Book Title: Prabuddha Jivan 2011 Year 58 Ank 01 to 12
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525996/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ v hoa oda v varSa-pa8 aMka-10 jAnyuArI 2011 pAnA 36 kImata rUA. 10 IIIIIIIIIIIIIIIIIISii = prAcIna-arvAcIna vivaiidha maDhAvALI karI ja svatIdevI zAradAdevI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jAnyuArI, 2011 jina-vacana AyamanuM ane saMtAno thatAM, paristhiti pramANe dIkarA prANIno vadha karanAra ane vahune badalAvuM paDe che. potAnuM vera vadhAre che saune badalAvuM paDe che. tevI ja rIte saMjogovazAt dIkarA ane sayaM tivAyae pANe aduva 'nnehi ghAyae / vahunA gharamAM mAbApane bhegA rahevAnuM haNataM vA 'NujANAi veraM vaDDhai appaNo / / samaya, saMjogo ane samAja anusAra thatAM, dIkarAnA mAbApane badalAvuM paDe che | sUtranAM 1 1-2-3 saune badalAvuM paDe che. je badalAtA nathI te ane dAdayadAdI banatAM vadhAre badalAvuM paDe je mANasa pote prANIono ghAta kare che athavA badhA duHkhI thAya che ane bIjAne duHkhI kare che, bIjA pAse ghAta karAve che athavA karanAra Ama vepAra, dhaMdhA, kuTuMba, samAja, vyaktinuM te mATe anumodana kare che, te potAnuM | dIkaro moTo thatAM dIkarAnA bApane samaya, saMjogo ane dezakALa pramANe saune vira vadhAre che. badalAvuM paDe che, dIkarI moTI thatAM dIkarInI badalAvuM paDe che. je badalAtA nathI ane A Person who kills any living being either himself or gets it mAne badalAvuM paDe che ane vahu gharamAM dIvAlanI jema ADA UbhA rahe che, te du:khI killed by someone else or AvatAM saune badalAvuM paDe che. thAya che ane bIjAne paNa duHkhI kare che. je badalAya supports someone who is killing, | dIkaro jema jema moTo thAya che, bhaNato che, te badhA sukhI thAya che ane bIjAne sukhI eventually increases his own enmity. thAya che, kamAto thAya che, tema tema tenuM kare che. Ama jeo pavana pramANe saDha pherave che, | DaoN. ramaNalAla cI. zAha airita 'vayana'mAMthI), mAbApa pratyenuM vartana badalAya che ane tenA teo ja kinAre pahoMce che. + + + paraNyA pachI vadhAre badalAya che. temaja 'prabuddha jIvana 'nI gaMgotrI | gdhIrubhAI zAha 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA mAbApa sAthe gharamAM bhegA rahevAnuM thatAM hyusTana - TekSAsa (yu.esa.e.) 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina | sarjana-sUci 1932 thI 1933 kama briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAmeM (1) gAMdhI hatyA, vadha ke balidAna DaoN. dhanavaMta zAha 3. tarUNA jaina AcArya samaMtabhadra tathA mahAtmA gAMdhI : hiMdI ; DaoN. rAmajIsiMha - 1934 thI 1937 eka tulanAtmaka dRSTi anuvAda : puSpA parIkha 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana (3) samartha saMto sAthe pro. DeviDa hArDimanano vArtAlApa - 1939 19 53. saMta-bhajanikonI avaLavANI DaoN. niraMjana rAjyaguru 5, prabuddha jaina navA zIrSa ke banyuM 'prabuddha jIvana" (5) Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. guThThAvaMta baravALiyA 1953 thI * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929| (6) pAMca samavAyanuM svarUpa pArulabena bharatakumAra gAMdhI thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA (7) mArga akasmAta : patracarcA DaoN. yogendra pArekha sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda (8) zrI snAtra pUjAnAM rahasyo pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa' mAsika sUrIzvarajI ma. - 2011mAM 'prabuddha jIvana 'no pa8mAM varSamAM (9) 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dulA jAnI praveza (10) Agama mahotsava ane sAhitya jJAnasatra-7 guNavaMta baravALiyA prabuddha vAcakone praNAma (11) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 24 DaoN. kumArapALa desAI pUrva taMtrI mahAzayo (12) jaina sAhitya gaurava graMtha-18 : zrI prajJApanA sUtra DaoN. pArvatIbena neNazI khIrANI 26 jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (13) avasara puSpAbena parIkha | 30 caMdrakAMta sutariyA (14) zikSaNa ane saMzodhana kSetre sAmayikanuM mahattva DaoN. milanabena ema. lagALiyA 31 ratilAla sI. koThArI (15) nemajIno coka DaoN. kavina zAhe mAilAla mokamacaMda zAha (16) sarjana svAgata Do. kalA zAha jaTubhAI mahetA (17) paMthe paMthe pAyeya : aMte zraddhA phaLI jayasukhalAla vorA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA mukhapRSTa saujanya : cImanalAla cakubhAI zAha pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 205 DaoN. ramaNalAla cI. zAha kartA che " * i che ? * V - - 9 0 jhAkaLacA to mArA mAthA mAthI kAkA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 0varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 10 jAnyuArI 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 poSa suda-tithi-11 0. 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 | (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) LG QG6l 0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-0 0 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha gAMdhI hatyA, vadha ke balidAna? hamaNAM "janmabhUmi-pravAsI'mAM vAMcyuM ke marAThI sAhitya vadhu pracAra maLyo. tira ke goLI chUTe pachI koI ne koI to ghAyala saMmelananI 84mI beThakanI smaraNikAmAM mahAtmA gAMdhIjInA thAya ja. AkhalAone khetaramAM choDI dayo, pAkano vinAza thaI hatyArA nathurAma goDasene mahAnubhAva tarIke pragaTa karyo. jeonI jAya pachI AkhalAne pAchA vADAmAM pUravAno zo artha? janma zatAbdi ujavavAmAM AvI rahI che te 25 mahAnubhAvomAM gAMdhI hatyAnA nathurAma goDasenA kRtyane "yogya' samajanArA nathurAma goDaseno samAveza karavAmAM Avyo ! tyAre paNa ghaNAM bhAratIya hatA, Aje paNa e havAnI laherakhI jo ke rASTravAdI koMgresanA vidhAna sabhya jitendra AhADeno mojuda che enI A pratIti! "gAMdhIjInA guru (gopAla kRSNa virodha thatAM saMmelananA Ayojakoe smaraNikAmAMthI A gokhale) ane gAMdhIjInA paTaziSya (vinobA bhAve) banne vAMdhAjanaka saMdarbha dUra karyo, marAThIbhASI brAhmaNa hovA A aMkanA saujanyadAtA ane Ayojana samitinA chatAM mahArASTrano brAhmaNa vaDA pI. ke. dAtAre A aMge | zrI mANekalAla ema. saMgoI samAja gAMdhIvirodhI rahyo che mAphI paNa mAMgI. | smRti : pU. zrI maganalAla hIrajI saMgoI ane. enAM ghaNAM kAraNa che. paraMtu A nAma pachIthI marAThIbhASI samAjamAM | pU. mAtuzrI rAjabAI TokarazI vIrajI vIrAnA smaraNArthe. dUra karavuM ane mAphI mAMgavI, lAMbA samayathI brAhmaNaenA pahelAM A smaraNikAnA sarjana vakhate prakriyA zuM thaI haze? brAhmaNotara samAja vacce ugra dveSa ane dhikkAranI lAgaNI pravarte marAThI sAhitya saMmelana jevI mahAna ghaTanA banI rahI hoya tyAre che. A smaraNikAnI teyArI mATe emAM koNa koNa mahAnubhAva Aje paNa A vikhavAda marAThI rAjakAraNano pradhAna pravAha che. saMkaLAyelA hatA, e mahAnubhAvonI vicAra vibhAvanA zuM hatI? pachAta vargo ane dalitonA pakSakAra evA gAMdhIjI mATe brAhmaNonAM enI tapAsa jarUrI nathI? ghUMvADo dekhIne Aga zodhavA jaIe to manamAM atizaya dhikkAra hoya emAM navAI nathI. lokamAnya TiLakanI kazuMka to jarUra maLe ja. AgevAnI gAMdhIe khatama karI evuM paNa samajavAmAM Ave che. A "mAphI' ane 'saMdarbha dUra karyAno have zuM artha? eka vicAra gAMdhIjI koMgresanA sarvamAnya AgevAna banyA tyArathI amuka marAThI to samAja samakSa mUkI dIdho ne! gAMdhIjIno hatyAro mahAna hato! brAhmaNa AgevAe koMgresa choDI ane brAhmaNo khasI javAthI marAThA A vicAranA vartuLo rokAvAnA nathI ja. AgevAno 1928thI koMgresamAM joDAyA. mahArASTramAM Aje paNa je mahAnubhAvoe A 'vicArane vaheto karavo hato enuM to koMgresa marAThAonI saMsthA gaNAya che. gAMdhI pratyeno dhikkAra vadhato kAma pAra paDI gayuM, ulaTAnuM A "mAphI' pratikriyAthI enA vicArane cAlyo ane emanI hatyA thaI tyAre brAhmaNoe karelI ujavaNInA * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 pariNAme mahArASTramAM moTA pAyA para brAhmaNavirodhI hullaDa ane zreSTha pratinidhi hatA ane rASTra pitA hatA. thayelAM." (citralekhA, 10 jAnyu. aMka) A karoDomAMnA darekane gAMdhIvAdI svIkArya hato ja tema nahotuM.. gAMdhIjInA aNuaNune samajyA vagara ApaNA baudhikoe mahArASTra e gAMdhIjInA kaTTara virodhIono prAMta hovA uparAMta gAMdhIjIne apAra anyAya karyo che. custa anuyAyIono paNa prAMta che...(gAMdhI hatyA pahelAM) jyAM thoDA samaya pahelAM ja vidvAna prAdhyApaka mitra DaoN. yogendra pArekhe hullaDo phATI nIkaLelAM, te paNa gAMdhIjInI hatyAthI zAMta paDI marAThInA suprasiddha sAhityakAra narahara kuTuMdakaranI yogeza kAmadAra gayA..mahArASTra eka ja evo prAMta hato tyAM gAMdhIjInI hatyAne dvArA marAThImAMthI gujarAtImAM anuvAdita, gAMdhI smAraka saMgrahAlaya pagale tophAno thayA ane A tophAno evA lokoe bhaDakAvyAM prakAzita 23 pAnAnI nAnI pustikA mane mokalI, zirSaka che, jemane gAMdhIjI mATe koI prakAranI zraddhA nahotI. zailInI dRSTie 'zahIdIH gAMdhInI ke goDasenI!', A pustikA sAthe "nirIkSaka'mAM gopALa goDasenuM A pustaka prabhAvazALI ane AkarSaka che paNa potAno chapAyelo lekha paNa mane mokalyo. A pustikAnuM vicAra vigatomAM dhUrtapaNuM ane hakIkatomAM maroDa che..sajA bhogavIne AkAza spaSTa paNe khule eTale mitra yogendra pArekhanA e lekhano gopALa goDase have chUTyA che, gAMdhIjInI hatyA karavAnuM kAvataruM pahelo pariccheda RNa svIkAra sAthe vAcaka samakSa prastuta cheH ghaDAyuM hatuM ke? pote A kAvatarAmAM bhAgIdAra hatA ke? A banne gAMdhIjInI hatyAnA gunA badala janamaTIpanI sajAmAMthI prazna Aje paNa gopALa goDase koI spaSTatA karatA nathI.goDase nathurAma goDasenA bhAI gopALa goDase okTobara 1964mAM bhAIonI hiMdurASTra pratye ke bhArata deza pratyenI niSThA mATe koInA chUTyA. chUTakArA bAdanI 'navarAza'nA divasomAM temaNe pustaka lakhyuM: manamAM zaMkA nahIM upaje, mArA manamAM paNa nahIM, paNa mULa savAla 'gAMdhIhatyA ANi mI'. mULa marAThImAM A pustaka lakhAyuM. prakAzake e che ke eka vyaktino deza prema tene hatyA karavA sudhI laI jAya to marAThInA suprasiddha bauddhika narahara kuTuMdakarane prastAvanA lakhavA kahyuM. tevA hatyArAne zahIda kevA saMjogomAM gaNavo?...saradAra vallabhabhAI koI paNa kApakUpa vagara chApavAnI zarate narahara kuTuMdakare prastAvanA paTela) moTuM mana dAkhavyuM ane mahArASTrane ke brAhmaNa vargane lakhavAnuM svIkAryuM. pustakamAM gAMdhIhatyAne eka aniSTa tattvanA gAMdhIjInI hatyA mATe javAbadAra na gaNyA. saradAranA savAlano vadha tarIke ane hatyArA nathurAmane zahIda tarIke rajU karelA. A ane anya nikaTanA lokonA lakhANo gavAhI pUre che ke saradAra vidhAnano sarvAga ane kuzAgra carcApUrvaka parihAra karatI karuMdakaranI daDhapaNe mAnatA ke gAMdhIjInI hatyA mATe mahArASTrano hiMdutvavAda prastAvanA pahelI AvRttimAM to chapAI gaI, paNa pachInI ja javAbadAra hato...hakIkatamAM to gAMdhIjInI hatyAnA kAvatarA AvRttiomAMthI gAyaba! pachIthI kuTuMdakare potAnA nibaMdhasaMgraha vize kAMI paNa kahevA goDase taiyAra nathI... to pachI eka ja vAta 'zivarAtrImAM A prastAvanA chApI.' bAkI rahe che-gAMdhIjI para bomba pheMkI temano jAna levo ane Ama have A prastAvanA pustikAmAMthI keTalAMka vAkyo ApanI karatA thoDA nirdoSono jAna jAya to paNa kAMI vAMdho nahIM-A samakSa: hatuM mULa kAvataruM. paNa A niSphaLa gayuM eTale goLI mArIne 30 mI jAnyuArI, 1948nA roja gAMdhIjInI hatyA thaI te (gAMdhIjIno) jAna lIdho...gAMdhIjInI prArthanA sabhAmAM dhAMdhala pedA eka krUra ghaTanA to hatI paNa sAthe sAthe mahAtmAnA jIvananI eka karavAnuM kAma hiMdutva vAdIo satata karatA AvyA hatA tenA puSkaLa ujjavaLa ane nATyAtmaka ghaTanA paNa hatI. jema Isune ane purAvAo che...13mI jAnyuArIe nathurAme potAno vImo sokreTisane temanA potAnA ja lokoe mAryA tevuM ja gAMdhIjInuM caMpUtAI ApaTenA nAme karyo teno artha e ke tyAre nirNaya levAI thayuM ane mAnavatAnI vedI para jemanuM balidAna ApanAra gayelo ke gAMdhIjInI hatyA bomba pheMkIne karavI ane temAM saphaLa na mahApuruSonI yAdImAM eka vadhu nAma umerAyuM. jeNe apakAra karyo thavAya to pachI goLIo mArI temano jAna levo. A baMnne nirNayo ja hoya tenuM paNa bhaluM ja karavuM tevo temano Agraha. potAnA levAI cUkyA hatA. Ano niSkarSa eTalo ja ke pAkistAnane 55 AvA dhyeyavAdI gAMDapaNano bhaya vyavahAru jIvana jIvanArAo karoDa rUpiyA ApavAnA nirNaya pahelAM ane gAMdhIjInA upavAsa jIravI nahi zake tenuM bhAna hovA chatAM teoe potAno rasto pahelAM ja kAvataruM pUrepUruM ghaDAI cUkeluM ne kAvatarAnI dareka vigato badalyo nahIM. temanA nidhanathI paropakAranI A jyota vadhu prajvalita paNa nakkI thaI gaI hatI...lAhorano badalo dilhImAM levAmAM A thaI...mArI daSTie ane mArA jevA karoDo loko mATe teo sajjana (gAMdhIjI) naDavAno hato eTale tene dUra karavA A kAvataruM (gAMdhIjI) navA bhAratanA udghoSaka hatA. bhAratanI prajAnA sarvocca ghaDAyuM. kAvatarAkhoroe ema dhAreluM ke jAtivAdano badalo levAmAM * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana gAMdhIjIne khatama karavAthI mokaLAza thaze...mAunTabeTanano javAba prastuta karyuM hatuM. A nATakamAM paNa nathurAmanA kRtyane yogya TharAvavA mArmika hato, "khunI hiMdu ja hovo joIe, te jo musalamAna haze prayatna thayo. jo ke vicAraka varge khUba ja uhApoha karyo ane A to ApaNe koI nahi bacIe." jarA kalpanA karo. gAMdhIjIno nATaka upara pratibaMdha Avyo, ane ghaNuM ghaNuM thayuM. paraMtu eka kutsita hatyAro jo musalamAna hota to? paNa te hato hiMdu...gAMdhIjInI vicArane vahAvI dIdhA bAda A badhuM banyuM, e ati du:khada to che hatyAno evo to AghAta lAgyo ke Akho deza hacamacI gayo. ja. komI ramakhANo aTakI gayA...bhAratano musalamAna ekadama surakSita vyaktinuM hanana karavAthI enA vicAranuM hanana kyAreya thatuM nathI, thaI gayo...hiMduono sAmano karavA mATe eka kAyamI hathiyAra UlaTAnuM e vicArane tyAga ane balidAnanuM teja ane ciraMjIvatA musalamAnone maLI gayuM...1948 pachI musalamAnonuM pracAra taMtra maLe che, gAMdhIjInA zarIranA hananathI emanA A vicAro to eka vAkya upara kendrita thayuM che ema kahI zakAya. te vAkya te eTale, jagatanA aNue aNumAM ciraMjIva mArgadarzaka banI gayA. jemane pAkistAna javuM hatuM te jatA rahyA. je bhAratamAM rahyA te 1947-48nuM varSa bhAratanA A itihAsanuM pAnuM svAtaMtra A dezane vaphAdAra che. mahAtmAnI hatyA karavAnI hada sudhI jAya tevo prAptinuM ujjavaLa pAnuM che to dezanA bhAgalA, gAMdhI hatyAkomI unmAda musalamAnomAM kyAreya nahoto...' gAMdhIjInI hatyA to zahAdata ane tyAre sarjAyelo kyAreya na ukelAya evo ane sadA temanI jiMdagInI eka ujjavaLa ghaTanA hatI te vAkyano uttarArdha yuddha-hiMsAnA nagArA vagADato kAmIrano prazna e A ja e che ke tenA kAraNe ApaNA dezamAM bina sAMpradAyikatA itihAsanA bIjA pAnA upara lakhAyelA kALI zAhInA zabdo che. (sekyulArijhama) TakI rahI...deza prema hoya to dareka vyaktine zahIda gAMdhI eka vyakti hatA, potAnA parivAranI mukhya vyakti hatA, kema kahI zakAya ?...nathurAmane to huM koI saMjogomAM zahIda nahIM mAnava hatA, svAtaMtrya senAnI hatA, ane mahAtmA hatA temaja gaNuM. zahIdInI eka UMcI nItimatA hoya che. nathurAma goDase bhAratanA rASTrapitA hatA ane sarvadA rahevAnA. nAmanA AropIe mohanadAsa karamacaMda gAMdhInI hatyA karavAno A vyaktinI nIjI vicAradhArA hatI, jenA tarapha samagra jagata guno karyo che tethI tene phAMsInI sajA thavI joIe tevA adAlatI AkarSAyuM hatuM ane Aje paNa vizva zAMtinuM mArgadarzana jagatanA nirNaya sAme gopAla goDasenI koI phariyAda nathI-khuda nathurAmanI ciMtako emanI vicAra dhArAmAMthI ja zodhe che, kAraNa ke e paNa nahotI. kAyadA mujaba e A sajA yogya hatI temAM koI vicAradhArAmAM eka tapa hatuM, satyanA prayogo hatA, Izvara prerita matabheda nathI...bomba pheMkI gAMdhIjInI hatyA karavAno prayatna karanAra siddhAMto hatA, gahana vAMcana, ciMtana ane parizilana hatuM je samagra nathurAmane motano Dara nahoto ane te vairyathI phAMsIe caDyo paNa mAnavajAtane eka 'darzana' pAse laI jAya che. AvA dhairyane kAraNe nathurAma zahIda thayo ema kahevAya ke?." ApaNA bauddhikoe gAMdhInA vividha pAsAne avalokyA che, (A pustikAnuM prAptisthAna : gAMdhI smAraka saMgrahAlaya, harijana mUlavyA che ane kyAMka gAMdhI vicAra sAthe saMmata na thavAya evI Azrama-amadAvAda-prathama AvRtti 1999. AvI viziSTa bhUmikA paNa UbhI thaI hatI ke satyAgrahI gAMdhI kyAMka durAgrahI ke pustikAnI eka dAyakAmAM eka ja AvRtti: jaya ho vAMce haThAgrahI zabdothI navAjAyA paNa che. gAMdhInI keTalIka vAtothI gujarAta!!) saMmata na paNa thavAya, paNa ethI e doSI nathI banatA. gAMdhI dAyakA pahelAM "gAMdhI ke goDase" (lekhaka jayasukha savarANiyA) jeTalA satyAgrahI hatA eTalAM ja, kadAca ethIya vizeSa eo zirSakathI nATaka rajU thayuM hatuM, emAM lekhaka mahAzaye gAMdhInI satyagrAhI paNa hatA. vizvanA samagra zubha satyone eo AvakAratA 'hatyA'ne sthAne 'vadha' zabda yojIne nathurAma goDasenA A kRtyane ane grahaNa karatA. goravAMtika karavAno prayatna karelo. joDaNI kozamAM 'hatyA'no artha A gAMdhI mahAtmA tarIke saphaLa thayA ane pitA tarIke niSphaLa che "ghAtaka', vadha, jIva levo te, prANIne mAravAthI lAgato doSa thayA evI ghaTanA gAMdhIjInA jIvanamAMthI zodhIne sau prathama ApaNI ane 'vadha'no artha che kApIne mArI nAkhavuM'-A banne zabdanI samakSa vidvAna sarjaka dinakarabhAI joSI "prakAzano paDachAyo' kriyAmAM vizeSa bheda nathI, paNa ApaNA prAcIna zAstramAM aniSTanA navalakathA laIne padhAryA. A uttama kRtimAM evo sUra vaheto dekhAyo nAzane vadha tarIke prayojAyo che, jema ke kaMsano vadha, duryodhanano ke gAMdhIjIe putra hirAlAlane jANe anyAya karyo hoya, jo ke vadha vagere. to gAMdhIjInA ahiMsA, bhAIcArA, tyAga ane zAMtinA navalakathAmAM A vicAra kyAMya prabaLa bhAvathI pragaTa nathI thayo. tattvane aniSTa kahezuM? goDase ANi maMDaLIne saMsAranA A zubha lekhaka sabhAna rahyAM che. hirAlAlanI ghaTanA ane gAMdhInA tattvo aniSTa lAgyA? A samaya daramiyAna ke AgaLa pAchaLa marAThI manomaMthanane khUba ja sUkSma rIte navakathAkAre zabda deha Apyo che, lekhaka daLavI mahAzaye 'mi. nathurAma goDase bolato ya' nATya gAMdhInA kauTuMbika doSa jovAno koI IrAdo paNa spaSTa thato nathI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 hirAlAlane gAMdhIjIe emanA bhaNatara mATe vilAyata javAnI sagavaDana na karI ApI eTale A badhAM vaMToLa UbhA thayA. A samaye gAMdhI mAnavamAMthI mahAtmA thaI cUkyA hatA, mAtra gAMdhI kuTuMbanA ja pitA na hatA. emanA vicAra ane vartana upara samagra bhAratanA vaLAMko UbhA hatA, ane gAMdhIjI A vaLAMko mATe paNa sabhAna hatA, emane je 'satya' ane 'nyAyI' lAgyuM te karyuM. eka pitA tarIkenI emAM koI niphLatA na hatI. prasiddha vyaktionI A ja karuNatA che ke emanA saMtAno potAnI lAyakAta vicAryA vagara pitAnI prasiddhine kAraNe azakya mahattvAkAMkSA potAnA jIvanamAM UbhI kare ane pitAnI lAkaDIno Teko na maLe, je anyAyI ane ayogya mAMgaNI hoya-tyAre potAnI niSphaLatAono doSa ane AkroSa AvA pitA upara ja UtAre 'gAMdhI-hirAlAla'nI ghaTanAne A dRSTi koNathI jovAnI jarUra che. A navalakathA uparathI 'gAMdhI viruddha gAMdhI' nATaka banyuM tyAre to e nATyakAre hirAlAlane khobale khobale sahAnubhUti maLe evuM pAtrAlekhana karyuM! gujarAtI, hiMdI, marAThI ke aMgrejImAM A nATaka bhajavAyuM tyAM prekSakonI sahAnubhUti hirAlAla tarapha ja DhaLI. ane nATaka Arthika rIte saphaLa paNa rahyuM, A nATaka uparathI philmakAra phirojhakhAne philmanuM sarjana karyuM tyAre phirojhakhAne 'gAMdhIH mAya phAdhara'nA nAme e philmamAM A ghaTanAnuM samatulana AbAda rIte karavA prayatna karyo chatAM sarjakanI A sabhAnatA hirAlAlane pUro nyAya ApavAmAM thoDI UNI paNa utarI, mahAna pAtrane laIne kRtinuM sarjana karAya tyAre pAtranI mahAnatAthI ajANye paNa prabhAvita thaI ja javAya. emanI A philma saMdarbhe philmakAra phirojhakhAna sAthe mAre phona upara vigate vAta thaI, lagabhaga 30 miniTa sudhI, ane mArI pAse A kalAkAre prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 eTalA badhAM saMdarbho phona upara khaDakI dIdhA ke huM to stabdha banI garyo! prabaLa puruSArtha ane svaciMtana potAnI kalAkRtimAM bhaLe to ja uttama kalAkRti sarjAI jAya enI pratIti A sarjake mane karAvI dIdhI. jAnyuArI mAsa Ave tyAre jyAre gAMdhIjInI zahAdatane aMtara namana karatuM hoya evA samaye koI ayogya vicAra hatyA-vadha ane pitA putra saMbaMdha vagere kyAMka upase tyAre hRdaya dravI UThe ja. hamaNAM 'navanIta samarpaNa' ane pachI 'bhUmiputra'mAM pragaTa thayela zarIphA vIjaLIvALAe jemano gAMdhIjI pAse putravata uchera thayelo e pU. nArAyaNabhAI desAInI lIdhelI dIrgha mulAkAtamAMthI eka aMza atre prastuta karUM chuM. savAla :- tamArA (nArAyaNa desAI) premalagna hatA? kayA guNothI tame AkarSAyelA? lagnamAM koI avarodha kharo ? uttara :- ame bannee ja eka bIjAnI pasaMdagI karelI. avarodha to jarAya nahIM, paNa amArI eka mUMjhavaNa hatI. bApue (gAMdhIjIe) nakkI kareluM ke teo evAM ja lagnamAM hAjarI Apaze jeo bemAMthI eka pAtra harijana ane bIjuM svarNa hoya. ame banne svarNa hatAM. amArA vatI naraharIbhAIe (gAMdhIjI pAse) bahu vakIlAta karI. paNa bApue pheMsalo Apyo. 'mArA AzIrvAda to bAbalAne (nArAyaNabhAIne badhAM bAbalo kahetA) hoya ja. paNa e gharano-chokaro che. mATe apavAda na karAya. ene AzIrvAda maLaze. mArI hAjarInI apekSA na rAkhe !' gAMdhInI zahAdata ane balidAna ane gAMdhI siddhAMtone kori koTi vaMdana. dhanavaMta zAha drdtshah@hotmail.com 'sarvodaya tIrthamidaM tavaiva' AcArya samaMtabhadra tathA mahAtmA gAMdhI eka tulanAtmaka dRSTi ghahiMdI-DaoN. rAmajIsiMha * anuvAdaka-puSpA parIkha 'sarvodaya' zabda bhale saMskRta sAhityamAM nathI jovA maLato paraMtu sarvodayanI bhAvanA prAcIna vaidika Arya tathA nItigraMthomAM paryApta rUpe jANIto che. AnuM eka kAraNa e hoI zake ke ane 'udaya-A be zabdono banelo samAsa eTale 'sarvodaya'. bhale zabdakoSamAM A zabda na hoya paraMtu A zabdanI pAchaLanI bhAvanA ati suramya ane prakhara che. 'vAgaspatyam ke zabdakpadruma' jevA bRhad zabdakoSamAM paNa A zabda nathI jaNAto. saMpUrNa veda, upaniSad, gItA tathA vAlmIkIya rAmAyaNamAM paNa Ano prayoga jaNAto nathI. chatAM vaidika saMskRtimAM sarvodayanI bhAvanA rUpe e (viduSI anuvAdaka puSpAbena parIkha, A saMsthA tema ja prabuddha jIvananA sakriya kAryakara ane gujarAtI, hindI ane aMgrejI bhASA sAhityanA abhyAsI ciMtaka che.) zabda vidhamAna che. Azcarya to tyAre thAya che ke jyAre jainAcArya samantabhadranA pustaka "yuktAnuzAsana'mAM 'sarvodaya' zabda 'sarvodaya' 'sarva'tIrthanA rUpe vaparAyo che. 'sarvodaya'mAM 'sarva' zabdano bahuvacana tarIke prayoga jaNAya che. 'sarvano bIjo artha che hareka rIte yA dareka prakAre', sarva prakArano artha bhautika-AdhyAtmika, preya-koya, sivAya Arthika, sAmAjika, rAjanItika, sAMskRtika Adi sarvemAM vaparAya che. mahAtmA gAMdhIjIe sarvodayano upara jaNAvelA artha uparAMta eka navo artha paNa jaNAvavAno prayoga karyo che. teonA A Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana artha pAchaLanI preraNA emane bAIbala tathA jona raskinanA pustaka kAryakrama batAvyA che. te uparAMta anyAyano pratikAra karavA teoe 'ana Tu dhI lAsTa'mAMthI maLI hoya enI saMbhAvanA che. kadAcit satyAgraha rUpI ahiMsaka zastra paNa ApyuM che. A rIte samaMtabhadra Aja kAraNe jyAre gAMdhIjIe A pustakano gujarAtImAM chAyA ucca koTinA saMta hatA to gAMdhIjI saMta hovA uparAMta yoddhA paNa anuvAda karyo tyAre enuM nAma "aMtyodaya" rAkhyuM. bAIbalamAM eka hatA. teonA yuddhanA paNa ahiMsAno ja prayoga hato. gAMdhIjInA atyaMta hRdayasparzI sthAnamAM sarvodayanI bhAvanA aMtima vyaktine mate jIvana eka samagratA che jemAM samAjanIti, rAjanIti, dharmanIti dhyAnamAM rAkhIne ja zarU thavI joIe evuM jaNAvavAmAM AvyuM che. badhuM paraspara eka bIjAne prabhAvita kare che. jevI ApaNI A dRSTAMtane dhyAnamAM rAkhIne ja gAMdhIjIe kahyuM che ke jyAre ApaNe samAjanIti haze tevI ja ApaNI rAjanIti paNa haze, paraMtu koI asaMmajasamAM hoIe tyAre teno nirNaya letA pahelAM ApaNA gAMdhIjIe vyaktigata zuddhatAne sarveno AdhAra mAnyo che. ane nirNayathI ke ApaNA kAryathI sauthI vadhu lAbha aMtima vyakti sudhI tene lIdhe sAdhanazuddhi para paNa teTalo ja bhAra Apyo che. thavAno hoya to tene prathama prepharansa Apavo joIe. AnI pAchaLa AInsTAIne paNa adhyAtma ane vijJAnano samanvaya karatAM jaNAvyuM mAnavatAno parama utkarSa to che ja sAthe sAthe eka AdhyAtmika che ke adhyAtma vagara vijJAna pAMgaLuM che to vijJAna vagaranuM adhyAtma vicAra paNa dRDha bane che ke bhagavAna daridranArAyaNa che. je vyakti paNa pAMgaLuM che. gAMdhIjInA ziSya vinobAjIe vedAntane mAnavA dInahIna, duHkhI, daridra tathA akiMcana che emAM bhagavAnanA darzana chatAM zaMkarAcAryanI ukti "brahma sat jagat mithyA'ne badale "brahma karavAmAM ja sArthakatA che. ravIndranAtha TAgore gItAMjalimAM paNa satyam jagat skUrti hi jIvAnAm satya zodhanam" kahIne mAyAvAdanuM kahyuM che ke bhagavAnanuM carama sthAna to padadalita tathA du:khI khaMDana karyuM che. Adhunika yugamAM yogIrAja zrI araviMde paNa vyaktimAM ja che. rAmakRSNa to "jeI jIva teI Izvara' kahIne jIvane bhautikavAdano niSedha karyo che. gAMdhIjIe rAjanIti ane ja Izvara kahyA che. gAMdhIjInA AdhyAtmika ziSya saMta vinobA arthanItinuM AdhyAtmikaraNa karIne tathA zikSaNa ane vijJAnane paNa bhAvee to temanA pustaka "svarAja zAstra'mAM sarvodayanA vicAra AdhyAtma sAthe joDIne sarvodaya vicArane paripUrNa ane gatizIla pramANe rAjya vyavasthA sarvAyatana hovI joIe ema paNa jaNAvyuM banAvI jaina darzananA anekAMtavAda ane svAdvAdano paNa svIkAra che. pAzcAtya nItizAstro pramANe "AdhyAtmika lokone adhikatama karyo. teo satyane potAnI vyaktigata mUDI nahotA mAnatA. satya sukha hovuM joIe" evA vicArano pracAra karI upayogItAvAdanuM sApekSa hoya che mATe pote sAcA ane bIjA khoTA ema kahevuM te navuM darzana upajAvyuM, paraMtu sarvodaya vicArano maMtra na hovAthI paNa eka jAtanI hiMsA ja kahevAya. aparigraha vagara ahiMsA zakya vaidika vAMgamayamAMthI "sarve bhavantu sukhinaH sarve bhavantu nirAmayA, nathI ane vinamratA ke sadAcAra vagara satyadharma pALavo azakya sarve bhadrANi pazyantu, mA kazciduHkha bhArgavata'no adhika vyApaka Adarzano che, eTalA mATe gAMdhIjIe jainadharmanA sarvodaya vicArane yugAnukUla svIkAra karavAmAM Avyo. tathA vyavahArika banAvavA mATe ene vyaktigata utkarSanI sAthe sarvodaya' zabdamAM udaya zabda kevaLa bhautika udayano nirdeza nathI sAthe sAmAjika tathA sAMskRtika utkarSa mATenuM paNa sAdhana banAvyo. karato. upaniSadamAM jevI rIte prema ane zreya tathA dhammapadamAM 'piya upasaMhArasiyajJa vacco" tathA nyAyavaizeSikamAM 'abhyadaya niHzreyasa' che, AcArya samatabhadra ane gAMdhIjI baMnenA vicAro maLatA Ave sAmyasUtramAM "abhidheya paramasAmya'mAM badhAno samanvaya che tevI che ane baMnenI mAnyatA hatI ke vyaktigata jIvanazuddhi vagara ja rIte sarvodayamAM upayogItAvAdano artha samAyelo che. samAjazuddhinI kalpanA na karI zakAya. AcAryazrI sarvodaya vicAranI samantabhadrajInA mate sarvodayanI avadhAraNA mULamAM AdhyAtmika IMTa che to gAMdhIjI sarvodayarUpI bhavya bhavanano kaLaza che. che jyAre gAMdhIjInA mate AdhyAtmikanI sAthe sAthe lokika paNa samaMtabhadranA mate sarvodaya tIrtha vyaktine tArIne mokSa meLavavAmAM che. gAMdhIjInA mate jIvananA samasta paheluo AvI jAya che. sahAya kare che to gAMdhIjIno sarvodaya vyaktine mukti to apAve gAMdhIjInA sarvodayane ApaNe saMracanAtmaka' sarvodaya kahI zakIe. ja che sAthe sAthe samAjane paNa sarvatobhadra rUpe vikasita kare che. AcArya samantabhadrae anya saMtonI mAphaka vyaktigata sAdhanA jaina paraMparAe pazubalino virodha karyo to gAMdhIjIe pUrA tathA vyaktigata samAdhinA prayogomAM paNa saphaLatA prApta karI vizvamAM ahiMsAno pracAra karyo. AcArya samatabhadrae jaina che. karma dvArA manuSya baMdhanamAM paDe che ane karmanA kSayathI ja mokSanI zAstronA hisAbe ja sarvodaya tIrthanuM pratipAdana karyuM to gAMdhIjIe prApti thAya che. gAMdhIjIe vyaktigata sadAcArane ochI mahattA kevaLa potAnA dharma prati zraddhA ane niSThA vyakta karavA uparAMta nathI ApI paraMtu jyAM saMta Adie aMtarmukhatAne kAraNe kevaLa sarva dharma samabhAvanI bhAvanAne vega Apyo. anekAnta vicAra jIvana-zuddhi para bhAra dIdho che tyAM gAMdhIjIe sAthe sAthe dezakALa anusAra kevaLa amAro dharma ja sarvazreSTha che ema kahevuM ucita nathI tathA paristhiti anusAra vyaktinI sAthe sAthe samAjane paNa tethI gAMdhIjIe ahiMsAne vaizvika ane sarvadharma avalaMbIta banAvI dhyAnamAM rAkhIne vyavasthAnI pavitratA upara paNa dhyAna rAkhyuM che. anekAntavAdane ja sazakta banAvyo. anekAnta kevaLa zabda nathI paNa samAja-sAdhanAne paNa sarvodayamAM zAmela karavA mATe ja gAMdhIjIe bhAvanAnuM paNa nAma che e kadAca atizayokti nahIM lAge. * * * 'prAyaNa deva munaH svamukta'ne mahattva ApyuM che. jIvana sAdhanA 6/bI, 1le mALe, kenave hAusa, vI. e. paTela mArga, mATe ekAdaza vrata tathA samAja sAdhanA mATe aDhAra racanAtmaka muMbaI-400 004. Te.: 238736 11; mo.: 9820530415 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 samartha saMto sAthe prophesara DeviDa hArDimanano vArtAlApa... I zazikAMta la. vaidha 78 varSanI uMmaranA A lekhaka nivRtta zikSaka ane sAmAjika kAryakara che. zikSaNa kSetramAM zikSaka tarIke varSo sudhI kArya karyuM. kheDA jillAnA ATaluM kahyA pachI digaMbara jaina muni mahArAje mane kahyuM-"mAstara vIrasadamAM ghaNA samaya sudhI kAma karyuM. A samayamAM mane je zaikSaNika sAheba, DeviDa sAhebane kaho ke jena muni AgamAM khatama thaze, dRSTie advitIya anubhava thayo, te mArA zikSaNa kSetranI mUDI banI paNa maMdiranI bahAra nahIM jAya. mane A zarIrano moha ja nathI. gaI che. amArI zALAnA keLavaNI maMDaLanA pramukha jyoti li. tenA pratyenI Asakti paNa nathI. huM marIza paNa dharmanA niyamanuM kaMpanInA zrI nAnubhAI amIna sAheba hatA. mAnanIya amIna ullaMdhana nahi karuM. A amAro AnaMda che. A amAruM tapa che.' sAhebe laMDanathI Avela prophesara DeviDa hArDimanane amArI zALAmAM A javAba sAMbhaLIne DeviDane khUba Azcarya thayuM. DeviDane thayuM saMzodhana kArya mATe mokalyA. mane A samaya daramiyAna pro. DeviDa ke jaina muni emanA niyamamAM aDaga hoya che. jaina muninI dharmahArDimana sAthe pharavAnuM maLyuM. huM emano dubhASiyo (InTarapriTara) zraddhAthI DeviDane khUba Azcarya ane AnaMda paNa thayo. emane thayuM ke hato. huM pro. DeviDa sAthe khUba pharyo ane ghaNA sArA anubhavo paNa jaina dharmanI eka AgavI maulika vicAradhArA che. enA kendramAM thayA-je mane sadAya yAda rahI jaze. huM je nahoto jANato, te jANyuM. pro. "ahiMsA paramo dharmano maulika siddhAMta che. ItihAsamAM AvI ja DeviDa yu.ke.nI sasekSa yunivarsiTImAM prophesara hatA. te khUba abhyAsu eka noMdha che. vizva vijetA sikaMdara jyAre bhAratamAM Avelo tyAre ane maulika lekhaka paNa kharA. bhAratIya ItihAsanA khAsa abhyAsu AvA ja eka masta alagArI phakIrane maLelo. sikaMdarane paNa A hatA. Ama to mane ghaNA anubhavo thayA, paNa emanI sAthe rahIne saMta phakIrane maLIne Azcarya ane AnaMda thayelo. te tene namI paDelo! mAro be saMtonA milana aMgeno anubhava yAda rahI jAya tevo che. krAMtikArI vicAra dharAvatA svAmI saccidAnaMda (daMtAlIvALA) eka divasa mane DeviDe kahyuM, 'vaidya sAheba, mArI IcchA koI digaMbara sAthe mAro varSo jUno nAto che. kadAca pro. DeviDe emanA vize jaina munine maLavAnI che." A aMge tapAsa karI ane jANavA jANyuM hoya..paNa eka divasa DeviDa sAthe emanA AzramamAM javAnuM maLyuM ke sojitrAmAM (peTalAda tAlukA) eka jaina muni AvyA che. thayuM. svAmIjI AzramamAM ja hatA tethI emano saMparka thaI zakyo. huM tyAM varSo pahelAM hAIskUlamAM bhaNelo. mArA pitAnuM tyAM meM pro. DeviDano paricaya svAmIjIne Apyo. A pachI svAmIjI davAkhAnuM hatuM, (teo AyurvedAcArya hatA) eTale tyAM paricaya ane pro. DeviDa vacce thoDI carcA thaI. pU. svAmI saccidAnaMda dharmanA hato. prabhu kRpAe pU. jaina muni sAthe mulAkAta goThavAI. jaina to khUba UMDA abhyAsI che, paNa vizva ItihAsanA paNa khUba UMDA abhyAsu muni eka maMdiramAM rahetA hatA. rAtre tyAM ja rahe ane savAre AhAra che. mATe jAya..pachI tyAM dhyAna-sAdhanA kare. jaina munine hindI AvaDe pro. DeviDe svAmIjIne pUchyuM, "zuM bhArate eTama bomba banAvavo ane mane gujarAtI ane aMgrejI phAve, hindI AvaDe nahi. chatAM joIe ?' kAma cAlatuM. pro. DeviDa je kaMI aMgrejImAM pUche tenuM huM tamArI rIte) svAmIjIe kahyuM, "huM makkama paNa mAnuM chuM ke bhArate bomba hindI karuM ane mahArAja sAhebane kahuM. carcA ghaNI thaI. kahevAnI banAvavo ja joIe.' (A samaye dezamAM tenI carcA thaI rahI hatI.) jarUra nathI ke digaMbara muninuM jIvana khUba kaThina hoya che, jaina dharmanA "zuM tame gAMdhIjInI vicAradhArA sAthe saMmata nathI?" "nA-A niyamone te vaLagI rahe che ane te pramANe ja jIvana jIve che. pro. bAbatamAM nahi." svAmIjIe kahyuM. DeviDe je muni mahArAja sAthe vArtAlApa karyo te khare ja khUba "huM mAnuM chuM ke dezanuM rakSaNa karavuM hoya to deza lazkarI rIte jJAnabaddha hato. A vArtAlApano aMza kaMIka Avo hato. (praznottarI) sajja hovo joIe ane tenI pAse eTama bomba hovo joIe." pro. DeviDa : tame rAtre paNa A maMdiramAM ja raho? svAmIjIe DeviDane kahyuM, "zuM yu. ke. pAse baoNmba nathI?' jaina muni : hA, rAtre ame kyAMya jatA nathI. ame maMdiramAM ja rahIe. DeviDe kahyuM, "che." "to pachI amArI pAse amArA rakSaNa mATe pro. DeviDa : dhAro ke maMdiramAM ekAeka Aga lAge, zuM tame A baoNmba hovo jarUrI che ja." carcA khUba rasaprada hatI. svAmIjInA maMdira na choDo? maMdiranI bahAra na jAva? (prazna Azcarya janmAve krAMtikArI vicArothI DeviDane khUba Azcarya thayuM. tevo che, paNa javAba paNa evo ja che) -pro. DeviDane svAmIjIe pUcheluM ke jo emane Arthika madada jaina muni : koI paNa saMjogomAM ame bahAra na jaIe. bhale joIe to paNa svAmIjI tenI vyavasthA karaze. DeviDe khUba suMdara game te thAya. amAro A niyama che. javAba Apyo. 'svAmIjI, mane yu.ke.nI yunivarsiTI taraphathI pUratI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana sahAya maLe che. mAre koI Arthika sahAyanI jarUra nathI.' ane Ama Kheda District 1917-1934. pustaka lakhyuM ke mArI pAse Aje kahIne emaNe svAmIjIno A mATe khUba AbhAra mAnyo. paNa che ja. A lakhavAmAM A pustakano saMdarbha paNa meM lIdho che ja. svAmIjIe mane kahyuM, 'vaidya sAheba, joI DeviDanI pramANikatA mArA mana para pro. DeviDanI je chApa paDI te paNa ahIM jo noMdhIza. ane niSThA? ApaNo koI bhAratIya vidyArthI hota to kadAca zuM to asthAne nahi gaNAya. ahIM AvatA pahelAM pro. DeviDa hArDimane kahe..te kahevAnI jarUra nathI." bhAratIya ItihAsano talasparzI abhyAsa karyo. laMDana lAIbrerImAMthI tyArabAda ame eka divasa mATe visanagara eka saMgIta kAryakramamAM ghaNA badhA jUnA rekarDa paNa abhyAsapUrNa rIte joyA. bhAratIya dharma svAmIjI sAthe (DeviDa paNa kharA) gayelA...tyAM emaNe bhAratIya ane paraMparAno paNa abhyAsa karyo. je vidyArthIo mATe khUba saMgItano rasAsvAda mANyo. emane saMgItamAM paNa rasa hato. meM preraka banI rahe. pro. DeviDa hArDimana eka vidyArthI tarIke khUba karmaTha, pUcheluM, "zuM tame gujarAtI philma joI che? emaNe kaheluM, "hA, abhyAsu, mahenatu, pramANika ane niSThAvAna hatA. * * * tAnA riri.' pro. DeviDa hArDimana khUba jijJAsu vidyArthI hatA. 51, 'zilAlekha' duplekSa, aruNodaya sarkala pAse, naMdanavana sosAyaTInI abhyAsanA aMte emaNe Peasant Nationalists of Gujarat' bAjumAM, alakApurI, vaDodarA-(gujarAta) 390007. saMta-bhajanikonI avaLavANI rUDaoN. niraMjana rAjyaguru DaoN. niraMjana rAjyaguru gujarAtI saMta-bhakti sAhityanA saMzodhaka ane e viSayaka graMthonA sarjaka che. goMDala pAsenA ghoghAvadara gAmamAM sAhitya ane lokasevAnI pravRttimAM pravRtta AnaMda AzramanA sthApaka che ane eozrIno AzramamAM parivAra sahita AjIvana samarpita sthira vAsa che. saurASTranI kaMThopakaMTha jaLavAyelI paraMparita saMtavANImAM keTalAMka samagra brahmAMDamAM manuSya nAmano jIvAtmA tanna nagaNya ane evAM bhajano prApta thAya che ke je avaLavANI prakAranA che. khAsa kSudra jaMtu sama che. jema ApaNA jIvana vyavahAramAM-jIvasRSTimAM karIne gorakha ane kabIranA nAmAcaraNa sAthe sadhakkaDI bhASAmAM kIDIne ApaNe nAnakaDuM zudra jaMtu gaNIe chIe ema A saMtoe gujarAtIkaraNa pAmelAM A paraMparita bhajanomAM aneka jAtanA anubhava karyo ke jIvAtmA to kazuM ja mahattva na dharAvanArI kIDI pAThAMtaro ane rUpAMtaro thatA rahyA che paNa mULanI pratIkAtmakatA jevo che. paNa e jIvAtmA AkAzamAM UDIne sUryane gaLI jaI ke rUpakAtmakatA Aja sudhI avicchinnapaNe jaLavAtI AvI che. A zakavAnI zakti paNa dharAve che. bhojA bhagate gAyuM hoya ke "kIDI saMta kavio ane enI paraMparAmAM Aja sudhI thayelA anubhavavAdI bicArI kIDalI re kIDInA laganiyA levAya, hAlo kIDI bAInI maramI kavio pote je atindriya anubhavo kare che athavA to mAnava jAnamAM.' dhULa bhUmikA pasAra karIne adhyAtma sAdhanAnA sUkSma jIvananA tadna sthaLa ane sUkSmAtisUkSma kSetromAM je anubhava vihAra mArge ArohaNa karatI cetanA ke suratAnA vivAha brahmatattva sAthe kare che e alaukika marmAnubhava jyAre vyavahAranI bhASAmAM thaI jAya to enA potAnA ghaTamAM ja aMdara utarIne samagra brahmAMDanuM prayojavAno hoya tyAre kUTa ke gUDha vANI ke ulaTavANI ke rahasya samajI zake ane samajAvI zake. potAnI AMkhothI ja je avaLavANIno viniyoga karavo paDe. vaLI jIva, jagata, mAyA, jagata dekhAya che te AbhAsI jagata che. ane sAdhakane gurukRpAthI brahma ane je viSayo takatIta che, jene buddhithI samajAvI zakAya je dRSTi maLe che e dRSTi dvArA jIvananA tamAma rahasyonA paradA tema nathI evuM anirvacanIya tattva ke je vaikharI vANImAM na utarI khUlI jAya che. marAThI saMta ekanAtha potAnA AdhyAtmika anubhavo zake ane jene samajAvavA mATe, graMthonA graMtho bharavA paDe chatAM varNavatA gAya che kepurepurA pAmI na zakAya ene ekAda sAkhImAM ke be cAra kaDInA 'nAtha ke ghara kI ulaTI nizAnI, behada pyAlA ho gayA pAnI, nAnA padamAM mUkavA mATe A saMta kavioe avaLavANIno Azraya bhItara gAgara bAhara pAnI, pAnI se mila gayA dekho pAnI lIdho che. je anubhava anaMta che, asIma che, mAnavanI sImita Aja maine eka ajUbA dekhA, osati kA pAnI muMDera taka gayA buddhimAM AvI zake ema nathI ane chatAM adhyAtmanA kSetramAM enI kRSikArane khetako boyA, kheta rakhavAle ko nigala gayA jANakArI, sUjha, samaja anivArya che, jene Indriyo dvArA pAmI zakavA kaMDI khA gaye cAvala DAla diyA, bakare ke sAmane devatAko kATa liyA manuSya asamartha che ane vANInI pAra pahoMcIne ja jeno anubhava ekA janArdanI mArga ke ulaTA, jo jAne vahI gurukA he beTA, thaI zake che evo gUDhatama viSaya potAnA sarjanamAM A saMta nAmadevane nAme maLatA A marAThI padanI paraMparA bhAratIya saMta kavioe svIkAryo che. Indriyo dvArA ja atindriyano bodha karAvavo sAhityamAM saikAothI pravAhita thatI rahI che. vedomAMnI e adhyAtmamArgI saMta kavionuM jIvana lakSya hatuM. RcAomAM brahmatattvane jANavA mATe RSioe karela prazno ane Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 tenA uttara ke jemAM ApaNane A paraMparAnA bIja dekhAya. e aMdaranI tarapha cakrAkAre hoya che. jyAre prANAyAma jANanAro yogI gUDhArSavANI I.sa.nI AThamI sadIthI bauddha siddhonA caryApadomAM, ke saMtasAdhanAne anusaranAro saMta e thAsanI gatine palaTAve saMdhAbhASAnA padomAM eTale ke lokabolImAM utarI AvyA ane che. jene bhajanikonI paribhASAmAM ulaTA zvAsa calAyA ke ulaTA e pachI lokika vyavahAranA aneka rUpaka ke pratIkane laIne azva calAyA kahevAya che. nAthasiddhonI vANI ane enA pramukha kavi gorakhanAtha tathA 'pavana rUpI meM thoDo palAyo, ulTI cAla calAyo re, bhAratIya saMta sAhityanA Adi saMta tarIkenuM birUda jene maLyuM che gaMgA-jamanA ghATa ulaMghI, jaI alakha ghara dhAyo re... evA kabIra sAhebanI vANImAM A bIja vizALa vaTavRkSanuM rUpa sagurue muMne corI zIkhavADI...' dhAraNa kare che. ApaNA bhajanasAhityamAM rahasyagarbha vANI, ema dAsI jIvaNa gAtA hoya tyAre zvAsanI gati upara jenuM kUTakAvya, samasyA, prahelikA ke avaLavANInI eka samRddha paraMparA saMpUrNa niyaMtraNa che ane e gatine pote dhAre tyAre ulTAvI zake lAMbA samayathI cAlI Ave che. yogasiddha gorakhanAtha ane saMta che. evI sAdhanA paraMparAnI A vAta che. sAmAnya vyavahAramAM 'pavana kabIra enA virala puraskartA che. gujarAtI saMtavANImAM maLatI rUpI ghoDo' e zabdaprayoga kaika avaLavANI ke gUDha rahasyAtmaka ukti avaLavANI viSayaka racanAo Ama bAraso varasanI suvizALa lAge. paNa tene jyAre koI saMta sAdhaka zvAsanI kriyA sAthe joDIne adhyAtma sAdhanA ane sAhityanI paraMparAnuM sIdhuM anusaMdhAna dharAve teno artha samajAve tyAre e ulaTI vANI saraLa vANI banI jAya. che. gujarAtamAM gorakhanAthanI ane kabIranI racanAo ghaNA badhA sAdhakanI suratAnI yAtrAnA judA judA mukAmo ane tyAM-tyAM thatI pAThAMtaro ane rUpAMtaro pAmIne paNa enuM mULa rahasya bIja jALavI alaukika anubhUtione vyavahAranI bhASAmAM prayojavA mATe rAkhatI kaMThopakaMTha dhArAo sacavAtI rahI che. ApaNA saMto A rIte ulaTI vANIno Azraya le che. avaLavANIno viniyoga kyAreka saMto e potAnA kabIrasAheba potAnA samakAlIna nAthayogIone uddezIne brahmAnubhavane varNavavA, kyAreka ana-adhikArI vyaktithI potAnI gorakhane uddezIne eTale ke, gorakhane nimitta banAvIne samasta sAdhanAne chupAvavA to kyAreka vyavahAradharmanI zikhAmaNa ApavA haThayogIonI jamAtamAM pharanArA tyAgI avadhUto kaThina tapazcaryAne mATe karyo che. kharekhara to avaLavANImAMnI rahasyAtmaka Uktio bAhya kriyAkAMDomAM baddha, paMthasaMpradAyonA baMdhanamAM baMdhAIne je te kSetranA anubhavI sAdhako mATe to saraLavANI ja hatI. kAraNa paraMparita vidhividhAnonuM AMdhaLuM anusaraNa karanArA anusaraNa ke paraMparAthI cAlI AvelI saMta sAdhanAnI paribhASAne jANanAro karAvanArA sAdhu-saMnyAsIone zIkha Ape che ke saMsArano, sAdhaka enA rahasyAtmaka arthothI jJAta ja hoya. enI sAme "gagana mAyAno ne brahmano bheda-bharama jANavo haze to badhuM ja choDIne maMDaLameM gauA viyANI' zabda Ave tyAre gAya eTale Indriyo ane mAtra ne mAtra bhajanano Azaro levo paDaze. bhajana eTale gagana maMDaLa eTale cidAkAza, evo marma turata ja pragaTa thaI jAya. jIvanasAdhanA, bhajana eTale jIvatarano marama, bhajana eTale saMta sAdhanAnA kSetramAM paDelA tana grAmya, dezI, taLapadA akSarAtItamAM ogaLI javuM te. ane eTale ja kabIrasAheba bhajaniko aMdaroaMdara paraspara satsaMga mATe beThA hoya tyAre AvI zabdasAdhanA eTale zuM tenuM pramANa ApatAM gAya cheH gUDhArthavANInA rahasyonI carcA thatI rahe. AmAM ghaNI vAra saMpradAye- sAdho! zabada sAdhanA kije...jethI zabada te pragaTa bhaye saba... saMpradAya ane paMtha paraMparAe navA navA maulika arthaghaTano paNa soI zabada grahI lije..sAdho! thatA rahe ane eno pravAha paNa vaheto rahe. ekanI eka vANI zabada guru suna zikha bhaye che, zabada so viralA bUjhe, hoya enuM arthaghaTana nAtha saMpradAyamAM yogamUlika abhigamathI soI ziSya soI guru mahAtama, jehi aMtaragati sUjhe... karavAmAM Ave to kabIra paraMparAmAM zabda sUrata yoganI sAdhanA soI zabada grahI lije..sAdho. mujaba karavAmAM Ave. pAchaLathI saMta sAdhanA sAthe ke yoga sAdhanA zabada veda purAna kahata he, zabada saba ThaharAve, sAthe jenuM kazuM ja anusaMdhAna na hoya evA kahevAtA paMDito ane zabada sura muni saMta kahata he, zabada bheda nahIM pAve... vidvAno paNa potapotAnI mati-zakti ane bauddhika kauzalya mujaba soI zabada grahI lije...sAdho! avanavA arthaghaTano karatA rahe. zabada suna suna bhekha dharata che, zabda kahe anurAgI, adhyAtma kSetranA tamAma dharma ke saMpradAyanI sAdhanAdhArAomAM darzana saba zabada kahata he, zabada kahe verAgI... piMDa zodhana ane tyArabAda Atma sAkSAtkAra sudhInI judI judI soI zabada grahI lije...sAdho! bhUmikAo vize samajUti ApatA pado-bhajanonI vipUla saMkhyA zabada kAyA jaga utapAnI, zabada kerI pasArA, jovA maLe che. mUlAdhArathI mAMDIne sahastrAra sudhInI suratAnI yAtrA kahe kabIra jaMka zabada hota che, bhavana bheda hai nyArA... zarU thAya zvAsanI gati ulaTAvIne sAmAnya rIte ApaNo zvAsa soI zabda grahI lije..sAdho! nAkathI zarU thaIne phephasAM sudhI cAlato hoya che. tenI gati bahArathI alagArI, masta, oliyA banIne saMsAra-vyavahAramAM rahevA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 11 chatAM enA tamAma vaLagaNothI mukta banIne sAdhaka nirapekSabhAve sattva-mAkhaNanI prApti thaI che. A rahasya koIka viralA ja jANe badhuM ja joyA kare ene kazuM ja sparzatuM nathI. kevaLa tattvaciMtana karIne, che ane teno AnaMda mANe che. yogIpuruSonAM amanaska je Adi zabda-Adi dhvani-Adi svarathI A samasta brahmAMDanuM dhyAna-samAdhi avasthAnI sthiti varNavatuM A bhajana ApaNI sarjana thayuM che e mULa zabdanI pichAna kare ane enA marama lagI aNamUlI mUDI che. sAmAnya buddhine arthahIna jaNAtI ane gUMcavI jAya che e yAtrAnuM nAma sAcuM bhajana. nAkhatI A vANI enA maramI sAdhako mATe sAdhanAnI kUMcI banI kabIrajInA nAme gavAtuM A nIcenuM bhajana tenuM uttama udAharaNa jAya che. ene samajavA mATe bhAvakanI cokkasa bhUmikA joIe. che. sAdhaka ziSya potAnA gurune kahe che ke mArA ATalA praznonA 'nAva meM nadiyA DUbI jAya..." ke "ciMTI ke mukha hasti samAI...' sAcA uttara Apo pachI ja huM tamArI dIkSAno svIkAra karIza, ATaluM jevI uktiomAM eka anAdi anaMta svarUpa AtmAnA nirmala samajyA ane mane samajAvyA pachI ja mAro hAtha pakaDajo. eka jAgrata dhyAnarUpI naukAmAM anekavidha sAMsArika vRttio rUpa nadIo DUbI ziSyanI A celenja che. eka sAttvika AhvAna che. jatI hoya ke hAthI jevaDA ati baLavAna prANI jevuM mana kIDI ItanA bheda guru hamako batA do, hamako batA do, jeTalI kSudra vRttio ane vAsanAonA mukhamAM samAI jatuM hoya samaja pakaDo guru morI baiyAM re... ho... ho... jI... evA sAdhanAtmaka artha to che ja paNa vyavahAramAM paNa hAthI jevaDA jala kerI machiyAM jaLamAM viyANI... jala kerI machiyAM... vizALa vaDanuM bIja nAnakaDA kaNa ke kIDI jevaDuM ja hoya emAMthI ja IMDA enA adhara samAyA re, vizALa vaTavRkSa UgI ne pAMgarI zake. ApaNI viSayatRSNArUpI IMDA enA adhara jamAyA... ho... ho... jI... vAsanAonuM bIja to nAnakaDuM ja hoya paNa ene taka maLatAM to I re IMDAmAM chIDAM re notA... I re IMDAmAM.. te hAthI jevaDuM banI jAya ne hAthI jevA samartha manane tathA prANane pavana emAM kahAM se padharAyA re... ho... ho... jI...- itanA bheda gura... khAI jAya. dharatI para bAve cUlA re banAyA... cUlA re banAyA... saMto! acarija rUpa tamAzA... AsamAna tavA re TherAyA re... ho... ho... jI... kIDI ke paga kuMjara bAMdhyo, jaLameM makara piyAsA.. cAra cAra juga kI lakaDI julAI..cAra cAra juga kI... - saMto! acarija rUpa tamAzA... kuMvA enA kahAM re samAyA re... ho... ho... jI...-ItanA bheda guru.. karata halAhala pAna rucidhara, taja amRta rasa khAsA, gaganamaMDaLamAM govA re viyANI... govA re viyANI... ciMtAmaNi taja dharata cittameM, kAca zakalakI AzA... gorasa adhara jamAyA re... ho... ho... jI... saMto! acarija rUpa tamAzA... saMtoe milakara kiyA re valoNa... saMtoe milakara... bina bAdara barasA ati barasata, bina diga bahata batAsA; mAkhaNa koka virale pAyA rahe... ho... ho... jI... -ItanA bheda gu... vaju galata hama dekhA jala meM, korA rahata patAsA... jUna re zikhara para bhamaraguphA meM, Asana adhara TherAyA re.. saMto! acarija rUpa tamAzA... kahata kabIrA, suno bhAI sAdhu! vera anAdi paNa uparathI, dekhata lagata bagAsA, samajyA soI narane pAyA re.. ho... ho... jI... -ItanA bheda guru... cidAnaMda sohi jana uttama, kApata yamakA pAsA... "jaLa kerI machiyAM jaLamAM viyANI...' samagra sRSTinuM sarjana thAya saMto ! acarija rU5 tamAzA... che raja ane bIjanA saMyogathI. strI-puruSanA raja-bIja Ama to avaLavANI prakAranA A padamAM adhyAtma yogI saMtakavi jaLamaya ja che ne! pANInI mAchalI zukra pANImAM ja rajamAM ja prasava cidAnaMdajI kahe cheH AzA-tRSNA jevI sUkSma vAsanAonA page kare che ane adhara garbhAzayamAM IMDuM baMdhAya che. A IMDAmAM kyAMya anaMta zaktivALo AtmA baMdhAI gayo che. ane AtmajJAnarUpI chidra to che nahIM to pachI emAM prANatattva kyAMthI Ave che? jaLathI bharelA saMsAra sAgaramAM jIva rUpI magara kAyama tarasyo ja "dharatI para bAve..." yogasAdhaka mUlAdhAracakrathI zarU karIne rahe che. enI tRSA chIpAtI nathI. satya, sAdhanA, tapa, tyAganA potAnI suratA sahastrAra sudhI laI jAya che. mUlAdhAracakrano AdhAra amRta rasano tyAga karIne jIva kAyama viSaya vAsanA ane pRthvItattva che, enI jAgRtithI cheka brahmaraMdhra sudhI yogAgni ahaMkAranuM haLAhaLa jhera pIto rahe che. ratnaciMtAmaNi rUpI dharma ke prajvalita thAya che ane kali, dvApara, tretA ane satyayuga sudhInI adhyAtmane tyajIne sAMsArika kSaNika vastuo ke je kAcanA phUTelA judI judI skUlathI sUkSma sudhInI bhUmikAe sAdhaka suratAnI yAtrA kaTakA jevI che enI AzA karyA kare che, ne ene prApta karavA aneka kare che, ajJAna mAyA baLIne khAka thaI jAya che. "gaganamaMDaLamAM...' prapaMco kare che. A sRSTinI ajAyabI kevI che? sAdhanA anubhUti tamAma IndriyonI zakti kendrita thaIne cidAkAzamAM ekatra thaI che. thAya tyAre vinA vAdaLIe varSA thAya, AMkha vinA badhuM ja joI Indriyo rUpI gAye jJAnarUpI vAcharaDAne janma Apyo che ane RSi- zakAya, emAM ahaMbhAva jevA vajUkaThina bhAvo ogaLI jAya ne muni-saMta-bhaktonA tattvaciMtanamAMthI maMthanamAMthI parama satyarUpI premabhAva jevuM komaLa patAsuM koruM ja rahI zake. bagalAnI jema Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 athaDAyA kare che. prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 dhyAna dharIne sAdhanAno khoTo dekhAva karanArA karatAM je potAnA vagere pAtro potapotAnI rIte dareka vastune mUlavavAno prayAsa baMdhana kApI zake te uttama. kare che paNa e pAtro jenA tAbAmAM che e chaThThuM pAtra-mAlika mana paraMparita sAdhanAtmaka paribhASA jANyA vinA AvI avaLavANInoe tamAmane eka thavA detuM nathI eTale judA judA viSayomAM Amatema sAco artha na sAMpaDe. jIva, jagata, mAyA, brahma, brahmAnubhUti, vairAgya, bhakti, yoga ane AtmA vize ApaNA saMtoe pratIkAtmaka rIte gUDha rahasyamaya vANImAM ghaNuM ciMtana ApyuM che. eka eka zabda saMto mATe jIvanasAdhanA hato. zabdamanI upAsanA karatAM karatAM je navanIta A saMtone maLyuM te potAnI vANImAM vyakta karyuM che. 'samajyA soI nara pAyA...' je A rahasyane samajI zakyA che te ja pUrNa brahmajJAna prApta karI zakyA che, tema kabIrajIe amastuM nathI kahyuM. kavionI zabdalIlA sAme saMtonI zabdasAdhanA enuM pramANa che. alakhane lakhavA ApaNI sAmAnya bolI ke bhASA kAma nathI AvatI, e mATe to Azaro levo paDe avaLavANIno. gUDha rahasyAtmaka UktionI A paraMparAnA mULa cheka vedo sudhI pahoMce che paNa saMtavANI pravAhamAM kabIra enA viziSTa ne virala puraskartA che. kabIra-gorakhanI avaLavANI zabda phera-bhASAhere Aja sudhInA tamAma bhajanika kavio sudhI vistaratI rahI che. sabhAmAM saunA soI na maLe, mUMgA, baherA, nakaTA, AMdhaLA prabhunI khojamAM phare, bhAmAM satA soI na maLe... vaktA puruSano veza ja bahero, veda cAkarI care, prema thakI parane paroDhe paNa pote nahIM sAMbhaLa... sabhAmAM rAta asata be ja rAjadanI, bhUMgI parIyA kare, bhalI bhUrInuM bhAna pachA sukhathI nA ocare... sabhAmAM attara phUlela kaLI kevaDo, te nakaTAnI najara caDe, padAratha parakhe kharo pA, khAsa karI nA ... sabhAmAM aMdho sugaMdhI sarave leve, khAsa khuzaboIne kahe, bhabhakAmAM bharapura rahe paNa vastu najare nava caDe... sabhAmAM. zIta uSNAne sahana karI, mahA ajara jagyA ja, gaNI RRtunI khame tItIzA, Tu:khI kadI nava Dare... rasabhAmAM. AkhA jagatamAM A pAMca jiganAsa, chaThThI paMDitAI kare, upAga kare AkhuM TALavA paNa UlaTuM aMgamAM phaLe... sabhAmAM A AMTI koI viralA kADhe, je pArakha sataguru maLe, vArata hAre to paLamAM avicaLa padavI hatuM... sabhAmAM A pAMcane je paramode, pAMce lAve eka ghare, dAsa savo enA harijana re'je bharA tare... sabhAmAM... dAsa savo jIvanavyavahAramAM kevI vicitratAo che enI samajaNa ApatuM A bhajana AMkha, kAna, nAka, jIbha ane tvacA e paMcendriya dvArA mAnavIne dhatAM jJAna ane enI maryAdAo darzAve che. paramAtmAnI khojamAM nIkaLelI A pAMce IndriyanI jamAtanA lakSaNo kevAM che! saMsArasabhAmAM mUMgo, bahero, nakaTo, AMdhaLo vedavANI uccAranArI jIbha bIjAne upadeza Ape che. paNa pote to baherI ja che! pote je bole che te sAMbhaLI zakatI nathI, sAMbhaLavAnuM kAma to kare che kAna. e kevuM-keTaluM sAMbhaLe che enI jANa jIbhane kyAMthI thAya ? kAna sAcA-khoTA zabdanI parIkSA karI zake che paNa te che mUMgA. potAno pratibhAva nathI ApI zakatA. AMkha sugaMdhita puSpo, attara, bhojanapadArtho joI zake che paNa enI sugaMdha nathI laI zakatI. jyAre nAka sugaMdha le che to ene joI zakAtuM nathI eTale AMdhaLuM che. tvacA ThaMDa-garama, lIsuM-kharabacaDuM jANI zake che. paNa e vyakta karavA to jIbhano ja Azaro levo paDe. A dareka pote je anubhava kare che tenI mUlavaNI koI bIjuM kare che eTale darekane bodha ApyA karIne A paMDitAI karatuM mana A badhA upara kAbU dharAve che. e kAraNe to AtmAne sAcI vastunI parakha thatI nathI. mana upara jo AtmAno kAbU AvI jAya to A pAMce IndriyonI maryAdita zakti zata-sahasagaNI thaI jAya. aMtarmukhI thayelI vRttio nirvikAra svarUpe sthira thaIne amRtatattvanuM Acamana karI zake. mana ghaNIvAra adhyAtmanA-sAdhanAnA paMthe caDIne aham TALavAno prayAsa kare che paNa enuM huM pada to UlaTuM aMgeaMgamAM vyApI rahe che. jo sadgurunI kRpA thAya to enI AMTI-gAMTha chUTe. hAra-jIta, sukha-duHkha, harakha-zokanA dvaMdva jo hArI jAya, paMDethI chUTI jAya to palakavAramAM avicaLa padavI prApta thaI jAya. A pAMcane je paroDhe kaMThI bAMdhI vaza karI lye ane poMcene eka ghare lAvI zake te sAdhaka saMta saheje saheje A bhavasAgara tarI jAya che. AtmasAdhanA ane paMcIkaraNa jevA upAyo dvArA potAnA citta upara tathA Indriyo upara kAbU meLavIne sAkSAtkAra karavAnI prakriyA ApaNA dareka saMta-bhajanike potAnI vANImAM batAvI che. alakhanI oLakhANano potAno anubhava lagabhaga tamAma saMta kavioe potAnI vANImAM varNavyo che. aSTAMga yoga dvArA mUlAdhAra, svAdhiSThAna, maNipura, anAhata, vizuddha ane AjJAcakra sudhInA SaTacakro bhedIne kuMDalinI zakti sahastrAramAM Ave ane paramAtma-sAkSAtkAra thAya tyAM sudhImAM sAdhakane judAjudA aneka alaukika anubhavo thatA hoya che. A svAnubhava zabda dvArA vyakta karavo hoya to paraMparita rUDha paribhASA dvArA ja thaI zake. ane eno artha saMtavANInI paraMparA ke padAvalinA jANakA2-maramI pAsethI ja sAMpaDe. AnaMda Azrama, dhodhAvadara, tA. goMDala, ji. rAjakoTa-360311. Phone : 02825 -271 582, 271 409. Mobile : 98243 71904 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 1 3 aNagAranA ajavALA Agama divAkara pU. janakamuni ma.sA. | _guNavaMta baravALiyA (vidvAna lekhaka vyavasAye cArTarDa ekAunTanTa che, uparAMta jaina dharmanA UMDA abhyAsI ane jaina Agama vizenA ane anya jaina sAhitya viSayaka pustakonA kartA tema ja gujarAtI sAhityanA paNa lekhaka che. uparAMta jaina sAhitya jJAna satranA saMyojaka che.) saurASTranI dharAe ghaNAM saMtaratno ApyA che. A saurASTranI bAvana varSanA dIkSA paryAyamAM bihAra, baMgALa, jhArakhaMDa, dhanya dharA para garavA giranAranI godamAM AveluM junAgaDha zahera. gujarAta, mahArASTra vigere 10 rAjyomAM vihAra yAtrA dvArA A zaheranI aMtargata Avela palAsavA nAmanuM raLiyAmaNuM gAma. jinazAsananI apUrva prabhAvanA karI che. A gAmamAM jaina saMtonuM AvAgamana. zreSThIvarya popaTabhAI pU. gurudeve azAMtimAM zAMtine parAvartita karavA, kuTuMbathI laI desAInA dharmapatnI dharmavatsalA lAbhakuMvarabenanI kukSImAM vi. sa. vizva zAMti mATe mahAprabhAvaka pAMsaThiyA yaMtranI ArAdhanAno mArga 1933 zrAvaNa vada-11 budhavAranA maMgala dine putraratnanA janmathI batAvyo. gurudeva anekavAra hajAro mAnava medanInA samUhamAM AnaMda chavAyo. A AzAspada bALakanuM 'janaka' nAmakaraNa thayuM. pAMsaThIyA maMtra jApanI abhUtapUrva ArAdhanA karAvela. janake junAgaDhanI zALAmAM cAra gujarAtI ane e. jI. skulamAM borIvalI cAturmAsa samaye pU. zrI prasanna munine saMthAro karAvela. traNa aMgrejI sudhIno abhyAsa karyo. dhArmika abhyAsamAM rUcine A samaye pU. janakamuni tathA pU. zrI manoharamunie prasannamuninI kAraNe jenazALAnI pravRttimAM joDAyA. saurASTra kesarI pU. abhuta vaiyAvacca karelI. prANalAlajI mahArAja padhAryA. gurudevanI najara janaka para paDI. pAse pUjya zrI gujarAtI uparAMta saMskRta prAkRta, hindI, marAThI, bolAvyo janake vidhivat vaMdanA karI gurudevanA caraNa sparza karyo. aMgarejI bhASA para prabhutva dharAvatA hatA. guru caraNe jJAnamAM otaprota banI vAraMvAra satsaMga karatA. 2007mAM potAnA janmasthaLa palAsavAmAM navI kumArazALA 2013 mAgazara vada 11nA divase bodha dAtA guru prANano viyoga zarU karAvavA preraNA ApI. A uparAMta visAvadara, unA ane thayo. tapasamrATa pU. ratilAlajI ma.sA. sAthe zAstrAbhyAsa cAlu rAjakoTamAM hospiTala zarU karavA preraNA ApI junAgaDha ane rAkhyo. vi. saM. 2014nA phAgaNa suda bIjanA maMgala dine verAvaLa rAjakoTamAM kanyA chAtrAlaya mATe preraNA karI. mukAme pU. ratilAlajI ma.sA. pAse dIkSA mahotsava ujavAyo ane amarAvatInA cAturmAsa parivartananA divase rAjadipa netAo, janakamuni' rUpe nAma jAhera thayuM. mahAnubhAvo ane vividha saMpradAyanA saMtonI upasthitijJAnapipAsAnI tIvra jhaMkhanAe AgamanA vadhu abhyAsa karavA mahAmaMDalezvara opha nepAla, akhila bhAratIya sAdhusamAja, zrI mATe pU. gurudeva ratilAlajI ma.sA. pAse AjJA meLavI, bahuzruta zaMkarAcAryanA pratinidhi saMto, jaina AgevAnonI upasthitimAM pU. zrI samarthamalajI ma.sA. pAse Agama vAcanA levA mATe rAjasthAna hajAronI mAnava medanI vacce caMdrAsvAmInA hAthe "vizvanA viziSTa khayana nagare padhAryA. AgamanI vAcanA mATe pU. zrI samarthamalajI saMta'nuM biruda ApavAmAM Avela. ma.sA. sAthe rahI rAjasthAnanI dharA para gaMgAzahera ane jodhapura be pU. janakamuni ma.sA.ne Agama divAkara, bahuzruta, anAsakta cAturmAsa karyA. yogI jevA birudathI sanmAnita karavAmAM AvyA hatA. gata varSe jJAnadAdA guru pU. samarthamalajI ma.sA. sAthe saurASTramAM rAjakoTa emanA 78mAM janmadine mahArASTranA maMtrI gaNezadAdA nAyakanA ane dAmanagara ema be cAturmAsa karI AgamajJAnamAM vRddhi karI haste emane rASTrIya saMtanuM biruda enAyata karavAmAM AvyuM hatuM. 32 AgamanI adhurI vAcanA pUrNa karI. pUjyazrInI zruta saMpadA viziSTa prakAranI hatI AgamanA abhyAsa sana 1967mAM goMDala saMpradAyanA pU. raMbhAbAI ma., dariyApurI pachI temaNe bhagavatI upakrama, pannavaNA upakrama ane samartha saMpradAyanA pU. tArAbAI ma. lIMbaDI gopAla saMpradAyanA pU. zrI samAdhAna graMtho lakhyA, uparAMta goMDala saMpradAyanA jyotirdharo, lIlAvaMtIbAI ma.sa. jI Adi ThANAoe rAjakoTa vIrANI devonA aMgulinirdeza, jIvananuM rahasya, pRthvI sAthenA mAnavIya pauSadhazALAmAM pU. gurudeva zrI janakamuni ma.sA. pAse zrI bhagavatI saMbaMdho prakAzanA paMthe, zramaNa AlocanA, azAMtinuM mULa sUtranI vAcanA lIdhI. pU. gurudevanA AgamajJAnathI prabhAvita thaI mohabhAva, jInavANI vigere 20 jeTalA graMthonI racanA karI che. jAhera pravacanamAM caturvidha saMghanI upasthitimAM "Agama divAkara"nI rAjakoTamAM cAturmAsamAM tabiyata bagaDatA thoDA divasa rAjakoTa padavIthI vibhUSita karavAmAM AvyA tyArathI samAjamAM Agama sAravAra karyA bAda muMbaInI eziyana hArTa haoNspiTalamAM khaseDavAmAM divAkara rUpe prasiddhi pAmyA. AvyAM. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 satata cAlIza divasa sudhI muMbaImAM zAstra vizArada pU. AtmasAta karuM, bIjuM huM bhikhUnI agiyAra paDimA (bhikSunI manoharamuni ane yuvA hRdayasamrATa pU. namramunie pU. janakamuni agiyAra pratimA)nuM pAlana karuM ane saMthArA saha samAdhimaraNane ma.sA.nI aglAnabhAve vaiyAvacca karI. prApta karuM. pU. janakamuni ma.sAhebe saMthArAnI bhAvanA vyakta karatAM temane pUjya janakamunie jIvananA traNe manorathane caritArtha karI ghATakopara mukAme pU. manoharamunie, pUjyazrI namramuni, aneka kAMcanamaNi yoganuM sarjana karyuM che. temanI pAlakhI yAtrAmAM aneka saMta-satIvRMda ane caturvidha saMghanI hAjarImAM 30 Disembara, rAjakIya netAo, udyogapatio, hajAro bhaktivaMta zrAvako 2010nA saMthArAnA paccakhkhANa savAre 7 vAge ApyA. 9 ane joDAyA hatA ane bhAvapUrvaka zraddhAMjali ApI guNAnuvAda karyo ATha miniTe saMthAro sIjI gayo. hato. evA divaMgata pUjya janakamuni ma.sA.ne bhAvapUrvaka vaMdanA. zrAvakane traNa manoratha hoya che. huM bAravratadhArI zrAvaka banuM. * * * paMca mahAvratadhArI sAdhu banuM ane mane samAdhimaraNa prApta thAya 601, mita, upAzraya lena, ghATakopara. Mo.: 9820215542. tema sAdhune traNa traNa manoratha hoya che. eha, huM Agama zAstrone gunvant.barvalia.@gmail.com pAMca samavAyanuM svarUpa ppArUlabena bharatakumAra gAMdhI viduSI lekhikA jaina dharmanA abhyAsI ane patrakAra che. A zrAvikA gRhiNInA jena tattvajJAna viSayaka nibaMdho puraskRta thayA che tema ja patrakAratva kSetre paNa eo zrIe siddhi prApta karI che. bhAratamAM dArzanika vicAradhArAno jeTalo vikAsa thayela che bhaNaze. yuvAna thatAM iMdriyonA viSayo viSe samajaze. vRddha thatAM eTalo anyatra kyAMya thayo nathI. bhAratavarSa e judA judA darzano vALa dhoLA thaze, dAMta paDI jaze, zakti ghaTaze, samaya thatAM mRtyu ane dArzanikonI janmabhUmi che. ahIM bhinnabhinna darzano dvArA pAmaze. bhinnabhinna vicAradhArAo koIpaNa prakAranA avarodha vinA phUlI- mANasanI jema anya kAya jema ke vanaspatikAya, agnikAya, phAlI che. jo bhAratanA badhA ja prAcIna darzanono paricaya ApavAmAM pRthvIkAya vagere para paNa kALanI sattA che. vanaspatine paNa kALa Ave to eka daLadAra graMtha taiyAra thAya. paraMtu bhAratamAM vikaselA paripakva thAya tyAre ja bIjAMkura phUTe, zAkhAo thAya, pAMdaDAo Ave, mukhya pAMca dArzanika vicAro ApaNe joIe to... phaLa-phUla Ave tathA samaya thatAM sUkAI jAya che, nAza pAme che. (1) kALavAda (2) svabhAvavAda (3) karmavAda (4) puruSArthavAda tevI ja rIte duniyA AkhI kALa pramANe ja cAle che. sUrya-caMdra ane (5) niyativAda potAnA samaye Uge ane Athame che. samaya pramANe Rtu badalAya uparanA pAMceya darzanonI vicAradhArAmAM paraspara bhayaMkara saMgharSa ThaMDI-garamI-varasAda paDe che. cha ArA pUrNa samaya pramANe Ave che. che. pratyeka ekabIjAnA matonuM khaMDana kare che ane potAnA vicAro tIrthakara, cakravartI, baLadeva vagere yogya kALe ja utpanna thAya che. dvArA ja kArya siddha thaI zake che tevo dAvo kare che. paraMtu A badhAno are! saMsAramAM janma-maraNa ane karmothI mukti yAne mokSa paNa vyavasthita rIte abhyAsa karIe to khyAla Ave ke ekeyano dAvo samaya AdhArita ja che. sAco nathI. pariNAme jaina dharmamAM A pAMceyano samanvaya karato A mATe kALavAdI kahe che ke sarvazreSTha kALa ja che. kALane ja kartA samanvayavAda vikasyo. je badhI samasyAonI mAsTara kI samAna che. mAne che te ekAMtarUpe mithyAtvI che paraMtu kALane bIjA samavAya A duniyAne bhagavAna mahAvIranI amara bheTa kaho ke jaina dharmanI sAthe meLave te syAdvAdI samakitI che. amara bheTa kaho te che samanvaya. have ApaNe A pAMceyane vistArathI (2) svabhAvavAda: je kaMI thAya che te svabhAvathI ja thAya che. A joIe lokonI mAnyatA che ke svabhAva pramANe ja badhuM thAya che. vanaspatinA (1) kALavAda : e lokonI mAnyatA che ke A jagatamAMnA sarva hajAro prakAra che paNa dareka vanaspatimAM tenA svabhAva pramANe ja padArtho kALanA kabajAmAM che. kALanuM badhA para Adhipatya che. strI rasa pragaTe che, phUla Ave che, koIne phaLa Ave che to koIne phaLa garbhAdhAna viSe vicAra karIe to yogya uMmaranA strI-puruSanA AvatA ja nathI. jaLacara, sthaLacara, urapara, bhujapara ane khecara saMyogathI strI garbha dhAraNa kare che. A ja strI vRddhA thayA pachI potAnA svabhAva pramANe ApoApa karavA lAge che. pakSIonA puruSano saMyoga thavA chatAM garbha dhAraNa karI zakatI nathI. raMga, avAja vagere judA judA hoya che. pRthvImAM kaThinatA, pANImAM tevI ja rIte garbha amuka samaya garbhamAM rahe pachI ja pAke che. rahelI pravAhItA ane ThaMDaka tathA agnimAM rahelI uSNatA bAlarUpe pRthvI para janma dhare che. yogya uMmare te bolaze, cAlaze, svabhAvagata che. pAMca Indriyo potAnA kAryo kare temAM svabhAvanI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana pradhAnatA bhAga bhajave che. sUryamAM rahelI garamI ane caMdranI hoya chatAM eka 25-30 hajAra mahine pADato hoya jayAre bIjAne zItaLatA paNa svabhAvagata che. narakamAM duHkha, svargamAM sukha vagere 10,000 paNa na maLatA hoya. A badhI karmanI vicitratA che. koNa banAve che? koI ja nahi. Ama svabhAvavAdI mAne che ke svabhAvathI karmanA prabhAve ja bhagavAna RSabhadeva bAra-mAsa sudhI bhUkhyAja badhuM thAya che. paNa jo tema ja thatuM hoya to tarasyA rahyA. carama tIrthakara mahAvIranA jIvane bhikSukakuLa utpanna puruSa yuvAna thatAM dADhI-mUDha Uge che te strIne zA mATe nathI thavuM paDyuM eTaluM ja nahi temanA kAnamAM khIlA ThokAyA. gajasukumAra UgatA? vaMdhyA strIne saMtAna-prApti kema thatI nathI? hatheLImAM rAjakumAra hovA chatAM mAthA para kheranA aMgArA mukAyA. caMdanabALA vALa zA mATe UgatA nathI? AvA ghaNA prazno thAya che. AthI paNa rAjakumArI hovA chatAM dAsI tarIke rahI. are! sagara cakravartInA svabhAvavAdI svabhAvanI ja zreSThatA mAne che te sAcuM nathI paraMtu 60,000 putro eka sAthe marI gayA ane sanata cakravartInA jo bIjA samavAyo sAthe samanvaya karI te rIte mUlave to ja yogya zarIramAM 700 varSa sudhI rogo rahyA. AvA mahAna puruSone paNa javAba maLI zake che. karmarAjAe choDyA nahi to bIjAnuM to zuM gajuM? (3) niyativAda : niyativAdI, kALavAdI ane svabhAvavAdI karma ja jIvane Ucca-nIca gotra, jAti, kuLa vagere Ape che. baMnene jUThA mAne che. e loko mAne che ke je kALe je thavAnuM hoya judI judI gatimAM laI jAya che. mokSa paNa Ape che saMsAramAM te thaIne ja rahe che. temAM game tevA deva, tIrthakara ke cakravartI paNa paNa rakhaDAve che. mATe karma ja mahAna che. karmathI ja badhuM thAya che. pheraphAra karI zakatA nathI. paraMtu A vAta paNa satya nathI. koI paNa kArya thAya tenI pAchaLa vasaMtaRtumAM AMbA para mabalakha mora Ave che, paraMtu temAMthI eka samavAyanI pradhAnatA hoI zake paNa cAlakabaLa tarIke bIjA kharavAnA hoya eTalA kharI jAya che ane jeTalA phaLo AvavAnA cAreya samavAya hoya ja che ane e ja vAstavikatA che. hoya teTalA ja Ave che. je banavAnuM che te koI kALe mithyA thatuM (5) puruSArtha (udyama)vAdI :- jagatamAM puruSArtha ja pradhAna che nathI. rAvaNane tenA sagAoe keTalo samajAvyo paNa tenuM mota ema mAnavAvALo paNa eka varga che. e paNa ema ja mAne che ke sItAnA nimitte hatuM tethI tene avaLI buddhi ja sujhI. dvArakAno puruSArtha sivAya kazuM zakya nathI. svabhAva, kALa, niyati ane nAza che te kRSNa jANatA hatA. temaNe tene bacAvavA prayatno karyA. karmathI kazuM ja zakya banatuM nathI. jarAkumArane paNa khabara hatI ke potAnA hAthe kRSNanuM mota che jema ke puruSanI 72 kaLA ane strInI 64 kaLA udyama karavAthI tethI teo dvArikA choDI jaMgalamAM gayA chatAM mAMDyuM mithyA na ja zIkhI zakAya che. are ! hAthI, ghoDo, popaTa vagere paNa udyamathI thayuM. dvArakAno nAza thayo ja ane kRSNanuM mRtyu paNa jarAkumAranA amuka vastuo zIkhI zake che. vaLI makAno, judI judI rasoI, hAthe ja thayuM. AbhUSaNo vagere udyamathI ja zakya bane che. te badhuM ema ne ema AvA to ghaNA dRSTAMto che je niyatinI pradhAnatA puravAra kare banI jatuM nathI. khANamAMthI sonuM, chIpamAMthI motI ane dariyAmAMthI che. ghaNI vakhata evA dRSTAMto jovA maLe che ke dharatIkaMpamAM seMkaDo ratno paNa udyamathI ja maLI zake che. udaranirvAha ane udyama jarUrI loko daTAI maryA hoya paraMtu be-pAMca jaNA kalpanA paNa na karI che. sAme ja thALI bharIne bhojana paDyuM hoya paNa jo jamavAno zakIe te rIte bacI jAya che. ghaNI vakhata mArga akasmAto thatAM puruSArtha na kare to peTa bharAI jatuM nathI. ALasu manuSya, nirudyamI kIDI hoya che. temAM kyAreka bacI janAra viSe kalpanA paNa na thaI zake. tathA nirudyamI paMkhI bhUkhe mare che. rAme sItAne pharI pAchA meLavavA puruSArtha tyAre lAgyA vagara rahetuM nathI ke niyati baLavAna che. paraMtu mAtra karavo paDyo che. mokSa meLavavA paNa puruSArtha karavo ja paDe che. Ama A bAbatathI ja e puravAra nathI thatuM ke ekAMte niyatinuM ja prAdhAnya puruSArtha ja mahAna che tema A vAdavALA mAne che. che. kyAreka tenuM prAdhAnya hoI zake paraMtu anya cAra samanvaya paNa pAMca samavAyano vivAda anAdikALathI cAlI rahyo che. e pAMce temAM saMkalita hoya ja che. Ama ekAMte niyatinI pradhAnatA che vAdavALA potAnI pradhAnatA puravAra karavA bIjA samavAyane khoTo tema na kahI zakAya. badhA samavAyano samanvaya ja vAstavikatA che. kahe che. potAno pakSa tANI bIjAne nA pADe che. paraMtu A vAta (4) karmavAda :- karmavAdI kALa, svabhAva ane niyatine mAnatA satya nathI. koIpaNa bAbatanI pAchaLa pAMceya samavAyano phALo nathI. te to ema ja mAne che ke je thAya te saghaLuM karmanA AdhAre ja rahelo ja hoya che. ekanI pradhAnatA hoya to bIjAnI nyUnatA hoya; thAya che. "jevI karaNI tevI pAra UtaraNI', "vAve tevuM laNe' ane paraMtu mAtra ekathI ja kyAreya koI kArya thatuM nathI. te mATe dRSTAMta kare tevuM pAme'. A vAto ja satya che. jevI rIte jagatamAM paMDita, joIe to:murkha, daridra, zrImaMta, rogI, svarUpavAna ane kurUpa vagere je je eka jIva jyAre mokSa meLave che temAM pAMca samavAya che ja. 1. dekhAya che e sarva potapotAnA karmane lIdhe ja che. eka mAnA be sarva prathama karmane laIe to badhA karmone jIvathI alaga karyA. 2. dIkarA-eka mahelamAM mahAlato hoya bIjAne rojanuM khANuM paNa na karmane jIvathI alaga pADavA mATe kaThina puruSArthanI jarUra paDe ja che. maLatuM hoya. be vyakti baMne sarakhuM bhaNelA hoya, zakti paNa sarakhI 3. mokSa je samaye thAya che te jyAre samaya pAke tyAre thAya che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 Ama kALa e samayano paryAya ja che. 4. bhavI hoya te ja mokSanI AyuSya na hoya. Ama A baMne dRSTAMto dvArA khyAla Ave che ke sAdhanA karI zake kAraNa teno svabhAva tevo che mATe te tevI rIte koIpaNa kAryamAM eka samavAyanI pradhAnatA hoya to paNa anya karI zake che. 5. jIvano mokSa thavAno che te kevaLI bhagavAne paNa cAreya nyuna pramANamAM hAjara to hoya ja che. potAnA jJAnamAM joyeluM hatuM tethI ema kahI zakAya ke tenI niyati Ama koIpaNa kAryamAM pAMca samavAya rahelA hoya che ja te ja paNa te ja hatI. A rIte pAMceya samavAya sAthe ja rahe che. hakIkata che. samakitI hoya te e rIte ja mAne che. jyAre mithyAtvI evI ja rIte jyAre eka bIjAne vAvavAmAM Ave tyAre pAMceya ekAMtavAdathI vAtane gUMcavI nAMkhe che. koI game tevA dRSTAMto samavAya bhegA thAya pachI ja kArya thAya che jema ke 1. bIjane Ape paNa eka ja samavAyanI pradhAnatA kyAreya puravAra thatI nathI. vAvavAmAM Ave che teno svabhAva che ke temAMthI aMkura phUTe che. 2. bhagavAna mahAvIranI A bheTa-samanvayavAdanI jagatane saMgharSathI dUra paraMtu bIja vAvIe tyAre tene khAtara-pANI-rakSaNa vagere udyama rAkhI eka-bIjAnI najIka lAve che. AjanA viSama samayamAM duniyA karavo jarUrI che. 3. teno samaya thAya tyAre ja temAMthI aMkura phUTe, para paDatA yuddhonA ochAyA dUra karavAmAM samanvayavAda ghaNo mahattvano zAkhA nIkaLe, pAMdaDA ane phaLa-phUla Ave. 4. A badhuM karyA pachI bhAga bhajave che e ja jaina dharmanI mahAnatA che. * * * tenI niyati jo hoya to te bIja phUlI-phAlI vRkSa banI zake che. 5. uSA smRti, bhaktinagara sosAyaTI, rAjakoTa-360 002. paraMtu jo te phAlI-phUlI na zake to tenI pAchaLa karma raheluM che. tenuM phona : 0281-2222795. mobAIla : 098244 854101. mArga akasmAta : patra carcA vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? pU. sAdhu-sAdhvIzrIono cAturmAsa pUrNa thatA have vihAra AraMbhAyA che. zAsana devane prArthanA karIe ke koI pUjyazrIne mArga akasmAtano bhoga na banavuM paDe, paraMtu hamaNAM ja sAdhvIzrIonA akasmAtanA samAcAra maLyA !! julAI- 2009mAM A vize ame carcA zarU karI hatI ane e saMdarbhe AvelA ATha patro ame 'pra.jI. 'mAM pragaTa karelA. vihAranA saMjoga zarU thaI gayA hoI A navamo patra 'pra.jI.'nA vAcakanA kara kamaLamAM ciMtana ane maMthana mATe arpaNa karIe chIe. patralekhaka jena tattvanA abhyAsI ciMtaka ane jAgRta zrAvaka ane gujarAtI bhASAnA adhyApaka tema ja lekhaka che. (10). jaina dharma : dazA ane dizA julAI (2009) mAsano taMtrI lekha : 'vihAra : mArga akasmAta neTavarka dharAvatA ekAda vahivaTI kuzaLa sAdhu pAse zrImaMtoane AdhunikatA'-prAgaTya bAda janmelI carcAne Ape prasiddhi dhanavAnonA phona naMbaranI yAdI jIbhanA Terave hoya che. DAyarI to ApI te AvakArya abhigama che. jaina dharmamAM janadharma banavAnI kharI ja. "sAdhu to cAlatA bhalA"nuM vismaraNa eTalI hade ke kAyamI vyApaka ane sUkSma zakyatAo paDelI che. paMca-mahAvratanI saMparkanuM ekAda vaLagaNa to rAkhavuM ja paDe ane prasiddha paNa karAvavuM prastutatAnA baLe to mohanadAsa karamacaMda gAMdhI mahAtmA gAMdhI paDe. saMsArano tyAga kharo paNa vaLagaNa mukti nahi. sUkSma banyA. (gAMdhIjIe to agiyAra vratanI vAta karI che; te pharI kyAreka). ahaMkArane poSanArA, IcchA mujaba meLAvaDAo goThavI ApanArA jaina sAdhu paMcamahAvratadhArI hoya che. vartamAna samayamAM tapa-tyAganI ane e rIte "aho rUpam, aho dhvani'mAM rAcanArA utkRSTa avasthAe sahuthI vizeSa AdaranI sthitimAM hoya to jaina zrAvako-sAdhuo samagra dharma paraMparA ane tattvajJAnane lUNo lagADe sAdhu che. caMdrakAnta bakSI jevA nirIzvaravAdI-nAstika, bauddhika jaine che. sAdhu-sAdhvIno prabhAva ghaTe che eTale paryuSaNa jevuM mahAparva paNa jaina sAdhutAne ekavIsamI sadInI ajAyabI gaNAvela che. paNa tapasvIonA AMkaDAnI mahAjALa sivAya vizeSa upalabdhi mabalakha mUlyo che jaina sAdhumAM ane zrAvakomAM. niraMtara svAdhyAya, vagara samApta thaI jAya che. paryuSaNa parva sAcA arthamAM prAptiparva tapa, tyAga, avirata vidyAtapa, jaina sAdhunI anivArya oLakha kaI rIte bane ? darzanayAtrAno kArobAra dhamadhame che paNa aMtarayAtrA che. paNa Adhunika samayamAM zithilAcAra UDIne AMkhe vaLage evA sUnakAra paDI che. duniyAbharanA tIrthasthAno pharI-ghUmI vaLanAra che. ema thavAnA kAraNe sAdhuno prabhAva ghaTyo che. moMghIdATa zrAvakane aMtara tarapha vaLIne jovAnI phurasada nathI. AMkha baMdha karIne; cIjavastuo dhanavAna zrAvako pAse maMgAvanAra sAdhuonI saMkhyA bAhya jagata taraphathI dRSTi aMdaranI tarapha vALIne mAtra AtmaparIkSaNa, nAnI nathI. mobAIla dhArakanI bAjumAM UbhA rahIne vAta thAya che. sUkSma nirIkSaNa karIe to paNa AMzika vitarAgabhAva keLavAya. kSamatA saMsAranI lapa chUTatI nathI. moTI kaMpanInA pI.Ara.o. jevuM vyApaka mujaba siddha paNa thAya! "gurujI amAro aMtara nAda, amane Apo Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana AzIrvAda'nuM saraghasa AtmakalyANanI sIDInuM eka pagathiyuM paNa zeThAInA kAraNe hajI zramakArya mATe ApaNo samAja taiyAra nathI. na caDavA de. AvI kharcALa zobhAyAtrA ke varaghoDAnI AgaLa ane agara koI zrama kare to tenuM samAjamAM khAsa mAna, sthAna benDavAjA vagere hoya ja hoya. A vitarAga mArga nathI evI sIdhI nathI. koI jainabaMdhu rikSA calAvato hoya to tenI sAmAjika pratiSThA sAdI samaja dharAvanAra pa. pU. AcArya bhagavaMta ane zraddhAzIla khalAsa thaI jAya. upAzrayamAMthI mAnavarAhata yojanAnuM maphata zrAvaka-zrAvikAone dharmakriyAno dekhADo ane ghoMghATa pasaMda che. khAnArAne vAMdho nathI paNa koI jaina majUrI karato hoya ke varga-cArano paryuSaNa parvanA ATha divasa vastra-alaMkAronA pradarzana ane karmacArI (paTAvALo) hoya to tenA putra-putrIne paraNAvavAmAM matimUDhatAnA divaso banI jAya eTalI hade sahune nirAMta che. nevAnA pANI mobhe laI javA jeTalI takalIpha thAya! gAmaDAmAM jAheramAM kyAreka A bAbate Takora karavAno anubhava A lakhanArano vasatA jaino taraphanI sAdhuo, zrImaMtonI udAsInatAnA kAraNe evo che ke bIjI vAra koI vyAkhyAna mATe bolAve nahi! 'bhaluM ghaNAM sAmAjika prazno vikarALa svarUpa dhAraNa karI cUkyA che. thayuM bhAMgI jaMjALa!' ema mAnI zrI gopALane sukhe bhajavAnI bhAvanagara, surendranagara, pAlitANA, mahuvA, kaDI, kalola, majA to kAMI ora ja che! paNa jainakuLamAM janma lIdho che eTale pAlanapura, pATaNa jevA zaheromAM paNa jaina chokarIo paraNavA vizvadharma banavAnI kSamatA dharAvatA jaina dharmane jyAM jyAM lUNo taiyAra nathI. badhAne muMbaI, vaDodarA, amadAvAda javuM che. cha varSa lAgelo che tenA viSe vicAra karavo e kartavya che. dharmakArya che; pUrve A lakhanAre eka sarve karAvyo hato. te mujaba pAMtrIsathI ema samajAya che. cAlIsa varSanI vayanA grAma vistAra ke nAnA nagaramAM vasatA jaina jaina darzananA mahAna siddhAMtomAM jagatanI tamAma samasyAono yuvAno (AdheDonI saMkhyA coMkAvanArI che, AghAtajanaka che. ukela che. e arthamAM jainadarzana zAzvata mUlya dharAve che. globala vormiMga mAtra paraMparAgata kharcALa utsavo karavAthI nahi cAle. dharmakAryamAM ane AtaMkavAdathI trasta vizvane mATe paryAvaraNavAdI abhigama ane ujavaNImAM, pAraNAmAM paisAnuM mahattva ane saMpatti pradarzana tapanA ahiMsaka jaina jIvanazailI sadA-sarvadA prastuta che. aparigrahanuM vrata garIbI puNyane dhoI nAMkhe che. jaina dharmanI sAthe sAthe grAma vistAramAM jevA bhayAnaka dUSaNane nAthavAmAM ane saMpattinI yogya vaheMcaNI mATe vasavATa karatA jaina samAjanI paNa ciMtA jarUrI che. dharmakArya mATe upakAraka siddha thaI zake. suvidita che ke anekAntavAda vizvanI aneka vaparAtI virATa dhanarAzine zikSaNanA mArge vALavAnI jarUra che. viSamatAo, samasyAonA ukela mATe mArgadarzana pUravAra thaI zake. paNa mahAvIra jaina vidyAlaya jevI aneka saMsthAonI jarUra che. Arthika A siddhAMtonuM tApUrvaka AcaraNa jyAre zithIla bane tyAre ja carcA- rIte pachAta evA jJAtibaMdhunA tejasvI saMtAnane copaDA-noTabuka samIkSA-punarmulyAMkana thAya. dharma ane siddhAMtonI mahAnatA kaho ke ke skolarazipano ekAda TUkaDo pheMkI devAthI kAMI nahi vaLe. bahu sarvakAlInatA ochI thavAnI nathI paNa dharma-darzananA vartamAna samayanA nAno che ApaNo samAja. eka tarapha pArAvAra saMpattino samudra puraskartAonI zithIlatA vadhavAnA kAraNe temanI vAtanuM vajana paDatuM ghughave che ane bIjI tarapha peTano khADo pUravAnA phAMphA che evI nathI ane pariNAme lokajIvanane-samAjane je lAbha maLavo joIe te viSamatA-asamAnatAnI khAInA divasomAM dharmaguruonuM kartavya maLato nathI. paNa badalAya che. zikSaNanA navA tIrtho kyAre UbhA karIzuM? ! zaherIkaraNa, bhautikavAda ane TekanolojIgrasta sAdhutAe pacAsa-paMcotera-so varSa jUnAM jaina chAtrAlayo ke vidyAlayomAM gAmaDuM to sAva visAre pADI dIdhuM che. mahAna sAdhuonAM cAturmAsa bhaNI gayelAM ane samRddhinI choLomAM ramatAM dhanavAna zrAvakone mahAnagaromAM ja thAya che. gujarAtanA gAmaDAomAM Thera Thera kema zikSaNa kSetre virATa kAryo karavAnuM sUjhatuM nahi hoya? jaina cAturmAsa thatAM ja nathI. kacchanA aMtariyALa vistAromAM yuvaka saMgha-muMbaI beThAM-beThAM dara varSe eka sAmAjika-zaikSaNika ke aitihAsika mahattva dharAvatA tIrthasthAno sUnA paDyA che. doDhaso- sevAniSTha saMsthAne mAtabara sahAya karavA paryuSaNa parve dAnanI Tahela baso varSa jUnA derAsaro-upAzrayonI bhaviSyamAM koNa saMbhALa nAMkhe che. AvA kAryo karavAnuM bIjA koIne kema sUjhatuM nathI. kharcALa leze e prazna che. chatAM vagaDAmAM karoDonA kharce tIrthadhAmo bAMdhavAno utsavo, pAraNAmAM thatAM bephAma saMpatti pradarzano, raMgaberaMgI moha hajI chUTyo nathI. A paNa eka prakArano parigraha che. paNa nimaMtraNapatro, zobhAyAtrAo vagere vItarAgamArga nathI. he! koNa kahe? kone kahe? kyAM TakavuM ane kyAM aTakavuM-e bAbata suzrAvako! loko Aje paNa mahAvIrane yAda kare che; yugo sudhI samyaka sUjha ane vivekano abhAva che. dhana hajI paNa pArAvAra che yAda karaze kAraNa ke mahAvIre kadI ahaMkAra ane saMpattinA pradarzana jevI paNa upayoga ghaNI vakhata kumArge-kupAtre thAya che. grAmavistAramAM zobhAyAtrA kADhI nahatI. AtmamaMthana karIe. micchAmI dukkaDam. vasavATa karatA jJAtibaMdhuo rojagArI-AvakanA prazna khUba Arthika uDaoN. yogendra pArekhA kaTokaTI anubhave che. khAsa karIne gujarAtanA gAmaDAmAM vasatAM jI.ema.DI.sI. prerita ArTasa enDa komarsa kaoNleja, nakhatrANA-370615. jainonI sthiti khUba dayAjanaka che. paraMparAgata agAu bhogavelI ji. kaccha. M : 94279 03536, 9725274555. 13 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 zrI snAtra pUjAnAM rahasyo. ppa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. [muMbaInA prArthanA samAja caMdraprabhu jina maMdiramAM varSa 206 6 mAM pU. AcAryazrIe cAturmAsanI sthiratA daramiyAna uparanA viSaya upara 2 5 pravacano ApyAM hatAM. A pravacano sthAnika kebala upara prasArita thayA hatA, ane jijJAsuonI prazaMsA pAmyAM hatAM. dharmakriyA sAthe e kriyAno artha ane emAM rahelAM garbhita rahasyonuM jJAna bhakti karanArane thAya to e bhaktimAM anerA bhAva ane prANa sthAna pAme. pUjyazrI potAnI saraLa vANImAM A rahasyonuM udghATana kare che je hRdayasparzI che. 'prabuddhajIvana'nA jijJAsu vAcakane have pachI dara aMke pUjyazrInA be pravacano ahIM prApta thaze.] bhagavAnanA caraNamAM kamaLa dharazo, pachI prabhu tamane zuM Apaze?' jaina dharma AtmAno dharma che. jaina dharma pArasamaNi samAna che. jaina callaNA rANI ane dhanAzeThe AkAza tarapha hAtha joDIne kahyuM dharmano sparza je AtmAne thAya che te paramAtmA banI jAya che. ke, "prabhu amane saMsArasAgara tarI javAnA AzIrvAda Apaze !" AjakAla ApaNe paMDita vIravijayajI mahArAja racita "to pachI e AzIrvAda huM ja prApta kema na karuM?' mahAmaMgalakArI snAtrapUjAno svAdhyAya karIe chIe. pUjAnI racanA -ema kaheto sudAsa prabhunA caraNakamaLamAM zatadala kamaLa mUkavA karatAM pUrve A mahAna kavie potAnI dharma pratyenI zraddhA dRDha karI doDyo ane prabhunA AzIrvAda prApta karyA. che, ane potAnuM adhyayana zreSTha banAvyuM che. A pUjAsaMgrahanI bhagavAnanA caraNamAM natamastaka javAnuM che. bhagavAnanuM zaraNa racanA aneka mahApuruSonI kRpAthI thaI che. pUjAsaMgraha saunA hita jIvanamAM sukha Ape che, karmano kSaya Ape che, parama padanI najIka mATe che, saunA kalyANa mATe che, saunA bhalA mATe che. laI jAya che. snAtrapUjA prabhunI pAse laI jatuM bhAvamadhura gIta snAtrapUjAmAM bhagavAna jinezvara devanA janmakalyANakanuM pavitra che. ema samajI lo ke snAtrapUjA eTale bhaktirasanuM divyasaMgIta varNana che. A varNana je kare che, A varNana je sAMbhaLe che te saunuM che, saMskAra zIkhavatI pAThazALA che. snAtrapUjAnuM mAtra samUhamAM kalyANa thAya che. gAna karI javAnuM nathI, paraMtu pratyeka zabdamAMthI anaMta upakArI AjathI 2500 varSa pahelAMnI vAta che. zreNika mahArAjAnA paramAtmAnA jIvanano paricaya pAmavAnI koziza karavAnI che. bagIcAmAM zatadala kamaLa khIlyuM che. mosama vinA khIleluM zatadala (2) kamaLa joIne sudAsa mALI khUba AnaMda pAme che. AvuM suMdara zatadala jyAM sudhI hRdayamAM kaMI halacala na thAya tyAM sudhI kaMI na vaLe. kamaLa joIne mAlaNa sudAsane kahe che ke A kamaLa zreNika rAjAnA koI preraNA jarUra kare paNa sanmArge cAlavuM to ApaNe paDe. koInI caraNakamaLamAM mUko to tamane thoDAMka sonaiyA bheTamAM maLaze ane preraNA pAmIne bhakti karavA lAgyA ane tyAM ja aTakI gayA. sanmArge ApaNane khUba kAma Avaze. cAle ane bhakti kare tene paramAtmAnI kRpA maLe. tame bhakti karo sudAsa utsAhamAM AvI gayo. te kamaLa laIne doDyo. e samaye cho paNa sanmArge cAlo cho evuM nakkI nathI. zraddhAno dIpaka hRdayamAM rAjagRhInA zreSThI dhanAzeTha sAme maLyA. temaNe kamaLa joIne sudAsane pragaTAvavo joIe. kahyuM ke, tuM tAruM kamaLa mane Apa, huM tane so sonaiyA ApIza. jyAre sUrya AthamavAnI taiyArI hatI tyAre sUryae saune pUchayuM te ja samaye bAjumAMthI ratha pasAra thayo. temAM mahArANI ke, mArA gayA pachI ajavALuM phelAvaze koNa? tyAre eka nAnakaDA celuNAdevI beThA hatA. temaNe sudAsanA hAthamAM kamaLa joyuM ane dIpake kahyuM ke, he prabhu, e kAma huM karIza. kahyuM ke, sudAsa, kamaLa mane Apa. huM tane hajAra sonaiyA ApIza. hRdayamAM zraddhAno dIpaka pragaTa thAya tyAre Ama bane. dhannAzeThe dasa hajAra sonaiyA ApavAnI taiyArI batAvI, to eka UMcI ImAratanA 117mA mALe raheto pitA potAnA callaNA rANIe eka lAkha sonaiyA Apaze tema kahyuM. bALakane laIne bAlkanImAM jAya che. cha mahinAnA potAnA dIkarAne sudAsa mALI vimAsaNamAM paDyo. ene thayuM ke A loko eka hAthamAM uchALIne ramADe che. bALaka khilakhilATa hase che. tene kamaLa mATe ATalA badhA soneyA zA mATe Ape che? teNe A prazna bilakula Dara nathI. tene pitA para zraddhA che. e bALaka jANe che ke callaNA rANI ane dhanAzeThane karyo. tyAre calaNA rANIe kahyuM mAro pitA mane paDavA nahIM de. ke, ame A kamaLa Aje ja rAjagRhImAM padhArelA zramaNa bhagavAna cha mahinAnA bALane je zraddhA che pitA para, mahAvIranA caraNomAM mUkIzuM. e ja zraddhA he mAnava, rAkha tuM paramapitA para ! "oha!' sudAsanI vimAsaNa vadhI gaI. teNe pUchyuM ke, "tame tame tamArA hRdayamAM zraddhAno dIpaka pragaTAvyo ke nahIM te svayaMne Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana - 19 pUcho. zraddhAnI jyota jalAvo. bhagavAna che ne temaNe batAvelo paMtha mAro dharma che. tamAruM kAma thatuM nathI, kAmamAM vighna Ave che enuM kAraNa e dharmanA paMthe cAlatA svArthI bano. ekapaNa paLa cUkyA vinA che ke puNyano pano TUMko paDe che. dharmanI upAsanA karo. dharmanA paMthe cAlatA svArthI banatA na AvaDyuM jagatamAM eka paNa dharma evo nathI ke jyAM saMpUrNa tattvadarzana to samajI lo ke tame ghaNuM badhuM cUkI gayA cho. hoya. jainadharmamAM saMpUrNa tattvadarzana prApta che. jagatanA dharmo AtmA jinezvara bhagavAna svayaM taryA ane emanA pade pade je cAlyA te che ke nahIM, AtmA nitya che ke nahIM, AtmA mukti prApta kare che ke paNa taryA. nahIM tenI hajI mathAmaNa kare che tyAre jainadharma ema mAne che ke bhagavAnanI pUjA karI, bhagavAnanuM stavana gAyuM eTalA mAtrathI AtmA che, AtmA zAzvata che ane AtmA mukti paNa pAme che. evA bhramamAM na raho ke ApaNuM kAma thaI gayuM. navamA raiveyakamAM je jIva rAga ane dveSa choDe che tenuM saMsAra paribhramaNa pUrNa thAya pahoMcelo AtmA mAtra poNAcAra miniTanuM AyuSya vadhAre pAmyo che. te mukti pAme che. je jIva mAyAnI ghaTamALamAM phasAya che teno hota to te mokSamAM pahoMcI gayo hota. kSaNa keTalI kImatI che ane saMsAramAM rajhaLapATa cAlu rahe che. je jIva bhavI che, je jIva samakatI dharma keTalo mahAna che ane ApaNAmAM keTalI ALasa che te satya che tene mokSamAM javAno adhikAra che. je jIva mokSamAM jAya te pArakhavA koziza karo. amArA bhagavAna che. samyakatvanI prApti mATe manuSya bhava jevo pUrvajo mahAna che te barAbara paraMtu mAtra eTaluM yAda karIne saMtoSa bIjo koI avatAra nathI. AjathI nakkI karo ke jinezvara mArA pAmI javAthI kema cAlaze? ApaNe paNa te paMthe cAlIe to? (kramaza:) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dikSA jAnI. 76 mI paryuSaNa vyAkhyAmALAnA zeSa vyAkhyAna ahIM prastuta che. vyAkhyAna-12 vyAkhyAna-13 satya dharmAya' vize bhAgyeza jhA jaina dharma ke anuSThAnoM meM chIpA huA rahasyamaya vijJAna' jagatamAM satya pAyAnuM tattva che. gujarAtIono satya sAthe nikaTano vize yativarya DaoN. vasaMta vijayajI mahArAja saMbaMdha che. mahAtmA gAMdhIjIe potAnI AtmakathAne satyanA prayogo nAma jaina dharma e yoga ane dhyAnano mArga che. A mArge AgaLa vadhIe to ApyuM hatuM. svAmI dayAnaMda sarasvatIe "satyArtha prakAza' nAmanuM pustaka ja sAcA jaina kahevAIe. ApaNe prabhucaraNanI bhakti puNya raLavA mATe lakhyuM hatuM. dakSiNa AphrikAnA netA nelsana maMDelAne jemAMthI preraNA maLI karIe chIe. te mATe jaina maMdiramAM paNa jaIe chIe. gharamAM bhAvathI hatI te satyAgraha zabda paNa gAMdhIjIe Apyo hato. IzAvAsya upaniSadanA nAmasmaraNa karIne paNa bhakti karI zakAya che. to pachI jaina maMdiramAM zA mATe 15mA zlokamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke satya upara haraNanA mukhanuM javuM? evo prazna jAge. jaina maMdirano zIlAnyAsa karatI veLAe mUrti AvaraNa che. te satyanA sUryane ughADo. jethI ame tene joI zakIe. satyanI besADavAnI jagyAmAM nIce tAMbAno pAIpa nAMkhavAmAM Ave che. tAMbu e AsapAsa ja jIvana che. satya mATe ja laDAI che. adAlatamAM paNa jubAnI IlekaTrIka kaMDakTara che. prabhunI pratimA pAIpanA uparanA bhAgamAM besADavAmAM ApatA pUrve huM satya ja bolIza evA sogaMda khAvA paDe che. satyanA be Ave che. A mUrtinI barAbara upara zikhara hoya che. te tAMbAnA pAIpamAMthI prakAra laukika satya ane AdhyAtmika satya e che. satya eka ja che paNa pRthvInI urjA mUrtimAM praveze che. zikhara upara sonuM, pittaLa ke tAMbAno kaLaza vidvAno tene alaga alaga rIte rajU kare che. dharmanuM AcaraNa ja satya bhaNI besADavAmAM Ave che te AkAza, vAyutattva ane agnitattva (sUrya)mAMthI laI jAya che. mAhitI taMtrajJAnanA jamAnAmAM eTalI badhI mAhitI maLe che elImenTala enarjI kheMcIne aMdara choDe che. A tattvothI IlekaTrIka ane ke sAcuM zuM che te samajavAnuM muzkela bane che. taMdurastI jaLavAI rahe evo megneTIka zakti Ave che. mUrtinA sparza samaye IlekaTronanA kaNone lIdhe sAbu ane pUrNa puruSa thavAya evuM kApaDa-e jAherakhabara samajAtI nathI. urjA pedA thAya che. sUryanA aMzane kAraNe temAM garamI hoya che. tethI vAyaramena jaina dharmamAM anekAMtavAdano siddhAMta che. tene samajavAthI menejamenTanA abhyAsamAM kAma karatI veLAe zaoNkathI bacavA hAthamAM "glojha' pahere che. te prakAre madada maLe che. gulAba suMdara che evuM kahevA vanaspatizAstrajJa cAle nahIM. te AMgaLI mATe caMdana "glojhanuM kAma kare che ane garamInuM zamana kare che. mAtra bhakta ke kavi ja kahI zake. koI bAbatanuM satya samajavA mATe tene badhI pUjA karavA mATe ApaNe TacalI AMgaLInI bAjunI AMgaLIno upayoga bAjuethI tapAsavuM paDe. satyanI zodha AcaraNa dvArA karavI joIe. satyanI karIe chIe. A AMgaLInuM halana-calana svataMtrapaNe thaI zakatuM nathI. arthAt upAsanA karanAre satata sAvadhAna rahevuM paDe che. satyanA paMthe cAlanAramAM magarUrI tene halAvIe tyAre AsapAsanI AMgaLIo paNa hAle che. A AMgaLI Ave che. maNibaMdha ane tyAMthI magaja sAthe joDAyelI hoya che. tethI pUjAmAM ApaNe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 magaja sAthe sAmela thaIe chIe. nava aMga pUjAmAM paNa vijJAna che. tenI tattvajJAna che. tene zabdomAM varNavI zakAya nahIM. mAtra tenI anubhUti karI pUjAthI jamInamAMthI mUrtimAM AvelA IlekaTrona sAthe ApaNe saMparkamAM zakAya. pApa ane rAganuM visarjana karIe to AtmA arihaMta banavAnI AvIe chIe. jaina maMdiramAM zikhara paranI dhajAnuM kapaDuM rezamanuM baneluM dizAmAM AgaLa vadhaze. ApaNe paramAtmA banI zakIe chIe. tenA mATe hoya che. rezamanA kApaDane hAthathI be IMca upara pakaDI rAkhIe to romaroma AtmAe bahAra taraphanI bArI baMdha karIne ApaNI aMdara jovuM joIe. UbhA thaI jAya che. te dhajA havAmAM laherAya tyAre kharAba urjAne upara pheMkI ApaNe zarIranI IcchAonA gulAma banavuM na joIe. tenA badale AtmAno de che. tethI jaina maMdira pavitra rahe che. jaina maMdiramAM jaIe eTale ApaNA gulAma zarIra bane e mATe prayatna karavo joIe. paryuSaNa pUrA thAya pachI manamAMthI kharAba vicAra nAza pAme che. sAmAyikano artha samabhAvamAM lIna ApaNe svataMtra thaI gayA ane have pArTImAM mojamajA karavI e yogya nathI. thavuM. stuti ane stavana karavAthI puNya vadhe che. dhyAna ane sAdhanA jIvananuM manane bhautika sukho mANavAnI ghaNI lAlasA hoya che. Izvarabhakti ke dhyAna lakSya che. bhagavAna kAusagga mudrAmAM bese che te rIte ApaNe pAMca miniTa zAMtithI mATe besavAmAM asuvidhA thAya che. te vRtti upara kAbU meLavavA mATe manane beThA chIe? evo prazna potAne puchavo joIe. saMyamamAM rAkhavAnI Teva pADavI joIe. AtmAnuM bhojana jJAna che. mIThA vyAkhyAna-14 (namaka)mAM rahetI kIDIne sAkaranA gaLyA svAdano anubhava hoto nathI. 'TaoNlsaToyathI gAMdhI : abhinava dharmayAtrA' vize prakAza na. zAha tenI jIbha parathI namakano svAda dUra thAya pachI ja sAkaranI mIThAza te mANI raziyAnA mahAna lekhaka TaoNlsaToye AdarelI abhinava dharmayAtrA mahAtmA zake. ApaNe bhautika sukhomAM ramamANa chIe. tyAM sudhI jJAna ane bhaktinI gAMdhIjIe AgaLa dhapAvI hatI. TaoNlsaToya jhAra rAjAnA umarAvanA putra mIThAzanA AnaMdano anubhava thavo muzkela che. AtmA ane zarIra ApaNA hatA paraMtu temaNe AdarzI khAtara sAmAnya nAgarikanI jema jIvana jIvavAnuM che evuM ApaNe mAnIe chIe. te baMne alaga che. eka divasa AtmA zarIra pasaMda karyuM hatuM. te prakAre mohanadAsa gAMdhI paNa berisTara hatA. temanA pitA choDIne jato raheze e hakIkata samajI levAnI jarUra che. divAna hatA. teo sukhasuvidhAmAM jIvatA hatA. Ama chatAM temaNe satya vyAkhyAna- 16 ane ahiMsAnA siddhAMto khAtara sAduM jIvana pasaMda karyuM hatuM. TaoNlsaToya 'kSamApanAnuM hArda' vize pAzrI kumArapALa desAI ane gAMdhIjI potAnA uchera-kuLane vaTIne navI duniyAne lAyaka thayA hatA. jaina dharmanuM dvAra kSamA nAmanI cAvIthI khule che. zrImad rAjacaMdra kahyuM che bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna buddha rAjavI parivAramAM janmyA hatA. ke kSamA mokSanuM dvAra che. "kSa'no artha gAMTha ane 'mA'no artha choDavI evo paraMtu teoe sukhasagavaDo choDIne AdhyAtmanA mArge jaIne takalIphovALI thAya che. mANasane potAnI bhUla sAmAnya ane bIjAnI bhUla asAmAnya jIMdagI pasaMda karI hatI. amerikAmAM paNa gulAmInI prathA nAbuda karavA lAge che. yuddha jItavA karatAM manane jItanAra mahAna che. eTaluM ja nahIM paraMtu mATe gorAo sAme gorA laDyA hatA. yuddhathI zAMti sthapAtI nathI e vAta jaina darzana karI che. kSamAnA bhAvathI maitrI svAtaMtra prApti pachI karAMcIthI prakAzita thatAM 'pAkistAna TAImsa' lakhyuM jAge che. mana pRthvI jevuM hovuM joIe. pRthvIne game eTalI lAto mArIe hatuM ke agAu ame ghaNIvAra gAMdhIjInI TIkA karI hatI. Ama chatAM eka ke khADo khodIe te ApaNane mApha kare che. sAmI vyakti ApaNA upara gusse bAbate Azvasta chIe ke upakhaMDamAM eka vyakti evI che ke je sImAnI baMne thaI tenuM kAraNa ApaNA AgalA bhavanA karma che. kSamA ApavI ane kSamA bAjue vasatA lokonI ciMtA kare che. mahAtmA gAMdhI varSa-1910nA mAMgavI e baMne kAma muzkela che. ApaNane je kSaNe samajAya ke bhUla thaI che arasAmAM dakSiNa AphrikAmAM laData calAvatA hatA tyAre TaoNlsaToyanA jIvananA te kSaNe ja kSamA mAMgavI joIe. kSamA mAMgyA sivAya gaLethI ghUMka paNa utAravuM aMtima mahinAo hatA. temaNe gAMdhIjIne patra lakhyo hato. TaoNlsaToya na joIe. vartamAna samayamAM kSamA mAMgavAnI rItanuM jANe rAyatuM thaI gayuM lakhyuM hatuM ke tame je kAma karI rahyA cho te kAma mAtra dakSiNa AphrikA mATe che. arthAt temAM aupacArikatA AvI che. je mana, vacana ane kAyAthI nathI. te AkhA vizva mATe saMdeza samAna che. tame je kAma karo cho te aMge pratikramaNa kare che te pApa karato nathI. zrApa Ape tene AzIrvAda Apo. je meM raziyAmAM lakhyuM che. tame vadhu mAhitI Apo to huM yuropamAM paNa te buruM Icche tenuM tame kalyANa Iccho e ja bhagavAna mahAvIrano upadeza che. vize lakhI zakuM chuM. tethI tamArI laDatane baLa maLaze. jagatanA koI dezanA mahAvIra kahe che ke tArA manamAM maitrIbhAva che to ja tuM zramaNa che. sAmI rASTrapitAe laghumatI mATe jAna gumAvyo hoya evuM mAtra bhAratamAM ja vyaktinA manamAM maitrIbhAva jAgRta karato nathI to tuM zramaNa nathI. kSamA banyuM che. itihAsamAM navamI sapTembarano divasa viziSTa mahattva dharAve che. mAMgavA ane ApavA ahaMkAranuM visarjana karavuM jarUrI che. kSamAthI doSanI navamI sapTembara 2001nA divase amerikAnA grIna TAvara para AtaMkavAdI humalo tIvratA ghaTe che. krodha samudra jevo bahero che ane Aga jevo utAvaLo che. thayo hato. navamI sapTembara 1893nA divase zikAgomAM maLelI sarva dharmasabhAmAM krodhI vyakti AkhA parivArane bALe che. krodha premano nAza kare che. mAsakSamaNa svAmI vivekAnaMde etihAsika vyaktavya ApyuM hatuM. TaoNlsaToye potAnA aMtima karavuM ke uchAmaNI bolavI saraLa che paNa sAcA manathI kSamA mAMgavI muzkela divasomAM navamI sapTembare, 1960nA divase gAMdhIjIne patra lakhyo hato. che. ukaLatA pANImAM pratibiMba jovuM muzkela che tema krodhIta vyakti potAnA vyAkhyAna-15 doSa joI zakatI nathI. kSamA e amRta, snehasarjaka, maitrI, svabhAva, tAraka, samayasAra' vize pU. saMtaziromaNi 108 AcArya zrI saMskRti, kamaLa, nigraha ane samatA che. jyAre krodha e viSa, dveSasarjaka, vidyAsAgarajI mahArAjanA suziSyA bA. bra. suzIlAdIdI verabhAva, mAraka, vikRta, vigraha ane viSamatA che. AcArya kundakundAcArya racita "samayasAra' graMthamAM jaina dharmanuM gahana * * * Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 2 1 Agama mahotsava ane jaina sAhitya jJAnasatra-7 pArasadhAma ghATakoparamAM saMpanna thayuM guNavaMta baravALiyA bhagavAna mahAvIranA upadeza graMtho "Agama' upara ciMtana, manana ghATakoparanA rAjamArga para darekanA caherA para eka vismaya hatuM ane saMzodhana dvArA prApta satya ane tathyanI anubhUti karanAra jaina dharma graMtha Agama rUpe oLakhAya ane e dharmagraMtha prati bahumAna pUjya gurudeva zrI namramuni ma.sA. prerita aDhAra divasano Agama bhAva keLavavA A zobhAyAtrA nIkaLI hatI. A vAta pahelIvAra mahotsava ghATakopara pArasadhAma khAte yojAyo. teo jANI rahyA hatA. hajAronI jana medanImAM jaina AgamamAM saurASTra kesarI prANaguru Agama batrIzInA punaH prakAzana rahela alabhya satyane pratisAda karatI Agama mahotsavanI kaDIrUpa aMtargata Agama vAcanA, Agama zobhAyAtrA, Agamano lokArpaNa zobhAyAtrA muMbaI vAsIo mATe avismaraNIya rahI hatI. samAroha tathA polIsa pareDa grAunDamAM jJAnapUjana rAkhavAmAM Agama para DroIga, Agama kvITsa ane Agama projekTa Avela. kompiTIzana yojavAmAM Avela. pUjya gurudeve dararoja traNa kalAka Agama vAcanA dvArA AgamanI tA. 13mI Dise. 2010nA A aDhAra divasanA mahotsavanA samajaNa ApI hatI ane zrutajJAnano mahimA samajAvyo hato. purNAhUti samAroha ghATakoparanA vizALa polIsa pareDa grAunDamAM Agama zobhAyAtrAmAM bhagavAna mahAvIre 2500 varSa pahelAM hajAronA jana maherAmaNa vacce ujavavAmAM Avela. jagatanA sarva jIvonA kalyANa arthe Apela upadeza graMtho "Agama' pUjya gurudeva namramuni ma.sA.nA Agama paranA ciMtanasabhara pratye ahobhAvanuM prAgaTya karAvatA hatA. - pravacana dvArA kAryakrama zarU thayo tyAra pachI vidhisara jJAnapUjana doDha dilomITara lAMbI zobhAyAtrAmAM 50 karatAM vadhu sAdhu- karAvavAmAM Avela. sAdhvIjIo, 20,000 thI vadhu mAnava maherAmaNe bhavyatAno abhUta rIte zaNagArela hAthaNI ane hAthI A kAryakramanuM anubhava karela. AkarSaNa banI gayela. zaNagArelI 32 kAra ane 32 opana TraksamAM bhagavAna hastI ratnanI rAjAzAhI aMbADImAM Indra, IndrANInuM 32 mahAvIrano saMdeza ApatA sloTasa RjuvAlikA nadI...jyAM Agamo sAthe benDa vAjA ane rAjavI ThAThabharyuM Agamana salAmI paramAtmAne kevaLajJAna prApta thayuM hatuM. Agama graMthastha karatAM ApI eka eka Agamane arpaNa karatI hasti ane bhAvathI jhIlatA AcArya devardhigaNi kSamAzramaNa ane anya AcAryo, zrI upAsaka mahAsatIjIo...Agamane ahobhAva sAthe mastaka para dhAraNa karI dazAMga sUtra, maMgalakuMbha, kamalAsana para Agama, zamavasaraNa nRtya dvArA AgamanA vadhAmaNA karatI luka enDa larnanI 32 dIdIo bhagavAna mahAvIranI dRSTimAM zrIrAma ane zrIkRSNamAM sarasvatInI (luka enDa larna jaina pAThazALAnI 32 jJAnadAtAo) eka sAthe suMdara pratikRti ahaMma parivAranA yuvaka-yuvatIo, luka enDa larnanA 32 AgamonuM bhAvathI vimocana karatAM 32 dAtAo paramAtmAne bALako, ArmI, nevI ane eraphorsanA DresamAM bALako vI.AI.pI. kevaLajJAna prApti sthAna RjuvAlikAnI pratikRtithI zobhita sTeja mahemAno sAphAmA, be prakAranA benDa. sTrITa ple sTIka voksa, bIga paranA saurASTra kesarI prANagurunA kaTa-AuTa pAse dAtAoe pAIpara benDa, kacchI ghoDIDAnsa, adbhuta rIte zaNagArela, Agama AvIne Agama arpaNa karela. graMtha, ahobhAva sAthe mastaka para dhAraNa karela baheno, luka enDa "Agamano udbhava' nATikAnI ahama ane luka enDa larnanA larnanA (jaina pAThazALA)nA bALakonA peranTasa, bhAMgaDA, DAnsa, bALakoe suMdara rajuAta karI hatI. yuvaka-yuvatIo dvArA bhagavAna arham pareDa ane vizALa saMkhyAmAM Agama premI bhAI-baheno ane mahAvIranA siddhAMta ane vijJAna uparanI jhalaka ane 'tripadI' nRtya bALako A Agama zobhAyAtrA...jJAnayAtrAnuM AkarSaNa hatuM. e prekSakone maMtramugdha karI dIdhAM hatA. beTarI-rImoTathI cAlatA mInI helikopTaramAMthI pavitra vizvanI hara eka vyakti AgamathI paricita thAya ane bhagavAna padArthonI varSAnA vadhAmaNA Agama graMtho para thayA ane A Agama mahAvIranI satyavANInA prabhAvathI vizvazAMti sthapAya e lakSa sAthe yAtrAno zubhAraMbha thayo hato. www.jainaagam.ong vebasAiTa loMca karavAmAM Avela. AgamanI pahecAna ane jAgRti arthe Ayojita bhavya ane yuvAno ane bALakomAM bhagavAna mahAvIra vize jANavAnI AkarSaka Agama jJAna yAtrA ghATakoparanA rAjamArga parathI pasAra jijJAsA ane jAgRti thAya. vizvanI dareka lAIbrerImAM Agama graMthane thaI rahI hatI tyAre sau Azcarya cakita thaI jatA hatA ane sonA sthAna maLe e zubhabhAva sAthe AgamanA IMglIza anuvAdane mastaka ahobhAvathI jhUkI jatA hatA. prakAzita karavAnI pU. gurudevanI bhAvanAne upasthita samudAye harSathI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2. prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 vadhAvI lIdhI hatI. karyo hato. maMgalapAThe vAyu maMDaLane divyatAthI sabhara karyuM ane Agama jJAnasatranA saMyojaka guNavaMtabhAI baravALiyAe seMTaranI mahotsavanI purNAhUti thaI. vividha lakSI pravRttio ane jJAnasatranI pUrvabhUmikA kahI ane jaina sAhitya jJAnasatra-7 jJAnasatranA pramukha ane satrapramukhono paricaya Apyo hato. aham spIricyuMala senTara saMcAlita saurASTra kesarI prANaguru udghATana pravacanamAM DaoN. kumArapALa desAIe "jaina dharmanI nUtana jaina philosophikala enDa liTararI risarca senTara Ayojita kSitijo ane paDakAra" e viSaya para pravacana Apela. DaoN. baLavaMta uvasaggahara sAdhanA TrasTa-pArasadhAma, ghATakopara prerita jena jAnIe 'pU. vIra vijayajInuM jaina sAhityamAM yogadAna" e viSaya sAhitya jJAnasatra-7nuM Ayojana budhavAra, tA. para pravacana Apela. 8-12-2010nA ane guruvAra, tA. 9-12-2010nA roja Agama viSaya para pUjya zrI namramuni ma.sA. tathA pU. DaoN. savAre 10-00 thI 12-00 ane baporanA 2-30 thI tarulatAbAI ma.sa.jI.e mananIya vAto kahI. pa-00nA samaye ghATakopara pUrvanA tilaka roDa sthita pArasadhAmamAM Do. jitendra zAhe Agama AtmasudhAraNAno amUlya dastAveja pU. zAsana arUNodaya munizrI namramuni ma. sAhebanA pAvana viSaya para potAnA abhyAsapUrNa maMtavyo raju karI samApana karela. sAnidhyamAM ane gujarAtI sAhityanA labdha pratiSThita sarjaka padmazrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe "caturvidha saMghane joDatI majabuta DaoN. kumArapALabhAI desAInA pramukhasthAne sAnaMda saMpanna thayuM hatuM. sAMkaLarUpa kaDI samaNazreNI dharma pracAraka ke suvratI samAjanI aneka rIte virala ane viziSTa evA A jJAnasatramAM (1) AvazyakatA viSaya para sAdhu-saMtonI samAcAra-vihAranI jinAgama-Atma sudhAraNAno amUlya dastAveja (2) caturvidha saMghane AvazyakatA sAthe vikaTatA ane sAMprata yugamAM jaina dharma pracAranI joDatI majabUta sAMkaLarUpa kaDI-samaNa zreNI, suvatI samudAya ke AvazyakatAnA saMdarbhe ciMtanasabhara vaktavya sAthe samApana karyuM dharma pracArakanI AvazyakatA, svarUpa ane niyamo ane (3) jaina hatuM. zALAnA bALako mATenA Adarza abhyAsakramanI rUparekhA. e traNa Do. bipIna dozIe "jainazALAnA bALakonA abhyAsakramanI viSayo para yojavAmAM AvI hatI. jenA satra pramukha tarIke anukrame Adarza rUparekhA' viSaya para samApana pravacana veLAe pote jaina (1) DaoN. jitendrabhAI zAha (2) DaoN. dhanavaMtabhAI zAha ane (3) pAThazALAmAM bhaNatAM tenA rasaprada saMsmaraNo raju karI ane DaoN. bipinabhAI dozI upasthita rahyA hatA. abhyAsakramamAM samAvavA jevA viziSTa muddAonuM vizleSaNa karyuM jinAgama-Atma sudhAraNAno amUlya dastAveja-e viSaya hatuM. paranI prathama beThakamAM (1) pU. DaoN. tarulattAbAI mahAsatIjI (2) potAnI kalama dvArA jaina zAsananI suMdara sevA karanArA jaina DaoN. abhayabhAI dozI (3) DaoN. rasikabhAI mahetA (4) DaoN. zekharacaMdra patrakAro (1) maNIlAla gAlA (janmabhUmi) (2) madhurIbena mahetA jaina (5) DaoN. pravINabhAI zAha (6) DaoN. kokilAbena zAha (7) (dazAzrImALI) (3) saMdhyAbena zAha (jhAlAvADa sthA. jaina patrikA) taralAbena dozI (8) DaoN. javAharabhAI zAha (9) DaoN. ketakIbena (4) ramezabhAI saMghavI (jAgRti saMdeza) (5) pratimAbena badANI zAha (10) DaoN. dhanavaMtIbahena modI (11) DaoN. nalinIbena zAha (prANapuSpa) ane (6) rucitA zAha (janmabhUmi)nuM A jJAnasatramAM (12) DaoN. rekhAbena gosalIyA (13) DaoN. ratanabena chADavA (14) viziSTa abhivAdana karavAmAM AvyuM hatuM. phAlyunIbena jhaverI (15) pArulabena gAMdhI (16) ramezabhAI gAMdhI A jJAnasatranI tamAma beThakonuM saMcAlana zrI yogezabhAI ane (17) jayazrIbena dozIe potAnuM peparsa prastuta karyA hatA. bAvIzIe khUba suMdara rIte karyuM hatuM. jJAnasatranA saMyojaka zrI "caturvidha' saMghane joDatA majabUta sAMkaLarUpa kaDI zramaNa zreNI guNavaMtabhAI baravALIyAe AbhAravidhi karyA bAda divasanA A suvratI samudAya ke dharma pracArakanI AvazyakatA svarUpa ane niyamo'- aitihAsika jJAnasatranI samApti jAhera thaI hatI. e viSaya paranI bIjI beThakamAM (1) DaoN. razmibhAI jhaverI (2) DaoN. A jJAnasatramAM baMne divase baporanI ane sAMjanI sAdharmika utpalAbena modI ane (3) jazavaMtabhAI zAhe potAno nibaMdha bhakti rakhAI hatI. dareka vidvAnone puraskArathI navAjavAmAM AvyA rajU karyo hato. hatA. A jJAnasatrane yazasvI, yAdagAra ane avismaraNIya banAvavA jaina zALAnA bALako mATenA Adarza abhyAsakramanI rUparekhA'- mATe jJAnasatra Ayojana samitinA sabhyo sarvazrI guNavaMtabhAI e viSaya paranI trIjI beThakamAM (1) cImanalAla kalAdhara (2) DaoN. baravALIyA, pravINabhAI pArekha, yogezabhAI bAvIzI, DaoN. reNukAbena poravAla (3) DaoN. chAyAbena zAha (4) sejalabena zAha rasikabhAI mahetA, surezabhAI paMcamiyA, prakAzabhAI zAha ane (5) DaoN. ramaNIkabhAI pArekha (6) DaoN. bInAbena gAMdhI (7) DaoN. pradIpabhAI zAhe bhAre jahemata uThAvI hatI. rekhAbena vorA (8) kizorabhAI bATavIyA (9) razmibena saMghavI 601, smita, upAzraya lena, ghATakopara ane (10) narendrabhAI dozIe potAno zodhapatra (nibaMdha) prastuta gunvant.barvalia. @gmail.com Mo.: 9820215542 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 2 3 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 24 | DaoN. kumArapALa desAI [jIvananI AsapAsanAM paribaLo sarjakanI manosRSTinuM ghaDatara kare che. sarjaka je parivezanI vacce jIvato hoya che, e parivezano prabhAva enA sAhitya-sarjana para daSTigocara thAya che. gujarAtI sAhityamAM mUlyaniSTha sAhityasarjana karanAra ane jiMdAdilIbharyuM jIvana jIvanAra | 'jayabhikhu' nA sarjaka jIvanamAM zivapurInA vAtAvaraNano prabhAva jovA maLe che ane e vize vicArIe A covIsamA prakaraNamAM mAMgalya daSTinuM bIjA gvAliyara zaheranI pAse AvelA zivapurInA ghanaghora jaMgalonI rahevAne badale kazAyanI paravA karyA vinA jhajhUmavAnI eka tAkAta vacce jaina gurukuLamAM abhyAsa karatA vidyArthI jayabhikhkhae pedA thaI ane AthI ja potAnA gurukuLanA smaraNone yAda karIne gujarAtathI khUba dUra hovA chatAM gujarAtI sAhityanuM vAMcana satata 'hiMmate ma' pustakanI prastAvanAmAM jayabhikhkhuM noMdhe cheH cAlu rAkhyuM. A gurukuLamAM dharma ane darzananAM pustako sulabha hatAM; "eka paThANa, eka vANiyo. ame baMne chAnA chAnA ghaNuM pharatA. paraMtu gujarAtI sAhityanAM pustako ati durlabha hatAM. vidyArthI ame sAthe pravAsa kheDelo. be-cAra vAra khAnagImAM baMdUka phoDavAnA jayabhikhkhanA manamAM potAnI bhASA ane sAhitya mATe UMDo prema lahAvA lIdhelA. eka vakhate niyAmakonI najara cUkavI ghora rAte, hato ane kyAreka e ekalA A jaMgalomAM TahelavA nIkaLatA, gADha jaMgalamAM, jaLAzayanA tIre, vAgha-mahArAjAnA darzane paNa tyAre kavi khabaradAranI e paMktio gaNagaNAvatA hatAH gayelA. javAMmardanA vAcakone "jagata'no paricaya navo nathI. 