. sAmAnA jIvane evo upadeza Ape ke tenA jIvanamAM phAyado thAya. sAmAnA jIvane lAbha thAya ja evI rIte varte te samyagdaSTi jANavo. gaMbhIratA guNathI jIvana zobhI UThe che. trI vijaya zreSThI patnIne teDavA gayo. rastAmAM strIe patine kUvAmAM nAkhI dIdho. koIe bahAra kADhyo. ghare gayo. badhA. pUche che, kema ekalA AvyA ? game te bahAnuM batAvI dIdhuM, vaLI zukana paNa sArA na hatA ema kahIne vAtane bhInI saMkelI lIdhI. jeTaluM sAcuM che teTaluM bolavAnuM nathI. sva-parane hitakArI hoya te ja bolavAnuM che. pharI teDavA javAno vakhata Avyo. patnI to temane jIvatAM joIne ja Azcarya pAmI. chatAM te kaMI ja bolato nathI. bhUtakALane bhUlavAmAM ja majA che. vyarthanuM visarjana karanAra ja sArthakanuM sarjana karI zake che. bhUtakALamAMthI bodha levo te DahApaNa che. paNa bhUtakALane vAgoLavo te ArtadhyAna che. patnIne ghare laIne Avyo. bahu sArA saMbaMdhathI pUrvavat jIvana cAlI rahyuM che. patnI sevA kare che. eka divasa te jamavA beTho che. patninI sevA joIne tene hasavuM AvyuM. putre hasavAnuM kAraNa pUchyuM. vAta TALavA prayatna karyo. paNa ghaNA AgrahathI chokarAnI AgaLa na chUTake khulAso karyo. patnIne khabara paDatAM te tyAM ne tyAM AghAtathI marI gaI. AvuM kaMI anartha na bane te mATe badhAe atyaMta gaMbhIra banavuM joIe. gaMbhIra banavA mATe alpabhASI banavuM atyaMta jarUrI 2010_05 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upabRhaNA e samyakatvano AcAra che 321 che. niSkAraNa bolavAmAM asatya vacana AvI jAya che. hAsya-kutUhalathI bolAyelAM vacano paNa hitakArI banatAM na hoya to asatya ja samajavAM. satya zabdamAM sabhyo hita iti satya-hita arthamAM "e" pratyaya Avyo che. maitrI Adi pariNatimAM upazama Ave che. je maitrI vagere bhAvomAM Thare che tene gaMbhIratA, udAratA vagere guNonI prApti sahelI bane che. zrI arihaMta prabhunA anAdi siddha dasa guNo (1) parArthavyasanI, parArtharasika zabda na vAparatAM parArthavyasanI zabda mukyo che te jaNAve che ke zrI tIrthakaranA AtmAone badhA bhavomAM bIjAnuM bhaluM karyA vinA cena na paDe. (2) svArthane gauNa kare. jyAM bhaluM na thaI zake tyAM paNa svArthane gauNa karanArA AtmAo ja tIrthaMkara thavAne yogya che. () ucitakriyAvALA A jIvo hoya che. prabhu mahAvIrano jIva, nayasAranA bhAvamAM jAte atithine zodhavA nIkaLe che, ane jAte ja bhakti kareche ane pote jAte ja munine mArge caDhAve che ane tenA prabhAve samakti pAme che. atithine yAda karyA vinA jamI levAnI ne pUjyonuM kAma nokarane bhaLAvI devAnI anucita kriyA temaNe karI nathI. aucitya vinAnuM jIvana e pazu jIvana che. prabhunA mArganuM AlaMbana laI sAdhake aucityanuM pAlana pharavuM joIe. (4) adanamana - AtmAnI mULabhUta yogyatAnA kAraNe saMsAramAM paDatI ane caDatI vakhate paNa mananI samAdhi rAkhI zakanArA tIrthakaranA AtmAo hoya che. (5) saphalAraMbhI - saMyoga, zakti, puNyanI balAbalatA vicArIne kArya karanArA salAraMbhI banI zakatA hoya che. (6) adraDha anuzaya - eTale apakArI pratye paNa badalo levAnI vRttino abhAva. ane anuzayano bIjo artha che saMtApa. saMtApathI zoka thAya che ane zoka e narakanI. khANa che. tIrthakaranA AtmAomAM A badhA guNo anAdikALathI vidhamAna hoya che kyAreka audayika bhAvonI tANamAM uttama AtmAo AvI jatAM dekhAya to paNa temanI mULabhUta yogyatA karmabaMdhanI alpatA karyA sivAya na rahe. AvuM sarvatra samajavuM. (7) kRtajJatA - A pAyAno guNa che. bIjAnA upakArano svIkAra karavAthI temanA pratye sevA karavAnI vRtti sahaja rIte banI rahe che. A guNathI upakArI dvArA pratikULatAnuM AcaraNa thaI jAya to paNa udAra bhAve sahana karavAnI vRtti upasthita thAya che. AtmonnatinA avakAza mATe A guNa atyaMta jararI che. (8) anupahata citta eTale abhagna citta. citta bhAMgI paDe to kAryasUjha aTakI jAya che. eTale prasaMge tUTI na paDatAM sthitaprajJa banIne temAMthI bahAra nIkaLavuM joIe. * (9) deva-guru bahumAna. svayaM devapadamAM AvanArA AtmA, chellA bhavamAM svayaMsaMbuddha hovA chatAM A guNathI haMmezA uttama tattvo ane vyaktino Adara karanArA hoya che. (10) gaMbhIrAzaya eTale koI paNa padArtha ke prasaMga upara uparachallo nahi paNa UMDo vicAra karavo. tattvadraSTi ane vivekanA baLe A guNa AvI zake che. A guNathI darzana ane zravaNane pacAvavAnI zakti prApti thAya che ane anarthonI paraMparA aTake che. 2010_05 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAra ane gaMbhIra Azaya e samakitInI monopolI che samyatvI udAra AzayavALo hoya che. game tyAre nirNaya le temAM kyAMya potAno svArtha na hoya. teno nirNaya sAmAne hitakArI ja hoya. Aje to ghaNA zrImaMto evA jovA maLe ke be lAkha rU. no jamaNavAra kare. paNa rasoiyAne 25 rU. vadhAre ApavAmAM kheMcatANa kare. moTI bolI bolanArAo paNa nokaro pAsethI kAma ghaNuM letA hoya ane Azritone sAcavatA na hoya, temanA pagAra TAMcA hoya to te udAratA guNano abhAva samajavo. 5000 rU.nuM ghI bolanAra 5 rU. phUlavALAne vadhAre na ApI zake, ATha AnA mATe kUlI joDe jhaghaDo kare, DoLIvALAne khuza na kare to te badhuM zobhAspada nathI. udAra vyakti badhAne khuza kare. ane zakti pramANe ghI bolIne prabhubhakti kare. pariNatine sAcavavI bahu jarUrI che. nAnI nAnI bAbatamAM paNa jatuM karavAnI vRtti hovI Avazyaka che. pakaDa rAkhavI e udAratAno abhAva kahevAya. nAnI bAbatamAM mAthuM mAravuM nahi te mahAnatA che. nAnI bAbatamAM mAthuM mAre, dareka vAtamAM hastakSepa kare te mahAna banI zake nahi. moTo mANasa nAnI vAtamAM mAthuM mAre nahi. pratyeka vAtamAM potAnI vAtane pakaDI rAkhavI e ahaMkArasUcaka che. AvI vyaktine samyaktva kyAMthI Ave ? zrI tIrthakaronuM hRdaya chadmastha avasthAmAM vizvanA bhavi, abhavi, durbhavi sarva jIvo pratye karuNA ane vAtsalyathI khIcokhIca bhareluM hoya che. ane enA prabhAve tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che ane tenA rasodaya vakhate kevaLajJAnI bhagavAnane vANInA pAMtrIsa guNa, cotrIsa atizaya prApta thAya che. chae Rtu samakALe phaLe che. kudarata paNa dharmAtmAne anukULa bane che ane pApIne pratikULa bane che. sarva jIvo pratye niSkAma prema ane vAtsalya UbharAya che tyAre AvA bhAvo bane che. tenA hRdayamAM devono paNa vAsa thAya che. sarve sAttvika devo AvA guNiyala mAnavanA hRdayamAM vasavAnuM pasaMda kare che. devalokanA divya bhogo temane tuccha lAge che. AvA karuNApUta, kSamAmUrti mahAmAnavanAM darzana karyA pachI devone devalokamAM rahevuM gamatuM nathI. devaloka rahevA jevo lAgato nathI. AvuM uttama hRdaya mAnava keLavI zake che. devonA hRdayamAM daivI bhogonI bhUkha hovAthI teo AvuM hRdaya keLavI zakatA nathI. mAtra zAstro bhaNavAthI badhA koyaDA ukelAtA nathI, paNa mArgAnusArI kSayopazama padArthane, sAdhanAne spaSTa joI zake che, batAvI zake che. kSayopazamamAM 2010_05 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAra ane gaMbhIra Azaya e samakitInI monopolI che 323 mArganusAritA zuM che ? jJAnAvaraNIyanA kSayopazamamAM mohanIyakarmano kSayopazama bhaLelo hoya che e ja mArgAnusAritA che. prazna : evo mArgAnusArI kSayopazama kevI rIte thAya ? uttara : AcAramArganuM aNIzuddha pAlana, gurukapa, vinaya, vaiyAvacca, bhakti, niHsvArthatA, paropakAra, maitrI vagare guNo bhaLe to kSayopazama mArgAnusArI kahevAya che. lezyAne sudhAravA mATe, dharmavRkSane vistAravA mATe, bIjAnA upakAra mATe, utkRSTa puNya mATe A maityAdi bhAvo jarUrI che. jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama hoya ane guNo na bhaLe to ahaMkAra bhaLe che. AvuM na thAya te mATe mohanIya karmano kSayopazama jarUrI che. aMdaramAM TharyA vinA tenI kAMI majA nathI. aMdaramAM TharavA mATe paropakAra jarUrI che. gaMbhIra, udAra Azaya mATe A bhAvo jarUrI che. zrI tIrthaMkara prabhune tIrthaMkara nAmakarmano rasodaya thAya tyAre e puNyane bhogavavA mATe A vizva nAnuM paDe che. mAnava to kharA, paNa devo paNa doDAdoDa kare che. jagatanA jIvone pUrvanA trIjA bhavamAM, mArga pamADavAnI hitaciMtA karI che mATe A dazyanuM sarjana thayuM che. tene sudhAravA mATe paNa paropakArAdinAM kAryomAM nirata rahevuM joIe. dharmarUpI vRkSane phAlphUlyuM banAvavA mATe paNa A bhAvo jarUrI che. jenA hAthamAM zrI tIrthaMkaranI AjJA samAna rajoharaNa che evA jIvane chatI zaktie paropakAra na hoya to cAle ? sAdhune joIne koI adharma pAme e saMbhavita ja nathI. aSTaka prakaraNamAM kahyuM che ke, ajANatAM paNa pravacana mAlinya thAya to saMsAraparibhramaNa vadhe evAM karmo jIva bAMdhe che. anAbhoge thatI bhUlanuM paNa nukasAna ghaNuM che. ajJAnatA e koI bacAva nathI - ajJAnatA e paNa guno che. Ignorance is not an excuse. saMyogo paNa bacAva nathI. circumstances are not an excuse. je saMyogo maLyA che temAM vaphAdArIthI jIvavAnuM che. phariyAdavAdI banavA karatAM upAyavAdI banavAnI jarUra che. paristhiti badalI zakAtI nathI. manaHsthiti badalI zakAya che. karma saMyogo Ape che, dharma abhigama Ape che. game tevA saMyogo hoya emAM kevI rIte jIvavuM e dharmakaLA zIkhavADe che. jene dharma nathI maLyo e avivekathI jIve to kSattavya kahI zakAya, paNa jene dharma maLyo che eNe vivekathI jIvavuM joIe moTI vyakti nAnI paNa bhUla kare to paNa te sajApAtra bane che, nAnI vyakti moTI bhUla kare to paNa 2010_05 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 te upadezane pAtra bane che. moTAne moTo daMDa thAya che. eka vakhata bhAratIya berisTara che. aMgrejI jaja che. korTamAM kesa cAle che. IglizamAM badhI vAto thAya che. bhAratIya berisTare bolavAmAM bhUla karI. bolatAM bolAI gayuM. you don't know anything" ane pelA aMgreja jano pitto gayo what do you want to say, I know more than you UCL berisTarane lAgyuM ke kAMI baphAI gayuM che eTale ene sudhAravuM paDyuM yes my lord, you know everything. e ja pramANe paramAtmAnuM zAsana pAmyA chIe. sAdhu thayA pachI bIjA para upakAra na karIe te na cAle. zakti hote chate upakAra karavAno che. pAtratA vinA upakArano abharakho karavA jevo nathI. mArga pamADatAM dhyAna rAkhavuM ke koI adharma to nathI pAmato ne ! keTalAkanA rAgane toDIne dharma pamADavAno hoya che to keTalAkano Sa dUra karavA mATe rAgathI dharmanI zarUAta karavAnI hoya che. koInA hRdayane bhAMgIne pamADavAnuM hoya che, koInA hRdayane joDIne pamADavAnuM hoya che. samyaktvI gaMbhIra che, udAra Azaya che. tenI upakAra karavAnI paddhati judI judI hoya che. pUyaNaTThI jaso kAmI, mANasammANa kAmae / bahu pasavai pAvaM mAyAsallaM ca kuvvai // je manuSya pUjAno arthI, yazano Icchaka tema ja mAna - sanmAnanI IcchAvALo che, te ghaNAM pApo karato hoya che, kema ke te mAyA (kapaTa) zalyane sevato hoya che. 2010_05 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArisaMjIvanInuM dRSTAMta "cArIcaraka saMjIvanI acarakacAraNa nItyA" vyaktivizeSa upakAranI paddhati judI judI hoya che. jeo jaina zAsanamAM janmyA nathI ane atattvano ja cAro caryo che, tattvano cAro caryo nathI temanA mATe saMjIvanI auSadhi batAvI che. dRSTAMtamAM eka bAI che. teno pati tenA vazamAM rahe. tenA kAbUmAM rahe, tene ja snehabharI najare jue e mATe bAvA pAse gaI. bAvAe mULiyuM ApyuM, ene ghasIne pAvAthI tAruM Icchita thaze ema kahyuM. strIe ghasIne mULiyuM pAyuM. pati tarata ja baLada banI gayo. have saMpUrNapaNe ene vaza che. ahIM AyuSya to manuSyanuM che. paNa tiryaMcanI gati rasodayamAM AvavAthI tenuM phaLa batADe che. prazna : AvuM zI rIte thAya ? ' uttara : comAsAmAM kyAreka chatrI kAgaDo thAya che to mANasa tiryaMca na thAya ? ahIM AyuSya to e ja che, bhava badalAyo nathI mATe AyuSya badalAI na zake paNa gati badalAI javAthI baLada jevI pravRtti kare che. have A strI duHkhI thaI gaI. AvuM kaMI tene iSTa nathI. A duHkhane raDatI te divaso pasAra kare che. AgaLa zuM thAya che te agre vartamAna. jagatamAM je koI vastu che te badhuM cArI jevuM che, te ghaNuM badhuM maLe toya kArya saratuM nathI. tattva e saMjIvanI rUpa che. saMjIvanI thoDI paNa maLe to mANasane upayogI bane che, lAbhakArI bane che. pati baLada thayo che, bAI pazcAttApa kare che. have bAInI javAbadArI ghaNI vadhI gaI che. pati saMpUrNa paravaza banI gayo che. strI potAnA baLada thaI gayelA patine roja carAvavA laI jAya che. Aje strInuM haiyuM bharAI gayuM che. baLada carI rahyo che. pote jhADa nIce raDI rahI che. uparathI vidyAdhara yugala pasAra thAya che. strI kahe che AnuM duHkha ApaNe dUra na karI zakIe ? vidyAdhara kahe che, "A baLada hakIkatamAM puruSa che, teno pati che, baLada nathI. A bAI carAve che paNa tene khabara nathI ke saMjIvanI ahIM paDelI che te jo khavaDAvavAmAM Ave to te pAcho puruSa thaI zake che.' AvuM kahIne yugala to pasAra thaI gayuM. bAIne saMjIvanI vanaspati kaI che te khabara nathI tethI te strIe kramasara badhI vanaspatio khavaDAvavA mAMDI temAM jyAM saMjIvanI vanaspati AvI tyAM te sahajapaNe pAcho puruSa thaI gayo. bAI AnaMda pAmI. pa.pU. haribhadrasUrijI mahArAja A dRSTAMta dvArA e kahevA icche che 2010_05 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326, yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ke jeone jainadarzana maLyuM nathI. vItarAga, sarvajJa arihaMta bhagavAna deva tarIke maLyA nathI. ane anya darzana pAmyA che. anya deva maLyA che teone bIjA badhA dharma khoTA che ane vItarAgano dharma ja sAco che ema kahI jainadarzana ApI na devAya. badhA devanI upAsanA karatAM sAthe sAthe vItarAganI upAsanA paNa AvI jaze. badhA devonuM svarUpa vicAratAM vItarAganuM svarUpa paNa enI daSTimAM Avaze, badhAno upadeza sAMbhaLatAM vItarAgano upadeza paNa sAMbhaLaze ane cAro caratAM jema saMjIvanI maLI jAya tema te jIvo vItarAgano dharma pAmI jaze. A badhA dharmo karatAM vItarAgano dharma UMco che e khyAla Avaze. paNa dharmathI e vaMcita raheze to saMjIvanIrUpa vItarAga dharma paNa kevI rIte maLaze. juo, kumArapALa pahelAM jaina na hatA. kumArapALa hemacaMdrAcArya mahArAjane pUche che, prabho ! kayo dharma sAco ? ane mAre kayo dharma karavo ? hemacaMdrAcArya mahArAja te vakhate ema nathI kahetA ke jainadharma sAco che, te tuM kara, hiMmezAM dharma parIkSA karIne oLakhavAno che eTale javAba Ape che ke, "he rAjan ! tamAre badhA dharmo ArAdhavA jevA che. tamAre mATe badhA deva upAsya che." AcArya bhagavaMta samaje che ke badhA devonuM svarUpa te jANaze tyAre te potAnI matithI ja nirNaya karI zakaze ke kayA deva zreSTha che ? dharma e lAdavAnI cIja nathI. paNa aMdarathI ugADavAnI cIja che. eTale vItarAga e sarvadoSarahita che ane sarvaguNayukta che evuM tene samajAI jaze tyAre te tenuM mUlyAMkana karI zakaze ja. A ja vAta tame zrI bhaktAmara stotranI sattAvIsamI gAthAmAM bolo cho, ko vismayo'tra yadi nAma guNairazeSa stvaM saMzrito niravakAzatayA munIza ! doSairupAttavividhAyajAtagarvaiH svapnAMtare'pi na kadAcidapIkSito'si ! // he munIndra ! samasta guNo, bIje jagyA na maLavAthI tArAmAM rahyA che temAM Azrarya zuM che ? vaLI vividha jIvomAM Azraya levAthI garviSTha banelA doSo to tamane svapnamAM paNa joyA nathI.' AthI nakkI thAya che vItarAga deva zreSTha che. vItarAgatA zaMkara pAse rahevA gaI to pArvatI bAjumAM beThelI hovAthI pAchI AvI, nirbhayatA zastradhArI devo pAse rahevA gaI tyAM bhayasUcaka zastrone jovAthI te paNa pAchI pharIne vItarAga pAse AvI gaI. Ama zrI vItarAga prabhu sarvaguNayukta che ane sarvadoSamukta che. ane temaNe batAvelo ahiMsAmaya dharma ja zreSTha che. 1444 graMthanA racayitA haribhadrasUrijI mahArAja 2010_05 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArisaMjIvanInuM daSTAMta 327 kahe che ke, - "pakSapAto na me vIre, na ca dveSaH kapilAdiSu / yuktimad vacanaM yasya, tasya kArya parigrahaH // mane vIra prabhu upara rAga nathI ane kapila, gautama, kaNAda vagere upara leza mAtra paNa dveSa nathI. tarkanI sarANa upara caDatAM je vacana yuktiyukta lAge che te huM svIkAruM chuM. kumArapALane be vAta barobara besI gaI ke deva e to vItarAga ja hovA joIe ane dharma e ahiMsAmaya ja hovo joIe. deva rAgI hoya to ApaNAmAM ane enAmAM zuM taphAvata ? ane ahiMsA paNa dravyabheda, nayabhede judI judI apekSAe sUkSma, sUkSmatara batAvanAra jainadarzanane samajavA mATe paNa taTastha buddhi jarUrI che. dharma AcaraNa IcchatAe ahiMsAne aNIzuddha AcaravAnI che. kumArapALanA bhUtapUrva guru devabodhine khabara paDI ke rAjAe jainadharma svIkAryo che, jaina banI gayo che. tene calita karavA mATe devabodhi kumArapALane bolAvI, daivI zaktithI tenI sAta peDhIne utArIne temanI pAse bolAve che ke te A zuM karyuM? ame badhA kuLAcAranA dharmane ArAdhI devalokamAM gayA chIe ne tuM A zuM kare che ? jo to kharo ke ame keTaluM badhuM sukha bhogavIe chIe. tuM pAcho ApaNA dharmamAM sthira thA. A prasaMga joI kumArapALa vimAsaNamAM paDe che. hemacaMdrAcArya mahArAjane thayuM ke devabodhi rAjAne sAcI zraddhAthI bhraSTa karaze. A aniSTane nivAravA mATe AcArya bhagavaMte 21 peDhI utArI. badhA devalokanAM sukhonuM varNana kare che. devabodhie paNa kamara kasI che. pAlakhI banAvI, kAcA sUtaranA tAMtaNe baMdhAvI ane nAnA bALaka pAse upaDAvI. kumArapALane camatkArathI Avarjita karavAnA prayatna kare che. rAjAe badhI vAta maMtrIzvarane kahI. ane maMtrIzvare AcArya bhagavaMtane kahI. AcArya bhagavaMte kahyuM, rAjAne AvatI kAle vyAkhyAnamAM laI Avajo. bIje divase vyAkhyAnamAM uparAuparI sAta pATa goThavI. sAtamI pATe pU. AcArya bhagavaMta birAjamAna thayA. dhIre dhIre nIcethI eka eka pATa kheMcI levAmAM AvI. badhI pATa nIkaLI gaI chatAM sAva adhdhara doDha kalAka upadeza Apyo. kumArapALa Azcaryacakita thaI gayA. pUche che, prabho ! AmAM sAcuM zuM che ? hemacaMdramahArAja kahe che ke A badhuM mithyA che, indrajALa che, mAyA che, prANAyAmanI kaLAthI sAdhya che. e devabodhie batAvyuM te paNa khoTuM che. ane meM batAvyuM te paNa khoTuM che. sarvajJa prarUpita vacana ja satya che. A pratIti thatAM te sAco zrAvaka bane che. have kaMTakezvarI devI tene calita karavA mATe mAthAmAM trizULa mAre che, zarIre koDha roga utpanna kare che paNa rAjA kahe che marI jAuM to bhale 2010_05 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 paNa bakarAno vadha to nahIM ja karuM ! te makkama rahyo. AcArya bhagavaMte zAsananI hilanA na thAya te mATe sUryadevanI ArAdhanA karI tenA koDha roganuM nivAraNa karyuM. je zraddhALu che tene kriyAnA mAdhyamathI dharma ApI zakAya che. paNa je zraddhALu nathI, buddhijIvI che, buddhizALI che tene padArthanA mAdhyamathI dharma ApatAM saphaLatA maLaze. ahiMsA, satya, acaurya, niSparigrahatAmAM sarvadarzano dharma mAne che te dharma Apo. ane bIjA dharma karatAM jainadharmanI viziSTatA samajAvo. jeo anya darzanamAM janmyA che temane cArInA bheguM tattva Apo to grAhya banaze. je sAdhaka tamArI pAse Avyo che, te dharmamArge che ? ke dharma pAmavA Avyo che ? e kayA darzanano che ? konI chAyAthI te prabhAvita che ? teno bodha kevo che ? e badhuM dhyAnamAM laI tene dharma Apo, to te sAco dharmAtmA banIne AgaLa vadhaze. tenA spoTa upara ghA karazo to te ubhagI jaze, bhAgI jaze, tamArI pAse kadI nahIM Ave. sau prathama tamArA pratye enA haiyAmAM Adara Ubho karo, bahumAna UbhuM karo, enI pratyeka vAtane svIkArIne samajAvo. te je darzananI vAsanAthI vAsita che tenI pratyeka kriyAnAM yathArtha rahasyo batAvo. temAM vizeSa samajAvo te jema jema zraddhAvALo thaze tema tema sUkSma vAta samajato jaze. paNa tenA khaMDana-maMDanamAM na paDo. ane jyAM temanAmAM ane ApaNAmAM matabheda Ave che te vAtane na chaMcheDo. te vAtane aDo nahIM. te vAtane atyAre bolavI ucita nathI. avasare te vAtanI samIkSA paNa karI zakAya. gItArtha samyagdaSTi AtmA bIjAne AvI rIte dharma pamADe. bhagavAna mahAvIra pAse agiyAra brAhmaNo AvyA che te badhA veda upara AdaravALAM hatAM, teonI veda upara atUTa zraddhA hatI. tyAre paramAtmAe veda khoTA che ema paNa na kahyuM ane veda pUrNa che ema paNa na kahyuM. mAtra eTaluM ja kahyuM ke tame vedanA artha samajavAmAM jarA bhUla karI che. A vedapadano artha syAdvAdathI Avo thAya che. prabhu positive approach vidheyAtmaka valaNathI ene dharma samajAve che, dharma pamADe che. niSedhAtmaka valaNa negative approach choDavA jevo che. padArthanA yathArtha svarUpane jANavAnuM che. "paNa tuM khoTo che" "e vyakti khoTI che' e kahevA mATe nathI jANavAnuM. adhyAtma e pUraka paddhati che, premapaddhati che. adhyAtmaSTi pAmelA jIvomAM karuNA hoya ja. saMsAra duHkhamaya che. e du:khathI mukta karavA mATe karuNA ja hoya. enA doSa para bhAra na mukatAM eno doSa kema TaLe e rIte ja prayatna karavAno hoya che. 2010_05 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArisaMjIvanInuM dRSTAMta 329 nyAyadarzana e padArthane toDe che. toDI toDIne enuM sUkSmatama svarUpa samajAve che. sAmAnA tarkane kema toDavA ane potAnA tarkane kema deDha karavA e nyAyanuM kArya che. A nyAyazailI che. nyAya vinA buddhi sUkSma banatI nathI. mAdhyastha buddhi mATe, dharmanI parIkSA mATe, padArthanuM yathArtha svarUpa jANavA mATe nyAyadarzana upakAraka che. nyAyadarzanathI padArthanA talasparzI svarUpane jaNAvato jJAnAvaraNIyano kSayopazama thAya che. paNa e padArthanA yathArtha svarUpane jANyA pachI padArtha upara virAgI banavAnuM che. jene mohanIya karmano kSayopazama che te vairAgI banI zake che. darzanamohanIya karmanA kSayopazama vagara vairAgya AvI zakato nathI. abhavya jIvo navapUrva jeTalA vipula zAstrajJAnanA baLe padArtho bIjAne samajAvI zake che. viSayo keTalA kharAba che ? kevA bhayaMkara che ? evuM vizleSaNa karI zake che. anekane gharabAra choDAvIne cAritranA mArge caDAve che. keTalAkane mokSe paNa pahoMcADe che paNa ene potAne darzanamohanIya karmano kSayopazama nathI thayo tethI koI zraddhA nathI, vairAgya nathI. samyakatvanI pUrve prathamanI cAra dRSTimAM anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtvanI maMdatA che. granthibheda vakhate anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtvano kSayopazama kahevAya che. Ama kema ? granthibheda pahelAM pranthi UbhI che eTale jIvane viSayo-padArtho sAthe coMTavApaNuM che. AtmasvarUpano anubhava nathI thayo mATe padArtho uparathI upayoga UkhaDI zakato nathI. paramAM coMTavuM e saMsAra che. paramAMthI upayoganuM UkheDavuM e mokSamArga che. granyibheda pahelA rasanI hAni thAya che mATe coTavApaNuM ghaTe che. paNa UkhaDavo joIe teTalo upayoga ukhaDyo nathI. prazna : upayoga vAstavika UkhaDyo kyAre kahevAya ? uttara : eka vAMsa che. DhIlA kAdavamAM Ubho nAMkho to keTalo badho khUMpI jAya che ? ane vAMsa ADo Ubho karo to tene kAdavano sparza che. paNa te kAdavamAM khUMpelo nathI. A lokavyavahAranuM dRSTAMta che. samyaktva pAmyA pachI paNa roga thAya che paNa te rAga ADA vAMsa jevo che. samakitI kaSAyone sparze che. paNa kaSAyone coMTato nathI, te bhogane bhogave kharo paNa bhogamAM pIgaLato nathI. saMsArI AtmA bhogamAM pIgaLI jAya che ane A pIgaLavuM te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. bhogane sparzavuM te aviratino udaya che. dhIre dhIre AgaLa vadhatAM dezaviratine bhoga alpa sparze che. sarvavirati Ave tyAre bhoga sparzatA paNa nathI. sarvaviratidharone viSayono upabhoga che kharo, teo paNa khAya che, pIe che, UMghe che bhogave che paNa temano upayoga svarUpamAM hoya che. bhogo kAyA dvArA bhogavAya che, 2010_05 For Private & Personal. Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 mana temAM bhaLatuM nathI. upayoga temAM bhaLato nathI. mATe teo kAyapAtI hoya che "bhave tanu citte mokSaH" evI temanI avasthA hoya che. matijJAnano upayoga svarUpa sAthe ekameka hoya che. A che sarvaviratidharanuM jIvana. samakita hote chate ja dezavirati ane sarvavirati jIvana Ave che. gADha mithyASTi jIvono upayoga viSayamaya bane che viSayomAM teo pIgaLI jAya che ane ahaMkArI bane che. viSayamAM pIgaLI janArano ahaM javo bahu kaThina hoya che. teoe "cArI" carI che paNa "saMjIvanI' carI nathI teo upara upakAra karavo bahu kaThina che. ekavAra prabhuvaMdanA re, Agama rIte thAya, kAraNa satye kAryanI re, siddhi pratIta karAya. jinavara pUjo. (zrI saMbhavanAtha stavana). zrI arihaMta anaMtajJAnI, anaMtadarzanI, zuddha cAritrI, avikArI, akaSAyI, svarupabhogI, svaruparamaNI, svarupavilAsI, railokyapUjya, gailokya upakArI, cAlatA bhAvasUrya, karmaroganA mahAvaigha, paramezvara, paramopakArI, tene ekavAra paNa zAstramAM kahyA mujaba guNa bahumAne addabhutatA, AzcaryatA, tadvirakAyaratApUrvaka vaMdana karavAmAM Ave to mAruM mokSarUpa kArya pragaTe. eTale zrI saMbhavanAtha prabhune vidhipUrvaka vaMdana karatAM, upAdAna evo je AtmA, te guNAnuyAyi thayo to nimitta ane upAdAna bahu sAcA kAraNa maLavAthI kArya paNa sAcuM upaje. jema strI, dhana, viSayAdika azuddha nimitta maLe te vakhate AtmA azuddha upAdAnI thAya, tethI saMsAra azuddhatA rUpa kArya nipaje che - tethI anAdikALathI na AvyuM hoya tevuM arihaMta bahumAna pedA karavuM jarurI che. 2010_05 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAracustatA e sva para upakAraka che gItArtha samyagdaSTi mahAtmAo jagata upara upakAra karI jIvamAtrane dharma pamADe che. juo hIrasUrijI mahArAja akabaranA samayamAM thayA che. caMpA zrAvikAnA tapanA prasaMgathI dilhI jatAM potAnA AcAranA baLe, potAnI niHspRhatAnA baLe rastAnAM gAmomAM dharma pamADatA jAya che. lokone khabara paDI ke A phakIra to akabaranA AmaMtraNane pAmIne jaI rahyA che tethI hAthI, ghoDA Ape, paNa nA, nA kahetA jAya che. A AcAra ane niHspRhatAnA baLe lokone dharma pamADI dIdho. amadAvAdano sUbo hAthI, ghoDA, pAlakhI, hIrA, motI, ratno laIne Ave che. namratApUrvaka nA kahetAM sUbo diMga banI jAya che. jenI pAchaLa duniyA doDe che tene sAmuM jovA mATe paNa A phakIra taiyAra nathI. sUbo pUche che, dilhI kevI rIte jazo ? pagapALA jaIzuM.' sUbo namI paDyo. pUrve karelI bhUlonI mAphI mAge che. gurujI kahe che sarvathA nirbhaya raho. akabara musalamAna hovA chatAM dharma pAmyo che. hiMdu rAjAone dharma pamADanArA ghaNA ghaNA thayA che paNa musalamAna jAtinA ane hiMduone kAphara kahenArAne dharma pamADanAra eka ja hIrasUri mahArAja hatA. sAdhuoe bIjAne dharma pamADavo hoya to AcAracustatA ane parama ni:spRhatAne jIvanamAM tANA-vANAnI jema vaNI levA joIe. sUkSmanI tAkAta vinA sAmAnA haiyAnuM parivartana zakya nathI. lAkaDAnI talavAre laDavAthI vijaya maLato nathI, mATe ja dIkSArthIne pahelAM AcAranA grantho bhaNAvavA joIe. piMDaniryukti, oghaniryukti, AcArAMga, dazavaikAlika vagere. graMtho bhaNAvavAthI dIkSArthInuM jIvanaghaDatara thAya che. AcAra e prathama dharma che, mATe ja gaNadharoe pahelAM AcArAMga mUkyuM che. dvAdazAMgImAM paheluM AcArasUtra che. AcAradharmanA baLe jIvanamAM custatA Ave che. bhAvadharmane pAmavA mATe nizcayadharmane pAmavA mATe ""prANa jAya to paNa viparIta vartana : na karuM' evI daDhatA, evuM praNidhAna jarUrI che. dRSTAMtanA mAdhyame ATha dRSTiono bodha tRNagomayakASThAgni - kaNadIpaprabhopamA / ratnatArArkacandrAbhA, sadRSTerdaSTiraSTadhA // 15 // AvuM praNidhAna dhIre dhIre daDha bane che. yoganI dRSTimAM AgaLa vadhatA, bodha vadhe che ane daDha saMkalpabaLa utpanna thAya che. yogadaSTio ATha che. (1) mitrA (2)tArA (3) balA (4) diprA A cAra dRSTi mithyAtvIne hoya che. 2010_05 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 (1) mitrA dRSTimAM tRNa eTale ghAsanA agninAM eka kaNamAM jeTalo prakAza hoya che teTalo bodha hoya che. ahIM ghAsano pULo ke ghAsano gaMja apekSita nathI paNa ghAsanuM eka taNakhaluM. eka kaNa-tenAthI keTalo prakAza thAya ? te prakAza Take paNa kevo ? ahIM atyaMta alpavIrya, alpa sAmarthya hovAthI bodha Takato nathI. jIvanamAM ISTa kArya karavA sudhI bodha Takto nathI. A bodha nirbaLa hovAthI maMda che ane tenAthI saMskAro UbhA karI zakAtA nathI. anuSThAna karatI vakhate bodha gerahAjara hovAthI A dravya anuSThAna bane che. (2) tArA dRSTimAM gomaya = chANanA agninA kaNa jeTalo bodha hoya che. (3) balA dRSTimAM kASThanA agninA kaNIyAnA prakAza jeTalo bodha hoya che. (4) diprA-ahIM dIpakanI upamA jevo prakAza che. A jIvamAM mohanuM sAmarthya pracaMDa che ke samajavA chatAM jIvane bodhano, jJAnano, vairAgyano prakAza thavA chatAM saMskAra ja na paDavA de, jIvane AgaLa vadhavA na de. je kriyA Adara, bahumAna, bhakti, prIti, ruci, upayogapUrvaka karAya to tenA saMskAra paDe che ane te saMskAra kriyA vakhate upasthita thAya che. ane mohane kApIne AgaLa vadhI zake che. prazna : tame eka bAju ene dRSTi kaho cho, bIjI bAju ghAsanA taNakhalA jeTalo prakAza - bodha kaho cho. to te kAryasAdhaka kaI rIte banI zake ? zuM eTalA kaNathI rAMdhI zakAya ? uttara : are anaMtakALanA je aMdhakAra hatA te A kaNanA bodhathI cirAyA che. jIva yogadRSTimAM Avyo che, apunabaMdhaka banyo che. aMdhAruM vadhAre cirAtAM jIvane vadhu ne vadhu mokSamArgano prakAza maLaze. jIva gADha aMdhakAramAM che. sAva aMdhakAramAM che temAM paNa taNakhaluM saLage to kaMIka prakAza to Ape ja ne ? kaMIka AnaMda to thAya ja ne ? hajI to dRSTinI zarUAta che. A cIja nakAmI nathI. dA.ta. eka mANasa che. gADha nidrAmAM che. 99 bUma pADI, toya na jAgyo. somI bUme jAgyo che. to 99 bUmo nakAmI gaI ? nA, 99 bUme aMdara saMskAra nAMkhyA che jethI somI bUma tene jagADavA mATe samartha banI che. A ja prakriyA sarvatra dekhAya che. dA.ta. eka ITa hoya, temAM 99 pANInAM TIpAM nAMkhyAM badhA zoSAI gayA. ITa korI kaTa dekhAya che. have somA TIpe te bhInI thatI jaNAya che to 99 TIpAM nakAmAM gayAM kahevAya ? 