'guNavaMtI gujarAta amArI guNavaMtI gujarAta, pezAvara ne laMDIkotala sAthe ghUmavAnAM svapna paNa sevelAM.' namIe namIe mAta! amArI guNavaMtI gujarAta.' A saMdarbhamAM gujarAtI bALasAhityanA lekhaka vayovRddha zrI ane A paMkti bolatI vakhate emane potIkI bhomakA vasaMtalAla paramAre eka smaraNa noMdhyuM che. teo lakhe cheH gujarAtanuM smaraNa thatuM. vIMchIyAnI zerI, boTAdanuM pAdara, 'zivapurInA AzramamAM eka vAra vihAra karatA-karatA AvelA sAyAlanI lAlajI bhagatanI jagAane varasoDAnA sAbaramatIne cAra jaina sAdhuoe rAtre rokANa karyuM hatuM. "sAdhu to calatA bhalA' kAMThe AvelAM kotaro yAda AvatAM. A smaraNa AMkhamAM jhaLajhaLiyAM e nyAye bIje divase savAre A sAdhu-mahArAjone sAme gAma lAvI detuM; paraMtu emano dosta khAna zAhajharIna potAnA A mitrane javAnuM hatuM. vacce zivapurInuM gADha jaMgala AvatuM hatuM. sAdhuone hiMmata Apato ane kaheto ke cheka pezAvarathI ritedArone choDIne mUkavA janArA mANasoe jaMgalamAMthI pasAra thaIne sAme gAma ahIM Avyo che, chatAM e gamanA bojane bhUlI zake che to jayabhikhkhuM javAnI nA pADI, kAraNa ke A jaMgala e gvAliyaranA rAjAonuM kema emanA dilanA bojane bhUlI zakatA nathI? vaLI jayabhikhkhanA zikArasthaLa hatuM. emAM vAgha ane bIjAM hiMsaka prANIonI ghaNI pitarAI bhAI zrI ratilAla desAI gurukuLamAM emanI sAthe ja bIka rahetI hatI. Akhare koI javA taiyAra na thayuM, tyAre jayabhikhkha abhyAsa karatA hatA. emanAthI vayamAM paNa moTA hatA eTale javA mATe taiyAra thayA. emanA sAthIoe kahyuM ke jaMgalamAM vAghano vaDIlabaMdhunI chatrachAyA maLI hatI. jo ke jayabhikhunI AMkhane sagA- moTo bhaya che; paraMtu e vAta gaNakAryA vagara jayabhikhkhuM sAdhuvahAlAnuM smaraNa bhInI karatI nahotI; paraMtu prakRtinI yAda emane mahArAjo sAthe nIkaLyA. AgaLa teo cAle ane emanI pAchaLa bhIMjavatI hatI. emAMya chelle chelle varasoDAmAM hatA, tyAre pAchaLa cAreya sAdhu-mahArAjo cAlatA hatA. zivapurInA jaMgalanI jayabhikhkhane e dharatI sAthe bhAre heta baMdhAI gayuM hatuM. adhavacce pahaMcyA haze, tyAM vAghanI garjanA saMbhaLAI. sAdhuomAM zivapurInA jaMgalomAM AvatA gurukuLanI UMcA, kadAvara ane eka prakArano bhaya vyApI gayo, tyAre jayabhikhkhae emane izArAthI hiMmatalAja cokIdAra khAna zAhajharIna sAthe dostI thaI. eka jaNAvyuM ke saheje DaryA vagara cUpacApa mArI pAchaLa cAlyA Avo. vANiyAnI ane eka paThANanI A dostI atyaMta virala hatI; paraMtu thoDAMka DagalAM AgaLa gayA haze, tyAre vAgha emanI sAme Avato A dosta sAthe rahevAthI eka judI ja tAkAtano anubhava thayo. dekhAyo. sAdhuo to dhrujavA lAgyA, tyAre emane dilAso ApIne bALapaNamAM DaratA, gabharAtA, vahemo dharAvatA jayabhikhkhamAMthI jayabhikhkhae vAgha bhagADavAnI je yuktio zIkhyA hatA tenA dvArA A vidyArthIkALamAMthI bhIrutA alopa thaI gaI. koIthIye nahIM garjanA jevo avAja kADhyo. A sAMbhaLI vAghane ema lAgyuM ke DaravAnuM eka khamIra jAgrata thayuM. anyAya sAme mUMge moMe besI sAmethI bIjo vAgha Ave che eTale e tyAMthI phaMTAIne dUra jato Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 rahyo ane jayabhikhkhuM ane sAdhuo nirvibe sAmA gAmamAM pahoMcyA. mAMgalyadarzI banI. tapa, tyAga karatA sAdhuo, jJAnopAsanA karatA sAdhuone mUkIne jayabhikhkha e ja rastethI AzramamAM pAchA AvI paMDito, zAstrAbhyAsa karatA vidyArthIo ane potAnI cokIdArInuM gayA.' kArya pUrI ImAnadArIthI bajAvatA khAna zAhajharIna jevA nekadila A saMdarbhamAM vasaMtalAla paramAra kahe che ke, "jayabhikhkhuM jaMgalI InsAna maLyA hatA. A vAtAvaraNe jayabhikhkhamAM mAMgalya dRSTi prANIonI khAsiyato ane emanI bolInA acchA jANakAra hatA. jagADI je emanA samagra sAhityamAM pratibiMbita thatI rahI. AthI vAghanI garjanA jevo avAja kADhavAnI yukti te sthAnika zikArIo emanA 1931mAM lakhAyelA "maMgala jIvanakathA' pustakamAM 23 pAsethI zIkhyA hatA. AvI yukti zikArakathAonA aMgreja lekhaka varSano A yuvAna potAnI kalamane mokaLA mane viharavA de che. jIma korbeTa ane dakSiNa bhAratanA zikArI kenela enDarsana paNa "dharmajIvana' e pustikA jainAcArya zrI vijayadharmasUrIzvarajI ajamAvatA hatA. bhAratIya zikArI zrI nidhi siddhAlaMkAra to mahArAjanI hatI, paraMtu emAM jayabhikhkha pAse emanA mArmika potAnA thelAmAM zaMkha rAkhatA ane e vagADIne vAghanI garjanAo jIvanaprasaMgo nahotA. jIvanakathAnI jhINI mAMgaNI karI zake evI jevo avAja kADhIne vAghane bhagADatA hatA.' vigato ane ghaTanAono abhAva hato. AthI mAtra eka arNarUpe e noMdhavuM joIe ke zrI vasaMtalAla paramAre zikArakathAonAM A pustikA racI hatI; paraMtu 1931mAM "maMgala jIvanakathA' lakhe aneka pustakonuM vAMcana karyuM che temaja gujarAtI bALasAhityamAM che, tyAre yuvAna jayabhikhkha pAse AgavI zailI che, gujarAtI bhASA zikArakathAo AlekhIne mahattvanuM pradAna paNa karyuM che. paranuM prabhutva che ane varNana karavAnI viziSTa sUjha paNa jovA maLe Ama dilojAna dosta khAna zAhajharIna sAthe jayabhikhkhuM eka che. zrI maMgalavijayajI mahArAja mahesANA jillAnA lIMca gAmamAM judI ja duniyAmAM viharavA lAgyA. emanA cittamAM navI navI janmyA hatA te vigatane lakSamAM rAkhIne garavI gujarAtanA kalpanAo UbharAvA lAgI ane bIjI bAju gurukuLanA jaina yazogAnathI kRtino pravAhI zailImAM chaTAdAra prAraMbha karyo. teo sAdhuonAM tapa-tyAgamaya jIvana ane UMDA jJAna pratye AkarSAyA gujarAtanI vicitratAne upasAvatA lakhe cheH lAgyA. A AkarSaNa eTaluM badhuM prabaLa banyuM ke jayabhikhkhae "e ja kavi khabaradAranI rasabharI kavitAnI mAnItI rasavaMtI 1927mAM emanuM paheluM pustaka "dharmajIvana' lakhyuM. jemAM gujarAta ane AjanI potAnA navakusuma jevA komaLa bALakonI zivapurInA gurukuLanA preraka zAstravizArada jainAcArya zrI sAme kurabAnIothI zoryavaMtI banelI "gujarAta' ane Aje vijayadharmasUrizvarajInuM dasa pAnAnuM saMkSipta jIvanacaritra lakhyuM. samayadharmanI hAkala paDatAM aneka moMghA putronI kurabAnI ApanAra gurukuLanA A vAtAvaraNamAM vidyArthI jayabhikhkhanuM jIvanadarzana paNa e ja gujarAta ke jenA khoLAmAM jenA saMtAnoe talavAranA ghaDAvA lAgyuM. ramaNIya prakRtinA AnaMdabharyA anubhavanI khelo paNa khelyA che-hajAro vilAso paNa bhogavyA che, ane jenA sAthosAtha uttama dharmapuruSonA satsaMge vidyArthI jayabhikhkhanA keTalAMka bALako nirakSara bhaTTAcAryo paNa thayAM che, jyAre keTalAMka jIvanamAM pAvana ane mahekanI vasaMtanuM sarjana karyuM. e jaina to vidyAnA kSetramAM advitIya kAryo karyA che; keTalAMke jara, jamIna gurukuLamAM rahIne vidyArthIone zAstrAbhyAsa karAvavAno athAga ane jorune mATe mAthAM paNa melyA che ane keTalAMke teno tRNavat puruSArtha karanArA sAdhujanonA ucca jIvana ane emanA UMDA jJAnane tyAga paNa dIdho che, keTalAMka vilAsomAM lapaTAyA paNa che ane joIne dhanyatA anubhavatA hatA. dhIre dhIre jaina sAdhujIvanano mahimA keTalAMka zreSThatAe paNa pahoMcyA che. AvI vicitrasvarUpI gujarAtanA emane samajAvA lAgyo ane vicAra karavA lAgyA ke A sAdhuo eka tyAgI ane vidvAna mahAjananI A rekhAmAM jIvanakathA che." kevuM AtmakalyANa ane jagatakalyANa sAdhe che! emanI pAse jJAnano ahIM vAtAvaraNane upasAvavAnI jayabhikhkhanI AgavI khAsiyata kevo UMDo prakAza che ane prakAzane kevI sarasa rIte cotarapha verI jovA maLe che. e pachInA emanA sAhityasarjanamAM chaTAdAra bhASA rahyA che! ane enA dvArA vAtAvaraNa UbhuM karavAnI kuzaLatA jovA maLe che, dharmajIvana' kRti bhikSu sAyalAkaranA upanAmathI lakhI hatI. enAM bIja ahIM jovA maLe che. e jamAnAmAM sAdhujanonAM e pachI cAreka varSa bAda I. sa. 1931mAM 42 pRSThanI nAnakaDI caritrono prAraMbha vizeSaNonI bharamArathI thato hato ane eka jIvanakathA lakhI. e jIvanakathAnuM nAma rAkhyuM "maMgala jIvanakathA' pachI eka moTAM-moTAM vizeSaNo ApIne sAdhupuruSanuM nAma ane A "maMgala jIvanakathA'mAM AcAryazrI vijayadharmasUrIzvarajInA ApavAmAM AvatuM hatuM. ziSya pravartakazrI maMgalavijayajI mahArAjanuM jIvana AlekhyuM. sarjana ahIM jayabhikhkhae caritrano judI ja rIte prAraMbha karyo ane e jayabhikhkhane copAsa pavitra, jJAnamaya ane maMgalatApUrNa rIte jaina sAdhuonA caritra AlekhanamAM eka navo cIlo pADyo. vAtAvaraNa maLyuM ane ene kAraNe emanI jIvanadRSTi paNa lIMca gAmanA dharmiSTha mahetA kuTuMbamAM bhagavAnadAsa mahetAne tyAM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 2 5 emanAM patnI aMbAdevInI kUkhe janmelA bALaka manasukhanI vAta enuM mukha jANe anaMta varSonI ciMtAothI karamAI na gayuM hoya kare che ane tyAre vi saM. 1933nA mAgazara mahinAmAM janmelA tevuM thaI gayuM hatuM. arere! je sukhano aMta du:khamAM che, te sukha manasukhanI vAta karatA pUrve mAgazara mahinAnuM thoDuM prakRti ane zAnuM? paristhitinuM varNana paNa Ape che. teo lakhe che: e pachI manasukha AcArya vijayadharmasurIzvarajI mahArAja pAse saMvata 1933nI sAla hatI. hemaMta Rtuno mAgazara mahino jaIne AjIvana brahmacaryavratanI pratijJA le che ane dhIre dhIre potAnuM pasAra thato hato. khetaromAM juvAranA choDo pAkI cUkyA hatA. jIvana vairAgyamaya banAvavA prayAsa kare che. zaMkhezvaranI najIka AvelA keTaleka ThekANe to vAvaNI paNa zarU thaI cUkI hatI. kheDUto khetaromAM samI gAmamAM jaIne potAnA guru samakSa potAnI dIkSA levAnI anilanI maMdamaMda laharImAM DolatA dANAthI bharelAM kUMDAo joIne IcchA pragaTa kare che, tyAre AcArya vijayadharmasUrIzvarajI emane pharI AnaMda pAmatA hatA. AvelA bhAtA upara bhaviSyanI mahelAto eka vakhata ghera jaI sagAM-snehIonI rajA levAnuM kahe che. manasukha ghaDatAM AnaMdathI paisA uDAvatA dukAnadAro potAnA dhIrelA paisA hatotsAha thaIne vijayadharmasUrine kahe che ke mArA snehIo ema bevaDA vyAje maLaze ema vicArIne malakAtA hatA. bALako paNa kaMI rajA Ape kharA? emanI pAse huM vadhu zuM kahI zakuM? ziyALAnI mIThI ThaMDImAM potAnA pATho bahu AnaMdapUrvaka yAda karatA vijayadharmasUrijIe hasate mukhe javAba vALyo ke, sAdhu thanAramAM hatA. rAtre UgatI cAMdanImAM sagaDInI AsapAsa badhAM ToLe vaLI ATalI zakti na hoya, to pachI sAdhu thaIne zuM karazo? tamAre potapotAnI kahANIo karatAM-koI duHkha raDatuM, koI sukha kathatuM hRdaya majabUta rAkhI snehIone samajAvIne temanI rajA meLavIne to koI parI ane apsarAnI vAto karatuM ema jANe sarvadezIya AvavuM joIe, nahIM to dIkSA nahIM maLe." kaoNnpharansa bharAtI. AvA suMdara mAsanI eka caMdramAvALI rAtrinA A rIte AcAryazrI manasukhanA khamIranI kasoTI kare che ane aMtima bhAge ApaNA jIvanakathAnA nAyaka mahAtmAno janma thayo.' aMte vakhata jatA manasukha munirAjazrI maMgalavijayajI bane che. A A rIte mahAtmAnA janmano mahimA varNavavA prayAsa kare che. pachI potAnA gurudeva pAse rahIne UMDo abhyAsa kare che ane pachI A "maMgala jIvanakathA'mAM lekhaka saMskRta, hindI, gujarAtI ane guru sAthe kAzI tarapha prayANa kare che. samaya jatAM teo graMtho ane aMgrejI kAvyapaMktione vaNI le che. emAM vairAgyazatakano zloka darzanono abhyAsa karI jJAna prApta kare che ane sAhitya ane ke koI mArmika subhASita maLe che. narasiMha mahetA, kalApI ke dharmopadezamAM potAnuM jIvana vyatIta kare che. judI judI dhArmika khabaradAranI sAthosAtha bAra vratanI pUjAnI paMktio paNa gUMthI saMsthAonI sthApanA kare che ane punaH kAzImAM jaIne zivapurImAM levAmAM AvI che. manasukhanA cittamAM satata e vicAra cAlato potAnI vidvatAthI aneka yuvAnone abhyAsa karAve che. hatuM ke zuM lagna e ja jIvananuM sAcuM sukha che? ane lagnanA cAreka A kRtimAM yuvAna lekhaka jayabhikhkhanI pravAhI zailI jovA maLe divasa bAda enA moTAbhAInuM avasAna thatAM manasukhanA hRdayamAM che, paNa sAthosAtha munirAja zrI maMgalavijayajInA jIvanamAM jhaMjhAvAta jAge che. sarjaka jayabhikhu A manomaMthananuM jhINuM anekavidha vaLAMkonuM teo rasaprada Alekhana kare che. AvA Urdhva nakazIkAma kare che ane sAthosAtha manasukhanA manamAM vAraMvAra jIvananuM Alekhana karatI vakhate lekhakanA hRdayano ullAsa emanA jAgatA praznone darzAve che. eNe smazAnamAM moTAbhAInuM suMdara kathanamAM satata abhivyakta thato rahe che. sAmAnya rIte sAdhu zarIra sarvabhakSI agnijavALAomAM svAhA thatuM joyuM ane sAthe puruSonA caritramAM jovA maLatI vizeSaNonI paraMparA ahIM nathI. ja enA manamAM vicAra UThyo: "zuM sAcuM sukha A che?' utsavo, mahotsavonI dhULa mAhitI nathI, AlekhanamAM kyAMya ahIM yuvAna lekhaka jayabhikhkhae moTAbhAInA lagnanA atizayokti nathI ane camatkAranI vAtothI to lekhaka so gAu ullAsasabhara vAtAvaraNanI ane enI sAme emanI aMtimakriyAnuM dUra rahyA che. A kRtie sarjakanI maMgalamaya dRSTinuM ghaDatara karyuM ane citra mUkIne satata eka prazna khaDo karyo che ane te e ke "sAcuM sukha sAthosAtha vAcakane enA pravAhamAM ghasaDI jAya evI vegavaMtI ane kyAM che ane e kevuM che?' parivartita thayelA vAtAvaraNano Alekha jogavaMtI zailIno anubhava karAvyo. ApatA yuvAna lekhaka jayabhikhkhuM lakhe cheH eka sarjakanI mAMgalya dRSTi kevI rIte ghaDAya che enuM bIja "maMgala thoDA samaya pahelAMnA AnaMdane badale atyAre gharamAM zokanI jIvanakathA' banI rahI. (kramaza:) gherI chAyA patharAyelI hatI. badhAnA mukho udAsa hatAM. pelI navoDhA * * * jenA hAtho para ane zarIra para suMdara AbhUSaNo zobhatAM hatAM 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, tenA zarIra para Aje eka paNa AbhUSaNa astitvamAM no'tuM. e amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. eka zyAmala vastrathI potAnA zarIrane vIMTALI khUNAmAM beThI hatI. mobAIla : 09824019925. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 jaina sAhitya gaurava graMtha-18: zrI prajJApanA sUtra DDaoN. pArvatI neNazI khIrANI (lekhikA kacchI vAgaDa samAjanA gRhiNI che. jaina tattvajJAnanA viSaya sAthe lADanuM vizvavidyAlayamAMthI ema.e.nI upAdhi prApta karI ane muMbaI yunivarsiTI dvArA Do. kalA zAhanA mArgadarzana heThaLa kavi RSabhadAsanI kRti 'jIvavicAra rAsa' upara zodha nibaMdha taiyAra karI pIeca.DI.nI DIgrI A vidUSI lekhikAe prApta karI che.) (1) graMthanuM nAma-zrI prajJApanA sUtra (II) aMgabAhya-aMgapraviSTane AdhAre anya bahuzruta zramaNo dvArA (2) graMthanA kartA-zrI zyAmAcArya racAyelA tadanusArI zrutajJAna aMgabAhya Agama kahevAya che. (3) graMthanI bhASA-ardhamAgadhI bhASA gaNadharo kevaLa 1 2 aMganI racanA kare che. paraMtu kAlAMtare (4) graMthano racanAkALa-vIra saMvata 335-376 AvazyakatA anusAra aMgabAhya AgamonI racanA 10 pUrvathI 14 (5) graMthano viSaya-sarvabhAvonI prajJApanA karavAmAM AvI che. pUrvajJAnanA jJAtA hoya evA sthavira bhagavaMto kare che. emanI bhAratIya sAhityamAM jaina sAhityanuM sthAna : racanAo avirodhI ane Agama tarIke mAnya gaNAya che. teo bhAratIya sAhityamAM jaina sAhityanuM eka viziSTa ane gauravapUrNa sUtra ane arthadRSTithI aMga sAhityanA pUrNajJAtA hoya che tethI sthAna che te mAtra akSaradehathI ja vizALa ane vyApaka nathI paraMtu teonI racanA avirodhI hoya che. temAM upAMga, mULa, cheda, Avazyaka jJAna-vijJAna, nyAyanIti, AcAra-vicAra, khagoLa-bhUgoLa, ane vyAkhyA sAhityano samAveza thAya che. dArzanikatAttvika, adhyAtma ane anubhUtino akSaya khajAno che. (2) Agametara sAhitya-Agama sivAyanA sAhityane jaina sAhitya bhAratIya sAhityane AdhyAtmika garimA tathA divya- Agametara sAhitya kahevAya che. Agama sAhityanA bhAva, rahasya bhavya jJAnanI tejasvItA pradAna karI che. samajavAnA jyAre kaThina paDavA lAgyA, bhaNavA-bhaNAvavAno jaina saMtonA sAttvika, tAttvika, mArmika, sAhajika ane zreSTha puruSArtha ocho thato gayo, vAMcavAno samaya ocho paDavA lAgyo, sAhitya sarjanoe samartha sAhityakArone paNa prabhAvita karyA che. paraMparAmAM bhulAvA lAgyA tyAre sAmAnya manuSyane e AgamanuM jaina sAhitya bhAratIya sAhityanuM avibhAjya aMga che. jJAna pIrasavA mATe emAMno ja eka ke adhika viSaya laI enA para jaina sAhitya-jaina sAhityanA mukhyatve be bheda pADI zakAya. prakaraNa, samAsa, purANa, kAvya kathA Adi aneka sAhityo racAyA Agama sAhitya ane Agametara sAhitya. te Agametara sAhitya che. tenI sUci atyaMta vizALa che. (1) Agama sAhitya-jaina paraMparAnA prAcInatama graMthone aMgabAhya jainAgama sAhityanuM eka mahattvanuM sUtra caturtha upAMga sAmAnya rIte Agama kahevAya che. "prajJApanA sUtra' nuM eka saMkSipta vivecana ahIM prastuta che. Agamano artha = mA upasarga ane m dhAtuthI Agama zabda prajJApanA sUtranI jhAMkhIbanyo che. mA = arthapUrNa ma = gatiprApta. jemAM arthapUrNa gati aMgabAhyamAM caturtha upAMganuM sthAna dharAvatuM prajJApanA sUtra, vIra thAya te Agama. athavA A = AtmA, gama = jJAna arthAt saMvata 335-376 vacce Arya zyAmAcArya dvArA ardhamAgadhI bhASAmAM AtmAnuM jJAna karAve te Agama. jaina dRSTie jeoe rAgadveSane racAyeluM che. jaina darzananA tAttvika padArthono saMkSipta vizvakoza manAtA jItI lIdhA che te jina tIrthakara ane sarvajJa che. teonuM tattvaciMtana, A sUtranI eka jhAMkhI ahIM prastuta che. upadeza ane vimalavANI Agama che. prajJApanA nAmakaraNaAgamanA mukhya be bheda che aMgapraviSTa ane aMgabAhya. Arya zyAmAcAryo AnuM sAmAnya nAma adhyayana ane vizeSa (I) aMgapraviSTa-zrI tIrthaMkara paramAtmA tIrthanI sthApanA kare che nAma prajJApanA ApyuM che. eno khulAso karatAM emaNe lakhyuM che ke te vakhate viziSTa prakAranI buddhinA dhaNI evA gaNadhara bhagavaMtone 'bhagavAna mahAvIre sarvabhAvonI prajJApanA karI che. e ja rIte huM prabhu 3panevA-vine va-dhu vA'rUpa bIjamaMtranI tripadI Ape che. e sarvabhAvonI prajJApanA karavAno chuM mATe AnuM nAma prajJApanA tripadInA AdhAre bIjabuddhinA dhAraka gaNadhara bhagavaMto te ja samaye sUtra che.' dvAdazAMga racanA kare che te aMgapraviSTa zru te kahevAya che. prajJApanA sUtranI nAma viSayaka vicAraNA karatA traNa mahattvanA AcArAMgAdi 12 aMgane dvAdazAMgI kahevAya che. hAla bAramAMthI muddA najara sAme Ave che. 11 aMga vidyamAna che. chelle dRSTivAda sUtra viccheda gayuM che. joke (1) A AgamanA prathama padanuM nAma prajJApanA hovAthI tenuM digaMbara paraMparA bArebAra aMgane viccheda gayelA mAne che. nAma prajJApanA sUtra che. IkA che - athANAya. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 27 (2) praznottaranA mAdhyamathI tattvanuM pratipAdana karavuM tene AcArya abhayadeve opapAtikane AcArAMganuM upAMga mAnyuM che. prajJApanA kahe che. AmAM praznottara zailI che mATe tenuM nAma prajJApanA AcArya malayagirie rAyaprazrIya sUtrakRtAMganuM upAMga mAnyuM che. sUtra che. paNa UMDANathI anuciMtana karatAM bAkInA aMga-upAMgono saMbaMdha (3) je rIte bhagavAna mahAvIre tattvabhAvonI prarUpaNA karI che siddha thato nathI. A krama pAchaLa e yuganI zuM paristhiti hatI e te ja rIte sarvabhAvonI prarUpaNA karI hovAthI tenuM nAma prajJApanA eka saMzodhanano viSaya che. jo ke opapAtika sUtra paraMparAthI che. tenuM prAkRta nAma pannavaNA che. svIkRta 12 upAMgazAstranA kramamAM prathama upAMgasUtra che. A A traNe rIte vicAratA prajJApanA nAma sArthaka, nirvikalpa ane upAMgasUtronA kramanA viSayamAM koIpaNa prakAre spaSTIkaraNa prApta nirvivAda che. thatuM nathI. tema chatAM A sUtranuM sthAna prathama kema che? Adhunika prajJApanAno artha-AcArya malladhArI hemacaMdrae eno artha karatAM ciMtakono mata che ke aupapAtikanuM prathama upAMga tarIkenuM sthAna lakhyuM che ke-"yathAvasthita nIvAivArthajJApanA prajJApanA' yathAavasthita ucita nathI kAraNake aitihAsika dRSTithI prajJApanAnuM sthAna prathama rUpathI jIvAdi padArthonuM jJAna karAvavAvALuM hovAthI tenuM nAma hovuM joIe. prajJApanAnA racayitA zyAmAcArya je mahAvIra prajJApanA che. nirvANanA 335mA varSamAM yugapradhAna AcArya pada para vibhUSita AcArya mallagiri anusAra-"praELa ni:zeSagutIrtha tIrthava /sIplena thayA hatA. e dRSTithI prajJApanA prathama upAMga hovuM joIe. paraMtu yathAvasthitanirUpaNa taikSaLana jJApane ziSyavRddhIvAropayanta nIvAnIvAya: prajJApanA jaina Agama sAhityanuM caturtha upAMga che evuM prajJApanA anayeti prjnyaapnaa|' TIkA patra-1 thI siddha thAya che. yaM vasamavAyArathastha vaturthomasyopAm arthAt jenA dvArA ziSyone jIva-ajIva Adi tattvonA tadustArthapratipAdinAtA' yathAvasthita svarUpanuM nirUpaNa karavAmAM Ave, je viziSTa nirUpaNa prajJApanAnA A racayitA zyAmAcAryano abhimata che ke emaNe kutIrthika praNetAo mATe asAdhya che te prajJApanA che. pra=viziSTa prajJApanAne dRSTivAdamAMthI lIdhuM che. emAM dRSTivAdano niSkarSa che. prakArathI jJApana eTale nirUpaNa karavuM. emaNe pote prajJApanAnI gAthA 3 mAM lakhyuM che keprajJApanA prakarSarUpe-aMtarbAhya-sarva prakAre bheda-prabhedathI jANavA mavamAM vitta suriyAM viphivAyabIsaTuM ! tene prajJApanA kahe che. jaha vaNiyaM bhagavayA ahamavi tada vnnissaami||3|| prajJApanA eTale bhagavAnanA upadezanI prarUpaNA. e upadezane paraMtu ApaNI pAse hAla dRSTivAda upalabdha nathI tethI spaSTa mULa AdhAra banAvIne A AgamanI racanA thaI che. rUpathI jANI na zakAya ke prajJApanAmAM pUrva sAhityamAMthI zuM zuM pra=prakarSathI, jJA=jANavuM, punA=padArtho arthAt jenA vaDe padArthonuM lIdhuM che. chatAM paNa e to nizcita ja che ke jJAnapravAda, AtmapravAda, prakarSa eTale viziSTa rIte jJAna thAya te prajJApanA. karmapravAdanI sAthe AnA vastu nirUpaNano meLa bese che. prajJApanA goMDalagaccha ziromaNi pU. zrI jayaMtamuni e pannavaNAno navIna ane digaMbara paraMparAno graMtha SakhaMDAgamano viSaya prAyaH samAna rIte artha karatAM lakhyuM che ke paUU[+q[=prajJa+varNA=prajJavarNA. prajJa che. AcArya vIrasene potAnI dhavalA TIkAmAM pakhaMDAgamano saMbaMdha puruSa eTale arihaMta bhagavaMto, varNa eTale akSaradyutaRtattvasamUha agrAyaNI pUrva sAthe joDyo che. tethI ApaNe paNa prajJApanAno eTale tIrthakaro dvArA vyakta thayeluM tattvajJAna. saMbaMdha agrAyaNI pUrva sAthe joDI zakIe chIe. Ama prajJApanA nAma arthasabhara che. paraMtu AcArya malayagirinA mate to prajJApanA samavAyAMganuM upAMga sUtra: ja upAMga che. samavAyAMgamAM je varNana che eno ja vistAra upAMganI vyAkhyA-upa+aMga=aMgasUtranA peTA vibhAgane upAMga prajJApanAmAM thayo che. tethI prajJApanA samavAyAMganuM upAMga che. kahevAya che. aMgasUtramAM AtmasvarUpanI sanmukha thavA mATenI yogya joke svayaM zAstrakAre eno saMbaMdha dRSTivAda sAthe batAvyo che. tethI pravRttionA prakAranI vidhi hoya che. jyAre upAMga sUtromAM eno saMbaMdha samavAyAMga karatA dRSTivAda sAthe vadhAre che ema mAnavuM aMgasUtramAM kahela AcAranI bhUmikAne jIvanamAM paripakva banAvI paDe. paNa dRSTivAdamAM mukhyarUpathI dRSTi (darzana)nuM ja varNana hatuM vikAsa karanAra mahApuruSonI carcAnuM varNana hoya che. aMgazAstra jyAre samavAyAMgamAM mukhyarUpathI jIva-ajIva Adi tattvonuM jaina darzanano pAyo che to upAMgasUtra enuM mALakhuM che. pratyeka nirUpaNa che. tethI prajJApanAne samavAyAMganuM upAMga mAnavAmAM koI aMgasUtranuM eka upAMga manAya che eTale upAMgasUtra paNa bAra che. paNa prakArano bAdha nathI. tethI tene cothuM upAMgasUtra mAnavuM vadhAre aMgonA racayitA gaNadhara che ane upAMganA racayitA vibhinna sthavira yogya che. samavAyAMga sUtranA bhAvo vadhAre spaSTa karavA dRSTivAdano bhagavaMto che. eTale aMga ane upAMgano paraspara ekabIjAthI saMbaMdha AdhAra lIdho hoya e zakya che. nathI to paNa AcAryoe pratyeka aMganuM eka upAMga mAnyuM che. prajJApanAnI mahattA ane vizeSatA-jaina Agama sAhityamAM je Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 sthAna paMcama aMgasUtra bhagavatInuM che te ja sthAna upAMga zAstromAM ane uttaro saMkalita che. A eka dravyAnuyogano graMtha che. chatAM prajJApanAnuM che. pAMcamA aMganuM nAma vyAkhyA prajJapti che ane enuM kyAMka gaNitAnuyoga tema ja prasaMgopAta itihAsa AdinA viSaya vizeSaNa bhagavatI che. prajJApanAne paNa bhagavatI vizeSaNa ApyuM paNa emAM samAyelA che. jIvAdi dravyonuM AmAM savistara varNana che. anya koI Agamane A vizeSaNa nathI ApyuM. hastapratomAM che. mULa pAThamAM pratyeka padane aMte "TUMvA mava' no pATha Ave prajJApanA sarvabhAvonI karAya che. jIva-ajIva, puNya-pApa, che je prajJApanAsUtranI vizeSatAno sUcaka che. praznottarane kAraNe Azrava, saMvara, baMdha nirjarA ane mokSa e bhAvo che. prajJApanA ene laghu bhagavatInA nAmathI paNa navAjavAmAM AvyuM che je enI sUtramAM jIva ane ajIvanI prajJApanA che. uparAMta AzravanI, mahattAnuM sUcaka che. koI koI ene dRSTivAda sUtranI 'laghutama baMdhanI, saMvara, nirjarA ane mokSanI prajJApanA che, sarva dravya, kSetra, AvRtti' paNa mAne che. kALa, bhAvarUpa badhA bhAvonI prarUpaNA paNa che. AnA sivAya prajJApanA upAMga hovA chatAM enA padono havAlo bhagavatI bIjo koI prajJApanIya padArtha nathI. jIva-ajIvamAM dravyanI, sUtramAM ApavAmAM Avyo che paNa prajJApanA sUtramAM koIpaNa sthApanAmAM kSetranI, sthiti padamAM kALanI ane vizeSa padomAM sUtrano havAlo ApavAmAM Avyo nathI. kAraNake temAM je je puNya, pApa saMkhyA, jJAnAdi paryAya, vyutkrAMti, ucchavAsa vigere viSayonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che temAM te viSayonuM saMpUrNa bhAvonI prajJApanA karAI che. prajJApanA vividha adhikArothI yukta kathana che, saMgopAMga varNana che tethI jaina darzananA tAttvika padArthono hovAne kAraNe citra che, zrataratna che, jJAnano gahana bhaMDAra che. saMkSipta ensAIklopIDiyA manAya che. samavAyAMga ane prajJApanAnI bhASA-A sUtranI bhASA ardhamAgadhI prAkRta che. jIvAbhigamamAM paNa A sUtrano havAlo che, je enI vizeSatAne pUravAra A eka devabhASA che. Adhunika vidvAnonA mata mujaba prajJApanAnI kare che. A sUtra vividha grUtaratnono khajAno che. bhASA para mahArASTrI prAkRtanI asara paDI che. racanA zailI-bhASA-prajJApanA sUtra upAMgasUtromAM sauthI moTuM anya bhASAmAM anuvAda-anuvAda yugamAM zAstroddhAraka AcArya sUtra che. A sUtramAM eka ja adhyayana che. e 36 prakaraNomAM vibhakta zrI amolakaRSi mahArAja sAhebe batrIsa Agamono anuvAda che. emAM 36 viSayono nirdeza che mATe enA 36 prakaraNa che. karyo eTale prajJApanAno hindI anuvAda thayo che. AtmArAmajI pratyeka prakaraNanA aMtamAM pratipAdya viSayanI sAthe pada zabda vyavahata mahArAjano paNa hiMdI anuvAda che. pUjya zrI ghAsIlAlajI mahArAje thayo che mATe prakaraNa padanA nAme oLakhAya che. AcArya malayagiri saMskRta-hindI-gujarAtI anuvAda sahita traNa bhASAmAM TIkA lakhI anusAra 'pavuM parAmarthadhAra: ta paryAyA:' tevI ahIM padano artha che. puNya vijayajIe paNa gujarAtI anuvAda karyo che. aMgrejI prakaraNa ane arvAdhikAra samajavo joIe. samagra graMthanI racanA bhAvAnuvAda paNa thayela che. janazruti anusAra jarmanI bhASAmAM praznottara rUpamAM che. prathamasUtrathI laIne ekyAsImA sUtra sudhI paNa anuvAdanI zakyatA che. paNa koI Thosa purAvA nathI maLyA. praznakartA ane uttarakartA koNa che enI koI sUcanA nathI. pachI prANa jinAgama samiti dvArA pU. lIlamabAI mahAsatIjI dvArA bAzImA sUtramAM zramaNa bhagavAna mahAvIra ane gaNadhara gautamano gujarAtImAM anuvAda thayo che. saMvAda che. tyAzIthI bANuM mA sUtra sudhI sAmAnya praznottara che. prajJApanAnA racanAkArano paricayatrANumA sUtramAM gaNadhara gautama ane bhagavAna mahAvIranA praznottara, prajJApanA sUtranA racayitA zyAmAcArya che. prajJApanA mULa sUtramAM tyArabAda corANumA sUtrathI laIne 147mA sUtra sudhI sAmAnya kyAMya enA racanAkArano nAmanirdeza nathI, paraMtu prAraMbhanI maMgala praznottara che. pachI dvitIya padamAM 148 thI 291 pada sudhI, tRtIya gAthAone AdhAre AcArya haribhadra ane malayagirie A racanA padamAM 225thI 275 pada sudhI ane 325, 330 thI 333 zyAmAcAryanI che ema ullekha karyo che. je kAlakAcArya tarIke paNa prasiddha sudhI temaja cothA padathI laIne bAkI badhA padonA sUtromAM guru hatA. gautama ane bhagavAna mahAvIranA praznottara che. Ama saMpUrNa graMtha paTTAvalinA AdhAre jJAta thAya che ke kAlakAcArya nAmanA traNa 7887 gAthA pramANa che. emAM kula 272 gAthAo che ane zeSa AcArya thaI gayA che. A traNa kAlakAcAryamAMthI "zyAmAcArya' bhAga gadya che. prAyaH padomAM 24 daMDakomAM jIvone vibhAjita karIne tarIke prathama kAlakAcArya prasiddha che. teo potAnA yuganA viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. mahAprabhAvaka AcArya hatA. je vIra nirvANa pachI 376mAM kALadharma prajJApanAnA samagra padono viSaya jaina siddhAntathI sammata che. pAmyA hatA. dvitIya kAlakAcArya gardabhillane naSTa karavAvALA zrI bhagavatI sUtramAM amuka sthaLe anya tIrthikono mata daIne pachI kAlakAcArya hatA. jemano samaya vIra nirvANathI 493 che. tRtIya svasiddhAMtanuM pratipAdana che. jyAre A sUtramAM anyamatanI kyAMya kAlakAcArya jemaNe saMvatsarI mahAparva paMcamInA sthAna para caturthInA carcA nathI. sarvatra prAyaH praznottara zailImAM svasiddhAMta viSayaka graMtho manAvavAnuM zarU karyuM emano samaya vIra nirvANathI 993 che. emAMthI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana 29 trIjA kAlakAcArya prajJApanAnA racayitA hovAno saMbhava nathI. hatI. temaja temaNe potAnA jJAna dvArA kaliyugamAM satyuga saryo kAraNake 993 sudhI to prajJApanAnI racanA thaI cUkI hatI. bAkInA hato. teo 10 pUrvadhara hatA mATe ja emanI racanA AgamarUpe be kAlakAcAryone keTalAka Adhunika vidvAno eka ja mAne che. DaoN. mAnya thaI che. umAkAMtano abhimata che ke jo banne kAlakAcAryane eka mAnavAmAM sUtrakAra Arya zyAmAcAryae sUtranA AraMbhamAM siddhone namaskAra Ave to agiyAramI pATe je zyAmAcAryano ullekha che te ane karIne trilokI guru bhagavAna mahAvIrane namaskAra karyA che. je gardabhilla chedaka-gardabhilla rAjAne naSTa karavAvALA-kolakAcArya nIcenI gAthAthI spaSTa thAya che. e baMne eka siddha thAya jyAre paTTAvalimAM emane alaga alaga vavAyanara-marajI ma simamavaMtikA tiviI gaNyA che. tyAM paNa ekanI tithi vi. saM. 376 ane bIjAnI tithi vaMminivaridratetnomuhaMmadIvIra IT? II vi. saM. 453 che. baMne vacce 77 varSanuM aMtara che. eTale emAMthI Ama sUtranI zarUAta maMgalAcaraNathI karI che. maMgala traNa jeNe racanA karI hoya te paNa eTaluM to nizcita ja che ke vikrama prakAranA che. saMvata pUrve thavAvALA kAlakAcArya ja prajJApanA sUtranA racayitA (1) AdimaMgala-zAstraracanAmAM koIpaNa jAtanuM vighna na Ave te mATe karavAnuM hoya che. AmAM prathama kAlakAcArya "zyAmAcArya' tarIke prasiddha che. mATe (2) madhyamaMgala-zAstranA arthanI sthiratA mATe karavAnuM hoya che. prajJApanAnA kartA tarIke emane mAnavA vadhAre yogya che. (3) aMtyamaMgala-ziSya-praziSyonI paraMparAno viccheda na thAya zyAma AcArya-no janma vIra nirvANa 280 (vi. pU. 190) mATe karavAnuM hoya che. nA thayo hato. 20 varSanI uMmare saMsArathI virakta thaIne dIkSA joke Agama svayaM maMgala svarUpa che tethI maMgalAcaraNa anivArya nathI lIdhI hatI. emanuM nAma zyAma hatuM. paraMtu vizuddhatama cAritranI chatAM racayitA potAnI namratA TakAvavA maMgalAcaraNa kare che. ArAdhanAthI teo atyaMta samujjavala paryAyanA dhaNI hatA jene prajJApanA sUtramAM prathama gAthAmAM AdimaMgala che. upayoga kAraNe vIra saM. 335nA emane yugapradhAnAcAryanA pada para padamAM he bhagavAna upayoga keTalA prakAranA che? vigere jJAnAtmaka vibhUSita karavAmAM AvyA. paraMparAnI dRSTithI AcArya zyAmanI pado dvArA madhyamaMgala ane chatrIsamAM samughAta padamAM chelle nigoda vyAkhyAtAnA rUpamAM atyaMta prasiddhi hatI. ekavAra mahAvideha siddhonA adhikArathI aMtyamaMgala karyuM che. kSetramAM sImaMdhara svAmInA samavasaraNamAM kendra mahArAje sUkSma anubaMdha catuSTaya-zAstranA prAraMbhamAM samasta bhavyajIvo tema nigodanI viziSTa vyAkhyA sAMbhaLI. pachI emaNe pUchyuM ke "he ja buddhimAnone zAstramAM pravRtta karavA mATe cAra anubaMdha-viSaya, bhagavAna! zuM bharatakSetramAM paNa nigoda saMbaMdhI A prakAranI vyAkhyA adhikArI, saMbaMdha ane prayojana avazya batAvavA joIe je karavAvALA koI zramaNa, AcArya, upAdhyAya che?' tyAre bhagavAna zarUAtanI bIjI-trIjI gAthA dvArA spaSTa thaI jAya che e pramANe sImaMdhare zyAmAcAryanuM nAma sUcavyuM. zakendra vRddha brAhmaNanuM rUpa A graMthano viSaya sarvabhAvonI prajJApanA karavAno che. adhikArI banAvIne AcArya pAse AvyA. AcAryanI parIkSA karavA mATe bhavya jIvo saMbaMdha-guruparvakramarUpa che. prayojana-vivakSita adhyayananA emaNe potAno hAtha emanI sAme dharyo. dIrdhAyu hastarekhAnA arthanuM parijJAna thavuM. temaja mokSa prApti adhyayananA arthanuM parijJAna AdhAre emaNe kahI dIdhuM ke tame mAnava nahIM zakendra cho. jethI saMtuSTa thavuM. temaja mokSa prApti. thayelA deve emane nigoda saMbaMdhI jANakArI ApavAnuM kahyuM. AcArya viSaya nirUpaNazyAme nigodanuM sUkSmAtisUkSma vivecana karIne zakendrane prabhAvita A eka tAttvika graMtha che. AmAM dravyAnuyoganA viSayonuM suMdara karI dIdhA. deva ApharIna pokAratA bolI uThyA ke meM jevuM vivecana nirUpaNa thayuM che. zarUAta ajIva-jIva dravyathI thaI che. nigodathI sImaMdhara svAmI pAse sAMbhaLyuM evuM tamArI pAse sAMbhaLavA maLyuM mAMDIne nirvANa sudhI pahoMcADanAra siddha jIvonuM paNa talasparzI che. deva potAnA AgamananA purAvA rUpe upAzrayano daravAjo prarUpaNa thayuM che. A sUtranuM eka ja adhyayana che paNa 36 pado dvArA pUrvamAMthI pazcimamAM karIne adRzya thaI jAya che. Indra AgamananI 36 viSayonuM sarvAgINa digdarzana thayuM che. aMte siddhanA zAzvata prastuta ghaTanAno ullekha prabhAvaka caritamAM kAlakasUri prabaMdhamAM sukhanuM varNana karIne samApti karavAmAM AvI che. AcArya kAlaka sAthe karavAmAM Avyo che. tema ja bhAratIya zAstrakAro jyAre potAnA viSayanuM zAstra race che vizeSAvazyakabhASaka, AvazyakacUrNi prabhUti graMthomAM AryarakSita tyAre te potAnA viSayanA nirUpaNanA aMtima uddeza tarIke prAyaH sAthe paNa A ghaTanA ApI che. mokSane ja mUke che. pachI bhale te viSaya artha, kAma, jyotiSa ke A ghaTanAthI khyAla Ave che ke teozrInI medhA atyaMta tIkSNa vaidyaka jevo Adhibhautika hoya ke tattvajJAna ane yoga jevo Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 AdhyAtmika dekhAto hoya. badhA ja mukhya mukhya viSayonA zAstronA zraddhAMjali : amArA-mukuMdabhAI gAMdhI prAraMbhamAM te te vidyAnA aMtima phaLa tarIke mokSano ja nideza | A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA parivAra jevA, utsAhI, hovAno ane te te zAstranA upasaMhAramAM paNa chevaTe te vidyAthI preraNAdAyaka, vicAraka ane sevAbhAvI dAnavIra temaja 'prabuddha mokSa siddha thayAnuM kathana AvavAnuM. Ama mokSa sarva tattvano sAra jIvana'nA jijJAsu vAcaka zrI mukuMdalAla vADIlAla gAMdhInA pavitra che. e mokSa eTale ja karmarahita siddha avasthA jenuM varNana ahIM AtmAe tA. 21mI DiseMbare dehatyAga karyo. aMtima padanA aMtima bhAge AlekhAyuM che. AkhuM pannavaNA | mukuMdabhAInA dehanuM 89nI uMmare vilIna thavuM e kALanI eka dhyAnapUrvaka vAMcavAthI aneka ratnonI prApti thAya che. aneka rahasyo prakriyA hatI, paraMtu jIvana bhara je dehAtIta guNothI emanuM jIvana udghATita thAya che. svAdhyAyano anokho lAbha maLe che. paNa badhA ujjavaLa banyuM hatuM e samAjane nitya preraNA ApatuM raheze. mATe e zakya nathI mATe ahIM enA 36 adhyayananI eka jhAMkhI | dehanI mAMdagIne emaNe AnaMdathI svIkArI hatI. hRdayamAM 14 rajU karavAmAM AvI che. sTenTa besADyA hatA. A hakIkatanuM eo trizalAmAtAnA 14 (zrI prajJApanA sUtrano zeSa bhAga AvatA aMke ). svapno, jaina dharmanA mokSagAmI 14 guNasthAno ane rAmanA14 jeThavA nivAsa, DaoN. AMbeDakara roDa, mATuMgA-kIMga sarkala, muMbaI-400019. varasanA vanavAsa tarIkenuM arthaghaTana karatA hatA. phona : 022-24011657. mo.: 9869787692 28 naveMbara 1922mAM gujarAtanA kapaDavaMja gAmamAM zvetAMbara mUrtipUjaka jaina parivAramAM janmelA mukuMdabhAIe aneka avasara vyavasAyamAM nokarI-vyApAra karyA, prabaLa puruSArtha karI muMbaI marIna lAInsa sthaLe 'royala kemisTa'mAM nokarI karI, ane pachI e kaMpanI pa. pU. munizrI 108 amoghakIrtijI munirAjanI ja kharIdI lIdhI, 1957nI sAlamAM muMbaInI bAbu pannAlAlamAM 30mI janma jayaMtI zALA zikSaNa pachI elphinsTana kaoNlejamAM vijJAna zAkhAmAM InTara| tA. 19 Disembara ravivAra sthaLa: yogInagara borIvalI (pa.). sudhIno abhyAsa karyo. 1942mAM svAtaMtra saMgrAmamAM joDAyA Ayojaka : bhAratavarSIya digaMbara jaina tIrthakSetra kamiTI eTale kaoNleja choDI. dAmpatya ane kuTuMba jIvana samRddha, mukundabhAI bhAratavarSIya di. jaina tIrthakSetra kamiTInA upakrame pa. pU. |kahetA ke "sukha jovuM hoya to Avaje mAre tyAM. pharIne pacAsa bAlayogI munizrI 108 amarakIrtijI tathA pa. pU. bAlayogI varSa huM nAno thaIza ne dAmpatya jIvanamAM sukhanA avanavA raMgo munizrI 108 amoghakIrti jano cAturmAsa praveza tInamUrti huM tamane batAvIza, ne tamo khuzakhuzAla. jANe A ja sAcuM podanapura borIvalI (pU.) khAte dhAmadhUmathI ujavavAmAM Avyo. jIvana. svargIya AnaMda." tyAra bAda munizrI amoghakIrtijI mahArAjano 30 mI janma jayaMti | A udAra dila mukuMdabhAIe kapaDavaMjamAM maMda buddhinA bALako mahotsava yogInagara derAsara borIvalI (pa.) khAte dhAmadhUmathI mATe zrI vI. esa. gAMdhI ceriTebala TrasTanA nAmathI, potAnA ja ujavavAmAM Avyo. A sAthe bhAratavarSIya di. jaina tIrthakSetra kamiTI rU. eka karoDanA dAnathI saMsthA zarU karI. temaja vatanamAM zAradA muMbaI vibhAganuM eka adhivezana paNa rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A skUlanI sthApanA karI. jIvananI aMtima paLa sudhI A saMsthA mATe prasaMge zrI pI. ke. jaina AI.pI.esa. mukhya atithI tarIke eo kAryarata rahyA. uparAMta samAja kalyANa ane Arthika dhArmika birAjamAna hatA. bhArata bharamAMthI atithi vizeSa tarIke di. pravRttiomAM zrI mukundabhAI sakriya rahyA ane tana-mana-dhanathI samAjanI viziSTa vyaktioe paNa hAjarI ApI hatI. potAnI sevA A pravRttine arpI. A pasaMge siddhacakra vidhAna tathA anya pUjAonuM Ayojana | bahuzruta ane jiMdAdila evA mukundabhAIe saMyukta samRddha karyuM hatuM. pa. pU. munizrIe abhiSeka karyA bAda maMgaLAcaraNa navakAra kuTuMbanuM nirmANa karyuM. kauTuMbika kSetre emanI A moTI siddhi che je maMtranI dhUna, pravacana, bALakono dhArmika nATaka vagereno progrAma, bhAvi peDhIne preraNA ApatI raheze. mahilA maMDaLano progrAma vagere raju karavAmAM AvyA hatA. pa. pU. A saMsthA dvArA yojAtI paryuSaNa vyAkhyAna mALAmAM teo munizrIne 30 zAstronI prato ApI vinayAMjali arpI hatI. varSothI niyamita padhAratA ane amane UmaMgathI, sAcA hRdayathI munizrInA pravacanamAM teoe temanA janmadina nimitte koI paNa protsAhita karatA. sapheda vastromAM sajja evA hAkoTo karatA| bheTa na svIkAratAM jIjJAsuone eka suMdara apIla karI hatI ke "jo |ane sadAya hasatA mukuMdabhAI have jovA nahi maLe ? A vicAra, Apane koI vyasana hoya to e vyasana choDavAnuM mane vacana Apo |ja amane vedanA jagatamAM laI jAya che. e A prasaMge suMdara bheTa gaNAze.' paramAtmA A uttama AtmAne parama zAMti arpo. puSpA caM. parIkha, Te. naM. : 238736 11 - muMbaI jena yuvaka saMgha parivAra) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 prabuddha jIvana | 3 1. zikSaNa ane saMzodhanakSetre sAmayikanuM mahattva nA DaoN. milanabena ema. laMgALiyA prastAvanA: enasAIklopIDIyA opha lAyabreriyanazIpa (1966) mujaba : AjhAdI pahelAnAM samayagALA daramiyAna vividha mahApuruSo "sAmayika eTale evuM prakAzana ke je eka viziSTa nAmanI dvArA prakAzita sAmayiko lokomAM krAMtinI jyotane prajjavalita aMtargata anizcita athavA niyamita samayAMtare anukramita saMkhyAmAM karatAM, paraMtu AjhAdI bAda A pramANa khUba ja ghaTavA pAmyuM hatuM. prakAzita thAya che. anya kramika prakAzano ke je A ja prakriyAmAM chellA dasa varSathI pharI sAmayikoe potAnuM sthAna zikSaNa ane prakAzita thatAM hoya che, te alaga che, tenuM prakAzana kAlAntare saMzodhananA kSetromAM majabUta karyuM che. Ama to badhAM ja kSetromAM nahIM paNa kramika hoya che." sAmayikonI zreSThatA barakarAra che. zikSaNa ane saMzodhanamAM sAmayikoH pahelAnA jamAnAmAM zikSaNa ane saMzodhana khUba ja muzkela lagabhaga 17mI sadInA aMta sudhI graMtho vicAronA pratyAyananA mukhya bAbata hatI paraMtu have to tame eka sAmayika kholo to tamane sAdhana hatA. jema jema saMzodhana vadhatuM gayuM tema tema graMtho mAhitImAM badhI jAtanI mAhitI maLI rahe che. Aje sAmayikamAM jhINAmAM pratyAyana mATe apUrNa jaNAvA lAgyA. vijJAnakSetre 1665mAM jhINI vigatono paNa samAveza karavAmAM Ave che ke jethI karIne aMgrejI sAmayika philosophIkala TrAnjhakzanano janma thayo tyArathI mAnavI potAnI jJAnapipAsA saMtoSI zake. Aje sAmayikanuM bajAra laIne Aja sudhI sAmayiko, mAhitI pratyAyananA mahattvanA strota vistaratuM jAya che. Aje evuM eka paNa kSetra nathI jyAM A sAmayika tarIke vikAsa pAmatA rahyA che. udAharaNa tarIke joIe to pahoMcyuM na hoya, tethI ja to kahevAya che ke.. saMzodhana, Arthika vikAsa, kemikala ebasTrekTa, vividha DAyajesTa, Magazines are super power in this age of Informa- pustakAlaya, uparAMta vividha viSayo upara prakAzita thatA sAmayiko tion.' vividha saMzodhanamAM madadarUpa thatA hoya che. AdimAnavI Adhunika mAnava sudhInI avasthAmAM pahoMcatA koIpaNa vidyAzAkhAmAM sAmayiko have eka sarvavyApI agatyanA sudhImAM manuSya jIvanamAM ane vAtAvaraNamAM aneka pheraphAro karyA mAhitIstrota tarIke svIkArAI gayA che. avirata cAlu rahetI che. avanavI zodhothI sadAya teNe jIvanane vadhu ne vadhu sagavaDabharyuM saMzodhana pravRttinA pariNAmonA pratyAyana mATe sAmayika ajoDa banAvavAno prayatna karyo che ane phaLasvarUpe satata navI sAdhana che. sAmAjika ane mAnavIya vidyAzAkhAomAM paNa TekanolojIno paNa vikAsa thato gayo che. saMzodhana e adhUrA sAmayiko e temanuM AgavuM sthAna prApta karyuM che. jema jema jJAnane pUrNa karavAno eka prayatna che ane sadIothI manuSya A saMzodhanono vyApa vadhato gayo che tema tema sAmayikonI saMkhyA prayatnomAM joDAyelo che. paNa vadhatI gaI che. saMzodhana pravRttinA pAyAmAM rahetuM hoI, satata saMzodhanamAM rata rahelA manuSya mATe e paNa jarUrI che ke adyatana mAhitI pratyAyananA mALakhAmAM anya mAdhyamonI te potAnA saMzodhananA kSetramAM thaI rahela parivartano ane pragatithI sarakhAmaNImAM sAmayikonuM sthAna noMdhapAtra rahe che. udAharaNa tarIke vAkepha rahe ane A kArya sAmayiko vinA zakya nathI. badalAtI joIe to saMzodhana, Arthika vikAsa, pustakAlaya, kemikala TekanolojIe sAmayikonI vyAkhyA paNa badalI nAMkhI che. mAhitI ebasTrekTa jevA anekavidha viSayanA sAmayikono upayoga saMzodhana visphoTano Ajano IlekaTronika yugamAM parivartita thaI cUkyo che, tyAre kSetre thato jovA maLe che. I-jarnalo (vijANukIya sAmayiko) e saMzodhananI eka agatyanI mAhitI visphoTa ane TekanolojInA pariNAme Aje I-jarnalano nipaja banI gaI che. khyAla paNa astitvamAM Avyo che. I- jarnalanI vyAkhyA nIlopharanA sAmayika eTale zuM?: zabdomAM joIe to.. sAmayiko e mAhitI prApti mATeno prAthamika srota che. te 'prinTa sAmayika je sIDI-romamAM prApta thAya che jemake eDonIsa, pustaka karatAM paNa vadhu cokkasa ane jhaDapI mAhitI pUrI pADe che. onalAIna rUpamAM DAyaloga athavA InTaraneTa kebIneTathI upayogamAM sAmayikomAM AvatI mAhitI e pustakamAM AvatI mAhitI karatAM levAya che." vadhu jhaDapI ane adyatana hoya che. je mAhitI sAmayikomAM prakAzita I-jarnala lavAjama bharIne athavA lavAjama vagara lAyasansa karAra thAya che te kyAreka pustakamAM AvatA ekAda varSa paNa nIkaLI jAya dvArA meLavI zakAya che. che. A ja kAraNe sAmayikonA aMkone baMdhAvavAmAM Ave che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 sAmayikonI agatyatA: | vibhAjIta thAya che. koIpaNa prakAranA graMthAlayomAM pustako ane sAmayiko khUba 3.1. mudrita svarUpa: ja mahattvapUrNa bhUmikA bhajave che. ghaNA graMthAlayomAM sAmayiko muddhita svarUpanA sAmayiko chapAyela sAmagrI rUpe hoya che. mATe alAyado khaMDa ke vibhAga rAkhavAmAM Ave che. tamAma prakAranA 3.2. bina mudrita svarUpa : graMthAlayomAM sAmayikone mAhitInA srota kahI zakAya. sAmayikomAM bina muddhita svarUpa sAmayikonuM bhautika svarUpa phlopI Diska, tAjetaranI ghaTanAonI adyatana vigato maLI zake che. sI.DI.roma, mAIkro-philma, oNDiyo-viDiyo Tepa, mAIkro phiza 1. viSaya vastu mujaba: vagere svarUpamAM hoya che. sAmAnya ane viziSTa. sAmAnya prakAranA sAmayikomAM paNa 4. IlekaTronika jarnalsa : vAcakavarga mujaba alaga alaga prakAra che. jema ke bALako mATe caMpaka, kaoNpyuTaranI zodha thayA bAda, InTaraneTanA mAdhyama dvArA jhagamaga, bulabula ItyAdi. mahilAo mATe strI, zrI ItyAdi. IlekaTronika svarUpe sAmayiko judA-judI veba-sAITa parathI paNa ramatagamata mATe sporTasa ItyAdi. sAmAnya jJAna mATe leTesTa phekTasa upalabdha thaI zake che te aMge graMthAlayonuM Arthika pAsuM paNa Ina janarala noleja, kompiTizana saksesa rivyu, pratiyogitA dhyAnamAM laIne AvA vividha prakAranA sAmayiko DAunaloDa darpaNa, pratiyogitA kiraNa ItyAdi. karI zakAya che. jyAre viziSTa prakAranA sAmayikonuM sarkyulezana maryAdita upasaMhAra : varganA vAcako puratuM ja simita rahela hoya che jethI tene hAusa Ama AjanA Adhunika yugamAM zikSaNa ane saMzodhana kSetre jarnalsa kahevAya che. yunivarsiTI nyUjha, AI.ela.e. nyUjha, sAmayiko khUba ja phaLadAyI nIvaDaze. sAmayika vibhAganI dareka sI.bI.AI.pI. nyUjha ityAdi. graMthAlayomAM alaga vyavasthA karavAmAM Ave te jarUrI che. sAmayiko 2. prakAzana samayanA AdhAre koI corI jaze athavA phATI jaze e bIke lokhaMDI tALAomAM keda sAmayiko tenA prakAzana mujaba aThavADika, pakhavADika, mAsika, na rAkhavA joIe kAraNa ke A sAmayiko potAno mokSa thAya dvimAsika, traimAsika, ardhavArSika, vArSika ema alaga alaga hoya che enI rAha joIne beThAM hoya che. ane darekano eka varSano eka bhAga volyuma gaNavAmAM Ave che. * * * 3. bhotika sAmagrInA AdhAre: graMthapAla, zaizava TrasTa, bhAvanagara-364001. sAmayiko tenI bhautika sAmagrInA AdhAre vaLI be svarUpe E-mail : mlangalia@yahooo.com/mmlangalia @ gmail.com vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke tA. 5-2-2011nA roja sAMjanA 5-00 kalAke mAravADI vidyAlaya saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA oDiTa thayelA hisAbo hAIskUla, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004 khAte maLaze zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. tA. 31-01-2011 thI tA.03-02-2011 sudhInA divasomAM baporanA (1) gata vArSika sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI. 3 thI 6 sudhImAM saMghanA navA kAryAlayamAM koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. koIne A sAmAnya sabhAmAM hisAbo aMge prazna pUchavAnI (2) gata varSa 2009-10nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA vRttAMta IcchA hoya to vArSika sAmAnya sabhAnA be divasa agAu lekhita mokalavA tathA DiTeDa thayelA hisAbo maMjUra karavA. teone vinaMtI. (3) sane 2010-11 nI sAla mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA je sabhyone DiTa karelA hisAbonI nakala joie to temanI lekhita padAdhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI nimaNuMka arajI maLatAM nakala mokalavAmAM Avaze. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva karavI. sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. (4) sane 2010-11 nI sAla mATe saMgha mATe oNDiTaranI nimaNUMka kAryAlayanuM navuM saranAmuM : nirubahena esa. zAha karavI. 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, DaoN. dhanavaMta TI. zAha 14mI khetavADI, A.B.C.TrAnsaporTanI maMtrIo (5) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. bAjumAM, muMbaI-400004. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 3 3 prabuddha jIvana nemajIno coka rUDaoN. kavina zAha (DaoN. kavina zAha bAravratadhArI zrAvaka, vidvAna prAdhyApaka, jaina sAhityanA saMzodhaka-saMpAdaka-lekhaka ane sAdhaka che.). jaina sAhityamAM nemanAtha bhagavAnanA jIvanane kendramAM rAkhIne eTale bhagavAnanuM uttama dravyathI sanmAna thAya che ema samajavAnuM vividha kAvya prakAro astitva dharAve che. emanAtha prabaMdha, neminAtha che. AvA saundaryamaya cokamAM prabhunI dezanAnuM zravaNa karIne rAsa-phAgu, nemikumAra dhamAla, dhavala-vivAhalo, nemanAtha bAramAsa, bhavyAtmAo virati dharmano svIkAra kare che. cokamAM vividha rIte nemi caritra mAlA, neminAtha rAsa-vasaMta-vilAsa, nemanAtha rAjimatI prasaMgocita zaNagAra karavAnI praNAlikA dhArmika ane sAmAjika snehavelI, nema rAjula navabhava, nemi vivAha, nemanAtha zIla rAsa, tahevAromAM nihALI zakAya che. vividha pUjA saMgrahamAM bhAvanAnA nemanAtha jhIlaNAM, chaMda, caMdrAulA, neminAtha vinalI navaraso, hamacaDI, laghugItamAM cokano saMdarbha prApta thAya che. ulaMbho, nemi paramAnaMda veli, neminAtha vasaMta phUlaDAM, nema rAjula "mArA nAthanI vadhAI bAje che. lekha, nemanAtha rAjimatI gIta, stavana, neminAtha catuSpAdikA, IMdrANI mila maMgala gAve, motIyana coka purAve che.' nemanAtha rAjimatI bAramAsa savaiyA, neminAtha zloko, lAvaNI, ahIM prabhu bhaktinA saMdarbhano ullekha thayo che. khyAla, vagere kAvyo racAyAM che. kAvya prakArono vividhatAnI sAthe mRtyulokanA mAnavIo to bhakti kare paNa svargamAM rahetI samRddhino paricaya thAya che. IMdrANI paNa prabhu bhaktimAM lIna banIne motInA coka purAvI nemajIno coka e kAvya prakAranI samRddhimAM pUraka bane che. cokanI maMgala gIta gAya che, eTale cokamAM prabhu guNa gAvAno saMdarbha mAhitI nIce mujaba che. mahattvano gaNAya che. coka eTale gAma ke nagarano mukhya mArga, cAra rastAvALI mukhya "coka' vizenI uparokta mAhitInI bhUmikA pachI "coka' jagA-sthaLa, eka prakAranI gAvAnI rIta ke zailI, coka eTale lAvaNI prakAranI racanAono saMkSipta paricaya nIce pramANe che. kAvyamAM AvatI eka kavitA. jemAM cAra ke ATha kaDIno samAveza 1. aDhAramI sadInA uttarArdhamAM thayelA kavi amRtavijayajIe thAya che. eka kaDI asvAInI, 2-3 kaDI aMtarAnI, 3-4 kaDI nemanAtha ane rAjImatInA covIza cokanI racanA karI che. temAM khUlanI, chellI kaDI vALavAnI Teka rUpe hoya che. coka eTale mukhyatve nemanAtha bhagavAnano caritrAtmaka paricaya prApta thAya che. bhaktimArganI prabhu guNa gAvAnI stavana zailInI racanA. coka eTale prabhunA caritrane 24 bhAgamAM vibhAjita karyuM che ane covIza gharanA pravezadvAra pahelAnI khullI jagA athavA makAna sAthe joDAyelI coka nAma ApyuM che. 24mA cokanI mAhitI nIce pramANe noMdhavAmAM khullI jagA ke jyAM sAmAjika ane dhArmika prasaMgoe janasamUha AvI che. te uparathI racanA samaya ane prabhu avicaLa pada pAmyA bhegA thaIne utsavanI AnaMdapUrvaka majhA mANe che. cokamAM lagna ke teno ullekha thayo che. dIkSAnA prasaMge gIta gAvAno anero avasara yojAya che. prabhu hitakArI saMjama ApI, thApI zIvapada nArI, madhyakAlIna kAvya racanAomAM "coka'no zabda prayoga thayo che. jAuM balihArI. kavi udayavaMtanA gautama svAmInA rAsamAM nIce pramANenI mAhitI siddha navameM bhava jina rAje pahilA tArI toDI joDI. maLe che. sahasAvana sagalI. kumakumacaMda cheDo devarAvo mANeka motInA coka purAvo. ziva pahoMtA, karama bhasma toDI ahIM cokano artha zobhA-zaNagAranA arthamAM che. jina maMdiramAM nema-rAjula avicaLa thaI joDI | 1TI paNa coka mahattvanuM sthAna dharAve che. pratiSThA-paryuSaNa ane anya milI gopI saMvAda suNAyo che, dhArmika tahevAromAM cokamAM bhakto bhegA thaIne prabhu bhakti kare zrI nema vivAha manAyo che. che. kavi samayasuMdaranA sImaMdhara svAmInA stavanamAM cokano saMdarbha te adhikAra banAyo che. kIo ogaNacAlIza aDhAre kArtika vadI paMcamI ravivAre 'IMdrANI kADhe gahuMlIjI, motInA coka pureza'. e covIza coka cAtura dhAre. ahIM bhagavAnanI dezanA prasaMge zaNagArano artha prApta thAya muni ratnavijaya paMDitarAya, budha zIza vivekavijaya bhAyA. che. gahulI kADhIne motIthI cokanI jagA zaNagAravAmAM Ave che tala zIsa amRta vijaya guNa gAyA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jIvana jAnyuArI 2011 hA ItizrI neminAtha rAjImatInA 24 coka saMpurNa. hAM re mAre harakha na mAye manamAM II1 || DhALa-2 li. premacaMda pazuono karUNArda svara sAMbhaLIne nemakumAra rAjamatIno kavie saM. 1839mAM cokanI racanA karI che. samagra kRtinA tyAga karIne gaDha giranAra jaI saMyama svIkAre che. vibhAjana mATe "DhALa' zabdaprayoga karyo che. 24mI DhALamAM 'coka'no sahasAvana jaI saMyama lIdho nirdeza thayo che. DhALamAM 3 ane 4 kaDIno prayoga thayo che. kavie hAM re jItI lIdho moha mahImAna. madhyakAlIna sAhityamAM 'pada' racanA pracalita thaI hatI temAM narasiMha trIjI DhALamAM rAjula haiyAnI vedanAne vyakta karavAmAM AvI che. mahetAnA jIvananA prasaMgo ane kRSNabhakti viSayaka padonI svAmIno mane viraho ghaNuM du:kha de che, hAramALAnA pado racAyAM che tenI sAthe "coka'nI racanA nemanAtha baLa anaMtu suranara kahe che. viSayaka "hAramALA' samAna racanA thaI che. prabhunA jIvananA hAM re eka nArI dekhI zuM bIe che? prasaMgonuM nirUpaNa kRtrima rIte thayuM che. "pada'mAM ochAmAM ochI tame mUko paNa huM nahi mUkuM, traNa kaDInI maryAdA che te pramANe "coka'mAM kavie traNa ane cAra hAM re ema kahI jaI saMyama lIe che. kaDImAM vastu vibhAjana karyuM che. A eka lAkSaNika kAvya racanAno amRtavimaLa kahe dhanya e rAjula, namUno che. A kRtino paricaya apragaTa hastapratano AdhAre hAM re mane vAMchita sukha dIe che. noMdhavAmAM Avyo che. kavie kAvyane anurUpa madhura padAvalImAM racanA karIne prasaMgono caritrAtmaka kAvya kRtiomAM vastu vibhAjana mATe DhALa, ThavaNI, 18aa, mitAkSarI paricaya karAvyo che. kaDavAM jevA zabda prayogo thayA che. ahIM 'DhALa' zabda prayoga ane 3. mANeka munie neminAthanI lAvaNI saMjJAvALI kAvya racanA coka'no nirdeza prabhunA guNagAnanA saMdarbhamAM che. garabA gAvAnI cAra cokamAM karI che. A racanAmAM coka zabda prayoga nemanAthanA praNAlikAnA saMdarbhamAM paNa AvI racanA cokamAM gavAya tevI che caritranA prasaMgonA vibhAjana mATe thayo che. dareka cokamAM cAra eTale bhakti mArganI eka viziSTa racanA tarIke paNa sthAna dharAve kaDI che eTale lAvaNIno saMdarbha prApta thAya che. geya padAvalIo dvArA caritrAtmaka mAhitInuM nirUpaNa thayuM che. cothA cokanI 2. kavi amRta vimaLajIe "nemajIno coka'nI caritrAtmaka namUnArUpa paMktio nIce pramANe che. racanA traNa DhALamAM karI che. racanAno AraMbha nemakumAranA lagnanA choDIne pazuno chaMda rathaDo vAle, varaghoDAthI thayo che ane pazuonA pokAra sAMbhaLIne lagnanA ghara AvI prabhu dAna saMvatsarI cAle. mAMDavethI rAjulano tyAga karI gaDha giranAra jaIne dIkSA aMgIkAra suNI vAtane rAjula mUrchA dharaNI DhaLatI, karI karmano kSaya karIne mokSa prApti kare che. rAjula paNa nemajInA he nAtha! zuM kIdhuM koDI vilApo karatI. pagale cAlIne AtmAnuM kalyANa kare che. A viSayane kendramAM rAkhIne laI saMjama daMpatI karama kaThinane toDe. prabhu... ||3|| coka'nI racanA karI che. kavie rAjulanI manovedanAne vAcA ApI che. temAM rAjula nemakumArane olaMbho Ape che teno ullekha thayo aba upanuM kevaLajJAna mugatimAM jAve, che. traNa DhALanI A racanA rasAsvAda mATe vAcaka vargane anukULa prabhu siddha buddha ajarAmara padavI pAve. bane tevI che. kAvyano AraMbha nemakumAra rAjavI ThAThathI lagnane guru rUpakIrti guNa gAve raMge savAyA, mAMDave Ave te prasaMgathI thayo che. kavinA zabdo cheH mesANe rahI comAsa zrI jinaguNa gAyA, A jone benI jAdavapati Ave ThAThamAM, muni mANeka lAvaNI gAve manane koDe. prabhu...4 hAM re ghaNAM vAjIMtra vAge tAnamAM. || 1/ bhakti mArganI racanAomAM coka vizenI uparokta mAhitI Aje mAre ghera AnaMdano dina che kAvya prakAronI vividhatAnI sAthe navInatA darzAve che. jaina hAM re mAre jaDyuM ciMtAmaNI hAthamAM 2 ! sAhityanI samRddhinA pratIka samAna A racanA AmanajatAnA lagnanA prasaMge rAjula nemakumAranI pratIkSA karI rahI che. ane hRdayamAM gauravavaMtu sthAna dharAve che. haiyAmAM harakha mAto nathI. kavi jaNAve che ke C/103, jIvanajyota epArTamenTa, narimAna poInTa, huM vATa jouM Avo ne nema alabelA bIlImorA-396 321. khINa khINa palapala prItama nIrakhe Teliphona : (02634) 288792 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyuArI, 2011 pustakanuM nAma : graMthabatha anuzIlana saMkalana : sunaMdAbena voharA prakAzaka : AnaMda sumaMgala parivAra amadAvAda-amerikA, prApti sthAna H sunaMdAbahena vohorA 5, mahAvIra sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380 007, phonaH (079)2658754, samaya-sAMje 5 thI 7. mUlya : amUlya, AvRtti H prathama, mArca-2010, zAMta sudhArasa : A graMthamAM ciMtaka sunaMdAbahena vahorAe 'zAMta sudhArasa', 'prazamarati graMtha' ane 'yogaSTi samuccaya' A traNa graMtho paranuM potAnuM ciMtana raju karyuM che. lagabhaga 2000 varSa pUrve prazamarati graMthanA racayitA pUjyapAda AcArya zrI umAsvAti thaI gavA, zvetAMbara-digaMbara baMne AmAnyane mAnya evA bahuzruta maharSie racela A graMthamAM teoe prazama guNamAM mokSa sukha anubhavIne e mArganA pathikone prazama sukhano AsvAda mANavA adbhuta rahasyo darzAvyA che. prabuddha jIvana sarjana-svAgata ghaDaoN. kalA zAha lagabhaga trAso varSa pahelAM pU. huM. vinaya vijayajIe gadya ane padyanI amUlya racanAo karI temAM 'zAMta sudhArasa ' temanuM eka uttama sarjana XXX che. sunaMdAbahene A graMthanuM adhyayana karyuM ane pustakanuM nAma : bhaktAmara tuchyuM namaH saMkalana : DaoN. rekhA vorA prakAzaka : jayabhikhkhu sAhitya TrasTa bAra bhAvanAonI anuprekSA karI. vizvamAM sUkSma jaMtuthI mAMDIne mahAmAnavonI cetanA zaktinA pravAhamAM sama-vaiSamya jovA maLe che. tene prastuta graMthamAM vividha bhAvanAomAM ciMtana dvArA avatarita karyuM che. bhautika padArtho ane aneka saMyogo sAthe niraMtara saMbaMdha dharAvatI caitananI ananya ane adbhuta zaktine sAmAnya buddhithI samajI zakAtInathI. gherA ciMtana dvArA tene samajI zakAya tema che. tenuM mAdhyama A bhAvanAo che. A graMthamAM jIvananI zAMti prApta karavAnI aneka cAvIo ApI che. vAstavamAM A bhAvanAo jIvo mATe vairAgya preraka, hitakArI ane zAMtidAtA che. dareka bhAvanA svane uddezIne ciMtana rUpe che. je A ciMtanayAtrA karaze tenuM jIvana sArthaka thaze. prazama rati : lekhikAe samajAvyuM che ke prazama rati eTaleprazama bhAva-vairAgya bhAvamAM prIti, jIve prazama- vairAgyanA pavitra jaLamAM snAna karavuM. A rIte prazamabhAva paranuM ciMtana saMkSiptamAM AlekhyuM che. yogaSTi samuccaya : lagabhaga baso varSa pUrve zrI haribhadrasUrie yogamArgane vividha graMtho dvArA khullo karyo. pUjyazrIe racanA karI che. jijJAsuo mATe A graMthano abhyAsa vividha graMthonA sAra rUpe yogadRSTi samuccaya graMthanI che. Ama yogamArga viSayaka lekhikAnuM ciMtana A saraLa che ane adhyAtmanI rUcivALA jIvo mATe preraka graMthamAM nirUpyuM che. 'graMthatrayanuM anuzIlana' graMthanI yAtrA karavI jarUrI che. amadAvAda-380007, prApti sthAna : DaoN, rekhA vrajalAla vorA sI-1, sI 55, mahAvIra jaina sosAyaTI, zaMkara lena, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-67. mUlya rUA. 400/-, pAnA H 524, AvRtti mUlya rUA. 400/-, pAnA H 524, AvRtti : prathama-2009, jaina dharmanuM prakhyAta stotra 'bhaktAmara' e stotra sAhityanuM eka anupama bhaktikAvya che. bena rekhA vorAe 'stotra sAhitya' ane 'bhaktAmara' jevA gaMbhIra, vizALa ane gahana viSaya para saMzodhana karI muMbaI yunivarsiTImAMthI pIeca.DI.nI padavI prApta karI ane A graMtha prakAzita karyo. A viSaya para saMzodhana karavAnuM kaparUM kAma rekhA vorAe karyuM che tenI pratIti A graMtha vAMcatA thAya che. pAMcaso pAnAmAM taiyAra karela A graMthamAM jaina stotranuM svarUpa, vizvanA anya dharmomAM stotro, bhaktAmara stotranuM bhaktikAvya tarIke mUlyAMkana ane temAM rahela sAhityika kAvyatvanuM vivecana vistArapUrvaka karela che. 5. pU. mAnatuMgasUrIyArajI racita 'bhaktAmara' stotra e jaina dharma ane sAhityanuM eka evuM stotra che jenI paMktie paMktie zabda zabda ane akSare akSare kavinA hRdayano naryo nirbheLa bhaktibhAva nItare che ane te sahaja rIte kAvyamAM avataryo che, tenI rasaprada samIkSA A graMthamAM karI che. 3 5 jaina sAhityamAM rasa dharAvanAra vAcakone A graMtha vasAvavA ane manana karavA jevo che. XXX pustakanuM nAma H adhdhanam (mahAnibaMdha) lekhaka : DaoN. bhAnubena satrA (zAha) prakAzana, prApti sthAna : ajarAmara jaina sevA saMgha, muMbaI, C/o ajarAmara sthAnakavAsI jaina saMpa 40, TAyakalavADI, dharmAlaya, bhagata jaina, mATuMgA (vesTa), muMbaI-400 016, phona : 022-24316979 mUlya : rU|. 200/-, pAnA H 502, AvRtti : 1. I. sa. 2010. jaina sAhityanA kSetre aneka vidyArthIo saMzodhana karI muMbaI vidyApITha dvArA pIeca.DI.nI DIgrI prApta karI rahyA che. temAM DaoN, bhAnubena satrA (zAha)nuM nAma umerAyuM che. temaNe lADanu jaina vizvabhAratI saMsthAnamAMthI ema.e. (jenolojI) karI muMbaI yunivarsiTImAM pIeca.DI. karavA jena zrAvaka kavi RSabhadAsa kRta 'samakitasAra rAsa'nI hastaprata bhAMDArakara InsTiTyUTamAMthI meLavI. lagabhaga sADAtraNaso varSa pahelAM lakhAyelI hastapratanuM gujarAtImAM avataraNa karI, tenA tattvajJAna, kAvya, bhASAzailI vagereno abhyAsa karI rAsA tarIke mUlyAMkana karyuM che. A graMthanI vizeSatA e che ke temAM samyagdarzana jevA viSayane aneka Ayamo tathA graMthone AdhAre samajAvavAmAM Avela che. vikramanI sattaramI sadInA zrAvaka kavi RSabhadAse samatisAra rAsanI racanA karI che jenA AdhAre bhAnubene jaina darzanamAM samyaktvanuM svarUpa darzAvela che. A mahAnibaMdhamAM prAraMbhamAM amUlya jJAnano vAraso hastapratonA svarUpe graMthAlayomAM sacavAyelo che teno itihAsa tathA kavi RSabhadAsanA jIvanano paricaya, samakitanA 67 bolanuM vizada varNana jemAM lekhikAe nizcaya ane vyavahAranuM sAMgopAMga varNana karyuM che. samakita jevA gahana viSayane lekhikAe sAmAnya janone samajAya tevI rIte Alekhyo che. A graMthanuM vAMcana-manana vAcakonA hRdayane saMkhyannanI anubhUti jarUra karAvaze. XXX bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. phona naM. : (022) 22923754 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMte zraddhA phaLI. paMthe paMthe pAtheya... Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57. Licence to post without prepayment.No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbal-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH / MR / SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN JANUARY-2011 paraMtu nasIba be DagalAM AgaLa hatuM. borIvalI pleTaphorma bahAra pula nIce ekAda miniTa UbhI rahI gaI. jIva tALave caeNTI gayo, amane thaI _D jayasukhalAla vorA vui khalAsa Iva na nahiM maLaaMdara aMdaranI caDyA, paraMtu ahIyA chuTA paDI gayA, vacce pharsTa vAto sAMbhaLI bIjA pravAsIoe pleTaphorma kalAsa Dabo hato. Trena DAyarekTa na hatI. amane janamAna lAgA pravAsananA 4 rA.ba. koipaNa AvatA TrenamAthI amane prathama AgaLa AvI khUba ja ciMtA thaI ke e bannee Dabo pakaDela haze paryaTana-risorTa javA karatAM navA navA yAtrA utaravA dIdhA. sAmAna paNa utarAvyo. sAmAna khabhe ke kema ? A to je anubhave ene ja khabara paDe. sthaLoe javAmAM amone anero AnaMda Ave nAkhI phaTAphaTa brIja caDavA lAgyA, thayuM jo A amane jema ciMtA hatI ema e bannene amArI che. be varSa pahelAMnI vAta che. mArI nAnI bahena Trena jaze to have bIjI TikiTa paNa maLaze nahi. phIkara hatI. paraMtu Ano koI ja upAya na hato. raMjana bIjApura-karnATakathI Avela, aThavADiyuM dAdAnA darzanano lAbha maLaze nahi, phAsTa Treka zaMkhezvara dAdAnuM nAma atyAre japyA vinA chUTako rokAvAnI hatI. vAta vAtamAM amoe zaMkhezvara upara joyuM Trena ubhI hatI. cAra pagathiyAM ja na hato, e eka ja upAya hato. dAdAno jApa javAnuM nakkI karyuM. sAthe mArA moTA bhAInA dIkarA utaravAnA bAkI hatAM tyAM Trena upaDavAnIhIsala manamAM zarU karyo. mukezabhAI vigere hatA, kanpharma TikiTa maLI gaI. mArI. signala maLI gayuM hatuM. babbe pagathiyAM poNA bAra vAgye valasADa AvyuM. ane bAkI borIvalIdhI Trena rAtre savA nava vAgye hatI. eka sAthe utarI sAme je Dabo Avyo temAM maMjulo rahela maMjIla purI karI. valasADa Trena ghaNo samaya javAnuM hatuM eja divase jogAnujoga mArA putra ane raMjanabenane caDAvyAM tyAM Trena zarU thaI gaI UbhI rahe che tethI rIjharvezanavALA amArA DabbAmAM hemaMtane paNa DiTa mATe amadAvAda javAnuM hatuM hatI. ame bApa dIkaro mAMDa mAMDa Trena pakaDI. pahoMcI gayA. bhatrIjA mukezane mobAIla karela ane eja saurASTra meIlamAM rIjharvezana hatuM. ame aMdaranA pesenjaroe khUba ja saha kAra dIdho. eTale TI.sI.ne vAta karI rAkhI hatI, aDadhI rAta aMdherI IsTamAM hAIve pAse rahIe chIe, sAmAna laI lIdhuM. vagara rIjharvezanano Dabo hato. Ama ne Ama pasAra thaI gaI hatI. paraMtu hajI aMdherIthI borIvalI TreInamAM pahoMcatAM vadhIne manamAM zaMkhezvara dAdAnI bhakti karavAnI zraddhA kasoTI bAkIhatI. aDadho kalAka lAge e gaNatarIthI 7-30 kalAke hatI. Trena cUkI na jaIe eTale poNA be kalAka viramagAma utaryA. tyAM khabara paDI ke nIkaLyAM ke jethI TrAphIka hoya to paNa vA-vAM vahelAM nIkaLela, jyAre zraddhA DagamagavA mAMDe che varasAdanA kAraNe zaMkhezvara jatA rastAmAM Avato kalAka vahelAM pahoMcI jaIe. ame cAra vyakti tyAre pharI bhagavAna koI paNA svarUpe sahAya karavI pula tuTI gayo che. sumo- basa nAnA nAnA hatAM. hAIvethI TekasI pakaDI. 7-30 vAge nIkaLela AvI jAya che. zvAsa bharAI gayo hato. pAMca- gAmaDAMomAM thaIne jaze ema samAcAra maLyAM. ne Tena 9-15nI hatI. poNAbe kalAkano samaya dasa miniTe zAtA vaLI. Trena pakaDatAM bhagavAnano jene samaya vadhu lAgyo ane rUpiyA vadhu lIdhA ; hato. zAMtithI pahoMcI jaIzuM evI AzA hatI. AbhAra mAnyo. tapAsa karatAM khabara paDI ke je paraMta chaTa ko na hato, dilamAM eka ja vAta hatI paraMtu kudarate kAMIka bIju ja nakkI karyuM haze, TeksI DabAmAM ApaNuM rIjharvezana che e Dabo to game tame karI zaMkhezvara dAdA tane bheTavuM che. mAMDa 60-75 mITaracAlI haza-jogezvarIno bIja enjinathI bIjo che. jyAre A Dabo to sauthI zaMkhezvara dAdA najIka AvatA jatA hatA, paraMtu Ave e pahelAM to eTalo badho TrAphIka ke nuM chello Dabo hato. khera Trena pakaDI e AnaMda hato. relvenA dareka pleTaphorma upara Trena UMcI hovAthI have AgaLa ke na pAchaLa javAya, cAre bAju base zAMtino zvAsa lIdho, hajIya amArI yAtrA mATenI sAmAna laI bAvaDAM dukhavA AvyAM hatAM, thAke vAhano ja, aDadho-poNo kalAke goregAma brIja parIkSA cAlu ja hatI. lagabhaga rAtre 10 vAgye sakhata hato. rasto khUba ja kharAba hato, paraMtu AgaLa pahoMcyAM, ghaDiyALa ghaDiyALanuM kAma karI pAladhara AvyuM. je sAIDamAM sTezana hatuM tyAM | dilamAM bhaktibhAva hato. amArA evA koI karma hatI. ghaDiyALa AgaLa vadhatI hatI paraMtu TeksI sAmAna laI taiyAra UbhA hatA. Trena UbhI rahetAM haze athavA bhakti karavA jatAM kAMIka manamAM uNapa AgaLa vadhatI na hatI. 8-30 thavA AvyA. chevaTe turata ja enjina tarapha lagabhaga doTa mUkI. kavAyata haze eTale dAdAe kasoTI karI paNa eno rasto hemaMte TeksI DrAIvarane TeksI IsTamAM malADa sTezana zarU thaI. lagabhaga be ke traNa DabA cAlyA hoIzuM paNa batAvatA rahyA. laI javA kahyuM. vAA kalAke malAI pahoMcyAM, chAtI tyAM Trena upaDavAnI vahIsala vAgI. je Dabo Ave ane aneka parIkSA pAsa karI AvI gayA dhaka dhaka thatI hatI. phaTAphaTa sAmAna upADyo, e pakaDavA mAMDyA. Dabo pakaDyo. zvAsa caDI gayo zaMkhezvara, sAmAna rUmamAM mukyo na mukyo ane TeksInA bhADAnA rUpiyA dIdhA. bIja cayAM, jANe hato. sAmAna vacce mukyo, have eka kalAke vApI sauthI pahelAM zaMkhezvara dAdAnA darzana karavA pAchaLa vAdha paDayo hoya ema bhAgyA. hemaMta AvatuM hatuM. sAIDamAM UbhA rahI gayA, paraMtu upaDayAM. dAdAne joI mana bharAI gayuM. aMte doDAdoDa TikiTa laI Avyo. Trena AvI, khAsa evA thAkI gayAM hatAM ke vAta na pUcho. thoke amArI zraddhA phaLI. dAdAne jotAM badho ja thAke gIradI na hatI. Trena to pakaDI. jyAM kAMdivalI gayuM zArIrika karatAM mAnasika vadhu hato, paraMtu bIjo utarI gayo. mana praphullIta thaI gayuM. +++ tyAM phAsTa Treka upara eka meIla Trena jatI joI. koI rasto na hato. 11 vAge vApI AvyuM. vaLI C-44, pAnagara, cakalA, aMdherI-kurlA roDa , daravAjA AgaLa UbhelA pravAsIne puchayuM kaI sAmAna laI AgaLa bhAgyA. ame baMne thoDAMka aMdherI (pUrva), muMbaI-400 099, Trena che ? borDa joI kahyuM ke saurASTra meIla che. AgaLa nIkaLyAM. baMne strIo pAchaLa rahI gaI. Te, 28379233, mo. : 9819550011 tyAM lagabhaga borIvalI sTezana AvI gayuM hatuM. sIgnala maLatAM je Dabo Ave e pakaDavA TrenamAM * Printed & Published by Nirooben Subhodbhal Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. aMgrejI cAra tamAM tho Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A che . jI NI , vaSa-58 : aMka-2 * phebruArI 2011 * pAnA 36 * kImata rUA. 10 zrI sarasvatI devInA vividha mudrAmAM nayana ramya pAMca phoTAo Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-vacana indriyone saMyamamAM rAkho sAhare hatthapAe va magaM sabbiMdiyANi ya / pAvagaMca pariNAmaM bhAsAdosaM ca tArisaM // sUtrakRtAMga 1-8-17 sAdhuoe potAnAM hAtha, paga, mana, ane pAMca indriyone saMyamamAM rAkhavAM joIe. pApamaya pariNAmavALI pravRttiono ane bhASAoSano paNa teoe tyAga karavo joIe Ascetics should have control over their hands and feet, mind and all the five senses. They should avoid faulty language and such activities which may result in sin. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMdhita 'jhina vavana'mAMthI) 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939219 53 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI + zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvana'no 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla mI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha prabuddha jIvana Acamana vANInA thA 14 varSanI uMmaranA eka chokarAnuM magaja khUba teja hatuM. te vAtavAtamAM gusse thaI jAya ne toDaphoDa zarU karI de. tenA mAtA-pitA khUba herAnaparezAna thaI gayA hatA. tene ghaNI vAra samajAvyo, dhamakAvyo paNa paththara para pANI! chevaTe tenA pitAe eka upAya zodhI kADhI chokarAne thoDA khIlA ane hathoDI ApIne kahyuM, jyAre tane gusso Ave tyAre eka-eka khIlo dIvAlamAM lagAvI devo. prathama divase chokarAe dIvAlamAM 38 khIlA lagAvI dIdhA paNa jema jema divaso jatA mA tema tema khIlAo lagAvavAnuM pramANa ghaTatuM cAlyuM. eka divase evo divAlamAM eka pajA khIlo na lagAvyo. pitAjIe chokarAne kahyuM, 'khUba sarasa ! have sori kuti (1) zrImaMto, zrImaMtAI ane dharma (2) prAcIna valabhI rAjya, valabhI vidyApITha} ane jaina dharma (3) mana saMbaMdhI sarva darzanonI vicArakSA (4) jaina saMskRtimAM nArI (5) krodha (6) phebruArI, 2011 tane jeTalI vAra gusso caDe ane tuM ene barAbara kAbumAM rAkhI zake teTalI vakhata tAre dIvAlamAMthI eka eka khIlo kADhato javAno.' pIre dhIre chokarAe gussA para saMdhama rAkhatA dIvAlamAMthI badhA khIlA nIkaLI gayA. pitAe dIkarAne dIvAla pAse laI jaIne kahyuM, 'beTA ! teM uttama prayatna karyo che paNa A dIvAla sAme teM joyuM ? emAM paDI gayelA kANAM joyA ? A dIvAla have pahelA jevI nahIM banI zake.' dIkaro sajaLa nayane pitAnI vAta sAMbhaLI rahyo. tame jyAre gussAmAM bIjAne apamAnajanaka veNa kahI do cho tyAre e zabdo paNa sAMbhaLanAranA hRdayamAM Avo cheda mUkI jatA hoya che, e thA pachI kAyama mATe rahI jato hoya che. 'mApha karI do' ema kahevAthI sAmenI vyakti e dhAne kadAca bhUlI zake paraMtu eNe karelo dila parano ujharaDo kyAreya rUjhAto nathI. zabdono yA AtmAne duHkhI kare che. (saujanya jIvananaiyA) hyusTana - TekSAsa (yu.esa.e.) sarjana-sUci zrImadda devacaMdra racita atIta covIsInA navamA tIrthaMkara zrI dAmodara jina stavana gautamakathA (7) (8) e pada kabIrajInuM ja : saMzodhanAtmaka satya (9) svarAja Azrama, veDachI ceka arpA kAryakrama (10) jayabhikhkhu jIvanadhArA :25 (11) zrI snAtra pUjAnAM syo (12) jaina sAhitya gaurava graMtha-18 : zrI pratApanA sUtra (13) jaino jAgo ! sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAo (14) sarjana svAgata (17) paMtha paMtha pAtheya : "kAMtA : je kyAreya hAraze nahIM " aMtarAtmAno avAja kartA DaoN. dhanavaMta zAha DaoN. gaMbhIrasiMha gohila pRSTa DaoN. pracakAbhAI sI. zAha DaoN. kalAbahena zAha DaoN. raNajita paTela sumanabhAI zAha DaoN. niraMjana rAjyaguru thurAdAsa TAMka DaoN. kumArapALa desAI pa. pU. A. zrI'vAtsalyadIpa' sUrIdharajI ma. 26 DAM. pArvatIbena nejAzI khIrAthI 28 34 35 36 33 subodhInI satiza masAhi DaoN. kalA zAha gItA jaina bhogIlAla zAha 10 12 15 * * * * * mukhapRSTa saujanya : pU. munizrI kulacaMdna vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 0varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka : 20 phebruArI 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 mAgha suda-tithi-13 0. 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha zrImaMto,zrImaMtAI ane dharma hamaNAM A lagnanI sijhanamAM eka udyogapati mitranI "moTA" mANase 'ApaNane khAsa yAda karyA che, eTale javuM suputrInA lagnanuM sahakuTuMba AmaMtraNa eka "bhavya' "rajavADI' kaMkotrI to joIe', AvI mAnasikatA sAthe janAra madhyama varganA ane moMghI bheTa sAthe maLyuM, e pahelAM mahinA pahelA 'InTimezana' mAnavInA mana ane khissAnI zI hAlata thatI haze? ane have to patra paNa maLyo hato ke A divasomAM potAnI suputrInA lagna dareka phaMkzanamAM navA navA kapaDAMno ja Agraha rAkhanAra yuvakaane anya samAraMbho che eTale, ApanI DAyarImAM A tArIkhonI yuvatI pAse mA-bApanuM kyAM cAlavAnuM che? noMdha karI rAkhazo. kAryakrama A pramANe hatoH A badhuM mANyA pachI nimaMtrakane tamArI pAsethI ahaMpoSaka somavAre paMca tAraka haoNTalanA bhavya rUmamAM "kokaTeIla pArTI' A zabdonI apekSA rahe; "bahu sarasa, ApaNA kuTuMba jJAtimAM ane aMdara ja ghoMghATabharyA A aMkanA saujanyadAtA AvA bhavya lagna atyAra saMgIta sAthe DI. je., sudhI koIe nathI karyA. yu maMgaLavAre AvI ja bIjI zrImatI suSmAbahena zailezabhAI mahetA Ara greTa...vagere vagere." haoNTalamAM gajhala-saMgItanI (pAlaNapuravAlA) A bhAIne lagabhaga pArTI, budhavAre moTA pAMtrIseka varSathI huM oLakhuM smRti : sva. caMdrAbahena rasikalAla gAMdhI medAnamAM sine mAnA chuM. e samaye amAre navI kalAkAro dvArA DAnsa ane vividha pAzcAtya nRtyo tema ja phezana oNphisa mATe jagyA levI hatI tyAre emano eka dalAla tarIke mane zo, gurUvAre maheMdI rasama sAthe dAMDiyA rAsa, zukravAre siddhacakra paricaya thayelo. tyAre mAtra esa.esa.sI. sudhI bhaNelA e bhAI pUjana, zanivAre muMbaI najIkanA rIsorTamAM bapora pachI jAnanuM 'dezamAMthI AvelA ane vagara muDIno jagyAnI dalAlIno dhaMdho svAgata ane hastameLApa-lagna, ane ravivAre sAMje bhavyAtibhavya karatA hatA. tyAre e bhAIe paisA rokANa bAbata mArI salAha satkAra samAraMbha. mAgelI tyAre emanA nasIba ane puNyane pratApe mArA moDhAmAMthI muMbaI jevA zaheramAM eka cheDethI bIje cheDe ATalA badhA divaso zabdo sarI paDelA ke, "A dhaMdhAne ja vaLagI rahejo ane AmAM ja kema pahoMcI zakAya? saheje rojanA cAra kalAka to kharcAya ja; UMDA utarajo. pramANikatA ane puruSArthathI dhaMdho karIe to koI uparAMta TrAnsaporTa TekSI, gADI, peTrola vagereno keTalo kharca ? A dhaMdho vAMjhiyo nathI." basa, A vAkya emaNe mArI sAthe saMbaMdha bhAInA madhyama varganA sagAnI zI manodazA? TakAvI rAkhyo ane pratyeka navA varSe mane snehathI yAda kare. A jo ke rIsorTa pahoMcavA mATe ane pAchA javA mATe emaNe e.sI. emanI vyavahAru samajadArI. jo ke tyAre mAre eka vAkya UmeravuM basa ane gADIonI vyavasthA karI hatI. IvenTa menejamenTano yuga joItuM hatuM ke pratyeka mahine ekAda sattvazIla pustakanuM vAMcana che ne! ane kayAreka sAmAyika paNa karajo. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email : shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana phebruArI 2011 bhAI khUba ja mahenatu ane koThAsUjhavALA, pachI to pragatino dharmanA aneka kriyAkAMDathI ApaNe paricita chIe ja. A pUjano rAha ane DhALa maLI gayo ane e doDavA maMDyA ane paisA ane bhaktino eka prakAra che. hamaNAM A prakAranA siddhacakra pUjanamAM saMbaMdhonA guNAkAre moTA bilDara thaI gayA ane udyogamAM paNa be vakhata javAno prasaMge upasthita thayo, eka muMbaImAM ane bIjo jhaMpalAvyuM. amadAvAdamAM. vidhikAra jhaDapathI vidhi-pUjana karAve, pUjAmAM have mULa vAta upara AvIe. lagna samAraMbhomAM ATalo kharca besanArane potAno vAro kyAre Ave ane kyAre 'lhAvo' maLe zrImaMtAInuM varavuM pradarzana to lAge ja. AvI vyaktio sAthe enI ciMtA hoya, koI kuTuMbIjanane sthAna na maLyuM hoya to dalIlabAjI karIe to eka ja javAba maLe, "bhagavAne ApyuM che manaduHkho paNa thAya, saMgItakAra sinemAnI dhUne bhakti (!) gIto to vAparIe chIe, ane A rIte saMpattinuM vikendrikaraNa thAya, gAya, saMgItanA vAMjitrono ekabIjAno avAja dabAvI devAnI ghaNAMne rojI-roTI maLe vagere'. A dalIlano uttara che ja; paraMtu harIphAI karatA hoya evA "avAjo', vaLI kyAreka cAmara nRtya AMkhe pATA bAMdhelI vyaktine arIso dekhADIne zuM karavuM? navA ane anya nRtyo-A badhAmAM zuddha bhakti kyAM? A pUjanano vicAra na AvakAravAnI jeNe bhIMta UbhI karI dIdhI hoya evI jyAM udbhava thayo e zrIpAla-mayaNAnI kathA, enuM mULa, e vyakti sAthe carcA karavI samajadArI nathI ja. AvI vyaktine anubhava bhaktimAM pragaTa thatuM samyagUjJAna, darzana, caritra, tapa vagerenuM ke kudaratanI Thokara ke dharma ja sAcI samaja ApI zake. emaNe karelA tAttvika mahattva, A badhuM kAMI ja sAMbhaLavAnuM nahi. vidhikArane A kharcAono upayoga zikSaNa ane madhyama vargane mATenA rAhata vidhi karAvavAnI 'dakSiNA'no AMkaDo paNa hajArono, saMgItakArone kAryo mATe thAya to Aja ane kAlano samAja keTalo ujaLo bane! paNa moTI rakama. zrImaMtone dhanane DhoLatA AvaDe, kharcatA AvaDe ane ethI thanArA puNyanA vAvetaranI to zI vAta karavI? paNa "vAparatA na AvaDe. A saMpradAye AtmamaMthana karavAnI jarUra e dhanapatie jaNAvela badhAM ja samAraMbhamAM javA mATe amArA nathI lAgatI? ane AtmamaMthana, sAcuM darzana ApaNA sAdhu bhagavaMto jevAnuM mana svIkRti na ja Ape. prazna thAya ke eka "jaina zrImaMta' be ja karAvI zake. tyAM sudhI ApaNe "hama tuma eka kamare meM baMdha ho" evI aMtimo vacce kaI rIte jIve che? dhaMdhAnA vikAsa mATe ane AnaMda dhUno sAMbhaLavAnI?! pramoda mATe zarAbanI kokaTeIla pArTI paNa ApavI che ane pote kriyAno virodha nathI, paraMtu jJAna ane viveka vagaranI kriyAno zo jainadharmI che enI svIkRti mATe lAkho rUA. kharcIne siddhacakra pUjana artha? e kyA sAttvika bhAvavizvanuM nirmANa karI zake? paNa karAvavuM che! bemAMthI ekano cheda uDADI na zake ? rAtri bhojana rAga rAgaNIomAM bhAva sahita pUjA ane anya pUjanonuM gAna to badhAM ja samAraMbhamAM hoya ja, pAchA "jaina phUDa' ane 'covihAranI karanAra bhojako to have 'itihAsa banI gayA! caturvidha jaina saMghe vyavasthA'nA pATiyA paNa jhUlatAM hoya. ApaNA eka pUjya vahelI take A itihAsane jIvaMta karavo paDaze nahi to sonuM khoI AcAryazrIe jaina kuTuMbo potAnA samAraMbhomAM rAtri bhojanano pittaLanI pUjAno doSa vahorI levAze ja. tyAga kare evo vinaMti DhaMDhero piTAvyo, paraMtu pariNAma zUnya pratisAda AvyuM. 1. "pra.jI.'nA julAInA aMkamAM "jaina dharma, zrImaMto ane ATalA badhAM samAraMbhomAM ame siddhacakra pUjana ane satkAra aparigraha' zIrSakathI taMtrI lekha lakhAyo, emAM murabbI zrI samAraMbhanI ja pasaMdagI karI. mitrane mAThuM to lAgyuM, paraMtu bIjA sUryakAMtabhAI parIkhe je amerikana pustaka "vI gIva ane phorcyuna' badhAM samAraMbhomAM na jaIne ame "ghaNI majA' gumAvI evo upAlaMbha vize amane lakhyuM hatuM, enA pratisAda svarUpe e pustakano gujarAtI ane upahAra paNa hasatA hasatA e mitre mane ApI dIdho! anuvAda karI "pra.jI.'nA vAcako tema ja anya dAtA baMdhuone jaina samAjanA eka saMpradAyamAM bhavyAtibhavya utsavo, mokalavAnI preraNA kaccha bidaDAthI koTivRkSa abhiyAnanA sthApaka rAjAzAhI varaghoDA ane kharcALa pUjanoe potAnuM sthAna sthira zrI lakSmIcaMdabhAIe ApI, ane e mATeno pUro kharca paNa karI lIdhuM che. jANe Ane ja dharmAcaraNa kahevAya! mArI pAse jeTalI eozrIe zrI sUryakAMtabhAIne mokalyo. A uparAMta anya sahRdayI mAhitI che e mujaba jaina zAstramAM mAtra be ja mukhya pUjano che, jAgRta vAcakoe paNa dhanarAzi eozrIne mokalI jemanA nAmo siddhacakra pUjana ane zAMti snAtra. bhaktAmara pUjana, padmAvatI pUjana 'pra.jI.mAM pragaTa karyA che. zrI sUryakAMtabhAIe 4000 nakala chApI ke anya pUjano prAcIna zAstramAM hoya evuM lAgatuM nathI. vidhikAraka ane saune ravAnA karI che jeno poSTa kharca eozrIe bhogavyo. pU. paMDito kadAca bhaviSyamAM navA 'pUjanonuM paNa sarjana kare. jeTalA (jemane nakala na maLI hoya eozrI 09898003996 upara zrI sU. bhayo' ane 'asalAmatI' vadhaze eTalI kriyAo vadhavAnI ja. hiMdu pa.no saMparka karo. A uparAMta e aMgrejI pustaka pharI chapAvavA * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) - kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana ane adhikArI mahAnubhAvone arpaNa karavA muMbaIthI zrI sI. ke. avorDa vijetA-1963-zikSaka che. bhAratanA tyAranA rASTrapati mahetAe paNa zrI parIkha sAhebane rU. pacAsa hajArano ceka mokalI Do. rAdhAkRSNananA varad haste emane A puraskAra maLyo che. A Apyo. chabI emanA jarjarita makAnanA kAryAlayamAM laTake che. aneka rogothI amerikAnA dhanADhyonA potAnI saMpattine dAnamAM ApavAnA gherAyelA A 90 varSanI UMmaranA AcArya pote zarIrathI jarjarita abhiyAnamAM aneka saMpattivAna joDAI rahyA che. bhAratamAM paNa che, paNa prajJA ane dhagaza yuvAna jevI che. bhAratanA khUNe vicaratA have A dizAmAM saMpattivAno potAnA dhanano pravAha dAna tarapha samudAyanA bALako mATe eo anokho zikSaNa-saMskAra yajJa mAMDIne ane mAnava utthAna pratye vALI rahyA che. ApaNA bhAmAzA dAnavIra RSi jema anya zikSako sAthe UbhA-beThA che. 'pra.jI."ne kAraNe dIpacaMda gArDa, eMkaravAlA ane navanIta grupa, amarasansa grupa, amAro zabda paricaya. dareka patramAM tyAM AvavAnuM AmaMtraNa Ape. A sI. yu. zAha vagerenI yAdI moTI thaI rahI che e AnaMdaprada ghaTanA 26 jAnyu.nA e tarapha javAnuM thayuM eTale emanI zALA jovAno ane che. hamaNAM ja kacchanA zAha baMdhuo, bhArata vAyara ropsa li.nA emane maLavAno umaLako jAgyo. je viSAdamAM parivartita thaI gayo. suMdarajI mULajI zAha ane devacaMda mULajI zAhe 100 karoDanA dAnanI emanI sAthe AjIvana samarpita eka zikSikA bahena kelAsabena jAherAta karI che. uparAMta lakSmI mittala, ajhIjha premajI, aMbANI paTela, 20 varSathI ahIM 1 thI 7 dhoraNa sudhI bhaNatA ane rahetA baMdhuo, rUIA baMdhuo vagere paNa dAnanI dizAmAM nakkara yojanA 70 bALaka bAlikAnI sAcA arthamAM gRhamAtA banI gayA che. karI rahyA che. rAjakAraNIo dvArA thatA atizaya bhraSTAcAranA kALA vidyA ane zramamAM prema ane vAtsalyanuM siMcana karI samAjathI vAdaLomAM dAnanI AvI rajata rekhA dazyamAna thaI rahI che e taDachoDAyelA, sAcA mAtA-pitAthI dUra rahetA A bALakonI bhAratIya saMskRtinI mahAnatA che. kALajI letA dRzyane ApaNe joIe tyAre hajI jagatamAM mAnavatAnI amerikano have bhAratIya tattvajJAna pramANe tyAgIne maheka che enI pratIti thAya. bhogavavAnI vicAradhArAnI mahattA samajI rahyAM che. jaina dharme to A bahena bhaTakatI jAtinA kabIlAmAM jAya tyAM mA-bApane yugo pahelAM vizvazAMti ane mAnava utthAna mATe aparigrahano samajAve ane bALako-bAlikAne A zALAmAM lAve, bhaNAve. siddhAMta Apyo ja che. have e ja mUDIvAdI amerikano samajI zakyA 'kAMkarA' zodhI lAvI phUlanI jema jatana karI "ratno' banAve ane che ke dAnane kAraNe ja muDIvAda jIve che. tyAM eka pustaka lakhAyuM che. AvatI kAlanA asamAjika ane AtaMkavAdI vargane na UgavA de. How Philanthropy save American Capitalism. dAna vAvo, paraMtu sarakArI vahivaTI taMtranI bedarakArI ane kAnunI haThAgrahane puNya laNo. A puNya zubha karmano vicAra Apaze ane vRddhi- kIraNa amane pUratA madada nathI maLatA. madado aTavAI jAya che. samRddhinA guNAkAra thatA raheze. A kudaratano nizcita niyama che. harijana ane AdivAsInA bALakone madada maLe, paNa A bhaTakatI 2. pra.jI.nA navembaranA aMkamAM "saranAmA vagaranA mANaso' jAtinA bALakono emAM samAveza ja nahi! AvI to keTalI badhI lekhamAM gujarAtanI bhaTakatI jAti vize lekha lakhAyo hato. pra.jI.nA vAto amane zaMbhubhAIe kahI ane amAruM mana dravI gayuM. vAcakoe A jAti mATe kAryarata sevAbhAvI bena mitala paTela 4 thI 10nI uMmaranA A bALakoe jyAre prAraMbhamAM prArthanAmAM tarapha dAnano pravAha vahAvyo. uparAMta zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA amane zuddha navakAra maMtra layabaddha rAgamAM saMbhaLAvyo tyAre to A saMniSTha kAryakara zrImati kalpAbena hasamukhabhAI zAhe potAnI saMsthA saMsthAnA zikSako ane saMcAlako pratye amArA hRdayamAM ahobhAva jAgyo. grIna kvInsa leDijha kalabanA sabhyo pAsethI rUA. eka lAkha ekAvana bhAratanA khUNe khUNe AvA dIvaDAM pragaTI rahyAM che enI pratIti thaI. vAcaka paNa e dIvaDA mATe telanA TIpAM mokalI zake che. AthI hajAranI rakama ekatrita karI bahena mitalanI saMsthAne e jAtinA uttama pUNya upArjana bIjuM zuM? bALakonA zikSaNa mATe mokalI ApI. moTara raste pATaNa ke rAjasthAna tIrthayAtrAe padhAro tyAre AvA uparanA sarve mahAnubhAvI dAtAnA vicArabhAvane huM hRdaya vaMdanA jIvaMta bALatIrthonA darzane jazo to tamArI premabharI upasthitithI khIlI uThelA bALasmitomAM ApaNane avazya bhagavAnanA darzana 3. navajIvana Azrama zALA thaze ja e samayanA tamArA AnaMdane tapAsajo. pUNyo ubharaze. A vicaratI-bhaTakatI jAtinA bALakonA zikSaNanI zuM TdhanavaMta zAha paristhiti haze? e jovAnI mane taka maLI. pATaNa jillA pAse drdtshah@hotmail.com 'navajIvana Azrama zALA che-(Azrama roDa, maNuMda-384260 bhUla sudhAre jI. pATaNa, u. gujarAta, mo. naM. 09429010493) enA (pra. jI.nA jAnyuArI-201 1nA aMkamAM-taMtrI lekhamAM 5, 6 pAnA upara sthApaka saMcAlaka gAMdhIvAdI zrI zaMbhubhAI yogI jemane zrI mahendra gAMdhIjInA putranuM nAma hirAlAla chapAyuM che, e amArI akSamya bhUla che. meghANI 'khUNAmAM paDelo jAgato jIva' kahe che, eozrI rASTrIya sAcuM nAma harilAla che. zaratacUka mATe vAcako mane kSamA kare. dha.) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana phebruArI 2011 prAcIna valabhI rAjya, valabhI vidhApITha ane jaina dharma DaoN. gaMbhIrasiMha gohila (vidvAna lekhaka bhAvanagaranI prasiddha zAmaLadAsa kolejanA pUrva AcArya ane gujarAtInA adhyApaka che. aneka saMzodhanAtmaka lekhonA lekhaka che. vartamAnamAM eozrI bhAvanagaranA pUrva mahArAjA zrIkRSNakumArasiMhajInuM saMzodhanAtmaka jIvanacaritra lakhavAmAM vyasta che.) prAcIna bhAratamAM vidyAkIya samRddhi uccatama kakSAe pahoMcI graMtha "kathA-saritsAgara'mAM ullekha maLe che ke viSNudatta nAmano hatI. takSazilA vidyApITha tera sadIo sudhI sarvocca vidyAnuM dhAma brAhmaNa yuvAna gaMgAnA doAbanA pradezamAMthI vizeSa vidyAdhyayana hatI. I. sa.nI chaThThI sadImAM huNoe teno nAza karyo tyAM sudhI mATe valabhI javA mATe prayANa kare che. A vigata darzAve che ke temAM vidyAkIya ArAdhanA cAlatI rahI hatI. te ja rIte nAlaMdAmAM valabhInA vidyAbhyAsanI eTalI agatya hatI ke pUrva bhArata jevA hiMdu, jaina ane bauddha dharmazAstronuM tathA anya viSayonuM adhyayana dUra pradezano brAhmaNa yuvAna lAMbo pravAsa kheDIne, bhASA vagerenI cAlatuM rahyuM hatuM. pazcima bhAratamAM valabhInI vidyApIThe te ja kakSA muzkelIo temaja anya takalIpho veThIne valabhImAM abhyAsa karavA siddha karIne hiMdu, jaina ane bauddha dharmazAstro sahita vividha viSayomAM mATe nIkaLe che. vidyAdhyayana zarU rAkhyuM hatuM. AvI moTI vidyApIThamAM dAkhala thavA mATe ghaNI harIphAImAM valabhImAM yAdavavaMzI kSatriya maitrakonI ANa pravartatI hatI. joke UtaravuM paDatuM. dase be ke traNa vidyArthI pasaMda thatA. dAkhala thaIne te pahelAM mauryo ane guptonA zAsana vakhate rAjadhAnI girinagaramAM paNa bethI traNa varasa sudhI bauddha nyAya ane jaina darzanonA graMthono hatI. gupta zAsananA aMte maitraka yoddhA bhaTTArke valabhIne potAnI abhyAsa karavo paDato. je vidyArthIoe jUnA ane navA baMne rAjadhAnI banAvI. valabhI droNamukha prakAranuM sthaLa hovAthI tyAMthI prakAranA dharmazAstrono abhyAsa pUro karyo hoya teo ja jamIna ane samudra baMne mAraphate AvanajAvana thaI zakatI hatI. e dharmavicAranI carcAsabhAmAM praveza meLavI zakatA hatA. temAM jeo ja kAraNe tenI pasaMdagI rAjadhAnI tarIke thaI haze. te kALe te eka potAnI vAda kuzaLatAnI sarvoparitA sthApita karI zakatA temane sAruM baMdara hatuM. teno deza-videzanA ghaNAM baMdaro sAthe vyApAra sarvatra yaza prApta thato hato. temane jamInanA dAna maLatA. AvI cAlato hato. maitrakonuM zAsana saurASTra, kaccha, uttara gujarAta, rIte ucca kakSA siddha karanArAnA nAma vAdasabhAnA pravezadvAra para madhya gujarAta ane pazcima mALavA sudhI phelAyeluM hatuM. jAhera karavAmAM AvatA. temAMnA keTalAka rAjasabhA gRhamAM praveza vikhyAta cInI pravAsI hyu ena saMge I. sa. 640mAM valabhInI meLavI zakatA hatA. temAM jeo potAnI bauddhika pratibhA darzAvI mulAkAta lIdhI hatI. teNe potAnA zake temane rAjyanA ucca pustaka 'siyu kI'mAM valabhInI adhikArIo tarIke nimaNUMko maLatI savistara hakIkata lakhI che. teNe lakhyuM hatI. che ke ATha corasa ki.mI. jeTalI valabhInuM sthaLa hAlanA gujarAta jagyAmAM phelAyelI valabhI nagarI gIca rAjyanA saurASTra pradezanA bhAvanagara vastI dharAvatI hatI. moTA bhAganA jillAmAM AveluM hatuM. Aje te loko sthiti saMpanna hatAM. te lakhe che tAlukAnuM mathaka che ane valabhIpura ke valabhImAM ekasothI vadhu ke vaLA nAmathI oLakhAya che. karoDapatio hatA. svAtaMtrya pahelAM te vaLA rAjyanI prAcIna samayanA bIjA cInI rAjadhAnInuM mathaka hatuM. bhAvanagarathI pravAsI InsiMga lakhe che ke pUrva te 38 ki.mI.nA aMtare 2 1041 bhAratanI vidyApIThomAM nAlaMdAnuM je | maMtra6kAlIna gujarAtI northa ane 78038 IsTa akSAMzaucca sthAna che tevI ja umadA pratiSThA rekhAMza para AveluM che. A zahera pazcima bhAratamAM valabhInI che. te valabhInuM sthAna ane mahattva samajAvato nakazo bhAvanagara-amadAvAdanA sTeTa hAIve na haze 3 che ke A baMne keTalAMka atyAranA nAmaH *bhUlAmbilikA-dhUmalI *koNivupura para AveluM che. amadAvAdathI te vidyApIThone cInanI ucca kakSAnI -kutiyANA pagAranagara-jUnAgaDha dvApa-dAva madhumatA zAnI -kutiyANA *girinagara-jUnAgaDha *dvIpa-dIva *madhumatI-mahuvA 160 ki.mI. ane gAMdhInagarathI vidyApITha sAthe ana kaLa rIte sarakhAvI *si hapura-ziho 2 *vadhe mAna-vaDhavANa *khe raka-kheDA 190 ki.mI nA aMtare AveluM che. zakAya tema che. *nagaraka-nagarA (khaMbhAta pAse) *urja yataka-giranAra jeno nuM eka navuM tIrtha sthaLa 'bahatkathA' upara AdhArita saMskRta "bhRgukaccha-bharUca "akrUrezvara-aMkalezvara *grophahaka-godharA grophahaka-godharA 'ayodhyApuram" tyAMthI dasa ja ki.mI. ya *** nimisaeN 1 | vI maku - ) saMda paNa :) bakarI navasArA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUra che. phebruArI, 2011 prabuddha jIvana moDherA, vaDhavANa, tAraNa (tAraMgA), siMhapura (sihora), dvAravatI valabhIpura ghelo nadInA kinAre AveluM che. A nadI valabhIpurathI (dvArakA), zaMkhapura (zaMkhezvara), staMbhatIrtha-khaMbhAta, kheTaka-kheDA, uttara-pazcima tarapha jatAM pAMca ki.mI.nA aMtare be phAMTAmAM vaheMcAI vAyaDa Adi nAnAM moTAM tIrtha hatAM ema vividha graMthomAM noMdhAyelI jAya che. be alaga alaga pravAhomAM vahIne te traNeka ki.mI.nA anuzrutio uparathI jaNAya che. aMtare valabhIpurathI dakSiNa pUrvanI dizAmAM pharI maLI jAya che. te valabhInI vidyApIThamAM jema dUra dezAvarathI jijJAsuo pachI ghelo nadI valabhIpurathI dakSiNa-pUrvamAM vahIne khaMbhAtanI eka vidyAbhyAsa mATe AvatA tema dUranA pradezamAMthI khAsa karIne jaina khADImAM maLI jAya che. yAtrALuo gujarAtanA jaina tIrthonI yAtrAe AvatA. ajita ane valabhInA jUnA avazeSo valabhIpura najIka ghelo nadInA be ratna nAme be kAzamIravAsI zreSThIo I. sa. 553 AsapAsa judA pravAhonI vacce maLI Ave che. upara je khADIno ullekha karyo giranAra tIrthanI yAtrAe AvyA hatA. tyAM zrI neminAthanI lepyamaya te atyAre bhAvanagara khADI tarIke oLakhAya che je valabhIpurathI mUrtine ogaLI jatI joI emaNe bIjI pASANamaya mUrtinI tyAM 32 ki.mI.nA aMtare che. paraMtu valabhIpuranA samayamAM te khUba najIka pratiSThA karAvI hatI. samudrasUrinA ziSya mAnadevasUrie giranAra haze ane tenA para valabhInuM baMdara AveluM haze. upara tapazcaryA karIne asvAthyane kAraNe bhulAI gayelo sUrimaMtra jaina dharma ane saMskRtinI aneka pravRttio valabhImAM ghaNA jUnA punaH prApta karyo hato. samayathI thatI rahI hatI. devasena sUri 'darzanasAra'mAM tathA aneka prabhAvaka jaina AcArya A kALamAM thaI gayA. jinabhadragaNi 'bhAvasaMgrahamAM vikrama rAjAnA mRtyune 136 varSa thatAM saurASTramAM kSamAzramaNanA 'vizeSAvazyaka bhASya' upara vRtti lakhanAra valabhImAM zvetapaTa (zvetAMbara) saMgha utpanna thayo hovAnuM jaNAve kosyAcAryane "prabhAvaka carita'nA kartA prabhAcaMdrasUrie che. vaLI hariSaNa tathA ratnanaMdI pahelA bhadrabAhu (I. pU. 4tho "AcArAMgasUtra" ane "sUtrakRtrAMga sUtra' upara saMskRta TIkAo seko)nA ziSyanA ziSya jinacaMdranA samayamAM valabhImAM zvetAMbara lakhanAra zIlAMka ke zIlAcAryathI abhinna gaNyA che. aNahilavADa saMpradAya utpanna thayo hovAnuM jaNAve che. zvetAMbara saMghanI sthApanA pATaNanA sthApaka vanarAja cAvaDAnA guru zIlaguNasUri te A ja valabhImAM thaI hovAnA anya pramANo paNa maLI Ave che. temAM evo eka prabaLa abhiprAya che. AgamasUtro upara prAkRtacUrNio kharuM tathya game te hoya paNa A saMdarbho darzAve che ke jaina dharmanA racanAra jinadAsagaNi mahattara, samadarzI AcArya haribhadrasUri, zvetAMbara saMgha sAthe valabhIno ghaNo jUno saMbaMdha hato. "AcArAMga sUtra'nA "zAstraparijJA" adhyayananA vivaraNa rUpe jaina dharmanA prasiddha vidvAna nAgArjunanA mArgadarzana nIce I. racAyelI paNa sekA thayAM lupta "goviMda nirya kti'nA kartA sa. 300 AsapAsa valabhImAM jaina dharmagraMthonI vAcanAo teyAra goviMdasUri, hArila vAcaka, saMskRta mahAkathA 'upamitibhava karavAmAM AvI hatI. te vakhate valabhImAM 1000 jaina sAdhu- prapaMcakathA'nA kartA siddharSi, prabhAvazALI rAjamitra AcArya sAdhvIo upasthita hatAM. pharI I. sa. 4pa3mAM valabhImAM ja bappabhaTTisUri vagerene valabhI rAjyamAM thayelA jaina pratibhAvaMto devardhigaNi kSamAzramaNanA mArgadarzana heThaLa agAu nAgArjuna dvArA tarIke gaNAvI zakAya. udyotanasUri kRta prAkRta mahAkathA ane pachI skaMdilAcArya dvArA taiyAra karAyelI jaina dharmagraMthonI tulanA "kuvalayamAlA' (I. 777)nI prazastimAM kartAnA aneka karIne aMtima vAcanAo taiyAra karavAmAM AvI hatI. Aje paNa pUrvAcAryonA ullekha che. maitrakakALa ane anumaitrakakALa gurjara bhAratabharamAM zvetAMbara jaino devardhigaNi dvArA tulanAtmaka rIte taiyAra dezamAM jaina dharmanA utkarSano hato. karAyelI jaina dharmagraMthonI vAcanAone anusare che. jaina saMpradAyanI be zAkhAo zvetAMbara ane digaMbara vacce spardhA I. sa. 454 athavA 467mAM dhruvasena rAjAne potAnA putra ane kalahanA paNa ullekha maLe che. bappabhaTTisUrie digaMbaronA vIrasenanA maraNathI thayelo zoka zamAvavA mATe AnaMdapuramAM sabhA kabajAmAMthI giranAratIrtha choDAvyuM hatuM. bappabhaTTasUrinA samakSa "kalpasUtra" vAMcavAmAM AvyuM hatuM evA ullekha "kalpasUtra'nI gurubaMdhuo namnasUri ane goviMdasUri gurjara-pratihAra rAjA vividha TIkAomAM che. valabhI kALamAM jaina dharmane je rAjyAzraya mihirabhojanA paricayamAM hatA. nannasUrie bharata cakravartInuM jIvana maLato hato tenuM sabaLa pramANa A ullekhathI maLI rahe che. nirUpatuM eka saMskRta nATaka taiyAra karyuM hatuM ane goviMdasUrinI - je valabhInagaramAM samagra jaina AgamanI saMkalanA thAya tathA sahAyathI rAjA (nAgAvaloka athavA nAgabhaTa rAjA) samakSa e e Agamo lipibaddha thAya tyAM aneka jaina maMdiro ane upAzrayo bhajavAyuM hatuM. hoya e svAbhAvika che. e saMkalanA pachI Azare doDha saikA bAda I. digaMbara saMpradAyanA anuyAyIonI saMkhyA pachInA samayanI sa. 609 AsapAsa AcArya jinabhadragaNi kSamAzramaNano mahAgraMtha tulanAe valabhI rAjyanA samayamAM moTI hatI evuM eka anumAna 'vizeSAvazyaka bhASya" valabhImAM eka jinabhavanamAM racAyo hato che. digaMbara saMpradAyanuM eka mukhya kendra vaDhavANa hatuM. digaMbara e atyaMta noMdhapAtra ghaTanA che. zatruMjaya ane giranAra to prasiddha sAhityanI prAcInatama saMskRta racanAo paikI be-jinasenakRta jaina tIrtha hatAM, paNa e uparAMta staMbhanaka (thAmaNA), bharukaccha, "harivaMzapurANa' (I. 783) ane hariSaNa kRta 'bRhatkathAkoza' Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana phebruArI 2011 (I. sa. 931-32)-vaDhavANamAM racAyelI che. jinasena ane A kSatriya boddho pAse bhaNIne mahAvidvAna thayo. sarasvatI devInI hariSaNa baMne putrATa saMghanA AcArya hatA. karNATaka aMtargata sAdhanA karI varadAna lIdhuM. teNe valabhInA rAjA pAse rajUAta karIne putrATano eka digaMbara sAdhu samudAya saurASTramAM AvIne, khAsa bauddhone vAda mATe lalakAryA. pharIthI vAda mATe pahelAMnI jevI ja karIne vaDhavANa AsapAsanA pradezamAM, sthira thayo hato ane potAnA zarata karavAmAM AvI hatI. vAdamAM malla sAdhuno vijaya thayo. tethI mULa sthAna uparathI putrATa saMgha tarIke oLakhAto hato. 'bhadrabAhu boddhone deza choDI cAlyA javuM paDyuM. jaina sAdhuo je cAlyA gayelA carita' anusAra, karahaTa (karADa?)nA rAjAe I. sa. 900 te pharIthI AvIne pahelAMnI jema sthira thayA. boddhone jItavAthI AsapAsa valabhInA vidvAna zvetAMbara sAdhuone potAnI rANI malla 'vAdI' tarIke emane prasiddha thayA. gurue emane sUripada ApyuM. nUkuladevInI vinaMtIthI nimaMtryA hatA. temaNe nava nA prAcIna graMtha parathI dvAzAra na va nAme vistRta kharekhara to I. sa.nA AThamA saikAnA aMta bhAgamAM valabhIno graMtha lakhyo. teo nayavAda ane syAdvAdanuM samarthana karIne vikhyAta bhaMga thayA pachInI A ghaTanA gaNAya, paNa valabhInuM mahattva kaMI thayA. ekAeka nAza pAmyuM nahi hoya ane anu-maitraka kALamAM paNa tyAMnI maitrako e I. sa. 470mAM valabhIne potAnI rAjadhAnI dhArmika sAMskArika pravRttio ochAvattA pramANamAM cAlu rahI haze. banAvelI. paraMtu A nagarInI vidyApIThe IsunI pahelI sadI vaLI eka tarapha gujarAta ane bIjI tarapha mahArASTra temaja karNATaka AsapAsa vidyAkIya utkRSTatAnA zikharo sara karI lIdhAM hatAM. te vacce rAjakIya uparAMta je sAMskArika saMparka cAlu rahyo hato te sAthe dezamAM uccatama abhyAsa, AdhyAtmika carcA-vicAraNAo paratve paNa A vigatothI nirdezo maLe che. ane saMskAra ghaDatara mATenI jarUriyAto pUrI pADavAnA mahattama zvetAMbara saMghanA dhanezvarasUrie valabhInA rAjavI zilAdityane prayAso karyA hatA. jaina dharma prabodhyo hato ane te rAjAnI vinaMtIthI "zatru jaya vartamAna samaya saMdarbhanI vAta karIe to prAcIna vidyAdhyayananI mahAbhyanI racanA karI hatI. eka evo saMdarbha maLe che ke vardhamAna paraMparAone AjanA yugane anurUpa rIte punarjIvita karavAno A sUrinA samayanA jaina saMghanA prasiddha ciMtAyake valabhInA nAzanI bahu ja paripakva ane ucita samaya che. bhArata jyAre Arthika AgamavANI uccArI hatI. jaina maMdironI mUrtio temanA Adeza vikAsanA kSetromAM haraNaphALa bharI rahyuM che tyAre tene yogya saMskAra mujaba te hetu mATe khAsa kAmamAM joDelAM 18,000 baLada gADAmAM ghaDataranI paNa, samatolatAnI garaje, tAtI jarUra che. jo saMskAranA anya dharmasthAnoe laI javAI hatI. caMdraprabhanI mUrti aMbA ane AMtara pravAhono Teko na hoya to Arthika vikAsa laMgaDAto cAlaze kSetrapAlanI mUrti sAthe zivapattana-devapattana (prabhAsa pATaNa) gaI. ane kyAMka viramI paNa jaze athavA ADA mArge vaLI jaze jenI vidhvaMsaka hAla prabhAsamAM caMdraprabhu svAmInuM derAsara che ne emAMnI mUrti asarano koIne khyAla paNa nahi Ave. valabhI jevA purAtana valabhIthI AvelI ane naMdivardhane karAvelI evo enA para lekha vidyAdhAmone punarjIvita karavAnI dezanA vyApaka hita khAtara jarUra che. kotarelo che. vardhamAna mahAvIranI pratimA zrImAlapura gaI. zrImAla jo yogya prayAso thAya to valabhInI bhUmi bhAratanuM eka sAMskRtika (bhInamAla)mAM jaina derAsaro che. Adideva-RSabhadevanI pratimA "pAvara hAusa' banI zake tema che. kAzahUda (kAsiMdrA) gaI, pArzvanAthanI pratimA hArIja gaI, thoDAM varasa pahelAM nAlaMdA vidyApIThane tenA purAtana gaurava valabhInAthanI pratimA zatruMjaya pahoMcI. valabhInAtha e valabhInA sAthe punarjIvita karavA mATeno Avo prayAsa bihAra rAjyanA nagarapAlaka yakSa haze. valabhIbhaMganI AgAhI thatAM tyAMnA jaina puruSArthonA mAdhyamathI AraMbhAyo hato. saMbaMdhita sauno bahoLo saMghe sthaLAMtara karI moDherAmAM vAsa karyo. sahakAra maLatAM thoDAM varasomAM tenA AMkha ughADanArA pariNAmo valabhIbhaMga aMge raMka kAku, dhUMdhaLImalla vagere anuzrutio maLe AvyA che. dUra pUrvanA dezonI dhanasaMpatti ane vidyAkIya sahayoga che. teno sAra eTalo ja ke AThamI sadInA aMte Araboe valabhI maLatAM nAlaMdAnI AMtararASTrIya yunivarsiTI pharI dhamadhamavA lAgI para AkramaNa karyuM ane temAM moTA pAye vinAza veryo. te pachI che. jo nAlaMdAmAM A banI zakyuM to valabhImAM kema na banI zake ? valabhInI paDatI dazA thaI. ApaNe tyAM zuM khUTe che? boddho ane jaino vaccenA dharmacarcAnA vivAdanI eka anuzruti gujarAtanI sAMskRtika asmitA game tyAre UMcI chalAMga mArI zake maLe che je rasaprada che ane temAM keTaluMka tathya hovAno saMbhava che. tevI tAkAta dharAve che. gujarAtanI rAjya sattAo, zreSThIo ane eka vakhata zvetAMbara jaino ane boddho vacce valabhImAM zilAditya vidyAvaMtoe aneka vakhata potAnuM hIra batAvyuM che. kasoTI thAya che rAjA samakSa bhAre vivAda thayo. emAM zarata evI hatI ke je hAre tyAre tenI aMdaranI ThaMDI tAkAta bahAra Ave che. gujarAtanA svarNima teNe A deza choDI cAlyA javuM. zvetAMbara jainono parAjaya thatAM saMkalpone mUrta rUpa ApavAno have samaya Avyo che. gujarAtanA bhautika boddhoe to jainonuM zatruMjaya tIrtha paNa kabaje karI lIdhuM. AdinAtha vikAsanA hAtha dharAI rahelA aneka prakalpo ane puruSArthonA pAyAmAM tIrthakarane teo buddha rUpe pUjavA lAgyA. zilAditya rAjAno eka valabhI vidyApIThanA punarvidhAna dvArA baLa pUrI zakAya tema che, amI bhANeja malla nAme hato. teNe parAjayanuM vera levAno nirNaya karyo. siMcana karI zakAya tevI paristhiti pravarte che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 saurASTra, gujarAta ane mALavAnA keTalAka bhAgane vyApatA valabhI rAjyanA suvarNakALe valabhI vidyApIThe zobhA ApI hatI ane sAMskRtika baLa pUruM pADyuM hatuM. valabhI vidyApIThanuM navajAgaraNa e ja bhUmikA Aje paNa supere bhajavI zake tema che. jarUra che gujarAtamAM, dezamAM ane vividha dezomAM vasatA hitecchu gujarAtIonI jAgatika cetanAnI, temanA sahayoga ane sAmelagIrInI. amadAvAda, vaDodarA, surata ane muMbaIthI mAMDIne aneka sthaLe vasatA zreSThIoe A zubha kAryamAM sakriya thavA jevuM che. prabuddha jIvana valabhI gujarAtanI saMskAranagarI hatI tema e ja vistAramAM vikaselA bhAvanagare sadIo pachI gujarAtanA saMskAradhAma tarIke pratiSThA meLavI che. eTale ahIM jo vidyAkIya puruSArtho mATe kamara karavAmAM Ave to saMskArabhUmi tarIkenI phaLadrupatA kAmayAba nIvaDI zake tema che. te mATenA aneka vikAsabiMduo nirdezI zakAya tema che. valabhInA ItihAsa AsapAsa bauddha dharmanuM teja vartuLa jhaLakI rahyuM che. eTale dUrapUrvanA bauddha dharma sAthe saMkaLAyelA japAna, thAIlenDa, lAosa, kaMboDiyA vagere dezone ahIM bauddha dharmatattvanA vidyAbhyAsa sahitanI Adhunika vidyAo zikhavanArI AMtararASTrIya yunivarsiTI UbhI karavA AmaMtrI zakAya tema che. tevA prayAso vAstavamAM cAlI paNa rahyA che. evA dezo dvArA nAlaMdA mATe 800 karoDa rUpiyAnuM bhaMDoLa UbhuM karI zakAyuM hatuM. tevo saMbhava valabhI mATe paNa dekhAI rahyo che. ApaNe tyAMthI je bhaMDoLa thAya tenAthI bamaNuM ke vadhAre videzamAMthI AvI zake tema che. japAnanI eka yunivarsiTIne AvA vidyAkIya puruSArthamAM sAthIdAra banAvI zakAya tema che. valabhImAM jaina dharma saMbaMdhita puruSArtho paNa itihAsamAM noMdhAyelA che. tene anusarIne jaina dharmatattvanA abhyAsa sAthenI vidyAkIya dizAo punaH kholI zakAya tema che. te mATe jaina munionA AzIrvAda maLe, zreSThIo rasa letA thAya ane abhyAsIo dizAsUcana kare te apekSita che. valabhIpura vistAra Aje Arthika rIte saMpanna na dekhAya paraMtu tenA mULa vatanIo aneka sthaLe vyavasAya vageremAM kAryarata che. temaNe paNa valabhInA vidyAkIya navavidhAnamAM dhyAna ApavuM jarUrI bane che, temanI te javAbadArI che. je sthaLe Aje kaoNleja paNa nathI tyAM AMtararASTrIya kakSAnI yunivarsiTInuM nirmANa thAya tevI vAstavika saMbhAvanAo UbhI thaI rahI che. vistAranA agraNIono krame krame saMparka sadhAI rahyo che. gujarAta rAjya vidhAnasabhAnA sadasya rahI cUkelA valabhIpuranA pUrva rAjavI ThAkora sAheba pravINacaMdrasiMhajI gohilanI salAha mAMgavAmAM AvI che. 9 boTAdanA jaina gRhastha kAMtilAla zAha koMgresanA umedavAra tarIke temanA pratispardhI hatA. paNa valabhIpuramAM jamavAnuM temaNe dAdAbApunA darabAragaDhanA rasoDe ja. dAdAbApu hAjara na hoya to rANI sAheba temane bolAvI laIne jamavA besADe. cUMTaNInuM pariNAma Avye dAdAbApunuM vijaya saraghasa keTalAka samaya aTakAvI rakhAyeluM. hArelA umedavAra kAntilAla zAha temAM joDAyA tyAre ja te cAlatuM thayeluM. raNajI TrophInA krikeTa khelADI ane volIbolanA rASTra kakSAnA ramatavIra dAdAbApuno saMbaMdha sUryavaMzI gohila rAjavaMza bhAvanagaranA rAjyakuTuMba sAthe saMkaLAyelo che. udayapura-mevADanA sUryavaMzI rAjavaMzanI 24 zAkhAomAM sisodiyA zAkhAno krama bIjo Ave che ane gehalota gohilonI zAkhA pahelA krame lekhAya che. prasaMgavazAta dAdAbApu udayapura gayelA tyAre ajANyAne mulAkAta na ApanAra udayapuranA mahArANA potAnA rAjamahelanA bAvana pagathiyAM utarIne jAte satkAra karavA gayelA! kemake udayapuranA sisodiyA mahArANAo gohila rAjavaMzIne potAnA moTAbhAI tarIke mAna Ape che. gujarAta rAjyanA mAjI paryAvaraNamaMtrI ane hAla je. DI. yu. gujarAtanA pramukha pravINasiMhajI jADejAe jAte rasa laI vigato meLavI ke bihAranI sarakAre nAlaMdA yunivarsiTInI sthApanA mATe kevA prayatno karyA hatA. te sAthe temaNe videza sAthenA saMbaMdho sthApita karI japAnanA dAtAo ane yunavarsiTIone valabhImAM yunivarsiTI UbhI karavA rasa letA karyA. bhAvanagaranI zAmaLadAsa kaoNlejanA pUrva AcArya ane gujarAta sTeTa skUla TekasTa buka borDanA mAjI ceramena DaoN. gaMbhIrasiMha gohile aMgrejI, saMskRta, gujarAtI vagere bhASAonA saMdarbho ane saMzodhanomAMthI valabhI vidyApIThanI vigato ekatra karI aMgrejImAM abhyAsanoMdha taiyAra karI je japAna mokalI zakAI hatI. valabhInA itihAsa ane purAtattva mATe je saMzodhana thayuM che tene AgaLa laI javAnuM jarUrI che. sthaLa uparanA khodakAma sahitanuM vizeSa saMzodhana upayogI ane protsAhaka nIvaDe tema che. navA bhavanonuM nirmANa thAya ane vacce vacce rahelAM purAtana cetanA sthAnonuM tenI sAthe saMyojana racAya te sthiti preraka nIvaDI zake. valabhIpura tAlukA vistAranA vatanI muMbaI sthita agraNI hIrA udyogapati gagajIbhAI sutariyA bahAranA dAtAono saMparka sAdhaze. valabhIpuramAM sakriya zikSaNakAra ajItasiMha solaMkIe sthAnika saMparkonI vyavasthA upADI lIdhI che. valabhIno bhUtakALa ujjavaLa hato. bhaviSya ethI paNa vadhu ujjavaLa banAvavAnI javAbadArI, gujarAta sarakAre, kendra sarakAre ane ApaNe upADavAnI che. puNya kAryonA pariNAmo vahelAM ke moDAM Ave, paNa te kyAreya niSphaLa jatAM nathI. eka vAra AraMbha karyA pachI (dAdAbApu tarIke oLakhAtA ThAkora sAheba jyAre valabhIpuravaLA matavistAranA dhArAsabhAnA umedavAra tarIke cUMTaNI laDelA tene vaLagI rahevuM te vadhu moTuM puNya banI rahetuM hoya che. ### 3-140, kALavIbIDa, bhAvanagara-364002. tyAranI rAjarakhAvaTanI aneka vArtA loko yAda kare che. pALiyAda-phona naM. (0278)2569898 ormal: gambhirsinhji yahoo.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana mana saMbaMdhI sarvadarzanonI sarvadarzanonI vicAraNA DaoN. pravINabhAI sI. zAha vaktA ane jaina dharma viSayaka graMthonA kartA che. varaso sudhI amerikAmAM thaI vizvabharamAM jaina jJAna sAhityano mAra karI rahyA che. [vidvAna lekhaka jaina dharmanA UMDA abhyAsa, vasavATa karI vartamAnamAM amadAvAdamAM sthA mana kone kahevAya, mana zuM kare che, mana kevuM hoya, zarIramAM kyAM hoya vagere praznothI jijJAsu varga ghaNI vakhata mUMjhAya che. vyakti magajathI vicAre che ke hRdayathI vicAre che ke manathI vicAre ke AtmAthI vicAre che. AvA praznonA samAdhAna prastuta lekhathI jANavA maLaze. AMkhathI jovAya che, kAnathI saMbhaLAya che. nAkathI sUMdhAya che, jIbhathI bolAya che, svAda jaNAya che, cAmaDIthI sparza thAya che vagere IndriyonA jJAna saMbaMdhI koIne mUMjhavaNa ke zaMkA nathI, kAraNa ke te te Indriyo zarIra upara dekhAya che, darekanuM sthAna nizcita che. paNa manathI vicArIe chIe evo artha paNa tAravIe to mana zarIramAM kyAM AveluM che enI spaSTatA nathI. magajanA jJAnataMtuothI magaja vicAre che ke hRdayathI lAgaNI vyakta karI hradaya vicAre che ke zarIranA tamAma bhAgomAM vaheMcAyeluM mana vicAre che vagere praznonuM nirAkaraNa spaSTa karavA A lekhamAM judA judA darzanakAro, judA judA dharmoe ke dharmazAstroe zuM maMtavyo rajU karyA che teno abhyAsa rasaprada nIvaDaze. sAmAnya anubhava evo che ke vyaktinA saMkalpo, IcchAo, rAga-dveSanI lAgaNIo, cittanI vRttio vagereno viSaya vyaktinA manano che. mana dvArA anubhavAya che, vyakta thAya che. pahelo prazna e che ke mana bhautika padArtha che ke caitanya padArtha che. bauddha darzana manane cetana tattva mAne che. gItA sAMkhya darzana - vedAMta darzana vagere manane jaDa samaje che ane prakRtithI utpanna thayela mana triguNAtmaka mAne che. jainadarzana manane bhautika ane caitanya baMne mAne che. yoga-vaziSTamAM manane jaDa kahela che. jaDa paththaranI jaima mananI gati parAvalaMbita-bIjAnA AdhAre thatI mAne che. phebruArI 2011 jaina darzana bhautika rupe dravyamana ane caitanyarupe bhAvamana ema be prakAre mAne che. caude rAjalokamAM judA judA prakAranI judI judI saMkhyAnA AdhAre nAma dharAvatI sthULa-sUkSma vargaNAno samUha 8 jIvane grahaNa karavA yogya ane 8 jIvane agrahaNa yogya evI 16 vargaNAothI bharelo mAne che. AmAM manovargaNAone jIva grahaNa karI dravyamana banAve che je jaDa paramANuonuM banela hovAthI bhautikarupe dravyamana kahevAya che. Ama AgaMtuka paramANuothI banela mana zarIranI saMvedanA anubhavatA tamAma bhAgomAM phelAyeluM hoya che jenA dvArA AtmA jJAna, saMkalpa, vedanA, saMvedanA anubhave che, je anubhava caitanyamaya bhAvamana kahevAya che. jaDa bhAga hArDa-gAma-mAMsathI banelo che te dravya Indriyo kahevAya che ane tenAthI anubhavAtI saMvedanA dRzya-zrAvya-prANa-svara vagere bhAva IndriyI kahevAya che. tema zarIranI AsapAsanI manovargaNA-jaDa paramANuono samUha AtmA grahaNa karI vicAraNA ke saMvedanAnA anubhava mATe mana nAmanI jaDa Indriya banAve che je dravyamana kahevAya che ane saMvedanAno anubhava bhAvamana kahevAya che ane tethI zarIranA Atma pradezanA-je je bhAgamAM saMvedanAno anubhava thAya che tyAM mananI hAjarI manAya che. judA judA darzanakAro mananuM sthAna alaga alaga draSTikoNathI varNave che. jena digambara paraMparAmAM gommaTasAramAM jIvakAMDamAM dravyamananuM sthAna hRdayamAM mAne che jyAre zvetAmbara paraMparAmAM mananuM sthAna koI nizcita jagyAe mAnatuM nathI. paM. sukhalAlajInuM mAnavuM che ke zvetAmbara paraMparAmAM samagra zarIra dravyamananuM sthAna yogya lAge che, ane bhAvamana AtmAmAM raheluM che kAraNa ke AtmAnA tamAma pradezo samagra zarIramAM vyApta che, ane tethI bhAvamananuM sthAna paNa samagra zarIramAM mAnavuM yogya che. bauddha darzana mananuM sthAna hRdayasparzI mAne che, je digambara mAnyatA mujaba che. jyAre sAMkhya darzanano mata jaina zvetAmbaranA mata jevI che, kAraNa ke sAMkhya darzana mAne che ke mana sUkSma athavA liMga zarIramAM je 18 tattvono samUha che, samAveza che temAM che ane sUkSma zarIra samasta zarIramAM vyApta hovAthI sAMkhya darzanano mata sarva sthULa zarIramAM mananI saMbhAvanA svIkAre che. AvI muzkelI vedAMtanA advaitavAda ke bauddha darzananA vijJAnavAda ke zUnyavAda ke bIjA nirapekSa darzanomAM jovA maLatI nathI. sAMkhya darzana AtmAne phUTastha nitya mAne che eTale temAM paNa puruSa ane prakRtinA saMbaMdhamAM AvI muzkelI nathI jovA maLatI. eTale A badhA darzano ekAMta daSTithI manane kAM to jaDa athavA kAM to cetana mAnIne calAvI le che; paNa jaina darzanamAM jaDa karma ane cetana AtmAnA baMdhanano svIkAra hovAthI jaina darzanamAM manane baMne rupe mAnavAnI AvazyakatA che jenAthI drazyamana ane bhAvamananI pharmyulA jovA maLe che. ane tethI mana e karma ane AtmAnA joDANanI sAMkaLa bane che. arthAt mananI zakti AtmAmAM che ane tenuM pariNAma bhautika ke AdhyAtmika che. jaDakarmanuM AtmA sAthenuM baMdhana che. ane A jema zarIramAM AMkha, kAna, nAka, jIbha vagere zarIranI racanAno 2Ite mana baMne upa2 jaDa karma ane cetana AtmA upara potAno Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 1 1 prabhAva pADe che. jyAM sudhI mana sAMkaLa rupe mAdhyama rupe hayAta che mana (2) yAtAyAta mana (3) zliSTa mana (4) sulIna mana. tyAM sudhI AtmA ane karma baMdhananI asaro cAlu raheze ane muktinI bauddha darzanamAM paNa (1) kAmAvacara citta (2) rUpAvacara citta prApti mATe A baMnenI sAMkaLa manane toDavA mananI zaktino hrAsa (3) arUpAvacara citta (4) lokottara citta ema mana-cittanA cAra karavo paDaze ane aMtamAM mananI zaktino vinAza thaze tyAre AtmA prakAranuM varNana Ave che. nirvANa pAmaze, baMdhanamAMthI saMpUrNa mukti meLavaze. yoga darzanamAM pAMca prakAranA mananI sthitinI vAta jaNAve che A carcAnuM eka kAraNa tamAma darzanakAro, jaina-bauddha ane hiMdu (1) kSipta citta (2) mUDha citta (3) vikSipta citta (4) ekAgra darzanakAroe svIkAryuM che ke mana baMdhana ane muktinuM kAraNa che. citta (5) niruddha citta. jaina darzanamAM to mananI amApa zaktinuM varNana vistArathI dareka prakAranA mananA artha samajIne e pahelAM traNe darzanomAM karavAmAM AveluM jovA maLe che te tyAM sudhI ke mana dvArA utkRSTamAM batAvelA mananA prakAranI sarakhAmaNI karIe. utkRSTa mohanIya karmabaMdhanI sthiti AtmA 70 koDAkoDI sAgaropamathI jaina darzana bauddha darzana yoga darzana bAMdhI zake che. eTale mananI tAkAta AtmAnI bhayaMkara durdazA karavAnI vikSipta kAmAvacara kSipta athavA mUDha che. eTale mana sahitanA prANIo ja samyag dRSTi keLavI sAdhana yAtAyAta rupAvacara vikSipta mArganI najIka javAnA adhikArI che. asaMjJI prANIo mana vinAnA zliSTa apAvIra ekAgra jIvono mokSa zakya nathI. kaSAyonA Avego durgAnanA bhAvo sulIna lokottara viruddha upara saMyama keLavI manoyoga dvArA pracaMDa zubha-zuddha adhyavasAyo (1) vikSipta mana eTale caMcaLa mana, Amatema aneka vicAra dvArA AtmA karmabaMdhanamAMthI mukti meLave che. vamaLomAM bhaTakatuM mana ane vicAro paNa bhautika vicAro bauddha darzanamAM jaNAvyA pramANe paNa mananA paryAyavAcaka zabdo bahirdazAnA vicAro hoya. A mananI asthira avasthA che. emAM citta, vijJapti dvArA thatI pravRttio sadoSa manathI thAya to tenA aneka saMkalpa vikalpo, aneka prakAranA vicAronI uthalapAthala pariNAmo paNa jIvane bhogavavA paDe che ane zuddha manathI cittathI jovA maLe. AvA manavALA jIvone zAMti bhAgyeja jovA maLe pravRttio kare to sukhano anubhava thAya che. arthAt mahAyAna ane badhI vRttio bahirmukhI hoya. bauddha darzanamAM AvA prakAranA saMpradAyamAM laMkAvatAra sUtramAM spaSTa lakhyuM che ke cittathI pravRtti manane kAmAvacara citta kahe che jemAM IcchAo, tRSNAo, thAya che ane cittathI vimukti thAya che. vedAMta paraMparAmAM paNa AkAMkSAo vAsanAothI citta khaLabhaLatuM hoya che. sAMsArika manane ja baMdhana ane muktinuM kAraNa kahyuM che. gItAmAM ullekha che ke bhogo pAchaLa mana doDatuM hoya che. vivekahIna tarka vitarko cAlyA Indriyo, mana ane buddhi vAsanAnuM ghara che ane jIvanA jJAnane A ja karatA hoya che. AvI ja vAta yoga darzanamAM kSipta citta ke mUDha vAsanA mohita karIne baMdhanamAM nAMkhe che. jenuM mana vAsanA rahita cittanI dazA varNavatAM jaNAve che ke A prakAranA citta rajoguNathI prazAMta che, nirmaLa che tenA mananA Avezo zAMta thaI jAya che ane bharelA hoya che ane eka viSaya uparathI bIjA viSaya upara kUdakA te yogI uttama AnaMdane prApta kare che. AcArya zaMkara paNa kahe che ke mAratuM hoya che. manamAM sthiratA ja nahi, yoga mATe anukULa nahi manathI baMdhana ane mokSanI kalpanA thaI zake che. dehAdhyAsamAM lAgeluM tathA mana ane Indriyo upara aMkuza nahi. mUDha cittamAM tamo guNa mana rAga karI baMdhanamAM paDe che ane viSayarasomAMthI virakti mokSanuM jovA maLe temAM nidrA, ALasa, pramAda vadhu jovA maLe ane te kAraNa bane che. rajo guNathI mana malina thAya che ane rajo guNa paNa yoga mATe yogya nahi. tamoguNathI rahita banela mana mokSanuM kAraNa bane che. sArAMzamAM traNa (2) yAtAyAta mananI avasthAmAM AMtarika tathA bAhya darzano eka vAta svIkAre che ke karmabaMdhanuM mukhya kAraNa avidyA-moha che viSayomAM mana DolAyamAna thatuM hoya che. yogAbhyAsanI prAthamika ane avidyAnuM sthAna mana che. avasthAmAM hovAthI bahAranA saMsAranA viSayomAM pUrva saMskArothI jaina darzanamAM asannI jIvo mana vinAnA jIvone paNa dravyamana doDatA manane prayatnapUrvaka AMtarika bhAvomAM sthira karavuM paDe che. na hovA chatAM bhAvamananI sattA svIkArela hovAthI avidyAno thoDo samaya mana sthira rahe paNa tarata pAchuM saMsAranA vicAromAM vAsamohanuM nivAsa sthAna bhAvamanamAM hovAthI baMdhana svIkArya saMkalpa vikalpa karavA mAMDe eTale jeTalo samaya AMtavRttiomAM che. sUtra kRtAMgamAM ullekha che ke tarkazakti, prajJAzakti, vivekazakti sthira rahe teTalo samaya mana zAMta ane prasanna rahe eTale vinAnA tamAma mUDha jIvo sannI ke asannI, samanaska ke amanaska AMtabahirmukha dazAmAM calAyamAna thayA kare. AnI sarakhAmaNI jIvo karmabaMdhanamAM phasAyelA hoya che. bauddha darzanamAM varNavela mananI avasthA rupAvacara citta sAthe thaI jaina darzanamAM mananI cAra sthitinuM varNana Ave che (1) vikSapti zake jemAM mana tarka-vitarka karatAM karatAM ekAgra paNa thaI zake. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana phebruArI 2011 cittanuM AlaMbana bahAranA pULa viSayo upara ja hoya che. A (4) sulIna mananI avasthAmAM saMkalpa-vikalpa mAnasika yogAbhyAsanA cittanI prAthamika avasthA che. A ja avasthAne yoga vicAraNAono pravAha aTakI jAya che. mananI vicArazUnya avasthA darzananA vikSipta citta sAthe sarakhAvI zakAya. jyAM cittanI AMzika kahI zakAya. A avasthAmAM badhI cittavRttio zAMta thaI javAthI sthiratA hoI zake paNa eka viSayamAM sthira thayeluM citta jaldI bIjA parama AnaMdano anubhava thaI zake che. bauddha darzanamAM lokottara viSayonA vicAramAM doDI jAya che. citta avasthAmAM vAsanA-saMskAra, rAga-dveSa, mohano nAza thAya (3) zliSTa mananI avasthA mananI sthiratA darzAve che. A che. A avasthAmAM jIva cheka nirvANapada sudhI pahoMcI jAya che. avasthAmAM mana prazasta viSayonI vicAraNAmAM ekAgra bane che. yoga darzanamAM niruddha citta avasthAmAM cittanI badhI vRttio zAMta jema jema ekAgratA vadhatI jAya tema tema cittanI zAMtatA ane pAme che, tenA traNa svabhAvanI svAbhAvika dazAmAM zAMtatA prasannatA vadhatI jAya che, jema bauddha darzanamAM apAvacara cittanI anubhave che. avasthA je bAhya rupavAna padArtha upara nahi paNa sUkSma vicAraNA jaina, bauddha ane yoga darzanamAM mananI A pramANe judA judA jevI ke anaMta AkAza, anaMta vijJAna jevA gahana viSayomAM sthiratA prakAranI avasthAnA nAma bhale alaga alaga hoya paNa dareka pAme che. Aja vAta yoga darzanamAM ekAgra citta avasthAmAM jaNAvelI avasthAnI samajamAM koI taphAvata nathI, bheda nathI. che jemAM ghaNA lAMbA samaya sudhI citta sthira rahe che jene dhyAnanI TUMkamAM citta vRttio ke vAsanAonuM vilinikaraNa e ja uddezya avasthA kahevAya che. yoganuM paheluM pagathiyuM kahI zakAya kAraNa ke traNe darzanomAM jovA maLe che. * * * cittavRttiono nirodha nahi hovA chatAM koI eka viSaya upara 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380 007. ekAgratA ke dhyAna hoya che. phona naM. (079) 26604590. jaina saMskRtimAM nArI. DaoN. kalA zAha [vidUSI lekhikA muMbaI yunivarsiTInI maharSi dayAnaMda kaoNlejanA nivRtta gujarAtI bhASAnA prAdhyApikA che, pIeca.DI. karanAra vidyArthInA mArgadarzaka che. atyAra sudhI 19 vidyArthI-vidyArthinIoe eozrInA mArgadarzana heThaLa pIeca.DI.nI DIgrI prApta karI che. aneka zodhanibaMdhanA eo karyA che.] jaina saMskRtimAM nArInA vividha rUponuM citraNa thayeluM che. jeno potAnI vividha AvaData dvArA dhanopArjana karI parivArane Arthika vyavahArika ane dArzanika banne dRSTie vicAra karavAmAM Avyo che. lAbha karAvatI hatI. (Adi purANa parva-7). vartamAna samayamAM che dArzanika dRSTie nArIne mokSamArgamAM bAdhaka gaNavAmAM AvI che te rIte tene parivAranA Azare rahevuM paDatuM na hatuM. jaina kathAomAM paraMtu vyavahArika dRSTie nArIne eTaluM UMcuM sthAna ApavAmAM AvyuM kanyAo rAjadarabAra sudhI potAnuM sthAna banAvI cUkI hatI. che je anya dharmomAM jovA maLatuM nathI. (Avazyaka cUrNi-2, pRSTha 57-60). jaina samAjamAM putrI bhArarUpa ke zAparUpa kyAre ya na hatI. pitA parivAramAM kanyAjanmano artha e hato ke te gRhasthane traNa putrIne joIne AnaMdita thatA hatA. (AdipurANa parva-6, zloka prakAranI siddhi prApta thaI. potAnI suyogya putrIno vivAha yogya 83) tathA putrI janma para utsava manAvavAmAM Avato hato. jaina samaya para karIne dharma, artha ane kAma traNe sAdhavAnuM phaLa maLe che. saMskRtimAM putra ane putrIne samAna dRSTithI jovAmAM Ave che. kAraNa ke kanyA je gharamAM jAya che tyAMnI gRhasthI pUrNa thaI jAya che. kanyAono uchera lADapremathI karyA bAda tene yogya zikSaNa dharma ane kuLanI utpatti mATe kanyAnA vivAha karAvavA e dareka ApI, cosaTha kalAomAM pAraMgata karavI e gRhasthanuM kartavya manAtuM gRhasthanuM kartavya che. tethI kanyA samAja ane parivAra mATe jaina hatuM. tene kAraNe kanyAo evI hoMziyAra banatI ke je samasyAno saMskRtimAM evI dharInA rUpamAM svIkAravAmAM AvI che jenA para ukela pitA na lAvI zakatA te paLavAramAM te lAvI zakatI hatI. saMpUrNa gRhasthAzrama ghUme che. (Avazyaka cUrNi-6, pR. 522). bhagavAna RNabhadeve potAnI eka tarapha jaina saMskRti nivRtti pradhAna che. te chatAM temAM sAMsArika banne putrIo brAhmI ane suMdarIne mATe evA zikSaNano prAraMbha vyavasthA saMbaMdhI sAmagrI bharapUra che. gRhastha jIvanano prAraMbha vivAha karyo ke te aMkavidyA-gaNita ane akSarazAstra-bhASAnI adhiSThAtrI pachI thAya che. jaina saMskRtimAM kanyA vivAha mATe pUrNa rIte svataMtra banI. (AdipurANa parva-16, zloka 103-104). hatI. tene pitA tathA anya vyaktionI pasaMdagInuM baMdhana na hatuM. kanyAo e samayamAM mAtApitA para nirbhara rahetI na hatI. pote Icche to te saMpUrNa jIvana kuMvArI avasthAmAM rahI zakatI pitRka saMpattimAM paNa teno pUro adhikAra raheto hato te chatAM te hatI. brAhmI, sundarI, candanA, jayanti vageree AjIvana brahmacaryanuM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 pAlana karI dharma ArAdhanA karI hatI. jaina AgamomAM prApta thatA svayaMvaronA dazya e vAtanI sAkSI pUre che ke kanyA potAno vara pasaMda karavAnI bAbatamAM svataMtra hatI. ane e samayamAM lagna nAnI vayamAM thatAM na hatA. jaina zAstra anusAra jeno bAlabhAva samApta thayo hoya ane jenA zarIranA aMgo jAgRta thaI gayA hoya ane bhoga karavAmAM samartha evI vyakti vivAha mATe yogya manAtI hatI. 3mu vAtapAve, vaMza suda-pakivodipa, ane moLuM samartha (jJAta dharmakathA) A mAnyatA anusAra jaina saMskRtimAM bAlavivAhane sthAna na hatuM. vivAhane lagatI kriyAo saMbaMdhI keTalAMka evA prasaMgo prApta thAya che ke jemAM bahenane potAnA sagA bhAI sAthe vivAha karavA paDatA hatA. AvI sthiti e samayanI che ke jyAre loko potAnI kanyA ajANyA kuLamAM ApavAnuM pasaMda karatA na hatA. RSabhadeve potAnI bahenane lagnano prastAva mUkyo hato. puSyaketue potAnA putra-putrInA paraspara vivAha karyA hatA. (Avazyaka cUrNi-2 pU. 178) A prathA bauddhika vikAsa bAda lupta thaI gaI. kyAreka lagna thayA bAda mAtApitAnI Arthika sthiti nabaLI hovAne lIdhe te kanyA mA-bApanuM ghara choDI sAsare jatI na hatI. paraMtu tenA patine gharajamAI banIne rahevuM paDatuM hatuM. (nAyadhammakahA-16, pR. 169) vivAha saMbaMdhI evA paNa keTalAMka ullekha maLe che jemAM bahenonI adalA-badalI ka2I vivAha thayA hoya. devadatte potAnI bahenanA lagna dhanadatta sAthe karyA ane tenI bahenane potAnI patnI banAvI. (pidhAnayukti-p, 324). kanyAnA apaharaNanA banAvo paNa maLe che. vAsavadattA udayana dvArA, suvarNagulikA dAsI rAjA prota dvArA, rukmaNi kRSNa dvArA ane zailaNA rAjA zreNika dvArA apahRta thaI hatI. (nAyadhammakatA 16, pR. 186). prabuddha jIvana vaivAhika paraMparAnuM avalokana karatA e vAtanI pratIti thAya che ke nArIne aneka muzkelIomAMthI pasAra thavuM paDatuM hatuM. paraMtu tenI pratiSThAne kyAMya AMca AvI nathI. nArInI durbaLatA kyAMya jovA maLatI nathI. jaina saMskRtimAM jeTaluM yogadAna puruSonuM che eTaluM nahi to paNa nArIono sahayoga ocho nathI strI te samayamAM potAnA jIvananI AhUti mAtra patinI sevA karavAmAM ja ApatI na hatI. paraMtu teNe viduSI, dharmaparAyaNatA, vIrAMganA ane kartavyaniSTha banI tene sAbita karyuM che ke nArI dAsI banavA uparAMta bIjuM ghaNuM badhuM karI zake che. vidvattAnA kSetramAM brAhmI, sundarI, candanabAlA, jayanti vagerenA nAmo garvapUrvaka levAya che jemaNe potAnI vidvattA dvArA bhAratIya nArInI giramAne vadhArI che. candranabAlA prathama nArI che je nArI saMghanI adhiSThAtrI rahI. je saMghamAM lagabhaga chatrIsa hajA2 sAdhvIjIo hatI. (nAyadhammakahA-2, pR. 220-230) somazarmAnI putra tulasA ane bhadrA vidvattAmAM jagaprasiddha hatI. 13 (harivaMzapurANa-pR. 326). aneka nArIo viduSI hovAnI sAthe sAthe lekhikAo ane kaviyitrio paNa hatI. lekhikAomAM guNasamRddhi, padmazrI, hemazrI, siddhathI, vinaphUlA, hemasiddhi, jayamAlA vagere pramukha che. jemanI racanAo jaina zvetAMbara sAhityamAM surakSita che. raNamatiArthikAno 'jasaha-cariu' ane rAjamatino 'samakitasAra' A banne graMtho banne lekhikAonI vidvatA pragaTa kare che. evI paNa keTalIka mahilAono ullekha maLe che jemaNe pote granthanI racanA nathI karI paNa graMthonI pratilipi lakhIne sAdhuo ane vidvAnone bheTa ApI che. A kArya 14-15mI sadImAM thayuM che. (paM. candrAbAI abhinaMdana graMtha pR. 481-483). anulakSmI, asuladhI, avantI, sundarI, mAdhavI vagere jaina sAhityanI kavidhitrIo che jemaNe saMskRta, prAkRta Adi bhASAmAM racanAo karI che. (premI abhinaMdana graMtha-pR. 670). dharma-karma ane vrata anuSThAnamAM jaina nArI haMmezAM mokhare rahI che. aneka zilAlekhomAM aneka nArIo dvArA banAvavAmAM Avela aneka gaganacuMbI maMdironA nirmANa ane tenA pUjAkArya mATe ApavAmAM Avela dAnanA ullekha maLe che. I. sa. chI zatAbdImAM ceTakanI rANI bhadrA, zatAnika rAjAnI rANI mRgAvatI, udayananI patnI vAsavadattA, dazarathanI patnI suprabhA, prasenajitanI patnI malTikA, dadhivAhananI zrImati abhayAre jaina maMdironA nirmANa karAvyA hatA. (zravaNa belagolAnA zilAlekha naM. 461) A paraMparA 14-15mI zatAbdI sudhI jovA maLe che. prAcIna nArInI bauddhika kSamatA dareka kSetramAM jovA maLe che. jena nArIono mUrtikalA sAthe paNa ghaNo saMbaMdha rahyo che. mathurAnI jaina mUrtikalA je bhAratIya kalAnI jananI che temAM nArInuM apUrva yogadAna raheluM che. vartamAnamAM prApta avazeSomAM ochAmAM ochI pacAsa evI nArIonA ullekha maLe che jemaNe potAnI rUci anusAra maMdira, mUrti, guphA, caraNavedikA vagere banAvarAvyA che. AbunA maMdiranI jagaprasiddha vAstukalA zeThANI anupamAnI kalApriyatAnI nizAnI che. A samasta kalAkRtio ApaNo amUlya khajAno che! prAcIna jaina nArI eka tarapha sevAnI mUrti ane dharmaparAyaNa hatI to bIjI tarapha nirbhaya ane virAMganA paNa hatI. purANomAM evA keTalAMya udAharaNa maLe che jemAM strIo patinI sevA karatAM karatAM enA kAryomAM, rAjyanA saMrakSaNamAM tathA yuddhanA kSetramAM laDIne patine sahayoga Apyo che. gaMganarezanA vIrayoddhA vadega vidyAdhara)nI patnI 'sAdhiSaQ' e patinI sAthe yuddhamAM laDatAM laDatAM vIragati prApta karI hatI. te sItA, revatI Adi jevI jinabhakta tathA dharmaparAyaNa paNa hatI. A avarlokana dvArA pratIta thAya che ke jaina nArIe haMmeza eka Adarza jIvana jIvavAnI koziza karI che. purusronI jema gharanI cAra divAlomAMthI bahAra nIkaLIne AtmasAdhanA ane dharma-sAdhanAmAM rata rahI che tathA tenI potAnI svataMtra sattA kAyama rahI che tethI jena nArIonA jIvana puruSone mATe preraNAsrota banyA che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana phebruArI 2011 jenAgamomAM satIprathAno koI ullekha maLato nathI, enuM eka rANIo, zeThANIo ane kanyAo badhAnI sAme sAdhubhagavaMtone kAraNa e hoI zake ke jena nArI prabuddha tathA Atmanirbhara hatI. prazna pUchatI ane vrato grahaNa karatI hatI. (vyavahAra bhASya). gRhastha tene evo bhaya na hato ke pati na hoya tyAre enA zIla para koI strIo patinI sAthe athavA ekalI vanavihAra karatI hatI. (AdiAMca AvI zake ane evo koI aMdhavizvAsa paNa na hato ke patinI purANa-parva-4, zloka-86) Ama jaina nArIo paradA prathAthI sAthe baLI maravAthI tenA pratyenI sAcI patibhakti pradarzita thAya mukta hatI. che. bIjI bAju jaina nArInI samakSa sAdhvI banI dharmadhyAnamAM zeSa gaNikA athavA vezyA zabda Aje je arthamAM vaparAya che, je jIvana vItAvavAno prazasta mArga tenI pAse hato. patinI pAchaLa hIna ane upekSAnI bhAvanAthI jovAmAM Ave che te jaina saMskRtinA potAnuM jIvana homI devAnI koI AvazyakatA na hatI. kevaLa svarUpamAM kyAMya jovA maLato nathI. gaNikAonI sthiti te samayamAM mahAnizItha graMthamAM eka ullekha maLe che je pote satI banavA mATe sArI hatI. te samAjanuM eka Avazyaka aMga manAtI hatI. saMkalpabaddha hatI. paraMtu parivArajano dvArA tene bacAvI levAmAM gaNikAone mAMgalika mAnavAmAM AvatI hatI. bhagavAna AvI hatI. (mahAnizItha-pR. 42). | RSabhadevanI dIkSA samaye dvAra para cAra yoSitAone maMgaladravya satI prathAne rokavAmAM vidhavAvivAha sahAyaka thAya che. je mATe UbhI rAkhI hatI. (Adi-purANa parva 17, zloka-86). samAjamAM vaidhavyanA dAruNa duHkhane sukhamAM badalavAnI saMsthAo gaNikAo nRtya-gAna vagere dvArA jaina samudAyanuM manoraMjana karatI che tyAM satIprathA rahetI nathI. jena nArIne mATe punarlagnano mArga hatI. te viduSI, kalAsaMpanna tathA madhura gAyikAo hatI. teo khulyo na hato tyAre tene potAnuM pUruM jIvana patinI yAdamAM ratizAstranI AcAryAnA rUpamAM svIkRta gaNAtI hatI. jaina vItAvavuM paDatuM hatuM. te potAnuM jIvana adhyAtma mArge jIvatI hatI. sAhityamAM caMpA nAmanI eka gaNikAno ullekha maLe che, te cosaTha Ama vidhavAvivAhanI prathA jaina saMskRtimAM na hatI. jaina vidhavA kaLAomAM pravINa hatI ane ananya suMdara hatI. te eka rAtane nArIo potAnuM samasta jIvana tapazcaryA tathA dharmAcaraNamAM vyatIta mATe eka hajAra suvarNamahora letI hatI. (nAyAdhammakahA). anya karatI hatI. dhanazrI, lakSaNavatI, vagere evI vidhavAo hatI jemaNe eka gaNikA citrakaLAmAM eTalI pravINa hatI ke tene tyAM sAmAnya jinadIkSA laIne sAcA hRdayathI zAsana sevA karI hatI. nAgarikane pahoMcavAnuM kaThina hatuM. kalAnA rasiyAo ja tyAM jaI vidhavAvivAhanI prathA na hovA chatAM jo koI vidhavA nArI zakatA hatA. teonI rUci pramANe te teonuM svAgata karatI hatI. niHsaMtAna hoya, tenA gharano kAryabhAra saMbhALanAra na hoya to te (bRhat kalpa bhASya). cokhA nAmanI gaNikA cAra vedo tathA aneka potAnI koI najIkanA saMbaMdhIomAMthI koI ekanI sAthe sahavAsa lipionI jANakAra hatI. (nAyadhammakahA). A gaNikAono jaina karI putranI prApti karI zakatI hatI. paraMtu A niyama sarvamAnya na dharma sAthe ghaNo saMbaMdha rahyo che. kAraNa ke tene tyAM javAvALA moTe hato. jaina kathA graMthomAM eka ullekha evo maLe che jemAM eka sAsue bhAge zeTha-zAhUkAro ja hatA. jeo moTe bhAge jaina hatA. potAnI cAra vidhavAone eka ajJAta vyaktine temano diyara vasantasenA ane cArudattanI kathA jagaprasiddha che. keTalIka gaNikAo batAvIne temano sahavAsa temanI sAthe karAvyo hato. ane te vyakti evI paNa hatI je mAtra koI eka puruSane ja potAnuM zarIra arpaNa bAra varSa sudhI e gharamAM rahyo hato. tyAra bAda cAre strIone eka karatI hatI. pATaliputra nagaranI kozA nAmanI eka gaNikA bAra eka putra, utpanna thayA bAda tyAMthI cAlyo gayo hato. (Avazyaka varSa sudhI yUlibhadranI sAthe rahI ane jyAre te saMsArathI virakta cUrNi) A kathAne sArvabhauma niyamanA rUpe mAnI zakAya nahi. thaI muni banI gayA tyAre kozAe paNa dIkSA grahaNa karI hatI. bhAratIya saMskRtinA dareka yuganI nArIe puruSonI jabarajastI (uttarAdhyAyana sUtra-2, pR. 26) ujjainI nagarInI devadattAe paNa sahana karI hatI, temAM jaina nArI paNa apavAda nathI. e samaya bahu mUladevanI sAthe zrAvaka dharma svIkAryo hato. (nAyAdhammakahA-pR. patnItva pratiSThAno sUcaka hato. mahArAjA bharata, rAjA zreNika 60). anya jaina dharmAvalaMbI gaNikAono ullekha paNa maLe che vagere tenA udAharaNo che. (uttarAdhyAyana-18, pR. 236). keTalIka jemAM devadattA mukhya che. tenA ghera devasaMghanA munioe cAturmAsa nArIone puruSo potAnA vilAsI jIvana mATe ekatra karatA hatA. karyuM hatuM. gaNikAo dvArA aneka jaina maMdiro banAvyAnA ullekho keTalIka temane bheTa svarUpa prApta thatI hatI. dAsa-dAsIonI paNa maLe che. khullaMkhullAM vIkrI thavAne kAraNe bahupatnItvanI prathAmAM vadhAro jaina saMskRtinI nArI gRhastha jIvanamAM hoya ke saMnyAsa jIvanamAM thayo hato. (vasumati caritra). hoya te AdhyAtmikatA tarapha unmukha rahI che. tenuM jIvana tyAga jaina nArI kyAreya pardAmAM rahI nathI. te enI maulika vizeSatA ane tapasyAnuM jIvana rahyuM che. jaina saMskRtimAM nArIne nirvANa che. jaina saMpradAomAM haMmeza samaya samaya para utsavo thatAM rahe che. prAptinA mArgamAM AvatAM kyAreya koIe rokI nathI. bhagavAna jaina gRhastha pUrA parivAranI sAthe A utsavomAM sammilita thAya mahAvIre potAnA saMghamAM nArIne dIkSita karI tenA mATe adhyAtma che. jaina kathAonA AdhAre kahI zakAya ke jaina nArIo koIpaNa sAdhanAno mArga khullo karI Apyo. temanI pUrvenA trevIsa prakAranI rokaToka vinA janasamudAyamAM jaI zakatI hatI. rAjA tIrthakaroe paNa teno koI ne koI rUpe svIkAra karyo hato. A potAnA kuTuMba parivAra sAthe jaina munionA darzanArthe jatA hatA. rIte puruSonI jema ja nArIne mATe AtmakalyANano mArga khullo Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana hato. vizalyA, candanA rAjamati Adi e sAdhvIo che jeo tyAga cauda ratnomAMnuM eka ratna gayuM che. dharmaparAyaNa patnI na hoya evo koI ane tapasyAnI mUrti hatI. (padmapurANa, pR. 425, 426). paNa rAjA abhiSekane yogya manAto nahIM" (jabUdIpa paNattI). ATaluM aneka nArI saMghonA ullekha jaina sAhityamAM maLe che. eka nArI UMcuM sthAna bhAgye ja nArIne bIje kyAMya maLatuM haze. saMghamAM chatrIsa hajAra nArIo hovAnuM pramANa maLe che. (vAsumati saMkSepamAM kahIe to jaina saMskRtimAM nArInA te badhAM rUpa svIkArya caritra). nArI saMghonI sAdhvIo eka tarapha dhyAna ekAgra karI che jenA vinA mAnava samAjanuM koI paNa citra pUruM na thaI zake. AtmaciMtana karatI hatI to bIjI tarapha bAhya muzkelIo paNa tene kanyAnA rUpamAM nArI dulArI che. to gRhasvAminInA rUpamAM te sahana karavI paDatI hatI. paraMtu tejasvI sAdhvIonA teja ane zIla sanmAnIya che. jaina nArIe samasta kalAomAM pAraMgata thaI potAnI emanI rakSA karatA hatA. aneka muzkelIo chatAM nArI saMgho vidvattA ane sAmarthyano jyAM paricaya karAvyo che tyAM dharmanI sevA AtmakalyANanA mArgathI vicalita na thayA. temaNe potAnA dhArmika paNa karI che. AtmasAdhanA, tyAga ane tapasyAnI to te adhiSThAtrI anuSThAnonuM pAlana karatA jainAcAryonA Adarzane kAyama rAkhyo rahI che. ane teNe nirvANanI prApti paNa karI che. anya saMskRtiomAM tathA potAnA naitika jIvananA starane UMcuM UThAvyuM. nArIne upabhoganI vastu samajavAmAM Ave che jyAre jaina saMskRtimAM nArInI prazaMsA karatA AcArya jinasene kahyuM che, "nArI guNavattI nArInuM sthAna gauravapUrNa ane garimAyukta che. * * * strI sRSTi prima pama' 'guNavatI strIo potAnA guNo vaDe bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), saMsAramAM zreSTha pada prApta kare che. jaina sAhityamAM strIne cakravartInA muMbaI-400063. phona naM. : (022) 22923754 krodha || DaoN. raNajita paTela (anAmI) AhAra, nidrA, bhaya, krodha ane maithunaH A pAMca vRttio mAnava pratyeno krodha ne zApa. durvAsA muni mULe krodhI prakRtinA to che ane pazumAM moTe bhAge jovA maLe che. viveka e mAnavanuM bhedaka ja..temAM vaLI, Arya saMskRtino eka mahAmaMtra: tithi kevo mavA vyAvartaka lakSaNa che. ati krodhIne ApaNe durvAsA' kahIe chIe. enA AgrahI paNa che. emane aham (Ego) ghavAya che. AtithyamAM to A krodhanuM mULa kyAM rahyuM che? zakuMtalA UNI utarI eTale durvAsAnI kamAna chaTakI, paNa RSi, kAraNa vinA kArya saMbhave nahIM. ghaNIvAra kAraNa cittanA pAtALa- samatApUrvaka, dhIrajapUrvaka kAraNa na raheta. zakuMtalAno prema rIDho taLiye paDyuM hoya ne ApaNI pahoMca ke pakaDamAM na Ave evuM nahIM paNa Rju-tAjo che. enA navA premInA vicAromAM e tallIna sUkSma ne saMkula hoya jenA phaLa svarUpe krodha thaI jAya. evuM paNa che. koNa AvyuM, koNa gayuM enuM ene bhAna nathI. enI samakSa be jovA maLe che ke ghaNIvAra, jUThThA mANaso karatAM pramANamAM sAcA pharajo ekI sAthe AvI paDI che. eka atithino satkAra karavo, mANasane, prAmANika vyaktione vadhu krodha Avato hoya che. asatya bIjuM : priyatamanuM ciMtana karavuM. A baMne pharajo pratyeno ke banAvaTa e sahI zakatA nathI, eTale krodha emanI uzkerAyelI pradhAna-gaNa-viveka e cUkI-phaLasvarUpe RSino zApa. be pharajo lAgaNI abhivyaktinuM mAdhyama banI jAya che. badhA devomAM bhoLA vacce belensa jALavavAmAM moTA bhAganA loko gothuM thaI jAya che deva zaMkara paNa jyAre emanI kamAna chaTake tyAre pArvatInuM lAsya ne pariNAme Atma ke para upara krodha thaI jAya che. mAnasazAstranI nahIM paNa tribhuvanane uthalapAthala karI nAMkhe evuM tAMDava kare. Ama dRSTie krodha karavAthI ApaNI damita tAmasika prakRti vRttinuM to kalyANanA e deva che, maMgalakArI che, ziva che paNa asatya hoya vivecana (kaMthArsisa) thI jatuM hoya che e jamA-pakSe gaNavuM joIe. tyAM e rudra banI jAya. bahu ochA loko jANe che paNa gItAmAM varNavelI sthitaprajJanI krodhanuM bIjuM kAraNa, jyAre ApaNe ApaNI jAnI moTI sthitie lagabhaga pahoMcelA mahAtmA gAMdhIe paNa, bIDI pItI jJAna-ajJAta azaktione prayatnapUrvaka atikramavAmAM (To over- emanI sTenone dhola mArI dIdhelI ne 'mahAtmA Ina mekIMga' sthitimAM come) niSphaLa nIvaDI chIe tyAre jAta upara krodha karIe chIe. hatA tyAre dhakko mArIne pU. kasturabAne bAraNA bahAra dhakelI paurANika dRSTAMta joie to, tapasvI vizvAmitra apsarA menakAthI dIdhelAM. ahIM krodhanuM kAraNa, potAnI svIkRta vicArasaraNIne calita citta thAya che, pariNAme emano tapabhaMga thAya che tyAre te anurUpa patnInuM valaNa-vartana nahotuM eTale emano krodha bhabhUkI apsarA para nahIM paNa AtmA para krodha kare che. ahIM krodha e tAmasika uThelo. kavacit, jaDabharata sthiti karatAM svalpakrodha ISTApatti samAna prakRti darzAve che paNa emAMthI janmatuM-nIpajatuM Atma nirIkSaNa paNa hoya che. Apatti to kharI ja paNa ISTa eTale sahya. ane nirvedavRtti ujjavala bhAvinA dyotaka banI rahe che. keTalIka jIvanamAM evI paNa keTalIka adhanya kSaNo Ave che jyAre vAra jIvanamAM AvI ISTApatio paNa AvatI hoya che! to krodhanA RSi-mahAtmAothI paNa ataMdra jAgrati rahI zakatI nathI...ne naLa AviSkAranuM eka kAraNa vadhu paDatA aha-kendrI (selpha-senTarDa) rAjAno eka mAtra aMguTho snAnathI vaMcita rahI jatAM...e chidramAMthI vyaktimAM pama garbhita hoya che. dAkhalA tarIke durvAsAno zakuntalA kali praveza thaI jato hoya che; matalaba ke nhAno amatho pramAda Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana phebruArI 2011 paNa moTA anarthanuM mULa banI jAya che. kSaNekSaNanI jAgrati to keTalA smRtilopa, smRtilopathI buddhinAza ne buddhinAzathI praNazyati jaNa rAkhI zakatA haze? emAMya pAchA saMsArIo! virala sAdhakonI kahetAM prAyaH mRtyu. krodhanI A che niyati ke phalazruti. Anger is vAta nirAlI che. ApaNI chaTakatI-bhaTakatI-bhaTakaNI vRttionI Half-madness' amastu kahyuM nathI. covIsa kalAkanI co kI e to masamoTuM tapa che. pAyathAgorase krodhano prAraMbha mUrkhAIthI ne aMta pazcAtApathI buddha-mahAvIra-krAIsTa jevI virala vibhUtio mATe e zakya che thAya che ema kahyuM che. emAM keTaluM badhuM satya che. vyaktimAM "pAvara paNa kSaNekSaNanI jAgrati-averanesa-pramAdano abhAva anivArya opha eksaparansa'- koI paNa vyakti, prazna ke paristhitino hoya che. vAstavikatAthI svIkAra karavAmAM Ave to saMbhavataH krodha thAya krodha para vijaya meLavavAno, rAjamArga akrodha che. "verathI vaira nahIM ne thAya to e vidheyAtmaka banI zake. zive trIjuM netra kholI zamatuM nathI, premathI veranuM zamana thAya che' ATaluM satya samajAI kAmadahana karyuM tenI kathA suparicita che. ApaNA ke anyanA doSathI jAya to krodha para krodha karavAnI jarUra raheze nahIM. taTastha bhAve, thatA krodhanI zAnta kSaNomAM jo mImAMsA karavAmAM Ave to tenA vRttionuM aharniza nirIkSaNa-parIkSaNa karavAnI sAdhanAthI, mULamAM adhIrAI, avicArIpaNuM, vyakti ke paristhitine tenA mAnavajAtinA mahAripu evA krodha para vijaya meLavI zakAya...paNa vAstavika pariprekSyamAM samajavAnI azakti jevAM kAraNo jovA e kAje joie ataMdra jAgRti ane niraMtara Atma sthiti. gItAe maLaze. dayA, karuNA jema ubhayapakSane hitakAraka nIvaDe che tema krodha enI amaravANImAM krodhano AkharI aMjAma A rIte bhAkhyo cheH ubhayapakSane hAnikAraka nIvaDe che, mATe bhale krodha-jamI na thavAya 'viSayonA ciMtanamAMthI Asakti, AsaktimAMthI kAmanA, paNa ene kAbumAM rAkhavA jeTalI samajaNa ne zakti to keLavI kAmanAmAMthI krodha pedA thAya che...ane pachI to "krodhAt bhavati zakAya. * * saMmoha: saMmohAt smRtivibhramaH' smRtibhrazAda buddhinAzo, rasikabhAI raNajitabhAI paTela, sI-12, navadIpa epArTamenTa, memana nagara, buddhinAzAt praNazyati! matalaba ke, krodhathI mUDhatA, mUDhatAthI amadAvAda-380052.mo.: 09898169069 zrImad devacaMdrajI racitA atIta covIsInA navamA tIrthakara zrI dAmodara jina stavana 1sumanabhAI zAha zrI jinezvaranuM mAhAbhya, jinabhaktinI rIta, jinabhaktinI pachI te mana-cittAdinA sthira upayoge ekabAju zrI jinezvaranuM anivAryatA, jinabhaktithI udbhavatA pariNAmo, zrI jinezvara nimittAvalaMbana laI guNagrAma kare che ane bIjI bAjue Atmika sAthenuM anusaMdhAna, jinAjJAthI bhavabhramaNa rUpa bhayanuM nivAraNa, vizeSaguNo upara AcchAdita thayela karmarUpa AvaraNo dUra karavA vagere prastuta stavanamAM prakAzita thayela che. have gAthAvAra bhAvArtha vyavahAra cAritradharmanuM sadAcaraNa sadgurunI nizrAmAM seve che. bIjI joIe. rIte joIe to AtmasvarUpanA pragaTIkaraNArthe zrI jinezvara sAthe supratIte ho karI thira upayoga ke, dAmodara jina vaMdIe, anusaMdhAna joDavArUpa bhAvavAhI jinabhakti udbhave to anAdinI ho mithyA bhrAMti ke, teha sarvathA ThaMDIe; muktimArganA yathArtha kAraNo sevAya. jinavacana, jinAjJA ane avirati ho je pariNIta duSTa ke, TALI thiratA sAdhIe, jinAlaMbanathI thatA pariNAmanI jANa jo sAdhakane thAya to teno kaSAyanI ho kazyamalatA kApI ke, vara samatA ArAdhIe. 1 ullAsa uttarottara vRddhi pAme. AvA anusaMdhAna pUrvaka zrI rAgadveSa ane ajJAnavaza manu dhyagatino sAMsArika jIva jinezvaranuM bhAvavAhI guNagrAma karatAM karatAM chevaTe to tene anAdikALathI mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAdAdi AzravonA nijasvarUpanI bhaMjanA thayA kare che. AvI sAdhanAmAM samyak darzana, AcaraNathI cAragatirUpa bhramaNa karI janma-maraNAdikanA duHkho veThe jJAna, cAritrya tapAdi sat-sAdhanono upayoga sadgurunI nizrAmAM che. AvA jIvomAMnA je bhavyajIvane saMsAra baMdhanarUpa lAge che teo anivArya jaNAya che. TUMkamAM AtmadazAnA sAdhake mithyAtva, evA sadgurunI zodhakhoLa kare che ke jeo muktimArga pAmelA che avirati, kaSAyAdi Azrava dvAro TALI jinabhakti ane jinAjJAmAM ane anyane pamADavAnI kSamatA dharAve che. AvA ruciraMta jIvane rata rahevuM ghaTe. pratyakSa jJAnI puruSanuM sAnidhya sAMpaDe che tyAre tene zrI jinezvaranA jaMbune ho bharate jinarAja ke, navamA atIta covIzIe, zuddha AtmasvarUpanI oLakha thAya che. uparAMta sAdhakane evI paNa jasa nAme ho pragaTe guNarAzi ke, dhyAne zivasukha vilasIe; jANa thAya che ke dareka jIvanuM apragaTa dazAmAM rahela sattAgata aparAdhI ho je tujathI dUra ke, bhUri bhramaNa duHkhanA dhaNI, AtmasvarUpa zrI jinezvara jevuM ja che ane yathArtha puruSArthathI tenuM te mATe ho tuja sevA raMga ke, hojo e IcchA ghaNI..2. pragaTIkaraNa thaI zake che. bhavyajIvane zraddhAthI AvI supratIti thayA jaMbudvIpanA bharatakSetranI atIta covIsInA navamAM tIrthakara Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 17 zrI dAmodara svAmI thayA, jeo atyAre azarIrI avasthAmAM vizeSaguNonuM pariNamana, Azrava-baMdha-saMvara-nirjarAnuM kArya, siddhagatimAM kAyamI sthiratA pAmelA che. jinabhaktinI zarUAta jIvanA vizeSaguNo upara lAgela karmonI nirjarA saMvarapUrvaka thavA nAmasmaraNathI thAya che ane jyAre te o thakI prakAzita mATe vyavahAra cAritryAcAranuM AcaraNa, vagere he prabhu! Ape arUNuM jinavacanAdine marma sAdhakane gurugame pratiSThita thAya che. jema jema che, jenI amone gurugame jANa thaI che. pravartamAna duSamakALamAM sAdhakane jinezvaranuM guNagrAma ane bhAvavAhI jinabhakti thayA amone jinezvaranA nimittAvalaMbanano ja AdhAra che. kare che tema tema sAdhakanA Atmika vizeSa guNo (jJAnadarzanAdi) 4. he prabhu! gurugame amone ApanuM samyakdarzana nizcaya ane pragaTIkaraNa pAmatA jAya che. zrI jinezvara praNIta AtmadhyAnA vyavahAradRSTie thayuM che. AvA anupama samyakdarzanathI amone ArAdhanathI sAdhakanA ghAtI-aghAtI karmonA kSaya thayA kare che, tethI aMtarazAMti ane sukha varte che. he prabhu! amone Apa pratye sAdhaka paramAnaMdamayI sahajasukhano vilAsa uttarottara pAmI zake ananyatA, ahobhAva ane bahumAna varte che. 5. he prabhu! ApanA anaMtA jJAnadarzanAdi sarva guNo kSAvika manuSyagatinA je sAMsArika jIvo jinavacana, jinAjJA ane bhAve pragaTIkaraNa pAmyA hovAthI tenA sahaja ane svAbhAvika jinabhaktithI vimukha thAya che teo muktimArganA aparAdhIpaNAmAM pariNamanamAM Apane kAyamI AtmAnaMda varte che. he prabhu! Apano cAragatirUpa bhavabhramaNa karI janma-maraNAdinA bhAre du:kha dareka AtmikaguNa svataMtrapaNe asmalita ane akhaMDapaNe svIkArya bhogavanAra thAya che. he prabhu! mArI AvI durdazA na thAya evI karyA kare che. te anaMta catuSTaya dhAraka! Ape sarvocca paramAtmA kRpA varasAvazo. mAruM samasta jIvana jinabhakti ane jinAjJAnA siddhakSetramAM kAyamI nivAsa karyo che. he prabhu! Apane saMpUrNa sevanamAM vyatIta thAya evo mAro manoratha ApanI kRpAthI saphaLa pariNAmika dharma varte che. thAo. 6. he anaMta cAritrAnaMda! Apane vartatuM avyAbAdha sukha sahaja, marudhara meM ho jima surataru luMba ke, sAgara meM pravahaNa samo, nirahaMka, nirapekSa, akSaya, nirvikalpa, akRta, svAdhIna, aprayAsa, bhava bhamatAM ho bhavijana AdhAra ke, prabhu darizaNa sukha anupamo; anupacarita, akhaMDa ane svAbhAvika che. he prabhu! Apa nija zuddha guNonA AtamanI ho je zakti anaMta ke, teha svarUpa pada dharyA, ja sadeva bhokatA cho, jemAM lezamAtra paNa vibhAvano aMza nathI. he pAriNAmika ho jJAnAdika dharma ke, sva-svabhAvapaNe varyA-3 prabhu! Apa zAzvata sahajAnaMdanA ja vilAsI cho. avinAzI ho je AtmAnaMda ke, pUrNa akhaMDa svabhAvano, 7. he prabhu! ApanuM asIma mAhA" jo ke agama, agocara nija guNano je vartana dharma ke, sahaja vilAsI dAvano; ane vacanAtIta che, paraMtu bhaktibhAve tenuM varNana karavAno A tasa bhogI ho tuM jinavara deva ke, tyAgI sarva vibhAvano, alpa prayAsa che, jemAM avinaya thayo hoya to huM kSamA prArtha chuM. zrutajJAnI ho na karI sake sarva ke, mahimA tuja prabhAvano. niSkAmI ho niSkaSAyI nAtha ke, sAtha ho jo nita tuha taNo, stavanakAre uparanI gAthAomAM zrI jinezvaranA mahimAnuM tuNa ANA ho ArAdhana zuddha ke, sAdhuM huM sAdhakapaNe; saMkSipta svarUpa prakAzita karyuM che. anaMtA zuddha AtmikaguNo, vItarAgathI ho je rAga vizuddha ke, tehI ja bhavabhaya vAraNo, guNonuM sahaja ane svAbhAvika pariNamana, AvA pariNamanathI jinacaMdranI ho je bhakti ekatva ke, devacaMdra pada kAraNo...5. prabhune kAyamI vartato AtmAnaMda vagere sAmAnyapaNe vacanAtIta he dAmodara nAtha! bhaktajanonA Apa taraNatAraNa ane hovAthI tenuM saMpUrNa varNana zrutajJAnIthI paNa thavuM azakyavat che, upakAraka hovA chatAMya Apane lezamAtra paNa kAmanA nathI. vaLI he evuM zrI jinezvaranuM mAhAbhya che. Ama chatAMya bhaktibhAvathI dRSTAMta prabhu! Apa kaSAyarahita cho. he prabhu! he kRpALudeva! A sevakanI ApI zrI jinezvarano mahimA gAyo che te joIe. prArthanA che ke mArA hRdayamaMdiramAM birAjamAna thaI, mArA sArthavAha 1. rAjasthAnanA (mAravADa) raNapradezamAM AMbAnA vRkSa upara kerIonA thaI mane niraMtara jJAnaprakAza pradAna karajo, jenAthI mArI sarva jhumakhAM maLavA durlabha che. evI rIte A duSamakALamAM zrI jinavacana, kAmanAo, kaSAyo, IcchAo vagere sadaMtara nirmaLa thAya. he prabhu! jinAjJA, jinAvalaMbanAdino lAbha maLavo kaThina che. bahu puNyanA puMjathI muktimArganI sAdhanAmAM A sevakathI aNizuddhapaNe jinAjJAnuM A sevakane jinavacanAdinA marmane jANavAno suyoga gurugane prApta ja paripAlana thAya evI niSkAraNa karuNA varasAvazo. vaLI nirAgI thayo che jethI harSollAsa varte che. sAthe ananyatA ane prazasta rAga varte to "para" bhAva ane vinAzI 2. apAra saMsArarUpa mahAsAgaranA bharadariye DUbatA sAMsArika cIjo pratyeno amAro rAga nirmaLa thAya jethI bhava bhramaNarUpa bhaya jIvane daDha pravahaNarUpa jahAja AvI bacAva kare evI rIte he prabhu! dUra thaI mane nirbhayatA varte. ame tamArA abhedasvarUpamAM tanmayAkAra amone ApanI syAdavAdamayI jinavANIrUpa jahAja gurugame maLyuM rahIe. chevaTe he prabhu! ApanI kRpAthI devomAM caMdrasamAna hovAthI khAtarI thaI che ke amo hemakhema muktimArganA kinAre paramAtmapadanI prApti thAya. pahocazuM. 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-7 3. jIva-ajIvAdi sat-dravyonuM svarUpa, tattvonA sAmAnya ane phona naM. : (0265) 6621024 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana phebruArI 2011 abhUtapUrva saphaLatA pAmelI mahAvIra kathA pachI have prastuta karIe chIe gautama-kathA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA gata mArca mahinAmAM mahAvIra janmakalyANaka bhavya teja pragaTatuM hatuM. emanA vyavahAramAM pade pade vinaya pragaTa thato. divase (mahAvIra jayaMtIe) Ayojita kathAtattva, saMgIta ane abhinava darzananA rAjakumAra atimukta sAthenA vArtAlApamAM eka mahAna jJAnIno sAmAnya ke triveNI saMga samI jainadarzananA prasiddha sAhityakAra, vicAraka ane abhyAsI ajJAnI bALaka sAthe kevo saujanya ane lAgaNImaya vyavahAra hoya te dekhAI padmazrI DaoN. kumArapALa desAI dvArA mahAvIra-kathA prastuta karavAmAM AvI hatI Ave che. koI kArya mATe bahAra jAya to bhagavAna mahAvIranI AjJA meLavIne ane A mahAvIra-kathAe bhAvako, vicArako ane adhyAtma jijJAsuomAM jatA ane pAchA Ave tyAre pharI bhagavAnane potAnA kAryanI mAhitI ApIne navI preraNA ane utsAha jagADyA hatA. be divasa khIcokhIca bharAyelA holamAM pachI ja anya kAryamAM rata thatA. bhagavAna mahAvIranA jIvana, darzana ane enA AdhyAtmika marmono ughADa tejasvI kAyA, manabhara dehalAlitya ane vivekapUrNa vyavahArane kAraNe sAMbhaLIne romAMcita thayelA zrotAoe dAkhavelA pratibhAvane joIne zrI muMbaI prathama darzane ja sahu koI emanAthI atyaMta prabhAvita thaI jatA. jIvanamAM jaina yuvaka saMgha vatI maMtrIzrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe AgAmI varSe 'gautama-kathA" tapane prAdhAnya ApIne niraMtara chaThThanA pAraNe ekAsaNAM karatAM hatAM. pAraNAnA yojavAnuM nimaMtraNa ApyuM hatuM ane te mujaba paMdaramI, soLamI ane sattaramI divase aneka ziSyo hovA chatAM svayaM gocarI levA jatA. rastAmAM ArdrakumAra maLe eprile muMbaInA pATakara holamAM 'gautama-kathA'nuM bhavya Ayojana karavAmAM ke atimuktaka maLe, tenI sAthe prabhu mahAvIranA darzana-upadezanI vAta karatA. AvyuM che. Ama guru gautamasvAmInA jIvanamAM pratikSaNa jJAna, dharma ane jamAne jamAne bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara, mahAtapasvI ane adhyAtmasAdhanAnI triveNI vahetI hatI. pUrva jIvanamAM veda vidyAmAM pAraMgata anaMta labdhionA nidhAna guru gautamasvAmInI yazogAthA racAtI rahI paMDita IMdrabhUti gautama mahAvIranA jJAna ane snehanI AgaLa jItAI jAya che; gavAtI rahI che ane che ane agiyAra paMDito sAthe bhagavAna traNa divasanA traNa viSayo ane samaya bhaktajanonA hRdayamAM sadA gUMjatI mahAvIrano vArtAlApa gaNadharavAdane ane pUjAtI rahI che. zubha kAryomAM 1. parivartanano visphoTa nAme oLakhAya che. sadA smaraNIya ane adhyAtma paMthe tIvra ahaMkAra ane namra vinayaH vi. saM. pUrve 500 varSe vaizAkha sudi sadA pUjanIya evA gautamasvAmI. | tA. 15 eprila gurUvAra, sAMje 6-30 thI 8-30 agiyArase banelI A ghaTanA Adhi, vyAdhi ane upAdhimAM DUbelA :2. darzanano camatkAra : gaNadharavAda jainadarzananA ItihAsanI eka jJAnano bhaMDAra : prabhu sAthe saMvAda saMsArIone tathA satya, sAdhanA ane ziramorarUpa ghaTanA che. e pachI guru tA. 16 eprila zanivAra, mahAvIra janma kalyANaka divasa mumukSAnA mArge cAlatA gotama ane prabhu mahAvIranA aneka adhyAtmayAtrIone ke pachI tapazcaryA, sAMje 5-30 thI 7-30 prazno-uttaro 'bhagavatI sUtra' nAmanA titikSA ane bhaktinI ArAdhanA karatA 3. anahada rAgamAMthI utkRSTa virAga : graMthamAM maLe che. ugra tapazcaryA ane yogIone samAnarUpe upakAraka che. apUrva labdhi siddhinA svAmI ananya gurubhaktinA pratApe teo sarva tIrthaMkara bhagavAna mahAvIrasvAmI | 17 eprila ravivAra, savAre 10-30 thI 12-30 prakAranI labdhinA svAmI banyA. emanI pachI jaina paraMparAmAM sahuthI vadhu. | sthaLa : pATakara haoNla, carcageTa, muMbaI. bhagavAna mahAvIra pratyenI gurubhakti praveza patra mATe yuvaka saMghanI oNphisamAM phonathI nAma lakhAvavA vinaMtI. chavAyeluM ane vyApaka vyaktitva hoya ? ane e mane kevaLajJAna ane kI to te bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara ane prathama ziSya zrI AdhyAtmika ane vaicArika bhUmikAo sarjI jAya che. gautamasvAmInuM che. dIpotsavInA maMgala divase jainasamAja potAnA A gautama-kathAno Azaya dharma ArAdhanAnA uttuMga zikharanI oLakha copaDAmAM 'gautamasvAmInI labdhi hojo ' ema lakhIne emanI labdhinI ApavAno che. gautamasvAmInA jIvanamAM banatI ghaTanAomAMthI pragaTatI vAMchanA kare che ane besatA varSanA maMgala prabhAte bhAvavibhora banIne bhAvanAo maulika dRSTi ane AgavA abhigamathI darzAvavAno che. prasaMganI gautamasvAmInA pado, stavano ane chaMdo gAIne navA varSanA pAvana sapATI bhedIne enI bhItaramAM jaIne sAdhanAmRta pAmavAno che, tethI gautamavadhAmaNAM kare che. gautamasvAmInA virATa ane bahumukhI vyaktitvane kathA e mAtra guru gautamasvAmInI jIvanakathA ja nahIM rahe, balka koI saMsArI pAmavAno A prayAsa che. mATe urdhvayAtrAno saMketa banI raheze to koI jJAnIne AmAMthI dahanadarzanano kevA hatA gautamasvAmI? teno jarA vicAra karIe. teo jeTalA anupama zrInidhi prApta thaze. koI bhaktane e zuddhi, sAdhanA ane vairAgyanA mahAna tattvajJAnI hatA, eTalA ja udAramanA mahApuruSa hatA. mArge vALaze, to koI dharmajJane dharmanA virATa vArasAno anubhava Apaze. gRhasthAvasthAmAM coda vidyAnA pAraMgata mahApaMDita hatA, to bhagavAna vaLI A gautama-kathAnI sAthosAtha gautamasvAmI vize racAyelAM saMskRta, mahAvIranA ziSya banyA bAda coda pUrvamAM pAraMgata mahAdArzanika banyA. prAkRta ane gujarAtI kAvyo, pado, stotra, sajhAya, stavana, thoya, rAsa gautamasvAmI jJAnanI garimAe birAjatA hatA, tema chatAM namrAtinamra tathA gIto vagere dvArA saMgItabharyuM vAtAvaraNa sarjAze. jainadarzananA hatA. aneka jIvonA uddhAraka hovA chatAM nAmanA ane kAmanAthI teo AMtararASTrIya ciMtaka, prakhara vidvAna ane prasiddha lekhaka DaoN. kumArapALa desAI sadAya alipta rahyA. tapane kAraNe temanA caherA para ullAsa ane tejasvItA dvArA AlekhAtI A gotama-kathA tamAma prakAranA zrotA ane bhAvako mATe chalakAtA hatA. pacAsame varSe dIkSA lIdhI hovA chatAM temanA mukha para jIvanano yAdagAra lahAvo banI raheze. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana e pada kabIranuM ja: saMzodhanAtmaka satya iDaoN. niraMjana rAjyaguru tA. 1-2-2011 pratizrI, taMtrIzrI, 'prabuddha jIvana' sAdara vaMdana sAthe- jAnyuArI 2011nA aMkamAM prakAzita thayelA mArA abhyAsalekha 'saMta-bhajanikonI avaLavANI'mAM kabIrasAheba (ava. I.sa.1497)nA nAme chellA sADA traNaso varSothI aneka hastapratomAM maLatuM ane lokabhajanikomAM aneka pAThAMtaromAM gavAtuM pada 'ItanA bheda guru hamako batA do...'nuM arthaghaTana vAMcIne, 'e pada mULa AnaMdaghanajI (I. sa. 1614thI I. sa. 1674)nuM che, tame khoTo pracAra karo cho.' e jAtanA aneka phona ane patrasaMdezA mArA para AvyA hoI te aMge mAro pratibhAva Apane mokaluM chuM je AgAmI aMkamAM prakAzita karavA namra vinaMti che. (1) A padanuM pAThAMtara 'AnaMdaghanajInAM pado-bhAga,2mAM pada kramAMka 98, pR. 392 upara 'avadhu so jogI guru merA, Ina padakA kare re niveDA...'nI prathama paMkti sAthe apAyuM che. A padanI nIce pAdaTIpamAM nIce mujabanI noMdha saMpAdaka ane vivecana karanAra zrI motIcaMda kApaDIyAe ApI cheH 'mArI pAsenI pratamAM A pada nathI, pAThAMtara upalabdha nathI, maLaze to AgaLa upara dAkhala karavA prayatna thaze.' pariziSTa-2mAM teo jaNAve cheH 'banavA joga che ke AvI avaLavANIno AdhAra kabIra uparathI AnaMdadhane lIdho hoya ane pachI te mULa hakIkatane potAnI svataMtra kRti vaDe vistArI hoya.' (bhAga-2, pR. 502) e ja pramANe pada kramAMka 99 'avadhu eso jJAna vicArI...' (pR. 409) nIce apAyelI pATadIpamAM paNa 'mArI pAsenI pratamAM A pada nathI, pAThAMtara upalabdha nathI, maLaze to AgaLa upara dAkhala karavA prayatna thaze.' ema noMdhIne enA vivecanamAM pU. 431 upara saMpAdaka lakhe cheH 'A padanA asala lekhaka AnaMdadhana mahArAja ke koI anya che e sAhityanI carcAno viSaya che. e vadhAre zodhakhoLa, tapAsa ane carcA mArga che. ApaNe e carcA sAhityako para choDI daI...je vyaktie A pada lakhyuM haze ene potAnA nAmano mahimA nahIM ja hoya...asala e kabIranA mukhamAMthI nIkaLyuM ke lAbhAnaMda munie kahyuM tenuM ApaNe kAma nathI.' e ja pramANe pada kramAMka 106 'kina guna bhayo re udAsI bhamarA...' vize saMpAdake noMdhyuM cheH 'A pada navIna jAtanuM che. e judI bhAta pADe che. enI kRti saMbaMdhamAM matabheda rahe tevuM che...kAzInA karavatanI vAta vagara meLe dAkhala karavA jatAM ADakatarI rIte e tuccha prathAno svIkAra thaI jato hovAnI vAta AnaMdaghana jevA siddha yogI kare nahIM, eTale e kRtinuM kartRtva 19 zaMkAspada che...' (bhAga-2, pR. 477) jenA vize zrI kumArapALa desAIe lakhyuM ja che keH 'e pada kabIranuM ja che. enI chellI paMkti ja kahI Ape che.' ('aba hama amara bhaye' AnaMdaghana jIvana ane kavana pR. 57) to pada kramAMka 108 'taja mana hari vimukhana ko saMga' vize motIcaMda kApaDIyAe ja noMdha karI che ke A padane aMge paM. gaMbhIravijayajIe lakhAvela noTsamAM jaNAvyuM che ke A pada sUradAsanuM che. enI kRti, racanA ane zailI jotAM e AnaMdadhanajInuM hoya tema jaNAtuM nathI." (bhAga-2, pR. 484) zrI kumArapALa desAIe potAnA mahAnibaMdhamAM jaNAvyuM ja che ke-'hastapratomAM maLatAM pado judI saMkhyA dharAve che paraMtu A padomAM anya kavionA pado ane koI ajJAta kavie AnaMdaghanane nAme caDAvI dIdhelAM pado paNa ghaNAM maLe che... 'avadhu vairAgya beTA jAyA', 'avadhu so jogI guru merA' ane 'taja mana kumatA kuTilako saMga' e AnaMdaghanane nAme oLakhAtAM pado kramazaH banArasIdAsa, kabIra ane sUradAsanAM che.' ('aba hama amara bhaye' AnaMdaghana jIvana ane kavana, pR. 57). I. sa. 1914mAM jenI prathama AvRtti prakAzita thayelI ane I. sa. 1982mAM zrI ratilAla dIpacaMda desAInA saMpAdakIya sAthe jenI trIjI AvRtti thaI e be bhAganA vizALa graMtha 'zrI AnaMdadhananA pardA' (saM. motIlAla kApaDIA)mAMthI saMpUrNa pasAra thaIe to khyAla Ave che ke motIlAla kApaDIAe vAraMvAra kahyuM che ke-'AnaMdaghanajInA haste lakhelI ke teonA sevakonI lakhelI prati maLI hota to kaMI kahevAnuM raheta nahIM...(bhAga-1, prastAvanA pU, 13). 'koI koI pardA pachavADenA kavio banAvyA hovA chatAM temAM AnaMdaghanajInuM nAma dAkhala karyuM hoya ema banavA joga che.' (pR. 65). AnaMdaghanajInA padonA saMbaMdhamAM evuM ghaNI vakhata sAMbhaLyuM che ke teonA pado kabIranA padone maLatAM che ane kabIranA koI koI pado AnaMdadhanajInA nAma upara mANasoe pheravI nAMkhyAM che...' (bhAga-1, pR. 107). e ja pramANe bhAga bIjAnA pR. 18 upara saMpAdakIyamAM zrI ratilAla desAI paNa jaNAve cheH 'A pustakamAMnA po jotAM mane ema lAgatuM ja rahyuM che ke A pardAmAM dekhAtI azuddhio dUra karavA mATe, A padonI saMkhyAbaMdha hastaprato bhegI karIne ane A viSayanA jANakAra be-traNa vidvAnoe sAthe maLIne, A padonuM jhINavaTapUrvaka saMzodhana karavAnI khUba jarUra che. keTalAMka pado mIrAnI jema AnaMdaghanajInA nAme caDI gayAM hoya evI zaMkA paNa jAge che...zrI motIcaMdabhAIe pote ja aneka padonA vivecanamAM enA kartRtva aMge zaMkA darzAvI che.' ane chelle AcArya zrI vijayazIlacandrasUrijInA eka vidhAna sAthe mArI vAta pUrNa karuM. 'saMzodhananuM satya ujAgara thaIne sAme Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana phebruArI 2011 Ave tyAre saMpradAyamAM ke sAMpradAyika mAnasamAM bhAre asukha vyApI sAthe tAlameLa nahIM dharAvatI racanAne paNa kavinA nAme calAvIe jatuM jovA maLe che..mahAyogIrAja AnaMdaghanajI mahArAjanuM gaNAtuM to temAM khAmI ApaNI vivekazIla zodhakadRSTinI ja gaNavI paDe.." eka prasiddha pada "avasara bera bera nahIM Ave..." e AnaMdaghanajInuM (anusaMdhAna-46, 2008, prAkRta bhASA ane jaina sAhitya raceluM pada nathI, paraMtu temanA karatAM ekAda saiko vahelA thaI gayela viSayaka saMpAdana, saMzodhana mAhitI vagerenI patrikA, nivedana pR. vaiSNava bhaktakavi sUradAsanuM raceluM che ane pAchaLanA kALamAM te 3). AnaMdaghanajInA nAme, bIjAM keTalAMka padonI jema, caDI gayuM che, -niraMjana rAjyagurunA jaya jinendra AvuM kahevAmAM Ave to keTalo AghAta thAya! paraMtu, ApaNane AghAta thAya teTalA mAtrathI hakIkata kAMI badalAI zake nahIM. kharekhara sat nirvANa phAunDezana TrasTa raji. naM. I-4221-rAjakoTa to ApaNe zodhakadaSTi vikasAvavI ghaTe. sAMbhaLavAmAM sAruM lAge AnaMda Azrama ghoghAvadara ke tarata managamatA kavinA nAma sAthe joDI daIe ane te pachI saMta sAhitya saMzodhana kendra,gausevA-gosaMvardhana gauzALA tenA zabdo tathA bhAvone tapAsyA vinA kavinA anya padomAM mu. po. ghoghAvadara, tA. goMDala, ji. rAjakoTa-36031 1. thatI rajUAta karatAM sAva nokhI ane kavinI AdhyAtmika UMcAI phona : 02825-271582. mobAIla : 9824371904 svarAja Azrama, veDachI ceka arpaNa kAryakrama mathurAdAsa ema. TAMka zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha chellA 26 varSathI paryuSaNa basamAM utaratAM ja svarAja AzramanA pramukha zrI bhIkhubhAI vyAkhyAnamALA daramiyAna gujarAta rAjyanI eka saMsthA je vyAsa, zrI mAdhubhAI caudharI ane anya saMcAlakoe amAruM zikSaNakSetre AgavuM sthAna dharAvatI hoya athavA AdivAsI-pachAta abhivAdana karyuM. vistAramAM mAnavasevA-lokasevAnuM kAma karatI saMsthA hoya tene veDachI saMkulanA bALako amAruM svAgata karavA kyAranA rAha joIne mATe dAnanI apIla karavAmAM Ave che. UbhA hatAM. bALakoe Dhola nagArA vagADI, darekane kaMkuno cAMdalo karyo A varSe ApaNe svarAja Azrama, veDachI ji. tApInI varaNI ane gulAbanuM suMdara kula ApI svAgata karyuM. karI che. pU. gAMdhIjInA AdezathI sva. zrI jugatarAma dave ane zrI progrAmamAM agAuthI saMkulanA vidyArthIo, bhUtapUrva cunIlAla sAMkaLezvara mahetAe veDachI AzramanI zarUAta karI. vidyArthIo, AmaMtrita mahemAno, patrakAra mitro amArI rAha jotA saMsthAe pU. gAMdhIjInA mUlyone jALavI rAkhyA che. bALakone paNa beThA hatA. samAraMbhanA pramukha zrI dilIpabhAI bhakta bIjA Aje khAdI paheravA mATe Agraha karavAmAM Ave che. sAdagI emanuM rokANane lIdhe AvI zakyAM nahIM. atithivizeSa zrI nArAyaNabhAI AbhuSaNa che. desAI AvIne bIjA kAma aMge pAchA gayAM hatAM. teo vyasta A varSe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA ItihAsamAM pahelIvAra hovA chatAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha AvavAnuM che te jANIne rU.28,27,343 jevo mAtabara phALo anya saMsthA mATe ekatra teoe kahyuM ke huM pAcho AvIza. thayo. svarAja AzramanA puNya kaho ke temanI tapasyA kaho, emanA amane pahoMcatAM moDuM thaI gayuM hatuM temaja jamavAno TAIma nasIbe ATalo moTo phALo Avyo. saMghanI praNAlikA che ke ApaNe thaI gayo hato eTale pahelA jamavAne nyAya ApavA bhojana kakSamAM ekatra karelo phALo saMsthAnA AMgaNe jaI Apavo. sAthe dAtAo, badhA bhegA thayAM. badhAne kakaDIne bhUkha lAgI hatI eTale badhA zubhecchako vagerene paNa saMsthA jovA mATe laI javA evo zirasto svAdiSTa ane caTapaTA bhojanathI saMtuSTa thayAM. che. bhojana daramiyAna zrI nArAyaNabhAI desAIne saMdezo mokalyo te mujaba ahIMthI kula 27 vyaktio zanivAra tA. 15 ke muMbaInA mahemAno AvI gayAM che eTale teo jarAya vilaMba jAnyuArI, 2011nA roja basamAM copATIthI savAranA 6-00 karyA vagara maMca upara hAjara thaI gayAM. sAdagInI sAkSAta mUrti kalAke ravAnA thaI. A vakhate TrenanuM TAIma Tebala goThavI na zakyAM hoya evuM emanuM vyaktitva che. gAMdhIjInA nikaTanA sAthI eTale basamAM musApharI karavI ema TharAvavAmAM AvyuM hatuM. mahAdevabhAI desAInA teo putra thAya. rastAmAM mahAvIra dhAmamAM naukArazI patAvI ame badhAe veDachI kAryakramanI zarUAta bahenonA gItathI karavAmAM AvI. svarAja tarapha prayANa karyuM. rastAmAM ghaNA uDANapula (Flyover)nuM kAma cAlatuM Azrama, veDachInA pramukha zrI bhIkhubhAI vyAse badhAMnuM svAgata hatuM ane TrAphIka paNa vadhAre hato eTale ame 2-30 vAge veDachI karyuM. kAryakrama moDo zarU thayo eTale tene TuMkAvavo paDyo. emaNe pahoMcyAM. kahyuM ke muMbaIthI ceka ApavA AvyAM te eka-be vyaktinA dAna Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 21 nathI paNa asaMkhya dAtAoe nAnI nAnI rakama ApI moTI rakama jo pAMca varasa pasAra karI nAMkhaze to gujarAtanI kAyApalaTa karI bhegI karI te amane ahIM ApavA AvyAM che. nAMkhaze emAM be mata nathI. muMbaIthI padhArelA badhA mahemAnonuM pU. gAMdhIjIno phoTo ane saMghanA maMtrI zrI dhanavaMtabhAIe maMca upara bIrAjamAna muMbaIthI pustako ApI bahumAna karavAmAM AvyuM. padhArelAonI oLakhANa ApI. amArA kamiTinA sabhyo uparAMta zrI nArAyaNabhAIe potAnA vaktavyamAM kahyuM ke jUnA jogIomAMthI dAtAo paNa ahIM Aje padhAryA che. emaNe kahyuM ke amArA phakta huM eka ja jIvato chuM. veDachInA bhUtapUrva pramukha hAlamAM jIvatAM sadbhAgya ke zrI nArAyaNabhAI desAIne sAMbhaLavAno moko maLyo. hota to teo cokkasa pUchata ke ahIM lagADelA paDadAM khAdInA 1955mAM emane meM sAMbhaLyAM hatAM ane Aje ATalA varSa pachI che? teo A bAbatamAM khUba ja cUsta hatA ane khAdInA bhAre paNa e ja khumArIthI sAMbhaLyAM. ame A dharatI upara kyAMthI? jyAM AgrahI hatAM. hAlamAM paNa saMkulamAM chokarAo khAdIno upayoga pUjya gAMdhIjInA pagalA, jugatarAma davenuM tapa evI dharatI upara amAruM kare che. Agamana thayuM e amAruM saubhAgya kahevAya. be varasa pahelA ame AzramanuM punarracanA mATe phaMDa ApavA muMbaIthI zrI muMbaI jena svarAja Azrama, veDachI jovA AvyAM hatAM paNa tyAre amAruM mana yuvaka saMghanA kAryakaro padhAryA che e AnaMdanI vAta che. AzramanI mAnatuM na hatuM. paNa A dharatI amane bolAvatI haze-pokAratI punarracanA dAna-rUpiyAthI thAya paNa AtmAnI punarracanA rUpiyAthI haze eTale ame pharIthI ahIM mulAkAte AvyAM. zrI bhIkhubhAI thatI nathI. AtmA zAzvata che, zarIra nAzavaMta che. Azramano AtmA vyAsane maLyAM ane Azramano vikAsa rUpiyAnA abhAve aTakavo e jugatarAmabhAI dave. veDachI Azrame ghaNAM taDakA-chAyA sahana na joIe ema samajI ame ahIM Arthika madada karavA emanA nAmanI karyA che tenI AchI rUparekhA zrI nArAyaNabhAI desAIe saMkSepamAM Tahela dAtAo pAse nAMkhavI ema TharAvavAmAM AvyuM. jo cunIbhAI ApI. emaNe cAra zabdomAM ghaNuM kahyuM. pU. gAMdhIjInA Adeza mahetAe carakho laIne ane zrI jugatarAma davee zikSaNanI sAdhanA na anusAra zrI jugatarAma cImanalAla dave ane zrI cunIbhAI sAMkaLezvara karI hota to kadAca A vistAramAM nakSalavAda pAkyo hota. temaNe moTA mahetAe 1926mAM veDachI AzramanI sthApanA karI. zrI cInubhAI upadravathI A vistArane bacAvyo che. khAdI pIMjatAM. gAmaDe gAmaDe jaI khAdI vidyA zIkhavatA jyAre zrI paryuSaNanA zarUAtanA 2/3 divasa amane kaMI paNa phALo Avyo jugatarAmabhAI zikSaNa vidyA zIkhavatAM. khAdI zikSaNane kheMcI lAvI nahIM. badhAne ema ke koNa jugatarAma dave. kyAM veDachI. zrI bhIkhubhAI ane zikSaNa khAdIne kheMcI lAvyuM. baMne ekabIjAnA pUraka puravAra vyAsa paNa AvelA. temaNe veDachInI mAhitI ApI. ravivAra tA. thayAM. veDachI mukAme bhAratanA moTA moTA netAo, sAmAjika 5-9-2010nA roja DaoN. guNavaMtabhAI zAhe veDachI bAbata Takora kAryakaro AvI gayAM. karI ane dAna ApavA mATe Agraha karyo. tyArathI roja TaMkazALa saMghanA sakriya kAryakara zrI nitInabhAI sonAvAlAe saMghanA paDavA maMDI. jotajotAmAM camatkAra thayo ane 28 lAkhano AMkaDo padAdhikArIonI oLakhANa ApI. saMghanI sthApanAne 80 varSe pAra karyo ane amArA jIvamAM jIva Avyo. A badhAnA adhikArI thayAM. 75 varSathI paryuSaNa vyAkhyAnamALA cAle che ane 25 varSathI Apa sau cho. amArA pramukha zrI rasikabhAIe kahyuM ke 3 karoDa saMsthAne mATe phaMDa ekaThuM karIe chIe. Aja sudhI Azare rUpiyA InDiyana che eTale ke 3 karoDa netAo ane sarakArI amaladAro traNa karoDa pacAsa lAkha jevI mAtabara rakama ekatrita karIne judI che. emano ukela AvI jAya to tarata ja bhAratano ukela AvI judI saMsthAone arpaNa karI che. jAya. saMghanA pramukha zrI rasikalAla laheracaMda zAha potAnuM pravacana asaMkhya zuddha AtmAonuM ghaDatara A AzramamAM thayuM che. emaNe ApavA UbhA thayAM. teo haMmezAM ramUjamAM ghaNuM kahetA hoya che. phUlanI sugaMdha prasarAvI che. phUlano hAra bane ane phulano guccho eonI e AgavI zailI che. samAraMbhamAM moDA paDyA eTale paNa bane chatAM phUlanI sugaMdha jatI nathI. tema zrI jugatarAma davee eozrIe badhAnI mAphI mAMgI. A dharatI upara kevA kevA sugaMdha prasarAvI che te tame jyAM jazo te tamArI sAthe ja raheze. mahAnubhAvonA pagalAM paDyAM che tethI A dharatInI capaTI dhULane chatAM jamAnA pramANe badalAva lAvavAnI tAtI jarUra che. maMthana mAthe caDAvuM chuM. amArA maMtrI zrI dhanavaMtabhAIe kahyuM ke tame thoDuM apaMga kanyA sevA saMkula-hAjIpuranA TrasTIo sarvazrI nIrUbahena bolo eTale huM Ubho thayo. bAkI mArI uMmara 88 varSanI. A rAvala ane girIzabhAI paTela AvelA. ame emano projekTa umare mAre zuM bolavAnuM hoya. emaNe kahyuM ke bhAratamAM 97 karoDa 2001nI sAlamAM lIdho hato chatAM teo dara varSe paryuSaNa bhAratIya che temAMthI 3 karoDa InDiyana che. A 3 karoDano ukela vyAkhyAnamALAmAM (pATakara haoNlamAM) acUka eka divasa hAjarI purAvI AvI jAya to bhArata mAlAmAla thaI jAya. nahIMtara hAla havAla jAya che ane jyAre ceka arpaNa vidhi kyAMya paNa hoya teo pote thaI javAnA che. zrI narendra modI jevA netA gujarAtane maLyAM che te hAjara thaI amAro utsAha vadhAre che. ame temanA khUba AbhArI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana phebruArI 2011 chIe. pUjya sva. jugatarAma dAdA jemaNe 80 varSamAM tapasevAthI tevI rIte ame DAMga svarAja Azramano projekTa 2005mAM vanarAImAMthI bhavya vaDalo banAvelI saMsthAnI pragatithI pracchana lIdho hato tenA kAryakartAo sarvazrI ghelubhAI nAyaka, guNavaMtabhAI rIte, teo saMtoSathI AnaMdIta thatA haze tevI lAgaNI sarvae parIkha ane gAMDAlAla paTela paNa progrAmamAM hAjara hatAM e mATe anubhavI hatI. sAthosAtha AdivAsI vistAramAM asaMtoSanI Aga ame temano AbhAra mAnIe chIe. aTakAvavI hoya to AvA sevA kAryathI ja prAthamika rIte vikAsa ame veDachI moDA pahoMcyA ane tethI saMkula jovAmAM kaMjusAI thaI zakaze, tenI sarvee noMdha levI jarUrI che. AvA sevA kArya karI. chatAM paNa agatyanA sthaLa rAnIparajanI AMkha (jugatarAma karatA tamAma sarvakoIne lAkha, lAkha vaMdana. davenuM smRtibhavana) tema ja jugatarAma davenuM nivAsa sthAna (prAcI) mAM zrI bhIkhubhAI vyAsa ane sAthIo atre ane dharamapuramAM AvI pharIne ghaNuM badhuM jovA maLyuM. ahIMnI mulAkAte bhAratanA dhuraMdhara sevA avirata karatA rahe tevI abhyarthanA." netAo AvI gayA che tenA phoTAo joIne ghaNo ja AnaMda thayo. ame badhA muMbaI tarapha sAMjanA 7-00 kalAke vAlodathI ravAnA amane muMbaI javA mATe moDuM thatuM hatuM chatAM paNa cA-pANIne thayAM. rastAmAM TrAphIkanI koI samasyA na hatI eTale ame vinA nyAya ApyA vagara kema nIkaLAya? muMbaI jatAM pahelAM vAloda vinne rAtanA 1-00 vAge badhA ghare pahoMcyAM. A./C. basa hatI gAme suMdara derAsaramAM badhAe darzana karyA. ApaNA AjIvana sabhya eTale mahemAnone thoDI rAhata hatI. ekaMdara amAro pravAsa sukharUpa zrI puSpakAMtabhAI jhaverInuM A gAma che. rahyo. badhAe premapUrvaka mANyo eno amane saMtoSa che. AbhAravidhi vagara progrAma adhuro lAge. veDachI AzramanA TrasTI zrImatI madhubahena caudharIe muMbaIthI padhArelA badhA mahemAnono ( zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa | hRdayapUrvaka AbhAra mAnyo hato. emaNe kahyuM ke muMbaIthI padhArelA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA mahemAnoe amAruM AMgaNuM pavitra karyuM che. ame emanA RNI anAja rAhata phaMDa yojanA cAle che. jemAM lagabhaga 100 thI chIe. progrAmamAM bahAragAmathI AvelA mahemAno ane bhUtapUrva 120 bahenone 200 rU. sudhInuM anAja dara mahine ApIe vidyArthIo tema ja patrakAra mitrono paNa AbhAra mAnyo hato. chIe. jemAM teone 3 kilo ghauM, 2 kilo cokhA, vA kilo gujarAta mitra-suratanI tA. 25-1-2011nI AvRttimAM tela vagaranI tuvera dALa, vA kilo maga, vA kilo mogaradALa, zrI sobhAgacaMda cokasI lakhe cheH vA kilo sAkara-e pramANe apAya che. A mATe eka tA. 15-1-2011nA roja veDachI Azrama khAte, tenA uddezone svayaM preraNAthI sahAyarUpa thavA, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, dANAvALAnI dukAna nakkI karI che je A pramANenA pekeTa taiyAra rAkhe. ame traNa baheno-uSAbena zAha, puSpAbena parIkha ane muMbaIe rUpiyA aThThAvIsa lAkhanI mAtabara sahAyano ceka arpaNa karI, eka navI keDI racI. dhyAna AkarSaka bAbata e hatI ke saMghanA huM-dara budhavAre 2-30 thI 4 sudhI jaina klinikanA pIDInA vayaska kAryakartAo, pramukhazrI rasikabhAI zAha ane mAnamaMtrI nIcenA bencIsa para besIe chIe. A mATenA kArDa banAvyA che. DaoN. zrI dhanavaMta zAha ane trIsa sAthIoe A sahAya mATe svecchAthI rezanakArDa joIne temaja barAbara vigata tapAsIne anAja phALo ekatra karyo hato. muMbaIthI veDachIno kaSTadAyaka, paNa ApavAnuM nakkI karIe chIe. eka vyaktine be varasa sudhI anAja prasannatAthI pravAsa karI, vaMcita varganI atyaMta kAryadakSa, pachAta ApIe chIe. vistAranI saMsthAne pasaMda karI, vinA zarate te sahAya arpaNano ApaNuM A kArya joIne koI koI dAtA amArA dvArA davAnI, ceka, kAMIpaNa ahobhAva rAkhyA sivAya samarpaNa karyo, te atyaMta madada kare che. skolarazipa Ape che. noTabuka ApIe chIe. kapaDAM preraNAdAyaka bAbata che. vadhu noMdhanIya bAbata e che ke, A saMgha ApI jAya che jenI vaheMcaNI ame karIe chIe. divALImAM koIvAra pratyeka varSe jAta jAtanA bhedabhAva vinA pachAta vistAranI eka sADI, to koIvAra TuvAla, to koIvAra cAdara-ema navuM ja laIne saMsthAne, tenA zikSaNa, vikAsanA, kAryonI guNavattAnuM parIkSaNa ApIe chIe. anAja ApavA sAthe sAthe A badhI paNa madada karI, pasaMda karI mAtabara sahAya sthaLa upara jaI arpaNa kare che, te thAya che eTale A yojanAmAM jo Apa sahabhAgI bano to anAja atyAranA samayamAM virala che. veDachImAM sahAyakartAonuM to apAya sAthe sAthe bIjI rIte paNa upayogI banI zako. samayocita hArdika svAgata, veDachI svarAja AzramanA pramukhazrI | tamArA janmadina nimitte ke lagnadina nimitte ke tithi nimitte bhIkhubhAI vyAsa ane sAthIoe rUDI rIte karyuM hatuM. prasaMgane | paNa A yojanAmAM Apa sahabhAgI banI zako cho. cAra cAMda lagAvAya tema, veDachI ja vasavATa karatA, RSitulya namra kahevAya che ne ke annadAna e zreSThadAna che. sevaka gAMdhI kathAkAra, zrI nArAyaNa desAIe rUbarU padhArI paramA vinoda mahetA) samAraMbhamAM yathocita Azirvacana ApyA hatA. samagra samAraMbhamAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 2 3 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 25 | | DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityanA labdhapratiSTha sarjaka 'jayabhikhkhuM 'nA zaizava ane yovanakALanA smaraNo pachI have Ale khAya che ema saMgharSagAthA. jIvananA amuka tabakke jIvanano rAha ane dhyeya nizcita karavA jarUrI hoya che ane e rIte 'jayabhikhu'nA jIvanadhyeyanI vAta karavAmAM AvI che. A pacIsamA prakaraNamAM] Adarzano kaMTakachAyo paMtha deza-videzamAM jaina dharma ane jainadarzanano pracAra-prasAra karI hatI ane AjIvikA mATe vAstava jagatanA cokamAM UbhA rahevAnI zake evA tejasvI paMDito taiyAra karavAnI nema sAthe gvAliyara veLA AvI hatI. dharmadarzananA abhyAse vyaktigata jIvanamAM pAse zivapurInA ghanaghora jaMgalonI vacce jena gurukuLamAM sAttvikatAnI sukhaDagaMdhI suvAsa ApI hatI. have e suvAsanI jayabhikhkhuM abhyAsa karatA hatA. zivapurI gurukuLanI 'tarmabhUSaNa' maheka kartavyanA mArge veravAnI hatI. vaLI sthiti paNa evI anivArya padavI emaNe prApta karI ane e pachI kolakAtA saMskRta hatI ke have jiMdagImAM koI ne koI mArga pasaMda karavo ja paDe. emanA esosiezananI "nyAyatIrtha'nI padavI meLavavAno vicAra karyo. cittamAM keTakeTalAya vicAro jAgI UThyA. e samaye "cAyatIrtha'nI parIkSA kolakAtA zaheramAM levAtI hatI. pahelo vicAra to e Avyo ke je hetupradhAna zikSaNa lIdhuM, AthI zivapurIthI kaoNlakAtA sudhI vidvAna sAdhu-mahArAjonI sAthe enA hetune sArthaka karavo. paraMtu mana Ane mATe bahu utsuka nahotuM. jayabhikhkhae pagapALA pravAsa kheDyo ane parIkSA ApavA mATe gurukuLanA vAtAvaraNamAM pAchalAM varSomAM emanA jIvane bahu tyAMnI keniMga sTrITamAM UtaryA.. goThatuM nahotuM. vaicArika lakSmaNarekhAo emanA mukta mijAjane A pravAsamAM sAdhu-mahArAjo sAthe hovAthI svAdhyAya satata rokatI ane rUMdhatI hatI, paraMtu ethIya vizeSa gaMbhIra-dArzanika cAlato hato ane ApoApa satsaMga jAmato hato. bIjI bAju viSayonI vicAradhArAnuM ciMtana karavAne badale yuvAna jayabhikhkhane ghanaghora jaMgalonI vaccethI pasAra thatAM yuvAna jayabhikhkhano mAnavasvabhAvanI vividharaMgI chaTAo jovI, jANavA, mANavI ane prakRtiprema romAMcita thaI UThato. ujjaDa khetarone cheDe AvelI zabdarUpe AlekhavI vadhu gamatI hatI. emAM paNa prAraMbhakALe lakhelI kSitijane ekITase nihALatA hatA. rastAmAM AvatI ghUghavatI pustikAoe emanA bhItaramAM rahelI suSupta sargazaktine saMkorI nadIonA ghUghavATane sAMbhaLIne thoDI vAra thaMbhIne prakRtisaMgIta hatI. manamAM thayuM ke kavi narmadanI jema kalamane khoLe mAthuM mUkI dauM mANatA to parvata parathI kalakala nAde rUmajhUma UtaratA jharaNAnuM to kevuM? mIThuM gIta sAMbhaLavA UbhA rahI jatA. A pravAsamAM cora, dhADapADu A vicAranI viruddha baMDa pokAratAM emanuM mana bolI UThatuM ke ane bahAravaTiyAono bheTo thayo ane jaMgalI prANIono pAcho varasoDA jAu ane rAjanI nokarImAM joDAI jAuM. pitAnI sAmano karavAno paNa vakhata Avyo. pratiSThA ghaNI UMcI hatI, AthI nokarI meLavavAnuM muzkela nahotuM. prakRtipremI jayabhikhkhanuM citta to pagapALA pravAsanI saghaLI potAnI AsapAsanA jaina samAjamAM jayabhikhkhae joyuM hatuM ke Apattio vIsarIne kudaratanI kaLAmaya lIlA jovAmAM tallIna badhA abhyAsa pUrNa karIne aMte to koI ne koI vepAramAM joDAtA banI gayuM. kyAreka ghanaghora jaMgalo vaccethI pasAra thatAM potAnA hatA. vaizya putra sahelAIthI vepAra tarapha kheMcAya. vaLI kuTuMbanI rAkhapriya graMtha "sarasvatIcaMdra'mAM AvatAM jaMgalonAM varNananuM smaraNa rakhApata jALavavA mATe sArI evI AvakanI jarUra hatI ane ene thatuM, to kyAreka vaLI koI gAMdhIvicAra manamAM UThato ane gherI mATe vepAra e ja ekamArgI rasto hato. manamAM lakSmI ane sarasvatI vaLato. pArAvAra Apattio veThIne jayabhikhkhuM kaoNlakAtA pahoMcyA vacce ThaMdra jAgyuM. eka bAju AjIvikA ane javAbadArI emane ane ahIM AvIne emaNe "cAyatIrtha'nI parIkSA ApavA mATe lakSmI prApti bhaNI kheMcatI hatI, to bIjI bAju sAhityanI sRSTi teyArI karavA mAMDI. Ane mATenI pUrvataiyArIo to zivapurInA ane hRdayano AnaMda emane sarasvatI-upAsanA pratye AkarSatA gurukuLamAM karI hatI, AthI have to mAtra parIkSA pUrve karelA hatA. vicAravaloNuM ghaNuM cAlavA lAgyuM. abhyAsane AkharI opa ApavAno hato. thoDo samaya ema paNa thayuM ke gurukuLanA zikSaNane kAraNe A samaye bhAvi jIvananA nakazA mATe emanA cittamAM aneka pAThazALAnA mAstara banavAnI taka hAthavagI che. kyAMka mAstara prakAranI gaDamathala cAlatI hatI. have abhyAsa pUrNa thavA Avyo banIne besI jAuM. na koI jhaMjhaTa na kazI doDAdoDI. sAva sAduM jIvana, Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana phebruArI 2011 paNa yuvAna ane sAhasika jayabhikhkhane AvuM jIvana to saheje nathI ane putrane ApavI nathI. jIvanamAM svamAnabhera jIvavA mATe pasaMda nahotuM. svAvalaMbana jarUrI che. AvA saMkalpa-vikalpo vacce jhUlatA emanA mana samakSa potAnA vaLI vicAryuM ke have to kalamane Azare ja jIvavuM che. ApakamAI AdarzamUrti "sarasvatIcaMdra'nA mahAna sarjaka govardhanarAma tripAThInI ane jAtamahenatathI AjIvikA raLavAnI tamannA emanA dilamAM chabI khaDI thaI. e govardhanarAme karelA traNa saMkalponuM smaraNa thayuM. hatI. 'tuM tArA dilano dIvo thA ne' te sUtra emanuM jIvanasUtra yuvAna govardhanarAme prathama saMkalpa e karyo hato ke elaela.bI.nI banI rahyuM hatuM. vaLI lagna thaI cUkyAM hatAM, tethI emanA zire gharaparIkSAmAM uttIrNa thaIne muMbaImAM vakIlAtano dhaMdho mAMDavo. bIjo gRhasthInI javAbadArI paNa hatI. Ama chatAM evAya divaso AvyA saMkalpa e hato ke kadI koInI nokarI karavI nahIM ane trIjo e hatA ke nokarI nahi karavAnI pratijJA sAta-ATha varSa thoDI DhIlI saMkalpa hato ke lagabhaga cAlIsamA varSe nivRtta thaIne bAkInI jiMdagI karavI paDI hatI. kyAMka Arthika jarUriyAtane kAraNe mitranI sAthe ke sAhityanI sevAmAM ane sAhitya dvArA janasevAmAM gujAravI. enI oNphisamAM thoDuM lekhanakArya paNa karyuM. A nirNayo jayabhikhkhanA (arvAcIna gujarAtI sAhityanI vikAsarekhA : bhAga :3, pR. 7, khamIranI kasoTI kare evA hatA, paraMtu emAM emaNe emanA jIvananuM le. dhIrubhAI ThAkara) sattva siMcyuM. Ameya svamAna, sAhasa, sAhityakAra banavAnI tamannA basa, e mahAna sarjakanA saMkalpo yuvAna jayabhikhkhanA cittamAM mULathI ja temanA jIvanamAM tANAvANAnI jema vaNAyelAM hatAM. ghUmavA lAgyA. jemanI amara sAdhanAmAMthI vicAronuM ane AdarzonuM AthI aMte ochI ane anizcita AvakavALI lekhakanI svataMtra akSayapAtra maLyuM che, tene AcaraNamAM mUkavAno samaya AvI cUkyo kAmagIrI pasaMda karI! hato. nokarI nahIM karavAnI pratijJAne kAraNe govardhanarAmane pAchaLanI kalamane khoLe mAthuM mUkI mA sarasvatI je ochuM-vatta Ape jiMdagImAM Arthika saMkaDAza anubhavavI paDI hatI, paNa enI emaNe tenAthI jIvananirvAha karavAno daDha saMkalpa karyo, te varSa hatuM I. sa. kyAM kadI paravA karI hatI? emaNe to nirdhAra pramANe muMbaI dhIkatI 1933nuM. A samaye teo amadAvAda AvIne ahIM sthAyI thavAno kamANI ApatI vakIlAta choDI dIdhI hatI. UMcA pagAre kacchanA prayatna karavA lAgyA. elisabrija vistAranA vI. esa. hospiTalanI dIvAna thavAnI darakhAstano paNa asvIkAra karyo hato ane naDiyAdamAM najIka AvelA mAdalapuranA paTelanA mADhamAM bhADethI makAna lIdhuM. AvIne sAhityopAsanAmAM DUbI gayA hatA. jayabhikhkhanA cittamAM mAdalapuranA be khaMDavALA ane gAranA lIMpaNavALA gharamAM saMsAra sarasvatIcaMdranI vidyAparAyaNatA jAgI UThI ane potAnA Adarza zarU karyo. anusAra mA zAradAnI sevA-upAsanA karI havenuM jIvana gALavAno potAno A samayano anubhava varNavatAM jayabhikhkhuM kahetA, daDha nirdhAra karyo. Ukhara jamInamAM je vRkSa vAvyuM, tene ucheratAM kALI kasoTI thaI, AjIvikA mATenA bIjAM AkarSaNo dhyeya calita na kare te mATe paNa aMte tenA para phUla AvyAM, enI sugaMdhathI mana mahekI rahyuM ne emaNe keTalAka saMkalpo karyA. pahelo saMkalpa e karyo ke kyAreya nokarI lAMbe gALe enAM susvAdu phaLa paNa maLyAM." karavI nahi, nokarIne kAraNe bhalabhalI vyaktionA thatA svamAnabhaMgane e pUrve 1930nA me mahinAnI teramI tArIkhe vaizAkha vada emaNe joyo hato. vaLI sarasvatIno bhekha levo to pUrepUro laI ekamanA roja rANapuranA zeTha kuTuMbanI putrI vijayAbahena sAthe jANavo. nokarInI jaLojathAmAMthI mukta rahevuM. govardhanarAme AvuM emanA lagna thayAM hatAM. madhura Atithya ane udAtta saMskAranI ja karyuM hatuM ne! Ama A saMkalpa karIne lakSmInA AkarSaNano emaNe mahekathI emanuM gRhasthajIvana bharyuMbharyuM banI gayuM. lagnasamaye yuvAnInA uMbare ja tyAga karyo. pitA vIracaMdabhAI bAhoza ane jayabhikhkhanuM khAdI paheravAnuM vrata carcAno viSaya banyuM hatuM. koIe dIrghadRSTA hatA. lAkaroDA ane varasoDAnA nAnA darabAranA kArabhArI e samaye emane TokyA paNa hatA, paraMtu jayabhikhkhuM emanI vAtamAM tarIke svataMtra rIte kAmagIrI karatA hatA. buddhipratibhA evI tejasvI aDaga rahyA ane jIvanabhara khAdInA vastro paheratA rahyA. ke sAta dhoraNa sudhIno abhyAsa karyo hovA chatAM vIracaMdabhAI pAse jayAbahena paNa svAtaMtryaprAptinA AMdolananA raMge raMgAyelAM adAlatanA vakIlo emanI kAyadAkIya salAha levA AvatA tema ja hatAM. e samaye rANapuramAM AjhAdInA AMdolanano juvALa e pramANe kesa laDIne jIta meLavatA hatA. phelAyelo hato. amRtalAla zeThanuM phUlachAba kAryAlaya ahIM hatuM pitAnI pAse saMpatti hatI, kuTuMbamAM saMpa hato. vyavahAra badhA ane jhaveracaMda meghANI ane guNavaMtarAya AcArya jevA sAkSaro A vahAlapanA thatA hatA, paraMtu e jaLavAI rahe e mATe yuvAna kAryAlayamAM besIne lekhanakArya karatA hatA. e samaye prabhAtapherIo jayabhikhkhae Avo saMkalpa karyo. yuvAna jayabhikhkhanuM svamAnI mana thatI ane jayAbahena emAM hoMze hoMze bhAga letAM. lagna karyA bolI UThyuM ke jemAM nokarI karavI nathI, e rIte paitRka saMpatti levI bAda mAdalapura paTelanA mADhamAM rahevA AvyA, tyAre jayabhikhkhanA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 2 5 pitarAI bhAI ratilAla dIpacaMda desAI ane mRgAvatIbahena desAI Avo bhAga javA na de." paNa sAthe rahetA hatA. A baMne bhAIo vacce atUTa nehabaMdhana hatuM. tyAre jayabhikhkhae vaDIlane kahyuM: "koNe kahyuM ke huM mArI patnIno A samaye jayAbahena mANekacokamAM zAka kharIdavA jatAM ane vicAra karato nathI? pahelAM tame eno vicAra to pUcho ne." vaDIla paisA bacAvavA cAlIne mAdalapura AvatAM hatAM. jayabhikhu pAse kuTuMbanA vagadAra mobhI hatI. emaNe jayAbahenane pUchyuM: 'juo eka koTa hato ane e samaye teo jyoti kAryAlayamAM jatA tyAre puruSonI vAta alaga hoya che. strIo to bhAga mAge. majiyArAmAM e koTa paherIne jatA. sAMje e pAchA Ave eTale jayAbahena koTa to be camacA mATe paNa laDe, tyAre tamAre bhAga nathI levo?' dhue, pachI sUkave ane savAre IstrI kare ane pharI savAre e koTa jayAbahene smita sAthe hasIne kahyuM, "nA, emanI IcchA e paherIne jayabhikhkhuM jyoti kAryAlayamAM jatA. koI mitre ekAda mArI IcchA." vakhata Takora paNa karI : 'tame roja eka, ne eka raMgano koTa zA mATe jayabhikhkhane gujarAtI, hiMdI, aMgrejI ke anya sAhityano pahero cho ?' paddhatisarano ke saiddhAMtika abhyAsa karavAnI taka sAMpaDI na hatI jayabhikhkhae khumArIthI uttara Apyo, "are dosta! zuM karuM? ema mAnavAmAM Ave che, paraMtu AmAM bahu tathya jaNAtuM nathI. A eka ja raMganA kApaDanA traNa koTa sivaDAvyA che, tenuM A pariNAma saMdarbhamAM jayabhikhkha vize mahAnibaMdha lakhanAra pri. naTubhAI Thakkare noMdhyuM che, 'vijayadharmasUrie sthApela vIratattva prakAzaka maMDaLamAM A samaye jayabhikhkhuM traNa nAmothI jANItA hatA. kuTuMbamAM temaNe jaina tattvajJAna tema ja jainadarzananuM adhyayana karyuM. enI sAthe emanuM hulAmaNuM nAma "bhIkhAlAla' hatuM. snehIomAM teo sAthe hiMdI, gujarAtI ane aMgrejI bhASAsAhityano paNa ThIka ThIka 'bAlAbhAI'nA nAme jANItA hatA. sAhityakSe 2 emanuM abhyAsa karyo che. zivapurInA gurukuLamAM yuropIya vidvAno abhyAsa jayabhikhkha' nAma lokapriya banyuM hatuM. A upanAma emaNe ane nirIkSaNa mATe Ave. DaoN. krAujhe nAmanA viduSI to varSo sudhI vijayAbahenamAMthI "jaya' ane bhIkhAlAlamAMthI " bhikhkhuM" laIne A saMsthAmAM rahelAM. emanA saMparka ane samAgamane kAraNe pAzcAtya banAvyuM hatuM. pati-patnI baMnenuM nAma dharAvatuM AvuM bIjuM upanAma sAhitya ane saMskArano temane paricaya thayo. madhyapradezamAM lAMbo gujarAtI sAhityamAM koI sarjakanuM maLatuM nathI. (juo 'takhalluso', le. samaya rahevAne kAraNe hiMdI bhASAno paNa sAro mahAvaro keLavAyo. tribhuvana vIrajI hemANI) teonA potAnA mata pramANe to temanA ghaDataramAM bhaNatara karatAM A upanAmanA saMdarbhamAM saurASTranA majAdara khAte yojAyelA gurujanonI sevAnA badalAmAM maLatI pramAziSa, vAcana karatAM vizALa lekhakamilanamAM hAsyalekhaka jyotIndra davee temanI ramUjI zailImAM duniyA sAthenA jIvaMta saMparka ane pustaka karatAM prakRti dvArA maLatI kahyuM, "ardhanArIzvara svarUpanI jema bAlAbhAI nAmamAM "bALA' ane preraNAe vadhu phALo Apyo che." (jayabhikhuda vyaktitva ane vADmaya, 'bhAI'no evo samanvaya sadhAyo ke emaNe potAnuM bIjuM nAma pR. ) pasaMda karyuM temAM paNa A vAtano pUrepUro khyAla rAkhyo che. eka jayabhikhkhae kalama hAthamAM lIdhI ane hRdayamAMthI ApoApa DagaluM AgaLa vadhIne rakhene potAnI patnIne khoTuM na lAge mATe preraNA jAgI. kizoravayamAM emane lekhananI preraNA eka bahena emaNe dhAraNa karela takhallusa "jayabhikhkha'mAM emanI patnI pAsethI sAMpaDI hatI. potAnI AsapAsanA sAmAjika parivezamAM jayAbahena ane potAnuM nAnapaNanuM nAma bhIkhAlAla e be bhegAM najare joyeluM nArIzoSaNa ane enI vedanAo emanI kalamamAMthI karIne "jayabhikhubanI gayA!' zabda rUpe pragaTa thavA mAMDyAM. bIjI bAju gurukuLanA dosta paThANa eka samaya evo paNa Avyo ke jyAre "jaina jyoti' kAryAlayamAM khAna zAhajharIne sAhasa ane jiMdAdilIno je rasakaToro pAyo jaIne lekhanakArya karatA jayabhikhkhane mahine ekatAlIsa rUpiyA hato, e aMgata anubhavo rUpe pragaTavA lAgyo. maLatA hatA. A kaparA divasomAM jayAbahenanA ANAnA paisA jayabhikhkhanI kArakirdIno prAraMbha patrakAratvathI thayo. bIjA para ghara cAlatuM hatuM. evAmAM jayabhikhkhanA pitA vIracaMdabhAInuM arthamAM kahIe to patrakAratva e emanI AjIvikAnuM mAdhyama banyuM. avasAna thayuM. A samaye ghaNAM svajanoe jayabhikhune kahyuM, 'pitAnI AthI kaoNlamalekhaka tarIke emaNe "jainajyoti'mAM lekho lakhavAnA milakatamAM tamAro aDadho bhAga che to tame kema letA nathI?' zarU karyA. jo ke emane prathama majabUta sAtha maLyo "ravivAranA jayabhikhkhuM Ano mArmika uttara ApatAM kahetA, 'pitAnI milakatamAM taMtrI uSAkAntabhAI ja. paMDyAno. e samaya 'ravivAra' sAptAhikano bhAga nathI joIto. emanI AbarUmAM bhAga joIe che." prAraMbhakALa hato. enA taMtrI uSAkAntabhAI paMDyAne lAla dorIthI eka vaDIle jayabhikhkhane ToNAM mAratAM kahyuM, 'tame tamArI vAta baMdhAyeluM nAnakaDuM bukaposTa maLyuM ane emAM jayabhikhkhae lakheluM ja karo cho, paNa tamArA patnIno vicAra karatA nathI. koI strI "rasapAMkhaDIo' nAmanuM kaoNlama maLyuM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 A kaoNlamanI suvAsa taMtrIne gamI jAya che. uSAkAntabhAI 'ravivAra' sAptAhikanA divALI aMkamAM A lekha pragaTa kare che. vizeSa to ene sacitra banAvIne aMkanA prathama pAne prakAzita kare che. e sAthe uSAkAntabhAI jayabhikhkhune 'ravivAra'nA kAyamI lekhaka tarIke snehabharyuM nimaMtraNa pAThave che ane teno jayabhikhkhu saharSa svIkAra kare che. e pachI 1937mAM zrI uSAkAnta ja. paMDyA 'kismata' sAmayikanuM prakAzana kare che.ane 'kismata'mAM paNa jayabhikhkhunA adhyAtmajJAna viSayaka lekho pragaTa thatA rahe che. prabuddha jIvana phebruArI 2011 AjanA lekhothI jIvanamAM ghaNI rIte judA paDatA hatA. emAM agatyanI rIta' e hatI ke teo je lakhatA, je siddhAMto ane AdarzonuM pratipAdana karatA, tene jIvanamAM paNa utArI zakyA hatA. jyAre ghaNA lekhako ane sAhityakAro potAnA lekhana tathA pUjA saMgraha jaina saMghano eka adbhUta graMtha che. aneka mahApuruSonI racelI pUjAono te saMgraha che. A pUjAonI jemaNe racanA karI te mahApuruSoe pUjAnI racanA karatI vakhate potAnI zraddhA, AsthA, vizvAsa eTalA majabUta karelA che ke na pUcho vAta. te duniyAno uttama dAkhalo che. A mahApuruSo zraddhALu hatA. emaNe kyAMya pramAda nathI sevyo. je je viSomAM pUjA racI te tamAma pUjAo temaNe saMpUrNa banAvI dIdhI. udAharaNa tarIke, bAravratanI pUjA hAthamAM lo to tamane badhuM ja vigatavAra ane saMpUrNa jANavA maLaze. pistALIsa AgamanI pUjA lo to temAM Agamo vize badhuM ja jANavA maLaze. cosaTha prakArI pUjA lo to temAM karmo vize badhuM ja jANavA maLaze. A mahApuruSonI zraddhAno AdhAra jinezvara bhagavAna che. jagatanI sAta ajAyabI karatAM sauthI moTI ajAyabI jaina dharmamAM jovA maLe che. je AtmA dekhAto nathI tene jinezvara bhagavAnano dharma karmamukta banAvI de che. A kevo moTo camatkAra che! A camatkAra jaina dharma kare che. samyakdarzana, samyajJAna, samyakcAritra ane samyaktapanI zreSTha ArAdhanA karIe to AtmA nirmaLa banI jAya. vANI karatAM vartanamAM moTe bhAge 'judA' paDatA hoya che te hakIkatano InkAra thaI zake tema nathI. AjanuM navalakathA-sAhitya kevaLa arthalAbha mATe ja lakhAtuM hoya ema nathI lAgatuM ? Aje te halakI koTino vyavasAya banI gayuM che, jyAre zrI jayabhikhkhu mAnavatAno Adarza sAme rAkhIne potAnAM pAtronuM sarjana karatAM. emanA pAtro 'sava' ne 'Adarza" eTalA mATe ja hatAM. sarvadharma samanvayanI mAtrA emanAM pAtromAM dekhAtI. samAja ane saMsAranA zabdacitro paNa zrI bAlAbhAI evI surekhatAthI doratA ke emanI kalAno kasaba vAcakanA aMtarane sparzI jato.'' (jayabhikhkhu SaSTipUrti smaraNikA, pR. 167) sauthI mahattvanI vAta to e banI ke ravivAra' sAptAhikano niyamita puraskAra sarjakane mATe moTI mUDI samAna banI rahyo. (kramaza:) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. vizeSa to jayabhikhkhunA vyaktitvamAM eka AkarSaNa hatuM ane jayAbahenanA ArnikSa satkAramAM bhAvanAnI bhInAza thatI. tene pariNAme taMtrI uSAkAnta paMDyA sAtheno saMbaMdha emanA kuTuMba sAthe paNa joDAI gayo ane uSAkAntabhAI ane kapilAbahena jayabhikhkhunAM kuTuMbIjano banI gayAM. eka vAra lagnanimitte jayabhikhkhu parivAra sahita jUnAgaDha pAse AvelA kezoda gAmamAM gayA hatA. samakAlIna sarjakothI jayabhikhkhu uSAkAntabhAIne ghaNI rIte judA prakAranA sarjaka lAgatA hatA. jayabhikhkhu emanA jIvananuM sattva kalama ane vartanamAM supere pragaTAvI zakyA hatA tevuM teo anubhavatA hatA. jayabhikhkhunA vyaktitva, saujanya ane prAraMbhika sarjanathI AkarSAyelA uSAkAnta je. paMDyA lakhe che - " 'zrI jayabhikhkhu'mobAIla : 09824019925. zrI snAtra pUjAnAM rahasyo 35. pU. AcArya zrI 'vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. (3) manuSya nAza pAme che paraMtu kalA ane sAhitya nAza pAmatA nathI. je bIjAnA bhalAnI vAta kare che tenI vAta Take che. tame sau saMsArathI thAkI gayA cho paraMtu saMsArathI kaMTALI gayA nathI. jo saMsArathI kaMTALI gayA hota to kyAranA ya cAritranA mArga nIkaLI gayA hota. vinayano uttama dAkhalo bhagavAna gautamasvAmI che. prabhu mahAvIrasvAmInA mukhamAMthI veNa nIkaLe ke tarata ja tene anusaravA zrI gautamasvAmI taiyAra thaI jAya. zrI gautamasvAmIe dIkSAnA pahelA divase traNa pratijJA lIdhI. 1. jyAM sudhI mane kevaLajJAna nahIM thAya tyAM sudhI nA pAraNe da karIza. 2. jyAM sudhI mane kevaLajJAna nahIM thAya tyAM sudhI prabhu mATe gocarI levA huM jaIza. 3. prabhu je upadeza Apaze te saMghane ane ziSyone huM sUtrarUpe zIkhavADIza. vinaya ane bhaktinI AvI parAkASThA vizvamAM anyatra kyAMya jovA maLatI nathI. e yAda rAkho ke kevA kevA nikAcita pArSo hoya che tenI tamane haju Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 pUrI khabara nathI. bhiktanA jIvanamAM samajaNano udaya thAya tyArathI dharmano praveza thaI javo joIe. karma koI paNa vyaktine udayamAM AvI zake. devAnaMdA mAtAne putra zrI mahAvIrasvAmIno 46 varSanA dIrdhakAlIna viyoga thayo. kema ? AgalA bhavamAM bAMdheluM pApa. derANIe jeThANIno hAra corI lIdho. sonAnI mAyA. eka nAnakaDA lobhane kAraNe baMdhAyeluM pApa tIrthaMkara paramAtmAno AtmA jenA ghare padhAre te strI sAmAnya na hoya. devAnaMdA sAmAnya strI nathI. te satI che, guNavAna che. paNa karma koIne choDatuM nathI. eTale devAnaMdA paNa tenAthI mukta rahI zake nahIM paNa te jyAre jANe che ke prabhu mAro putra che te paLe eTaluM ja kahe che ke, bhagavAna, mAre kAMI joItuM nathI. mAtra mArA AtmAnA kalyANa mATe amane dIkSA Apo. prabhue dIkSA ApI. RSabhadatta ane devAnaMdA molamAM gayA. jIvanamAM dRDha saMkalpa karo ke kyAreya koI pApa karIzuM nahIM. (4) prabuddha jIvana dharmano mArga zUravIrano mArga che. e paMthe cAlavAmAM Atmazakti ja sahAyaka bane che. kAdava ane pANInI laDAImAM kAdavane kaMI gumAvavAnuM nathI, pANIne gumAvavAnuM che. paNa pANI potAnuM kAma niSThAthI kare che. pANI potAno raMga batAve che. dhIre dhIre kAdava sApha kare ja che. sthaLa svaccha banAve che. jema pANI bhUmi zuddha karyAM vinA na rahe, tema jinezvara bhagavAnanI vANI paNa AtmA para coMTelA karmanA kacarAne sApha karyA vinA rahetI nathI. anAdikALanA karmamaLane te dhUe che. jinezvaradevanI vANIno A ananya camatkAra che, kavivara 'AMkhaDI aMbuja pAMkhaDI' jevA uttama zabdo dvArA prabhunA nayanone kamaLa sAthe sarakhAve che. bhagavAnanA gujane varNave che. bhagavAnanuM zarIra zenuM baneluM che? 'guNa lahI piMDayuM aMga lAla re!'- bhagavAnano deza eTale guNothI bharelo suvarNadeha ! dharmatattva samajavuM che? to pUjAonA artha samajI jAva. phakta vAto karanArAnuM ahIM koI sthAna nathI, je Acare che, pAlana kare che tenuM sthAna che. dharmano paMtha eTale sadAcArano sanmArga, zrI ratnAkarasUrijI mahArAjanI vAta sAMbhaLI che ne ? temanI pAse suvarNa hatuM, ratno hatA. eka zrAvake joyA. e zrAvaka kharekhara zrAvaka hato. tamArI jema vANiyo nahi, tame zrAvaka bano. abhimAna, uddhatAI, tyajo, vinaya, viveka keLavo. zrI ratnAkarasUrijI mahArAja pravacana kuzaLa sAghupuruSa hatA. pravacanamAM temaNe aparigrahanI vAta mAMDI. pelo zrAvaka! e tyAM hAjara. e kahe ke mane aparigrahanI vAta samajAI nahIM! zrI ratnAkarasUrijI vAtano marma pAmI gayA. emaNe suvarNa, ratnano tyAga karyo. pelA zrAvake A paNa joyuM. zrI ratnAkarasUrijIe punaH parigraha aparigrahanI vAta mAMDI. pelo zrAvaka kahe, 'ja. gurudeva, mane samajAyuM !' A ghaTanA pachI zrI ratnAkarasUrijInA dilamAM Aga lAgI gaI. emane dhora pastAvo thayo. emaNe 'ratnAkara paccIzI'nI racanA karI. e hRdayathI sarjana pAmeluM gIta che. A paMktio gaNagaNo, tamane adbhuta samajAI jazeH meM dAna to dIdhuM nahIM ne zIyaLa paNa pALyuM nahIM, tapathI dI kAyA nahIM zubha bhAva paNa Avyo nahIM. e cAra bhedu dharmamAMthI ka AMI paNa prabhu nava karyuM, mAruM bhramaNa bhava sAgare niSphaLa gayuM niSphaLa gayuM. huM krodhaagnithI baLyo vaLI lobha sarpa Do mane, gaLyo mAnarUpI ajagare huM kema karI dhyAvuM tane? mana mAruM mAyAjALamAM mohana! mahA muMjhAya che, caDI cAra coro hAthamAM, cetana ghaNo cagadAya che. meM parabhave ke A bhave paNa hita kAMI karyuM nahIM, tethI karI saMsAramAM sukha alpa paNa pAmyo nahIM, janmo amArA jinajI ! bhava pUrNa karavAne thayA, Avela bA hAthamAM, ajJAnathI hArI gayA. amRta jhare tuja mukharUpI caMdrathI to paNa prabhu, bhIMjAya nahi muja mana arere! zuM karuM huM to vibhu, paththara thakI paNa kaThaNo mAruM mana khare kyAMthI harSe, marakaTa samA A mana thakI huM to prabhu hAryo have. bhamatA mahA bhavasAgare pAmyo pasArya ApanA, je jJAna darzana caraNarUpI ratnatraya duSkara ghaNA; 27 te paNa gayA paramAdanA vazathI prabhu! kahuM chuM kharuM, konI kane kiratAra A pokAra ke jaIne karuM? 'ratnAkara paccIzI'nuM dararoja guMjana karo. tamArA hRdaya, mana, vANI pAvana thaI jaze. dharma paMthe javAnuM gamaze. OMOM hrIM arham namaH mahAmaMtra che, pavitra maMtra che. tenA khUba jApa karo. tenAthI AtmA karmamukta thAya che. prabhAvaka maMtra che. (kramazaH) caTapaTa jhaTapa "ApaNA dezanA 300 jeTalA udyogapati bijhanesamaino ane byurokreTo dareka rU. 75 lAkhathI mAMDIne rUA. 1 karoDano kaMpanIne hisAbe ke dezane hisAbe kharca karIne Arthika paMcAta karavA sviTajharalenDanA dArvAsa nAmanA hila sTezane varlDa Ikonomika phorama'mAM gayA hatA. varlDa Ikonomika phoramano uddeza zuM che ? 'dhIsa phorama Ijha kamiTeDa ImpreviMga sTeTa opha dha varlDa.' arthAt jagatabharanI Arthika, sAmAjika ane rAjakIya hAlata sudhAravAnA pagalAM vicAravA A AMtararASTrIya pleTaphorma UbhuM karyuM che."' -'divya bhAskara' Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28 prabuddha jIvana phebruArI 2011 jaina sAhitya gaurava graMtha-18: zrI prajJApanA sUtra DDaoN. pArvatI neNazI khIrANI (lekhikA kacchI vAgaDa samAjanA gRhiNI che. jaina tattvajJAnanA viSaya sAthe lADanuM vizvavidyAlayamAMthI ema.e.nI upAdhi prApta karI ane muMbaI yunivarsiTI dvArA DaoN. kalA zAhanA mArgadarzana heThaLa kavi RSabhadAsanI kRti 'jIvavicAra rAsa' upara zodha nibaMdha taiyAra karI pIeca.DI.nI DIgrI A vidUSI lekhikAe prApta karI che.) (jAnyuArI 2011nA aMkathI AgaLa) moTAmAM moTo sthitikALa 33 sAgaropamano saMsArI jIvono (1) prajJApanApada - A vizvamAM mukhyatve be ja vastuo (tattva) hoya che. che. eka jaDa ane bIjuM caitanya. A vizvanA sarva sacarAcara jIvone (5) paryAyapada athavA vizeSapada - jaina zAstromAM paryAya zabdanuM deha tathA bIjI pudgala pradhAna Rddhio prApta thAya che te jaDa padArtha vizeSa mahattva che. eTale paryAya ke vizeSamAM koI bheda nathI. ahIM che. temAM sajIvatA arpanAra tattva cetanya che. e be tattvane ApaNe paryAya zabdano ja prayoga thayo che. A padamAM jIva ane ajIva jIva ane ajIvanA nAmathI oLakhIe chIe. e jIva ane ajIvanA dravyomAM bhedo ane paryAyo (avasthAo)nuM nirUpaNa che. prathama bheda-prabhedanuM varNana prathama padamAM thayuM che. prathama ajIvanI padamAM bhedonuM nirUpaNa thayuM che paNa e dareka bhedamAM anaMta paryAya prajJApanAmAM arUpI ajIvanA 10 bhedarUpI ajIvanA 530 bhedanuM che enuM pratipAdana ahIM thayuM che. ahIM jaina saMmata anekAnta dRSTino rocaka varNana che. tyAra pachI jIvanI prajJApanAmAM sau prathama karmathI prayoga yathAtathya thayo che. mukta thaI gayelA siddha jIvonuM varNana che ane tyAra pachI saMsArI (6) vyutkrAMti-virahapada - A padamAM jIvonI gati ane Agati jIvonuM varNana iMdriyone AdhAre ekendriyathI paMcendriya jIvonA para vicAraNA thaI che. narakAdi cAre gatimAM eka jIva AvIne bheda-prabhedonuM alaukika varNana karyuM che. AvuM adbhuta varNana bhAgye upaje te pachI bIjo jIva tyAM AvIne upaje te baMne vacce kALanuM ja bIje prApta thayuM haze. A jainadarzananuM eka maulika prarUpaNa che je aMtara paDe tene viraha kahe che. cAre gatiomAM jaghanya 1 samaya ema kahevAmAM jarAya atizayokti nahIM thAya. utkRSTa bAra muhUrtano upapAta virahakALa ane udvartanA virahakALa (2) sthAnapada - pUrvokta jIvonA nivAsasthAnanuM pratipAdana che. e gatio nA prabhedono alaga alaga virahakALa, A padamAM karavAmAM AvyuM che. siddha bhagavAna ane siddhazIlAnuM sopakrama-nirUpakrama AyuSya vagerenuM nirUpaNa thayuM che. paNa varNana karavAmAM AvyuM che. lokanA kayA kSetramAM kayA jIvo rahe (7) ucchavAsapada - 24 daMDakonA jIvonA zvAsocchavAsanuM che enuM suMdara nirUpaNa thayuM che. mAna A padamAM batAvyuM che. AcArya malayagirie lakhyuM che ke jeTaluM (3) bahuvaktavya pada - jIva ane ajIvano saMkhyAnI dRSTithI du:kha adhika eTalA zvAsocchavAsa vadhAre thAya che. jema jema sukha ahIM vicAra karavAmAM Avyo che. dizA, gati, Indriya Adi 27 vadhAre tema tema zvAsocchavAsa lAMbA thatA jAya che. joke A vAta dvArothI jIvonI saMkhyAno alpabahutva batAvyo che. ajIvano dravya, nArakI devA mATe yogya che. manuSya tiryaMcamAM baMdhabesatI nathI. kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe alpabadutva batAvyo che. aMte (8) saMjJApada - vedanIya mohanIya karmanA udayathI Agamano sauthI moTo alpabahutva mahAdaMDaka-98 bolano jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI judA judA alpabahutva batAvyo che. prakAranI je je IcchA thAya te te pramANe jIva pravRtti kare tenuM nAma bahudhA lokonI mAnyatA hoya che ke A jagata eka ja tattvanuM saMjJA che. A padamAM 10 prakAranI saMjJAno 24 daMDakanI apekSAthI pariNAma che. e mAnyatAnuM nirasana karIne jIvonI saMkhyAnuM yathArtha vicAra karavAmAM Avyo che. svarUpa nirdezya che. A padamAM jIvonA aneka prakArathI vargIkaraNa (9) yonipada - jIvane utpanna thavAnuM sthAna yoni kahevAya che. karIne alpabadutvano vicAra karyo che. enI saMkhyAnI sUcithI phalita prastuta padamAM yonino aneka dRSTithI vicAra karavAmAM Avyo che. thAya che ke e kALamAM paNa AcAryoe jIvonI saMkhyAnuM tAratamya (10) caramapada - jagatanI racanAmAM koI carama aMtamAM hoya (alpabahutva) batAvavAno je prayatna karyo che te stutya che. che to koI acaramanA aMtamAM nathI hotuM paraMtu madhyamAM hoya che. (4) sthiti pada - jIva dravya nitya che paraMtu e aneka prakAranI A padamAM vibhinna dravyono loka-aloka Azrita carama ane acarama paryAyamAM Ava-jA kare che te paryAya anitya che. mATe kayA paryAyamAM saMbaMdhI vicAra karavAmAM Avyo che. keTalo samaya rahI zake enuM mApa jemAM jaNAvyuM che enuM nAma (11) bhASApada - je bolI zakAya te bhASA che. je avabodhanuM sthitipada che. nAnAmAM nAno sthitikALa 256 AvalikAthI laIne kAraNa bane che te bhASA che. bhASA vicAronA AdAna-pradAnanuM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 29 asAdhAraNa mAdhyama che. bhASA zabdothI bane che. zabda varNAtmaka che keTaluM hoya enuM varNana gati, iMdriya Adi dvArothI karyuM che. eTale bhASAnA maulika vicAra mATe varNavicAra Avazyaka che. (19) dRSTi-samyakatvapada - jaina darzanamAM dRSTinuM adakeruM mahattva kAraNake bhASA-zabda-varNa abhinna che. bhAratIya dArzanikoe che. dRSTi kevI che enA para ja AtmAno puruSArtha sArthaka thaze ke zabdanA saMbaMdhamAM gaMbhIra ciMtana karyuM che. moTA bhAganA dArzaniko nirarthaka eno khyAla Ave che. dRSTi traNa prakAranI che enuM 24 ene AkAzano guNa mAne che. jainadarzana ane pogalika mAne daMDakane AdhAre ahIM nirUpaNa thayuM che. che. jenuM vistRta varNana A padamAM che. (20) aMtakriyApada - bhavano aMta karanArI kriyA "aMtakriyA' (12) zarIrapada - saMsArI jIvonI oLakha mATe zarIra mahattvanuM kahevAya che. A kriyA be arthamAM ahIM yojI che. (1) navo bhava mAdhyama che. zarIra e saMsArI jIvone rahevAnuM ghara che. koI paNa arthAt maraNa ane (2) mokSa aMta kriyAno vicAra tathA nava uttama saMsArI jIva zarIra vagara raheto nathI. zarIrane dareka dArzanika mAnyatA padavInA vividha dvAra batAvyA che. Ape che. jainadarzana sammata pAMca prakAranA che-audArika, vaikriya, (21) avagAhanApada - A padamAM jIvonA zarIranA bheda, AhAraka, tejasa ane kArmaNa-kone keTalAne kayA zarIra hoya enuM saMsthAna, pramANa, zarIranuM mApa, zarIra nirmANa mATe pudgalonuM vivaraNa ahIM thayuM che. cayana vagerenuM varNana che. (13) pariNAmapada - pariNAma eTale bhAvonuM pariNamana. enA be (22) kriyApada - jenAthI karmano Azrava Ave te kriyA che. bheda che. jIva pariNamana ane ajIva pariNamana. jIvanA gati Adi ahIM kAyikI Adi pAMca kriyAno 18 pApasthAnaka apekSAe 14 10 pariNAmono 24 daMDaka AzrI vicAra karavAmAM Avyo che. dvArathI vicAra thayo che. ajIva pariNAmanA 10 bhedano paNa vicAra karyo che. (23-24-25-26-27) karma-prakRtinA bheda, karmabaMdha, (14) kaSAyapada - je jIvanA zuddhopayogamAM malInatA utpanna karmabaMdha-veda, karmaveda-baMdha, karmaveda-vedaka - A pAMca padomAM karma kare che tene kaSAya kahe che. AmAM cAra kaSAyanA pa200 bhAgonuM saMbaMdhI vicAraNA karavAmAM AvI che. karmasiddhAnta bhAratIya nirUpaNa che. | ciMtakonA ciMtananuM navanIta che. e karma vize vividha mAhitI ahIM (15) Indriyapada - prANI ane aprANImAM bhedarekhA kheMcanAra prApta thAya che. cihna Indriya che. AtmArUpI IndranI oLakhANa jenAthI thAya te (28) AhArapada - A padamAM be uddezo dvArA 24 daMDakanA Indriya che. Indriya pAMca che. tenA dravyandriya ane bhAvendriya e be jIvo kevA prakArano AhAra le che enuM rasaprada varNana che. prakAra che enuM 24 daMDaka AzrI prarUpaNa thayuM che. (29-30) upayoga ane pazyatA pada - cetanAnI pariNati (16) prayogapada - mana-vacana-kAyA dvArA AtmAnA vyApArane vizeSane upayoga kahe che. cetanA sAmAnya guNa che. jJAna ane yoga kahe che enuM varNana ahIM prayoga zabdathI karavAmAM AvyuM che. darzana e be enI paryAya ke avasthA che. je bodhamAM mAtra vartamAna yoga 15 che te 24 daMDakamAM kone keTalA hoya eno vicAra karyo che. kALano bodha thAya che te upayoga che ane jemAM traNe kALano bodha (17) lezyApada - vezyAnI prarUpaNA jainadarzananI molika thAya che te "pazyatA' che. ahIM 24 daMDakamAM kone keTalA upayoga prarUpaNA che. jemAM jainadarzananI viziSTatA pragaTe che. lezyA eka ane pazyatA che teno vicAra thayo che. prakAranI paugalika ane Atmika avasthAnuM pariNAma che. jIvathI (31) saMjJIpada - jene mana-bhUta-bhaviSyano vicAra hoya tene pugala ane pugalathI jIva prabhAvita thAya che. jIvane prabhAvita saMjJI kahevAya. mana vagaranAne asaMzI kahevAya. mana hovA chatAM je karavAvALA aneka vibhAga che emAMnA eka vibhAganuM nAma lezyA manathI viSaya grahaNa na kare tene nosaMjJI-noasaMzI kahevAya che. che. A padanA cha uddezo che temAM vividha prakAre vezyAnA adhikAronuM 24 daMDaka AzrI tenI ahIM vicAraNA thaI che. varNana che. (32) saMyatapada - saMyata=sarvaviratipaNuM, asaMyata=avratI, (18) kAyasthiti - sthiti be prakAranI che-(1) bhavasthiti- saMyatAsaMyata=zrAvaka, nosaMyata, no asaMyata eTale siddha e cAra jIva eka janmamAM jeTalA kALa sudhI jIve che tene bhavasthiti kahevAya prakAra 24 daMDaka para utAryA che. che eTale ke AyuSya. (2) kAyasthiti-je bhAvamAM hoya temAM ja (33) avadhipada - pAMca IMdriya ane mananI sahAya vagara rUpI mRtyu pachI pharIthI utpanna thAya emAM jeTalA kALa sudhI utpanna thayA padArthonuM maryAdita jJAna thAya te avadhijJAna kahevAya. tenA 10 karAya tene kAyasthiti kahe che. sthitipadamAM 24 daMDakanA jIvonI dvAra 24 daMDaka AzrI kahyA che. bhavasthitinuM varNana che. eka bhava AzrI AyuSyano vicAra che. (34) pravicAraNA-paricAraNApada - eTale kAmabhogano vicAra 24 jyAre A padamAM jIva marIne satata e ja paryAyamAM janma leto rahe to daMDaka AzrI karavAmAM Avyo che. evA bhavonI paraMparAnI kAla-maryAdA athavA e badhA bhavonuM kula AyuSya (35) vedanApada - 24 daMDakanA jIvo zAtA-azAtA Adi Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana phebruArI 2011 vedanAo vede che eno vicAra karavAmAM Avyo che. (1) sarvaprathama AcArya zrI haribhadranI pradeza vyAkhyA che. (I. (36) samudyAtapada - sama=ekIsAthe, uda=prabaLatAthI ane saM. 700 thI 770) jaina AgamonA prAcIna TIkAkAra AcArya ghAta=nAza karavo arthAt prabaLatApUrvaka karmapudgalono nAza karavo haribhadrae ghaNA Agamo para mahattvapUrNa TIkAo lakhI che. nirjarA karavI. samughAta sAta prakAranI che tenuM 24 daMDaka AzrI prajJApanAnI TIkAmAM sarvaprathama jaina pravacanano mahimA gAyo che. alpabahuta sahita varNana che. aMte yoganirodha karI siddhanA sukhanuM pachI maMgalanuM vizleSaNa karIne enI vizeSa vyAkhyA Avazyaka varNana che. TIkAmAM karI che-enuM sUcana karyuM che. prajJApanAnA amuka aMzono Ama prajJApanA sUtranA 36 padamAM vividha viSayonuM vivecana emAM anuyoga che. che jemAM UMDA utaratA jaIe tema akalpanIya AnaMdanI prApti thatI (2) prajJApanAnI bIjI vRtti navAMgI TIkAkAra AcArya jAya che. abhayadevanI che. (saM. 1120) jo ke A mAtra prajJApanAnA trIjA vyAkhyA sAhitya-AgamonA gaMbhIra rahasyone udghATita karavA pada alpabadutva para che. svayaM AcAryae ene "saMgraha'nI saMjJA mATe vyAkhyA sAhityanuM nirmANa thayuM che. ApI che. A vyAkhyA "dharmaratna saMgrahaNI" ane "prajJApanoddhAra' vyAkhyA sAhitya eTale vivecanAtmaka sAhitya, je Agama sUtro nAmathI prakhyAta che. je saMgrahaNI paNa kahevAya che. sAthe saMbaddha hoya chatAM svataMtra paNa hoya, AgamanuM jemAM vistRta (3) e saMgrahaNI para kulamaMDanagaNie saM. 1441mAM eka vivecana karAyuM hoya te. AgamasUtronI dRSTithI A sAhityane avacUrNi lakhI che. AtmAnaMda jaina sabhA-bhAvanagarathI prajJApanA niryukti, bhASya, cUrNi ane TIkA A cAra vibhAgamAM vibhakta tRtIya pada saMgrahaNI para eka avacUrNi prakAzita thaI che. paNa karAyuM che emAM Agamane bheLavatA A sAhitya paMcAMgI nAme enA racayitA ajJAta che. A avacUrNi kulamaMDanagaNi racita oLakhAya che. avacUrNithI kAMIka vistRta che. munizrI puNyavijayajIno abhimata niryukti - sUtramAM nizcita thayelo artha jemAM nibaddha hoya, che ke kulamaMDana kRta avacUrNine vadhAre spaSTa karavA mATe koI vijJae prAkRta gAthAbaddha, AryA chaMdamAM saMkSipta ane sAMketika rIte lakhAyeluM AnI racanA karI che. hoya. padya hoya. (4) prajJApanA para vistRta vyAkhyA malayagirie karI che. AcArya bhASya - niryuktinI jema ja AryA chaMda, prAkRta gAthAbaddha saMkSipta malayagiri suprasiddha TIkAkAra che. emanI TIkAomAM viSayanI zailIvALuM hoya emAM prAcIna anuzruti ane lokika kathAo AdinuM vizadatA, bhASAnI prAMjalatA, zailInI prauDhatA eka sAthe jovA pratipAdana hoya. padyamAM hoya. maLe che. emanI TIkAomAM prakAMDa pAMDitya jovA maLe che. cUrNi - gadyamAM saMskRta mizrita prAkRtamAM lakhAyela vistRta prajJApanAvRtti emanI mahattvapUrNa vRtti che. saMpUrNa prajJApanA sUtrane sAhitya. samajavA mATe A eka AdhArabhUta TIkA gaNI zakAya. prajJApanAnA TIkA - Agamane vistArapUrvaka samajAvavA gadyamAM lakhAyeluM gaMbhIra rahasyo samajavA mATe atyaMta upayogI evI A vRtti che. sAhitya. emAM emaNe keTalAya viSayonI carcA tarka ane zraddhAnI dRSTithI A uparAMta saMgrahaNI, vivRtti, avacUrI, TablA, vivaraNa, vRtti, karI che. A vRtti 16000 zloka pramANa che. (saM. 1188 thI tabaka, vagereno vyAkhyA sAhityamAM samAveza thAya che. 1260). prajJApanA sUtranA vyAkhyA graMtha (5) municaMdrasUrie 12mI sadImAM prajJApanAnA Adya padane prajJApanAno viSaya gaMbhIra che tethI samaya samaya para AcAryoe enA AdhAre 'vanaspati vicAra'nI kRti lakhI che jenA para koI ajJAta para vyAkhyAo paNa lakhI che je sUtrane sugama banAvI de che. prajJApanA lekhakanI avacUri paNa che. para niryukti ane bhASya nathI lakhANa paNa AcArya haribhadrae (6) harSakulagaNi (1859 saM.) e "prajJApanAbIjaka' lakhI prajJApanAnI pradeza-vyAkhyAmAM prajJApanAnI avacUrNino ullekha karyo che. emAM mAtra 36 padonI viSaya sUci saMskRta bhASAmAM ApavAmAM che. enAthI spaSTa thAya che ke haribhadrathI pUrve koI ne koI avacUrNi AvI che. AnI aprakAzita prata ela.DI.mAM che. avazya haze. AcArya malayagirie paNa emanI vRttimAM cUrNino (7) padmasuMdare (1668) malayagiri TIkAne AdhAre avacUri ullekha karyo che. puNyavijayajI munino mata che ke cUrNinA racayitA racI che. AnI paNa aprakAzita hastaprata ela. DI. vidyAmaMdiranA AcArya haribhadranA guru ja hovA joIe. e sivAya bIjA graMthAgAramAM che. AcAryonI paNa hoI zake paNa hAla cUrNi upalabdha nathI mATe (8) dhanavimala (1767) kRta bAlAvabodha paNa aprakAzita spaSTarUpathI kAMI kahI na zakAya. prajJApanA para vartamAne je TIkAo racanA che. jene TabbA (tabaka) kahevAmAM Ave che. sarvaprathama upalabdha che emAM bhASAnuvAda AmAM thayo che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 prabuddha jIvana 31 (9) jIvavijayajI kRta bIjA TabbA arthAt bAlAvabodha paNa vivecana che temAM ajIva paryAyanA prakaraNamAM praznottara dvArA UMDANa prApta thAya che. (1774). sudhI sparzanA karI che. ajIva paryAyanA prakaraNamAM (10) paramAnaMdakRta stabaka (TabbA) saM. 1876mAM lakhAyA. e maTiriyAlIsTIka=bhautika guNadharmayukta padArthanuM varNana che temAM TabbA rAyadhanapatasiMha bahAduranI prajJApanAnI AvRttimAM prakAzita che. varNa-gaMdha-rasa-sparzAdi guNadharmonuM adhiSThAna paramANu yugala (11) zrI nAnacaMdrajI kRta saMskRta chAyA prApta che I. sa. 1884. mAnavAmAM AvyuM che ane paramANunI paryAyonA SaguNa (12) ajJAta kartaka vRtti hAnivRddhinuM vivecana karIne pudgalanA paryAya arthAt parivartana (13) paM. bhagavAnadAsa harakhacaMde prajJApanA sUtrano anuvAda para UMDo prakAza pADyo che. kharekhara! vizvamAM A eka maulika prazna taiyAra karyo hato je vi. saM. 1991mAM prakAzita thayo. che ke padArthamAM guNadharmanI niSpatti kevI rIte thaI? padArtha AdhAra (14) prajJApanA paryAya-keTalA viSama padonA paryAya rUpe che. che ane guNadharmo tenuM Adheya che. AjanuM bhautika vijJAna potAnI (15) enA sArarUpe 'prajJApanAnA thokaDA'nA nava bhAga paNa rIte guNadharmanI niSpattinuM varNana kare che eTale ja je thaI rahyuM che bahAra paDyA che. Ama samaya samaya para Aja sudhI prajJApanAnA tenuM varNana kare che paraMtu tenA kAraNabhUta tattvanuM varNana aspaSTa vividha saMskaraNa pragaTa thayA che. rahI jAya che. yathA eka alaukika enarjImAMthI A vizva janma pAmyuM phalazruti che ane tyArabAda vikAsakramamAM pudgala ane jIvonA guNadharmo jaina darzana koI paNa tattvanuM prathama sAmAnya nirUpaNa karIne saMgaThita thatA gayA. tyAre jainadarzane A bAbatamAM arthAt bhautika tenuM naya tathA saptabhaMgIne AdhAre samyak prarUpaNa kare che. jene jagatanA parivartanamAM nizcita siddhAMta apanAvIne teno vistArathI kAraNe sUkSmAtisUkSma bhAvonuM paNa nirdezana thaI zakyuM che. padArtha ullekha karyo che. tema ja badhA guNadharmo kramazaH hAnivRddhi pAme che temaja padArthonA mULa sudhI jaIne teno udbhava, prabhAva, phaLa vagerenuM te siddhAMtanI sthApanA karI che. tenAthI e phalita thAya che ke AjanI vistRta varNana karavAmAM saphaLatA maLI che. brahmAMDanI samagra Azcaryajanaka vaijJAnika zodhanuM je kAMI rahasya che tenuM samAdhAna jIvarAzine ekendriyathI paMcendriya sudhInA pAMca vibhAgamAM ke pachI pugala parivartanamAM, tenI gatizIlatAmAM ane viziSTa grAhyatAmAM nArakI, tiryaMca, manuSya ane devarUpa cAra vibhAgamAM vibhakta karIne samAyeluM che. pudgalanI samagra kriyA paryAya, paramANunI vikasita ane avikasita svarUpa saMbaMdhI praznottara karIne prajJApanA gatizIlatA baMne bhautika jagatanA mULabhUta staMbha che. je jIvanA sUtrane tattvajJAnathI samRddha banAvIne eka tAttvika graMthanI racanA paryAya, adhyavasAya pUratA ja sImita che to paNa temAM karI che. kArmaNavargaNAnA pugalo paNa joDAyelA che, e rIte pugala paryAya A sUtra ghaNA ja gUDha, kalpanAtIta tathA sUkSma bhAvone ujAgara jagatanA aMtaraMga jagatathI laIne dehAdi kSetramAM tyArabAda jaDa kare che. jaina darzananA AdhyAtmika bhAvo sivAyanA padArthagata jagatamAM pudgalarUpe vyApaka parivartana dharAve che. pAMcamA padanuM sUmabhAvonuM dravyArthika naya dvArA udghATana kare che. jeTalI AdhyAtmika jIva-ajIva paryAya varNana eka vilakSaNa bhAvone pradarzita kare che kriyA jIva dravyamAM thAya che teTalI aMtargata kriyA pudgalAdi ajIva ane adhyAtma kSetramAM rahelA AtmatattvanI anukta rIte jhAMkhI dravyamAM paNa thAya che. enuM nirUpaNa karIne eka mahattvanA tathyanuM karAve che e che prajJApanAnI guru gotama ane bhagavAna mahAvIranI nirmANa karyuM che. A sUtra bhagavatIjInuM samakakSa hovA chatAM potAnuM UMDANa tarapha laI jatI praznottaranI zailI. bhASA padamAM bALajIva eka svataMtra ane nirALuM sthAna dharAve che. ane pazuonI bhASAnA prazno to kharekhara adabhUta che. bhASAnuM A sUtra prAye karIne praznottara rUpe che. ahIM prazrakAre je prazna molika svarUpa, teno prabhAva ane tenuM AlaMbana tathA paryAvajJAna pUkyA hoya teno uttara ApatI vakhate sIdho uttara na ApatA AvA gUDha prazno pUchyA che je dArzanika kSetre ghaNAM ja mahattvapUrNa AkhA praznano pharI pharI ullekha karavAmAM Ave che. AjanI zailImAM che. bhASAnA mULamAM jIva che, prabhAvamAM zarIra che. avalaMbana yugala A paddhati bahu grAhya na gaNAya. vAMcanArane khUba ja lAMbu lAge, paramANunuM che ane paryavasAna lokanA aMta sudhI joDAyeluM che ane paraMtu je yugamAM zAstro lakhAyA na hatA ane badhA pATho kaMThastha eTale ke bhASAnA pugalo lokAMta sudhI pahoMcIne samagra vizvamAM rAkhavAmAM AvatA tyAre AkhA ne AkhA pATha svataH jIbha para caDe pharIne paryavasAna pAme che. Ama ahIM vijJAnathI upara te rIte vAraMvAra bolavAnI paddhati hatI jethI thoDA prayatna pATha ativijJAnano sparza thayo che. kaMThastha paNa thaI jatA. A paddhatino ahIM bhArobhAra upayoga A samagra zAstra syAdvAda zailIthI AlekhAyeluM che. atra-tatra karavAmAM Avyo che. pannavaNA sUtramAM gautamasvAmI eka eka vicitra siya zabda Ave che. jema ke prabhu mahAvIra kahe che. 'siya vara, siya praznone UMDAIthI sparza kare che jenA atra-tatra udAharaNo maLe che. evara' A rIte apekSAvAdano paNa AmAM pUrNa upayoga karavAmAM dA. ta. pAMcamA padamAM jIva ane ajIvanI paryAyanuM vistArathI Avyo che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prabuddha jIvana phebruArI 2011 TUMkamAM kahevAnuM e che ke samagra jaina tattvajJAna sApekSabhAvothI LpaMthe paMthe pAtheya...'kAMtA: je kyAreya hAraze nahIM? | bhareluM che. vijJAna jagatanA mahAna vaijJAnika AInsTAIna paNa (anusaMdhAna pRSTa chellAthI cAlu) A ja vAta kahe che ke vizvanA badhA bhAvo ekAMta rUpe kahI zakAya tema nathI. e siddhAMtanuM nAma "riyAlITI opha TUtha' che. be baheno che. hAlamAM bhAIo vyavasAya arthe jUnagAthI bahAra rahe che ane ApaNA samasta Agamo bhArobhAra sApekSavAdathI bharelA che baheno sAsare che chatAM sadeva emanI IcchAonuM dhyAna rAkhe che. A chatAM Azcarya e che ke jaina jagatanA vyavahArika kSetramAM AgrahavAda IcchAone sAkAra karavA rUpe ja emanA palaMganI sAthe ja joDAyelo bukazelpha che jemAM manapasaMda pustako, sAmayiko, davAo paDI rahe che. jethI e ane ekAMtavAda udhainI jema vaLagI gayo che. A Agama vAMcanathI ! vyavahArika kSetramAM AgrahavAda laya pAme, ekAMtavAda vilaya thAya AvazyakatAnusAra mAtra hAtha laMbAvIne joItI vastu laI zake che. have to rIDIMga lempanI bAjumAM Teliphona paNa goThavavAmAM Avyo che jenA mAdhyame to samAja sukha samAdhi prApta karI zake. syAdvAdano mahattvapUrNa e maitrIsaMvAda racI le che. rImoTa kaMTrolanI sahAyathI dUradarzana dvArA vizva siddhAMta jainadarzananI virATa dRSTinI anubhUti karAve che. kharekhara! AkhAne potAnI najaromAM samAvavA prayatna kare che. saMgItanI zokhIna to jaina koI eka saMpradAya nathI paraMtu kALa vize brahmAMDa ane vizvanuM kAMtA keseTanI sAthe pote paNa gAvAno AnaMda le che. rUmamAM be bAju khAsa gaNitabaddha jJAnakoza che. AcArakAMDane kAraNe ane syAdvAdanI banAvavAmAM AvelI bArImAMthI e AkAzamAM uDatAM paMkhIne, raMgIna maryAdAnuM ullaMghana thavAthI jainadarzana jaina saMpradAyamAM kArAgRha rUpe managamatA phUlone ane khetarane nirakhI zake che. A badhA kAryo mAre purAI gayuM che tema ja vitaMDAvAdI banI gayuM che. saMpradAyavAdathI sUtAM-sUtAM karavA paDe che." e khUba ja madhurabhASI che. e ekadhAruM bolyA upara uThI vyApaka dRSTie jenAgamanuM adhyayana atyaMta jarUrI che. prajJApanA kare tyAre lAge ke mIThuM-madhurUM khaLakhaLa jharaNuM vahI rahyuM che. sUtranA adhyayanathI jIvana jIvavAnI eka navI dRSTi maLe che. ghaNAM tyAM to eo patronA DhagalA batAve che. emanA caherA para prasanna rahasyo udaghATita thAya che ane AvuM suMdara nirUpaNa karanAra pratye sabha2 hAsya verAyA kare che. A badhA ja mArA jIvanamAM rasa bhare che. natamastaka thaI javAya che. DhagalAbaMdha zubhaciMtako che mArA. amuka mArI racanAo vAMcI mArAthI joDAyA Ama prajJApanA sutra vividha viSayo upara jalarAzithI chalakAto che. amuka mArA rogI jIvana viSe chapAyeluM vAMcIne joDAyA che. dUradarzananA mahAsAgAra che. enA apAra rahasyono pAra na pamAya to ya apAra 'parakha' kAryakramanI TIme mArI sAthenA sAkSAtkArane prasArita karI mane aneka AnaMdathI ane aparaMpAra AdarathI ene vadhAvIe satkArIe to ya hiteSIo meLavI ApyA che. badhA sAthe patrAtmaka ghaniSTatA che. A bhAvAtmaka beDo pAra thaI jAya. saMbaMdha tathAkathita saMbaMdhothI anekagaNA sArA che ane garimAmaya temaja sArthaka siddha thayA che. aneka lokoe mane bahena tarIke svIkArI che. jemane A sUtranI karelI eka vakhatanI sahela te sonerI kSaNa banI meM phoTA sivAya joyA nathI evA bhAIone paNa yAda rAkhIne rAkhaDI mokaluM jAya. chuM. teo paNa mane eka bahenanA rUpe meLavIne mAna-Ijjata Ape che. mane kyAM e virATa zrutasAgaranA bhAva ane jyAM ApaNI vAmana gharanA sadasyanI jema sukha-du:khamAM vyavasthita, niyamita rUpe lakhatA rahe zakti ! che-mananI aMgata vAto suddhAM! mArI pAsethI salAha sUcana, mArgadarzana kyAM e zrutasAgaranuM atala UMDANa ane kyAM ApaNI chIcharI paNa mAMge che. huM paNa emane kyAreya nirAza nathI karatI. mArA vicArothI prajJA! emanI zaMkAo-samasyAo mATe niraMtara bharacaka prayatna karuM chuM-rasto kyAM e sUtranA rahasyaratno ane kyAM ApaNI matimaMdatA! sUjhADuM chuM. A patravyavahAra mane dhabakatI rAkhe che. satata AdAna-pradAnathI kyAM e zrutajJAnano anaMta vistAra ane kyAM ApaNuM amApa huM paNa sau sAthe mAnasika aMgatatA keLavI lauM . e badhA mArA svajanonI ajJAna! huM haMmezA RNI chuM ke jeo mane A nIrasa-bojarUpa jIvana jIvavA mATe zakya nathI eno pAra pamAya paNa sAra pamAya to ya ghaNuM ! cetanavaMto khorAka pUro pADe che. huM hAratI nathI-nirAza nathI thatI kAraNa ke AjanA mAnavIne bhautikatAmAMthI AdhyAtmikatA tarapha dUradUranA khuNe phelAyelA A svajano aneka rIte mane jIvavAnuM baLa-pustako vALanAra A sUtranuM eka vakhata paNa avagAhana karavAmAM Avaze rUpe, keseTa rUpe, devA rUpe, sTezanarI rUpe pUruM pADIne mane kAryazIla rAkhe che." to apUrva tRptino anubhava thaze. * * * cAnA nAnA nAnA ghUMTaDA gaLAmAM utAratA, sUtAM sUtAM halakI muskAna saMdarbha : (1) Agama sAra-le. rasikalAla chaganalAla zeTha (2) jinavANI - sAthe teo kahe cheH 'divasamAM cAra-pAMca kapa cA pIuM chuM. mAtra eka roTalI jainAgama vizeSAMka saMpAdaka-DaoN. dharmacaMdra jaina (3) prajJApanA sUtra-madhukaramuni khAuM . Ayurvedika davAo/homiyopethI davAo lauM chuM. mAruM saghaLuM dainika kArya jemAM braza karAvavuM, aMja snAna, zauca, jamADavuM, kapaDAM badalavA (4) prajJApanA sUtra--ghAsIlAlajI mahArAja sAheba (5) prajJApanA sUtra-lIlamabAI vagere sarve kArya mArI mammIjI kare che. varSothI pathArImAM paDI chuM paNa kyAreya mahAsatIjI saMpAdita (6) opapAtika sUtra-prathama upAMga-madhukara muni * * cAMdA nathI paDyA. paga paNa sIdhA nathI thatA. paDakhuM paNa nathI pheravAtuM, paNa jeThavA nivAsa, DaoN. AMbeDakara roDa, mATuMgA-kIMga sarkala, muMbaI-400019. mArI mammIjI satata mArI dekharekha rAkhe che." phona: 022-24011657. mo.: 9869787692 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phebruArI, 2011 meM paNa anubhavyuM ke kAMtAjInA mAtAjI uMmaramAM bhale sittera AsapAsanA lAgatA hatA, paNa kyAMya koI thakAvaTa, udAsI, kaMTALAnA caherA para cihna na hatA. prabuddha jIvana 33 kAMtAjI vAtovAtomAM vacce kahe cheH 'jyAre patrikAo vAMcuM chuM, samAcAra vAMcuM, sAMbhaLuM chuM to vAraMvAra jouM chuM ke kyAMka koI AtmahatyA kare che, koI kyAMka baLI mare che, koI viSa ghoLe che, A badhI mahilAo svastha to hoya che, paNa mananI kamajo2, jyAre huM to mAtra hADakAnuM mALakhuM chuM, kyAMka mArA prANa aTakyA che basa, paNa meM kyAreya manathI hAra nathI mAnI. kyAreya manamAM maravAnA hIna vicAra AvavA nathI dIdhA. huM to bhagavAnane e ja prArthanA karuM chuM ke huM A sthitimAM paNa koIne kAma AvI. zakuM-upayogI thaI zakuM.' bolatAM bolatAM emano svara gaMbhIra thaI jAya che. lAge che bhItaranA UMDAzamAMthI teo bolI rahyA che. AtmAthI gUMjatI AvatI A saralaharI, keTalI sazakta ane jaryA che. te vakhate amadAvAda temaja samagra gujarAtamAM (varSa 1970) komI ramakhANo phATI nIkaLyA hatA. cAre tarapha hiMsA ane garmahavAno Akroza chavAI gayo hato. e samaye oNkTobara mAsanI zarUAAta haze. mAruM mukhya mana azAMta hatuM. rAtrinA 12-30 thayA haze paNa mane kAMI cena paDatuM nahotuM, mana vicAronA cakravAtamAM aTavAI gayuM hatuM. vAraMvAra eka prazna DokAto hato. khUnAmarakI ane verajherathI zuM mAnavajAta khatama thaze ? sarvadharma samabhAva ane mAnava-mAnava vacce prema-karUNAne koI sthAna ja nathI zuM ? eka vyakti tarIke ApaNI zI pharaja hoI zake ? ekAda kalAka huM khUba vyathA anubhavI rahyo. mananA ataLa UMDANamAMthI eka spaSTa sattAvAhI avAja saMbhaLAvA lAgyo. 'bhale mAnavI ke samAja gerasamajathI asatya ane hiMsAnA mArge ja AvI zakaze. huM tArI jAtane zAMtinI khoja mATe gAMdhIvicArane mArge doravAyo hoya, paNa sAcI zAMti to gAMdhInA satya ane ahiMsAnA tuM zaraNe javA de...ane tenA AcaraNanA prathama pagalA rUpe gAMdhIne ati priya gAma AkhAnA ucca kakSAnA chAtra-chAtrAo emanI pAse Ave che. eo emane sasneha samajAve che. emane abhyAsamAM madadarUpa bane che. mArgadarzana Ape che. kyAreya paisA nathI letA. zakya teTalA sahayogI banI rahe che. samasyAonuM samAdhAna zodhI Ape che. khAdInA vastra dhAraNa karavAnuM vrata le.' te pachI meM pragADha zAMtino anubhava karyo. basa tyArathI eTale ke lagabhaga 40 varSothI mArA aMtarAtmAnA avAjane anusarI meM khAdInA vastro paheravAnuM cAlu karyuM che. A lakhuM chuM tyAre mane mArA gAMdhIvicAranI preraNA ApanAra uttara gujarAtanA umatA gAmanA saMniSTha gAMdhIvAdI kAryakara mu. rIkhavadAsabhAInuM mULataH e kavayatrI che. pA kyAreka kyAreka lekha paNa lakhe che. emanI hindI racanAo aneka patra-patrikAomAM chapAya che. jyAre koI sAhityAnurAgI maLavA Ave che tyAre eo khUba khuza thAya che. aneka pAvana smaraNa thaI Ave che. Aje te vAtane 30 varSo thaI gayA jyAre te samaye raDatA hRdaye mu. rIkhavadAsabhAIne meM kSamA patra lakhelo-'mu. bhAIzrI, mane khuba aphasosa thAya che ke jyAre tame mane prathamavAra pU. gAMdhIbApuno nAmI loko emane maLavA Ave che. sAhitya akAdamIe eka kavigoSThInuM janmadina bIjI oNkTobara (varSa 1957)nA pavitra divase khAdI vastranI Ayojana kAMtAjInA ghare junagAmAM goThavyuM hatuM. e vakhatanA phoTA batAvatAM ao chalochala utsAhathI ubharAI UThe che. bheTa ApI hatI. te vakhate meM juvAnInA toramAM tamArI sAthe gustAkhI karIne khAdInI vAtane hasI kADhI hatI ane kahyuM hatuM ke-'huM khAdInA kAMtAjImAM sAhasa-dhairya-jijiviSA ane jIvavAnuM oja vidyamAna che. e eka jIvaMta misAla che e strIo mATe, je jIvanathI hArI jAya che. jUnavANInA vicAramAM mAnato nathI. navo samAja khAdInA grAmya arthataMtrathI kAMtA kyAreya hArI nathI. e parAjaya kyAreya nahIM svIkAre. jyAM sudhI emanuM mastiSka kAryazIla che-saMvedanAothI bhareluM dila jIve che-te dvAra nahIM svIkAre. te yathArtha ane pIDAnA potAnA anubhavone sAhityathI joDaze. navI uMjAsa, navI rozanI prasAze. bhAvI peDhIo mATe e eka anupama hakArAtmaka udAharaNo che. A utsAhI, masaLasabhara jIvaMta mahilAo e vAtane khoTI sAbita karI che ke nArI mAtra AMsu vahAvavAvALI eka abaLA che. eNe siddha karI ApyuM che ke Atma-baLa, saMyama-dhairyathI badhI sthitio para kAbU meLavI zakAya che. nahi paraMtu navI TekanolojI ane udyogalakSI Arthika vikAsathI ja TakI zakaze. tamArI khAdI vastranI bheTa mATe AbhAra paraMtu jyAMsudhI A khAdIno jhabhbho-leMdho cAlaze tyAM sudhI prasaMgopAta paherato rahIza paNa te pachI huM khAdInA ja kapaDAM paherIza tenI koI bAMhedharI Apato nathI.' tyAre tame hasatA hasatA javAba vALelo-'kAMI vAMdho nahi, bhale tema karajo.'...te vakhate Ape mArA mAnasapaTa para nispRhabhAve gAMdhIvicAranA bInuM AropaNa kareluM te Aje aMkurita thayuM che ne Aje huM mArA aMtarAtmAnA avAjane anusarIne jIvanabhara khAdI vastra dhAraNa karavAnuM vrata lauM chuM.' kAMtAjI pratirUpa che. eka evA avirala mIThA srotanuM je niraMtara sneha, baMdhutA, mAnavatA, uSmAnuM bhAvajala vahAvyA kare che-vahAvyA ka2ze.* * 12, hIrA bhuvana, kuzAla jaina coka, muluMDa (pazcima), muMbaI-400080, M. No.: 09969110958/09427040886/022-2564 9352. aMtarAtmAno avAja E bhogIlAla zAha Aje jyAre TAITa jInsa ane phezanebala kapaDAMnI bolabAlA che tyAre khAdInA vastro ane gAMdhI vicAradhArA sAva jUnavANI ane jarjarita lAge che tyAre varSo pahelAMno eka prasaMga mArA smaraNapaTa para upasI Ave che. e ghaTanAne Aje 40 varSo thavA AvyAM. Aje paNa mane vAtAvaraNane pradUSita karatAM TerIkoTa, nAIlona ke phAIbarayukta kapaDA karatA nirdoSa khAdI vastra vadhAre game che. te lAkho garIbo ane kAmavihoNA gAmaDAMnA sAmAnya lokone svamAnabhera rojI Ape che. mane zraddhA che ke bhAratanI garIbIno ukela mAnava virodhI globala IkonomI ke AMjI nAkhatA vaizvikaraNa ke zaherIkaraNamAM nathI paraMtu svadezI grAma TekanolojImAM che jethI svAvalaMbI samAja UbhI karI zakAkI ne tyAre ne tyAre ja gAMdhInuM sAcuM 'hiMdasvarAja' AvI zakaze. (satyaghaTanA para AdhArita) C/2, surezA eNpArTamenTa, Izvara bhuvana pAse, navaraMgapurA, amadAvAda-380009, 3. naM. : (079)26431884, mo. naM. : 09925971176. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jIvana jaino jAgo : sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAo jAgo! 3subodhInI satIza masAliA chellA 10-15 varasathI haoNspiTalonuM kaubhAMDa eTaluM vadhI gayuM che ke e jIvato bahAra Ave ? tenuM mahaduM ja bahAra AvyuM, AvA che ke jA mAnavatA jevI koI cIja ja nathI rahI. tamArA svajanane to keTalAya kissA tamane jANavA ne sAMbhaLavA maLaze. 'tamArA ne sAjA-sArA karavA mATe davAkhAnAmAM dAkhala karo cho ne aMte maDaduM koI svajanane haoNspiTalamAM dAkhala karyA pachI tamArA para zuM vItI ja ja bahAra Ave che, evo dhaNA lokono abhiprAya che, are maryA che teno ahevAla loko pAse maMgAvo to patronA DhagalA thaI pachIdhe be-cAra divasa venTIleTara para rAkhI mUke che ne tamane khabareya jaze, je DaoNkTaro pAse roga samAvavA jAo cho te evI TrITamenTa nathI paDavA detA ke tamAruM pezanTa kyAranuMya patI gayuM che. pachI kare che ke navA dasa roga UbhA thAya che. bAkI ICU ne ICCU nA navakAra saMbhaLAvavAnI to vAta ja kyAM AvI? phakta emanuM miTara DaoNkTarone to pezanTane venTIleTara para rAkhI phUDa pAIpa lagAvI caDhyA kare che. amArA eka saMbaMdhImAM hamaNAM ja evuM banyuM ke devAnI ja utAvaLa hoya che jethI pezanTa maDadAnI jema paDyuM rahe. na bAyapAsanuM oNparezana karAvavA bombenI moTAmAM moTI emane khavaDAvavuM-pIvaDAvavuM paDe ke na bIjuM kAMI karavuM paDe. phakta haoNspiTalamAM dAkhala karyo ne bombenA eka dha besTa' DaoNkaTara pAse lIkvIDa kuMDanuM IMjekzana ApI dIdhuM ke emanuM kAma patyuM. emanuM oNparezana karAvyuM. paNa banyuM evuM ke DaoNkTara pote dArU pIne mITara caDhyA kare ne rAtanA ArAmathI sUI zakAya. AvI to keTalIya parezana karavA Avelo ne oparezanamAM ja bhAInI gaDabaDa thaI vAto che ke je sAMbhaLIne ApaNane lAge ke kharekhara mAnavatA marI ja gaI. paNa DaoNkTara pote pholTamAM na Ave mATe paisAthI badhA paravArI che. savAla e uThe che ke zuM AnA mATe kAMI ja na thaI karmacArIone dabAvI dIdhA. "pezanTane Inphekzana lAgI jaze' ema zake ? ApaNe badhA mUMgA prekSaka banIne A badhuM joyA karIzuM ? jo kahIne koIne paNa aMdara javA detA na hatA. venTIleTara para zvAsozvAsa badhA ja patrakAro jAge ne AnA mATe kalama uThAve to kAMI ja na batAvatA ane marI gayA pachI traNa-cAra divasa pachI mRta jAhera thaI zake ? kalamamAM to ghaNI tAkAta che. jenone jAgavAnuM ne ekatra ne karyA. are hada to tyAM thaI ke mRta jAhera karyAnA AgalA divase thavAnuM AhvAna Apo. sAdhu hoya, sAdhvI hoya, zrAvaka ke 'sADA cAra lAkhanA traNa IMjekzana ApIe chIe. kadAca pezanTa zrAvikA...koIne paNa kyAre pA haoNspiTala bhegA thavuM paDe...zuM bacI jAya to' ema ema karIne lagabhaga 15 lAkhanuM bIla karyuM, ne ApaNA lokone ApaNe Ama maravA daIzuM ? zuM tame Iccho cho pezanTa hAthamAMthI gayuM, bicArA lAcAra svajano zuM karI zake ? eka ke tamAruM pezanTa tamArI AMkha sAme marI rahyuM hoya ne navakAra paNa bAju potAnuM mANasa gayuM tenuM apAra duHkha hoya to bIjI bAju na pAme? jo jaina samAja A pratye jAgrata thAya ne jaina sAdhuo davAkhAnAnA jAyanTa bIla bharavAnA hoya. na emanI pAse koI sakriya thAya to nAnA pAye bhale paNa ApaNA evA davAkhAnA sAbitI hoya ke korTa keIsa karI zake, ne pAcho korTa keIsa karavA jarUra UbhA karI zakAya ke jyAM ApaNA pezanTane cokhkhA dilanA mATe TAIma, paisA ne prupha lAvavA kyAMthI? AvI lAcArInI vacce DaoNkTaro dvArA sAcI TrITamenTa maLe. jyAM ApaNA lokone ApaNe bicArA svajano paNa 'je bhagavAnane gamyuM te kharUM' kahIne cUpa thaI dharama pamADI zakIe, navakAra saMbhaLAvI zakIe! jo jaina sAdhuo jAya che. ekavAra ICU ke ICCU mAM dAkhala karyA pachI tamArA ne zrAvako jAgrata thAya to AjanI e tAtI jarUra che ke jainonA pezanTane zuM TrITamenTa apAya che te koNa jovA gayuM che? tamAro lAkho-karoDo rUpiyA je bIjI dizAmAM vaparAI rahyA che tenA badale DaoNkTara zuM lakhIne jAya che ne ICU no resiDanTa DaoNkTara zuM Ape che AvI sAcI dizAmAM vaparAya ne mRtyu sudharI jAya. jo badhAja te tame jANo cho ? hamaNAM ja eka nAmacIna haoNspiTalamAM evuM phIrakAno saMdha jAgrata thAya, sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAo A banyuM ke eka phephasAno dardI hato jene AMkhanI koI paNa prakAranI abhiyAna calAve ne patrakAro potAnI kalama calAve to koI kAma takalIpha na hatI. ene je DaoNkTara TrITamenTa karatAM hatA tenI jANa evuM nathI ke azakya hoya. jainoe AjanI A tAtI jarUriyAtane bahAra ICU nA resiDanTa DaoNkTare AMkhanI tapAsa mATe reTInAnA oLakhI A dizAmAM Daga bharavA jevA che. bAkI AjanI tArIkhamAM to spezIyala DaoNkTarane bolAvyA. tenuM bila caDhe pezanTa upara ne paisA katalakhAne jatAM pazu ane davAkhAne jatA pezanTamAM koI pharaka dekhAto ne baMne DaoNkTaro vaheMcI che, nathI. embyulansanI ghaMTImAM motano ghaMTArava saMbhaLAya che. Mobile : 9892 1636 09. Telephone : 022-28873192 A emanuM kobhAMDa koI rIte pakaDAI gayuM. pachI pezanTanI majAla * AnaMda eka evI vastu che je tamArI pAse nahi hovA chatAM tame dhAro to bIjAne ApI zako cho. phebruArI 2011 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phe phebruArI, 2011 pustakanuM nAma : nAM problema lekhaka : rohita zAha prakAzaka : amarabhAI ThAkoralAla zAha gurjara graMtharatna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380 001. phona naM. 22144663. mUlya H rU|. 150, pAnA : 8+224. AvRtti H prathama, oNgasTa, 2010, lekhaka pote ja kahe che tema A tamAma lekho che muMbaIthI pragaTa thatA gujarAtI dainika akhabAra 'miDa-De'mAM dara zanivAre pragaTa thaI cukyo che. savA baso pAnAmAM lakhAyelA A doDhaso lekhonA zIrSako lekhanA viSayane rajU karI de che. vAcakane aDadhI vAta to zarUAtamAM ja samajAI jAya che. chApAmAM lakhAtA lekhone cAra pAnAmAM vAtane rajU karavAnI maryAdA naDatI hoya che. A lekhomAM lekhakanA vaicArika Avego ane bhrAMtio, gera samajo ane durAgraho tathA temanA saMvedano ane vicAro, khyAlo ane mAnyatAo che. sarvatra lekhaka pote ja che tenI pratIti thAya che. A lekhomAM lekhakanI niSThA chatI thAya che. temane je kahevAnuM che te eTale ke potAnA vicAro che ni:saMkoca abhivyakta karyA che. kyAMya kazI dilacorI rAkhI nathI. 'nAM prAbleSa'nA zIrSaka dvArA aneka prazno lekhake haLavI rIte kahI dIdhA che. haLavI rIte lakhAyelA lekhomAM ghaNI gaMbhIra vAto lekhake rajU karI che. kaTAkSamaya zailI hRdayamAM soMsarI UtarI jAya che. pustakamAM Apela citro ane tenI nIcenuM lakhANa thazo bodha ApI jAya che. XXX pustakanuM nAma : vinoda kathA lekhaka : vinoda bhaTTa prakAzaka : amarabhAI ThAkoralAla zAha gurjara graMtharatna kAryAlaya,ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380 001. phona : 22144663 mUlya H rU|. 150, pAnA H 250, AvRtti H oNkTobara,2010, A pustaka vinoda bhaTTe lakhela temanA cAra kathA saMgrahomAMthI eTale ke "Idama tRtIyam', Idam caturtham, AMkha ADA kAna ane AjanI lAta tathA anyatra pragaTa thayela vyaMgakathAono saMgraha che. vinoda bhaTTanI vyaMgakathAo gujarAtanA vAMcakone rasa pamADe che. teo mAnava sahaja nirbaLatAo para maraka maraka hase che. temanuM hAsya prabuddha jIvana sarjana-svAgata DaoN. kalA zAha vyakti karatAM vargane lakSe che. ane tethI ja te nirdeza ane AsvAdya bane che. teo purANa kathAonuM nirUpaNa viziSTa rIte kare che. temanI kthAomAM lAdhavano guNa temanI hAsya vArtAone mArmika temanI hAsya vArtAone mArmika banAve che. A hAsyakathAo eTalI lokapriya che ke keTalAka hindI kavio kavi-saMmelanomAM bolatA ane ghaNI hAsyakathAo caM.cI. mahetAe (vaitALa kathAo) reDiyo para bhajavI hatI. AjanA TenzanamAM jIvatA mAnavIone A TacUkaDI hAsyakathAo manane AnaMda Ape tevI che. XXX pustakanuM nAma H svarNima gujarAtanA sI. ema. narendra modI lekhaka : rohita zAha prakAzaka : amarabhAI TI. zAha gurjara graMtharatna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA sAme, mAMthI mArga, amadAvAda-380 001, phona : (079) 22144663. mUlya / rUA. 250, pAnA H 16,220, AvRtti : prathama, oNkTobara, 2009. gujarAtanI suvarNajayaMtI UjavAI A che e avasare gujarAtanA mukhyamaMtrI pade narendra modI che. A prasaMge gujarAtanA gauravavaMtA kalApArako potapotAnI dRSTie narendra modIne nihALe che, mUlave che, Alekhe che. A graMtha virala ane viziSTa e rIte che ke temAM narendra modInI bahumukhI pratibhA 23 lekhomAM vividha lekhakonI kalama dvArA abhivyakti pAmI che. narendra modI vize aneka vArtA, gosipa ane daMtakathAo vAMcavA sAMbhaLavA maLe che. paraMtu asalI modI kharekhara kevA che ? temaNe gujarAtane karya mArge doryuM che ? temanI netAgIrInI TUMkA mALAnI ane lAMbA gALAnI asaro zI che ? ? 'jene cAho ke dhikkAro, paNa avagaNI zako nahIM' 'jene cAho ke dhikkAro, paNa avagaNI zako nahIM evI modInI chabInuM rahasya zuM che?A badhA savAlo uparAMta narendra modI atyAre jyAM che tyAM sudhI temane pahoMcADanAra saMjogo, prasaMgo ane temanI bhaviSyanI gati jevA anekavidha viSayo A graMthamAM samAvyA che. A pustakanI jhINI jhINI 35 vigato rasaprada, preraka ane jijJAsA uttejita kare tevI che. narendra modIno nikaTathI paricaya ApavAno A prayAsa rAjakAraNamAM rasa dharAvatA ane na dharAvatA badhA vAcako mATe rasaprada bane tevo che. XXX pustakanuM nAma : kathAbodha saMyojaka : vijaya pUrNacandrasUrizvarajI mahArAja prakAzaka : mokSamArga prakAzana prAptisthAna : jinavANIpracAraka TrasTa, 59, baeNnka opha InDiyA bilDIMga,185, zekha memana sTrITa, muMbaI-400 002. phona : 23427061. mUlya rUA. 100, pAnA H 340, AvRtti : prathama, vi. saM. 2065. : jaina zAsananA cAra anuyoga (1) dravyAnuyoga (2) caraNakaraNAnuyoga (3) gaNitAnuyoga (4) dharmakathAnuyoga jaina zAsanane samajavA, samajAvavA mATe sauthI saraLa ane sarva lokabhogya upAya dharmakathAnuyoga che. je kathAmAM upadezanI mukhyatA hoya te kathAnuyoga gaNAya. vyAkhyAna vAcaspati pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajInA zrImukhe kahevAyelI kathAo uparAMta kathA prasaMgomAMthI levAyelI 35 kathAo A pustakamAM saMkalita karavAmAM AvI che. koI dharmAcAryanA mukhe kahevAtI kathAnuM svarUpa kevuM hoya tenuM sacoTa darzana A kathAo dvArA pratIta thAya che. 'jaina pravacana' sAptAhikanA aMkomAMthI saMyojita A kathAo ke kayA prasaMgo je je viSayanA upadezanA samarthanamAM kahevAyelI hoya, te viSayanA upadezanI keTalIka hakIkato dareka kathAnI AdimAM ke aMtamAM saMgraha karavAmAM Avyo che. AthI A saMgraha kevaLa kathAtmaka ja na banatAM upadezAtmaka paNa banyo che. A kathAo vize kahI zakAya 'satyanA suvarNarasathI rasAyelA teozrInA khaDakasamA kharabacaDAM chatAM khaDatala ane cAbakhA jevA coTadAra zabdo lokahaiye vasI jAya tevA che. vartamAnamAM deza, duniyA ane jaina jagatamAM bhrAMtibhUlaka krAMtino vAvaMToLa phUMkAI rahyo che. tyAre A pustaka bhrAMtine dUra karavAmAM sahAyarUpa thAya tema che. XXX bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. phona naM. : (022) 22923754 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BISA ZAPAPELERIA F I BROSESAPARAFIESEBS Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 16067/57. Licence to post without prepayment.No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbal-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH /MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN FEBRUARY-2011 paMthe paMthe pAtheya... 'kAMtA: je kyAreya hAraze nahIM. bimArIoe paNa bharaDAmAM lIdhI. karoDarajjunI UbhI thayelI takalIphothI paga jANe nirjIva thaIne paDI rahyA. zarIranuM thoDuM halanacalana paNa karavAmAM Ave to ulaTIono humalo zarU thaI jAya. besavuM ema na hatuM. nAnA gAmanI nAnI bajAra! loko to asaMbhava. basa phakta satA ja paDI rahevAne ekaThAM thaI gayA-so samajI gayA ame kAMtAjIne | gItA jaina pathArI para paDavuM che mAtra hADakAnuM mALakhuM. _ maLavA AvyA chIe! utsAha bhara emanA ghare [vidUSI lekhikA prAkRtika cikitsaka ane | palaMga para trevIsa varSathI paDacA paDyA A pahoMcyA, pahADomAM jarA jeTalI paNa sapATa jagyA yogAcArya che. 'svayaM svastha bano' zIrSakathI viduSI mahilAe potAnA jIvanane dojakha nathI hoya eTale khetara svarUpe ja hoya. pagathiyA khetI bhAratanA nAnA zaheromAM ni:zulka zibiro banavA dIdhuM paNa svayaMnuM sAhitya sAthe joDANa ane vacce vacce ghara! yojI, jAgRta nAgariko, kArAvAsanA kedIo karyuM che. 1982mAM kAMtA zamano kAvyasaMgraha evA khetaramAM Avela emanA ghare jatAM ja ane yu. sAdhvIjIone yoga zikSaNa Ape che, 'zabdo ke jAla meM' pragaTa thayo. emaNe urvazI kA eka bene svAgata karyuM. vacce khetara ane Amane lalita nibaMdhanA utkRSTa namUnA jevuM prastuta kAvya zilpa' (zodha 2canA) ane 'dinakara kA kAvya sAmane be dha2. pachIta paNa vADI. mana mohI le rekhA citra enI zailIne kAraNe hRyasparzI banyuM zilpa ' (anusaMdhAna yojanA) ne potAnA tevA gulAbanA phUlothI lacelA choDa. vidhavidha che, ane philma 'gujAriza'nA kalpita pAtrane kaoNlejakALamAM adhyayanarata vakhate pUrNa karyA hatA. phaLanA, akharoTa, badAma, elacInA choDa, vRkSo ApaNA caku sAme- jIvaMta-mUrta kare che.] | Aje A yugamAM jyAre sAmAnya nArInI je ane khetaramAM nAnI nAnI kuMpaLo laherAtI hatI. sthiti che, ene nakArI zakAya ema nathI. evAmAM | rUmamAM dAkhala thatAM ja varSothI manamAM che hallAM cauda ka varSathI niyamita samayAMtare asAdhya rogagrasta, A jIvaMta mahilAne mAtra pathArI kalpanAcitra AlekhelI chabIne palaMga para vALelA TapAlanI thokaDImAM suMdara hastAkSare lakhAyelo para keda, A jIvana keTaluM pIDAdAyaka, nIrasa, bejAna, goThaNa para cAdara oDhelI, mAthe skArpha bAMdhelI. himAcala pradezathI Avelo patra hoya che ane jAnalevA hoI zakatuM hatuM ? kalpanA mAtrathI mane joI, hA te je kAMto zarmA ! enA moDhAmAMthI mana ene sau prathama vAMcavA usa ka thaI jAya. e gabharAI jAya che. kevI rIte vitAvI rahI haze e AvakAranA zabdonI dhaMTaDI raNakI. patra hoya kyAreya jene joI nathI e kAMtA bistara para paDyA paDyA e bojhila kSonA amAre enA premasabhara Agrahane vaza thaI zarmAno ! guNAkArane ? kalpanA karo, jeNo varSothI khulluM emanI sAthe be divasa rahevuM ja paDayuM, satata kAMtA zamInuM nAma letA ja, je A kRti ubhare AkAza nathI joyuM. uDatA pakSIonI hAra nathI phonano upayoga emaNe amAre mATe keTalI badhI che te coMkAvI de tevI che. chellAM trevIsa varSothI joI, lahelaThAtA khetarone nathI joyA, raMgaberaMgI vyavasthA karI dIdhI. bIja divase simalA pharavA mATe palaMga para sUtAM sUtAM jIvana jIvavAvALI A phUlothI mahekatA udyAnanI khuzabu nathI mANI, emanI simalA nivAsI bhatrIjI sAthe goThavaNa jIvaMta utsAhI bairyavAna mahilAno janma tyAre sthApatya, myujhiyamo, sabhAgRho, thiyeTarono karI ApI. Akho divasa simalA pharIne rAtre thayo, jyAre bhAratanI prajA svataMtratAnI bIjI AnaMda nathI lIdho, himAlayanA baraphAcchAdita jUnagA parata AvyA tyAre kAMtAjI nA sumadhura varSagAMTha manAvI rahI hatI eTale ke 15 oNgasTa pahADonI AbhA nathI joI, huM batA cAMdanI kaMThethI emanI svaracita hRdayasparzI racanAonI 1949 aie, tyAre kAMtA himAcala pradezanA gAma zItaLatAne potAnI AMkhomAM nathI bharI, caTatA mahephila amAro saMdhaLo thAka utArI dIdho, mAtra zikoha-zodhInA nivAsI zrI devIzaraNa zarmAnA sUryanI lAlimAne hRdayamAM nathI utArI, jenA gorA palaMga para paDacA paDyA paNa emano jIvaMta utsAha ghare janmI. | gorA pagoe A trevIsa varSomAM himAcalanA jhAkaLathI chalakAto joI amAro kSobha / saMkoca khaMkherAI kAMtAe himAcala pradeza yunivarsiTImAMthI nahAyela narama narama ghAsane paNa paMpALyuM nathI... garyA ane e gAma, e ghara potIkAM banI gayAM. 1972mAM hiMdImAM ema.e. ane hiMdu koleja dara varSe himAlayanA pravAsa vakhate emane pUchatAM teo jaNAve che, jyArathI A navA dilhIthI saMskRtamAM ema.e. karI, ema.phIla. maLavAnI adamya IcchA pUrI thaI zakatI nahotI. gharamAM AvyAM chIe, tyArathI mane thoDI rAhata 1976mAM himAcala pradeza yunivarsiTIthI A varSe muMbaIthI makkama nirdhAra sAthe nIkaLyA che.' A navuM dhare thoDA samaya pahe lAM je sanmAnapUrvaka uttIrNa karyuM. pIeca.DI. mATe hatA ke 'jUnagA' javuM ja ! banAvavAmAM AvyuM che, jemAM kAMtAnA rUmane vizeSa rajI sTrezana karAvela hatuM, tyAre asAdhya roge ghero simalAthI 26 ki.mI.nA aMtare khINamAM rUpathI emanI suvidhAono khyAla rAkhIne ghAlyo. baMne kiDanImAM patharI thaI javAthI puro AvelA A nAnA gAme pahoMcatA varasAde amAruM banAvavAmAM Avela che. emane traNa bhAI ane vizrAma karavo paDyo. enI sAthe krame krame anya svAgata karyuM. enA ghara sudhI to vAhana jaI zake (vadhu moTe juo anusaMdhAna pRSTa 32). Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mag LI . varSa- 58 * aMka-3 * mArca 2011 * pAnA 28 * kImata rUA. 10 'prAcIna kalAtmaka kalAdhiSThAtrI zrI sarasvatI devIo Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana mArca, 2011 jina-vacana - pApakarmamAMthI nivRtti saMbujjhamANe u Nare maima pAvAu appANa nivaTTaejjA / | hiMsappasUyAI duhAI mattA verANubaMdhiNI mahabbhayANi / / sUtratA 6 - 0 - 26 | hiMsAthI du:kha janme che. te verane bAMdhanArAM ane mahAbhaMyakara hoya che. AvuM samajIne | buddhimAne manuSya potAnI jAtane pApakarmamAMthI nivRtta karavI joIe. Violence gives birth to miseries. It creates enmity and is very dangerous. Knowing this, a wise man should refrain from sinful activities. (DaoN. ramaylAla vI. zAha caMdhita 'bina vAna'mAMthI) ) Agamana dhRNA mAnasa rUdronuM mAnasa mAzA- utsAha -gati, sAhasa ane jijJAsA, + jIvananA khATA anubhavone kAraNo vikasita thayeluM zanino pracaMDa dhodha, nakArAtmaka manovalaNa + navInatAnI jhaMkhanA + zikhAmaNA ane vaNamAgI salAha khApavAnI utAvaLa + ceka-Toka pratye aNagamo + 'Ta kora'ne badale 'TakaTa ka' - cIle cAlavAno nahIM-navo cIlo pADavAnI tamannA + saMtAnane potAnI kArbana kaoNpI' banAvavAnI jApe ajANye IcchA. - alaga 'AIDenTiTI'-AgavI oLakhanI abhikhA + nAnuM mana 4 'joza' vadhu, hoza ocho. + jIda, aham ane namatuM naI jokhavAnI manovRtti, 4 saMvedanazIlatA, lAgaNIzIlatA vadhu + saMtAnone pote karelA upakAronuM smaraNa karAvavAno mayanuM . + svataMtra dimAga + navI peDhImAM zraddhAne badale zaMkA + ramAzAvAditA, svapnazIlatA + rUDhivAditA, be peDhI vaccenuM aMtara kevI rIte dhaTI zake ? + be peDhI vacce svastha saMvAda + vRddhe thoDA javAna thavAnI taiyArI ane javAne thoDA vRddha (paripakva) thavAnI taiyArI. + vRddhoe, vaDIla hovAne kAraNe samayocita sahiSNutA, udAratA, samAdhAnavRtti, samAnukulana ane kSamAbhAva vikasAvavAno svayaMbhU prayatna, + adhikArapriyatAne badale tyAgapriyatA + mAtA-pitA saMtAnonA TrasTI che e vAta yAda rAkhavI joIe, mAlika nahIM. + saMtAnomAM javAbadArInI bhAvanA vikase te mATe temanI sAthe nAnapaTTAthI ja AtmIyatApUrNa nAto, cAritrazIla zikSaNanI AvazyakatA. + 'bAlamaMdiro' jeTalA ja 'bApamaMdironI jarUriyAta laoNrDa rAMcesTara kahe che : 'bALaucheranA samaye mArI pAse bALaucheranA cha siddhAMto hatA. Aje mArI pAse cha bALako che ane siddhAMtanA nAme mIMDuM." | (saujanya 'vizva vihAra'} 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na mUkavuM eTale navA nAme 3. tarUNA jena | 1934 thI 1931 4. puna : prabuddha jenanA nAmathI prakAzana - 1939-1953 pa. prabuddha jena navA zIrSa ke banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI + zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvanano 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma purva maMtrI mahArANo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha sarjana-sUci kati kartA (1) zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha : ujjavaLa itihAsa, khApanA sAtha thakI ujjavaLa bhaviSya DaoN, dhanavaMta zAha (2) ApaNI prAcIna dharohara ane jIrNoddhAra DaoN. reNukA poravAla (3) gautama-kathA (4) sarvaguNA : kAMcanamAzrayanta DaoN. raNajita paTela 'anAmI (5) vartamAna samayanA vidyA tapasvI : narmadAzaMkara zAstrI mA, uSA paTela (6) Ayurveda tathA vijJAnanI dRSTie rAtribhojana tyAga zrImatI kAMti jena kAnaDA anuvAdaka : puSpA parIkha (7) gAMdhI hatyA, vadha ke balidAna kAnti mepANI | (8) avasara (9) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 26 DaoN. kumArapALa desAI (1) zrI snAtra pUjAnAM rahasya pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. (11) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : vArSika vRttAMta 2009/2017 (12) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha (13) paMthe paMthe pAtheya ; momAyA bApA gAMgajI zeThiyA mukhapRSTa saujanya : |pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 0varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 3 0 mArca 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 phAgaNa suda-tithi-11 0. 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) LG QG6l 0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-0 0 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha: ujavaLa ItihAsa, ApanA sAtha thakI ujjavaLa bhaviSya koI eka ja kSetramAM viziSTa sevA kArya karatI hoya evI dhanajI zAhane paNa niyukta karyA. saMsthAonI saMkhyA to ghaNI che paraMtu keTalIka ja saMsthAo evI e sAta mahAnubhAvoe e samaye A saMsthA mATe A uddezo haze ke je dhArmika, sAmAjika, Arthika, keLavaNI ane sAthosAtha nakkI karyA. prabaLa ane krAMtikAraka vaicArika kAryo eka sAthe ane e paNa dIrgha "rAjakIya, dhArmika tathA sAmAjika savAlo hAtha dharI yuvakomAM ane yazabharyA ItihAsa sAthe karatI hoya. jAgRti lAvavAnA upAyo yojavA ane teno yogya pracAra karavo. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha AvI eka vizeSa prakAranI saMsthA che. dAkhala phI rU. eka ane vArSika phI rU. be.' vadhu spaSTatA karIe to Aje A saMsthA vize mukhyatve karIne je nonI lakhavAnI bhAvanA eTale thaI A aMkanA saujanyadAtA dhArmika, Arthika ane che ke A saMsthA Aje eka | zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI sAmAjika unnatinA upAyo mUMjhavaNano sAmano karI rahI che. smRtiH pitAzrI sva. DAhyAbhAI bhoLAbhAI javerI, rASTrahita sAcavIne yojavA A samagra aMkamAM pAne mAtuzrI sva. sarasvatIbena DAhyAbhAI javerI, ane amalamAM mUkavA, rASTrIya pAne A saMsthA vize thoDAM dharmapatnI sva. jyotsanA bhUpendra javerI tathA bhAvanA khIle evA pagalAM thoDAM jhabakAro pragaTa karyA che, putra sva. prazAMta bhUpendra javerI levAM.' jethI saMsthAnA yazasvI kAryo AjathI ekyAsI varSa ane itihAsanI vAcakane pratIti thAya. pahelAM nakkI thayelA A uddezomAM pachI to kALanA pravAhe navA A saMsthAnA janma sthAna muMbaInI dhanajI sTrITamAM 1928nA navA uddezo umerAtA gayA ane niSThAvAna kAryakara mahAnubhAvonA navembaramAM sAta vaicArika mahAnubhAvo ekatra thayA ane AvI puruSArthathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha gati-pragati karatuM rahyuM. saMsthA sthApavAno vicAra karyo ane 1929nA me mAsamAM trIjI 1978mAM jyAre traNa divasano ardha zatAbdI mahotsava tArIkhe A saMsthAno janma thayo ane e sAte sabhyoe sarvAnumate yojAyo tyAre smaraNikAmAM yuvaka saMghe potAnI pravRttinA traNa e samayanA thanaganatA yuvAna ane vaicArika krAMtinA praNetA zrI tabakkA prastuta karyA. paramANaMda kuMvarajI kApaDiyAne saMsthAnA sUtradhAra tarIke niyukta prathama tabakkAmAM karyA. anya maMtrIo tarIke DaoN. nagInadAsa je. zAha ane zrI odhavajI (1) ayogya ane bALadIkSAnI pravRtti sAme jehAda. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana mArca, 2011 (2) mukhapatranuM prakAzana have cothI, pAMcamI peDhI anya sarve uddezo pramANe niSThApUrvaka (3) paryuSaNa vyAkhyAnamALA kArya karI rahI che. paNa have A vartamAna kAryavAhako e A jyAre bIjI peDhI pAse saMsthAnuM sukAna hAthamAM AvyuM tyAre pravRttione jIvaMta rAkhavA Arthika ane anya paDakArono sAmano A prathama tabakkAne lagabhaga AkAra maLI gayo hato. karavAno che. bIjA tabakkAmAM A saMsthAnuM prAraMbhanuM saranAmuM muMbaImAM dhanajI sTrITamAM hatuM. (1) "prabuddha jena'nuM 'prabuddha jIvanamAM nava saMskaraNa A nAnakaDI jagyAmAM saMsthAe 40 varSa sudhI sthAyI thaI anekavidha (2) zrI ma. mo. zAha vAcanAlaya ane pustakAlaya pravRtti karI samAja taraphathI sArI evI pratiSThA prApta karI. have e (3) pustakanuM prakAzana jagyA nAnI paDatI hatI ane e samayanA-1968nA karmaniSTha bIjI ane trIjI peDhIe A tabakkA pramANe kArya karyuM. kAryakaroe vizALa jagyA zodhavAno nirdhAra karyo. e vakhate saMghanI trIjA tabakkAmAM kAryavAhaka samitinA sabhya zrI bAbubhAI jI. zAhe rUA. 5,000/-no (1) saMghamAM jaina ane jainetara sau koIne sabhyapada mATe AvakAra ceka saMghane potAnI vizALa jagyA levA mATe arpaNa karI utsAhano (2) vasaMta vyAkhyAnamALA dIpa pragaTAvyo. (3) abhyAsavartuLa tarata ja bIjA jUnA sabhya zrI dAmajI velajI zAhe paNa potAnI (4) vaidakIya rAhata pravRtti suputrI rekhAnA nAme rUA. 5,000/- ApyA, pariNAme saMghanI e (5) premaLa jyoti samayanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrI dhIrajalAla phUlacaMda zAhanA (6) vidyAsatra sAyananA nivAsasthAne makAna phaMDanI racanA thaI. pariNAme thoDA (7) sTApha beniphiTa phaMDa ja samayamAM makAna mATe rUA. sATha hajAranI rakama ekatrita thaI gaI, A saMsthAne ghaDavAmAM ane navA navA vicArone mUrtimaMta ane muMbaInA hArda samA vI. pI. roDa vanitA vizrAmanI sAme karavAmAM anya niSThAvAna kAryakaronI sAthosAtha mukhya traNa rAhabaro TopIvALA menzanamAM pUrA bIjA mALanI 2500 kArapeTa skeraphUTanI A saMsthAne prApta thayA e zrI paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA, zrI adyatana jagyA levAI gaI. pariNAme tA. 25-12-1966nA cImanalAla cakubhAI zAha ane DaoN. ramaNalAla cI. zAha-A traNe pU. kAkA sAheba kAlelakaranA zubha haste navI jagyAnuM udghATana mahAnubhAvonA vicAra Adarzoe saMsthAnuM ghaDatara karyuM ane vaicArika thayuM. prathama A jagyA bhADAnI hatI, pachI tarata ja 1970mAM A temaja sAmAjika kSetre pAyAnA kAmo karyA ane saMsthAne majabUta jagyAne kaoN-opareTIva svarUpa maLyuM ane rasadhArA kaoN. hA. ane pratiSThita banAvI. sosAyaTInuM nAma ApyuM. have A jagyA saMsthAnI potAnI e sarve mahAnubhAvo ane emanA sAthI mahAnubhAvo ane mAlikInI jagyA banI. paraMtu makAna jUnuM thatAM e makAnane vartamAna kAryakaro e sarvenI sevAne ame vaMdana karIe chIe. pADavAno muMbaI myunisipAliTIe varSa 2003mAM hukama karyo uparAMta A saMsthAmAM padhArela mahAnubhAvonA nAmanI yAdI eTale saMsthAe makAna khAlI karavuM paDyuM ane lagabhaga daza hajArathI (ja A aMkamAM anyatra ApI che) jyAre vAMcIe chIe tyAre A vadhu pustakono bhaMDAra anya saMsthAne ApI devo paDyo temaja DaoN. saMsthA saMsthA nahi eka maMdira hoya evuM anubhavAya che. pIThAvAlAnI mAnada sevAthI cAlatA asthi sAravAra kendra ane trIjI ane cothI peDhIe paNa bIjA tabakkAnA uddeza pramANe "ramakaDAM ghara'nI pravRtti saMkelI levI paDI. atyAre saMsthAnuM kArya karyuM ane trIjA tabakkAnA uddezomAMthI saMjogonA kAraNe kAmacalAu kAryAlaya 14mI khetavADImAM che. je eka sevAbhAvI bIjA, trIjA ane chaThThA uddeza pramANenI pravRttine saMkelI levI paDI. zrI maniSabhAI dozIe vinAmUlya A saMsthAne ApyuM che. saMsthAne paraMtu A peDhIe eka ati mahattvanI karuNA ane sahAyanI pravRtti jyAre potAnI jagyA navA svarUpe baMdhAIne pAchI maLaze tyAre zarU karI, te paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna gujarAtanA pachAta pradezanI uparanI temaja anya navI pravRttithI saMsthA dhamadhamI uThaze ja. sAmAjika saMsthA mATe dhana bheguM karI e saMsthAne arpaNa karavuM. paraMtu saMsthAne e 2500 kArapeTa kvera phUTanI navI jagyA 1985mAM A vicAra DaoN. ramaNabhAI zAhane Avyo ane Aja prApta karavA mATe, navA nirmANa mATe moTI rakamanI jarUra che. A sudhI 26 saMsthAone lagabhaga rU. sADA traNa karoDanuM dAna vartamAna muMjhavaNa che. saMsthA pAse eTalI rakama to nathI ja. jeTalI pahoMcADyuM che. sthAyI rakama che enA vyAjamAMthI vartamAna pravRtti cAle che ane * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65). * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana vahIvaTI kharca nIkaLe che. prApta thAya to jarUrI rakama prApta thaI jAya, ane amArI mUMjhavaNane saMsthAnI aneka pravRttionI A sAthosAtha be yazasvI pravRtti mokSa prApta thAya. te 76 varSathI gati karatI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ane saMghanuM jo A yojanAne pratisAda na maLe to amAre eka siddhAMtanuM mukhapatra, jenuM prakAzana 81 varSathI vividha nAme thatuM rahyuM che te balidAna ApavuM paDaze. vartamAnanuM 'prabuddha jIvana'nuM niyamita prakAzana. pratyeka varSe paryuSaNa vyAkhyAnamALA samaye anya saMsthA mATe prabuddha jIvane' saMghanA sabhyo ane vAcakonI satata traNa peDhInuM yuvaka saMgha dAna ekatrita kare che ane e saMsthAnA vikAsa mATe e saMskAra ghaDatara karyuM che. A satya vize amane niyamita vAcakonA saMsthAne arpaNa karavA jAya che; A yojanAnuM-A bhAvanAnuM be yazapatro maLatA rahe che, paraMtu AtmazlAghAno doSa lAge eTale varSa mATe A saMsthAe balidAna ApavuM paDaze ane enA sthAne e patro ame 'prabuddha jIvanamAM pragaTa karatA nathI. A saMsthAe potAnI sthiratA mATe, potAnA astitva mATe, potA lagabhaga doDha dAyakA pahelAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA mATe mATe dAnanI yAcanA karavI paDaze. to ja navA makAna mATe jarUrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTe atyAra sudhI sADA bAra lAkhanuM sthAyI rakama ekatrita thaI zakaze. phaMDa ApyuM, temaja dara varase A vyAkhyAnamALA mATe je rakama khUTe paraMtu jo evuM karavuM paDaze to A saMsthAne pArAvAra duHkha thaze te pUraka rakama paNa Azare eka lAkha ApatA rahI, A vyAkhyAna- ja. A karuNAjanya sahAya yojanA je amArA pUrva pramukha DaoN. ramaNabhAI mALAnI pravRttine nizcita banAvI dIdhI. A TrasTanI AvI umadA zAhe prastuta karI hatI emanA ane anya pUrva kAryakaronA AtmAne sahAya che eTale ja vyAkhyAnamALAnuM yazabharyuM Ayojana prativarSe duHkha thaze ja. thaI zake che. saMsthA A TrasTano hRdayathI AbhAra mAne che. atyAra sudhI je 26 saMsthAone A rIte ekatrita kareluM dAna pAMca sAta varasa pahelAM AvI ja mUMjhavaNa 'prabuddha jIvana'nA pahoMcADyuM che e badhI saMsthAnI pragatinA ahevAlo ane emanA prakAzana mATe thaI hatI. prati mAse khoTamAM cAlatA "pra.jI.nuM kema hRdaya pulakita thAya evA patro maLe che tyAre hRdaya AtmasaMtoSano niyamita prakAzana karavuM e ciMtA hatI. ame vAcako ane dAtAone anubhava kare che ane e samayanA dAtAo prati puNya pahoMcADatA vinaMti karI. 'prabuddha jIvana nidhi phaMDanI sthApanA karI ane amane prabhu bhaktinI anubhUti thAya che. khUba ja sAro pratisAda maLyo, ane Aje rUA. sADA tera lAkhanI thoDAM varasa pahelAM vaDodarA muni sevA Azrama-goraja javAnuM rakama thaI, ane prati mAse e rakamamAM vadhAro thato jAya che. uparAMta thayuM tyAre e saMsthAno AMtararASTrIya daraje vikAsa joI ame e pratyeka aMkanA saujanyadAtA paNa prApta thAya che, jethI nukazAnI saMsthAnA sthApaka pUjya anubenane abhinaMdana ApyA tyAre ochI thAya che. paraMtu rUA. 25 lAkhanI sthAyI rakama 'prabuddha jIvana eozrIe hRdaya bhInuM bhInuM karI amane kahyuM ke "A siddhinuM kharuM nidhi phaMDamAM mukAya to ja 'prabuddha jIvana'nuM bhaviSyanuM prakAzana hakadAra muMbaI jaina yuvaka saMgha che. jyAre amane koI oLakhatuM na nizcita bane. zraddhA che ke samaya pAkaze tyAre e zakya banaze ja. hatuM, amAro hAtha pakaDavA koI taiyAra na hatuM tyAre 1989mAM saMsthAnA AjIvana sabhyo, peTrano ane gujarAtanA saMto ane yuvaka saMghane gujarAtanA A khUNethI amAro avAja saMbhaLAyo bauddhikone tema ja keTalIka saMsthAone "prabuddha jIvana' vinA mUlya ane amane Azare poNA cha lAkhanuM dAna meLavI ApyuM." Avo ja arpaNa karAya che. bhAva sarvodaya kuyaza TrasTa-rAjendra nagaranA AjIvana bhekhadhArI paraMtu A 2500 kArapeTa kvera phUTanI jagyA mATe rUA. eka zrI surezabhAI sonI jyAM jyAre maLI jAya tyAre uSmAbharyA hRdaye karoDanI vyavasthA kema karavI? A mUMjhavaNa che. vyakta kare che, ane maMthana apaMga kanyA sevA saMkula-hAjIpura tA. A mokAnI navI jagyA teyAra thaze tyAre enI kiMmata sAta kalolanA A saMsthAne pUrA samarpita evA nirubena to A saMsthAnA karoDanI thaze ane e sthAna samAja ane dharma upayogI vividha parivAra jevA ja banI gayA che, ane pratyeka paryuSaNa vyAkhyAnamALA pravRttiothI cetanavaMtu banaze. 1000 kArapeTa kvera phUTa samaye AvA yajJamAM sahabhAgI thavA padhAre che ane hoMze hoMze eriyAno haoNla, temaja eka kAryAlaya ane bIjA be rUmanuM nirmANa kahetA phare che ke 2001mAM yuvaka saMghe amane zodhI kADhIne bAvIsa thaze. A haoNlane vividha pravRtti mATe anyone bhADe ApavAthI A lAkhanuM dAna ekatrita karI ApyuM. ethI amArI maMthana saMsthA nAnA saMsthAne Avaka thaze ane varSabharanA vahIvaTI kharcane koI paNa choDamAMthI Aje vaTavRkSa banI gaI che, ane ame amArA apaMga sakhAvata vagara pahoMcI vaLAze. bALakone amerikA sudhI laI jaI zakyA chIe. AvI ja ghaTanA A haoNla mATe eka dAtA maLe, ane dAtAnI IcchA mujaba haoNlane pAlitANAnI saMsthA bhaginI mitra maMDaLanI che. A saMsthAnA sarve nAma apAya, e ja rIte anya traNa rUmane paNa traNa dAtAonuM nAma sarvA ane AjIvana samarpita Dolarabena kapAsI, upapramukha apAya, je badhAM nAmo ciraMjIva ane sadAkALa raheze. A rIte dAna kuMdanabena vasaMtabhAI zAha ane emanA sAthIo jyAre jyAre maLe Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana mArca, 2011 che tyAre emanA hRdayanA bhAvo jhIlavA amAre hRdayane pahoLuM karavuM pharaja che. paDe che. Aje e saMsthA tarapha karoDono dAna pravAha vahI rahyo che vizvAsa che ke AvA umadA siddhAMtanuM balidAna samAja amane ane karuNAnI pravRttiono to e sarvee potAnI saMsthAmAM ApavA nahi de. udAra dila dAtAo amArI mUMjhavaNanuM nirvANa guNAkAra karyo che. karI amArAmAM zraddhAnuM nirmANa karaze. AvI vAto to na khUTe eTalI A badhI saMsthAonI che. eka zraddhA che ke jema saMsthAe 40 varSa pahelAM jagyA kharIdI tyAre pustaka lakhAya eTalI, ra6 saMsthAnI 26 pustikA thAya. ociMto eka ceka khoLAmAM AvI paDyo hato ema koI traNa AvI saMsthAo prAraMbhamAM sarakAra pAse pahoMcavA asamartha cAra saMvedanazIla dAtA muMbaI jaina yuvaka saMghane A mUMjhavaNa samaye hoya. uparAMta anubahena kahetA ke "sarakArI madada meLavavA javuM yAda avazya karaze ja. muMbaI jaina yuvaka saMgha eka "sevAratha' che ane eTale amaladAro ane vahIvaTIkAro pAsethI pahelAM apamAno enI dora badhAMe kheMcavAnI che. meLavavA, pachI sahAya maLe ke na paNa maLe. A badhAM amaladAro jaina jagatamAM aneka bhAmAzA che ane yuvaka saMghano yazabharyo pAsethI dAna meLavavuM eTale emanA hAthamAMthI baraphano TukaDo levo. ujjavaLa ItihAsa che ane Apa sarvanA sAtha thakI saMsthAnuM bhaviSya Ameya amaladAronA hAtha huMphALA hoya ja, eTale dAnano barapha TukaDo ujjavaLa thavAnuM che eTale amArI zraddhA phaLaze ja, kAraNake saMghanA pahelAM tyAM ja pIgaLe, pachI hAthamAM zuM Ave? ApaNI sarakAra eka bhaviSyane paNa ujjavaLa rAkhavAnI javAbadArI paNa vartamAnanI ja paisAnuM dAna pahoMcADavA be paisAno vahIvaTI kharca kare." che, ane vartamAna e zubha kArya karaze ja. A AtmazraddhA che. to AvI saMsthAo mATe dAna meLavavAnA umadA vicAranuM balidAna 'navanirmANa makAna phaMDa'mAM Apa nAnI rakama paNa mokalI ApI yuvaka saMghe have be varasa mATe potAne mATe dAnanI vinaMti karavAnI? pAyAnI IMTa banavAnuM puNya prApta karI zako cho. baso udAradila dAtAonuM dAna jyAre anekonA jIvana sudhI pahoMce che khAtrIpUrvaka kahIe chIe ke yuvaka saMghanA navA haoNlane koI dAtA e visArIne puNya siddhAMtano bhoga ApavAno? potAnuM ke potAnA pUrvajanuM nAma Apaze to e puNya karma upAzrayanA A vedanAbharI muMjhavaNa ApanI pAse dharIe chIe. yuvaka saMghanA nirmANa karmathI ochuM nahi ja hoya. pratyeka sabhyo ane 'pra.jI.'nA vAcako eka parivAra jevA che. koI HdhanavaMta zAha siddhAMtanuM balidAna ApatA pahelAM parivArane jaNAvavuM e amArI drdtshah@hotmail.com zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : kAryavAhaka samiti 2010-2011 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 05-02-2011nA roja tathA kAryavAhaka samitinI sabhA zukravAra tA.25-022011nA mAravADI vidyAlaya, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004 madhye maLI hatI. jemAM sane 2010-2011nA varSa mATe hoddedAro, kAryavAhaka samitinA sabhyo, koNa tathA nimaMtrita sabhyonI varaNI sarvAnumate nIce mujaba karavAmAM AvI hatI. hoddedAro zrI gAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA zrI bharatabhAI meghajIbhAI mAmaNiyA pramukhaH zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha zrI kAkulAla chaganalAla mahetA zrI rasikalAla laheracaMda zAha ku. vasubahena caMdubhAI bhaNazAlI zrImatI bhAratIbena bhagubhAI zAha upapramukhaH ku. mInAbahena zAha nimaMtrita sabhyo. zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha zrImatI puSpAbahena caMdrakAnta parIkha zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA maMtrIo: zrImatI ramAbahena vinodabhAI mahetA zrImatI zailajAbahena cetanabhAI zAha zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAha DaoN. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha zrI kiraNabhAI hIrAlAla zAha ku. yazomatIbahena zAha sahamaMtrI : zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI zrImatI kalAvatI zAMtilAla mahetA zrImatI varSAbahena rajubhAI zAha zrI nitInabhAI kAMtilAla sonAvAlA zrI mahendrabhAI zAmajIbhAI gosara koSAdhyakSa : zrI premaLabhAI ena. kApaDiyA zrI zAntibhAI karamazIbhAI gosara zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI ko-opTa sabhyo zrI mANekalAla ema. saMgoI samitI sabhyo zrImatI kusumabahena narendrabhAI bhAu zrI prakAzabhAI jIvanacaMda jhaverI zrI lalitabhAI popaTalAla zAha zrI zaileSabhAI hiMmatalAla koThArI zrImatI reNukA jinendra poravAla zrI dilIpabhAI mahendrabhAI zAha zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAkAbaLIyA zrI pannAlAla ke. cheDA zrI vallabhadAsa Ara. ghelANI zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA zrI manISa modI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana ApaNI prAcIna dharohara ane jIrNodvAra: D DaoN. reNukA poravAla (viduzI gRhiz2I lekhikAne AcArya buddhi sAgara upara sodhaprabaMdha lakhyo che ane jaina kalA-sthApatyanA UMDA abhyAsI che, parApUrvathI cAlI AvatA jaina dharmanA mULa siMdhu nadInI saMskRtinI sabhyatAmAM paNa nirakhavA maLe che. bhAratIya dhArAnA traNa dharmomAM bauddha dharma pAchaLathI umerAyo che jyAre jaina ane hiMdudharmane ghaNAM purANA kahI zakAya. jaina dharmanA prathama tIrthaMkara RSabhadevanuM nAma Rgaveda ane yurvedamAM paNa Ave che. OM trailokya praSTitAnAM caturviMzati tIrthaMkarANAM / RSabhAdi vardhamAnAntAnAM siddhAnaM zaLa prapo (va) '3 namordanto RRSamo / ' (yanurveva) jaina dharma ati prAcIna hovA chatAM tenI prAcInatA siddha karatA pramANo nahivat jovA maLe che. je kaMI ApaNI pAse bAkInI sAmagrIo che. enI kALajA levAmAM na Ave to bhaviSyano jaina saMdha ApaNane kadI mApha nahi kare. AjathI 2000 varSa pahelAMno jaina saMgha bhUtakALamAM kevI hatI ? e kevI rIte prabhunI pUjA arcanA karato hato ? e jaina darzananA siddhAMtone zI rIte samajo hato ? e samajavA mATenI enI paddhati zI hatI? A sarva praznonA uttarI mathurAnA utkhananamAM maLela benamuna zilpo ane pratimAjIonA palAsana para aMkita thayelA jovA maLe che. vartamAna samayamAM jaina saMgha pAse je kaMI sAMskRtika vAraso che ane surakSita rAkhavA mATe kaI bAbatono samAveza karavo tathA e pramANeno amala nahIM thavAthI zA pariNAmo AvI zake eno Achero khyAla A lekhano uddezya che. jainakaLAno adbhuta vAraso enI zilpakaLA ane citrakaLAnA svarUpe jovA maLe che. zilpakaLAmAM mukhyatve devadevIo ane tIya karo nI pratimAo, vividha krIDAo yuvatIo/zAla karatI 2,80,000 1,51,000 bhaMkAo, staMbho, toraNo, 5,11,000 bArazAkho, pravezadvAra, 5,61,000 ghummaTa, zikhara Adino 5,72,513 samAveza thAya che. citrakAmAM 3,57,125 maMdiro, guphAo tathA 10,00,000 upAzrayanI divAlonA bhIMta 10,00,000 citro|Wall Painting tathA 10,55,845 hastaprato paranA mInIceara peInTiMgano samAveza karI zakAya. koIpaNa maMdiranA sthApatya ane emAM vaparAyela sAmagrI parathI tathA tyAMnA zilAlekhonI sahAyatAthI e 21,00,000 22,00,000 bhavana kyAre taiyAra thayuM e 22,08,404 jANI zakAya che. 16,00,000 bhAratabharamAM dhArmika sthAno para agiyAramI 15,39,534 sadIthI laI sattaramI sadI sudhI 15,01,426, aneka AkramaNo thayA tyAre 16,85,960 pratimAone bhUgarbhamAM 20,15,421 saMtADIne surakSita rAkhavAmAM AvatI; chatAM paNa je mUrtio 23,94,817 25,00,001 24,00,000 28,27,343 khaMDita thaI hoya ene maMdiranA prAMgaNamAM dATI devAmAM AvatI athavA najIkanA jaLAzayomAM padharAvavAmAM 31 3,60,44,050 chellA 26 varSathI prativarSa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA yojita paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMgha taraphathI Arthika sahayoga mATe pasaMda thayela saMsthAonI yAdI 1985 dharamapura AdivAsI vistAra kendra-dharamapura 1986, RtaMbharA vidyApITha-sAputArA 1987 nezanala esosiezana phora dha blAInDa-muMbaI 1988 zrama maMdira, siMdharoTa, jillo-vaDodarA 1989 muni sevA Azrama, goraja-vaDodarA 1990 sarvodaya parivAra TrasTa-piMDavaLa 1991 sarvodaya kuyajJa TrasTa-rAjendranagara 1992 AMkhanI haoNspiTala-cikhodarA 1993 zivAnaMda mizana haoNspiTala-viranagara 1994 Arka mAMgaroLa, jillo-bharUca 1995 zrIdarabAra gopAladAsa TI. bI. haoNspiTala-ANaMda 1996, zrI kasturabA kanyA vidyAlaya-kobA 1997 zrI Atmavallabha haoNspiTala-iDara 1998 zauka svAsthya maMDaLa-zivarAjapura 1999 zrI ke. je. mahetA haoNspiTala-jIMtharI 2000 pI. ena.Ara. sosAyaTI-bhAvanagara 2001 maMthana apaMga kanyA sevA saMkula-hAjIpura, tA. kaoNla 2002 zrI sevA maMDaLa megharaja, kasAghrA, ji. sAbarakAMThA 2003 zrI maMgala bhAratI grAma sevA nidhi TrasTagolAgAmaDI,ji. vaDodarA 2004 zrI zAradA saMkula-kapaDavaMja 2005 zrI DAMga svarAja-Azrama-AhavA 2006 zrI grAma svarAja saMgha, nIlapura-kaccha 2007 zrI bhaginI mitra maMDaLa-pAlItANA 2008 zrI kasturabA sevAzrama, marolI, ji. navasArI 2009 loka vidyAlaya-vALukaDa, pAlitANA 2010 svarAja Azrama-veDachI 7,34,100 11,73,561 11,00,000 15,00,000 10,75,000 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana mArca, 2011 AvatI. pAchaLathI kSatigrasta maMdirone zilpIonI sahAyatAthI (madhyapradeza)nI guphAmAM bauddhadharmanA 1500 varSa jUnAM bhIMtacitro navIna opa ApavAmAM Avato. dA. ta. AbunA vimalazAhanA sAcavavAmAM Ave che to ApaNe 'sItAnA vAtsala'nA 2200 maMdiro, kuMbhAriyAjInA maMdiro, tAraMgAnuM ajitanAthanuM derAsara varSa jUnA jaina peInTiMgo kema surakSita nahIM jALavIe! te ja pramANe vagere. vijayanagara, ratalAmanuM bAbAzAha maMdira, aMkalezvaranA maMdira vagere have paristhiti palaTAI che. jyAM paNa so-baso varSothI vadhu sthaLonA maMdironI divAlo paranA peInTiMga kema na jALavIe ! purANA maMdiro hoya, jenI divAlo hajAra varSathI paNa vadhu TakI ahIMnA ghaNAM derAsaromAM lAla killAmAM Avela dIvAne-khAsa jevI zake evI hoya temane adyatana sAdhano vaDe athavA jarUra paDe to kArIgIrI che. aMdaranA bAvana jinAlaya ane mukhya maMdira lAla bulaDojharano paNa Azaro laIne pattharanA banAvela che. bAvana jamInadosta karAya che. ahIMnI svarAja Azramano saujanyapUrNa pratibhAva patra jinAlayane bhale na bacAvI zakyA prANapratiSThita pratimAjIone prati, paraMtu peInTiMgavALI divAlane to najIkanA sthaLe paroNA tarIke sujJa pramukhazrI ane anya padAdhikArIo, saMbhALIne rAkhI zakAya. sAcavIne rakhAya che. madhyakAlIna muMbaI jaina yuvaka saMgha, gata be-traNa varSa daramyAna toDI samayanA maMdiro haju sudhI sAdara vaMdanA! paDAyela prAcIna derAsaronI saMkhyA mALavA, mevADa ane mAravADamAM Apa sau svayaM ceka arpaNavidhi mATe ATalI moTI saMkhyAmAM ghaNI moTI che. ApaNo kaMI keTalAya jovA maLatA hatA te paNa have UMDANamAM AvelA svarAja Azrama veDachImAM padhAryA ethI Azrama guphAmaMdirono surakSAnA abhAve adazya thayA che. ApaNe parisara sAthe sIdhI ke ADakatarI rIte saMkaLAyelA amo sau atyaMta anya dharmIoe kabajo laI lIdho saparivAra yAtrAe jaIe ane rAjI thayA chIe. amArI kazI vidhisaranI mAMgaNI vinA che emAM khaMDagiri (orissA), dAdA jo potrane ema kahe, (jarUriyAta bahu moTI) ApanA pratiSThita saMghe svayaM utsAhathI aMjanerI guphA (mahArASTra), durga beTA, A tIrtha to eka hajAra rUA. 28,27,343/-nI mAtabara rakama Azrama punarracanA mATe (chattIsagaDha) vagereno samAveza varSa jUnuM che. ahIM kaMI keTalAye arpaNa karI e AzramanuM ahobhAgya che ane amo saunA preraka thAya che. guru mahArAjAoe sAdhanA karI mahAna sevaka pU. jugatarAma davenI tapazcaryAnI phaLazruti chIe. sthApatyadoSa, jUno dekhAva, che. emanA pudagala paramANuo A dezamAM dAnanI paraMparA jaLavAyelI che. topaNa emAM koIka bhoMyarAmAM che mATe athavA ghaNuM ahIM che.' pautra tarata ja uttara prakAranI zarato hoya che. vaLI dAnanI rakama moTA teyAra phaMDomAMthI nAnuM garbhagRha che evA kAraNo Apaze, 'dAdAjI, A maMdira to ghaNI vAra apAya che. e paNa sAruM ja che. tema chatAM tame guNavattAnI darzAvIne saMghapu2, hasamapu2, hamaNAMnuM ja banAvela hoya ema rIte eka DagaluM AgaLa vadhyA cho e vAtanI saharSa noMdha letAM jIrAvalA, ujjaina, badanAvara, vartAya che. tame zI rIte ene eka ame gadagadita thaIe chIe. tame lokazakti jagADI zuddha hRdaya bhopAvara, adabhutajI evA aneka hajAra varSa prAcIna kaho cho ?' bhAvanAthI prerAI nAnI-nAnI rakama svaicchika rIte prApta karI, sthaLoe jIrNoddhAra thaI rahyo che. AvA anapekSita uttarathI bhale teno Avo suMdara nidhi ekatra karIne arpaNa karyo e vAtanI ame eka ki. ApaNe avAcaka thaIe chatAM UDI kadara karIe chIe. Apa vyApaka dharmabhAvana UMDI kadara karIe chIe. Ape vyApaka dharmabhAvanAnuM eka utkRSTa maMdira ke upAzrayano jIrNoddhAra eka vicAraNIya prazna to ane jvalaMta udAharaNa pUruM pADyuM che. jarUrI hoya to ene aMzataH karavuM. ApaNane DhaMDhoLaze ja. zuM ApaNe navA navA projekTo mATe dAno sahelAIthI upalabdha thAya che, tAjamahela ke cAra minAra ke moTA navA navA projekTo mATe dAno sahelAIthI upala bhaviSyanI peDhIne phakta Abu- paraMtu tame to jUnA makAno, gauzALA vagaranA che. paraMtu tame to jUnAM makAno, gauzALA vagerenI punaracanA mATe moTA mahelone jALavavAnI paddhati - A udAra sahAya ekatra karI ApI che e eka apavAdarUpa ghaTanA niSNAto nakkI kare che mATe ApaNe derAsaro, zatruMjayanA maMdirono che. je zubhaniSThAthI muMbaI jaina yuvaka saMghe A dAna ApyuM evI paNa SThiAthI muMbaI jaina yuvaka saMgha A dAna ApyuM evA paNa evA niSNAtonI madada levI. samUha e ja batAvI zakIzuM. anya zubhaniSThA, khaMta tathA karakasarathI teno viniyoga thaze evI A maMdiranI bahAra tathA aMdara eka paNa nahi? Apane huM khAtarI ApuM chuM. samArakAma karatAM pahelAM enI Aje vizvamAM dareka vastu pharIthI Apa sauno kharA hRdayathI khUba khUba AbhAra. viDiyogrAphI avazya karavI. te sAcavavAnI adyatana Tekanika ane bhIkhubhAI vyAsa sthaLanA ane pratimAjIo sAthe e mATe mazIno ane enA pramukha, svarAjya Azrama veDachI te sthaLanA phoTogrAphsa levA. jyAM niSNAto mojUda che. bAgha tA. 4-2-2011 pAyA vagara maMdira caNelA hoya ane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana phakta mATInI divAlo hoya tyAMnA | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane AMgaNe. zAMti vacce ghaNIvAra maMdiromAM phoTAo khAsa levA kAraNa ke have ghaMTanAdano divyadhvani bahAra | padhAryA hatA A mahAnubhAvo evI prathA lupta thaI che. sudhI saMbhaLAya che. AvA * ghummaTanA peInTiMga, mIrara 9 76 varSathI gati karatI paryuSaNa vyAkhyAnamALAno atyAra sudhI lagabhaga ' saMgItamaya dhvani rAMderamAM varka, kAca varkane bane tyAM sudhI 0 cummAlIsa hajAra jijJAsu zrotAoe vividha vidvAna vaktAonA ciMtanane (surata) ane zAjApura naSTa karyA vagara kemikalsathI anya na mAgyuM ane lagabhaga bAraso vaktAo padhAryA, emAMnA keTalAMka | (IMdo2)mAM saMbhaLAtA hatA. saphAI karAvavI. mahAnubhAvonA nAmo... baMne sthaLoe Avela jUnA yAtrAnA sthaLo e eka ja DaoN. rAdhAkRSNana, madhara TeresA, mArTIna lyuthara kiMga, AcArya maMdiromAM AcAryo e varSo maMdira hoya to ene toDavAne rajanIza, kAkA sAheba kAlelakara, gurudayAla mallika, paMDita sudhI ArAdhanA karI hatI. badale enI najIka ja bIjA sukhalAlajI, kanaiyAlAla munazI, jhaveracaMda meghANI, pU. temanA pudgala paramANuo derAsaro banAvI zakAya. ApaNe vimalAtAI, munizrI jinavijayajI, munizrI puNyavijayajI, paMDita maMdirane camatkArika kSetra tyAM AvI prathA, giranAra, Abu, becaradAsajI, prA. gaurIprasAda jhAlA, DaoN. jagadIzacaMdra jaina, svAmI banAvavAmAM sahAyaka thAya che. rANakapura vagere sthaLoe jovA raMganAtha naMdajI, saralAdevI sArAbhAI, svAmI akhaMDa AnaMda, prabhunA bhakto paNa AvA sthaLe maLe che. (hasamapurAmAM A motIlAla kApaDiyA, ucharaMgarAya Dhebara, paMDita dalasukhabhAI devakRpA avazya meLave ja che. pramANe karI zakAya.) ahIMnA mAlavaNiyA, agaracaMdajI nAhaTA, svAmI AnaMda, mahAsatI pAyAmAMthI pharI derAsara zilAlekho vagerene surakSita ujjavaLakumArIjI, vijayAlakSmI paMDita, kizoralAla mazarUvALA, banAvatI vakhate enI prAcInatA rAkhavA. pU. kedAranAthajI, ba. ka. ThAkora, umAzaMkara joSI, jyotIndra dave, ke bhavyatAno ja nAza nathI thato devadravyanI vicAradhArA: bhadaMta AnaMda kauzalyAyana, molavI makabula ahamada, DaoN. hukamIcaMda paraMtu bhaktone sahAya karavAvALA devadravyanI vRddhi karavI e bhArIlla, DaoN. bhogIlAla sAMDesarA, darzaka, phAdhara vAlesa, munizrI zubha pudgala paramANu paNa zrAvakanuM prathama kartavya che. e kArya saMtabAlajI, bhaTTAraka cArukIrti, pU. morArIbApu, pAMDuraMga zAstrI, asahAya thaI jAya che. mATe ApaNe tyAM "ghI'nI 'bolI' morArajI desAI, aTalabihArI bAjapAI, jyorja pharnAnDIjha, AjathI sittera-eMsI varSa bolavAmAM Ave che tathA e kasturabhAI lAlabhAI, puruSottama mAvalaMkara, ema. sI. cAgalA, pahelAM ghaNAM jainAcAryoe jaina paraMparA vartamAnamAM paNa vidyamAna jayaprakAza nArAyaNa, khImajI mAMDala bhUpuriyA, nArAyaNabhAI dharmanI bahumUlya dharoharane che. A bahumUlya devadravyanI rakSA desAI, DaoN. uSA mahetA, DaoN. sureza joSI, DaoN. dhIrUbhAI ThAkara, surakSita rAkhavA mATe ghaNA ApaNo dharma che. jyAM jarUra na haribhAI koThArI, DaoN. guNavaMta zAha, mujhaphphara husena, DaoN. mahattvapUrNa kAryo karyA hatA. hoya tyAM eno apavyaya karavo kumArapALa desAI, narendra modI ane DaoN. rAkezabhAI jhaverI. emAM zrI puNyavijayajI, zrI nahi. eka vastu kadi na bhUlavI ke dharmasUrijI, zrI zAMtisUrijI, giranAranA maMdiranI rakSA mATe saMghanI itara pravRttio zrI vijayavallabhasUrijI, jina pethaDazAhe AjathI sAtaso varSa 1. 76 varSathI avirata paryuSaNa vyAkhyAnamALA vijayajI, nyAyavijayajInI baMdhU pahelAM 5 6 ghaDI sonAnI 2. premaLa jyoti-davA, kapaDAM, skUla yuniphorma sahAya tripuTI, buddhisAgarajI vagere uchamaNI bolI hatI. e sonuM 3. dIpacaMda trI. zAha pustaka prakAzana phaMDa guru bhagavaMtonuM yogadAna jyAM sudhI mAMDavagaDhathI maMgAvI 4. kizora TiMbaDiyA keLavaNI phaMDa-vidyArthIone sahAya mahattama rahyuM. giranArajInI peDhImAM jamA na 5. jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa zrI jinAjJA viruddha kaMI khoTI thayuM tyAM sudhI (traNa divasa sudhI) 100 parivArone dara mahine anAja prarUpaNA thaI hoya to manaannajaLano tyAga karyo hato. 6. bhakti saMgIta vacana-kAyAnA yoge micchAmI camatkAra ane devI sahAyaH 7. 'prabuddha jIvana' saMghanA mukhapatronI 81 varSanI avirata yAtrA dukkaDama. * * * jaina paraMparA pramANe jyAre 8. pratyeka varSe vyAkhyAnamALA daramiyAna ekatra thayelA dAnane , 148-pI. ke. roDa, muluMDa derAsara so varSa thI adhika gujarAtanI pachAta vistAranI saMsthAne arpaNa-atyAra sudhI (vesTa), muMbaI-400 080. prAcIna thAya tyAre ene tIrthanI | 26 saMsthAne sADAtraNa karoDanuM dAna pahoMcADyuM. phona naM. : 2561 6231. mAnyatA maLe che. rAtre nIrava mo. : 09821877327 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana mArca, 2011 padhAro. II gautama-kathAII zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA gata mArca mahinAmAM mahAvIra janmakalyANaka rAjakumAra atimukta sAthenA vArtAlApamAM eka mahAna jJAnIno sAmAnya ke divase (mahAvIra jayaMtIe) Ayojita kathAtattva, saMgIta ane abhinava darzananA ajJAnI bALaka sAthe kevo saujanya ane lAgaNImaya vyavahAra hoya te dekhAI triveNI saMga samI jainadarzananA prasiddha sAhityakAra, vicAraka ane abhyAsI Ave che. koI kArya mATe bahAra jAya to bhagavAna mahAvIranI AjJA meLavIne padmazrI DaoN. kumArapALa desAI dvArA mahAvIra-kathA prastuta karavAmAM AvI hatI jatA ane pAchA Ave tyAre pharI bhagavAnane potAnA kAryanI mAhitI ApIne ane A mahAvIra-kathAe bhAvako, vicArako ane adhyAtma jijJAsuomAM pachI ja anya kAryamAM rata thatA. navI preraNA ane utsAha jagADyA hatA. be divasa khIcokhIca bharAyelA holamAM tejasvI kAyA, manabhara dehalAlitya ane vivekapUrNa vyavahArane kAraNe bhagavAna mahAvIranA jIvana, darzana ane enA AdhyAtmika marmono ughADa prathama darzane ja sahu koI emanAthI atyaMta prabhAvita thaI jatA. jIvanamAM sAMbhaLIne romAMcita thayelA zrotAoe dAkhavelA pratibhAvane joIne zrI muMbaI tapane prAdhAnya ApIne niraMtara chaThThanA pAraNe ekAsaNAM karatAM hatAM. pAraNAnA jaina yuvaka saMgha vatI maMtrIzrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe AgAmI varSe 'gautama-kathA' divase aneka ziSyo hovA chatAM svayaM gocarI levA jatA. rastAmAM ArdrakumAra maLe yojavAnuM nimaMtraNa ApyuM hatuM ane te mujaba paMdaramI, soLamI ane sattaramI ke atimuktaka maLe, tenI sAthe prabhu mahAvIranA darzana-upadezanI vAta karatA. eprile muMbaInA pATakara haoNlamAM 'gautama-kathA'nuM bhavya Ayojana karavAmAM Ama guru gotamasvAmInA jIvanamAM pratikSaNa jJAna, dharma ane AvyuM che. adhyAtmasAdhanAnI triveNI vahetI hatI. pUrva jIvanamAM veda vidyAmAM pAraMgata jamAne jamAne bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara, mahAtapasvI ane paMDita IMdrabhUti gautama mahAvIranA jJAna ane snehanI AgaLa jItAI jAya anaMta labdhionA nidhAna guru gautamasvAmInI yazogAthA racAtI rahI che ane agiyAra paMDito sAthe bhagavAna mahAvIrano vArtAlApa gaNadharavAdane che; gavAtI rahI che ane nAme oLakhAya che. bhaktajanonA hRdayamAM sadA gUMjatI | traNa divasanA traNa viSayo ane samaya vi. saM. pUrve 500 varSe vaizAkha sudi ane pUjAtI rahI che. zubha kAryomAM 1. parivartanano visphoTa agiyArase banelI A ghaTanA jainadarzananA sadA smaraNIya ane adhyAtma paMthe | tIvra ahaMkAra ane namra vinayaH ItihAsanI eka ziramorarUpa ghaTanA che. e sadA pUjanIya evA gautamasvAmI tA. 15 eprila zukravAra, sAMje 6-30 thI 8-30 pachI guru gotama ane prabhu mahAvIranA Adhi, vyAdhi ane upAdhimAM DUbelA 2. darzanano camatkAra : gaNadharavAda aneka prazno-uttaro 'bhagavatIsUtra' nAmanA saMsArIone tathA satya, sAdhanA ane jJAnano bhaMDAra : prabhu sAthe saMvAda graMthamAM maLe che. ugra tapazcaryA ane ananya mumukSAnA mArge cAlatA adhyAtma- tA. 16 eprila zanivAra, mahAvIra janma kalyANaka divasa gurubhaktinA pratApe teo sarva prakAranI yAtrIone ke pachI tapazcaryA, titikSA sAMje 5-30 thI 7-30 labdhinA svAmI banyA. emanI bhagavAna ane bhaktinI ArAdhanA karatA 3. anahada rAgamAMthI utkRSTa virAga : mahAvIra pratyenI gurubhakti ane emanuM yogIone samAnarUpe upakAraka che. apurva labdhi siddhinA svAmI kevaLajJAna aneka AdhyAtmika ane vaicArika | tIrthakara bhagavAna mahAvIrasvAmI 17 eprila ravivAra, savAre 10-30 thI 12-30 bhUmikAo sarjI jAya che. pachI jaina paraMparAmAM sahuthI vadhu | sthaLa : pATakara haoNla, carcageTa, muMbaI. A gautama-kathAno Azaya dharma SAmAM praveza patra mATe yuvaka saMghanI ophisamAM phonathI nAma lakhAvavA vinaMtI ArAdhanAnA uttuMga zikharanI oLakha to te bhagavAna mahAvIranA prathama ApavAno che. gautamasvAmInA jIvanamAM gaNadhara ane prathama ziSya zrI gautamasvAmInuM che. dIpotsavInA maMgala banatI ghaTanAomAMthI pragaTatI bhAvanAo maulika dRSTi ane AgavA divase jainasamAja potAnA copaDAmAM 'gautamasvAmInI labdhi hojo' ema abhigamathI darzAvavAno che. prasaMganI sapATI bhedIne enI bhItaramAM jaIne lakhIne emanI labdhinI vAMchanA kare che ane besatA varSanA maMgala prabhAte sAdhanAmRta pAmavAno che, tethI gautama-kathA e mAtra guru gautamasvAmInI bhAvavibhora banIne gautamasvAmInA pado, stavano ane chaMdo gAIne jIvanakathA ja nahIM rahe, balka koI saMsArI mATe urdhvayAtrAno saMketa banI navA varSanA pAvana vadhAmaNAM kare che. gautamasvAmInA virATa ane bahumukhI raheze to koI jJAnIne AmAMthI dahanadarzanano anupama zrInidhi prApta thaze. vyaktitvane pAmavAno A prayAsa che. koI bhaktane e zuddhi, sAdhanA ane vairAgyanA mArge vALaze, to koI dharmajJane kevA hatA gautamasvAmI? teno jarA vicAra karIe. teo jeTalA dharmanA virATa vArasAno anubhava Apaze. vaLI A gautama-kathAnI sAthosAtha mahAna tattvajJAnI hatA, eTalA ja udAramanA mahApuruSa hatA. gautamasvAmI vize racAyelAM saMskRta, prAkRta ane gujarAtI kAvyo, pado, gRhasthAvasthAmAM coda vidyAnA pAraMgata mahApaMDita hatA, to bhagavAna stotra, sajhAya, stavana, thoya, rAsa tathA gIto vagere dvArA saMgItabharyuM mahAvIranA ziSya banyA bAda coda pUrvamAM pAraMgata mahAdArzanika banyA. vAtAvaraNa sarjAze. jenadarzananA AMtararASTrIya ciMtaka, prakhara vidvAna ane gautamasvAmI jJAnanI garimAe birAjatA hatA, tema chatAM namrAtinamra prasiddha lekhaka DaoN. kumArapALa desAI dvArA AlekhAtI A gautama-kathA tamAma hatA. aneka jIvonA uddhAraka hovA chatAM nAmanA ane kAmanAthI teo prakAranA zrotA ane bhAvako mATe jIvanano yAdagAra lahAvo banI raheze. sadAya alipta rahyA. tapane kAraNe temanA caherA para ullAsa ane tejasvItA saujanyadAtA: koI paNa eka divasa ke traNa divasa mATe Apa saujanyadAtA chalakAtA hatA. pacAsame varSe dIkSA lIdhI hovA chatAM temanA mukha para banI jJAna pUNya karmano lAbha laI zako cho. vigata mATe yuvaka saMghano saMparka bhavya teja pragaTatuM hatuM. emanA vyavahAramAM pade pade vinaya pragaTa thato. sAdhavA vinaMti. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana sarveguNAH kAMcanamAzrayanta DaoN. raNajita paTela (anAmI) aMgrejI dhoraNa cothAmAM bhaNato hato tyAre saMskRta subhASitanA ene eno kazo ja raMja nahIM. manamAM lAge to kharuM paNa garIba traNeka zloka vAMcavAmAM AvelA jemAM bhArobhAra dhana-prazasti bicAro kareya zuM? zaheramAM vasato nAthuno eka konTekTara-mitra hatI. Aje e zloka to yAda nathI paNa A zIrSaka sUcave che tema tene zaheramAM laI gayo. te divase nAthanA takadIre jora karyuM. badhA ja guNo dhanamAM samAviSTa thAya che evo eno bhAvArtha hato. konTekTamAM lAkho kamAyo. eka divasa relvenI najIka Avela mArI jIvananA rathacakranI dharI ane ArAo kevaLa dhana ja. e cakranuM AMjaNa jamIna upara huM jato hato to hAthamAM phulahAra laI Dajhaneka sajjano paNa dhana ja..bhale ne pachI mahAbhAratanA kartA bhagavAna vedavyAsa pleTaphorma upara joI mane Azcarya thayuM. ekane meM pUchyuM paNa kharuM.' aruNyarudana kare ke "dharmathI artha ane kAmanI siddhi thAya che paNa koI oNphisara ke dezanetA padhAravAnA che te A badhI dhamAla che? mAruM koI sAMbhaLatuM nathI! hajAro varSa pachI Aje paNa koI ahobhAvapUrvaka teNe kahyuM.: 'bhalA mANasa! eTaluM ya jANatA nathI? abhinava vyAsa, kevaLa be ja nahIM paNa bAra hAtha UMcA karIne dharmanI ApaNA gAmanI lAyabrerIne rUpiyA savA lAkhanuM dAna ApanAra ANa de kintu koIpaNa abhinava artha-dAsa e sanAtana-vANI dAnavIra zeTha nAthAlAlabhAI padhAranAra che. amo badhA emanuM sAMbhaLavA taiyAra nathI...Aje to A duniyA eTalI badhI svAgata karavA AvyA chIe! joyuMne? yAda Ave che pelI bhautikavAdI ne upayogitAvAdI thaI gaI che ke khUda bhagavAnane loka-kahevataH "nANAM vinAno nAthiyo ne nANe nAthAlAla, nANAM paNa sAMbhaLavA taiyAra nathI. vinA DhIlA TAMTiyA ne nANe akkaDa cAla." cAreka sAcA dAkhalAthI mArI amArA kozIkAkAnI vAta huM spaSTa karIza. amArA saMsthAnuM mukhapatra-'prabuddha jIvana': kAzmIrAnA lagnanI kathA paNa gAmanA kAbhaI khetI kare. | eka dhabakatI jJAna yAtrA jANavA jevI kharI. kAzmIrA kAbhaIne cAra dIkarA. eka moTA A saMsthAnA sthApaka utsAhI jaina yuvakone jaina samAjane vIsa-bAvIsanI thaI eTale dineza sivAya traNeya khAsa navAM vaLAM ke laI javAnI tamannA hanI ayogya dIkSA ane kozIkAkInA cittamA caTapaTA bhaNyA nahIM. paraNavAnA sATesa bALadIkSAnI yogyatAnI carcA karavI hatI, jaina samAjamAM navo jAgI. emanA goLamAM yogya sAMsA! moTo amerikA gayo. ThIka Tiki pavana vaheto karavo hato. jaina dharmanA alaga alaga phirakAne mUratiyAnI tapAsa zarU thaI. | ekatrita karavAM hatAM, paNa A vicAro badhAM sudhI kaI rIte pahoMce ? DajhanakamAM ba para daSTi TharI. prathama alpazikSita traNeya bhAIone kavi narmada varaso pahelAM dAMDiyo' patrikA zara karI potAnuM dhAryarItI hasamukhalAla 11 amerikA laI gayo. tyAM, AkarI kAma pAra pADyuM hatuM. ema A saMghanA sUtradhArone paNa potAnA Azare 27-28nI paNa Arthika majUrI karI ThIka ThIka vicArone vahetA karavA AvI patrikA zarU karavAno vicAra Avyo sthiti sAmAnya...eTale pASaNa kamAyA...dezamAM AvyA ne pachI ane tA. 31-8-1929nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA ne be -8-1929nA zrI maM bAI jaina yuvaka saMghanA ne po pAkamAM rahI gayelI to sATAne badale cAMlaiyAnI jema mukhapatra, 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA'nA nAmathI zrI gaNeza nyUnatAne kAraNe dekhAya kanyAnI pasaMdagInI ruDhiyALI ghaDI maMDAyA. prAraMbhamAM e sAptAhika, pAnA cha, kiMmata aDadho Ano, beTIsa-pAsIsanA. bIjA AvI. samajI gayA ne! A badho ane vyavasthApaka zrI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI. pachI to 'prabuddha umadavAra manasukhalAla. vaya dhanano pratApa. "kanyA varatAye jena' (19- 10- 19 32)nA nAmAbhidhAnathI tenI yAtrA Azare pAMtrIsa paNa khAdhe pIdhe rUpam' bhale kahevAtuM hoya..paNa taMtrya caLavaLa vakhate 'amara araviMda nAme pragaTa ekadama sukhI ane paherave oDhave Aje to kanyA varayate dhanam jevI thayela vArtA sAme briTIza saltanatanI lAla AMkha ane sarakAre paNa apa-Tu-DeTa...aghatanasthiti che. rUA. ,000/-nA jAmIna mAgyAM, paNa 'prabuddha jaina' name? 'lyo, A amArI gAmanA nAtha. A baMdha karyuM !" ane e ja patra "tarUNa jena'nA nAme tA. pAsanA. kahevAnI jarUra nathI jAta suthAra. haLacavaDA ghaDa na 1- 1 - 1934nA zarU thayuM. badhuM zAMta thatuM gayuM ane 'prabaddha ke kAramArInA lagna manasukhalAla mAMDa peTa bhare. badhA ene 2 nI jaina'nI yAtrA AgaLa vadhI tA. 1-5-1939 thI ane A sAthe thaI gayAM. kAzIkAkAne A nAtha-nAtha bhe-nAthAbhAIne prabaddha jaina' vaicArika sAmagrIthI mAtabara thatuM gayuM. saMbaMdhe meM ekavAra pUchyuM to kahe: badale nAthiyo, nAthiyo kare. bhalene jamAI moTI vayano hoya, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana paNa lAge che to juvAnane! pelI bhUkhaDI bArasa! chokarI rAMDaze toya beThI beThI khAze. manasukhanI saMpatti aDhaLaka che. pelI kahevata che ne hajAra nUra lugaDAM'. matalaba ke daridratAne kAraNe vyakti akAraNa vRddhatvane pAme che jyAre dhanane pratApe vRddha paNa yuvAna lAge che. vaijJAniko ane AhAra zAstrIoe karelI game teTalI viTAminonI zodha A 'viTAmIna ema'nI tole kadApi na Ave. amArAM tArAbahenanuM paNa kahevuM paDe! zI emanI AMkhanI camaka! dAminI zI damaka! caraNonI dhamaka! ApaNe pUchIe ke bahenajI! A badhuM zA upara? to kaheH 'mane konA bApanI sADAbArI che! mArI pAse to babbe korA ceka che." saMtatimAM tArAbahenane be dIkarA..te korA ceka...akkekanA babbe lAkha to capaTImAM aMke karI le. tArAbahenanI camaka-damaka-dhamaka A be korA cekane pratApe che: 'koNa kahe che ke dravyanI sattA na-gaNya che?' manI Ijha pAvara' amastu nathI kahyuM, sattA dvArA saMpatti ne saMpatti dvArA sattA e AjakAlanI rAjanIti! paMcataMtra'nA bIjA taMtra nAme 'mitra saMprAptimAM' 'parivAjaka ane udara' nAmanI eka vAta Ave che. temAM eka parivrAjakane uMdara khUba trAsa Ape che. uMghavAya deto nathI ne khUba UMce laTakAvela zIkAmAM ne rAkhela bhizanane paNa khAI jAya che. vAMdarA ane bilADAthI paNa te jabarA kUdA mAre che. A trAsamukti mATe parriAjaka AkhI rAta pAse rAkhelo vAMsa bhikSApAtra upara pachADe che. atithi tarIke Avelo bIjo parivrAjaka tene kahe cheH 'nakkI nidhAna-bhaMDAranI upara enuM bIla hovuM joie. nidhAnanI uSmAthI e UMce kUde che: kahyuM che ke paNa dhamanI mAtra uSmA dehadhArIonI tejamA vRddhi kare che.' bIjA parivrAjakanI vAta sAcI hatI. bIlane khodatAM ne nidhAnane dUra karatAM uMdaranA TAMTiyA DhIlA thaI gayA. jo uMdaranI A dazA to mAnavInI to vAta ja zI? matalaba ke dhana ja baLa che, uSmA che, tejavRddhinuM kAraNa che. huM jANuM chuM ke dhananI niMdA karanArA kRtaka daMbhIo paNa A jagatamAM ja vasI rahyA che. evA eka kavie gAyuM cheH 'dhananuM upArjana karavAmAM duHkha che, vyayamAM paNa duHkha che...mATe kaSNaya evA dhanane dhikkara che." sAcuM kahyuMH A hAraNadazAnI vANI che. dhanopArjananA puruSArthamAM niSphaLa nivaDelA kavi AtmAnI A nirAzA ne nirvedabharI vANI che. bAkI vidheyAtmaka draSTivALA kavine gAyelI A AzAvAdI bulaMdavANI ja carama ne parama satya che. apUjyanI paNa je pUjA karavAmAM Ave che, agamyanI pAse paNa je javAmAM Ave che tathA avadhane paNa je vaMdana karavAmAM Ave che te badhe dhanano prabhAva che. parvata uparathI nIkaLelI tathA AgaLa jatAM ekatra thaIne vRddhi pAmelI nadIothI jema lokonI sarva kriyAo pravarte che tema vRddhi pAmelA ne ekatra thayelA dhana varDa paNa sarva kriyAo pravarte che. dhananI IcchAvALA manuSyoe- yAcakoe dhanavAnonA viSayamAM na gAyelI evI koI vidyA, koI dAna, koI zilpa ke koI kalA nathI, arthAt yAcako dhanavAnonI stuti karatAM temane sarvaguNasaMpanna tarIke varNave che. eTale gavAyuM cheH 'dhana to naranuM nUra, pUra prANe pragaTAve, sAcI doravaNI ApavAne sarva prakAre yogya tA. 15-5-1939nA 'prabuddha jaina'nA aMkamAM maganabhAI desAIno je saMdezo maLyo hato, e AjanA saMdarbhe paNa keTalo ucita che! eo lakhe cheH mArca, 2011 AjanA jamAnAmAM jaina koma pAse eka khAsa javAbadArI che. jagatamAM ahiMsAno saMdezo ApanAra mahAvIra svAmInA teo anuyAyI che. te saMdezo ApavAnuM ane jagatane teno jvalaMta pATha ApavAnuM temane zire che ema vizeSa kahI zakAya... AjanuM jagata ahiMsAno saMdezo jarA judI rIte mArga che. Ajano samAja rakSaka thavAne badale bhakSaka ja vadhAre banato jAya che. eka vyakti maMdira darzana, pUjA, pATha vigere kare che. chatAM teno vyavahAra juo to, jANe ajANye paNa, samAjamAM te bhakSaka zoSaka hoI zake che, hoya che. A jamAnAmAM ahiMsA pUjakoe A sAmAjika hiMsAnuM nivAraNa zodhavuM ja paDaze. nahi to samAjanI sAthe vyakti paNa saMDovAze ne beu adhogati pAmaze.' ane e ja aMkamAM motIcaMda giradharalAla kApaDiyA lakhe cheH kare nirAzA dUra, zUra ne zaurya sajAve. vizva-cakranuM aMjana, maMjana maholAtonuM, kalA-kavitA raMjana, bhajana bhaDavAtonuM dhananuM bala akalita, calitA paNa nagane karatuM, bhaNe anAmI 'rAMkaH dhane jaga AkhuM pharatuM sarve guNAH kAMcanamAzrayante amastu nathI kIdhuM. 'jenAmAM prazAntavAhitA sAthe preraNA hoya, jenAmAM vartamAna sAthe bhUtanI ekavAkyatA karavAnI AvaData hoya, jenuM dhyeya AtmalakSI hovA sAthe samAjane kendra sthAne rAkhatuM hoya, je dravya, rasikabhAI raNajitabhAI paTela, kSetra, kALa ne bhAvane anulakSIne mArgasUcana karavAmAM prAvINya sI-12, navadIpa epArTamenTa, dAkhavato hoya, jenAmAM mAnava pragatinI sAcI tamannA dhamadhamatI mema nagara, rahI hoya te ja kharo 'prabuddha jaina' samAjane sAcI doravaNI amadAvAda-380052. ApavAne sarva prakAre yogya gaNAya.' mo.: 09898169069 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana 13 vartamAna samayanA vidhA tapasvI : narmadAzaMkara zAstrI LprA. uSA paTela vidu SI gRhiNI lekhikA tattvajJAnanA prAddhAmikA che. eo brahmasUtra upara saMzodhanAtmaka mahAnibaMdha lakhI rahyA che. eka 93 varSanA yuvAna sajjana puruSa jemane zAstrI tathA vedakALanA RSionAM hRdaya UMcA ane dRSTi pratibhAzALI brahmarSinuM biruda, zrI ramezabhAI ojhA dvArA gujarAta gavarnaranA hovAthI A akhila vizvamAM tema ja enA vividha padArthomAM emane haste 2008mAM ApavAmAM AvyuM che, jeone zreSTha guru tarIke caitanyanI jhalaka dekhAtI. ane e caitanyanI jhalakane tathA jhalakavALA 2008mAM premapurImAM navAjavAmAM AvyA che, jemanA "svapnI padArthone e "deva' kahetA. A devonuM vargIkaraNano ullekha Rgvada sukham", "zaMbhujI smRti' jevA kAvya saMgraho pragaTa thayA che, aneka saMhitAmAM che. saMskRta saMsthA tathA zALAmAM sevA ApI che, dAdara-svAminArAyaNa (1) pRthvI-sthAnIya devoH jemAM agni, soma vagere mukhya che. maMdiramAMthI 70 saMskRtanA vidyArthIo nipajAvyA che, bhUpendrabhAI (2) aMtarIkSa-sthAnIya devo. jemAM Indra tathA maruta(vRSTi, paMDyAnA pitAzrIe paNa emanI ja pAsethI zikSaNa lIdhuM che tathA jhaMjhAvAta) hAlamAM virAramAM bhagavad rAma maMdiramAM saMtone saMskRta bhaNAvI (3) ghu (AkAza)-sthAnIya devo. jemAM dho: varuNa tathA mitra rahyA che tevA kadI na nivRtta thanAra jenA AgAmI mahinAmAM vagereno ullekha che. hanumAna caritra' tathA 'upanayana' pustako AvI rahyA che, arthAt pRthvI, antarIkSa, dhu (AkAza) traNemAM prakRtinA vyavahAranuM jenA kAryano pravAha niraMtara cAlu che tevA karmaTha vyakti ane aneka nirIkSaNa karatA vedanA RSine jaNAyuM ke A badhuM koI niyamanA, nAmI hastIo jevA ke morArIbApu jemanA upara "murArI darzanam" vratanA pAlananuM sUcaka che. sUrya ane caMdra, divasa ane rAtri, vasaMta kAvya lakhyuM che, temanA dvArA preraNA pAmatA evA zrI narmadAzaMkara ane grISma ItyAdi RtuomAM, patra ane puSpo ityAdi padArthonuM zAstrIno A TUMko paricaya che to tenA vistAranI ApaNe kalpanA svarUpa bahu niyamita hatuM. A vizvamAM nizcita vyavasthA kAma karI karavI rahI. 93 varSanI vaye eozrIe ApaNane be pustako ApyA che tene Rgvade "Rta' nAma ApyuM. jeno prakAzana samAroha tA. 12mI phebruArIe muMbaInA gItA nAsadIya sUktamAM "prathama satra paNa na hatuM ane asat paNa na holamAM ujavAyo hatuM, phakta eka tattva potAnI zaktithI ja vAyu vinA prANa letuM (1) vedo ane vedAMga hatuM." veda jagatanA Adi karaNanI zodha AvI tArkika paddhatithI kare vANI akSaralipi rUpe pragaTa thaI, akSara lipino vANI sAthe che. paraspara yoga sadhAya e vedavANIno saMkSipta paricaya A pustakamAM puruSa suktamAM virATa athavA 'vizva puruSa" eTale ke samagra Apela che. vizvazarIramAM vasatA hovAthI paramAtmA "vizva puruSa' kahevAya ane vedo'si yena tvaM deva veda / / jIvayukta zarIra dharAvanAra 'puruSanI vyAkhyA paNa veda Ape che. vedanA veda" zabda saMskRta kriyApada RSine jeTalo Izvara mATe teTalo vid = jANavuM uparathI thayo che. jagate svAdvAdarUpI bauddhika ahiMsA svIkAravI ja joIe ja mAnava jAta mATe prema che. zabdArtha che "jJAna" veda zabda tA. 1-5-1939nA kAkA sAheba kAlelakara lakhe cheH | vedanuM virATa vyApaka vizva mULa jJAnavAcaka che. veda nA 'jene dezana' paNa evuM ja eka jIvanavyApI sArvabhauma darzana darzana eTale pRthvI, aMtarIkSa, abhyAsIne saMbo dhIne svAvAdanI bhUmikA upara ahiMsA ane tapanA sAdhana vaDe AkhI . !! AkAzamAM rahelA agni, Indra, yaja rvedano eka suMdara maMtra duniyAnuM svarUpa pheravavAnI zakti ane abhilASA jaina darzanamAM che. pheravavAnA zakti ane AbhalASA jana darInamAM cha vAyumAM narmadAzaMkara zAstrI jaNAve che ke veda jANavA hoya athavA hovA joIe. vinAzanI aNI upara AvI pahoMcelA A (Pg. 14mAM) temAM pANI ane to veda banavuM paDe A zabdamAM jagatane jo chellI ghaDIe bacI javuM hoya to eNe svAdvAdarUpI boddhika uSA samayanI devIno paNa alaMkAra, saMgItanI saMgata ahiMsA svIkAravI ja joIe. ahiMsArUpI naitika sAdhanA AcaravI samAveza kare che. Ama vedamAM temaja arthanuM rahasya paNa che. ja joIe ane taparUpI saMkalpa sAmarthya keLavI sAdhanAnI pUrva taiyArI ane kavAdanI jhAMkhI dekhAya ne A rahasyane ujAgara karavA karavI ja joIe. AMkhe vaLage che kAraNake mATe zrI narmadAzaMkara zAstrIe A saMdezo zAstrI paMDito duniyAne na ApI zake te 'prabuddha jaina' jagatanA aneka padArtho mAM jIvanabhara tapa karyuM. ApI zake. aneka vyaktiomAM RSine Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana mArca, 2011 anekavidha paramAtmAnA darzana thAya che. paraMtu vedanA dharmanuM svarUpa ane sagarbhA banI. tenA viyogathI paritakta pururavA jalavihAramAM vizvanA padArthonI anekatAmAM parama tattvanI ekatAnuM darzana thAya krIDA karatI 'urvazI' sAtheno saMvAda maLI rahe che. che. (Am sat vijhA vahudhA vanti) (Pg. 27). brAhmaNa graMthamAM 'pururavA vacanabaddha thAya che ke kyAreya nirvastra kalpa vedanA cAra caraNa Tveda, yajurveda, sAmaveda, atharvavedamAM (saMbhoga sivAya) nahIM thAya paraMtu devatulya gAMdharva urvazInA gheTA anukrame kalpasUtra, zrotasUtra, gRhasUtra, dharmasUtrano saMkSipta paNa corI le che. jene bacAvavA "pururavA' uttarIya vastra vagara kudI paDe sarala paricaya A pustakanI viziSTatA che. narmadAzaMkara vaidika yugano che. te ja vakhate gAMdharvo vijaLI kare che. 'urvazI' nirvastra pururavAne A rIte paricaya Ape che. (1) maMtrayuga, (2) brAhmaNayuga, (3) joI le che ane cAlI jAya che. Ama veda tathA brAhmaNamAM urvazInA araNyayuga, (4) upaniSad yuga jemAM maMtro sUkta (RcAo) mukhamAM ja upadeza mUke che ke strI sAthenI maitrI vadhu TakI zakatI kavionI (RSionI) racanA che. brAhmaNaka je dhArmika vidhionA nathI." vigatavAra prabaMdho che ane upaniSado jemAM AdhyAtmajJAna che. sUryA sUktamAM sUrya (sUryanI putrI)nA vivAdano prasaMga varNavyo RgvadamAM strInuM sthAna khUba ucca kakSAe hatuM je parIvalkaya che. jene A sUktamAM 'uSA' nAma ApyuM che. be azvinIkumAro ane tenI patnI maitrIya tathA kAtyAyananI tathA ziSyA gArgInA tenI sAthe lagna karavA IcchatA hatA paraMtu tenuM lagna "soma' sAthe saMvAda vaDe jovAya che. A saMvAda-pradhAna vArtAlApa pradhAna ardhI thayuM hatuM. A badhI RcAo Aje paNa lagnavidhimAM bolAya che nATakIya racanAono ullekha "vedo ane vedAMga'mAM jovA maLe che. tevo ullekha "vedo ane vedAMga' pustakamAM maLe che. RgavedanA dazakamaMDaLamAM AvatI 'pururavA' ane 'urvazI'nA saMvAdamAM sAmaveda saMhitA jene gIta (gAna) kahevAmAM Ave che temAM devika sauMdaryanI pratimA "urvazI' pRthvI upara 'pururavA'nI patnI rUpe avatarI gAnanA prakAro tema ja tAlanA prakAro jeno karka saMkrAMti tathA komI nAma dhAraNa karIne na ja cAlavuM joIe tA. 15-5-41nA A patranA parama snehI A ja pU. kAkA sAhebe 'prabuddha jaina'ne vizALa banAvavAnuM sUcana karato patra paramAnaMdabhAIne lakhyo. tA. 30-4-41 priya paramAnaMdabhAI, | vardhA houM chuM tyAre tamAruM 'prabuddha jaina' jovAnI iMtejArI rahe che. paNa huM to moTe bhAge rakhaDato rahyo chuM. pariNAme tamAruM chApuM niyamita vaMcAtuM nathI. jeTaluM joyuM che te parathI mane ghaNo saMtoSa thayo che; paNa Azcarya jarAya thayuM nathI. tamArI pAsethI je apekSA rakhAya che te ja bara AvelI jouM chuM. dareka vastuno banne bAjuno vicAra karavo, samatolapaNuM jALavavuM, rASTrahitanI dRSTie ja ane samabhAvapUrvaka TIkA karavI, saMskRtinAM sArA tattvo oLakhavAM, ane pragati mATe anukULa rahevuM e tamArA svabhAvanI khAsiyata che. eno paDagho 'prabuddha jaina'mAM paDe emAM navAI zI? bhASAnI dRSTie paNa tamArA pAkSike saMtoSa Apyo che, jo ke chApaNInI zuddhi viSe tevuM abhinaMdana nathI ApI zakato ! paNa mAre to evI bIjI ja phariyAda karavI che. tame 'prabuddha jaina' jevA komI nAma taLe keTalA divasa sudhI rahezo? je jaina hoya te rASTrIya na hoya ema huM nathI kahevA mAgato ane jAgato prabuddha jaina to zuddha rASTrIya ja hoI zake e badhuM kharuM. paNa jherI komIvAdanA A divasomAM ApaNe komI nAma dhAraNa karIne na ja cAlavuM joIe. svAmI vivekAnaMde potAnA mAsika mATe 'prabuddha bhAratanuM nAma na rAkhyuM hoya to e ja nAma sUcavata. | tamAruM ane tamArA pAkSikanuM mukhya kArya jaina samAjane tema ja AkhA gujarAtane ahiMsAnI navI dRSTi ApavAnuM che ane e navI dRSTie jIvananA badhA pAsA khIlavavAnuM che. ApaNA jAta-jAtanA, khAnapAnanA ane zAdI bAhanA prazno ApaNI AgaLa che ja; paNa je prazno AkhI duniyA AgaLa virATa rUpe pragaTa thayA che temano ukela bhAratIya dRSTie ane ahiMsAnI Dhabe kema AvI zake ema che, e jovAnuM ane batAvavAnuM kAma tamAre karavAnuM che. e bhAva vyakta thAya evuM kaMIka nAma rAkhazo to sAruM thaze. e ja bhAva vyakta karavA mATe ame amArA mAsikane 'sarvodaya' kahyuM che. tame tamArA mAsikane 'sarvahita" athavA "vizva kalyANakahI zako cho. paNa AvuM bhArekhama nAma na joItuM hoya to e ja matalabanuM koI haLavuM nAma pasaMda karazo. mane potAne bhArekhama nAma pasaMda karavAmAM saMkoca nathI hoto. uddeza mahAna hoya to nAma paNa mahAna rakhAya. ghaNIvAra nAma ja ApaNane evI jAtanI dIkSA Ape che ane ApaNI pAse ucca Adarza paLAve che. taMbura jo sTeja ucca svaramAM rAkhyo hoya to te rIte gAvuM ja paDe che. tamArA pAkSikathI jo saMtoSa na thayo hota to nAmaparivartananI sUcanA huM na ja karata. nehAdhIna kAkAnA saprema vaMdana. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana makara saMkrAMti samaye gAna karavAmAM AvatuM. (2) svara vaidika vyAkaraNa paricaya chando ane vikRtio sAthe atharvavedanI nava zAkhAmAMthI Aje be ja zAkhA zonaka ane (gujarAtI bhASAMtara) jevuM prAcIna pANinInA paNa pahelAthI cAlI pipalAda zAkhA maLe che jeno paNa narmadAzaMkara vistAra chatAM saMkSipta AvatA gahana viSayanuM adhyayana saraLatAthI thaI zake evo prayAsa evo paricaya Ape che. jemAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zudra evI 93 varSanI uMmare karavo e ati vismayajanaka vAta che. samAjavyavasthAnI vAta che. | 'zabdAnusAnam" artha dharAvanAra vyAkaraNanuM prayojana patAMjalInA mate Ayurveda atharvavedanI saMhitAno bhAga che tathA atharvavedanI svIkRti sAdhu tathA asAdhu zabdano taphAvata samajavA tathA vedanA maMtronuM rakSaNa to pAchaLathI thaI pahelA mAtra vedatrayI rUpe ja paricita hatA. karavA mATe che evo ja eka prayatna A vaidika sAhityano dIpa jvalaMta nakSatronI vAto paNa udAharaNamAM spaSTa jaNAya che ke prajApati rAkhavA mATe zrI narmadAzaMkara zAstrIe karyo che. potAnI putrI dyo athavA uSA upara kudRSTi kare che. prajApatine vedane jALavavA tenA uccAro vyavasthita thAya te mATe vedAMgonI zikSA karavA rudra devane utpanna kare che. rudra bANa vaDe prajApatinI racanA thaI jevAM ke zikSA, kalpa, vyAkaraNa, nirukta, chaMda ane jyotiSa nAza kare che ane e ja samaye mArgazIrSa tathA bIjA nakSatronI A cha aMgono paricaya ahIM saraLatApUrvaka karAvyo che. utpatti thAya che. kahevAya che ke pANinInuM vyAkaraNa vaidika zAstrone samajavA Ama brAhmaNa graMthomAM yajJa sAthe tattvajJAnanI UMDI samaja bhaLelI mATe ati saMkSiptatA pUrvaka karAyo che jemAM ardhamAtrAnA lAghavane che. AraNyakamAM e ja paNa putra janmotsava mAne che. tattvajJAnanI zarUAta thAya che, prathama dAyakAnI pravRttio lAghaveza putrotpanna janmavarte mahotsava vizeSa AgaLa vadhe che. prathama dAyakAmAM mukhya pravRttio A pramANe hatI : manyatA upaniSadamAM te ja tattvaciMtana (1) ayogya dIkSA ane temAM paNa bALadIkSAnI pravRtti sAme jehAda. maMtronA uccAra mATe svaranI paripUrNa thAya che. (2) sAdhuonA daMbho, zithilatAo ane ApakhudIne khullI layabaddhatA atyaMta jarUrI che mATe upa ane niSada zabdano artha pADavI. | svayaM rogani ti svara: evA svara gurunA caraNamAM besI, gurunI (3) jaina zvetAmbara kaoNnpharansane zakaya teTalo sahakAra ane savAra, anuvAra, samAhIra dvArA svara vANI ane vartana dvArA jJAna pragatizIla vicArono tenA dvArA svIkAra. jJAna ApavAmAM AvyuM che. meLavavuM. Ama devamAM je vizvarUpI (4) yugavIra AcArya zrI vijaya vallabhasurIzvarajI mahArAjanI yArIvalkayanA zikSo dvArA gandhAra jJAna, brAhmaNa AraNyakamAM | preraNAthI sthapAyela zrI mahAvIra jaina vidyAlayane sahakAra ane niSAdanuM (sA re ga ma pa dha kriyAkAMDa dvArA tattvajJAna aMte ni) uccAraNa uMcethI (udAtta), upaniSadamAM jJAna kAMDa rUpe pariNamI jAya che. traRSabha ane paivatanuM uccAraNa nIcenA prayatnothI thAya che te chAMdogya upaniSadamAM je AtmAne cokhAnA kaNathI paNa alpa (anudAtta) AvuM svara jJAna paNa ahIM A pustaka dvArA maLe che. batAvyo che tene ja 'tattvamasi' vAkya dvArA brahma sAthe abheda siddha vaLI bahuvrIhi samAsa, tapuruSa samAsa, dvigu samAsa, karmadhArAya karyo che. Ama vedano anekatAvAda upaniSaSadamAM advaita brahmavAda samAsa dvArA bhASAnA gUDha arthane samajavAnI rIta to saMdhi dvArA rUpe dekhAya che. bhASAnI saMkSiptatA ane chanda dvArA layabaddhatA jevA bhASAnA upaniSadomAM bhAratIya darzanonA mULanA strota rahelA che. mahattvanA viSaya upara prakAza pADavAmAM Avyo che. jainadarzananA keTalAka siddhAMto paNa upaniSadamAM jovA maLe che. chaMdonA svara, varNa uparAMta saMhitA manTonI ATha vikRtio udA. sat dRSTi, asat dRSTi tathA avAcya dRSTinI vAta ahIM maLe paNa jANavA maLe che. che. upaniSadamAM tapa, vairAgya, brahmacarya, aparigraha, asteya tathA chelle vedanA maMtrono pATha uparanA svarajJAna dvArA kaI rIte karavo ahiMsAne lagatuM vivecana ghaNe sthaLe jovA maLe che. kumArila bhaTTa te mATe pAThanA prakAra-jaTA pATha, mAlA pATha, gaNapATha, zikhA kahe che ke boddhadarzanano vijJAnavAda, kSaNabhaMgavAda vagere paNa pATha, rekhA pATha, haja pATha, ratha pATha vagere dvArA vedanI utpattithI upaniSadamAMthI ja nIkaLelA che. laIne tenA uccAra sAthe Aje paNa ArakSita karavA badala samAja upaniSadano eka bhAga "bhUrNavijJAna' jemAM navA garbhamAM Apano RNI che. pUnarjanmane rokavA mATe garbhanuM dhyAna prastuta kare che. Ama 'iti (banne pustakonI mAhitI A aMkanA "sarjana svAgata' rahasyam' "iti upaniSad' zabdane zrI narmadAzaMkare yathArtha rUpe vibhAgamAM jovA vinaMtI. ) ujAgara karyo che. 603, sarayu epArTamenTa, sI.ke.pI. kolonI, ekasara roDa, borIvalI (vesTa), muMbaI-400 092. phona : 8097731397. mobAIla : 9224444981. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana mArca, 2011 Ayurveda tathA vijJAnanI dRSTie rAtribhojana tyAga zrImatI kAMti jaina kAnaDA (hiMdI) - anuvAda-puSpA parIkha 1. jainAcAryoe kahyuM che ke sUryodaya bAda 48 miniTa pachI ane sUryAsta pahelAM 48 miniTa pUrve bhojana karavuM hitAvaha che kAraNake sUryAsta ane sUryodaya sudhInA samayamAM pRthvI para alTrAvAyoleTa ane InphrAreDa kiraNo prabhAvahIna banI jAya che. 2. sUryaprakAzamAM je alTrAvAyoleTa kiraNo tathA InphrAreDa adRSya kiraNo hAjara hoya che te rezana rAhata pravRtti vAtAvaraNane sUkSma jIvANuM hata banAve che. 3. rAtribhojana karavAvALI vyaktione bAra kalAka sudhI sUryanA alTrAvAyoleTa kiraNo nahIM maLavAthI viTAmIna DI.nA abhAvane lIdhe bhojanamAM rahelA tattvone teonA zarIra ho nathI karI zakatA tathA pacyA vagara ja maLa dvArA visarjana thaI jAya che. A viTAmIna DInA abhAvane lIdhe teonA hADakAMo kamajora thAya che ane raktano paNa abhAva thAya che. 4. bhajana pacAvavA mATe oNksijana atyaMta Avazyaka che jenI upalabdhatA khAsa karIne sUryaprakAzathI ja maLe che. AthI divasa daramiyAna bhojana karavuM zreyaskara che. 5. bhojana Adi pacAvavAnI zakti tathA anya guNadharmo utpanna karanArA tattvo sUryazaktithI ja maLe che nahIM ke kRtrima prakAzathI. 6. divase bhojana lIdhA bAda cha thI sAta kalAke bIjuM bhojana jaina yuvaka pariSada ane jaina yuvaka mahAmaMDaLa I. sa. 1929 thI 1938nA gALA daramiyAna zrI muMbaI yuvaka saMgha taraphathI tA. 30, 31 Disembara 1931mAM muMbaI hovuM joIe ane amAsane divase ochAmAM ochA navathI dasa kalAka jaina AMtaraDAne ArAma Apavo I. khAte zrI hilAla koThArInA pramukhasthAne traNeya phirakAonA esIDano sAva ocho thavAthI evuM vaijJAnikonuM kahevuM che. 7. divase bhojana levAthI lALa vadhu thAya che ane bhojana dvArA TAyolIna amIno esIDanI paNa rAtri bhojana na karavuM joIe. 10. rAtri daramiyAna peTa khAlI rAkhavAthI AMtaraDAnI saMpUrNa saphAI thaI jAya che. 11. bhUkhathI zarIra kamajora nathI thatuM paraMtu tAjuM thaI jAya che ane AMtarika zuddhi paNa thaI jAya che. 12. rAtri bhojanano tyAga karavAthI zArIrika kAryapraNAlI sakriya ane suDoLa bane che. 13. jeo rAtribhojana kare che. emanI enjhAIma praNAlI sakriya nathI rahetI ane glAIkojhIna tUTIne glukojhamAM parivartIta nathI thaI zakatA jethI aneka rogono humalo zarU thaI jAya che ane aMgopAMga, tvacA, hADakAMo, hRdaya, snAyuo, penkrIyAjha, kIDanI, phephasAM, mastaka ane graMthio para ghAtaka prabhAva paDe che. saMgha taraphathI I. sa. 1943nA oNkTobara mAsamAM sakhata moMghavArInA samayamAM jaina kuTuMbone madadarUpa thavAnA hetuthI rezana rAhatanI eka yojanA hAtha dharavAmAM AvI hatI. A yojanA dvArA rAhata yogya kuTuMbone rezana bilomAM 50 thI 75nI rAhata ApavAmAM AvI hatI. 115 jaina kuTuMbone mAsika rUA. 900/- sudhInI rAhata A rIte apAtAM, kula rUA. 21,300/nI rAhata ApavAmAM AvI. 9. rAtri daramiyAna zarIramAM uSNatAnuM pramANa ane rakta paribhramaNa ochuM hovAthI pitta ane vAyunI vRddhi thAya che mATe 14. rAtre sUryaprakAzanA abhAvane lIdhe lohImAM hormonsanI kamI thAya che jethI mAnasika tathA zArIrika taMtranI kriyAtmakatA ochI thavAthI dareka aMganI kAryadhamatA ghaTI jAya che ane bhojananI urdhvagati thAya che tathA pAcanataMtramAM vadhu samaya vitAvavAthI ane mastaka para vadhArAno bhAra AvavAthI gesa thavAnI zakyatA vadhe che. jaina yuvakonI eka pariSada bharavAmAM AvI hatI. A pariSadamAM, devadravyanA sAmAjika upayoga, vidhavA vivAhane anumodana, ayogya dIkSAno sArvatrika virodha, jainonI ekatAnuM samarthana ane strI-puruSanI samAnatAnA TharAvo pasAra karavAmAM AvyA hatA. 15. rAtribhojana na karavAthI jaTharAgnimAMthI nIkaLatA pAcaka rasa jevA ke hAIDroklorIka esIDITI thatI nathI. 16. jeo rAtribhojana karatA hoya athavA divase bhojana laIne sUI ja jatA hoya temanA upalabdhatA paNa rahe che. A utpanna thatA esIDI dvArA bhojanamAM AMtaraDAmAM pAcanakriyA barAbara na thavAne lIdhe gaeNsa upara caDha pAcaka raso bhaLatAM aLanuM pAcana sAruM thAya che. che. alsara vagere dardanI zakyatA vadhI jAya che. 8. sUryanA prakAza daramiyAna bhojana levAthI roga pratirodhaka zaktimAM vadhAro thAya che. 17. rAtre sUtI vakhate lIdhelA bhojanamAM lALa bhaLatI nathI jethI DAyAbiTIsa thavAnI saMbhAvanA vadhe che kAraNa ke lALanAM sAkara pacAvanArA rasAyaNo paryApta mAtrAmAM nathI maLatA ane tethI ja AjakAla DAyAbiTIsanA dardIonI saMkhyA vadhatI jAya che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana 17 18. rAtribhojananI Tevane lIdhe | paramAnaMdabhAInA mAnamAM abhinaMdana sabhA hovAthI khAdyapadArthomAM jIvajaMtu mana barAbara kArya nathI karI zakatuM tA. 9-8-1936nA roja amadAvAdanA saMghanI tophAnI sabhAe 21 .. paDavAthI buddhimAM kSayatA thavAnI jethI kharAba bhAvanAo vadhatI thI , zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAno bahiSkAra jAhera karyo. pariNAme jaina zakyatA thAya che. kIDanI para paNa jAya che ane kharAba bhAvanAo samAjamAM eka tumula AMdolana UbhuM thayuM. sAmAjika saMkSobha ane asara thAya che ane pezAbamAM hovI e adharma gaNAya che. Aja gharSaNanA e divaso hatA. A prasaMge amadAvAdanA jaina yuvakoe tyAMnA baLatarA thAya che. A rIte jo kAraNathI bhAratIya saMskRtinA sarva saMghanA TharAvano asvIkAra karyo, ane tA. 6-6-1936nA roja te Sja bhUlecUke paNa jU peTamAM jAya to dharmomAM rAtribhojanane mahattva nathI jalodara thavAnI saMbhAvanA rahe amadAvAdamAM lagabhaga 2000 bhAI bahenonuM sneha saMmelana zrI ApyuM. paramAnaMda kApaDiyAnA mAnamAM yojavAmAM AvyuM ane zrI morArajIbhAI 9 19. sagarbhAvasthAmAM je Ta 26. uMdaranI lIMDI peTamAM desAInA pramukhasthAne eka abhinaMdana sabhA yojavAmAM AvI. A strIo sUryaprakAzathI dUra rahe che samagra prakaraNamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe muMbaI tema ja amadAvAdamAM javAthI elarjInI saMbhAvanA rahe ane rAtribhojana kare che temanA . ' sakriya bhAga bhajavyo hato. che tathA vALa khavAI javAthI svara bALako pUrNataH svastha nathI hotA. para asara thavAnI ane mAkhIthI 20. bhojana taiyAra thayA bAda AThathI dasa kalAke temAM enjhAIma ulTIo thavAnI saMbhAvanA rahe che. karoLiyo peTamAM javAthI kuSTharoga ane bekTirIyA pedA thaI jAya che jenA pratApe manuSyano svabhAva thavAnI saMbhAvanA rahe che. tAmasI, krodhI, rogI ane uMghareTIyo thaI jAya che. 27. bhojana bAda peTanI mAMsapezIo para vadhu bojo raheto 21. rAtri daramiyAna gaMdakIvALA sthaLomAM vAyumaMDaLamAM aneka hovAthI dareka yogazAstrI tathA vaidyarAja traNathI cAra kalAka jAtanA vAyarasa bekTirIyAnI utpatti thAya che je ApaNA bhojana yogAsana tathA zayana karavAnI manA karatA hoya che. A kAraNe banAvavAnA samaye, ArogatI vakhate, athavA pIrasatI vakhate paNa rAtribhojana tyAga anivArya che. bhojananA rasAyaNika tattvomAM bhaLI zarIranA enjhAIma ane 28. rAtribhojana tyAga karI divasa daramiyAna halako supAcya jIvANuomAM bhaLI navA enjhAIma ane jIna banAve che ane AnuM khorAka levo yogya che. sUtA pahelAM ane savAre khullI havAmAM pariNAma manuSyanA svabhAvamAM parivartana lAve che. UMDA zvAsa laIne dhIme choDatA javAnuM khAlI peTe prANAyAma karavuM, 22. AyurvedamAM hRdayane kamaLa ane nAbhi athavA peTane prAtaHkALe yogAsana karavA, vagerethI phephasAMnI zakti vadhe che, kamaLakozanI upamA ApI che kAraNake ApaNuM hRdaya ane nAbhikamaLa raktazuddhi thAya che, ane zarIranI bimArIo dUra rahe che. rAtane samaye ApoApa saMkucita thaI jAya che mATe ja rAtrinA 29, rAtribhojana tyAga athavA upavAsa karavAthI zArIrika samaye pAcana thatAM vAra lAge che, khATA oDakAro Ave che, peTa pratirodhaka taMtra zaktizALI bane che kAraNake e taMtramAM kAma kaThaNa thaI jAya che, vAyu prakopa vadhI jAya che, mastiSka ane peTamAM karavAvALA raktanA phrenAsAIsa ane lImphosAITsa kaNonI darda thAya che ane zArIrika thAka lAge che. kSamatAmAM adbhuta vRddhi thAya che. 23. hRdayakamala saMkucita rAtribhojana tyAga karI jaldI thavAthI ke phasAM o paNa paranI kavitA kAukira aba pAData sukhalAlajInuM sanmAna savAnI ane jI uThavAnI Teva. mAtrAmAM oNksijana nathI meLavI saghane zarUAtathI ja jemanA AzIvAda ane sahakAra maLyo pA ravAthI mastikane saMpa zakatA jenA pariNAme pAcanataMtra che te viddharyo zrI kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita DaoN. vaya zrI kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita DI. ArAma maLe che. hRdaya ane nADInI astavyasta thaI jAya che. sukhalAlajInA sanmAnano prasaMga paNa saMgha yojyo hato. muMbaInI gati sAmAnya rahe che. lIvaramAM 24. jeo satata khAtApItA anya saMsthAonI sAthe zrI kAkAsAheba kAlelaka 0aa anya saMsthAonI sAthe zrI kAkAsAheba kAlelakara SaSThipUti raktapravAha sAmAnya thaI jAya che. rahetA hoya te manA vijAtIya samAraMbhanuM Ayojana karavAmAM sarva agragaNya bhAga bhajavyA hatA ane mAnasika tANa dUra thaI jAya. tattvo tathA jIvANuono abhAva ane paM. sukhalAlajInuM sanmAna paNa saMgha taraphathI meM baI che. sevAthI zArIrika doSikAo vaTa yunivarsiTInA konvokezana hAlamAM, e vakhatanA bhAratanA dAbI 1 le mALe kaeNnave. pAme che jenA pariNAme vRddhAvasthA uparASTrapati saMvepa uparASTrapati sarvapallI DaoN. rAdhAkRSNananA pramukhasthAne karavAmAM hAusa. vI.e.paTela mArga, vahelI jaNAvA lAge che. AvyuM hatuM. A prasaMge emane rUA. eka lAkhanI thelI apeNa muMbaI-400 004.phona : 25. rAtre prakAzanI alpatA karavAmAM AvI hatI. 238736 1 1 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma 18 prabuddha jIvana mArca, 2011 paMthe paMthe pAtheya : momAyA bApA dAgInA-kapaDAM tathA Itara kharca maLI 20-25 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane hajAra kharca saheje thaze. tArA sasarA paNa eTalo | (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) prApta thayelA anudAno kharca karaze. lagna pachI tArI patnIne tuM kaccha mokalI navI dukAna mATe bApAnA AzIrvAda levA ApIza. karja cUkavatAM cUkavatAM jIvana cAlyuM jaze. AjIvana sabhya 2kama gayA, page lAgyA. bApAe puchayuM, navo dhaMdho to pagabhara kyAre thaIza. 12, 12,627 zarU karo cho to tamane paisAnI jarUra haze. aMdara emaNe emane samajAvI phakta thoDA loko AgaLano saravALo kabATamAMthI rU. 5,000 kADhIne ApyA. huMDI sAthe emanA ja ghare enA lagna karAvI dIdhA. tii sAthe emanA ja ghare enA lagna karAvI dIdhA. 16-11-2010 sudhI lakhavAnI ame vAta karI to nA pADI. vyAja paNa bajAramAM eka dukAna calAvavA emaNe vagara ema. ena. saMgharAjakA 4650 4750 phakta 6% ja laIza ema kahyuM. A paisA AvatAM DipojhITe meLavI ApI. AgaLa dANAnI dukAna- haSo vI. zAha 500 dukAnamAM barakata thaI. bAra mahine dukAna mArI pAchaLa ghara. dukAnanA badhA ja mANaso eka ja kIticadra zAha jAmI jatAM bApAne vyAja sAthe rUA. 5,000 pAchA rasoDe jame. bhAta bajAramAM oLakhItA holaselara azvina gAgajI cheDA 5000 ApavA gayA tyAre bApAe karela vAtothI gadagada pAsethI udhAra anAja emaNe meLavI ApyuM. dAmajI umarazI marcanTa 5000 thaI gayA hatA. e sadbhAvanA ja amArA hRdayamAM | bApAnA avasAna bAda sAdaDI vakhate e bhAI caMpakalAla eca. vorA 2501 karuNAnuM jharaNuM vahetuM rAkhe che. bApA kahe A dhrusake-dhrusake raDato hato. parAmAM e bhAInI be mahAsukhabhAI Ara. mahetA 5000 rUpiyAmAM khUba barakata che. e tame ja rAkho paNa dukAno dhamadhokAra cAlatI hatI. kula 12,40,028 bhaviSyamAM koIka mahenatu bhAIne madadanI jarUra AvA to kaMI keTalAya yuvAnonI jiMdagI - peTrana lavAjama pUraka rakama paDe tyAre madada karavAnuM bhUlatA nahIM. sudhAranAra, sAdagInA avatAra, na takatIno moha nAma 2kama govAlIyA TeMka bajAramAM nokarI karatA ghaNA ne phoTAno moha, roja bhalAInuM vAvetara karanAra mahenatu kacchI bhAIo Aje bApA jevAnI dayA- AvA momAyAbApA jevA mahAmAnavothI ja AgaLano saravALo 1,84,500 dRSTithI pagabhara thayA che. eka mahenatu kacchI samAja samRddha thayo che. divaMgata bApAnAM AtmAne 16-11-2010 sudhI bhAInI vAta karI huM A vAto pUrI karIza. aMtaranA ovArethI vaMdana. * * * manahara pI. bhedA 22,500 bajAramAM eka yuvAna nokarI karato hato. enA 12-tulIpsa, 71, nepiyanasI roDa, kula rU. 2,07,000 lagna nakkI thatAM e bApA pAse AzIrvAda levA muMbaI-400086.Phone : 65057767 jamanAdAsa mahetA anAja rAhata phaMDa Avela. bApA kahe lagna mATe keTalo kharca thaze ? M. No.: 98337 02220 nAma rakama | gAMdhIjI hatyA, vadha ke balidAna uSA jhaverI ceriTebala TrasTa 9,500. jAnyuArI 2011nA 'prabuddha jIvanamAM kendra sarakAranA gRhakhAtAne pahoMcADI paNa hatI. kula rUA. 9,500 gAMdhIjInI hatyA viSenA ApanA taMtrI lekhanA gAMdhIjInA avasAna pachI A muddA para bhAratanI prabuddha jIvana nidhi phaMDa saMdarbhamAM A lakhANa Apane mokaluM chuM. lokasabhAe carcA paNa karI hatI-jene 'rAMDyA rakama | 'gAMdhIjI AphrikAthI kAyamI vasavATa mATe pachInA DahApaNa' sAthe sarakhAvI zakAya. sahu koI AgaLano saravALo 13,07,976 hiMdustAna AvyA tyArathI mahArASTranA cittapAvana jANe che ke gAMdhIjI koIpaNa jAtanuM polIsa 16-11-2010 sudhI brAhmaNono gAMdhIjI pratyeno abhAva chato thato saMrakSaNa svIkAravA taiyAra nahotA. eka bahena taraphathI (laMDana). 50,000 hato. udAharaNArthe punAnI sarvarsa opha InDiyA | 'gAMdhIjInA khUnanI tamAma pravRtti sAthe hindu manahara parIkha (USA) 2,480 sosAyaTIe gAMdhIjIne sabhyapada ApavAno mahAsabhA ane rASTrIya svayaMsevaka saMgha saMkaLAyelAM praphulabhAI je. pipaliyA 3,000 InkAra karyo hato. e saMsthAnA eka sthApaka sva. hatAM. paMcagInImAM maLelI eka sabhAmAM nAthurAma dhanarAja Ara. kaTAriyA 2,000 zrI gopAlakRSNa gokhalenI bhalAmaNa hovA chatAM. goDase gAMdhIjIne mAravA mATe khullA charA sAthe kula rUA. 13,65,456 | 'lokamAnya tilakane gAMdhIjI pratye kevo bhAva emanA upara dhasyAnA ahevAla paNa che. A vAtane vadhu spaSTa karavA mATe ema kahI zakAya ke paryuSaNa vyAkhyAnamALA hato e jANavA maLatuM nathI. paNa eka hakIkata gAMdhIjInuM khUna hindutvanA jhanUne karyuM che. A ja AjanI ati lokapriya paryuSaNa vyAkhyAnato samagra bhArata jANe che ke tilakanA avasAna mALAnI sau prathama zarUAta I. sa. 1932mAM paM. zabdo nyUyorkamAM maLelI vizvahiMdu pariSadanI eka pachI emanA mAnamAM gAMdhIjI eka varSa sudhI sukhalAlajInI preraNA ane doravaNI heThaLa thaI. beThakamAM huM bolyo hato. amavANA-joDA paheryA vagara pharyA hatA. prathama paryuSaNa vyAkhyAnamALA sI. pI. Tenka para | kAnti mepANI AvelA hIrAbAgamAM yojavAmAM AvI hatI. paraMtu | 'gAMdhIjInA khUnanI AgotarI jANakArI niyamita rIte A vyAkhyAnamALA I. sa. 1936 rUIA kolejanA prophesara jene muMbaI sarakAranA 406-bI, golDa koIna, tAradeva roDa, thI AjasudhI yojavAmAM Ave che ane je ekadhArI gRhakhAtAne ApI hatI ane emaNe e mAhitI muMbaI-400034. M. No.: 9699769291. vikasatI cAlI rahI che. nAma Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana | 19 avasara SHELTER IN THE CITY jaina sAhityano rasAsvAda-parisaMvAda vRddhonuM Azraya sthAna ravivAra, 27 mArca 2011 badhAM zaktizALI kauravo kema hAryA ? adharma pakSe eo hatA jaina sAhityanA akhUTa khajAnAno rasAsvAda karavA eka divasIya e kAraNa to kharuM ja, paraMtu jJAnI vidUre bIjuM eka kAraNa paNa parisaMvAda Ayojana, ravivAra tA. 27 mArca 2011nA roja prastuta karyuM. vidUre kahyuM ke "kauravoe vRddhA: na sevA tathA / emaNe, InDiyana marcanTa cembara, carcageTa khAte jaina ekeDemI ejyukezana eTale kauravoe vRddhonuM sevana na karyuM, sAcavyA nahi, vaDIla senTara pramozana TrasTa-muMbaI dvArA yojAyela che. prAcIna jaina vRddhone samajyA nahi. bhISma, vidUra, dhRtarASTra jevAnI salAha na sAhityanA hajAro pustakomAM rahelA vividha dRSTikoNanI oLakha mAnI ane pAMDavoe 125 varSanI UMmaranA zrIkRSNanI vAtaApavAno A prayAsa che. salAha mAnI eTale pAMDavo jItyA ane kauravo hAryA. vANijya, menejamenTa, paryAvaraNa, svAcya, zRMgAra rasa, ApaNe tyAM kahevata che ne "gharaDAM gADAM vALe.' 'prabuddha jIvananA vIrarasa, vijJAna, patrakAratva, rAjakAraNa, kAvya-nATya, kannaDa tathA eka prabuddha vAcaka, vyavasAye hAIkorTanA siniyara eDavokeTa kizora tAmila jaina sAhitya vagere aneka viSayo upara DaoN. kumArapALa DI. zAhe potAnI aMgrejImAM uparanA zIrSakathI lakhelI laghu navala desAI, DaoN. jItendra zAha, zrI vallabha bhaNazALI, navalakathAkAra mane mokalI. saraLa aMgrejImAM rasaprada zailImAM lakhAyela A navalano dinakara joSI, pUjya naMdI ghoSasUri ma.sA., sAdhvI zilApIjI kendravartI vicAra vartamAna samayanA vRddhonI salAmatI, samasyA, (vIrAyatana), piMkIbena dalAla (muMbaI samAcAra), atula zAha vagere saMvedanA ane emanI snehanA sAnidhyanI jhaMkhanA e che. vidvAno vaktavya raju karaze. A uparAMta DaoN. kalAbena zAha, DaoN. Aje evA supAtro (?) paNa pAke che ke potAnA vRddha pitAne dhanavaMta zAha, zrI guNavaMta baravALIyA, DaoN. razmibena jhaverI, DAM. gharamAM pUrIne bahAra tALuM mArIne potAnI kArakirdInA pIMchA rakSA zAha, zrI tejendra zAha jevA vidvAno Discussion mAM bhAga zodhavA jAya che. leze. [ A laghu navalano nAyaka vRddha pitA AvI aneka vedanAono phakta 150 vyaktiono samAveza hovAthI vahelA te pahelAnA sAmano karI potAnI jAtane A paristhitimAMthI kaI rIte mukta dhoraNe praveza ApavAmAM Avaze. kare che, enI vyathA ane saMgharSa A kathAmAM che. saMparka : phona | SMS athavA E-mail-drbipindoshi. vRddhAzramano Azaro bhale samAjanuM kalaMka hoya, paraMtu have e @yahoo.com karI rajIsTrezana karavuM anivArya che. phona naM.: (022) satyane svIkAravuM paDaze ja ane have to paMca tAraka vRddhAzramanonuM 28910058728936203, Fax : (022) 28903665. Mobile : nirmANa paNa thavuM joIe. 098210-52413. dhyAna saMgItamaya mahAvIra kathA A vRddhAzramane ApaNe have navuM nAma 'uttara Azrama'-uttara avasthAnuM, jIvananA uttaro ApatuM Azrama-evuM ApIe to ? mahAvIra kathA svarUpa bhagavAna mahAvIranA 2600mA janmotsava prasaMge kolakAtAnA samagra jaina samAjamAM sarvaprathama prastuta, ane lekhaka kizora zAha A aMgrejI pustaka "prabuddha jIvana'nA pachI gata varSe vilepAralemAM paNa rajU thayela mahAvIra kathA have vAcakone bheTa ApavAnI bhAvanA rAkhe che. "pra.jI.'nA badhAM AgAmI mahAvIra jayaMtIthI kathA zuM khalArUpe prA.pratApakumAra vAMcako kadAca aMgrejI pUrepUruM jANatA na hoya, paNa emanA ToliyA ane sumitrA ToliyA dvArA yojAI che. saMtAno to aMgrejI jANatA haze ja. ane A navala kharI rIte to (1) tA. 16--2011 rAtre 8 vAge, jaina upayazraya, boraDI e saMtAnoe vAMcavA jevI che. dahANu. Icchita bhAvako A pustakanI prApti mATe yuvaka saMghano phona(2) tA. 21-4-2011 rAtre 8-30 vAge, zrImada rAjacaMdra jJAna patrathI saMparka karI zake che. ame e jijJAsu bhAvakone pustaka maMdira, rAjakoTa. | mokalIzuM. uparAMta Apa A laghu navalakathAnA lekhaka zrI kizora (3) tA. 24 ane 25 eprila-2011rAtre 6-30 vAge, zAhano 022-22047382, 022-22186 201 upara dazAzrImALI vADI, amarelI paNa saMparka karI zako cho. . | taMtrI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana mArca, 2011 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 26 | DaoN. kumArapALa desAI [mulyaniSTha sAhityanA sarjaka 'jayabhikhu 'e jIvanabhara kalamane Azare jIvavAno ane nokarI nahIM karavAno vikaTa nizcaya karyo ane potAnI sarasvatIsAdhanAno prAraMbha karyo. emanA sarjananA uSa:kALanI keTalIka vAto ApaNe agAu joI gayA. have joIe emaNe lakhelI pahelI navalakathAnA sarjananI kathA A chavIsamA prakaraNamAM] navI dizAno paDakAra pacIsa varSanA yuvAna 'jayabhikhkhuM e gharasaMsArano prAraMbha karyo. javAmAM paNa 'jayabhikhkhuM' jarAya khacakATa anubhavatA nahIM. emano amadAvAdanA elisabrija vistAramAM AvelI vADIlAla sArAbhAI premALa vyavahAra AsapAsanA paDozIonA haiyAne jItI leto hato. haoNspiTala pAse mAdalapuranA paTelanA mADhamAM bhADAnA makAnamAM "jayabhikhkhuM'nAM patnI jayAbahena pAse paTalANIo Ave, potAnA rahevA lAgyA. Aja sudhI gAmaDAMnI hariyALI prakRti ane jaMgalanI gharanI vAta kare, koI kuTuMbamAM cAlatA kalaha-kaMkAsanI vAta kare gIca jhADIo vacce rahenAra have zaheramAM AvyA, paNa A vistAra ane jayAbahena zAMtithI, emanI AgavI koThAsUjhathI ene sAMtvana evo hato ke gAmaDAMnI yAda ApI jAya. ahIM AjubAju badhe Ape ane mArga batAve. kaparA samayamAM dhIraja dhAraNa karavAnA paTelano vasavATa hato ane moTAbhAganA paTelo khetI karatA hatA mIThA bola kahe. AthI jayabhikhkhuM ane jayAbahena baMne A athavA to Dhora rAkhIne dUdha vecatA hatA. A vistAramAM jayabhikhkhae samAjanA vaDIlo banI gayAM. zAMtilAla paTelanA makAnanA pahelA mALe dhIre-dhIre gharavakharI ekaThI vaLI jayAbahenanuM Atithya evuM ke maLavA AvelI vyakti kyAreya karIne jIvanano prAraMbha karyo. emanA gherathI cA pIdhA vinA pAchI phare nahIM. koI sAmAnya mANasa AjubAju paTelonI vastI hovA chatAM 'jayabhikhkhane puSkaLa hoya, posTamena ke dUdhavALo hoya, to ene paNa eTalA ja bhAvathI Adara maLavA lAgyo. enuM eka AvakAra Ape ane gharamAM kaMI kAraNa e hatuM ke "jayabhikhkha'no AtmanivedanA vAnagI banAvI hoya to ene sughaDatAyukta pozAka, cAlavAnI 1. A saMghamAM jo tAnAra sabhya nIcenA nivedanane svIDa A saMghamAM joDAnAra sabhya nIcenA nivedanane svIkati ApavI bhAvathI Ape. jayAbahenanA saheja AgavI chaTA ane sAmAnyamAM paDatI: prakAranA vAtsalyathI sAmenI sAmAnya vyakita sAthe premALa (1) vicArasvAtaMtryamAM huM saMpurNa rIte mAnuM chuM ane teTalA ja vyaktinuM hRdaya bhAjapAI Thag. vyivahAra karavAnI rIte emanA kAraNasara koI paNa vyaktine 'saMgha bahAra'nI zikSA karavAmAM A samaye 'jayabhikhu'nA koI vyaktitvanI copAsa suvAsa Ave tenI huM viruddha chuM. niyamita Avaka nahotI. paNa bAjunA A chuM (2) jaina samAjanI Adhunika paristhiti jotAM ApaNAM dravyano pahelI Avaka zarU thaI muMbaInA bhaNelA paTelo A 'kAzInA upayoga mukhyatve karIne samAjanI Arthika ane keLavaNI 'rAvavAra' sAptAhikamAM paMDita'ne mAna sanmAnanI najare viSayaka unnatimAM ja thavo joie ema huM mAnuM chuM. | unnatimAM ja thavo joie ema huM mAnuM chuM. lekhathI ane enA taMtrIzrI la tvA lAkhyA. amana tA thatu ka (3) jainonA sarva phirakAonA ekyamAM huM mAnuM chuM ane te aikya uSAkAnta 5 DaDyAe ApaNI vacce eka evI vidvAna vadhe tevI pravRttione Teko Apavo. ene huM mAro dharma samaje 'jayabhikhu'no prathama lekha ane virala vyakti AvI che ke jenuM che. | 'ravivAranA divALI aMkamAM citra lakhANa chApAMo mAM Ave che. (4) samAjamAM rahelAM aneka hAnikAraka rivAjo ane mAnyatAo sahita prakAzita kayAM ane AthI koI jhaghaDo ke vivAda thatAM ane dharmanA nAme cAlato daMbha e sarvane dura karavA mArI sAtho sAtha 'jayabhikhkhuM' e paTelo "jayabhikhkhuM'ne maLavA pharaja samajuM chuM. ravivAranA niyamita lekhaka banI doDI jatA ane nyAya toLavAnuM (pa) sAdha vezamAM pharatA cAritrabhraSTa sAdha-sAdhvIne. sAdhu-sAdhvI gayA. pachI to ravivAranA prathama kahetA. sArA-mAThA prasaMge teo tarIke huM svIkArato nathI. pAnAnA lekhaka tarIke 'jayabhikhU'ne potAne tyAM (8) Atmazuddhi satyaniSThA ane sevAbhAvane huM mArA jIvanamaMtra 'jayabhikhu'nA lekho prakAzita AvavAnuM nimaMtraNa ApatA. tarIke svIkAruM chuM. thavA lAgyA ane emAM kyAreka sAmAnyamAM sAmAnya mAnavIne ghera koI sAmAjika paristhiti vize nA dara Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana 2 1 to kyAreka dezanI rAjakIya dazA vize 'jayabhikhkhuM'nA chaTAdAra bhinna bhinna rasonuM Alekhana paNa thavuM joIe. yuvAna "jayabhikhkhuM' zailImAM lakhAyelA lekho pragaTa thavA mAMDyA. Ane pariNAme emano khUba mathAmaNa kare che. Ave samaye zivapurInA gurukuLamAM bhajavelA eka vAcakavarga baMdhAyo ane eka divasa vaLI mitra uSAkAnta paMDyAe mogala samayamAM thayelA vikramAditya hemunuM emane smaraNa thAya che. emane kahyuM ke tame "ravivAra'ne mATe navalakathA lakho to? atyaMta chaTAthI emaNe hemunuM pAtra bhajavyuM hatuM. enA AMdolano | navalakathAnI vAta sAMbhaLatAM ja "jayabhikhkha'nA cittamAM aneka ane emanI smRtio cittamAM punaH jAgrata thAya che. e samaye vicAro jAgavA lAgyA. potAnI atyaMta priya evI navalakathA mogala saradAra ane sarvasattAdhIza evA baherAmakhAna sAthenA sarasvatIcaMdra' to mAnasapaTa para taravarI UThI. sarasvatIcaMdra hemunA saMvAdo e bhUlyA nahotA. mota sAme hatuM tema chatAM hemue navalakathA e "jayabhikhkhuM'ne mATe manoraMjananI navalakathA nahotI; je dilerI ane jiMdAdilI batAvI e emaNe nATakamAM AgavI chaTAthI paraMtu jIvanamAM dhAraNa karelA Adarzane jALavavA mATe mArga rajU karI. manamAM vicAra jAgyo ke e ghaTanAne ja navalakathAnuM svarUpa batAvanArI prakAzita dIvAdAMDI hatI. enAM pAtro emanA cittamAM ApuM to? baherAmakhAnanI berahama nirdayatA, akabaranI duzmanone sadeva ramyA karatAM. sarasvatIcaMdranI vidvatA, caMdrakAntano mitraprema, jera karavAnI vIratA ane enI sAthe mogala itihAsanA bIjA kumudanA jIvananI karuNatA-A badhAM sAthe emaNe eka prakAranuM raMgo pUrI dauM to? ane pachI 27 varSanA sarjake itihAsano tAdAtya anubhavyuM hatuM. kavi nhAnAlAla, khabaradAra ane kalApInAM abhyAsa zarU karyo. vaLI bIjI bAju baherAmakhAna, akabara ane kAvyo emanA kaMThamAM guMjatAM hatAM ane enI keTalIye suMdara paMktio mubAraka jevAM pAtronI urdUmizrita hiMdI jabAna emane gamI gaI. emanI Adata pramANe emanI noTamAM noMdhI lIdhI hatI. potAnA dosta khAna zAhajharIna sAthenI maitrIne pariNAme jayabhikhkha"e vidyArthIkALamAM sAdhuonAM preraNAdAyI caritro "jayabhikhkha'ne urdU bhASAno raMga lAgyo hato. A samaye emaNe lakhyAM hatAM, samAjamAM nArInI duHkhada sthiti batAvatA prasaMgo itihAsanA aneka pustakono abhyAsa karyo. "AIne akabarI' lakhyA hatA; paraMtu navalakathA lakhavI e koI jevI-tevI vAta lakhyuM to e paNa tAravyuM ke zahenazAha akabarane potAnA hAthI nahotI. emaNe jaina graMthono abhyAsa karyo hato, enAM zAstronuM para bhAre prema hato. enuM kAraNa e ke mogaloe kyAreya hAthI UMDuM avagAhana karyuM hatuM, paraMtu haju jainakathAonuM eTaluM AkarSaNa joyA nahotA. e hiMdamAM AvIne hAthInA rasiyA banI gayA. e emanA cittamAM jAgyuM nahotuM. yuvAna jayabhikhkhanI sarjakatA sAme samayanI emanI noMdhamAM "jayabhikhkhuM" lakhe cheH "akabarazAhane to virATa paDakAra khaDo thayo. Aja enuM gheluM lAgyuM hatuM. saheja samaya sudhI je viSaya para lekhana karyuM dhArmika sAmAjika kAyadAonuM samarthana maLyuM ke gajazALAmAM ane hatuM, tene badale taddana bhinna dhArmika tathA jAhera sakhAvatonuM niyamana karavA saMbaMdhamAM I. gajamedAnamAM.' A rIte emaNe dizAmAM gati karavAnI hatI. paNa sa. 1948mAM jaina-jainetara samAjanA AgevAnonI jabAnIo. mogala samayanA itihAsanuM vAcana jayabhikhkhanuM khamIra aDaga rahyuM.. ra niyukta TenDala kara samitie lIdhI hatI. je karyuM, enI keTalIya noMdho karI ane balakathAnA maMdiramAM ekaThA thatAM devadravyano prazna A samiti samakSa upasthita thaI ThA thatAM devadravyano prazna A samiti samakSa upasthita pachI 'ravivAra' sAmayikamAM lokapriya svarUpa para kalama thayo hato. devadravyano upayoga maMdiranA nirmANa ane nibhAva " calAvavA mAMDI. paDakAra moTo sivAya anya hetu mATe kadApi thaI ja na zake evI jainonI zarU karI. hato, tethI 'jayabhikhkhuM' e vizeSa paraMparAgata mAnyatA che. A dravyanA sAmAjika upayogano saMghano atyAra sudhI sArA AnaMda anubhavyo. prAraMbhathI ja Agraha karavo rahyo che. tyAre sarakAra niyukta TenDalakara raya varNanAtmaka zailImAM caritro have vicAre che ke kyA viSaya dha samiti samakSa zrI paramAnaMdabhAIe saMghanA maMtavyane spaSTa svarUpe lakhanAra 'jayabhikhu' nI kalama eka para navalakathAnI racanA karavI? vyakta karyuM hatuM. judA ja viSaya, zailI ane paTa para vaLI kathAnaka paNa evuM hovuM ' paNa ala hIla sAmAjika kAyadAo jevA ke pablika ceriTebala TrasTa ekTa, cAlavA lAge che. Aja sudhI joIe ke je vAcakane mATe rasaprada maniSedha dhAro, dvipatnI pratibaMdhaka dhAro, harijana maMdira praveza bhArekhama zailImAM, judA judA bane ane enA vArtApravAhamAM dhAro, samAja bahiSkAra pratibaMdhaka dhAro, lagnaviccheda dhAro-AvA alakArI tA alaMkAro prayo jIne ane barAbara jakaDI rAkhe. "ravivAra' aneka hAtha dharAyela sAmAjika kharaDAonuM saMghe samarthana karyuM hatuM, bhAratanA sAptAhikamAM e hapta-haste sAmAjika-dhArmika kAyadAnA samarthanathI sthitista samadAyano prakAranuM sarjana karatA hatA, ane pragaTa thavAnuM hovAthI emAM sakhata roSa saMghe vahorI lIdho hato. badale navalakathAnA sarjana samaye romAMcakakArI ghaTanAo ane eka judo ja kasaba jovA maLe che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana Aje jo lekhakanA nAma vinA vAMcIe, to A baMne taddana bhinna lekhakonI kRti lAge ! navalakathAmAM jhaDapI ghaTanApravAha che. chaTAdAra saMvAdo che ane mAnavIya bhAryAnI bhinna bhinna ramaNIya lIlAonuM Alekhana karyuM che. e kalamamAMthI kyAMka vIrarasa vahevA lAgyo. sAhasa ane bahAdurInA varNano AlekhAvA lAgyAM. e sAthe zRMgArarasanI vAto paNa vaNAI jatI hatI ane dara hapte pragaTa thayelI A navalakathAe A lekhaka vize kautuka jagADyuM. e samaye ghaNAe Azcarya pragaTa kareluM ke A koI sAdhu AvI vIra zRMgAranI navalakathA lakhe che te vicitra kahevAya ane jIvanabhara 'jayabhikhkhu'lekhaka lakhe cheH e 'koI bhikhkhu' che evI dhAraNA keTalIka vyaktioe karelI. A navalakathAnI gujarAtI bhASAmAM je chaTA dRSTigocara thAya che, temAM gujarAtathI ghaNe dUra gvAliyara pAsenA gurukuLamAM rahIne karelI mAtRbhASAnI ArAdhanAno unmeSa jovA maLe che. A 'bhAgyavidhAtA' navalakathAmAM hemunI mahattAno to eka lasarako mAtra jovA maLe che; kiMtu enI vIratA A navalakathAmAM satata paDaghAtI rahe che. eka rIte kahIe to A navalakathA para hemunI chAyA che ane kathA baherAmakhAna ane akabaranI itihAsakathA che. satata eka prazna A navalakathAmAM Ave che ke sAco bhAgyavidhAtA koNa ? potAnuM dhAryuM karI zako, nirdaya baherAmakhAna, potAno prabhAva sthApavA prayatna karato zahenazAha akabara ke pachI vIranI mAphaka motane vahAluM karanAra vikramAditya hemu? hemuno talavArathI ziraccheda karatA pUrve baherAmakhAna ane hemu vacce saMvAda thAya che ane tyAre kaMI banelA mune baherAmakhAna kahe cheH 'tane khabara che ke tuM atyAre mogala saltanatanA bhAgyavidhAtAne tiraskArI rahyo che ? jeno eka zabda atyAre navI sRSTi sarajAvI zake che evA bhAgyavidhAtAne apamAnI rahyo che!' mArca, 2011 azaktonuM rakSaNa karI zakatI nathI e koka divasa yoddhAne ja bharakhI jAya che.' AvAM paDakArarUpa vacano ane ahaMkArI zabdone sAMbhaLIne hemumAM apUrva tAjagI AvI gaI. 'bhAgyavidhAtA...' hemu dhIrethI hasyo. enA hAsyamAM tiraskAranI chAMTa hatI. enI ghaNIkharI zakti kSINa thaI gaI hatI, chatAM Aveza na dabAtAM e mahAmahenate truTaka avAje bolyo, 'bhAgyavidhAtA! koNa tuM baherAma? hA, hA, hA, saltanatanA o bhAgyavidhAtA! kAM bhramaNAmAM bhamI rahyo che ? samaya tane samajAvaze ke sAco bhAgyavidhAtA koA che? 'hemu ! cUpa kara, eka paNa zabda have na kADha! mArI talavAra have saburI nathI pakaDI zakatI.' baherAme cIsa pADI. 