99 TIpAMe aMdaramAM kAma karyuM che. acaramAvartimAM, anAdikALanA ajJAnamAM, mohAMdhakAramAM jIva pAse koI daSTi ja na hatI tenI apekSAe ahIM bodha bhale alpa che paNa samyam 2010_05 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAracustatA e sva para upakAraka che 333 che. eTale tenI baLavattaratA samajavI. kALa paNa caramAvartano hovAthI have jIvanI vikAsayAtrA zarU thavAnI che. zukla bIjanI caMdrakaLA jema pUrNimAnA caMdra rUpe bananAra hoya che tema ahIM alpabodha hovAthI jApa, pUjA, sAmAyikAdi anuSThAna kALe te na raheto hovA chatAM potAnA astitvanI eka camaka mUkato jAya che. anAdikALanA mohanAM vAdaLAM-saMskAro ADA AvI jAya che tethI pelo prakAza DhaMkAI jAya che. (2) tArA dRSTino bodha chANanA agnikaNa sadeza hovAthI tRNakaNathI jarA vadhAre che. paNa A prakAza paNa lAMbo Takato nathI, jhAMkho hoya che, baLavAna nathI tethI prayoga kALe upasthita thato nathI. ahIM smRtinI paTutA na hovAthI saMskAra daDha thatA nathI ane saMskAronI daDhatA na hovAthI te anuSThAna kALe temAM upayoga raheto nathI eTale dravyaanuSThAna bane che. viSayonA saMskAro svAbhAvika rIte mohanI pracuratA hovAthI deDhatara banatAM hoya che. ApaNA jIvanane tapAsavA mATe yoganI dRSTio jANavAnI hoya che. yogadaSTi e sAdhanAnI vikAsayAtrAne jaNAvavA mATe ArIso che. smRtinI paTutAnA abhAvamAM saMskAronuM AdhAna thatuM nathI, tethI tenAthI je pariNati UbhI karavI hatI te na thavAthI vikala anuSThAna banyuM. saMskAranuM AdhAna na thavAthI anuSThAnamAM vikalatA - apUrNatA Ave che. (3) balA dRSTimAM kASThanA kaNa jevo agnino prakAza hoya che A bodha pahelI be daSTinA bodha karatAM viziSTa hoya che. te kaMIka vadhAre Take che, pahelI be dRSTi jevo jhAMkho paNa nathI. bodhanuM vIrya ahIM vadhAre hoya che. vIryavAna bodha zravaNa vakhate AtmAnA varSollAsa ane bhAvollAsathI pragaTe che. zravaNa pahelAM manane ema thAya ke "mAre AtmAnuM hita jANavuM che, AtmAne hitakara tattva jANavuM che, jANIne enAthI mAruM jIvana sudhAravuM che mATe barobara dhyAnapUrvaka sAMbhaLato jAuM, ane ene hRdayamAM aMkita karato cAluM, A bhAvollAsa hoya; eTale jema jema AgaLa pAchaLa sAMbhaLato jAya tema tema "pAchaLa pAchaLanuM pAchuM yAda rahyuM che ne ?' e joto jAya, yAda karato cAle. ema karavAmAM varSollAsa joIe che. bhAvollAsa ane varSollAsathI e rIte sAMbhaLato ne yAda karato cAle, tyAM bodha vIryavAna bane eTale enA saMskAra dIrghajIvI ane daDha vIryavALA bane eTale vaMdanAdi anuSThAna vakhate e saMskAra jAgRta thaIne anuSThAnane bodhathI bhAvita kare. AtmAmAM saddavIrya che eno A upayoga karavAno che ke, zAstra paricayathI bodhane evo vIryavAna banAvIe ke anuSThAna kriyA sAdhatAM, kriyA e bodhathI bhAvita thatI Ave. 2010_05 . Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 A parathI samajavAnuM A che ke ApaNA bodhavIryano buddhizaktino upayoga je duniyAnA kacarA, bhUMsA phAkavAmAM karIe chIe, enA badale zAstrazravaNathI AtmAnuM hita zemAM rahyuM che te jANavA mATe badhI zakti vAparavI joIe. AthI ja balA dRSTimAM prIti anuSThAna bane che. je samyagu bodha meLavyo che emAM ja jANyuM che ke ""AvA dharmAnuSThAno - dharmasAdhanAo ja A jIvanamAM kartavya che. pApakriyAo kartavya nathI' eTale have sAdhanA karavAno moko Ave tyAre e bodhanA saMskArothI janita smaraNa dvArA anuSThAna - sAdhanA para prIti thAya, sAdhanA prItithI karAya ne e prIti anuSThAna bane. prIti sAdhanA para karavAnI, paNa enAthI UbhA thatA laukika lAbha upara nahi. zuddha anuSThAnanI prItithI thatuM anuSThAna e prIti anuSThAna. ahIM e khAsa lakSamAM rahe ke zuddha prIti anuSThAna vIryavAna bodhaprakAzathI kriyAmAM bhAvita rahevA para AdhArita che. tethI jo sAvadhAnI na rAkhI, ne e bodha-bhAvitatA bhUlyA, to anuSThAna trIjI dRSTinuM nahi rahe. kaSAyanA jhaMjhAvAtamAM jo jIva sapaDAyo to paTu smRti rahetI nathI. mATe jIve jAgRta rahevuM jarUrI che. zAstramAM cAra prakAranA anuSThAna batAvyA che. (1) prIti anuSThAna (2) bhakti anuSThAna (3) vacana anuSThAna ane (4) asaMga anuSThAna. prIti anuSThAnanI zarUAta ahIMthI thAya che. anuSThAna karo ane prIti nahIM to te veTha kahevAya che. vyavahArathI jenA para prema hoya che tenuM kAma cokasAIthI sArI rIte, ullAsathI thAya che te kAma karavA na maLe to duHkha paNa thAya che. pahelI be dRSTimAM prIti nathI ane anuSThAna kare che tyAM mAmUlI puNyabaMdha thAya che. yogabindu graMthamAM pa.pU. haribhadrasUri mahArAje sAdhanAmAM AgaLa vadhavA mATe jaNAvyuM che ke "rUTuM vinodita !' "A mArA bhagavAne kahyuM che, ema vAraMvAra vicAravAnuM che. AvI bhAvanAne vAraMvAra ghUMTavAnI che to anuSThAnamAM prIti utpanna thaI zakaze. tyAM yoganA pAMca prakAro (1) adhyAtma (2) bhAvanA (3) dhyAna (4) samatA (5) vRttisaMkSaya kahyA che. yogabiMdumAM A rIte AtmAne TheTha nIcethI upADIne upara sudhI laI javAnI prakriyA batAvI che. ahIM dRSTinA mAdhyamathI vAta karI che. dRSTinA mAdhyamathI guNasthAnakone spaSTa karavAnAM che. ahIM cothA guNasthAnake pAMcamI-chaThThI daSTi hoI zake che. pAMcamAM guNasthAnake pAMcamI chaThThI dRSTi hoI zake che. chaThe, sAtame guNasthAnake pAMcamI, chaThThI, sAtamI ane AThamI dRSTi hoI zake che. 2010_05 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAracustatA e sva para upakAraka che 33pa pahelI be dRSTimAM anuSThAnamAM prIti hotI nathI, trIjI dRSTimAM ahIM prIti jAgI che. anuSThAna samaye bodha Takyo che. mATe prIti jAgI che. AtmAne anulakSIne ahIM karavAnuM hoya che. savAso gAthAnA stavanamAM pU. upAdhyAyajI mahArAje kahyuM ke adhyAtma viNa je kriyA te tanamala tole mamakArAdika yogathI ema jJAnI bole !" je kriyAmAM AtmAno upayoga, Adara, bahumAna, prIti, bhakti nathI tevI kriyAo zarIranA mela tulya che. adhyAtma na AvyuM eTale evI kriyAmAM ahatva-mamatva Ave che, ane ahaM, mama Ave eTale adhyAtma na ja Ave. ahaM eTale huMpaNAnI satata buddhi ne mamakAra eTale audayika bhAvonI prAptimAM mamatva - kuTuMba, vepAra, paisA, AdimAM rAgabhAva. nizcaya ane vyavahAra samayasAranI badhI vAtonAM rahasyo pU. upAdhyAyajI mahArAje savAso gAthAnA stavananI trIjI ane cothI DhALamAM batAvyAM che. Akho samayasAra A be DhALamAM ukelI Apyo che. gujarAtI bhASAmAM nizcaya ane vyavahAranuM khUba suMdara ane saMtulana (balance) pUrvaka varNana karyuM che. gujarAtI racanAmAM AvuM alaukika tattva maLe che paNa joItuM nathI mATe ja AnAthI vaMcita rahyA cho. nirNaya karo ke dara cha mahine jJAnanuM eka bhUSaNa mAre vasAvavuM che. rojanI eka gAthA karo to paNa cha mahine A stavana kaMThastha thaI jAya. mArganI sUjha maLe ane AtmakalyANa thAya. manane keLavavA mATe adhyAtmanA vikalpo bahu upayogI banI zake che. manane AvuM keLavavuM te ja adhyAtma che. sabhA : paNa mana kAbUmAM nathI rahetuM. uttara : sAruM, svIkArI lIdhuM ke tamAruM mana kAbUmAM nathI, paNa vacana-kAyA kAbUmAM che ? bolo ! jJAnI kahe che ke tuM vacana-kAyAthI DAhyo thaI jA to mana enI meLe aMkuzamAM AvI jaze. jevI rIte ghoDAnI lagAma savAranA hAthamAM hoya to ghoDo kevo doDe ? lagAmanA mAdhyamathI ghoDAne je rIte je bAjue laI javo hoya tyAM laI jaI zakAya che. basa, A ja rIte vacana ane kAyAnA niyaMtraNanA mAdhyamathI manane sudhArI zakAya che ane je bAju vALavuM hoya te bAju vALI zakAya che. A vyavahArathI nizcaya Avyo kahevAya. ane mana ja sudharI jAya to vacana-kAyAno saMcAlaka sudharI jatAM vacana-kAyA sudharI jAya che e nizcayathI vyavahAra tarapha javAno rasto che. tamArI kakSA, ruci, saMyogo, sarva pramANe tamAre baMne rastA apanAvavAnA che. 2010_05 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 jema koIne vairAgya guNa keLavavo che to pahelAM alaMkArono tyAga kare, pachI kapaDAMnAM AkarSaNo choDe, pachI mAthAnI vALanI sTAila choDe ane ema karatAM dehanuM mamatva choDe - A vyavahArathI nizcaya che, parighamAMthI kendra tarapha javA jevuM che ane koIne dehAtmAnuM bhedajJAna thaI gayuM ane deha mAro che, huM nathI. AvuM samajAI jAya pachI kapaDAM, cazmAM, ghaDIyALa, pena, parsa, parivAra upara rAga rahe ? kendranA parivartanano parigha uparano A paDagho che. koI sAdhaka nIce joIne maunapaNe cAle emAM vacana ane kAyAnI sAdhanA AvI. ema karatAM karatAM IryAsamitinA pariNAma jAgI jAya. A vyavahArathI nizcaya thayo ane koIne jIvadayAnA pariNAma thaI jAya. sakala sattvahitAzayarUpa cAritra pariNAma prApta thaI jAya to mArAthI koI jIvane duHkha na pahoce evI satata kALajI manamAM ramyA karatI hoya to te svAbhAvika rIte kALajIthI nIce joIne cAlaze. A nizcayathI vyavahAra thayo. baMne mArga che. nizcayanI prApti thaI che teno paDagho vacana ane kAyAmAM paDyA sivAya raheto nathI ane vacana ane kAyAnI sAdhanA nizcayane lAvyA sivAya rahetI nathI. jainazAsananA nizcaya ane vyavahAra bemAMthI ekano paNa apalApa karI zakAya nahIM. baMne ekabIjA sAthe saMkaLAyelA che, temAMthI ekano apalApa kare to aMta:karaNa duSTa che tema samajavuM. vyavahAra dharmamAM pravRttidharma Ave che. te loko joI zake che. vacana-kAyAno dharma jagatamAM dazyamAna banI zake che. nizcayadharmamAM pariNatidharma Ave che. ApaNA mananA vicAro e pariNati dharma che. vyavahAradharma paNa pariNati UbhI karavA mATe che. sAmAnyathI mAnasazAstrano siddhAMta che ke ApaNe je pariNati UbhI karavI hoya tene anukULa pravRtti (vyavahAra) temAM sahAyaka bane che. A sAIkolojI che. jeo mUrtine mAnatAM nathI teone eka rUmamAM bIbhatsa citro mUkIne pUrI do. emane covIsa kalAka tyAM besADo. teo TakI zake to temano gulAma thaI jAuM ! dazyo cokkasa asara kare che. mAnasazAstrInA abhyAsIo kahe che ke kyAM to ene A vAtAvaraNamAM kapaDAM utAravAM paDe che, kyAM to sIdhA thaI javuM paDe che. pAMce IdriyonA viSayo e bAhya saMsAra che. saMsArano khorAka che. masAlo che ane aDhAra pApasthAnakanI pariNati e atyaMtara saMsAra che. pariNatine sudhAravA mATe pravRttine sudhAravI jarUrI che. pravRtti pariNatine phorsa Ape che, vega Ape che, TakAve che, UbhI karI zake che. 2010_05 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAracustatA e sva para upakAraka che. 337 saMsAra, karmabaMdha karAvanArI duSTa pravRttithI cAle che eTale sau prathama tenAthI viparIta pravRttidharma batAvavo joIe. mATe ja pahelo AcAradharma Ave che. hiMsAnI sAme ahiMsA batAvo, patnI pratye rAga che, tenI sAme paramAtmAno rAga Ubho karo. pravRttinI sAme pravRtti joIe. asarjAiyA sAme sarjiyA lAvIne besADI do. kriyAdharmano negative lAbha so TakA che. saMsAranI pravRttithI te kALe je karma baMdhAvAnA hatA. te na baMdhAya e lAbha ocho nathI. pojhITIva lAbhamAM kriyA kALe jeTalo upayoga bhaLe che teTalI nirjarA ane puNyabaMdha thAya che. mATe ja anAcAranI sAme sadAcAra mUkyA saMsAra paNa padArthanuM jJAna, zraddhA ane tenI pravRttithI cAle che. asata jJAna -darzana-cAritrathI saMsAra cAle che tenI sAme jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra mUkyA che. pariNatine mukhya karIne tenA nAma upara pariNatine pedA karanAra pravRttino apalApa karavo te daMbha che. nizcaya dharmanI vAto karanArA AcArane uDAve che te daMbhI che. anaMtakALathI anaMtI dharmanI kriyA karI che, AvI vAto karanArAonA aMdaramAM daMbha rame che. AtmA aMdarathI viSaya-kaSAyathI raMgAyelo che. saMsAramAM majUrI karavI nathI ane khAlI dharmanI vAto karavI che. anaMtIvAra dharmanI kriyA karanArAone khabara ja che ke anaMtIvAra khAvA-pIvAnI kriyAo paNa karI che. to tenA upara pratibaMdha kema nathI mUkatA, kriyAtmaka dharma karavAthI paNa devaloka to maLyo ja che ane AsaktinI khAvAnI kriyA karavAthI naraka paNa maLI ja che. to A vAtane kema mahattva apAtuM nathI. daMbhIno kadI mokSa thAya ja nahIM. dharmamAM khoTo-daMbha cAle ja nahIM. evAne anaMtIvAra garbhamAM javuM paDe che. jene hajI pariNatimAM dharma Avyo nathI ane eno AcAra choDAvI devAmAM Ave to tene unmArge caDAvI dIdho samajavo ane evo jIva saMsAramAM rule che. doSapakSapAta e mithyAtvanI bhUmikA che. doSatrAsa e samyaktvanI bhUmikA che. doSahAsa e viratinI bhUmikA che. doSanAza e siddhanI bhUmikA che. - 2010_05 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya-nirapekSa vyavahAradharma jemAM AtmAnA zuddha caitanya svarUpane pAmavAnI rUci nathI. tAlAvelI nathI e nizcayanirapekSa vyavahAradharma che te nIcalI kakSA che. A jIvonI buddhi jaDa hovAthI kriyAmAM ja sarvasva mAne che. to AnI sAme vyavahAranirapekSa nizcayadharma mAnavo e paNa bhramaNA che.. tapa, tyAga, dAna, zIla, sevA, vinaya, AcAradharma, vaiyAvacca vagere. A badhA AcAradharmanI jemAM apekSA nathI paNa nizcayathI huM saccidAnaMda chuM, huM siddha chuM, huM buddha chuM. evuM bolavuM e mAyA che te to pAmavAnuM che. svarUpe to AtmA nirvikalpa che. tuM bole che, tenI nA nahIM, paNa hakIkatamAM tuM tevo nathI. paNa AvuM mAruM sattAgata svarUpa che e samajIne tene pragaTa karavA mATe sAdhanA karavI jarUrI che. AvuM vicAravuM e sAdhana che. tema vyavahAradharma paNa sAdhana che. eka sAdhanane AgaLa karo ane bIjA sAdhanane choDI do e cAle ? na cAle. 1. pariNAma sArA hoya to bhASA-kriyA sArI hoya ja. 2. bhASA-kriyA sArI hoya to pariNAmane sudharavuM paDe ja che, banne lohAgni nyAye sAthe rahelA che. nizcayane ghUMTatAM vyavahAra Ave ane vyavahAranuM pAlana karatAM nizcaya Ave che. ekabIjAnuM khaMDana karavAthI kAMI prApta thatuM nathI. nizcayanI vAto karanArA ghaNA che paNa nizcaya pAmIne jIvana jIvanArA ane svarUpa prApta karanArA koI viralA che. bemAMthI ekane prAmANikapaNe pakaDavAthI bIjuM tattva AvI zake che. pravRtti bagaDelI che mATe pariNAma bagaDelA rahe che mATe pahelA aDhAra pApasthAnakanI pravRttine choDo. pravRttine sudhAratAM sudhAratAM pariNatine sudhAravI e rAjamArga che. pahelA guNaThANe guruvinaya, paMcAcArapAlana, gurukulavAsathI cAritra Ave che. pravRtti sudharaze to Aje nahIM to kAle pariNati sudharI jaze. pravRtti sudhAravAthI aMdarano rAga chUTe che eTale guNasthAnaka kahevAya che. pahelAM aMtaramAM rAga hoya che. paNa dhIre dhIre te rAga chUTI jAya che. samyagU pravRtti zarU karI dIdhI che tenuM cokkasa phaLa maLatuM ja hoya che. ane bhagavAne kahyuM che te sAcuM ja che ema samajAya che. dA.ta. paraNelI strIne pahele divase piyara keTaluM yAda Ave ? eka-be-dasa varSa thAya, be bALakanI mAtA thAya pachI eTaluM yAda Ave ? nA, pharaka paDe che ne ? pachI to A ja mAruM ghara. piyara bhulAI jAya che. pravRtti upara khUba AdhAra che. je cIjane jeTalI vadhAre ghUMTazo to te cIja tamane 2010_05 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya-nirapekSa vyavahAradharma 339 vadhAre vhAlI lAgaze. tame kone ghaMTo cho ? pravRttithI ghaNo lAbha che. tenA upara badho. AdhAra che eTale saMsAramAM rahevuM, paNa ramavuM nahIM. ghaMTavuM nahIM eTale aMdarathI aLagA raho. "saunI sAthe ane sauthI aLagA rahevAnI dharmakaLA zIkhI levAnI che. saunI sAthe rahevuM eTale badhA pratyenI pharajo adA karavI ane sahuthI aLagA rahevuM eTale koInI apekSA rAkhavI nahi. ApaNA adhikAranI jamAvaTa karavI nahi, aMdarathI vairAgya rAkho to ghaNuM kAma thaI jaze. mahAvirAgIne devalokamAM sajA che. teone devalokamAM paNa satata lAge che. ke huM beDImAM phasAyelo chuM ane emAMthI kyAre nIkaLuM ? A maMtrano ajapAjApa samakitIne devalokamAM paNa cAlu ja hoya che. cothI dIprA dRSTimAM dIpaka jevo prakAza hoya che. ahIM bodha spaSTa hoya che eTale sthUla kaSAya ane doSo dekhAya ane nAnA nAnA doSo paNa ahIM dekhAvA zarU thaI jAya che. ahIM zraddhA vadhI, viveka vadhyo, heyopAdeyanuM jJAna vadhyuM. ahIM bodhano pAvara vadhatAM anuSThAnamAM AtmA ekAkAra bane che. kaSAyanI pariNatithI AtmAno vikAsa rUMdhAya che. ahIM paTvI sthiti hovAthI saMskAradhAna ghaNuM hoya che. vairAgya, jJAna, bodha vadhavAthI kaSAyo dabAya che. kaSAyo enuM kAma karavA samartha banatA nathI ane kadAca kare to paNa tenuM baLa ghaTI jAya che. ahIM vairAgya ane maitrI vagere bhAvothI anuSThAnamAM prIti ane bhakti baMne Ave che. patnI pratye prIti hoya che ane mAtA pratye jema bhakti hoya che tema ahIM anuSThAna upara prItinI sAthe pUjyabhAva bhaLelo hovAthI A anuSThAna hita karanArA bane che, AnA sivAya saMsAramAM koI hitakara nathI AvA bhAvathI bhakti Ave che. chatAM paNa ahIM samyakatva na hovAthI dravyaanuSThAna bane che. ahIM bhAvathI kriyA hovA chatAM, pranthibheda thayo nathI mATe kaSAyonI oLakhANa, paramAtmAnI oLakhANa ane anuSThAnamAM pariNamana samyatvI jevuM na hovAthI dravyaanuSThAna kahevAya che. prathamanI traNa dRSTinI bodhanI alpatA hovAthI ajJAnatAnA kAraNe anuSThAna viparIta thAya che. cothI dRSTimAM bodhanI vipulatA hovA chatAM anuSThAnakALe sUkSma kaSAyo, sUthama rAgAdimAM upAdeya buddhi paDelI che tethI anuSThAnakALe bhAvapUrvaka pariNamana zakya banatuM nathI. pranthibheda pachI kaSAya oLakhI zakAya che. kaSAyo UMDANamAM jatA nathI ane kaSAyano udaya uparauparathI sparzIne jato rahe che. kASAyika pariNAma ane sAmAyika bhAvane judA pADI zakAya che. granthibheda pahelAM kaSAyo 2010_05 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 pakaDAtA nathI. kaSAyonI ruci nIkaLatI nathI mATe anuSThAna jevuM joIe tevuM thatuM nathI. dareka kriyA AtmagharamAM jaIne karavAthI vikAsa thAya che te mATe paragharamAMthI bahAra nIkaLavuM ja paDe. tamAre durgati na joItI hoya ane sadgatino khapa hoya to kaSAyone oLakho. kaSAyano saMbaMdha du:kha, vyagratA, ugratA, karmabaMdha sAthe che. kaSAyamuktithI A badhuM dUra thaze. kaSAyonI sUkSmatA paNa samajavI paDaze. koI sAthe saMbaMdha bagADyo pachI kSamApanA karI ane saMbaMdha sudhAryo pharI pAcho pelo prasaMga yAda Ave to te sUkSmakaSAya kahevAya. be vyakti sAme Ave tyAre baMne vacce bhAvanI bhinnatA jaNAya to A sUkSma kaSAyanuM astitva jANavuM. bahAra parama ni:spRhatA dekhADe paNa loko enI kadara kare, enAM vakhANa kare evA vikalpa e paNa kaSAyano udaya samajavo. lobha e paNa kaSAya che. kaSAyonA nAzanI vAta pachI paNa pahelAM kaSAyo oLakhavA paDaze, kaSAyo na game tevI dazA UbhI karavI paDaze. jJAnIo kahe che ke kaSAyonA mULamAM viSayo paDyA che. viSayothI kaSAyo thAya che. viSayAsakti e kaSAyotpattinuM bIja che. A satya samajAyA pachI je je viSayomAMthI kaSAya pedA thAya che te viSayone barAbara oLakhI levA paDaze. jene viSayo sArA lAgaze tene kaSAyo ghaTaze nahI Aja nahIM to kAla viSayo AtmAne patananA mArge sIphatathI sAvadhAnIthI laI jAya che. avivekI AtmAne AnI khabara paNa paDatI nathI. viSayomAM ISTatvanI buddhi na TaLe tyAM sudhI ThekANuM paDe tema nathI. aMdaramAM pUrNa viveka hoya ane bahArathI krodhAdi karavA paDatAM hoya to tene apekSAe prazasta kahI zakAya kAraNa ahIM vyavasthA mATe kaSAyanuM AlaMbana lIdheluM che. AtmAnI evI avasthA thaI nathI. bApa dIkarAne cAra tamAcA mAre, tADana-tarjana kare, na kahevAya tevA zabdo kahe to ahIM uparathI kaSAyanuM sTrakyara che aMdaramAM kUNI lAgalI che ke mAro dIkaro bhaNIgaNIne hoziyAra thAya, vivekI bane, sajjana bane. kAle e putra mAMdo paDe to tenI pAchaLa lAkha rUpiyA kharce paNa kharA. guru paNa AvI rIte ziSyane bhaNAvI, gaNAvI taiyAra kare, tamAco mArIne paNa ziSyanuM hita kare. gu eTale aMdhakAra ane 3 eTale bahAra kADhavuM; anAdikALanA mithyAtva ane ajJAnanA aMdhakAramAMthI bahAra kADhI jJAnanA prakAzamAM lAvI AtmakalyANano rasto batAvanAra guru che. jeNe AvA gurunuM zaraNa svIkAryuM che tenuM avazya kalyANa thAya che. zaraNAgatano asvIkAra koI AvakArya tattva nathI, saMsAramAM AtmakalyANa 2010_05 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayanirapekSa vyavahAradharma 341 zakya nathI. jene tamArA zaraNamAM AtmakalyANa dekhAya che ene ThukarAvavA e paNa vyAjabI nathI. ziSyane gurunA anuvartaka banAvI mArgastha banAvavA e ja hitakara che. samyagdaSTi AtmAno anuSThAnomAM prayatna hoya tevo prayatna ahIM nathI. cothI dRSTimAM ATalo ja prakarSa hoya che. pranthibheda nathI mATe tattvathI cothuM guNasthAnaka paNa nathI. AtamarAma anubhava bhajo, tajo parataNI mAyA; eha che sAra jina vacanano, vaLI e zIva chAyA zuddha naya artha mana dhArIe. AtmA jema jema para sAMyogika bhAvanA mamatva bhAvathI aLago thaI zuddhAnubhavanuM AsvAdana karato raheze, tema - tema te AtmA muktinA anaMta - akSaya - zAzvata sukhane meLavaze. tavai tavaM cayai caraNaM suyaM pi navapura jAva anbhasai / para suhe suhattaM, tA no sammattacitrANaM // (game teTalo) tapa kare, cAritra pALe, navapUrva sudhI zrutajJAnano abhyAsa kare, to paNa jyAM sudhI para (podgalika) sukhamAM sukhatvanI buddhi che tyAM sudhI samyaktva thayuM nathI... 2010_05 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamI sthirAdRSTinuM svarUpa sthirA tu bhinnagranthereva bhavati tadbodho ratnaprabhAsamAna satabhAvA'pratipAti pravardhamAno nirapAyo nAparaparitApakRta paritoSahetuH prAyeNa praNidhAnAdiyoniriti / TIkAno artha : graMthibheda karyo hoya tene sthirAdaSTi prApta thAya che. ratnanI kAMti jevo teno bodha hoya che. e bodha apratipAtI (nAza nahi pAmavAnA svabhAvavALo), vadhato jato, koI paNa jAtanA apAya arthAtu anartha vinAno, bIjAne saMtApa nahi karAvanAro. nirdoSa AnaMdakArI ane prAyaH praNidhAna-pravRtti vagere pAMca AzayonI utpattinuM kAraNa che. pAMcamI sthirAdeSTimAM samakitanI prApti che. ahIM ratnanI kAMti jevo bodha hoya che. cothI daSTimAM dIvAno prakAza hato. dIvo pavanathI bujhAI paNa zake che, tela khUTavAthI alpa prakAza paNa thaI zake che, ahIM to ratnano prakAza eTale tela, vATa jevA koI sahAyaka dravyanI jarUra nahIM. pavana paNa te prakAzane pratibaMdhaka banI zakato nathI kAraNa ke ahIM bodha apratipAtI che. granthibheda prApta thaI cUkyo che. aMdarathI vicAronI saravANI tAttvika rIte vahetI hoya che. pUrNa viveka che. ane A samyagdarzane AvyA pachI tenI hAjarImAM koIpaNa manuSya ke tiryaMca, te niyamAM vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhe che. pahelI cAra daSTimAM kaSAyonI maMdatA hatI, ahIM pAMcamI dRSTimAM to AtmA kaSAyothI chUTo paDI AtmagharamAM jAya che. ghara bhALI jAya che tyAM je AnaMda paDyo che, nidhAna raheluM che, zAMtarasa rahelo che te joI jAya che. svarUpano AnaMda te pAme che. A anubhavathI samajAya tevI cIja che. anubhava pramANa e aMtima pramANa che. prazna : Agama pramANa caDe ke anubhava pramANa caDe ? uttara : lAkho varSanA zAstrAbhyAsa karatAM eka aMtarmuhUrtano anubhava caDiyAto che. pa.pU. upAdhyAyajI ma.sA. zrIpALa rAjAnA rAsanA cothA khaMDanI teramI DhALamAM kahe che. "mAre to guru caraNa pasAye, anubhava dilamAMhi peTho re, addhi vRddhi pragaTI ghaTamAMhe, Atama rati huI beTho re" samyatvano AnaMda chUpo rahI zakato nathI. Agama agama tattvane pAmavA mATe che. zAstra karatAM gurunI upAsanA kaThina che. zAstramAM mArga kahyo. che. ane gurunI upAsanAthI marma maLe che, mArgAnusArI bodha maLe che. A 2010_05 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamI sthirAdeSTinuM svarUpa 343 gama vinA Agama samajAya nahIM. tame abajo rUpiyA kamAtA ho paNa kaSAyone dUra karI AtmAne na pAmatA ho to tamAro prayatna niSphaLa che. anubhUtimAM AnaMdavedana che. zAstra bhaNanAre paNa lakSyamAM jJAnaprApti karatAM AnaMdAnubhUtine mukhya banAvavI paDaze to ja AnaMda maLaze. kaSAyo na ghaTyA hoya to jJAna bojArUpa che. jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamanI sAthe jo mohanIya karmano kSayopazama na thAya to e jJAna dvArA kaSAyonuM kSetra ja vadhe che. ahaMkAra vadhaze. ahaMkArIne potAno ahaMkAra ja mAranAra che. e to mare paNa anekane mArIne mare che. jJAnaprakAzamAM kaSAyone oLakhavAnA che ane kaSAyone dUra karI jJAnAnaMdanI mastI mANavAnI che. bhaNavuM e sthUladaSTithI bhaNyA kahevAya ane bhaNIne kaSAya dUra karI AgaLa vadhIe to te sUkSma dRSTithI AgaLa vadhyA kahevAIe. saMsAramAM paNa A bheda che ja. gaNita bhaNyo eTale paisA hAthamAM AvI nathI jatA, paisA hAthamAM Ave to gaNI zakAya ATalI ja vAta che. e ja rIte jJAnI kaSAyarahita bane to ja sukhI thaI zakaze. kaSAya na nIkaLe to aMdara to aMdhakAra ja raheze. prazna : zuM samakitIne kaSAya nathI thato ? uttara : nA, samakitIne kaSAya sparzI to zake che, paNa AtmajAgRtinA kAraNe te kaSAyamAM lapAto nathI UMDo Utarato nathI. je cIjane oLakhI lIdhI pachI zeika-henDa ja kare, rAma-rAma ja kare. paNa tenI joDe zAdI na kare. lagna saMbaMdha sthApita na kare. mithyAtvI kaSAya joDe ekameka thAya che, abheda banI jAya che samyakatvI kaSAya joDe hastadhUnana kare che. prathamanI cAra dRSTimAM bodha alpa che. emAM paNa kaSAya thAya tyAre bodha jhAMkho thAya che. A pAMcamI sthirAdaSTino bodha pravardhamAna hoya che. pahelAM zraddhAthI mAnato hato, have anubhavathI mAne che. zraddhA pratItithI anusarAyelI banI che. Faith must follow by conviction jema koIe bIjAnA vacanathI mAnyuM ke kerI e uttama svAdiSTa phaLa che ane zraddhAthI khAdhuM. eTale anubhava thayo. have te vAraMvAra kerInI madhuratAne mANavA utsAhita banaze ema dharma jyAre anubhUtinA stare caDe che pachI tenA mATe preraNAnI AvazyakatA UbhI rahetI nathI. paramAtmA sarvajJa, vItarAga ane yathArthavAdI che temane juduM bolavAnuM koI prayojana nathI. juThuM bolavAnAM mukhya traNa kAraNo che rAga-dveSa-ajJAna. sarvajJane vItarAgatA hovAthI rAga-dveSa nathI ane kevalI hovAthI ajJAna nathI. AvA pUrNa jJAnInuM vacana atyAra sudhI zraddhAthI mAnyuM hatuM. sarvajJa bhagavaMto viSaya-kaSAyane haya, azubha, kharAba kahe che A vAtano 2010_05 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 have svAnubhava karyo. viSayanI kSaNikatA ne parAdhInatA joI lIdhI. have A tuccha AnaMdane ciraMjIvI ke svAdhIna banAvavo hoya to sarvajJavacanane ja svIkArI AgaLa vadhavuM joIe. 344 samakita thayA pachI jIvana taraphanuM valaNa badalAI jAya che. paisA kamAvA, bhegA karavA iMTa cUnAnAM makAno banAvavAM ane pAchaLa mUkIne javA enI pAchaLa jIvana phanA karavuM e eka naMbaranI bAlizatA che. have tene AtmAnA AnaMda sivAya badhI pravRtti mithyA lAge che. emAMthI rasa ja UDI gayo. rasa vinA emAM kevI pravRtti kare ? keTalI pravRtti kare ? jyAM rasa nahIM tyAM tenuM phaLa maLe nahIM. maLe to alpa maLe, nahivat maLe. saMsAranI pravRttimAMthI rasa UThyo eTale aucityathI, pharajanI rue badhI pravRtti aLagA rahIne karavAthI karmabaMdha paNa nahivat thAya che. pahelI be dRSTimAM vIrya, bodha alpa hovA chatAM sajjanatA hovAthI yogano svIkAra kare che. ahIM oghadRSTi nIkaLI javAthI aMdhakAra ocho thayo che. paNa AtmA ahIM svataH utsAhathI pravartato nathI. preraNA maLe to anuSThAna kare mATe dravya anuSThAna che. trIjI dRSTimAM bodha prabaLa bane che. tyAM ThIkaThIka saMskAro paDe che tethI prIti Ave che paNa kaSAyano jhapATo Ave to pAchuM cAlyuM jAya tevI sthiti che. cothI dRSTimAM anuSThAnamAM Tharyo che kaSAyo upasthita thatA nathI. paNa hajI granthI bhedAI nathI mATe vIrya je rIte pravartavuM joIe te rIte pravartatuM nathI. samyaktvI ja paramAtmAne oLakhI zake che. samyaktvanI prApti pahelAM AtmA pazu che. pachI bhale ogho hAthamAM hoya to paNa, aMdaranuM hADapiMjara saMzAdhIna hovAthI pazutAne vareluM hoya che. ApaNe paNa Aja sudhI A ja saMjJAnI veTha majUrI karI che. AtmAnI guNavikAsanI prakriyA saMbaMdhI AmAM koI parAkrama karyuM nathI evuM samajAya che. A pacAsa varSane zaNagAravA jatAM bhAvi anaMtakALane bagADI rahyA cho. saMsArane zaNagAravo te puNyanuM kAma che. saMsArane kadarUpo banAvavo te pApanuM kAma che. A baMne choDIne have AtmAmAM TharavAno avasara jhaDapI levA jevo che. [] ghaNuM ApavAnI tAkAta kadAca karmasattA pAse che, paNa badhuM ja ApavAnI tAkAta dharmasattA sivAya koInI pAse ja nathI. 