'phikara nahi, je talavAra ('bhAgyavidhAtA', pRSTha 30-31/ lekhaka e pachI baherAmakhAnanI nirdayatAnI sAthosAtha zahenazAna akabara sAme karelA kAvatarAnI vAta kare che ane e ja mubAraka baherAmakhAnane potAnA pitAnA motano badalo levA mATe haNI nAkhe che, tyAre baherAmanI jiMdagInI aMtima paLo AlekhatAM baherAmanI AMkha sAme avanavAM dRzyo UbharAvA lAgyAM. hemu, hAthIno mahAvata, katla karelA asaMkhya sainiko ne saradAronAM preta tenI AgaLa nAcavA lAgyAM. enI sAme hemu AvI Ubho, baherAma dhIrethI babaDo, 'hemu! tuM sAco ! bhAgyavidhAtAno bheda teM sAco jANyo. na huM ke na tuM, akabara paNa nahi, koI paDadA pAchaLa Ubho lAge che, ahA, yA paravaradigAra!' motane TANe mAnavI kevo dayAmaNo banI jAya che ! AkhI jiMdagI gumAnImAM pharanAra chellI ghaDIe AzvAsana levA kevAM phAMphAM mAre che! ('bhAgyavidhAtA', pRSTha 151) navalakathAmAM vIrarasanI sAthesAtha lekhake praNayanuM Alekhana paNa karyuM che. baherAmakhAna ane enI begamanAM praNayadRzyo tathA mahAvata bejuM ane sonAnA praNayanI kathA maLe che. baherAmakhAna enI begamane prema ApavA prayatna kare che; paraMtu rAjakIya zataraMjano A khelADI ene mATe pUrato samaya Apato nathI evI enI begamanI phariyAda che. jyAre zahenazAha akabaranA hAthI biMdune saMbhALanAra bejune baherAmakhAna motanI sajA kare che. eno guno eTalo hoya che ke eka vAra zahenazAha akabaranA hArthIe baherAmakhAnanA hAthIno paga bhAMgI nAMkhyo hato. AthI baherAmakhAnanA sainiko baijune pakaDavA AvyA. bejunI patnI sonA kahe che ke jyAM beju jaze tyAM sonA jaze ane sonA bejane 'maNibhAI smRti phaMDa samiti'nI racanA tA. 31-7- 1952nA roja zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA mRtyudaMDa mATe laI jAya te pahelAM sabhAgRhamAM sara maNilAla bAlAbhAI nANAvaTInA pramukhasthAne maLelI zokasabhAmAM 'mizabhAI smRti phaMDa samiti"nI nimaNUMka ja mRtyu pAme che. lekhake A prasaMga karavAmAM AvI ane zrI tArAcaMda lakSmIcaMda koThArI ane zrI khUba hRdayasparzI rIte Alekhyo che. baherAmakhAnanA sainikI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhane maMtrIo tarIke javAbadArI soMpavAmAM AvI. A smRti phaMDamAM rU|. 25,000no dhanarAma A saMcaya karavAno nirNaya karavAmAM Avyo. taddanusAra A rakama jUna, 1954 sudhImAM ekatra thatAM zrI saMyukta jaina vidyArthIgRhane arpaNa karavAmAM AvI che. baijune levA Ave che ane e paristhitinuM varNana karatAM lekhaka karyuM che. beju| bejuM!' sipAIonI cIso saMbhaLAI. emane mana Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana | 2 3 mAnavInuM mota e rojano sAdhAraNa kAryakrama hato. sipAigirie vanavagaDAthI adakA nahIM, to zuM? saMhAra e ja jenuM sAmarthya hoya, emanAmAMthI mAnavamana kheMcI lIdhuM hatuM. peTano traNa veMtano khADo nAza e ja jeno jayanAda hoya, jagatanI nagnatA upara jenAM pUravA mAnavI kevA kevA adharmone paNa pharaja mAnI Acare jAya siMhAsano zobhatAM hoya, e sattA nirjana araNyanI upamA na che? paisA khAtara mAyAvI ramakaDuM banI jAya. pote paNa jeone pAme? hajAronI AMsu-saritAo para jyAM baMsI bajatI hoya, mAlika mAne che e temanA jevo che, e bhAna bhUlI jAya, tyAre hajAronA hADamAMsa becAranA kIrtilobha mATe khaDakAtAM hoya, jenA kharekhara peTanA pApIpaNAnI to hada AvI ne? utsavomAM pANI phUTe ema khoparIo phUTatI hoya, kuvArA chUTe ema sipAIo e oraDAmAM ghUsI AvI daMpatInA A gADha lohInI zero chUTatI hoya, e sattAnI keTalI kiMmata ?' AliMganane nirlajjatAnI dRSTie nirakhuM ne bejune kheMcyo. bejue (bhAgyavidhAtA', pRSTha 79-80) sonAne bAtha choDavA kahyuM, paNa na ja chUTI. jANe maDAgAMTha! sarjaka jayabhikhkhuM emanA marmasparzI sacoTa gadyane mATe prasiddha sipAIoe eka AMcake sonAne kheMcI lIdhI, paNa e sthira thayA. prathama navalakathAno uparano pariccheda enI sAkSI pUre che. UbhI na rahI zakI! jamIna para tUTI paDI. beju jamIna para ene Ama mogala itihAsanA eka kALane AlekhatI A navalakathAnA paMpALavA nIco namyo. paNa Azcarya! sonAno deha cetana vagarano lekhana samaye sarjaka "jayabhikhkhIe eka bAbatanuM khAsa dhyAna rAkhyuM hato. enuM prANapaMkhI to pati pahelAM prayANa karI gayuM hatuM. che ke kyAMya enI aitihAsikatA naMdavAya nahIM. AthI ja emaNe cAlo! teyAra chuM." guphAmAMthI koI kesarI Ubho thAya ema e pustakanI prastAvanA 'lekhakanI vAtamAM noMdhyuM che ke, "kalpanAnA Ubho thayo ne AgaLa cAlyo. enI be AMkhomAM atyAre AkhI vyomamAM viharatA itihAsanI zRMkhalA toDI nathI." sRSTino saravALo thaI jato hato. AnI pAchaLa sarjaka "jayabhikhkhuM'no itihAsa ane sAhitya vizeno bhAdaravAnuM AMdhI, ulkApAta ane vAvaMToLathI bhareluM dRSTikoNa paNa pragaTa thAya che. teo mAnatA ke itihAsa dvArA prajAmAnasamAM meghAcchAdita AkAza gaMbhIra paNa kevuM bhayaMkara bhAse che? so so vyaktinI je chabI upasAvAI che tene khaMDita karavAno sarjakane adhikAra varSonI yAtanAo bhogavIne jANe sadehe gaLI javA beTho hoya, nathI. pariNAme emaNe samartha navalakathAkAra kanaiyAlAla munazIe emanI evA yogInI AMkho kevI dekhAya? jagatanA sitamano, nItinAM navalatrayImAM karelA udayanamaMtrI ane kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryanA nATakono, Apakhuda rAjyono, mAnavI mAnavI taraphanA Alekhana pratye aNagamo pragaTa karyo hato. geravartanano, adharma ne atyAcArano saMpUrNa nakazo enI be potAnuM A prathama pustaka ane e pustaka emaNe varasoDA sTeTanA AMkhomAM aMkAI gayo hato. mAjI revanyU kArabhArI evA emanA pitAzrI vIracaMda hImacaMda (bhAgyavidhAtA', pRSTha 85-86) desAIne arpaNa karatAM lakhyuM: lekhakanI prasaMgajamAvaTanI zakti ahIM jovA maLe che. lekhake pUjya pitAzrI! baherAmakhAnanA pAtramAM sakhatAI ane krUratA darzAvI che, paNa jyAM AkhuMya jIvanasara ApanuM hoya, tyAM ekAda nAnakaDuM puSpa enI sAthosAtha enI mogala rAjya taraphanI vaphAdArInuM paNa ApanI samakSa dharuM to zI pUjA thAya? Alekhana karyuM che. enI UMcI cAritrazIlatAno ullekha karavAnuM chatAM vagara rajAe e puSpanuM samarpaNa karavAnI bALakanI paNa teo bhUlyA nathI. A rIte koI pAtrane pUrNa rUpe kuTila ja dhRSTatAne mApha karazo! batAvavAne badale enI sArI bAjuo paNa lekhaka Alekhe che. Apano "jayabhikhu" | 'bhAgyavidhAtA'nI vAtanI sAthosAtha sattAnI vyarthatAno sarjaka "jayabhikhkhae I. sa. 1935mAM potAnI prathama navalakathA vicAra paNa lekhaka Ape che ane darzAve che ke enA para yudhiSThira 'bhAgyavidhAtA"nuM sarjana karyuM. A sarjana samaye emane ghaNI utAvaLe jevA paNa zobhI zakyA nathI ane sattAne sarvasva mAnanArAone lakhavuM paDyuM hatuM evo ullekha paNa emanI prastAvanAmAM maLe che. bhaviSyamAM mana AMsu to zuM, kALajAnuM lohI paNa koDInI kiMmatanuM nathI. mogala yuga vize "vikramAditya hemu', 'bhAgyanirmANa ane " dilhIzvara' AvI sattAne lekhaka nirjana araNyanI upamA Ape che ane chaTAdAra jevI traNa traNa navalakathAo sarjanAra 'jayabhikhu'nuM sAhityakSetre padArpaNa zailImAM potAno A vicAra pragaTa karatAM lakhe cheH "bhAgyavidhAtAthI thayuM. (kramaza:) 'nirjana vanavagaDo ! hA, hA, sattA jyAre saharAnuM raNa banI dhakhadhakhI rahyuM hoya, premano eka paNa aMkura jyAM sajIvana na hoya; 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, InsAniyatanuM eka paNa vRkSa jyAM jIvatuM na hoya, lAgaNIno eka amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. paNa choDa jyAM laherAto na hoya, e sattAnA amApa sImADAo mobAIla : 09824019925 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana mArca, 2011 zrI snAtra pUjAnAM rahasyo ppa. pU. AcArya zrI "vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. sAthe laIne Ave che ke IzArAthI kAma thaI jAya che. bIjAnuM puNya adyApi anaMtA jIvo mokSamAM gayA che. je jIvo mokSamAM gayA che eTaluM ochuM che ke tenuM kazuM kAma thatuM nathI. vastupALa rastAmAM temaNe AtmAnI sAcI ciMtA karI che, teo kalyANa pAmyA che. sAmAnya jatA hoya che ne pagamAM Thesa vAge che to jamInamAMthI dhananA caru mAnavI paNa sanmArge cAlI AtmakalyANa karI zake che. sadgaNonA mArge nIkaLe che. AnuM nAma puNya. pApano paMtha choDo, puNyanA mArge cAlavuM saheluM nathI, khoTA mArge cAlavuM saheluM che. cAlo. khoTuM karanAre, khoTuM bolanAre ghaNuM yAda rAkhavuM paDe. sAcuM viveka jevo koI dharma nathI. vivekanA saMskAra daDha karo. viveka bolanAre bahu yAda rAkhavuM na paDe. mokSamAM javA mATe zuM karavuM paDe? cheka mokSa sudhI kAma Avaze. bhagavAne sAdI bhASAmAM javAba Apelo, "satya nAmanI nadInA A duniyAnuM sauthI moTuM Azcarya thayuM? manuSyane jIbha sulabha kinAre cAle te mokSamAM jAya." bhayaMkara saMjogomAM paNa sAcuM che, vANI sulabha che, zarIra sazakta che ane chatAM te bhagavAnanuM bolavAnuM TALavuM joIe nahIM. smaraNa karato nathI. pApa kare che ane narakamAM cAlyo jAya che! A sau svArthamAM rAce che. tamArI pAse kaMIka che to duniyAnA loko duniyAnuM A sauthI moTuM Azcarya che. (kramaza:) tamArA banI jAya che. "kaMIka' che to saMbaMdha che. garIba mAnA nAnakaDA gharamAM pAMca chokarAM samAya che paraMtu lAkhopati evA pAMca prabuddha jIvana chokarAnA moTA gharamAM eka mAno samAveza thato nathI! (phorma naM. 4, rUla naM. 8) du:khI evA kumArapALane eka vRddhA potAnA gharamAM Azraya Ape rajisTrezana opha nyUjhapepara rUlsa 1956 anvaye 'prabuddha jIvananI mAlikI che. kumArapALa bhAgeDu che. potAnI badhI vAta kahe che. vRddhA ane te aMgenI mAhitI. kumArapALane ghaMTInA paDa para besADe che! sainiko AvIne kumArapALa 1.prakAzana sthAna : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, vize pUche che. vRddhA kahe che: "e kUvAnA thALA para beThA che !' sainiko 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, cAlyA jAya che. kumArapALa pUche che ke "Ama kema kahyuM?' vRddhA kahe: muMbaI-400004. mAre sAcuM bolavAnI pratijJA che. zALAnA be paDa vacceno khADo kAmacalAu saranAmu : 33, mahammadI mInAra, te kUvo. ane tamAruM rakSaNa karavuM te mAro dharma che!' 14mIkhetavADI,muMbaI-400004. 2. prasiddhino krama : mAsika dara mahinAnI 16mI tArIkhe paramArthanA paMthe padArpaNa karo. 3. mudrakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha hemacaMdrAcArya mahArAje vipula sAhitya lakhyuM. eka lIMbu uchALo 4. prakAzakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha ne hAthamAM Ave teTalI vAramAM 6 navA zloka banAve! pratyeka rASTrIyatA : bhAratIya gujarAtI bhASAnA zire temanuM RNa che kemake sarva prathama gujarAtI saranAmuM: : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, bhASAnuM baMdhAraNa temaNe nirmANa karyuM hatuM ! 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, jIvanamAM sArA kAma kare tene jatI vakhate prasannatA hoya! sArA muMbaI-400004. kArya karyA nahi hoya teNe yamarAjane vinaMtI karavI paDe ke mAruM AyuSya 5. taMtrI : zrI dhanavaMta tilakarAya zAha thoDuM vadhArI Apo to sArA kAma karI lauM! paNa evuM kyAMthI thAya? rASTrIyatA : bhAratIya saranAmuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, tame attaranI dukAna pAsethI pasAra thAo cho tyAre kahevuM nathI 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, paDatuM ke mane sugaMdha Apa. bagIcA pAsethI nIkaLo cho tyAre kahevuM muMbaI-400004. na paDe ke mane sugaMdha Apa. jinamaMdiramAM jAo ane prabhunI sanmukha 6i. mAlikanuM nAma : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha hAtha joDIne UbhA raho tyAre kahevuM na paDe ke mAruM kalyANa kara. ane saranAmu : 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, paramAtmAnI pAse je jAya che tenuM kalyANa thAya che. bhagavAna | muMbaI-400004. khUba dayALu che. te saune potAnA jevA banAve che. huM dhanavaMta tilakarAya zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara jaNAvelI vigato mArI vadhumAM vadhu jANa ane mAnyatA mujaba sAcI che. cAturmAsano samaya saguNo keLavavA mATeno che. puNya haze to jaMgalamAM maMgala thaze. eka mANasa eTaluM puNya tA. 16-3-2011 dhanavaMta tilakarAya zAha, taMtrI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca, 2011 prabuddha jIvana | 25 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vArSika vRttAMta-2009/2010 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha tenI 81 varSanI yAtrA pUrNa kare che. vItelA ane puSpAbahena parIkha prazasya sevA ApI rahyAM che. varSanI vividha pravRttionuM digdarzana karAvatA ane AnaMda anubhavIe chIe. zrI kizora TiMbaDiyA keLavaNI phaMDa: varSa daramiyAna hAtha dharAyelI moTA bhAganI pravRttiono savigata ahevAla sva. kizora TiMbaDiyAnI smRtimAM temanA parivAra taraphathI ziSyavRtti saMkSepamAM ApIe chIe. mATe saMghane korapasa dAna maLyuM che te phaMDanA vyAjamAMthI kaoNleja ke yunivarsiTImAM prabuddha jIvana : abhyAsa karatA vidyArthI bhAI-bahenone ziSyavRtti koI paNa nAta-jAtanA gAMdhIjInI bhAvanAne anusarIne kazI paNa jAherakhabara lIdhA vinA chellA bhedabhAva vagara ApavAmAM Ave che. A pravRttionA saMyojako tarIke sarvazrI 80 varSathI saMghanuM mAsika mukhapatra 'prabuddha jIvana" niyamita pragaTa thatuM rahyuMramAbahena mahetA, uSAbahena zAha ane vasubahena bhaNazAlI mAnada sevA che. supratiSThita vidvAna lekhakono 'prabuddha jIvana'ne sAro sahayoga sAMpaDyo, ApI rahyA che te mATe emanA AbhArI chIe. je mATe ame temanA AbhArI chIe. "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke DaoN. zrI sarasvatIbahena DAhyAbhAI jhaverI cazmAbeMka : dhanavaMtabhAI TI. zAha chellA pAMca varSathI mAnad sevA ApI rahyA che ane saMghanA upakrame sAdhAraNa sthitivALA dardIone rAhata dare cazmA ApavAmAM tenuM vyavasthita rIte saMcAlana kare che te mATe ame temanA RNI chIe. Ave che. parivAra taraphathI korpasa phaMDa maLyuM tenA vyAjamAMthI A pravRtti prabuddha jIvananuM kalevara ekadama badalI nAMkhyuM che ane tenuM mukhapRSTha calAvavAmAM Ave che. tenA saMcAlaka tarIke zrI nirubahena zAha mAnada sevA raMgaberaMgI banAvI devAmAM AvyuM che. "prabuddha jIvananA mudraNakArya mATe ApI rahyA che mATe ame temanA AbhArI chIe. mudrAMkana'nA zrI javAharabhAInA ame AbhArI chIe. be varSathI 'prabuddha bhakti saMgItanA vargo: jIvana' mudraNa mATe saujanyadAtAnI prathA zarU karI che jene khUba ja sAro saMghanA upakrame bhakti saMgItanA vargo saMghanA kAryAlayamAM calAvavAmAM pratisAda maLyo che jenAthI saMgha Arthika rIte haLavAza anubhave che. AvatAM hatAM paNa saMghanuM makAna navuM thavAnuM hovAthI bhakti saMgItanA premaLa jyoti : saMyojaka zrI puSpAbahena parIkhanA nivAsasthAne chellA ATha varasathI te saMgha saMcAlita ane zrImatI vidyAbena mahAsukhabhAI khaMbhAtavALA prerita calAvavAmAM Ave che. te mATe ame temanA khUba AbhArI chIe. zrI 'premaLa jyoti' vibhAga dvArA dardIone davA, kapaDAM, skUla phI, yuniphorma aMbAjIrAva ekakhe temaja zrI ramezabhAI bhojaka adhyApaka tarIke bahenone vagerenI sahAya ApavAnI pravRtti varSa daramiyAna sArI rIte cAlI rahI che, sArI tAlIma Ape che te mATe temanA AbhArI chIe. saMyojakotarIke zrI nirubahena zAha ane zrI puSpAbahena parIkha prazasya sevA paryuSaNa vyAkhyAnamALA : Ape che te mATe ame temanA AbhArI chIe. saMghanA upakrame zanivAra tA. 4-9-2010 thI ravivAra tA. sva. dIpacaMda tribhovanadAsa pustaka 11-9-2010 sudhI ema ATha | mA sarasvatI citroH vAcako, kalAkArone vinaMtI divasa prakAzana TrasTa : tAcitrA: vAyakA, kalAkArALa banatA divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI saMgha taraphathI jaina dharmanA pustakonA mA sarasvatI vidyAnI devI che ane sarva dharma mAnya devI che. A devI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika prakAzana mATe sva. dIpacaMda mAtAnI ArAdhanA je je kare che e jIvane avazya sAttvika phaLanI prApti sahayogathI pATakara haoNla, nyU marIna tribhovanadAsa zAhanA pustaka prakAzana thAya che. lAInsa, muMbaI khAte yojavAmAM AvI phaMDamAM rakama ApavAmAM AvI che, "prabuddha jIvana' sarva dharmone sanmAne che. jaina dharmano viziSTa hatI. A ATha divasanI vyAkhyAna jemAM vakhato vakhata umero thato rahyo anekAMtavAda ane sAduvAda enA vicAra pravAhomAM kendra sthAne che, A sabhAonuM pramukhasthAna DaoN. dhanavaMta TI. che. te bheTa rakamanA vyAjamAMthI vicAra-siddhAMta 'prabuddha -jIvana'no AtmA che. zAhe zobhAvyuM hatuM. gata varSanI mAphaka pustakonuM prakAzana thAya che. chellA cha mAsathI 'pra.jI.'nA mukhapRSTha upara mA sarasvatInI vividha A varSe paNa klojha sarakITa TI.vI.nI zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA maTAmAM nayanaramya daoLI prakAzita thAya che. vAcakoe cha mahatA mudrAmAM nayanaramya chabI prakAzita thAya che. vAcakoe e mATe potAno vyavasthA rAkhavAmAM AvI hatI. anAja rAhata phaMDa: AnaMda vyakta karyo che, ame e sarvenA RNI chIe. vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane sva. je eca. mahetAnA parivAra paraMtu amAro khajAno kyAreka to khUTaze ja. eTale ame amArA viSayonI vigato "prabuddha jIvana'nA taraphathI saMghane korapasa phaMDa maLyuM che ! 1 prabuddha vAcako ane kalAkArone vinaMti karIe chIe ke ApanI pAse mA ogasTa-sapTembara 2010nA aMkamAM jemAM vakhato vakhata umero thato rahyo sarasvatInI prAcIna, arvAcIna, ke moDarna ArTamAM koI paNa mudratA peInTIMga * pragaTa karI hatI. che. te korapasa phaMDanA vyAjamAMthI koI A vyAkhyAnamALA daramiyAna paNa nAta-jAtanA bheda rekhA rAkhyA ' ke chabi hoya to amane e vyavasthita peka karI turata ja mokale. dararoja vyAkhyAnanA prAraMbha pahelA 45 vagara jarUriyAtavALA parivArane : e citro 'pra.jI.'mAM prasiddha thatA ame e mahAnubhAvonuM saujanya miniTano bhakti saMgItano kAryakrama anAja ApavAnuM kArya cAlI rahyuM che. ( RNa svIkArIzuM temaja yathAzakti puraskRta paNa karIzuM. yojAyo hato. paryuSaNa parva daramiyAna A pravRttinA saMyojako tarIke sarvazrI dhanyavAda. saMgha Arthika sahAya karavAnA uddezathI uSAbahena zAha, ramAbahena mahetA -taMtrI saMsthAnI varaNI kare che. A varSe te mATe Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabuddha jIvana mArca, 2011 karyA ed 520 mAnavIra kathA svarAja Azrama, veDachI, ji. tApInI pasaMdagI karI che. dAtAo taraphathI mahAvIra ciMtana potAnI prabhAvaka vANImAM prastuta karyuM tyAre zrotAjanone apIlano sAro pratisAda maLyo hato ane rU. 28,27,343/- dAnanI ema lAgyuM ke ApaNe mahAvIra bhagavAna bAbata ghaNuM ochuM jANatAM hatAM. rakama ekatra thaI hatI. saMghanA ItihAsamAM pahelIvAra moTI rakama dAnamAM A be divasanA kAryakramanI DI.vI.DI. saMghe taiyAra karI hatI jeno aneka AvI. saMgha taraphathI dAna arpaNa karavA ahIMthI 30 sabhyo, dAtAo tA. jijJAsuoe potAnA ghera beThA lAbha lIdho. 15-1-2011nA roja veDachI jaI svarAja Azramane AMgaNe ceka arpaNa rasadhArA oNphisa : saMghanI oNphisa rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTInA e vIMgamAM che. jene paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA sahayogathI toDI navuM makAna banAvavA mATe sosAyaTI taraphathI prayAsa karavAmAM Ave yojavAmAM Ave che. temanA TrasTano saMgha AbhAra mAne che. prati varSe vyAjanI che. ghaNI miTIMgo thaI che. chelle ema TharAvavAmAM AvyuM ke ApaNA kharce Avaka karatAM kharcanI rakamamAM ghaTa paDatA, A varSe paNa sevaMtIlAla kAMtilAla makAna banAvavuM. te mATenA prayatno cAlu che. ApaNe kula ekAda karoDa TrasTa taraphathI rUA. 60,000/-nuM anudAna prApta thayuM hatuM. jevI rakamanuM rokANa karavuM paDaze. 'prabuddha jIvana" nidhi phaMDa : khetavADI oNphisa : 'prabuddha jIvana" nidhi saMgha chellA 9 varSathI phaMDanI zarUAta pAMca varSa mahAvIra kathA zrI maniSabhAI dozInI pahelA thaI hatI. temAM jagyA 14mI khetavADImAM dAtAo, peTrana temaja DI. vI. DI AvelI che te saMgha vApare AjIvana sabhya taraphathI che. zrI maniSabhAI khUba ja sAro pratisAda sA padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI vANImAM vahetI, be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM| " dozIe svecchAe jagyA maLyo che. A varSa sudhI rUA. prasarelI tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsaonI vAparavA ApI che. jenuM 12.89 976/- jevI IcchAthI taiyAra thaIne prakAzita thaI gaI che. A ciMtanAtmaka dRzya-zrAvya DI.vI.DI. potAnA parivAra mATI bhADuM paNa teo pote ja mAtabara rakama jamA thaI vasAvavI, mitro ane anya parivArajanone e bheTa ApavI e jaina zAsananI mahAna sevA che, ane cukave che. saMgha emano che jenA vyAjamAMthI mahAvIra vANInA ciMtana pracAranuM puNya karma che. zrI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo, peTranazrIo | khUba AbhAra mAne che. jina chAtrAlaya, pustakAlayo ane saMghone 20% DiskAunTathI maLaze. beMka opha InDiyAnI bhAratanI 'prabuddha jIvana'nA jena chAtrAlaya, pustakAlayo ane saMghone 20% DiskAunTa varSa daramiyAna koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jena yuvaka saMgha - prArthanA samAja brAMca - muM baI. khAtA ne kAryavAhaka samitinI cha prakAzananA kharcamAM koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - prArthanA samAja bAM 003820100020260 mAM rakama bharI e slIpa amane mokalazo eTale Apane ghera beThAM ame rAhata thaI che. saMghanuM ApanI Icchita DI.vI.DI. mokalIzuM. amAruM saranAmuM pAnA naM. 3 upara ApeluM che. phona naM.: 0022 sabhA maLI hatI. lakSAMka rUA. 20/- lAkha 23820296-022-2056428. kArobArI samitinA sarve rAkhavAmAM AvyuM che. -pramukha, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sabhyo khUba ja rasapUrvaka noMdhAyelA peTrana temaja sabhAmAM hAjara rahI AjIvana sabhyo : sahakAra Ape che jeno amane ghaNo ja AnaMda che. saMghanI Arthika sthiti khUba ja kathaLatI jAya che. saMgha taraphathI paryuSaNa saMghanI veba sAITa : vyAkhyAnamALA daramiyAna apIla karavAmAM Ave che. paNa apekSA pramANe saMghanI veba sAITanuM mAnada saMpAdana zrI hiteSa mAyANI khUba ja zrama dAnanI rakama AvatI nathI tethI chellA be varasathI peTrana ane AjIvana ane kALajIpUrvaka kare che. saMgha e mATe saMpAdakazrIno AbhAra mAne che. sabhyo jeo khUba ja ochA dare membara thayAM che temane vinaMti karavAmAM saMghane vividha pravRttiothI satata dhabakato rAkhavA saMghanA pramukha zrI AvI ke teo AjanA dara ane jUnA darano taphAvata Ape to teTalI rasikalAla laheracaMda zAha temaja kAryavAhaka samitinA sabhyoe je sAtha rakamanI rAhata saMghane thAya. tenA javAbamAM ghaNA sabhyo taraphathI khUba ja sahakAra Apyo che te mATe saMgha taraphathI temano AbhAra mAnavAmAM Ave sAro pratisAda maLyo che. tA. 31-3-2010 sudhI tA. 9,50,521/- che. jevI mAtabara rakama lavAjama tarIke jamA thaI che. saMghanA hisAbo civaTapUrvaka joI tapAsI ApavA mATe zrI araviMdabhAI mahAvIra kathA: zAha, cArTarDa ekAunTanTanA ame AbhArI chIe. bhAratamAM pahelIvAra koI zrAvakanA mukhe mahAvIra kathAnuM Ayojana saMghano karmacArIgaNa paNa saMghanI pravRttio AnaMdathI pAra pADe che. thayuM hoya to te zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe karyuM che. A varSe zrI muMbaI jaina temanI cIvaTa ane khaMtanI noMdha letAM amane AnaMda thAya che. yuvaka saMghe padmazrI DaoN. kumArapALa desAI dvArA mahAvIra kathAnuM be divasanuM amane AzA, vizvAsa ane zraddhA che ke Avo umaMgabharyo sahakAra Ayojana mArca 2010mAM karyuM. DaoN. kumArapALe mAnada sevA ApI e mATe saMghane haMmezAM sau taraphathI maLato raheze ane saMghanI avirata vikAsayAtrA saMgha emano AbhAra mAne che. cAlu raheze. pahelI ja vAra mahAvIra kathAnuM Ayojana thayuM eTale khUba ja moTI nirubahena subodhabhAI zAha saMkhyAmAM zrotAo hAjara rahyA hatAM. mahAvIranA jIvana viSe ghaNAM badhAM dhanavaMtarAya tilakarAya zAha jANatAM haze paNa jyAre Do. kumArapALa desAIe mahAvIranA jIvana sAthe mAnada maMtrIo Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fuM re ka haraka saE E karo hiraka hakaka para haraka uMdolara haze mArca, 2011 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : prabhunA paMthe jJAnano prakAza AvRtti : prathama, oNkTobara, 2009. saMgrAhaka : zrImad AcAryazrI vijaya kezara- saMja-sAthad 'jIvanagaMgA' pustakamAM sAhitya ane zikSA sUrIzvarajI mahArAja sAheba kSetre tathA lokakalyANanA kSetre satata sevA ApanAra prakAzaka : harasukhabhAI bhAyacaMda mahetA 1 DaoN. kalA zAha khamIravaMtA lekhaka manasukhabhAInI kalame AtmAno 203, vAla kezvara roDa, 'penoramA' chachuM mALa, AnaMda keLavavA 138 nAnI nAnI kahAnI muMbaI-400 006. mUlya : amUlya. dvArA vAcakane vivecana vAMcavA mATe vazamAM karI athavA to prasaMganuM Alekhana karyuM che jemAM pAnAM : 8. Avani : dhI visaM. 2034 le che . dA. ta. 20 lekhano prAraMbha juo : suimana ane kavidha vyaktionI nAnI nAnI vAto dvArA dharmaparAyaNA vAtsalyamUrti pU. vaDIla harimAnA ajamerI - 'aMtaranA ojasa'). jIvataranI keDImAM preraNAnuM baLa maLe che. smaraNArthe bhAI harasukhabhAI mahetAe A 'dharatInA peTALamAM ekatra thayelo lAvA rasa lekhaka pote kahe che: "gaMgA vahe che emAM pustakanuM prakAzana karela che. aMdhakAramAM aTavAyelA bAhya paDane acAnaka bhedI toDI vizIrNa karI vahetA pANImAM zuddhinuM pramANa jaLavAyeluM rahe che evI ja rIte saunA jIvanamAM eka yA bIjI AcAryadeva zrI vijaya kezarasUrIzvarajI mahArAja | kAvyasaMgraha pragaTa thaI rahyo che* rIte ghaTanAo AkAra letI hoya che. samagra vizvanA sAhebanA AdhyAtmika jIvananuM AtmajJAna dareka lekhanA zIrSaka lekhano vipazyane ane sAhityamAMthI bhAratIya saMta mahaMta-zAnI karAvanAra che. hArdane pragaTa kare che. gujarAtI sAhityanA vivecana puruSanI tathA jIvanamAM jemaNe du :khone gaNakAryA - A pustaka vAcakane karmanI sattA toDavAnuM jJAna sAhityamAM noMdhapAtra pustaka gaNI zakAya. vagara paropakArano maMDapa sajAvI rAkhyo hato, Ape che. sukhazAMti ane paramAtmAnuM smaraNa XXX jema AtmAnuM aNamola saMgIta sAMbhaLyuM hatuM, karavuM te A graMthano viSaya che. karmabaMdhanathI chuTI pustakanuM nAma : saMvedanAnuM saptaka (reDiyo nATaka). jemaNI paLepaLane pAvana samajI AyuSyanA AtmAne saMpUrNapaNe mukta karavo ane jaina dharmanuM lekhaka : lavakumAra desAI orasiye satata zramanA caMdana ghasIne pa2ne mATe hArda samajavuM, kayA mArge karmabaMdhano chUTe vagerenuM prakAzana : haMmeza manahara modI paruSArtha karyo hato evI vyakitaonA jIvatarano suMdara, sacoTa varNana upadezarUpe nirUpyuM che. rannAde prakAzana, jaina derAsaranI sAme, gAMdhI AmAM samAveza karyo che.' ajJAnamAM aTavAtA jIvone sAdhanAnA patha para roDa, amadAvAda-1, jIvatarane ujaLuM banAvavA, saMskAranuM ghaDatara lAve evA A pustakanuM vAMcana ane manana phona : 22110081, 22110064. karavA ane aneka musIbatomAM paNa kartavya pratye jIvanane sArthaka karI AnaMdamaya banAve tevuM che. mUlya : rU. 13. pAnA : 220, niSThA rAkhI jIvanane gatizIla banAvavA A jJAnano prakAza pAtharanAra A graMtha saunA AvRtti : prathama, 2009. pustaka preraNA Ape tevuM che, vAMcavA ane vasAvavA jIvanamAM jJAna pAthare tevuM che. | gujarAtI bhASAmAM reDiyo nATaka bahu lakhAyAM jevuM A pustaka kharIdavuM jarUrI che. XXX che. lavakumAra ma. desAIne potAne nATyakSetre vizeSa | sarjana svIkAra noMdha pustakanuM nAma : samIkSA kenavAse rasa hovAthI reDiyo ple, TI.vI. plenA lekhaka tarIke (1) pustakanuM nAma ; lekhaka : lavakumAra ma. desAI tathA abhinaya ane nATya vivecana karavAno veda ane vedAMgono saMkSipta paricaya prakAzana : lavakumAra ma. desAI abhigama keLavAyo. lekhakanI vizeSatA e che ke saMpAdaka: narmadAzaMkara zAstrI-0250-6para3524 2, zrIjI bAga sosAyaTI, jaina derAsaranI temanI kRtinA zIrSako viSayavastune pragaTa karI de prakAzaka : zrImatI prajJAna che tanI bAjumAM, mAMjalapura, vaDodarA-390011. che. pustakanuM nAma 'saMvedanAnuM saptaka' rAkhyuM che. bI/304, zrIpAla kAuna ploTa naM. 19-20, phona : (0265) 26555668 (raheThANa) kAraNa ke A pustakanA dase nATakomAM mAnavamananI virATanaga2, virAra (pazcima), jillo thANAM, mobAIla : 9925206113, aMdhArI galImAM pharavAno ane tenI saMvedanAone mahArASTra, pIna-401303. phona : 02 50+ mUlya : rUA. 120, pAnAM : 180, bhaka rIta pragaTa karavAno upakrama che . 2502087, mUlya : rUA. 200, posTeja judu, pAnAAvRtti ; prathama, phebruArI, 2009. mAnavamananI ujaLI ne kALI baMne prakAranI 224. AvRtti : prathama,2010. prAdhyApaka lavakumAra mu. desAIe adhyApana lIlAone zabdastha karI che. nATakanA pAtro XXX , , hInA khAnA no athavA jIvanamAM rojabaroja jyAM tyAM bhaTakato potronI (1) pustakanuM nAma : svaravaidika vyAkaraNa paricayasamIkSA karyA che, A temano zokha che, gujarAtI saMvedanAone pragaTa kare che, nATayarasiyAo, che zokha he gajarAtI saMvedanAone pragaTa kare che, nATayarasiyAo, chandro ane vikRtio sAthe gujarAtI bhASAMtara char sAhityanA lagabhaga ghaNAM badhAM svarUpanA nATaka premIone sparzI jAya tevA A nATa ko saMpAdaka 1 a . pustakomAM navalakathA, nATaka, ekAMkI, reDiyo (2Diyo)no AsvAda levo jarUrI che. prakAzaka : zrImatI prajJAbena DI. jAnI nATaka, TUMkI vArtA, pravAsavarNana, Atma kathA, XXX bI/304, zrIpAla krAuna ploTa naM. 19-20. jIvanacaritra, vivecana, kavitA vagerene samIkSA pustakanuM nAma ; jIvanagaMgA mUlya : rU. 200/-, posTeja juduM pAnA-224. mATe lekha ke AvarI lIdhAM che. moTA bhAganA lekho lekhaka : manasukhalAla upAdhyAya ('pravINa'). AvRtti ; prathama-2010, paraba, zabda sRSTi, pratyA, uddeza, tAdRzya, svAdhyAya prakAzaka : navabhArata sAhitya maMdira vagere sAmayikomAM pragaTa thaI cUkyA che. 180 134, zAmaLadAsa gAMdhI mArga (prinsesa sTrITa). bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, pAnAmAM lakhAyelA 24 lekhomAM lekhakanI vivecana muMbaI400 002, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. zaktinI sUjha bhUjha najare paDe che to saraLa zabdo mUlya :rUA150, pAnA : 199, phona naM. : (022) 22923754 ITI IT TT TT TT TT TT TT TT TT TT TT T. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IllllllllllllllllllllllTTTTTTTTTTT ||||||||||||||||||||||||||||||||||||| ||lTTTTTTTTTTTTTTTTT|||||||||||||||||||||| Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Licence to post without prepayment. No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN MARCH 2011 STER nepiyansI roDa, alTA mAuMTa roDamAM khUba pharyA. 'momAyA bApA'. roja sAMje thAkI-pAkIne nirAza thaI ghare AvatAM. ( paMthe paMthe pAtheya... mArA sva. mAtAjI bhANabAI amane hiMmata ApatA. 1 gAMgajI zeThiyA Dhola jevA holaselaro pAsethI kharIdI, leTesTa aThavADiyA sudhI pato na khAtAM emaNe kahyuM, sAmayiko kharIdI pIparameMTanA Du jJAnI AgaLa 'tamArI managamatI ekAda cIja choDavAnI bAdhA [[lekhaka A saMsthA temaja aneka sAmAjika saMsthAnA | goThavI dukAnane taiyAra karI hatI. lagabhaga rUA. lo to dharma-pratApe sArAM vAnAM thaze. amane bannene saMniSTha kAryakara ane pratiSThita lAphiMga kalabanA 300 bacelA. emAMthI peInTara pAsethI borDa dhumrapAnanI kuTeva hatI. dukAna calAvavA maLe to pramukha che. vAcana ane anubhavasamRddha lekhaka ahI] cItarAvyuM tathA DisTemparano Dabbo ne braza kharIdI e kuTeva choDavAnI taiyArI karI, gharethI dahIM khAI preraNAtmaka prasaMgacitra potAnA ja jIvanazilyamAMthI | jAte dukAnane raMgI. ame vorDana roDa upara dukAna jovA nIkaLyA. hRdayasparzI vANatIe prastuta kare che.] | dukAna divALImAM kholavI ema nakkI karyuM. hajI bamanajI peTITa roDanA jaMkzana upara cinAI | 15-20 divasa hAthamAM hatA. 300 V.J.P. 1961-62mAM kempasa kornaranI sarakyuleTIMga menthAna sAme rahetA amArA eka grAhaka mi. grAhakonAM darekane ghare jaI page lAgI AzIrvAda lAyabrerI + kamala buka hAusa mAM pArTaTAIma huM tathA dharamazI maLyA. temaNe amane uMmara pArka (vorDana meLavIne divALInAM amArI navI lAyabrerImAM buddhicaMda mAruM kAma karatA, pAchaLathI varkiMga roDa-nepiyansI roDa jaMkzana)mAM Avela mi. habIba padhAravAnuM AmaMtraNa ApI AvyA. InviTezana pArTanarazIpa maLI. je, takInI dukAna batAvI. khaTAu menzanamAM e bAya mAutha phakta, chatAM opaniMganA divase ja | lAyabrerImAM aMgrejI buko, komiksa, vizvanA dukAnanI pAchaLa sva, maphata kAkA saha parivAra rahetA lagabhaga 125 khAtAM khUlyAM, amArI lAyabrerInI prasiddha sAmayiko, besTa selara buko grAhakone bhADe hatA. sva. kAkA sAthe 40 varSa khUba gADha maitrI DipojhITa phakta rU. 5 hatI, chatAM ghaNAM premI ApatA, saMbaMdha mAre rahyo hato. dukAna gamI jatAM ame grAhakoe 50}100 paNa boNImAM jamA karAvela. grAhakomAM bhAratanA prasiddha udyogagRhonA habIbabhAIne maLyA, kacchI musalamAna mi. habIba chatAM paisAnI khUba ja taMgI rahetI. parivAro jevAM ke TATA, biralA, bajAja, takI kahe mAre to rUA. 15,000mAM dukAna govAlIyA TeMka para kaccha nAnI tuMbaDInA zrI maphatalAla, ThAkarazI, podAra, rUIyA, vAlacaMda, AuTarAITa vecavI che. momAyA TokarazI rahetA, emanA patnI mArA gAma kAsalIvAla, kAmANI, vADIyA jevAM aneka | ame emane kahyuM ame khUba mahenatu kacchI bhujapuranA hatA. emanI ekamAtra dIkarI DaoN. pratiSThita nAgariko hatAM. dareka parivArane joItI yuvAno chIe. amAruM bhaviSya sudhAravA hamaNAM jyotsanAbena gAMdhIyana siddhAMtone varelA, bukoyasAmayikono ame khUba aMgata kALajI laI to phakta calAvavA mATe dukAna Apo. amArI khAdIdhArI, sevAbhAvI kAlAcokImAM davAkhAnuM dhyAna rAkhatA. emane besTa selara buko rekamena vAto, jusso ane kacchI hovAne nAte emaNe kamenDa vAto, jusso ane kacchI hovAne nAte emaNo calAvatAM. garIbone mATe DaoN. jyotsanAbene bhekha paNa karatA. - rU. 5,000 DipojhITa, mahine rUA. 450 bhADuM lIdho hato. emanA ghare ame kamala buka hAusamAM karI roDanI gorAgAMdhI cAlanI sIMgala rUmamAM jaNAvyuM. 5 varSano konTrAkTa karavAnI taiyArI hatA tyAre avAranavAra amAro meLAvo jAmato. ame rahetAM, rAtre pathArI laI cAlImAM suI jatAM. batAvI. arma paNa jIgarathI tarata ja hA pADI dIdhI. aA mAuMTa roDathI bAIka upara sva. girIzA gAlA sAhitya, saMgIta, sinemA ane anya lalita sva. pitAjInA jUnA bhAgIdAra kacha rAyaNanA (puthvI epArTamenTa bAMdhanAra) paNa AvatAM. kalAono zokha mane tathA buddhicaMdane sarakho. zrI mIThubhAI TokarazIe DipojhITa mATe rUA. amAro meLAvo khuba jAmato. amArI maitrI khUba jAmI. 1962mAM potAno 5,000 lona amane ApI. | momAyA bApAnA ghare jaIe tyAre e svataMtra bijhanesa zarU karavAno vicAra Avyo. khaTAu menyAnanI dukAnamAM AgalA dukAnadAra vayovRddha vyakti, radI chApAM, lAI ne brazano amArA baMnnenI bacata hatI rUA. 3000 phakta, mi. kuDavAnuM badhuM ja pharnicara seTa hatuM. pIparameMTanA upayoga karI kAgaLanI thelIo banAvatAM rahetAM. chatAM makkama manobaLa ne saMparko khUba sArA hatA. khAlI DabbAo paDyA hatA. mi. kuDavAe Dabala ame pUchIe, bAbA ATalA sukhI cho, dIkarI amane khAtarI ja nahIM paraMtu aTala vizvAsa hato gALAnI 'verAyaTI sTorsa' cInAI mAnamAM maLI DaoNkTara che chatAM AvuM kAma haMmezAM kema karo cho ? ke 'ma roau #lfmayAva... vitA' jatAM bAjunI A dukAna pAchI ApI hatI. emano javAba hRdayasparzI hato, kahetA nivRttimAM malabAra hila eriyAmAM koI dukAna calAvavA | ame muMbaInI ghaNI lAyabrerIomAMthI sArI pravRtti rahe, mana ahIM-tahIM bhaTake nahIM ane be maLe to dhaMdho zarU karavAno vicAra hato. sArI sekaMDa-henDa buko, besTa selaro bhegI karI, paisA sArA kAmamAM vAparavA paNa maLe. lagabhaga 7 divasa vorDana roDa, peDara roDa, thoDIka navI buko InDiyA buka hAusa, hepI buka (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTha 18) kapaER ERE RE zake R Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312JA, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbal-400 027. And Published at 385. SVP Rd.. Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tallAka dina vizeSa ramahAvIra jano ke bhagavAna mahAvI - I & O)| (varSa-58 : aMka-4 * eprila 2011 * pAnA 36 * kImata rUA. 10) | JAL vardhamAnano janmadivasa ujavatA mAtApitA vardhamAnane cAlavAnI tAlIma ApatA mAtA trizalA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-vacana hiMsA na karavI joIe savvAhi aNujutIhi matimaM paDilehiyA / sabve akkatadukkhA ya ato savve na hiMsayA / / sUtrakRtAMga 1-11-9 prajJAzIla manuSya sarva prakAranI yuktiothI vicAra karIne tathA sarva prANIone duHkha gamatuM nathI e jANIne koI paNa prANInI hiMsA na karavI joIe. A wise man, considering all points of views and knowing that nobody likes unhappiness, consequently should stop killing any living being. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'jhina tattvana'mAMthI) 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina 1932 thI 1933 biTirA sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme. 3. tA jaina 1934 thI 1933 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 193961953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI. + zrI muMbaI jaina puvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvanano 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI tAvo jamanAdAsa amacaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla momacaMda zAha jabhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha prabuddha jIvana vyavahAradharmathI bhraSTa thavA eka saMnyAsI advaitavAdanA jJAnanI dhUnamAM khUba caDI gayo. tene eka bhakta jamavAnuM notaruM dIdhuM. pelA saMnyAsInA paga kAdavathI bagaDelA hatA, tethI gRhastha bhakte kahyuM ke saMnyAsI mahArAja! loTo laIne tamArA paga dhuo. saMnyAsIe kahyuM, jJAnagaMgAmAM mArA paga dhoI lIdhA che. gRhastha samajI gayo ke saMnyAsI bilakula AcArathI dUra thayA che, tethI teNe saMnyAsIne baudha devA mATe te saMnyAsIne aneka prakAranuM miSTAnna jamADyA bAda khUba bhajIyA khavarAvyAM ane tene eka koTaDImAM suvADI bahArathI tALuM mAryuM. saMnyAsI keTaloka vakhata thayo eTale jAgrata tharyo ane teNe kamAMDa ughADavA prayatna karyo paNa kamADa ughaDyuM nahi. tRSAthI teno jIva khUba AkuLavyAkuLa thayo tyAre gRhasthe kahyuM ke kema saMnyAsI mahArAja ! buma pADo cho? saMnyAsIe kahyuM ke mAro jIva jaLa vinA cAlyo jAya che. gRhasthe kahyuM ke pelA jJAnagaMgAmAMthI jaLa pI zAMta thAo! saMnyAsIe kahyuM ke e kema bane ? tyAre gRhasthe kahyuM ke kAdava vagerene jyAre jJAnagaMgAmAM dhoI nAkhyo tyAre pANI paNa jJAnagaMgAmAMthI (5) (6) krama (1) vANI (2) mahAvIra-vANI (3) (4) ni Amana (3) krodha ane huM (8) jayabhikhkhu jIvanadhArA : 27 (9) zrI snAtra pUjAnAM rahasyo viSe eka saMnyAsInuM dRSTAMta kema nathI pItA? gRhasthanA AvA yuktibharyAM upadezathI saMnyAsInuM mana ThekANuM AvyuM. A duSTAMtano sAra eTalo che ke kadI zuSka adhyAtmajJAnI banavuM nahi, tema ja zuSka kriyAvAdI paza banavuM nahi. eTaluM to thavuM Avazyaka che ke kriyAonA jJAnano khapa vinA keTalAka manuSyoe kriyA prati pravRtti karI hoya che; paNa nItinA sadguNo tema ja uttama AcAronI khAmIne lIdhe teonI kriyAo dekhIne keTalAka saMdigdha manuSyo kriyAmArganA vyavahArathI parAkmukha thAya che, adhyAtmajJAna prApta karIne dhArmika kriyAonuM rahasya samajatAM kriyAonI adhikArI beThe uttamanA saMbaMdhI kaMI paNa zaMkA rahetI nathI. adhyAtmajJAnathI sthULa ane sUkSma bhUmikAmAM arthAt aMtaramAM ane bahAramAM uttama premathI dharmapravRtti karI zakAya che. adhyAtmajJAnamAM sarvaprakAranI zreSThatA jANIne sarva jJAnIoe tene prathama naMbaramAM gayuM che. aneka prakAranAM adhyAtmazAstrono abhyAsa karIne AtmAne avabodhavo teja jagatamAM mukhya kartavya che. T AcArya buddhisAgara sUrIzvarajI sarjana-ki jainonuM arthazAstra : jagatamAM jeno kema jaldI samRddha thAya che ? bhagavAna mahAvIra tathA mahAtmA gAMdhI Agamana.....Atma sudhArAno amUlya dastAveja jaina sAhityano rasAsvAda parisaMvAda (10) jaina sAhityamAM rasa nirUpA (11) sarjana svAgata (13) patha pathe pAtheya : sukhaduHkha manamAM na AzIe kartA DaoN. dhanavaMta zAha eprila, 2011 kAMti bhaTTa kAmanAprasAda jena(hiMdI) anuvAdaka : puSpAbena parIkha gujAvaMta baravALiyA DaoN. dhanavaMtIbena modI, zrImatI harSAbena lAThiyA DaoN. ketakI zAha DaoN. raNajita paTela anAmI' DaoN. kumArapALa desAI pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa sUrIzvarajI ma. DaoN. kavina zAha DaoN. kalA zAka zanikAla sahiyA mukhapRSTa ane anya citro saujanya : 5. pU. AcArya zrI vijaya yazodevasUri kRta graMtha tIrthaMkara bhagavAna zrI mahAvIra citrakAra zrI gokuladAsa kApaDiyA pRSTa 3 14 15 19 23 4 30 31 33 34 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 4 0 eprila 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 caitra suda-tithi-13 0 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) LG QG6l 00 vArSika lavAjama rUA.125/-00 00 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha vANI kSAyante khalu bhUSaNAni satataM vAGabhUSaNaM bhUSaNam anya pArthiva AbhUSaNo satata ghasAtA rahe che paraMtu kyAreya na ghasAya evuM sAcuM AbhUSaNa to vANI ja che. je vANImAM pANI e vANI jagate vakhANI, e vANI ja vizvanA vahAvI. e vANIthI dharatI dhanya banI gaI. Aje paNa A dharatI e aNu aNumAM prasarI ane e vANI ja banI jagatuM uddhAriNI. dhanyatAno paLe paLe anubhava karI rahI che. vANI akSaralipi rUpe pragaTa thaI ane jabhyo zabda. zabdanA uccArane e vANI te "Agama" vANI. tyAre saMskRta vANInI sarvatra nAda che, dhvani che, dhvanine taraMgo che. A zabda brahma che, emAMthI gUMjato bolabAlA hatI. paraMtu mahAvIrane to jana hRdaya sudhI pahoMcavuM dhvani sAzvata che, a-mRta che, evI vANI mahAna AtmAmAMthI UgyA hatuM eTale emaNe e jJAna vANI ardhamAgadhI-prAkRta bhASAmAM pachI, vahyA pachI, vahetI ja rahe vahAvI. ziSyoe e zrutajJAna che, jagata kalyANa mATe. Aje paNa A aMkanA saujanyadAtA jhIlyuM ane A vANInI kaMTha e taraMgo jIvita che, e arUpa che zrImatI hemalatAbena lAThiyA parivAra yAtrAno prAraMbha thayo. eTale ApaNA mATe e dRzyamAna mahAvIranA anuyAyIo zruta nathI. smRti : sva. zrI zivubhAI vasanajI lAThiyA upAsaka banyA ane e AvI zubha vANI tapasvI zrutajJAnanI gaMgA vahI. kALe vAlmikI, puruSottama rAma, maharSi vyAsa, bhagavAna kRSNa, Izu, thatA parivartanane kAraNe A zruta upAsako veravikhera thaI gayA, payagaMbara, sokreTisa, tIrthakara mahAvIra ane bhagavAna buddha ane pariNAme A AgamonuM paThana-pAThana avyavasthita thaI gayuM. A aneka mahAna AtmAnA aMtaramAMthI vahI. e Aje ya anubhavAya zrutajJAna vyavasthita karavA zrutakevaLI zrI bhadrabAhu svAmInI che ane rAhabara che, eTale ja vizva Aje pragatine paMthe che. adhyakSatAmAM magadha dezanA pATalIputramAM eka pariSada bolAvavAmAM Aje mahAvIra janma kalyANakano pAvana divasa che. AjathI AvI, zrutajJAnane vyavasthita karavAmAM AvyuM. pachI vIra nirvANanA 26 10 varSa pahelAM, I. sa. pUrve pa99mAM bhArata bhUmi para eka 300nI AsapAsa kaliMgamAM samrATa khAravele kumAragiri parvata AtmA pragaTa thayo, nAma vardhamAna ane tyAranA 72 varSa pachI I. upara Agama vAcanAnuM Ayojana karyuM hatuM. A pariSadamAM AryA sa. pUrve 527mAM e AtmA mahAvIra nAma dhArIne kevaLajJAna pAmIne poyaNI nAme sAdhvIe 300 viduSI sAdhvIo sAthe Agama nirvANa pAmI mokSagAmI banyo. trIsa varSanI uMmare sarva saMmatithI saMkalanamAM sahAya karI hatI. jaina dharmamAM haMmezAM strIonuM mahattvanuM saMsArano tyAga karI dIkSA laIne sADA bAra varSa kaSTabharyA tapa sthAna rahyuM che enI A pratIti che. tyArabAda vIra saMvata 827 karI, Atmadarzana pAmI e tIrthakara bhagavAne amUlya anubhava vANI ane 840 vacce mathurAmAM AcArya skaMdilanI adhyakSatAmAM ane * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana eprila, 2011 saurASTranA vallabhIpuramAM AcArya nAgArjunanI adhyakSatAmAM A vahAvI jIvanane caritArtha karyuM hatuM. temAMya khAsa karIne jaina saMghane Agama vANInA saMkalana mATe pariSada yojAI. A vallabhI aMdhazraddhAnI nidrAmAMthI jagADanAra A yuganA gaNyAgAMThyA paMDita vAcanAnA 150 varSa pachI sarva AcAryoe vicAryuM ke mAnava puruSomAMnA teo prAcIna gujarAtI, apabhraMza, saMskRta ane maryAdAne kAraNe zruti lopa thaze ane A zrutajJAna A dharatI uparathI prAkRta-ardha mAgadhI bhASAnA prakAMDa paMDita hatA. ApaNA visarAI jaze eTale vIra saMvata 980mAM devardhigaNI kSamAzramaNe rASTrasevaka ane gujarAtI sAhityanA vidvajana svAmI AnaMda A Agama vANInuM lekhana karavAno nirNaya lIdho ane Agamo "mahAvIra vANI'nA pustakanI prastAvanAmAM lakhe cheH lipibaddha thayA.vANIne AkAra maLyo. "paMDita becaradAsajI dozI gujarAtanI navI jamAtanA agresara A viSayamAM mahAnibaMdha lakhI zakAya. jijJAsuoe avazya jaina dhuraMdharomAMnA eka jANItA vidvanmaNi che. jUnA jaina sAhityanA jaina sAhityanA itihAsa pAse jaI pUrI vigata pAmavI joIe. dhULadhoyA tarIke emanI jIvanabharanI niSThA ane bhakti parAyaNatA A Agama vANI, sAgara jeTalI vizALa ane gahana, ene eka jANItI che. mahAvIra prabhunA jIvanamAMthI ane jaina sAhityanA pustakamAM kema samAvI zakAya? chatAM A dohananA thoDAM ja biMdu ratnAgAramAMthI aNamUlA ratno TUMDhI vINIne te upara caDelA saMgrahavAno prayatna ghaNAM vidvAnoe karyo. muni cauthamale 'nigraMtha pravacananA kALAMtaranA mela popaDAne dhULa jhApaTI khaMkherIne ane bhItaranA nAme bhagavad gItAnA svarUpano graMtha Apyo. buddhi sAgarajIe mahAvIra netra dhoI nikhArIne prajAne bheTa karavAnA vyavasAyane emaNe gItAnI racanA karI. 1975mAM pU. vinobAjIe jainonA badhAM saMpradAyanA potAnA jIvananuM mizana banAvyo che...A graMtha (mahAvIravANI)nuM graMthomAMthI navanIta tAravIne 'samaNa sutta'nI preraNA ApI. sarva dharmanA vAMcana, manana, ciMtavana sau koIne moTo dharmalAbha bakSaze. A abhyAsI vinobAjIe jaina saMpradAyone vinaMti karI ke hiMdu dharmamAM vaidika pustaka mAnavajIvanane sAruM akhUTa bhAtuM denAruM rojiMdA svAdhyAyanuM sAhityanA 100 graMthono sAra "bhagavad gItA' che, bauddha dharmamAM Avo ratana che, hIranI gAMTha upara telane TIpe gaMThIne soe sadAya ne graMtha "dhammapada" che, zikhonuM 'japajI' che, khristinuM 'bAyabala' che ane haraghaDI haiye vaLagADI rAkhavAnuM.' IslAmanuM "kurAna' che. evuM ja anya dharmamAM che, to jaina tattvajJAnanA "prabuddha jIvananA prabuddha vAcakone A mahAvIra janma kalyANakanA pratinidhi svarUpa eka graMtha kema nahi? paraMtu Avo vicAra ApaNA eka pavitra divase A uttama graMtha "mahAvIra vANI'nA keTalAMka ja paMDitane paNa A pahelAM, varSo bhAvabiMduo ane arpaNa karIe pahelAM Avyo hato. e pahelAM AvuM mahAvIra vaMdanA. chIe. amAro AnaMda Aje kArya karyuM 1939 pahelAM jaina zrImati vidyA bahena mahAsukhalAla khaMbhAtavALAnA Arthika sahayogathI navapallavita thaI rahyo che, dharmanA prakAMDa paMDita ane svataMtra Apano paNa thAva! vANI ja senAnI paMDita becaradAsa dozIe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yoje che jIvane tAre che ane jIvane mAre ApaNane "mahAvIra vANI'nA bhakti saMgItano manahara ane mana bhAvana kAryakrama che, e arUpI amara che eTale zIrSakathI eka pustaka ApIne. mahAvIra vaMdanA enA "upayogamAM 'viveka' satyane phUlanA hAra para nahi, bheLavavAnI sabuddhi sarva jIvo mahAvIra vaMdanA paNa talavAranI dhAra para pAmo. vAyu kyAreya mRtyu pAmato jIvanAra, pAMDitya khAtara apUrva gAyaka kalAkAra ane saMgIta nathI, to vAyumAM bhaLelA vANInA Atmabhoga ApanAra, rASTra jharaNAbena vyAsa ane vijayadattabhAI vyAsa taraMgo paNa amara ja hoya. khAtara hadapArInI sajA tA. 1 me-2011, ravivAra savAre 10 vAge vizvanA aNue aNumAM bhogavanAra, sarasvatI devI, sthaLa: pATakara haoNla-carcageTa-muMbaI goraMbhAtI AvI mahAvIra vANI samAja ane rASTranI tana, mana ne jagatanA pratyeka jIvone sparzI ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo, dhanathI sevA karanAra paMDitavarya zrI e jIvo Atmadarzana ane sarva sahRdayI bhaktajanone hRdayapUrvakanuM jAhera nimaMtraNa. becaradAsajInI gaNanA bhAratanA AtmazAMti pAmo, pAvana agragaNya sAkSaro, rASTrasevako ne saMyojaka : siddhone, sarva siddhone A ja samAjasevakomAM thatI hatI. temaNe nItina sonAvAlA, puSpAbena parIkha, uSAbena pravINabhAI zAha prArthanA. jIvananI trividha dizAomAM | nimatraka TdhanavaMta zAha potAnA puruSArthane aviratapaNe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha drdtshah@hotmail.com * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65). * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( eprila, 2011 prabuddha jIvana mahAvIra vANI | (daza. = daza vaikAlika sUtra, uttarA = uttarAdhyayana sUtra, su. zru = sUtra kRtrAMga sUtra, zruta skaMdha) (1) upara - potAnI jAta upara vijaya meLavIne sukha pAme che. -sutta - Atma sUtra paMcindiyANi kohaM, mANaM mAyaM taheva lohaM ca / appA naI veyaraNI, appA me kuuddsaamlii| dujjayaM ceva appANaM, savvamappe jie jiyaM / / 7 / / appA kAmaduhA dheNU, appA se nandaNaM vaNaM / / 1 / / (320 naM0 6, II- 34-3 6) AtmA pote vaitaraNI nadI che, mAro AtmA pote kUTa zAlmalI potAnI pAMca iMdriyone jItavI, potAnI krodha, abhimAna, vRkSa che, AtmA pote kAmadughA gAya che ane mAro AtmA pote zaThatA ane lobhanI vRttione jItavI e bhAre kaThaNa che, paNa naMdanavana che. mahAmusIbate jItI zakAya evA AtmAne jItavA mATe A ja mArga appA kattA vikattA ya, dukkhANa ya suhANa ya / che, ane AtmAne jItyo eTale saghaLuM ApoApa jitAI gayuM appA mittamamittaM ca, duppaTThiya supaTThio / / 2 / / samajavuM. (3ttaraj0 me 20, TI- 36, rU7) na taM arI kaMThachettA karei, jaM se kare appaNiyA durappA / AtmA pote duHkhono ane sukhono pedA karanAro che ane nAza se nAhii maccumuhaM tu patte, pacchANutAveNa dayAvihUNo / / 8 / / karanAro che. suprasthita - samArgagAmI - AtmA mitrarUpa che, ane (3ttarA0 0 20, T[ 0 48) duSpasthita - durmArgagAmI - AtmA zatrurUpa che. jeTaluM bhUMDuM potAno duSTa AtmA kare che, teTaluM bhUMDuM gaLuM appA ceva dameyavvo, appA hu khalu duddamo / kApanAro zatru paNa nathI karI zakato. dayA vagarano duSTa manuSya appA danto suhI hoI, assiM loe parattha ya / / 3 / / jyAre kALanA mukhamAM sapaDAze, tyAre ja te potAnI duSTatAne AtmAne ja damavo joIe - saMyama ane tapanI pravRtti vaDe jANaze ane pachI pastAvo karaze. barAbara paloTavo joIe. kharekhara, AtmA pote ja durdama che - saMyama jassevamappA u havejja nicchio, caijja dehaM na hu dhammasAsaNaM / ane tapanI pravRtti vaDe AtmAne paloTatAM to nAke dama AvI jAya taM tArisaM no pailenti indiyA, uviMtavAyA va sudaMsaNaM giriM / / 9 / / che, paNa e rIte paloTAyelo AtmA A jagatamAM ane bIje paNa (00 yUnivaI ?, T0 27) sukhI ja thAya che. dehane bhale choDI dauM paNa dharmanA zAsanane to na ja choDuM" varaM me appA danto, saMjameNa taveNa ya / evA daDha nizcayI AtmAne, bhayaMkara vAvAjhoDuM jema meru parvatane mA'haM parehiM dammanto, bandhaNehi vahehi ya / / 4 / / DagAvI zakatuM nathI tema iMdriyo kadI paNa DagAvI zakAtI nathI. (3ttara 0 0 6, TI- 25, 26) appA khalu sayayaM rakkhiyavvo, savvindiehiM susamAhiehiM / bIjAo koI mArA AtmAne baMdhanomAM nAkhI nAkhIne mAra arakkhio jAipahaM uvei, surakkhio savvaduhANa muccai / / 10 / / mArIne mArIne paloTe, e karatAM to huM jAte pote saMyama ane (draza0 gRti 2, T0 26) tapanI pravRtti vaDe mArI IcchApUrvaka AtmAne - potAne - paloTuM pAMca jJAneMdriyo ane pAMca karmendriyo te tamAma iMdriyone barAbara e ja vadhAre uttama che. samAdhiyukta karIne niraMtara AtmAne pApamaya pravRttiothI bacAvyA jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujjae jiNe / ja karavo joIe, kAraNa ke, e rIte nahi bacAvavAmAM Avelo egaM jiNejja appANaM, esa se paramo jao / / 5 / / AtmA jyAre saMsAranA cakramAM bhaTakyA kare che, tyAre e rIte barAbara je koI zUravIra, raNamedAnamAM bIjA na jItI zakAya evA lAkha bacAvavAmAM Avelo AtmA tamAma duHkhothI dUra rahe che. lAkha zatruone jIte, te karatAM to te eka mAtra potAnA AtmAne sarIramAhu nAva tti, jIvo vuccai naavio| - potAnI jAtane - jIte e ja teno kharekharo uttama vijaya che. saMsAro aNNavo vutto, jaMtaranti mahesiNo / / 11 / / appANameva jujjhAhi kiM te jujjheNa bajjhao? / (3ttara/ e. 23, 50 7 3) appaNAmeva appANaM, jaittA suhamehae / / 6 / / zarIrane 'nAva' kahela che, AtmAne 'nAvika' kahevAmAM Avela tuM tArA AtmA sAthe ja - tArI potAnI jAta sAthe ja yuddha kara. che ane A saMsArane "samudra' kahelo che, jene maharSio tarI jAya bahAra yuddha karavAthI tAruM zuM vaLavAnuM che? sAdhaka pote jAte ja AtmA che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana eprila, 2011 no palvattAna maraMmbayAruM, samma no pAsaya pamAyA | prakAra kahelA che ane evA ja AMtarika tapanA cha prakAra batAvelA niApArappA varasetu vizle, namUno chi vanyAM che ? 2aa che. (3ttara meM 20, saTI 0 32) aNasaNamUNoyariyA, bhikkhAyariyA ya rspriccaao| je sAdhaka pravrajyA lIdhA pachI pote pramAdamAM paDIne svIkArelAM kAyakileso saMlINayA ya, bajjho tavo hoI / / 14 / / mahAvratone zuddha rIte barAbara pALato nathI - Acarato nathI, (320 0 3 0, II 0 7, 8) potAnA AtmAne nigrahamAM - saMyamamAM rAkhato nathI, rasomAM bAhya tapanA cha prakAra Ama samajavA: 1. anazana, 2. lAlacu bane che tenAM baMdhano mULathI chedAtA nathI. UnodarikA, 3. bhikSucaryA, 4. rasaparityAga, 5. kAyakaleza ane (2) 6. saMlInatA. nIti-mUtta-loka tattva sUtra pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sjjhaao| nANeNa jANai bhAve, daMsaNeNa ya saddahe / jhANaM ca viossaggo, eso abbhintaro tavo / / 15 / / caritteNa nigiNhAa, taveNa, parisujjhai / / 8 / / (uttara- 0, 10 rU0) (3ttara0 me 28, 10 rU 1) AMtarika tapanA cha prakAra Ama samajavAH 1. prAyazcitta, 2. sAdhaka manuSya pote jJAna vaDe e tathya bhAvone jANI le vinaya, 3. vaiyAvRtya, 4. svAdhyAya, 5. dhyAna ane 6. vyutsarga. che-samajI le che. pachI darzana vaDe eTale jANI lIdhelA te bhAvonuM vijhA nItA ya Aya, tejha pappA tahevAya | jAtapaNuM cittamAM sthira bhAve jAmI jatAM e bhAvo vize sAdhakane sunaisA le chaThThA ya, nAmA tu navama 26 TI pAkI zraddhA thAya che-vizvAsa jAme che. pAkI zraddhA thayA pachI e (3ttaI, X0 rU4, T0 rU) zraddhAmAM je potAne bhAsela che tene AcaraNamAM lAvavAnI vezyA eTale cittanI vRtti-AtmAno pariNAma- adhyavasAya, ullAsamaya apUrva tAlAvelI AtmAne thAya che. A tAlAvelInuM vezyAo cha che ane temanAM nAmo anukrame A cheH kRSNa lezyA, ja nAma cAritra che. evA cAritra vaDe-AcaraNo dvArA sAdhaka potAnA nIla vezyA, kApota lezyA, tejovezyA, padma lezyA ane zukalamana, vacana ane zarIrane niyamanamAM-nigrahamAM-rAkhavA tatpara thAya le zyA. che ane e nigraharUpa tapa dvArA sAdhaka, pote zuddha-pavitra-bane che, viSnA nItA vakrititri viyAmo mahammannesAmo | vAsanA vagarano-kaSAyo vagarano sthitaprajJa thaI vItarAganI di tidivi nIvo, TuDuM vavajJa aa2 7|| bhUmikAe pahoMce che. kRSNa vezyA, nIla vezyA ane kapAta lezyA e zarU zarUnI traNa nANaM ca daMsaNaM ceva, carittaM ca tavo tahA / lezyA adharma vezyAo che. A traNe vezyAyukta cittavRttimAM ___ evaM maggamaNuppattA, jIvA gacchanti soggaI / / 9 / / vyaktigata svArtharUpa adharmano Azaya pradhAna - mukhya hoya che, jJAna ane darzana, cAritra ane tapa-e mArgane barAbara pAmelA mATe te traNene adharma vezyA kahelI che. je jIvanI cittavRttimAM jIvo, e mArganuM barAbara AcaraNa karyA pachI sArI gatine-sArI taratama bhAve eTale jeTale aMze A traNa lezyA pramANe vicAradhArA dazAne-vItarAga dazAne pAme che. hoya che, te jIva teTale teTale aMze pratyakSamAM to durgatinaannssaavrnnijj, daMsaNAvaraNaM thaa| durdazA - duHkhamaya - dazAne ja pAme che ane bhavAMtaramAM ya te jIva veyaNijjaMtahA mohaM, AukammaM taheva ya / / 11 / / durgatine pAme che. nAmakammaM ca gottaM ca, antarAyaM taheva ca / teU pamahA sukkA, tinni vi eyAo dhmmlesaao| evameyAiM kammAiM, advaiva u samAsao / / 12 / / thAdi tidivi nIvo, supaDuM 3vavajJa 28|| (3ttara jha0 rU 3, T0 2, 3) (3ttarImeM0 rU4, I 0 16, 17) jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya tathA vedanIya ane moha-mohanIya, pAchalI traNa vezyAo eTale tejo vezyA, padma lezyA ane AyuSyakarma ane nAmakarma tathA gotrakarma ane aMtarAyakarma; e zukala legyA e traNe dharmalezyAo che. A traNe vezyAyukta cittamAM pramANe saMkSepathI to e ATha ja karmone batAvelAM che. samUhagata svArtharUpa dharmano Azaya pradhAna - mukhya - hoya che. so tavo duviho vutto bAhirabbhantaro thaa| mATe te traNene dharmalezyA kahelI che. je jIvanI cittavRttimAM taratama bAhiro chavviho vRtto, evamabbhantaro tavo / / 13 / / bhAve jeTale jeTale aMze A dharmalezyA pramANe sAmudAyika hitanI deha ane cittane zuddha karavA mATe te nigraharUpa tapanA be prakAra vicAradhArA hoya che te jIva teTale teTale aMze vartamAnamAMkahelA cheH bAhya tapa ane AMtarika tapa. nigraharUpa bAhya tapanA cha pratyakSamAM to jarUra sadgati - saddazA - sukhamaya dazAne ja pAme Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 | prabuddha jIvana che ane janmAMtaramAM ya te jIva sadgatine pAme che. (3). aTTha pavayaNamAyAo, samii guttI taheva ya / pu-mUd - pUjya sUtra paMceva ya samiio, tao guttIo AhiyA / / 19 / / AyAramaTThA viNayaM pauMje, sussUsamANo parigijjha vakkaM / pravacananI mAtAo ATha cheH- pravacana eTale jainazAsana. tene jahovaiTuM abhikaMkhamANo, guruM tu nAsAyayai sa pujjo / / 1 / / TakAvI rAkhanArI je je AcaraNAo che temane pravacananI mAtA je koI sAdhaka AcAranI prApti mATe vinayano prayoga kare che kahI che, te A che : pAMca samiti ane traNa gupti, samiti eTale tathA gurunA vAkyane dhyAnapUrvaka sAMbhaLavAnI IcchA karato, te zarIra, vANI ane vicAranI dareka pravRttimAM sAvadhAnatA - vAkyane barAbara svIkArIne gurunA upadezane anusarato rahe che saMgatatA - ekarUpatA. ane gupti eTale e ekarUpatA meLavavA ane kadI paNa gurunI AzAtanA karato nathI tene 'pUjya' kahevo. ane meLavelI hoya to tene sAcavavA zarIra, vANI ane vicAranuM mannA vara vizuddha, navadriya samuyAnuM nirdhva | gopana - rakSaNa arthAt nigraha - saMyama - maryAdIkaraNa. tAtparya anacye no parivevaUjJA, naTTu vityarUM se puSpo ||2|| e ke saMta puruSoe potapotAnI anubhavavANImAM dharmAcaraNanI potAnA saMyamanA nirvAha mATe, paricaya vinAnAM judAM judAM pravRttirUpe ATha pravacana mAtAone kahelI che, te samitirUpe ane sthaLomAM jaIne vizuddha rIte uchavRttie, je nityaprati bhikSA mATe guptirUpe che. phare che, ane ema karatAM ya jo kazuM ya na maLe to paNa kheda karato ethI vadhu hoya tyAM khaDakhaDATa thAya videha dezamAM mithilA (darabhaMgA pAse) nagarI. tyAM nami nAmano noMdhAyela che. vedika paraMparAnuM baMdhAraNa evuM che ke kSatriya saMnyAsane rAjA. jevI vAta janaka rAjA mATe Ave che tevI ja vAta A rAjAnI na laI zake, e bAbata samajAvatAM pelo rAjaguru purohita tene che. tene eka vAra dAhavara thayo. tenI zAMti mATe ThaMDaka karavA kahe che ke, he kSatriya! tAre killo bAMdhIne nagaranI rakSA karavI sAru tenI rANI caMdana ghasavA beThelI. teNIe hAthamAM aneka kaMkaNa joIe, aMtaHpuranI saMbhALa levI joIe, khajAno, vAhano ane paherelAM eTale jyAre caMdana ghasavuM zarU thayuM tyAre te kaMkaNono senAne vadhArI zatruone saMgrAmamAM jItavA joIe, yajJo karavA bhAre khaDakhaDATa thavA lAgyo ane dAhajvarathI pIDAtA rAjAnA joIe, zramaNabrAhmaNone jamADavA joIe. tenA badalAmAM tuM tArA kAnane e khaDakhaDATa bhAre vasamo lAgyo eTale teNe rANIne e badhAM pharajarUpa kartavyone choDI daI Ama bhikSuka banavAno vicAra khaDakhaDATa baMdha karavA kahyuM. tyAre rANIe eka eka hAthamAM phakta kema karI rahyo che? zuM tane badhA Azramono AdhArarUpa evo A eka eka kaMkaNa rAkhI bIjA badhAM kaMkaNa utArI nAkhyAM eTale tarata gRhasthAzrama pALavo kaThaNa lAgyo jethI kAyara loko jema mAgI ja khaDakhaDATa baMdha thaI gayo. tethI rAjAe khaDakhaDATa baMdha thayAnuM khAvAno dhaMdho svIkAre che tema tuM paNa A bhikSunA mArgane svIkAravA kAraNa jANavA mAgyuM. to rANIe kahyuM ke hAthamAM ekathI vadhAre teyAra thayo che? AnA uttaramAM nami rAjarSi kahe che ke, he brAhmaNa ! kaMkaNo hatAM, te badhA utArI nAkhI phakta eka eka hAthamAM eka huM mAro kharo kSatriyadharma pALavAne mATe ja bhikSu thAuM chuM. jo , eka kaMkaNa paherIne caMdana ghasatAM khaDakhaDATa baMdha thaI gayo. A zraddhA e mArI rAjadhAnI che, tene sAcavavA tapa, sadAcAra ane sAMbhaLatAM ja rAjAne vicAra Avyo ke jyAM bahu hoya tyAM kSamA e mAro killo che, parAkrama e mAruM dhanuSa che, viveka e khaDakhaDATakaleza thAya che ane jayAM ekAkI-ekalo hoya che tyAM mArI paNacha che, dhairya bANa che; A badhI sAmagrI vaDe huM satya alobha kaleza thato nathI. A vicAre caDhatAM rAjAe daDha nizcaya karyo ke A vagere subhaTone sAthe rAkhIne mArA kAma, krodha, moha, lobha vagere pIDAmAMthI sAjo thaI jAu to A mithilAnuM rAjya, A aMtaHpura, zatruone haNI nAkhavA saMgrAma mAMDavAnI taiyArI ja karI rahyo chuM. dhanasAmagrI ane bhogavilAsa vagerene tajI daIne zramaNadIkSA chevaTa jema janaka rAjA kahe che ke mithilAyAM hyumanAyAM na mehmate vinA svIkAruM. banavA joga ke rAjA eka rAta pasAra thatAM savAra paDatAM (mithilA nagarI baLatI hoya to temAM mAruM kazuM ja baLatuM nathI) ja sAjo thaI gayo ane eNe smRtipurANomAM varNavelA tema A nami rAjarSi paNa kahe che ke mahillA, DeksamANI, na me iMgleDuM kSatriyavarNanA dharmane tajI daI bhikSu thavAnuM svIkAryuM. A jANI vivA[ (mithilA nagarI baLatI hoya to temAM mAruM kazuM ja baLatuM eka rAjaguru purohita brAhmaNa tene kSatriyavarNanA dharmane nahIM nathI). tAtparya e ke A saMvAdamAM vaidika saMskRti ane choDavA ane bhikSu thavuM e to kAyaranuM ja kAma che ema samajAvavA zramaNa saMskRtinI carcA che. prasaMga AvatAM nami rAjarSi pelA tenI pAse Avyo. ane je kAMI kahevA lAgyo te badhI hakIkata purohitane tRSNAnI-AzAnI-vAsanAnI anaMtatA ane duSparatA uttarAdhyayanasUtranA navamA namipravrajyA nAmanA adhyayanamAM samajAve che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | prabuddha jIvana eprila, 2011 nathI ane maLe to phulAto ya nathI tene 'pUjya' kahevo. evI AzAo rAkhIne to lohamaya kAMTAnI-loDhAnA bhAlAnI saMthArasejjAsaNabhattapANe, appicchayA ailAbhe vi sante / aNIo upara paNa sUvAnuM ke besavAnuM hoMze hoMze sahI zakAya che; no vimaMALafmatosannA, saMtosapAnnara sa puLo //rU . paraMtu je sAdhaka koI paNa prakAranI AzA rAkhyA vinA ja kAnamAM saMthAro, zayyA, Asana tathA bhAta pANI ghaNAM vadhAre maLatAM pesatAM vacana bANone-vacananA bhAlAo ne zAMta hoya to ya temane levAnI vizeSa icchA na rAkhe arthAt e bAba- bhAve-dhIrabhAva-sahana kare tene "pUjya' kahevo. tanI ochI icchA rAkhe ane e bhAta pANI vagerenI sAmagrIne samAvayantA vayaLAmadhAyA, RUUAM yA tummaLiyuM nantiA potAnA khapa pUratI ja le. je e rIte potAnA AtmAne saMtuSTa thamyo tti thviI paramasUra, nindriA no sarpha sa jJo TITI rAkhe tathA saMtoSapradhAna jIvanamAM masta rahe tene "pUjaya' kahevo. sAmethI AvI paDatA marmabhedI vacananA ghA jayAre kAna sudhI sA sadevaM mAsAruM vaMTayA, manomayA 3ccharayA nareTI AvI pahoMce che tyAre pIDA pedA kare che te sAMbhaLatAM ja mana maMAsa no 3 sanna TA, vaDuMma, anusare puSpo ||4|| durmana thaI jAya che, evI paristhitimAM e bhayAnaka vacananA ghAne vAha vAha thaze, zarIra sukhamAM raheze, iMdriyo majA mANaze evI zAMtipUrvaka sahana karavAno mAro "dharma' che ema samajIne kSamAnA bhArDa pakSInI kathA bhAcuMDa pakSI-jaina sUtromAM bhArDa ke bhAkhaMDa nAmanA pakSIno A parvatamAM caravA mATe ratnadvIpamAMthI bhArDa pakSIo Ave che ullekha jyAM apramattatA eTale satata sAvadhAnatA darzAvavI hoya ane teo A masakane mAMsano moTo piMDa-loco samajIne upADIne tyAM vAraMvAra Ave che. kalpasUtramAM bhagavAna mahAvIranA ratnadIpa laI jAya che. bhAruMDa pakSI masakane jevI nIce mUke ke tarata zramaNajIvananuM varNana karatAM kahevAmAM AvyuM che ke mAruMDavavI phuva ja aMdara beThelo mANasa charI vaDe masakane kApI nAkhIne bahAra nIkaLI madhumatte arthAt zrI vardhamAna, zramaNa thayA pachI bhAcuMDa pakSInI peThe paDe che. pachI ratnadvIpamAMthI ratnono saMgraha karI pharI pAcho masakamAM apramatta-satata sAvadhAna-rahetA. bharAI jAya che ane e ja rIte bhArDa pakSIo vaLI pravAsIne pAchA Azare chaThThA saikAmAM racAyelA vasudevahiMDI nAmanA graMthamAM te parvata pAse lAve che. bhAcuMDa nAmanA pakSIno ullekha maLe che. paNa tyAM tenA zarIranA kalpasUtranI kiraNAvalI TIkAmAM bhAruDapakSInuM je varNana Apela AkAra vize kazI noMdha maLatI nathI. tyAM to mAtra eTaluM lakheluM che te A pramANe cheH che ke "e pakSIo ratnadvIpa nAmanA dvIpamAMthI Ave che. mahAsarIra mAru0gqkSaNo: vina parva veblevarama pRthagrIvama tripAduM vasAta yahuktaeTale teo moTA zarIravALA hoya che, teo vAgha tathA rIMcha vagerenuM bhArUNDapakSiNa: khyAtA: tripadA martyabhAriNaH / mAMsa khAya che." dvijihvA dvimukhAzcaikodarA bhinna phalaipiNaH / / vasudevahiMDImAM je kathA Ave che teno TUMka sAra A cheH tathA uttarAdhyayanasUtra cothA adhyayana, gA. 6nI TIkAmAM bhArDa | 'koI eka vepArIno kAphalo potAno mAla vecavA, navo mAla pakSI vize je noMdha che te A pramANe cheH kharIdavA ane te rIte dhana kamAvavA prayAsa karato karato ajapatha povara: pRthathIvA: banyocanamakSiT: | nAmanA dezamAM Avyo. (ajapatha eTale je dezamAM bakarAMo upara pramattA hi vinazyati mAruNA va pakSaT: || caDIne pravAsa karI zakAya te deza. e dezamAM bakarAMonI AMkhe arthAt eka bIjA sAthe joDAyelA bhAcuMDa nAmanA be evA pakSI pATA bAMdhIne temanA upara savArI karavAmAM Ave che) ajapatha che ke jemane peTa eka hoya che, mAthAM judAM judAM hoya che. traNa paga pahoMcI te kAphalo vajUkoTisaMsthita nAmanA parvatane oLaMgI gayo. hoya che. be jIbha hoya che, be moDhAM hoya che. vANI manuSyanI hoya tyAM AvatAM sakhata TADhane lIdhe bakarAM thIjI gayAM. temanI AMkho che ane teo paraspara phaLa khAnArA che. eTale eka peTa hovAthI eka mukha ughADI nAMkhavAmAM AvI. | phaLa khAya eTale bannene tRpti thaI jAya. joke jIbha judI judI hovAthI pachI to jemanA upara savArI karIne ahIM sudhI pahoMcyA te svAda to je jIbha khAya te ja laI zake. A vize paMcataMtranA pAMcamA bakarAMone mArI nAMkhIne temanA cAmaDAMnI moTI moTI masako 'aparIkSitakAraka' nAmanA taMtramAM eka kathA A pramANe ApelI cheH banAvavAmAM Ave che ane A partavathI ratnadIpa javA mATe praznotrI: pRthIvI: kocanamakSa: I pravAsIo charI sAthe cAmaDAnI e moTI moTI masakomAM besI masaMhatA hi vinazyati mAruSkA Drava pakSaT:// jAya che. masakane aMdarathI baMdha karI devAmAM Ave che. (A kathAno bAkIno bhAga sAmenA pAnA para juo) Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana mArge cAlanAra je zUravIra jiteM driya manuSya temane sahana kare che, lucco nathI - kapaTI nathI, cADiyo nathI ane mAyakAMgalo nathI ke tene 'pUjya' kahevo. koIno oziyALo nathI arthAt tejasvI che tathA loko potAnA evaU[vAyu ve paraMmudasya, panveslamo pALIye 1 mAsa | vakhANa ja karyA kare evI vRttivALo nathI, tema pote jAte paNa modAiiAM gayArikha 2, bhAsaM na pAseksa sayA sa puSpo //ddA potAnA ja vakhANa karyA karato nathI ane nATaka-ceTaka, satya hita je kaheluM hoya te sadA sAme ja kahe paNa koInI pAchaLa gAna-tamAsA, varaghoDA vagerene jovAno zokhIna nathI, tene niMdA na kare ane sAme paNa zatruvaTavALI bhASA na bole tathA "A 'pUjya' kahevo. to nAlAyaka ja che' evI na game tevI kaThora bhASA paNa kadI na guhi sAhU sAThisAdU, jijJAhi sAhU gukha munvasAhU I vApare tene "pUjya' kahevo. viyANiyA appagamappaeNaM, jo rAgadosehiM samo sa pujjo / / 8 / / alolue akkuhae amAI, apisuNe yAvi adINavittI / 'guNo vaDe sAdhu thavAya che, avaguNo vaDe asAdhu thavAya che, mATe no bhAva no viya mAviyappA, monta yasayA sa puSpo ||7|| sArA guNone grahaNa kara, naThArA avaguNone tajI de' e rIte je, pote je khAvA pIvAnI lAlacu nathI, jAdu maMtara vagere karato nathI, potAnI jAtane vividha rIte bodha Ape che tathA rAganA prasaMge vA vaiSanA | (bhArDa pakSInI kathA : sAmenA pAnAthI cAlu) bhAraMDa nAmanA eka bIjA sAthe joDAyelA be pakSIo che. temane badalo vALavA tene khAuM chuM. peluM mukha bolya: are mUrkha ! ema na peTa eka che. mAthA judA judA che, ane teo paraspara phaLa khAnArA kara, ema karavAthI to ApaNe banne marI jaIzuM. chatAM bIjA mukhe che. eTale eka mukha phaLa khAya tyAre bIjuM mukha paNa e ja phaLa khAya te na ja gaNakAryuM ane apamAnanuM sATuM vALavA te viSaphaLa khAI athavA eka mukha phaLa khAya tyAre bIjuM khAvAnI pravRtti na kare, ema lIdhuM jethI te banne pakSI marI gayAM. potAnA be mukhamAMthI game te eka vaDe teo vArApharatI phaLa khAnArA A pakSI mATe bhArDa ane bhArDa ema banne zabdo vaparAya che. che. tathA te banne saMhata-eka bIjA joDAyelA che. jo teo asaMhata AcArya hemacaMdra potAnI dezInAmamALAmAM (varga chaThTho zloka banavAnuM eTale judA judA paDI javAnuM mana kare to e banne tarata ja 108) kaheluM che ke: marI jAya che. 'mAruMDagni moDamo' arthAt bhoruDa ke bhoruDA zabda paNa eka sarovaramAM eka paTAvALo, judA judA mAthAvALo eka ja , bhAruDapakSInA arthamAM vaparAya che. bhAraDa pakSI raheto hato. samudrane kAMThe bhamatAM bhamatAM tene samudranA che upara ApelI kathA ane varNana uparathI ema mAluma paDe che ke loDhone lIdhe taNAIne AvelAM ghaNA amRtaphaLa maLyAM, temane te ja S A bhAraMDa nAmanAM be pakSIo che; paNa te banne ekabIjA paraspara sAthe khAI gayo ane te phaLono tene apUrva svAda lAgyo. pote eka 1 - joDAyelA che arthAt temanA zarIranI racanA ja evA prakAranI che. mukha vaDe e phaLo khAdhA hatA ane temano svAda mANyo hato. e 1 - temane traNa paga che, be mAthAM che. eka peTa che, be mukha che. e vize eNe kareluM suMdara svAdavarNana sAMbhaLIne svAda meLavavAnA ? nA bemAMthI game te eka mukha vaDe vArApharatI khAvAnuM khAya che ane lobhathI tenA bIjA mukhe kahyuM ke jo e phaLono Avo apUrva svAda 18 : che. peTa eka hovAthI eka jaNa khAya to paNa teo banne khAvAnI che to mane paNa tethI tho ra , to cAkhavA jethI karIne tRpti anubhave che. jo teo ekabIjA viruddha pravRtti kare to tarata jIbhanuM sukha mane paNa maLe. A sAMbhaLIne bhAkhaMDa pakSI bolyo ke je marI jAya che eTale e bIe barAbara sAvadhAna rahevuM paDe che. ApaNA bannenuM peTa eka ja che mATe mArA khAvAthI tane paNa tRpti thaI gaI che, tethI vaLI juduM juduM khAvAthI zo phAyado che ? paNa Avela che ke bhAraDa pakSInI peThe apramatta-barAbara sAvadhAna rahevuM. phaLano A je bAkIno bhAga che te ApaNI priyA bhAraMDIne ApIe. AcArya hemacaMdra potAnA anekArthasaMgrahamAM bhAraMDa pakSInA arthamAM jethI e paNa svAda cAkhIne khuzI khuzI thaI jAya. ema kahIne merunuM zabda Ape cheH- 'meruuso mISaNa-gau' 'meIE: GT: pakSI yathA visaMhitA bAkIno bhAga bhAraMDIne Apyo. Ama thavAthI bIjuM moTuM haMmezAM vinazyatti meruDa va pakSir:' (kAMDa 3 zloka. 173) mAtra A zabdanirdeza udvegavALuM udAsa rahevA lAgyuM. pachI eka vAra e bIjA mukhane sivAya hemacaMdra A pakSI vize bIjuM kazuM lakhatA nathI. kyAMyathI viSaphaLa maLI gayuM. tethI teNe pelA amRtaphaLa khAnArA ApaNA dezamAM vartamAnamAM kyAMya A pakSI jovAmAM AvatuM nathI. mukhane kahyuM ke he nirdaya. adhama ane nirapekSa-mArI garaja nahIM paMcataMtramAM paNa e pakSInI kathA ApelI che tethI saMbhava che ke jUnA rAkhanArA ! meM A viSaphaLa meLavyuM che. have huM teM karelA apamAnano samayamAM te hoya ane vartamAnamAM teno vaMza nAbUda thaI gayo hoya. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana eprila, 2011 (4). prasaMge barAbara 'sama' rahe che tene 'pUjya' kahevo. laDAI-jhaghaDo thAya evI kathA-vAta-ja je karato nathI. koInA taheva daharaM ca mahallagaM vAM, itthIM pumaM pavvaiyaM gihiM vA / upara gusso karato nathI, pAMca iMdriyone saMyamamAM rAkhanAra che, no dIna no viyarivaMsajjA, yaMmaM vohaM thavasa punno II II zAMta vRttivALo che, jenAM mana, vacana ane zarIra dhruvapaNe saMyamamAM nAno tema ja moTo bhale ne pachI strI hoya, puruSa hoya, dIkSita ja joDAyelAM che, koI nimittane lIdhe je gabharAto nathI-upazAMta hoya ke gRhastha hoya temanI-koI paNa jAtanI manuSyanI niMdA na che ane koIno anAdara karato nathI, tene 'bhikSu' kahevo. kare, badaboI na kare, ahaMkArano tyAga kare tathA krodhano paNa tyAga no saharDa Tu maTA, navo-pahAra-tajJaMo ya | kare tene 'pUjya' kahevo. bhaya-bherava-sadda-sappahAse, samasuha-dukkhasahe ajesa bhikkhU / / 5 / / tesiM gurUNaM guNasAyarANaM, soccANa mehAvI subhAsiyAI / sparza, jIbha, nAka, AMkha tathA kAna ane mana; emane vare muThThI paMvara tiro, va sIyAvAsa puSpo | 20 || aNagamatA vividha prasaMgo AvatAM je zAMta bhAve sahana kare che guNanA sAgara evA gurujanonAM AvAM suvacano sAMbhaLIne, arthAt koI gusso kare-vaDhe, koI mAra mAre ke koI tiraskAra-apamAna je buddhimAna sAdhaka muni, pAMca mahAvratone barAbara Acare; mana, kare te tamAmane zAMta bhAve je sahana kare che tathA bhayaMkaramAM bhayaMkara vacana ane zarIrane barAbara saMyamamAM rAkhe tathA krodha, mAna, mAyA zabdone ane bhayAnaka aTTahAsavALA avAjone je samabhAve sahana ane lobha e cAre kaSAyothI dUra rahe tene 'pUjya' kahevo. kare che, sukhone paNa samabhAve sahe che tema ja du:khone paNa samabhAve je sahe che tene 'bhikSu' kahevo. fmamavuM-sutta - bhikSu sUtra abhibhUya kAyeNa parIsahAI, samuddhare jAipahAu appayaM / roianAyaputtavayaNe, appasame mannejja chappi kAe / viittu jAI-maraNaM mahabbhayaM, tave rae sAmaNie je sa bhikkhU / / 6 / / paMtha ya Ase mahabUyADuM, paMvAsavasaMvare ne samajavU 6 IT saMyamanI sAdhanAmAM vighnarUpa AvatA pariSahone zarIra vaDe jJAtaputra bhagavAna mahAvIranA vacanomAM jene asAdhAraNa ruci samabhAve sahana kare che ane e rIte sahana karIne, e pariSahone che ane ene lIdhe ja je chae prakAranA jIvone paNa potAnA AtmA haThAvIne A prapaMcamaya vAtAvaraNamAMthI potAne je bacAvato rahe che, samAna mAne che arthAt koI paNa jIvane duHkha thAya tevI jenI pravRtti ane janma-maraNanA pherAne mahAbhayarUpa samajIne zramaNadharmane daDha karanArA nathI tathA je pUrepUrAM pAMca mahAvratone sAvadhAnatApUrvaka sparze che - tapamAM je tatpara rahe che tene "bhikSu' kahevo. Acare che ane je pAMce AsavothI dUra rahe che tene "bhikSu' kahevo. hatyasaMgapAyasaMna, vAyasaMnA saMnAi | cattAri vame sayA kasAe, dhuvajogI ya havijja buddhavayaNe / ajjhapparae susamAhiappA, suttatthaM ca viyANai je sa bhikkhU / / 7 / / saraLa niSNAyarUva-2g, Fhino pariva7 nesafmavaravU IIT hAthe je saMyamapUrvakanA vartanavALo che, e ja rIte page ane krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAre kaSAyono jeNe sadAne vacane tathA iMdriyo dvArA suddhAM saMyamapUrvakanA vartanavALo mATe tyAga karI dIdho che, jJAnI puruSanA vacanomAM jenuM mana dhruva adhyAtmabhAvamAM je tatpara che, jeno AtmA susamAhita che ane che, vacana ane zarIra paNa evuM ja dhruva che. arthAt jenAM mana, sUtranA arthane barAbara je jANe che tene 'bhikSu" kahevo. vacana ane zarIra jJAnI puruSanA vacana pramANe ja, dhruva thaIne varte 3varazmi samucchi, mani, matrIyajche, puniputA | che; tathA je dhananI apekSA vinAno che-potAnI pAse sonuM-rUpe viyasannioi vira, savvasaMvA iya ne samarahU II8 || ke bIjuM calaNI nANuM rAkhato nathI ane gRhasthanA prapaMcavALA saMyamanI sAdhanA mATe jarUrI evAM sAdhanomAM ya je Asakta na saMbaMdhane je anusarato nathI tene "bhikSu' kahevo. hoya, khAvApIvAmAM lAlacu na hoya, ajANyA kuTuMbomAM pharI pharIne sammadiTThi sayA amUDhe, asthi hu nANe tave saMjame ya / / uchavRttithI nirdoSa bhikSA meLavato hoya, saMyamane bagADanArA tavasAdhuNai purANapAvagaM, maNa-vaya-kAyasusaMvuDe je sa bhikkhU / / 3 / / doSothI dUra bhAgato hoya, kharIda karavuM, vecavuM ane bheguM karavuM e je samyagdarzI che-satya asatyano jANakAra che, je sadA traNethI aTakelo hoya tathA rAgavALA tamAma saMbaMdhothI dUra ne dUra potAnAM jJAna, tapa ane saMyamanAM kartavyo vize moha vagarano che, raheto hoya tene 'bhikSukahevo. tathA pApano nAza karavAnA saMkalpa sAthe tapa tapIne je potAnA matotra marahUnarasesu nihe, kaMi vare nIviya nAgarave che purANA pApone khaMkherI nAkhe che ane mana, vacana tathA zarIrane DhaMDhava savAra-pUyAM va, vADiyappA de nesamarahU 6IT. sayamamAM rAkhe che tene 'bhikSu' kahevo. bhikSu thayA pachI je acapaLa rahe che, rasono lAlacu nathI, bhikSA na ya vuggahiyaM kahaM kahijjA, na ya kuppe nihuindie pasante / sAru uchavRttithI pharato rahe che, jIvavA vize mohavALI tatparatA saMgane dhuvaM noroga nujo, 3vasaMte videDA ne sa mirahU I4Tii dAkhavato nathI, potAnA dhAmadhUma, satkAra, sAmaiyAM ane pUjAno Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana 1 1. tyAga kare che, jeno AtmA sthira che ane AkAMkSA vagarano che hoya ane bIjAne paNa saMyamadharmamAM sthira rAkhato hoya, ghara bahAra tene kharo 'bhikSu' kahevo. nIkaLyA pachI eTale saMsAranA prapaMcano tyAga karyA pachI durAcArIno na para vaDuM jJAti mayaM sIne, nenuM ve khejha na taM vanA | veza dhAraNa na karato hoya tathA koInI hAMsI-ThaThThAmazkarI na karato nALiya patteyaM puOU - pArva, sattA na samuvase ne vihU II6 0 | hoya tene 'bhikSu' kahevo. A 'kuzIla che" ema je bIjAne na kaheto hoya, sAmo mANasa taM devA masaparpha asAsayuM, sayA veinirbedikyappA | jethI krodhe bharAya evAM vacana na bolato hoya, pratyeka AtmA chiMdittu jAImaraNassa baMdhaNaM, uvei bhikkhu apuNAgamaM gaI / / 13 / / pote karelA puNya ke pApanA saMskAra pramANe ghaDAya che ema je je bhikSu nitya nitya potAnA AtmAnuM hita karavAmAM sthira jANato hoya ane tethI ja je potAnI jAtano garva-baDAI-na raheto hoya tathA A dehavAsane azuci ane anitya samajIne te karato hoya tene 'bhikSu" kahevo. tarapha mamatA na rAkhI dehano sadupayoga karato hoya ane tema karatAM na jAimatte na ya rUvamatte, na lAbhamatte na sueNa matte / prasaMga AvatAM tene tajI devA mATe paNa tatpara hoya evo te bhikSu mayAna savALi vivajJattA, dhammajJAnara ne sa marahU 22 baMdhanarUpa janama-maraNanA pherAne kApI nAMkhIne; je sthitie huM amuka uttama khajAno chuM' ema je jAtimada na karato hoya, pahoMcyA pachI pharI vAra AvAgamana nathI thatuM e sthitie pahoMcI huM ghaNo rUpALo chuM' ema je rUpamada na karato hoya, "mane jyAre je jAya che-nirvANa pAme che. joIe te badhuM barAbara maLyA kare che ema je lAbhano mada na karato hoya, 'ja khUbakhUba zAstrone bhaNela chuM' ema je zAstrajJAnano mokSama-sutta - mokSa mArga sUtra paNa mada na karato hoya-A pramANe tamAma prakAranA madone je kahaM care? kahaM ciTThe ? kahamAse? kahaM sae? tajato raheto hoya ane dharmadhyAnamAM savizeSa sAvadhAna hoya tene kahaM bhuMjanto bhAsanto pAvaM kammaM na bandhaI? / / 1 / / 'bhikSukahevo. sAdhaka kevI rIte cAle? kevI rIte Ubho rahe? kevI rIte bese ? payA annapayaM mahAmuLI, dhamma Dhimo TIvaya para pitA kevI rIte sUve? kevI rIte khAya? ane kevI rIte bole? jethI tene nivarajmpa vannenna sIttarliAM, nayAvihAsaMdA samivaraphU aa2 2aa pApakarmanuM baMdhana na thAya. je mahAmuni Aryapadano-AryamArgano jANakAra hoya vA jayaM care jayaM ciTThe jayamAse jayaM sae / upadezaka hoya ane tema karIne pote saMyamamArgamAM sthira raheto naye muMnanto mAsanto parva muM na vanyaDu 2|| karelA karmo ahIM ja bhogavavA paDe che caMpAnagarImAM-vartamAna bhAgalapura pAsenA caMpAnagaramAM- banne varavadhU saMsAranA kAmavilAsanA sukhone anubhavavA lAgyAM. pAlita nAmano eka moTo sArthavAha-vepArI raheto hato. te devabhavana jevA rahevAnA RtutunA judAM judAM bhavano, AjubAju bhagavAna mahAvIrano upAsaka-zrAvaka hato. eka vakhata vahANamAM dAsadAsIono moTo parivAra, vipula bhogasAmagrI tathA khIlatuM vividha kariyANA bharI te, samudramArge caMpAthI nIkaLI pihuMDa nAmane bannenuM yauvana pachI mojamajA mANavAmAM zI kamI rahe ? evAmAM gAme pahoMcyo. te gAmanA koI vANiyAe pAlitane potAnI eka vAra samudramAlita potAnI patnI sAthe bhavananA gokhamAM putrI paraNAvI. pAlita potAnI patnIne laIne caMpA tarapha pAcho beTho hato tyAMthI teNe zULIe caDAvavA laI javAto eka cora pharato hato tevAmAM vacamAM ja vahANamAM tenI patnIe putrane janma joyo. corane joIne tarata ja tene vicAra Avyo ke je karma-kAmaApyo tethI tenuM nAma 'samudraNAlita' pADyuM. A nAmamAM core karyuM che tenuM phaLa-maraNa tene ahIM ja bhogavavAnuM AvyuM arthAt pitAnuM nAma joDAyela che. e uparathI jaNAya che ke, putranA nAmo je jevAM kAma kare che tene tevAM phaLo avazya bhogavavAM paDe che. A sAthe pitAnuM nAma joDavAno jUno rivAja hato. samudramAlita vicAra sAthe tene tenI potAnI amaryAda vilAsapravRtti vize ane yogya uMmaramAM AvatAM tene kalAcArya pAse gaNita, lekhana, nRtya, tenA duSpariNAmo vize paNa tIvra vicAra Avyo, tethI tenuM mana saMgIta, zastravidyA vagere botera kaLAo zIkhavA mokalyo. pachI e vilAsothI udAsa thaI gayuM ane te, e badhAM vilAso tathA to te botera kaLAone zIkhI yuvAna thayo tyAre saMgIta, nRtya, anargaLa saMpattivaibhava choDI daIne bhagavAna mahAvIrane zaraNe rAMdhaNa, kAvya vagere cosaTha kaLAone zIkhelI evI rUpiNI nAmanI Avyo ane temanI pAse zramaNadIkSA laI temanA zramaNasaMghamAM kanyAne pitAe tene paraNAvI. pAse aDhaLaka saMpatti hovAthI te rahI pAMca mahAvratone AcaravA lAgyo. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana eprila, 2011 sAdhaka vivekathI cAle, vivekathI Ubho rahe, vivekathI bese, je jIvone paNa barAbara jANe che ane ajIvone paNa barAbara vivekathI sUve, vivekathI khAya ane vivekathI bole to tene pApakarmanuM jANe che, ema jIvo ane ajIvone barAbara jANato evo te kharekhara baMdhana na thAya. saMyamanA mArgane samajI zake che. savvabhUyappabhUyassa sammaM bhUyAiM paaso| jayA jIvamajIve ya, do vi ee viyANae / pihiyAsavassa dantassa pAvaM kammaM na bandhaI / / 3 / / tayA gaI bahuvihaM, savvajIvANa jANai / / 8 / / nAnAmoTA tamAma jIvone te potAnA AtmA samAna barAbara jyAre jIva tattva ane ajIva tattva e bannene paNa je sArI rIte samajato hoya arthAt "pote sarvabhUtamaya che ema barAbara je samaje che tyAre te, tamAma jIvonI bahu prakAranI gatine paNa barAbara jANato hoya, jene mArA tArAno bheda vA pArakA potAnAno samajI zake che arthAt jIvo potapotAnA vividha saMskArone lIdhe bhAva muddala nathI evAne tathA iMdriyanigrahI ane pharI vAra na UkhaLe vividha janmo dhAraNa kare che te hakIkata tenA dhyAnamAM Ave che. e rIte doSasthAnone DhAMkI denArA sAdhakane pApakarmanuM baMdhana thatuM jayA gaI bahuvihaM savvajIvANa jANai / nathI. tayA puNNaM ca pAvaM baMdhaM mokkhaM ca jANai / / 9 / / paDhasaM nANaM tao dayA evaM ciTThai svvsNje| jyAre tamAma jIvonI bahu prakAranI gatine je jANe che te ja, annANI kiM kAhI kiMvA nAhii cheya-pAvagaM? / / 4 / / puNya ane pApanA tathA baMdha ane mokSanA svarUpane samajI zake che. sAdhanAmAM prathama sthAna jJAnanuM che ane te pachInuM sthAna dayAnuM jayA puNNaM ca pAvaM ca baMdhaM mokkhaM ca jANai / che. A rIte eTale pahelAM jANakAra thayA pachI ja ahiMsAnA vratane tayA nibiMdraNa moNa ne trei ne ya mApure pA2 0 || svIkArIne tamAma saMyamI sAdhako potAnA saMyama upara khaDA rahI jyAre puNya ane pApanuM tathA baMdha ane mokSanuM svarUpa barAbara zake che. ajJAnI zuM karI zake? arthAt jJAna vagarano sAdhaka jANavAmAM Ave che, tyAre ja svargIya bhogo tarapha tathA mAnavI dayApradhAna saMyamane zI rIte pALI zake? athavA "A zreya che ane bhogo tarapha aruci thAya che-kaMTALo Ave che; arthAt "te baMne A azreya che-pApa che', ema ajJAnI zI rIte jANI zake? jAtanA bhogo sAra vagaranA che' ema barAbara samajAya che. soccA jANai kallANaM soccA jANai pAvagaM / jayA nivviMdae bhoe je divve je ya mANuse / ubhayaM pi jANai soccA, jaM cheyaM taM samAyare / / 5 / / tayA cayai saMjogaM sabbhintarabAhiraM / / 11 / / sAdhaka, saMta puruSonA vacanone sAMbhaLIne zreyakara mArgane jANI jyAre svargIya bhogo ya sAra vagaranA che ane mAnavI bhogo ya zake che. e ja rIte (saMta puruSonAM vacanone) sAMbhaLIne pApakara sAra vagaranA che ema barAbara samajamAM Ave che, tyAre ja rAgadveSathI mArgane paNa jANI zake che. e baMne mArgane sAMbhaLyA pachI ja thato AMtara saMbaMdha ane bahArano paNa saMbaMdha ApoApa chUTI temanuM kharuM jJAna maLI rahe che. mATe prathama zravaNa tarapha lakSya karavuM jAya che-tajI devAya che. ane pachI manana tarapha sAvadhAna banavuM. Ama karyA pachI je zreyarUpa gayA vaya saMkomAM sanmittaravArira | mArga che tenuM AcaraNa karavuM. tayA muNDe bhavitANaM pavvayai aNagAriyaM / / 12 / / ___ jo jIve vi na jANei, ajIve vi na jANaI / jyAre rAgadveSothI thato AMtara saMbaMdha ane bahArano saMkucita jIvA'jIve ayANaMto kahaM so nAhii saMjamaM? / / 6 / / kauTuMbika saMbaMdha paNa ApoApa chUTI jAya che tyAre sAdhaka, mAthuM cetana tattvane-jIvone paNa je jANato nathI ane ajIvone muMDAvIne-saghaLA zaNagAra choDI daIne agAra bhAvanI pravrajyAne paNa je jANato nathI, to pachI, jIvone ane ajIvone na svIkAre che-anagAranI jema anAsakta thaIne rahe che. jANato-na oLakhato evo te-saMyamanA mArgane zI rIte jANI jayA muNDe bhavittANaM pavvayai aNagAriyaM / zakavAno? tayA saMvaramukkiTuM dhamma phAse aNuttaraM / / 13 / / jo jIve vi viyANAi, ajIve vi viyANai / jyAre te, mAthuM muMDAvIne ane manane paNa muMDAvIne aNagAra jIvA'jIve viyANaMto, so hu nAhii saMjamaM / / 7 / / bhAvanI pravajyAne svIkAre che tyAre ja uttamottama saMvararUpa dharmane daza vaikAlika sUtranI racanA AcArya zayaMbhavasUri prakhara karmakAMDI brAhmaNa hatA. pAchaLathI teoe jaina dIkSA svIkArelI. pachI jyAre manaka nAmano temano putra pitAne zodhato zodhato temanI pAse Avyo tyAre temaNe te nAnA manakane paNa jaina dIkSA ApI. jyAre temane khabara paDI ke manaka have vadhAre jIve tema nathI tethI tenA vAcanane mATe jemAM saMkSepe karIne tamAma jaina Agamono sAra AvI jAya evuM dazavaikAlikasUtra racI kADhyuM. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana sparzI zake che-aDakI-AcarI zake che; arthAt tyAre ja anAsakta ziromaNi bane che ane kAyamI-jeno kadI vinAza nathI evo siddha rahIne potAnI jIvanayAtrAne barAbara nabhAvI zake che. bane che. jayA saMvaramukkiTuM dhammaM phAse aNuttaraM / suhasAyagassa samaNassa sAyAulagassa nigAmasAissa / tayA dhuNai kammarayaM abohikalusaM kaDaM / / 14 / / uccholaNApahAvissa dullahA soggaI tArisagassa / / 20 / / jyAre anAsakta rahIne potAnI jIvanayAtrAne barAbara nabhAvI je zramaNa, kevaLa potAnA zarIranA sukhono ja svAdiyo che, te zake che tyAre ja te ajJAnane lIdhe je je ghaNA jUnA evA rAgadveSamaya mATe ja vyAkuLa rahyA kare che ane jyAre juo tyAre khUba khAI pIne je saMkucita saMskAro cittamAM paDelA hoya che te tamAmane khaMkherI kADhe rAto mAto thaI pathArImAM laMbAvyA kare che tathA zarIranI ja sAphasUphI che. arthAt anAsakta bhAve rahenAranA jIvanamAM ja ahiMsA vagerenA mATe cAre bAju doDyA kare che, eTale hAtha sApha karavA sAru, paga AcAro vaNAI jatAM pachI cittamAM vizvabaMdhutvano bhAva pragaTa thAya sApha karavA sAru, mukha sApha karavA sAru, vALa sApha karavA sAru, che, ane ema thayA pachI mAruM-tAruM athavA potAnuM pArakuM evo bhAva kapaDAM sApha karavA sAru tathA suMdara dekhAvA sAru; ema vividha ApoApa chUTI jAya che. pravRttio mATe ja talapApaDa thayA kare che tevA zramaNane mATe jIvajyaa dhuNai kammarayaM abohikalusaM kaDaM / ajIvanuM jANapaNuM ke baMdhamokSanI samaja hovI ya bhAre durlabha che. tayA savvattagaM nANaM daMsaNaM cAbhigacchai / / 15 / / to pachI sugatinI ke siddha thavAnI to zI vAta? jyAre ajJAnane lIdhe pedA thayelA ghaNA jUnA rAgadveSamaya evA tavoguNapahANassa ujjumaikhantisaMjamarayassa / saMkucita saMskArone cittamAMthI khaMkherI kADhe che tyAre ja te sarvavyApI parIsahe jiNantassa sulahA soggaI tArisagassa / / 21 / / jJAnane ane sarvavyApI darzanane meLavI zake che. je zramaNanI sAdhanA tapapradhAna che, eTale je zramaNa saMkalpapUrvaka jayA savvattagaM nANaM daMsaNaM cAbhigacchai / manane, vacanane ane zarIrane rAgadveSothI korA rAkhe che ane e ja tayA logamalogaM ca jiNo jANai kevalI / / 16 / / sAdhyanI siddhi mATe tamAma prakArano zrama kare che, saraLa buddhino sarvavyApI jJAnane ane sarvavyApI darzanane jyAre meLavI zake che che, kSamAvAna che ane niraMtara saMyamane keLavavAmAM ja lakSyavaMta che tyAre ja te, jina thAya che-rAgadveSo upara saMparNa jaya meLave che. tathA ema sAdhanA karatAM karatAM je koI pariSaho AvI paDe, vipno kevI thAya che-kevaLa AtmAmaya thAya che ane loka tathA alokanA AvI paDe tenA upara saMdA jaya maLavatA re nA AvI paDe tenA upara sadA jaya meLavato rahe che-viknothI kadI svarUpane jANI zake che. pAcho haThato nathI tevo ja zramaNa jIva-ajIvano jANa kahevAya, jayA logamalogaM ca jiNo jANai kevalI / baMdhamokSanA svarUpane samajanAro gaNAya ane evA zramaNane mATe tayA joge nilaMbhittA selesiM paDivajjai / / 17 / / siddha thavuM kAMI kaThaNa nathI; UlaTuM bhAre sulabha che. * * * jyAre jina thAya che, kevaLI thAya che ane loka tathA alokanA (paMDita becaradAsajI dozI saMpAdita 'mahAvIra-vANI'nA keTalAka aMzo.) svarUpane jANI le che tyAre ja te potAnA mananI, potAnA vacananI ane potAnI kAyAnI tamAma pravRttione rokI daIne zailezI dazAne mahAvIra kathA eTale himAlaya parvata jevI sthira dazAne - akaMpa dazAne pAme che. DI. vI. DI jayA joge nilaMbhittA selesiM paDivajjai / tayA kammaM khavittANaM siddhiM gacchai nIrao / / 18 / / padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI vANImAM vahetI, be bhAga, be divasa jyAre potAnA mananI, potAnA vacananI ane potAnI kAyAnI ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A tamAma pravRttione rokI daIne zelezI dazAne pAme che tyAre ja anerI mahAvIra kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaIne prakAzita thaI gaI che. A ciMtanAtmaka dRzya-zrAvya DI.vI.DI. potAnA parivAra mATe vasAvavI, potAnA tamAma malina saMskArono-saMkucita saMskArono-samULa mitro ane anya parivArajanone e bheTa ApavI e jaina zAsananI mahAna sevA che, nAza karIne pUrNa nirmaLa thayelo te siddhine pAme che. ane mahAvIra vANInA ciMtana pracAranuM puNya karma che. zrI jaina yuvaka saMghanA AjIvana jayA kammaM khavittANaM siddhiM gacchai nIrao / sabhyo, peTranazrIo, jaina chAtrAlayo, pustakAlayo ane saMghone 20% DiskAunTathI tayA logamatthayattho siddho havai sAsao / / 19 / / maLaze. beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, - prArthanA samAja brAMca - muMbaI. khAtA naM. 003820100020260 mAM ane jyAre potAnA tamAma malina saMskArono samULa nAza rakama bharI e slIpa amane mokalazo eTale Apane ghera beThAM ame ApanI Icchita karIne pUrNa nirmaLa thayelo sAdhaka siddhine-kRtakRtyatAne pAme che DI.vI.DI. mokalIzuM. amAruM saranAmuM pAnA naM. 3 upara ApeluM che. phona naM.: 0022tyAre ja te, samagra lokanA mAthA upara rahenAro evo zAzvata siddhi ||23820296-022-2056428. bane che. arthAt kRtakRtyatAnA bhAvane pAmelo sAdhaka samasta lokano -pramukha, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 21vIrA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana eprila, 2011 jainonuM arthazAstraH jagatamAM jaino kema jaldI samRddha thAya che? kAnti bhaTTa (patrakAratva ane kalama temaja 'kolama'ne pUrepUrA AjIvana samarpita vartamAna gujarAtI patrakAratva jagatamAM A bahuzruta vidvAna lekhaka eka daMtakathA jevA che. eka ja divase vividha sAmayikamAM pragaTa thatA emanA adhyayanazIla lekho vAMcIne kahevAnuM mana thAya ke A lekhaka eka sAthe jANe be hAthe lakhatA hoya.) henrI vorDa bIcare 1887mAM kaheluM ke 'no meTarsa hu reInsa dha bane che. pANI to bahu ja upayogI ane anivArya che paNa tenI maracanTas reInsa' arthAt A jagata upara koNa rAja kare che? je koI kImata nathI! paNa hIrA? pro. menjara kahe che ke tenI mArjInala koI rAja karatuM hoya paNa kharekhara to pramANika vepArI ja rAja kare yuTIlITI che. ane tenI ochI upalabdhatA thakI tenuM mUlya che. A che. ane pachI ApaNA jagavikhyAta arthazAstrI ane vaDApradhAna vAta sauthI vadhu samajyA hoya to jaino samajyA che, te pachI paTelo DaoN. manamohana siMgha sAthe 50 varSa satata saMparka rAkhatA amerikA samajyA. ghaMTAkarNanA darzane gayo tyAre jANavA maLyuM ke be paTelo vasatA jagadIza bhagavatIe umeravA cAhyuM haze ke bhAratamAM koNa jaina dharma aMgIkAra karIne pachI khUba ja pUjanIya banI gayA hatA. rAja kare che te bhagavAna jANe paNa bhArata upara jaino rAja kare che! tAtparya ke jaina dharmI na hoya paNa jaina jevA prinsIpalsa pALanArA Aje jagatanA 45 dezomAM jyAM jyAM jaino gayAM che tyAM karoDa paTelo tethI ja deza-paradezamAM jainonI barAbarImAM dhanika che ane sudhInI saMkhyAmAM teno prabhAva che- hIrA udyogamAM khAsa. mane hIrA udyogamAM tethI ja phAvyA che. uparAMta jyAre bhAratamAM kahevAmAM AvyuM ke-"jaina arthazAstra" upara lakho. jaina arthazAstra ? globalAIjhezana nahotuM AvyuM tyAre jainoe globalAIjhezana lorDa meyanArDa keInsa ke DaoN. AphreDa mArzalanA arthazAstrathI alaga apanAvI lIdheluM. vasudhaiva kuTuMbakamno siddhAMta sauthI vadhu jainoe evuM zuM jenonuM vaLI koI vizeSa arthazAstra che? vaDodarAnI kaoNmarsa pALelo. ApaNA prophesara jagadIza naTavaralAla bhagavatI je muMbaInI kaoNlejamAM 1950mAM arthazAstra e kaThInamAM kaThIna viSaya hato. siDanahAmamAM bhaNIne pachI amerikAnI mAsAzueTsa InsTiTyUTa opha tene pro. ena. ema. cokasI (jaina) ane bIjA jena prophesaro haLavo TekanolojImAM pIeca.DI. thayA che teNe sau prathama globalAIjhezanano banAvI detA. paNa tyAre amane "jainonuM Ikonomiksa' evo zabda vicAra Apelo. teo jaina hoya ke na hoya paNa Arthika siddhAMtanI sAMbhaLavA maLyo nahoto, paraMtu arthazAstranI ke bijhanesanI dRSTie jena che. keTalIka kahevato jANavA maLelI. aMgrejonI kahevata che-lAITa paNa jenA arthazAstra kaI dRSTie anokhuM che? moDe moDe jenonuM geInsa meIka hevI parsIsa. arthAt tame ocho mArjIna rAkhIne arthazAstra bIla geTsa ane jagavikhyAta InvesTara vorana bapheTe cIjo veco to tamArI dhananI kothaLI vadhu bhAre thAya che. (je bhArata AvI rahyo che ke AvI cUkyo che) apanAvyuM che. te A niyama tamAma jaina vepArIne lAgu paDe che. "ochA naphe jainonuM arthazAstra che-ceriTI. dAnanI bhAvanA. pote vApare te bahoLo vepAra' e jainonI thiyarI che. ghaNAM pUche che ke jeno ja karatAM vadhu bIjAne ApavAnI bhAvanA. A jainonuM parama pavitra kema hIrAnA vepAramAM che? yahudIo ja kema che? ane pachI paTelo arthazAstra che. cerITI, cerITI ane cerITI Apato rahe, Apato kaI rIte hIrAnA vepAramAM AvyA? mArI pAse arthazAstranA ghaNAM rahe ane Apato rahe. bamaNuM thaIne Avaze ja. thothAM che. amane pro. benahAmanuM arthazAstra samajAvavAmAM AvatuM ame gAmaDAmAM 1936mAM bhavAI jotA tyAre navarAtramAM veza dha varlDa Ijha eTa varka'-hA jagata kAmUDha che ane kAmaDho ja kamAya bhajavanArAne paTelo-jaino dAna jAhera karatA. e vakhate bhavAyA che. jaino dhanika che kAraNa ke kAmaDhA che. hajI 8-9 varSano thAya tyAM bolI uThatA. zerImAM ramavA karatA bApAnI dukAnamAM jaina dIkaro vadhu bese che. pahelAM vahelA meLave jaino DAyamanDamAM kema che te mATe mAre kolejanA samayamAM jenuM pachI dIye dAna nAma jANeluM te pro. kArla menjara je oNsTrIyana IkonomisTa hatA ekotare peDhI odhare tenA pustaka 'prinsIpalsa opha Ikonomiksa'ne yAda karavuM paDe. kAzIe gayAnA kalyANa.. arthAzAstramAM asalAmatI ane jokhama e mahattvanI cIjo che. bhavAyAnA A udyoSamAM mahattvanI traNa paMkti che ke khUba khAsa karIne je cIjanI mArjInala yuTIlITI hoya eTale amuka ja karakasara karI, ocho mArjIna rAkhIne pramANikatAthI vepAra karo. AbarUne lagatI ke sTeTasanI lagatI upayogItA hoya te kImatI bacata karo ane bacata gharamAM bhaMDArI na rAkho. vAparo, dAna karo. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 maMdiro baMdhAvo, maMdiro baMdhAvIne kaDiyA, kuMbhAra, mistrI, majurone rojagArI Apo. tame dAna karazo tethI tenuM puNya ekotera peDhI sudhI cAlaze. cheka pAlItANAnA DuMgara upara seMkaDonI saMkhyAmAM maMdiro baMdhAve che. are amerikAmAM nyUyorka pAsenA parvatamAM siddhAcalanuM maMdira baMdhAveluM che. paTelo paNa A dAnadharma zIkhyA ane svAminArAyaNanA pramukha svAmI jagatabharamAM maMdiro baMdhAve che. dAna karAve che tethI karyuM paTelone paNa huM jaina ja gaNuM chuM. mArI patnI zIlA jaina che. brAhmaNa tarIke e amArI maryAdita kamAImAMthI udAratAthI AjubAjunA kAmavALAne khUba ApatI rahetI te mane gamatuM nahIM. paNa tenA ApatA rahevAnI vRtti thakI ame baMne paisAthI nahIM paNa patrakAratvamAM samRddha chIe. volTa brITamena nAmanA kavi jemaNe 'lIvjha opha grAsa' nAmanuM vikhyAta kAvya ane sAhityanuM pustaka pragaTa kareluM te dekhAve RSi jevA hatA. temo A kAvya saMgrahamAM soMga opha muDansa (DahApaNanuM kAvya) lakheluM. temaNe kaheluM, 'ceriTI Ijha e greTa phorsa. IMTa gIvjha e mena hIjha sIkastha sensa...ceriTI enDa parsanala phorsa Ara onlI invesTamenTa varSa enIthIMga...' jANe kavi vhITamena jainonA cArItrane jANI gayA hoya tema A sUtra lakheluM. teo pote paNa jANe ajANatA ja jaina hatA. kudaratamAM daivI tattvo che tevuM mAnatA. vRkSone ane vAsanA dRone paNa jIva che tema mAnatA. pakSIpremI hatA. temanA sUtra mujaba ja jenomAM ceriTInI bhAvanA che. sikatha sensa che tethI dhaMdhAmAM ane zerabajAramAM kamAya che ane parsanala phorsa che. chaThThI Indriya tyAre ja jAgrata thAya jo tame tapa, niyama, saMyama ane khAnapAnamAM khUba ja cIvaTa rAkho. jeno kaMdamULa khAtA nathI. pUrNa zAkAhArI che. dAnavIra che ane tapasvI che. tamAma jaina tahevAromAM upavAsa eka moTuM parsanala phorsa vadhAranArUM ane chaThThI Indriya jAgRta karanAruM tattva che ane A upavAsane mahAtmA gAMdhIjIe 'zastra' tarIke ane jainonI ahiMsAne siddhAMta tarIke apanAvela. prabuddha jIvana jainonI sikastha sensane kAraNe ja te zerabajAramAM sauthI mokhare hoya che. jainone spekyulezanamAM AnaMda Ave che. gumAve tyAre zraddhA hoya che ke te pAchuM meLavaze ja. jeno mATe spekyulezana Ijha dha romAnsa opha TreDa. strI sAthenA romAnsa karatAM vepAramAM spekyulezana eja tene mATe romAnsa che ane e romAnsamAM te sarerAza saphaLa rahe che. ApaNe ahIM pharIthI mahAna arthazAstrI mArzale 1890mAM 121 varSa pahelAM pustaka lakheluM te 'prinsIpalsa oNpha Ikonomiksa'ne yAda karIe. temAM je je arthazAstranA siddhAMto che te nirUpelA che. paNa mAtra dAnanuM je sauthI moTuM tattva arthazAstramAM hovuM joIe tene AlphreDa mArzala cUkI gayA che. 15 eTaluM kharUM ke temanA pachI lorDa meyanArDa keInse DImAnDa enDa saplAya temaja kanjhyumara Ijha kIMganI thIyarI mUkelI te pramAdo kamAo ane vAparo e paNa eka jAtanuM dAna che ke rojagArI pedA kare che. acchA to AlphreDa mArzalanA arthazAstranI zuM vyAkhyA hatI? ikonomiksa e zuM che ? bahu ja dhyAnathI vAMco. tame jaina ho to pUrI ekAgratAthI vAMco.. Ikonomiksa Ijha e sTaDI opha mena ejha dhe lIva enDa muva enDa thIka Ina dha orDinarI bIjhanesa opha lAIpha.' ATaluM aMgrejI lakhIne bAkInuM huM temanA siddhAMtano anuvAda ApuM chuM. vAMcoH arthazAstra e zuM che? arthazAstra e mAnavanA saMpUrNa jIvanano abhyAsa che. mAnavI A duniyAmAM kema rahe che, te kema varte che, kaI rIte vicAre che ane te rIte tenuM jIvana vitAve che teno abhyAsa eTale ja arthazAstra, paNa vAta ahIM aTakatI nathI...je koI mAnavI jenAmAM kaMIka sattva che te tenA bijhanesamAM teno thoDo umadA svabhAva paNa laI jAya che. A bijhanesamenanA nirNo upara tenI aMgata mAnyatAo, aMgata saMskArI, pharajanuM vaMzaparaMparAgata bhAna ane ucca Adarzo pratyenuM mAna asara kare che. AlphreDa mArzalane prathamavAra meM agAu arthazAstranA abhyAsI tarIke vAMcelA te vAta huM bhUlI gayelo te Aje yAda Ave che. tame A vyAkhyA mujaba tamArI AjubAjunI vyaktione juo. jainonI kuTuMba bhAvanA juo. patrakAra tarIke mArA tamAma 'mAliko' jeno rahyA che. gujarAta samAcAra, janmabhUmi (TrasTI tarIke zAMtilAla zAha ane cImanalAla cakubhAI) ane Aje divya bhAskaranA jaina mAliko che. mArA eDavokeTa mitra vasaMta pArekha je mahuvAnA dAnavIra kAjhI zeThanI peDhI sAme zeTha zerImAM rahetA hatA. teNe kahyuM ke saMyukta kuTuMbanI bhAvanA sauthI vadhu jenomAM che. rAjasthAnanA mAravADI jaina rAjamalajI lokhaMDanA bhaMgAranA vepArI che paNa 48 sabhyo eka bilDIMgamAM 2he che. sAthe jame che. divya bhAskaranA sthApaka ramezacaMdra agravAlanA trarNaya putro saMyukta sAhasamAM kAma kare che. adbhuta kuTuMbabhAvanA che. pIrUbhAI aMbANInA vevAI abhayakumAra kAsalIvAla saMyukta kuTuMbamAM rahyA ane muMbaImAM lagabhaga paherele kapaDe' AvelA te moTA udyogapati thayA. paNa moDe moDe eka bhAInI kuTuMba bhAvanA lupta thaI tenAthI thoDI breka lAgI. AvuM ja hIrAnA vepArI kIrtilAla maNilAla mahetAnA putronuM banyuM che. saMyukta kuTuMbabhAvanA thoDI lUpta thaI tethI breka lAgI che. te dRSTie maphatalAla mahetA jene ame mAtra maphatakAkA tarIke oLakhIe chIe, tenA putro Aje paNa enTavarpa, nyUyorka ane muMbaI vagere sthaLe saMyukta kuTuMba bhAvanAthI rahe che. AvuM ja vRttimAM jeno jevA paTelo je DAyamanDa udyogamAM che temanuM bhAvi ujaLuM che. kAraNa ke bhAIo Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana eprila, 2011 saMpIne rahe che. kasturabhAInA pUrvaja zeTha zAMtidAsanA vaDIla yajJasiMha kSatriya cAlo thoDAka jANItA jaina mahAnubhAvone yAda karIe- jAgIradAra hatA. temaNe jaina dharmanI dIkSA lIdhelI. A zAMtidAsane (1) DaoN. koTanIsa kI amara kahAnI, jhanaka jhanaka pAyala bAje, zahenazAha akabare nagarazeTha banAvelA. tame joyuM haze ke saurASTramAM do AMkhe bAraha hAtha jevI mUlyaniSTha philmo banAvanAra zAMtArAma moTA bhAganA nagarazeTho kapoLa ke jaina hatA. zuM kAma ? e badhA rAjArAma vAnakudra urphe vI. zAMtArAma, vIkIpIDIyAnA kahevA mujaba dAnavIro hatA! (keTalAya nAmo bAkI rahyA che te mATe vAcako jaina (!) hatA. kolhApuranA mAnavaMtA kuTuMbamAM janmelA. temane mApha kare.) jenonI A dAna bhAvanA uparAMta anya be bhArata sarakAre padma vibhUSaNa banAvelA. siddhAMto-aparigrahanI bhAvanA ane jIvadayAnI anukaMpA khUba (2) paoNla DuMDAsa nAmanA lekhake to "hAya jainsa Ara prosparasa' ja mahattvanA che. jainonI samRddhinuM A karma ane kudaratI kAraNa che. nAmanuM pustaka ja lakhyuM che ane temAM temaNe jainonI dAnavRttino sAmAnya mAnavI kIDI-maMkoDAne mAre paNa jaino to kIDIyArU pUravA achaDato ullekha karyo che paNa lekhaka surendra gopAle 13mI sadInA jaI kIDIne paNa khorAka Ape ane kabUtara tema ja pakSIone caNa jagaDuzA ane suratanA vIrajI vorAne yAda karyA che. zivAjIe ane pANI pIvaDAvavuM e kAma vratanI jema pALe. mUMgA jIvonA 1664mAM surata luMTuM pachI vIrajI vorAe baeNnkara ane dAnavIra AzIrvAdathI jeno samRddha che. pAMjarApoLone jaino maMdira jeTaluM rUpe suratanA arthataMtrane beThuM kareluM. surendra gopAla kahe che ke mULabhUta ja mahattva Ape che. rIte ja jeno vepArI, baeNnkaro ane manI cenjara hatA. lakSmI sAthe bhAratanA mahAna nAgarika tarIke padmazrI ane padmavibhUSaNanI padavI pAnA paDelA. Daca IsTa inDiyA kaMpanIthI mAMDIne aMgrejonI IsTa pAmelA jaino: InDiyAe paNa vIrajI zeThanI madada lIdhelI. marInA vepAramAM vIrajI DaoN. kumArapALa desAI, zrImatI sarpa daphatarI, padma vibhUSaNa vorAnI monopolI hatI. 1625mAM marInI tAtI jarUra aMgrejone mallikA sArAbhAI, DaoN. kirITa zAMtilAla parIkha, pro. bhIkhu pArekha, lAgelI te vIrajI zeThe pUrI karelI. aMgrejone rUA. 20,000nI pravINacaMdra vI. gAMdhI, mRNAlinI sArAbhAI, girilAla jaina, zreyAMsa lona Apela. prasAda jaina, DaoN. zAMtilAla zeTha, kasturabhAI lAlabhAI, akSayakumAra (3) madhyayugathI ja jaino presIyasa sTonsa, DAyamanDa, rUbI ane jaina, haMsAbena jIvarAja mahetA. motInA vepArI hatA. jainoe jANe "jhaverI'nI aTaka ja apanAvI Ama jaino mAtra vepAramAM ja nahIM paNa kalAmAM, sAmAjika lIdhelI. amadAvAdanA zAMtidAsa zeTha sauthI moTA hIrA-jhaverAtanA sevAmAM, sAhitya ane zikSaNamAM, tabIbI vidyAmAM, jAhera vepArI hatA. zahenazAha zAhajahAna zAMtidAsane mAmA tarIke kAmomAM ane DaoN. daulata siMgha koThArI jevA sivIla sarvisamAM oLakhatA. paNa hatA ane te tamAmane padma zrI gautamasvAmInuM aSTaka (4) rAta thoDI ne veSa jAjA e vibhUSaNanI padavI maLI che. Do. aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; pramANe jagA ochI che ane seMkaDo rAke zakumAra nAmanA uttarAkhaMDanA zrI guru gotama samarIe, vAMchita phala-dAtAra. 1 nAmo rahI jAya che. paNa amadAvAdanA prabhu - vacane tripadI lahI, sUtra race teNI vAra; jainane ane bhaMvaralAla hIrAlAla jainane kasturabhAI lAlabhAIne yAda karyA vagara caudaha pUravamAM race, lokAloka vicAra. 2 vijJAnane lagato padmazrI evorDa na cAle. uparanA tamAma jaino ane bhagavatI sUtre dhura namI, baMbhI lipi jayakAra; maLelo. mahilAo paNa vepAramAM kasturabhAI temaja DaoN. vikrama sArAbhAI loka-lokottara sukha bhaNI, bhAkhI lipi aDhAra. 3 kuzaLa hatI. jaina komanA saryu daphatarIne viSe pustako lakhI zakAya. huM ane zIlA vIra prabhu sukhiyA thayA, divAlI dina sAra; TreDa enDa InDasTrInA khamatIdhara tarIke bhAgyazALI chIe ke 1979mAM amane aMtarmuharata taeNe, sukhiyo sahu saMsAra. 4 padmazrI evorDa maLelo! pAlItANAnA DuMgaranI TocanA maMdire kevalajJAna lahe yadA, zrI gautama gaNadhAra; (A lekha huM mAnanIya zrI sura-nara harakha dharI tadA, kare mahotsava udAra. 5 kasturabhAInA darzana thayA. InDiyana cImanalAla cakubhAIne arpaNa karuM sura-nara paraSadA Agale, bhAkhe zrI zrutanANa; InsTITyUTa opha menejamenTa, InDasTrIyala nANa thakI jaga jANIe, dravyAdika cau ThANa. 6 jeNe mane AdhyAtmika lekho lakhavAnI kreDiTa enDa InvesTamenTa korporezanathI te zrutajJAnane pUjIe, dIpa dhUpa manohAra; preraNA ApI ane moko.) * * * mAMDIne ane zarUmAM temanA vaDavAoe vIra Agama avicala raho, varasa ekavIsa hajAra. 7 703, kSitija sAMIbAbA nagara, poIsara, kApaDa udyoga vikasAvyo. upara je | guru gautama aSTaka kahI, ANI harSa ullAsa; kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400067. zAMtidAsa zeThanuM nAma lakhyuM che te | bhAva dharI je samaraze, pUre sarasvatI Aza. 8 phona naM. : (022) 28072945 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana bhagavAna mahAvIra tathA mahAtmA gAMdhI lekhaka: kAmatAprasAda jaina (hiMdI) anuvAda : puSpA parIkha koI vAMdho nahIM.' sva. pU. mahAtmA gAMdhIjIe amadAvAdamAM vi. saM. 1926nA mahAvIra jayaMtInA avasare temanA bhASaNamAM jaNAvyuM hatuM, 'jo mahAvIra svAmInuM nAma koI paNa siddhAMta mATe hAlamAM pUjAtuM hoya to te che 'ahiMsA', meM mArI zakti anusAra saMsAranA judA judA dharmonuM adhyayana karyuM che ane je siddhAMto mane yogya lAgyA che tenuM AcaraNa paNa meM karyuM che. mAruM jarUra evuM mAnavuM che ke dareka dharmanI uccatA emAM ahiMsAnuM pramANa keTalA TakA che tenA para avalaMbe che. ane A ahiMsAnA tattvane sauthI vadhu mahattva ApyuM. hoya to te mahAvIra svAmIe ja.' A rIte mahAtmA gAMdhIjInI dRSTie mahAvIra svAmI ahiMsAnA sarvazreSTha praNetA hatA. have A baMnenI paraspara tulanA zuM karI zakAya? bhagavAna mahAvIra dharmayuganA krAMtikArI vaijJAnika mahApuruSa hatA ane mahAtmA gAMdhI kaLiyuganA krAMtimaya sudhArAvAdI netA hatA. gAMdhIjInuM kahevuM che ke bhagavAna mahAvIra pAse teo ghaNuM badhuM pAmyA. A yugamAM bhagavAna mahAvIranA bIjA ananya bhakta zatAvadhAnI jaina kavi rAjacaMdrajI paNa thaI gayA. mahAtmA gAMdhIjIe amadAvAdamAM ja eka vAra A rAjacaMdrajI viSe kahyuM hatuM, 'mArA jIvana para rAjacaMdrajIno evo sthAyI prabhAva paDyo che ke jenuM varNana karavuM azakya che. yuropanA tattvajJAnIomAM huM TaoNlsaToyane prathama zreNInA ane raskInane dvitiya zreNInA vidvAna mAnuM chuM.' zrImad rAjacaMdranA saMparkamAM AvIne gAMdhIjIe mahAvIranA siddhAMtano paricaya meLavyo. A adhyayanathI teo eTalA badhA prabhAvita thayA hatA ke ahiMsAne potAnA jIvanano AdhArastaMbha ja banAvI dIdho ane te anusAra satyAgraha saMgrAmamAM jIta meLavI bhAratane svataMtratA apAvI. niHsaMdeha emanA para bALapaNathI ja jaina dharmAcAryono prabhAva paDyo hato. emanA mAtAjInA guru jaina dharmanuyAyI becarajI svAmI hatA tathA temanA pitAzrI pAse jaina dharmAcAryo avAranavAra AvatA jemanI dharmacarcA teo sAMbhaLatA. vilAyata jatAM pahelAMnA prasaMgano ullekha teoe temanI AtmakathA 'satyanA prayogo'mAM karyo che ane temAM lakhyuM che, 'mAe jaNAvyuM ke mane to tArAmAM vizvAsa che ja paraMtu dUra dUra videzamAM zuM zuM takalIpho Ave enI kone khabara? mArI to akkala kAma nathI karatI. huM becarajI svAmIne pUchI joIza. teo moDha vANiyAmAMthI sAdhu banyA che. jyotiSI jevA salAhakAra paNa che. emaNe mane madada karI. teoe kahyuM ke huM AnI pAse traNa pratijJAo levaDAvIza. pachI ene javA devAmAM 17 te anusAra meM mAMsa, madirA ane strI saMgatathI dUra rahevAnI pratijJA lIdhI. mAe to rajA ApI dIdhI. A prasaMga spaSTapaNe darzAve che ke mahAtmA gAMdhIjInA ahiMsaka jIvana nirmANanA mULamAM mahAvIranI ahiMsAno keTalo moTo phALo hato. jaina sAdhue ja temane ahiMsA vratanA AMzika pAlananuM vacana levaDAveluM. AgaLa jatAM AphrikAnA anubhavoe gAMdhIjIne dharmatattva samajavAmAM ghaNA protsAhita karyA hatA. e samaye emane jaina kavi zrI rAjacaMdra pAsethI tattvajJAna bAbatamAM ghaNI madada maLI hatI. teo pote jaNAve che, 'huM ghaNAMye dharmAcAryonA saMparkamAM Avyo chuM, pratyeka dharmanA AcAryone maLavAno prayatna paNa meM karyo che, paraMtu rAyacaMdabhAI (zrImad rAjacaMdra)nI chApa athavA asara mArA mana para jeTalI gahana paDI evI koInI nathI paDI. rAyacaMdabhAIe svataH potAnA saMsargathI ane raskine temanA pustaka 'ana Tu dhI lAsTa sarvodaya' tathA TaoNlasToye temanA pustaka 'vaikuMTha tumhAre hRdayameM hai' nAmanA pustaka dvArA mane cakita karI dIdho. AphrikAnA ati kaThina divasonA prasaMgonuM varNana karatAM gAMdhIjIe lakhyuM che, 'meM mArI takalIpho viSe rAyacaMdabhAIne tathA bhAratanA bIjA dharmazAstrIo sAthe paNa patravyavahAra karyo. badhAnA javAbo paNa AvyA, paraMtu rAyacaMdabhAInA patrathI ja mane kaMIka zAMti maLI. teonI sAthe patravyavahAra cheka aMta sudhI rahyo. teoe ghaNAM pustako paNa mokalyA je meM vAMcyA paNa kharA. teonA mokalela pustakomAM "paMcIkaraNa', 'maNiratnamAlA', 'mumurlR prakaraNa', 'yogavasiSTha', haribhadrasurinuM 'paddarzanasamuccaya' vagere hatA. nAtAla (AphrikA)thI gAMdhIjIe rAjacaMdrane eka patramAM Atmadharmane lagatA sattAvIsa prazno pUchyA hatA. Ano javAba rAjacaMdrajIe Apyo hato te temanA pustaka 'AtmasiddhizAstra' je pahelI vAra muMbaIthI prakAzita thayuM tenI zarUAtamAM Apelo che. A prazrottara vAMcavAthI jarUra ema puravAra thAya ke gAMdhInA dharmasiddhAMto kavi rAjacaMdranA siddhAMto 52 nirbhara hatA. dA. ta. gAMdhIjIno eka prazna hato, 'jo sApa ApaNane DaMkha devA Ave to sthira UbhA rahIne ane DaMkha mAravA devA ke ene mArI nAMkhavI joIe?' kavizrIno javAba juo, 'jo huM ema kahuM ke sApane karaDavA do to bahu moTI samasyA UbhI thAya. te chatAM jyAre tame A zarIrane anitya mAneluM ja che to A zarIranI rakSA kAje sApane mArI nAMkhavo e ucita kema samajAya ? je AtmahitanA icchuka che teNe to zarIrano moha choDI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana eprila, 2011 sApane AdhIna thaI javuM. paraMtu jo zarIrano vicArane temaNe mUrtimaMta banAvyo hato. moha hoya to narakAdi durgatiomAM he gotama prabhu ! manuSya potAnA karma thakI brAhmaNa, vaizya, paribhramaNa karavuM ja rahyuM. sApane mArI aSTApada upara Apa caDI gayA, kSatriya ane zUdra thAya che. jainonI mAphaka ja nAkhavAno upadeza to apAya ja kema? paNa gAMdhIjI pratyeka jIvane Izvara mAnatA hatA. anAryavRtti dvArA ja sApane mArI nAMkhavAno mArI upara temanA mate Izvara pratyeka manuSyanA hRdayamAM upadeza apAya. ApaNe to svapnamAM paNa aSTa-Apada caDI gaI che birAjamAna che. teoe spaSTa jaNAvyuM che ke, AvI vRttine poSAya nahIM.' to gAMdhIjIe aSTApada upara caDavA mAro Izvara to satya ane prema che. nIti ane A Arya-satyanA AdhAra para ja temano Ape sUryanAM tejakiraNonuM AlaMbana lIdhuM, sadAcAra Izvara che. nirbhayatA izvara che. Izvara ahiMsAno siddhAMta nirdhArita karyo hato. | aSTa-Apadane utAravA prakAza ane jIvananuM mULa che. Izvara aMtarAtmA Aja kAraNe jyAre bhArate 15 oNgasTa | ApanAM tejakiraNonuM AlaMbana che. IzvaranA aneka nAma che. tethI ApaNe ene 1947mAM svataMtratA prApta karI ane dezamAM | mane Apo ! arUpa paNa kahIe chIe.' (navajIvana |pasAMpradAyika vidveSAgni jorathI bhabhUkI -25) zrI samantabhadrAcAryajIe 'ahiMsA'ne UThyo tyAre atyAcArIo prati paNa dayAbhAva dAkhavI badalo nahIM ja parabrahma kahyo che. levA upadeza Apyo.manuSya hatabuddhi thaI bhayaMkara sarpa samAna banI dharmanA vRkSanuM siMcana mRtyu pAmanAra ja kare che. bahAdura loko gayo to zuM enA azobhita krUra kArya badala gusse thaI vivekI maraNa pAmatAM paNa mAnanAra virUddha phariyAda nathI karatA. mAranArane manuSya potAno Aryadharma bhUlI jAya? haragijha nahIM. gAMdhIjIe sajA apAvavAnI vAtano vicAra paNa nathI karatA. jevuM teoe kahyuM, 'badalo levAthI kadI dveSa naSTa thato nathI. prema ane kSamAthI ja kahyuM tevuM ja karI batAvyuM. potAnA hatyArA prati paNa teoe dveSano nAza karI zakAya. bhagavAna mahAvIre paNa kahyuM che, 'zAMtithI dayAvRtti dAkhavI. teo mahAna vyakti banI gayA. krodhane jIto.' (3vasamena ho cho) Ama ApaNe joyuM ke gAMdhIjI jevI rIte bhagavAna mahAvIre ahiMsAne parama dharma mAnyo ane dvArA bhagavAna mahAvIranA upadezelA siddhAMtono ja pracAra thayo lokajIvanamAM saphaLa banAvyo tevI ja rIte temanA pachI gAMdhIjIe ahiMsAnA prayogone mAnavajIvanamAM saphaLa banAvyA. teoe spaSTa mahAtmA gAMdhIjI pUrNa zAkAhArI to hatA ja uparAMta jaNAvyuM, 'amuka loko talavArathI hiMdu dharmane bacAvavAnI vAta cauvihAramAM paNa mAnatA hatA. eka vakhata temanA putra maNilAla kare che. teo talavAra laIne kavAyata kare che. A badhuM zAne mATe ? bhAre tAvamAM sapaDAyA ane DaoNkTare maraghInA IMDAno sarako ApavAnuM mAravA mATe ? A rIte hiMdu dharmano phelAvo nahIM thAya. satyathI ja kahyuM. auSadhi tarIke nAdAna bALakane A ApavAmAM kaMI harakata dharmano pracAra thAya. 'satyAjJAti paro dharma" tathA "ahiMsA paramo nahIM ema paNa jaNAvyuM. gAMdhIjIe to DaoNkTaranI vAta na mAnI dharma" paNa hiMdu dharmanI ja mAnyatA che. ane pANIno upacAra karyo. putramohamAM svadharmathI vicalita na mahAtmA gAMdhIjIe bhagavAna mahAvIrane ahiMsAnA mahAna thayA. maNilAla sArA thaI gayA. A batAve AtmA mAnyA ane temanA ananya bhakta kavi che ke TalI daDhatApUrvaka te o ahiMsAmAM he gautama prabhu ! rAjacaMdra pAsethI dharmatattva samajI, zIkhI, mAnatA hatA. ApanI pAse jIvanane saphaLa banAvyuM ane bhAratavAsIone jo ke gAMdhIjI potAne, janme veSNava viziSTa jJAna ane virala AtmasvAtaMtrya bhoganuM sukha prApta karAvyuM. hovAthI "vaiSNava' kahevaDAvatA; paraMtu labdhio hatI, have ApaNuM kartavya che satya ane ahiMsAne vaiSNava'no bahu vyApaka artha karatA. teo chatAM te badhuM Ape gopavI rAkhyuM ! duniyAmAM sajIva banAvavAnuM. saMpradAya ane jAtivAdathI para ghaNA ucca stare mArI pAse je nathI * * pahoMcelA hatA. teo guNanA pUjArI hatA tenI DaMphAso paNa (mahAvIra smRti graMthamAMthI sAbhAra) ane e kAraNe to teoe harijana uddhAranI (jina bhASita) huM hAMke rAkhuM chuM... vAta karI hatI ane bhaMgIvAsamAM jaIne rahyA 6/bI, 1le mALe, kaeNnave hAusa, ApanI ane mArI vaccenuM paNa hatA. ucca jAtimAM janma levAthI ucca vI.e.paTela mArga, muMbaI-400 004. aMtara kayAre ghaTaze ? banAtuM nathI evA bhagavAna mahAvIranA phona : 23873611 che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana Agama...Atma sudhAraNAno amUlya dastAveja guNavaMta baravALiyA (vidvAna lekhaka vyavasAye cArTarDa ekAunTanTa che, uparAMta jaina dharmanA UMDA abhyAsI ane jaina Agama vizenA anya jaina sAhitya viSayaka pustakonA kartA temaja gujarAtI sAhityanA pA lekhaka che. uparAMta jaina sAhitya jJAna satranA saMyojaka che. } (jaina derAvAsI saMpradAyane mAnya pistAlIsa Agamo e sUtra gaNAya che. sUtronA anusAre suvihita pUrvAcAryoe niryukti, vRtti, bhASya, mUrta vagere karI hoya che te paNa sUtrarUpa gaThThAya che. temaja sUtronA anusAre racAyelA prAmANika grantho, karo vagereno paNa sUtramAM antarbhAva thAya che. sUtrothI virUddha bhASaNa karavuM te utsUtra gaNAya che. 