2010_05 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavikAsanAM pagathiyAM sthirAdaSTimAM bodha sthira thAya che. te ratnanI kAMti jevo che. apratipAtI che. teno pAta thato nathI, vaLI vardhamAna che eTale prathamanI cAra bIjI daSTimAM bodha jhAMkhA paDe che. tethI jIvanuM patana saMbhavita bane che. tevuM A daSTimAM nathI banatuM. ahIM bodha pracaMDa che. svarUpane pAmI cUkyo che, svarUpane anubhavI cUkyo che. AtmAnI ruci svarUpamAM TharavAnI che. saMsArano teno bodha pratibaMdhaka banI zakato nathI eTale ke saMsAranuM tenuM evuM koI jJAna nathI ke tene svarUpamAMthI khaseDI zake. AtmA viSaya-kaSAyanuM AlaMbana le to tene viSaya-kaSAyanA bhAvo thayA vinA rahe nahIM. ahIM samakitIne satata khyAla che ke mAre svarUpane pAmavuM che to mArA bodhane mAre nirmaLa, svaccha rAkhavo joIe eTale te svarUpane malina karanArA viSaya ane kaSAyathI AtmAne dUra rAkhavAno prayatna kare che. viSaya vikAre na idriya joDe, te IhAM pratyAhAro re zAstrajJAnanA avalaMbane, ciMtana, mananathI teno upayoga viSayomAMthI haTI jAya che. jJAna AtmAnuM svarUpa che, jJAnane malina karanAra viSaya-kaSAyo che. e viSaya-kaSAyanI AdhInatA ja jJAnane malina kare che. ApaNe zratanA AlaMbane matijJAnane pAvaraphula banAvavAnuM che. bolavuM-sAMbhaLavuM e zrutajJAna che enA upara tame je vicAro cho te matijJAna che. huM vicArIne boluM chuM. tethI mAre mATe e atipUrvaka zrata che ane tame sAMbhaLIne vicAro cho te zrutapUrvaka mati che. dhAraNA, smRti, vicAraNA, ciMtana, manana, uha, apoha, lAgaNI, tarka A badhuM mati che. zrutanA ochA-vadhatA AlaMbanathI dharma pamAya che. zrutathI mati vikAsa pAme che. zrutanA AlaMbana vinA mati DahoLAyA vinA rahe nahIM. skUla-kolejanuM zrutajJAna matine DahoLe che mATe mithyA che. kaSAyo matijJAnanA upayogamAM rahe che - manamAM rahe che. sAdhake vyavahAranaye dehanA rAgane toDavAno che, deha upara AkramaNa karavAnuM che. nizcayathI matijJAnanA upayogamAM zatruo che, matijJAna malina che tene svaccha banAvavAnuM che. matijJAnane nirmaLa banAvavA mATe zruta sahAyaka bane che. saMsAranA AlaMbane mati bagaDyA vinA rahetI nathI. khAlI kAyayoga sAthe jhaghaDavAnuM nathI. khAlI kAyayoga nimitte dharma karavAno nathI paNa kahyAgarI kAyA dvArA manane keLavIne matijJAnane nirmaLa karavAnuM che. matijJAna 2010_05 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 dvArA kSapakazreNI mAMDavAnI che. cothuM guNasthAnaka manoyoga pradhAna che. mAnyatA upara AdhArita A guNasthAnake jIve svarUpane oLakhyuM che, anubhavyuM che. tenA matijJAnanI pariNatimAM svarUpanI jhAMkhI satata hoya che. mithyAtvI manoyoga ane kAyayogathI vaiSayika sukhone bhogave che. samyakatvIne kAyayogathI vaiSayika sukhone bhogavatAM samyaktva TakI zake che. kAraNa ke samyaktva manoyoga pradhAna che. cha guNasthAnaka kAyayoga pradhAna che. chake guNasthAnake rahelA muni bhagavaMto bhoga bhogavavA jAya to paDe che. sarvaviratidhare to tapa-tyAga-saMyama dvArA cAritranI UMcI ArAdhanA karavAnI che. kAyayoganA baLe manoyoga dvArA AgaLa vadhavAnuM che. sAtathI bAra guNasthAnaka manoyogapradhAna che. kSapakazreNI manoyoga-matijJAnanA upayogathI mAMDavAnI che. samyakatva, virati, kSapakazreNI, vItarAgatA, kevaLajJAna A badhuM zrutajJAnathI parikarSita thayelA matijJAnathI pAmavAnuM che. pachI mana amana bane che, matijJAna pote nirvikalpa vItarAga upayoga rUpa bane che, ane aMte te upayoga kevaLajJAnamAM pariNAma pAme che. akSaragruta tame je kAMI sAMbhaLo cho te zrutajJAna che. akSaradyutanA traNa bhedo che (1) saMjJAkSara (2) vyaMjanAkSara (3) ladhyakSara. (1) a, ba, ka ema je lipI che, bArAkhaDI che te saMjJAkSaradbhuta che. tenI AzAtanA karavAthI paNa zrutajJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. mATe khAtAM khAtAM bolavuM nahIM. azuci avasthAmAM bolavuM nahIM. vAMcavuM nahIM, benoe rajasvalAdharmamAM (M.C.mAM) pustaka aDAya nahIM, bolAya nahIM. A badhI virAdhanA che. bIskITa, davA, kesyula, peMDA vagere upara akSara lakhelA hoya tene khavAya nahIM. davA levI ja paDe tema hoya to cokhkhA pANIthI akSaro bhUMsavA to paDe ja. (2) A a, ba, ka vagereno uccAra karIe chIe te vyaMjanAkSara che ane kamala vagere zabdathI je artha jaNAya che te ladhyakSara che. akSaronA saMyojanathI zabdo bane che ane zabdonA samUhathI vAkya bane che. A vAkyo dvArA je bodha thAya che te badhuM zrata che. zrutanizrita matijJAnanA 336 bheda che ane azrutanizrita matijJAnanA autpAtika vaiyikI kArmikI ane pAriNAmikI cAra bhedo thatAM kula matijJAnanA 340 prakAro thAya che. A dvAdazAMgI pramANa zrutajJAna te samyam zrata che ane enAthI viruddha je zrutajJAna te mithyAzrata che. A bhedo vyavahAranayathI che. bAkI samyatvI mATe mithyAzruta paNa samyagU che. mithyAtvI mATe samyam zrata paNa 2010_05 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavikAsanAM pagathiyAM 347 miththArUpe pariNamatuM hovAthI mithyA bane che. dara khUlyA pachI teno kaI rIte upayoga karavo tene kaI rIte AtmahitA paraNAvavuM teno tene khAvA hoya che. samyaguSTino bodha nirapa hoya che ahIM pAMcamI sthirAdeSTimAM bodha pravardhamAna hoya che. vaLI A bodha nirapAya hoya che. eTale A bodha koIne arthakAraka nathI hoto. nukasAnakAraka nathI banato. bodhamAM nirapAyatA zuM che ? apAya eTale anartha rahita A, bodha hoya che. A dRSTinA bodhano e pramAva che ke jIvane durgati AI anarthathI bacAve che. anartha lAvanAra maliza adhyavasAya che. ane te malika adhyavasAya ahIMyAM nIkaLI gayA che. svarUpa sivAya bIjuM badhuM heya lAge che. saMsAranI dareka vastu anitya, azaNa rUpe oLakhAI gaI che mATe tene meLavatA, bhogavatA sAvacetI, sAvadhAnI, jAgRti varte che mATe azubha karmano baMdha bahulatAe nathI mATe A bodha nirapAya che. samyagdaSTino bodha bIjAne pIDA karanAra nathI hoto nAparaparitApakRta anaMtAnubaMdhI kaSAyathI thato bodha mohanA udrakane vadhAranAro hovAthI bIjAne nukasAna kare che ane anaMtAnubaMdhI kaSAya gayA pachI thato bodha jIvasRSTi mATe sahAyaka bane che. bIjAne pIDA karavI enA svabhAvamAM nathI. sajjana paNa bIja ne pIDA karI zakato nathI. A to pranthibheda karela sAdhaka che je ApaNA saMparkamAM AvyA che tenuM hita kema thAya ? huM bIjAne sahAyaka kema bane ? A bhAva pradhAnapaNe hovo joIe. vivekI AtmA kaDavuM satya kahevAnI himAyata na kare. paNa kaDavuM satya kahevAthI anekanuM hita thavAnI saMbhAvanA hoya to dilamAM karUNAdi bhAvone sthApIne kahe paNa vaimanasyathI to na ja kahe. A pAMcamI dRSTimAM kaDavuM satya kahevAthI bIjAne du:kha thatuM dekhAtuM hoya to temAM teno bodha kAraNa nathI paNa potAnA AtmA para rahelAM viSama karmo kAraNa che. ApaNI bhUlathI, avivekathI, kaSAyathA, nimittathI bIjAne pIDArUpa banIe to ApaNane azubha karmano baMdha thAya che. potAnA nimitte koIne paNa viparIta pariNAma thAya tevuM na karo. zrImadjIe 700 jeTalAM nIti vAkyo lakhyAM che temAMnuM eka nIti vAkya ""abaMdha pApa khamAvuM'' ema lakhyuM che. Ano artha e che ke samyaktvI AtmA potAnA jIvanamAM potAnA bodhathI koIne nukasAna thAya tevuM na kare. paNa sAmAnI hitanI buddhithI koI kArya karyuM temAM sAmAne viparIta pariNAma AvyuM, pote samajIne kare che, pote nimitta ApyuM nathI. bIjAe nimitta lIdhuM che. ethI sAmAne duHkha thayuM, sAmAe karmabaMdha karyo 2010_05 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che, temAM paNa potAne duHkha thAya che. te pApane khamAve che. A ja tenI uttamatA che. pArzvanAtha bhagavAnano jIva pahelA bhavamAM marubhUti nAme zrAvaka che harizcaMdrAcAryanI dezanA sAMbhaLavA dvArA samakita pAmI dezaviratipaNuM lIdhuM che te vakhate te nagarInA rAjA araviMde paNa te mahAtmAnI dezanA sAMbhaLI dharma pAmI zrAvakapaNuM svIkAryuM che. Ama marubhUti ane rAjA araviMda baMne dharmanA snehe paraspara joDAyelA che. te vakhate potAno moTo bhAI kamaTha potAnI ja patnI sAthe duSTa saMbaMdhathI joDAyelo che. kamaThanI patnIne A duSTa saMbaMdha khaTakyA kare che. eTale eka vakhata marubhUtine vAta kare che. potAno bhAI AvuM kare te mAnavA marubhUti taiyAra nathI kAraNa ke sajjana AtmA koIne viparIta najare jovA taiyAra nathI. sajjana AtmA koIne zaMkAnI najare jovA taiyAra nathI. kamaThanI patnI jyAre khUba ja AgrahapUrvaka kahe che tyAre marubhUti tenI khAtarI karavA pote be divasa bahAragAma javAnuM kahI nIkaLI jAya che ane pachI kArpeTikanA vezamAM tyAM AvI potAnA ja makAnanI osarImAM rAtavAso kare che. tyAM A baMnenI pApalIlA najaronajara nihALI. A joIne marubhUtine ghaNuM duHkha thayuM paraMtu marubhUtine potAnA bhAI upara gusso Avato nathI. mAtra aMdarathI karuNA Ave che ane eka vicAra Ave che ke bicAro koIpaNa hisAbe A pApathI bacI jAya to sAruM, evI ekamAtra hitabuddhithI rAjAne eka mAtra IzAro ja kare che ke mAro moTo bhAI khoTA mArge che, jo ApanAthI pAcho phare to sAruM. A jANyA pachI rAjA kamaThane bolAve che. te bacAva kare che. koNe joyuM che ? kyAre joyuM che ? rAjA kahe duSTa - pAriSTha ! rAjyamAM rahIne AvAM pApo kare che ane pAcho gusso kare chei ? rAjAe dezanikAla karyo. juo kamaThane rAjA upara guso nathI Avyo paNa marubhUti upara vaira baMdhAya che. A bhavamAM to huM vaira nahIM laI zakuM. A bhavamAM tene kaMI karI zakuM ema nathI tethI te tApasa thAya che. vairapravRtti na hovA chatAM vRttimAM vairAnubaMdha thatAM jAya che. samakitInA kaSAyo alpa hoya che. retImAM ke pANImAM paDelI rekhA samAna hoya che. kaSAya Ave ne tarata cAlyo jAya. marubhUtine thAya che ke meM aparAdha karyo che, meM pApa karyuM che, meM bhUla karI che, mArA nimitte bhAIne lezamAtra kaSAya ke nukasAna thAya te joI zakato nathI. mArA nimitte bhAInA sukhamAM aMtarAya thayo che. bhUla hoya to ja kSamA mAgavAnI ke bhUla na hoya to paNa kSamA mAgavAnI che ? tame kaSAyamAM nimitta banyA cho to kSamA mAgI lo. tame bhAvathI niraparAdhI hovA chatAM tamAruM astitva enA mATe nimitta banI cUkyuM che to khamAvI lyo. tamane nimitta banyAnI khabara paDI hoya ane na khamAvo te na cAle. 2010_05 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavikAsanAM pagathiyAM 349 meM mArA bhAIne anyAya karyo che. ene na khAvuM tyAM sudhI cena nathI paDatuM. mokSe javA mATe AvuM mulAyama hRdaya banAvavuM paDaze. ahaMkArane vALIjhUDIne sApha karavo paDaze. ahaMkAra hoya to bhUla samajI zakAtI nathI. anyAya, anIti, duSTatAnA mArge jAya tene bacAvavo te dharmInuM kArya che. unmArge gayelo jANyA pachI unmArgagAmIne tyAMthI bacAvavo te kartavya banI jAya che. je rIte bace te rIte bacAvavo joIe. "bheMsanAM zIMgaDAM bheMsane bhAre" enuM pApa ene mAthe. AvI rIte upekSA na karI zakAya. ha, enI apAtratAno khyAla cokkasapaNe Ave to judI vAta che, to manomana prArthanA karIne paNa e jIva pratye soft corner rAkhavI paDe. A prakriyA na karo to vaiSa thaI javAno saMpUrNa saMbhava che. samakitInI manobhUmikA sthirAdeSTinI sajhAya. viSayavikAre na indriya joDe, te IhAM pratyAhAro re, kevaLa jyoti te tattva prakAze, zeSa upAya asAro re. e guNa virataNo na visAruM... zItala caMdanathI paNa upanyo, agni dahe jema vanane re, dharma janita paNa bhoga bahAM tema, lAge aniSTa te manane re. e guNa vIrataNo na visAruM. sthirAdeSTimAM pratyAhAra nAmano yoga prApta thAya che. AthI te AtmA pAMca indriyonA 23 (24) viSayonA 240 (2pa2) vikArothI aLago rahe che. zubha-azubha; rAga-dveSa; sacita-acita-mizra; vikAra varNa 5 x 2 x 2 x 3 = 60 gaMdha 2 4 - 2 X 3 = rasa (6)pa x 2 x 2 x 3 = (72) 60 sparza 8 X 2 4 2 X 3 = 96 zabda 3 4 X 2 x 0 = 12 (24)23, = (252) 240 pharI bhogavavAnuM mana thAya te vikAra samajavo - samakitIne puNyathI maLatA bhogamAM sukhabuddhi thatI nathI. bh bh lh 0 * 2010_05 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marubhutinI uttamatA rAjAne kahevA pAchaLa marubhUtino mAtra eka ja Azaya hato ke e moTo bhAI che, huM nAno bhAI chuM, huM kahuM te ucita nathI. vaLI mAruM puNya paNa ochuM che. rAjAnuM puNya vadhAre che. puNyazALI ene kaheze to kadAca te bacI jaze. A vicArIne teNe rAjAne kahyuM. koI vaimanasyathI prerAIne A phariyAda karI nathI. kamaTha rAjAnI sAmuM bolaze, sAmo thaze ane pariNAma AvuM Avaze tenI kalpanA nahotI. teNe to dIrdhadaSTithI vivekapUrvaka moTA bhAInI maryAdAne jALavIne sapuruSArtha karyo che. paNa pariNAma viparIta AvyuM temAM te gunegAra nathI. marubhUti lezamAtra doSita nathI. kamaThanI bhavitavyatA UMdhI eTale A banyuM. chatAM marubhUtine bhUla kema lAge che ? sajjanatA parAkASThAnI che mATe A vicAro kare che. sajjananuM hRdaya, tenI karuNA, bhAIne doSamAMthI bacAvavA prayatnazIla banI. viparIta pariNAma AvyuM. bhAIne duHkha thayuM. emAM nimitta banavAnuM thayuM ethI marubhUti becena che. vyathita hRdaye rAjAne kahe che, "meM jabarajasta bhUla karI che. mAruM citta kyAMya coMTatuM nathI. huM ene khamAvI dauM. rAjA nA pADe che chatAM A rahI zakato nathI evI tenA hRdayanI sthiti che. rAjAnI nA hovA chatAM tenI uparavaTa thaIne ekalo khamAvavA jAya che. kamaThe zilA nAkhI ane du:khada ghaTanA banI gaI. marabhUtie hRdayanI vyathA rAjAne kIdhI ane rAjAnI nA chatAM khamAvavA gayA. e baMnemAM enI bhUla nathI paNa marubhUti ekalA gayA e bhUla che. mAro bhAI duSTa durjana che e jANavA chatAM ekalA gayA. ahIM viveka na vAparyo, upayoga cUkyA. dravya, kSetra, kALa, bhAvanI vicAraNA cUkyA. paNa sajjana AtmA sAmAnI duSTatAne svIkArI zakatA nathI. sajjanatAnI parAkASThAmAM AvuM banI zake che. sAmo AtmA durjana che tene joIne SavRddhi thaze te na thAya te mATe jIva mAtrane khamAvavAnA che ane aparAdhIne vizeSathI khamAvavAnA che. hRdayathI khamAvavAnA prazna : sAmI vyakti apAtra hoya ane ApaNA javAthI anarthanI saMbhAvanA hoya to paNa sAme cAlIne khamAvavuM ? uttara : nA, jyAM sAme uddhata vyakti che, apAtra che, anarthanI saMbhAvanA che tyAM sAme cAlIne khamAvavA jatAM teno vaiSa vadhavAno. tethI tene manomana khamAvavo, koI sajjananA mAdhyamathI, koIne vacamAM rAkhIne khamAvavo. nizcayathI tenA pratyeno prema, sahAnubhUtino bhAva hRdayamAM rAkhIne prArthanA karavI. avasara maLe to mita, ane priya, pathya zabdomAM mAphI 2010_05 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marubhutinI uttamatA 3pa1 mAMgavI ane avasara na jaNAya to mAnasika vikalpothI mAphI mAMgavI. paNa hA, eka bhayasthAnane jarUra vicAro. tenI apAtratA puravAra thayelI che mATe tame nathI jatAM ke tamAro ahaMkAra naDe che mATe nathI jatAM tenI cokasAIthI cakAsaNI karI levI. ApaNA zubha vikalponA, vacanonA paribaLathI te sudharI paNa jAya. eTale ApaNA ahaMkArane chupAvavA tenA doSane AgaLa to nathI karatA ne ? enuM vizleSaNa atyaMta jarUrI bane che. agnizarmA ane guNasenanA prasaMgamAM paNa A ja banyuM che. traNe pAraNA vakhate cUkanAra guNasena kulapati pAse jAya che, AkraMda kare che, prabho ! huM duSTa chuM, pApI chuM. meM bahu bhUla karI che. mAre mAphI mAMgavI che. ""mane cena paDatuM nathI." rAjA agnizama pAse jyAre javA taiyAra thAya che tyAre kulapati rAjAne kahe che ke rAjanuM ! have javAnI jarUra nathI te hamaNAM potAnA dhyAnamAM che javAthI kadAca dhyAnamAM aMtarAya thAya ema kahI kulapati, guNasenane khamAvavA javAne mATe roke che. ahIMyAM paritApanuM kAraNa guNasena banato hoya evuM lAge che paNa temAM kAraNa guNasena nathI paraMtu bhavitavyatA ja kAraNa che. paritoSa hetu : A dRSTino bodha bIjAne nirmaLa AnaMdanuM kAraNa bane che kAraNa ke aMdaramAM nayadeSTino ughADa thayelo che ane hRdaya maitrI, vAtsalya, karuNAdi bhAvothI chalakAya che tethI yuktiyukta tattva rajU karatAM teno paDagho evo paDe che ke yogya AtmA tyAM dharma pAmI jAya che niHsvArthabhAve paropakAra karavAnI bhAvanA hoya che. tame nakkI karo ke, mAre AjathI paropakAra ja karavo che. potAnuM kAma paDatuM mUkIne, choDIne, vilaMbe karIne paNa bIjAnuM kAma karavAnuM che. enA dvArA anaMtAnubaMdhIno je rasa tUTe che tevo anyathA nahIM nIkaLe. viparIta dRSTi, viparIta bhAva e saMsAra che. bIjAne halakA, tuccha, UtaratA jovA e anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM kArya che. pUjArI-nokara vagere tamArI dRSTimAM UtaratA che. are A to jIvanI eka avasthA che paNa tamArI daSTimAM jIvatva nathI AvatuM ? pudgalano paryAya Ave che ? pudagalanI racanAthI saMsAra bharelo che. pudgalane samAna karI zakAya nahIM. jo pudgalamAM samAnatA na Ave to pudgalanA banelA saMsAramAM samAnatA kevI rIte AvI zake ? pAyAmAM ja viSamatA paDI che. pudgala khaMDita tattva che, bhedatattva che, dvaitatattva che. jamyA pachI tamAruM nAma kema pADyuM ? vyavahAra mATe saMsAramAM badhAnAM nAma che. cokhA, ghauM, bAjaro vagere. nAma ja na paDyuM hota to tamAro vyavahAra cAlata ? daitamAM vyavahAra che. advaitamAM vyavahAra nathI ja. mokSamAM anaMtA jIvo che. ekanA upara eka, thappIonI thappIo che. samAvagAhI anaMtA siddho che. viSamAvagAhI 2010_05 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 paNa anaMtA che, chatAM vyavahAra nathI. jyAM eka ane eka ema be-ta hoya tyAM vyavahAra hoya ja. A saMsAramAM vaitanI ja badhI rAmAyaNa che. tamArA gaNitanA AMka paNa A ja puravAra kare che. e beno AMka zuM ? bagaDe be' A batAve che ke be hoya tyAM badhuM bagaDe. tIrthakarane paNa vyavahAra che ja. je siddha thayA tene ja vyavahAra nathI. vyavahAra to kevaLajJAnIne paNa che ! kema ? zA mATe ? upakAra karavo hoya to ekabIjAnA paricayamAM AvavuM ja paDe. paNa aMdarathI nirvikalpa vItarAga upayoga che eTale karmabaMdha thato nathI paNa tIrthaMkara nAmakarmano rasodaya khapI rahyo che. e vyavahAranuM kevaLIne phaLa che. jagatanA lokonuM kalyANa thAya che te jagatanuM phaLa che. siddhanA paricayamAM koI AvatuM nathI to tyAM upadeza vagere kazuM nathI. dehanA mAdhyamathI ekabIjAnA paricayamAM avAya che. dehanA mAdhyamathI paropakAra thAya che. saMsAramAM paropakAra thaI zake che. vaitathI advaita tarapha saMsAra pote dvaita che ane saMsAra calAvavA mATe, saMsAramAM sAdhanA karavA mATe je kAMI karavuM paDe te vaita che. ApaNe svaita chIe, sAdhano paNa dvaita che. dvaitamAM bheda to rahevAno paNa je advaitane niraMtara yAda karaze tenA aMtaramAMthI vaita nIkaLI jaze, pote advaita banI jaze. sAdhaka abhedane prAdhAnya ApI, maitrI, pramoda vagere karI bhedadaSTi kApato jaze, te abhedaSTine prApta karavA dvArA mokSane nikaTa banAvaze. zAstrone soya banAvI bhedamaya jIvanane maitrI-pramoda vagere bhAvanAnA dorAthI sAMdhIne jIvo sAthe vyavahAra karavAthI abheda saMbaMdha baMdhAze. tamAro abheda kyAM che ? huM koNa ? mAruM koNa ? AmAM tamAro huM ya khoTo che ane mAruM paNa khoTuM che. (1) kyAM badhAM pratye rAga karo (2) kyAM koInA pratye paNa rAga na karo (3) kyAM eka cIja upara pUrNapaNe rAga karo. mokSe javA mATe A traNa vikalpo ApyA che. A traNamAMthI eka vikalpa pasaMda karo. vyavahAra bhedathI cAle che. vyavahAramAM bheda bhale rahyo. paNa hRdayamAM bheda na rAkho. hRdayamAM abheda rAkho. tame dIkarAne tuM kaho cho chatAM hRdayano tAra joDAyelo che mATe judo chuM ema lAgatuM nathI ane bIjAne tame kaho chatAM A mAro nathI, mArAthI judo che ema lAge che. kema evuM ? hRdayathI tAra nathI joDAyo mATe AvuM thAya che. koIne sAcavatAM nahIM zIkho to anekanI vacce rahevA chatAM kaTokaTInA samaye tamane koI nahIM sAcave. maitrI, prema, vAtsalyanA bhAvo rAkho. kaSAyanI durgadha dUra karo. bIjAnA hRdayane jItatAM zIkho. abheda saMbaMdha karatAM zIkho to AgaLa vadhazo. 2010_05 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marubhutinI uttamatA 353 jIvo pratye maitrI-prema, vAtsalya rAkho jaDa pratye vairAgya rAkho. bauddha darzana sarva kSaNikam, sarva anityam ema kahI vairAgya pamADI AgaLa vadhavAnI vAta kare che. vedAnta darzana : vastune mAnavI ane tene anitya kahevI enA karatAM vastu che ja nahIM ema mAnavuM vadhAre sAruM che ema te kahe che. sarva mithyA, brahma satuM mAne che. vastu joyA pachI enA para rAga na karavo e paristhiti kaThina che. A darzana premane vyApaka banAve che. jaDa-cetana je kAMI che, te brahmasvarUpa che, paramAtmAsvarUpa che ema mAnavAthI matijJAnanA upayogamAM te padArthanI chAyA na paDatAM, paramAtmAnI chAyA paDaze. paramAtmA banavuM hoya to A badhuM paramAtmamaya jotAM zIkho. darzanazAstro dRSTine taiyAra karavAnI A judI judI paddhati batAve che. jainadarzana badhI paddhati zIkhavADe che. te kahe che ke amAre to vItarAgatA sAthe saMbaMdha che. je mArgathI je sAdhanathI vItarAgatA maLe tene ame apanAvIe chIe. vedAnta darzana khoTuM nathI. nizcayanI vAto kare che. paNa vyavahAranI sApekSatA nathI mATe ApaNane mAnya nathI. badhA sAthe rahevA chatAM badhAthI aLagA rahI AtmasAdhanA karavAnI che. sthaLa ekAMta ane upayoga ekAMta sthaLa ekAMta : badhAnI sAthe rahevA chatAM badhAthI aLagA rahevuM te. upayoga ekAMta : badhAnI vacce rahevA chatAM zuddha caitanyamaya svarUpane ja citavyA karavuM te upayoga ekAMta che. A sthaLa ekAMta ane upayoga ekAMtano satata Azraya laI AtmAe AtmasAdhanAnA mArge AgaLa vadhavAnuM che. anyathA bIjAne hRdayamAM rAkhIzuM to upayoga Tyuta thaze. badhAnI sAthe rahevAnuM che, tene sahAyaka banavAnuM che. maitrI Adi zubha bhAvo karavAnA che paNa badhAnI vacce rahIne ApaNe badhAnA jevA thaI gayA chIe mATe dRSTi sudharatI nathI. badhAnI vacce rahevAnuM paNa badhA jevA thavAnuM nahIM kAraNa ke A to badhA anADI che, A bhUtAvaLa che. bhUtanI sAthe kaMI rahevAya ? tene to baLI-bAkaLA nAMkhIne sAcavavAnA, ApaNI sAdhanAmAM pratibaMdhaka na bane te mATe vidhi karI levAnI. basa, A ja rIte kuTuMbane sAcavavuM, khavarAvavuM, kuTuMba pratyenI pharajonuM pAlana karavuM. avasare e tamArI sAcI vAta mAne te mATe A badhuM karavAnuM. tame Aje parivArane sAcavo cho ke coMTI gayA cho ? tame sAcavo e kreDITa che ane coMTI gayA cho te DebITa che. jamA pAsAmAM kreDITa ochI che. tame ahIMthI tiryaMca ke narakamAM gayA to DebITa ja che ane devalokamAM gayA ane tyAM sakhaNAM rahyAM to kreDITa jAtanuM pRthakkaraNa karavAthI tattva samajAze. 2010_05 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , BdhAnAdi pAMca Azayo samyagdaSTino bola kevo che enA eka eka vizeSaNa mUkyA pachI chelle vizeSaNa prANa praLiyAnaviyoniriti ! e samajAvI rahyA che. samyagdaSTino bodha prAyaH praNidhAna denI utpattinuM kAraNa che (1) praNidhAna (2) pravRtti (3) vidhvajaya (4) siddhi ane (5) viniyoga A pAMca Azaya che. ekathI cAra dAmAM vyavahArathI praNidhAnAdi Ave che. pAMcamI daSTimAM tAttvika praNidhAnAde Ave che. A pAMca AzayathI sAnubaMdha dharmanI prApti thAya che dharmanI saphaLatA thAya che. Azaya eTale pariNAma. pariNAma vyApaka zabda che. kaSAyanA pariNAma, bolavAnA-khAvAnA-pIvAnA-pudgalanA pariNAma A badhe pariNAma zabda vAparI zakAya che. Azayano artha saMskAra thaI zake che. A + zaya zabda che. "A" eTale samannati (cArebAjuthI) zete sUI jAya che) maNinuM patte Aya: bodha jemAM sUI jAya che te Azaya. koI padArthanuM jJAna thAya pachI e kAyamI nathI rahetuM. navuM jJAna pedA thAya eTale pUrvajJAna jatuM rahe che. jJAna bhale naSTa thAya paNa te AtmAmAM teno saMskAra pADIne nAza pAme che. jJAnane anurUpa AbehUba saMskAra pADIne nAza pAmatuM jJAna saMskAra rUpe jIvaMta rahe che. A anubhavasiddha vAta che. eka mANasane Aje joyo. nAma-ThAma vagere pUchyuM. pAMca varSa pachI te mANasa maLyo che. vacamAM bIjAM badhAM jJAno ane bIjI vyaktionA paricaya thAya che, ghaNAM dezyo jovA chatAM, pAMca varSa pachI A te mANasa che evuM jJAna konA baLe thayuM ? saMskAranA baLe thAya che. praNidhAnAdi pAMca Azayo, te te kriyA dvArA navA, saMskAro UbhA karIne AMtarika sthiti utpanna karI che. Azayo eTale bodha saMskArarUpe rahI javo te. A saMsAramAM padArthonuM jJAna karyA pachI rucine anurUpa tenA saMskAro paDatA hoya che. ane dharmanI kriyA karatAM rucinI alpatAnA kAraNe tenA, upazamabhAvanA ke kSayopazama bhAvanA saMskAro paDatA nathI. saMsAramAM A pAMce Azayo pravarte che. dharmakriyAnA mULamAM A Azayo nathI. Azaya vinA saMskAro ghaDI zakAtA nathI. pADI zakAtA nathI mATe dharma, dharmarUpa banato nathI dharmakriyAnA mULamAM A Azayo na Ave to badhI kriyA dravyakriyA bane che. drakriyAnuM mUlya vizeSa kaMI ja nathI. be badAma jeTaluM ja che. audayikabhAvamAMthI kSayopazama bhAvamAM AvavA mATe ane kSayopazamabhAvamAMthI 2010_05 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNidhAnAdi pAMca Azayo 3papa kSAyika bhAvamAM javA mATe A badhuM karavAnuM che. svArthavRttinA badale parArthavRttinA saMskAro pADavAnA che. ghaNA vakhata lIdhuM che have levAnA badale ApavAnA saMskAro pADavAnA che. AtmAne kendra sthAne rAkhIne koI paNa kriyA karatAM te vakhate tanmayatA, Adara, bahumAna, pragaTe che ane te adhyAtma bane che. AtmA uparathI mohano adhikAra UThyo hoya tyAre adhyAtma prApta thAya che ane jyAre guNasaMpanna apunabaMdhakAvasthA pAme che. tyAre mohane UThavAnuM kAma zarU thAya che, adhyAtmanI zarUAta thAya che. te pahelAM jIva upara karmano adhikAra hoya che. AtmA upara karmanuM baLa hoya che. AtmAmAM karmane sthAna ApanAra, uttejana ane sattA ApanAra AtmA pote che e saMdarbhamAM AtmA baLavAna che, karma baLavAna che e vAta bhUlavI paDaze. AtmA baLavAna che e vAta zIkhavI paDaze. acaramAvartamAM karma baLavAna che. caramAvartamAM AtmA baLavAna che. "karma baLavAna che' evI mAnyatA ja khataranAka che. e mAnyatAthI AtmA puruSArthathI pAcho phare che. jyAM sudhI karma baLavAna che evuM ja lAgaze tyAM sudhI AtmA AgaLa nahIM vadhI zake. vAstavikatAmAM karma jaDa che, karma AMdhaLA bhIMta jevAM che ane AtmA dekhato che. hamezAM AMdhaLA karatAM dekhatAM ja samartha hoya che paNa AtmA dekhato hovA chatAM AMdhaLA jevo banyo che tethI karmanI badhI asarane AtmA jhIle che. AtmAne potAnI zaktino khyAla nathI mATe ja karmanI badhI asara jhIle che caramAvartimAM AtmA baLavAna bane che. ane praNidhAnane pAmI zake che. praNidhAna = daDha saMkalpa, te te kriyAmAM avicalita avasthA eTale je je kriyAo kare te vakhate A kriyA karatAM game te thAya to paNa daDhapaNe vaLagIne rahuM, emAM ja manane rAkhuM, emAM ja upayogane rAkhuM. Avo deDha pariNAma te praNidhAna. manane vicilata na ja thavA de evI rIte te te kriyAmAM mananuM sthApavuM te praNidhAna che. A kriyA karavAnI che. Ane choDIne bIjuM AjubAjunuM kazuM ja karavAnuM nathI. AmAM ja upayogane rAkhavAno che. enAthI bahAra javAnuM nathI. AvuM deDha saMkalpabaLa te praNidhAna che. saMsAramAM rahelA jIvone saMsAranuM praNidhAna sahajapaNe hoya che. saMsArI paNa daDha saMkalpa kare, "ke marI jaIza, paNa paisA laIne ja pAcho jaIza. paisA lIdhA vinA nahIM ja jAuM !! A paNa praNidhAna che paNa asat praNidhAna che. jJAnI samyagu praNidhAna karavAnuM kahe che. te mATe traNa guNo keLavavA joIe. (1) samyagapraNidhAnamAM hanaguNI pratye dveSano abhAva hoya che, 2010_05 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ApaNAthI UtaratI kakSAnA jIvo pratye dveSa na joIe, paNa karuNA joIe ke AnuM zuM thaze ? (2) jeo samakakSa che, te jIvo para paropakArano ane sahAyaka thavAno bhAva rAkhavo joIe. (3) je ApaNAthI uccakakSAnuM jIvana jIve che te pratye pramodabhAva karavo joIe. kriyAmAM upayogane coMTADavAno che ane te vakhate aMtaHkaraNanI sthiti AvI traNa prakAranI rAkhavAnI che. jethI sAdhanAno garva thAya nahIM ke mArA jevuM utkRSTa karanAra koI ja nathI. | sarva jIvo joDe ucita bhAvo sevavAthI susaMskAro paDe che ane azubha anubaMdha paDatA nathI. bIjAnI sAdhanAnI A rIte kiMmata AMkI, mATe sAnubaMdhatA prApta thAya che. ucca ane guNI AtmAo pratye pramodabhAva rAkhavAthI temanA AzIrvAda maLavAthI azubha anubaMdhanA kacarA nIkaLI jAya che tethI bhaviSyamAM paNa vipna AvatAM aTakI jAya che. saMsArI pAse praNidhAna che paNa samyagu nathI. praNidhAna samyagu na hovAthI kaSAyo vadhe che ane jo praNidhAna sabhya bane to upazamabhAva prApta thAya che. artha-upArjananuM praNidhAna samyagu nathI. puNyathI maLatA paisA AtmAne kaSAyathI lepe che. pariNAma malina thAya che. paisA para che. AtmA sva che. paisA maLavAthI AtmAne bagaDavAnuM thatuM hoya to te keTalA aMze vyAjabI che ? A Azayo acaramAvartamAM nathI AvatA. caramAvartamAM paNa bhAre karmIne nathI AvatA. dRSTi uttarottara nirmaLa bane to AnI upAdeyatA samajAya che. pravRtti Azaya prazna : pravRtti vageremAM paNa kriyA che chatAM tene Azaya kema kahyo ? uttara : praNidhAnAdimAM paNa kriyA che chatAM temAM pariNatinI mukhyatA che tethI temAM pravRtti rUpa aMza hovA chatAM AnA dvArA uttarottara saMskAranuM deDhIkaraNa thAya che tethI saMskArane pradhAnatA ApI pravRttine Azaya kahevAya che. praNidhAnane anurUpa pravRtti karatAM pUrva karatAM daDhatara abhyAsa thAya che. upayogapUrvaka kriyA karavAthI jIva temAM tanmaya bane che. AtmA joDAyelo rahe. teno upayoga bahAra jato nathI. adhika adhika vIrya vaparAtuM hovAthI yatnanA atizayavALI pravRtti bane che. jenA phaLa rUpe AtmAno upayoga kriyAmAM pakaDAyelo rahe che. A che pravRttiAzaya, ahIM saMkalpa-vikalpo ochA thAya che. 2010_05 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNidhAnAdi pAMca Azayo 357 kriyAne cetanavaMtI banAvavA bhAvanAthI bhAvita avasthA jarUrI hinaguNa dveSAbhAva vagere guNo paNa ahIM jovA maLe che. kriyA karatAM pahelAM AtmAne te te kriyAthI bhAvita karavAno che. kAraNa ke saMsAranI kriyAnA saMskAro baLavAna che eTale te dharmakriyAkALe AvIne AtmAne sAdhanAthI bhraSTa karI na jAya te mATe daDha saMkalpabaLathI kriyAne ucita bhAvanAthI vAsita karI AtmAne te kriyA mATe utsAhI banAvavo joIe. dA.ta. pratikramaNa karatAM pahelAM divasanAM je je pApo thayAM tenA upara dhikkAra, tiraskAra prAyazcitta, niMdA, gahanA bhAvo karavA joIe. sUtro bolatAM pahelAM AtmAnI tene anukULa bhUmikA banAvI levAthI kAma bahu saraLa thaI jaze. dA.ta. IcchAmi ThAmi kAusagnam jo me devasio.. sUtrathI AkhA divasamAM je pApa thayAM che tenI mAphI mAgavAnI che. ApaNe kedI chIe, gunhegAra chIe. zrI vItarAga paramAtmA nyAyAdhIza che. ApaNe AropInA pAMjarAmAM nata mastake UbhA chIe. mAnasapaTa upara dareka pAponI upasthiti karIne temanI pratye thaI gayelA aparAdhonI mAphI mAgavA mATe taiyAra thayA chIe. divasanAM pAponI yAdI sAthe mAphI mAgavAnI che. AlocanA karI pazcAttApa karavAno che. doSano ekarAra karazo to ja adhyAtmamAM AgaLa vadhAze. paramAtmAnI sAthe mulAkAta karavI hoya to doSanI kabUlAta karavI ja paDaze. kabUlAta vagara mukAlAta nahIM. vAMdaNA sUtra bolatAM AMkho sAme gurunI mudrA UbhI thaI jAya. gurunI sthApanA oghAmAM karI, "aho kAya' bolatA gurunA caraNane namaskAra karatAM ho temane sukhazAtA pUchatA ho, tamArA aparAdha khamAvatAM ho tevo bhAva karavAno che. micchAmidukkaDam dIdhA pachI te pApa te rasa ane teTalI jhaDapathI na thavuM joIe. 350 gAthAnA stavanamAM kahyuM che ke, "micchAmi dukkaDaM deI pAtika, te bhAve je seve re. Avazyaka sAkhe te paragaTa, mAyA mosane seve re." mULapade pratikramaNa bhAkhyuM, pApataNuM aNa karavuM re; zaktibhAva taNe abhyAse, te jasa arthe varavuM re. pUrvamAM je bhAve pApa karyuM che te bhAve pharIthI pApa nahi karavAno pariNAma e ja micchAmi dukkaDamUno sAco artha che. prANanuM mahattva yogadarzanamAM prANAyAma dvArA nADIzuddhi karavAnI che tenA dvArA prANo sudhI pahoMcelA azubha saMskArone kADhavAnA che. prANa ane manane nikaTano saMbaMdha che. prANane aMkuzamAM laIne manane kAbUmAM levuM e haThayoganI sAdhanA 2010_05 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 che. manane kanTrolamAM laIne prANane kanTrolamAM levA e rAjayoganI sAdhanA che. jema jema prANazuddhi karo, Asana karo tema tema prANanAM spaMdano ghaTe. karmano kSayopazama thatAM matijJAnano upayoga nirmaLa banato jAya che. eka bAju zarIra H indriya jaDa che. vacce prANa che. bIjI bAju mana ane buddhi che. caitanyatattva che. pUrNajJAnano aMza che. to prANa jaDa ke cetana ? zvAsa jaDa che paNa hoya che jIvane, jaDa hote chate zarIra-Idriyane asara kare che ane bIjI bAju mana ane buddhine asara kare che. - koI kahe dasa hajAra rUpiyA ApuM tAruM nAka dabAvavA de ! tame hA pADo ? nA, kema ? nAka dAbI dIdhA pachI kayuM sukha anubhavI zakAya ? kaI kriyA tame karI zako ? A badhAM vijJAnanAM tattvo che. prANone jotAM zIkho. zarIranA rogo paNa dUra thaI zake, AtmAnA kaSAya paNa dUra thaI zake. prANa dvArA zarIra-indriya sudhArI zakAya che tema manabuddhi paNa sudhArI zakAya che, mATe prANo trAjavAnI tulAnI jema vacamAM che. pravRtti AzayanA AlaMbane kriyAmAM ekAgratA ane sthiratA vadhatI jAya che. trIjo Azaya vinaya jIva AtmakalyANanA mArge AgaLa vadhe che. tyAre seMkaDo vighno Ave che "zreyAMsa vavajJAni' pApIne karmasattA anukULa ja hoya che. bAMdhelAM karmo udayamAM AvIne teno vipAka dekhADe te pahelAM ja sattAgata karmone zauryathI khatama karo ane udayaprApta karmone samatAthI sahana karo. karmasattA kadAca tamane bhaviSyamAM zreNikAdinI jema narakanA kedakhAnAmAM nAMkhe paNa te vakhate zaurya ane samatAnI dharmarAjAnI mahAmUlI bheTa tamArI pAse haze to tame karmanI sAmenA moracAmAM jItI jazo. prabhue tapa, tyAga, upasarga, parISahane sahana karavAmAM parAkrama vAparyuM che. eTaluM zaurya na hoya to tame zAMta banI jAva, sama banI jAva. saMsAranI pravRtti baMdha karI do. tenAthI pAchA pharIne AtmAnA gharamAM AvI jAva. A be vikalpanI sAme trIjo vikalpa e che ke Aje tamane je sAmagrI maLI che teno sadupayoga karI puNyAnubaMdhI puNya upArjana karI, pApakarmone haDaselI nAkho. (1) kyAM zauryathI karmo khatama karo (2) athavA samatAthI sahana karo (3) te paNa na bane to saduyapoga karI puNyopArjanathI pApane dUra karo - A traNamAMthI eka paNa karavuM haze to vipnanI sAme sAmano karavo paDaze. khAI-pIne majA karavI haze to kaMI vAMdho nathI AvavAno. bhagavAna paNa 30 varSa sudhI gharamAM rahyA tyAre karmo udayamAM na AvyAM. cAritra 2010_05 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNidhAnAdi pAMca Azayo 3pa9 lIdhA pachI vipnonI phojanI phoja AvI. cAritra lIdhA pachI ja aMtarAya udayamAM AvyA che. ApaNe je karmo AtmAmAM nAMkhyAM che te ja udayamAM Ave che. vinono jaya karanAra AtmA UMcI koTInA saMskAro nAkhI AgaLa vadhe che. vipna traNa prakAranAM che. - (1) jaghanya vipna - kaMTaka samAna dA.ta. eka musAphara eka gAmamAMthI bIje gAma jAya, vacamAM kAMTA Ave e jaghanya vighna che. kAMTA dUra karI barAbara joIne cAle to pahoMcI zake che. (2) musApharane tAva Ave te madhyamaviba. tAvanA kAraNe jaldI cAlI na zake, mArga kApI na zake, roga zarIranI azakti UbhI kare che. A madhyama vipna che. (3) digmoha e utkRSTa vijJa che. muMbaI javA nIkaLyo che. dizAnI khabara paDatI nathI. dizAno ja nirNaya nathI thato-uttara che ke dakSiNa che ? pUrva che ke pazcima che ? A nirNaya vinA pagamAM vega kevI rIte AvI zake ? thoDuM cAle ne pAcho Ave ! mokSamArganA pathikane paNa AvI rIte zItAdi pariSaho e jaghanya vighna che. kaMTakasthAnIya che. kSayopazama bhAvanA baLe, sattvanA baLe AtmAne kaSAyamAMthI bacAvI AtmagharamAM rAkhavAno che. zItAdi pariSaho jIte te samatAne TakAvI zake che. A utsargamArga che. pariSaho ghaNA hoya, sattva khUTatuM dekhAya tyAre apavAdanuM paNa AlaMbana laIne samatAne TakAvI rAkhavAnI mokSamArge vadhatAM madhyama vina rUpa zArIrika vyAdhi, roga, jvara vagere pratikULatAo UbhI na thAya te mATe munio parimita AhAra le, yogya samaye AhAra le ane Arogyane TakAve. roga ja na thAya te rIte zarIrane pahelethI ja keLave. morArajI bhAI 91 varSe paNa TaTAra cAlatA hatA; koIke tene pUchyuM to kahyuM ke huM niyamita chuM, huM mitAhArI chuM. A be ArogyanAM mahattvanAM lakSaNo che. jIvanacaryA kramabaddha goThavAvI joIe. jenAmAM niyamitatA che tene bIjA vicAra na Ave. covIsa kalAkamAM paccIsa kalAkanuM kArya goThavI do. pachI bIjA vikalpane avakAza nahIM rahe. DI. gAMdhIjI eka vakhata prArthanA karavA jAya che. sAmethI aMgreja patrakAra lUjha phIsara sAme AvI rahyo che. maLavA mAge che. gAMdhIjIe kahyuM, Sorry! atyAre huM tamane TAima na ApI zakuM. kAraNa ke A TAima atyAre paramAtmA mATe nakkI thaI gayo che. prabhunI apekSAe saMsAramAM koI cIja mUlyavAna nathI. saMsAranI cIjanI ochAmAM ochI kiMmata AMkavI e dharmInuM lakSaNa che. jagata pAse dIna banIne jIvavuM e kalaMka che. koI pAse rodaNAM 2010_05 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 nahIM rovAnAM. jagatapati pAse dIna banIne jIvavuM e bhUSaNa che. bhaktino alaMkAra che. jyAM atikramaNa tyAM pratikramaNa jarUrI - mitAhAramAM paNa potAnA jIvanamAM eTaluM vAparavuM ke khAdhA pachI jaDatAna lAge ane upavAsamAM rti lAge. upavAsa ne khAdhAmAM koI bheda na lAge. A kaLAthI mitAhArI jIvanapaddhati apanAvI zakAya che. kyAMya paNa atikramaNa karazo nahIM. karazo to pratikramaNa karavuM paDaze. bAvIsa bhagavAnanA zAsanamAM pratikramaNa nitya kema nahIM ? kAraNa ke atikramaNa hatuM ja nahIM. jJAnIoe ApaNA mATe baMdhano mUkyAM che kAraNa ke ApaNe jaDa ane vakra chIe. tapa kone kahevAya ? sAdhu khAya to paNa upavAsI kAraNake te AtmAnA svarUpanI nikaTamAM sadA rahe che. svarUpamAM rahevA mATe ja A badhuM karavAnuM che. A rIte karavAthI vyavahArathI bhale ekAsaNuM karyuM kahevAya paNa nizcayathI upavAsa kahevAya. AgaLanA divase ThAMsIne khAva, peTa bagADo eTale Ajano tapa gayo. AvatI kAle AkulavyAkula thAva eTale AvatI kAlano tapa paNa bagaDe. uNodarI tapa e mahAna tapa che. jene rasanI lolupatA na hoya te uNodarI tapa karI zake. rasatyAga karo - bhAvatI cIja vadhAre na khavAya. Aje aNasaNa tapa e tapa tarIke gaNAya che. paNa uNodarI, rasatyAga, vRttisaMkSepa jenI pAse nathI te vAstavika tapasvI nathI. Aje jeTaluM khAo cho tenAthI aDadhuM khAtAM thaI jAva to prAyaH rogAdi Avaze ja nahIM. vaijJAniko kahe che ke, tame jarUra karatAM chagaNuM khAva cho. enAthI rogo thAya che. rogAdi Ave tyAre ene samAdhipUrvaka sahana karavuM e rAjamArga che. sukhazIliyApaNuM choDavAthI sattva vadhaze. madhyama vidhvajaya A rIte utsargamArge, sahana karIne samAdhi TakAvavAthI thAya che. A sAttvikatA che. roganA samaye dharmakriyA na thAya paNa samAdhi TakatI hoya to davA levAnI jarUra nathI. tAre pUjA karIne sAmAyika karIne zuM karavuM che ? paDyA paDyA samatA rahetI hoya to zuM khoTuM che ? prazna : roganA kALe bAhyadharma nathI thato to davAnA bATalAo caDAvI dharmakriyAo karavI ke rogakALe samatA rahetI hoya, samAdhi TakatI hoya to dharmakriyAne gauNa karIne davA na levI ? A bemAMthI kayo mArga pasaMda karavA jevo che ? kayo mArga zreSTha che. uttara : pUjA-sevA vagere vyavahAra dharma che ane samatA samAdhi e nizcaya dharma che. niyadharma TakI zakato hoya to pakSaghAtanA dardI davA na kare to paNa cAle. ApaNe DAhyA hoIe to koI ApaNane gAMDA karI zake tema nathI ane ApaNe gAMDA hoIzuM to badhA tamAruM badhI rIte 2010_05 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNidhAnAdi pAMca Azayo 361 bagADatA raheze. jyAM bIjo koI upAya na hoya tyAM sahana karavuM e ja upAya che. sahana na thatuM hoya to paNa sattva vikasAvIne sahanazakti vadhAro. auSadha-upacAra karavA chatAM na maTe to tame zuM karazo ? vIryaMtarAyano kSayopazama, sattva, zakti vagere prayatnathI vadhArI zakAya che. mahApuruSanA satsaMgathI AtmAne bhAvita karavAthI sattva vadhI zake che. adhika adhika prayatna karavAthI sattva vadhe che. zAstramAM utsarga ane apavAda baMne mArga kahyA che. sAmAyika, pratikramaNanuM phaLa samatA che. e samatA maLatI hoya to te mukhya che. nA guNasena ane agnizarmAnA prasaMgamAM agnizarmA jyAre mArIne bhavanapatimAM vAA palyopamanA AyuSyavALo vidyutakumAra deva thayo pachI upayoga mUkyo ke huM kyAMthI Avyo ? tyAM pUrvabhavanA vairanA kAraNe guNasena upara dveSa bhabhUkyo ane teno badalo vALavA dhyAnamAM UbhelA guNasena upara bhaLabhaLatI retIno varasAda varasAvyo tyAre guNasene bIjA vikalpo na karatAM, sattva keLavIne maityAdi bhAvomAM AgaLa vadhe che. agnizarmAnI sAthe vizeSa maitrI kare che. samatA-samAdhi TakAve che. samatA-samAdhinA, sahana karavAnA saMskAra pADyA che te saMskAra vRddhi pAme che. guNasenane bhavobhava upasarga AvyA che paNa chaThThA bhavamAM sahana karavAthI puNya eTaluM badhuM vadhI gayuM ke upasarga Ave to devo te upasargane dUra karavA mATe Ave che. nAnI , vastune sahana karatAM zIkhazo to moTI vastu sahana karavAnI Teva paDaze. sahana karavAnA daDhatara saMskArathI mRtyu vakhate prAyaH samAdhi TakI ja raheze. UMcI koTInA dRSTAMta joyA pachI mArAthI A na thaI zake evo negative approach niSedhAtmaka valaNa rAkhavA karatAM mArAthI je zakya hoya te sahana karavA mAMDavuM ja che evA positive approach vidheyAtmaka valaNathI AgaLa vadhavA mAMDo. pravRtti ane pariNatine nikaTano saMbaMdha che. pariNatinA avasare pariNatine bagADavI nahIM, pravRtti karavAnA samaye UMcI koTInI. pravRtti karI levI e vivekadRSTi che. kAyAno bagADo - jagata sajA kare. vacanano bagADo - samAja sajA kare. manano bagADo - karmasattA sajA kare. 2010_05 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazatranI oLakhANa sthirAdaSTimAM gracibheda thayA pachI jIva kevA svarUpane pAme che, tenA vizeSaNo batAvatAM graMthakAra kahe che ke samyakatvI koIne pIDArUpa na bane, potAnuM cAle tyAM sudhI bIjAnA toSamAM ja rahe. tene saMsAranuM svarUpa oLakhAI gayuM che. vinAzInuM svarUpa oLakhAI gayA pachI have tene saMsAranA padArtho AkarSaNarUpa banatA nathI. zakti, saMyogo, sAmagrI vagere je kAMI maLyuM che te paNa vinAzI che, teno jeTalo sadupayoga thAya teTalo karI levA jevo che, A ja sAra che. "asArAtu sAra uddharata" eTale asAramAMthI A sAra che. tene letAM zIkhavuM joIe. samyakatvIne bIjA jyAre pratikULa varte tyAre nimittakAraNa pratye tene dveSa thato nathI, kAraNa ke dRSTi zuddha banI che. mULa kAraNa tarIke potAnAM karmo tene dekhAya che mATe samakitI aMtarmukha banI duHkhane devuM cUkavavAno avasara mAnI vadhAvI le che. vaLI duHkha ApanAra pratye tene kUNI lAgaNI che kAraNa ke jinazAsananI samajaNa rUpI saMpatti maLI che tyAre A vyaktie karmonI ugharANI zarU karI che teno moTo upakAra mAne che. musalamAna, siMdhI vagere koI jhanUnI komamAM AvuM du:kha paDyuM hota to "mAruM ke maruM" evI vairavRttithI vaLI navAM karmo bAMdhyAM hota. paisA hoya ane koI ugharANIe Ave to ApaNuM devuM cUkavAI jAya che tema ahIM paNa samakitI pote prasannatAthI prasaMgomAMthI pasAra thaI jAya che. samakitInI Azayazuddhi che praNidhAna, pravRtti pachI AvatAM viSNajayamAM paNa te javalaMta saphaLatA meLave che. ThaMDI, garamI vagere bAhya upasargo, kaSTo vagere jaghanya vighna che. zarIranI pratikULatA - tAva vagere Ave te madhyama vipna che ane adhyAtmamAM utkRSTa vinna mithyAtva che. AtmA teno jaya karI zubha pariNAma Ubho karI zake to vidhvajaya kahevAya mithyAtva mohanIya karmano udaya padArthanuM samyaka svarUpa jovAmAM avarodhaka bane che. mithyAtvI padArthanuM samyaka svarUpa jovAmAM mUMjhAya che. mithyAtva AtmAne tenuM vAstavika AtmasvarUpa jovA detuM nathI. samajavA detuM nathI ane dehamAM huM buddhi karAve che, ane AtmAne mUMjhave che. A mithyAtvane TALavA mATe 25 prakAranA mithyAtvathI aLagA rahetAM zIkhavuM joIe ane samakitanA saDasaTha bolanI sakjhAya kaMThastha karI tenAthI AtmAne bhAvita karavo joIe. 2010_05 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazatrunI oLakhANa 363 (1) jIve ajIva saMjJA (6) asAdhumAM sAdhu saMjJA (2) ajIve jIva saMjJA (7) mUrtamAM amUrta saMjJA (3) mArge unmArga saMjJA (8) amUrtamAM mUrta saMjJA (4) unmArge mArga saMjJA (9) dharme adharma saMjJA (5) sAdhumAM asAdhu saMjJA (10) adharmo dharma saMjJA vaLI (1) laukika devagata mithyAtva (2) laukika gurugata mithyAtva (3) laukika parvagata mithyAtva (4) lokottara devagata mithyAtva (pa) lokottara guragata mithyAtva (6) lokottara parvagata mithyAtva cothA karmagraMthanI pacAsamI gAthAmAM prasiddha thayelA (1) abhigrahika mithyAtva (2) anabhigrahika mithyAtva (3) Abhinivezika mithyAtva (4) sAMzayika mithyAtva ane (5) anAbhoga mithyAtva vaLI bIjI dRSTithI mithyAtvanuM vizleSaNa karatAM (1) pradeza mithyAtva (2) pariNAma mithyAtva (3) pravartana mithyAtva (4) prarUpaNA mithyAtva A 10 + 6 + 5 + 4 = 25 prakArone gItArtha guru pAsethI samajIne jIve tenAthI aLagA thavAno prayatna karavo joIe. ane samakitanI prApti, rakSaNa ane nirmaLatA mATe vADa samAna saDasaTha guNonuM sevana karavuM joIe. mithyAtva dUra thavAthI utkRSTa vighna dUra thAya che. svarUpanI ruci thAya che. mitAhAra ane niyamitatA Arogya mATe upakAraka madhyama vipna dUra karavA mATe kAyAne kahyAgarI banAvavI joIe. rogAdi vipno AvatAM pahelAM jIvana ja evuM banAvI dIdhuM hoya ke rogAdi Ave ja nahIM. mitAhAra-niyamitatA AvI gaI hoya te AtmA moTe bhAge rogAdine pAmato nathI. paNa te mATe sattva joIe. samAjano Dara na joIe. loko zuM kaheze ? ApaNA mATe zuM vicAraze ? evI vRttimAMthI bahAra AvI javuM joIe. morArajIbhAI raziyA gayela. tyAM. temanA mATe khAsa dArUnI pArTI goThavI. badhA yathAsthAne goThavAI gayA. morArajIbhAI paNa potAnA sthAne besI gayA. kramasara morArajIbhAIne dArUnI pyAlI AvI. temaNe namra paNa daDha zabdomAM kahyuM, ke, "mApha karajo ! huM dArU leto nathI" sopo paDI gayo. badhA vicAre che ke ApaNA mAnavaMtA mahemAna ja 2010_05 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 je vastu letA nathI to pachI ApaNA badhAthI te kevI rIte laI zakAya ? pachI dArUnI pArTI cAnI pArTImAM pheravAI gaI. morAjIbhAI kahe, huM cA paNa nathI pIto. to pelA kahe, tame zuM pIo cho ? to kahe eka glAsa lIMbunuM zarabata laIza. jIvanamAM AvI daDhatA joIe. mitAhAra ane niyamitatAthI teo dIrdhAyu banI zakyA che. ApaNe paNa ApaNI Teka ane niyamane vaLagI rahevuM joIe. Aje paheravA, UThavA, besavA, khAna-pAnAdi pAMce IdriyonA viSayamAM pazcimanuM anukaraNa karavAthI Arya deza anArya banyo che. pAMce Idriyono saMyama te Aryatva che. pAMce Idriyono asaMyama te anAryatva che. Aje to gharamAMthI bahAra nIkaLyA ke AryatvanuM jokhama zarU thAya evo dezakALa Avyo che. mATe ja vagara kAraNe gharanI bahAra javA jevuM nathI. jarUra na hoya to gharamAM paNa mauna rAkhavA jevuM che. viparIta pravRtti, binajarUrI pravRttithI aTakI javA jevuM che. jene adhyAtma pAmavuM haze tene zarIrane zramI banAvavuM paDaze, Idriyane kAbUmAM rAkhavI paDaze, jIvanane aMtarmukha banAvavuM paDaze, manane zAMta-prazAMta-saMyamI banAvavuM paDaze, hRdayane paramAtmAnuM anurAgI banAvavuM paDaze. buddhine vivekanaMtI banAvavI paDaze. - ATalI vastu Avaze tyAre adhyAtmano praveza thaze. AryanuM jIvana zramavinAnuM na hoya. Arya zramathI pasInAno, lohIno paiso meLave. zarIranI sukhazIlatA tene na phAve. Indriya saMyamI haze to adhyAtma Avaze. indriyone bahAra viSayamAM bhaTakatI rAkhazo to adhyAtma nahIM Ave. pratikramaNa karo to UbhA UbhA vidhipUrvaka karo, kAusagga paNa vidhipUrvaka karo. kAyayoganI jema manayogane paNa zrama Apo eTale sUtra artha ane tadubhaya AcAranuM pAlana karo. logassa bolatAM covIse tIrthakaro ApaNA mAnasapaTa upara upasthita thaI javA joIe. emAM dhyAna kendrita karavuM hoya to saMkalpa karo ke logassa gaNatAM amArA mULanAyaka dharmanAtha bhagavAnane to mAre khAsa yAda karavA che. sattara logassano kAussaga karatAM mAre sattare vAra amArA dharmanAtha dAdAne yAda karavA che. A karavA mATe satata jAgRti rAkhavI ja paDaze. bhAvapUrvaka kriyA karavAthI teno AsvAda maLe che. zarIrane navarAvavuM, dhovarAvavuM, paMpALavuM, zaNagAravuM AvuM Aryatvane anukULa nathI. zarIra pAsethI kaSTa levuM te Aryatva che. zarIra-indriyo pAsethI ati zrama lIdhA pachI 6 kalAka UMgho to vyAjabI che paNa zarIrane beThADu rAkhIne nirAMte 8-10 kalAka ghoro, ArAma karo, uMgha tANo te vyAjabI 2010_05 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazatrunI oLakhANa 365 nathI. UMghane ochI karavI che ? to te mATe nidrA vakhatanAM jeTalAM sukhanAM sAdhano rAkhyAM che. a.c.ne Danalopa A badhuM kADhI nAkho. Danalopane badale saMthArA upara sUvAthI UMgha ochI thaI jaze. sukhazIlatAmAM pramAda vadhAre poSAya che. bapore maryAdita khAva. sAMje khAvAnuM ochuM karo, baMdha karo to vadhAre sAruM. sAMje eka TaMka khAvAnuM uDAvI devAthI samaya bacaze, UMgha ochI thaze, Arogya ane dharma jaLavAze. te na thAya to baporano nAsto baMdha karo. Aje zarIranI ane vastranI paLojaNamAM je samaya veDaphI rahyA cho te baMdha thaI jaze. samayathI koI cIja mUlyavAna nathI. mAnavajIvananA samayanuM mUlya sauthI vadhAre che. saMsAranI pravRttimAMthI utAvaLa karI samaya bacAvIne AtmAnuM sAdhana kare to samayanuM mUlya AMkyuM kahevAya. Aje jIva pramAdamAM, nidrAmAM, mojazokhamAM berokaToka samaya vitAve che tenAthI saMskAro evA deDha paDI jAya che ke te pachI nIkaLavA muzkela bane che. saMsAranAM kAryomAM jevo ne jeTalo rasa rAkhyo hoya to te saMskAro dharmakaraNI vakhate paNa UchaLIne AvI jatA hoya che. vepAra choDyA chatAM paNa tamAro rasa tenI vAtomAM samaya bagADaze. AvuM na thAya te mATe atyArathI AtmA ane AtmasAdhaka padArthomAM ja rasa rAkho. anyatra nirasapaNe jIvana jIvavuM joIe. svArthI ane viSayalaMpaTa jIvana to durgatinuM dvAra che. samakitIne to jagatanA koI padArtho sparzatA nathI mATe te devalokamAM athavA mokSamAM jAya che. je hRdayamAM paramAtmAno rAga nahIM tene samyakatva Ave nahIM Aje AkhI jIvanapaddhati sudhAravA jevI che. zarIra zramI banAvo, Indriyone aMtarmukha banAvo, mana paramAtmAtattvanuM anurAgI joIe. zubhakarma e puNyatattva che. saMskaraNa e AtmapariNAma che. zubha saMskaraNanA baLe vijaya zakya bane che. pratikULatAone sahana karyA karavAnA saMskAronAM mULiyAM daDha banyAM haze to rogakALe vidanajaya saraLa banaze. tAva vageremAM utsargamArge sahana karavuM, davA na levI. rogAdine sahana karavA e rAjamArga che. sanatu cakravartIe rogo sahana karyA to Atmika zakti labdhio utpanna thaI ane labdhino paNa upayoga na karyo to mokSa nikaTamAM maLI jaze. sukhanAM sAdhano, sukhano bhogavaTo choDavA jevo che. to pratikULatAne jIravI zakazo. paNa ema lAge ke samAdhi Take ema nathI to davA auSadhopacAra kare. to samatA samAdhi Dhake te lakSyamAM rAkhIne kare Aje sahana thAya che paNa AgaLa jatAM roga vikarALa bane tema lAge to Aje paNa auSadha kare. A vivekadRSTi che. jainazAsana ja AvuM samajAve che. anubhavathI AvI vivekadRSTi Ave che. 2010_05 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 utkRSTa vidanajaya ahIM mithyAtvano, viSayano, kaSAyano jaya karavAno che. jyAre AtmAne AtmA, paraloka, puNya-pApanI zaMkA thAya. dharmanuM phaLa haze ke nahIM ? Ama mana cakaDoLe caDe, mati mithyAtvavAsita banI saMzaya Ubho kare tyAre kalyANamitrano, guruno saMbaMdha gADha banAvavo joIe. gurano Adara e paramaguruno Adara che. gurunA bahumAnathI paramagurunuM bahumAna vadhe che. sabhA : A paNa rAga ja che ne ? uttara : samajo, A rAga nathI, anurAga che. strIno rAga e rAga kahevAya tyAM cAmaDuM e rAganuM mAdhyama bane che. devano rAga anurAga kahevAya. A rAgamAM guNonuM mAdhyama che A rAgathI guNonI prApti thAya che ane saMsAranA rAgamAM kaSAyo vadhe che. ajJAna-viSaya-kaSAyanI pariNati vadhe che. digyoha tulya mithyAtva che. te hote chate cAritramAM ruci rahetI nathI. cAritramAM AnaMda Avato nathI ane jIva patita pariNAmI bane che. temAMthI bacavA mATe guru sAthe ghaniSTha saMbaMdha hovo, anurAga hovo jarUrI che. enA kAraNe potAnI dareka vAta, gurune kahe. temanI salAha sUcanano svIkAra kare. guru uparano anAdara ke anAsthA e paramaguru uparano anAdara ke anAsthA samajavI. guru kahe tyAre vinita ziSya on the spot tatkALe to nA na ja pADe. tyAre to vAtane svIkArI ja le. svIkArI lIdhA pachI te rIte javAnI taiyArI kare. thoDe jAya, pharI pAcho Ave, namratAthI pUche, gurujI ! Ape zuM kahyuM te khyAla nathI rahyo ema pharI pUchavA Ave. A jUTha nathI. kyAreka parIkSA karavA gurue kahyuM hoya evuM kema na bane ? ziSyane mArA pratye keTalo Adara, bahumAna che te jovA mATe paNa gurue kadAca parIkSA karI hoya. have pahelethI te vAta na mAne to tene ayogya samajI kAMI ja kahe nahIM. ene kAraNe potAnA hitanI zakyatA DahoLAI jAya. jIvo traNa prakAranA che. (1) vicAra prasta : pAMca indriyonA viSayonI vicAraNAmAM ja jenuM mana ramatuM rahe... (2) vicAratrasta vyakti pratyenA kaSAyabhAvathI jenuM mana trasta rahe... (3) vicAramasta : viSaya-kaSAyothI upara uTheluM jenuM mana zubha vicAromAM ramyA kare che.. 2010_05 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANamitranI upayogitA gurunI jema kalyANa mitra joDe paNa A rIte ghaniSTha saMbaMdha bAMdhavo joIe. je ApaNI sAthe kAyama prItithI raheto hoya, ApaNI sAraNA, vAraNA, vagere karato hoya tenI sAtheno prItisaMbaMdha toDavA jevo nathI. je aNInA samaye bacAve che, te gurutulya che. nA apekSAe gura karatAM paNa adhika che. nema-rAjula, zaMkha-kalAvatI, zreyAMsa ane RSabhadeva bhagavAna, vIra-gautama, mallIkuMvarI ane bIjA rAjAo vagereno bhavobhavano atUTa saMbaMdha jotAM ema lAge che ke (1) kalyANamitrano yoga (2) temanA pratye Adara-bahumAna-bhakti arthAtu temanA guNomAM atyaMta rAga (3) temanA vacanane svIkAravAnI taiyArI ane (4) temanA viyogamAM duHkhanI anubhUti A cAra kAraNa bhegAM maLe to karmasattAnI tAkAta nathI ke bhavAMtare paNa temano viyoga karAvI zake. bahudhA AvA jIvonuM mokSagamana paNa sAthe ja thatuM hoya che. saMsArasAgara taravA mATe A rIte kalyANamitrano yoga vagere atyaMta upakArI banI rahe che. agnizarmAne, kalyANamitra guNasenano yoga thayo paNa tenA pratye Adara-bahumAna-bhaktine badale cheSa vardhamAna rahyo mATe te AtmAnuM saMsAra paribhramaNa khUba vadhI gayuM. brahmadattanA pUrvabhava saMbhUtinA bhavamAM citra ane saMbhUti nAmanA be bhAIo che. vANArasI nagarImAM caMDALakuLamAM janmyA che. vANArasI nagarIno rAjA zaMkha. tenA aMtaHpuramAM eka vakhata taNakho jharyo ane potAno ja maMtrI namuci potAnI paTTarANInI sAthe bhoga bhogavato pakaDAI gayo ane rAjAno pitto sAtamA AsamAne gayo. caMDALane bolAvIne AjJA karI ke Ane jaMgalamAM laI jaI enA zarIranA TukaTe TukaDA karI cAre dizAmAM pheMkI do. aho ! viSayavAsanA kevI kharAba che ke ghuvaDane to divase dekhAtuM nathI paNa strImAM laMpaTa banelA kAmAMdhane to rAtre ke divase kyAreya dekhAtuM nathI. kAmAMdhane so so yojana sudhI badhuM ujjaDa ane verAna ja dekhAya che. gujarAtImAM kahevata che ke ""pApa phUTe che tyAre chApare caDIne pokAre che.'' pakaDAyelo namuci potAne bacAvavA caMDALane AjIjI kare che. namuci vINAvAdanano sArI rIte jANakAra che. eTale caMDALa kahe che ke jo tuM mArA baMne dIkarAne vINAvAdana zIkhavADe to tane bacAvuM. tAre mArA gharamAM guptapaNe rahevAnuM ane mArA baMne dIkarAne vINAvAdanamAM taiyAra karavAnA. jIvavA maLatuM hoya to koNa na svIkAre ? namucie svIkAryuM. 