'utsUtra bhASaNa samAna' koI jagatamAM mahAna pApa nathI.' zrI vIraprabhu utarI AvelAM sUtro sarakho koI zrutajJAnarUpa mahAna dharma nathI. A kaliyugamAM zrI vIraprabhunA Agamono AdhAra che. zrImad AnandakanA kahe che ke saMpratividyamAna sUtro samAna anya koI sutadharma nathI. pistAlIsa AgamonA nAma nIce pramANe che. 19 6. ra4 2. suvAMga rU. samAga . "vatI 6. dharma che. 3sava 8. aMka 6. anurAvavA vaKy 10. praznavyAkaraNa 11. vipAka- e agiyAra aMga tathA 12. dRSTivAda aMga, ke jenAM cauda pUrvo hatA teno hAla viccheda thayo che; tathA bAra upAMgaH 6. kapAsa 2. rAyasenI rU. no 4. nava dha. dhI 6. pu chu. sUrata 8. ni. pinA 20, puSkriyA o o. puSpavrutIyA ? 2. viivazA 5 vAra 3pAMga nAkhavA, ane 2. vyavahArasUtra 2. bRhatva rU. vazAzruta Mtrya 4. nizItha 1. mahAnizItha 6. jItakalpa e cha chedagraMtha, tathA 1. causaraNa 2. saMdhArApayatro 3. taMdulaveyAlIya 4. caMdAvijaya 5. gaNivAvijjA 6. reviMdadhuo 7. vIradhuo 8. gacchAcAra 9. jotikaraMka 10. AurapaccakhANa, e dasa payannAnAM nAma tathA 1. Avazyaka 2. dazavaikAlika 3. uttarAdhyayana 4. moyanivRtti 5 vAra mUtnasUtra tathA 2. naiti 2. manuyogadvAra- pIstAtIsa mAgama. 2. mUtnasUtra 2. niyutti rU. mAthya 4. vRtti 1. TInA-T paMcAMgI jANavI. sthAnakavAsI saMpradAyane 32 Agamo mAnya che. digaMbara sapradAya Agamono svIkAra karatA nathI. e saMpradAyanA AcAryo bhagavaMtoe racelA graMthone Agama jeTaluM ja mahattva A saMpradAya Ape che. e mahAna graMthonA nAma cheH samayasAra, pravacanasAra, niyamasAra, paMcAstikAya, rayAsAra, aSTapAhura, zatakhaMDAgama, kazAyapAhuDa, puruSArthasiddhi upAya, tattvArthasUtra, labdhisAra, kSapaNasAra, trilokasAra, ratnakaraDAvakAmAra vagere, -ta) prabuddha karUNA karanArA bhagavAna mahAvIre uppaneIvA, vigameIvA ane veIvA A tripadI dvArA dezanA ApI gaNadhara bhagavaMto dvArA A upadeza ApaNane Agama rUpe maLyo. pU. zrI devIMgaNIne anubhUti thaI ke kALakrame mAnavInI smRti zakti ochI thatI jAya che, jethI pUjyazrIe bhagavAna mahAvIrano A divya vAraso jaLavAI rahe te mATe vallabhIpuramAM 500 sAdhu mahAtmAonA sahayogathI satata 13 varSanA puruSArthathI e divya vArasAne lekhanakArya dvArA lipibaddha karyo... pUrvAcAryoe zramaNa saMskRtinI jJAnadhArA gatimAna rAkhavA mATe samaye samaye AgamonuM saMpAdana, saMzodhana, saMvardhana ane saMkalana karI adbhuta yogadAna ApyuM che. samagra mAnavajAtanA kalyANane mATenI hitaciMtA, akAraNa karUNAnA karanArA prabhu mahAvIrane sattata dezanA ApavA prere che. tene kAraNe mAtra jaina sAhityane ja nahIM paraMtu vizvanA darzana sAhityane eka amUlya bheTa maLe che. AgamonuM ciMtana, svAdhyAya ane piizalana ajJAnanA aMdhAro dUra karI jJAnano dIvo pragaTAve che. jaina tattvajJAna AcAra zAstra tathA vicAra darzanano subhaga samanvaya sAthe saMtulita temaja mArmika vivecana AgamamAM che, tethI tene jaina paraMparAnuM jIvanadarzana kahI zakAya... pApa-pravRtti ane karmabaMdhanamAMthI mukta thaIne paMcamatinA zAzvata sukho kaI rIte pAmI zakAya te ahiMsAnA parama dhyeyanI puSTi karavA saddaguNonI pratiSThA A saMpUrNa sUtromAM karI che. AgamanA naisargika tejapUMjamAMthI eka nAnakaDuM kiraNa maLe to paNa ApaNuM jIvana prakAzamaya thaI jAya. AtmAne karmamukta thavAnI pAvana prakriyAmAM pravAhita karatA Agama sUtro, Atma sudhAraNAno amUlya dastAveja che. gAdhara bhagavaMtoe bhagavAnanI vANIne jhIlI trabaddha karelA go, jIvanA kalyANamaMgala mATe, vyaktine urdhvapaMthanA yAtrI banAvavA mATe, preraNAnA prakAza pAthare che. anAdikALathI AtmA upara lAgelI karmajane sApha karavAnI prakriyA eTale Atma sudhAraNA! AtmA para karma dvArA vikRti ane malinAtAnA thara jAmyA che, jethI huM mArA AtmAnA sAcA svarUpane joI zakato nathI apAra zaktinA svAmI AtmAnA darzana thaI jAya to saMsAranA duHkho ane janma-maraNanI zRMkhalAmAMthI mukti maLI jAya. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana eprila, 2011 aMga, upAMga, cheda sUtra, pannA, mULasUtra ane prakirNaka, vigeremAM bAlajIvone dharmaprati preranAruM banI rahe, dharmamArgamAM sthira karanAra 32 athavA 45 Agamo samAviSTa che. bane tevuM che. dravyAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnu- zrI upAsaka dazAMga sUtra vIraprabhunA zAsananA daza mahAzrAvakonA yogamAM Thera Thera AtmasudhAraNAnI prakriyAno nirdeza che. dezaviratinA utkRSTa AcAranuM varNana ApaNane preraNAnA pIyUSa Agama zAstro jainazAsananA baMdhAraNano pAyo che. jaina pAya che. AgamarUpI A dastAvejamAM jJAna, darzana ane cAritra rUpa triratnanI zrI aMtagaDadazAMga sUtramAM aMtamuhUtamAM mokSe gayelA puNyAtmA, mAlikI ApavAnA siddhAMto, niyamo ane AcAronuM mArgadarzana ArAdhaka munionA jIvana, zrAvakanA traNa manoratha caritArtha ApavAmAM Avela che. emAM jaNAvela AcArapAlana avazya karavAnA preraka bane che. mAnavInI AtmasudhAraNA karAvI zake. zrI anuttaropapAtika dazAMga sUtra AgamamAM anuttara vimAnamAM A Agama AtmasudhAraNA mATe kaI rIte preraka banyA che, tenI utpanna thanAra mahAtmAonuM jIvana ApaNA adhyAtma jIvanane navI vicAraNA karIe. dizA Ape che. AcAra e ja prathama dharma che. A jIvana sUtra apanAvavAnI maMtranA upayoga ane labdhidizAnuM darzana karAvanAra zrI saphaLa tarakIbo zrI AcArAMga sUtramAM che. AcArazuddhi dvArA praznavyAkaraNa sUtranA pAMca mahApAponuM varNana vAMcatA pApathI pAchA jIvanazuddhinA starane UMcuM lAvavA mATe cha prakAranA jIvone pharavAno pAvana avasara prApta thAya che. "yatanA', 'jayaNA' ane "AcArazuddhi'no mArga batAvyo che. vaLI zrI vipAka sUtra AgamamAM ajJAna dazAmAM bAMdhelA karmonA bhayaMkara AtmasudhAraNA ane samAdhinI prApti karavAmAM iMdriyavijayanI phaLa, pApakarmothI dUra rahevAno mArga batAve che. duSkRtyathI du:kha pradhAnatAnuM nirUpaNa karatAM zrI AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke e muLe vipAka thAya che ane sukRtathI sukhavipAka, A jANI ApaNI se mUDhALa, zrI mUThThANe...je pAMca indriyonA viSayo che te saMsAranuM vRttio sukRta tarapha prayANa karaze. mULa kAraNa che. AgamamAM aMgasUtronA vargIkaraNa uparAMta 12 upAMga sUtronuM jagatanA bhinna bhinna dArzanikonA vicArono kapereTiva sTaDI- paNa vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che. taphAvata ane sarakhAmaNI dvArA tenI apUrNatA pratye aMgulinirdeza upAMgo aMgonA svarUpane vistAra che. karI, sAdhunA AcAro ane vairAgyanA duHkhonA varNana dvArA jIvane zrI uvavAI sUtramAM bhagavAnanA guNavaibhava-gaNadharo zramaNonI vairAgya bhAva tarapha zrI sUtrakRtAMga sUtra prere che. saMyama sAdhanAnuM digdarzana che. bhagavAnanuM nagarImAM Agamana thatAM vivekabuddhinuM baMdhAraNa vyavasthita rAkhavA mATe jagatanA bhinna rAjA AnaMda-ullAsa ane bhaktibhAvathI devAdhidevanA darzane jAya bhinna padArthonuM vargIkaraNa zrI ThANAMga sUtramAM karavAmAM AvyuM che. je te varNana vAMcatA saMto pAse javAnI, vaMdana karavAnI viziSTa AtmasudhAraNA mATe dasa saMjJAone dasa rASTradharma dvArA kaI rIte vidhi karavAno bodha prApta thAya che. saMskArita karI zakAya tenuM suMdara nirUpaNa zrI ThANAMga sUtramAM zrI rAyapAseNIya sUtra vAMcatA guruno samAgama thatAM paradezI karavAmAM Avela che. rAjAnA jIvana parivartananuM varNana vAMcI, game tevA pApI jIva jagatanA padArthonuM samyak prakAranuM viziSTa jJAna zrI samavAyAMga paNa adhyAtmanI UMcI dizA sudhI pahoMcI zake che, tenI pratIti sUtramAM ApyuM che. thAya che. ekatAlIsa vibhAgamAM dasa hajAra uddezakA ane paMdara hajAra zrI jIvAbhigama sUtra vAMcatA jIva-ajIvanA jJAna dvArA ahiMsA sAtaso bAvana zloka saha dvAdazAMgInuM sauthI moTuM mahAsAgara ane jayaNA dharma pALI zakAya che. samAna gaMbhIra ane guDhArthavALuM Agama eTale zrI bhagavatI sUtra. zrI pannAvaNA sUtramAM jaina tattvajJAnanI samajaNa, zrI jaMbudvIpa prajJapti zrI gautamasvAmIe bhagavAnane pUchelA 36000 praznonA suMdara sUtramAM tIrthakara ane cakravartI jevA uttama puruSonA jIvana vyavahAranA samAdhAnanA AgamamAMthI ekAda bhAva paNa jo AcaraNamAM mUkIe paricaya dvArA AtmasudhAraNAnI prakriyAne vega maLe che. to mAnavajIvana sArthaka banI jAya. zrI caMdraprajJapti sUtra ane zrI suryaprajJapti sutra dvArA jaina khagoLanA dharmakathAnuyogamaya zrI jJAtA dharmakathA nAmanA A AgamamAM jJAnathI A vizALa loka ane prakAza kSetranuM varNana vAMcatA ApaNI mahApuruSonA jIvananI satya ghaTanAo ane aupadezika kathAono laghutAnuM jJAna thatA ahaMkAra ogaLI jaze. vipula saMgraha che. dravyAnuyoga kathAnuyoga para savArI karIne Ave zrI nirayAvalikAnA pAMca upAMga sUtro zreNikarAjA, bahuputrIkAdevI, to darzananA rahasyo saraLatAthI samajAI zake. A dharmakathAnuM zravaNa lakSmIdevI, baLadeva vigere bAvana AtmAonAM pUrva pazcAt bhavanA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana 2 1 vasiSTha kathana dvArA karmasiddhAMta tathA | jJAna che. A pAMca jJAna grahaNa | bhagavAna mahAvIrano kuTumbaparicaya saMsAranA RNAnubaMdha saMbaMdhanI karavAnI vidhine prakAzita karatuM zrI vicitratAno bodha thAya che. noMdha :- zvetAmbara mAnyatA mujaba bhagavAna mahAvIra brAhmaNa ane naMdI sUtra zrutasAdhakanA Atmika zrI zayaMbhavAcArye potAnA putra ke , kSatriya ema banne kuLanI be mAtAnA garbhamAM poSAyA hatA. kalpasUtranA | AnaMdanuM kAraNa banI jAya che. ( vidhAna mujaba teozrIe pANigrahaNa-lagna karyuM hatuM ane saMtatine bAlamuni zrI manakane lakSamAM rAkhI, ja janma paNa Apyo hato. tIrthakara jevI vyaktione paNa aMtima bhavamAM | nava pUrvadhara AcArya zrI prathama mULa sUtra zrI dazavaikAlika AryarakSita munie zrI anuyogadvAra lagna ane bhogamArgane AdhIna thavuM paDe che, te uparathI karmanI sattA sUtranI racanA karI che. kevI prabaLa ane ajoDa che, teno khyAla maLI rahe che. sUtranI racanA dvArA sarva Agamone sAdhupaNAnA AcAradharmanI samajavAnI ApaNane mAsTara kI | digambara mAnyatA pramANe bhagavAnanI mAtA (trizalA) eka ja hatI vAta zrI dazavaikAlika sUtramAM ApI che. * ane bhagavAna apariNIta hatA. karavAmAM AvI che. zrI nizItha sUtramAM pApa sevana ke sagapaNa nAma sthaLa gotra parama dArzanika pU. zrI vratabhaMgathI prAyazcittano nirdeza karI prathama mAtA devAnaMdA brAhmaNa kuMDagrAma jAlaMdhara jayaMtamuni ma.sA. lakhe che ke prathama pitA AtmAne pApa na karavAnI prakriyA RSabhadatta koDAla dazavaikAlika jaina Agamano sAra dvitIya mAtA batAvI che. trizalA | videha janapatha vasiSTha saravALo che. A eka zAstranA sinIya pitA siddhArtha | kSatriya kuMDagrAma kAzyapa zrI bRha kalpa sUra AcAra avagAhanathI hajAro zAstronuM ceSTha bhrAtA naMdIvardhana maryAdA, vidhiniSedha rUpa niyamonuM avagAhana thaI jAya che. A sUtra bhAbhI jyeSThA vaizAlI kathana sAdhu jIvananI nirmaLatA mATe muktidhAmanI mahAyAtrA che. bahena sudarzanA kSatriya kuMDagrAma atyaMta upayogI che. - sAdhu jIvananA samagra patnI yazodA kauDinya zrI vyavahAra sUtramAM Agama vyavahArane samajAvato A putrI priyadarzanA kSatriya kuMDagrAma kAzyapa vyavahAra, vyutavyavahAra, jJAnaAgama graMtha sAdhu jIvananI pautrI zeSavatI vyavahAra, dhAraNAvyavahAra ane bALapothI che. sAdhu jIvanamAM kAkA supArzva jitavyavahAra saMyamI jIvanane nirmaLa upayogI hitazikSAo ane be jamAI jamAlI kSatriya kuMDagrAma banAve che. cUlikAmAM bhAvathI patita thayelA che bhagavAna pote kAzyapa gotranA hatA. sAdhakone sAdhanAnI vizuddhi mATe sAdhakane saMyamabhAvamAM sthira che AzcaryanI vAta e che ke bhagavAna mahAvIra jevAnI mAtAnA pitAnuM avazya karavA yogya anuSThAnonuM karavA mATe prere che. (nAnAnuM) nAma kyAMya upalabdha thatuM nathI. trizalAno paricaya aneka nirUpaNa karatuM Agama te zrI Avazyaka zrI uttarAdhyayana sUra granthalekhakoe videha-nRpati ceTakanI bhaginI tarIke ApIne saMtoSa sUtra che. vyavahAramAM ApaNe tene bhagavAnanI aMtima dezanA rUpe mAnyo che. ceTakanA mAtA-pitAnuM nAma maLe to trizalAno prazna ukale. pratikramaNa sutra kahIe chIe. Atma samasta jaina samAjamAM zraddhAnuM * prathama mAtA devAnaMdAno vizeSa paricaya maLato nathI. yazodA jevI vizuddhi karavA mATe je kriyA avazya sthAna dharAve che. 36 adhyayanamAM bhagavAnanI sahadharmacAriNIno itihAsa paNa sAva aMdhArAmAM che. karavAnI che tene Avazyaka kahyuM che. prabhanA aMtima upadezamAM, jaina vardhamAna-mahAvIrane putrI, bhAI ane bahena vagere ekeka ja hatAM. Avazyakane jJAnIo e dharmanA mukhyatama viSayono prAyaH * bhagavAnanI putrInuM 'yeSThA' evuM trIjuM nAma paNa hatuM. jIvanazuddhi saMyama vizuddhinI kriyA samAveza thayo che, jenuM ciMtana , devAnaMdA ane pitA RSabhada mahAvIra pAse ja dIkSA laI, tapa kahI sAdhanAno prANa kahela che. ane AcaraNa AtmAnuM tapI, te ja bhavamAM mokSa prApta karyo hato. samabhAvanI sAdhanA e sAmAyika che. urdhvagamana karAvI zake che. trizalA videhajanapadanA hovAthI temanuM videhaditrA ane te uparAMta tIrtha karonI stuti, covisaMthothI zrI naMdIsUtramAM pU. devardhigaNI vizAlA nAma paNa hatuM. zraddhA baLavAna bane che. vaMdanA dvArA kSamAM zremaNe pAMca jJAnanuM varNana , yazodA vasaMtapuranA samaravIra sAmaMtanA putrI hatA, e jANItI vAta sAdhakanA bhaktibhAva praga karyuM che. avadhijJAna, che. jyAre devendrasUrikta dAnAdikulakamAM mAlavAnA kSatriyarAjAnA pratikramaNa e pApathI pAchA pharavAnI mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna putrI hatA ema jaNAvyuM che. paNa grAma ke rAjAnuM nAma jaNAvyuM nathI. prakriyA che. aMtarmu kha thaI e traNa pratyakSa jJAna che. saMskRtamAM grAma ane prAkRta ane gujarAtImAM) rAma zabda vaparAya che. AtmabhAvamAM sthira thavA mATe matijJAna ane zrutajJAna parokSa kAusagga ane bhaviSyanA karmonA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2. prabuddha jIvana eprila, 2011 nirodha mATe paccakakhANa, ema A cha AvazyakanI ArAdhanA, sAdhakanA samAdhAna AgamamAMthI maLe che. AtmazuddhinA lakSane saphaLa banAvavAmAM sahAyaka bane che. AgamamAM lakhAyela sUktio, gAthAo zuSka ke tarkavAdI nathI agiyAra aMgasUtro, bAra upAMga sUtro, cAra mULa, cAra cheda paraMtu jemanuM jIvana eka prayogazALA hatuM tevA parama vaijJAnika ane eka Avazyaka sUtra ema batrIsa Agamo AtmasudhAraNA mATe prabhu mahAvIranI anubhUtinI eraNa para ghaDAyela, parama satyanI sAdhakane kaI rIte upayogI che tenI vicAraNA ApaNe karI. saphaLa abhivyakti che. A AgamavANInA janaka mAtra vicAraka ke sthAnakavAsI ane terApaMtha saMpradAyamAM batrIsa Agama sUtronA ciMtaka ja nahIM paraMtu utkRSTa sAdhaka hatA. vratone mAtra ciMtananI svIkAra thayo che. bhUmikA sudhI sImita na rAkhatA, cAritra AcAramAM parAvartita zvetAMbara mUrtipUjaka ArAdhakonI mAnyatA pramANe dasa pannA sUtra thaIne AvelA A vicAro zAstra banI gayA, je jIvane ziva banAvI prakIrNaka sahita bIjA tera Agama graMthone svIkAryA che. parama padane prApta karavA sakSama che. A AgamomAM duSkRta gaha tema ja sukRta anumodanA, bAla sagurunI AjJA laI A Agama sutrono svAdhyAya karavAmAM Ave, paMDitamaraNa ane paMDita maraNanI vicAraNA che. pratyAkhyAnanuM varNana, jJAnI-sadguruonA samAgamamAM teno zAstrArtha samajavAmAM Ave ane anazana mATenI yogyatA ane pUrva taiyArI, saMthArAnuM varNana, tenuM nijI jIvanamAM AcaraNamAM avataraNa thAya to avazya ApaNI vairAgya bhAvane daDha karatI vAto, gacchAcAramAM sAdhu-sAdhvInI AtmasudhAraNA thaze. maryAdA, jyotiSa ane zrI mahAvIrAya namaH jinAgamamAM, sUtra devendronuM varNana, maraNa 11nimaMtraNa11 siddhAMtamAM vicAra, vANI samAdhi, prakirNamAM maraNa ane vartananI vRtti, pravRtti zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha bhagavAna mahAvIranA janma kalyANaka divasa nimitte yoje che. sudhAravA mATenI Adarza ane nivRttinI bhAvanA bhagavAna mahAvIranA ziSya-ratna jJAna labdhinA bhaMDAra guru gautama svAmInA paddhatio Atma sudhAraNA jIvana ane ciMtanane pragaTa karatI jJAna saMgIta sabhara darzana - ciMtana kathA ane kartavyano adbhuta mATenI Adarza paddhatio pAzrI DaoN. kumArapALa desAInI prabhAvaka vANImAM samanvaya jovA maLe che. A AtmasudhAraNA mATe | 11 gautama kathA 11 kALe ane kSetre bhItaranI upayogI che. saMpadAnI ekavIsa hajAra tA. 15 zukravAra : parivartanano visphoTa kSaNe kSaNe jAgRta rahI , sAMje 6-30 tivra ahaMkAra ane namra vinaya varSa sudhInA mAlikI hakka AtmasudhAraNA karavAnI tA. 16 zanivAra: darzanano camatkAra : gaNadharavAda Apato A AtmazIkha zrI uttarAdhyayana sUtra sAMje 5-30 jJAnano bhaMDAra : prabhu sAthe saMvAda sudhAraNAno amUlya (4/6)mAM ApI che. tA. 17 ravivAra : anahada rAgamAMthI utkRSTa virAga : dastAveja che. sutesu yAvi paDibuddhajIvI, No savAre 10-30 apUrva labdhi siddhanA svAmI puSparAvarta meghanI saMgIta : mahAvIra zAha vIsase paMDie aasupnnnne| sthaLa : pATakara hola, carcageTa, muMbaI. varSAnI asarathI to keTalAMka ghorA muhu abalaM sarIraM, saujanyadAtA : varSa phaLo ane pAka AvyA bhAraMDa-pakSIva cre'ppmtto|| tA. 15 eprila : sva. zrI zivubhAI vasanajI laThiyAnA smaraNArthe kare paraMtu bhagavAna sUtelI vyaktinI vacce paNa zrImatI hemalatAbena lAThiyA parivAra juhu-vilepArale-muMbaI mahAvIranI vANI rUpa A prajJAsaMpanna paMDita jAgRta rahe tA. 16 eprila : sva. jAsudabena kAMtilAla sonAvAlA parivAra, muMbaI pAvana meghavarSAnI asara che. pramAdamAM e vizvAsa karato tA. 17 eprila :zrI navanItalAla ratanajI zAha, muMbaI ekavIsa hajAra varSa sudhI | zrImatI phIjhA navanItarAya zAha-muMbaI nathI. kALa ghaNo nirdaya che, tA. 16 eprila mahAvIra janma kalyANaka divase zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha- rahenAra che. guru kRpAe te zarIra durbaLa che. mATe bhAreDa dipacaMda TI. zAha pustaka prakAzana dvArA DaoN. kalAbena zAhano mahAnibaMdha kavi vidyAruci kRta ! jJAna vANIne jhIlavAnuM paMkhInI mAphaka sAvadhAnIthI 'caMda rAjAno rAsa eka adhyayana'nuM prakAzana ane saMghArpaNa ApaNane parama sobhAgya vicaravuM joIe. A traNe divasa padhAravA Apane bhAvabharyuM nimaMtraNa che. prApta thayuM che. * * * vizvanA tamAma viSayo eka | li. bhavadIya 601, smita, upAzraya yA bIjI rIte AgamamAM zrI rasikalAla ela. zAha-pramukha zrI caMdrakAMtabhAI DI. zAha-upapramukha DaoN. dhanavaMtarAya TI. zAha-maMtrI zrImatI nirubahena esa. zAha-maMtrI. lena, ghATakopara. (I), muMbaI samAvyAM che. vyakti, kuTuMba ke mA che. vyakti, kuMbha 5 zrI bhUpendrabhAI DI. javerI-koSAdhyakSa zrImatI varSAbahena Ara. zAha-sahamaMtrI Mobile : 9820215542. vizvanI aneka samasyAnuM | tathA kAryavAhaka samitinA sarve sabhyo gunvant.barvalia@gmail.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana 2 3 jaina sAhityano rasAsvAda parisaMvAda DaoN. dhanavaMtI modI, zrImatI harSAbena lAThiyA, DaoN. ketakI zAha jaina ekeDemI ejyukezana risarca senTara pramozana TrasTa dvArA sAmAnya strIpuruSonI orAnuM kada, zubha vicAra-dhyAnathI orAno Ayojita uparokta eka divasIya parisaMvAdanuM Ayojana IMDiyana vistAra thAya. A badhuM slAIDa zo dvArA batAvyuM. marcanTa cembarsa (muMbaI)nA haoNlamAM karavAmAM AvyuM hatuM. (5) zrI dinakara jozI-prakAzanA paDachAyA, cakrathI carakhA DaoN. bipInabhAI dozI ane DaoN. abhayabhAI dozIe samagra sudhInA lekhaka, zreSTha navalakathAkAra-temaNe "jaina rAmAyaNa' vize kAryakramanuM saphaLa saMcAlana karyuM hatuM. kAryakramanI zarUAta potAnI AgavI, haLavI, rasaprada ane saddhara zailImAM mAhitIpUrNa pU. naMdIghoSasUri mahArAje navakAra maMtranA smaraNathI karI hatI. vAto karI. rAmAyaNa kaMI keTalIya bhASAmAM lakhAyuM che. "jaina tyArabAda zrImatI latAbena zAhe dIpa pragaTAvI kAryakramanA rAmAyaNa' sau prathama muni vimalasUrie "paumacariya" lakhyuM che. saMcAlakone abhinaMdana ApyA hatA. temAM rAma vanavAsa gamana, rAma dvArA sItAno tyAga vagere jaina samagra kAryakrama vidvAna lekhaka, prabuddha jIvananA pUrva maMtrI ane rAmAyaNamAM kaI rIte varNavyA che te batAvI saune rasataraboLa karI vidyArthIonA pitAmaha gaNAtA sva. DaoN. ramaNabhAI sI. zAha tema dIdhA. ja vidvatAnA paryAya evA sva. jayaMtabhAI koThArIne samarpaNa karavAmAM (6) bhojana pachInI baporanI dvitIya beThakamAM penala-carcAno Avyo hato. A banne mahAnubhAvono paricaya DaoN. abhaya dozIe dora DaoN. kalAbena zAhe saMbhALyo. temAM DaoN. dhanavaMta zAha, DaoN. Apyo hato. uparAMta pAMca volyumamAM, 3 bhASAmAM lakhAyela kokilAbena zAha, zrI guNavaMta baravALiyA, Do. razmi jhaverI, DaoN. 'zrIpALa rAjAno rAsa'nuM adbhuta ati suMdara prakAzana karanAra rakSAbena zAha, zrI tejendra zAha jevA vidvAnoe Do. kalAbena zAha premalabhAI kApaDiyAnuM sanmAna zrI jItendrabhAI saMghavIe karyuM hatuM. dvArA puchAyelA prazno vyAvahArika ukela sUcavatA uttara ApyA. jema (1) kAryakramanuM cAvI rUpa pravacana "jaina sAhityano vaibhava' prakhara ke (1) raMgabhUmi dvArA jaina dharmano pracAra kaI rIte thAya? (2) vidvAna, jaina sAhityanA UMDA abhyAsI DaoN. jitendrabhAI zAhe ApyuM aMgrejI miDiyamanI bolabAlAvALA zikSaNakSetre jaina dharmano pracAra hatuM. tattvanI jijJAsA, 'kiM tattvaH'mAMthI dvAdazAMgIno uddabhava, kaI rIte karavo ? (3) TI. vI. jevA mAdhyamathI jaina dharmano pracAra hastalikhita jaina sAhityanI aprakAzita prato, hemacaMdrAcAryanuM kaI rIte zakya? (4) yuvAnone A pracAra kAryakramamAM kaI rIte vyAkaraNa, bhadrabAhu, yazovijayajI, haribhadrasUri vagere aneka sAMkaLazo?..vagere. bAbato para temaNe rasaprada zailImAM prakAza pADyo. (7) atulabhAI zAhe-"jaina sAhityamAM vIrarasa'no paricaya (2) uccakoTinA vyAvasAyika vallabha bhaNasAlIe "jaina dharma potAnI atyaMta khumArIbharI, vIratAthI chalakAtI, jozIlI vANI ane vANijya' jevA viSaya para suMdara pravacana ApyuM. vepArIo dvArA karAvyo. itihAsa mAtra vAMcavAno nathI, tenI racanA karavAnI 24 kalAka jAgRti rAkhavI paDe. moTA vepArIne vadhu niyamo pALavA che. vallabhIpura pariSadamAM 500 AcAryo ane temanA hajAro paDe. temaNe upazama, viveka ane saMvarane vyApAra sAthe sAMkaLI sAdhuone ekatra karI, temanI lekhana sAmagrI, gocarIpANI, rahevA batAvyA. vagerenI vyavasthA vIrarasa vagara thAya? vastupALa-te japALa, (3) 'vIrAyatana kendra sAthe saMkaLAyelAM DaoN. zilApI sAdhvIjIe viSNugupta-namuci pradhAna vagerenA dRSTAMto potAnI vIrarasa jharatI jaina dharma ane vaiyAvacca' vize sumadhura kaMThe suMdara vAto kahI. vANImAM ApyA. ahiMsApremI jainoe zAsananI rakSA mATe kyAreka zAMtinAtha prabhuno Agalo bhava, pArzvanAtha prabhuno nAga- hAthamAM talavAra paNa levI paDe. temaNe kahyuM, "hama kisIko chekeMge nAgaNIno prasaMga, mahAvIra prabhunI karuNA vagere prasaMgo kahI, nahIM, cheDeMge to use choDeMge nahIM! prabhAvaka vaktavya! vaiyAvacca-AtyaMtara tapa tIrthakara nAma gotra baMdhAve che, konI sevA (8) DaoN. kannADe "kannaDa bhASAmAM jaina sAhitya' vize suMdara nakkara e mahattvanuM nathI paNa kayA bhAvathI karo cho te mahattvanuM che. mAhitIsabhara pravacana ApyuM. samakitanAM pAMca lakSaNomAM anukaMpA-e cothuM lakSaNa che. niSkAma (9) e ja rIte DaoN. gaNapatie telagu bhASAmAM jaina sAhityano bhAve manuSya-jIva mAtranI sevA karo-e temanA vaktavyano sAra suMdara paricaya karAvyo. aMtamAM vaktAonuM sanmAna karI DaoN. bipInabhAIe kAryakramanuM (4) naMdighoSasUri mahArAje "jainadharma ane vijJAna' e viSayamAM samApana karyuM. Ajano vaktA-zrotAono utsAha joI dara varSe AbhAmaMDaLa (orA-le zyA) tema ja khAdya padArthomAM be iMdriya mArca mahinAmAM AthI moTA-vizALa holamAM AvA parisaMvAdanuM jIvonI utpatti A banne bAbato-suMdara slAIDa zo dvArA jIvaMta Ayojana karavAnI temaNe khAtarI ApI. * * * prasAraNa karI prekSakone maMtramugdha karyA. tIrtha karonuM AbhAmaMDaLa hato. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana eprila, 2011 krodha ane huM' | DaoN. raNajita paTela (anAmI) Ama to huM A lekhanuM zIrSaka rAkhavAno hatoH "meM krodhane kema cothI peDhInA maganakAkAe paNa krodhamAM ne krodhamAM amArAM jItyo?' ke 'huM ocho krodhI kema banyo? krodhane meM Aja dina surajakAkIne kUvAmAM pheMkI dIdhelAM! vAraso to mAtR-pitR pakSe sudhI jItyo ja nathI eTale meM krodhane kema jItyo?' e zIrSaka ayogya sAta peDhI sudhI utarI Avato hoya che. game tema, paNa nAnapaNamAM gaNAya.' ocho krodhI kema banyo? ke ocho krodhI kema chuM?'-e huM khUba krodhI hato. mArA pitAjI, kuTuMbamAM mArA krodhanI koI zirSaka rAkhavAnuM sUjhayuM. mArA be dAyakAnA sahakAryakara DaoN. sureza TIkA kare to mArA vakIla banIne kahetAH "eno krodha sAco joSInA eka lekha parathI sane 1977mAM huM vaDodarAnI mahArAjA che. enAthI koI khoTI vAta sahana natI nathI. e satya mATe krodha sayAjIrAva vizva vidyAlayamAMthI nivRtta thayo tyAre "saMbhAraNuMmAM kare che." mArA pitAjInuM A sirTiphikeTa' keTaleka aMze sAcuM hatuM. DaoN. jo pIe mArA saMbaMdha eka lekha lakhelo jenuM zirSaka hatuM: gharamAM ke samAjamAM kaMI khoTuM thAya to mAro roSa kAbUmAM na rahe. vyaktitvanuM taLapaduM pota'. e lekhamAM emaNe mArI prakRti viSe 'krodha e ardha-gAMDapaNa che." (engara Ijha hApha-meDaneza) e sUtra lakheluM: "Ama svabhAve eo AzutoSa ne AzuroSa che. emanA mAre mATe sarvathA ucita gaNAya, paNa satya vastu kAje paNa krodha vyaktitvanuM taLapadupota emanI hAsyavRttimAM tathA emanA prakaTIne karavo ucita che? je satya che te to satya ja rahevAnuM, satyane roSa tarata zamI janArA roSamAM jovA maLe che... "anAmI" ajAta zatru karavo na poSAya; asatyane poSAto haze.' che evuM nathI, paNa emanA svabhAvanI pAradarzaka nikhAlasatA, ApaNA samAjamAM to krodha karavAne mATe anAyAsa aneka emanAmAM raheluM vAtsalya ane emanI mAnavatAbharI jIvanadRSTie kAraNo maLI jatAM hoya che. mArI vAta karuM to meM mArA eka mitrane emane emanA vizALa vidyArthI vargamAM ja nahi paNa anyatra suddhAM thoDAka rUpiyA ApelA. parata karavAnI tArIkha paNa pAkI karelI. bahoLA cAhako ane mitronA sneha ne Adara saMpaDAvI ApyAM cheH A bAbatamAM huM sAva jaDa ne kaThora chuM. amuka tArIkhe ApavAnA (saMbhAraNuM : pR. 15) mArI prakRtinuM DaoN. surezabhAI joSInuM eTale ApavAnA.emAM mInamekha nahIM. mArA mitre vAyado nibhAvyo nirIkSaNa-parIkSaNa-nirUpaNa mahad aMze sAcuM che paNa huM nahIM ne mAro pitto phATyo. mudata vItI gaye paisA ApavA AvyA AzuroSa' kema banyo teno paNa lAMbo ItihAsa che. eTale meM e rUpiyAnuM pAkITa krodhamAM ne krodhamAM pheMkI dIdhuM ne ApaNA paripuomAM kAma, krodha, lobha ne mukhya gaNyA- dhamakAvIne mitrane tagaDI mukyA. zA mATe e paisA parata karavAmAM gaNAvyA che ne, te yogya ja che. sAcuM kahuM to game te kAraNe paNa moDA paDyA te paNa jANavAnI paravA ke darakAra karI nahIM. emane bhAratamAM "lobha'nI mAtrA na-gaNya ja che. mane koI divasa pakSe vilaMbanuM kaMI kAraNa to haze ja paNa te jANyA vinA meM krodha saMpattino, kIrtino ke sattAno loba jAgyo ja nathI. hA, be vastuno karyo nahIM, mArI prakRti pramANe thaI gayo. paisA ApatAM meM lobha jarUra che...vadhumAM vadhu mitro banAvavAno lobha, ane bhArapUrvaka spaSTatA karelI ke be-cAra mAsa moDA Apazo to vAMdho pustakono amaryAda parigraha; paNa e lobhane parigrahane "Donezana' nahIM paNa nakkI karelI mudate nahIM Apo to khalAsa! chevaTe khalAsa dvArA zUnyamAM paNa palaTAvI zakuM chuM. raNajita chuM paNa "smarajita' ja thayuM ! to nathI ja..avasthAne kAraNe rAga zamI nahIM paNa kSINa thayo bI.e.nA huM vargo leto hato tyAre AgaLanI bence keTalIka hoya te sahI, bAkI "dhana varase, vana pAMgare' jevI sthiti! vidyArthinIo besatI hatI. vargamAM moTAbhAganA vidyArthIo mAre vAta karavI che krodhanI. amArA kuTuMbamAM vadhumAM vadhu krodhI "noTsa' TapakAvatA hatA, paNa eka vidyArthinI pAse na maLe noTa hitA amArA bhagu bhA. bhagubhAnA krodhamAM koI 'lojika' na maLe! ke na maLe pensIla...karakamala mukhakamala para TekavIne khUba ja ekavAra emanI bedarakArIne kAraNe khATalAno pAyo vAgyo...ne dhyAnapUrvaka bhASaNa sAMbhaLe. samajavAnA hAvabhAva paNa kare. eka pachI to bhagubhAnu je boIlara phAryuM che krodhamAM kahe, 'dIyAphanA! vAra mArI oNphisamAM AvIne abhyAsanI koI muzkelI rajU karI joto nathI, phUTI gaI che te bhagubhAne vAge !' ema kahIne krodhamAM eTale mAro pitto phATyoH "kaoNlejamAM noTa ke pensIla vinA AvavuM ne krodhamAM dhokaNAthI DhIbIne khATalAno eka pAyo toDI nAMkhyo! che, noTsa levI nathI ne have muzkelI rajU karI mane herAna karavo phUTI to bhagubhAnI gaI'tI, khATalAne ochI AMkha hatI! mane che? You can go' geTa AuTa' kahevA jeTalo krodha na karyo. be lAge che ke bhagubhAno krodhano vAraso mane maLelo! ema to amArI divasa bAda enI bahenapaNI pAsethI jANavA maLyuM ke e to badhira Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana 2 5. che..enI karNapurImAM haDatAla hatI. "mane mArA roSa mATe pastAvo krodhI svabhAvane kAraNe mane alsara thayuM che ne alsarane kAraNe huM thayo ne ene bolAvIne mAphI mAgI. bahenapaNIonI 'noTsa'no vadhu krodhI banuM chuM. 'visIyasa sarkala' strIne krodha caDhe to bALakone upayoga ne pAyapustakonA vAMcanathI e bahena bI.e., phaTakAre ke vAsaNo phoDe ke dALa zAkamAM krodha utAre. ela.ela.bI. thaI gayelAM! mArA eka jUnA-purANA mitra. paMdara vIsa divase emanI samaya pAlanamAM huM khUba ja ALo chuM. TAIma eTale TAIma. moTaramAM nAMkhIne mane emane ghare prema ne AgrahapUrvaka laI jAya. amuka samaye amuka kAma thavuM ja joie. ekavAra eka saMsthAe chellA dAyakAthI e mAre ghare anekavAra Ave che paNa mane emanuM mAruM vyAkhyAna goThaveluM. samaya sAMjanA cha vAgyAno hato. mane 'navuM ghara' batAvavAnI vAta ja karatA nathI! khAdhe pIdhe, paise Take AmaMtraNa ApavA AvanAra bhAIone meM kaheluM ke huM mArI meLe khUba ja sukhI che..vidhurAvasthA asahya banatAM eka bAIne rAkhI sabhAsthAne niyata samaye evI jaIza, paNa e lokoe prema ne che. enA saMkocane kAraNe mane emanuM navuM ghara' batAvatA nathI.' AgrahapUrvaka mane kahyuM ke amo sADA pAMce Apane levA AvIzuM. A hakIkata to meM amArA bIjA eka mitra dvArA jANI eTale mAro sADA pAMcane badale cha savA che, sADA cha thayA paNa cakaluMya pharakyuM krodha-Akroza gaLI gayo.' paNa dareka krodhanA prasaMge huM enuM kAraNa nahIM. eprilanI pahelI tArIkha to hatI nahIM. mArA nivAsasthAnethI jANavA prayatna karato nathI eTale niSkAraNa ke sa-kAraNa paNa krodha sabhAnuM sthaLa cAreka kilomITara hatuM. huM koIpaNa vAhanamAM jaI thaI jAya che ne saravALe nukazAna to mane ja thatuM hoya che. zakyo hota paNa krodhamAM ne krodhamAM mArA zrImatIne sUcanA ApI ekathI so gaNavAthI ke hastanI amuka nasa dabAvavAthI krodha ke koIpaNa Ave to kahejo ke huM sabhAsthAne gayo chuM ne nIkaLI moLo paDI jAya che e kImiyo kAmiyAba nIvaDato nathI. emAM huM paDyo resakorsa bAju pharavAH vyAkhyAna ApavA na gayo. krodhamAM anekavAra niSphaLa nIvaDyo chuM paNa zAMti citte krodha karavAnuM nimitta mAre e lokone samayanI cokasAIno padArthapATha zikhavavo hato. zuM che? e nimitta yogya che ke ayogya? eno vicAra karuM chuM e zA mATe moDA paDyA e jANavAnI meM tasdI lIdhI nahIM. ke tyAre saMpUrNapaNe to nahIM paNa amuka mAtrAmAM krodha ocho thaI paravA paNa karI nahIM-krodhamAM ne krodhamAM. jAya che. samaya, vacana ane amuka bAbatonuM pAlana to thavuM ja yunivarsiTI sinDIkeTe eDamizana kamiTImAM mArI nimaNUMka karelI. joie evA ApaNA ahaMkAra (ego) ane kadAgrahane kAraNe ApaNo InTaravyune aMte prathama divase, merITa pramANe so vidyArthIone pitto jAya che. pitta prakRtivALAono to khAsa! mArA krodhane eDamIzana ApavAmAM AvyuM. kAgaLiyAmAM mArI sahI paNa lIdhA. kAbumAM rAkhavA ke ocho karavA huM je te vyaktinI sthiti, prakRti, noTIsa borDa upara yAdI mUkavAmAM AvI emAM ochI merITavALA enI sAmAjika, zaikSaNika, Arthika, sAMsArika kakSAno vicAra vidyArthIo ghUsI gayelA. muddA para meM eDamIzana kamiTImAMthI karuM chuM eTale thoDuMka samAdhAna to thaI jAya che. utkrAMtinA kramamAM krodhapUrvaka rAjInAmuM ApI dIdhuM. eTale kamiTInA adhyakSe mane hajI mAnavajAti-mAnavajAtinA amuka jUtho, jIvananI amuka bAthamAM laI khurazI para besADyo ne ucca adhikArInI bhalAmaNa amuka bAbatomAM ghaNAM ja pachAta che ne ApaNe paNa e ja samAjanA cIThThI batAvI. dhaNInA koI dhaNI che! kAma karavAno mAro utsAha sabhya chIe, emanI ja sAthe jIvana jIvavAnuM che eTale keTaluMka to osarI gayo. sahI levAnuM ja che...kAM to ApaNe ApaNI gati dhImI karIe, kAM vaDodarAnA eka khAdI bhaMDAramAMthI meM khAdI kharIdI ne tyAMnA ja to emane upara uThAvavA ApaNA hAtha laMbAvIe....Avo vicAra eka darajIne cAra jhabhbhA sIvavA ApyA. meM kahyuM: 'kyAre laI jAuM?' AvatAM saMpUrNa krodhamukta to thavAtuM nathI paNa krodhanI gati ne eNe kahyuM: 'aThavADiyA pachI." kahyuM: 'aThavADiyAne badale mAtrAmAM phera to paDe ja che. pakhavADiyuM thAya to paNa mane utAvaLa nathI, paNa mane cokkasa mArA eka prophesara-mitrane patnI joDe caDabhaDa thAya ne krodha tArIkha Apo. eNe daza divasa gaNIne tArIkha ApI. e divase caDhe tyAre patnIne mAravAne badale lAkaDI mArIne mATalA phoDI gayo. kahe: "sAheba! thoDuMka kAma bAkI che. AvatI kAle Avo, nAMkhatA hatA eTale amoe emanuM nAma "mATalIphoDa' rAkheluM. jarUra maLI jaze. bIje divase gayo to kArIgara gerahAjara! be divasa bIjA eka kavi mitrane krodha caDhe tyAre lAkaDIthI patnIne phaTakAratA bAda gayo to baMDala taiyAra hatuM paNa mane traNa traNa dhakkA khavaDAvyA! ne pachI pazcAtApa rUpe potAnuM mastaka bhIMta sAthe aphaLAvatAbIla cUkavatAM meM rIkSAnA paisA kApI lIdhA ne krodhamAM uvAca: "sAta "lohI nIkaLe tyAM sudhI' trIjA eka oNphisara mitre patnI sAthe bhava sudhI tAruM nAma nahIM lauM.' patyuM. badhA ja prakAranA kArIgaro mana UMcuM thatAM phaTakArIne eka ja gharamAM bIjuM rasoDuM zarU eTale vAyadAnA vepArI! krodha konA para karavo? keTalo karavo? karyuM...patnIne sajA karavA patine premapUrvaka rasoI karIne jamADavAnA kyAre karavo? have to krodha para ja krodha karavAno bAkI che. mArA adhikAra upara tarApa-e sajA ochI gaNAya! cothA eka mitrane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 gRha-kaMkAsa thatAM krodha upaje eTale gRhatyAga karI bagIcAmAM pharavA jatA rahetA. mArA eka khUba moTA mitra-vaya ane adhikAranI rUe jayAre kumArazALAmAM bhaNatA hatA tyAre harijana zikSakathI sIdhI rIte to marAya nahIM eTale krodha caDhe tyAre chokarAne chUTI lAkaDI mAratA. sIdhI rIte mAre to AbhaDacheTa naDe' ne gAmamAM hohA thaI jAya-chUtaachUta mudde mArA eka patrakAra mitra krodha caDhe eTale munivrata dhAraNa karatA-saMpUrNa mauna-mukhAkRti 52 krodha aMkita thAya. menakAthI tapobhaMga thayelA vizvAmitrano Atmakrodha atithi-satkAranuM ullaMdhana thatAM durvAsAno zakuMtalA pratyenA zApa pariNAmI krodha, kAmamohita kaoNMcavadhathI niSAda pratye thayelo vAlmIkino puNya prakopa, rAmano rAvaNa pratyeno Arya-krodha, brahmarSi,-rAjarSi vasiSTha-vizvAmitrano padAdhikAra mATeno krodha ne ekavIsa vAra pRthvIne nakSatrI karanAra parazurAmano ahiMsA mATeno hiMsAtmaka krodhaH A badhAno vicAra karIe chIe tyAre gItAnA pelA sarva kAlIna prasiddha ne sarvajanIna zloko smaraNe caDhe cheH prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 27 E DaoN. kumArapALa desAI [sAhitya ane patrakAratva dvArA mAnavamUlyonI vividhalakSI pratiSThA karanAra sarjaka 'jayabhakhkhui'e aneka sAhityarUsvapomAM AgavuM pradAna karyuM. samAjane taMdurasta jIvanadRSTi prere tevuM sAhitya ApavAno emano jIvanAdarza hato ane emanA sAhityamAM enuM pratibiMba jhilAtuM rahyuM. AvA gujarAtI sAhityanA sarjaka 'jayabhabhakhkhu'nI jIvana-mathAmaNano jIvaMta citAra joIe A sattAvIsamAM prakaraNamAM.] saMjogonI agniparIkSA vacce sarjanano dhodha kalamane khoLe mAthuM mUkI mA sarasvatI je lukhkhuM-sUkuM Ape, tenAthI jIvananirvAha karavAno yuvAna 'jayabhakhkhu'e saMkalpa karyo. A saMkalpanI kasoTI kare evI keTalIya paristhiti 'jayabhakhkhui'nA jIvana samakSa UbhI thaI. kaparA saMjogono ajagarI bharaDo ane mAtA sarasvatInI upAsanA karavAnI aharniza rahetI tIvra tAlAvelI vacce jabarI bhIMsano anubhava thavA lAgyo eprila,2011 dhyAyato viSayAn puMsaH saMgas teSapajAyate| saMgAt saMjAyate kAmaH kAmAtu krodhobhijAyate / / krodhAd bhavati saMmohaH saMmohAt smRti-vibhramaH| smRti-bhraMzAd buddhinAzo buddhinAzAt praNazyati / / matalaba ke viSayonuM ciMtana karanAra puruSamAM, viSayo pratyenI Asakti pedA thAya che, AsaktithI kAmanA ne kAmanAthI krodha...krodhathI mUDhatA, mUDhatAthI smRtilopa, smRtilopathI buddhi naSTa thAya ne jenI buddhi naSTa thaI te marelo samajavo. adyatanamAM adyatana mAnasazAstra, gUDhamAM gUDha yogazAstra, gahanamAM gahana jIvanazAstra ane sarvakAlIna tathA sarvajanIna UMcI kavitAnI dRSTie paNa A be zloko, ApaNA SaripuomAMnA keTalAka para pAradarzaka prakAza pADe che. mArAmAM rahelA maganakAkAnA ne bhagubhAnA krodhane sImita karavAmAM A be zlokono mahad phALo che. *** rasikabhAI raNajitabhAI paTela, sI-12, navadIpa epArTamenTa, mema nagara, amadAvAda-380052. mo.: 09898169069 yuvAna 'jayabhakhkhui' lakhe che ke vi. saM. 2001nuM varSa kamANInI dRSTie niSphaLa gayuM ane zArIrika dRSTie saphaLa gayuM. e samaye 'ravivAra' sAptAhikanA prathama pRSTha para pragaTa thatA lekhono puraskAra e yuvAna 'jayabhakhkhui'nI mahAmUlI Avaka hatI. dara mahine AvatA A puraskAramAMthI gharakharca cAlato hato. kyAreka bIjAM sAmayikomAM pragaTa thatI vArtAono puraskAra maLI raheto hato. eka rUpiyo ane ATha AnAnI noTabukamAM 'jayabhaSNui' potAnI vArtA ane navalakathAnI kAcI noMdha ane muddA lakhatA. jIvanabhara khaDiyo ane kalamathI lakhanAra, motInA dANA jevA akSaro dharAvanArA 'jayabhikhkhu'e samaye cha AnAmAM zAhIno khaDiyo kharIda karatA. emanA kharcano eka bhAga emano sinemAno zokha hato. be rUpiyA ane ATha AnAnI 'mahArANA pratApa' nAmanI philma 1946nI 31mI oNgasTe joI hatI, to pRthvIrAja kapUranuM 'dIvA2' nATaka jovAnI emane atyaMta icchA hatI. emAM pahelI vAra to TikiTa na maLatAM e niSphaLa gayA; paraMtu bIjI vA2 emane saphaLatA maLI ane e samaye emanI sAthe emanA bhAI dharamacaMdabhAI, 'ravivAra'nA taMtrI uSAkAntabhAI, patnI jayAbahena tathA putra kumAra hatAM. A 'dIvAra' nATaka jovAno kula kharca bAra rUpiyA ane ATha AnA thayo. vaLI jyAre philma ke nATaka jovA jAya, tyAre bahAra haoNTalamAM jamavAnuM hoya eTale haoNTalano kharca paNa vadhArAno. jiMdagI jIvavI to mojathI jIvavI ema mAnatA hatA! 1945-46nA A samayagALAmAM A badhAnI sAthosAtha kuTuMbIjanonI bImArI ke vyavahArika prasaMgone lIdhe musApharI kharca paNa sAro evo thato. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 prabuddha jIvana | 2 7 vi. saM. 2002nA besatA varSanA zubha divase (5 nave. badale sattara pharmAmAM ja potAnI A sAmAjika vArtAonuM pustaka 1945) manomana nakkI kare che ke roja ochAmAM ocho pA thI pUrNa karyuM. A samaye du:kha sAthe emaNe 1946nI 25mI mArce aDadho pharmo lakhavo. eTale ke bIjAM kAmonI game teTalI vyastatA potAnI rojanIzImAM noMdhyuM, hoya, to paNa samaya kADhIne ochAmAM ochA cAra ke ATha chapAyelAM 'IrSA e gujarAtanA lekhakono mukhya guNa che. bIjAnA sArAmAM pRSTha jeTaluM lekhana to karavuM ja. navA varSanI potAnI noMdhamAM lekhana kadI rAjI nathI. khaTapaTa, khuzAmatathI jItanArA ane ekabIjAnI ane vAMcana mATe e savAre pAMcathI sAta, AThathI dasa ane bapore oLakhANathI AgaLa vadhanArA che." ekathI cArano samaya phALave che. dasathI eka bhojanAdi bAbato potAnA lekhana ke saMkalpanI ADe AvanArA sAmAjika mATe, cArathI pAMca paracUraNa bAbato mATe ane pAMcathI sAtano vyavahArothI yuvAna 'jayabha--i" ghaNI mUMjhavaNa anubhave che. samaya zaheramAM javA mATe. samayanI A phALavaNI emanI sarjananI bImArIne kAraNe sAravAra karavA mATe amadAvAda AvatA svajano tAlAvelI darzAve che. lekhananA samaya sAthe vAMcana paNa cAlatuM ke pachI lagna ane mRtyu jevA prasaMgomAM pasAra thatAM divasonA rahe ane e rIte sAhitya-sarjano thatAM rahe. lekhananA puraskAra divaso A sarjakane akaLAve che. AnuM kAraNa e che ke vi. saM. para ja AjIvikA nirbhara hovAthI enI anivAryatA paNa kharI. 2002 (10 navembara, 1945)nA jJAnapaMcamInA divase | sarjaka 'jayabha--i'ne eka nahIM, paNa aneka paDakAro jhIlavAnA "jayabha--i" bhagavAna RSabhadeva navalakathA lakhavAno prAraMbha kare hatA. sauthI pahelo paDakAra e ke emaNe paitRka saMpatti lIdhI nahotI, che ane prAraMbha karatI vakhate kevo saMkalpa kare che ! potAnI tethI bacata rUpe koI pAI paNa pAse nahotI. je kaMI Avaka thatI, rojanIzImAM e noMdhe che ke "RSabhadeva' lakhavAno prAraMbha karyo. temAMthI gharagRhasthI calAvavI paDatI hatI. vaLI rahevAnI rIta paNa ochAmAM ochA ATha pAnAM lakhAvAM joIe. RSabhadeva poSa suda khumArIbharI. jethI koIne AvI Arthika bhIMsano aNasAra paNa pAMcame pUruM thavuM joIe, nahIM to ghIno tyAga karavo." Ave nahIM. saunI sAthe nIkaLyA hoya to pote paisA Ape, sinemA A nirdhAra to karyo; paraMtu kArataka mahinAthI poSa mahinA ke hoTalamAM gayA hoya to bIjAne gajavAmAM hAtha nAkhavA de nahIM. sudhImAM bahenanI bImArI, mahemAnonI bharamAra, sonagaDhanA kuTuMbIjano Arthika rIte ghaNA saddhara hatA; paraMtu yuvAna AzramamAM jaIne svajanonI sAravAra, upadhAna jevA dhArmika prasaMgo jayabha--i'no ruAba ja evo hato ke emanI Arthika muzkelIno emano samaya khUMcavI le che, AthI poSa suda pAMcame "bhagavAna koIne khyAla Ave nahIM ane badhAne AnaMda karAve. emanAM patnI RSabhadeva" navalakathA lakhavAnI IcchA adhUrI rahI. emaNe lakhyuM ke jayAbahena premALa ane dhararakhu hovAthI sAmI vyaktine emanA 'bhagavAna RSabhadeva' mATe vizna para vipna Ave che. magaja taiyAra Atithya ane vAtsalyathI bhIMjavI detA hatA. pariNAme najIkanI che, vyavahAra lakhavA deto nathI. ane tyArabAda potAnI AsapAsanA vyaktione paNa khyAla na Ave ke AvI Arthika kazmakazamAMthI rUDhigrasta jaina samAjane joIne yuvAna "jayabhakhui'no Akroza 'jayabha--i" pasAra thaI rahyA che. AsapAsanA samAjamAM moTAbhAganI prajvaLI UThe che. teo lakhe cheH vyaktio vyApAramAM khUMpelI hatI. emane sAhityavAcanamAM rasa "AvA samAjamAM sAkSaro, kavio ke vidvAno javalle ja kema ocho hato; paraMtu eTaluM mAnatA ke A kuTuMba samAjanuM eka AgavuM pAke che, te have samajAyuM. A samAja daMbha, nirmama vyavahAra, khoTA kuTuMba che, jyAM lakSmIne badale sadeva sarasvatInI upAsanA thAya che. rivAjo ne hIna niMdAomAM jIve che ne jivADe che." e jamAnAmAM ghaNA sarjako bIjA sarjakonI AMgaLI pakaDIne je samaye emanA hRdayamAMthI Avo Akroza pragaTe che, e ja pragati karatA hatA. "jayabha--i'nI jIvanazailI evI hatI ke emane divase teo noMdhe che ke Aje rAtre agiyAra vAgye gujarAtanA koInAya chAMyaDA nIce jIvavuM pasaMda paDatuM nahIM. AthI koI samartha TAgora kavisamrATa nhAnAlAla gujarI gayA. kavi nhAnAlAla pratye sAhityakArano sahAro meLavIne AgaLa vadhavAno emaNe kyAreya 'jayabha--i"ne ajaba cAhanA hatI. emanA kAvyo ane emanuM vicAra karyo nahIM. e potAnI duniyAmAM nijAnaMde masta rahenArA jIvana e baMneno teo jIvanabhara ati Adara karatA rahyA. kavi kalamajIvI hatA ane potAnI rIte jIvanArA javAMmarda AdamI hatA. nhAnAlAla pratyeno prema ja emane bhAvanagaramAM zrI ravizaMkara jozI pariNAme sAhityanA kSetramAM lAMbA gALA sudhI emane yogya pAse kheMcI gayo ane A ghaTanA banI ke tarata ja "jayabhakhUi e pratiSThA paNa maLI nahotI ane enAthIye vizeSa upekSA maLI hatI. kavi nhAnAlAla' vize "ravivAra'mAM lekha lakhyo. 1946mAM ja 'jayabha--i"e "pArakA gharanI lakSmI' nAmanA pustakanuM 'jayabha--i"nuM sAmAjika paristhiti paranuM emanuM ciMtana emanA navasaMskaraNa karyuM. A pustaka moTuM thAya tema hatuM, paraMtu eka bIjA pitarAI bhAInAM patnI kAntAnI kharAba tabiyata samaye pratIta sarjake AnI sAme vAMdho letAM "jayabha--i'e vivAdamAM UtaravAne thAya che. 194panA Disembara mahinAmAM emanI tabiyata bagaDI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvana eprila, 2011 ane pachI satata vadhu ne vadhu gaMbhIra thatI gaI. 12mI Disembare dIpacaMdabhAInA bALavidhavA bahena laherIbahene paNa rAjakoTamAM savAre kAntAbahenane prasUti thaI; paraMtu ekAeka tabiyatamAM dIkSA lIdhI hatI ane emanuM nAma sAdhvI labdhizrIjI rAkhyuM hatuM. Uthalo AvatAM emaNe deha choDyo. e pachI emanI aMtima kriyAnI jaina sAdhvIonI sthiti jANI, 194panI 30mI navembare saghaLI vigata Alekhe che. e samaye badhAne kANa-kUTavAnI nA pADI pAlitANAnI yAtrA karyA bAda 'jayabhikhu' sAdhvI zrI labdhizrIjI hatI, Ama chatAM piyaranA lokoe ene mATe ja karI. 'jayabha--i' mahArAjanA darzane gayA. emanI sAthe vAto karI, vAsakSepa lIdho, ane emanA kuTuMbIjanoe AvI prathAno virodha karyo, tyAre keTalAke cha mahinA mATe kaMdamULa mAtra (mULA, Adu, haLadara sivAya)nI bAdhA kahyuM paNa kharuM ke Ama kANa-kUTaNA vagara badhuM phikku-phikku lAgyA lIdhI; paraMtu emanI sAthenA vArtAlApa pachI ane AsapAsanI kare che ! vaLI teramA divase vidhura bananAra mUratiyAnuM sagapaNa sthiti joIne 'jayabhikhu" noMdhe che, "sAdhvIjIonI sthiti sAdhu, thavuM ja joIe, nahIM to AbarUmAM khAMDI lAge ane pariNAme zrAvaka ke zrAvikA karatAM vizeSa duHkhada dekhAya." evuM ja thatuM ke avasAna pAmelI strIno zoka dasa divasa paNa sAmAjika vyavahArothI bhareluM, rUDha dhArmika paristhiti dharAvatA pALavAmAM Avyo na hoya ane navI strInI zodha zarU thatI. ane paricitonI hUMpha vinAnI paristhiti sAthe 'jayabhikhkhuM" aneka samAjanI AvI jaDa rUDhi ane saMvedanahIna rivAjo joIne paDakArono sAmano kare che. vadhatA kharcA ane ghaTatI kamANInI pArakA gharanI lakSmI' jevI sAmAjika navalikAonA saMvedanazIla ciMtA emane korI khAya che. vi. saM. 2002nI kArataka vada bArasanA sarjaka yuvAna 'jayabha--i'nuM hRdaya citkAra kare che: divase lakhe che, "navA varSa pachInA AjasudhInA divaso mukhyatve AvA samAjamAM janmyA toya zuM ane maryA toya zuM? jyAM kamANI vagaranA gayA. nokarI vagaranuM A rItanuM arthopArjana muzkela roTalI ghImAM jhaboLIne pIrasI ke uparathI enI carcA mukhya hoya ne che. te mATe tarata vicAra karavo ghaTe, nahIM to bhaviSya bhAre thaI dIkaro zuM bhaNe che te varSamAM puchAtuM paNa na hoya.' jaze." eka bAju AvI sAmAjika paristhiti sarjakanuM haiyuM valovI judAM judAM paribaLone kAraNe sarjana karI zakatA nathI, te vize nAkhe che, to bIjI bAju dhArmika rUDhAcAro paNa aMtaramAM Akroza ajaMpo pragaTa karatAM noMdhe che, "kudarata jANe ribAvavA Icche che, jagAve che. 194panI chaThThI Disembare upadhAna nimitte "jayabha--i' dhAryuM lakhAtuM nathI.' surendranagara gayA. ahIM traNasothI sADA traNaso mANaso upadhAnamAM mAnasika bhIMsanuM A kAraNa yuvAna "jayabhikhkha'nI phATaphATa beThA hatA ane zivapurInA gurukuLamAM dhArmika abhyAsa karanAra thatI sarjakatA hatI. eka bAju emanA citta para bhagavAna jayabhikhkhuM'ne A dhArmika prasaMganI ujavaNI eka sAmAjika prasaMga RSabhadevanA caritrae prabhAva pADyo hato. mAnava saMskRtinA jevI lAge che. 'upadhAnanI mALa eTale lagnotsava jevo prasaMga' paroDhanuM vAtAvaraNa emanA para chavAyeluM hatuM. jagatane sarvaprathama ema kahIne teo noMdhe che ke "AmAM AtmakalyANa karatAM vyavahAranI rAjasaMsthA ane lagnasaMsthA ApanAra tathA parama tyAgabhAvanAnI upAsanA jabarI dekhANI." oLakha ApanArA bhagavAna RSabhadevanA bhavya jIvananAM citro sAmAjika ke dhArmika rUDhione vaza thavAne badale ene vize satata emanA manamAM UbharAtAM hatAM. vaLI dharmagraMthomAMthI bhagavAna yogya vizleSaNa karIne nirakSara viveka karavAno "jayabhikhkhuM'no RSabhadevanAM caritro vAMcyAM hatAM, paraMtu emAMthI sAMpradAyikatAnA sadAya Agraha raheto. emanA jIvanamAM dhArmikatA hatI; paraMtu rUDha AvaraNo dUra karIne, atizayoktipUrNa vigato gALI nAkhIne kriyAkAMDonI jaDatA emanAthI saheje sahana thatI nahIM. AvI ane camatkArone vidAya ApIne mAnavatAno mahimA karatuM paristhiti hoya, tyAre enI sAme kalamathI avAja uThAvavAmAM RSabhadevanuM caritra emaNe cittamAM saryuM hatuM. emaNe kyAreya pAchuM vaLIne joyuM nathI. AnI sAthosAtha A ja samaye paMDitavarya haragoviMdadAsa AnuM eka pariNAma e AvyuM ke rUDha ane paraMparAgata vicAra trikamacaMda zeThanuM nAnuM caritra paNa lakhatA hatA. emano vidyAprema, dharAvanArA sAdhu mahArAjo ke paMDita samAja "jayabha--i"nI kathAo saMzodhanavRtti ane saMskRta, prAkRta ane pAli bhASAnA prakAMDa potAnI noTabukamAM lakhatA. emanI navalakathAo hoMze hoMze paMDita evA emaNe karelA saMpAdano sAthe emanI jIvanajharamara vAMcatA, emanI chaTAdAra gadyazailIthI mohita thaIne jhUmI UThatA; AlekhatA hatA. AnI sAthosAtha "pArakA gharanI lakSmI' vArtAsaMgraha paraMtu emaNe kyAreya A sarjakanI pratibhAne poMkhI nathI. paNa taiyAra thaI rahyo hato. AmAM prathama khaMDanI soLa vArtAone 'jayabhikhu'nA pitarAI bhAI ane jaina samAjanA agraNI lekhake "jUnavANI' evuM peTAzIrSaka ApyuM, jyAre dvitIya khaMDanI vicAraka zrI ratilAla desAInA pitAzrI dIpacaMdabhAIe dIkSA lIdhI vArtAone "navayuga" zIrSaka ApyuM. 'jUnavANI' khaMDanI vArtAomAM hatI ane temanuM nAma rAkhyuM hatuM dIpavijayajI mahArAja. e samaye A taruNa sarjake nArIjIvananI vedanA, avadazA ane viTaMbaNAno Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eprila, 2011 khyAla Apyo, tyAre enA 'navayuga' khaMDanI vArtAomAM navA samAjanAM yuvaka-yuvatIonA lagnajIvanano citAra Alekhyo che. potAnA jIvananA prAraMbhakALe nArIvedanAnI ghaTanAo jonAra 'jayabhikhkhu'e ahIM vaividhyayukta nArI ane puruSa pAtro AlekhyAM che. lekhakanI pragatizIla STinI jhAMkhI emanI baLakaTa zailImAM thAya che. prabuddha jIvana AcAryazrI buddhisAgarasUrIzvarajInA tamAma graMtho, lakhAyeluM caritra ane anya sAhitya temane ApavAmAM AvyuM; e pachI jayabhikhkhu' lAMbI mAMdagImAM paTakAyA ane tyArabAda jhaDapathI lakhI ApavAnA niradhAra sAthe teo amadAvAdathI muMbaI AvyA. vi. saM. 2002nA cAturmAsamAM A caritra lakhAyuM. A caritralekhananA paMdara prakaraNa lakhIne 'jayabhikhkhu' muMbaI AvyA. 1946nI 27mI jUne emAM jarUrI pheraphAro karIne AgaLa lakhavAnuM zarU karyuM. hajI agAunA divase ja emako 'magadharAja' navalakathAnuM paheluM prakaraNa sudhArIne taiyAra karyuM hatuM. e pachI muMbaImAM yoganiSTha AcAryazrI buddhisAgarasUrIzvarajI'nuM sarjanakArya AgaLa dhapAvyuM. enI sAthesAthe je kaMI lakhAtuM, te pUjyazrI kIrtisAgarasUrIzvarajI mahArAja, maNilAla mohanalAla pAdarAka2, caMdulAla nagInadAsa bhAMkharIyA ane lallubhAI karamacaMda dalAla sAthe maLIne enuM rojeroja vAMcana thatuM ane e rIte yoganiSTha AcAryazrInuM caritra pUruM thayuM. keTalIye vyaktionA avasAna, keTalIye mAMdagI ane keTalIye navI navI AphatonI vacce AnuM sarjana thayuM. 'jayabhikhkhu' emanI DAyarImAM 1946nI 17mI oNgasTe noMdhe che. AcArya buddhisAgarajInuM aMtima lakhANa lakhAya che...atyAranA A nirmAlya samAjamAM e narasiMha samA haze.' Ama eka bAju navalakathA cAle, bIjI bAju sAmAjika vArtAonuM sarjana thAya, trIjI tarapha jaina AcAryanuM caritra lakhAya.. vaLI 'jayadeva'nI philma vize kanu desAI sAthe vicAra-vimarza thAya. vaLI vicAra kare ke A varSe (1) RSabhadeva, (2) pArakA gharanI lakSmI, (3) zrI buddhisAgarasUrijI, (4) jainakathAo, (5) bhAgyanirmAkA, (6) magadharAja, (7) ame hiMdI hiMdI, (8) zaradabAbunAM strIpAtro ATalAM pustako thAya to kharco pUro thAya ane devuM bAkI rahe. vaLI 'javAMmarda' sudhArIne lakhavAno manasUbo rAkhe, 'jaina jyoti'nA agralekhano saMcaya karavAno vicAra kare che. baherAmakhAM ane samarAzA vize lakhavAnuM vicAratA hatA. hajI ATaluM ochuM hoya tema vIsa varSa pachI va2soDA joyA bAda 1945nI 9mI navembare vicAra jAge che ke varasoDAnA jIvananI vArtA lakhIe ane e pachI rojanIzImAM e vArtAnA e pAtronI noMdha paNa maLe che. vaLI A saghaLAM sarjanonI sArthosAtha mokalavAno'ravivAra' sAptAhikanuM prathama pRSTha ane 'jainajyoti'nA agralekho to lakhAtAM ja hoya. eka bAju jiMdagInI kazmakaza ane bIjI bAju sarjanano dhodha ! (kramaza:) * * * 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. mobAIla : 9824019925 navalakathA ane navalikAnA sarjanakAryanI sAzsAthe 'jayabhikhkhu' 'yoganiSTha AcAryazrI buddhisAgarasUrIzvarajI'nA caritrane AkharI opa ApI rahyA che. sAmAnya rIte jaina sAdhuonA caritromAM dhArmika paribhASA, kriyAkAMDonI bahulatA, dhArmika utsavo ane varoDAonI vigato ane dIrgha atizayoktipUrNa varNano maLatAM hatAM, tene sthAne 'jayabhikhkhu'e mAtra jaina ja nahIM, paNa jainetaro paNa rasakSati vinA vAMcI zake tevAM caritronuM pravAhI zailImAM Alekhana karyuM. caritromAM Aja sudhI caritranAyaka pratye ahobhAva dAkhavatA jaIne atizayoktimAM sarI paDavAnI je Teva hatI, temAM 'jayabhikhkhu'e prathama vAra parivartana ANyuM. emAMthI rUDha sAMpradAyika tattvane ogALI nAkhIne lokagamya pravAhitA lAvyA, eTaluM ja nahIM, paNa caritranAyakanI sAdhutAnI sAthosAtha emanA mAnavIya vyaktitvane upasAvyuM. vaLI caritralekhananI emanI paddhati evI ke sIdhesIdhI caritranAyakanI vAta karavAne badale emanA janmasamayanI paristhiti, janmasthaLanuM varNana, emanA mAtA-pitA ane parivArajanonI vAtae saghaLuM pazcAdbhUmi rUpe ApatA hatA ane pachI caritranAyakanI pratibhA upasAvatA hatA. emaNe yoganiSTha AcArya buddhisAgarasUrIzvarajInuM evuM chaTAdAra zailImAM caritra lakhyuM ke eka nijAnaMdamAM masta yogInA AtmavikAsanI oLakha sAMpaDI. A caritrakathA 'jayabhikhkhu'e lakhI, jyAre AcArya buddhisAgarasUrIzvarajInA sAhitya vize miAlAla mohanalAla pAdarAkare lakhyuM, vAta evI banI ke AcArya buddhisAgarasUrIzvarajInuM caritra lakhavAnA zrI adhyAtma jJAnaprasAraka maMDaLe traNa vAra prayatno karyA. zrI jayaMtIlAla occhavalAla mahetA ane zrI kezavalAla maMgaLadAsa nAmanA vakIle A jIvanakathA lakhavAnuM kAma svIkAryuM hatuM; paraMtu teo lakhI zakyA nahIM. Akhare A kAma zrI zilAla mohanalAla pAdarAkarane soMpavAmAM AvyuM. emaNe thoDA ja samayamAM samagra caritra lakhyuM. AcArya, sAdhuo ane maMDaLanA sabhyoe vAMcyuM ane presamAM prakAzana mATe prabaMdha paNa thayo. 29 barAbara A ja samaye maNilAla pAdarAkare 'jayabhikhkhunI 'krAmavijetA sthUlibhadra' navalakathA vAMcI ane teo DolI UThyA. emanA manamAM vicAra jAgyo ke 'jayabhikhkhu' emaNe lakhelA jIvanane emanI zailImAM lakhe to uttama kRti banI rahe. e pachI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana eprila, 2011 zrI snAtra pUjAnAM rahasyo. Lpa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. gurupadanuM mahattva aparaMpAra che. jeTalI zraddhA gurupada sAthe joDIe Aje comAsI caudaza che. teTalI ochI che. cAturmAsanI paraMparA prAcIna che. mahinAonI goThavaNa kevI manuSya jIvananI keTalI kiMmata che te tame jANatA nathI. manuSya rIte haze teno koI vivAda nathI. kemake varSanI traNa RtuomAM jIvanano mahimA dareka dharmamAM gavAyo che. uttarAdhyayana sUtramAM eka Rtu cAturmAsa che. vaLI bhagavAna AdinAtha ane bhagavAna mAnava bhavane durlabha kahyo che. mahAvIranA samayamAM AcAra-paraMparA samAna hovAnI vAta mahattvanI je zakyatA narakanA jIvanamAM nathI, tiryaMcanA jIvanamAM nathI, che eTale cAturmAsanI paraMparA bhagavAna AdinAthanA samayamAM are! devanA jIvanamAM nathI te zakyatA manuSya jIvanamAM che. manuSya paNa Ama ja gaNavI paDe. jIvana dvArA ja mokSamAM jaI zakAya che. manuSya jIvananI AvI bhagavAna AdinAthe je prAraMbha karyo temAMnuM keTaluM badhuM Aje aNamola kiMmata che. akhaMDa jovA maLe che. varSItapanI ArAdhanA, zatruMjaya tIrthanI 99 mAnavImAMthI mokSagAmI banavA mATe gurunI kRpA joIe. yAtrA, brAhmI ane suMdarIne zIkhavelI gaNita ane akSaranI vidyA, sAmAnya mAnavImAMthI saguNI mAnavI banavA mATe sagurunI samAja vyavasthA, lagna vyavasthA, rAjya vyavasthA, paMcamahAvratamaya kRpA joIe. tyAga paraMparA-A badhuM ja bhagavAna AdinAthe zarU karyuM ane adyApi bhagavAnano bheTo thAya te mATe sagurunI kRpA joIe. akhaMDa che. e ghaDI ane e paLa kevI puNyavaMtI haze! gurupUrNimAno ATalo suMdara divasa jaina saMghamAM zA mATe bhagavAna AdinAthanA nirvANa pachI temanI pa0,000mI pATa bhavyatApUrvaka manAvavAmAM Avato nathI te samajAtuM nathI. guru sudhI mokSa paraMparA cAlu rahI! maLavA saraLa nathI. e mATe sadbhAgya joIe. bhakta ane bhagavAnanI vacce oNpareTara eTale guru bhagavaMta. saMsArI je makAnamAM rahe che tene Azraya kahevAya che. sAdhu je AthI gurujanonI chatrachAyAmAM rahIne cAra mahinA daramyAna jeTalI makAnamAM rahe che tene upAzraya kahevAya che. sAdhu ane saMsArImAM saMskArazikSA prApta thAya teTalI prApta karI levI joIe. cAturmAsa pharaka zo? jene eka ja eDresa hoya ane aneka presa hoya te saMsArI. eTale cAra mahinAnI saMskAra zibira. bhAIo sAdhu bhagavaMta pAse jene aneka eDresa hoya ane eka ja Dresa hoya te sAdhu. ane baheno sAdhvIjI bhagavaMta pAse jeTaluM potAnuM jIvana ghaDAya jyAM samarpaNa che, jyAM saraLatA che tyAM dharma jaladI pahoMce che. eTaluM ghaDI le. A apUrva avasara che. saraLatA nathI tyAM dharma jaladI pahoMcato nathI. pAlItANAmAM jyAre mA sarasvatI citro je saraLa che te dharma jaladI pAme motIzAnI TUMkanI pratiSThA thaI mA sarasvatI vidyAnI devI che ane sarva dharma mAnya devI che. A devI che. tyAre AkAzamAMthI jharamara varSAmAtAnI ArAdhanA je je kare che e jIvane avazya sAtvika tathA mAtAnI ArAdhanA je je kare che e jIvane avazya sAttvika phaLanI prApti je saraLa nathI te dhame jaladI varasI. te samaye sakaLa saMghe gAyuM thAya che. pAmatA nathI. | 'prabaddha jIvana' sarva dharmone sanmAne che. jaina dharmano viziSTa hRdayane AMTIghUMTIthI, lAve lAve motIzA zeTha anekAMtavAda ane syAdvAda enA vicAra pravAhomAM kendra sthAne che, A kUDakapaTathI ke prapaMcathI bharo nahIM. namaNa jaLa lAve che! vicAra-siddhAMta 'prabuddha -jIvanano AtmA che. jeTalA thaI zake teTalA suMdara navarAve marUdevA naMda chellA cha mAsathI 'pra.jI.'nA mukhapRSTha upara mA sarasvatInI vividha saMskAro hRdayamAM bharo. mudrAmAM nayanaramya chabI prakAzita thAya che. vAcakoe e mATe potAno namaNa jaLa lAve che! AnaMda vyakta karyo che, ame e sarvenA RNI chIe. sadgurunA zaraNamAM vasavuM sakaLa saMghane eka sukRtya .joIe. sagurunuM zaraNa eTale karavAnI anumodanA thAya tyAre , * prabuddha vAcako ane kalAkArone vinaMti karIe chIe ke ApanI pAse mA jIva ta kalpavRA. sa2nA AvuM bhAvavAhI gIta svayaMbhU sarasvatInI prAcIna. arvAcIna, ke morDana ArTamAM koI paNa madratA peInTIMga zaraNamAM je rahe te A bhavamAM pragaTa thatuM hoya che! ke chabi hoya to amane e vyavasthita peka karI turata ja mokale. sukhI thAya ane parabhavamAM unnati (8). e citro 'pra.jI.'mAM prasiddha thatA ame e mahAnubhAvonuM saujanya pAme. Aje gurupUrNimA che. RNa svIkArIzuM temaja yathAzakti puraskRta paNa karIzuM. dhanyavAda. (kramaza:) guruno mahimA apAra che. -taMtrI * * * Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 3 1 eprila, 2011 prabuddha jIvana "jaina sAhityamAM rasa nirUpaNa' DaoN. kavina zAha (DaoN. kavina zAha bAvratadhArI zrAvaka, vidvAna prAdhyApaka, jaina sAhityanA saMzodhaka-saMpAdaka-lekhaka ane sAdhaka che.) sAhityanI sRSTimAM mukhya ke gauNapaNe 2. AtmA karmonI nirjarA kare che te badhI navarasanuM sthAna raheluM che. koI eka kRtimAM he gautama prabhu ! ja pravRttimAM 'vIra rasa' che. dharma puruSArthathI badhA ja rasa hoya tenI sAthe koI mukhya rasa ApanI pAse nahotuM mokSa puruSArthanI prApti-sAdhanA e kharekhara hoya tevo saMbhava che. anya raso gauNapaNe tevuM kaivalya paNa sAco vIra rasa che. hoya che. hAsya, karUNa, vIra, rodra, zAMta, Ape 50 hajArane ApyuM! 3. upazama rasa-bhAvanI je prIti te zRMgAra, bhayAnaka, adbhuta ane bIbhatsa ema ApanI pAse hato karUNarasa che. karUNAno bhAva-dayAbhAva jo nava rasa che. gadya-padyanI racanAmAM bhAgye ja tevo vinaya to upazama rasamAM thAya to te karUNa rasa kahevAya evI koI kRti hoya ke jemAM eka athavA eka che. AtmAne mATe upazama bhAva e ja mane Apo ! karatAM vadhu rasa na hoya. jagannAtha paMDitanuM sUtra upakAraka che. che ke "vAyuMrasAtma RAvyam' rasayukta vAkya 4. jJAna, dhyAna ane bhaktithI je racanA eTale pada-paMktinI racanA e kAvyanuM lakSaNa che. kAvyanA anubhavanI apUrva AnaMdamaya laharIo pragaTe che te hAsya rasa che. lakSaNomAM chaMda-rasa-alaMkAra sthAna dharAve che temAM rasane paNa samarpaNazIla sAdhanAthI AtmAne AvI anubhUti thAya che. dharma dvArA mahattvanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. rasa saMpradAyanA samarthakonuM svAnubhava rasikatAno apUrva AnaMda e sAco hAsyarasa che. priyasUtra che. 5. ATha karmanA baMdhanuM svarUpa nihALIne vicArIne je bhAva 'o rasa ruNa parva' badhA rasamAM karUNa zetrujA samo giri nahi, RSabha samA nahi deva utpanna thAya che te rodrarasa che. rodrarasamAM rasa vadhu prabhAvotpAdaka che. gautama sarikhA guru nahi, vaLI vaLI vaMdu teha. bhayAnakatAno bhAva che. karmabaMdhanI 'sarTga zRMgAra' zRMgAra rasa sthitinA vicArathI A rasanI anubhUti AbAlagopAlane sparze che. rasa nirUpaNamAM zRMgAra ane karuNa thAya che. eTale rasanI dRSTie A prakriyAmAM raudrarasa che. rasa vadhu pracalita che. . zarIranI racanAno vicAra karIe to temAM hADakAM, mAMsa, jaina sAhityamAM rasa nirUpaNanuM AdhyAtmika arthaghaTana sAhityanI lohI, parU, maLa, mUtra, zleSma vagere gaMdakIthI bharapura padArthono dRSTie navInatA darzAve che. samanvaya thayo che. A paugalika azuciya zarIranI racanAno kundakundrAcArya racita samayasAra graMthamAM navarasanuM dhArmika dRSTie vicAra eTale bArabhAvanAmAM azuci bhAvanA che tenA vicAro e bIbhatsa arthaghaTana nIce jaNAvyA pramANe prApta thAya rasa tarIke gaNAya che. A rasane kAraNe zarIrano he gautama prabhu! rAga dUra thatAM vairAgya bhAvanI vRddhi thAya che ane | nATaka eTale paryAyomAM pheraphAra thavAnI ApanI pAse je nahotuM AtmA sva mAM lIna bane che. kriyA darzAvatI racanA. jIvAtmA zubhAzubha tevA kaivalyanuM paNa 7. AtmA potAnuM mULa svarUpa karmonA udayathI saMsAranA raMgamaMca para Ape 50 hajArane siddha-buddha karmarahita svarUpane pAme nahi bhavabhramaNa kare che. vinaya vijayajInA mahAvIra ane janma-jarA maraNa AdithI pArAvAra dAna karyuM, svAmInA stavanamAM A nATakano saMdarbha eka du:kha bhogave che. AtmAnI AvI durdazA thAya amArI pAse paMktimAM nihALI zakAya che. 'bhavamaMDapamAM re che tyAM sudhInI sthiti e bhayAnaka rasa. je hoya nATaka nAcIyo' ahIM maMDapa zabda raMgamaMca 8. AtmAnI anaMta zakti che tenuM (sTeja)nA arthamAM samajavAno che. tenuM dAna karavAnuM ciMtana ke vicAraNA e adbhuta rasa che. sAmarthya paNa saMsAranA maMca para AtmA jJAnAdithI zarIranI zakti maryAdita ane nAzavaMta che. 1. je bhramaNa kare che te guNoe zRMgArarasa amArAmAM kyAre pragaTaze ? jyAre AtmAnI zakti anaMta-aparaMpAra che. A vicAraNA karavAmAM adbhuta rasa rahelo che, che Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevo 3 2 prabuddha jIvana eprila, 2011 che. jaina sAhityamAM sAdhu bhagavaMto, aMgUThe amRta vase, labdhitaNAM bhaMDAra 9. rAga-dveSa rUpI mahAna zatruono nAza gaNadharo, tIrthakaro, viratidhara narakarIne daDha vairAgyane dhAraNa karavo te zAMtarasa he gotama prabhu ! nArIonA jIvanamAM vIratAno Avo ullekha kahevAya che. karmabaMdha ane bhava bhramaNanA ApanA emanA caritra dvArA nihALI zakAya che. kAraNarUpa rAgadveSa che eTale rAga-dveSa rahita aMgUThe amRta vase jaina sAhityamAM bhotika zuM gAranA thavAnI bhAvanA ane dharma pravRttimAM zAMtarasanuM mArI prasaMgocita saMdarbha prApta thAya che paNa aMte sthAna che. jIbhe amRta vase to pAtro tyAga ane vairAgyano mArga A rIte navarasanuM arthaghaTana "AtmA'ne svIkArIne AdhyAtmika gAramAM apUrva kendramAM rAkhIne darzAvavAmAM AvyuM che. zAMtarasa camatkAra to karo ! AnaMdanI anubhUti kare che te prasaMganuM vize ladhu zAMti sUtranA vivecanamAM mAhitI prApta nirUpaNa mukhyapaNe sthAna dharAve che. thAya che. jaina sAhityamAM hAsyarasa mATe prabhu bhakti ArAdhanA ane zAMtinAtha bhagavAna zAMtarasayukata che. pazamarasamAM nimagna, sAdhanA dvArA je anubhUti thAya che teno AnaMda e hAsyarasa kahevAya sattva, rajasa ane tamas e traNa guNothI atIta hoya eTale ke para che. jaza vijayajInA zAMtinAthanA stavanamAM bhaktinI tallInatAnI hoya te zAMta kahevAya che. sAthe anubhavanI anerI mAhitIno saMdarbha prApta thAya che. na yatra duHkhaM na sukhaM na ciMtA, na dveSarAgo na ca kAci yicchaa| hama magana bhaye prabhu dhyAnameM rasa: sa zAnta kathito munIraiH, sarveSu bhAveSu zaya: prmaannH|| tAbI lAgI jaLa anubhava kI artha : jemAM duHkha nathI, sukha nathI, ciMtA nathI, rAga-dveSa nathI 'taba lahe kou ko sAnameM ke koI paNa prakAranI IcchA nathI tene zreSTha munioe zAMtarasa prabhu guNa anubhava rasa ke Aga auvata nahIM kou mAnameM. kahyo che. badhA bhavomAM zama e zreSTha che. cidAnaMdajInA nemanAthanA stavananuM udA. (prabodha TIkA bhA-2, pA-465) paNa tuma darizaNa jogathI, thayo hRdaye ho anubhava prakAza bhakti rasa e svataMtra rIte sthAna dharAvato nathI. teno zAMta anubhava abhyAsI lahe, du:khadAyI, ho sahu karma vinAza. rasamAM samAveza thAya che. jaina dharmanI dRSTie vIra rasanuM arthaghaTana bhaktinA mAdhyama dvArA anubhavanI anerI ghera pragaTa thatAM anero nIce pramANe che. AnaMda thAya che tenuM zabdomAM varNana thaI zake nahi. dhArmika vIratA e parAkramanuM eka aMga che. sAhityano A hAsya rasa samarpaNazIla sAdhaka-ArAdhaka ane bhakta dayAvIra-jainasAdhuo ane mahApuruSo ahiMsA dharmanuM pAlana anubhavI zake che. A rasanI anubhUti asAdhAraNa kakSAnI hoI kare che te dRSTie dayAvIra kahevAya che. sAdhAraNa vyakti paNa puruSArthathI anubhavI zake che. dAnavIra-sAdhu bhagavaMto zrAvaka-zrAvikAone zrutajJAnanuM dAna devacandrajInA abhinaMdana svAmInA stavananI paMktio joIe karIne mokSa mArganI sAdhanA mATe mArgadarzana Ape che. samyakajJAna topradAna karavAnI sAdhuonI A kriyAnI dRSTie dAnavIra artha paNa abhinaMdana avalambane, paramAnanda vilAsa ho mitta. sUcaka che. devacandra prabhu sevanA, karI anubhava abhyAsa ho mitta. IIT/ yuddhavAra-sAdhu bhagavaMto pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa anubhava rasano mahimA aparaMpAra che je gupti ane 22 pariSaha dvArA karmono nAza hAsyarasano uttama namUno che. rasAnubhUti karavA mATe yoddhA samAna laDe che. puruSArtha he gotama prabhu ! mananI AMtarabAhya sthitinuM pariNAma che. kare che te dRSTie yuddhavIra kahevAya che. Apa ghaNAM moTA zramaNa hatA dharmavIra-dharma puruSArthanA AlaMbanathI *** chatAM eka zrAvakanI paNa Ape kSamA mAMgI. mokSa puruSAthanI sAdhanA karavAnI pravRtti C/103, jIvanajyota epArTamenTa, vaDIlo pratye aparAdha sevAI jAya tyAre to e dharmavIra kahevAya che. sAdhu bhagavaMto narimAna poInTa, dezavirati zrAvako je dharmanuM pAlana kare che | tarata namIne khamAvI dauM bIlImorA-396 32 1. temAM cAra prakAranI vIratAno saMdarbha rahelo tevI yogyatA paNa mArAmAM kyAre pragaTaze ? Teliphona : (02634) 288792 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 eprila, 2011 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : satyanI mukhomukha (pAblo nerudA kRta Memories'no anuvAda) anuvAdaka : dhIrubhAI ThAkara prakAzaka : gujarAta vizvakoza TrasTa, DaoN. kalA zAha 51-2, rameza pArkanI bAjumAM, baMdhusamAja sosAyaTInI sAme, usmAnapurA, amadAvAda pa. pU. yoganiSTha AcArya zrI vijaya 380013. phona : 27551703 kesarasUrIzvarajI mahArAja sAhebe A nAnakaDA mUlya : rUA. 300, pRSTha : 16+360. pustakamAM ajJAnanA aMdhakAramAMthI nIkaLIne prathama AvRtti-oNgasTa, 2010. vivekanI vizALa dRSTi kholI ApanAra ane cilInA kavi pAblo nerudA (nobela puraskatonA mArgAnasArI banI jIvananA pratyeka sopAna sukhavijetA)nA jIvananA saMsmaraNo A graMthamAM zAMtithI kevI rIte prApta karavA tenuM suMdara lakhAyelAM che. mULa speniza-amerikana bhASAmAM mArgadarzana ApyuM che. lakhAyelAM A smaraNono aMgrejI anuvAda hArDa nyAyasaMpannatA, mitabhASIpaNuM Adi 35 senTa mArTIne karelo. aMgrejI anuvAdanuM A guNonA AdhAre jIvAtmAmAM virati dharmane gujarAtI avataraNa mULa vaktavyane vaphAdAra rahIne meLavavAnI yogyatA pragaTa thAya che. pavitra vastunI karavAmAM AvyuM che. kathanano pravAha akhkhalita jyAM sthApanA karavAnI hoya temAM jema zuddhinI rahe che. AvazyakatA hoya che, tema dharmanI sthApanA je prathama ane bIjA vizvayuddha daramiyAna yuropa jIvAtmAmAM karavAnI hoya tene mArgAnusArInA ane amerikAnA vividha dezonI rAjakIya guNo vaDe zuddhi lAvavI paDe. mArgAnusArInA paristhitinI vacce anekavidha saMgharSomAMthI kavi guNothI AtmAmAM rahelI azuddhio dUra thaI dharma pAblo nerudAnA anubhavo romAMca khaDA karI de - prApti mATenI yogyatA pragaTa thAya che. tevA che. dakSiNa amerikAnA chevADAnA deza tevA mArgAnasArI guNonuM suMdara, saraLa ane cilInA eka gAmaDAno chokaro vizvakavi tarIke suramya vivecana pa. pU. yoganiSTha A. zrI vijaya kevo khyAti pAme che, te mAnavatAno sAco premI kesarasarIzvarajI ma.sA.e A graMthamAM karela che. kevI rIte bane che tenuM Alekhana A nikhAlasa bhavi jIvo vAMcI, mArgane meLavIne, AtmakathanamAM maLe che. temanI satyaniSThA darzAvatuM, he anusarIne mokSa prApti kare evI zubhecchA. nikhAlasa Atmakathana A graMthamAM che. XXX A smaraNo saMkalita anubhavakathA rUpe karelA sarjana svIkAra noMdha nathI. te chatAM ahIM mUkelA vyakticitro ane pustakanuM nAma : tattvajJAnanA TIpAM (bhAga-9) ghaTanAo lekhakanA jIvanano kramabaddha citAra Ubho mArI zI gati thaze?' thaI zake te rIte goThavAyAM che. AtmakathAkAranI lekhaka : DaoN. zrI pravINabhAI sI. zAha taTasthatA, AtmanirIkSaNa, pAradarzaka kathana ane prakAzaka : DaoN. kanubhAI zeTha, samatA prakAzana, sahaja nItaratI rasazailI vAcakone rasa paDe tevI AmrapAlI epArTamenTa, sukhIpurA, amadAvAda. che. vizvakavinI ApavItI-pAblo nerudAnI mUlya rUA. 20/-, pAnA-18. smRtikathA duniyAnI uttama AtmakathanAtmaka prathama AvRtti H 2008. kRtiomAM sthAna pAme tevI che ane gujarAtI XXX anuvAda sAhityamAM kImatI umerArUpa che. pustakanuM nAma : jiMdagInA vividha raMgo XXX lekhaka : suvarNA jaina pustakanuM nAma : nItimaya jIvana prakAzaka : ena. ema. ThakkaranI kaMpanI lekhaka : pa. pU. yoganiSTha, A. zrI vijayakesara 140, prinsesa sTrITa, muMbaI-400002. surIzvarajI ma.sA. phona : 22010633, 22033128. prakAzaka : harasukhabhAI bhAyacaMda mahetA mUlya : rU. 100/-, pAnA-160, 203, vAlakezvara roDa, 'penoramA' AvRtti: prathama-2010. muMbaI-400007. XXX phona : 23690603, 23690608. pustakanuM nAma : sAcuM sukha mUlya : niHzulka, pRSTha : 116, AvRtti-1. lekhaka-prakAzaka : kizora haribhAI daDiyA 31/32, e-vIMga, zAntivana, trIje mALe, kalaba ekavIrA, devIdAsa lena, borIvalI (vesTa), muMbaI-400103.bhArata. phona: 2892 1127, 28921147. mUlya : rUA. 20/-, pAnA-32, AvRtti: bIjI- 2009. XXX pustakanuM nAma : saphaLa zikSaka lekhaka : dhIrajalAla pI. desAI (caitanya priya) prakAzaka : dhIrajalAla pI. desAI (caitanya priya) sudhA dhIrajalAla desAI 'caMpAmRta', 59, kahAnanagara sosAyaTI, sonagaDha, tA. zihora, jillo-bhAvanagara. XXX pustakanuM nAma : sadgati kI geranTI : (hindI) praviNabhAI sI. zAha, prakAzaka : chAyAbena pI. zAha, pAyala, 14 lAvaNya sosAyaTI, navavikAsagRha, pAlaDI-amadAvAda-380001. phona : 26612864. mUlya : rUA. 20/ XXX pustakanuM nAma : svapna sarovara lekhaka : 2meza Thakkara, prakAzaka : kusuma prakAzana, 222, bIjo mALa, sarvodaya kroma senTara, rilIpha sinemA pAse, salApasa roDa, amadAvAda-380001. phona : 26601280. mUlya : rUA. 65/ XXX pustakanuM nAma :bhagatasiMhanI patrasRSTi : lekhaka : praphula rAvala -kRti prakAzana, prakAzaka : kusuma prakAzana, bI-12, mAdhava epArTamenTa, vAsaNA, amadAvAda-380007. phona: 26614971. mUlya : rUA. 65/ XXX pustakanuM nAma : spIrIeNla liviMga (aMgrejI) lekhaka-prakAzaka : navInacaMdra kezavalAla zAha 32, viThThaladAsa roDa, 8, devakaraNa menzana, bIje mALe, muMbaI-400002. phona : 2201 2824 XXX pustakanuM nAma : tattvajJAnanA TIpAM bhAga-10, lekhaka : DaoN. praviNabhAI sI. zAha prakAzaka : samatA prakAzana-kanubhAI zeTha mUlya : rU. 200/ * * * bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400063. phona naM. : (022) 22923754 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMthe paMthe pAtheya... 34 prabuddha jIvana eprila, 2011 sukhadu:kha manamAM na ANIe vagara, evI philasUphI jUja vyaktiomAM | jovA maLe che-temAMya ekala strImAM to | | zAMtilAla gaDhiyA javalleja . mAsIe koInA para boja banyA vinA bArI AgaLa mAsInuM bichAnuM rahetuM. 'divALI bahena' nAma kyAre paNa haiye svAzrayI jIvana apanAvyuM. Arthika rIte potAnI najara sAme rahe te rIte pU. hoThe caDe, mArA manaHpradezamAM traNa saMdarbha pagabhara thaI potAno roTalo raLI levo savArAmabApunI chabI laTakAvI hatI. dara tAdRza thAya-eka to muMbaInuM divALIbahena evo makkama nirdhAra hato. calAlA (ji. gurUpUrNimAe ahobhAvathI chabIne phUla mahetA TrasTa, bIjAM kokila kaMThI lokagAyikA amarelI)mAM amArA gharanI sAme eka rUma caDAve. bArI najIkanI pALI para pustaka divALI bahena bhIla ane trIjAM amArAM (amArI ja mAlikInI) khAlI hatI temAM paDyuM hoya. 'zaMkarAcAryanA aSTAdeza ratno" divALI mAsI. atre mAsInA jIvananI preraka mAsIe vasavATa zarU karyo. kamANInA sAdhana pharI pharI vAMce. eka vAra pUruM thAya to pAchuM vAto karavI che. tarIke mAthAmAM nAkhavAnuM dhupela ane vAMce. teo uttarAvasthAmAM amAre tyAM ja hatA palaMganI pATI banAvavAnuM zarU karyuM. phaLiyuM mArA moTA bahena tathA banevI dara ane sana 1986mAM 90 varSanI uMmare vizAla hoI jagAno koI prazna nahoto. bhAIbIje parikramAM arthe mathurA-vRMdAvana gujarI gayAM. mArI nAnI bahena anue purA baMne kAma mahenata mAgI le tevAM hatAM, paNa jAya. eka vAra jatAM pahelAM bAne ane dilathI emanI sevA karI. prANa choDayA te daDha IcchAzakti ene pahoMcI vaLatI. saMta mAsIne page lAgavA AvyAM. eka darakhAsta divase emanA saumya caherA para paritoSa kabIre vaNakarInuM kAma sahaja rIte hastagata paNa mUkI, 'mAsI, tamane jAtrAe laI javA vartAto hato. ekalAM hatAM. vidhavA hatAM. karyuM hatuM, paNa mAsI mATe A vyavasAya tadana che. amane ATalo lahAvo Apo ne !' mAsA paraloka sidhAvyA tenA thoDA samaya navo hato. chatAM ApabaLe UMDI sUjhathI A bahena-banevI nArAja na thAya te rIte bAda juvAnajodha dIkarAe e ja mArga lIdho. hunnara AtmasAt karI lIdho. be dorInI hAra mAsIe eka ja vAkyamAM javAba Apyo, babbe ghA jIravavA mAsI mATe kaThina hatuM. vacce thI bobina sarakAvavuM ane bIjA 'vedAMta rasabiMdu (le. sItArAma gupta) vAMcyA pahelAM to hataprabha thaI gayAM, paNa pachI hAthathI lAkaDAnA ojAra vaDe jorathI dorI pachI jAtrAe javAnI koI jarUra mane lAgatI pU. sevArAmabApunA satsaMge emanA DAbI bAju dhakelavI, parizramabharyuM kAma hatuM. nathI.' bahena-banevI pAse have koI dalIla jIvanane ISTa vaLAMka Apyo. koIne kalpanA sakhata ane majabUta pATI to ja bane. khabara na rahI. suddhAM nahotI ke phakta be-traNa dhoraNAnuM nahi, mAsInA kAMDAmAM ATaluM kauvata kevI jyAM huM koleja-adhyApaka hato tyAMnI prAthamika zikSaNa meLavanAra sIdhIsAdI strI rIte hatuM! sAMjanA samaye kAma baMdha kare, lAyabrerI samRddha hatI. eka divasa mAsIne ekalapaMDe paristhitine paDakAra rUpa mAnI parasALamAM palAMThI vALI bese, ghUMTaNa najIka kahyuM, 'tamArI rUci pramANenA pustako zeSa AyuSya samatva buddhithI ane daDha lAkaDAnI ghoDI vacce yogavasiSTha rAmAyaNa lAyabrerImAMthI lAvI ApuM ?' mAsIe manobaLathI pasAra karI deze. mUkI vAMce, sAme ATha-dasa mahilAo smita karyuM. kaMI zodhavA lAgyAM. ramaNa mAthethI vALa utarAvI nAkhyA. vastro dhyAnapurvaka sAMbhaLe. sAMjano A nityakrama maharSinuM 'huM koNa' zIrSakavALuM lakhANa judA kALAM, sADalo navo hoya tyArathI, saheje 1950mAM ame vaDodarA sthaLAMtarita kAgaLa para potAnA hAthe kopI karI rAkhyuM phATyo na hoya chatAM, TheraThera thIMgaDAM mArI thayA. mAsI calAlA rahyAM. hatuM, te mArI sAme dharyuM. kahe, 'AtmajJAnanI pahere. e jamAnAnI sAmAjika rUDhine XXX vAta AmAM AvI ja jAya che ne!' anusaranArI typical vidhavA nArI. jo ke mAsI eka saMbaMdhIne tyAM rahetA hatAM. AvA jJAnamAgI pU. divALI mAsIe mAsI e sthitine jarAya zocanIya mAnatA jo ke tyAM temane goThatuM nahotuM. 1975mAM 1986 nI navamI jUne DhaLatI bapore nahi. pU. sevArAmabApunI zIkha emane amAre tyAM patra Avyo ke mAre vaDodarA amArA nivAsasthAne zAMtithI deha choDyo. adamya baLa pUruM pADatI. mAsI sagraMthonA AvavuM che. koI teDI jazo? tAbaDatoba vAMcana tarapha vaLyAM. moTe bhAge 'satuM huM emane laI Avyo. mArAM bAthI mAsI ghaDiyAM' A satya mAsIe potAnA jIvanamAM sAhitya vardhaka kAryAlaya' (bhikSa moTAM. baMnene ekabIjA sAthe bahu phAve, caritArtha karI batAvyuM. * * * akhaMDAnaMda)nuM sAhitya vAMce. jaganniyaMtAe jaDIbahena ane divALIbahenanI belaDI joI e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI muktajIvana je paristhitinuM nirmANa karyuM hoya tene loko harakhAya. baMne baheno sAthe jame, svAmI bApA mArga, vaDodarA-390006. yathAtatha svIkArI levI, koI jAtanI phariyAda goSThi kare. beDarUmamAM traNa bhAgavALI moTI phona : 0265- 2481680 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ST@ @ @@ii varSa-58 : aMka-pa * me, 2011 * pAnA 28 * kImata rUA. 10 nayanaramyA 'agamya 2hasyA zrI zAradA devI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana me, 2011. Ayamana sAMsArika vyavahAra zuddha thavAthI ja dhArmika vyavahAra zuddha thaze jina-vacana indriyone jItanAra pabhU dose nirAkiccA Na virujjhejja keNa vi / / maNasA vayasA ceva kAyasA ceva aMtaso / / sUtrakRtAMga 1-11-12 indriyone jItanAra manuSya sarva doSono tyAga karI koI paNa prANInI sAthe jIvanaparyanta manathI, vacanathI ke kAyAthI vera bAMdhe nahi. Those who have conquered their senses and are free from defects, will never take their revenge on anyone, mentally, verbally or physically till the end of life. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMvita 'nina vana' mAMthI) jyAM sudhI tamAro sAMsArika vyavahAra zuddha, pArakA nokara athavA amAre amuka ThekANe javAnuM saraLa ane sthAyI thayo nathI, tyAM sudhI tamAro to pachI rAtre na khAIe to bAre mAsa ekAsaNAM dhArmika vyavahAra koI kALe zuddha thavAno nathI. thayA. ame tamane kahIe ke tamAre khoTuM bolavuM koI kaheze ke jainasAdhu thaIne dhArmika vyavahAranI nahi, vizvAsaghAta karavo nahi, vigere; paNa e bAbata mUkI sAMsArika vyavahArano zA mATe zabdo mAtra tamArA kAnane ja sparza karI zakavAnA upadeza kare che ? paNa huM AgrahapUrvaka kahuM chuM ke che, paNa tamArA manamAM tamo tarata ja vicArazo jyAM sudhI tamAro sAMsArika vyavahAra zuddha thayo ke khoTuM bolyA vagara karyA dhaMdho cAle che ? nathI, jyAM sudhI tame sukhe khAtA pItA thayA nathI, sAmAyika pratikramaNa karavAnuM kahIe topaNa tamone jyAM sudhI tame AjIvikAnI ciMtAmAMthI mukta tamArI sAMsArika pravRtti ADI naDaze; mATe A thayA nathI, tyAM sudhI tamone dharma saMbaMdhI game uparathI samajavAnuM tAtparya e che ke jyAM sudhI teTaluM kahevAmAM Avaze te saghaLuM jevuM joIe tamAro sAMsArika vyavahAra zuddha thayo nathI, tyAM tevuM asarakAraka thaze nahi, ane amAro ane sudhI tamane game teTalo upadeza karavAmAM Avaze; tamAro vRthA kALakSepa thavA sivAya tenuM bIjuM to paNa tamAro dhArmika vyavahAra zuddha thavAno nathI. kAMI paNa pariNAma AvI zakatuM nathI, mATe prathama saMsAramAM rahenArAne evo upadeza 'ato bhraSTa to tamAro sAMsArika vyavahAra zuddha, saraLa ane tato bhraSTa' karavA jevo che.. sthAyI thavAnI jarUra che, ane tamone upadeza -5, 5. cAritra vijayajI bApA karIe ke tame rAtrI bhojanano tyAga karo, paNa (saujanya zrI mahAvIra jaina cAritra kahyAla ratnAzramatene mATe tamAro javAba e che ke sAheba ! amo | sonAgaDhanuM mukhapatra "cAritra kalyANa' saMdeza) | 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1, zrI muMbaI jena yuvaka saMdha patrikA 1929 thI 1932 prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAre sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNA jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabudra jenanA nAmathI prakAzana 1939-1953 pa. prabuddha jaina navA zIrSa ke banyuM 'prabuddha jIvana'| 1953 thI + zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata sara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvana'no 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha sarjana-sUci kartA | (1) bhraSTAcAra ane sAdhu samAja DaoN. dhanavaMta zAd | (2) padmazrI kumArapALa desAInI tridivasIya gautama-kathA -- | (3) mAnava-jIvananI karuNa-madhura kahANI kAkubhAI sI, mahetA | (4) IjiptanA mamI ane mekaDonAlDa bargara menakA gAMdhI (5) jayabhikhu jIvanadhArA : 28 DaoN. kumArapALa desAI | (6) zrI nAtra pUjAnAM rahasyo pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa * sUrIzvarajI ma. (7) janajananA, UrdhvagagananA ne ahiMsAnA udgAtA umAzaMkara ane ravIndranAtha be mahAkavio: 'vikAzAMti' ane 'vizvabhAratI'nA sarjaka prA, pratApakumAra ToliyA | (8) zrI kuMdakuMdAcAryaracita paMcAstikAya saMgra8mAM dravya baMdhAraNa-svarUpa DAM, kokilA hemacaMda zAha | (9) AtmAnI khoja zrImatI pArulabena bharatakumAra gAMdhI 23 (10) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha | (11) paMthe paMthe pAyeya : paccIsa kalAkano jelavAsa gItA jaina O mukhapRSTa saujanya : pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 0varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 5 0 me 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25377 vaizAkha suda-tithi-14 0 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha bhraSTAcAra ane sAdhu samAja gAMdhInA mAnasa sapUta ahA hajArene hajAro salAma karI pratyekanA jIvanamAM vividha rUpe pravezelA bhraSTAcAranA keTalAMka sAmAnya satya prasaMgo namra bhAve prastuta karuM chuM.... keTalAMka varSo pahelAM eka savAre mArI nava varSanI putrI sAthe korTamAMthI pAchuM maLyuM. huM mArI gADI DrAIva karI rahyo hato. hAjIalIthI AgaLa varalI amArI A ugratA mArI nava varSanI putrI svasthatAthI joI rahI sI phesa taraphanA DAbI bAjunA vaLAMke sIgnala lAITa pILI thavA hatI. A badhuM patAvIne jevI meM gADI sTArTa karI ke tarata mArI e chatAM meM gADI DAbI tarapha vALI. mArI gADInI pAchaLanI gADI nava varSanI putrI bolI, "pappA, zuM tame paNa AvI phAITa karI, eTalI badhI spIDamAM AvatI hatI ke huM lAla lAITa thaI jaze e vIsa rUpiyA ApI devA hatA ne !! e khuza thAta ane tamane herAna vicAre breka mAruM to anartha thaI jAta, eTale pILI lAITanI meM na karata." tarata pUchyuM, "teM Ama kema vicAryuM ?' mane kahe, "mAmA paravA na karI, jevo vaLAMka lIdho eTale sAthe huM ghaNI vAra jAuM tyAre mAmA DAbI tarapha khUNAmAM chUpAIne Ubhelo A aMkanA saujanyadAtA AvI bhUla kare ke tarata polIsane vIsa TrAphika konTebala pragaTa thayo ane mane zrI vaMdana zAha rUpiyAnI bheTa ApI de ane polIsa gADI UbhI rAkhavA kahyuM, meM guno karyo emane salAma paNa kare! mArA kaMpAsa che ema kahI mArI sAthe dalIlo karI. meM smRti : sva. manISA vaMdana zAhanI boksamAM vIsa rUpiyA hatA, meM kADhI dilagIrI vyakta karI paristhiti cothI puNyatithi nimitte rAkhyA ja hatA, paNa tame mArI sAme samajAvI, paraMtu e sAMbhaLavA taiyAra jUo to ne?' ame ghare thoDAM moDAM nahi, meM vaLatI dalIla karI ke "tArI pharajanuM sthaLa signala pAse che. pahoMcyAM. kAraNamAM mArI putrIe A vRttAMta kuTuMbIjanone kahyo tyAM tAre UbhA rahevuM joIe, jethI TrAphika niyaMtraNamAM rahe ane ane mane 'vediyA'no ziratAja maLyo, je Aje paNa akabaMdha che!! DrAIva karanAra bhUla na karI bese, enA badale moTarIsTa guno karI e putrI atyAre vakIla thaI che ane mane vakIlo, polIso ane bese evI takanI rAha joIne chUpAIne tuM Ubho rahyo, to pahelAM nyAyAlayanA bhraSTAcAranA kissA saMbhaLAvyA kare che, ane ene to "ApazrI' gunegAra cho." amArI rakajhaka vadhI, e vadhu ugra banyo AvuM badhuM sahaja ja nahi, paNa jIvana jIvavA mATe yathArtha lAge che. ane thoDIvAre apekSAnA bhAva sAthe namra paNa banato gayo, paNa A vakIla putrI pAse TATAnI kaMpanIonI kAyadAkIya meTara che ane huM eno bhAva samajI na zakyo ane aMte mAruM lAIsansa mAre porasAIne kahe che ke TATA kaMpanI koIne eka rUpiyAnI paNa lAMca ene ApavuM paDyuM je mane ghaNI muzkelIthI ghaNAM samaya pachI mejIsTreTa na Ape, suprima korTa sudhI laDI hajAro rUpiyA kharce, paNa * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prabuddha jIvana 'prekaTikala' na bane. amane to je bhraSTAcArane protsAhana na ApI potAnuM kAma karAve e asIla paNa phI Ape ane je bhraSTAcArane protsAhana ApI potAnuM kAma kaDhAvI le e paNa seTala karAvavA tagaDI phI Ape. vara maro, kanyA maro, goranuM tarabhANuM bharo!! A rIte navI peDhIne bhraSTAcAra ApaNe jIvanazailI ane eka ziSTAcAra tarIke saMskAramAM cAmaDInI jema Apyo che, e kema karIne utArIzuM ? lohI nIkaLaze ? me 2011 kAyadA ke bhayathI ja nAthI zakAze ? evuM kadAca thAya to e agni upara rAkha haze, pANI nahi hoya. jene AvI bhraSTa AvakanI Adata paDI gaI haze e kAyadAmAMthI paNa chaTakabArI zodhI kADhaze. gAMdhIjI kahetA ke deza AjhAda thaze pachI mane dezanA bauddhikonI dAnata upara zaMkA che, e emanI buddhino sadupayoga nahi kare to A loko ja dezane karaDI jaze, ane A 64 varasamAM e ja thayuM che. jeTalI pragati thaI che e sAcA ane pramANika zramikone kAraNe thaI che, ane bauddhikonuM to dhana ane buddhi paradezamAM ja che. sAdhu samAja mArA eka rAjakAraNI kaoNleja mitra, je gujarAta ane kendra sarakAramAM maMtrI sthAne hatA, emaNe A vahIvaTI amaladAro mATe mArI pAse baLApo kADho ke, bhale maMtrI tarIke amArI pAse sattA hoya, paNa amAre sahAya to A amaladAronI ja levAnI hoya che, kAraNa ke eo e viSayamAM tajajJa hoya che, vadhu dabANa karIe ke emanA bhraSTAcArane pakaDIe to rokaDuM parakhAvI de ke 'sAheba tame to A khurazI upara thoDAM samaya mATe ja cho, ame to nivRttidharmavacana ja karI zakaze. sudhI ahIM ane ahIMthI paNa pramozana sAthe 'UMcI' jagyAe jaIzuM, tyAre kyAreka tamane amAruM kAma paDaze ja. tyAre tamAre amArI sAmenI khurazI upara besavuM paDaze, tyAre ?' aMgrejoe ghaNAM varasa ApaNA upara rAja karyuM, ane vArasAmAM be paddhati evI ApI gayA ke AjhAdInA 64 varasamAM ApaNe emAM koI pheraphAra karI na zakyA. eka zikSaNa paddhati ane bIjuM A AIeesa, AIpIesa, vagerenI vahIvaTI paddhati, ApaNAM deza upara netAo karatA vizeSa 'rAja' to AvA bhraSTa adhikArIo ja kare che. InspekTarathI mAMDI 'upa2' sudhI badhAMne 'khAvuM' che. A InspekTararAjathI vepAra-udyoga keTalA trasta che e koI vepArIudyogapatine pUchazo to emanA caherA upara krodhanI rekhA upasI AvatI dekhAze. lokapAla bIla Aje 42 varasathI laTake che. kema? ane haju laTakavAnuM ja. A vahIvaTakAro ane rAjakAraNIo potAnA paga upara kuhADI mAraze ? haju to thoDA vadhu aNNA hajAre, bAbA rAmadeva ane upavAso joIze. bhayathI je zAMta thaze to rAkha jevuM kSaNika haze. jyAre hRdaya parivartananuM pANI A badhAM 'mahAnubhAva' upara chaMTAze tyAre ja A bhraSTAcArano agni samI jaze. ane A kAma samagra bhAratano pavitra sAdhu samAja ja karI zakaze. je kAyado nahi karI zakaze e vyakti dharma mATe jIve ane dharma mATe laDe che, dharmathI jIve che. dharma ja krAMtinuM nirmANa kare che ane dharma ja zAMtinuM sarjana kare che. dharma vacana jhIlavuM ane e pramANe jIvavuM e enA saMskAramAM vaNAI gayuM che. dharmano Adeza mAnavAmAM e potAnA jIvananI sArthakatA samaje che. ApaNA RSi munionA vacano emaNe ziromAnya karyA hatA. eTale vyaktine dharmanI bhASAmAM ja A dharmAcAryo dvArA bhraSTAcArane ogALI devAno Adeza apAze to dhAryuM pariNAma Avaze. ApaNA dharmaguruoe emanA anuyAyIone bhraSTAcAranA narkAgAramAMthI ugAravAnA che. vartamAnamAM A ja emano sAco dharma che. eka sarvekSaNa mujaba AjanA 91% yuvAnone Izvara ane dharmamAM zraddhA che. ame nAnA hatA, tyAre gAmamAM koI sAdhu puruSa ke sAdhvI padhAre mAro yuvAna putra mane cokhkhuM parakhAvI de che ke amAre AtyAre vaDIlo emanI pAse jaI emanI sevA karavAnuM ane upadeza InspekTararAjanA viSacakramAM nathI phasAvuM, AnI karatA paradeza sAro athavA moTI nokarI sArI. mArA ghaNAM mitroe dezabhAvanAthI A dezamAM AvI udyogo zarU karyA, ane amaladArazAhIthI trAsI paradeza jatAM rahyAM che. grahaNa karavAnuM amane kahe. eka vakhata mArA moTA bhAIe mArA pitAzrIne kahyuM, 'huM emane page lAgavA nahi jAuM.' 'kema ?' 'jyAre jyAre huM A badhAM pAse jAuM chuM tyAre tyAre badhAM mane kAMIka ne kAMIka bAdhA levAnuM kahe che, meM ghaNI vAra lIdhI.' mArA pitAjIe kahyuM ke, "mane to nathI lAgatuM ke teM badhI bAdhA lIdhI hoya.' bhAIe kahyuM, 'ghaNI bAdhAo nahi, ghaNI badhI vAra ekanI eka ja bAdhA lIdhI che. have mArAthI khoTuM nahi bolAya, vAre vAre eka bAdhA lIdhI che e huM jIvanabhara pALIza ja.' to zuM nirAza thavAnuM ? sAdhu samAja ane dharmaguruono A prabhAva che. ApaNI vartamAna jIvanazailI, sAmAjika vyavasthA ane saMskAra temaja lohImAM rasAyaNanI jema ekarasa thayelA A bhraSTAcArane ApaNo sAdhu samAja ane dharmaguruo emanA bhaktone basa eka ja bAdhA levaDAve, 'huM bhraSTAcAra karIza nahi, ane bhraSTAcAranI 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) - 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 anuodanA ke sAtha nahi ApuM.' basa, ATaluM karo. be vIsI pachInA dezane jojo...pragati ane AtmatejathI deza jhaLahaLato haze. prabuddha jIvana ame sAyana jaina hosTelamAM rahetA hatA tyAre eka vAra morArajI desAI padhAryA. badhAM vidyArthI emanI pAse oTogrApha levA pahoMcI gayA. mo2A2jIbhAI kahe, je khAdI paheratA haze ene ja huM oTogrApha ApIza." badhAnI pena DAuna. ApaNA sAdhu-sAdhvI nakkI kare ke je gharamAM bhraSTAcAranuM dhana na hoya ane jemaNe bhraSTAcArane protsAhana ApyuM na hoya tyAM ja gocarI ke bhikSA levA jaIzuM, ane dAnanI rakama rokaDAthI nahi cekathI ja levAnI hoya evA upAzrayamAM, AzramamAM ke maThamAM arma nivAsa karIzuM, jojo camatkAra! sAdhanA ane sAdhya mATe sAdhanazuddhi paNa eTalI ja mahattvanI che. bhraSTAcArane nAthavAno rASTradharma pahelAM pachI nirAMte Atmadharma. ja X X X vijha holIneza DaoN. saiyadanA mohaMmada burahAnuddIna sAheba (ta.u.za.) vahI2A saMpradAyanA A mahAna gurunI 100mI sAliMgarA hamaNAM muMbaImAM dhAmadhUmathI ujavAI. A mahApuruSanA jJAna ane sevA tarapha najara karIe to mastaka ane AtmA namana karI bese. A divase vahorA baMdhuonI zraddhA ane bhakti joIne hRdaya namI 5 paDyuM. A mahApuruSa vize to eka mahAgraMtha lakhAya evuM emanuM jIvana che. ApaNI zI hesiyata? A pUjyazrInA rUhane, jIvanane ane varA bhAIonI bhaktine ApaNA vaMdana hajo. XXX mahAvIra mahAvIra jayaMtI nimitte mahAvIra vaMdanAno kAryakrama ApaNA saMghe lagabhaga paMdareka varSo bAda tA. 1lI me 2011nA roja pATakara haoNlamAM savAre 10 thI 12 yojyo hato. jaina yuvaka saMghanI eka pravRtti 'premaLa jyoti'nA praNetA sva. vidyAbena mahAsukhabhAInA anudAnathI A pravRtti zarU karavAmAM AvI hatI ane temanA ja anudAnathI mahAvIra jayaMtIno progrAma dara varSe biralA krIDA kendramAM yojAto hato. mu. vidyArbananA nidhana bAda ghaNAM varSo sudhI A ujavaNI sthagIta thaI gaI hatI. A varSe temanA ja eka kuTuMbIjana zrI kamalezabhAInA sUcanathI kAryavAhI samitie A kAryakrama yojavAnuM nakkI karyuM. A samagra kAryakramanuM saMyojana karyuM hatuM zrI nItina sonAvAlA, zrImati puSpAbena parIkha ane zrImati uSAbena pravINabhAI zAhe A varSe gautamakathA bAda tA. 1lI me 2011nA roja zrImatI jharaNAbena vyAsa tathA zrI vijayabhAI vyAsa ane pArTIno sumadhura saMgItano kAryakrama rAkhyo hato. sau prathama zrI nitInabhAIe zrotAjanone AvakAra ApI jharaNobana tathA vijayabhAIno paricaya pU. zrI satya sAMI bAbA, A mahAna avatArI AtmA jagata tejamAM vilIna thaI gayo. e deha koI mahAna tattvajJAnI ke upadezaka na hato. emaNe koI bhavya maMdironuM nirmANa karyuM nathI ke nathI koI bhavyAtibhavya utsavo karyAM. emaNe mAnava mAtranI sevA karI che. sevA ane premanA maMtrane AkAra Apyo che. A mahAtmAe mokSanI vAto karIne mokSanuM pralobhana nathI ApyuM, svarganI lAlaca dekhADI nathI, paNa aneka mAnavone abhAvo ane apamAnonA vAstavika narakamAMthI ugAryA che. emanA camatkAro mahattvanA nathI paNa mAnava jAtanA uddhAra mATe A mahAna AtmAe je camatkAra jevuM kArya karyuM che e dharatI upara koI nAno camatkAra nathI. pAMca hajAramAM bAyapAsa sarjarI, dardInI vinA mUlye sevA, vinA mUlye mUlyavAna zikSaNa, pANInI yojanA, vagere vagere aneka mAnava sevAnA kAryo eka sarakAra na karI zake evA mahAna kAryo A AtmAe karyA. e AtmAne korTi koTi namana. TdhanavaMta zAha drdtshah@hotmail.com vaMdanA karAvyo hato. tyArabAda jharaNAbene temanA sumadhura kaMThe navakAra maMtrathI zarU karI ati suMdara bhAvavAhI bhajanono thALa zrotAjanone pIrasyo hato ane zrotAoe mana bharIne mANyo hato. bhajanonI vacce vacce dhUna laI zrotAone paNa emanI sAthe bhakti saMgItamAM sAmela karI dIdhA hatA. jeo AvyA teoe mANyuM ane na AvyA temaNe gumAvyuM evo A manahara ane manabhara bhakti saMgItano kAryakrama hato. jharaNArbanane tabalA para emanA pati vijayabhAIe khUba ja suMdara sAtha Apyo. jharaNArbana gujarAtI bhASI na hovA chatAM temanA uccAro ekadama zuddha hovAthI je bhAvapUrvaka teoe jaina, mIrAMnA, temaja bIjA bhajano pIrasyA tenAthI zrotAgaNa DolAyamAna thaI gayA. samaya maryAdA sAcavavA mATe savAbAre kAryakrama pUro karavo paDyo. zrotAjano jarUra atRpta mane ja vidAya thayA haze. A lakhanAre A kAryakramamAM potAnuM amUlya yogadAna ApanAra sarva yojakono AbhAra mAnavAnI pharaja bajAvI hatI. puSpA parIkha Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jJAnapUrNa, garimAyukta, anupama anubhava zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha nirmita vikhyAta sarjaka ane ciMtaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI tridivasIya gautama-kathA (1) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA mahAvIra janmakalyANaka dina deza-videzamAM prasArita karavAmAM AvI. jJAnapipAsu ane adhyAtmanimitte bhagavAna mahAvIranA ziSyaratna, jJAna-labdhinA bhaMDAra guru jijJAsuo mATe A kathAnuM zravaNa jIvanano eka yAdagAra lhAvo gautama svAmInA jIvana ane ciMtanane pragaTa karatI padmazrI DaoN.banI rahyo. vaLI AnI sAthosAtha zrI mahAvIra zAhanA gItoe paNa saune bhaktibhAvamAM taraboLa karyA. kumArapALa desAInI prabhAvaka vANImAM 15, 16 ane 17mI eprile pATakara haoNlamAM gautamakathAno kAryakrama yojavAmAM Avyo. gaye varSe mArca 2010mAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA mahAvIra janmakalyANaka divase (mahAvIra jayaMtIe) jaina darzananA prasiddha sAhityakAra ane vicAraka DaoN. kumArapALa desAIe prastuta karelI mahAvIrakathAe bhAvako, vicArako ane adhyAtma jijJAsuomAM navA vicAra ane navI cetanAno saMcAra karyo hato. e ja zRMkhalAmAM A vakhate traNa divasa mATe gautamakathAnuM Ayojana thayuM ane zrotAone eno e ka avismaraNIya anubhava thayo. prathama gaNadhara, mahAtapasvI ane anaMta labdhionA nidhAna guru gautamasvAmInA jIvananI vizeSatA, ciMtananI gahanatA, guNonI samRddhi, apratima gurubhakti ane ajoDa darzanane manorama ane hRdayasparzI zailImAM vikhyAta lekhaka ane ciMtaka DaoN. kumArapALa desAIe prastuta karyuM. A samagra kAryakramamAM traNeya divasa sudhI haoNlamAM zrotAjanonI khIcokhIca hAjarI rahI ane haoNlanI beThakonI maryAdAne kAraNe keTalAkane upasthita rahevAno lAbha ApI zakAyo nahIM. A traNe divasa yuvA varganI vizeSa upasthiti e noMdhanIya ghaTanA banI rahI. jo A traNeya divasanI kathAnI mAya cenala' TI.vI.e rajUAta karI ane e pachI 'arihaMta cenala' dvArA ene ke me 2011 A vakhatanI gautama-kathAnI sauthI mahattvanI vizeSatA e rahI ke emAM zAstramAM AlekhAyelA guru gautamasvAmInA jIvananA ghaNAM apragaTa pAsAMone ujAgara karavAmAM AvyAM. judA judA prasaMgonA rasamaya varNanathI eka alaukika vAtAvaraNa sarjavAmAM AvyuM. vaLI sTejanI AkarSaka sajAvaTa sonAmAM sugaMdha umeratI banI. sabhAgRhanI baMne bAju be skrIna rAkhavAmAM AvyA hovAthI pAchaLanI haroLamAM beThelA darzako paNa eno pUro AsvAda laI zakyA. 11 gautamakathA 11 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA maMtrI DaoN. dhanavaMta zAhe upasthita sahu bhAvikajanonuM AnaMdapUrvaka DaoN. kumArapALa desAInI prabhAvaka ane hRdaya sparzI vANImAM traNe svAgata karatA jaNAvyuM ke gaye varSe gautamakathA D..D. divasanI gautama kathAne jIvaMta mhANo traNa DI.vI.DI.mAM. pratyeka DI.vI.DI. kathA-ciMtana-gIta-saMgIta aDhI kalAka traNe DI.vI.DI. eka sAthe eka AkarSaka pekiMgamAM eka seTa rUA. 300/ zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo ane peTrano chAtrAlayo ane pustakAlayo, derAsara ane upAzrayone 270/- eka sAthe daza DI.vI.DI. seTa lenArane eka DI.vI.DI. seTa prabhAvanA svarUpe. temaja rUA. baeNMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA CD A/C No. 003920200020260 mAM rakama bharI amane e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAmuM jaNAvo eTale Apane ghera beThA A DI.vI.DI. prApta thaze. mitro ane parivArone A jJAnanI bheTa arpaNa karI jJAnakarmanuM puNya prApta karo. parivAra ane mitro sAthe besIne DI.vI.DI. dvArA gautamakathAnuM darzana-zravaNa karI samUha svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma prApta karo. vastu karatA vicAradAna zreSTha che-amUlya che-zAzvata che. A mahAvIrakathAnA saphaLa Ayojana bAda A varSe gautamakathAnA Ayojanane lokoe atyaMta uSmAbharyo pratisAda Apyo che. haoNlanI beThakonI maryAdAne kAraNe ghaNI vyaktione praveza-nimaMtraNa patrikA ApI zakAI nathI, teno kheda pragaTa karatA temaNe kahyuM ke A jJAnapITha parathI gautamasvAmInA jIvananI prastuti thaze. koIpaNa bhakti jJAna vinA hoI zake nahIM. dIpAvali parvanA divase ApaNe copaDAmAM 'gautama svAmInI labdhi hojo' ema lakhIe chIe. pratyeka jainanA haiye gotamasvAmI vaselA che; paraMtu ahIM ApaNe eka Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana viziSTa ciMtana ane darzana dvArA AgavI rIte tIrthakara bhagavAna ane dharmakriyAmAM emane mAnabharyuM sthAna maLyuM. vAdavivAdamAM mahAvIra svAmI pachI jaina paraMparAmAM sauthI vadhu chavAyelA evA pAraMgata ane zAstrono AdhAra rajU karavAnI AvaDatane kAraNe guru gautamasvAmInA vyaktitvane oLakhavAno prayatna karIzuM. emanI sAthe vAda karavA Avelo parAjita thaIne ja pAcho jato. gautamakathAnA prAraMbhe saMsthAnA agraNI hoddedAro ane saujanya mahApaMDita IndrabhUti gautama kevA hatA? sAta hAtha jeTalI UMcI dAtAoe DaoN. kumArapALa desAI sAthe dIpaprAgaTya karyuM. A samaye kAyA, majabUta zarIra, mohaka dekhAva, vadana para sadA chavAyeluM teja zrI premala kApaDiyAe pAMca bhAgamAM taiyAra karelAM 'zrIpAla rAsa'nuM ane jIbha para sarasvatIno vAsa. A rIte kathA prAraMbhe Do. ane jaina dharmanA abhyAsI DaoN. kalAbahena zAhanA "kavi vidyAruci kumArapALa desAIe guru gautamasvAmInI virATa pratibhAno kRta caMda rAjAno rAsa : eka adhyayana' pustakanuM lokArpaNa DaoN. kumArapALa hRdayaMgama sparza karAvyo ane jene pariNAme A kathA sAMbhaLanArA desAInA zubhahaste karavAmAM AvyuM. saune guru gautamasvAmInA mahimAno khyAla Avyo. gautama-kathA: prathama divasa dhanAya saumila vipra IndrabhUti gautamane yajJamAM AvavA vinaMtI viSaya: parivartanano visphoTa kare che. teo emanA pAMcaso ziSyo ane tIvra ahaMkAra ane namra vinaya bhagavAna mahAvIranA ziSya ratna temanA baMne bhAI agnibhUti ane guru gautamasvAmInA guNASTakathI labdhi taNA bhaMDAra prathama gaNadhara vAyubhUti sAthe AvavAnuM svIkAre che. A gautamakathAno prAraMbha karatA zrI kumArapALa 1 guru gautama svAmI || samaye somila vipra sonAmahoronI desAIe kahyuM ke "gautamasvAmInuM jIvana 1. saMsArI nAma : Indra bhUti dakSiNA Ape che. dakSiNA sAthe spRhA e zAstra, saujanya ane sAdhanAnA carama 2. gotra : gautama joDAyelI hoya che eTale somile pUchayuM, zikha2 samuM che. koI paNa vyaktinA A yajJa mane svarga apAvaze ne ? mane 3. pitA : vasubhUti jIvanamAM e mAnavI tarIke, AdhyAtmika bIjI koI kAmanA nathI. mAtra sohAmaNA 4. mAtA : pRthvI devI sAdhaka tarIke ane vibhUti tarIke kramazaH 5. bhAI : 1. agnibhUti svargane pAmavAnI IcchA che." pragati sAdhe che. guru gautamasvAmI A | 2. vAyu bhUti mahApaMDita IndrabhUti UMDA vicAramAM traNeya bAbatamAM zreSTha che ane emanuM, 6. janmabhUmi : gobara - are ! hajI huM AtmAnA astitva saMbaMdhe jIvana e ahaMkAranAzanI mahAna 7. deza : magadha zaMkAzIla chuM. jo AtmA na hoya to svarga prayogazALA che." 8. dIkSAbhUmi : pAvApurI kone maLe? IndrabhUtie emane Azvasta e pachI padmazrI Do. kumArapALa 9. kevalyabhUmi : guNIyAjI karyA ane kahyuM, desAIe e samayanI vaidika saMskRti ane 10. nirvANabhUmi : vaibhava giri svAmI nirogaM guhuyAt ! eTale ke zramaNa saMskRtinI dhArAno khyAla ApIne 11. deha varNa : kaMcana svarganI IcchAvALAe agnihotra yajJa gautamasvAmInA pUrva jIvananI mArmika 12. UMcAI : 7 hAtha karAvavo. mATe Apa nizcita raho. vigato ApI hatI. dharma tIrthonI 13. gRhastha paryAya : 50 varSa Apano svarga praveza nizcitta dhArajo. sthApanAbhUmi ane zAstronI racanAbhUmi 14. chadmastha paryAya : 30 varSa sUtro pakaDIne cAlavuM. kyAreka sUtra evA magadhamAM vikrama saMvata pUrve 550mAM 15. kevalI paryAya : 12 varSa pakaDAI jAya ane satya sarakI jAya. mAtA pRthvIdevInI kUkhe janmelo A bALaka 16. ziSyo : 50 hajAra A prasaMganuM Alekhana karatA Indra jevuM rUpa ane teja dharAvato hovAthI 1 17. kula cAritra paryAya : 42 varSa kumArapALa desAIe kahyuM ke dharmanI sAthe enuM nAma IndrabhUti rAkhavAmAM AvyuM. A kAmanA joDAya tyAre dharmanA siMhAsana para 18. kula AyuSya : 92 varSa IndrabhUtine agnibhUti ane vAyubhUti 19. dIkSA parva : vaizAkha suda 11 ArAdhanAne badale IcchA ke pralobhana nAme be nAnA bhAIo paNa hatA. 20. kevaLajJAna parva : Aso vada 30 birAjamAna thaI jAya che. sAcI samajane vasubhUti potAnA saMtAnonI vidyA, dharma, 21. jJAna-cAra : labdhi 28 badale camatkArano mahimA thAya che ane saMskAra ane Arogya mATe khUba jAgRta 22. sarjana : dvAdazAMgI, jagaciMtA maNi caityavaMdana, hRdayanI zuddhine sthAne sAdhyanI prApti hatA ane tene pariNAme ja nAnI vayamAM RSi maMDala stotra, prabhudatta tripadImAMthI eka mahattvanI bane che. ja magadha dezanA samartha paMDitomAM IndrabhUti muhUrtamAM cauda pUrvanI racanA e pachI A ghaTanAnuM hRdayasparzI gautamanI gaNanA thavA lAgI. yajJa-yoga varNana karatA DaoN. kumArapALa desAIe kahyuM Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana me 2011 ke "saumila viprae apApA nagarInI bahAra vizALa yajJamaMDapa bAMdhyo dIkSA grahaNa karI arthAt kula cAra hajAra cAraso agiyAra hato ane temAM bhArata bhUSaNa, veda-vidyA vizArada, sakala zAstra puNyAtmAoe dIkSA grahaNa karI, dharma kSetre camatkArarUpa ghaTanA banI pAraMgata ane vAdakalA nipuNa evA IndrabhUti gautamanI e avismaraNIya divasa hato vikrama saMvata pUrve pAMcaso varSe vaizAkha upasthitimAM yajJano prAraMbha thayo. e samaye AkAzamAM adbhuta suda agiyArasa. dhvani saMbhaLAyo. soe joyuM to AkAza devavimAnothI chavAyeluM IndrabhUti gautamanA ahaMkAra para thayelAM AghAtanuM DaoN. hatuM. saumila vipra, mahApaMDito ane prajAjano kutUhalathI e joI kumArapALa desAIe suMdara varNana karyuM ane pacAsa varSanI vayanA rahyA ke kevAM divya vimAnomAM besIne devo AvI rahyAM che." rAjA- IndrabhUti gautama mahAsana vanamAM birAjamAna mahAvIrane vAdamAM mahArAjAo temanA svAgatanI taiyArI karavA lAgyA. IndrabhUti parAjita karavA mATe mahAsana vana tarapha javA lAgyA. e vicAre che gautama garva anubhavI rahyA. saumila vicArato hato ke bhArata khaMDanA ke A jagata para mArA jevo mahAjJAnI hoya, tyAM anya koI sarvajJa ItihAsamAM A ghaDI sadAne mATe yAdagAra banI raheze. sahu vicAratA hoya te bane ja kevI rIte? ke sakala zAstra pAraMgata IndrabhUti gautama ane bIjA paMDito vyomnisUryadrayaM?i gudAya sariyA yajJavidhi karatA hoya, tyAre devone AvavuM ja paDe ne ahaMkAra haMmezAM pratyAre va ravI dro vi sarvajJAvadaM sava? || potAne gamatI kalpanAo karIne pote ja potAnI pITha thAbaDato -zuM AkAzamAM be sUrya saMbhava che? ane zuM eka guphAmAM be hoya che. kavivara ravIndranAtha TAgore kahyuM che ke hAthI ane ghoDAnA siMha rahI zake kharA? ane zuM eka myAnamAM be talavAra rahI zake poSaNa mATe to ghAsano kharca thAya, paNa ahaMkAranA poSaNa mATe kharI? arthAt na ja saMbhave. e ja pramANe zuM ame be sarvajJa zI koI kharcanI jarUra hotI nathI. yajJabhUmi para harSollAsa vyApI gayo. rIte rahI zakIe? kharekhara koI ADaMbaravALo IndrajALio lAge saumile to vicAryuM ke yajJathI thanArI svargaprApti jANe sAme cAlIne che - lokone ThaganAro lAge che. na AvI hoya? paganA vegathI anekagaNo mahApaMDita IndrabhUti gautamanA sUryano tApa lAgatAM ja jhAkaLanA biMduo UDI jAya te rIte manano vega hato. rasto TUMko hovA chatAM lAMbo lAgato hato. paLavAramAM A harSa viSAdamAM palaTAI gayo. e devavimAno vegIlI gati paNa dhImI dekhAvA lAgI. basa, hamaNAM parAjita karuM, yajJabhUminA prAMgaNamAM utaravAne badale nagaranI bIjI dizA tarapha paNa A vicAre mahApaMDitano evo pIcho karyo ke satata emanA vaLI gayA. yajJa karAvanAra saumila deva ane yajJakarma karanAra paMDita cittamAM mahAvIra ane emanA sarvajJapaNAnA vicAro kabajo laIne IndrabhUti vicArI rahyA ke A zuM? beThA hatA. varSothI mAMDelI mAnyatA para A kuThArAghAta hato. ane aDhI hajAra varSa pahelAMnI vaizAkha mAsanI e zukla pakSanI kuhADIno ghA evo hato ke e thaDane nahIM, paNa mULathI vRkSane ukheDI ajavALI ekAdazI koI alaukika Azcarya sAthe UgI hatI. kALanuM nAkhe. utsukatA, adhIrAI, akaLAmaNa ane pArAvAra becenI sAthe cakra satata ghUmatuM hoya che; paraMtu koIka kSaNe e kALacakra evI jagyAe IndrabhUti gautama ane emanA pAMcaso ziSyo mahAsana vanamAM AvIne thaMbhe che ke e paLa ItihAsamAM amara banI jAya che. praveza pAmyA. je samaye saumila viprano samartha mahAyajJa maMDAyo hato e ja ahIM samavasaraNamAM sabhAmAM zUdrone praveza hato ane strIo samaye apApApurImAM kevaLajJAnathI paripUrNa evA mahAvIra svAmI paNa birAjamAna hatI. mahAvIranI vAta ja nirALI hatI. bhagavAna uttamottama upadeza ApI rahyA hatA. svayaM svarganA devoe ati mahAvIranI brAhmaNanI vyAkhyA anerI hatI. emaNe kahyuM ke mAtra bhavya maMDapanI racanA karI hatI. e divasanI mahattA e ke jagata mAthuM muMDAvavAthI zramaNa thavAtuM nathI ane mAtra omakAra dhvaninA jene jainadharma tarIke pichANe che, te zravaNadharmanI bhAratamAM punaH uccAraNathI brAhmaNa thavAtuM nathI. samatAthI zramaNa thavAya che ane pratiSThA thaI. brahmacaryathI brAhmaNa thavAya. A divase svayaM bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA jaina saMghanI IndrabhUti gautame to manamAM vicAryuM hatuM ke jaIne ene paDakAra sthApanA thaI. Aje seMkaDo jaina saMgho vidyamAna che, enuM A AraMbha pheMkavo, paNa copAsanuM vAtAvaraNa evuM hatuM ke tyAM zAMtinuM biMdu A jaina saMgha e utkRSTa lokazAhInuM svarUpa che ane saMghanuM sAmrAjya patharAyeluM hatuM. mahAvIranI AMkhamAM karuNA hatI. gAya sAmarthya e dharmanI ImAratano pAyo che. ane siMha eka sAthe upadezanuM pAna karatA hatA evI ahiMsA vizvano A eka evo divasa je divase hajAro bhavya AtmAoe hatI. dUrathI mahAvIranuM prazAMta rUpa joyuM, aDhaLaka Atmavaibhava joyo saMyamanA paMthe prayANa karyuM. A mahAna divasa ke jyAre agiyAra ane divya teja joyuM. kevI saumya kAMti, kevI parama zAMti. samartha mahA paMDito ane temanA cAra hajAra ziSyoe eka sAthe mahAvIre vAtsalya nItaratI vANImAM IndrabhUti gautamane kahyuM, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana he gautama gotrIya IndrabhUti! padhAro, tamAruM svAgata karuM chuM.' ahaMkArI haMmezAM potAnI prazaMsA karato hoya che ane bIjAnI Aje ApaNI vANImAM AvI ahiMsA rahI che kharI? ke mamatva satata TIkA karato hoya che. IndrabhUti gautame vicAryuM ke kadAca mATe ApaNe hiMsaka vANImAM utarI gayA chIe. virATa vizvamAM mahAvIra jJAnavAna sAdhaka haze; paraMtu mArA mananA saMzayane jANIne eka khobA jevaDuM bhArata emAMya e bhAratamAM AMgaLInA eka kahe to kharA? mArA manamAM varSothI jeno saMzaya che e prazna ja nakha jeTalA jaino ane Aje emanI vacce bhedanI keTalI badhI carcA emanI sAme mUkIne emane sakaMjAmAM laIza? IndrabhUti gotama cAle che. tIrtho, kriyAo ane tithinuM samarAMgaNa racAyuM che. potAnA Asana para birAjamAna thAya te pahelAM bhagavAna mahAvIre ApaNane judA paDavuM game, bhegA thatAM peTamAM duHkhe che! kyAM kahyuM, mahAvIrano dharma, kyAM ane kAMtanI upAsanA ane kyAM AvIne " vitra asthi nIvo ApaNe UbhA chIe. vizvamaitrInI vAto karanArA ApaNe pramAda sthitti saMsamo tujJA' aMdaroaMdara maitrI keLavI zakyA chIe kharA? ke pachI e ja aham, "AtmA che ke nahIM evo saMzaya tamArA manamAM thayo che ane e ja mamatva ApaNAmAM ghara karIne beThuM che. vedapadonuM yogya arthaghaTana na karavAthI "AtmA nathI' evI mAnyatA kSaNavAra IndrabhUti vANI (dezanA)no prabhAva anubhavI rahyA. tArI baMdhAI che." ane eka visphoTa sarjAyo tathA mahAparivartananI emanA mukhethI uccArAyeluM potAnuM nAma sAMbhaLIne paLavAra to kSaNa AvI. (kramaza:) vismaya thayA. mane mArA nAmathI bolAvIne AvakAra Apyo? sAce (bIjA divasanI kathAno sAra AvatA mahine, jUnamAM.) ja A sarvajJa lAge che. vaLI manamAM vicAryuM ke mArA jevA mahAjJAnIne prathama divasa : 15 eprila, 2011 koNa na oLakhe? mArA jevA samartha paMDitanuM nAma ane gotra koNa na saujanyadAtA: sva. zrI zivubhAI vasanajI lAThiyAnA smaraNArthe jANe? mArA nAmathI emaNe mane bolAvyo, emAM zI navAI? zrImatI hemalatAbena lAThiyA parivAra jUhu-vilepArale-muMbaI. mAnava-jIvananI karuNa-madhura kahANI kAkubhAI sI. mahetA (muMbaIsthita nivRtta vidvAna le khaka, A saMsthAnA sakriya kAryakara, sAmAjika kAryakara, lekhaka ane ciMtaka che.) /... | 1943-44nI vAta. huM e vakhate rAjakoTanI AlphaDa kalpanA karo ke vijaLIvihoNA gAmamAM koI aMdhArI rAte phaLiyAmAM hAIskUlamAM (hAla mahAtmA gAMdhI vidyAlaya) bhaNato. gujarAtI khullA AkAzamAM sUtA sUtA madharAte AMkha khulI jAya tyAre anaMta viSayanA zikSaka hatA bALagItonA racanAra kavi zrI tribhuvana anaMta AkAzamAM vistarelA tArAmaMDaLane jotA kevI mugdhatAno vyAsa. eka vAra "AbhamAM jhume jhummara tArA'nuM gIta jyAre anubhava thAya che? evI ja rIte kizorAvasthAmAM pravezatA manamAM samajAvyuM tyAre aMtara jhaMkRta thaI UTheluM. pachI to saMsAranI jaMjALamAM anerA svapna jAge che, kaMIka adbhuta karavAnA, kaMIka banavAnA A gItanI yAda jhaLakI jatI ane bhulAI jatI...Aje lagabhaga bhAva jAge che ane kavi ApaNane AkAzamAMthI eka ja paLamAM pAMsaTha varSa pachI, bIjuM ghaNuM badhuM bhulAI jAya che tyAre paNa A dharatI para lAvI mUke che. jhUma jhUma karatI rAtarANI jANe ramavA gItanI smRti aMtaramAM jhabakI jAya che. kavizrI prakRtinA anupama nIkaLI che ane tamarAnuM saumya saMgIta pharIthI AMkhone gherI lya che. rUpa dvArA saMsAranA marmane kevI abhuta rIte prastuta kare che enI ane tyAM to dariyAnA mojA kinAre AvIne pAchA saMsArayuddhamAM Aje kAMIka jhAMkhI thAya che. thoDoka samajavAno A che eka mAtra samAI jAya che. kinAre UbhelI jIvananaiyA hAlaka Dolaka thAya che prayAsa. kavizrI gAya cheH ane jANe ke sAgara banne hAtha pasArI bAthamAM bhIDAI javAnuM AmaMtraNa AbhamAM jhume jhummara tArA, rAta rame raMgavATe, Ape che ane haiyuM halakI UThe che, sAgara kheDavAnuM mana thAya che paNa koI ghUghave gherA pAtALa pANI, nAva mArI che ghATe, ajJAta bhaya rokI rAkhe che, hiMmata cAlatI nathI. kavi AgaLa vadhe cheH sAgara teDe hAtha pasArI, haiyuM halake bhAna visArI, sAgara gAMDo UchaLI bheTavA mane Ave, nAvaDI nAce notama mArI, tArAM abhayadAne... pAtAla kerAM pArasa motI gUMthI hAralAM lAve, nAva meM melI sAgarakhoLe tArAM abhayadAne. hoDalI kApe mAjhAra pANI, pAMpaNa mArI prema bhiMjANI, phakta cAra cAra zabdomAM kavizrI ApaNane kyAMthI kyAM laI hasatI caMdA AbhanI rANI, vyomanA vitAne, jAya che e to juo! mArA anubhavanI vAta che paNa ghaDIbhara sAgara hRdaya caMda nAva sUtAM eka bichAne... nAva meM melI.. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10 prabuddha jIvana me 2011 kizorAvasthA ('TIna eja') vitI cUkI che ane yuvAna haiyuM have ene saMsAra sAgaramAM koI adRSya zaktinA sahAre vahetI mUkI devAmAM rokyuM rokAtuM nathI. haiyAmAM have joza, jusso ane hAma che, bhayano koI Dara nathI, koI adrazya zaktimAM atUTa zraddhA bhaya mukta kare che. have aNasAra paNa nathI. saMsAra samudramAM jhulatI jIvananaiyAmAM sArAMzaH kizorAvasthAmAM mugdhatA hoya che tyAre bhaya paNa hoya kUdI paDI, nAvane bharadariye vahetI mUkI de che. vyomamAMthI che. yuvAvasthAmAM joma ane jusso hoya che paNa samajaNa nathI hotI, sAgarajaLamAM verAtI cAMdanIne joIne haiyuM hiloLe caDe che. jIvana AMdhaLukiyA kUdI paDe che, AdheDa avasthAmAM mUMjhavaNano doSa bIjA jANe mAdhuryathI chalakAya che ane pachI? upara DhoLe che ane pachI prauDhAvasthAmAM anubhave samajaNa Ave che Abha cIrI tyAM vAdaLa AvyAM, vAyare jhummara phoDyAM, paNa tyAre moDuM thaI gayuM hoya che. aMtakALe IzvaranuM zaraNa ja ApaNo vaDavAnale bhabhakI mIThAM sAgara soNalAM toDyAM, sahAro bane che. mAnava jIvananI A kevI karuNa kahANI ke jyAre caMdra paDyo timira jALe, doDatAM mojAM DuMgara phALe, jIvanane sArthaka karavAnI badhI ja anukULatA che tyAre ja ajJAna aMtara UchaLe zokanI pALe, premanA pAjI gAne, ane aNasamaja che ane jyAre aMtakALa Ave che tyAre ja ene koI gojhAre gUMcavI mArI nAva tumula tophAne...nAva... sAcuM bhAna thAya che. to saMtoSanI vAta e che ke e paLe ja manuSya tyAM to jema aNaciMtavyA AkAzamAM vAdaLo caDI Ave ane sauthI vadhu satya ane nirmaLa premanI najIka hoya che. aMtamAM kavi vAvAjhoDA jevo pavana phUMkAya, caMdAnI cAMdanI vAdaLomAM gherAI kahe che ke mAnavIne kyAMka agocaramAMthI gIta-saMgItanA sUra jAya ane vaDavAnala (samudramAM lAgatI Aga) bhaDabhaDa bhabhakI UThe, saMbhaLAya che ane badho ja aMdhakAra, badhI ja mUMjhavaNa dUra thaI jAya dariyAmAM DuMgara jevA mojAM UchaLavA lAge, ane aMtaramAM gabharATa che ane rageragamAM, romeromamAM AzAno saMcAra phelAI jAya che jAge tema saMsAranI samasyAo ane muzIbato gherI vaLe tyAre ane nizcita thaIne saMsAranA baMdhanone toDIne, salAmatInA mana mUMjhAya ane mana cakaDoLe caDe ke mArA madhura jIvanamAM koNe sukAnane choDIne, mAnavI potAnI jIvananeyAne game tevI bhayaMkara A tumula tophAna jagADyuM? koNa mAruM duzmana banyuM? ane Ama sthitimAM paNa koI ajANa zaktinA abhayadAnanA bharose potAnI ja yauvana moja-majAmAM vitI jAya, AdheDa avasthA vyathAmAM pAra nAvane saMsArasAgaranA bharose choDI de che, ane nizcita banI jAya thaI jAya ane nivRttinI veLA Ave tyAre koI zAMtinI paLe mana che. vicAre cheH prabuddha jIvana-preraNA strotra aMtamAM AlbarTa AInsTAInanuM sAgara gebathI ghora goraMbhatI 'prabuddha jIvana'nA prabuddha vAcaka ane svAtaMtra senAnI zrI sUryakAMtabhAI , ja eka TAMcaNaH "be vastu zAzvata cheH gItanI mRdaMga bAjI, | parIkhano amadAvAdathI Avelo patra preraNArUpa hovAthI ahIM namra bhAve e vizva ane mAnavInI murkhAI ane aMdhAra bhedI AzA jAgI, pragaTa karIe chIe. vizva bAbata huM cokkasa nathI." jAgI romanI rAjI, prati, vijJAnI ApaNane cetave che ke sukAna choDI, laMgara toDI, zrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAha, mAnavInI murkhAI/buddhihInatA saDha caDAvI sAteya choDI, mAnad maMtrIzrI, prabuddha jIvana, vizvano nAza to nahi karene? nAvaDI jANe Araba ghoDI, muMbaI. (IzAro aNuzakti tarapha?). A raudra jIvana tAle, | prabuddhajIvananA vAcakone kyAreka tamArA lekho, ane te sAthenI mAhitIne zaMkAnuM nivAraNa eka ja hoI zake khobale tAre khelavA melI. kAraNe eka preraNomaLe che, ane potAnI meLe ja teo jyAM Arthika madada ? nAvaDI abhayadAne... nAva karavAnI hoya tyAM karatA hoya che. meM Apane mokalelI copaDI : ame amArI para yuvAnonA joza ane jo manuM tyAM to sAta sAgaranIye che. saMpatti samAjane ApI, eno ullekha Ape karelo, tethI prabuddhajIvananA ' sAmaMjasya sAdhIne je karavA jevuM eka vAcake amone jaNAvyuM ke, "prabuddha jIvana'nA grAhakone e copaDI maLe pArathI koI gebI avAja kAnamAM na hoya te karIe to svarga ahIM paNa te mATe temaNe amone teTalI rakama (lagabhaga 25 hajAra) mokalI, ane guMjI UThe che, madhura saMgItanA 1. ame te copaDI chApI-tamAma vAcakone te mokalI, pachI to koIka vAcakanA ) UtArI zakAya. (A gIta kavizrI manamAM preraNA thaI, ane temaNe temanA dAna samAja upayogI kAmomAM tribhuvana vyAsanuM che ke koI mUMjhavaNo badhuM ja zAMta thaI jAya ApyA. | bIjAnuM? koI jANatA hoya to che, aMtaramAMthI badho ja viSAda hamaNAM muMbaIthI zrI manasukhabhAI mahetA nAmanA bhAIe phona karyo, jaNAvavA kRpA kare) * * * dUra thaI jAya che, navI ja AzA- temane A copaDImAMthI eTalI sArI preraNA maLI ke temaNe rUA. 11 1704, grIna rIDjha TAvara-2, navo ja vizvAsa jAge che. lAkhanuM dAna eka haoNspiTalamAM eka mazIna mATe ApyuM. AthI mane bahu ja 120, lIMka roDa, cIkuvADI, borIvalI jIvananaiyAne have koI sakAnanI sAruM lAgyuM. temanA patnI mRdulAbahene paNa phonamAM vAto karI ke 'prabuddhajIvana' (vesTa), muMbaI-400 092. jarUra nathI, laMgara toDI, saDha caDhAvIne te niyamita vAMce che. phona : 022-28988878. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana | 11 IjiptanA mamI ane mekaDonAlDa bargara menakA gAMdhI ijiptanA mamI ane mekaDonAlDanA "hepI mila'mAM zuM sAmya vAnagIone amuka prakAranA kiraNo nIcethI pasAra kare cheche?--baMne kadI saDatAM nathI. nyU yorkanI kalAkAra selI Devisano reDiyezana therapI. reDiyezanathI khorAkanI saMghaTanA badalAya che, temAM jAtaanubhava che. eprila 2010mAM teNe mekaDonAlDanuM "hepI mila' koI jIvANunuM jIvana jI ke TakI zakatuM nathI ane eTale e kharIdeluM, je hajI enA rasoDAmAM salAmata che. dara aThavADiye te saDatuM nathI. enA phoTA pADe che ane neTa para mUke che. cha mahinA pachI paNa tenA mekaDonAlDanI vAnagIone koI jIvANu ke bekTariyA ke phUga para phUga lAgelI nathI. te kahe che, "pheraphAra eka ja thayo che - khAvAnuM aDatAM nathI, tenuM sAcuM kAraNa eka ja che-mekaDonAlDanI vAnagIo paththara jevuM sakhata banI gayuM che, aDatAM plAsTika ane ekrelika "khorAka che ja nahIM te eka rAsAyaNika saMyojana mAtra che, je dekhAve, jevuM lAge che.' sugaMdhe ne svAde khorAka che paNa tenuM koI pauSTika mUlya nathI. mekaDonAlDa mAdhyamo pariNAmo bhegAM karI rahyAM che. joke Arogya niSNAto bargara banAvavuM hoya to prayogazALA joIe, rasoDuM nahIM. varSothI jANe ja che ke jaMka phUDa ane phAsTa phUDa zreNInI vAnagIo mekaDonAlDa banamAM 20 varSa pachI paNa jIvANuo thatAM nathI bagaDatI nathI. lena pholInuM 'bAyonika bargara' je 1989mAM kharIdeluM tenuM kAraNa temAMnA rasAyaNo che, prijharveTijha che, jenuM lisTa tamane te be dazakA thayA to paNa bagaDyuM nathI. kharIdanArAe enA gharanA mekaDonAlDanI vebasAITa para jovA maLazeH niyAsina, rikvesTa bhaMDakiyAmAM na bagaDelA bargaronuM myujhiyama banAvyuM che. Ayarna, thiyAmina mononAITreTa, hAIDrojaneTeDa soyAbIna oIla, 'bebI bAITsa-TrAnphormiMga e pIkI ITarsa Ina TU a helthI kelzIyama salphaTa, kelzIyama kArboneTa, amoniyama salphaTa, ITara'nA lekhikA jona bruso pote eka varSa pahelAM kharIdelAM amoniyama klorAIDa, soDiyama sTiroIsa lekTileTa, DeTama, mekaDonAlDa hepI milanA AyuSya vize kahe che, "mAruM hepI mila eskorbika esiDa, ejhoDAIkAbronAmAIDa, DAIjIserAIjha, eka varSa jUnuM che, paNa hajI sAruM dekhAya che. temAMthI kadI kharAba ethojhileTeDa monomplisirAIjha, mono kelziyama phosphaTa, vAsa AvI nathI. te bagaDyuM nathI. temAM phUga paNa AvI nathI. kelziyama peroksAIDa, kelziyama propIo neTa, soDiyama Aje savAre meM teno 'bartha De phoTo pADyo che." propIoneTa. nyuTrizana niSNAta kArena hAnnAhana pAse 1996nuM kharIdeluM 2003 pahelAM mekanageTsamAM hajI vadhAre rasAyaNo vaparAtAM bargara che. jUliyA have nAmanI lekhikA neTa para eka prayoga dekhADe tenI jANa thatAM eka nyAyamUrtine evo AghAta lAgyo hato ke che. 4 varSa jUnI chatAM tAjI dekhAtI mekaDonAlanI phrenca phrAIjha ne temaNe e vAnagIne "meka phrenka sTAIna kriezana, jemAM gharamAM sAthe kudaratI rIte saDI gayeluM baTATuM. A prakAranA asaMkhya dAkhalA rAMdhavAmAM kadI na vaparAyAM rasAyaNo che' tevA zabdomAM varNavI ane phoTogrApha neTa para upalabdha che. je batAve che ke mekaDonAlDanI hatI ane temAMnAM ghaNAM rasAyaNo vAparavAnI manAI pharamAvI hatI. phrAIjha, bargarsa, milkazeka, hemabargara, cIjha bargara vagere varSo sudhI jo ke, TIbIecayU ane DimithAIlapolisilojhena jI temAM bagaDyAM nathI. vaparAya che. sAcuM-prAkRtika baTATuM kharekhara 'bagayuM' be saptAha pachI gaNAya gharamAM banatI phrAIjha (baTATAnI kAtarI)mAM be ja cIja paNa be-cAra divasa pachI e khAvAlAyaka rahetuM nathI. phaLa ane zAka jo Ie-baTATA ane taLavAnuM tela paNa mekaDonAlDanI eka aThavADiyAmAM bagaDI jAya che. breDa be divasa Take che ne dUdhanI phrAIjhamAM?-baTATA, kenolA oIla, hAIDrojaneTeDa soyAbIna cIjo eka divasa, tyAre phAsTa phUDa ATaluM badhuM kevI rIte Take che? oIla, necarala bIpha phlevara, sAITrika esiDa, prijharveTiva, mIThuM, ghaNAM kAraNa che. temAM puSkaLa rasAyaNo bheLavelAM hoya che, jene soDiyama esiDa pAIrophosphaTa ane DimithAIlapolisilokajhena. jIvaDAM, phUga ke anya jIvANuM aDatAM nathI. temAM soDiyama ane mekaDonAlDanAM cIjha, rephrijareTara vagara rahe che ne kadI bagaDatAM prijharveTiva solTa moTA pramANamAM bheLavelAM hoya che. moTA bhAganA nathI. athANAMnI eka cIra paNa soDiyama benjhoITa nAmanuM saMrakSaka phAsTa phUDa bargaramAM 20% jeTaluM "pIMka slaja' hoya che. amoniyA rasAyaNa vinAnI hotI nathI. bekTariyAnAzaka hovAthI ToyaleTa kalInara tarIke vaparAya che. bIjuM poSaNa ane sugaMdhanA caTApaTAvALA prosesDa phUDamAM svAda ane kAraNa phrenca phrAIjha be vAra taLAyelI hoya che. baTATA sTArcavALA sugaMdha umeravA mATe paNa rasAyaNono upayoga thAya che. uparAMta hovAne kAraNe te jaladI bheja gumAve che ane badhuM tela zoSI le temAM baMdhANa thaI jAya tevuM rasAyaNa paNa umereluM hoya che, jethI che. bheja na hoya to phUga paNa na thAya. hAIDrojaneTeDa TrAnsa pheTa khAnAra vAraMvAra e ja cIja khAvA prerAya. monosoDiyama glaTAmeTa khorAkane khUba lAMbo samaya TakAve che. ghaNI phAsTa phUDa kaMpanI temanI (emaesajI) baMdhANa karAvavA uparAMta vajana vadhAravAmAM ane Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha avA mAIgrena (mAthAno duHkhAvo)thI mAMDI Diprezana-hatAzA ane egrezana-AkramakatA jevI taMdurastIne lagatI samasyAo utpanna karavAmAM nimitta che. A suMdara graha para mANasa eka ja evuM mUrkha prANI che je varNasaMkara, rasAyaNayukta, mULatattvo sAthe ceDAM karAyeluM, hormona ane jaMtunAzakothI ladAyeluM, jaththAbaMdha utpanna karAtuM vAsI hembargara khAya che, jene kUtarAnI viSTA para nabhatI phUga suddhAM aDatI nathI! pachI tenA zarIramAM DAyAbiTIsa, kensara, hRdayaroga, medasvItA, DemensIyA (cittabhrama), oTijhama (bALakomAM jovA maLatI manovikRti) jevI Aphatono meLo jAme te vAtamAM navAI zI? jo hajI paNa mekaDonAlDa, bargarakiMga, pijhA haTa ane keephasInI phAsTa phUDa zreNI tamArI tabiyata sAthe kevA jokhamI ceDAM kare che temAM tamane zaMkA hoya to 'supara sAIjha mI' citranuM dastAvejI citra jovA bhalAmaNa karuM chuM. joke, citranI sArI bAju paMthe paMthe pAtheya : paccIsa kalAkano jelavAsa (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) anubhava kharekhara vismayakAraka bhAthuM ja banI rahyo. jelara sAheba zrI mahezacandra guptAjInI dIrghadraSTi ane mAnavIya jIvaMtatAne lIdhe yojAyela A dasa divasIya zibirane kedIoe saharSa vadhAvI. zibiranA sAtamA-AThamA divase to kedIo bhAvavibhora banI gayA. moTA bhAganA raDyA paNa kharA. emanI aMgata vAto-parivAranA sabhyonI vAto paNa rajU karI. AvI saMvedanazIla nAjuka kSaNe eka kedIe kahyuM, 'amArI yAda rUpe kaMIka ApavAnI IcchA thAya che, paNa ahIM to amArI pAse kazuM nathI.' meM kahyuM mane ATaluM ja Apo to basa che! yogAbhyAsanI niraMtaratA ane anya kedIone yogAbhyAsa mATenI preraNA. ahIMthI bahAra nIkaLIne paNa A abhyAsano krama jALavI rAkhajo.' me 2011 paNa che-jo aNuyuddha thAya to zuM zuM na saMgharavuM tenI kama se kama ApaNane khabara paDaze ane philmasTAro paNa vicAre-vadhatI uMmaranI asarane rokavA mekaDonAlDa phUDanuM pravAhI caherAmAM InjekzanathI dAkhala karavA jevuM kharuM ! jo tamAre kharo-sAco khorAka khAvo hoya to AvA na bagaDatA tamAma khorAkathI dUra rahejo. jo prAkRtika vighaTana ja nahIM thAya to khorAka hojarImAM paMcaze zI rIte ? pacavuM eTale temAM pheraphAra thavA, jo pheraphAro ja nahIM thAya to poSakatattvo judAM kevI rIte paDaze ane zarIrane upayogamAM kevI Avaze? kharekhara emaNe baporanA samaye anya kedIone Asana zIkhavavAnuM zarU karyuM. mananI zAMti mATe emane A aogha zastra lAdhyuM. prANadhAraNAno abhyAsa emane bahu zAtAdAyaka lAgyo. caitanyAsanamAM to emane anerI zAMti lAgatI. mananA bhAvane rUpAMtara karavA mATenI jANe emane cAvI jaDI saMkalpabaLanI prApti karI zakAya evo vizvAsa janmyo. uparAMta nAnI nAnI anya samasyAo mATe emaNe mArgadarzana/samAdhAna meLavyuM-prazno pUchAvA lAgatAM samajAyuM ke eo sau kharekhara rasapUrvaka jijJAsAthI zIkhatA hatA, mAtra samaya pasAra nahotA karatA. jela e ciMtAlaya che ene cittAlayamAM pheravAtI anubhavI. eka bhAIe kahyuM have ame ahIM cittapUrvaka rahIzuM ane karma anusAra je phaLa maLyuM che ene zAMtithI ciMtA vagara bhogavIzuM. eTale mekaDonAlDa ke koI paNa phAsTa phUDa zreNInAM bargara na khAva. te karatAM tenuM khokhuM khAI jazo to te kadAca taMdurastI mATe vadhu lAbhadAyaka nIvaDaze-kama se kama tenuM vighaTana bargara karatAM to vadhu jhaDapathI thaze ! (sapresa.) *** -(saujanya sarvodaya presa sarvisa) aMtima divasa AvI pahoMcyo. sau kedI bhAIoe vidAya samAraMbha goThavyo. jelara sAhebe jillA nyAyAdhIzane atithi tarIke AmaMtryA. emanuM preraNAdAyaka pravacana ane kedIonI anubhavavANIthI vAtAvaraNa utsAhajanaka rahyuM. gunAnA eka kedIbhAI zrI naMdakizora khaMDelavAlane yAdagAra bheTa ApavAnI vAta manamAM guMthAyA ja karI hatI te teNe pUrI karI. pAse kazuM na hovA chatAM kapaDAM dhovAnA sAbumAMthI eNe yogezvara kRSNanI mUrti ghaDIne bheTa karI AbehUba nakazIdAra gaLAmAM hAra, khesa, morapIMcha, mugaTa, pAchaLa cakra, hAthamAM vAMsaLI ane paga paNa ekabIjA para goThavAyelA huM daMga rahI gaI. mane kedIoe mAtA tarIke saMbodhI ane kahyuM-'gItAne to kRSNanI ja mUrti apAya ne !' hRdayanA aTala UMDANamAM rahelA premanA bhAvathI otaprota thaI vagara sAdhane svahaste kaMDArelI satata preraNA ApatI rahe evI mArA priya sakhAnI mUrti AMkhamAM harSAzru sAthe ullAsathI svIkArI mahAdevI varmAnuM eka vAkya vAMcyuM hatuM kAMTo vagADI kAMTAnuM jJAna to duniyA Ape ja che, paNa kaLAkAra kAMTo vagADyA vinA enI khaTakanI tIvra madhura anubhUti bIjAne ApavAmAM saphaLa bane che.'-A vAkyanI adaloala sArthakatA A bheTamAM anubhavatA zrI mAtAjInA zabdothI jelavAsa pUrNa karyo. e kadApi bhUlazo nahi ke tame ekalA nathI. Izvara tamArI sAthe che, teo tamane dorI rahyA che ane madada karI rahyA che. e eka evo sAthI che je kadApi tamAro sAtha tajo nathI; evo sakhA che jeno prema tamane AzvAsana temaja baLa Ape che. IzvaramAM thatA rAkho ane e tamAre mATe sarva kaMI karI Apaze.' 12, hIrA bhuvana, kuNAla jaina coka, muluMDa (5.), muMbaI-400 080. mobAIla : 99911058/040,585665 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 28 - DaoN. kumArapALa desAI [kalamane khoLe mAthuM mUkIne jIvavAnI pratijJA karIne jayabhikhkhue mAtra lekhana para nirbhara rahevAnA saMkalpa sAthe sarasvatI-upAsanAno prAraMbha karyo. juvAnInA e samaye Arthika saMkaDAza ane vyavahArika javAbadArIo A sarjakane gherI vaLe che ane ene parimAme teo kAnuM sarjana karI zakatA nathI. eka bAju sarjakatAno vaheto koya ane bIjI bAju viSama paristhitimAM vaccenI jayabhikhkhunA jIvananI mathAmaNano AlekhajoIe A aThThAvIsamAM prakaraNamAM.] sanmatithI vikrama saMvata 1990nA nUtana varSanA prabhAte trIsa varSanA yuvAna jayabhikhkhuno saMkalpa kayo hoI zake ? mAMgalyadarzI bhAvanAo dharAvatA A yuvAnane jaina dharmanA vyApaka tattvoe jIvana jIvavAnI dRSTi ApI ane vAcananI vizALa sRSTie jayabhikhkhunI e jIvanadRSTine mAnavatAdarzI banAvI. pariNAma e AvyuM ke e koI sAdhu-mahAtmAnuM caritra lakhe, to paNa emAM emanA tapa ane tyAgathI bheralA jIvanavikAsa para emanI najara TharelI hoya che. vikrama saMvata 1990nA besatA varSanA maMgala dine A yuvAnanI manobhAvanAno paDagho emanI prabhu-prArthanAmAM abhivyakta thAya che. A nUtana varSe teo rojanIzInA prathama pRSTha para lakhe cheH janma janma tuM sanmati deje, bagaDe nahi bhava kAyA re, koTika bharanAM kalpiya nAro, e mAruM bhava rAjA re. yuvAna jayabhikhkhu evI jIvanajAgRti dharAve che ke potAnuM jIvana sadAya unnata banatuM rahe ane e jIvanane sanmatipUrNa mArge gALI zakAya. sAthesAthe bhabhavanA je pApa ekatrita thayAM che, te dUra thAya evI Izvara pAse mAgaNI kare che. potAnA jIvanane sanmatithI sumArge laI jaI ane satkarma karavAnI sarjaka jayabhikhkhunI manobhAvanAnA bIja emanI A navA varSanI prArthanAmAM jovA maLe che. 13 jIvanamAM pArAvAra Arthika viTaMbaNAo hatI; paraMtu A svamAnI yuvAna Izvara pAse evI koI mAgaNI karato nathI. mAtra ene sAhitya sarjana karavAnI dhagaza che. besatA varSa pUrve divALInA divarsa 'jaya citoDa' nAmanuM zrI Arya naitika samAja nATaka maMDaLInuM vIrasapradhAna nATaka joyuM. A nATyamaMDaLI 1915mAM vaDodarAmAM sthapAI hatI ane 1972nI 30mI jAnyuArIe eo 'jaya citoDa'no prathama khela rajU karyo hato ane jayabhikhkhue divALInI rAtre amadAvAdamAM e nATaka joyuM. pachInA divase besatA varSe jANe eno paDagho pADatA hoya tema jayabhikhkhu lakhe cheH 'jaya citoDa' jevo jaya jIvanamAM sAMpaDajo.' prArthanA navA varSe jIvanamAM utkarSa sAdhavAnI prabaLa IcchAnA ahIM darzana thAya che. besatA varSanA divase savAre UThIne jayabhikhkhu dilhI daravAjA bahAra zAhIbAganA raste AvelA zeTha haThIsiMha ane zeThANI harakuMvAre nirmANa karelA 'haThIsiMhanAM derAne nAme jANItA jinamaMdiramAM darzana karavA jAya che. A varSathI eTale ke I. sa. 1973thI emaNe dara ravivAre ane zubha divasoe haThIbhAInI vADInA jinamaMdire darzana karavA javAno niyama rAkhyo hato. dara ravivAre savAre UThIne snAnAdithI nivRtta thaIne haThIbhAInI vADIe darzana karavA jAya ane darzana karyA pachI bahAra oTalA para thoDI vAra bese. ekalA hoya to svajIvananuM ciMtana kare ane vartamAna jIvana ghaTanAo aMge manomaMthana kare. jo koI sAthe hoya to enI sAthe bahAra besIne ane jaina dharmanI koI gauravagAthA kahe. koI jaina tIrtha ke derAsaranA nirmANanI yazagAthA saMbhaLAve. derAsaramAM jAya, tyAre bhaMDAramAM acUka paisA nAkhe. ghaNI vAra to baMDInA khissAmAM jeTalA paisA hoya, te badhA ja bhaMDAramAM nAkhI de! pahelethI ja IzvaramAM apAra zraddhA. tapazcaryA ke kriyAkAMDI ochAM kare, paraMtu emanI IzvarazraddhAmAM saheje mInamekha nahIM. philma ane nATakanA zokhIna hovAthI agAu divALInA divase jaya citoDa' nATaka joyuM hovAthI thoDA moDA UThe che, paNa haThIbhAInI vADInA jinamaMdire jaIne darzane javAnuM cUkatA nathI. e samaye amadAvAdamAM navA-savA AvelA lekhaka jayabhikhkhue potAnA mitra dhIrajalAla TokarazI zAhanA jyoti kAryAlayamAM besavAnuM rAkhyuM. ahIM teo jyoti kAryAlayane mATe judAM judAM pustako lakhatAM hatAM ane 'jaina jyoti' sAptAhika saMbhALatA hatA. dhIrajalAla TokarazI zAhe emane eka mahinAnI karelI lekhana kAmagIrI peTe puraskAra Apyo. kArataka suda bArasanA divase emane cAlIsa rUpiyAno mAsika puraskAra maLyo. 1933nA varSamAM senaguptA, enI besanTa ane viThThalabhAI paTela e traNeya agraNIonuM avasAna thAya che. yuvAna jayabhikhkhune lAge che ke A varSa dezane mATe durbhAgyanuM varSa che. emAM paNa viThThalabhAI paTelanA avasAnanI ghaTanA to A yuvAna sarjakanA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana me 2011 citta para chavAI jAya che. 1933nI 22mI okTobare jinIvAmAM meLavavA mATe enI patnInI kevI avadazA karaze enI bihAmaNI bhAratanA agraNI rASTrIya netA ane madhyastha dhArAsabhAnA pramukha kalpanA. jIvananA yovanakALamAM ja jayabhikhkhanuM hRdaya nArIdurdazA viThThalabhAI paTelanuM avasAna thayuM. AvA karmavIra ane tejasvI joIne valovAI jatuM hatuM. emanA prAraMbhanA sarjanomAM ane e medhA dharAvatA rASTranetAnI aMtima kriyA vakhate koI rASTrIya netA pachInI navalakathAo ane navalikAomAM paNa nArIjIvananI vedanA hAjara nahotA evo aphasosa jayabhikhkhae vyakta karyo ane AlekhAI che ane temAM lekhaka jayabhikhkhuM nArIne kacaDI nAkhatA sAthosAtha noMdha paNa karI ke vallabhabhAInA putra DAhyAbhAInA hAthe samAja pratye ane enI sAthe kura vyavahAra karatI puruSajAti pratye viThThalabhAInA aMtima saMskAra karavAmAM AvyA. vAraMvAra Akroza ThAlave che. yuvAna jayabhikhkhuM deza ane duniyAnI gatividhio nihALatA "jaina jyoti' sAmayikamAM hajI mAMDa thoDA mahinA thayA hatA. rahe che ane taka maLe ene vize potAnI rojanIzImAM kyAreka tyAM A sAmAyika sAthe saMkaLAyelA narasiMhadAsa vorAe badanakSIno potAno manobhAva ane kyAreka abhiprAya pragaTa karatA rahe che. kesa mAMDyo. AmAM bIjAnI sAthe jayabhikhkhanuM nAma paNa lakhavAmAM zivapurInA gurukuLamAM jayabhikhkhane khAna zAhajharIna sAthe parama AvyuM ane teo paNa A kesamAM saMDovAyA. jIvanamAM pahelI vAra dostI thaI hatI. e pachI hajI amadAvAdamAM mAMDa paga mUkyo ane A prakArano anubhava thayo; paraMtu AthI jayabhikhkhane koI Dara emanA parama snehI maMgAbhAI paTelane gumAvavAno prasaMga banyo. lAgyo nahIM ke mUMjhavaNa thaI nahIM. bIjAonI sAthe UbhA rahIne zrI maMgAbhAI paTelanuM avasAna Dabala nyumoniyA thavAthI thayuM che teo A kesa laDyA ane badanakSIbharyA AkSepono dAvo mAMDanArane evo DaoNkTarano abhiprAya hato. potAnA snehI mitranA avasAna sajA apAvI. aMge jayabhikhkha vedanAsahita potAnI rojanIzImAM noMdhe cheH e samaye "jaina jyoti' kAryAlaya dvArA zrI dhIrajalAla TokarazI 'rAtre 10 vAge e bhalo mAnavI ekAkI patnIne lUMTArAnA 'vidyArthI vAcanamALA' prakAzita karatA hatA. coda poInTamAM moTA svabhAvanA snehIo vacce mUkI svarge sidhAvyo. jatAM e ekeya akSaro sAthe covIsa pAnAmAM koI eka caritra ApavAmAM AvatuM zabda na bolI zakyo. e AkhI rAtanI lAgaNIono citAra rajU hatuM. AnI pAchaLano Azaya e hato ke vidyArthIone dezanA thAya to eka mahAgraMtha racAya." mahApuruSo, pratApI rAjavIo, mahAna saMto temaja dezanA mahattvanA 1934nI 1lI phebruArIe eTale ke pachInA divase potAnA zahero vize mAhitI maLe. A vidyArthI vAcanamALAnI AgavI snehI mitra maMgAbhAInI aMtima saMskAra vidhimAMA yuvAna sarjaka Alekhana-paddhati hatI, jemAM eka prasaMgathI caritrano prAraMbha upasthita rahe che. hRdayamAM atyaMta vedanA che, mitranI vidAyano karavAmAM Ave ane pachI e prasaMgane aMte caritranAyakanuM nAma vajrAghAta AlekhatAM noMdhe che : ApavAmAM Ave ane tyArabAda enuM jIvana AlekhavAmAM Ave. "sUryanAM camakatA kiraNo vacce, sAbaramatIne tIre jAtanA paTela 'vidyArthI vAcanamALA'nI pratyeka zreNImAM vIsa pustikAono paNa snehIsama banelA maMgAbhAInA dehane agni bharakhI gaI. samAveza thato hato. enA mukhapRSTha para e vyakti ke sthaLanuM surekha kapALamAM motI-kesaranI arcA, gauravavarNo deha, mIThI bhASA, citrAMkana ApavAmAM AvatuM. e samayanA kumAro-kizoromAM A vAtavAtamAM jharatI dhArmikatAbharyo A mAnavI vizva parathI sadAne zreNI atyaMta priya hatI. mATe cAlyo gayo.' zivapurInA jaina gurukuLamAM abhyAsa karanArA ane jaina sAdhu jagatanI dRSTie eno vaibhava bharakhAto hato, vidhavAne mana mahArAjonI samIpa vasanArA ane emanI sAthe seMkaDo kilomITarano saMsAra saLagI jato hato. paisAnA pApI mohamAM paDeluM jagata vihAra karanArA jayabhikhkha pAsethI jaina sAdhuone caritranAyakapade vidhavAne sukhe jiMdagI basara karavA deze ke? bicArInI lADakavAyI sthApIne lakhAyelAM traNa caritro maLe che ane teno prAraMbha thAya che patnIne pUrvenA enA lADakoDa kAMTA banI bhoMkAyA karaze. samAja "zrI cAritravijayajI'nA caritrathI. satya dharmanA bhekhadhArI, zAsananA nArI-dazAne sudhAre! maMgaLabhAInA mIThAM smaraNo manane vyagra karI sAcA subhaTa, saMyama ane zauryanA pUjArI evA munirAjazrI rahyAM hatAM. chatAM sagAMnA hADa hase ne cAma rUve e vAta kaMI kharI! cAritravijayajI mahArAjanA smArakagraMthamAM emanI jIvanayAtrAnuM samaya thayelAM jakho para marahama lagAvI rahyo che. chatAM jene potAno Alekhana jayabhikhkhuM kare che. mAnyo hoya enI khoTa kadI pUrAya? jIvanabhara mAnavIne e pIDA- eka samI sAMje amadAvAdamAM cAturmAsa rahela vidvAna tripuTI rudana vacce jIvavAnuM sarjAyuM haze." nAme oLakhAtA zrI darzanavijayajI, zrI jJAnavijayajI ane zrI yuvAna jayabhikhkhane duHkha vAtanuM hatuM ke eka to pote nyAyavijayajI samakSa jayabhikhkhuM beThA hatA. vartamAna samayanI sAdhutA snehImitra gumAvyo ane bIjuM ke have samAja e mitranA dhanane vize vAto cAlatI hatI ane temAM yuvAna jayabhikhkhae ghaNI kharI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana 1 5 tejahIna lAgatI tathA mata, saMpradAya ane vADAmAM pUrAyelI sAdhutA muMbaIno plegano prasaMga! bIjo koI hota to kadAca nA na bhaNata, pratye tIvratara asaMtoSa vyakta karyo. A muni tripuTI mitabharyA paNa bahAnAM zodhata, chaTakabArIono lAbha leta, paNa evuM kazuMya cahere A yuvAna lekhakanA kaTAkSone sAMbhaLI rahI hatI. e samaye nahi! ekathI sattaranI samAna bhAve sevA, sahiSNu hRdaye temano thoDA samaya pahelAM pAlitANAnI jalahonAratanA prasaMge eka sAdhue uttara saMskAra ane chevaTe potAne paNa pleganI gAMTha nIkaLe tyAM dAkhavelI vIratAnuM smaraNa jayabhikhkhanA smaraNapaTa para AvyuM ane sudhInI karmavIratA cAlu ja hoya! sevAnA Dhola piTAtA nathI. e emaNe kahyuM, to aMtarAtmAmAM pragaTe che ne tyAM ja pamare che!' sAheba! sAdhutA eTale aMtara dIpaka pragaTAvavAnI sAdhanA! "e pachI teo sthAnakamArgI sAdhu bane che. eka dahADo emane e aMtara dIpaka pragaTyo eTale mata, vADA ke saMpradAya athavA cIle- temAM asaMtoSa pragaTe che ne e asaMtoSa jAhera thatAM saMpradAyamAM cIle cAlavA preratA niyamo ene rokI na zake ! enI vANI, vartana jabaro UhApoha jAge che, hajAro bhayanI bhUtAvaLo, apamAnoke vicAra ApameLe ja pragaTelAM, poSelAM ne prarUpelAM!' hADamArIo sAme AvI khaDI rahe che. munijI A badhA sAme hase yuvAna jayabhikhkhanI vAta sAMbhaLIne tripuTIe hasatAM hasatAM che. kazAyano bhaya nathI! e to sApanI kAMcaLI jema ene utArI kahyuM, 'jalapralaya vize sevA karatA sAdhu koNa che te tame jANo cho ?' cAlyA jAya che. evA ghaNAya mAnavIo nIrakhyA che, je o jayabhikhkhane emanuM nAma smaraNamAM nahotuM. mAnyatAphera chatAM saMpradAyanA Dare e ja cAlatA gADe caDhI saphara karI 'e to amArA gurujI-munirAja zrI cAritravijayajI.' rahyA hoya che. e mahAtmAone ihalokika mAnApamAno DarAvI muni-tripuTIe kahyuM. rahyAM hoya che." A vAta sAMbhaLatAM ja jayabhikhkhae zrI cAritravijayajI vize 'A pachInA paNa prasaMgo AkhI saMpUrNa vivecanA mAgI le! vizeSa jANavAnI jijJAsA pragaTa karI ane karmavIra-dharmavIra e bAroTo sAmenI bhaDavIratA, jalapralayanI zUravIratA, cAritradharmanI zauryamUrti sAdhurAjanuM jIvana jaNAvavA Agraha karyo. e pachI traNathI aDagatA ane gurukula aMgenI kAryakSamatA ItihAsanAM aneka pRSTho cAra rAtri teo vidvAna muni-tripuTI pAse AvyA ane emaNe roke tema che. syAdvAdane samajanAra, enA marmane pArakhanAra A muni cAritravijayajInA jIvananI eke eka vAta kahI. ghanaghora munijI mane AjanI sAdhutA sAme eka udAharaNarUpa lAgyA ane AkAzamAM ekAeka vIjano jhabakAro thAya ane cotarapha prakAza emanuM jIvanacaritra lakhavAnI vRtti mArAmAM jAgrata thaI." phelAya ema vartamAna sAdhutAthI kaMI saMtapta evA jayabhikhkhanA A jIvanacaritranA lekhanamAM teo caritranAyakanA saguNonI hRdayane muni cAritravijayajInI jIvanacaryAe AnaMda Apyo. atyukti karavAthI aLagA rahyA che. vaLI A lekhakane mate banyuM evuM ke thoDA ja divasamAM A vidvAna muni-tripuTIe 'bhUtakALanI bhavyatA e mAtAnuM dhAvaNa che, e dhAvaNa vagara bALako yuvAna jayabhikhune kahyuM, 'tamArI pAse lekhinI che, dharma-saMskAra badhI vAte hRSTa-puSTa kyAMthI banaze" ema mAnIne jayabhikhkhae che to tame gurumahArAjanuM jIvanacaritra lakho to ?' jaina ItihAsanuM ujjavaLa pRSTha AlekhavA prayAsa karyo che ane enI je divasathI yuvAna lekhake e jIvana sAMbhaLyuM hatuM, e divasathI pAchaLano emano hetu vartamAna samayamAM zramaNa ane zrAvaka ja emane enuM khUba AkarSaNa jAgyuM hatuM. teo vAraMvAra vicAratA samudAyamAM pragaTatI akarmaNyatA sAme eka dizA ApanAra tArakane ke kevI saraLa, sIdhI, bahAnA vagaranI karma ane dharmanI vIratA jovA darzAvavA mATe A jIvanathALa pIrasyo che. maLe che. emane munirAjanuM jIvana Do Or DienI jIvanapratimA A caritranI eka bIjI paNa vizeSatA che ane te e ke e jevuM lAgyuM ane emanA cittamAM muni cAritravijayajInA aneka caritranA pRSThone suMdara citrothI kalAsauMdarya bakSanAra prasiddha citrakAra prasaMgo gherAvA lAgyA. emaNe A jIvanacaritranuM sarjana karavA zrI kanubhAI desAInA citro. A samaye kanubhAI desAI sAthe vicAryuM, enI pAchaLanuM mukhya kAraNa zrI cAritravijayajInA tejasvI jayabhikhkhane maitrInA tAra baMdhAyA hatA ane A graMthane rUpa-raMga jIvana pratyenuM AkarSaNa ane muni-tripuTInI satata preraNA hatuM. ane sauMdarya-sughaDatA bakSavAmAM emano moTo phALo hato ane cAritravijayajInA jIvananA e AkarSaNane AlekhatAM jayabhikhkhuM graMthanuM mukhapRSTha taiyAra karatI vakhate zrI bacubhAI rAvata ane kumAra pustakanA "saMpAdakIya'mAM noMdhe cheH kAryAlaye paNa khUba jahemata uThAvI hatI. A caritramAM prathama bhAga "bAlyajIvananI e ajaba mastI! koI bhaya nahi, koI saMzaya jIvanayAtrAno che, jenuM jayabhikhkhae chaTAdAra zailImAM lekhana karyuM nahi, pAchuM pagaluM nahi, lIdhuM tene karI jANavuM! e bhUtAvaLonA che. bIjo smaraNayAtrA ane trIjo patro ane prazastiono che. prasaMgo, sUkA pATamAM vaDalo vAvavAnA prayatno badhuMya AjanA tethI jayabhikhunuM nAma saMpAdaka tarIke che ane A graMthamAM kyAMya ThaMDA jIvanadhabakArane jarUra uSmA Ape tevA che ane e pachIno jayabhikhkhuM upanAmano ullekha nathI. mAtra bAlAbhAI vIracaMda desAI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me 2011 zAstranuM eka pA pAnuM racanAra nahi, munimAtaMgomAM eka paNa padane pAmanAra nahi, paNa kevala aMtarAtmAnA dharmane anusAra, syAdvAdanA sAcA marmane samajanAra, pariNAmanI zuddhine 'aDhAra varSa pUrve sadgata thayelA, na AcArya, na paMnyAsa, na apanAvanAra ne apanAvI kAyA mAyAne visarAvanAra eka gaNi ke na pravartaka; nAnI evI ekAda upAdhithI paNa mukta eka puruSazreSThanI evI, mAnavatAnI mahAsevAnI vizvatomukhI ane dharmavIra sAdhupuruSanuM A jIvana che. satyane parama dharma mAnanAra, udAra bhAvanA pAchaLa kaThora ane sAduM jIvana jIvI janAra eka mAnyA mATe marI phITanAra, anyAyanI sAme sadA saMtapta rahenAra, vizvapremI munirAjano A smArakagraMtha che." (kramazaH) zAsanasevAne sAdhanAno parama maMtra lekhI mardAnagIbharyuM 'maravuM'13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, jIvana jIvI jANanAra sApurAja zrI cAritravijayajI (kacchI)nI A amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. jIvanarekhA che. jIvanamAM vidvattAno athAga sAga2 nahi, kavanamAM mobAIla : 09824019925 16 evA nAme emaNe A graMthanuM Alekhana karyuM che ane ethI ja teo 8-11-36nA roja 'zrI cAritravijaya' pustakanI prastAvanAnA saMpAdakIyanA prAraMbhe noMdhe cheH prabuddha ana zrI snAtra pUjAnAM rahasyo 5. pU. AcArya zrI 'vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. (9) banAvo. koIpaNa lekhaka lakhe ane koIpaNA vaktA bole tyAre temAM koI ne koI hetu joDAyelo hoya che. bhAratIya saMskRtimAM saMtoe je paNa lakhyuM athavA kahyuM temAM jIvananI unnatino saMdeza maLe che. jaina sAdhuoe je paNa lakhyuM temAM AtmAnI unnatino saMdeza maLe che. pUjA saMgraha amara kAvyono graMtha che. A pUjAo jaina saMghamAM saikAo sudhI amara raheze. ItihAsamAMthI maLatI vAto jIvana parivartanano marma pragaTa kare che. zrI prabhava svAmIe dIkSA lIdhI te pahelAM zrI jaMbukumAranA ghare potAnA 500 DAku sAthIo sAthe corI karavA gayelA. te samaye emaNe joyuM ke jaMbukumAra to paraNyAnI pahelI rAte ATha rUpasuMdarIone kahI rahyA che ke mAre dIkSA levI che. mArA mAtApitAnA Agrahane kAraNe meM lagna karyA che paNa mArI dIkSA levAnI bhAvanA che. jo tame sau saMmati Apo to te zakya bane. e suzIla ane dharmI kanyAo kahetI hatI ke 'je tamAro vicAra te amAro vicAra. je tamAro paMtha te amAro paMtha.' A zabdo corI karavA AvelA prabhava core sAMbhaLyA. ane jAta para dhikkAra chUTyo. prabhava mULa to rAjakumAra hato. jayapuranA rAjAno putra hato. pitA sAthe hato. pitA sAthe aNabanAva thatAM corInA paMthe caDyo ! paNa jyAM jaMbukumAranI vAto sAMbhaLI tyAM vairAgya jAgyo! kevo hazukarmI jIva haze e! zrI prabhava svAmI 111 varSanuM AyuSya pAmyA hatA. cauda pUrvadhara eTale zuM? prabhu vIranuM zrutajJAna hRdayastha karanAra eTale cauda pUrvadhara, je kALane pele pAra je che te jANI ane kahI zake. jaina dharma evI dharma che jyAM jJAtinuM mahattva nathI saMskAranuM mahattva che. tamArA saMskAra uttama banAvo. tamAruM jIvana zreSTha prabhava svAmIe vicAryuM ke mAre uttama vyaktine dIkSA ApavI joIe je zrI mahAvIra svAmInI peDhI AgaLa vadhAre. rAjagRhImAM paMDita zadhvaMbhava rahetA hatA. prakAMDa paMDita hatA e. rAjagRhImAM yajJa karAvI rahyA hatA. prabhava svAmIe be sAdhuone AjJA karI ke tamAre jyAM paMDitajI beThA che tyAMthI pasAra thavAnuM che ane 'A kruSTa che, tattva jJAnI jANe che!' ema bolatA pasAra thavAnuM che. paMDita zayyabhavajIe A zabdo sAMbhaLyA. e vicAramAM DUbyA. emane khAtarI hatI ke jaina sAdhu khoTuM na bole. tame sAcuM bolavAnI Teva pADo. khoTuM na bolo. tame to jarUra na hoya tevuM paNa ghaNuM khoTuM bolo cho. satyano prabhAva tame joyo che ja kyAM? sAcuM bolazo to tamArI vANImAM Light-prakAza Avaze. eka svAmIjIe kisso kahelo te mane yAda Ave che. svAmIjI laMDana gayelA. yajamAna sAthe kharIdI karavA koI molamAM gayA. gADI bahAra pArka karI. molamAMthI bahAra AvyA tyAre emaNe gADI para eka pepara pesTa kareluM joyuM. temAM lakheluM ke meM Aje vadhAre paDatuM drink kareluM tethI tamArI gADI sAthe mArI gADI aphaLAI gaI che. tamArI gADIne nukazAna thayuM che. plIjha, tamArI gADIne sarvisamAM ApI dejo ane bIla mane mokalI Apajo. mAruM eDresa ane mobAIla naMbara nIce che. I am sorry. svAmIjIe yajamAnane pUchyuM, 'e mANasa kharekhara bIla bharaze ? ahIM AvuM paNa bane che?' yajamAne kahyuM, "jI. e pemenTa jarUra karaze.' svAmIjI kahe, 'A dezamAM loko drink lIdhA pachIya sAcuM bole che. amArA dezamAM to loko gaMgAjaLa pIdhA pachI paNa sAcuM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana nathI bolatA!" huM oLakhuM chuM ! chatAM bahu Agraha thayo tyAre pitAe chApAmAM jaina zrAvakanI pratiSThA evI hatI ke enA kapALamAM caMdananuM jAherakhabara ApI ketilaka joIne loko vizvAsa karatA. Aje evuM che? tamAruM tilaka beTA, tArI IcchA mujaba huM kAMI karI zakuM tema nathI mATe jyAM dharmanI nizAnI che. tenI kiMmata vadhe tevuM karo. che tyAM raheje. amArI ciMtA na karIza. paMDita zaabhava jaina sAdhunI vAtano marma jANavA mATe potAnA e yuvaka e ja divase cUpacApa ghare pAcho AvI gayo! vidyAguru pAse gayA. pUchyuM ke tattva zuM che te kaho. vidyAguru kahe tamArA lokonI vAto AvI che! ke tuM jyAM yajJa karAve che tenI vedikAnI nIce jamIna khoda. temAMthI paNa, manakanI vAta nirALI che. cha varasanI uMmara. ekalo nIkaLI je nIkaLe te dharma. paMDita zayyabhavajIe tema karyuM. to nIcethI paDyo che. caMpApurI pahoMce che. rAjagRhIthI 600 mAIla dUra. nagarI zAMtinAtha bhagavAnanI pratimA nIkaLI. zaThaMbhava vidvAna hatA. te bahAra AcArya zrI zayaMbhava sUrijI maLe che. manaka pUche che, mArA eka paLamAM samajI gayA ke jinezvara bhagavAna je kahe che te ja che pitA jaina sAdhu thayA che. temanuM nAma zayaMbhava che. huM temane zodhavA sAcuM tattva. zaThaMbhava AcArya zrI prabhava svAmI pAse gayA. dIkSA nIkaLyo chuM. tame temane oLakho cho ? AcAryazrI camake che. te lIdhI. TUMka samayamAM cauda pUrvadhara AcArya thayA. potAnA putrane oLakhI jAya che. kahe che ke tArA pitA mArA jevA jagatanA ItihAsamAM joye na jaDe tevo A kisso che. ja dekhAya che. tuM mArI sAthe cAla. tuM dIkSA le. huM tArA pitAno paMDita zayaMbhave dIkSA lIdhI tyAre temanI patnI-paMDitANI meLApa karAvI ApIza. garbhavatI hatA. emane putrano janma thayo. e cha varSano thayo tyAM manaka dIkSA le che. AcArya zrI prabhava svAmI tyAre vidyamAna che. sudhImAM zaabhavajI AcArya thaI gayA hatA!) e bALakanuM nAma manaka dIkSA le che tyAre zrI zayyabhava sUrijI jANI jAya che ke manakanuM manaka. manake jANyuM ke tenA pitAe dIkSA lIdhI che. te mAne kahe che AyuSya mAtra cha mahinAnuM ja che! manaka munine jaina dharmano sAra ke huM mArA pitAne zodhavA jAuM! mA raDI paDe che. enA AkraMdano samajAvI devA mATe zrI zaabhava sUrijI zrI dazavaikAlika sUtranI pAra nathI. e kahe che ke meM pati racanA kare che. zrI prabhava svAmI khoyo che, have mAre putra khovo mA sarasvatI citro tyAre paNa vidyamAna che. nathI! mA sarasvatI vidyAnI devI che ane sarva dharma mAnya devI che. A manakamuni bhaNe che. cha mahinA manaka mAnato nathI. devI mAtAnI ArAdhanA je je kare che e jIvane avazya sAttvika pachI kALadharma pAme che. e samaye cha varasanuM bALaka potAnA zrI zayaMbhava sUrijInI AMkhamAM phaLanI prApti thAya che. pitAne zodhavA ekalo nIkaLI AMsu jhabake che. ziSya zrI yazobhadra paDe che! tamAruM bALaka gharethI | 'prabuddha jIvana' sarva dharmone sanmAne che. jaina dharmano viziSTa sUrijI pUche che ke tamArI AMkhamAM bhAgI chUTe to zA mATe nAsI jAya e anekAMtavAda ane sAdvAda enA vicAra pravAhomAM kendra sthAne " AMsuM kema? tyAre pahelIvAra zrI teno vicAra karo! che, A vicAra-siddhAMta 'prabuddha -jIvana'no AtmA che. zaTya bhava sUri bole che ke - eka yuvaka gharethI bhAgI gayo. 'pra.jI.'nA mukhapRSTha upara mA sarasvatInI vividha mudrAmAM manakamani mAro saM sArI patra ciThThI mUkIne gayo ke pUjya nayanaramya chabI prakAzita thAya che. vAcakoe e mATe potAno hato ! pitAzrIne mAluma thAya ke mArI AnaMda vyakta karyo che, ame e sarvenA RNI chIe. emanI aMtaradazA vairAgyathI ATalI ATalI IcchA pUrNa karazo paraMtu amAro khajAno kyAreka to khUTaze ja. eTale ame kevI bharapUra haze! to pAcho AvIza, nahIM to Trena amArA prabuddha vAcako ane kalAkArone vinaMti karIe chIe ke manakamuninA smaraNamAM Aje nIce sUIne ApaghAta karIza! ApanI pAse mA sarasvatInI prAcIna, arvAcIna, ke morDana paNa tamAma jaina sAdhu ane sAdhvI yuvakanA kuTuMbamAM raDAroLa macI ArTamAM koI paNa peInTIMga ke chabi hoya to amane e vyavasthita prAta:kALe zrI dazavaikAlika sUtranI gaI. saue yuvakanA pitAne salAha peka karI turata ja mokale. 17 gAthAno pATha karyA pachI ApI ke dAkarAnuM kahyu karo. juvAna e citro 'ma jI 'mAM prasiddha thatA ame e mahAna bhAvonuM mAmA a8-jaLa mUke che ! vizvanA lohI che. game te pagaluM bharI bese saujanya cha Na svIkArIza temaja yathAzakti parata paNa karIza koIpaNa dharma mA AvA za STha mATe jaldI karo. pitA kahe ke tame zraddhAMjali apAI nathI! badhA zAMti rAkho. mArA kuMvarane * * * -taMtrI dhanyavAda. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana me 2011 janajananA, UrdhvagagananA ne ahiMsAnA udgAtA umAzaMkara ane ravIndranAtha be mahAkavio : 'vizvazAMti' ane 'vizvabhAratI'nA sarjako 3prA. pratApakumAra ja. ToliyA janajananA, lokamananA, 'janagaNamana'nA, dharatInA kavi hovA chatAM A yuganA A be kavi-maniSIo-eka pazcima bhArata gujarAte, bIjA pUrvanA baMgataTe-UrdhvagagananA ne ahiMsAnA paNa samAna uddagAtA ane upAsaka banI rahyAM. 'gIta gagananAM gAzuM re ame gIta maganamAM gAzuM'-nA gAnAra kavi manISi umAzaMkara ane 'gagane gagane, ApanAra mane, ki khelA taba?' jevA aneka AkAzagIto potAnA 'ravIndra saMgIta' dvArA gAIne, UrdhvagagananA draSTA banyA bAda, jana-mananI dharatInI vAta karatAM karatAM 'aMtara mananI ramata' nihALavA bhItaramAM paNa utarI AvatA-sarvatra bAhyAMtara aikya sAdhatA-aMtardaSTA ravIndranAtha ! baMnenA aMtara bhAvomAM, bhinnabhinna chatAM, 'minna' pratyenAtmAnI pratIti karAvavA chatAM, keTaluM badhuM sAmya!! baMne bAhya prakRti ane aMtar prakRtinAM dRSTA! baMne ahiMsA-dharmanA prakhara puraskartA! bane pada-dalita, dhUli-patitane paNa UMce uThAvanAro mAnava-mahimA gAtA vizva-mAnava, mahAmAnavanA upAsaka ne pratIkSA-rata ArSa-draSTA !! baMne AtmalakSI zikSaNanI sRSTinA ane 'varga-svarga'nA straSTA!!! baMne sAhityane, kavitA-nATaka-vArtAdi sarva svarUpo dvArA 'sAMtathI anaMtanA milana' sudhInI amApya UrdhvabhUmimAM laI janArA svayaMbhU kAntadRSTA-jANe upaniSadanA 'vis manISi parimU svayaMbhU:|' jevA udghoSaka-pravakatA! eke gujarAtI kavitAne 'gAMdhI mahAkAvya', 'vizvazAMti' jevAM aneka kavitta-ratno ApIne vizva sAhityanI UMcAIe pahoMcADI; bIjAe vizvasaMskRtinA atithi bhavana sama 'vizvabhAratI'nA sarjana uparAMta baMgalA kavitAne ane temanA 'sonAra bAMgalA'ne gItAMjali, zekhera kavitA, cAMDAlikA, bhAratatIrtha, mAlAkAra, gIta paMcazatI, ekottera zatI jevAM aneka kAvya-gIta maNihAro paherAvIne samalaMkRta, vizva-vidyuta, gauravAnvita banAvI!! vargamAM svarga darzAvanArA ArSadaSTA 'vargane svarga mAnajo ane taiyArI karyA vinA vargamAM jazo nahIM.' 21mI juna, 1960nA divase amadAvAdamAM prathama vAra hindI adhyApaka tarIke joDAyo. zrI svAmInArAyaNa kaoNlejamAM jatAM pahelAM AzIrvAda levAnI veLAe prabhAtamAM ja pUjya umAzaMkarabhAIe A preraka zabdothI eka maMgala zikSApATha bhaNAvyo. sAthe kaoNlejanA prAcAryazrI premazaMkara bhaTTa para nAnakaDo patra paNa lakhI Apyo. pUjya paMDita sukhalAlajInA to prathama AzIrvAda sAthe ja sara kuMjathI prasthAna karI temanA nivAsasthAna 'setu' para pahoMcyo hato. Ama babbe sArasvata prAjJa gurujanonAM AzIrvAdothI dhanya thaIne mArI adhyApaka tarIkenI kArakIrdi prasanna AnaMdapUrvaka AraMbhAI hatI. e baMnenA samAna Adezone anusaratAM pUrvataiyArInA adhyayanamAM sAce ja anero AnaMda Avato. e taiyArInA AnaMdanI pratichAyA, varga-svargamAM vidyArthIone premapUrvaka, aneka avanavI mAhitIo sAthe bhaNAvatAM acUka paDatI. pariNAme soeka chAtrachAtrAonA e vargo uparAMta ghaNIvAra bahAranA anya chAtro paNa temAM AvIne besatA. khUba premathI sAMbhaLatA. vidyArthI varganA A prema ane nikaTatAnuM pratikUlana mArA ja lakhelA eka nATakane bhajavavAmAM thayeluM. pratibhAva ane pratisAda pAmeluM e lAMca-rUzvata virodhanuM bhAratanA zahIdonI aMta rbhAvanAne vAcA ApatuM nATaka 'nava mudde zrI nAte hai jyAre prathama vAra amadAvAdanA maMgaLadAsa TAuna haoNlamAM bhajavAyeluM tyAre zrI svAmInArAyaNa kaoNlejane e khUba khyAti ApI gayeluM. bIjI vAra gujarAta laoN sosAyaTInI nATaka pratiyogitAmAM paNa AMtara kaoNlejomAM eNe prathama sthAna apAveluM. A kaoNlejathI AraMbhAyela A nATaka-maMcana ane adhyayanapUrNa adhyApanano, AgaLa aneka varSo ane aneka kaoNlejomAMnA kAryakALamAM, bhAre saphaLa prabhAva patharAyelo rahyo. tyArathI adhyApana pUrvenuM mAruM adhyayana kadI chUTyuM nathI. tethI chAtra-premanuM jharaNuM paNa sadAya vahetuM rahyuM che. A sAro ye anugraha, eka saphaLa adhyApaka banAvanAra baMne gurujano-pUjya paMDitajI ane pUjya umAzaMkarabhAIno rahyo, e kadI bhUlI zakuM nahIM. janajananA, UrdhvagagananA ne ahiMsAnA e uddagAtA ! Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana - 19 Azaya sarve jJAnIo AvI atra zamAya'nA zrImad rAjacaMdrajInA che, tevuM ja vyApaka vizva kSetramAM 'kriyAjaDa' zabdane badale 'nidrAjaDa' Atmasiddhi kathita amRtavacanane upaniSadonA 'vaM sat viprA jevo sasara, sArthaka zabda ApIne A yuganuM vAstava-darzana karAvyuM vahudhA vanti'-eka ja satyane anekarUpe vadatA, UrdhvagagananAM prAjJa che abhinava udgAtA umAzaMkareudgAtA evA A baMne mahAkaviomAM aMtara-sAmya paNa keTaluM 'na toya nidrAjaDa loka jAgyAM badhuM! baMnenI kAvyakRtione sAthe laIne besatAM-vicAratAM- DUbI gayo maMtra anaMtatAmAM!' vAgoLatAM eka adbhuta kAvyavizva UbhuM thAya. A baMnenI aneka -vizvazAMtino khovAI gayo maMtra "nidrAjaDa', yuddha parasta loko kavitAonI tulanA paNa karavA jevI che. dvArA, ke jemaNeemAMya kavi sAhityakAra jyAre adhyApananA "vargane svargamAM 'banAvyAM ojAro vanataru taNAM kASTha mahIMthI, rUpAMtarita karato ArSadRSTA zikSaNakAra paNa hoya tyAre ? tyAre to ane khodI dhAtu jamIna thakI kaMI zastra niramyAM. 'nityanUtana' ja pragaTyA kare ane premanAM puSpo ja pallavita thayAM vaLI agniastro prabaLa pragaTyAM dhvaMsa karatAM, kare. phalazruti rUpe baMne kavi-manISioe zikSaNa kSetramAM paNa navAM mahA jherI tattvo kudarata kanethI jhaDapiyAM. abhigamo ApyAM-pAMDityane pAchaLa mUkatA premanAM, prakRtipremanAM, jale vyome, pRthvIpaDa upara, sarvatra, kaparI mAnavaprema dvArA-padadalita dInahIna daridramAM parama darzana karatA prabhu- vahAvI saMsAre abudha manuje yuddha laharI !' premanA! eka karuNAghana buddhathI prabhAvita pUrva bhAratanA, bIjA ('vizvazAMti'). daridranArAyaNa du:khIjananA belI gAMdhIthI prabhAvita pazcima bhAratanA zrI jhaveracaMda meghANInA "ghaNa re bole ne eraNa sAMbhaLe ho jI' pUrva-pazcimanA sImADAnA nahIM, samagra bhAratanA, vizALa vizvanA. kAvyagItanA yogAnuyoga paNa kevo ke "nUtana vizvanA mahAmAnavanA 'bahu dina ghaDI re talavAra, ghaDI kAMI teNuM ne manavAra' AgamananA pUrvadRSTA' ane 'yatra vizva vitye nIm' (vizva sAruM pAMca-sAta zUrAnA jayakAra, kAja khelANA khUba saMhAra, ho eraNa benI !' jyAM eka mALAmAM rahe) evA vizvabhAratI jevA parA-aparA -A zabdonI yAdI ApatA yugadraSTA umAzaMkaranA uparanA vidyAonA sthApanArA-ravIndranAthanA vizvavidyAlayanA upakulapati zabdone ja ravIndranAthano vizvazAMti jhaMkhato krAnta-AtmA 'hiMsAthI pade paNa vizvazAMti'nA mahAgAtA ne gAMdhInI gujarAta vidyApIThanA unmatta thayelI pRthvIne joIne karuNAghana buddhane nUtana janma levA pUrvachAtra temaja gujarAta vizvavidyAlayanA upakulapati evA prArthIne, Ama mUke cheH umAzaMkara rahI AvyA! be vizvavidyAlayo vacce, yuga-zikSaNanA be diMzaya unmatta pRthvI, nitya niSphara dvandra abhigamo ne prayogo vacce, gujarAtI-baMgalAnA be sAhityo thora kuTita paMtha tAra, noma Tina vanyA vacce temaNe sAce ja jANe "setu" ja bAMdhyo, sArthaka setu !! A 'deza deza parila tilaka rakta kaluSa glAni / yuganA abhinava sAhitya ane zikSaNanA jagatanI A koI nAnI- tava maMgala zaMkha Ano, tava dakkhina pANi, sUnI ghaTanA che? enAM arthaghaTano to haju bhAvino zikSaNa-khojI 'tava sundara saMgIta rAga, tava sundara chaMda, karaze. nUtana tava janama lAgI, kAtara jata prANI; zAMta hai / mukta hai / he anaMta puNya / hiMzAya karo trANa mahAprANa ! paraMtu paLabhara vicArIe ke vizvakavi kaviguru ravIndranAthanI Ano amRtabAnI, vikasita karo prema-padma, cira madhu niSpaMda; vizvabhAratI zAMti niketananI bhUmi para "vizvazAMti' ane zAMta de! mukta de! de anaMta pukhya UrdhvagagananA udgAtA evA umAzaMkarane zuM zuM huryuM haze? zuM karuNAghana !! dharaNItala karo kalaMka shuuny|' zuM temanI anubhUtionA aMtaralokamAM pragaTya, pAMgaryuM, vistaryuM hiMzAya3nmatta pRthvI... haze? e to temanI e veLAnI kAvyakRtio ke DAyarInoMdho ja 'raktaraMjita, hiMsA-tAMDavathI trasta, kAtara jata prANIothI grasta kahI zake. jANakAro ane teono UrdhAtmA ja e jANe. ApaNe pRthvI para nUtana janma dharIne ahiMsAno maMgaLa zaMkha bajAvo, tamAro to kalpanA mAtra ja karavI rahI. paraMtu A baMne mahAkavionI ekAda zAMta dakSiNa hasta pasAro, dharatIne kalaMka zUnya banAvo he karuNAghana be pUrvakRtio baMnenuM pratipAdana-sAmya Apato kaMIka aNasAro buddha!' to ApI zake. pArula', jinabhAratI, 1580 kumArasvAmIleAuTa, beMgalora-pa60078 zrImad rAjacaMdrajIe koI kriyAjaDa thaI rahyAM, zuSkajJAnamAM koI phona:080-65953440. mobAIla :09611231580. kahIne vartamAna kALanuM AdhyAtmika kSetranuM je tAdaza yugadarzana ApyuM E-mail : pratapkumartoliya@ gmail.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana me 2011 jaina sAhitya gaurava-graMtha-19 zrI kuMdAkuMdAcArya racita paMcAstikAya saMgrahamAM dravyabaMdhAraNa-svarUpa rUDaoN. kokilA hemacaMda zAha (viduSI lekhikA muMbaI yunivarsiTImAM pIeca.DI. vidyArthInA mArgadarzaka, ane somaiyA jena senTaranA mAnad prAdhyApikA temaja jaina tattva ciMtananA gujarAtI temaja aMgrejI pustakonA kata che.) zrI kuMdakuMdAcArya dvArA racita "paMcAstikAya saMgraha' grantha prasiddha dravyAnuyoga e ja paMcAstikAya sAra che. jaina darzana anusAra che. zrI kuMdakuMdAcArya vikrama saMvatanI zarUAtamAM thaI gayA. temaNe vizva anAdi ane anaMta che. teno koI kartA nathI. dravyano artha che samayasAra, pravacanasAra, niyamasAra jevA aneka graMtho racyA che. dhruva svabhAvI tattva. samagra astitvanA cha ghaTako che. pAMca astikAya jemAM samasta zAstrono sAra AvI jAya che. temanA prAbhRtatrayamAM ane kALa-jene dravyo kahe che. dravya guNa ane paryAyayukta che. dravya samayasAra, pravacanasAra ane paMcAstikAyasAra saMgrahano samAveza eTale te padArtha jenuM astitva anAdi ane anaMta che chatAM te thAya che. A zAstra dvitIya zrutaskaMdhanA sarvotkRSTa AgamomAMnuM utpAda, nAzavaMta ane nitya che. AmAM virodha nathI. jainadarzana eka che. A mULa graMthanI bhASA prAkRta che. zrImad rAjacaMdra A prAkRta vAstavavAdI che. tattvArtha sUtramAM umAsvAti AcArye kahyuM chegAthAonuM gujarAtI bhASAMtara karyuM che. AcArya amRtacaMdra tenA '35FAvyaya dhrauvya yukta sata (tattvArthasUtra-5-39) ane 'satadravya para "samayavyAkhyA' nAmanI saMskRta TIkA lakhI che ane jayasenAcArye taikSaNam' (tasvArtha sUtra-5-29) bhagavatI sUtramAM kahyuM che-"sat tAtparyavRtti nAmanI saMskRta TIkA lakhI che. A mULa graMthanuM aMgrejI vyaM vA' (bhagavatI 8/6). bhASAMtara paNa upalabdha che. dravya vibhinna paryAyone prApta kare che paNa potAnA mULa guNa A graMthamAM kula 173 gAthAo che. te jaina siddhAMtonuM saMkSepathI nathI choDatuM. mULa be dravyo che. jIva ane ajIva-cetana ane jaDa. pratipAdana kare che. temAM kALa sahita pAMca astikAyonuM arthAt A be tattvonI judI judI dRSTithI vicAraNA karavI eTale ja cha dravyonuM ane nava padArthapUrvaka mokSamArganuM nirUpaNa che. temAM dravyAnuyoga. 'guNa paryAya vat dravyam' (tattvArtha-5-37). dravyanuM kahela vastutattvano sAra che dravyAnuyoga. jaina sAhitya vizALa che. lakSaNa sat che ane satnI paribhASA che-je utpanna thAya, nAza tene cAra anuyoga athavA bhAgamAM vibhAjIta karavAmAM AvyuM thAya ane nitya rahe che. jaina zAstromAM A tripadInA AdhAra para che-(1) dravyAnuyoga (2) caraNakaraNAnuyoga (3) gaNitAnuyoga dravyAnuyoganI vizad carcA karavAmAM AvI che. (4) dharmakathAnuyoga. loka cha dravyayukta che. jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza e lokane vize rahelA dravyo, tenA guNa, dharma, hetu, paryAya AdinuM pAMca astikAya che. darekanuM astitva juduM juduM che. e svataMtra dravyo jemAM varNana che te dravyAnuyoga. dravyAnuyoga parama gaMbhIra ane sUkSma che. pAMca astikAya ane kALa maLI cha dravya thAya che. pAMca astikAya che. jaina zAstromAM kahyuM cheH paThama nAkhe to tayA | (dazavaikAlika aneka guNa sahita ane paryAya sahita che, ane aneka pradezAtmaka sUtra4-10) prathama jJAna pachI dayA. ajJAnIne zuM khabara paDe ke che. kALa dravya asti che paNa kAya nathI. dareka dravyane sAmAnya temaja zreya zuM che ane pApa zuM che? je jIva-ajIvane jANe che te Azrava viziSTa guNa hoya che. astitva, vastutva vagere temanA sAmAnya saMvara-puNya pApa-saMvara, nirjarA baMdha ane mokSane paNa jANI le guNo che-A sivAya pratyeka dravyanA potapotAnA viziSTa guNo che. ane cha prakAranA jIvonI virAdhanA karato nathI. dravyAnuyoganuM hoya che je nIce pramANe che. svarUpa samajyA pachI ja caraNAnuyoga saraLa bane che. jIvadravya-cetanadravya-jemAM jJAna, darzana, cAritra, sukha vagere zrI "paMcAstikAya saMgraha'mAM pahelA adhikAramAM mULa padArthonuM guNo che. pudgala dravya-jenAmAM varNa, gaMdha, rasa, sparza vagere anaMta nirUpaNa karyuM che-pachI bIjA adhikAramAM jIva ane ajIva e benA guNo che. dharma-gati hetutva che, adharma-sthiti hetutva che. AkAza paryAyarUpa navapadArthonI vyavasthA pratipAdita karI che ane aMtamAM je avakAza Ape che te avagAha hetutva che. ane kALano guNa tattvanA parijJAnapUrvaka, paMcAstikAya, padravya ane navapadArthanA vartanA hetutva che. yathArthajJAnapUrvaka ratnatrayI mArganI uttama mokSaprApti kahI che. A vizva eTale anAdi, anaMta, svayaMsiddha sat evI anaMtAnaMta zAstranuM phaLa, ajJAnanI nivRtti ane samyakajJAnanI utpatti thaI vastuono samudAya. temAMnI pratyeka vastu anAdi ane avinAzI zuddha svabhAvanI prApti thavI te che. A graMtha zarU karatAM zAstrakartAe che. pratyeka vastumAM anaMta guNo che, je nitya che. pratyeka vastu tene sarvajJa mahAmuninA mukhathI kahevAyelA padArthonuM pratipAdaka, pratikSaNa navIna avasthAo, paryAyo dhAraNa karatI hovA chatAM, caturgati vinAzaka ane nirvANanuM kAraNa kahyuM che. A rIte bhavya potAno svabhAva choDatI nathI. jIva dravyAnuyogane jANI, vicArI mukti pAme che. "paMcAstikAya saMgrahamAM gAthA naM. 8 thI gAthA naM. 21 sudhI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 me, 2011 prabuddha jIvana astitvanuM-dravyanuM svarUpa kahyuM che. "sattAsvarUpe sarva padArtha ekatva bIjI rIte kahIe to dravyanA traNa lakSaNo che-sat athavA astitva, vALA che. te sattA anaMta prakAranA svabhAvavALI che, anaMta guNa utpAda-vyaya-dhrauvya ane guNa paryAya. A traNe lakSaNo paraspara ane paryAyAtmaka che." (gAthA naM. 8). gAthA naM. 9 mAM kahyuM che. avinAbhAvI che. arthAt jyAM eka hoya tyAM bAkInA baMne niyamathI 'dravya potAnI sattAthI ananya che, te paryAyane dravya che mATe dravya hoya che. guNa paryAya nityAnityasvarUpa sane jaNAve che. jo guNa che.'-vaLI ema kahyuM cheH 'dravyanuM lakSaNa sat che, je utpAvyaya dhruva hoya to ja drauvya hoya ane jo paryAyo hoya to ja utpAda vyaya hoya sahita che, guNa paryAyanA AzrayarUpa che-ema sarvajJa deva kahe che.' mATe dravya guNa-paryAyavat che. paMcAstikAya saMgraha gAthA naM. 11mAM (gAthA naM. 10). kahyuM che-hakIkatamAM dravyano utpAda ke vinAza nathI. tenA ja paryAyono ahIM, astitvanuM svarUpa samajAvatAM kahyuM che, astitva eTale utpAda vyaya che. dravya, dravyArthika nayathI utpAda vinAnuM, nAza vinAnuM sattA, je vastu vidyAmAna che te. je astitvamAM che te nitya che. ane nitya ja jANavuM paNa paryAyArthika nayathI utpAda vyaya vALuM paNa eka ja kALe traNa aMzavALI, traNa avasthAne dhAraNa karatI jANavuM. dravyano "asti' svabhAva ja chevastu sat jANavI. je vastu astitvamAM che te sarvathA nityapaNe 'utpatti vinAzo dravyartha va nAsti saddhId:T hotI nathI ke sarvathA kSaNikapaNe hotI nathI. trilakSaNA sattA che. virAmotpAya dhuvanaM rvatti tasthava paryAyA: || traNa lakSaNavALI pratipakSa che-ekane anekapaNuM che. utpAda eTale (paMcAstikAya-11) navI avasthApaNe UpajavuM ane vyaya eTale pUrva avasthAno nAza ahIM jaina darzanano eka maulika siddhAMta pragaTa thAya chethavo ane dhruva eTale kAyama rahevuM-ema traNa thaIne vastu che. A "hoya tehano nAza nahi, nahIM teha nahi hoya; rIte dareka astikAya potAnI sattAthI abhinna che te dravyArthika eka samaya te sau samaya, bheda avasthA joya.' nathI. paryAyArthika nayathI jovAmAM Ave to guNo ane paryAyo (zrImad rAjacaMdra-doharA 1.) aneka che. dareka vastu nitya-anitya che. vastu kAyama paNa che ane vastu che teno kadI nAza thato nathI ane je vastu nathI te utpanna kSaNe kSaNe anityapaNe palaTe paNa che. jo vastune sarvathA nitya ja thatI nathI-avasthA palaTAya che. cha dravyo koIe utpanna karyA nathI mAnavAmAM Ave to sattAno nAza thaI jAya. kemake sarvathA nitya ane koI nAza paNa na karI zake. Izvara jagatano kartA nathI-jagata vastumAM kSaNavartI paryAyanA abhAvathI pariNAmano abhAva thatAM anAdi-anaMta che. Izvara eTale deva-jina. vastunA astitvano ja abhAva thaze. vastune siddha karanAra to paryAya gAthA naM. 12mAM kahe che. "paryAyathI rahita dravya ane dravya vinA che. paryAyanuM kAraNa dravya che. paryAya pragaTe che. vyakti paryAya parathI paryAyo nathI hotA-baMne ananya bhAvathI che.' tevI ja rIte 'dravya avyakta dravyanI siddhi thAya che. padArtha pote potAnI paryAyapaNe vinA guNo hotA nathI ane guNo vinA dravya hotuM nathI. baMneno pariNamanAra che evuM padArthanuM svarUpa ja che mATe vastu ekAMte nitya abhinna bhAva che." (gAthA naM. 13). pravacanasAra gAthA 101 mAM nathI paraMtu palaTe paNa che ema siddha thayuM. Ama, utpAda, vyaya-dhrauvya kahyuM che: 'utpAda, sthiti ane vinAza paryAyomAM varte che. ane paryAyo dravyathI abhinna che-te dravyanuM lakSaNa che. vaLI, bIjI vyAkhyA ApatAM niyamathI dravyamAM hoya che tethI te badhuM dravya che." vaLI ema paNa kahyuM kahyuM che-athavA, guNa paryAyo dravyanuM lakSaNa che. ane kAMtAtmaka che -"utpAda, vyaya, dro vyAtmaka hovA chatAM dravya sat che.' vastunA viziSTa guNo che ane paryAyo che. te guNa paryAyo dravyamAM (pravacanasAra-99). satno kyAreya nAza nathI thato ane je asat ekI sAthe ane krame pravarte che. che tenI kyAreya utpatti nathI thatI. - zrI yogIndra dave paramAtmA prakAzamAM paNa A viSe kahyuM che. 'mAvasa tki pAso, tni amAvasya deva 3FAyo 'guNaparyAyavat dravya jANavuM sahabhAvI guNo che, kramavartI paryAyo che. guNa pajjANssu bhAvA uppAya kvaM pkuvvNti||' guNo sadA nitya dravya sAthe hoya che ane je dravyanI aneka rUpa pariNati (paMcAstikAya-55) kramathI thAya che, samaye samaye utpAduM vyaya thAya te paryAya che.' satno nAza nathI tema ja asatno utpAduM nathI. sat (gAthA naM. 57) guNaparyAyomAM utpAda vyaya kare che. ahI utpAdana viSe asatno bauddha darzana vastune sarvathA kSaNika ja mAne che te ekAMtavAda prAdurbhAva hovAnuM ane vyayane viSe satno vinAza hovAno niSedha che. guNanuM nityapaNuM rahe che te apekSAe dhruvatA che. paryAyanA karyo che. arthAt jyAre utpAda thAya che tyAre satnI utpatti thatI anityapaNAnI apekSAe utpAdatraya che. dareka vastu A rIte nitya- nathI ane vyaya thAya che tyAre satno nAza thato nathI. TUMkamAM je che anitya utpAda-vyaya dhruva svarUpa che. nitya-anityapaNuM mAnyA teno nAza nathI ane abhAva che tenI utpatti nathI. e siddhAMta che. vinA utpAda-vyaya dhruva siddha na thaI zake. vastuno Avo dharma che. dA. ta. jIva. jIva janma, mare che to paNa teno nAza thato nathI. tenA AthI phalita thAya che ke jo dravya sat hoya to te (1) utpAda, vyaya paryAyo utpanna ane naSTa thAya che. jIva sarva paryAyomAM nitya che. ane dhro vALu hoya. (2) guNa-paryAyavALuM hoya. ane jo Ama dravya vyaya ane utpAdavALuM hovA chatAM te sadA nitya che ema guNaparyAyavALuM, utpAda-vyaya-dhrauvya yukta hoya to te sat che. sAbita thAya che. paryAyo ane dravya bhinna hovA chatAM baMne ekabIjAne Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana | me 2011 AdhAre astitvamAM che. che-karmajanita che. anya jIva pedA thato nathI paNa jIvanI anya gAthA naM. 13mAM tevI ja rIte kahyuM che - 'dravya vinA guNo avasthA utpanna thAya che. karmano abhAva karavAthI jIva "siddha thAya hotA nathI ane guNo vinA dravya hotuM nathI.' sat guNaparyAyomAM che. TUMkamAM, saMsArI jIvanI pragaTa saMsArI dazA joIne ema siddha utpAda vyaya kare che. dravya eTale sat, vastu, tattva. dareka vastu asti, thatuM nathI ke te sadA saMsArI ja rahe, siddha thaI zake ja nahIM. jIvane nAsti, nitya, anitya, eka aneka evA anaMta svabhAvo sahita saMsArI paryAyanA kAraNabhUta moharAgadveSAdino nAza thatAM saMsAra che evI vastune sarvathA kSaNika mAnavI athavA sarvathA apariNAmI paryAyano nAza thaI siddha paryAya utpanna thAya che. jIva dravya to tenuM mAnavI te mithyAjJAna che. vedAMta darzana je phakta dravyanI nityatAmAM te ja rahe che. paryAyamAM Atmadravya jevuM che tevI zraddhA thavAthI mokSano mAne che te ekAMta che. jagatamAM, bhinna bhinna anaMtA jIvo che. mArga zarU thAya che. dravyArthika nayanI apekSAe jIva sadA avinAzI dareka jIvanuM lakSaNa cetanA che. avasthA apekSAe jIvonA traNa che. Atmatattva trikALa ekarUpa che. kyAreya jenI utpatti nathI ane prakAra che. bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA. A traNa to kyAreya jeno nAza nathI evuM Atmatattva che. ajJAnano nAza thatAM jIvanA paryAyo che. dravya svabhAvathI badhA jIvo paramAtma svarUpa pUrNa zuddha paryAya pragaTa thAya che ane mokSano mArga pragaTa thAya che che, te svabhAvanuM jJAna karI tenuM dhyAna karatAM paryAyamAMthI ane mokSano mArga pragaTa thAya che. vastunI paryAya vastuthI potAthI bahirAtmapaNuM je jIvanuM kharuM svarUpa nathI, te TALIne jIva aMtarAtmA thAya che. utpAda-vyaya parane laIne nathI Ama samajAya to AtmA, ane paramAtmA thAya che. dareka bhavya jIvamAM paramAtmA thavAnI svataMtra parathI (bAhya vastu) lakSa choDI sva tarapha vaLe to svabhAvaSTi thAya. tAkAta che e siddhAMta jaina zAsanamAM ja jovA maLe che. A rIte jo zuddha guNaparyAya sahita zuddha jIva ja upAdeya che. upasaMhAra che-zuddha dravyanuM svarUpa samajAya to alaukika jinamArga samajAya ane heya tattvanI upalabdhi. upAdeyano viveka thaIne bhedajJAnarUpa prayojana siddha thAya to siddha pravacananI bhaktithI prerita thaI mArganI prabhAvanA arthe paryAyanI prApti thAya. manuSyapaNuM maLyuM paNa jo A tattva, pravacananA sArabhUta "paMcAstikAya saMgraha' graMthamAM kahyuM che ke A AtmatattvanI oLakha na karI to vyartha che. dravyarUpa zuddha AtmA ane graMtha sUtra che, sAra che je sarvajJa jine svayaM jANIne praNIta kareluM tenA paryAyarUpa trividha AtmA-tenuM svarUpa jANavAthI mokSamArga hovAthI sUtra che ane saMkSepathI samasta tattvanuM sarva vastunA yathArtha sAdhI zakAya che. pUrNa zuddha paryAya AtmAnI pUrNa zuddha dazA che. svarUpanuM pratipAdana karanAruM hovAthI jinapravacananA sArabhUta che. dareka padArthanuM AtmAnI pUrNa zuddha dazA che. dareka padArthanuM pariNamana dravyAnuyoga vicArayogya che. jANavA yogya che. te pariNAme svAdhIna che. te pramANe temanuM svarUpa oLakhIe to sAcI tattva nirjarAno hetu thAya che. jIvane saMsAra paryAyanA kAraNabhUta paramAMthI zraddhA dvArA, jJAna dvArA bhedajJAna thAya ane zuddha Atma paryAyanI dRSTi haTAvI jIva sva tarapha dRSTi kare to siddha banI zake, tethI prApti thAya. jIvadravya trikALa che, ne mokSa tenI eka pUrNa zuddha paMcAstikAya bhedajJAnanuM kAraNa che. jIvano trikALI svabhAva to avasthA che, paryAya che. zuddha ja che. rAgadveSarUpI paryAya svabhAva eka samaya pUrato che. A dravyaguNa hoya che, mokSa dazA prApta thAya che-siddhapada e pramANe dravya ane paryAyanuM yathArthajJAna karyA pachI sva tarapha vaLavA AtmAno eka zuddha paryAya che. prayojanavazAt rAgadveSa gauNa karI svabhAvamAM AvavuM evo bodha mokSa dazA sAdhya che AdaraNIya che. jIvano zuddha paryAya Asava- maLe che. zakti svarUpe paramAtmApaNAmaya AtmAnuM svarUpa dravyaguNabaMdhanA kAraNabhUta che. Ama, saMsArI jIvanI pragaTa saMsArI dazA paryAyanA svarUpa dvArA samajI puruSArtha dvArA mokSa prApta karIe. joIne ema siddha thatuM nathI ke te sadA saMsArI ja rahe, siddha thaI samayasAra, pravacanasAra ane paMcastikAya A traNe prAbhRtamAM zuddha zake ja nahIM. te siddha thaI zake che teno zuddha paryAya che. jIvane dravyanuM varNana che. te dravyanI svataMtratAnuM kathana che. zrI amRta caMdrAcArya saMsAra paryAyanA kAraNabhUta moharAgadveSAdino nAza thatAM saMsAra A paramAgamanI prazastimAM kahe che: "kharekhara saghaLuMya jina pravacana paryAyano nAza thaI siddha paryAya utpanna thAya che. jIvadravya to tenuM paMcAstikAyathI anya kaMIpaNa pratipAdita karatuM nathI. temaja A te ja rahe che. kahyuM che ke "sarva jIva te siddha sama je samaje te thAya." graMthanI tAtparya vRttinA TIkAkAra zrI jayasenAcArya kahe che ke A saMsAra paryAya ane siddhaparyAya banne eka ja jIva dravyanA paryAyo paMcastikAya graMthanI vizeSatA che ke, A paMcastikAya samAdhimaraNanuM che. pariNAmika bhAvane lIdhe jIva siddha paryAye pariNamI zake. A kAraNa che. je vAstavika sane jaNAve che. A rIte, dravyaanekAMta dRSTi che. AmAM je virodha dekhAya che te kharekhara virodha guNa-paryAyanI vAta karIne AcArya jina darzanano siddhAMta ane nathI. jIvanuM astitva saLaMga che. paNa paryAya tene bhinna bhinna rUpe tenuM rahasya pragaTa karyuM che. batAve che. jIvana, maraNa paryAyanI apekSAthI che. ema bhAva, * abhAva, bhAvAbhAva ane abhAva-bhAvathI guNaparyAya sahita jIva bI-14, kakaDa niketana, derAsara lena, ghATakopara (IsTa), saMsAramAM paribhramaNa kare che.' (paMcastikAya gAthA naM. 21) arthAt muMbaI-400 077. saMsAramAM jIvanI avasthA phare che. e badhA vibhAva paryAya mo 2 3 4 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2011 prabuddha jIvana 2 3 AtmAnI khoja zrImatI pArUlabena bharatakumAra gAMdhI viduSI lekhikA jaina dharmanA abhyAsI ane patrakAra che. A zrAvikA gRhiNInA jena tattvajJAna viSayaka nibaMdho puraskRta thayA che tema ja patrakAratva kSetre paNa eozrIe siddhi prApta karI che. AtmA eka evuM tattva che tene jovA, jANavA, samajavA mATe paraMtu mane tenI zraddhA thatI nathI, temaja loka-paraloka ke pApa-puNya hajAro varSothI manuSya prayatna karato rahyo che. amerikA hoya ke jevuM kAMI che ja nahi tema huM mAnuM chuM. A bAbatamAM Apano zuM jarmanI, raziyA hoya ke laMDana duniyAnA dareka khUNe vaijJAniko AtmA mata che? che ke nahi te jANavA mATe prayogo karatA rahyA che. Ama chatAM kezIsvAmI-amArI mAnyatA mujaba cokkasa kahIe chIe ke Aja sudhImAM vaijJAniko ke saMzodhanakAro na to AtmAne pratyakSa AtmA ane zarIra bhinna che. zarIra choDI AtmA paralokamAM cAlyo joI zakyA che ke na to tene pakaDI zakyA che. na to te kyAM che jAya che ne tyAM AgaLa pote karelA puNya-pApanA athavA zubhAzubha tenI bhALa maLI che ke na to tenI zaktionuM mApa kADhI zakyA karmanA phaLo bhogave che. che. Ama chatAM vaijJAniko avazya kabule che ke zarIrathI para bIjI paradezI-mArA dAdA A nagarInA rAjA hatA. tamArI mAnyatA koI vastu rahelI che jeno prabhAva anokho che. e zakti dvArA kAryo pramANe teo ghaNA adharmI hatA. AthI teo narkamAM gayA hovA thAya che paNa tenA viSe pratyakSa prayogo zakya nathI ane chatAM parokSa rIte joIe. ene huM ghaNo vahAlo hato. jo teo narkamAM gayA hoya tenuM astitva sAbita thayA vagara rahetuM nathI. to mane eTaluM kahevA to cokkasa Ave ke pApa karavAthI bhayaMkara bIjI tarapha joIe to ucca koTinA pavitra manuSyo potAnI duHkho bhogavavA paDe che, mATe tuM pApa karato nahi. paraMtu teo sAdhanA-ArAdhanA, tapa-tyAga, yoga-dhyAna vagere dvArA AtmAne AvyA nathI ke saMdeza mokalyo nathI. AthI huM mAnuM chuM ke jIva ane jANavAno prayatna karI rahyA che. viziSTa prakAranA tapa ane tyAgathI kAyA judA nathI. Apa zuM mAno cho? AtmAnI vizuddhi karI je jJAna meLavyuM te jJAnathI teo AtmAnuM kezIsvAmI-he paradezI! tamArI paTarANI tamane khUba vahAlI svarUpa joI zakyA che, jANI zakyA che ane bhASAnI maryAdAmAM rahI che. koI puruSa tenI sAthe bhoga bhogave to tame tene zuM karo ? batAvI zakAya, samajAvI zakAya teTaluM batAvyuM che, samajAvyuM che. paradezI-huM eka paLano paNa vilaMba karyA vinA zIghra tenA prANa AtmAnA svarUpa vizenI A badhI vAto kevaLajJAna dvArA tIrthaMkara hajuM eTale ke mRtyudaMDa ApuM. bhagavaMtoe jANI, temanI vANI gaNadharoe AgamamAM gUMthI, muni kezIsvAmI-te vyabhicArI puruSa e vakhate tamane kahe ke mane bhagavaMto dvArA te ApaNA sudhI pahoMcI che. rAjaprazrIya yAne ki mArA sagA-snehIne maLavAnI taka Apo. mAre temane kahevuM che ke rAyaparoNIya sUtramAM kezIgaNadhara ane paradezI rAjAnA saMvAdanA vyabhicArI banavAthI AvuM phaLa maLe, mATe duSkRtya karazo nahi, to mAdhyame AtmAnuM sacoTa svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. A saMvAdanuM tame tene javA dezo? kendrabiMdu AtmA che. paradezI-nA, evA aparAdhIne thoDIvAra mATe paNa choDAya nahi, paradezI rAjA atizaya pApI, krUra, nirdaya hato. te mAnato tene to tarata ja zikSA ApavI joIe. hato ke AtmA ane zarIra eka che, judA nathI. zarIra te ja AtmA kezIsvAmI-tame jema gunegArane tarata zikSA Apo tevI sthiti che. AtmAne pratyakSa jovA teNe keTalAya akhatarA karyA hatA. keTalAye tamArA dAdAnA AtmAnI thaI hoya tethI teo narkamAM utpanna thayA mANasane mArI nAkhyA hatA, chatAM tenI mAnyatAmAM pheraphAra thayo hoya. tene tamane cetavavAnI IcchA hoya paNa tyAMthI chUTI zake na hato. kezI gaNadharanA paricayamAM AvatA pUjyazrIe tenI samakSa nahi, ahIM AvI zake nahi. dAkhalA-dalIlothI khUba ja sacoTa rIte AtmAnA svarUpanuM varNana paradezI-tamArA kahevA pramANe e vAta huM mAnI lauM. paraMtu karyuM. tyArapachI paradezI AtmAne mAnato thayo. saMtanA samAgamathI mArA dAdI tamArA mate khUba ja dhArmika hatAM. teo to ApanA paradezI nAstika maTI Astika thayo. zaMkAzIla maTI dharmamAM zraddhAvAna mata pramANe svargamAM ja gayA hoya. temane paNa huM khUba priya hato. banyo, kUramAMthI akrUra ane pApImAMthI puNyavAna banyo, durAcArI teo to mane salAha devA jarUra AvyA ja hota paNa teo AvyA maTI sadAcArI ane nirdayI maTI saumya ane zAMta banyo, virAdhaka nathI. jo AvyA hota to huM mAnI leta ke zarIra-AtmA judA che. maTI ArAdhaka banyo. teNe zrAvakadharma aMgIkAra to karyo paNa tene svarga-narka che. prANAMta kaSTa sahIne paNa pALI batAvyo. A saMvAda ghaNo rocaka, kezIsvAmI-rAjana! tame snAna karI, svaccha kapaDAM paherI devadarzane mananIya ane samajavA yogya che tenA keTalAka aMzo joIe to... jatA ho tyAre tamane koI gaMdakImAM besavA bolAve to jAva? paradezI-he svAmIna! ApanA mate AtmA ane zarIra judA che paradezI-nA, huM tevA vakhate te apavitra sthAnamAM koI najIkanI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vyakti bolAve to paNa na jAuM. kezIsvAmI-rAjana! evI ja vAta tamArA dAdI sAthe banI hoya. te IcchavA chatAM manuSyalokanI durgaMdhathI devalokamAMthI na AvatA hoya. kyAreka tyAM nATaka-ceTaka jovA bese to ahiMnI peDhInI peDhIo vahI jAya eTalo samaya cAlyo jAya. prabuddha avA paradezI-haju mane saMtoSa nathI thayo. mAro eka anubhava sAMbhaLo. eka vAra eka cora pakaDAyo. meM tene eka lokhaMDanA naLAmAM pUrI dIdho. havA na jAya te rIte badhuM baMdha karI dIdhuM. thoDA samaya pachI joyuM to te cora marI gayo hato. te naLAmAM koI chidra paNa nahotuM to jIva bahAra kyAMthI jAya ? mATe huM mAnuM chuM AtmA zarIra eka che. kezIsvAmI-he rAjana! koI moTuM makAna hoya, cAre bAjuthI baMdha hoya, chidra rahita hoya tenA madhyabhAgamAM UbhA rahIne koI bherIne daMDathI jora-jorathI vagADe to teno avAja bahAra saMbhaLAya kharo ? paradezI-hA, saMbhaLAya. kezIvAmI chidra na hovA chatAM ja avAja bahAra nIkaLI zake to AtmAnI gati to apratihata che. tene divAla, jamIna, paththara, lokhaMDa kAMI naDe nahi, corano AtmA paNa te rIte nIkaLyo mATe tame zraddhA karo ke baMne alaga che. paradezI-tamArI vAta sAcI paNa haju mane zraddhA thatI nathI. mAro bIjo anubhava eka corane mArI, koThImAM pUryo, chidra na rahe tema baMdha karyuM, thoDA divasa pachI koThI kholI to coranA zarIramAM kIDA khadabadatA hatAM. chidra paNa nahotuM to kIDA kyAMthI AvyA? chidra hota to mAnata ke tyAMthI AvyA mATe huM mAnuM chuM. zarIra ane AtmA eka ja che. kezIsvAmI-he paradezI! tame agni para tapAvela lokhaMDa joyuM haze. te lokhaMDane agnimAM nAMkhIe to te lAla thaI jAya che. agni temAM praveze che, e tame jANo cho? mAno cho? svIkAro cho paradezI-hA, lokhaMDamAM agni pariNata thaI che ema huM jANuM chuM, mAnuM chuM ane svIkAruM chuM. dezIsvAmI-no ke paradezI! te lokhaMDamAM chidra hatuM ? paradezI-nA temAM chidra nahotuM. kezIsvAmI-jIva apratihata gatiyukta che mATe kIDAnA jIvo koThI baMdha hovA chatAM aMdara praveza karI zake che. paradezI-haju mane zraddhA thatI nathI. Apa e kaho ke koI bANa pheMkavAmAM nipuNa hoya to ekasAthe pAMca bANa pheMkI zake ? kezIsvAmI hA, pheMkI zake. me 2011 pharaka paDe. sAdhana para AdhAra che. zarIra paNa sAdhana che. AtmA te ja hoya. bALapaNamAM Adata maMda hoya, vRddhAvasthAmAM jIrNa hoya, yuvAna jevuM na thAya. paradezI-haju mane zraddhA nathI besatI. eka corane rakSako pakaDI lAvyA. meM tenuM vajana karAvyuM pachI mArI nAMkhyo. pAchuM tenuM vajana karyuM. to baMne vajanamAM jarApaNa phera na paDyo. jIva zarIramAMthI nIkaLI jAya to vajana to ghaTe ja ne? paradezI-bALapaNamAM evuM nathI thatuM. jema jIva moTo thAya tema tenI zakti vadhe. AthI huM mAnuM chuM ke jIva ane zarIra eka che. kezIsvAmI-temAM jIvanA sAmarthyanuM kAraNa nathI, sAdhananuM kAraNa che. yuvAna puruSa te ja hoya paraMtu navuM dhanuSa hoya to tenAthI bANa sArI rIte pheMkAya, jUnA dhanuSathI pheMkI zakAya paNa zaktimAM kezIsvAmI che rAjana! tame kyAreya mazakamAM dhamaNamAM havA bharI che? bharAvarAvI che? paradezI hA. jI. kezIsvAmI- tame havA bharyA pahelAM mazakanuM vajana karI, havA bharIne vajana karo to vajanamAM phera paDato nathI. havA to rUpa che. guru-laghu che chatAM tenuM vajana thatuM nathI to AtmA to arUpIagurulaghu che. vajanamAM phera na paDe te svAbhAvika che. paradezI-have eka vadhu anubhava sAMbhaLo. eka corane meM mArI nAMkhyo. pachI tenA be kakaDA karIne joyuM to paNa jIva na dekhAyo. pachI tenA vadhu ne vadhu kaMkaDA karato gayo paNa jIva mane kyAMya dekhAyo nahi, AthI mAnuM chuM ke jIva-zarIra eka che. kezIvAmI ke paradezI! tame pelA kaThiyArA karatAM paNa mUrkha cho. paradezI-te kaThiyArAnI zuM vAta che? kezIsvAmI kaThiyArAo lAkaDA kApavA jaMgalamAM gayA. ka kaThiyArAne kahyuM ke A araNInuM lAkaDuM che. ame AvIe tyAM sudhImAM tuM lAkaDAthI agni peTAvI rasoI karI rAkhaje. pelo rasoI karavA agni pragaTAvavA beTho. lAkaDAmAM agni dekhAyo nahi. lAkaDAnA be kaTakA karyAM, to ya na dekhAyo. pachI to keTalAya kaTakA karyA paNa agni na dekhAyo ke na pragaTI zakyo. araNInA lAkaDAne ghasavAthI agni jarUra prakaTe. tenI aMdara che kharo paNa dekhAya nahi, tethI zuM temAM agni nathI? paradezI tamArI vAta ghaNI tarkabaddha che, Apa ghaNA nipuNa cho. zuM zarIramAMthI jIvane kADhI vastunI jema dekhADI zako ? dezIsvAmI-rAjana! A vRkSanI DALIo ane pAMdaDAo halI rahyA che te tame juo cho ? paradezI-tA. kezIsvAmI-vanaspatine koNa halAve che e tamane khabara che ? paradezI-hA che pavana vAyu. dezIsvAmI-tame pavanane joI zako cho ? paradezI-nA. kezIsvAmI-he rAjana ! tame rUpI-zarIrayukta evA pavanane joI zakatA nathI to huM AtmAne kevI rIte batADI zakuM. e to arUpI che. paradezI-he pUjya! hAthI ane kaMthavAno jIva sarakhA pariNAmavALo che ke nyUnAdhika pariNAmavALo che? kezIsvAmI-baMne sarakhA pariNAmavALA che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA . 1 - - - me, 2011 prabuddha jIvana | 2 5 paradezI-hAthInI apekSA kaMthavAno jIva alpa karmavALo, alpa che, sadA upayogI che. kriyAvALo, alpa AzravavALo, alpa aizvaryavALo, alpa AhAra- (2) AtmA nitya che-dareka AtmAnuM mULa svarUpa ekasarakhuM che. nihAra, zvAsa-ucchavAsavALo che? jIva e anAdi zAzvata padArtha che. jIvane kadI koIe banAvyo kezIsvAmI-hA ema ja che. kaMthavA karatAM hAthIno jIva nathI. arthAt te svayaMsiddha che. anAdianaMta che. AtmA ajaraamara mahAkriyAvALo hoya. che. teno kyAreya nAza thato nathI. vaLI jevI rIte agnino guNa paradezI-to pachI samAna pariNAmavALA kevI rIte? dAhakatA ane prakAza te agnithI bhinna rahI zake nahi. tevI rIte kezIsvAmI-baMnenA AtmA samAna che, asaMkhyAta pariNAmavALA AtmAnA mULa guNa jJAna, darzana, caritra, tapa ane vIrya che. kevaLI che. jevuM zarIra maLe temAM AtmA saMkoca-vistAra karIne rahe che. dA. ane sAmAnya mAnavI baMnemAM mULa guNa to sarakhA ja che. mAtra e ta. koI dIvo rUmamAM pragaTAvo to te rUmamAM prakAza pAthare. tenA ja taphAvata che ke kevaLImAM te guNo pragaTa thayelA che jyAre sAmAnya para moTuM DhAMkaNuM DhAMkI daIe to eTalA bhAgane ja prakAzita kare. mAnavImAM te guNo vAdaLAthI DhaMkAyela sUryanI jema AcchAdita che, nAnuM DhAMkaNuM DhAMkIe to eTalA bhAgane ja prakAzita kare. Ama arthAt jJAnAvaraNIya Adi karmayugalothI DhaMkAI rahyA che. AtmA moTA zarIramAM rahe to mahA pravRttivALo hoya, nAnA vaLI AtmA arUpI che arthAt bhautika dRSTithI-carmacakSuthI joI zarIramAM alpa pravRttivALo hoya. bane sarakhA ja hovA chatAM nAnA- zakAto nathI. temAM varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMThANa, kAMI ja nathI. moTA zarIramAM samAya che. vaLI AtmA vajanarahita che. AtmAnI gati apratihata che. nadI, paradezI-ApanI badhI vAta sAcI che chatAM ame dAdA-paradAdA nALA, parvata, divAla, dhAtu koIpaNa jAtanA avarodha tene naDatA vakhatanI mAnyatA hovAthI te choDavA mAMgatA nathI. nathI. te be-traNa ke cAra samayamAM to eka gatimAMthI bIjI gatimAM kezIsvAmI-jo jo tamAre lokavaNikanI mAphaka pastAvo na karavo pahoMcI jaI zake che. TUMkamAM tenI gati akalpanIya che. paDe. (3) AtmA ja karmano kartA che-jIva pote jJAna-darzana guNathI paradezI-te lokavaNikanI vAta zuM che? yukta hovAne kAraNe sukha-duHkhane jANe paNa che ane tene vede paNa kezIsvAmI-keTalAka puruSo dhana kamAvA dezATana mATe nIkaLyA. che. vedavAne kAraNa te karmo paNa bAMdhe che. jIvanamAM banatA lokhaMDanI khANa AvI. badhAe lokhaMDanI gAMsaDIo bAMdhI bheguM saMjogomAM, vastuomAM rAga-dveSa karavAthI karma baMdhAya che. rAgalIdhuM. AgaLa jatAM anukrame kathIra, trAMbu, cAMdI, sonA, ratna dveSa karmanA bIja che. vaLI mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane ane hIrAnI khANo AvI. sAthe rahelA puruSo lokhaMDa vagere choDIne azubha yogathI karmono Azrava Ave che. A karmonA baMdhanane kAraNe kiMmatI vastu letA gayA paNa eka vaNika mAnyo ja nahi. te kahe te A saMsAramAM-cAra gati, covIsa daMDaka, corAsI lakSa lokhaMDano bhAra upADyo to have zA mATe choDuM? Ama teNe kyAMyathI jIvayonimAM paribhramaNa karyA kare che. je prakAranA karmo te bAMdhe che. kiMmatI vastu na lIdhI. badhA ghera AvyA tyAre hIrAnI gAMsaDIo te ATha prakAranA che. (1) jJAnAvaraNIya, (2) darzanAvaraNIya, (3) lAvyA. pelo lokavaNika lokhaMDa lAvyo. pelA hIrA vecI mAladAra vedanIya, (4) mohanIya, (5) AyuSya, (6) nAma, (7) gotra banyA. vaNika have pastAyo paNa pachI zuM thAya? ane (8) aMtarAya. tyArabAda paradezI sAcI hakIkata samajI gayo ane zrAvakanA A AThe karmanI prakRti alaga alaga che. dareka karma prakRti 12 vrata dhAraNa karyA. jene prANAMte pALyA. have A saMvAdamAM pragaTa anusAra phaLa Ape che. AtmA karma bAMdhavAmAM svataMtra che. te dhAre thatuM AtmAnuM svarUpa joIe to to karmabaMdhana ochuM karI zake che ane karmothI sAva mukta paNa banI (1) AtmA che-AtmA eka saMpUrNa svataMtra tattva che. te koInI zake che. tevI ja rIte dhyAna na rAkhe to bhArekarmI banI saMsAra paNa sAthe joDAIne bhale raheto hoya paNa tenAthI te alaga che. dA. ta. vadhAre che. zarIra e AtmAne rahevAnuM sAdhana che. chatAM AtmA e ja zarIra (4) AtmA ja karmano bhokatA cheH-AgaLa ApaNe joyuM ke sukhanathI. zarIra ane AtmA paNa alaga ja che. zarIra jaDa che. jyAre du:khano jANa ane vedaka hovAne kAraNe AtmA karmo bAMdhe che. AtmA cetana che. jyAM sudhI AtmA zarIramAM che tyAM sudhI ja halana- bAMdhelA karmone bhogavavA paNa AtmAe ja paDe che. karma bhogavyA calana, pAMca IndriyanA kAryo vagere thAya che. AtmA ravAnA thatAM vinA chUTako ja nathI. karma je rIte baMdhAyA hoya te pramANe teno zarIra niSkriya banI jAya che. abAdhAkALa paNa nakkI thAya che. je karma baMdhAya che te amuka samaya vaLI ghaNA evuM mAne che ke badhA jIvo judA hoya paNa teno pachI udayamAM Ave te samayane AbAdhAkALa kahevAya che. vaLI karma AtmA eka ja che paraMtu evuM nathI. dareka AtmAo judA judA che. baMdhAya che te kevA rasavALA che te anusAra tenAthI kaI rIte mukti jeTalA zarIra teTalA AtmA. zarIra vagaranA AtmA zuddhAtmA che- maLaze te paNa nakkI ja hoya che. amuka karma bhogavavAthI kharI jAya siddhanA jIvo. Ama AtmA badhAno alaga che, asaMkhyAta pradeza che, amuka tapa dvArA nirjarI jAya che. jyAre amuka karma je prakAre Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana me 2011 bAMdhyuM hoya te ja prakAre bhogavavuM paDe che. dA. ta. bhagavAna mahAvIre kayA guNane roke che te joIe totripRSThanA bhavamAM zaiyApAlakanA kAnamAM sIsu reDAvyuM e karma tene 1. jJAnAvaraNIya karma-ghAtI karma che. anaMta jJAna guNane roke che. 27mA bhavamAM udayamAM AvyuM ane govALiyAe tenA kAnamAM AMkha paranA pATA samAna. khIlA ThokyA. te ja rIte gajasukumAramuni, devAnaMdAnuM garbhasAharaNa 2. darzanAvaraNIya karmaghAtI karma che. anaMta darzana guNane rokyo vagere karma je prakAre bAMdhyA te ja rIte bhogavavA paDyA. tene nikAcita che. rAjAnA dvArapALa samAna. baMdha paNa kahe che. AtmA para lAgelA badhA ja karmo kharI jAya pachI mukti 3. vedanIya karma-aghAtI karma che. avyAbAdha sukhano guNa rokyo maLe che. tyAM sudhI mokSa azakya. che. madhalipta talavAra samAna. (5) mokSa che:-sakaLa karmothI mukti eTale mokSa. jIvAtmA be 4. mohanIya karmaghAtI karma che. kSAyika samakitaprakAranA che. (1) saMsArI jIva eTale ke je cAra gatimAM bhramaNa vitarAgatAnA guNane rokyo che. madirApAna samAna. karI rahyA che. (2) siddhanA jIva eTale ke ATha karmathI mukti meLavI 5. AyuSya karma-aghAtI karma che. AtmAnA anAyuSya guNane rokyo lokAgre siddhazIlAmAM birAjI rahyA che. mokSa meLave te AtmA che. hAthamAM beDI samAna. siddhagati meLave che. karmono baMdha mithyAtva AdithI thAya che. kramone 6. nAmakarma-aghAtI karma che. AtmAno azarIrI guNa rokyo che. AvatA aTakAvavA mATe saMvara vrata-pratyAkhyAna jarUrI che. tapa je citrakAra samAna. bAra prakAranA batAvyA che tenAthI AtmA para lAgelA karmo nirjarI 7. gotra karma-aghAtI karma che. AtmAno agurulaghu guNa rokyo jAya che. ane AtmA para jyAre karmanI vargaNA na rahe tyAre te mokSa che. kuMbhAranA cAkaDA samAna. meLavI le che. Ama mokSa che. 8. aMtarAya karma-ghAtI karma che. AtmAno niraMtarAya guNa rokyo (6) mokSano upAya paNa cheH-karmathI mukta avasthA te mokSa e che. rAjAnA bhaMDArI samAna. ApaNe AgaLa varNavI gayA. A mokSane meLavavo hoya to te kaI ghAtI karma eTale je AtmAnA mULa guNano ghAta kare che. je sahelAIthI rIte meLavI zakAya? teno upAya zuM? teno upAya che samyagU jJAna, chUTI jAya tevA nathI te. prathama cAra ghAtImAMthI mohanIya kSaya thAya, pachInA samyak darzana, samyagu cAritranI ArAdhanA. samyagU jJAna dvArA traNe kSaya thAya tyArabAda cAra aghAtI tenI sthiti pUrI thatAM kSaya thaI AThe karmone jANavA. heya, zeya, upAdeya jANI te pramANe AcaraNa jAya che. A AThe karmothI jyAre AtmA mukta bane che. tyAre AtmA karavuM. darzana dvArA zraddhA karavI ane samyaguM cAritra eTale ke dAna, mokSa meLave che. muktinA sukha amUlya che. roga nahi, zoka nahi, janmazIla, tapa ane bhAvanI bharatI lAvI dharmanI suMdara ArAdhanA karavI jarA nahi, maraNa-kAyA nahi, AtmA anaMta anaMta sukhano svAmI banI jenAthI AtmA paritasaMsArI banI mokSane pAmI zake che. AkSaya sukha bhogave che. * * * AtmAnI zaktio to anaMta che paraMtu karmonA paDaLa tene uSA smRti', 1, bhaktinagara sosAyaTI, jaina upAzrayanI bAjumAM, AvarI rahyA che. AthI e zakti avarodhAya che. kayuM karma AtmAnA rAjakoTa-360002. phonaH(1ra)0281-2222795/98244-85410. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane mArca 2011 pazcAta prApta thayelA anudAno peTrana membarazIpa kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa nava nirmANa makAna phaMDa AgaLano saravALo 2,07,000 praphulabhAI pipaliyA 5,000 lAThIyA InDasTrIyala saplAyasa yogena esa. lAThIyA 22,500 bAbulAla ena. zAha 2,000 ku. prA. li. 51,000 kula rUA. 2,29,500 kula rUA. 7,000 harIbhAI esa. zAha 21,000 anAja rAhata phaMDa kula rUA. 72,000 bhAnu ceriTI TrasTa gautama-kathA saujanyadAtA saMgha AjIvana sabhya anAja rAhata phaMDa ,00,000 lAThIyA InDasTrIyala rolara prA. li. 41,000 AgaLano saravALo 12,40,028 kula rUA. 6,00,000 navanItalAla Ara. zAha 41,000 zrI hemaMta majumadAra 2,000 prabuddha jIvana saujanya nitInabhAI sonAvAlA 41,000 zrI mahendra DI. zAha 5,000 lAThIyA rabara ema. epha. jI. kula rUA. - 1,2 3,000 kula rUA. 12,47,028 ku. prA. li. 20,000 zrI kezavajI rUpazI zAha yu.ke. dIpacaMda trI. zAha pustaka prakAzana gautama-kathA Donezana 10,000 sI. ke. mahetA zrI vinodabhAI ema. zAha ane zrI Arya jaya kalyANa kendra 15,000 5,000 zrImatI razmibena je. bhedA 10,000 zrImatI bhAnumati vinodabhAI zAha 20,000 eka bahena taraphathI 21,051 25,000 kula rUA. 50,000 kula rUA. kula rUA. 26,051 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||LTLLLLTLTLLLLLLTLTLTLlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll me 2011 prabuddha jIvana INad. pustakanuM nAma : ApaNA umAzaMkara vicAro saraLa ane prAsAdika vANImAM rajU thayA lekhaka : kAnti zAha, prakAzaka : pArula dAMDIkara yajJa prakAzana samiti, huja2ta yAgA, A pustakanA lekho ciMtanapreraka che. tenuM vaDodarA-390001, mUlya : rUA. 50/ 0 DaoN. kalA zAha vAMcana manana, ciMtana, adhyAtma ane saMskAranI pAnA : 112, AvRtti-1, oNkTo. 2010. parikramA karAve che. kAnti zAhe kavinI janmazatAbdI nimitte lekhikAnI maMgaladRSTino paricaya thAya che. AjanA XXX emanA zabdanA AnaMdalokanI jAtrA karAvI che. samayamAM kuTuMbaprathA tUTatI jAya che, kaTuMbanA saMbaMdha pustakanuM nAma : zuddha dharma emanI zabdasRSTinuM avalokana karAvyuM che. lekhaka tUTatA jAya che tyAre A pustakanA saMbaMdhonI maheka lekhaka : muni saMyamakIti vijayajI ma. pote kahe che jAtrAethI AvIne prasAda vaheMcavo mANavA jevI che, prakAzaka : narezabhAI navasArIvALA, muMbaI paDe, evo thoDoka prasAda ahIM vaheMcAyo che. A pustaka vAcakane kaTuMbajIvananA amRtano prAptisthAna:bharatabhAI gulabacaMda jhaverI, | kavi umAzaMkaranA zabdo potIkA lAge tevA AsvAda karAve tevuM che. lekhikAnI pravAhI zailI 19 23, sadAziva lena, vorA bilDiMga, jaye che. saudaryo pIne Apa meLe gAtA urajharaNAnI ane vacce vacce mUkelA saMvAdo paristhitine mALa , rUma naM. 5, muMbaI-400 004. vAta hoya ke gabharu avasthAmAM siMdhu raTAnI upasAve che. bhAratIya saMskRtimAM prAcInakALathI phona : 2388 7936, mUlya : amUlya, vAta hoya, vyakti maTIne vizva mAnavI banavAnI kuTuMbajIvanano mahimA karavAmAM Avyo che. pAnA : 312, AvRtti-prathama, vi. saM. 2065. vAta hoya ke tAralInI kIkI bharIne nabha ThekavAnI mUlyonI mAvajata karatuM A pustaka vAcakane anaMtakALanA saMsAra paribhramaNamAM ApaNAM vAta hoya, bhomiyA vinA bhamavAnI vAta hoya, kuTuMbaprathAnuM mahattva samAjave che. AtmAe Aja sudhImAM anaMtavAra dharma karyo haze. avanInuM amRta ne svapna dAbaDo laI javAnI vAta XXX chatAM paNa saMsArathI vistAra thayo nathI kAraNa ke hoya ke pachI monano chello zabda kahevAnI vAta pustakanuM nAma : samayocita udyoSa dharma zuddha banyo nathI. zuddha dharmanI prApti mATe hoya-emAM kavino zabda bhAvakane potIko lAge (mana valovAyuM tyAre) (nibaMdha saMgraha) AtmAnuM bAhya ane atyaMtara baMne prakAranuM che. kavi umAzaMkare je pote anubhavyuM tene potAnA lekhikA : zrImati dhanagaurI badANI vyaktitva zuddha banavuM joIe. mokSa prApti mATe zabdomAM be-cAra peDhInI ja nahi paNa eka AkhA prakAzaka : zrI zAMtibhAI jesukhalAla badANI atyaMtara vyaktitvanI pariNati, adhyavasAya, vezyA yuganI dhabake jhIlI che, 109, vardhamAna nagara, nAgapura-8.. ane cittavRtti vizuddha banavA joIe. ekalI bAhya rAdhezyAmazarmA kavi vize kahe che. mUlya : saupayoga, pAnA : 160, AvRtti-1. upAyonI zuddhithI kAma na cAle. 'umAzaMka: bAmaNAnA bAmaNa bRhad brahmAMDanA sau. zrImati dhanalamIbahena jevA vidUSI mokSano Azaya utpanna thavAthI Azaya zuddha brAhmaNa banI gayA.' sAhityaratna samAja mATe gaurava samAna che. A bane paNa samagratayA Azaya zuddhine prApta karavA sAhitya rasikone gamI jAya tevuM vasAvavA pustakanA lekho vividha viSayane sparzIne je bhAvanA ane Azaya zuddhinA atyaMtara mALakhAne jevuM pustaka che. vyakta kare che te jJAnAtmaka to che ja paNa sAthe suvyavasthita tathA zuddha rAkhavA mATe AMtara jagatanI XXX sAthe hRdayasparzI paNa che. | zuddhi Avazyaka che, pustakanuM nAma :saMbaMdhonA sathavAre lekhikAe A pustakanA lekhomAM ciMtAone amadAvAdamAM vasaMtakuM jamAM zuddha dharmanI lekhaka : IlA ke, zAha, prakAzaka : kizora esa. zAha ciMtananuM rUpa ApyuM che. sahRdaya bhAvakanA hRdayane prAptinA upAyo mATenA vyAkhyAno gurudeve ApyA 'zraddhA', dhAriyAvADa, khaMbhAta-3886 20, hacamacAvI mUke evI rIte arthI jIvananI vyathA hatA. A pustakamAM zuddha dharmanI prAptinA upAyo mUlya : rUA. 100/-; pAnA : 102 , AvRtti-1, kathA AlekhAI che. lekhikAe je vAMcyuM che, aMge zAstrapAThonA AdhAre vicAraNA karAI che. Disembara-2010. vicAryuM che ane anubhavyuM che tene zabdabaddha zAstranA AdhAre lekSAnA viSayane paNa spaSTa 'saMbaMdhonA sathavAre' pustakamAM vidhavidha karavAno niSThApUrvaka prayatna karyo che. samakAlIna karavAmAM Avyo che. prakAranA saMbaMdhonuM gANuM gavAyuM che. saMbaMdhonI jIvananI kauTuMbika, sAmAjika, dhArmika, sAMskRtika A pustakanA vAMcana-manana-ciMtana ane jALavaNI mATe premanA pANI ane snehanI simenTa, ane rASTrIya samasyAone AlekhI che ane anusaraNa dvArA bhavyAtmAo zuddha dharmane prApta zraddhAnI koMkriTa ane lAgaNI prupha lAdInI samasyAonuM samAdhAna karavAnI dizA paNa batAvI karI mukti mArge prayANa karI zake tema che. AvazyakatA che. A pustakamAM evI kathAo mUkI che. samAjano vikRta cahero ahIM DokiyuM karato - - de che je vartamAnamAM jIvatA kuTuMbonI maheMkano dekhAya che. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, anubhava karAve che. ahIM putrI, bhaginI, mitro A pustakamAM saMskAra ane saMskRtinA saMrakSaNa goregAma (IsTa), muMbaI-400063, ane kanA premanI-mitratAnI ghaTanAo che jemAM ane saMvardhana aMgonA ciMtanIya ane mananIya phona naM. : (022) 22923754 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||TTLTLTLTLT llllll sIkA nA kAkA kA kA kA kA kA u. kAraNa ke eka sI sI koDa, roko . Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Licence to post without prepayment.No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH /MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN MAY 2011 | zibiranI sAthe ja upajelamAM kedIone paccIsa kalAkano | paMthe paMthe pAtheya... zIkhavavAnuM tame pasaMda karo ke ?' mArAthI jelavAsa bolAI gayuM-'ne kI aura pUcha pUche'- ane haLavAzathI-hAsyasabhara cahere karavAnuM A Ama ke dIo sAthe paccIsa kalAka badhuM koNe zIkhavyuM ? anya zibira karatAM | gItA jaina gALavAno takhto goThavAI gayo. ahIM bhASAmAM, prazikSaNanI kaLAmAMjema jema gunA javAnA divaso najIka sucanAmAM ghaNA pharaka noMdhAyA-A badhuM kevI madhya pradezanA gunA khAtenI upajela AvatA gayA manamAM ane ka vicAronI Azare cAraso kedIothI ubharAtI hovAthI uthalapAthala thavA mAMDI. A amArA mATe rIte thayuM ? koNe karAvyuM ? aho Azcaryam ! satata cahalapahala hovA chatAM sarvatra sarva navo prayoga hato- celeja hatI. kedIonI | varSo pahelAM sUphI InAyatakhAnanuM kAMI thaMbhI gayuM hoya ane sisakAro nIkaLI mAnasikatAno koI vizeSa abhyAsa na vAMceluM vAkya yAda AvyA karatuM-'tamAma jAya evI smazAnavat udAsI chavAyelI hato. eo amane kevI rIte, kaI rIte samayamAM, tamAma prajAmAM eka ja sikko samAnapaNa calaNI cheH prema.'-A premabharI hatI-hA tyAM paccIsa kalAka gALyA. svIkAraze- keTalo sahayoga Apaze- sarva vAMcatA ja caherA para aNagamatA bhAvo kAMI ajanabI hatuM. jANe ajANa bhASA ane vartaNuM ke kedIone amArAmAM upasI AvyA haze. manamAM tiraskAra paNa bhomakAmAM bhomiyA vinA javAnI taiyArI | vizvAsa janmyo. alaga alaga uMmaranA-jAti-dharmaudbhavyo haze. sAthe ja jela ane kedIo karatA hoIe evI manaHsthiti hatI. paratve bacapaNathI pesI gayelI A naThoratA pradezanA lokono samUha hato. paNa premanI gAMdhIjInI vAta yAda AvatI: 'tame je ApaNane bhUlAvI de che ke 'ghUNA pApanI kAMI paNa karo e vizvanA aMtima chevADe sahiyArI bhASA sau ukelatA ane khUba ja dhIrajapUrvaka khaMtathI zIkhatA- avakAzamAM hoya pApInI nahIM.' | beThelI vyaktine keTaluM upayogI che eno anya kedIone paNa zIkhavatA. ne jelamAMthI bahAra AvyA bAda jemanuM vicAra karI kArya karavuM.' samAjamAM koI sthAna nathI hotuM - e zibiranA AraMbhe prathama divase 35 thI | kedIo sAtheno A anubhava anokho tarachoDAyelA ja rahe che. jemane samAja- 40 kedIo ane maMca para amArI sAthe rahyo. Aje paNa emanA caherA najara sAme parivAra-mitro svIkAravA taiyAra nathI evA thoDA viziSTa mahAnu bhAva-DisTrIkTa taravare che. vIsa varSanI sajA pAmela gune mAra paNa e zibiramAM hatA to A asvIkRta kedIo samAjanA aMtima ja ja - Da aa ka Ta 2 - jo 9 1 2 - chevADe UbhA rahIne niHsAsA nAkhyA kare patrakAra Adi, dhUpa-dIpa ane preraka pravacana navANIyA paTTA kharA ane koI to che. ApaNI sagavaDI baherAzane khaMkherIe pachI dasa divasa niyamita jelamAM jaI yoga binaaparAdhI paNa kahevAya evA mAnavone to emano sAda avazya saMbhaLAya. zibiranuM saMcAlana karavAnuM hatuM. najIkathI oLakhavAnI AvI tako mane mArI jo ke hAlamAM amAvAsyAnA caMdrane paNa tALuM kholIne amane aMdara le-tALu baMdha bhItara vadhu viharavA de che. mananI vizALatA rUperI kora dekhAya tema kedIo paratvenA thaI jAya. bIja khale- trIje kha le ane ema vistAra che goTho dUra thatI jAya che- choche. abhigamamAM sAmAnya pheraphAra thavAnI ame moTA cokamAM thaI eka chevADe alaga 1 1 chuM thaI jAya che-bhaya bhAgI jAya che. | kedIo sAthenI AtmIyatA vadhatI gaI. zarUAta thaI che. emanA jIvananI sudhAraNA ja cokamAM Avela berekamAM jaIe. daMDA prati dhyAna dorAvA lAgyuM che. sAthenA saMtrIone sathavAre kAryAraMbha zarU emano Adarabharyo AvakAra hRdayamAM akabaMdha samAyo che. yogAbhyAsathI emane gunA khAte amArI yoga zibiranuM thAya. Ayojana goThavAyeluM ja hatuM ane eka vividha gunAo Acarela ane sajA maLatA zArIrika lAbha to protsAhita kare divasa Ayo ja ka kepTana DaoN. vijaya- pAme la ke vicArAdhIna kedIonI vacce tevA rahyA ja paNa mAnasika zAMtino emano. kumArajIno phona Avyo ke 'gunAmAM amArI besavAnuM, emane zIkhavavAnuM khUba ja (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTha 12) Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd.. Mumbal-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbal-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & jI) |La (varSa-pa8 * aMka-6 : juna, 2011 * pAnA 36 * kImata rUA. 10 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-vacana saMtoSI pApakarma karatA nathI Na kammuNA kamma khaveMti bAlA akampuNA kamma khaventi dhIrA / medhAviNo lobhabhayAvatItA saMtosiNo No pakarenti pAva || sUtrakRtAMga 1 -12-15 ajJAnI jIvo karmono kSaya karI zakatA nathI. dhIra pusyo akarmathI karmano kSaya kare che. buddhimAna pusyo zobha ane bhayathI dUra e che. teo saMtoSI hoya che ane tethI pApakarma karatA nathI. Ignorant beings cannot destroy their Karmas by actions. The wise men destroy their Karmas even without doing anything. The wise are above greed and fear. They are contented and therfore do not commit any sin. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina vaghana'mAMthI 'prabuddha sana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNA jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI + zrImuMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvana"no 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahArASo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla moda zahe jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha ma (1) (2) (3) prazna : pIDA-vedanA Akhare che zuM? uttara H pratyeka pIDA pAchaLa eka garbhita (4) (5) (6) prabuddha jIvana Acamana mA AnaMdamayI sAthe eka vArtAlApa (7) (8) saMdezo rahelo hoya che. pIDAnI hAjarI sUcave che ke have che parivartanano samaya AvI cUkyo che. ApaNe zArIrika pIDAno dAkhalo laIe. garamAgarama tapelIne bhUlathI sparzI jaIe to tatkALa athavA kSaNabhara pIDA nathI thatI paraMtu bIjI ja kSaNe tapelInI garamI hAthane bhayAnaka rIte dajhADI hai che. A dAjhI javAnI kSaNa ApaNane sAbadA karI de che ke che tapelIne choDI devAno vakhata AvI garyo che. je zArIrika pIDA mATe satya che te badhI ja pIDA mATe satya che. pIDA bhItarane jagADavA mATe Ave che. te pokArIne kahe che ke parivartanane AvakAra ApavA taiyAra raho. prazna H to pachI A parivartana che zuM? uttara H parivartana jIvana pratyeno abhigama athavA jIvana jIvavAnI rItimAM badalAva lAvavAno samaya AvI gayAnI eka zubha nizAnI che. sAcI samajane vikasAvavA-jIvananAM aMtaraMga paricaya karavA parivartana anivArya che. (9) jayabhikhkhu jIvanadhArA : 29 (10) zrI snAtra pUjAnAM hasyo prazna H zuM joIne athavA zuM vicArIne parivartana karavAnuM che ? uttara : naiyAne mahAsAgara pAra lagAvavA najarane AkAzasthita dhruvatAraka para rAkhavAnI hoya che nahIM ke naiyAnA kUvAthaMbha para. -bhAvAnuvAda : jitendra zAha jUna 2011 sarjana-sUci kRti kartA nivAsI vidyA saMsthAo DaoN. dhanavaMta zAha di. jaina mAtAjI (sAdhvIjI) prasannamAtAjInI kathA viliyama DerImpala. anu. puSpA parIkha padmazrI kumArapALa desAInI tridivasIya zAMta-kathA anerUM prAyazcitta 'mokSamALA'no covIsamo zikSApATha sAMsArika jIvano kriyAtmaka (yoga) ane bhAvAtmaka (upayoga) vibhAga camatkAra vinA nasaskAra nahIM?' devadravya-keTalAMka saMdarbho carcA lIlAdhara gaDA kizora je. bATavIyA sumanabhAI zAha DaoN. raNajita paTela zAMtilAla zAha, pravIA khonA, vizAla dharamazI DaoN. kumArapALa desAI pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa' sUrIjI ma. (11) kavi vidyAruSi kRta 'caMdrarAjAnoAsa' eka adhyayana DaoN. pArvatI nAsI khIrANI (12) sarjana svAgata (11) paMthe paMthe pAtheya : saMtoSagiri mAtAjI DaoN. kalA zAha manasukha upAdhyAya pRSTa 3 10 14 19 20 22 24 29 31 33 35 36 A A A A Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka : 6 jUna 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 jeTha vada-tithi-1 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) prabuddha 60461 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/-00 0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha nivAsI vidhA saMsthAo vidyA nAma narasyaM rupamadhikaM pracchannaguptaM dhanam, vidyA bhogakarI yaza: sukhakarI vidyA guruNAM guruH / vidyA bandhujano videzagamane vidyA parA devatA, vidyA rAjasu pUjitA na tu dhanaM vidyAvihina pazuH / / (vidyA manuSyanuM vizeSa rupa che. te khUba dATeluM dhana che. vidyA upabhoga, yaza ane sukha ApanArI che. te guruonA guru samAna che. vidyA videzamAM bhAInI jema sahAya karanArI che. vidyA mahAna ane divyarUpa che. vidyA rAjAomAM pUjAya che, dhana nahi. vidyA vagarano nara pazu samAna che.) vidyA mATenuM dAna e utkRSTa dAna che. emAM puNyo ane zubhakarmono AzayathI je dAtAo ane saMcAlako tema ja A vidyArthI gRhamAMthI guNAkAra che. vidyAdAnathI prApta puNya ane zubhakarma bhavobhava 'jIva' bhaNIne jIvanamAM sthAI thayA haze te saMsthAnA pUrva vidyArthIonA sAthe rahe che. AtmAne keTaluM duHkha thayuM haze? jyAM eka samaye bALakono killola hamaNAM amarelIthI prakAzita zuM jato hato tyAM zUnyatAno thatA eka sAptAhikanA 6 menA A aMkanA saujanyadAtA bheMkAra chavAI gayo haze? jyAre aMkamAM eka jAherakhabara joIne mana paristhiti vaNasatI gaI tyAre e khinna ane AnaMdita thaI gayuM. HOLISTIC HEALING HEALTH samayanA saMcAlako kema jAgyA nahi jAherakhabaramAM vigata hatI ke hoya? niSNAtonI salAha laI vidyArthIo nA abhAve eka zrI bipInabhAI ema. pArekha saMsthAne cetanavaMtI kema karI nahi nivAsI vidyA saMsthA, eTale ke hoya? chAtrAlaya ghaNAM vakhatathI baMdha hAlatamAM che, ane tene zarU karavAno AnaMda e vAtano thayo ke ghaNI takalIpho ane "celenja' sAthe punaH nirNaya levAyo che, ane jenonA cAreya phirakAonA vartamAna saMcAlako A saMsthA zarU karavA pravRtta thayA, ane e paNa vidyArthIone dhoraNa pAMcathI koleja sudhI bhaNavA A saMsthAmAM praveza mATe koI paNa prakAranA bhedabhAva vagara jainonA cAreya dAkhala karavAmAM Avaze. vidyArthIone praveza patra meLavavA vinaMtI. phirakAnA vidyArthIone AvakAryA. sarva prathama to Avo sarjanAtmaka vagere. zubha nirNaya lenAra vartamAna saMcAlakone ApaNe hRdayapUrvakanA khinnatA eTale thaI ke AvI saMsthA "vidyArthIonA abhAve' baMdha dhanyavAda pAThavIe ane e mahAnubhAvo tarapha yathA zakti-mati hAlatamAM paDI rahI? keTalo vakhata? e samaye, eka samaye je zubha sahakArano hAtha ApaNe ApIe. saMcAlakoe Avo uttama nirNaya * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2011 karyo! nahi to "saMsthA baMdha paDI che', 'vidyArthIo nathI AvatA' deza-videzamAM ucca sthAne birAjI samRddha thayelA A saMsthAnA evA kAraNo rajU karI zaheranI mokAnI A jagyA, "prAIma proparTI' lagabhaga 15000 vidyArthIo che. A saMsthAne paNa bhAvanagara je hAthamAM AvyuM te sAcuM ema vicAra rajU karI "jagyA' vecIne ane udayapura jevI zAkhAomAM vidyArthIo mATe jeTalI jagA che anya yojanAomAM saMpatti goThavI devI e vikalpa kadAca emanI eTalA praveza patro maLatA nathI, jyAre anya zAkhAo mATe paristhiti pAse khullo haze ja, paraMtu emaNe e na karyuM. ethI viparIta che. A paristhiti mATe paNa saMzodhana jarUrI che. jainonA cAreya phirakAne praveza,' e paNa jJAtinA peTA A lekhamAM prathama upara je baMdha paDelI nivAsI vidyA saMsthAnI vibhAganA bheda vagara, A Adarza have pratyeka jaina vidyA saMsthAe ApaNe vAta karI evI to saurASTra, kaccha, ane gujarAtanA anya svIkAravo jarUrI che. bhaviSyanI peDhIne have to bheda vagaranuM jaina jagata jillAmAM vartamAnamAM ghaNI nivAsI vidyA saMsthAo che je ApavuM e ja sAcI samaja che ane jaina zAsananI amUlya sevA che. vidyArthIonA abhAve lagabhaga chellA zvAsa laI rahI che, ane A bhAratamAM jaina evo eka ja varga che jemAM sAkSaratAnuM pramANa ja pradezamAM evI paNa eka saMsthA che jemAM praveza mATe gajabano 100 TakA che. A hakIkatamAM AvA vidyAlayono phALo kendra sthAne dhasAro che. tIrtha jevI e nivAsI vidyA saMsthA che saurASTra-sonagaDhanI che. samagra bhAratanI jaina nivAsI vidyA saMsthAonI eka moTI zrI mahAvIra jaina caritra kalyANa ratnAzrama. DirekTarInuM sarjana thavuM joIe. A mahAbhArata kAma che, paNa jarUrI A saMsthAnI vigato ahIM eTale prastuta karuM chuM ke upara jema je che ane bhaviSyanA jaina samAja mATe e ati upayogI thaze. A saMsthAnI ApaNe vAta karI ema A saMsthAe paNa eka samaye AvI mAhitI haze to AvI saMsthA vidyArthIonA abhAve kyAreya baMdha ja paristhitino gaMbhIra sAmano karyo hato, ane e saMgharSa samaye nahi thAya. ekabIjAnA sahakArathI upAyo zodhI zakaze. e saMsthAe prabaLa ciMtana karyuM, kAraNo zodhyA ane e pramANe yuga vAre vAre enA vaLAMko le che, ane pratyeka vaLAMke enI eno tvarita amala karyo, ane eTale Aje enI pAse jhaLahaLatI paristhiti badalAya che. A prAkRtika niyama che. Aje je "jarUrI' prasiddhi che. lAge che e kAle kadAca bIjA svarUpamAM jarUrI' lAge. eTale pratyeka vartamAnamAM A saMsthA 400 vidyArthIone zikSaNa-saMskAra vaLAMkanI pahelAM ja e paristhitino abhyAsa karI navI sarjakatA Ape che. pratyeka vidyArthI mATe nivAsa, zikSaNa vagere mATe prativarSa zodhI levI emAM ja DahApaNa ane ciraMjIvatA che. 'taka' Ave tyAre rUA. cAlIsa hajArano kharca karI e vidyArthI pAsethI eka paNa rUpiyo jAgI jAya e ja tAkAtavAna banI jAya che. lIdhA vagara saurASTranI dharatI upara dhamadhamatI A saMsthAnI gAthA jaina dharmanA AcAra ane siddhAMtone cirakALa jIvaMta rAkhavA sarva mATe preraka che. haze to sarva prathama sarva jaina vidyArthIne zikSaNathI vibhUSita karavA eka zvetAMbara mUrtipUjaka jaina munisaMgIta mArtaDa, jyotiSAcArya, paDaze. dhananA abhAve zikSaNa meLavavA jo koI asaphaLa thAya to prakhara ciMtaka ane prabhAvaka vaktA pU. cAritravijayajI padhAryA jaina dharmInuM dhana zA kAmanuM? sadbhAgye jaina zrImaMto A viSayamAM buMdelakhaMDathI, bIjA jaina muni ATha koTi moTI pakSanA sthAnakavAsI, khUba ja jAgRta che. ane jaina sAdhu jagata paNa A kAryamAM vartamAna AyurvedAcArya, prakhara gAMdhIvAdI, sudhArAvAdI ciMtaka ane prabhAvaka kALamAM sakriya che. vaktA dhIMgI dharA kaccha pradezathI padhAryA pU. kalyANacaMdrajI bApA, A be paraMtu AjathI so varSa pahelAM sAdhu samAja A kArya mATe eTalo muniono saMgama thayo saurASTranI dharatI para bhAvanagara-pAlItANA jAgRta na hato, kriyAkAMDa ane dharmatattvamAM ja sakriya hato. evA pAsenA sonagaDha gAmamAM. gAmamAM eka khUNe dayAnaMda sarasvatInA samaye paMjAba kesarI AcArya vijayavallabha sUrIzvarajIe aneka AryasamAjanI gurukuLanI nivAsI saMsthA ane zALA thaI, ane e virodho vacce zvetAMbara mUrtipUjaka jaina vidyArthIonA ucca zikSaNa ja khUNe pU. kAnajI svAmIjIe AtmatattvanI ciMtanadhArA vahAvI. mATe 1915mAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanA karI. vicAro, AvI dharatI ane AvA vAtAvaraNamAM je vidyArthInuM prAraMbhamAM bhAyakhAlAmAM bhADAnA makAnamAM A saMsthA zarU karI, ghaDatara thayuM hoya enuM mana keTaluM khulluM, mokaLuM ane dharmanA bhedabhAva ane atyAre A saMsthA pAse potAnA makAno che, abajonI saMpatti vagaranuM hoya! che, bhAratanA vividha zaheromAM vidyArthIo mATe ATha ane kanyAo A sonagaDhanI utAvaLI nadInA kAMThe vanavagaDA jevI, bhUta mATe traNa (niHzulka) ema kula maLI 11 nivAsI chAtrAlayo bheMkAravALI koI bApu garAsiyAnI jamIna zreSThInA dAnathI kharIdI vidyArthIonA ucca zikSaNa mATe che. ane sauthI moTI saMpatti to lIdhI. pU. cAritravijayajInA bhakto bhAvanagara, pAlitANA, * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65). * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana - 5 porabaMdara, jAmanagara, mAMgaroLa ane vaMthalI vagere nagaromAM gRhapati tarIke 40 varSa ekadhArI sevA ApI. je vidyArthIo saMsAra patharAyelA, emAM bhaLyAM kacchanA dAtAo meghajI thobhaNa parivAra vyavahAramAM pravRtta thayA emaNe anya vahivaTo saMbhALI saMsthAne jevA, ane anyo. A zrImaMtonI dhanarAzi ane pUrabAInuM Arthika rIte saddhara karI dIdhI. Aje e zikSaNa ane vAtsalya-premano chAtrAlayanA makAna mATe dAna, A sarvenA sahakArathI sana 1923mAM amUlya vAraso pUrva vidyArthIo AgaLa vadhArI rahyAM che. pU. bApAnA A nivAsI saMsthAnI sthApanA thaI. prAraMbhamAM mAtra 13 vidyArthI, ananya bhakto bhAvanagaranA mahArAjA kRSNakumArasiMhajI ne sonagaDhamAM hAIskUla nahi, eTale A badhAM pAsenA gAma sihoramAM bhogIbhAI zeThe dAnapravAha vahAvyo ane dhanasamRddha saMtokamAe bhaNavA jAya. pachI to sonagaDhamAM skUlanI sthApanA thaI ane A to potAnI jamIna (vizALa vADI) ane sarva saMpatti Azramane caraNe saMsthA 100 vidyArthIo sAthe dhamadhamavA mAMDI. dharI dIdhI. Aje kacchanA dAnavIroe saMsthAne saddhara ane nizcita e samaye kaccha ane saurASTranA gAmomAM zALAo nahi, kaoNlejo to karI dIdhI che. Arthika kaTokaTInA samaye kacchanA eka bhAmAzA pU. mAtra moTA zaheromAM ja, eTale je gAmamAM zALA na hoya e gAmamAMthI lAlajIbApA (zrI dAmajIbhAI-jAdavajIbhAI enkaravALAnA jaina kuTuMbonA bALako AvI saMsthAmAM zikSaNa levA Ave. e samaye pitAzrI)no khabho ane dhana Azramane prApta thayA. sAthosAtha pUrva AvI nivAsI saMsthAo ochI ane vidyArthIo asaMkhya. Aje gAmegAma vidyArthI karamazI kuMvarajI ane zivajI kuMvarajI tema ja temanA sAthIonI skUlo ane kaoNlejo thaI gaI che eTale paristhiti viparIta thaI. vahivaTI dakSatA maLI. sonagaDha AzramamAM vidyArthIonuM ghaDatara ane sarvAgI vikAsa AvI saMsthAne paNa lagabhaga 25 varSa pahelAM upara jaNAvela tema pUjya munirAjonA vAtsalyathI thayuM. zista, zrama ane vAtsalyanA apUratA vidyArthInI paristhitino sAmano karavo paDyo hato. e triveNI saMgamamAM vidyArthIonuM zikSaNa ghaDatara thayuM. uparAMta samaye mAtra 40nI saMkhyA sudhI AMkaDo pahoMcyo. paraMtu e vakhatanA kacchamAMthI bIjA be munijano padhAryA, ane kacchanA meghANI jevA saMcAlako tarata ja saphALA jAgyA, ane saMzodhana zarU karyuM. sAdhucarita vidvAna dulerAya kArANI suprinTenDenTa tarIke birAjyA. muMbaI, nAzika, gujarAta ane saurASTrathI prasiddha skUlonA 15 mahAtmA gAMdhI ane aneka saMto, rAjAmahArAjAo, vidvAno, AcAryo ane zikSaNazAstrIone pUrA traNa divasa sonagaDha dezabhakto, zikSaNavido ane samAja sevakoe A dharatI upara AzramamAM AmaMtryA. A mahAnubhAvoe satata beThako yojI, pagalAM karI AzramanI dharatIne pavitra UrjAthI bharI dIdhI. pU. bApA carcAo karI ane badhAM e dIrgha riporTa taiyAra karI, saMsthA kahetA ke mAre mATImAMthI mAnava banAvavA che. kolasAne pakavIne vidyArthIothI bharAI jAya evI TUMkA ane lAMbA gALAnI yojanA ratno banAvavA che. ane Aja sudhI lagabhaga traNa hajArathI vadhu ane niyamo ApyA. vidyArthIoe A saMsthAmAM zikSaNa prApta karyuM che. A sarve atyAre lAMbA gALAnI yojanAmAM AzramamAM pahelAM gujarAtI mAdhyamanI samAjamAM yazasvI sthAne che, AmAMthI 14 pUrva vidyArthIoe to ane pachI aMgrejI mAdhyamanI potAnI skUla zarU karavAnuM sUcavyuM. jaina dharmanuM saMyama jIvana svIkArI, munipada prApta karyuM che, emAMnA saMcAlakoe kamara kasI ane e mATenI dhanarAzi ekatra karI. koIe to AcAryapada sudhI pragati karI che. 1999mAM gujarAtI mAdhyamanI ane 2003mAM aMgrejI mAdhyamanI saMsthAnI sthApanA thaI tyAre pU. kalyANacaMdrajI bApA (eo skUla zarU thaI, e paNa AzramanA saMkUlamAM ja. zikSaNanuM pariNAma samayadharma' jevA sAttvika ane sudhAraka mAsikanA sthApaka ane 'prabuddha 100 TakA che. bhAvanagara jillAnI lagabhaga 400 skUlomAM zreSTha jaina'nA niyamita vAcaka hatA) potAnA amUlya kArya ane vAtsalyamAM 20 skUlomAM A saMsthAnI beu skUlonuM sthAna che zraddhA rAkhI kahetA ke, pahelAM vIsa varSa huM bhIkha mAgIne Azrama zikSaNavidoe e paNa dIrghadarzana karAvyuM ke, badalAtA kaparA calAvIza, pachInA vIsa varSa mATe mAgavA javuM nahi paDe. mArA A samayamAM bhaviSyamAM kuTuMbo tUTaze, tyAre pati-patnI baMnee kamAvA vidyArthIo ja thoDuM ghaNuM saMbhALI leze, ane cAlIsa varSa pachI to javuM paDaze. eve samaye madhyamavargI daMpatI potAnA bALakane moMghI huM nizcita chuM. mArA A badhAM chorA vidyArthIo ja Azramane saMbhALI nivAsI zALAmAM mUkI nahi zake tyAre evuM ja zikSaNa ApatI AvI leze. kAraNake zikSaNa sAthe A sAdhu bhagavaMtoe emanA saMsthA e varga mATe upakAraka thaze ane tyAre tamAre jagyA vadhAravI vidyArthIone apAra ane amUlya vAtsalya ApyuM hatuM. ane banyuM paDaze. vartamAnamAM A satya pUravAra thayuM che. paNa evuM ja. prathama 13 vidyArthIomAMthI eka vidyArthI harajIvanabhAI 1977mAM eka agatyano nirNaya e levAyo ke havethI vidyArthI to zikSaNa pUruM karIne AzramanA vahivaTamAM goThavAI gayA. thoDA pAsethI koI ja phI-lavAjama na levA. samaya pachI A ja AzramanA vidyArthI khImajI vIrAe, ucca zikSaNa e zikSaNavidoe eka agatyanuM sUcana e paNa karyuM ke meLavI, prAdhyApaka tarIkenI yazasvI kArakIrdi choDI AzramamAM ja vidyArthIonA praveza mATe enI gaI kAlanI kArakirdIne mahattva na Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2011 ApavuM. paraMtu vidyArthInA kuTuMbanI Arthika, kauTuMbika ane sAmAjika ahIM kareluM dhanadAna e vidyAdAna ane maMdira nirmANa jeTaluM mahAna paristhitine khyAlamAM rAkhI praveza Apavo, ane eka zrImaMtanA che. ane emAMthI ugatAM puNyo dAtA mATe vaDalA jeTalAM vizALa thaze putrane mahine eka lAkhanI phIthI moTI nivAsI zALAmAM je zikSaNa e zraddhA che. (022-24165639/9322597077/9323341641) maLe evI kakSAnuM zikSaNa ApavuM. saMcAlakoe e paNa svIkAryuM, A saMsthA vize to eka graMtha lakhAya evo eno preraka ItihAsa paraMtu samRddhi ane sagavaDatAnI bhedarekhA spaSTa karI samAMtare saMskAra che, A to nimitta maLyuM ane lakhAI gayuM, zA mATe? ane zramane jarA paNa tilAMjali na ApI. pariNAme A saMsthAmAM kAraNa ke, 1948 thI 1957 A lakhanAra ATha varSa A pravezela vidyArthI praveza kare tyAre bodA rUpiyA jevo hoya, paNa saMsthAnI suvarNarajamAM ALoTyo che. tyAMthI vyavahAranA vAstavika zikSaNa pUruM karI nIkaLe tyAre e raNakatA rUpiyA jevo thaIne vyavahAra jagatamAM AvyA pachI e saMtonA pratApe ghaNuM prApta thayuM che, paNa jagatamAM praveze. e ATha varSane to Aje ya pratipaLe nizadina jhaMkhuM chuM. zUnya karmacArIthI zarU thayelI A nivAsI vidyA saMsthA mahAvIra adhanavaMta zAha jaina cAritra kalyANa ratnAzramamAM Aje 80 thI vadhu karmacArIo che. drdtshah@yahoo.com samrATa samrati mahArAja bhAratIya calaNI noTo upara azoka cakranA hisAbe dezano sanmatie jIvanakALa daramyAna savA karoDa mUrtio bharAvI ane savA pratyeka nAgarika samrATa azokanA nAmane jANe che. hindustAnanA lAkha jina maMdiro baMdhAvyA. mAtA-gurunA AzIrvAdathI zatru jaya ItihAsamAM zaurya, niDaratA ane vIratA mATe samrATa azokanuM sthAna mahAtIrthano jIrNoddhAra karAvyo. potAnA rAjyamAM koI rAtre bhUkhyo darekanA dilamAM che. na sUI rahe A rIte garIbonA belI ane nirAdhAronA AdhAra ItihAsa jANakAro tathA saMzodhakonuM kahevuM che ke samrATa azoka banyA. 