2010_05 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 eka mAtra vINAvAdananA lobhe caMDALa keTaluM sAhasa karI rahyo che ? ene e paNa khyAla nathI Avato ke kadAca rAjAne khabara paDI jaze to mane paNa jIvato nahIM choDe. eTaluM ja nahIM kyAreka mArA AkhA kuTuMbane paNa motane ghATa utAraze. vaLI je kAmAMdha namuci rAjAnI rANI sAthe vyabhicAra karatAM aTakyo nathI e kAle UThIne mAruM ghara to nahIM bagADe ne ? ' paNa lobha evI kharAba cIja che ke e jyAre tIvra bane che tyAre jIvane AvA koI nukasAnane jovA detI nathI. ene to eka ja vicAra che ke mArA dIkarA vINAvAdanamAM taiyAra thaI jAya. baMne dIkarAo vINAvAdana zIkhI rahyA che. thoDA samayamAM taiyAra thaI gayA paNa kAmAMdha namuci ahIMyAM paNa sakhaNo na rahyo ane eka vakhata caMDALanI gerahAjarIno lAbha laI caMDALapatnInI sAthe vyabhicAra karI beTho. koI kAma mATe bahAra gayela caMDALa aDadhethI ja pAcho pharyo ane ghare AvatAM bAraNAnI phATamAMthI baMnene vyabhicAra karatAM joyAM ane caMDALano pitto phATyo. duSTa, nAlAyaka, kAmAMdha ! meM tane jIvato bacAvyo. rAjAnuM jokhama vahoryuM, gharamAM Azaro Apyo ane chatAM te mAruM ja ghara bagADyuM. caMDALa kAMIpaNa kare te pahelAM A sAvadha ja hato eTale caMDALanA peTamAM eka lAta mArIne tyAMthI bhAgyo. paNa potAnI patnIno durAcAra caMDALa bhUlI zakato nathI tethI baMnenA jIvanamAM saMgharSa vadhI gayo. saMsAra khAro thaI gayo ane A rIte baMnene vAraMvAra jhaghaDatAM joIne A baMne dIkarAo gharamAMthI bhAgI nIkaLyA. AvA klezamaya vAtAvaraNamAM kevI rIte rahevAya ? A baMne vINAvAdanamAM kuzaLa che eTale jyAM jyAM jAya tyAM lokone vINAvAdana dvArA mugdha karI de che. sArA sArA gharanI kanyAo, strIo temane sAMbhaLavA doDe che paNa gAmanA lokone jyAre khabara paDI ke A caMDALa che tyAre temane nagaranI bahAra kADhI mUkyA ane rAjAne vinaMtI karI ke A baMnene nagaramAM praveza karavA devo nahIM. eka vakhata kaumudI utsava Avyo. loko badhA temAM joDAya che te vakhate aneka saMgItakAro potAnI kaLA batAvI rahyA che tyAre A baMne paNa potAnI aMdaranI vRttine rokI zakatA nathI ane burakho paherIne tyAM vINAvAdana karavA lAgyA. tenAthI bIjA saMgItakAro jhAMkhA paDI gayA. loko vicAre che ke AvA gAyako gupta rahe te kema cAle ? mATe baMneno burakho kheMcI lIdho ane jyAM lokone khabara paDI ke A to te ja pelA be ciMDALo che jene ApaNe kADhI mUkyA hatA eTale baMnene sakhata mAra mAre che ane gAma bahAra kADhI mUke che. pote nirdoSa hovA chatAM jyAre A rIte loko sakhata mAra mAre che 2010_05 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANamitranI upayogitA tyAre A vicAre che ke basa ! amane jIvavAno koI adhikAra nahIM ! ame nirdoSa ane vINAvAdana dvArA lokone ATalo AnaMda ApatA hovA chatAM eka caMDALakuLamAM janmyA tenuM A phaLa ? ke loko amane mAre ? tiraskAra kare ? haDadhUta kare ? to A rIte apamAnita jIvana jIvIne karavuM che ? enA karatAM marI javuM zuM khoTuM che ? 369 saMsAramAM mAna-apamAna, rAga-dveSa A badhI gAMTho ja che. A gAMThothI ja jIva bhavobhava du:kha bhogave che mATe ja jJAnInuM zAsana A gAMThone choDavAnuM kahe che. saMsAramAM jeTalI gAMTha vadhAre teTalA saMkleza vadhAre. sAdhune nigrantha kema kahyA ? jenA jIvanamAMthI Agraho nIkaLI gayA che. mATe te gAMTharahita hoya che. sukhanuM vedana karatA hoya che. kadAgraha, haThAgraha, satyAgraha, pUrvAgraha, matAgraha maThAgraha A badhI gAMTho che. mamatva e paNa gAMTha che. nAma, liMga, vezanA mamatvane vare to te gAMTha che. gAMTha hoya to samakita Ave ? gAMTha hoya tyAM rasa nahIM. dravya-kSetra-kAla-bhAvanI paNa gAMTha che. AvuM ja dravya phAve, amuka ja kSetra joIe amuka kAla-bhAvanI pratibaMdhatA te paNa gAMTha che. A badhI gAMTho nIkaLI jAya to chaThThA, sAtamA guNasthAnakanuM nigraMthapaNuM Ave che. dravya, kSetra, kALa, bhAva e AlaMbana che paNa AlaMbanano Agraha e gAMTha banI jAya che. AlaMbananI prApti karmAdhIna hoya che te vakhate anya dravyAdino Agraha rAkhIe to te baMdhanarUpa bane che. gAMTharUpa bane che. saMsAramAM gAMTha ja che. gAMTha sivAya kaMI che ja nahIM. jyAM gAMTha hoya tyAM sukha nahIM. vAstavika sukha na hoya. gAMTha hoya ane sukha hoya to kRtrima hoya. audiyakabhAvanuM sukha hoya. AtmAnA sukhamAM eka paNa gAMTha na hoya. A mAna-apamAna, rAga-dveSa, saMyoga-viyoga A badhI gAMTho ja che. gAMTho haze tyAM sudhI saMsAramAM UMcIkoTInuM sukha nahIM anubhavI zakazo. Aje A badhAne sAcavavAmAM, pALavAmAM, manuSyabhava barabAda karI rahyA cho. A citra-saMbhUtinA jIvane maratAM pahelAM parvata para caDI paDatuM mUkavA taiyAra thayelA tyAM ja parvata upara mahAtmAno saMyoga thayo. mahAtmAno upadeza maLyo ke tame marazo to paNa kusaMskArane mAryA vinA marazo to pharI e kusaMskAra UbhA thaI jaze. kusaMskArone mAravAne badale maravAnuM kema pasaMda karo cho ? A bhavamAM to ATalo parAbhava pAmyA cho vaLI A cenalane ja cAlu rAkhavI che ? gAMTho nIkaLI gaI hatI ane mahAtmAnI vANIthI upazama bhAva pAmavA mAMDyA. maravA mATe taiyAra thayelAe cAritra svIkAryuM. mahAtmA banyA. cAritra sparyu. ghora tapa Adaryo. vihAra karatAM pAchA 2010_05 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 hastinApura AvyA. tyAM pelo namucI maMtrI hato. bhAgIne ahIM Avyo ane ahIMyAM paNa maMtrI sthAne hato. namucIe potAnI mAtAne bhogavelI "te vAta A sAdhuo kahI deze e bIkathI namucI vicAre che ke A lokono kAMTo kADhI nAkhuM. zudra AtmA bIjAne paNa zudra rUpe jue che. dharmabuddhi bilakula nathI ane kaSAyo bhArobhAra paDelA che tethI jyAM banne mahAtmA kAusagga dhyAnamAM UbhA che tyAM namucie potAnA sevako dvArA temane DhoranI jema mAra marAvyo ane A jotAM saMbhUti munino AtmA krodhanA ravADe caDhyo ane tyAM ja potAne prApta labdhino upayoga karI sevako upara tejolezyA pheMkI eTale sevako bhAgyA paNa A joIne citramuni stabdha thaI gayA. teo vicAre che ke, "are ! A zuM ? ATalo jAlima kaSAya ? potAne maLelI labdhino A durupayoga ? kyAM mahAtmAonI samatA ane kyAM A krodha ? aho ! A saMsAramAM karmanA udayanI A kevI paravazatA ?'' bhUla moTA bhAIe karI che ane enA nimitte pote vairAgya jvalaMta banAvI rahyA che. uttama AtmAonI A ja vizeSatA che ke bhUla bIjA kare ane enA baLa upara pote dharma pAmI jAya. citramuni vicAre che ke AvI bhUla kadAca mArAthI paNa thaI jAya te pahelAM mAre aNasaNa svIkArI levuM ucita che. potAnA aNasaNanI vAta moTA bhAI saMbhUtimunine karI eTale ene lAgyuM ke mArA mATe paNa A ja ucita che ema vicArI baMne bAMdhava belaDIe hastinApuranI bahAra aNasaNa svIkAryuM. kAusagga dhyAnamAM UbhA rahyA. khuda sanatakumAra cakravartI vaMdana mATe Ave che. paTarANI vagere rasAlA sAthe vaMdanArthe Ave che. asAvadhAnIthI vaMdana karatAM strIratnanA mAthAnA vALanI laTa aDI gaI. khuba mulAyama sparza thavAthI sukhano anubhava thayo. ATalo badho AnaMda emAM che ? cAritrathI cUkyo. buddhi bhraSTa karanAra trIjA prakAranA karmano udaya thayo. A mithyAtva utkRSTa vighnarUpa banyuM. eka karma sukha ApIne ravAnA thAya che. bIjuM eka karma duHkha ApIne ravAnA thAya che. trIjuM eka karma buddhi bhraSTa karIne ravAnA thAya che. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya baMne bhegAM thavAthI buddhi bhraSTa thAya che. cAritra mohanIyanA udaye jIva cAritrathI cUke che. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhInA udaye mArgathI cUkavAnuM bane che. A trIjA karmanA udayathI bahu sAvaceta rahejo. Aje AnI sAyarana vAgI rahI che. Aje A TI.vI. vIDIyo, klaba, helthaklaba, bIjuM, trIjuM badhuM tamArI buddhine bhraSTa karanArI vastu che. tamArA dharmane pheIla karI nAMkhanAra che. cAritranuM sukha anabhavyuM che, cAritra pAmelA hatA chatAM viSayonI jhaNajhaNATI thaI. basa, cUkyo. 2010_05 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANamitranI upayogitA 371 adhyavasAya nIce UtaravA mAMDyo. saDasaDATa nIce UtarI gayA. sAtamuM gayuM, chaThuM gayuM, TheTha nIce UtaryA ane niyANuM karI beThA. meM karelA tapa-tyAga cAritranuM phaLa hoya to bhavAMtare AvA strI ratnano bhoktA banuM. ciMtAmaNI vecI kAcano TukaDo mAMgyo. airAvata hAthInA badalAmAM gadheDo kharIdavA jevI mUrkhAmI karI. chaTTa guNasthAnake jIvane sneharAga hoya che. ArtadhyAna paNa kvacit AvI jAya che. paNa bhAvanA dvArA pAchA ThekANe AvI jAya. sAvadhAna thaI jAya tevI pariNati muninI hoya che. ahIM utkRSTa vighna AvyuM che. teno jaya kevI rIte karavo ? cakravartInAM sukha mAMgI lIdhAM. potAnA niyANAnI vAta laghu baMdhune karI ke bhAI ! mArA jIvanamAM meM saMkalpa karI lIdho che. huM hArI gayo chuM. te vakhate bAjuvALA citramuni kalyANamitra banIne samajAve che. tamArA jevA tyAgI, tapasvI AvI bhUla karavA taiyAra thayA cho to pachI kSamA kyAM jaze ? dharma kyAM jaze ? saMtoSa kyAM raheze ? haju pAchA vaLo, haju bacI jAo, haju vicAra badalI lo. paNa pelAne sukhanI gAMTha vaLI gaI che. eTale bhAI muninA kahevA chatAM niyANAthI pAchA pharatA nathI AlocanA-prAyazcitta laI zuddha thatA nathI. kalyANamitranI salAhane avagaNIne potAnA AtmAne saMsAranI gartAmAM dhakelI rahyA che. mahAmUlA cAritrane virAdhI rahyA che. aNasaNane pUrNa karI baMne AtmAo aMte kALa pAmIne saudharma devalokamAM gayA, tyAMthI AvIne saMbhUtimunino jIva A ja bharatakSetranA jaMbUdvIpamAM brahmadatta cakravartI thAya che ane citramunino jIva rAjakuLamAM janmI cAritra laI avadhijJAna pAme che. cakravartI thayA pachI brahmadattane jAtismaraNa jJAna thAya che. te jJAnamAM potAnA pAMca pAMca bhavo potAnA sAthI sAthenA juve che. ane have pUrvabhavanA sAthI uparanA tIvarAgane kAraNe have tene maLavA jhaMkhe che te mATe eka samasyApada mUke che. dAsau mRgau marAlau ca caNDAlau tridazastataH ApaNe baMne pahelA bhavamAM dAsa eTale nokara hatA pachI mRga thayA pachI haMsa thayA pachI caMDAla thayA pachI devalokamAM gayA. A samasyApada je pUraze tene aDadhuM rAjya ApIza. potAnA pUrvabhavanA sAthIne zodhavA mATe A rIte pravRtti kare che. A samasyApadane eka kheDUta khetaramAM bolI rahyo che. tyAM avadhijJAnI banelA A mahAtmAe te samasyApada pUruM ApyuM ke have chaThThA bhavamAM ApaNA baMneno viyoga thayo che arthAt tuM cakravartI thayo chuM ane huM mahAtmA chuM tethI ApaNe chUTA paDyA chIe. kheDUte brahmadattanI pAse jaIne samasyAnI pUrti karI. rAjA kahe - A tArI pUrti nathI. koNe pUrti karI che te bola ? kheDUte banelI hakIkata kahI 2010_05 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 eTale cakrI udyAnamAM mahAtmA pAse Avyo. mahAtmAne joIne ja sneha UbharAya che. ane temane cAritra choDI A saMsAranAM sukho bhogavavA kahe che, A rAjapATa svIkAravAnI vinaMtI kare che. mahAtmA samajAve che ke jo, cAritranA prabhAve ApaNe baMne devalokamAM gayA, tyAMthI manuSyamAM AvyA chIe mATe A rAjapATane choDIne cAritra levuM e ja zreSTha che, paNa cakkI mAnavA taiyAra nathI. pUrvanA bhavamAM kalyANamitra evA temanI salAhane avagaNI che eTale A bhavamAM te ja kalyANamitrano yoga thayelo hovA chatAM, temanI pratye apAra rAga hovA chatAM, tema ja viyogamAM du:kha anubhavavAM chatAM eka kanDIzana ""temanA vacanano saharSa svIkAra" khUTe che. mATe karmasattA baMneno viyoga karAve che. kalyANamitra evA guNiyala AtmAonI sAthe bhavobhava saMbaMdha joDavo hoya to, pahelAM kahelI cAre zarato svIkAravI joIe eka paNa ochI hoya to na cAle. Ama brahmadattanA jIva saMbhUtimunine dimoha tulya mithyAtvano udaya thavA rUpa utkRSTa vipna AvyuM, teno jaya teo karI zakyA nahIM. pariNAme saMsAramAM rakhaDavuM paDyuM. kalyANamitranI salAhane avagaNavA jevuM jagatamAM bIjuM koI pApa nathI. AnAthI vikAsanAM badhAM dvArA sthagita thaI jAya che. pravRtti nAmanA AzayamAM prIti, prema, Adara, bahumAnathI pravRtti apekSita che. enAthI zuddha tAttvika ahiMsAdharmanI siddhi thAya che. ahIM bAdhaka pariNAma hotA nathI. bhaya hoya tyAM siddhi nAmano Azaya na hoya, tyAM pravRtti Azaya ja hoI zake. svarUparamaNatA AtmasAt thaI jAya, anuSThAnamAM UtarI jAya, pote potAne potAnAmAM anubhave te siddhi Azaya che. pravRtti AzayamAM vighno AvavA mAMDyAM. teno jaya karyo, bAdhaka ciMtAno bhaya nahIM evuM saMskaraNa thAya, AnAthI AzayanI zuddhi, vRddhi thAya che. dravyakriyA e mATIno ghaTa che. bhAvakriyA e suvarNano ghaTa che. mATIno ghaDo tUTe to ThIkarAM ja thavAnAM che. ane suvarNano ghaTa tUTe toya navo banI zake che. baMne kriyAno aMta che paNa bhAvakriyAvALo devalokamAMthI pharI manuSyamAM Avaze. drakriyAo to devaloka ApIne caritArtha thaI jaze. devaloka ApI dIdho, sukha bhogavI lyo. pachI ekendriyanA khADA pUro. bhUMDamAM cAlyA jAva, bhaMgaDInA peTe jAva, kUtarAnA peTe avatAra lo. bhAvakriyAvAna to devalokamAM paNa vairAgI, viSayomAM udAsIna banIne rahe che. pharI manuSyamAM jAya che. cAritra laIne AgaLa vadhe che. 2010_05 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhi siddhi : praNidhAnAdi pAMca AzayamAM siddhi e cotho Azaya che. cokkasa praNidhAnapUrvaka kALajI rAkhI pravRtti karatAM je je vino Ave teno jaya thavAthI sAdhanA siddhirUpe pariNAma pAme che. ahiMsA, kSamA vagere dharmonI khUba khUba sAdhanA karavAthI AtmAmAM ahiMsA, kSamA vagere bhAvo AtmasAtu thAya che. jenA prabhAve game tevA viparIta saMyogomAM mukAvA chatAM jIvane hiMsA, krodhAdinA bhAvo UThatA ja nathI. ahIMyAM caMdanagaMdha nyAye kSamAdi siddha thayelA hoya che. jema caMdanane tame kApo to sugaMdha ja Ape tema mahAtmAone game tevA upasarga pariSaha Ave to paNa temAM kSamAdinI ja jvalaMta pariNati dekhAya. siddhi nAmano Azaya prApta thayo che te jIva jaMgalamAM jAya to paNa tenAthI hiMsa jIvo zAMta thaI jAya che. jemake baLadeva muninA jIvanamAM pote kRSNa vAsudevanA mRtyu pachI ghaNo kALa zokamAM vitAvyo, pachI potAno siddhArtha sArathi je cAritra pALI devalokamAM gayela, teNe pratibodha karyo. cAritra pAmyA ane ahiMsAdinI evI sAdhanA karI ke, hiMsaka pazuo paNa temanI AgaLa mAthuM namAvIne besI jatAM. deve pratibodha karyo. cAritra le che. vAghasiMha, varu badhAM mAMsAhAra choDIne ghAsa khAtAM thaI gayAM. A che siddhi Azaya. enA ahiMsaka pariNAmanA prabhAve AjubAjunAM hiMsaka prANIo paNa ahiMsaka banI jAya viniyoga viniyoga nAmano pAMcamo Azaya che. yoganI chaThThI kAntA daSTimAM hoya che bIjA jIvone ahiMsAmAM joDavAnA che. je pAmyA che te bIjAne ApavuM. jainazAsana kahe che pahelAM pAmo pachI Apo. avicchinna paraMparA mATe viniyoga che ni:svArthabhAve sva-parane upakAra karavA rUpa viniyoga Azayane je seve che tenuM dharmathI patana thatuM nathI ane svayaM uttarottara AgaLa vadhe che. tIrthakaro svayaMsaMbuddha hoya che. temane koIne guru karavA na paDe. gaNadharone paNa guru karavA paDe che. tIrthakaroe zakti hote chate ApavAnuM ja kAma karyuM che. pUrvabhavamAM viniyoga Azaya evo pragaTa karyo che ke teo have svayaM dharmathI paDe ja nahIM. sAnubaMdha dharma thato jAya. zubhAnubaMdha thato jAya. saMskaraNa pedA thAya. tenuM phaLa devaloka, pachI manuSyabhava - pachI sIdho mokSa. jeNe ghaNuM ApyuM che tene levuM na paDe. praNidhAna vinAnI pravRtti pAvaraphula 2010_05 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 banI zake nahIM. pravRtti pAvaraphula nahIM to vighnajaya thaI zake nahIM ane vighnajaya karyA vinA siddhi saMbhave nahIM. praNidhAna vinAnI kriyA mATInA ghaDA jevI che. temAM aMte ThIkarAM ja maLe. prAyaH karIne praNidhAna vagere pAMca Azayo ahIM pragaTa thAya che. prAyaH' zabda kema mUkyo ? kAraNa ke samyaktvIne jo kaSAyono joradAra udaya thAya to te AgaLa vadhI zakato nathI. 374 kAntAdRSTi kAntAyAM tu tArAbhA samAna eSaH ataH sthita eva prakRtyA niraticAra mAtrAnuSThAna zuddhopayogAnusAri viziSTA'pramAdasacivaM viniyogapradhAnaM / gambhIrodArAzayamiti ! sthirAdeSTimAM ratnanA prakAza jevo bodha hato te have vadhIne tArAnI kAMti jevo chaThThI dRSTimAM thAya che, enA prabhAve pAMcamI dRSTimAM anuSThAna suMdara rIte karavA chatAM paNa pramAdathI aticAra lAgavAno bhaya hato. vidhinA pAlanamAM paNa kacAza rahetI hatI te have ahIMyAM nIkaLI jAya che. A dRSTimAM dareka kriyA aMdaramAM vadhelI zuddhinA prabhAve sAhajika thAya che. te te kriyA karatAM pahelAM te te kriyAne anurUpa vikalpa karavA paDatA nathI, jemake cAlavAno vakhata Ave to sahaja rIte ja nIcuM joIne ja cAle. bolavAno avasara Ave to sahaja rIte ja hita-mita ane pathya ja bolAya. huM samiti vagere barAbara nahIM pALuM to pApa lAgaze. AjJAbhaMga thaze. prAyazcitta Avaze Avo bhaya ke vikalpo ahIMyAM hotA nathI. A dRSTimAM je kAMI karAya te zuddha upayogapUrvaka ja karAya che arthAt dareka kriyAmAM manano vizuddha upayoga cAlu rahe che, cittaDAmADoLa thatuM nathI. skhalanAvALuM hotuM nathI ke saMkalpa vikalpothI gherAyeluM hotuM nathI. vaLI sAdhanA viziSTa apramAdavALI hoya che. sAmAnya pramAda eTale niMdA, vikathA, viSayarasa vagere A badhuM to na ja hoya. paraMtu viziSTa apramAda eTale je kriyA kare te kriyAne anurUpa bhAvanAne choDIne bIjA koI padArthonI AturatA ke jhaMkhanA hotI nathI. A kriyA kyAre pUrI thaze. haju keTalI vAra lAgaze vagere koI ja vikalponI dhArA hotI nathI. zarU karelI sAdhanA sahaja gatie cAlyA kare che. vaLI A dRSTimAM viniyoganI pradhAnatAvALo gaMbhIra ane udAra Azaya hoya che. kAntA nAmanI chaThThI dRSTimAM Avelo je anuSThAna kare che te viniyogapradhAna che. pAMcamI dRSTinI ratnanI kAMti karatAM chaThThI sRSTinI tArAnI 2010_05 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhi vi. Azaya 375 kAMti caDe che. ratnanI kAMti gharamAM ja rahe pa-25 mAIla rahe. tArAno prakAza tethI vadhAre. hajAro mAIlo sudhI pahoMce che. A dRSTino bodha svabhAvathI sthirabodha che. gItAmAM je sthitaprajJanI vAta Ave che te ahIM ghaTe che, upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke, udAsIna pariNAma ahIM Ave che. tArAno prakAza upadravathI jhAMkho thato nathI. pANImAMthI taraMgo nIkaLI jAya pachI pANI kevuM sthira, svaccha ane nirmaLa hoya che. tema ahIM bodha sthira hoya che. A dRSTimAM cothuM, pAMcamuM, chaa guNasthAna AvI zake che. tIrthaMkaro cAritra lIdhA pachI devalokamAM jAya che. anuttara devalokamAM cothuM guNasthAnaka hoya che. paNa tyAM dRSTi chaThThI hoya che. kAntA dRSTi hovAthI prAyaH vItarAga avasthA tyAM che. tattvaciMtanamAM tetrIsa sAgaropamanA samayo pasAra kare che. temanI eka hAthanI kAyA che. kevaDuM nAnuM zarIra ? 33 sAgaropamano kALa pathArImAM pasAra thAya che. pharavA nahIM javAnuM, khAvAnuM nahIM. koInI sAthe vAta nahIM karavAnI, chatAM sukha keTaluM ? tamane bahAra nahI javAnuM hoya to sukha lAge ? upara uparanA devalokamAM viSayonI pravRtti ghaTe che tema tema sukha vadhe che. vaiSayika sukhono je bhogavaTo che tene ""kAyika pravicAra" kahevAya che, te nIcethI zarU karIne pahelA ane bIjA devaloka sudhI ja hoya che pachI kAyika pravicAra hoto nathI. pahelA ane bIjA devalokamAM devIonI utpatti hoya che. AgaLa utpatti nathI hotI paNa devI jaI zake che. trIjA-cothA devalokamAM sparzanuM sukha che tenAthI ja tRpti thaI jAya che. pAMcamA chaThThA devalokamAM rUpanuM sukha che. rUpa jovAmAtrathI tRpti thaI jAya che. sAtamA AThamA devalokamAM zabdanuM sukha che pachInA aMtima cAra devalokamAM manathI smaraNa kare che ane tRptino anubhava thAya che. upara uparanA devalokamAM sukhanI pravRtti ochI ane chatAM sukha vadhAre. sarvArthasiddha nAmanA anuttara vimAnamAM chaThThI dRSTi hoya che. ahIM guNasthAnaka cothuM che. daSTi kAntA che. anaMtAnubaMdhI kaSAyano kSayopazama che ane apratyA. pratyA. saMjvalana vagere kaSAyono rasa tUTI gayo che. tethI te kaSAyo prazasta thayA che. kaSAyamAMthI rasa tUTe tyAre kSamAdi guNo pragaTe che ane rasanI hAni thatAM kaSAya karavAno kyAreka avasara Ave to te prazasta kaSAya hoya che, kAraNa ke AtmA aMdarathI jAgrata che. 2010_05 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoganuM svarUpa joDenuM satata anusaMdhAna chaThThI kAntA dRSTino bodha tArAnI kAMti jevo hoya che te prakRtithI atyaMta sthira hovAthI AtmA saheje sthitaprajJa jevo hoya che. dareka viSayamAM tenI prajJA paripakva banI che. zubha vikalpanA baLe azubha vikalpo nIkaLI jAya che. zubha vikalpanA baLe azubha vikalpano sau prathama hrAsa ane pachI nAza karavAno che. vikalpa AtmasvarUpa nathI. pAramArthika nirvikalpAvasthA e kevaLajJAna che. sau prathama samAdhimAM nirvikalpa avasthA AMzika Ave che. maMtra-taMtrAdithI bebhAna avasthA, mUcchita je che te maMtra-taMtrAdijanya che ane nidrAmAM je nirvikalpa avasthA che te karmajanya che. maMtrataMtrAdithI mUDha banatAM ajJAnajanya nirvikalpa avasthA Ave che. A ajJAnano nAza na thAya eTale pharI navA vikalpo UbhA thAya che. adhyAtma pAmavuM hoya teNe sau prathama vikalpo kADhavA joIe. vikalponA kAraNe AtmAnI caMcaLa avasthA taraMga avasthA asthiratA Ave che. pANImAM patthara nAkho tyAre pANI hAlatuM dekhAya che. vAyunA kAraNe pANInI caMcaLatA jaNAya che. hAlamAM, DahoLAI jatAM kacaro pANImAMthI bahAra Ave che. cittavRtti, pariNAma, aMta:karaNane DahoLIne asthira banAvavAnuM kAma vikalpo kare che. eka paNa vikalpa na UThe evI cittavRti keLavavI e sAdhanA che. cittavRttimAM saMsAranA padArtho joIne vikalpo UbhA thAya che ? taraMgo UbhA thAya che ? AtmAmAM citta jevuM tattva ja nathI pachI taraMgo kyAMthI Ave ? citta banyuM kema ? mana, buddhi, citta, ahaMkAra A aMtaHkaraNa che. aMta:karaNane sudhAro tema ahaMkAra ghaTe, zuddhi vadhe che. bagaDeluM aMtaHkaraNa paramArthathI saMsAra che tene sudhAravuM e dharma che. kaSAyo nIkaLatA jAya tema aMtaHkaraNa sudhare che. kaSAyo vadhe eTale aMtaHkaraNa bagaDe che. aMte to aMtaHkaraNano nAza karavAno che. matijJAnanA upayogane kevaLajJAnamAM kanvarDa karavAno che. azubhamAMthI zubhamAM AvI zuddhamAM AvavAnuM che. ghAtakarmano udayabhAva e azubha che. ghAtakarmano kSayopazama karavAthI zubha vikalpo AvavAthI azubha vikalpo dUra thAya che. ane pachI zubhamAMthI zuddhamAM AvavAnuM che. dhyAnamAM vikalpo nahIMvat hoya. samAdhimAM vikalpo hoya ja nahI. azubha vikalpo nIkaLI gayA hovAthI chaThThI dRSTino bodha jhAMkho nathI paDato ane AtmAne anurUpa, svarUpane anukULa zubha vikalpo Ave che. A deSTimAM sthitaprajJatA ane prazAMtavAhitA hoya che. nadIno pravAha zAMta rIte vahI rahyo hoya ane kacaro dUra thaI gayo hoya tevI 2010_05 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoganuM svarUpa joDenuM satata anusaMdhAna 377 nirmaLa avasthA ahIM hoya che. pAMcamI daSTimAM samakita che paNa aviratino udaya baLavAna bane, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya kaSAya vaiSayika sukhamAM pravRtti karAve. joke samakitanA kAraNe anaMtAnubaMdhIno kSayopazama hovAthI viSayo pratye heyanI vRtti che paNa sthitaprajJatA nathI. audAsInya bhAva Ave to sthitaprajJatA Ave che. kaSAya ghaTavAthI sthitaprajJatA AvI zake che. bodha sAthe cAritrano pariNAma Ave che. tattvacinI sAthe ramaNatA Ave to tattvasaMvedana Ave che. samyagdarzana, samyajJAna ane samyagvAritrano abheda pariNAma AtmAnA AnaMda mATe jarUrI che. mATe cauda pUrvIne paNa dhyAnamAM AvavuM paDe. to ja AnaMdane lUMTI zake che ane jo AvI rIte vAraMvAra dhyAna - samAdhi vageremAM na rahe to pramAdane vaza thavAthI patana thavAno saMbhava rahe che. pAtALakUvo satata chalakAto raheto hoya to temAM pANInI saravANI e mULa kAraNa che tema AtmA je kriyA kare che temAM kaSAyanI pariNatine maMda karavA vaDe dhyAna ane samAdhinA AnaMdane anubhavI zake che. ahIM niraticAra anuSThAna hoya che. koIpaNa anuSThAna aticAravALuM kema bane che ? kaSAyo nakAmA vikalpo pedA karavA vaDe sAticAra anuSThAna pedA kare che. eka kriyA karatAM bIjI kriyAno vicAra na karI zakAya. kaSAyo lagabhaga nIkaLI gayA che ane je kaSAyo che te DAhyA banI gayA che. kaSAyo zAMta thaI gayA che eTale vikalpo pedA thatA nathI ane mATe anuSThAna zuddha bane che. jyAM sudhI dehanI mamatA che, indriyonI mamatA che, temAM huMpaNAnI buddhi che tyAM sudhI anuSThAna nirmaLa bane nahIM. ApaNA badhA anuSThAno sAticAra ja che. ghora tapa-saMyama dvArA kAyAnI mamatA na toDIe to mokSa durlabha che. jene dehanA darzana thayA kare tene devanA darzana kevI rIte thAya? deha ane deva banne sAthe rahelA che. dehane jonAro devanA darzana na karI zake. daherAmAM jAva to pahelA devanA darzana thAya che ke dIvo karavo paDe che ? tema deha maMdiramAM AtmA-devanA darzana karavA hoya to sau prathama samyakatvano dIvo pragaTAvavo paDe che. enAthI ajJAnanA aMdhakAra dUra thaze. jagatanI smRti : bahu bhayaMkara che. je rIte jagata bhulAya te rIte tene bhUlavAnuM che. jagatanI viskRtine ja mAre samAdhi kahevI che. AtmAnI smRtine ja mAre samAdhi kahevI che. jagatanI smRti e moTuM pApa che. AtmAnI vismRti e moTAmAM moTuM pApa che. jagatane bhUlavAnuM che. dehAdhyAsa baLavAna che. mATe vikalponuM jora ghaNuM che. ATalI ApaNI nabaLAI hovA chatAM ApaNAM karmo ApaNane pazcAttApa paNa karavA detA nathI keTalI kamanasIbI che ke ApaNAM karmo haiyAphATa rudana paNa nathI karAvatA. kaSAyone toDI sajjanatAne UbhI karavAthI 2010_05 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 kalyANa zakya bane che. anAsaktatA mahAna che. kAyAno rAga toDavAthI anAsaktatA prApta thAya che. tamane vikathA, niMdA, pramAda, kaSAya, karmanI bhayaMkaratA dekhAtI nathI. laukika vyavahAro ghaTavA joIe. vAtacIta vagere ghaTavuM joIe. vyavahAra nizcayamAM javA mATe che, je vyavahArathI nizcayamAM javAya teTalo ja vyavahAra jarUrI che. niSThayojana vANI, vicAra, vartanathI adhyAtma nAza pAme che. mauna vadhavuM joIe. sthirAsana thavuM joIe. deha - indriyanA rAga toDavA mATe mAnava bhava ja che. bIjA bhAvomAM cAritra nathI mATe rAga toDI zakAto nathI. digaMbarone AtmakalyANa karavuM hoya to A saMsAramAM koInA paricayamAM AvavuM na joIe. ane pachI digaMbara avasthA hoya to te niMdanIya nathI. paNa Aje A paristhiti rahI nathI. lokamAM rahevuM hoya to lokamAM niMdA rUpa, jugupsA rUpa na banavuM joIe. adhyAtmamAM dehAdhyAsa bahu pratibaMdhaka che. eka bAju dehAdhyAsa toDavAno che ane bIjI bAju pakkaDo toDavAnI che. khoTI mAnyatAnI pakkaDa ghara karI jAya to pranyi rUpa banI jAya che. deha-indriyono rAga jeTalo tUTe teTalo toDavAno prayatna karavAno che. Aje eka macchara paNa asara karI jAya che. ThaMDI-garamI jevI cIja paNa sahana nathI karI zakatA to dehAdhyAsa kyAMthI dUra thAya ? paMcAstikAyamaya jagata che. pudagalAstikAya eka pArTa che. jIvAstikAya eka pArTa che. dharma, adharma eka pArTa che. jIva e lokAlokaprakAzaka jJAnamaya hovA chatAM Aje pagalAstikAyanA eka aMza rUpa dehamAM teNe hubuddhi karI che. eTale ATalo (nAno) thaI gayo. eTale lokAlokaprakAzaka jJAna DhaMkAI gayuM. rAjakuMvarI DheDane paraNe to bIje divase zuM kahevAya ? DheDI ! pachI kayAM kAmo karavAnAM ? tema sat cit AnaMda paramAtmA svarUpI AtmA Aje kone paraNyo che ? konI sAthe cheDAcheDI bAMdhI che ? konI sAthe saMbaMdha bAMdhyo che ? cheDAcheDI bAMdhI hoya tyAre jyAM pelo tyAM pelI - ema jIva samyakatva pAme che tyAre svarUpa sAthe cheDAcheDI thAya che. saMsAra sAthe chUTAcheDA thAya che. Aje tamAre saMsAra sAthe cheDAcheDI che. svarUpa sAthe chUTAcheDA che. samakitIne sAdhya sAthe cheDAcheDI che. mokSane pAmIne ja rahuM. dinapratidina saMsAranA rAgane toDIne ja rahuM. tenuM jJAna zuddha upayogane anusaravAvALuM banyuM. vikalpo ghaTI gayA. je vikalpo rahyA te svarUpane anusaranArA ja rahyA che. aMdaramAMthI vikalpo nIkaLI jAya ene paramArthathI zuddha upayoga kahevAya tema ahIM vikalpo svarUpa tarapha laI janArA che tene paNa upacArathI zuddha upayoga kahevAya. ahIM kAraNamAM kAryano upacAra karyo kahevAya. pAMcamI dRSTimAM graMbhyi bhedAvA chatAM bIjA vikalponuM baLa hovAnA 2010_05 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoganuM svarUpa joDenuM satata anusaMdhAna 379 kAraNe zuddhopayoga Takato na hato. pAMcamI daSTimAM zuddha upayoga na hato. zubha upayoga hato jyAre ahIM to zuddha upayoga tarapha laI janArA ja vikalpo hoya che. A daSTimAM jIvane sAmAnya ane viziSTa apramAda hoya che. sAmAnya apramAda eTale manuSya jIvananI eka eka kSaNa atiatiati kiMmatI che ema jANI nidrA-vikathAdimAM AtmAne na javA detAM jJAnIoe batAvelA tyAga-tapa-saMyama-dAna-zIla-pratikramaNa-sAmAyika vageremAM rahevuM te sAmAnya kakSAno apramAda che. * temaja matijJAnanA upayogane rAgadveSamAM na javA detAM niraMtara upazamabhAvamAM rAkhavo-vikalpone UThavA na devA. kadAca UThe to te svarUpanA sAdhaka vikalpo ja UThe te viziSTa apramAda che. A dRSTimAM prazAMtavAhitA hoya che. "dekhIye mArga zivanagarano jeha udAsIna pariNAma re." A udAsIna bhAva deDhatara banato jAya che. jJAnanA paripAkarUpa zama tene sahaja bane che. jJAnasAramAM pU. upAdhyAyajI mahArAje kahyuM che ke, vikalpaviSayottIrNaH svabhAvAlambanaH sadA / jJAnasya paripAko yaH saH zamaH parikIrtitaH // svabhAvanuM AlaMbana sadA rahevAthI vikalpanI paraMparA UThatI nathI evo je jJAnano paripAka tene zama kahevAya che. tIrthaMkara paramAtmA, chaThThI dRSTimAM jyAM sudhI gRhasthapaNAmAM rahyA tyAM sudhI gusso karyo ? evuM zodhI Apazo ! devalokamAM paNa vairAgya jvalaMta banAvyo che. vairAgya dAvAnaLa banyo che. pavana dIpakane bUjhavI zake che paNa dAvAnaLa to pavanathI vadhu jvalaMta bane che ema A tIrthakaranA AtmAo viSayomAM vadhu jvalaMta vairAgI bane che. bhagavAne rAjya bhogavyuM, lagna karyA ane bIjI bAju temane yoganI chaThThI daSTi kaho cho to kaho A badhuM kaI rIte ghaTe ? AnA samAdhAnamAM samajavAnuM ke ahIM sAdhakane bhautika viSayomAMthI bhoganI vRtti ane sukhanI buddhi ja nIkaLI gaI che. nikAcita karmanA udaye saMsAranI pravRtti che. ane pote aMdarathI alipta che, virAgI che. A ja vAtane vItarAga stotranA bAramA prakAzamAM hemacaMdrasUri mahArAje karI che. yadA marunnarendrazrIstvayA nAthopabhujyate / yatra tatra ratirnAma, viraktatvaM tadApi te // 4 // he bhagavAnuM tamArA vaDe A saMsAramAM jyAre jyAre deva ke manuSyanA bhogo bhogavAya tyAre jagatanA bIjA jIvone emAM rati arthAt AnaMda hoya che paraMtu prabho ! Apane to te vakhate paNa mahA virAgIpaNuM ja hatuM. 2010_05 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 Ama tIrthaMkara paramAtmAe saMsAranA bhogone paNa udAsInabhAve ja bhogavyA hatA. mATe teone tyAM paNa kAntAdRSTi hatI. zaMkA : jo Ama tIrthaMkara paramAtmAne bhoga bhogavatA paNa jvalaMta vairAgya ja hato rAgAdi na hatA to pachI pakhIsUtramAM maithunanA cothA AlAvAmAM rAgeNa vA doSaNa vA lakhyuM che. arthAta maithunanI kriyA rAgathI ke dveSathI ja thAya che. arthAtu A kriyA ja evI che ke A kriyA pahelA kadAca dveSa saMbhavI zake paNa A kriyAkAlamAM to rAga ja hoya arthAt rAga vinA A kriyA saMbhavI zakatI nathI te vastu kevI rIte ghaTe ? samAdhAna : maithunanI kriyA e rAga vinA na saMbhavI zake e vAta sAcI che temaja tIrthaMkara paramAtmA janmathI ja dAvAnaLanI jema jvalaMta vairAgyavALA hoya che e paNa eTaluM ja sAcuM che. tIrthaMkara paramAtmA paravALAnI jema bhoga bhogave che. paravALA jema bahArathI lAla dekhAya che paraMtu aMdarathI to ujvala ja hoya che tema paramAtmAne bhoga pahelA jvalaMta vairAgya hoya che bhoganI aniSTatAno khyAla che. ane bhoga pachI paNa jvalaMta vairAgya hoya che mAtra bhoga kAle karmanA udayajanya vIrya bhaLeluM che. tenAthI te pravRtti che tethI bhogakAle te pravRttithI yatkiMcit je rAga hoya che te AgaLa pAchaLanA jvalaMta vairAgyathI bhasmIbhUta thAya che. jema amRtanA kuMDamAM eka TIpuM lIMbaDAnuM nAMkhIye to nizcayardaSTithI temAM lIMbaDAno rasa hovA chatAM vyavahAranaye te amRtano ja kuMDa kahevAya che tema ahIMyAM paNa vyavahAranaye prabhu mahAvirAgI kahevAya. chaThThI draSTimAM viSayo e saMsAramAM khecI janArA che. rAga karAvanArA che, jhAMjhavAnA nIra jevA che AvuM AkSepakajJAna sadA rahetuM hovAthI zuddhino kSaya thato nathI. ane tethI bhoga bhogavavA chatAM bhogamAM paramArthanI buddhi nathI paraMtu mRgajaLanI ja buddhi hoya che. jema mANasane khabara paDI jAya ke A sthaLe pANI ke sarovara nathI paraMtu mRgajaLa che - mAyAjaLa che to tenI vaccethI skUlanA pAmyA vinA pasAra thaI jAya che tema A dRSTimAM bhogomAM paramArthabuddhi na hovAne kAraNe bhoga bhogavavA chatAM te lapAto nathI ane saMsArane kApIne AgaLa vadhI jAya che. zreNikane khabara paDI ke mArA rAjamAM utkRSTa puNyazALI zAlibhadra che to mAre ene maLavuM joIe ema vicArI zreNika rAjA tyAM jAya che. nIcenI stara-jamIna sphaTikamaya che chatAM tene bhrama thAya che pANI pANI lAge che. caLakATanA kAraNe pANIno bhrama thatAM Ubho rahI jAya che buddhinA nidhAna abhayakumAre A dazya joyuM, tarata ja paristhiti jaNAI gaI ane 2010_05 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoganuM svarUpa joDenuM satata anusaMdhAna 381 phaTa daI vIMTI nAMkhI. zreNikane sAcI vAta jaNAtAM saDasaDATa cAlI gayA. basa, A ja rIte viSayomAM sukha nathI evuM spaSTa jaNAtAM sAdhakanI bhogamAM rukAvaTa hotI nathI. bhogo AtmAne viTaMbanA karanArA che te AtmAnuM svarUpa nathI. AmAM vAstavika sukha hotuM nathI. Ama anAsakta yogI bhoga vacce paNa nirALo rahIne AtmasAdhanA sAdhI zake che. atyAre udAsInatA phaLavALo vairAgya che unmanIbhAva viSayomAMthI thayo che tethI IcchAnA ucchada rUpa vairAgya cothe guNasthAnake ghaTI zake che. cAritranI sAthe chaThThI dRSTi bhaLe che tyAre viSayo asara karI zakatA nathI anaMtAnubaMdhI Adi bAra kaSAyano kSayopazama hoya che. cAra kaSAya saMjvalananA bAkI rahe che. audAsInyabhAva hoya che. ahIMyAM bhaya hoto nathI. siddhi ahIM AvIne UbhI rahe che. pAMcamI dRSTimAM praNidhAna, pravRtti che paNa viSNajaya nathI du:kha Ave ane bhogavI laIe te du:kha bhogavyuM na kahevAya paNa duHkha Ave sahana karIne, navA vikalpo na karIne, navAM karmo na bAMdhIe to duHkha bhogavyuM kahevAya che. AtmA nirjarAno sAdhaka bane te rIte du:kha bhogavavAnuM che. svarUpa samajAyuM, gamyuM, paNa kaSAyo ghaTyA nahIM to pAMcamI dRSTi che. sAthe cAritranA bhAva bhaLe eTale upazamabhAva prApta thAya che. upazamabhAvapradhAna zAsana che, upazamabhAvapradhAna cAritra che. aMdaramAM na TharyA to badhuM gAyane dohIne kUtarIne pAvA jevuM thAya che. * rAga - dveSa, indriya, kaSAya, pariSaha ane upasarga A cha paribaLone arihaMta paramAtmAe namAvyA che mATe namaskaraNIya che. * du:khamAM karmanirjarAnAM darzana thaze to asamAdhi nahIM thAya ane sukhamAM pApabaMdhanA darzana thaze. to sukha pratye AkarSaNa nahIM thAya. - kAyAmAM Avelo dharma manamAM Ave ja evo niyama nathI, paNa manamAM Avelo dharma kAyAmAM AvyA vinA na ja rahe e nizcita vAta che. 2010_05 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgae vitarAgatAnI vikRti che jyAre dveSa e rAganI vikRti che rAga Ubho che, rAga e saMkleza che. e cAle ? SamAM kazuM sArApaNuM nathI. nArakImAM vaiSa sivAya kazuM nathI. dveSamAM to sukhanI anubhUti ja nathI sukhano eka aMza nathI mATe nArakI maravAnI ja IcchA kare che, jhaMkhanA kare che. TreSamAM saMkleza ja che. duHkha, duHkha, duHkha ja che. TheSa rAgamAMthI nIkaLyo che. rAga vItarAgatAnI vikRti che. vItarAgatA prema svarUpa che. vItarAgatAmAM sukha, sukha ne sukha che ! vItarAgamAMthI AnaMda ane prema ja jhare. vItarAgatAmAMthI dveSano aMza paNa na jhare. dveSa karanAra sIdhI durgatinI TikiTa phADe che. dveSamAM biMdu jeTaluM sukha anubhavAtuM nathI vItarAgatAnI vikRti rAga che vItarAgatAmAM sukha, sukha ane sukha ja che tethI rAga tenI vikRti hovA chatAM tenAmAM kAMIka vikRta evuM paNa sukha anubhavAya che jyAre dveSa e rAganI vikRtti che eTale temAM to jarApaNa sukha nathI. dA.ta. ekane ThAMsI ThAMsIne dUdhapAka pIvarAvo, bIjAne sudarzana pIvarAvo pachI baMnene UlaTI thAya to temAM kaMI phera kharo ? pelAnI UlaTImAM mIThAzano kaMIka aMza hoya che. bIjAnI ulTImAM kaDavAzano ja aMza hoya che ATalo rAga ane dveSamAM pharaka che. dUdhapAkanI ulaTI jevuM saMsAranuM sukha tamane gamI gayuM che. tame vikRti upara ja jIvo cho emAM vAMdho nathI paNa vikRtine oLakhatA nathI te vAMdho che. mANasa du:khamAM game te khAya, paNa je khAya tene oLakhe kharo ne ? ASa nitAMta kharAba che. te koI saMyogamAM sAro kahevAya ja nahIM. rAga apekSAe sAro che. temAM ghasAvAnuM che. mA dIkarAne janma ApI rAgathI moTo kare che. dveSathI mArI nathI nAkhatI. jo rAga ekAMte kharAba hoya to rAgathI pAlana karanAra karatA keSathI mArI nAMkhanAra sAro kahevAno joIe saMsAra Akho rAga upara ja cAle che. kaMI ne kaMI rAga taMtu che. niHsvArtha saMbaMdhathI jIvanArA to viralA ja hoya che. guru-ziSyanA saMbaMdhamAM paNa rAga hoya che paNa tyAM kendrasthAne Atmahita che. saMsAramAM je kArya jugupsanIya na hoya niMdanIya na hoya tyAM jIva bhale svArtha bhAve paNa anukULa rIte varte to puNya ja baMdhAya che. mAsvArthathI dIkarAne moTo kare, ene zAtA, sukha Ape - joke temAM AzA che ke moTo thaze to mane kAma lAgaze. ahIM laukika kakSAnuM puNya baMdhAya che. lokottara AzayathI dIkarAne moTo kare to lokottara puNya baMdhAya. mArA dIkarAne bhaNAvIza, susaMskAra ApIza, tyAgI, tapasvI mahAsaMta banAvIza. zAsanane soMpIza AvI bhAvanAthI 2010_05 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgae vItarAgatAnI vikRti che jyAre dveSa e rAganI vikRti che 383 lokottara puNya baMdhAya che. jyAM vairAgya nathI tyAM rAga che. rAga e vikRti che. jemAM pheraphAra thayA kare te vikRti kahevAya che. Ama 'Sa karatAM rAga kAMIka sAro hovA chatAM zAstramAM rAgane atyaMta kharAba kahyo che. rAgamAM vaiSa karatAM prAyazcitta paNa vadhAre kahyuM che tenAM traNa kAraNo che. (1) koI paNa vyaktino koI paNa vastu upara rAga eka sarakho Takato nathI rAganAM pAtro satata badalAya che. rAganA pAtro haMmezA badalAyA kare che. jema tamane pahelA nAnA hatA tyAre mA upara rAga hato pachI thoDA moTA thayA. paisAnI jarUra paDI to te rAga bApa upara gayo pachI paraNyA eTale patnI para ane gharaDA thayA eTale putra upara rAga gayo (2) rAgamAM niSphaLatA na maLe evuM kadI banatuM nathI ane (3) rAgamAM niSphaLatA maLe tyAre dveSa AvyA vinA raheto nathI. A traNa kAraNe zAstromAM rAgane atyaMta kharAba kahyo che pudagalamAMthI rAgavizeSa nIkaLI jAya te virAga che. paramAtmAmAM rAgavizeSa thAya che te bhakti che. rAgane oLakhI zakavo muzkela che. te bhasato nathI paNa pAchaLathI phUMka mArI mArIne karaDe che eTale tenuM karaDavuM paNa mIThuM lAge che. dveSa oLakhI zakAya che te bhasato kUtaro che. sIdho kATe che. TreSane zULanI upamA ApI che. zULanI vedanA vakhate jIva UchaLe che. rAgane jvaranI upamA che. tAvamAM jIva zAMta paDyo rahe che. oLakhAto nathI. sAdhune gocarI vAparatA rAga thAya to upavAsanuM prAyazcitta che. te vakhate cAritra aMgArA jevuM thAya che ane dveSa thAya to AyaMbilanuM prAyazcitta che te vakhate cAritra dhumADA jevuM thAya che. tame to rAgamAM ja beThA cho tamane A daMDa hoya to rojanA keTalA upavAsa Ave ? paccIsa-paccAsa upavAsa to saheje AvI jAya. jinazAsanamAM jyAM bhUle tyAM AlocanA prAyazcitta kahyA che. jJAna-darzanacAritranA lolIbhUta pariNAma AvI gayA, siddhi thaI gaI pachI viniyogano Azaya Ave che. pahelAM tame pAmo, pachI bIjAne pamADo. ame Aje upadeza ApavA mAMDyA paNa amAre paNa vicAravAnuM che ke ame svarUpamAM keTalA TharyA chIe ? gaMbhIra udAra Azaya hoya to viniyoga sAro Ave che. mArganA bodha ja gayo to phAyadA karatAM nukasAna thavAno saMbhava che. evuM hoya to bIjAne pamADavA karatAM pote pAmIne ja rahe temAM vadhu phAyado che. cAritramAM zarUAtamAM 15-20 varSa maunapaNe jIvavA jevuM che. pachI bahAra AvavuM hoya to bhale Avo. te paNa RNamukti mATe jethI abhimAna ne avakAza ja na maLe. sAtamIdaSTi - prabhA prabhA nAmanI sAtamI dRSTimAM sUryanI kAMti jevo bodha hoya che ahIM 2010_05 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 AtmA uparathI ghaNAM badhAM AvaraNo nIkaLI gayelAM che. caitanyanI zakti ghaNI badhI bahAra nIkaLI rahI che. Avo sUkSma bodha niraMtara dhyAnanuM kAraNa che. ahIM AvelA moTebhAge dhyAnamAM vartatA hoya che. kAraNa ke dhyAnane bagADanAra vikalpo nathI UThatA. UMcI koTinI AtmaavasthA ahIM che. vikalpa kharAba che e vAta aMdaramAM Ave tyAre UMcI koTInI dazA prApta thAya che saMsArI game teTalo sukhI hoya to enA cittamAM zAMti, samAdhAna, saMtoSa, samAdhi, tRpti, sthiratA nahIM hovAnI. kAraNa ke aDhaLaka saMpatti vacce paNa jIvane saMsAramAM navA navA vicAro AvyA ja karatA hoya che. navA navA vikalpo UThyA ja karatAM hoya che. azubha vikalpothI cittavRtti bagaDe che. zubha vikalpamAM keTalAka vikalpo zubha puNyabaMdha karAvanArA hoya che. ane keTalAka nirjarA karAvanAra hoya che. te vikalpo AtmAne svarUpa tarapha laI jAya che. mAtra puNyabaMdha karAvanArA zubha vikalpothI rAjI thavAnuM nathI. AgaLa AgaLanI dRSTi cittavRtti kholI nAkhe che. chaThThI dRSTimAM zubha vikalpo hatAM ane nirjarAnAM sAdhaka hatAM. upayoga svarUpamAM jAmavA mAMDe pachI vikalpo Ave te svarUpa tarapha laI janAra bane che. sAtamI dRSTimAM bodha eTalo badho sUkSma banyo che ke bodhamAMthI vikalpo nIkaLI gayA che eTale ahIM satata dhyAna hoya che. dhyeya rUpa padArthamAM ekAgratA e dhyAna che. khUNAmAM besIe, padmAsana lagAvIe AMkho mIMcIe to ja dhyAna Ave evuM nathI. prazna : A dRSTimAM jIvo Ama ja besI rahetA haze ? uttara : nA, svAdhyAya, adhyApana, adhyayana, upadezAdi je kAMI kriyA hAthamAM le tenI sAthe upayoga coMTI jAya che. ahIM vikalpo nIkaLI gayA che. kaSAyo zAMta thaI gayA che tethI te je pravRtti kare temAM cittanI sthiratA sahajapaNe AvI jAya che. dareka kriyAmAM upayoga sthira bane tene jJAnI dhyAna kahe che. pravRttinI zarUAtamAM anurUpa vikalpa hoya, paNa upayoga emAM pakaDAyelo rahe. pravRtti cAlu rahe che. ane vikalpo prAyaH nIkaLI gayA hoya che. - pAMcamI dRSTimAM tattvaruci hatI. kaSAyo upazAMta na hatA, vikalpo paNa UThatAM hatAM. prazamasAra sukha hatuM. chaThThI dRSTimAM khoTA vikalpo nIkaLI gayA ane je vikalpo hatA te zAMta avasthA tarapha, audAsInya bhAva tarapha laI janArA zubha vikalpo hatA sAtamI daSTimAM vikalpo nahIMvat che. lagabhaga nathI. ahIM cittavRtti DahoLAyelI nathI. te te kriyA karatAM upazamanuM sukha anubhavAya che. A daSTi upazamabhAva pradhAna hoya che. paMnyAsa bhadraMkaravijayajI mahArAjanI cittavRtti bahu zAMta 2010_05 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgae vItarAgatAnI vikRti che jyAre dveSa e rAganI vikRti che 385 hatI. maitrIbhAvathI, karaNAbhAvathI teo atyaMta bhAvita thayelA hatAM tethI cittavRtti zAMta-upazAMta ja rahetI. A maulika cIja che. sukha, zAMti, prazAMtatA potAnI cIja che. saMsAramAM cittavRtti DahoLAyelI che. tethI jaDano - parano puruSArtha karavA jIva prerAya che. je ApaNI cIja nathI evI cIja prApta karavA jevI lAgI, bhegI karavA jevI lAgI,-A keTalo badho pApodaya che ? tame nakkI karo ke have bhautika cIjo mATe mAre mArA AtmAne bagADavo nathI, kALo karavo nathI. cittavRtti DahoLavI nathI. manuSyabhava mokSe javA mATe che. ahIM upazamapradhAna sukha hoya che. ahIM jJAnayoganA sAdhaka zAstro sivAyanA badhA zAstro jarUriyAta vinAnAM banI jAya che. aMkiMcikara lAge che. je cIja meLavavI hatI te cIja maLI gaI che. have zAstro bhaNIne UMcI koTinA tapa-tyAga kriyAo karIne upazama bhAva pAmavAno che. Akhare to svarUpamAM karavAnuM che. AtmA svarUpamAM karyo to ja mokSa nikaTa banaze. AtmA svarUpamAM na Tharyo ane game teTaluM karyuM tenI koI kiMmata nathI. tamane ATalAM varSonA anubhava pachI paNa saMsAramAM koI viDaMbanA nathI lAgatI ? AtmAne meM keTalo bagADI nAMkhyo evuM nathI lAgatuM ? ahIMthI nIce UtaryA pachI, paralokamAM game tyAM pheMkAI gayA to pachI keTalA kALe jIva uMce Avaze ? paralokamAM upara AvavA mATe keTalI muzkelI paDaze ? azubha vikalpone kADhavA mATe "huM dehathI bhinna zuddha caitanyamaya AtmA chuM' A eka ja vikalpane teladhArAnI jema ghUMTyA karo. aTakyA vinA rAta-divasa A eka ja samyagu vikalpane ghUMTyA karo. enAthI ghAtakarma khape che ne cittanI sthiratA Ave che. adhyAtma pAmavA eka vikalpane ghUMTo. saMsArane anaMtakALathI ghUMTatA AvyA chIe. "huM deha chuM" eka daMDiyA mahela jevo A vikalpa che ene anAdikALathI ghUMTIne ajapAjApa rUpe banAvI dIdho che. jApa hoya te beThAM beThAM karavAno hoya che. paNa ajapAjApa to UMghamAM, khAtAM, bebhAna avasthAmAM cAlu ja hoya che. anaMtAnaMta pudgalaparAvartathI cUMTAyelo ja che. huM eTale maNibhAI, zAMtibhAI A cUMTavuM nathI paDatuM. koIpaNa jApa karoDonI saMkhyAmAM karo to ajapAjApa thaI jAya che. vastutaH AtmA e jonAro che, jANanAro che. je vartamAnamAM karanArA rUpe bhAse che. karanArAthI jonArAne judo pADavo tenuM nAma adhyAtma che. karanAro ane jonAro eka kema bhAse che ? AtmAnI pAMce dhAtune dehanI sAte dhAtu ekameka thaI gayA che pugalanA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza 2010_05 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ane AtmAnA jJAna, darzana, cAritra, tapa, virya A pAMca sAthe pAMca maLyA. zarIranI sAthe Atmapradezo maLyA. emAM ajapAjAparUpe, "huM deha chuM' evo vicAra cAlu thaI gayo. A jApa chUTe to A khIcaDo thayelo che te chUTe. dharmakriyAmAM ja dharma che e ApaNo bhrama che. dharmakriyA dvArA prApta thato upazamabhAva e ja dharma che adhyAtma meLavavuM hoya to huM AtmA chuM, huM AtmAmAM chuM. huM dehamAM nathI. kaSAyamAM nathI. huM kSamAdi guNomAM chuM. evuM satata vicAravuM. AmAMthI dhyAna lAge ane svarUpanI prApti thAya. Aje ApaNI AkhI cittavRtti huM deha chuM e vikalpathI emAM raMgAyelI che ethI je vikalpo Ave te moTA bhAge azubha ja Ave ane jo zubha vikalpo Ave to te puryAbaMdha ja karAve che. "huM AtmA chuM' A ghUMTAya pachI je vikalpo Ave che te nirjarA karAve che. atyAra sudhI ApaNe je dhaMdho karyo che te khoTano ja dhaMdho karyo che. lAbha thayo ja nathI. lAbha to have karavAno che. have to AnI pAchaLa paDavuM paDaze. kSatriyanI jema "kareMge yA mareMge' evo daDha saMkalpa karo to ja zUrAtana Ave ane vijaya maLI zake. have to karmano bhukko bolAvIne ja rahevuM che. evo daDha saMkalpa karavo ja paDaze. kAraNa ke saMkalpa e ja siddhinuM pAvarahAusa che. anaMtajJAna, anaMta AnaMda e ApaNI maulika saMpatti hovA chatAM AtmAmAM karmalUMTArA pesI gayA che. ApaNA gharamAMthI ApaNane "geTa AuTa' karyA che. ApaNA gharamAM ApaNo praveza nahIM ! e ochI karuNatA che ! tamArA gharamAM guMDA pesI gayA hoya ane tamane gharamAM javA na de tevI dazA ApaNI che. A zaramajanaka sthiti che. A viDaMbanA nathI ? A nAlezI nathI ? ghara tamAruM ane mAlikI bIjAnI cAle ? morArajIbhAI kahe che ke mUrkhAo ghara bAMdhe che. ane DAhyAo rahe che. bhADe ApavA mATe ghara baMdhAtAM haze ? ghara te bAMdhyuM, majUrI teM karI, paisA teM nAMkhyA ane mAlika bIjAne banAvyo. AmAM kaMI buddhimattA che ? ApaNA karatAM gAyo sArI ke sUryAsta thAya ne ghara tarapha pAchI vaLe che. tamane jIvananI saMdhyA dekhAtI nathI. ghara yAda Ave che ? upazamabhAva e ghara che. AtmAnuM ghara che. saMsAranI koI paNa cIjanI prAptithI duHkhano aMta nathI, pArakI cIja game tevI maLe toya rAjI thavA jevuM nathI. enAthI rAjI thavuM e ajJAnatA che. bahAra je thavuM hoya te thayA kare tame traNe yoganI sAdhanA karavA mAMDo. kAyAnI sthiratA ane vANInuM mauna e dhyAna mATe upakArI bane che. manathI kaMI paNa na vicAravuM. nirvicAra, nirvikalpa avasthAmAM rahevuM te mananuM dhyAna che. mananuM mauna e Aryamauna che. manane zAMta karI devuM, vikalpo na UThavA devA, UThe to tarata zAMta thaI jAya te mATe sAdhanA karavAnI che ApaNA matijJAnanA upayogamAM 2010_05 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgae vItarAgatAnI vikRti che jyAre dveSa e rAganI vikRti che 387 moha-ajJAna paDelA che mATe ATha karmano baMdha thAya che. upayogamAMthI moha ane ajJAna nIkaLatA jAya to ATha karmano baMdha sudharato jAya. ApaNe upayogamAM rAgAdi bhAvonA vikalpone ghUMTIne citrAmaNa UbhuM karyuM che enuM ja nAma saMsAra. citarAmaNa ane pratibiMba eka citAro hato. zaMkare kahyuM. mAruM suMdara citra cItarI Apa. citrakArane potAnI kaLA upara saMpUrNa vizvAsa hato. paNa zaMkara roja navAM navAM rUpo kare. kevI rIte citra doravuM ? te vicAre che ke mArI AkhI jiMdagI huM cItarIza to paNa aMta nahIM Ave. te vakhate nAradajIe kahyuM, ema kara. zaMkara Ave tyAre ArIso sAme dharavo. enI sAme ArIsAne mUkI detAM darpaNamAM jevuM che tevuM ja rUpa as it is pratibiMba paDaze. citrAmaNa caDe ke darpaNanuM pratibiMba caDe ? matijJAnae citrAmaNa che te DahoLAmaNa che te mATe to kAgaLa, pensila, raMga, skecapena badhuM joIe. kevaLajJAna darpaNa tulya che citrAmaNane choDIne darpaNa jevI pratibiMbita jJAna avasthA lAvavA mATeno prayatna te dhyAna che. dhyAnamAM beya viSayaka sthiratA Ave che pachI dhIme dhIme nirvikalpatA, Ave che. Aje ApaNe je karIe chIe temAM bahAranuM sudharatuM hoya che. aMdaranuM badhuM ja bagaDe che. saMsAra eTale bahAranuM ja sudhAravuM, ane aMdaranuM bagADavuM. AvuM karanArane buddhimAna kahevAya ? saMsAramAM buddhimAna gaNAto paNa AvuM ja kare che ! e choDIne AtmAne kendramAM rAkhIne eka paNa sadUvikalpane vAraMvAra ghUMTyA ja karIe, to temAM upayoga sthira thAya. Akhare samAdhi maLe. A sthitimAM AvyA pachI anya zAstro, chApAM vagere tuccha bane che. Aje to 45 AgamanuM jJAna na hoya to cAle paNa chetAlIsamuM Agama-vartamAnapatranI vaphAdArI to joIe ja. A dRSTimAM AtmAne ekAgratA hovAthI vikalparahita avasthA hoya che. te svarUpamAM ja DUbelo hovAthI parapadArthonA vikalpanI chAyA paDatI nathI. A samAdhi che. jagatathI para banI gayo che mATe jagatanA prasaMgo asara karatA nathI mATe satata dhyAna samAdhimAM rahe che. - tatsaMnidhI varatyAga : AnA sannidhAnamAM vAgha-varu-siMha je koI Ave, te teone paNa teTalA TAIma pUrato vairabhAva-kaSAyabhAva nIkaLI jAya che. teo paNa upazAMtabhAvamAM AvI jAya che. bIjA jIvo upara paropakArabhAva hoya che. vineyeSu - ziSyone aucityabhAva hovAthI preraNAdi kare che. je je kriyA kare che tenuM phaLa Ave. kriyAnI niSphaLatA ja na hoya. te upadeza 2010_05 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 Ape toya, cAle toya, sAme juve toya, AMkha sAme AMkha milAve to ya vairabhAva nIkaLI jAya che. sAmo AtmA tenI dareka kriyAthI dharma ja pAme evI tenI bhUmikA hoya che. guru paNa dRSTipAta, zaktipAta, sparzapAta, ane upadezathI ziSyanuM kalyANa karI zake che. gurunI dRSTi paDe ane kalyANa thaI jAya. gurunA caraNa sparzathI paNa keTalAyanuM kalyANa thaI jAya che. upadezathI thatuM kalyANa to prasiddha ja che. rAmakRSNa paramahaMse vivekAnaMdanA mAthe saMkalpanA baLe hAtha mUkyo to sparzamAtrathI gurunI zaktino ziSyamAM saMcAra thayo. te mATe ziSya khAlI receptive sanmukha banavuM paDe che. ane mATe ja gurunA caraNomAM namaskAra karavAno ApaNe tyAM vidhi che ane te vakhate guru mastake hAtha mUke che. paga, hAtha, cakSu dvArA vadhumAM vadhu pagalo bahAra nIkaLe che. upadeza dvArA to lAbha che che ne che ja, dRSTinI sAthe daSTi maLe to ya nyAla thaI jaIe. A dRSTimAM rahela jIva je kAMI bole te sArthaka ja bole che. AtmAnI zuddhi vadhe che. vicArathI, vacanathI, uccArathI ema aneka rIte bIjAnuM kalyANa thaI zake che. AvI zakti na hoya teo paNa sva-paranA kalyANanI kAmanAthI upadeza ApI zake che. ja eka pAdarInI vAta che. e bALaka hato. nAnapaNamAM eka vAra potAnI bena joDe pApa thaI gayuM che. badhAne kahe che huM bahu pApI chuM. gharanI bahAra nIkaLI gayo ane jaMgalamAM nadI, nALA, jhADa vagere pAse paNa potAnA pApanuM rudana kare che. AjaMdana kare che. AvI rIte sAta varSa pApanuM prAyazcitta karyuM. eka vakhata eka TekarI upara te gayo. tyAM eka raktapittiyo tenA caraNano sparza kare che ane roga nIkaLI jAya che. raktapittiyo sAro thaI gayo. maitrI-prema-vAtsalyathI bhAvita thayelA AtmAne je koI sparza kare che tenA rogo nAza pAme che. jene AkhI sRSTi pratyenI * AtmIyatAno bhAva sparyo che tenA zarIramAMthI nIkaLatA mela, caMDila, mAguM, sparza vagere badhI ja cIjo auSadhirUpa banI che. A dRSTino Avo prabhAva * eka vakhata AnaMdaghanajI mahArAja beThA che. eka sAdhake varSo sudhInI sAdhanA pachI suvarNarasa meLavelo che. tene thayuM ke A vastu huM koI uttama yogya AtmAne ApuM ane ema vicArI eka zIzo bharI potAnA sevaka dvArA rasa mokalyo. AnaMdaghanajIe te rasa laIne tyAM rAkha hatI tenA upara nAMkhI dIdho. pelo mANasa to diMga thaI gayo. ATalAM varSonI mahenata pachI meLavelI A vastunI A dazA joI pote khinna banI jAya che, mahArAja ! A zuM karyuM ? tenA javAbamAM AnaMdaghanajIe pezAba karyo te zIzAmAM potAno pezAba bharIne mokalyo. sevake tyAM jaIne je banyuM hatuM te 2010_05 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgae vItarAgatAnI vikRti che jyAre dveSa e rAganI vikRti che 389 kahyuM te sAMbhaLI pelA sAdhake zIzAne patthara para pachADyo ane tyAM ja patthara sonAno TukaDo thaI gayo. AvI abhuta siddhi joI te namI paDyo. jagatanA pratyeka padArtho tRNa jevA mAnI adhyAtmanI prApti karI che. enI mastI kaMI ora ja hoya che. tame to saMsAranA padArtho maLe ke na maLe paNa temAM khUMcelA cho vAMsamAM kIDo bharAyo che. baMne bAjuthI vAMsa baMdha karI do. pachI vAMsa saLage. have be bAjuthI Aga lAgI che pachI pelA kIDAne kyAM sudhI sukha hoya ? saMsAra vAMsa jevo che. A jIva kIDA jevo che. janma-maraNa be ya cheDe che tenI Aga lAgI che. jIvanI zI paristhiti thAya ? te chUTI zake ? keTalA varSe A saMsAra choDavA jevo lAgaze ? bhautika sukhamAM paNa koNa AgaLa ? tame ke ame ? tame ghare keTalA zAka khAva ? amane roja UMdhiyuM khAvA maLe. AvavuM che ahIM ? bhautika sukhanI koI vizeSatA nathI. bhautika sukhanI pAchaLa maranArane paNa kaMI maLatuM nathI. ahIM sankriyA avaMdhya hoya che. phaLa maLe ja. te amogha hoya che. ahIM AnaMda, AnaMda ne AnaMda ja hoya che. nirjarA, nirjarA ne nirjarA hoya che. tamArA dhaMdhAmAM ups and downs Ave che. khoTa Ave che. saMsAramAM mahemAna thaIne rahe te mokSe jAya che. saMsAramAM mahemAna thaIne raho cho ? mahemAna kone kahevAya ? je Ave tyArathI javAnI vAta kare tenuM nAma mahemAna. tamAre ene rAkhavo paDe. e to javAnI ja vAta kare. saMsAramAM A mAruM nathI. ghara-zarIra paNa mAruM nathI. zarIrathI mAMDI badhI vastu para che - A vikalpa satata cUMTAyA karaze te AgaLa vadhaze. (1) bIjAne sukhI karIne rAjI thAya e uttama. (ra) bIjAne sukhI joIne rAjI thAya e madhyama. (3) bIjAne duHkhI joIne rAjI thAya e adhama. (4) bIjAne du:kha ApIne rAjI thAya e adhamAdhama. 2010_05 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdadi parA A AThamI parA dRSTimAM caMdranI cAMdanI samAna bodha hoya che. sAtamI prabhASTimAM sUryanA prakAza samAna tejasvI bodha che. ahIM bodhamAM zItaLatA, AlhAdakatA che. ahIM vikalpa nathI. AtmA svarUpamAM ja Tharyo che. samAdhimAM ja rahe eTale vikalpa nathI, game te kriyA kare to ekapaNa vikalpa UThe ja nahIM tenuM nAma samAdhi. ahIM mananuM samAdhAna thaI gayuM che, mananI asvasthatA zamI gaI che upazAMta avasthA khIlI UThI che. mananuM kArya vicAra, cittanI asvasthatA, cittanA vikalpa ahIM nathI. kevaLajJAnanI nikaTanI avasthA te samAdhi che. hajI ghAtI karmano kSaya nathI. chatAM ATalo badho AnaMda che. to kevaLajJAnano AnaMda to kevo ya haze ? saMsAramAM bIjuM badhuM meLavazuM toya majUrI UbhI che. saMsAramAM majUrIno aMta nathI gulAmIno aMta nathI, nAlezIno pAra nathI. trAsano sumAra nathI, viDaMbanAno aMta nathI. enuM nAma saMsAra che. upazamabhAva pAmo to majUrIno aMta Ave che. ahIM badhuM bheguM karo. pAchuM mUkI gho, cAlyA jAva, navuM UbhuM karo. A ja saMsAra che ne ? bApAe paraNAvyA eTale paraNI beThA-evuM ja che ne ? lAbha nukasAnano vicAra karyo ? huM to dareka bhAI-benane kahuM chuM ke skUla-kolejanuM bhaNatara pUruM karyA pachI sIdhA paraNI javA karatAM be-cAra mahinA sAdhu-sAdhvI pAse rahevuM joIe. mAtra jamavA ja ghare javAnuM, bAkInA bAvIsa kalAka temanI joDe rahevuM. vairAgya thAya to bhale nahIMtara lagna to che ja. paNa vairAgya mATenI taka to UbhI rAkho. pratikramaNAdi kriyA caDavA mATe hatI. jema jema sAdhanAmAM AgaLa vadhavAnuM bane che tema tema nIce nIcenI kriyA ghaTatI jAya che. AtmAno AnaMda vadhato jAya che. dharma AvyA pachI kaSAyo ghaTatAM jAya, vikalpo ghaTatA jAya, pravRtti ghaTatI jAya, lokasaMparka ghaTato jAya e ja cAritra, upazamabhAva AvatAM nIce nIcenI dharmakriyA paNa chUTatI jAya che ane AtmAnubhUti spaSTa banatI jAya che. prazna : AvuM keTalA kALe thAya ? uttara : tamane pUchuM ke karoDapati keTalA vakhate thavAya ? Ano javAba ApI zakAya che ? je cIja puruSArthane AdhIna che te yogya puruSArtha karyA pachI maLe che. adhyAtma pAmavA mATeno talasATa keTalo vadhAre che ? talasATa jeTalo vadhAre teTalo puruSArtha vadhaze. jJAna ochuM cAle, kriyA vagere badhuM ochuM cAle paNa talasATamAM nyunatA na cAle. 1500 tApasanA prasaMgamAM paNa talasATanI mukhyatA rahI che teo itara kULamAM janmyA hatA paheluM 2010_05 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdRSTi parA 391 guNasthAnaka hatuM. jainadharma nathI maLyo paNa sAMbhaLyuM ke kailAsa parvata aSTApadaparvata kailAsanAthanAM je darzana kare che tene te bhave mokSa maLe che. sthUla kAyAthI caDI na zakAya mATe upavAsa, chaThTha ane akramanI saLaMga tapasyA kare che. sUryanA prakAzathI acitta thayeluM pANI pIe che ane acitta thayela sevAla vApare che. marIne paNa tattva meLavavuM che. tattvajijJAsA che. talasATa che. A eka ja vikalpa ghUMTyo che ke kailAsanAthanAM darzana karIne ja rahevuM che. tenA prabhAve saMsAranI badhI IcchAo kacaDI nAMkhI che, kAyAthI upara caDavAno puruSArtha Adaryo che. matijJAnano upayoga kevo zuddha banyo che mAtra kailAsanAthanA darzanano abhilASa che. pahelA guNasthAnakamAM paNa dRSTino vikAsa thaI rahyo che. karmanA kacarA bharyA hoya che tethI sudhAro khabara na paDe. paNa aMdarathI sudhAro thaI ja rahyo che. AnI laya lagADo. sAdhanAmArgamAM khUba dhairya joIe. nirAzAvAda na joIe. eka cIjane maraNa sudhI vaLagI raho. aMtaHkaraNa svaccha che, bhAvanA svaccha che, tene zubhanimitta sAme AvIne maLe che. aMta samaye sAdhanAno saravALo thaze ja. upAdAna taiyAra karo to nimitta sAmethI AvIne ja maLaze. A nizcaya che. ane nimitta sArA maLe to upAdAna taiyAra thAya-A vyavahAra che. A banne mArga sAcA che. kakSA pramANe te upayogI banI zake che. aMdaranA caitanyanAM darzana nathI thayAM tyAM sudhI jagata caitanyavaMtuM lAge che. jyAM aMdara caitanyanAM darzana thayAM eTale AkhuM jagata maDadA jevuM lAgaze. paMdaraso tApasanuM upAdAna taiyAra thaI gayuM eTale teNe nimittane lAvI mUkyuM. ApaNA karatAM A vyakti mahAna che. A bhAva sparze eTale namaskAra sAco bane che. namaskaraNIya pratye Adara ane bahumAnathI bhAvanamaskAra bane che. gautamasvAmI uparathI AvyA, temanA paga pakaDe che, tame jemanAM darzana karyA tenAM darzana karAvo. gautamasvAmI kahe che ke jIvatA kailAsanAthanAM darzana karavAM che ke mUrti rUpe darzana karavAM che ? pelAo vicAramAM paDyA ke jIvatA kailAsanAtha paNa che ? to pachI temanAM ja darzana karAvo. gautamasvAmIjI kahe che pahelAM pAraNuM karo. pachI darzana karAvuM. pAraNuM karAve che temanI khIranI labdhi jotAM 500ne thayuM, oho ! AvA guru ! A zubhabhAvanA baLa upara aMdaranI kaSAyanI pariNati kapAtI jAya che. aMte guru pratyenA ahobhAvanI parAkASThA thatAM zubhamAMthI zuddhamAM cAlyA gayA. chaThe, sAtame aTakyA nahIM. kSapakazreNIe caDI gayA. vIrya parAkASThAnuM UchaLyuM. bIjA 500ne dUrathI samavasaraNanI Rddhi jotAM rastAmAM ane trIjA 500ne samavasaraNanI najIka AvatA paramAtmAno upadeza saMbhaLAtAM kSapakazreNI maLI che. mULamAM eka vikalpane ghUMTavAnI taiyArI hatI. mokSano talasATa hato. 2010_05 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 talasATa kyAre kahevAya ? saMsAramAM nAlezI ja dekhAya tyAre mokSano talasATa Ave. saMsAramAM jene nukasAna ja dekhAya, saMsAramAM kaMI lAbha ja nathI. pAra vinAnuM nukasAna thAya che. Ane choDI dyo, ekAda dharmane pakaDI lyo to AvatA bhavamAM to jarUra kSapakazreNI maMDAze. juo paryuSaNa parva Ave che. 8 divasa ekAsaNAM-besaNAM karavAM che ? e.sI.phrIjha, TI.vI.baMdha karavAM che ? je kAyayogano dharma karavA taiyAra nathI tene manoyogano dharma kyAMthI Avaze ? AThamI dRSTimAM koI dharmakriyA karavAnI rahetI nathI. paropakAritva ahIM jIvone lAbha dekhAya te pramANe paropakAra kare che. AtmasvarUpamAM rahIne paropakAra kare che. pahelAM svopakAra pachI paropakAra kare che. jIvonAM bhavyatva anusAre paropakAra kare che. avadhya arthAt amogha kriyA hoya che. je upadezAdinI kriyA kare te avazya saphala ja thAya che. AThamI dRSTimAM birAjamAna AvA AtmAnAM darzana paNa puNyathI thAya che. adhika puNyathI paricaya prApta thAya che. adhika puNyathI vArtAlApano prasaMga bane che. ahIM samAdhi che. vikalpo nathI. upazama pradhAna sukha che. AtmA svarUpamAM DUbelo che. padArthanuM darzana che. asara nathI. padArthadarzana thavA chatAM padArthanI asara na thavI e samAdhi che. padArtha asara mUke to samAdhi nathI. Aje saMsArI jIvo mATe to manane kriIDA karavAnuM sthAna deha che. rAta-divasa ene sAcavyA kare che. "deha e sukhanuM sAdhana nathI." paNa "deha e dharmanuM sAdhana che" e vAta barAbara bese tyAre UMcI koTIno dharma thaze. zuddha dravya-guNa-paryAya e AtmAnI zuddha avasthA che. prazna : ekathI cAra dRSTimAM mithyAtva che ane pachInI cAra dRSTimAM samyaktva che to AThe dRSTine sardaSTi kema kaho cho ? uttara : samyagU che daSTi jenI evA yogInI A ATha dRSTi che. prathamanI cAra daSTi e pAchaLanI cAra dRSTine pAmavAnuM sAdhana che. chellI cAra dRSTi pAmavA mATe ekathI cAra dRSTi pAmavI e atizaya jarUrI che. kAraNamAM kAryano upacAra karIne AThene samyagdaSTi kahI che. zelaDImAMthI sAkara bane che. tenI 8 avasthA che. (1) zelaDI (2) rasa (3) kAvo (4) goLa. mitrAdi cAra jevI A avasthA che. (5) khAMDa (6) zarkarA (7) masyaDI (8) varSolaka. sthirAdi jevI A cAra avasthA che. zeraDI ja rasarUpe pariName che, rasa kAvA rUpe pariName che ane kAvAmAMthI goLa thAya che. pUrva pUrvamAMthI uttara avasthA prApta thAya che. uttarottara ruci, tattvabodha, jijJAsA vagere vadhe che. zelaDImAM jema mIThAza vadhe che. tema ahIM dRSTimAM saMvegarUpamAdhurya vadhe che. saMsAra mAruM svarUpa nathI e pratIti daDha thatI jAya 2010_05 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdRSTi para 393 che. ahIM kaSAyanI kaDavAza nIkaLI jAya che. saMvega mAdhurya tIvra tIvratara bane che. upazama bhAvanuM sukha anubhavAya che. abhavyo, durbhavyo, bhAre karmI bhavyo, acaramAvartI, jIvo, carama yathApravRttakaraNa nathI pAmyA tevA jIvo, apunabaMdhakanI pUrvenA jIvo-daSTinI bahAra che. saMvegamAdhuryanI bahAra che, mokSAbhilASa, mokSanI ruci teone thatI nathI. pU. haribhadrasUri mahArAja daSTinA mAdhyamathI yoganuM svarUpa samajAve che. AtmAne mokSanI sAthe joDI Ape evo mana-vacana-kAyAno dharma vyApAra te yoga. mokSanI sAdhanA karatAM AgaLa vadhavAnuM che. pahelI, bIjI dRSTimAM alpa bodha che. mATe saMskAra paDyA nahIM. anAdikALathI paDelA kaSAyonA saMskArothI AtmA viSayothI vAsita banIne bhavobhava rakhaDyo che. anaMtakALathI rAgAdi pariNati sahaja che, pramAda sahaja che, temAM ekAgra banavuM sahaja che. have kaSAyane badale upazama, pramAdane badale apramAda ane viSayamAM anAsaktatAnA saMskAra UbhA karavAnA che. A saMskAro jema vadhAre tema AtmakalyANa vadhu thaze. A jIva saMskAravihoNo mAmUlI dharma karIne anaMtIvAra devalokamAM gayo che tyAM Asakta banyo che ane 6 mahinA AyuSyanA bAkI rahe che tyAre jhUrI jhUrIne mare che. saMsAramAM rakhaDe che. paLepaLa bhayaMkara jAya che. sUkSma bodhanA abhAve jIva je pravRtti kare temAM raMgAI jAya che. bodhabhAvita anuSThAnane jainazAsana dharma kahe che. ekaluM jJAna ekalI kriyA paNa mokSa apAvavA samartha nathI. tame jevuM jANo cho, samajo cho ene anurUpa zraddhA UbhI karo. tene anurUpa hRdayane keLavo. traNe kALamAM buddhithI mokSa maLato nathI, paNa hRdayathI ja mokSa maLe che. buddhi upayogI jarUra bane che paNa jo buddhinA mAdhyamathI ja mokSa maLato hota to abhavyano mokSa thaI gayo hota. buddhine buddhi banAvavAnI che, A na karyuM to AtmA anaMta saMsAramAM rakhaDaze. jeTalo buddhino durupayoga karIzuM teTaluM bhavabhramaNa vadhaze. A manuSyabhavamAM buddhino jeTalo durupayoga thaI zake teTalo bIje kyAMya thaI zakato nathI. ane jo manuSya buddhino sadupayoga kare to saMsArasAgara tarI zake che. ekaluM baLa nukasAna nathI karatuM. temAM durbaddhi bhaLe to ghaNuM moTuM nukasAna thaI zake che. kahevAtA krUra vAgha, siMhane pAMca lAkha varSanuM AyuSya hoya to te keTalAne mAre ? baLa che paNa buddhipUrvakano plAna nathI eTale saMkhyAtAne mArI zake, maryAdita hiMsA karI zake. eka manuSyane 100 varSanuM AyuSya hoya to keTalAne mArI zake ? hiTalare gesa cembaramAM 60 lAkha yahUdIone gUMgaLAvIne ekasAthe mArI nAMkhyA. buddhitattvathI je nukasAna karI zakAya che te ekalA baLathI nathI thatuM. siMha marIne vadhumAM 2010_05 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 gadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 vadhu cothI naraka sudhI jaI zake che ane manuSya marIne sAtamI naraka sudhI jaI zake che. mana ane buddhine sanmArge nahIM vALIe to manuSyabhavamAM bhAvi nukasAna che. siMhanA jIvananI khAsiyata che. te jaMgalano rAjA che. bhUkha lAge nahIM tyAM sudhI paDyo rahe che, sUtelo rahe che, koIne kAMI kare nahIM. e krUra hiMsaka, mAMsAhArI bhale paNa nirarthaka hiMsA kare nahIM. jarUriyAta upasthita thAya tyAre ja hiMsA kare che. A ochuM jamA pAsuM che ? vaLI nIkaLe tyAre garjanA kare che eno artha zuM ? - A ghoSaNA che ke jaMgalano rAjA siMha, have huM jAgyo chuM, je nAnAM prANIone bhAgavuM hoya te bhAgI jaI zake che. pote nabaLAno zikAra nathI karato. enA jevA baLavAnano zikAra kare che te paNa pITha pAchaLa nahIM. paNa sAme cAlIne, khabara ApIne zikAra kare che. sAmI chAtIe AvIne zikAra kare che. ATalI badhI vizeSatAo emAM che te kaMI ja phaLa na Ape ? sArI narasI yogyatAo karmabaMdhanA adhyavasAyamAM kAraNa bane che. te hAthIne sAme bolAvIne zikAra-yuddha kare che. ene jItIne gaMDasthaLa para caDI bese che pachI ene mAre che. A krUratA e negeTIva poinTa che. prAmANikatA, vizvAsaghAtano abhAva, vagere guNo siMhane sAtamI naraka sudhI laI jatAM nathI te baLano durupayoga nathI karato. jema jema dRSTi AgaLa vadhe tema bodha-vIrya vadhu hoya che, prakAza vadhu hoya che. saRddhA saMgato bodha-te dRSTi che. khAlI zAstrajJAnanA korA bodhane dRSTi nathI kahI. samyam zraddhA paDelI che evo je bodha-te dRSTi che. evo bodha hRdayane bhInuM kare che, bhAvita kare che, je bodhathI hRdayanI karkazatA ane kaThoratA nIkaLe che te bodha daSTi kahevAya che. ApaNe ApaNA upAdAnane taiyAra karavAnuM che. je AtmAno saMsArakALa adhika che te AtmA upAdAnane taiyAra karavA mATe durlakSya seve che. ApaNo AtmA ahaMkAra ane rAgAdithI vAsita che ane viSaya-kaSAya vagere bahAranuM je game che te AMtarajAgRtino abhAva jaNAve che. pada-pratiSThA-parigraha e AMtarajAgRtinA zUnyatvane AbhArI che. jene bahAranuM game che, bahArano rasa che te aMdarathI khAlI che ane AtmA bhIMjAya che, potAnA guNomAM ekatAna bane che, aMdarathI jema bharAto jAya che tema tema bahArathI khAlI thAya che. bahArathI pUrNa banAtuM ja nathI. aMdaranuM khAlIpaNuM bahu bhayaMkara che. aMdarathI je khAlI thavuM tenA jevuM eke du:kha nathI, te bahAranI cIjothI purAvA mAge to te nahIM banI zake. bahArathI bharAvAno prayatna karanAra aMdarathI savizeSapaNe khAlI thato jAya che. tattvajJAnInA A samAdhAnathI ApaNe ApaNI rucine roja mApatAM rahevuM joIe. cAritra lIdhA pachI kIrtinI 2010_05 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdRSTi parA 395 kAmanA hoI zake che. sAdhu thayA pachI sAdhunI AMkho sAme mAna, pada, pratiSThA, yaza, ziSyavarga, bhaktavarga raheto hoya to A paNa parigraha che. AvaraNarUpa che. sAdhune ziSyamoha e dvipada parigraha che. tamane jema dvipada, catuSpada, apada parigraha rupe che tema sAdhune paNa ziSya, bhakta, pustakanuM abhimAna hoya to te AvaraNarUpa che. parigraharUpa che. huM kyAM chuM ? te vicArI ane huM jyAM chuM tene anurUpa chuM ke nahIM ? e vicArIne AtmAne taiyAra karavAno che. A paNa sAdhuno eka saMsAra che. gRhasthane potAnA jIvanamAM parigraha, paisA, patnI vagere jema parigraha che tema sAdhuno saMsAra che. jenA jIvanamAM adhyAtmanuM lakSya nahIM tenI pravRtti saMsAra che. karmayoganuM eka bhayasthAna che ke pravRtti karyA pachI te temAM atizayapaNe coMTI jAya che. tyAre e potAnA svarUpane bhUlI jAya che. AtmA ane paramAtmAne pratisamaya yAda karavAnA che. bhUlavAnA nathI ane AtmA, paramAtmA bane te mATe je sAdhanA karIe chIe te karIne pachI e badhuM bhUlI javAnuM che. to mokSa maLe. AjanI paristhiti vadhu gaMbhIra che ke eka bAju AtmA ane paramAtmAne bhUlI gayA chIe ane bIjI bAju je paropakArAdi karavAnuM che te karatAM nathI. jene AtmA-paramAtmAnuM lakSya nahIM ane paropakArAdi kendramAM nathI tene mATe durgati sahelI che. karmayoga evo karo ke AtmA paramAtmAne bhUle nahIM. parighamAMthI kendra tarapha javuM e adhyAtma che. kendramAMthI parigha tarapha javuM e saMsAra che. kendramAM ApaNo AtmA che. parigha eTale sArI narasI badhI pravRtti parigha che. parighamAMthI kendramAM AvavAnuM che. zuddha caitanya svarUpa jJAnamaya, AnaMdamaya paramAtmasvarUpa, e kendra che. parighamAM jAva teno vAMdho nahIM. paNa kendramAM javAnuM bhUlo nahIM. parighamAM jaIne kendramAM AvI jAva. zuddhi vadhatI jAya tema tema kendranI najIka AtmA Avato jAya che. parighanI upara ja rahevuM, tyAM ja pharavuM e cakrAvo ja che. zubhAzubha pravRtti e parigha che. vivekI, svarUpane bhUlIne kazuM na kare, svarUpane pAmavA mATe kare to A zubha pravRttino jJAnIo niSedha nathI karatAM. jJAnIno upadeza che je kAMI karo temAM jagatane bhUlo, jAtane na bhulo. ApaNI dareka pravRttinI pAchaLa AtmA paramAtmAnuM niraMtara smaraNa rahetuM hoya. dareka pravRttimAM svarUpa saMkaLAyeluM rahe to adhyAtma Ave che. ane jo adhyAtmano mela nathI, adhyAtmanI ruci nathI ane zubhAzubha pravRtti che te parigha upara ja che. khAlI parigha upara phare tenA jIvanamAM dRSTi AvI nathI. ekAMte azubha pravRttimAM ramanAro adhyAtma nathI ja pAmyo. zubha pravRttimAM paNa jo svarUpanI 2010_05 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ruci na hoya, svarUpanI tAlAvelI, talasATa na hoya to tyAM paNa adhyAtma nathI. 396 huM AtmA chuM. jJAnAdi guNamaya chuM. caitanya tattva chuM. paramAtmA svarUpa chuM-A vAtane satata ghUMTavAnI che, to mithyAtvano rasa nIkaLaze. anaMtAnubadhInA rasane toDavA mATe paropakAranuM lakSya keLavavuM paDaze. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya jIvane AgaLa vadhavAmAM avarodhaka bane che. dharma pAmavA detA nathI. samyaktvanI be pAMkha che (1) karmayoga (2) jJAnayoga. bemAMthI je eka yogane vistAre tene bIjI pAMkha maLe ja. jo svarUpano puruSArtha TakI zakato nathI to paropakArane kendrasthAne lAvo. meghakumAranA jIve hAthInA bhavamAM dayAdi keLavIne paropakAra karyo to khUTatI bIjI kaDI bIjA bhavamAM AvI maLI che. meghakumAre dayAnA pariNAma karyA tyAre adhyAtmano bodha nathI. paNa niHsvArtha bhAve dayAno pariNAma pracaMDa banyo che. jAtano bhoga Apyo che. pote zAMta, prazAMta, upazAMta bhAve jAtanuM vilinIkaraNa karyuM che. AtmAnA pariNAma bagADyA vinA kaSTamaya jIvana jIvIne jAnaphesAnI karI che. anaMtAnubaMdhInA nAzano puruSArtha karyo. A hAthInA bhavanI sAdhanAe bIjA bhavamAM rAjakuLa maLyuM, samyaktvI mAtA-pitA maLyAM, niraticAra cAritra pALyuM, cAritramAM bhavyAtibhavya puruSArtha karyo, bAra varSanuM mAtra cAritra pALyuM, kAyA to sukalakaDI karI nAMkhI, mAMsa lohI sUkavI nAMkhyA, zarIranA rasakasa kheMcI nAMkhyA. hAthInA bhavamAM paheluM guNasthAnaka che. bhale granthibheda nathI thayo paNa mithyAtvane keTaluM badhuM mAMduM pADyuM che ! prANanA bhoge sasalAne bacAvI dayAnuM anuSThAna karyuM je vighno AvyAM tene jItI lIdhAM. praNidhAna vagere Azayo paNa kramasara AvavA mAMDyA. je kAMI AvyuM te sahana karyuM. pUrvanA bhavonA koI saMskAro na hovA chatAM--A vIrya evuM baLavAna banyuM ke AvatA bhavamAM ja granthibheda thayo, samakita maLyuM, niraticAra cAritra pAmIne yAvat nikaTamAM mokSa prApta karaze. pUrvabhavamAM cAritrano koI abhyAsa na hovA chatAM te te anuSThAnamAM ramatAM zIkhyo hovAthI saMskAro dRDhatara thatAM gayAM. ApaNe ghaNuM karIe chIe, paNa te te karatAM bodhavIryane baLavAna nathI banAvatA, AjubAjunuM bhAna bhUlIne kriyAmAM raMgAI nathI jatA. jJAna, darzana, cAritranuM koIpaNa anuSThAna karo te keTalI vAra karo cho te mahattvanuM nathI, paNa kevuM karo cho ? keTalA. vIryathI karo cho ? te mahattvanuM che. dRDha saMkalpabaLathI saMsAranA praNidhAno toDo ane dharmanA praNidhAnAdi joDo. je bodha dvArA bhAvita thaI jAo cho, pachI je dharmakriyA karo tenAthI saMsAra nIkaLI jAya che. zrI sImaMdharasvAmI bhagavAnanA stavanamAM kahyuM che ke, aMdarathI 2010_05 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdRSTi parA 397 akriya, lUkho akriya sAdhe je kriyAjI, te nAve tilamAta mada ajJAna TaLe jehathIjI te nahi nANanI vAta kRpAnidhi ! suNa morI aradAsa." nirasa, niSkriya banIne je kriyA kare che tenI kiMmata nathI "mada-ajJAna TaLe jehathI e kriyAnI kiMmata AMkI zakAtI nathI. te te kriyAnA kALamAM jo vIrya UchaLe to bodhane raMgyo kahevAya. pariNata dRSTithI raMgAyelo bodha hoya, te te guNothI raMgAyelA bodhathI kriyAkALe hRdaya eTaluM badhuM bhIMjAI gayeluM hoya che, AtmA mulAyama banyo hoya che. ane tethI ja lezamAtra paNa kaThora pariNati hotI nathI. kaSAya, Asakti, ajJAna vagerenuM jora haTatuM jAya che. akALe koI ApaNuM svajana mRtyu pAme tyAre teno AghAta jabarajasta hoya che. te bole to kevuM bole ? te vakhate hasI zake ? te vakhate padArthamAM rati kevI hoya ? ahaMkAra kevo hoya ? te vakhate tamAre lADavA khAvA hoya to khAI zako ? peMDA-baraphI khAI zako ? sAruM paherI zako ? kadAca pUchelAno uttara Apavo paDe to paNa te TUMkAmAM ApIne vAta sameTI le che. A jIva saMsAranI asAratAthI kSaNabhara pUrato raMgAyelo che. viyogathI UbhA thayelA du:khathI raMgAyelo che. tethI saMsAranI kriyA rasapUrvaka nathI karato. basa, AvI rIte, AvI pariNatithI samagra saMsAramAM jIvavAnuM che ApaNo mokSa na thAya tyAM sudhI A rIte jIvavAnuM che. pelAne to svajana mRtyu pAmyo che. teno viyoga satAve che. ahIM to AtmA ja gayo che, AtmA marI gayo che. paramAtmA svarUpa AtmA marI gayo che. teno viyoga satAve che ? AtmA dabAI gayo che. caitanyanI anubhUti pAse AkhuM jagata maDadA tulya che. jeno vairAgya UMco che te khAI zakato nathI, pI zakato nathI, koInI sAthe mana daIne bolI zakato nathI. tene paramAtmAno viyoga satAve che. paramAtmAnI ruci satata rahevI joIe. prabhune pAmavA mATe ja manuSyabhava che. tenuM anusaMdhAna chUTavuM na joIe. karoDonI saMpatti bhegI karavA mATe A bhava nathI maLyo. cakravartIe cha khaMDa bhegA karyA. 32,000 muguTabaddha rAjAo che, 1,92,000 strIo che. hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa, vagere badhuM che. mRtyu vakhate koI sAthe jatuM nathI. ekalAne maraNazayyA para poDhIne javuM paDe che. A satya samajAI jAya to jIva vivekI bane. pahelI cAra dRSTimAM mithyAtva ghaTatuM jAya che. anaMtAnubaMdhIno rasa tUTato jAya che. AgaLa AgaLanI dRSTimAM svarUpanI ruci tIvra bane che. svArthavRtti ghaTatI jAya che. saMkucitatA ghaTatI jAya che. ne samyakatva sparzatAM 2010_05 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 to deha paNa potAno dekhAto nathI pachI tene kayA padArtho potAnA dekhAya ? para padArthane mArA tarIke jovA, mAnavA, bolavA e Asakti che. je potAnA nathI tene mArA mAnavA paDe bolavA paDe to te vakhate jIbha kapAtI hoya evo anubhava thAya. divasamAM keTalI vAra mArI patnI, mArA paisA bolo cho ? sAdhanAmAM AgaLa vadhavuM hoya to "huM, mAruM, meM, mane," A cAra zabdo upara kanTrola meLavo. A cAra zabdono prayoga na karavo. manamAM bhale Ave ene pachI aDIzuM. tarasa lAge to mane tarasa lAgI ema nahIM bolavAnuM. paNa rasikabhAIne tarasa lAgI che ema bolavuM. covIse kalAka bolavAmAM, vicAramAM A saMskAra pADo. rasikabhAI khAI rahyA che, tene huM joI rahyo chuM, rasikabhAInuM mAthuM du:khe che. huM tene joI rahyo chuM. AmAM pAgala jevuM lAgaze paNa evuM nathI. AvI rIte be varSa jIvo. juo tamane evA saMskAra paDaze ke tamane badhA paryAyo para lAgaze. tamane loko paNa kadAca gAMDA kaheze. paNa pachI tame DAhyA banelA hazo. je padArtha mAro nathI ane mAruM kahetAM zarama nathI AvatI ? A cAra zabdo na bolavAthI anerI majA Avaze. mithyAtvasUcaka ahaMkAra ane mamatvane nAthavAnI A prakriyA che. gAMThane ghA lAgavo joIe. gAMThanuM pahelAM phrekTara karo. je dharma tame karo cho, tenAthI gAMTha para ghA lAgato ja nathI. AmAM kaMI agharuM nathI. paralokano bhaya, durgatino bhaya, paramAdhAmInI pIDA dekhAtI nathI. bAkI kaMI agharuM nathI ja. AtmA jAge che. mumukSu bane che tyAre badho mArga sIdho dekhAto jAya che. temAM koI viDaMbanA lAgatI ja nathI. eka mANasa jenAthI vAraMvAra herAna thato hoya ene mULamAMthI sApha karavAnuM mana thAya che. epenDIkSano duHkhAvo roja thato hoya to oparezana karIne nirmULa karAvo cho ane pachI kAyamI zAMti maLe che tema eka vAra A bhavamAM AvA saMskAro daDhapaNe paDI jAya che pachI bhavobhava cAlyA kare che. paNa vairAgya nathI. tenI khAmI che. tenAM A badhAM tophAna che. vairAgya jAgyA pachI saMsAranI koI pravRtti thatI ja nathI, cAritranI pravRtti eka karavAnI bAkI rahe che. sArA saMskArathI AtmAne bhAvita karo. zAstramAM ghaNAM dRSTAMta Ave che ke saMskArothI keTaluM parivartana Ave che. ja zItalAcArya rAjA che. dIkSA lIdhI, ucca koTInuM cAritra pALe che. zItalAcAryanI bena rAjAne paraNelI che. cAra chokarA thayA. ghoDiyAmAM saMskAra Ape che. hIMcoLe hIMcatA bole che tame moTA thajo ane tamArA mAmAnI jema cAritra laI AtmakalyANa karajo. madAlasA eka sannArI che ene potAnA jIvanamAM paraNavAnI icchA 2010_05 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdRSTi parA 399 nathI paNa jyAre paraNavAnA saMyogo AvyA tyAre pati sAthe nakkI karyuM che ke je saMtAna thaze tenA upara hakka mAro raheze. patie svIkAryuM che pachI potAne je bALako thayAM tene ghoDiyAmAM saMskAra Ape che. blogati, vRddho:si. niraMjananogati, saMsariyAparivartitogati AvI mAtA e vAstavika mAtA kahevAya che. (madAlasA ane zItalAcArya baMne judA che madAlasAnuM to vacce prasaMgopAta sUcana kare che.) " "jananI jaNa to bhaktajana, kAM dAtA kAM zUra, nahIMtara raheje vAMjhaNI mata gumAvIza nUra'' zItalAcAryanI bena potAnA cAre dIkarAne kahe che tame moTA thajo, mAmAnI jema cAritra lejo. Ama saMskAra ApyA. cAre moTA thaIne bIjA AcArya mahArAja pAse dIkSA lIdhI. bhaNyA, gaNyA, taiyAra thayA. guru mahArAjane kahe che ke, amAre mAmA mahArAja pAse javuM che. temanAM darzana, vaMdana, sevA, satkAra karavA dvArA kRtArtha thavuM che. gurue rajA ApI. vihAra karyo. rastAmAM mAmA gurunI. cAritra saMyamanI vicAraNA karatAM AtmAne bhAvita karI rahyA che eTale diSTimAM AgaLa vadhI rahyA che. kaSAyo nIkaLatA jAya che. kaSTone kaSTa gaNatAM nathI. je cIja pAmavAno talasATa che tyAM himAlaya jevAM moTAM vipno Ave to paNa jIva oLaMgI jAya che. A bhANiyAo paNa najIka AvI rahyA che. saMdhyAkALa thayo. be-cAra mAIla dUra rahI gayA. mAmAne samAcAra ApyA ke, tamArA cAra bhANeja ziSyo tamArI pAse AvI rahyA che. rAta thaI gaI che. tethI rokAI gayA che. paNa kAle savAre maLavA Avaze. zItalAcAryane paNa AnaMda thayo. saMsArano saMbaMdha che. ane vaLI uttama koTInA saMyamI banIne AvI rahyA che eTale maLavAnI utkaMThA jAgI che. vacce ADI rAta bAkI che. rAtre A cAre bhAvanA upara caDe che. kevA kamabhAgI, kevA pApI, Aje pahoMcI ja na zakyA. jarAka vahelA nIkaLyA hota to sevA karI zakata. AtmAnI vAto karI zakata, saMthAro karI zakata, zarIranI sukhAkArI pUchI zakata. bhAvanAnA mAdhyamathI mahAvinaya dharmanuM AcarI rahyA che. jenAthI AThe karmo nIkaLe te vinaya. pUjyonA guNagAna gAya che. temanI vizeSatAo vicAre che. Adara-bhakti, bahumAnathI upayoga raMjita thayo che. AjubAjunuM bhUlI javuM e vinaya dharma che. te atyaMtara tapa che. vinaya e dharmanuM mULa che. mahAtmA bhAvanAmAM lIna banyA. kAyAnuM bhAna bhUlI gayA. jIvavIrya evuM UchaLyuM ke asaMga yogane pAmyA. anAsaMgane pAmyA. kevaLajJAnane pAmyA. koIpaNa padArthano vicAra karatAM bhAvanA para caDAya che. zAstranA adhyayanathI padArthano nirNaya thAya che. svarUpano nirNaya karavA mATe A badhuM karavAnuM che. vicAra pachI bhAvanA Ave che. lakSyane AMbavAnI laganI te bhAvanA che. e na maLe tyAM sudhI jaMpa na vaLe e avasthA e bhAvanAnI 2010_05 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 parAkASThA che. emAMthI dhyAna, samAdhi ane kSapakazreNI Ave che. ane kevaLajJAna maLe che. A badhAnA mULamAM vinaya che. jIvane A saMsAramAM vinayadharmane ADe zuM Ave che ? vinayane nahIM bajAvanAra kSaNe kSaNe marI rahyo che. sukhazAliyApaNuM, ApatipaNuM, svacchaMdapaNuM, ahaMkAra, harAmahADakApaNuM, kAyAnA raMgarAgamAM ramavApaNuM, viSayavAsanApaNuM - A badhuM vinayathI AtmAne bhraSTa kare che. prazna : kaI bhAvanA e anAsaMgayoga che ? uttara : koI paNa padArthane upayogamAM ghusADo nahIM. rAga-dveSa vinA koI paNa eka padArthamAM upayogane lIna karo, AjubAjunuM bhAna bhUlI jAva to zukladhyAna AvI zakaze. A AThamI dRSTino bodha lUkho nathI. cAre kevaLI banyA. kevaLajJAnamAM jue che. have javA jevuM nathI. A bAju mAmA mahArAjane savArathI talasATa, utsukatA vadhI gaI che. hajI kema na AvyA ? e vicAramAM UMdhe ravADe caDI gayA. haM, kema nathI AvyA ? emane ema haze ke sAme levA kema na Ave ? guru mATe paNa ziSyano vinaya che. guruno vinaya che ? hA, ziSya mATe halako vicAra na karavo te, ziSyanI daSTi kholI, bhaNAvI,gaNAvI potAnA tulya banAvavo e guruno vinaya che pagAma sajhAyamAM Ave che. sAhUNaM AsAyaNAe, sAhuNIrNa AsAyaNAe, sAvayANa AsAyaNAe sAvIyANuM AsAyaNAe amArAthI zrAvaka-zrAvikAno avinaya na karI zakAya. koI karemi bhaMte vAraMvAra, vArApharatI mAMge to amane aprIti na thavI joIe. temane vinaya zIkhavavo e judI vAta che. A mAmA sAdhu abhimAnanA ravADe caDI gayA. hA, abhimAnanAM pUtaLAMo che. zenA Ave ? kaSAyabhAvamAM caDyA ane gayA TheTha temanA mukAma sudhI pahoMcyA. A bhANiyAo padhAro nathI kahetA. UbhA nathI thatA, vaMdana paNa nathI karatA eTale kaSAyamAM vadhAro thayo... ne kaTAkSamAM pUche che, cAramAMthI kone pahelAM vaMdana karuM ? kaho. vaMdana karyuM tyAM sAmethI javAba maLyo ke A to kaSAya daMDakanI vRddhithI vaMdana karyuM. kevI rIte jANyuM ? jJAnathI. kayA jJAnathI ? apratipAtI A..hA...hA... me kevaLajJAnInI AzAtanA karI. tIvra pazcAttApa kare che. je zreNIe nIce UtaryA hatA te rIte upara caDavA mAMDyA. daSTimAM saMvegamAdhurya che te AnuM nAma. jagatanA padArtho ApaNane pakaDatA hoya, to ApaNAmAM saMvegamAdhurya nathI. kulAcArathI jaina-e bhAvathI jainatva pAmavA mATe che. mohanIyanA 2010_05 Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamIdRSTi para 401 kSayopazamathI sAcuM jainatva AvI zake che. cAritra mATe ja manuSyabhava che. ApaNe manuSyabhavanuM puNya bAMdhyuM, paNa sAthe je bharatakSetramAM janmyA chIe te pUrvabhavanI virAdhanAnuM phaLa che. ArAdhanA karI ArAdhaka bhAva ApaNe laIne AvyA paNa kevaLajJAnInA virahavALuM bhaMratakSetra maLyuM che te kamanasIbI che, cAritra levuM ja na gamatuM hoya, cAritra levA jevuM lAgatuM ja na hoya to virAdhabhAva sAthe laIne AvyA chIe ema cokkasapaNe mAnavuM. ArAdhakane to AtmakalyANa karavA mATe samyajJAna-darzanacAritra e ja upAdeya lAge. cakravartI, rAjA, mahArAjA, devendranAM sukho paNa Akhare rAgAdi pariNati karAve che. AtmAne viDaMbanArUpa che. supAtradAnathI, paramAtmabhaktithI cAritramohanIya karma tUTe che. tene cAritra ja game. te ja levAnA bhAva hoya. azaktinA kAraNe na laI zake to paNa Asakti to na ja kare. jene sAdhune joyA pachI Adara-bahumAna jAge ane ema thAya ke A badhA phAvI gayA ane ApaNe rahI gayA. AvuM thAya e ArAdhaka bhAvanI nizAnI che. paramAtmAne joIne paramAtmA banavAnuM mana thAya e ArAdhaka bhAva che. manuSyabhavamAM AvIne paNa saMsAranI pravRttine ja majabUta karavI te virAdhaka bhAva che. pApanI pravRttithI pariNatine vega maLe che mATe pravRtti paNa saMsAra che. pApanI pariNati e nizcayathI saMsAra che. je dharma karatAM vipula saMvara-nirjarA na thAya ane puNyAnubaMdhI puNya na baMdhAya to e dharma karavA chatAM dharma nahIM. bAra vratomAM paheluM, bIjuM, trIjuM, cothuM ane chelluM vrata che teno AdhAra prematattva che. jeTalo prema vadhe tema A vrato khIle che. pathI 11 vratono AdhAra saMtoSa che. bAra vrata pALavA hoya, ane zrAvakapaNuM suMdara dIpAvavuM hoya to prematattva ane saMtoSatattva khUba vadhAro. anaMtAnubaMdhInA kaSAyo saMklezanI hoLImAM saLagyA ja kare che. AtmAnA malina tattvane dUra karavA mATe AtmavizuddhinuM parva najIka AvI rahyuM che. parvanuM prANa kSamApanA che. prematattvanI vRddhi thatAM, bhAvonI vizuddhi thatAM koI zatra dekhAto nathI. mohanA kSayopazamathI dRSTi UghaDe che. kSamApanAno virodhI ahaMkAra che. koNika ane ceDAmahArAjanuM yuddha thayuM. emAM 1 kroDa 80 lAkha mANaso maryA che. temAMthI eka devalokamAM, eka manuSyalokamAM, dasa hajAra mAchalAM thayA che, bAkInA badhA narake gayA che. samAdhimaraNa pAmavA sarva jIvo sAthe kSamApanA karavI jarUrI che. kleza, dveSa ghaNA karyA che. azaraNane zaraNa mAnyuM che, anityane nitya mAnyuM che. AvAM ghaNAM jALAMo bAMdhyAM che te badhAM toDavAM paDaze pachI AtmavikAsa thaze. 2010_05 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha anubaMdha pahelI cAra dRSTimAM mithyAtva che. paNa kramasara ghaTatuM jAya che ane jIva carama yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa vagere pAmI granyi bheda kare che. ane pachI pAMcamI sthirAdeSTi prApta thAya che. prazna : pAMcamI dRSTithI saddaSTi prApta thAya che chatAM ATheAThamAM saddaSTi kema kaho cho ? uttara : sthirAdi cAra pAchaLanI dRSTi pAmavA mATe pUrvanI cAra daSTi kAraNa rUpa bane che. kAraNamAM kAryano upacAra karIne saddaSTi kahIe chIe. zelaDInI cAra avasthA che te cAra pUrvanI dRSTi jevI che. zelaDI ja rasa bane che. rasa ja kAvo bane che. kAvo goLa bane che. AgaLa khAMDa-sAkara-masyaDI, varSolakanI avasthA hoya che. mithyAtva + anaMtAnubaMdhIno rasa tUTe tema pahelImAMthI bIjI dRSTimAM AvavAnuM bane. rasa vadhu tUTatAM uttarottara trIjI, cothI vagere dRSTi maLe che. zelaDImAMthI mAdhurya anubhavAya che mATe zelaDInuM pariNamana kahI zakAya che. A badhI ja dRSTi tattvarucine vadhAre che. tattvaruci jema jema vadhAre tema tema saMvegamAdhurya vadhe che. saMvegane mAdhuryanI upamA ApI che. jema jema dharmakriyA karato jAya, AtmA ekameka thato jAya tema tema Atmika sukhane anubhave che, ene saMsAranI pravRtti ahitakara lAgatI jAya che. je dRSTimAM AgaLa vadhe che te saMvegamAdhuryane anubhave che. abhavyo pAse bodha che. dRSTi nathI. prazna : bodhanI sAthe kaI cIja bhaLe to bodha daSTi banI zake che ? uttara : acaramAvartamAM bodha hoI zake, puNyabaMdha hoI zake, sadgati hoI zake che paNa dRSTi nathI. tyAM oghadRSTi hoya che. vaiSayika sukhomAM ja AnaMda Ave, tyAM ja sukha dekhAya. temAM ja paripUrNatA e oghadRSTinuM kArya che. nItaratI vaiSayika sukhanI dRSTinA prabhAve ane AtmAnI ayogyatAnA kAraNe acaramAvartI jIvone AtmasukhanI leza paNa zraddhA na thAya. Atmabodha hoI zake che paNa e bodha vaiSayika sukhanI buddhimAM AMca lAvavA samartha nathI. AtmAnuM maulika svataMtra sukha che e vAta tene ruce nahIM. jIvane jyAM sudhI A saMsAranA sukhamAM du:kharUpatAnI aMze paNa buddhi thatI nathI. viSayo Atmaahita karanArA che, rakhaDAvanArA che evuM aMzepaNa na lAge tyAM sudhI AtmAmAM adhyAtma AvI zakatuM nathI. dRSTinI prApti thaI zakatI nathI. 2010_05 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha anubaMdha 403 prazna : adhyAtmanI zarUAta kyAMthI ? uttara : vaiSayika sukhomAM duHkha che evI AMzika pratIti thAya tyAre AtmAnA vikAsanI bhUmikA sarjAI zake che. A ja adhyAtma che. A vigatathI ja AtmAmAM guNasaMpanna apunabaMdhaka avasthA AvI zake che. abhavya pAse niraticAra cAritra che. navapUrvano bodha che. aneka jIvone mokSanuM svarUpa samajAvI zake evo jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama che. paNa A geDa aMdara besatI nathI. mAtra enI pAse darzanamohanIyanI maMdatA nathI tethI aMze aMze paNa Atmika sukhonI ruci ane vaiSayika sukhonI asAratA samajAtI nathI. zubhayoga dvArA UMcuM puNya bAMdhI zake paNa puNyAnubaMdhI puNya baMdhAtuM nathI kAraNa ke ene tattvanI ruci na hovAnA kAraNe zubhAnubaMdha paDato nathI. zubhAnubaMdhanI zarUAta tattvanI rucithI ane 18 pApasthAnakanI arucithI che. potAnuM svarUpa jJAna AnaMdamaya che tenI pratIti thatAM zubhAnubaMdha cAlu rahe prazna : puNyakarmano baMdha paNa kyAre ? uttara : zubhabhAva e puNyakarmanA baMdhanuM anaMtarakAraNa che. prazna : A zubha bhAva kyAre utpanna thAya ? ' uttara : kriyAmAM zubhabhAvane utpanna karavAnI tAkAta che mATe jJAnIo sAmAyika, pratikramaNa, jinadarzana, jinapUjA, satsaMga, sadudvAcana, pauSadhane dharma kahe che. emAM paNa caramAvartavartI jIvo mATe to sAmAyikAdi khAsa zubhabhAva utpanna kare che. yogabatrIsImAM pa.pU. upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke viziSTa kriyA dvArA puNyakarmano baMdha thatAM yoganI bhUmikAmAM AgaLa vadhavAno avasara Ubho rahe che. je kriyAmAM upayoga hoya te kriyA vipula puNyabaMdha karAvI zake che. je kriyAmAM upayoga gerahAjara hoya te kriyA vipula puNyabaMdha karAvI zake nahIM. upayogane bIjI badhI kriyAmAMthI kheMcIne prastuta kriyAmAM joDatAM puNyakarmano baMdha vadhAre ane zubhAnubaMdha vadhAre. abhavya dareka kriyA upayuktapaNe kare che kAraNa ke abhavya puNyabaMdha kare che. Adara ane bahumAnapUrvakanI upayukta kriyA viziSTa puNyabaMdhajanaka banI zake che. prazna : abhavyane te te kriyA pratye Adara, bahumAna che chatAM puNyAnubaMdha kema nahIM ? - uttara : abhavyane A vItarAga prarUpita dharmakriyAo raiveyakanA sukha ApanAra che e bhAva cokkasa che paNa AtmAne mokSa ApanAra che evI pratIti nathI. abhavya svabhAvanA kAraNe svArthamUlaka Adara ane bahumAna che 2010_05 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 yogadaSTinAM ajavALAM : bhAga-1 paNa paramArthamUlaka Adara, bahumAna, bhakti nathI. A traNe vadhatAM jIva mokSamArgamAM AgaLa vadhe che. tArakatattvo pratye Adara, bhakti vagere vadhatAM saMsAranA padArtho pratye vairAgya vadhe che. eka sikkAnI be bAju che. vairAgyathI mokSa maLe che. e nirvedamArga che. bhaktithI mokSa maLe che e saMvegano mArga che eka sikkAnI baMne bAju che. prazna : saMvega zuM che ? uttara : svarUpane pAmavAno talasATa. svarUpamAM ja sukha che e sivAya badhe duHkha che evI pracaMDa mAnyatA te saMvega che. prazna : nirveda zuM che? uttara : pAMce IdriyonI gaDamathala, roga, zoka, IrSA, duHkha, janma-jarA-maraNa, upAdhi, Adhi, vyAdhi A badhAmAM jIvane aruci thAya te nirveda. te saMsAramAM cenathI rahI zakato nathI. A vairAgyanI zarUAta che. vairAgya tIvra banatAM te ghare na rahI zake. bhAgavuM ja paDe. ane kadAca rahevuM paDe to zivakumAra athavA zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna 28thI 30 varSa sudhI rahyA hatA tema rahe. ahIM prabhune yoganI chaThThI dRSTi che. jvalaMta vairAgya che. potAnA saMkalpa, potAnA nimittathI rahita banelA khAdya padArthothI jIvananirvAha karyo che ane saMbaMdho choDI vadhu ne vadhu aMtarmukha banyA che. A utkRSTa vairAgyanI nizAnI che. - saMvega mAdhurya pahelI cAra dRSTimAM saMveganA mAdhuryanI upapatti che kAraNa ke izukalpa che. cothI dRSTivALo AtmA potAnA deha ane prANI karatAM dharmane adhika mAne che ane vakhate potAnA deha ane prANano dharmakAje bhoga ApanAra bane che. prazna : mAro AtmA cothI daSTimAM che ke nahIM ? dinapratidina adhyavasAyasthAnakomAM AgaLa vadhyA cho tenI nizAnI zuM ? uttara : kudaratI saMyogonI paristhiti DaMkhyA kare ane kedInI jema jelamAMthI chUTavAnA divaso gaNe. karma e beDI-baMdhana rUpa lAge. AvuM rAta-divasa thAya to te AtmA jAgelo samajavo. AvuM na thatuM hoya to te dharmAtmA jAgelo na kahevo. saMsAranA saMyogo phAvI jAya che, AgaLa vadhavAnuM mana thatuM nathI. te batAve che ke AtmAno puruSArtha mokSaprati nathI. sAdhaka AtmA kSINamoha vItarAga na bane tyAM sudhI saMsAramAM te phiTa na thaI zake. goThavAI na zake. saMsAramAM A badhuM barobara lAge te pramAda che. ajAgRtAvasthA che. ahIM dharma karavAthI puNya baMdhAze paNa AtmAne upara laI jAya evuM puNyAnubaMdhI puNya nahIM baMdhAya. pudgalanI sAmagrI, svajana 2010_05 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhaanubaMdha 4Q5 kuTuMba, parivAra, deha IdriyonAM baMdhano uttarottara sUkSma che. mAro AtmA kAyAnI kedamAM purAyelo che ane saMbaMdhIonA phaMdAmAM phasAyelo che. evuM jene na lAge te jAgRta nathI. saMsAranI pratyeka cIja baMdhana lAge ane chUTavAnI icchA tIvra bane te jAgRti kahevAya. svajanAdi game tevA sAcave to paNa te vicAre ke A puNyanI avasthA che paNa mArA utthAnanuM kAraNa nathI. nadInA kAMThe UganArI dharo (naLa) nAmanI vanaspati ke jemAM mAdhurya nathI hotuM. nalAdi kalpa abhavya jIvo che. game teTaluM kare paNa saMvegarUpa mAdhurya pAme nahIM. dRSTinuM pariNamana jaina siddhAMtamAM ghaTe che. kAraNa ke jaino AtmAne nitya ane pariNAmI mAne che. nityatve sati pariNAmitva" evuM AtmasvarUpa mAne to ja baMdha, mokSa avasthA ghaTI zake che. AtmAdravyathI nitya che. judA judA pariNamana pAmI zake che. dIpakathI mAMDI AkAza sudhInA tamAma padArtho AvA che. AvuM pa.pU. hemacaMdrAcArya mahArAja anyayogavyavaccheda dvAtrizikA graMthamAM kahyuM che mArI mAvyo. moha ghaTatAM daSTinuM pariNamana thAya che eTale pahelAM oghadaSTivALo AtmA bhavAbhinaMdI hato. vaiSayika sukhomAM ja ISTatvanI buddhine dhAraNa karato hato. te jIva have A dRSTimAMthI bahAra Ave che. AtmAnI vikRti ghaTatAM ane jAgRti vadhatAM jIva dRSTimAM AgaLa vadhe che. anya matamAM AvuM saMbhavita nathI, vedAMta, sAMkhya vagere darzanakAro AtmAne ekAMta nitya, apariNAmI mAne che. kUTastha nitya ekAMta eka svarUpavALo mAne che. kUTastha eTale zuM ? kUTa eTale eraNa. luhAra jenA upara lokhaMDa kuTe tene eraNa kahevAya che. eraNa to bApadAdAnA samayathI cAlI AvatI hoya che. loDhuM kuTAya che, AtmA eraNa tulya che. eraNamAM koI pheraphAra thato nathI. tevo ekasarakho AtmA che. vedAMta darzana nitya ekasvarUpavALo AtmA mAne che. A darzananA mate saMsAra ane mokSa ghaTI zake nahI. saMsAra ane mokSa e baMne anubhUtinA viSaya che ane viruddha anubhUti che eTale AtmAnI bhinna avasthA svIkAryA sivAya te ghaTI zake nahI.. bauddho AtmAne sarvathA kSaNika mAne che. dareka vastu sarvathA kSaNe kSaNe sarvathA nAza pAme che. teo niranvaya nAza mAne che. temanA mate bIjI kSaNe utpatti, vaLI nAza. AvuM ghaTI na zake. vastu sarvathA nAza pAmI pachI te utpanna thAya che tyAre tenA mATe AdhAra koNa ? sonuM hoya to kaDA vagere banI zake paNa AvuM (dhrauvya) dravya bauddha darzana nathI mAnatuM. teo jJAnasaMtati, kSaNasaMtati, paryAyasaMtati mAne che. paNa paryAyano AdhAra 2010_05 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 e dravya che evuM mAnatA nathI. paryAya e avasthA che ane dravya e avasthAvAna che. avasthAno AdhAra che tevuM nathI mAnatAM. jainadarzana to badhA paryAyomAM anusUta anugata mULadravyane AdhAra rUpe nitya mAne che eTale svAduvAdadarzanane badhuM saMgata thaI zake che. bauddhonA mate saMsAranI vyavasthA paNa ghaTI zakatI nathI. cora to corI karIne marI gayo. have sajA thAya che te to tamArA mate bIjI ja vyakti che eTale nyAya anupapanna bane che. sajjanane biradAvavAnuM paNa anupapanna bane che. eke puNya bAMdhyuM ane bIjAne devaloka maLyo. A avyavasthA tamArA manamAM Ave che tenuM tathAmavanaM anurUpateH dravyane nitya mAnavAthI ja A badhuM saMgata banI zake che. sarvajJa tIrthakara bhagavAne, "kavivyAdhrauvyayuvatta sata" A svarUpe tripadI ApI ane te sAMbhaLavAthI bIja buddhinA dhAraka gaNadhara vagere sAdhakono vipula kSayopazama thAya che. teo vinayathI pradakSiNA karI pUche che, "baMnne hiM tattam ?" prabhu kahe che. '3paDu vA' utpanna thAya che. teo vicAre che A rIte badhuM pedA ja thayA kare to avyavasthA thAya. badhuM samAI kevI rIte zake ? jagata adhUruM samajAtAM pharI pUche che "vi tatte ?' tyAre prabhu kahe che "vimevuM vA' nAza paNa thAya che. have utpanna ane nAza konA AdhAre thAya che ? e na samajAtAM pharI "kiM tatta' (te ja prazno pUchatAM javAba maLyo ke "dhruve vA" (padArtho) sthira paNa che, dhruva paNa che. A sAMbhaLatAM AkhI vizvavyavasthA tathA dvAdazAMgIno kSayopazama thaI jAya che teone samasta zrutajJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thayelo che. gaNadharomAM SaTrasthAnapatitatva che. te matijJAnAvaraNIya kSayopazamanA kAraNe che. dA.ta. ApaNane badhAne navakAra AvaDe che e zrutajJAna che paNa paMnyAsajI mahArAja enA 108 artha karI zake che. gaNadhara bhagavaMto eka lAkha ne ATha artho kADhI zake che, tIrthaMkaro tenA karatAM paNa vadhAre artha kADhI zake che A matijJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamane AbhArI che. gaNadharomAM badhAne zrutajJAnAvaraNIya karmano kSayopazama sarakho ane matijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama ocho-vadhato hoya che ane gaNadhara sivAyanA cauda pUrvIono zrutajJAnAvaraNIya karma kSayopazama ocho-vadhato hoya che sarakho hoto nathI ane matijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama paNa ocho vadhato hoya che. anyadarzanI pAse jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama che paNa mArgano yathArtha, sUkSmabodha nathI. teo potAnA mohanIyakarmanA kSayopazama mujaba yogasAdhanA batAvI zake che. paNa pUrNa samaja na hovAthI pUrNa sAdhanA batAvI zakavA samartha nathI banatA. 2010_05 Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha anubaMdha 407 jainadarzana vizvavyavasthA ane sAdhanAmArganI pUrNatA batAvanAra che. jainadarzana pUrNa che kAraNa ke sAdhakAvasthAmAM prabhue kaMI kahyuM nathI. pote pUrNa banyA pachI batAvyuM mATe pUrNa batAvI zakyA. anyadarzanIoe kaSAyanI bhayaMkaratA batAvI, paNa mithyAtva, aviratinI vAta teo batAvI zakyA nathI. jainazAstromAM tenuM sUkSmAtisUkSma svarUpa batAvAyuM che. sukhalAla paMDitane sarvajJatattva besatuM na hatuM. temAM saMzaya hato. temaNe jyAre kammapayaDI vAMcI ane je rIte karmanuM sUkSmatama svarUpa vAMcyuM tyAre pratIti thaI ke sarvajJa sivAya koNa AvuM batAvI zake ? eka bAMdhyA pachI udayamAM AvatAM sudhI temAM ghaNA pheraphAro thaI zake che. te karma udavartanA dvArA pracaMDa rUpamAM paNa vipAka batAvI zake che, apavartanA dvArA teno vipAka maMda paNa thaI zake che ane saMkramaNa dvArA teno udaya nAmazeSa paNa thaI zake che, anya rUpe udayamAM AvI zake che. A badhI AtmAnI tAkAta che. pazcAttApathI pApa tUTe ane gRddhithI pApa vadhe. anyadarzanakAro sAdhanAno ekAda yoga, ekAda aMza batAvI zake che. sAdhanAnA viSayamAM anyadarzanakArone khoTA na kahetAM apUrNa mAnavA e ucita lAge che. amadAvAda javAnA 25 rastAmAMthI ekane jANanAra khoTo nathI, apUrNa cokkasa che vizvavyavasthAnI saMgInatA teo batAvI zakyA nathI. eTale vizvavyavasthAnI apekSAe anya darzanakAro khoTA Thare che. zAstromAM je anyadarzanonuM khaMDana Ave che te bahulatayA vizvavyavasthAnI apekSAe Ave che ane potAnI AtmAnA viSayanI ekAMta mAnyatAne kAraNe che. ane te khaMDana sAdhanAnA svarUpanuM mAnI laIe to te na cAle. anyadharma pAmIne paNa jIvanI pariNati yathArtha vikase te mokSe jaI zake che, kAraNa ke sAdhanA che, mATe ja navatattvamAM anyaliMge siddhanI vAta sarvajJa prabhue batAvI che paNa baMdhAM anyadarzano maLIne mokSe janArA anaMtakALamAM anaMtA hovA chatAM jainadarzana pAmIne mokSe janArA tenAthI anaMtaguNA che. [zAstromAM je anyadarzanonuM khaMDana Ave che te bahulatayA vizvavyavasthAnI apekSAe Ave che ane potAnI AtmAnA viSayanI ekAMta mAnyatAne kAraNe che.] te te darzanapraNetAoe jeTalo moha khaseDyo teTalo mArga dekhyo. pachI jJAna, bhakti, dhyAna vagere yoga batAvyo. A mArga apUrNa che. AMzika che. keDIno mArga che. keDI mArga dvArA ISTa mArga maLe che paNa kAMTA kAMkarA, bhulabhulAmaNIvALo che, jainazAsana, rAjamArga che. tyAM koIne pUchavuM na paDe. 2010_05 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 yogadRSTinAM ajavALAM : bhAga-1 ahIM salAmatI vadhu che. paNa bIjAmAM samyagdarzana nathI evuM na bolAya. jyAM sudhI mArgano bodha na thAya tyAM sudhI Positive angle vidheyAtmaka valaNa pakaDajo. Negative angle niSedhAtmaka valaNa pakaDavA jatAM koIne anyAya thavAno pUro saMbhava che. anyadarzanI potAnA devanI bhakti dvArA zubhabhAvathI puNya bAMdhI zake che. mokSanI monopolI jainonI che tevuM nathI. je pragaTAve tene maLe. anyadarzanI izvapraNidhAna, sAdhusevA, paramAtmabhakti, Izvarajapa, ahiMsA, saMyama, tapa, Idriyadamana, niSparigrahItA vageremAM AgaLa vadhe to jaina darzanasaMmata sAtvika bhAva tene maLaze. ane mokSa maLaze. tAmasa ane rAjasabhAva karanAra rajhaLaze. - amaro bhagata, sureMdranagara pAse zIyANI gAma che tyAMnA smazAnamAM ghaNo vakhata rahyo. maDadAMo baLatAM jue, tyAM roTI paNa pakAve, khAvA pIvAnuM, sUvAnuM tyAM ja rAkhyuM, Ama keTalAya vakhata sudhI e rAkhyuM. koIke kAraNa pUchyuM to kahyuM ke roja maDadAMne A rIte baLatAM joIe to kAyAno rAga tUTe ane vairAgya Ave. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNa, dhyAna, samAdhi e yoganAM ATha aMgo che. ATha doSone TALe che. kheda, udvega, lepa, utthAna, bhrAMti, anyamud, roga, AsaMga vagere doSo sAdhanAthI jAya che, ane adveSa, jijJAsA, zuzraSA, zravaNa, bodha, mImAMsA pratipatti, pravRtti, guNo Ave che. soLamA zlokamAM A vAta kahI che. yamAdiyogayuktAnAM khedaadiprihaartH| adveSAdiguNasthAnaM, krameNaiSA satAM matA // 16 // A dRSTimAM saRddhANaM to vadhaH che samyazraddhAthI yukta bodha che. prazna : sabhyazraddhA eTale zuM ? tattva zuM cIja che ? uttara : AtmAnuM je zuddha maulika svarUpa che. tene pAmavAnA upAyo ratnatrayI e tattva che. bAkInuM badhuM atattva che. prazna : tattvane pAmavAno upAya zuM ? uttara : dAna, zIla, tapa, bhAvanA, dharmanI ArAdhanAthI samakita najIka Ave che. navatattvamAM AtmAnI malina avasthA jIva che ane AtmAnI zuddha avasthA e mokSa che, ane jIva ziva banI zake te mATe vacalA sAta tattvone heyopAdeya rUpe yathArthapaNe jANavAnA che. AtmAnA viSayamAM jIvanI samyagdaSTi, yathArtha ruci, yathArtha samaja e samakita che ane AtmAnA viSayamAM ayathArtha ruci, ayathArtha samaja e bhrAMti che, mithyAtva che. AtmAne oLakhavA tenI saMsArI avasthA, acetanano saMyoga vagere samajavuM paDe. karmano saMyoga 2010_05 : Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha anubaMdha 4O9 ghaTavAthI AtmAnuM UrdhIkaraNa thAya che saMpUrNa karmanA javAthI AtmAnuM zuddhasvarUpa pragaTe che. jIvAdi badhA padArtho sata che. paNa saccidAnaMda to AtmA ja che. AnaMdano abheda AdhAra jJAna che. padArtha nathI. satu eTale astitva, vidyamAnatA. jenAmAM sattA che te sat, je traNe kALamAM rahe che te sat che..sat cit AnaMdamAM cit vacce raheluM che te sUcave che ke je cit = caitanya che te sat che ane AnaMdamaya che. AtmAnuM AnaMdamaya svarUpa caitanyamAMthI pakaDAze. prazna : adhyAtmanuM prayojana zuM che ? uttara : cha dravyomAM du:khamuktino prazna jIvane ja che. bIjA dravyo jaDa che. te sukha duHkhanuM vedana karavA asamartha che. duHkhanA ukela mATe adhyAtma che. bIjAM koI zAstro A karI zakatAM nathI mATe adhyAtma zAstra te sarvoparI zAstra che. 2010_05 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhisisa... sva-paranA kalyANanA uddezathI, samyajJAnAdimI vRddhi mATe, vizeSa sUkSma vicAraNApUrvaka, anekAMta dRSTithI, madhyastha bhAvathI zAsanathI aviruddhapaNe je karavAmAM Ave tene zrI jinazAsana satya kahe che, paraMtu je sAcuM hovA chatAM tIvrarAgathI prayukta hoya - tIvra dveSathI prayukta hoya - mAtra bIjAne halakI pADavAnI vRttithI AgaLa karAyuM hoya te vastusthitie sAcuM hovA chatAM doSakAraka che mATe asatyatulya che, tethI paramAtmAnA zAsanamAM tene varSa kahyuM che. jenAthI darzanamohanIya ane cAritra mohanIyakarmano kSayopazama thAya, jenAthI doSo ghaTe, guNo vikase te satya, sAnubaMdha satya che. AthI viparIta hoya te satyAbhAsa che. jinazAsana jema tenA zratadharma ane cAritradharma upara rahyuM che te satya svarUpa che. satyanuM poSaka ane satyanuM vardhaka che te ja rIte zrI jinazAsanamAM thanArA agresaro, gItArtho, ArAdhako, AjJApradhAna jIvana jIvanArA, paraspara maLIne je kAma kare te kAma ane kAma karanArA paNa satyapratiSThita che. je zAstra nirapekSa che, je Aya-vyayanI tulanA vagara kevala utsargane ja pakaDanArA che, kevala zAstranA akSarane ja pakaDanArA che, je kevala zithilAcAranA kAraNe apavAdanA kAraNe ke anAcAranA kAraNe zAstra jonArA nathI, zAstra vicAranArA nathI, jeo madhyastha, saMvigna, gItArtha gurune AdhIna nathI teo satyapratiSThita nathI. bAhyathI zAsanamAM hovA chatAM, bAhyathI AjJa. samajavA ke mAnavAno DoLa karavA chatAM teo satyapratiSThita thayA nathI. satyapratiSThita rahetA nathI. jyAM hRdayanI saraLatA che, bhavabhIratA che, pApabhIrutA che tyAM satya rahela che. jyAM hRdayanI vakratA che, kuTilatA che tyAM satya nathI. jenA manamAM juduM, vacanamAM juduM ane vartanamAM juduM che, AvA AtmArAma paramAtmAnA mArgane pAmI zakatA nathI, ArAdhI zakatA nathI. ! siddhAntadivAkara pU. AcAryadeva zrI jayaghoSasUrijI mahArAja 2010_05 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI paNa guNa Atmasiddha karavA mATe tenuM (1) dIrdhakALa Asevana (2) satata Asevana ane (3) vidhi - Adara - dhagaza jarUrI che. anaMtAnaMtakALanI bahirbhAvanI ramatonI AtmA para paDelI coLamajITharaMgI asaro bhUsavAnuM AnA vinA kema bane ? vaLI mAnavajIvana eka prayogazALA che. te ati TUMkuM che. emAMnI eka paNa kSaNa kAryasAdhaka banAvyA vinA kema jatI karAya? paNa aphasosa ! je bhUlavAnuM che te ja ghUMTAya che ! khAsa khyAla rahe ke kALa, karma ane jagatanA saMyogo vizvAsapAtra nathI. jinavacananuM khUba khUba maMthana karI jJAnano agni dhakhAvavA jevo che. jenAthI anaMta bhavonA kusaMskAro ane asaMkhya bhavonAM karmo baLIne khAkha thaI jAya. karmanA copaDe paLepaLanI rajeraja, vicAra, vANI, vartanano hisAba noMdhAyA vinA raheto nathI. e bhUlavA jevuM nathI. vardhamAnataponidhi sva. AcAryavijayazrI bhuvanabhAnusUri mahArAjA