700 jeTalI dAnazALAo kholI anukaMpAdAna karatA. deza ane mahArANI padmAvatIthI je putra thayo te kuNAla mahArAjA ane uparAMta Arya dezo cIna, brahmadeza, zrIlaMkA, aphaghAnistAna, temanA putra samrATa saMmpati. nepALa, bhUtAnamAM jaina dharmano pracAra-prasAra karyo. apaMga-vRddha | dAdArANI padmAvatI tema ja suhastisUrijI mahArAja sAhebanI pazu o mATe hajAro pAMjarApoLo-pazu zALAo kholI, preraNA ane AzIrvAdathI vIra saMvata 275mAM samrATa saMmpati jIvadayAnA kAryo karyA tema ja jIvahiMsA upara pratibaMdha mUkAvyo. mahArAje magadhadezanI avantI nagarImAM rAjadhAnI sthApI, te samaye potAnA killAmAM kula 360 maMdiromAMthI 300 jaina daherAsara samagra hindustAnamAM jaina dharmanI vijayapatAkA pharakI rahI hatI. bAkInA hiMdu maMdiro AvelA che. eka evI daMtakathA che ke dharmapremI samrATa samrati mahArAjanuM jIvana ane kavana samrATa samrati mahArAja savAranA (cAha-nAsto) navakArazI tyAre jainazAsananI apragaTa aitihAsika ghaTanA ja kare jyAre emane samAcAra ApavAmAM Ave ke Aje eka navA rAjasthAnanA udepurathI Azare 90 kilomiTara dUra mevADanA jaina daherAsaranuM nirmANa thayuM che. Aje pratyeka dharmapremI jainonA rAjA rANAe kuMbhalagaDhamAM aitihAsika killo banAvelo jemAM dilamAM vaselA samrATa samrati mahArAja ane mahArANI padmAvatI duniyAnI trIjA naMbaranI divAla 1100 miTaranI UMcAI ane 36 che. hiMdustAnamAM temaNe jaina dharmano phelAvo paNa puSkaLa karyo tethI kilomiTara sudhIno vistAra te 'greTa vola opha InDiyA' tarIke teo "jaina azoka' tarIke paNa oLakhAya che. mahArANA pratApano jANItI che. A divAla (vola) vizvamAM sauthI prathama baMdhANI, janma paNa kuMbhalagaDhamAM thayelo. sarakAranA heriTeja vibhAga dvArA tyArabAda 'greTa vola opha cAInA' baMdhANI. gaDhanI AsapAsa lAITa enDa sAunDano zaoN paNa thAya che jethI eka samrATa samrati mahArAjanuM yogadAna avismaraNIya dRzya AkAra pAme che. AvA aitihAsika sthaLe rUbarU I. sa. pUrve 224-225nI sAlamAM (Azare 2200 varSa mulAkAta laI jIvana dhanya banAvavuM rahyuM. pahelAM) ahIM samrATa samrati mahArAjanuM rAja hatuM. kuMbhArANAe uparokta jaNAvela ghaTanA vize vadhu cokkasa mAhitI-saMzodhana banAvela gaDha majabUta ane suMdara killo samrATa samrati mahArAje karavA jaina AgevAnonI eka TIma jaina ratna zrI. sI. je. zAhanI banAvyo. samrATa azoke to boddha dharma svakArela paraMtu tenI rANI AgevAnI heThaLa 27mI sapTembare jarUrI sthaLoe mulAkAta laI padmAvatI jaina hovAthI potAnAmAM nihIta tamAma jaina saMskRti itihAsanuM saMzodhana karaze. ane saMskAro, pautramAM bharyA tethI pariNAma e AvyuM ke samrATa | * * * Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana di. jaina mAtAjI (sAdhvIjI) prasannamAtAjInI kathA Tlekhaka: viliyama DerImpala (aMgrejImAM) bhAvAnuvAda: puSpA parIkha Azare be hajAra varSothI karNATakanuM gAma "zravaNabelagolA' sthAna ApavuM joIe. A siddhAMtane amalamAM mUkavA ja huM A jainonuM pavitra tIrtha gaNAya che. atre bhAratanA eka samayanA saMghamAM joDAI chuM. AhAra niyaMtraNa, vihAra karatAM rahevuM, ahiMsA mahArAjA caMdragupta mauryae jaina dharma aMgIkAra karI saMthAro lIdho pAlana vagere tyAganA vidha vidha prakAro ja che. bIjo eka khAsa hato ema kahevAya che. tyArabAda saM. 981mAM eTale ke lagabhaga keLavavA jevo guNa sAdhu jIvana mATe je che te anAsakti. mArAmAM bAraso varSa bAda eka lazkarI vyaktie viMdhyAgiri pahADa para 60 kyAMya sudhI A guNa nahoto. phakta eka vyakti je mArI khAsa phITa UMcI pratimAnI sthApanA karavAnuM vicAryuM. A pratimA eka sahacarI hatI tenA viyogathI mane ghaNuM duHkha thayuM hatuM paraMtu te rAjakumAra bAhubalinI yAdamAM banAvavAnuM vicAryuM hatuM. A paNa chevaTe gurujJAnathI dUra thayuM ane Aje huM AMtarabAhya baMne rAjakumAra temanA bhAI bharata sAthe rAjya meLavavA mATe hasta yuddhamAM prakAre sAdhu jIvana jIvI rahI chuM. mArI sahacarI prayAgamatIe jItyA hatA paraMtu jIta bAda tarata ja emaNe lobha ane mohano saMlekhanA lIdhI hatI. tyAga karI jaina dharma svIkArI sAdhu jIvana aMgIkAra karI vanamAM have huM Apane mArI emanI sAthenI carcA saMvAda rUpe rajU karI sIdhAvyA ane pUrA eka varSanI kaThina tapasyA karI. AkhuM varSa temanA jIvanano itihAsa varNavuM chuM. dhyAnamAM vitAvyuM. A samaya daramiyAna teonA hAtha-paga para vanamAM prazna : prathama mane A je saMlekhanA' zabda Ape vAparyo te jarA ugela latAo vIMTaLAI vaLelI. A sAdhanA daramiyAna teo e samajAvazo? aneka IcchAo, eSaNAo para kAbU meLavyo. mAtAjI : "saMlekhanA' eTale mRtyu parvatanA vidhipUrvakanA A vidhyAgiri parvata para caDhANa daramiyAna mArI AgaLa eka upavAsa. jaina dharma pramANe sAdhu jIvananuM aMtima dhyeya eTale ke di, jaina sAdhvIjI nAme prasannamAtAjI' khullA page caDhatA hatA. nirvANa pAmavAno eka rasto eTale "saMlekhanA." parivAramAM rahIne teo sapheda sADImAM sajja hatA ane sAthe eka kamaMDaLa ane pIchI paNa "saMlekhanA' laI zakAya. (morapIMchamAMthI banAvela) ja hatA. teo jhaDapathI ane pachIthI prazna : eno artha AtmahatyA na kahevAya? AgaLanA pagathiyAM jIvajaMtu mukta karatA karatA pahADa para jatA mAtAjI : nA, nA, haragIjha nahIM "saMlekhanA' ane AtmahatyAmAM hatA. uMmaramAM pramANamAM nAnA jaNAtA hatA. upara jaIne darzana AsamAna jamInano pharaka che. AtmahatyA e pApa che ane karyA bAda emanA viSe vadhu jANavAnI IMtejArI thaI. mAtAjIe ma AtmahatyA mANasa duHkhamAMthI eka jhATake chUTavA mATe koIne upara jaI jaina vidhithI darzana pUjA patAvI ane teo to eTalA jaNAvyA vagara kare che. saMlekhanA to mRtyu para vijaya meLavavA levAmAM jhaDapathI nIce utarI gayA ke mAre bIjA divasanI rAha joyA vagara chUTako nahoto. prazna : paraMtu mRtyu paryata bhUkhyA rahevAne to AtmahatyA ja bIje divase savAre teonA utAre huM gayo ane darzana mATe kahevAya ne! rAha joto hato. teonI savAranI vidhi, darzana vidhi, AhAra mAtAjI : jaina dharma pramANe mRtyu e jIvanano aMta nathI. jyAre vagere kriyAomAMthI paravAryA bAda mArI sAthe carcA karavA taiyAra tA talAja tame saMlekhanA lo tyAre tame navuM jIvana prApta karavA rAjIkhuzIthI hatA. mane temaNe sAdhu jIvana kema pasaMda karyuM e jANavAmAM vadhu jaI rahyA cho ane teno tamane rasa hato tethI temanA janmathI mAMDI Aja sudhInA temanA ItihAsa | AnaMda hoya che. AtmahatyA mukhapRSTa saujanya bAbata mAre khAsa mAhitI DaoN. hasamukharAya Ara. zAha-kAMdivalI,muMbaI. eozrI lakhe karanAranA manamAM du:kha ane darda hoya che. saMlekhanA lenAranA meLavavI hatI. sau prathama temaNe cheH 'pa. pU. bhuvanabhAnu sUrijI sAhebe beMgaloramAM koI brAhmaNa citrakAra pAse potAnI kalpanA pramANe A citra taiyAra karAvyuM manamAM eka adbhUta zAMti hoya he che. ane A lemineTeDa phoTo pU. naMdibhUSaNa sAhebe temanA che. saMlekhanAnI eka prakAranI nI gati ja cAturmAsa daramiyAna malADamAM mane Apyo hato. sahasra pAMdaDI dhArmika vidhi ja hoya che. satata tamArA manamAM prabhunA nAmano jIvanamAM aparigrahane sau prathama uparano A sarasvatIno phoTo mArI jANamAM nathI.' japa karavAno hoya che. tamane Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2011 saMlekhanAnA divasomAM satata gurunuM athavA mAtAjInuM mArgadarzana teo rAyapuramAM cAturmAsa arthe padhArelA. teo bALakone temanA maLatuM rahe che. agAuthI tamAro AhArano samaya ane prakAra tathA pravacanamAM ahiMsA, zAMti ane AhAra para khAsa samajAvatA. mane pramANa nakkI karavAmAM Ave che. saMlekhanA lenAranI sArasaMbhALa paNa temanA pravacanamAM rasa paDavA lAgyo ane pravacana sAMbhaLI rAkhavA saMghamAMthI ja koInI niyukti karavAmAM Ave che. aMtardhAna AcAramAM mUkavA prayatna karatI. dhIme dhIme meM mArA AhAramAMthI mATe e vyaktine taiyAra karavAmAM Ave che ane potAnA karmonA ghaNAM padArtho choDavA mAMDyA. mAruM A pagaluM mArA kuTuMbIjanone kSaya mATe prArthanA paNa karAvavAmAM Ave che. saMlekhanA lenAranA na gamyuM paraMtu huM bahu ja jIddI svabhAvanI hatI tethI mArA AhAra manamAM eka ajaba prakArano AnaMda hoya che. mATe huM to makkama ja rahI. eka varSa bAda meM saMghamAM javAnI mArI prazna : paraMtu jyAre ApanI sahacarIe saMlekhanA lIdhI tyAre IcchA pradarzita karI. badhAe ghaNo virodha karyo ane chevaTe skUlanI tamane to jarUra duHkha thayuM haze ! temanA mRtyu bAda ApanI mAnasika rajAomAM dhArmika zikSaNa mATe ja javAnI rajA ApI. badhAMne manamAM sthiti para asara thaI hatI? ema hatuM ke tyAMnA kaparA jIvanathI kaMTALIne huM pAchI ja AvIza. mAtAjI : hA, jarUra mane ghaNuM ja du:kha thayuM hatuM. teonuM darda paraMtu mane to tyAMnuM vAtAvaraNa bahu ja gamI gayuM. huM to pAchI mArAthI jovAtuM nahotuM ane temanA mRtyu bAda mane ghaNuM ja raDavuM ghare AvavA taiyAra ja nahotI paraMtu kauTuMbika prasaMga Avato hovAthI paNa AvyuM hatuM paraMtu A vize huM Apane AgaLa para vadhu jaNAvIza. mane pitAjI AvIne laI gayA. eka mahinA bAda meM pAchI jIda pharIne bIje divase emanA AhAranA samaye huM jaI pahoMcyo. pakaDI. mane peThA ane rasagullA khavaDAvyA ane khUba dabANa karyuM, AhAra vidhi jovAnI majA AvI. be hAthanI hatheLImAM ja koLIyo paraMtu mAre to pAchuM saMghamAM ja javuM hatuM. badhAe mane khUba jIddI mUkAya ane ArogAya. AhAra vakhate kaMI vighna Ave to te divase kahI paraMtu traNa divasa bAda mArI jIda pUrI thaI ane mane pAchI upavAsa. AhAra vidhi patyA bAda pAchA ame khaMDamAM carcA karavA saMghamAM javAnI rajA ApI. jo ke mArA parivArajanone mArA A beThA. Aje emaNe emanA jIvana viSe bALapaNathI Aja sudhIno pagalAMno manamAM to garva ja hato. badhAne huM dIkSA lau te nahotuM vRttAMta khUba laMbANathI jaNAvyo je emanA ja zabdomAM huM Apane gamatuM. mane to saMghamAM bahu ja gamatuM. mArA jJAnamAM vadhAro thato jaNAvuM chuM. gayo ane mane paNa samajAyuM ke chevaTe to A saMsAra choDIne javAnuM mAtAjI : mAro janma rAyapura, chattIsagaDhamAM 1972mAM eka ja che. janma ane mRtyu ApaNA hAthanI vAta nathI ja nathI. janma ghaNA zrImaMta jaina kuTuMbamAM thayo hato. mAruM janma samayanuM nAma ane mRtyunA pherAmAMthI chUTavAno prayatna manuSya karavo ja joIe. rekhA' rAkhyuM hatuM. amAruM saMyukta kuTuMba hatuM jemAM mArA cAra dhIme dhIme amane saMskRta ane prAkRtamAM dhArmika zikSaNa apAtuM; kAkAono parivAra paNa sAthe ja hato. mAre be bhAIo hatA sAthe sAthe dhyAna ane adhyAtma bAbata paNa zikSaNa apAtuM. ane huM ekalI ja kanyA ratna hatI. badhAMnI khUba ja lADakI hatI. savAranA pahoramAM traNa vAge uThADI dhyAnamAM besavAnuM zikSaNa mane mIThAI khUba bhAvatI ane temAM paNa rasagullA ane peThA khAsa. apAtuM. zarU zarUmAM to A ghaNuM agharuM lAgatuM. zraddhA ApaNA mAre be sakhIo-eka brAhmaNa ane eka jena hatI. mane calacitrano jIvanamAM ghaNo agatyano bhAga bhajave che. AdhyAtmika jJAna vagara paNa bahu zokha hato ane amitAbha tathA rekhA mArA khAsa gamatA mukti azakya che. AtmA haMmezAM muktinA paMthe AgaLa vadhato ja hIro-hIroIna hatA ane mAruM priya pratibhAvaMta vidyArthIone Arthika sahAya na hoya che. be varSa saMghamAM pasAra calacitra hatuM 'kulI'. | jito taraphathI SMS maLyo che ke je pratibhAzALI jaina 3. karyA bAda aMte meM dIkSA levAnuM amArA gAmamAM ekavAra eka vidyArthIne deza tema ja paradezamAM ucca zikSaNa prApta karavuM haze " nakkI karyuM. mArA vALa ghaNA lAMbA saMgha padhArela jemAM eka parama jJAnI temane tema ja UPSCnI I.A.S., I.P.S. ane rAjyakakSAnI nI ane suMdara hatA. mArA gurune zrI dayAsAgara mahArAjajI hatA. : P.S.C.nI parIkSA ApavI haze e sarvene sarva prakAranI Arthika mArA vALa kAtarathI kApI ane mArI uMmara te vakhate tera varSanI sagavaDo A saMsthAmAMthI prApta thaze. saMparka kareH www.jito.org pachI astro pheravavAnI IcchA hatI. mArA mAtApitA mane temanA 24291 www.jitontf.org. hatI. paraMtu meM jIda pakaDI ane darzanArthe eka divasa laI gayA. Email : jelp@jto.org. Call : 022-61409851. kezaloca ja karAvyo. A vidhi mahArAja sAhebe temanI dasa varSanI I AvI umadA yojanA mATe jitanA TrasTIgaNa ane saMcAlakone ghaNA dedabharI hatI ane temAM pUrA uMmare dIkSA lIdhelI ane Aje to ... hRdayapUrvakanA dhanyavAda. cAra kalAka gayA. mArA te o zAstranA ghaNA UMDA nakalI parivAramAM meM koIne jaNAvyuM abhyAsI ane jJAnI gaNAya che. nahotuM paraMtu teone samAcAra Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 maLI ja gayA ane teo AvI pahoMcyA. badhAMne dhaNuM duHkha thayuM. ane raDavuM paNa AvyuM. lagabhaga A ja arasAmAM mArI prayAgamanI sAthe meLApa thayo. eka vakhata prayAgamatInA gAmamAM amAro saMgha hato. tenA pitAzrIe saMghane AmaMtraNa Apela. prayAgamatInI uMmara paNa mArA jeTalI ja hatI. lagabhaga dararoja te amane maLavA AvatI ane pravacana prabuddha jIvana sAMbhaLavA besatI. enI sAthe mAre sArI mitratA baMdhAI gaI. enA jeTaluM mane samajanAra Aja sudhI koI maLyuM nahotuM. tenA pitAe tenI sagAI viSe badhuM ja nakkI karyuM hatuM, paraMtu tene lagna karavAmAM jarAye rasa nahoto. ame je divase e gAmamAMthI vihAra karyo tenA be divasa bAda sarakasa jovAnA bahAne thoDA paisA ane corI chUpIthI be joDI kapaDAM laI te basamAM nIkaLI gaI ane amArA saMghamAM joDAI gaI. enA parivArane jANa thaI ane ane pAchI laI javA AvI pahoMcyA. ghaNI vinaMtI karavA chatAM paNa te pAchI javA taiyAra nahotI. te ja kSaNathI arma chevaTa sudhI sAthe ne sAthe ja rahyA. amArA jIvanamAM aneka yAdagAra prasaMgo hatA. koka kokavAra hiMduo paNa amArA darzane AvatA. loko mAne che teTaluM amAruM jIvana agavaDabharyuM nathI hotuM. amArI jIvana zailImAM garIba ane tavaMgara, zikSita ane azikSita, jJAnI ane ajJAnInA bheda rahyA nahotA. ame bilakula boja rahIta jIvana jIvatA hatA. A rIte pUrA cAra varSo rahyA bAda dIkSA levAno samaya Avyo. amArA parivAranA bIjA bALakonA lagna bAda amane dIkSA levAnI maMjurI maLI. parivAramAM AvatA lagno bAda zravaNa belagolAmAM bAhubalinI mUrti samakSa dIkSA grahaNa karavAnA sogaMda lIdhA. mArca mahinAmAM ame dIkSA lIdhI. amane dIkSA ApatA pahelAM navoDhA jema zaNagAravAmAM AvyA hatA. dIkSAno prasaMga moTo utsava banI gayo. dIkSA bAda amArA mAtApitAne paNa amAre samAjanA sabhya jevA ja gaNavAnA hatA. amArI dIkSA bAda amArI nAmakaraNa vidhi thaI ane amArA prayAgamati ane prasannati nAmo rAkhyo. Aja pachI amAre saMpUrNa sAdhvIjIvana vitAvavAnuM hatuM. vAhana nahIM vAparavAnuM, roja ekAsaNuM karavAnuM, mAMdagImAM elopathI upacAra nahIM karavAno, ahiMsAnuM saMpUrNa pAlana karavAnuM, roja zAstrono abhyAsa ka2vAno ane rAga dveSanI lAgaNIomAM taNAvAnuM nahIM bIjA ja divasathI vihAra cAlu thaI gayo. lagabhaga dararoja kaMIka navA anubhavo thatA. thoDA samaya bAda prayAgamatinuM svAsthya kathaLavA lAgyuM. cAlavAmAM takalIpha paDatI. pAMca sAta varSomAM to tabiyata ghaNI kathaLI gaI. nIce besAya nahIM, lohInI ulaTI thavA mAMDI. TI.bI.nI asara hoya evuM jaNAvA lAgyuM. zarUAtamAM to Ayurvedika auSadho ApyA. joke prayAgamati to bahu ja samatA ane zAMti rAkhatA. temanuM manobaLa paNa ghaNuM majabUta hatuM. temane potAne to sAjA thaI javAnI ghaNI AzA hatI. jyAre tabiyata vadhu bagaDI tyAre teoe saMlekhanA levAnI IcchA pragaTa karI. temane gurujI taraphathI saMlekhanAnI rajA maLI. mane temanuM dhyAna rAkhavAnuM kArya soMpavAmAM AvyuM. mAre roja temane zAstra saMbhaLAvavAnuM, maMtro saMbhaLAvavAnA, manobaLa nabaLuM na paDe tenuM dhyAna rAkhavAnuM, vagere kAryo mane khAsa soMpavAmAM AvyA. dhIme dhIme teo takane pathArIvaza thaI gayA. aMte eka dina temanuM prANapaMkherUM UDI gayuM. mane khUba ja lAgI AvyuM. huM khUba ja raDI. mArA gurujI te divase mArI sAthe jarA kaDaka rIte varyAM. amAre amArI lAgaNIo para paNa kAbU rAkhavAno hoya che. 14 mI Disembare emaNe dehatyAga karyo ane 15mI Disembare emanI aMtima kriyA patAvI bIje ja divase huM vihAra karavA nIkaLI gaI. prathama vAra eka sAdhvIjI tarIkenI ekalatA bhogavatI huM nIkaLI paDI. bIje divase jyAre huM temanI vidAya levA gayo tyAre temaNe mane nIceno vRttAMta saMbhaLAvyo. mAtAjI H teono prayAgamatino aMtima samaya nakkI ja hato. Aje teo sadahe nathI. mAre e satya svIkAravuM ja paDe. saMsAramAM dareka cIjano aMta lakhAyelo ja che. mArA jIvanamAM meM pacAseka saMlekhanAnA prasaMgo joyA che paraMtu prayAgati mAtAjInI saMlekhanAe mane sAcuM jJAna ApyuM che. mAre paNa e samaya mATe taiyAra rahetAM zIkhavuM ja joIe. dehano tyAga e aMtima tyAga che. prazna : Apa mAno cho ke punarjanmamAM Apa teone maLazo ? mAtAjI : e to anizcita che. ApaNA zAstro kahe che ke evI ghaNI vyaktio che je punarjanmamAM ekabIjAne maLe che. paraMtu e ApaNA hAthamAM nathI. mahAvIra vaMdanA vidyAbena manasukhalAla khaMbhAtavALAna anudAnathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI tA.1menA pATakara holamAM yojAyela mahAvIra vaMdanAnI AMDiyo CD taiyAra thaI gaI che to jemane joItI hoya teoe nIcenA saranAme Phone karIne meLavI levA vinaMtI che. vinA mUlye te vitaraNa karavAmAM Avaze. 9 kamalezabhAI je. zAha, C/o virala jvelarsa, 925, pArekha mArakeTa, 9me mALe, operA hAusa, muMbaI-400 004. phona naM. 23863826 Mobile : 9821932693. samaya : baporanA 12-00 thI sAMjanA 5-00 sudhI puSpA parIkha, 6.bI, nave hAusa, vI e. paTela mArga, muMbaI-400 004. phona:022-23873611. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana jUna, 2011 jJAnapUrNa, garimAyukta, anupama anubhava zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha nirmita vikhyAta sarjaka ane ciMtaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI tridivasIya gautama-kathA gautama-kathAno bIjo divasa bhagavAna mahAvIra kahe che ke vedapaMktinA arthane kema barAbara viSaya: darzanano camatkAra gaNadharavAda samajatA nathI? jJAnano bhaMDAra : prabhu sAthe saMvAda 'vijJAnaghana eva etebhyo bhUtebhyaH samutthAya, tAnyevAnu vinazyati, na pretyasaM kathAnA bIjA divase guru gautamasvAmInI stutinI sAthe zAstIti' bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmInA meLApanI keTalIka Ano artha e che ke AtmA kALAMtare vividha zarIro dhAraNa kare viziSTatAo pragaTa karatA AMtararASTrIya ciMtaka Do. kumArapALa che. dareka zarIra vizeSa saMjJAthI oLakhAya che, paNa AtmA kadI desAIe kahyuM ke bhagavAnane tarka nathI Apavo, paNa satya ApavuM nAza pAmato nathI. AtmA dhruva ane nitya ja rahe che. veda padono che. tarkamAM tIkhAza ane tejAba hoya che, satyamAM zAMti ane saMvAda A ja dhvani che ane kALA AkAza ekAeka vikharAI jAya ane hoya che. AthI sakala vedazAstra vizArada mahApaMDitonA saMzayone sUrya prakAzita thAya te rIte jJAnano sUrya ane AtmAnA astitvanI mahAvIra svAmI koI prahArathI bhaMga karatA nathI. temane mithyA kahetA vAta samajAvavA lAgI. saraLa rIte joIe to AtmAnA astitva nathI ke mUrkha mAnatA nathI. jagatano virala siddhAMta; paraMtu e veda aMge nIcenI vAta karIH vAkyanuM viziSTa arthaghaTana karIne A saMzaya AtmAone satya tarapha (1) sarvajJane dekhAya che tethI mAnavuM joIe. laI jAya che. (2) AtmA pratyakSa dekhAto na varSothI jeNe vedane vAMcyA che, 11 gautamakathA 11 hoya, paNa prakriyAthI jANI zakIe aMtaramAM utAryA che, kaMThamAM kaMThastha gautamakathA D.V.D. chIe. zuM dUdhamAM ghI che? paNa amuka karyA che, emane potAnI ja vANI, DaoN. kumArapALa desAInI prabhAvaka ane hRdaya sparzI vANImAM traNe ) prakriyAthI jANI zakAya che. dUdhamAM vAta ane vacana samajavA ghaNA divasanI gautama kathAne jIvaMta hANo traNa DI.vI.DI.mAM. ghI hatuM mATe ghI maLyuM. saraLa paDe ane tethI bhagavAna (3) koI kahe ame pratyakSa hoya tene pratyeka DI.vI.DI. kathA-ciMtana-gIta-saMgIta aDhI kalAka mahAvIre A vedazAstra pAraMgata traNe DI.vI.DI. eka sAthe eka AkarSaka pekiMgamAM ja mAnIe chIe? bIjAnuM joyeluM paMDitone vedamAM varNavAyelI | eka seTa rUA. 300/ mAnatA nathI. tame buddhizALI cho. bAbatono artha karIne samajAve che jarA, buddhi kADhIne batAvazo? | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo ane peTrano ane e rIte potAnI tattvadRSTi (4) dAMtamAM vedanA thAya che eTale temaja chAtrAlayo ane pustakAlayo, derAsara ane upAzrayone rUA. sAhajikatAthI pragaTa kare che. A 270/- eka sAthe daza DI.vI.DI. seTa lenArane eka DI.vI.DI. * 1 kyAM thAya che? vedanA batAvI tattvajJAnanI dhArAmAM navIna bAbata | seTa prabhAvanA svarUpe. zakatA nathI! lAge. mAtra eka ja vedavAkya nahIM, (5) tamane bhrama che. bhramavALI cIja | beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI paNa bIjAM vedavAkyone paNa artha . hoya che. doraDAne bhramathI sApa jaina yuvaka saMghanA CD A/C No. 003920100020260 mAM tAravIne potAnI tattvadhArA rakama bharI amane e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAmuM jaNAvo mAno cho. jagatamAM sApa to che samajAve che. eTale Apane ghera beThA A DI.vI.DI. prApta thaze. dIvAnI AsapAsa cotarapha mitro ane parivArone A jJAnanI bheTa arpaNa karI (6) jIvaMta ane mRtadehamAM bheda jhaLahaLato prakAza hoya; paraMtu - zo? halanacalana nathI, to zuM che jJAnakarmanuM puNya prApta karo. parivAra ane mitro sAthe besIne enI nIce aMdhAru hoya tema A DI.vI.DI. dvArA gautamakathAnuM darzana-zravaNa karI samUha gayuM? te AtmA. mahAjJAnI gotamanA cittamAM IndrabhUti gautamanI zaMkAno svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma prApta karo. ! AtmAnA astitva vize saMzaya | vastu karatA vicAradAna zreSTha che-amUlya che-zAzvata che. kIDo dUra thatAM ja pArAvAra prasannatA hato ane e saMzayanA kAraNarUpe jAgI. emanA hAtha prazasta bhAve ja. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha99 jUna, 2011 prabuddha jIvana 1 1 joDAI gayA ane bolyA, 'Apa kharekhara sarvajJa cho, parama jJAnI hRdayasparzI rIte ane anubhavane AdhAre nirAkaraNa karyuM. A nirAkaraNano cho, parama vijJAnI cho. huM aneka zAstrono jANakAra hovA chatAM marma DaoN. kumArapALa desAIe emanI AgavI tarkapUrNa vANIthI pragaTa ajJAnI ja gaNAu, Ape to mAro AtmAviSayaka mAnasika saMzaya, karyo. yathAtathya rUpe kahI batAvyo che. vaLI veda-padanA arthanI bAbatamAM bhagavAnanI ahiMsA, samatA, anekAnta paddhati ane nayavAdanI mAro manomArga doSayukta che evuM Ape kahyuM. have mane kRpA karIne paripUta dRSTino sahune anubhava thayo. prathama pAMca paMDitonA 500te ja vedapada dvArA teno satyArtha samajAvo." 500 ziSyo, chaThThA ane sAtamA paMDitonA 350-350 ziSyo bhagavAna mahAvIre paMDita IndrabhUtine traNa pramANothI ane e ane chellA cAra paMDitonA darekanA 300 ziSyoe mahAvIranA ja rIte pratyakSa, anubhava ane svaavalokanathI AtmatattvanA caraNe potAnI jAta samarpita karI. Ama ekasAthe 4411 astitvanA pratItikara purAvA ApyA. IndrabhUtino jIva aMgeno puNyAtmAoe mahAvIrano upadeza svIkAratAM dharmakSetre camatkArarUpa saMzaya dhIre dhIre dUra thayo. ghaTanA banI ane bhagavAna mahAvIrano agiyAra mahApaMDito bhArataprasiddha mahApaMDita IndrabhUti gautama prabhu mahAvIranI sAtheno A vArtAlApa gaNadharavAda'ne nAme jANIto banyo. samIpa AvyA. be hAtha joDI IndrabhUti gautama bolyA, gaNadharavAda vize sAmAnya rIte A prasaMganI garimAnuM varNana 'ApanuM kahevuM yathArtha che. Apa sAcA jJAnI, mahAjJAnI ane thAya che. ethIya vizeSa kavacit paMDitonA cittanI samasyAno sarvajJa cho. mAro varSono saMdeha dUra thayo. Apa ApanA ziSyo bhagavAna mahAvIre Apelo ukela darzAvAya che, kiMtu anya darzanonA tarIke mAro ane mArA pAMcaso ziSyono svIkAra karazo.' saMdarbhamAM gaNadharavAdanI viziSTatA ane temAM pragaTa thatI jainadRSTi bhagavAna mahAvIre kSamAbhAva dhAraNa karIne prasannatAthI kahyuM, jovAno virala prayatna DaoN. kumArapALa desAInI vANImAM sAMbhaLavA he IndrabhUti gautama! A badhAmAM huM bhAvi zubha yoganuM ane maLyo. emaNe A mahAna ghaTanAnuM jainadarzananA pariprekSyamAM dharmazAsananA prabhAvanuM darzana karuM chuM. tamArI RjutAne kAraNe avagAhana karatAM kahyuM ketamArA e jJAnano vizeSa upayoga thaze. ApaNe sAthe rahIne jaina AgamagraMtho para dRSTipAta karIe to bhagavAna mahAvIra dharmatIrthanI prabhAvanA karIzuM." svAmInA gaNadharo vize pramANamAM bahu thoDI vigato prApta thAya bhagavAna mahAvIranI dRSTi bhaviSya para che. emane mana vartamAnanA che. "samavAyAMga sUtra'mAM gaNadharonA nAma ane AyuSya vize thoDI jaya-parAjayano koI mahimA nahIM. hakIkato upalabdha thAya che. samagra jaina Agama-sAhityamAM sauthI IndrabhUti gotama pAchA nahi AvatAM emanA nAnA bhAI vadhu vyApaka prasAra pAmelA "Avazyaka sUtra'mAM gaNadharoe vAda agnibhUti mahAvIrane jItavA cAlyA. agnibhUti gautamanA cittamAM thayA pachI prathama sAmAyikano uddeza lIdho hato ane e uddezane paDelI varSo jUnI karma vizenI zaMkAnuM mahAvIre nivAraNa karyuM. pariNAme teo mokSasukha pAmyA tevI noMdha maLe che. agnibhUti khuda jitAI gayA. baMne moTA bhAIo emanA 500 soprathama A prasaMgano ullekha "Avazyaka sUtra' niryuktimAM ziSyo sahita bhagavAna mahAvIra pAse dIkSita thayAnuM sAMbhaLIne maLe che. Avazyaka niryuktinI pa96mI gAthA A pramANe che: sauthI nAno bhAI vAyubhUti mahAvIrane mahAta karavA nIkaLyo. 'nIve me tabbIva mUya tariya vaMdhamoraya . vAyubhUti bhagavAna mahAvIranI samIpa pahoMcyA ke bhagavAne jIva tevA rica yA puuLe patnantoya nebrAne ' ane zarIra eka che ke judA judA evA enA mananA saMzayano uttara AcArya bhadrabAhukRta 'kalpasUtra'mAM badhA tIrthakaromAM bhagavAna Apyo. A samAcAra sAMbhaLIne paMDita vyakta AvyA ane ene mahAvIra svAmInuM caritra sauthI vadhu vistRta rIte AlekhAyuM che, paMcabhUta aMge saMzaya hato. jagatamAM pRthvI, jala, agni, vAyu paraMtu A "kalpasUtra'mAM gaNadharavAdanI ghaTanA maLatI nathI, paraMtu ane AkAza sAcAM che ke svapnavat che, evI enI zaMkAnuM nivAraNa "kalpasUtra' para lakhAyelI TIkAomAM gaNadharavAdanI samagra ghaTanA karyuM. tyArabAda paMDita sudharmAnA Ihaloka ane paraloka vaccenA ane tenI dArzanikatAnuM rasaprada nirUpaNa maLe che. "zrI vizeSAvazyaka saMzayane dUra karyo. maMDika brAhmaNanA baMdha ane mokSa vizenA saMzayanuM bhASya' nAmanA zAstramAM zrutamahodadhi AcArya zrI jinabhadragaNi nivAraNa karyuM ane e pachI AvelA mauryaputrano deva che ke nahi te kSamAzramaNa mahArAje AnuM Alekhana karyuM che. saMzaya dUra karyo. akaMpitano narakanA astitva vizeno saMzaya ane ATalI bhUmikA pachI sAhityakAra DaoN. kumArapALa desAIe acalabhrAtAnI pApa-puNyanA astitva vizenI zaMkA dUra karyA. dasamAM gaNadharavAdanI AlekhanazailI viziSTa prakAranI che. vizvamAM guru paMDita metAryane paraloka vize ane agiyAramA paMDita prabhAsane sanmukha pragaTa karelI jinAjJA ane tenA uttararUpe guru pAsethI mokSa vize saMzaya hato. bhagavAna mahAvIre e badhA paMDitonA saMzayanuM maLelA jJAnanA ghaNAM dRSTAMto maLe che. grIka tattvajJAnI sokreTisane Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 1 2 prabuddha jIvana jUna, 2011 enA ziSya pleToe prazna pUchyA ane sokreTise enA uttara ApyA. khaMDana karavuM e anekAMta darzanane anusaratI tattvadRSTine zobhArUpe bhagavAna buddha samakSa praznarUpe bhikhu AnaMda jijJAsA pragaTa karatA na gaNAya. e zAstrano paNa yathArtha artha pragaTa karI Apavo, te hatA ane bhagavAna buddha enuM samAdhAna karatA hatA. zrIkRSNa samakSa samAdara ke vyApakatA hovI joIe. AvI viziSTa samanvayAtmaka arjuna potAno saMzaya pragaTa kare che ane zrIkRSNa saMzayAtmA dRSTi gaNadharavAdamAM jovA maLe che. AthI bhagavAna mahAvIranI arjunanA saMzayane dUra kare che. svayaM bhagavAna mahAvIrasvAmIne vAtsalya nItaratI vANImAM paMDitanAM nAma, gotra ane saMzayane gautamasvAmIthI mAMDIne jayaMtI zrAvikA sudhI sahue jijJAsAthI kahyA pachI teone vedavAkyano yuktiyukta artha darzAve che ane pachI prazno pUchayA che. AmAM praznakartA jijJAsu hoya ane uttaradAtA emAMthI potAnI tattvadRSTi pragaTa kare che. jJAnI hoya tevuM jovA maLe che. jyAre gaNadharavAdamAM zaMkA ane A agiyAre paMDito bAra aMga ane caturdazapUrva zAstronuM jJAna samAdhAna baMne bhagavAna mahAvIra darzAve che. teo brAhmaNa paMDitonA dharAvatA hatA. A agiyAre paMDito potAne sarvajJa mAnatA hatA. cittamAM rahelA saMzayone prathama svayaM pragaTa kare che ane pachI teno uttara emaNe parizramapUrvaka zAstrAbhyAsa karIne ane zAstrArthomAM vijaya Ape che. Ama virodhI matane ziSya ke saMzayAtmAnI dalIlathI rajU meLavIne mahApaMDito tarIke khyAti prApta karI hatI. mAtra vedamAM karavAne badale tene teo svayaM kahe che ane pachI teo ja teno viruddha jaNAtAM vacanone kAraNe pratyeka paMDitanA cittamAM bhinna bhinna uttara Ape che. A uttaramAM sUkSma ane atIndriya tattvonI gahana tattvo aMge saMdeha hato. temane anusaranAro vizALa ziSyasamUha vicAraNA maLe che. virodhInA mananI zaMkAo prathama darzAvIne eno hato. emAM 65 varSanA mauryaputra, 53 varSanA maMDika, 50 varSanA prativAda karavAnI zailI AcArya jinabhadrasUrinA samayanA graMthomAM gautama che. (A samaye bhagavAna mahAvIra 42 varSanA hatA.) - vividha dArzanika pAsAnI chaNAvaTa prayojAtI hatI ane e ja zailI vyakti ane sudharmA jevA paMDitathI mAMDIne 36 varSanA metArya ane mujaba tattvajJAna rajU thayuM che. soLa varSanA prabhAsa jevA paMDito hatA. AvI Alekhana paddhatinA rahasyonuM pragaTIkaraNa karatAM DaoN. mahAvIra ane gautamanA sneha-taMtuo bhavobhava sudhI laMbAyelA kumArapALa desAIe potAnA AgavA ciMtana sAthe darzAvyuM ke AvI hatA. mahAvIranA trIjA marIcinA bhavamAM ane aDhAramA tripRSTha paddhatinuM eka tAraNa prabhu mahAvIranI sarvajJatA darzAvavAnuM che. vAsudevanA bhavamAM emano meLApa thayo hato. have temanA chellA sarvajJane vaLI zaMkA kahevAnI zI jarUra? sAmI vyaktinA manane bhavamAM tIrthakara ane gaNadhara tarIke teo maLyA hatA ane paramAtmA gherI vaLelI zaMkA teone jJAta ja hoya. AthI paMDito prazna pUche mahAvIre gautamane AzvAsana ApatA kahyuM, ane pote uttara Ape te racanA keTalI yogya gaNAya? temanA "he gautama! A bhava pUro karIne upara mokSamAM jaIne paNa ApaNe dvArA ja zaMkA ane samAdhAna baMne AlekhAya te sarvathA ucita sadAnA mATe banne sarakhA thaI jaze ane sadAnA mATe sAthe ja rahIzuM!' gaNAya. pratyeka paMDita bhagavAna mahAvIra pAse Ave che, tyAre zrI gautamasvAmInA rAsamAM kahyuM che kebhagavAna mahAvIra ene enA nAma ane gotrathI saMbodhe che ane carama jiNesara tava bhaNe, goyama ma karisa khela, pachI temanA manamAM rahelI zaMkA kahe che. bhagavAna mahAvIranI cheDe jaI ApaNe sahI, hosyuM tullA beu. sarvajJatA darzAvavAnI sAthe AmAM tarkazuddhatAnI AgavI pratiSThA kumArapALa desAIe kahyuM ke gautamasvAmI e adhyAtmajagatanuM karavAmAM AvI che. A samagra chaNAvaTanuM navanIta ApatAM vidvAna DaoN. pratIka hatA ane ekeeka viSayamAM jijJAsA pragaTa karI mahAvIra kumArapALa desAIe kahyuM ke eka arthamAM kahIe to gaNadharavAdamAM zraddhA pAsethI parama jJAna prApta karatA hatA. ApaNuM pAMcamuM aMga sUtra ane tarkanuM manorama samatolana sarjAyuM che. sarvajJatAne kAraNe teo zrI vyAkhyAprajJapti arthAt "zrI bhagavatIsUtra' mukhyatve gautamasvAmI kazuM svIkArI levAnuM kahetA nathI, balka tarkazuddhatAthI vecArika ane bhagavAna mahAvIrasvAmInA praznottarInA jJAnasAgarathI paripUrNa gati karavAnuM sUcave che. banI rahyuM. keTalA prazno? kula chatrIsa hajAra prazno - mahAvIra svAmI e samayanI darzana paraMparA ane bhagavAna mahAvIranA darzanano - myama samaye mA pamAyaU/'-he gautama, samayamAtrano paNa pramAda eka suMdara bheda DaoN. kumArapALa desAIe pragaTa karyo. emaNe kahyuM ke karIza nahIM.sAmAnya rIte virodhI matanuM khaMDana ane svamatanuM khaMDana e bhAratIya cAra jJAnanA dhAraka, aneka vidyAonA pAraMgata, mAtA darzananI paraMparA hatI. A paraMparA virodhI mata para AgrahapUrvaka sarasvatInA lADakavAyA chatAM potAnI jijJAsA saMtoSavA navI prahAra karIne potAnA matanI sthApanAmAM itizrI manAtI hatI. vAta jANavA ane zaMkAnuM nivAraNa karavA potAnA pAMDityano AmAM virodhI matanI kyAMya TIkA nathI. virodhI zAstrone kyAMya upayoga karavAne badale bhagavAnane prazna pUchatA. vaLI A prazna UrdhvajA hamaNAM ke khoTAM cItaravAmAM AvyAM nathI. koIpaNa zAstranuM sarvathA eTale ke Ubhe page, adhaH zira eTale ke nIcA namelA mukhe ane Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 dhyAna koSTaka eTale dhyAnastha banIne pUchatA hatA. bhagavAna mahAvIrane dharmakArya tarIke saMdezavAhaka moklavAnI jarUra paDe tyAre gotamavAmIne mokalatA. prabuddha jIvana guru gautamasvAmI zarIrathI prabhAvazALI ane jJAnathI paNa prabhAvazALI hatA ane temano svabhAva to saune vaza kare tevo 13 zrI prazna vyAkaraNa ane zrI patnavaNAsUtramAM maLe che. gautamasvAmInI pUjA, bhakti ke stuti to ThIka, paNa emanuM nAmasmaraNa paNa maMgalakArI gaNAya che. saMkaTone haranAruM ane mananAM mano2tho pUrA karanAruM manAya che- hato. vatsalatA, samatA, saraLatA, karuNAmayatA ane nikhAlasatA bhArobhAra hatA. mahAvIranA saMdhanA sthavira (vaDIla) tarIke saune sAcavavAnI, sudhAravAnI ane zIkhavavAnI javAbadArI, paNa tethI emanI paddhati anokhI hatI. vagara bolye saunAM saMzayo chedAI jAya ane saune vrata-niyamamAM sthira rahevAnI preraNA maLe tevuM emanuM pavitra jIvana hatuM. tyArabAda DaoN. kumArapALa desAIe aSTApadayAtrAnuM varNana karatA kahyuM ke gautamasvAmI cAraNalabdhithI vAyuvege sUryanA kiraNo pakaDI aSTApada tIrtha para caDI gayA hatA. tyAM emaNe jagaciMtAmaNIsUtranI racanA karI ane aSTApada para rAtri vAsa karyo. pAchA AvyA tyAre paMdaraso tApasone eka pAtramAM khIra laIne aMgUTho pAtramAM rAkhIne pAraNuM karAvyuM, rastAmAM guru bhagavAnanuM varNana sAMbhaLatA 501 tApasane kevaLajJAna prApta thayuM. bIjA 501ne samavasaraNanI zobhA joIne ane trIjA 501ne mahAvIranA mukhAraviMdanA darzana karIne kevaLajJAna prApta thayuM. Ama emanA hAthe jeNe jeNe dIkSA lIdhI, ene kevaLajJAna prApta thayuM. mAtra emane khudane ja nahIM labdhi nidhAna tarIke guru gautamasvAmI prasiddha hatA, paNa emane camatkAro sarjavA paDatA nathI, AMtarika zaktithI, AtmAnI mastIthI e sarjAI jAya che. keTalAka camatkAra sarjavA mATe sAdhanA kare che. gautamasvAmInI sAdhanA mAtra AtmasAdhanA ke yogasAdhanA che. Rddhi, siddhi ke labdhi ApoApa Ave che. gautamasvAmInI aThyAvIsa labdhionI noMdha zrI bhagavatI sUtra, kezIkumAra zramaNa ane emanA ziSyoe bhagavAna mahAvIranA e pachI pArzvanAtha paraMparAnA kezIkumAra kAmaNa ane gautamasvAmInI mulAkAtano prasaMga Alekhyo ane kaI rIte eka avarNanIya anubhava : mahAvIra kathAthI RRSabhakathA huM 'prabuddha jIvana'no varSothI grAhaka chuM, eTale cAhaka chuM, tenA pUrva taMtrI mahAzayo zrI paramAnaMda kApaDIyA, zrI cImanalAla cakubhAI zAha ane DaoN. ramaNabhAI zAhanAM lekhAzo, pravacanothI paNa paricita kharo. AvA saMskArI puruSone pagale 'prabuddha jIvana'ne saraLa ane vidvAna taMtrI zrI dhanavaMtabhAI zAha maLyA ane 'prabuddha jIvana' mAsike sAhitya kSetre, adhyAtma kSetre haraNaphALa bharI. tenI niyamita kolamo jinavacana, Acamana, jayabhikhkhu jIvanadhArA, sarjana svAgata, paMthe paMtha pArtheya vAMcanamAM avirata rasa pIrasatI ja rahI che. gata varSe paryuSaNa vyAkhyAna mALAnAM vyAkhyAno ghaNAM samRddha ane vaibhavasabhara rahyAM. sAthe sAthe racanAtmaka kArya mATe dara varSe ugharAvAto svaicchika phALo ghaNo UMco thayo. gat varSe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe mahAvIra jayaMtIne divase DaoN. kumArapALa desAI dvArA mahAvIra kathAno navatara prayoga karI bhAviko, vicArako ane adhyAtma jijJAsuomAM navA vicAra ane navI cetanAno saMcAra karyo hato. bhagavAna mahAvIranA jIvananA keTalAka navA pAsAo vizvanuM paheluM sAcuM mahAbhiniSkamaNa) kumArapALabhAIe uMghADI ApyAM. adbhuta! e ja zRMkhalAmAM A varSe bhagavAna mahAvIranAM prathama gaNadhara zrI gautama svAmInI kathA karI viziSTa ciMtana ane darzana dvArA ApaNane A mahApuruSano sAco paricaya Apyo. atyAra sudhI ApI 'gautama svAmI'ne divALInA divase navA varSanI miti nAkhatI vakhate 'gautama svAmInI labdhi hajo' evA ApaNane lAbhadAyI vicAro sudhI ja sImita rAkhyA hatA, paNa kumArapALabhAIe kathAmAM IndrabhUti gautama viSe kevI kevI adbhuta vAto karI! ApaNe gaNadharavAdathI uparachallI rIte paricita chIe, paNa e guru mahAvIre gautamane 3600 vAra 'goyam' kahIne saMbodhyA to A vinayI ziSye bhagavAnane paNa 3600 vAra 'bhaMte' kahI keTakeTalA prazna pUchelAM e ApaNane kyAM khabara hatI? khIcokhIca bharelA pATakara holamAM ame padma nagara siniyara siTIjhana phoramanAM 12 sabhyoe traNa divasa bhAga laI, amArI jIvana saMdhyAmAM raMga pUratI dhanyatAnI e paLo aMtara AnaMdathI mANI hatI. eTale ja yuvAna gAyaka zrI mahAvIra zAhanuM bhakti saMgIta 'guru gautama'nI mIThI dhUna haju paNa amArA kArtAmAM guMje che. AvatA varSe "mahAvIra jayaMtI'nA divase jAhera thayelI, purANa puruSa - vartamAna covIsInAM prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva prabhunI kathAnI udghoSaNA sAMbhaLI ame bhaktibhAvathI chUTA paDyA. A kAryakramomAM amUlya yogadAna ApanAra DaoN. kumArapALa desAI, DaoN. dhanavaMta zAha, zrI mahAvIra zAha ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano savinaya AbhAra mAnuM chuM. DvinodabhAI yu. zAha sI-53, padmanagara, cakALA, aMdherI (pUrva), muMbaI. mo.9320128660 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana jUna, 2011 dharmano svIkAra karyo, tenuM zrI uttarAdhyAyana sUtranA 23mA huM ema kahuM chuM ke je mAMdAnI mAvajata kare che te mane darzanathI pAme adhyAyanA AdhAre nirUpaNa karyuM. tyArabAda gautamasvAmI ane che, arthAt je mane darzanathI pAme che, te mAMdAnI mAvajata kare che. mahAvIra svAmInA judA judA saMvAdo AlekhatA DaoN. kumArapALa mAMdAnI mAvajata e paNa prabhune pAmavAno eka mArga che, e desAIe keTalAka ciMtana-motInuM Alekhana karyuM hatuM. e aneka sevAlakSI vicAranuM bIja A praznottaramAM jovA maLe che. jainadharmamAM saMvAdomAMthI "Avazyaka haribhadrI' ane 'dazAzrutaskaMdha' adhyAya- vaiyAvaccano - sevAbhAvanAno ane sevAparAyaNatAno je mahimA 9mAM mAMdAnI mAvajatano eka saMvAda joIe. varNavavAmAM Avyo che te barAbara samajIne amala karavA yogya che. gautamasvAmI bhagavAna mahAvIrane pUche cheH he bhagavana ! je mAMdAnI A rIte bIjA divasanI gautama-kathAe zrotAone guru mAvajata kare te dhanya che ke je Apane darzanathI pAme e dhanya che? gautamasvAmInI virATa pratibhAnuM pAvana darzana karAvyuM ane sau bhagavad : he gautama! je mAMdAnI mAvajata kare che te dhanya che. koI gautamasvAmInI dhUna sAthe vikhUTA paDyA, tyAre eka judo ja gautama : bhagavan! Apa evuM zA uparathI kaho cho? anubhava laIne sabhAgRhanI bahAra nIkaLyA. (kramaza:) bhagavAna : he gautama! je mAMdAnI sevA kare che te mane darzanathI (trIjA divasanI kathAno sAra AvatA mahine, julAImAM) pAme che; arthAt je mane darzanathI pAme che te bImAranI sevA kare bIjo divasa : 16 eprila, 2011 che. AjJAnuM pAlana karavuM te arahaMtonuM darzana che. tethI ja he gautama! saujanyadAtA sva. jAsudabena kAMtilAla sonAvAlA aneruM prAyazcitta | D lIlAdhara gaDA | [ahIM je anerA prAyazcittanI ghaTanA che, e eka vyaktinI ghaTanA nathI. ujaLA ane samRddha samAjanA pratye ke AvuM prAyazcitta karavuM paDaze. A ja sAcI karma nirjarA che. A saMvedanA vAMcIne ApanuM haiyuM jarUra vedanAthI pokArI uThaze, ane Apa A upakSita varga mATe hAtha ane haiyuM AgaLa karazo evI amane zraddhA che. A saMsthAnI 77 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA samaye A vakhate A 'saranAmA vagaranA mANaso'nA bALakonA zikSaNa mATe dhanarAzI ekatrita karavAno amAro vicAra che. pU. morAri bApue eka rAmakathA A upekSito mATe ApI, to ApaNe paNa paryuSaNanuM puNya ApIe. | kacchI samAjamAM 'adhA'nA vhAlabharyA ane yazasvI nAmathI jANItA A lekhaka AjIvana samAja sevaka, vidvAna lekhaka ane ciMtaka che. -taMtrI mahesANA jillAnA becarAjI tAlukAnA zaMkhalapura gAmanA paTela che, je vAstavamAM 30 thI 50 jhUMpaDAonI nAnI asthAyI vasAhata parivAramAM mittalano janma. mAbApano siddhAMta hato ke daheja ke hoya che, jyAM koIpaNa sagavaDa hotI nathI. zocAlaya, lAITa, vArasAmAM rokaDa kaMI ApavuM nahIM, mAtra keLavaNI ApavI. mittale rastA ke pIvAnA pANIno paNa abhAva hoya che; jeno khyAla zaherathI pote B.Sc. (Phy.) ane patrakAratvamAM B.C.J.P., M.J.S. tathA janArane hoto nathI ane mittala mATe paNa evuM ja banyuM. M.Phill karyuM. patrakAratvanA abhyAsa daramyAna "carakhA' vikAsa saMcAra amadAvAdathI savAre nIkaLI ane cheka moDI sAMje taDakezvara je ane neTavarka dvArA sthaLAMtarita kAmadAronA sAmAjika ane Arthika eno prathama paDAva hato tyAM pahoMcI tyAre mittalane hatuM ke abhyAsa mATe apAtI phelozIpamAM mittalanI pasaMdagI thaI ane taDakezvaramAM kyAMka nAnI sarakhI dharmazALA haze jyAM te rokAze. teNe dakSiNa gujarAtanA zeraDI kAmadAro'no abhyAsa karavAnuM nakkI paNa tyAM evuM kazuM hatuM nahIM. gAmathI zeraDI kAmadArono paDAva karyuM. zeraDI kAmadAronI paristhiti jovA teNe zaheramAM beThe beThe lagabhaga traNeka ki.mI. dUra hato. chevaTe paDAvamAM koIkane tyAM ahevAlo meLavavAne badale zeraDI kAmadAro vacce, teonA asthAyI rokAIza ema vicArIne te paDAva para pahoMcI. aMdhAruM thavA lAgyuM paDAvo vacce rahI abhyAsa karavAnuM pasaMda karyuM. ane paDAvamAM kyAM rahevuM te sUjhe nahIM. bhUkha paNa kakaDIne lAgI da. gujarAtanA zeraDInA khetaromAM khetamajUrI tarIke moTA bhAge hatI. majUrone mukAdamanI tAkIda hatI ke koIpaNa navI vyaktine khAnadeza, naMdurabAra jillAnA AdivAsIo ane ukAI Demane kAraNe mukAdamane pUchyA vagara Azaro Apavo nahIM. mukAdama tyAM hAjara jemanI jamIno DubANamAM gaI che tevA visthApito kAma kare che. hato nahIM eTale mukAdama Ave nahIM tyAM sudhI kaDakaDatI ThaMDImAM sijhana daramiyAna teo khetaronI AsapAsa paDAva nAMkhIne rahe bahAra besI rahI. rAtre nirNaya lIdho ke AvA saMjogomAM kAma Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juna, 2011 prabuddha jIvana - 15 karI zakAze nahIM tethI savAre pAchA zaheramAM cAlyA javuM. tyAM rAtre mittala thoDA lokone rAtre bhegA karI zakI ane temanI sAthe eka eka bIjo AghAtajanaka anubhava thayo. pAsenA zaheramAMthI miTIMga thaI. mittale temane potAnuM ahIM AvavAnuM kAraNa moTarabAIka para be jaNa AvyA ane eka jhUMpaDAmAMthI eka bAIne samajAvyuM. lokoe tenI vAta sAMbhaLI kharI paNa DaranA mAryA bIjo upADI gayA. koI dAda ke phariyAda thaI zake nahIM. moTarabAIka para koI sAtha Apyo nahIM. AvanArA mukAdamanA mANaso hoI zake eTale koI kaMI bolyuM traNa divasathI mittale kAMI khAdhuM na hatuM. tyAM gAmanA lokoe nahIM. mittale paDAvanA lokone A ghaTanA aMge pUchyuM to lokoe kahyuM ke pAsanA luNA gAmamAM jalArAma bApAnuM maMdira che tyAM javAba Apyo ke ahIM AvuM to avAranavAra banatuM rahe che. e jalArAma jayaMtI nimitte bhojana maLaze. mittala doDatI AkhaDatI bAInuM nAnuM bALaka ane teno pati paDAvanA anya loko sAme tyAM pahoMcI tyAre bhojana samaya pUro thavA Avyo hato. pUjArIe raDI rahyAM hatAM, paNa polIsa phariyAdanI koI vAta paNa karatuM nahotuM. thoDo prasAda Apyo tyAre mittala rItasaranI pUjArIne karagarI ane mittale phariyAda karavA kahyuM to badhAe ja nA pADI ane sau vikharAI kahyuM ke te traNa divasathI bhUkhI che. je kaMI ApanI pAse hoya te gayA. A ghaTanAthI mittale potAno nirNaya badalyo. eNe nakkI Apo. pUjArIe thoDo vadhu prasAda Apyo paNa tenAthI bhUkha karyuM ke game tevI takalIpho vacce paNa A majadUronI hAlatano abhyAsa saMtoSAI nahIM. chevaTe pANI pIne mana manAvyuM. tyAra pachI teNe karI e aMgeno saMpUrNa ahevAla taiyAra karavo. pUjArIne paNa potAno ahIM AvavAno makasada samajAvyo. bIjA divase savAre kyAMya cA paNa maLe nahIM. paDAvanA sthaLe pUjArIe majUrone bolAvI mittalanI kAmagIrI aMge temane mAhitI cAnI eka paNa lArI ke dukAna hovI saMbhava nahIM kAraNa ke majUro ApI tyAra pachI enuM kAma thoDuMka saraLa banyuM, jene kAraNe mittala pAse eTalA paisA nathI. sAthe lAvelo nAsto khalAsa thaI gayo e vistAramAM eka mahino rokAI. kyAreka majUro sAthe emanA hato eTale bIjA divase paNa upavAsa karavo paDe evI hAlata chatAM haMgAmAM, kyAreka maMdirane oTale ane kyAreka gAmanA cotare Akho divasa te taDakezvara rokAI. strI ane puruSa majUro khetare rAtavAso karatI. ane Ama eka mahinAnI rajhaLapATa pachI zeraDI cAlyAM gayAM hatAM ane gharamAM bALako ane vRddho pAse tathA jeo khetamajUronI hAlata ane emanA zoSaNa aMge zodhanibaMdha paNa kAme gaI na hatI evI baheno pAse besIne vAto karI. potAno taiyAra karyo. ahIM AvavAno uddeza samajAvyo. tyAre mAMDa mAMDa gabharAtAM mittale potAnA anubhavo TAMkatAM jaNAvyuM ke, narmadA nadInA gabharAtAM keTalIka bahenoe potAnI hAlata, majUrI, agavaDa aMgenI baMdha sAme medhA pATakare visthApitonA punavarsana mATe saMgharSa zarU sAcI vigato ApI ane mittalanuM hRdaya prajvaLI UThyuM. karyo hato tyAre mane lAgatuM hatuM ke medhAnI A moTI bhUla che, A zeraDI kAmadAro kharekhara to ukAI DemamAM DubANamAM gayelI rAjyanI pragatine rUMdhavAno prayAsa che. paraMtu taDakezvara, gaData, jamInonA mAliko hatA. DubANamAM gayelI jamInanuM pUrepUruM vaLatara kapUrA, karasADanA paDAvomAM rahetA lokonI hAlata joI, jemanI maLyuM nahIM. sarakAre jamIna letI vakhate suMdara ghara, nokarI, sagavaDo phaLadrupa jamIno ane gAmaDAM DubANamAM gayAM che te lokonuM jIvana maLaze evAM khoTAM AzvAsano ApelAM; paraMtu hakIkatamAM temane joyuM tyAre medhA pATakaranI vAta sAcI lAgI. eno saMgharSa vAjabI ahIM rahevA mATe jhUpaDAM ja che. majUrI aDadhI maLe che. bALakonA che ema lAgyuM. visthApitone jaDamULathI ukheDI nAkhavA ane tyAra zikSaNa mATe zALA nathI. davAkhAnuM paMdara ki.mI. dUra che, jyAM javA pachI emanuM zoSaNa karavuM e sarAsara anyAya che. AvA anyAyo AvavA mATe divasamAM mAtra eka ja basa che. trIjA divase mittala sAmenI tamAma laDato kurukSetra ja che. ukAI yojanAmAM DAbA kAMThAnI karasADa gAmanA paDAvamAM gaI. tyAMnI hAlata taDakezvara karatAM jarA nahero banI che ane e kAMThA para AvatI jamIno samRddha kheDUto, paNa sArI nahIM. karasADamAM mAhitI pahoMcI gaI hatI ke koI savarNonI che jemAM mukhyatve paTela, darabAra vAta Ave che. jamaNA patrakAra Ave che eTale enI sAthe koIe vAtacIta karavI nahIM, kAMThAnI nahero banI ja nathI je mULa AyojanamAM sAmela hatI. mAhitI ApavI nahIM ane jo koI mAhitI Apaze to tene majUrI jamaNA kAMThAnI nahera banI hota to eno lAbha AdivAsIone nahIM maLe. mittalane be divasathI kazuM khAvAnuM maLyuM nahotuM. paDAvanA maLata. baLiyAnA be bhAga kahevata ahIM hakIkata banI che. be cAra jaNane dayA AvI paNa kharI paNa mittala emanA ghare jaI mittala eka mahino tyAM rokAI. eka mahinAnA anubhavo teNe khAvAnuM mAge nahIM kAraNa ke parivArane mAMDa pUruM paDe tema hatuM. eka ahevAlamAM rajU karyA. zeraDI kAmadArone yogya vetana maLI ane e loko sAmethI ene jamavA mATe bolAve nahIM. temane ema rahe ane kAmanA sthaLanA emanAM raheNAMko vyavasthita bane, jyAM ke zaheranA mANasane emanuM khAvAnuM phAvaze ke nahIM? tema chatAM pIvAnuM pANI tathA jAjarU jevI sagavaDo maLe te khUba jarUrI che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 keTalIka saMsthAoe A kAmadAro sAthe rahI temanA adhikAro mATe caLavaLa paNa karI. paraMtu, sugara lobI khUba ja majabUta hovAthI teo temAM saphaLa rahyA nahIM. mittala paNa nANAMnA abhAve A kAmadAro sAthe AgaLa kAma karI zakI nahIM. te nAsIpAsa ane hatAza thaI pachI amadAvAda AvI gaI. amadAvAdamAM AvyA pachI eNe mIDiyA ane judI judI saMsthAo (N.G.O.) sAthe kAma zarU karyuM. prabuddha jIvana patrakAra tarIke koIpaNa pola ke anyAya chatAM thAya tyAre mIDiyA-vartamAnapatro samAdhAnanI bhUmikA para AvI jAya. kAryakaro koIpA Ayojana aMge ahevAla taiyAra kare tyAre movaDIo potAnA nAme prasiddha athavA, rajUAta kare. kyAreka movaDIonA ahamno bhoga niSThAvAna kAryakara bane. AvA kaDavA anubhavomAMthI pasAra thatAM thatAM kyAreka te DIprezanano bhoga paNa banatI. mittalane kAryamAM niSphaLatA maLe teno raMja nahoto paraMtu vikAsanI vAtane, saMgharSanI bhUmikAne, kAryakramane AgaLa dhapAvavAnI kSaNe dora kapAI jAya; vikAsanI gati aTakAvI devAya - kAraNake saMsthAnA movaDIonI evI mAnasikatA na hoya - enuM ene duHkha hatuM, pIDA hatI. AvA anubhavamAMthI pasAra thatI mittala eka divasa eka anokhI saMsthA 'janapatha'ne AMgaNe pahoMcI jyAM ene mATe navuM kArya karavAnI dizA maLI. ene rucikara viSayamAM kAma karavAnI taka maLI. tyAM paNa ene hatAzA gherI vaLavAnI hatI, nirAza thavAnuM hatuM, jAta sAthe saMgharSa karavAno hato. ahIM saMsthA taraphathI ane pUrepUrI mokaLAza hatI paraMtu je samudAyo sAthe ene kAma karavAnuM hatuM e samudAyanI pIDA ane vyathA anokhI hatI. jUna, 2011 thayo che ane e aMge zodhanibaMdho paNa taiyAra thayA che. chatAM eno nAza, vAstavika citAra bhadra samAja samakSa nathI mukAryA. emanI paristhitino mAtra abhyAsa karavA mATe ghaNA taiyAra thAya paNa temane saMgaThita karI, temanA praznone vAcA ApI, nirAkaraNa mATe kArya karavA bhAgye ja koI taiyAra thAya. A samudAyono saMparka karavo paNa muzkela, kAraNa ke amuka samudAyo paDAvo badalatA rahe. AvuM AkaruM kAma paDakArarUpa hatuM ke mAtra niSThA dharAvanAra, nisbata rAkhanAra, samarpita vyakti ja karI zake. ane AnuM bIDuM jhaDapyuM mittala paTele, jeo hajI trIsI paNa vaTAvI nathI. varSo agAu gAmaDAne AdhAre jIvatA loko, vicaratA ane vimukta samudAyanA loko, jenI saMkhyA A dezamAM Azare bethI aDhI karoDanI che teo A dezamAM rahetA nathI, rajhaLe che. chellI sadImAM dhIre dhIre hAMsiyAmAM dhakelAtA A samudAyo koNa hatA? kyAM che? zuM karatA hatA ane zuM kare che? eno trUTaka tUTaka abhyAsa satata be-traNa varSanuM paribhramaNa nahIM paNa rajhaLapATa, vAto nahIM paNa saMvAdane pariNAme mittala A samudAyonI kathA-vyathA ApaNA sudhI laI AvI. A samaya daramiyAna te ghaNI vakhata A samudArthonA gAmaDAnA paDAvo ke vasAhatomAM rahI che, aDadhuM paDadhuM bhojana lIdhuM che, aDadhI paDadhI UMdha lIdhI che, jAgaraNabharI rAto vitAvI che. ApaNo samAja jene jAkAro Ape che, gunegAra gako che, tevA A lokoe zubhrAMta samAjamAM tiraskRta gaNAtA vyavasAyo na chUTake AjIvikA mATe apanAvyA che. dArU gALavo, nAnI moTI corIo karavI, bahenonuM dehavyApAramAM dhakelAvuM... A badhuM kaI majabUrI ane lAcArI emane karAve che enI vAto mittala kahe che tyAre haiyuM valovAI jAya che. emanI jIvanazailI, rUDhicustatA sAmAjika vyavasthA, sAmAjika rivAjonuM pharajiyAta baMdhana ItyAdinI vAto aMdAje 200 pAnAMnA ahevAla (gujarAtanA vicaratA-vimukta samudArtho)mAM mittale samAvI che. gujarAta rAjyamAM vicaratA aThThAvIsa samudAyo ane vimukta bAra samudAyonI kathanI AmAM AlekhAI che. vaizvIkIkaraNanA yugamAM garIbo utpAdananA sAdhano para pakaDa gumAvatA jAya che. emanA paraMparAgata AjIvikAnA sAdhano chInavAI gayAM che. sAmudAyika upayoganI saMpatti para ekahaththukaraNanuM AkramaNa berokaToka cAle che. zerabajArano AMka (senseksa) hajAronI sapATI kudAvato jAya che jyAre bIjI tarapha khAlI peTe roTalA mATe rajhaLapATa karatA lokonI saMkhyA senseksane paNa kudAvI jAya che. utpAdana ane AjIvikAnA sAdhanonAow Powerty Line) nathI, BPL kArDa nathI eTale garIbone maLatI abhAvamAM garIbo ane vaMcito have jIvana jIvavAnA adhikAranI laDAI laDe che - vinA khaDaga ane viyAro, mittalanuM kArya ahevAla sAdara karIne aTakI gayuM nahIM. enA abhyAsane kAraNe mittala e tArA para AvI ke asthAyI rahenA samudAyone sthAyI sthAna, ghara maLe to emanA praznonA nirAkaraNanI dizAmAM eka kadama AgaLa vadhI zakAya. ghara nathI eTale sa2nAmuM nathI, saranAmuM nathI eTale rezanakArDa banatuM nathI. rezanakArDa nathI eTale garIbI rekhA nIce jIvatI vyakti tarIkenuM pramAApatra (Be chUTachATo maLatI nathI; sastA dare ghauM, anAja kerosIna maLatAM nathI: sarakArI yojanAno lAbha nathI maLato. are... matadAra tarIkeno adhikAra paNa maLato nathI. A dezamAM aDhI karoDanI vastIne saranAmuM nathI, ethI vadhAre zaramajanaka bInA kaI hoI zake ? ane tethI mittalanuM dhyeya hatuM ke gujarAtanA A bhaTakatA samudAyonA 40 lAkha jeTalA lokomAMthI zakya teTalAne ghara apAvavAmAM ane saranAmuM meLavavAmAM madada karavAnuM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana 17. eka apavAdarUpa kissA tarIke sthAyI vasavATa hovA chatAM eka rajavADAMmAM nAcagAna mATe jatI. pAlanapuranA navAba ke tharAda, AkhuM gAma kevA dojhakhamAM sabaDe che tenI vAto mittala pAsethI sAMbhaLIne vAva ane diyodaranA rajapUto paNa lagna ke sArA prasaMge sarANiyAnI kaMpArI chUTe che. A vADiyA gAma aMge keTalAya samAcArapatro, sAmayiko bahenone nAcagAna mATe bolAvatA. buDhaNapuranI sarANiyA bahenothI khAsa kavarasTorI banAvIne lakhatAM hoya che. paNa eno pUrva itihAsa rajavADAM rajapUtonI mahephIlamAM raMga Avato. te samaye A nartakInuM jANIe tyAre enI majabUrI ane karuNa kathanIno khyAla Ave che. samAjamAM AgavuM sthAna hatuM. temane koI dhutkAratuM nahIM nAcagAnanI banAsakAMThA jillAnA tharAda tAlukA mathakethI be kilomITara dUra pravRttimAM temane rAjAo pAsethI sArI bakSIsa paNa maLatI. AvelA buDhaNapura gAmanA ane hAlamAM vaDagAmaDA-vADiyAmAM pariNAme teoe gAmanI keTalIka jamIna kharIdI tyAM ghara paNa sarANiyAnA Azare 150 parivAro vase che. sarANiyAno baMdhAvyAM. aMgrejo AvatAM rajavADAMnI sthati dayAmaNI banI. temAMya paraMparAgata vyavasAya charI cappAnI dhAra kADhavAno, baLadanA sATA- AjhAdI pachI to rAjA-rajavADAMno yuga ja khatama thayo ane sAthe doDhA karavAno. potAnA vyavasAyanA bhAga rUpe A parivAro pharatA sAthe A nAcagAna karatI uparokta cAreya vasAhatonI sarANiyA rahe. eka gAmathI bIje ane tyAMthI trIje ema satata sthaLAMtara kare. je bahenonI AjIvikA paNa baMdha thaI gaI. bApadAdAnI evI koI gAma sAtheno temano vyavahAra sAro hoya tyAM comAsuM gujAre. jamIna-jAgIra nahotI jenA AdhAre jIvana jIvI zakAya. sarANiyA mULa rAjasthAnanA vatanI. evuM kahevAya che ke mahArANA bApadAdAno paraMparAgata vyavasAya teo kyAreya zIkhyA nahotAM. pratApanA sainyamAM hathiyAra sajAvavAnuM kAma sarANiyA karatA. Ama temanI sthiti kaphoDI thaI. puruSo to pahelethI bahenonA akabare cittoDagaDha para caDAI karI ane mahArANA pratApe cittoDagaDha nAcagAna para ja nirbhara hatA. temane mahenata majUrI karavuM goThe choDyuM ane cittoDagaDha parata nA maLe tyAM sudhI cittoDagaDhamAM paga tema paNa nahotuM. baheno ja gharanI tamAma javAbadArI nibhAvatI. nahIM mUkuM tevI Teka lIdhI. tyAre temanI sAthe temanA vaphAdAra sainya Ama, parivArajanonI bhUkha na jovAtAM na chUTake A bahenoe tathA anya loko nIkaLI gayA. rANA pratApe nAnI haldIghATImAM dehavyApArano vyavasAya apanAvyo. chupAIne akabara sAme yuddhanI taiyArI zarU karI. temanuM sainya ekatrita 1950nA arasAmAM buDhaNapuranI cAra baheno A vyavasAya thavA lAgyuM. hathiyAra sajAvanArA paNa temanI sAthe hatA. paraMtu sAthe saMkaLAI, jenAthI buDhaNapuranA loko A parivArone dhutkAravA mahArANA hAryA ane temanuM mRtyu thayuM. temanuM sainya vikherAI gayuM. lAgyA. avAranavAra akhabAramAM A baheno viSe chapAvA lAgyuM. paraMtu, rANA pratApanI sAthe lIdhelI TekanA kAraNe hathiyAra A vAta muMbaInA zrI jI. jI. mahetA tathA vimaLAbahenanA dhyAne sajAvavAvALA parivAro cittoDagaDha parata nA gayA ane gAmegAma AvI. 1960nI AsapAsa temaNe A bahenonI mulAkAta lIdhI pharI charI-cappAM ane khetInA ojArone sajAvavAnuM zarU karyuM. tyAre 13 baheno A vyavasAya sAthe saMkaLAI hatI. jI. jI. mahetA hathiyAra sajAvavA mATe vaparAtA sarANa uparathI A samudAyanuM tathA vimaLAbahena A baheno sAthe eka varSa rahyAM. A bahenone nAma sarANiyA paDyuM. tathA temanA parivArane rojagArI maLe te mATe temaNe sarakAramAM sarANiyA samudAyanA keTalAka parivAranI baheno rAjA- jamInanI mAMga karI, paraMtu sarakAre temanI vAta kAne na dharatAM rajavADAMomAM nAcagAnanI pravRtti paNa karatI. A pravRtti sAthe temaNe tharAdamAM upavAsa AdaryA. paMdara divasanA upavAsa pachI saMkaLAyelA sarANiyA sarANa para hathiyAra sajAvavAnuM kAma dhIme sarakAra jhUkI. tharAdanA bhImasIMga darabAranuM 208 ekaranuM vIDa dhIme ochuM karatA gayA ane kALakrame te baMdha ja thaI gayuM. teo tharAdathI 15 kilomITara dUra AvelA vaDagAmaDAmAM hatuM. sarakAre jhaDapathI sthAyI vasavATa karatA thayA. (sarANa laI charI-cappAnI A jamIna A bahenone ApavAnuM kahyuM. darabAre vAMdho lIdho paraMtu dhAra kADhavAvALA Aje paNa sthAyI thaI zakyA nathI.) paraMtu samAja rajavADAnuM bhAratamAM vilIkaraNa thaI jatAM vIDa have sarakAranuM thaI temane potAne tyAM vasAvavA taiyAra nathI. tharAda pAsenA gayuM che evo javAba sarakAra dvArA ApavAmAM Avyo ane darabAre buDhaNapuramAM AvA sarANiyA parivAro baso uparAMta varSathI sthAyI paNa te pachI koI vAMdho lIdho nahIM. vase che. A sivAya rAjasthAnanA samadaLI, DuMgarapura tathA karanavA tharAda sUko vistAra, sakSama kheDUta pAtALakUvAnI siMcAIthI gAmamAM paNa sarANiyA sthAyI thaI vase che. tyAM temanAM pAkAM khetI kare. paraMtu garIbone to varasAdI khetI upara ja AdhAra makAno paNa che. sthAyI vasAhatomAM rahetI sarANiyA baheno rAjA- rAkhavAno. vIDamAM vasAvelA sarANiyAnA vistArane vaDagAmanA [, taka eka ajIba cIja che; enI pAse dhIraja nathI hotI, e hAtha lAMbo kare ane tame ene jhaDapI na lo to e | che-ane pharI zodhI nahi jaDe. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vADiyA tarIke oLakhAvAnuM zarU thayuM, 208 ekara jamIna upara 100 parivAra nabhI zake tema nahotuM. vaLI, phALavAyelI kula jamInamAMthI keTalIka jamIna upara AsapAsanA vaga dharAvatA lokonuM dabANa hatuM je Aje paNa che. Ama TUMkI jamInamAM AkAzI khetI upara nabhavuM agharuM hatuM. A vistAramAM khetamajUrI paNa varSamAM mAMDa 10 divasa maLe. vaLI, sarANiyAnI chApa kharAba eTale koI majUrI mATe paNa na bolAve. majabUrIthI sarANiyA bahenoe pharIthI zarIra vecavAnuM zarU karyuM. prabuddha jIvana vADiyAnA sarALiyAno jIvanasaMgharSa divase-divase vadhu ne vadhu kaparo thato gayo. dIkarI paMdara varSanI thAya eTale mAtA-pitA ke bhAI ja tene lohInA vyApAramAM dhakelI de (sarANiyAmAM chokarA-baheno potAnI kathanI kahetI jAya. trIjA divase eka prauDhA 13 AvA vADiyA gAmamAM mittala pahoMcI. gAmalokone ane e bahenone maLI. sahAnubhUti sAthe vAtacIta karatI mittala pAse chokarI pAMca-sAta varSanAM thAya eTale sagAI thaI jAya.je chokarInI sagAI A uMmaramAM na thAya te dezanA vyApAramAM joDAze tevuM sau mAnI le che.. je barmana A vyavasAya sAthe saMkaLAya tenAM lagna thatAM nathI paraMtu bALako thAya che. zarUAtamAM A bALako sAthe koI lagna karatuM nahotuM paNa samaya jatAM sAma-sATe lagna thavA lAgyAM. je bhAIne bahena na hoya tenAM lagna thavAM muzkela che. A yuvAno bIjI jJAtinI kanyA tagaDI rakama vyAje lAvI amadAvAda jevAM zaheromAMthI kanyAvikya karanArA dalAlo pAsethI kharIde che. je Aje paNa cAlu che. jUna, 2011 vaikalpika rojagAra na maLavAnA kAraNe majabUrIthI A vyavasAyamAM joDAI rahevuM paDe che. vADiyAnA suzrI bhIkhIbahena A aMge jaNAve che ke, 'AvI jiMdagI amane paNa gamatI nathI. AjubAjunA gAmanA loko amane majUrI mATe bolAvatA nathI. koIka bolAve to majUrIe jaIe chIe paNa loko kharAba najarathI juve che. gAmanA yuvAno tharAda ke AsapAsanA gAmamAM jAya to bIjA gAmanA puruSo 'tArI bahenano bhAva zuM che ?" tevuM pUche che. AthI kaMTALIne chokarAoe bahAra javAnuM baMdha karI dIdhuM.' deha vyApAramAM joDAyelI baheno parivAra sAthe rahe che. samaya jatAM te parivArathI alaga potAnuM jhUMpaDuM UbhuM karI rahevAnuM zarU kare che ane potAnuM tathA bALakonuM bharaNapoSaNa kare che. bahenanI uMmara thatAM tenI dIkarIo tenuM bharaNapoSaNa kare che. Ama A viSacakra cAlyA kare che. vADiyAmAM rAta-divasa khAnagI vAhano AvatAM. uparAMta ghaNI baheno tharAda, pAlanapura, DIsA, mAunTa Abu tathA sthAnikamAM tharAdanA dalAlo mAraphata jatI, je Aje paNa cAlu che. joke vicaratA samudAya samarthana maMca sAthe kAma karatAM zAradAbahena bhATI vADiyAmAM niyamita jAya che. Ama, mittala ane anyonA saghana saMparkathI vADiyAmAM AvatAM vAhanonI saMkhyA khUba ochI thaI che. ghaNI bahenoe A vyavasAya choDyo che. 30 jeTalI baheno phakta eka puruSa sAthe saMbaMdha rAkhatI thaI che chatAM Aje paNa ghaNI baheno A vyavasAya sAthe joDAyelI che te hakIkata che. teomAMnI ghaNI baheno A vyavasAya choDavA Icche che paraMtu varSanI chokarIne laI AvI ane mittalane e chokarIne potAne ghare laI javA vinaMtI karI. teNe kahyuM ke jo tene Aje ahIMthI dUra nahIM laI javAya to AvatI kAle eno bApa ene pAlanapura laI jaze ane ene narakamAM dhakelI deze. bhIrU kabUtaranI jema phaphaDatI nirdoSa sonA mittalane vaLagI rahI ane azrubharI AMkhe ArjavI rahI hatI. lAgaNIbharyA locane mittala ene nIrakhatI rahI, mAthe mAyALu hAtha pheravatI rahI ane ethI vizeSa e kazuM karI zakI nahIM mittalanI majabUrI hatI ke sonAne te kyAM laI jAya ? kyAM sAcave ? ane ene e dojhakhamAMthI kema ugAre che mittala AMkho baMdha karI vicAratI hatI eTalAmAM eno bApa Avyo ane sonAne mittala pAsethI choDAvIne laI gayo. gAyane vAchaDIthI dUra laI javAya tyAre gabharU vAcharaDI gAyane nIrakhatI rahe ema sonA mittalane jotI rahI ane vAcharA vachoyI gAvaDInI jema mittala paNa sonAne jotI rahI. 13-14 varSanI nirdoSa bALakI mATe pote kazuM karI zakI nahIM tevo aparAdha bhAva mittalane DaMkhato rahyo. te jANatI hatI ke sonAnA bApane sonAnI nathanI utAranAra koI zrImaMta vepA2Ino nabIro tagaDI rakama Apaze. mittala rAtre vADiyAmAM ja rokAI gaI. savAre sonA ghare pAchI AvI tyAre enA dIdAra sAva pharI gayA hatA. sonAne joI mittala moTethI raDI paDI. ane e rUdanamAMthI enA nizcaye navo vaLAMka lIdho. eNe manomana nakkI karyuM ke game tevI kasoTI thAya paNa vADiyA gAmanA parivAronuM punarvasana karI sonAne bacAvI na zakI tenuM prAyazcitta karIza. jIvadayA premI jANe uttara pradezanI mAyAvatI sarakAre ATha katalakhAnA kholavAnI paravAnagI ApI che. eka katalakhAnAmAM eka divasamAM cauda hajA2 mUMgA jIvonI katala thaze. eTale ATha katalakhAnAmAM pratidina eka lAkha bAra hajAra pazuonI hatyA thaze. kacchamAM jAI mo. naM. 9879506059. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana mokSamALA'no covIsamo zikSApATha I kizora je. bATavIyA bhAratIya tattvavicAranI dhArAmAM zrImad rAjacaMdrae satsaMgano bane che evuM ke vyakti jema jema vayamAM moTo thato jAya che tema viziSTa mahimA kahyo che, ane mokSa sAdhanAmAM ene mAnabharyuM tema enuM nirdoSapaNuM kSINa thatuM jAya che. enI saraLatA dUra thatI sthAna ApyuM che. "mokSamALA' graMthamAM emaNe 24mo zikSApATha jAya che ane jIvanamAM kUDakapaTa vadhatA jAya che. svAmI rAmadAse to satsaMga e sarva sukhanuM mULa che,' para ahIM vicAraNA karavAmAM ekavAra Azcarya vyakta karyuM hatuM ke A mANasa te kevo? e jema moTo AvI che. thato jAya che tema tema ene mAthe ziMgaDA ugatA jAya che. ApaNe jANIe chIe ke mAnavI sukhane zodhe che. eno zrImad rAjacaMdrae bIjI vAta karI. satyamAM yuvAna thavAnI. satya jIvanabharano prayAsa sukha prApti mATeno hoya che. e du:khathI dUra e saMkalpa mAge che. utsAha icche che ane dRDhatAnI apekSA rAkhe che. ane sukhanI sAthe vasavA cAhato hoya che. ene anukULatA AnaMdIta yuvAnamAM saMkalpazakti, utsAha ane daDhatA hovA joIe to ja e kare che ane pratikULatA parezAna kare che. jIvanamAM e rAgadveSathI satyane mATe saghaLuM nyochAvara karI zake che. satyane jALavavA kAje gherAyelo hoya che. bIjI dRSTie joIe to ene enI nabaLAIo sokreTise hasatA mukhe jhera gaTagaTAvyuM. satyapAlanane mATe bhagavAna pratye rAga hoya che ane bIjAnI AvaData pratye dveSa hoya che. Ane mahAvIra svAmIe potAnA paTTadhara zrI gautama svAmIne prAyazcitta samaye sauthI vadhu mahattvanI bAbata e satsaMga dvArA jIvanadRSTi karavA kahyuM hatuM. satyanA pAlanane mATe gAMdhIjIne prANa ApavA palaTAvavAnI che. paDyA. e ja rIte zrImad rAjacaMdrajIe jaina dharmanA mULa mArga para svayaM zrImad rAjacaMdrajIe joyuM ke jIvanamAM jema jema vikAsa jaDa kriyAo jAmI gaI hatI ane dharma kyAMka bIje mArge phaMTAto thato gayo tema tema jIvanane anAsakta bhAve jotA thayAM. emaNe hato tyAre satyanI jALavaNI mATe apAra kaSTo sahana karyA. noMdhyuM che ke-"jIvanamAM sAcuM sukha rAgamAM nahi paNa vAstavika trIjI vAta che jJAnamAM vRddha thavAnI. jaina darzanamAM jJAnanuM sauthI sukha virAgamAM che. mANasanI pravRtti A virAga dRSTivALI hovI vadhu mahattva che. ema kahevAya che ke jo jJAna na hoya to ahiMsAnuM joIe ane e abhigamathI jIvana jIve to ene mATe upAdhi e yogya rIte pAlana thatuM nathI. 'paDhama jJAna, teo dayA' Ano artha samAdhi banI jaze. AthI satsaMgano mahimA varNavatI vakhate zrImad che, jJAna paheluM che, pachI Ave che dayA. jIvanamAM vadhu ne vadhu rAjacaMdrajIe ema kahyuM, "satsaMga dvArA sAdhaka icchita siddhi pAmI AdhyAtmika jJAna maLe teno artha ja e ke jJAnamAM vRddha thAva. A zake che. jIvanamAM pavitra thavA mATe A satsaMga ja zreSTha sAdhana rIte jIvanamAM pavitratA, satya niSThA ane adhyAtma jJAnopAsanAne che." "mokSamALAnA zikSApAThamAM to teo tyAM sudhI kahe che ke lakSya rAkhavAnuM zrImad rAjacaMdra kahe che. satsaMga' eka ghaDI je lAbha de che te kusaMganA eka koTyAvadhi varSa satsaMganI vAta karatA teo noMdhe che ke e vyaktine zIlavAna paNa lAbha nathI daI zakatA. adhogatimaya mahApApo karAve che, banAve che. enA cittamAM zIlamaya vAtAvaraNa sarje che. satsaMgamAM temaja AtmAne malina kare che. AthI vyakti bhale saMsAranI vacce besanAro e samaye koInI hatyAno vicAra karI zakato nathI. Ama jIvato hoya paraMtu enI dRSTi to saMsAramAMthI nivRttinI hovI satsaMga e vyaktinA cittamAM utkRSTa AdhyAtmika vAtAvaraNanuM sarjana joIe. zrI AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke "kAmanAo para vijaya kare che. e pachI zrImad rAjacaMdrajI satsaMga ane kusaMga vacceno mArmika pAmanArA vastutaH mukta puruSa che." bheda darzAve che. teo kahe che ke, "satsaMga'no sAmAnya artha eTalo A rIte zrImad rAjacaMdrae satsaMgano mahimA kahyo ane sAcA ke uttamano sahavAsa. jyAM sArI havA AvatI nathI tyAM roganI sukhanI gaMgotrI kahI che. ane e sukha prApti mATe vyaktie kevA vRddhi thAya che, tema jyAM satsaMga nathI tyAM Atmaroga vadhe che. durgadhathI banavuM joIe tenuM emaNe mArgadarzana ApyuM. atyaMta mArmika kaMTALIne jema nAke vastra ADuM daIe chIe temaja kusaMgathI sahavAsa zailImAM emaNe A mArgadarzana ApatAM lakhyuM: baMdha karavAnuM Avazyaka che. saMsAra e ja prakArano saMga che, ane te 'vartanamAM bALaka thAo, satyamAM yuvAna thAo ane jJAnamAM anaMta kusaMga rUpa temaja duHkhadAyaka hovAthI tyAgavA yogya che." vRddha thAo." bALaka jevuM vartana eTale nirdoSa vartana. e vartana para ahIM teo sAmAnya satsaMganI vAta karatA nathI, paraMtu saMsAranA koI vRtti ke vikAranI saheje chApa hotI nathI. ema kahevAya che ke raMganI vAta kare che. A saMsAra anaMta kusaMga rUpa temaja du:khadAyaka niSkalakatA jevuM bIjuM koI ozikuM nathI. niSkalaMka mAnavIne hovAthI choDavo joIe ema darzAve che. * * * nirAMte nidrA Ave che. bALaka pAse nirdoSatA ane saraLatA che ravi phleTsa, e/1/esa, pAnavADI,Teliphona eksacenjanI ane tethI ja mAnavI enA vartanamAM kapaTa rahita hovo joIe. bAjumAM,bhAvanagara-1 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana jUna, 2011 sAMsArika jIvano kriyAtmaka (yoga) ane bhAvAtmaka (upayoga) vibhAga sumanabhAI zAha pUrva bhUmikA : jIvanA bAhyAtmaka sthULa pariNAmone pAribhASika zabdamAM cetana, jIva, ke AtmA ane jaDa pudgala dravyano anyonya ghaniSTha vyaMjana paryAyo kahevAmAM Ave che, je sthaLa ane sUkSma svarUpe che. saMbaMdha sAMsArika jIvamAM anAdikALathI cAlyo Ave che. paraMtu sthULa kriyAmAM pUrA jIvadravyanuM gamanAgamana ane halana-calana daraasalapaNe jIva caitanyamaya che ane pudgala ajIva ke jaDa che. A narI AMkhe dekhI zakAya che, jene gati kahevAmAM Ave che. paraMtu banne dravyo svataMtra hovA chatAMya ekameka sAthe jIvamAM vividha prakAre sUkSma kriyA dravyanA pradezonI aMdara-aMdara thayA kare che, jene kaMpana pariNAma pAme che ane ekabIjAnA nimittathI prabhAvita thAya che. vyApAra ke parispaMdana kahe che. gatirUpa sthULa kriyA aneka padArtho kAraNa ke banne dravyamAM vaibhAvika zakti rahelI che. ane paribaLonA saMyoga viyoganuM kAraNa che kAraNa ke gamanAgamana jaDa pugala dravyamAM skaMdha banavAnI ane chUTA paDavAnI (puraNa- thayA sivAya te thavuM lagabhaga azakyavat che. pudgala dravyanA galanI zakti che tathA varNa, rasa, gaMdha, sparzAdi guNo hovAthI te pradezomAM kaMpana vyApAra ke parispaMdanarUpa sUkSma kriyAthI viziSTa mUrta ke rUpI padArtha che. pudgalanuM avibhAjya aMga paramANuM che paraMtu prakAranI AkRtio ke racanAo (dA. ta. bAhya Indriyo) thAya che. te atyaMta sUkSma hovAthI narI AMkhe dekhI zakAtuM nathI. pradezonA saMkoca vikAsa sivAya AkRtionuM nirmANa thavuM zakya jIva asaMkhyAta pradezAtmaka hovAthI temAM saMkoca-vikAsa thAya nathI. che ane sAMsArika jIvano vyavahAra krodhAdi ke jJAnAdi bhAvothI Ama pudgala dravyanA skaMdhomAM ane jIvadravyanA AtmapradezomAM Azrita che. vyavahAramAM upacArathI pogalika padArthone dravyAtmaka kaMpana vyApAra ke parispaMdana sUkSmapaNe pratikSaNa thayA kare che, paraMtu ane jIvane bhAvAtmaka kahevAmAM Ave che. tenI pratIti ghaNA samaya pachI jaNAya che, jyAre pheraphAra thayelo jIva ane pudgala e banne dravyomAM pratikSaNa kriyAtmaka ane guNa- mAluma paDe che. pudgala dravyanI AkRtiomAM AvA pheraphAro sApekSa parivartana thayA kare che, mATe teomAM navI avasthAo pragaTa samajamAM Ave che paraMtu jIvadravyanI sUkSma kriyAo samajaNamAM thAya che ane jUnI avasthAo vilIna thAya che. Ama paryAyono AvavI muzkela che. Atmapradezo pudgala dravyanI mAphaka alaga alaga niraMtara utpAd ane vyaya thato hovA chatAMya banne padArtho tenA te ja nathI paraMtu khaMDa samudAya che. dAkhalA tarIke jIvane pIDA thavAthI ke rahe che. jJAnIonuM kathana che ke dravyanA guNaparyAyo sAmarthyapaNe mAthuM du:khavAthI aMdara je lahero uThatI ane doDatI anubhavamAM (kArya karavAnA hetue) AvirbhAva pAme che ane tirobhAve guNamAM Ave che te Atma pradezono kaMpana vyApAra ke parispaMdanarUpa sUkSma ja adRzyapaNe viNase che. dAkhalA tarIke jIvadravyanI bALapaNa, juvAnI prakriyA che. AvI rIte bhaya utpanna thayo hoya to AkhuM zarIra ane vRddhAvasthA (paryAyAvasthA) badalAtI rahe che paraMtu jemAM AvuM bhayabhIta thAya che. jIvanA AvA kaMpana vyApArane pAribhASika parivartana thAya che evo jIva teno te ja rahe che. Ama banne dravyonI zabdamAM 'yoga' kahevAmAM Ave che ane te mana, vacana ane kAyAnA dhruvatA kAyamI che. nimittathI trividha che. vyavahAramAM caitanyamaya AtmA je zarIra sahita che tene jIva bhAvAtmaka pariNAmo (upayoga) kahevAmAM Ave che. A samasta saMsAra jIvano che, ajIvano nathI. bhAvAtmaka pariNAmo paNa sthaLa ane sUkSma prakAranA che. pudgala pudgala ane jIva dravyomAM astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva, dravyamAM rasa (khATuM-mIThuM), gaMdha (sugaMdha-durgadha) sparza (snigdhaagurulaghutva ItyAdi sAmAnya svabhAvo che jenAthI te svayam sat, rUkSa) vagere sthULa bhAvAtmaka pariNAmo che. evI rIte jIva dravyamAM nitya ane anAdi che. AtmadravyamAM darzana, jJAna, cAritrya, viryAdi krodha, mAna, mAyAdi kaSAya e sthULa bhAvAtmaka pariNAmo che. vizeSaguNo tathA pudgala dravyamAM rUpa, rasa, gaMdha, varNa, sparzAdi AvA sthULa bhAvonuM baMne dravyamAM pariNAma nIpaje che. tyAre temAM vizeSa guNo che. thatI hAni-vRddhi rUpa vadhaghaTa ke taratamatAmAM pheraphArone bhAvAtmaka have jyAre cetana tattva ane pugala tattva e banne najara samakSa rAkhI sUkSma pariNAmo kahI zakAya. dAkhalA tarIke AkhA varSanA abhyAsa samagrapaNe dehadhArI sAMsArika chadmastha jIvanI vicAraNA karavAmAM Ave pachI je AMtarika vikAsa thayelo jaNAya che, te kharekhara to to tenA kriyAtmaka ane bhAvAtmaka pariNAmo nIce mujaba ghaTAvI zakAya. pratikSaNa thaI rahelo hoya che, paraMtu ghaNA samaya pachI khyAlamAM kriyAtmaka pariNAmo (yoga) Ave che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ umarA jUna, 2011 prabuddha jIvana upasaMhAra : jainadharma - tattvajJAna abhyAsa 1. daraasalapaNe, jIva ane pudgala dravya svataMtra che ane potapotAnA svabhAvamAM ja pariNAma pAme che, paraMtu sAMsArika muMbaI yunivarsiTI jIvamAM te banneno anyonya ane ghaniSTha saMbaMdha hovAthI vyavahAramAM muMbaI yunivarsiTImAM jena tattvajJAnanA nIcenA korsa cAlu karavAmAM jIvanI kriyAtmaka ane bhAvAtmaka avasthAo sAmUhikapaNe vartAya Avela che. che. Ama samagrapaNe A bannemAM thatA pariNAmone jIvanI avasthAo (1) sarTIphIkeTa, (2) DIplomA, (3) ema.e., (4) pIeca.DI. vyavahAramAM gaNAya che, je pratikSaNa sthaLa ane sUkSmapaNe thayA kare | saraLa, sacoTa tathA suvyavasthita abhyAsa dvArA jainadharma tattvajJAna vize che. sthULa kriyAtmaka ane bhAvAtmaka pariNAmo amuka pramANamAM pUrI jANakArI maLaze. 12 varSathI cAlI rahela A korsano lAbha 1500 samajAya che, paraMtu sUkSma pariNAmo ghaNAM samaya pachI samajaNamAM thI vadhAre vidyArthIoe lIdhela che. Ave che. uparanA korsa mATe khAsa anubhavI zikSako, lAIbrerI temaja bIjI 2. sAMsArika jIvane mana, vacana ane kAyAnI pravRttithI halana- suvidhAo upalabdha karavAmAM Avela che. calana ke kaMpananuM nimitta pAmI tenA zarIramAM vyApta Atma pradezonuM "sarTIphIkeTa korsanI mAhitI' paNa kaMpana ke parispaMdana thayA kare che, jene pAribhASika zabdamAM | korsa samaya : 1 varSa - julAI 2011 thI eprila 2012. yoga' kahe che. Avo kaMpana vyApAra AtmAno daraasalapaNe svabhAva zaikSaNika lAyakAta : eca.esa.sI. | DIplomA/ olDa esa.esa.sI. pAsa. nathI. paraMtu vyavahAramAM jIvathI karmodayapaNe thAya che. AvA kaMpanane uMmaranI koI maryAdA nathI. vyavahAramAM manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga (trirUpa) kahevAmAM | abhyAsanI phI : rUA. 1100/- eka varSanA. Ave che. jarUratamaMda vidyArthIone phI mApha. 3. rAgadveSa ane ajJAnavaza jIvanA Atmapradezo jyAre mana, praveza : 2 pAsaporTa sAIjhanA phoTA, chellI parIkSAnA vacana, kAyAnI pravRttithI kaMpAyamAna thAya che tyAre zarIramAM sthiratA sarTIphIkeTanI orIjanala temaja jheroksa kopI. pAmelA paugalika rajakaNo AkarSita thAya che tene 'Azrava' kahe abhyAsakrama : vizvanA mukhyadharmo, jaina dharmanA siddhAMta, lokAloka, che ane jyAre te Atmapradezo upara rahelA guNo sAthe mizrabhAve chadravya, navatatva, sAdhunA AcAro, zrAvakanA joDAya che tene 'baMdha' kahe che. AcAro, karma siddhAMta, covIsa tIrthaMkara, Agama 4. je sAMsArika jIvamAM krodha, mAna, mAyA, lobhAdi evA graMtha, paMca parameSThI, caturvidha saMgha, strIonuM kaSAyono cUnAdhika pramANamAM udaya hoya che te kaSAya sahita gaNAya sanmAna, ahiMsA ane zAkAhAra, jaina saMpradAya, che. sAmAnyapaNe pahelAthI dasamAM guNasthAna sudhInA jIvo vadhatA pAMcajJAna, jaina sAhitya, jaina yoga ane dhyAna, ochA pramANamAM sakaSAya che. anekAMta, tapa, utsava, varNAzrama, mokSamArga vagere.. 5. je bhavyajIva akaSAyI che te mana, vacana, kAyAnA yogathI | abhyAsanuM mAdhyama : sAdI aMgrejI (tema ja bIjI bhASAmAM samaja) podgalika rajakaNo AkarSe che te vipAkanuM janaka thatuM nathI. AvuM uttaravAhinI : aMgrejI, gujarAtI, marAThI ane hiMdI. kArya mAtra be samayamAM ja sUkI bhIMta upara lAgelA lAkaDAnA goLAnI | saMparka : muMbaI yunivarsiTI, tattvajJAna vibhAga, jJAnezvara bhavana, 1lA | mALe, vidyA nagarI, kAlInA kempasa, sAMtAkrujha (pUrva), muMbaI-400 mAphaka AtmA sAthe athaDAI tarata ja chUTI jAya che. AvA kAryamAM 098. basa naMbara- 313, 318 (sAMtAkrujha-kurlA) basa. kaSAya na hovAthI mAtra gamanAgamana pravRtti dvArA thAya che, jemAM phona : 2652 7337 (samaya : 11 thI 1) sthiti ane anubhAga baMdha thato nathI. varSa 2011 - 2012 nA eDamIzana : 15 jUna thI zarU thaze. 6. kaSAya ja saMsAra vRddhinuM mukhya kAraNa che, je AtmAnA Timing: 11.00 a.m. to 2.00 p.m. mULabhUta jJAnadarzanAdi vizeSaguNono parAbhava karI ke AvaraNa karI ghAta kare che. : vizeSa mAhitI mATe saMparka karo: 7. sadgurunA bodhapUrvaka jIva jo sAdhyadRSTi niraMtara lakSamAM || DaoN.milana kAtaranIkaraH9833369719 DaoN.kAminI gogarIH 9819164505 rAkhI, AjJAdhInapaNAmAM sat sAdhanono sadupayoga sagurunI | DaoN. bipIna dozI:98210 52413 zilpA cheDAH 93239806 15 nizrAmAM vidhivat kare to AtmakalyANanA mArge caDhatA pariNAmo | 241 Gurid y Ganadesell One day workshop' meu 'Short pAme che. * * * introductory courses' karAvavAmAM Ave che jeno lAbha anya jaina saMsthAo laI zake che. 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyU sayU roDa, vaDodarA-390024. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana jUna, 2011 camatkAra vinA namaskAra nahIM?' || DaoN. raNajita paTela (anAmI) "camatkAra vinA namaskAra nahIM' e ukita ApaNI bhASAmAM thaI gayelA. koI deva mUrtinI AMkhamAMthI azru saryAnI vAto paNa lagabhaga kahevata jevI banI gaI che. enI pAchaLa anubhavanuM baLa thatI. kesara-caMdananI varSAnA zraddhALuo paNa ochA nahotA! paNa che. camatkAronI duniyA sarjavAmAM jAdugarono hisso ocho nathI. mArA gAma DabhoDA (ji. gAMdhInagara)mAM eka sArA vaidya hatA. mahaMmada chela, ke. lAla, gogiyA pAzAnA keTalAka jAdu camatkAro nAma bhAIzaMkara paMDyA. khetI, gorapadu ne vadhu. ethI bahoLA kuTuMbanuM jevA lAgatA. relve TrenanA DabbA enjinathI chUTA pADavA, dADhImAMthI yogakSema nabhI jatuM. koI jAdugara ke vAdI gAmamAM Ave, paMDyA TikiTono Dhagalo karI devo, peTamAMthI AMtaraDAM bahAra kADhavAM, jIbha kAkAne sAdhe eTale enA roTalA pAkA. jAdugara khela karato hoya kApI nAMkhavI, juvAnane bebhAna karI enI lAzane havAmAM pAMca ane paMDyA kAkA ekAda kAMkarI maMtrIne enA tarapha pheMke eTale jANe phuTa uDADavI, AvA prayogo ghaNAM jAdugaro karatA paNa e badhA ke enA AkhA zarIre lAhya lAgI hoya evo abhinaya karato khela jAdunA khela ja hatA. baMdha karI ToLAne vinaveH "tamArAmAM mArAthI ya ko'ka moTo IlmI sane 1937mAM huM kalakattAmAM hato. eka baMgALI jAdugara jAdu che je mane mahAta kare che. kRpA karI mArA peTa para pATuM na mAre. dayA karato hato. masa moTA ToLAmAM huM paNa hato. jAdunA keTalAka prayogo kare. huM to enI cAvaDI chuM.' ane paMDyA kAkA maMtrIne bIjI ekAda karyA bAda, yuvAna jAdugare ToLAne uddezIne baMgALI bhASAmAM kahyuM: saLI pheMke eTale agni-lhAya zamI jAya ne khela cAlu thaI jAya. "jemanA gajavAmAM rUpA-nANuM hoya te bahAra kADhIne eka bAju ekavAra paMDyA kAkAne emanA jAdu viSe pUchyuM to kahe: 'ToLAne nAMkhe. jo ema nahIM kare to emanA gajavAmAM Aga lAgaze. mArA vaza karavA AvuM nATaka karavuM paDe, emAM ApaNI ijjata vadhe ne gajavAmAM cAMdInA rANInA eDavarDanA ne paMcama jyorjanA keTalAka jAdugara ke vAdInuM kAma thAya." huM daza bAra varSano hato tyAM sudhI sikkA hatA. meM bahAra kADhI nAMkhyA nahIM eTale mArA khAdInA mane paMDyA kAkAnI maMtrelI kAMkarI ne saLImAM naryo camatkAra dekhAto jhabhbhAnuM gajavuM saLagyuM. mArA jevA cAra pAMcanA gajavA saLagyAM ne huM mugdha banI jato. evI ja rIte jyAre koI vAdI enA maiyaranAde paNa mane vahema che ke e ToLAmAMthI ko'ke kaika jalana-padArtha mArA sarpa devatAne DolAvato tyAreya mane camatkAra lAgato; pachI moTapaNe gajavAmAM sarakAvI dIdhelo. bAkInAomAM to keTalAka jAdugaranA jyAre jANyuM ke sarpane maiyaranAdanI kazI ja gatAgama hotI nathI, mANaso phoDelA hoya je AvA karatUta karI lokomAM bhaya ne e to vAdI maiyara vagADatAM DAbe jamaNe je gati kare che te tarapha camatkAranI havA phelAve! pAMceka sAla pUrve, sTezana najIka (vaDodarA) sarpa potAnI pheNa pherave che ne kavio gAya che: Avela esa.TI.Depo sAmenI lAInanI dukAnomAM eka vahorAjI maiyaranAde maNidhara Dole !' janatAe ne kavio e kRtaka mane kahe: "sAhebajI! A jAdumaMtaravALA babbe IMcanI jIbha kADhI camatkAranuM AropaNa karyuM che kevaLa ! gAmaDAgAmamAM koIne sarpa batAve te to coMTADelI bakarAnI jIbha hoya che. A pelo aghorI DaMkhe eTale bhAthIkhatrIne sthaLe page lagADavA jAya ne bAdhA rAkhe paNa liMga para rabbaranI ToTI lagADIne kheMcIne trAgu karato hato. eTale koIka kissAmAM maTI paNa jAya; kintu badhA ja sarpa jherI kAma karavuM nahIM ne harAmanuM mAgI khAvuM. abhaNa loka AvA nathI hotA. moTA bhAganA to nirviSa hoya che eTale dardI kALe karI camatkArothI aMjAI jAya." vahorAjInI vAta taddana sAcI hatI. sAjo thaI jAya ne bhAthI khatrIne camatkAranuM zreya maLe. varSo pUrve sane 1943mAM mane paNa eka evo aDabaMga aghorI bheTI amArA gAmamAM bhUta-preta palita-jInatAnano upadrava bhAre hato. gayelo. esa.ela.DI. kolejamAMthI pro. rAmanArAyaNa pAThakano moTe bhAge paraNavAyogya kanyAo ke pariNItAone bhUtapreta ema.e.no varga bharI huM mArI borDiMga-darabAra surajamalajI vaLagatAM. emane mATe bhUvAonI saMsthA taiyAra hatI. mAnasika borDiMgamAM bapore traNa vAge AvI rahyo hato. amArI borDiMga, tANa-hisTIrIAne vaLagADamAM khapAvI bhUvAo AtaMka macAvatA. vADIlAla sArAbhAI hospiTalathI neLiyAne raste jaIe to mAMDa bhAtabhAtanAM zArIrika-mAnasika kaSTa ApatA. eka bahenane jIna be khetaravA ane kocaraba-pAlaDIne mukhya raste jaIe to khAssI vaLagyo che kahI bhAtabhAtanI dhamAla karI ne pachI jInane zIzAmAM pAMca-cha phalAMga. mAMDa be jaNa sAmethI eka aghorI-jotAM ja phATI purI khArI nadImAM taNAto mUkI AvyA ne gajyAM tara karyA. paDIe evo Avato dITho. mane bIka to lAgI paNa pAchA javAne mAtAjIe kaMkunAM pagalAM pADyAMnuM tUta te adyApi gAmaDAmAM badale huM AgaLa vadhyo. najIkathI pasAra thatAM ja bAjanI jhaDape cAlu che. are! thoDAMka varSo pUrve samagra dezamAM gaNezajInI mUrtine eNe mAro hAtha pakaDyo ne koNa jANe mAro hAtha rakta cIkAzathI dUdha pItI karI dIdhI hatI! ane A camatkAramAM bhalabhalA mAnatA guMdariyo banI gayo. durgadhano to koI pAra nahIM. hAtha choDAvIne Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 | prabuddha jIvana 2 3. huM bhAgyo. sAbuthI hAthanI saphAI karI chatAM ye durgadha jAya nahIM che. zrI lokanAthatIrtha svAmI mahArAjanA jIvanacaritramAM amuka viTAvIrya rakta-mAMsanI caTaNI jANe! be kalAka bAda mane tAvanI prakAranI zaktithI roga...asAdhya roga maTADavAnAM dRSTAMto ApyAM asara jaNAI. e AsurI camatkAranuM smaraNa cha dAyakA vityA chatAM che. mogala itihAsamAM (bAbara-humAyu) putrano roga pitAe hajI eTaluM ja tAjuM che ! zakta saMpradAya enI badatara dazAmAM jyAre lIdhAnuM aitihAsika dRSTAMta ApaNe jANIe chIe. zaktipAtano haze tyAre AvA chAkaTA aDabaMga aghorIono toTo nahIM hoya! camatkAra rAmakRSNa paramahaMsa ane vivekAnaMdanI bAbatamAM noMdhAyelo mane lagabhaga sADA pAMca dAyakAthI hojarInuM alsara che. traNekavAra che. 'blIDIMga" thayuM paNa bacI gayo chuM. ekavAranA vaDodarAnI prAcyavidyA are ! gAyatrIvALA AcArya rAmazarmA para e ka bhAIe maMdiranA DAyarekTara DaoN. bhaTTAcArya, nivRtti bAda kalakattAmAM rahetA pIeca.DI.no zodha prabaMdha lakhyo che. (Thesis) jemAM AcArya hatA. e pachI keTalAMka varSo bAda enA DepyuTI DAyarekTara ne mArA rAmazarmAe pAMca mRtyu pAmelAone jIvaMta karelA enI vigato parama mitra DaoN. umAkAMta zAhe mArI pAse mArA phoTAnI mAMgaNI ApI che! sAmAnya to zuM paNa asAmAnya buddhithI na samajAya karI. meM kAraNa pUchayuM to kahe: "mAre tamAro phoTo kalakattA mokalavo evI A bAbata che. himAlayanA keTalAka yogIo saMbaMdhe che. Do. bhaTTAcArya, DAyamaMDa therapInA mAdhyama dvArA prayoga kare che ne bhAtabhAtanI kivadattIo sAMbhaLavA maLatI hoya che. thoDAMka varSo asAdhya rogone maTADe che. e sArA homiyopetha hatA te huM jANato pUrve mArA eka mitra ghare AvIne mane eka mahAtmA pAse laI javAnI hato. dararoja seMkaDo kesa AvatA hatA. darekanI maphata davA karatA vAta karI, jemanI uMmara doDhaso varSanI batAvelI. mitrane meM kahyuM: hatA. homiyopethI ane AyurvedanA saMyojana jevuM temaNe aMgrejImAM 'to to emanuM nAma gInIsa buksamAM hovuM joIe." mitra kaheH eka pustaka lakhyuM che jeno gujarAtI anuvAda mArA ekavAranA (sane "emane enI zI paDI che? himAlayamAM emanAthI ya moTI vayanA 1932) zikSaka zrI DAhyAbhAI haragoviMdadAsa jAnIe karyo che. DaoN. sAdhu saMnyAsIo che je kevaLa jhADanA pAna para jIve che. keTalAke to bhaTTAcAryano, mArA phoTA para karelo prayoga keTale aMze saphaLa thayo eka varSathI anna lIdhuM nathI hotuM chatAMye prasannatAthI jIve che. te jANato nathI. paNa jIvuM chuM e hakIkata che. AvA prayoga paNa agamyavAda, gUDhavAdano ghUMghaTa vijJAne kholyo nathI tyAM sudhI AvA camatkAra ja gaNAya. badhA camatkAro lokamAnasa calAvI le che, balka ene AvI azakya varSo pahelAM Do. sujAnta mahetA vaDodarA rAjyanA cIpha meDikala bAbatomAM eka prakArano saMtoSa ne AnaMda Ave che paNa cha cha oNphisara hatA. mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADanA paNa aMgata dAyakA sudhI sAdhujIvana jIvI bhAtabhAtanA anubhavo meLavanAra DaoNkTara hatA. emanA jIvana caritramAM eka evo prasaMga Ave che ke svAmI AnaMda camatkAro viSe zuM mAne che te joIe. 'himAlayamAM jyAre teo navasArI tAlukAnI vIjhITamAM hatA tyAre eka mAtAnuM aneka sAdhumahAtmAo yoga samAdhimAM ke bIjI rIte vagara kazuM saMtAna gaMbhIra bimArImAM hatuM. mAtAe icchA pradarzita karI ke khAdhepIdhe vAyu bhakSaNa karIne seMkaDo varSa jIve che, evAM kaMdamULa Do. mahetA sAheba kevaLa AvIne mArA bimAra saMtAnane joI thAya che je khAvAthI Ama rahI zakAya che, A yogImahAtmAo jAya ne AzIrvAda Ape to bALaka sAjuM thaI jAya. DaoN. mahetA yoga siddhione baLe aneka camatkAro karI zake che, manaIcchita sAheba gayA, mAthe hAtha pheravyo, AzIrvAda ApyA ne bALaka cIja meLavI zake che ne traNe kALanI vAta jANI zake che, evI evI naravuM thaI gayuM. davA ApI ke nahIM, evo kazo ullekha nathI. ghaNAM mAnyatAo ApaNI prajAmAM ne duniyAnI ghaNI prajAomAM pracalita divasathI bALakane gaLe anna utaratuM nahotuM. mahetA sAhebe sthAnika hoya che. thiyosophI vagere jevAM keTalAMka Adhunika gUDhavAdI DaoNkTarane gussAthI pIcakArI mAravAnI salAha ApelI...ethI paMthavALAone AvI vAto para keTalIka jAtanA vepAra thoDo vakhata bALaka khAtuM thaI gayeluM paNa enAM mAtA-pitAe camatkAra mAnyo. karyA. A badhI navalakathAo che. meM 60 varasanI mArI sAdhu jiMdagImAM varSo pahelAM AtmakathA vAMcelI, eTale smRtimAMthI keTaluMka chaTakI bharapUra zraddhA ne jijJAsA chatAM AvuM kazuM kyAMye kadi joyuM nathI.' paNa gayuM hoya, saMbhava che; paNa bhagavAna Isu marelAne jIvatA ("dharatInI AratI"mAM "mArA pitarAIo'-pR. 4pa9). moTAbhAganA karavAno camatkAra karatA hatA! enA virodhamAM bhagavAna buddhano dharmo, saMpradAyo, yogIo, oliyAo, bAbAo saMbaMdhe bhAta kisso gautamIno rAIvALo kisso ApaNe jANIe chIe, je bhAtanA camatkAro jamA khAte jovA maLe che, paNa tattvata; emAM mRtyunI anivAryatA darzAve che. marelA jIvatA na thAya paNa mAMdA, jhAjhuM tathya hotuM nathI." svAmI AnaMda kahe che te pramANe "A badhI AzIrvAdathI kAkatAlIya nyAye sAjA thAya paNa kharA. AtmazraddhA navalakathAo che." kAraNa ke camatkAra vinA A daMbhI, svArthI duniyA ne prArthanAthI keTalAka camatkAra thatA paNa kharA. AtmazraddhA ne namaskAra karatI nathI eTale ke AvAM DIMDapaNAM nabhe jAya che. prArthanAthI keTalAka camatkAra thatA paNa hoya che, paNa e vastu koI * * * prayogazALAmAM siddha karI zakAtI nathI...bhautikazAstra ne rasAyaNa rasikabhAI raNajitabhAI paTela, sI-12, navadIpa epArTamenTa, zAstranI jema! pavitra AtmAonI asara thAya e zraddhAno viSaya ema nagara, amadAvAda-380052. mo.: 09898169069 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana devadravya-keTalAMka saMdarbho-carcA pU. gurUdeva tathA jaina abhyAsako deva dravya upara zuM maMtavya Ape (2) pU. munizrI nyAyavijayajI che ? saMdarbha : (nyAyavijayajInuM muMbaInuM cAturmAsa) (pR. 14) pU. pra.jI.mAM (Dec 2010) eka lekha Avyo che. sthaLa-kALa saMdarbhe zrI kahe chedeva dravyano jaina khyAla" lekhaka zrI caMdrasena momAyA. ApaNA eka daherAsara barAbara na sacavAtuM hoya tyAM bIjuM daherAsara samAjamAM A eka moTo haoNTa TaoNpika (Hot Topic) che. A viSaya baMdhAvanAra doSano bhAgI thAya che. jarUriyAta jenI hoya te dAna upara ApaNA gurudevonuM ane abhyAsakonuM zuM maMtavya che e moTuM. bharatAmAM na bharo nirarthaka na pheMko ! (pR. 25) dezamAM Arthika joIe. mUMjhavaNa vyApI rahI che. nirUpayogI jamaNavAramAM, navakArazImAM (1) pU. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIyA dharmanA nAme paisA veravA ayogya che. dAnanI dizA samajo. je dhana prajAnI anukaMpAmAM upayukta thaI zake te dhananI vRddhi karavI samucita saMdarbha : (satyama, zIvamu, suMdarama-pRSTha 90 thI 101) e kahe che che. deva dhanano bhaMDAra sarakArane lona ApavAmAM thAya, pachI teno jinamati samakSa dharAeluM je jinamaMdirane arpaNa karAeluM dravya upayoga katalakhAnAmAM tathA laDAI vageremAM thAya. A mahApApa te devadravya kahevAya (P-90)...tyAgI mUrtine AMgI AbhuSaNa zA che. keLavaNInA sAdhano nahIM maLavAthI Aje zrAvaka zrAvikAo mATe? (sonA, cAMdI vigere dAgInA) je nANuM ekaThuM thayuM hoya sIdAtA jAya che. temanI puSTImAM dhana na verAya ane bhagavAnanA teno dharma paripoSaka, saMskRtivardhaka, temaja samAja svAthyanI rakSA aMga upara lAkhonA dAgInA caDhAvAya e keTaluM asamaMjasa che. kharo ane vRddhi karanAra koIpaNa pravRtti pAchaLa upayoga karavo joIe. dharma samajo ane vizALa dRSTie udAra dayAnA upayukta jharaNAM (P-91) jyAre koI zrAvaka A dravyano upayoga amuka ja thavo paga amuka ja thavA vahevaDAvI hajAro lAkho duHkhI hRdayonA zubha AzIrvAda meLavo. joIe athavA koIpaNa bIje na thavo joIe evA nizcayapUrvakanI (5. 27). samajUtIthI te dravya Ape tema hotuM nathI. e to bhoLAbhAve amuka (3) 5. gurudeva zrImad vijayavallabhasurIzvarajI mahArAja sAheba dravya mUrtine samarpaNa kare che. ane saMgha teno cAlu paraMparA mujaba saMdarbha : (vallabha pravacana dvitIya bhAga-2 pRSTa 567) upayoga kare che. (P-93) devadravyanI prathAnI ati prAcInatAno deva dravyaka ItihAsa kholakara dekhuM to patA cala jAyegA kI ye dAvo keTalo pAyA vinAno che eno khyAla Avaze. devadravyanI paraMparA usa samaya ke yati samudAyane DAlI hai, aura bAda meM tyAgI prathA to jaina dharmanA maulika siddhAntanI bAbata che. A dalIla sAdhaone gahastha varga meM pracalita karavAI . usa samaya koI virodha hAsyAspada che...(P-94) vadhI paDatA nANAno zuM upayoga karavo nahIM kIyA.. meM kahetA huM kisI bhI naI bAta ko dekhakara ghabarAe ane zuM na karavo e praznane maulika siddhAMta lekhAvavo e copadArane nahIM dravya, kAla, kSetra, bhAva 2 paristhiti evaM samAja ke zahenazAhamAnavA jevuM che. keTalAka carcAnI AvakamAMthI mizana risArita kA vicAra kare che satyatA Apane mApa skUlo ane haoNspiTalo cAle che. jAyegI. jyAre jIrNa thatA maMdiro mATe ATalI badhI lAgaNI dAkhavavAmAM (4) DaoN. kumArapALa desAI : Ave che, tyAre jIrNa thayelA, bhAMgIne bhUkko thaI jatAM mAnava saMdarbha : pra. jI. Dec. 2010 P. 23, 24 (prazra 8no uttara) samudAya viSe koInA dilamAM kema kazo saLavaLATa thato nathI? devadravyamAM vadhAro kare e A jamAnAmAM IcchavA yogya nathI mAnavIonA svAcya ane kalyANa mATe eka pAI paNa na kharacatA, ane teTalA mATe bolIonI upaja sAdhAraNa khAte laI javAnuM maMdirano paiso IMTa, cUno ane paththara pAchaLa kharacAze A mAnyatA saMghe TharAvavuM joIe. A rivAjamAM IcchA mujabano pheraphAra karavAmAM bhUlabharelI che. jaina dharmanuM AvuM ekAnta pharamAna kadI koI kALe saMghane adhikAra che. hoI ja na zake. (P-98) AjanA AgevAno sAmAnyataH sthiticUsta TUMkamAM evuM kahI zakAya ke maMdiramAM vadhAre nANAM upalabdha hoya (maMdirano manodazAvALA hoya che. koIpaNa navI vAta, vicAra, ke AMdolano vahivaTa thayA pachI) to vadhArAnA nANAMno viniyoga sAmAjika kArya zarUAtamAM sakhata virodha karanArA hoya che. dhArmika taTasthatAnuM bhUta mATe tathA durbaLa zrAvako mATe karI zakAya. * * * Aje vaLagyuM che...dhoLI cAmaDIvALAnA ThekANe zAmaLI (kALI) zAMtilAla sI. zAha, 730, sadAzIva peTha, pUNe-411030. cAmaDIvALA AvyA che. (pR. 99) phona naM. : (020) 4471067 - 4477356. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana 25 (2). vigere. jyAre sAdhAraNa phaMDono upayoga te te phaMDonA uddezo mATe devadravya thaI zake che. A phaMDo tathA khAtAonI agratA upara pramANenA |pravINa khonA. kramAnusAra che. nIcenA kramanA khAtAnI rakamano upayoga uparanA 'devadravya'nA samAjopayoga mATe varSothI vividha mato pradarzita kramanA khAtAo mATe thaI zake. paraMtu upalA kramanA khAtAnI thatA AvyA che. A prazna ghaNA varSo pUrve ThAkarazI devarAja vi. harabhama rakamano upayoga nIcalA kramanA khAtA mATe thaI zakato nathI. dA. narazInA kesamAM muMbaI hAIkorTa sudhI pahoMcela ratilAla pI gAMdhI ta. zrAvaka-zrAvikA sAdharmika phaMDano upayoga sAdhu-sAdhvI vaiyAvacca vi. muMbaI rAjyanA kesamAM suprima korTe devadravyano anya upayoga mATe karI zakAya. paraMtu viruddha nahIM. devadravya khAtAnI rakamano na thaI zake ema cukAdo Apela. A banne tathA anya keso aMge upayoga phakta jinapratimAo ane jinAlayo mATe ja thaI zake. nIce vivaraNa karavAmAM Avela che. anya koI paNa kArya mATe nahIM. A uparAMta anya khAtAo paNa 'devadravya'no vicAra (concept), phakta zvetAMbara mUrtipUjaka jaina hoya che. dA. ta. upAzraya, jIvadayA, anukaMpA, svAmivAtsalya, hI samAja pUrato ja maryAdita che. anya koI dharmamAM tathA jainonA AyaMbila, kesara-sukhaDa, akhaMDa divo, AMgI, guptabhaMDAra vigere. anya paMthomAM e prazna nathI. 'jIvadayA khAtuM" pazu-pakSIo mATe hoya che. jyAre 'anukaMpA khAtuM' sarakAre nImela 'hindu enAunsamenTsa kamizana' (1960 jenetara baMdhuo mATe hoya che. A sarve khAtAono vahIvaTa saMgha 62)e potAnA riporTamAM devadravya aMge vistRta carcA karI che. hastaka hoya che. hindu maMdirono vahIvaTa mahaMta hastaka hoya che tema jaina sadara riporTa noMdha che ke digaMbara jainomAM 'devadravya' ke 'jJAnadravya maMdirono vahIvaTa sAdhu-sAdhvI hastaka nathI hoto. kamIza jevA vicAro nathI. tyAM sarve dAna-caDAvA 'bhaMDAra phaMDa'mAM jamA maMdironI mula maMdironI mulAkAta lIdhela ane tyAMnI svacchatAthI khUba ja prabhAvita karavAmAM Ave che. jeno upayoga maMdira mATe athavA maMdira dvArA thayela. jaina phaMDonA vahIvaTathI prasanna thaIne kamIzane A prakAranA calAvAtI anya koI saMsthA mATe tathA anya koI kArya mATe thAya phaMDonI prathA ane tenA vahivaTanuM mALakhuM anya hiMdu maMdiromAM che. te phaMDano upayoga jaina tattvajJAnanuM zikSaNa athavA anya zikSaNa paNa dAkhala karavAnuM sUcana karela. ApavA mATe paNa karavAmAM Ave che. mArA mate, kadAca A kAraNe che "devadravya' ane anya phaMDone lagatA korTanA keTalAka cukAdAo ja digaMbara maMdironA bhaTTArako (vahIvaTakartAo) evA phaMDonA upara dRSTipAta rasaprada thaze. mAlika thaI jatA hoya che ! ThAkarazI devarAja vi. harabhama narazI kadAca narazI nAthAnA sthAnakavAsI jaino jina pratimA ke jinAlayamAM mAnatA ja nathI, suputra)nA kesamAM muMbaI hAIkorTe cUkAdo Apela ke, devadravyanI tethI 'devadravya' jevI bAbata tyAM hoya ja nahIM. rakamano upayoga phakta jinapratimA ane jinAlaya mATe ja thaI zake. 'devadravya'no vicAra phakta zvetAMbara mUrtipUjaka jaino pUrato ja anya kAraNo mATe nahIM. maryAdita che. A aMgenA siddhAMto vistArapUrvaka 'dravya saptikA'. suprima korTe ratilAla pI. gAMdhI vi. muMbaI rAjyanA kesamAM, zrAddhavidhi', 'saMbodha- sattArI', 'upadeza-prasAda'. 'vyavahAra muMbaI hAIkorTanA upalA cUkAdAne maMjUra rAkhIne cUkAdo Apela bhAgya* vigere zAstromAM samajAvavAmAM Avela che ke, zvetAMbara mU. jaina zAstro anusAra, devadravyano upayoga phakta sadara kamIzane 'devadravya' aMge vividha graMthonA saMzodhana ane jinapratimA ane jinAlaya mATe ja thaI zake. aneka sAkSIo tapAsIne UMDA abhyAsa ane saMzodhana bAda suprima korTe zAha choTAlAla lalubhAI vi. ceriTI kamiznaranA potAnA riporTamAM vistRta carcA karela che. kesamAM cUkAdo Apela ke, lADavA zrImALI vANIyA jJAtinA , mu. jainonA zAstro anusAra dhArmika phaMDonA kSetro che : svAmivAtsalya phaMDanI 2kama sAda vidyA maMDaLa ke sevAzrama haoNspiTalane (1) jinapratimA, (2) jinAlaya, (3) jinavANI, (4) sAdhu-sAdhvI, ApavAno ceriTI kamiznarano hukama gerakAyadesara che. sadara cUkAdA (5) vaiyAvacca tathA (6) zrAvaka-zrAvikA sAdharmika bhakti. prathama be mATe suprima korTe the. mU. jainonA zAstrono AdhAra lIdhela. kSetranA phaMDo devadravya tarIke oLakhAya che. jyAre bAkInA phaMDo gAMdhAra jaina derAsaranA kesamAM gujarAta hAIkorTe cUkAdo Apela sAdhAraNa khAtA tarIke oLakhAya che. devadravya eTale devane arpaNa ke, 'devadravya'nI rakamano upayoga anya bAbato mATe na karI zakAya. karela dravya. eno upayoga phakta jinapratimA ane jinAlaya pUrato pUnamacaMda dAmodaradAsa vi. popaTalAla somanAtha ane anyanA ja maryAdita che. jina pratimAo banAvarAvavI, jUnI nukasAna kesamAM gujarAta hAIkorTe pharamAvela ke pakSIonA caNa ane pAmelI hoya tenI marAmata karavI, navA jinAlayo banAvavA tathA kUtarAonA roTalAnI rakama anya rIte vAparavA ceriTI kamiznara jUnA jinAlayono jIrNoddhAra karavo, jina pratimAone zaNagAravI hukama na karI zake. TrasTane lagatA IMglenDa ane bhAratanA kAyadAo Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2011 pIThabaLa che. zAstrone pheravavAnuM ApaNA jJAnanuM gajuM keTaluM ? 'devadravya' khAtAnI Avaka moTI hovAthI e khAtuM divase divase vadhatuM rahe che jyAre sAdhAraNa khAtAmAM Avaka ochI ane kharca vadhu hovAthI emAM haMmezAM toTo rahe che. 'devadravya' ane 'sAdhAraNa' khAtAnI mAlamilakato, dA.ta. beMka DipojhITo, makAno vi. alaga alaga hoya che. milakatanI Avaka (vyAja, bhADuM vagere) je khAtAnI milakata hoya temAM jamA thAya che ane te khAtAno kharca paNa te khAte ughAravAmAM Ave che. 'devadravya' khAtuM haMmezAM taratuM rahe che. jyAre sAdhAraNa khAtuM haMmezAM noTAmAM rahe che. 'devadravya' temaja anya dhArmika ane sAmAjIka phaMDanA vahIvaTamAM ApaNe khUba ja UMcI nItimattA dharAvIe chIe. ghInI bolInI Avaka moTI hoya che. te AvakanI rakama je khAtAnI bolI hoya temAM jamA karavAmAM Ave che. dA. ta. pratimAjInI pUjAnI bolInI rakama devadravya khAtAmAM jamA karavAmAM 'devadravya'nA upayoga bAbata ApaNI umadA zraddhAne korToe Ave che. jyAre jJAna-pUjana, gurupUjana vigerenI bolInI rakama paNa saMpUrNa rIte maMjUra rAkhela che. te te khAtAmAM jamA karavAmAM Ave che. 'devadravya ane anya dhArmika phaMDanI ucApata athavA geravahIvaTathI javAbadAra vyaktine khUba sahana karavAnuM Ave che. evI ApaNAmAM dRDha mAnyatA pravarte che. enI saccAI meM be kissAomAM joI che. 1969thI 1974 (Azare)nA samayagALA mATe zrI anaMtanAthajIe rakamano upayoga eozrInA manapasaMda projekTa mATe karI zakAya derAsarajInA TrasTIomAM gajagrAha cAlato hato. agiyAramAMthI eka bAju eka TrasTI bIjI bAju nava TrasTI. meM taTastha TrasTI tarIke TrasTanA paisAne korTa kesomAM na kharacavA bAbata nava TrasTIone samajAvavA vividha prayatno karI joyA paraMtu vyartha. nava TrasTIo bahumatImAM hovAthI korTakeso mATe TrasTano paiso kharacatA hatA. pariNAme TrasTI maTI gayA bAda aMgata rIte emaNe ghaNI ja kaThinAIo bhogavavI paDI. anya dAkhalo. TrasTanA eka bhADUte potAnA goDAunano sodo karela. TrAnsaphara phI peTe TrasTane ApavAnI rakamamAMthI eNe 1 lAkha bAkI rAkhyA je haju paNa bAkI che. thoDA samaya pachI sarve jAhojalAlI khatama thaI gaI. anya takalIpho veThavI paDI. mArI sAthe mitradAve aMgata rIte vAto karatAM potAnI kaThaNAIo aMge jaNAvyuM. mAre kahevuM paDyuM jyAM sudhI TrasTanI bAkI rahetI rakama cUkavazo nahIM tyAM sudhI takalIne vadhatI ja jaze ! kaccha khAte thayelA dharatIkaMpa vakhate dharmAdAnI rakama svIkAravAno keTalAya vyathita lokoe InkAra karela. jyAre ApaNAmAMnA keTalAka loko 'devadravya'nI rakamano samAjadvAranA upayoga mATe sUcavI rahyA che. 'devadravya' e zraddhAnI bAbata che. ApaNe pote e na laIe paNa bIjAne ApavA mATe sAdhana banIe to paNa doSa vahorI laIe chIe. je loko jinapratimA ke jinAlayamAM mAnatA ja nathI ke emAM zraddhA dharAvatA nathI. (dA. ta. sthAnakavAsI), ke je lokoe e mATe dhana Apela nathI ke ApatA nathI temane 'devadravya'nA anya upayoga bAbata bolavAno koI adhikAra kharo ? A mata kadAca jUnavANI lAgaze. paraMtu te zraddhA para nirbhara che. ane tene kAyadAnuM 26 pharamAve che. dAtAo je uddeza mATe dAnanI rakama Apela hoya, te ja uddeza mATe te rakamano upayoga karI zakAya anya uddeza mATe nahIM. zve. mU jaina zAstromAM dhArmika phaMDonA upayoga aMge je vyavasthA karavAmAM Avela che te anyonya che. anya koI saMpradAya ke paMthamAM A prakAranI vyavasthA nathI. tenA kAraNe ja ApaNA dhArmika tathA sAmAjIka TrasTo ane phaMDono vahIvaTa svaccha ane surakSita che. anya saMpradAya ane paMthomAM enA vahIvaTadAro mAliko banIne beThA che. AvI vyavasthA na hovAthI ja, samAja ane janatAnI milkatonA vahIvaTamAM vividha kaubhAMDo cAlI rahyA che. jeno anubhava Apaze dararoja eka navo kaubhAMDa prakAzamAM AvatAM karI rahyA chIe. keTalAka mahArAja sAhebo jJAnapUjana tathA gurupUjananI rakama derAsaramAM jamA karAvavAne badale pote hastagata karI le che! yA potAnA aMgata mANasanA kabajAmAM rahe evI peravI kare che. jethI jethI saMghanI ke derAsaranI AvakamAM ghaTADo thAya che. tevI ja rIte mahotsava, paryuSaNa, comAsA, vigere prasaMge padhAravA AcAryazrIo tathA sAdhu-sAdhvIjIo to ja saMmata thAya ke jyAre caDAvA ke mahotsavanI AvakanA amuka TakA eozrInA manapasaMda 'projekTa' yA saMsthAne ApavAnI kabulAta karavAmAM Ave! AthI derAsaranI AvakamAM ghaTADo thAya che. keTalAka varSo pahelA paryuSaNa vakhate sapanAnI bolInI rakama sAdhAraNa khAtAmAM jamA thatI. sAdhAraNa khAtAnI Avaka vadhAravAno eka upAya e che ke dAtAone samajAvavAmAM Ave ke, dAna 'devadravyanA bhaMDArAmAM nAkhavAne badale 'sAdhAraNa'nA bhaMDArAmAM nAkhe. dAna pAchaLano hetu parigraha ocho karavAno che. paraMtu keTalAka loko potAnI mAnyatAmAM cUsta hoya che ane phakta devadravya khAtAne ja dAna ApavA dRDha hoya che, sAdhAraNa khAtAne nahIM. emane samajAvavAno prayatna karI zakAya ke, tamArI devadravyane dAna ApavAnI bhAvanA prazaMsanIya che. paraMtu te dAna uparAMta athavA tenA amuka TakA dA.ta. 25 jeTalI rakama sAdhAraNa khAtAne paNa dAnamAM Apo. samasyA jaTIla che. paraMtu sarvane mAnya upAya zodhavAno ja rahyo. navA baMdhAtA jinAlayone tathA jUnA jinAlayonA jIrNodvAra mATe anya derAsaronA 'devadravya' khAtAnA vadhArAmAMthI keTalAka AcArya sAhebonI preraNAthI moTI rakamo dAna peTe maLI jAya che. paraMtu sAdhAraNa khAtAnA toTA mATe dAna meLavavAnA srotro maryAdita rahe che. A saLagatI samasyAno ukela gItArtha (AgonA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 jAkAkAra) AcAryazrIo pAsethI ja meLavI zakAya. ukela zAstrAnusAra hovo joIe. kemake korTo koInA aMgata matane AdhAre nahIM paraMtu zAstronA AdhAre cUkAdAo Ape che. hakikato che. zAstromAM teno ullekha paNa TheraThera che ja. tema chatAM 'zAstromAM teno ullekha na hoI zake' AvuM lakhavuM ayogya che. pahelAM traNa phakarAmAM 'hakArAtmaka urjA' vize lakhyuM che. lekhaka A aMge. kAMI AdhAra Apaze ? jinAlayamAM urjA prApta thavI alaga vAta che. urjA meLavavA mATe jinAlaya baMdhAvavuM e eka alaga vAta caDAvA jeTalI athavA tenA amuka TakA dA. ta. 50% sAdhAraNa che. lekhamAM A vAtanI khIcaDI thaI gaI che. kheDUtane khetI karavA khAtAmAM ApavA taiyAra hoya. eka upAya e ajamAvI zakAya ke mahotsava prasaMge saMdhanA 'devadravya'mAM jatA caDAvAo te vyaktine ja ApavAmAM Ave je ne ghAsa maLe che e alaga vAta che. ane ghAsa mATe khetI kare che A vAta alaga vAta che. A vAta samajavI joIe. kheDUta anAja mATe ja khetI kare paTTA dhAsa sAthe maLe kharuM! tema jinAlayamAM urjA maLI javI e ghAsanA sthAne che paNa vitarAganA darzanathI AtmAne prabuddha jIvana (jarUrI mAhitI zrI kesarIcaMda nemacaMda zAha, eDavokeTa, likhIta dhI bombe pablika TrasTa ekTa, 1950 pustanakanA AdhAre sAbhAra). *** pravINa DI. khonA, 38, paravA cembarsa, 104-108, phlIvaroDa, masjIda baMdara potAnuM vitarAgapaNuM yAda Ave ane pote paNa vitarAga banavA sTezana, muMbaI-400009 phona 022-26774324. saujanya prakAza samikSA', prayatna kare e jinAlayano hetu che. A aMge 1444 graMthonA racabitA zrI haribhadra su. ma. racita zrI paMcAzaka prakaraNano gurunizrAe svAdhyAya karavo joIe jethI jinAlaya nirmANano Azaya spaSTa thAya. (3) sthaLa-kALa saMdarbhe jaina devadravya aMge spaSTatA sthaLa-kALa saMdarbhe jaina devadravya aMge spaSTatA zIrSaka Disembara 2010nA pra..'mAM caMdrasena momAyAno lekha vAMcyo. A lekhamAM ghaNI badhI vAto vicAra mAMge evI che. enA anusaMdhAnamAM sarvaprathama vAtaH 'lekhano Akho pAyo ja kalpanAnI jamIna para Ubho thayo che. ghaNA badhA phakarAmAM 'jo ane to'vALI vArtA che ane potAnuM maMtavya che. A jo ane to'vALI vAtano matalaba keTalo? dA. ta. (1) e bAbate devadravyanI vyAkhyA bAMdhavAnI AvazyakattA UbhI thaI 'haze'. (2) devadravya tarIke pavitra-prANAMte paNa rakSAlAyaka gaNAya evI vyAkhyA 'pracilata haze paNa pAchaLathI.' (3) 'vyAjabI rIte evo tarka thaIzake ke...' (4) jo ItihAsanA A anubhavonuM Alekhana yogya rIte thayuM che 'ema mAnIe to' (pa) 'svAbhAvika rIte e paNa mAnavuM paDaze ke...' (6) 'Ano vyavahArika artha ema ja thAya ke...'-lekhamAM AvI ghaNI vAto che. 2 lekhamAM jaNAvyuM che ke 'mUrti IsvIsana pUrve 2jI sadI ane maMdiro pAMcamI sadIthI zarU thayA che.' A vAta sadaMtara khoTI che. jaina paraMparAno ItihAsa' bhAga 1 thI 5 lekhake vAMcI levA joIe. dara varSe kalpasUtramAM sAMbhaLIe chIe ke saMpratI rAjAe savA lAkha jinAlayo ne savA karoDa jina pratimAjI bharAvyA. A vAta aMdAje 2400 varSa pahelAnI che. khuda mahAvIra svAmI janmyA tyArabAda siddhArtharAjAe hajAro jinapratimAnI pUjA karI ane karAvI. A vAta paNa kalpasUtramAM che. jene 2500 thI vadhAre varSa thayA. zrI neminAtha bhagavAnanI hAjarImAM zrI zaMkhezvara tIrtha kRSNa mahArAje banAvyuM. tyAMthI mAMDIne asaMkhya varSo pUrve, TheTha AdinAtha bhagavAnanA zAsanamAM bharata cakravartIe aSTApada, zatruMjaya tathA AbU vagere tIrtho 52 aneka jinaprAsAdo racyA. AvI to keTalI lekhamAM taddana anucita vAta paNa lakhI cheH 'derAsarone bacAvavA ATalA badhA prapaMco karavA paDyA evA derAsaronI AvazyakatA kharI ?' vAcakone jarA pUchavAno haka kharone ke keTalA badhA prapaMco ? kathA prapaMco ? koro karyA? kyAre thayA? 'sthAnakavAsI saMpradAya jainadharmanA siddhAMtonI najIka gayo' AvI lekhakanI mAnyatA che. paNa hakIkata e che ke 45 Agama siddhAMtomAMthI jemAM paNa jinamaMdira ane jinapratimAnI vAto Ave che, tevA Agama graMthano chaMda karI Aje mAtra 32 AgamAM teo mAne che. A siddhAMtonI najIka gayA ke cheda karyo kahevAya? mahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma. racita 'pratimA zataka' saMdhano abhyAsa karIe to sAcI paristhiti khyAlamAM Ave tema che. lakhe che ke 'paMdaramI soLamI sadImAM vicArazIlo coMkI uThyA ? lekhaka nAma Apaze ke kayA vicArazIlo? enA pahelA jANe koI vicArazIla pAkyA ja nahIM hoya. A sivAya paNa (1) sAdhu sAdhvI sAdhAraNa khAtA tarapha ochuM dhyAna de che. (2) devadravyano parigraha paNa prapaMca vadhAravAno che. (3) devadravyano upayoga sAdharmika tathA jainetaronA upayoga mATe karavAnI vagere lekhakanI bhalAmaNo sadaMtara khoTI che, dharma virodhI che ane tarka ke zAstranA pramANa vinAnI che. jaina dharmanA siddhAMto trikAlAbAdhita che. sarvajJa tathA vitarAgI vyaktioe racela che. emAM ApaNA caMcUpAtanI nahIM, mAtra guru nizrAe bharAvAnI tathA enA rahasyo enA jJAtA pAsethI jANavAnI jarUriyAta che. vizAla lakSmIcaMda dharamazI (muluMDa) Te. naM. : 32056570. mo. : 9322383108. (saujanya prakAza samIkSA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvana juna, 2011 (4). ane emAMthI ja maMdirano ne sAdhAraNano kharca thAya. sAdhAraNanI devadravya jainonA uddhAra mATe kema na vaparAya? Avaka thoDI, ne kharca vadhAre. e kharca zemAMthI nIkaLe? devadravyamAMthI LpU.A.zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA. ja ne? pariNAma? nagaramAM 200-250 jaina ghara paNa lagabhaga Aje evI dalIla karavAmAM Ave che ke 'devadravya e jainonuM dravya madhyama sthitinA. vi. saM. 1997mAM tyAM pUjya A. zrI vijayalabdhi che. to jainonA uddhAra mATe eno upayoga kema na karAya? devadravyamAM sUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. munizrI bhuvanavijayajI ma.sA.nuM karoDo rUpiyA paDyA che ane jeno bhUkhe mare to emAMthI lono comAsuM karAvyuM. ApI ke kArakhAnA kholI jainone rojI apAya to zo vAMdho?' eozrIe devadravyanI garabaDa joI. sudhArA mATe gAmanA vRddho Ano sIdho javAba e che ke ema karatA Breach of trust che, samaje evA nahi, tethI yuvAnone taiyAra karyo. devadravyanI zakya vizvAsano bhaMga che. ane vizvAsano bhaMga, vizvAsaghAta karIne cokhavaTa karAvI, ane navesarathI devadravyanuM khAtuM taddana juduM karAvyuM. mANasa sukhI thaI ke unnati sAdhI zake nahIM. svapna dravya paNa soLe soLa AnI devadravya khAte jamA thAya. devadravyano devAdhidevanI bhakti choDI bIje upayoga karavAmAM devadravyamAMthI udhAra laIne paNa eka paisAno ya sAdhAraNamAM upayoga vizvAsabhaMga A rIte, ke lokoe bhaMDAramAM je dravya nAMkhyuM che athavA nahIM. pachI dara varasa ema ja cAlyuM. pariNAma e AvyuM ke pUjA-Arati vageremAM je bolI uchAmaNI bole che enA pAchaLano piMDavADAvALAnI dezAvaramAM peDhIo sthapAtI gaI. vastI vadhatI Azaya devanI bhakti karavAno che. to A vizvAsathI eNe nANAM rahI, ne Aje lagabhaga 400 jaina ghara ane dezAvaramAM lagabhaga ApyAM e pachI e devabhakti sivAya bIje vAparavAmAM Ave to 100 peDhIo haze. devadravyano sAdhAraNamAM upayoga emAM paNa cokhkho vizvAsabhaMga karyo gaNAya. jo vizvAsabhaMganuM mahAna pApa, to devadravyano jainonI Arthika pUjA-AratI-svapnA vagerenI bolI bolatAM A dravya sAdhAraNamAM unnati arthe upayoga e keTalo moTo vizvAsabhaMgano doSa bane? levAya evA AzayathI bolI bole, to to e dravyane sAdhAraNamAM ne e jainonI kevI avanatinuM kAraNa bane ? vaparAya ne? vizvAsaghAtanA pApathI koI sukhI thaI zake nahIM. kadAca nA, kAraNa ke bhalene eNe e Azaya rAkhyo, paraMtu enI pAchaLa tatkALamAM koI sukhI dekhAto hoya to ya te jheranA lADu jevuM sukha e je pUjA-Arati vagere aMge je AvI rakamanI bolI bole che, che. e pariNAme AMtaraDA khodI nAkhe mAtra azAtA, apayaza, enI pAchaLa nimittabhUta paramAtmAnI bhaktino raMga che. hamaNAM nIcagotra vagere azubha karma baMdhAve ne bhavAMtare e azAtAdi duHkha jo koI sAdharmikanI bhakti ke evI koI bAbata aMge bolI lAve eTaluM ja nahIM, paNa ahIM buddhi bhraSTa karI parabhave pApISTha bolAtI hota to zuM eTalI rakamanI bolI bolata? ahIM prabhunI banAvanArA vizvAsaghAta,anIti, asatya vagerenA kusaMskAra Ape. pUjA-Arati-svapnA vagere aMge kema moTI rakamanI bolI bole bagaDelI buddhi duSTabuddhi vinA devadravyano jainonA Arthika vikAsamAM che? kaho, prabhunI bhaktino, UMco raMga che, ne prabhunA nimittanI upayoga karavAno vicAra na Ave. bolI-dravya prabhunuM ja kahevAya, devadravya ja kahevAya. emAM pachI A parathI e paNa samajavA jevuM che ke jIvanamAM bIje paNa A dravya saMpUrNa 6-8-10 AnI sAdhAraNamAM jaze evo Azaya vizvAsabhaMga, vizvAsaghAta nAno paNa khataranAka che. e pApa na rAkhI zakAya ja nahi. evo Azaya rAkhavAno haka ja nathI. koI thAya enI pUrI sAvadhAnI rahe. dA. ta. gharAka vepArIne kahe, 'huM A putra mAtAnI bhakti nimitte dravya kADhe ane Azaya evo rAkhe ke tamArA vizvAsa para cokhkho mAla laI jAuM chuM." yA 'vyAjabI bhAve AmAMthI aDadhuM mAtAnI pAchaLa ane aDadhuM patnInI pAchaLa laI jAuM huM !' tyAM jo vepArI bheLaseLiyo mAla enA gaLAmAM kharacavuM, to evo Azaya rAkhavAno haka hoI zake ? padharAve, yA geravyAjabI bhAva le, to e vizvAsaghAta che. ema, vAta A che devAdhidevanI bhaktinAM mULa upara UbhuM thayeluM dravya dIkaro kahe 'bApujI! mane mArA AtmAnA hitanI ja zikhAmaNa e devadravya che eno upayoga prabhubhakti sivAya bIje thaI zake ja Apajo." ane bApa potAnA svArthanI ane dIkarA AtmAnA ahitanI nahIM. bIje upayoga karavAmAM nukazAnarUpe ahIM paNa kevo Arthika zikhAmaNa Ape to e putra pratye vizvAsaghAta karI rahyo che. avarodha thAya che, e bhUla sudhArI laI devabhaktimAM ja karAto vizvAsaghAtanA pApanA pratyAghAta bhaMDA. jIvanamAM kyAMya e upayoga e kevI Arthika unnati kare che eno eka pratyakSa dAkhalo pApa na sevAI jAya enI takedArI rAkhavI ghaTe. juo. rAjasthAna piMDavADA nagaramAM vi. saM. 1996 sudhI paMcanI eka kothaLI emAM devadravya Ave, jJAnadravya-sAdhAraNadravya Ave. ('jinAjJA'mAMthI sAbhAra.) Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana 29 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 29 | DaoN. kumArapALa desAI [dareka sarjakane sarjanakALanA uSa:kALe eka samasyAno sAmano karavo paDe che ane te e ke sAhityanA kayA svarUpamAM pragati karavI? A samaye lekhakanA saMskAra, abhyAsa, vAMcana ane anubhava kAma lAge che ane temAMthI sarjaka potAno Agavo sarjanapatha ghaDI kADhe che. yuvAna sarjaka jayabhikhkhanI e aMgenI mathAmaNa joIe A ogaNatrIsamA prakaraNamAM.] virATa dharmamAM chUpAyelI mAnavatA trIsa varSanA yuvAna sarjaka "jayabhikhkha"nI lekhinI dhIre dhIre jayabhikhkhuM jaina hatA ane jena gurukuLanA vAtAvaraNamAM jaina raMga jamAvatI hatI. gujarAtI, hiMdI ane saMskRta sAhityanAM graMthonuM sAdhuo ane paMDitonI sAthe emano uchera thayo hato, paNa AkaMTha pAna karyuM hovAthI emanI Alekhana zailImAM bhASAnI maulika sAthosAtha "sarasvatIcaMdra' ane gujarAtI, hiMdI ane saMskRta bhAta upasI AvI. vatana saurASTranI kAThiyAvADI bolInI baLakaTa sAhityanI kRtioe emanA bhAvanAlokane ghaDavAmAM vizeSa pradAna chAMTa emAM hatI, to madhyapradezamAM prayojAtI AbhijAtyapUrNa hiMdI karyuM hatuM. vipula ane rasaprada jainasAhityane emaNe vartamAna bhASAnI ziSTatA hatI. paThANa zAhajharIna jevAnI dostIne pariNAme saMdarbhamAM avalokavAno prayAsa karyo. e kathAvastumAM emaNe urdU jabAnanuM joza emanA lakhANamAM abhivyakta thatuM ane urdU vartamAna yugAnurUpa saMdeza kalApUrNa rIte gUMthI levAno vicAra karyo. zAyarIno zokha emanI Alekhana-chaTAmAM AkarSakatAnuM umeraNa vaLI dIrgha abhyAsa ane UMDA ciMtanamananane pariNAme lekhakane karato hato. vizvAsa beTho hato ke agAunA jaina dharma ane vartamAna jaina dharma dharma ane darzanano UMDo abhyAsa, sAdhu-mahArAjAno pratyakSa vacce Abha-jamInanuM cheTuM paDI gayuM che. pUrvenA jaina dharmanI bhavyatA saMparka ane nyAyatIrtha" tathA "tarmabhUSaNa' jevI padavI prApta karavA ane mahattA A sarjakanA bhAvalokamAM ucca sthAna pAmI. samartha mATe karelA saMskRta-prAkRta graMthonA avagAhanane kAraNe e navalakathAkAra zrI kanaiyAlAla munazIe jema AryAvartanI ane bhASAonuM sauMdarya yuvAna jayabhikhunI kalamamAM sahaja rUpe utaryA. gujarAtanI bhavyatA enA atItanA ItihAsamAM nihALI, e ja A bhASA-saMskArone kAraNe "jayabhikhkhuM"ne kyAreya AMtara rIte jayabhikhkhae jaina dharmanI bhavyatA ane vyApakatA, prAcIna ke abhivyaktine anurUpa zabdo khoLavA mATe vizeSa ciMtA ke ciMtana madhyakAlIna samayanA jaina dharmanA upAsakomAM ane sAhityaracanAomAM karavA paDyA nathI. emanA lakhANano prathama kharaDo ja evI cUsta nihALI. emaNe anubhavyuM ke e prAcIna samaye jaina dharma koI jAti zailI dharAvato ke pachI emane bIjI vAra sudhAravAnI jarUra rahetI ke samUhamAM sImita nahoto, paraMtu gaganavihArI garuDanI pAMkho nahIM. jevo e jaina dharma sarva varNa-dharma para potAnI zItaLa sukhada chAyA A samayagALA daramyAna vizALa vAMcana ane bahoLA anubhavane DhoLato hato. e samayanA jaina dharmane mana koI brAhmaNa nahIM hoya, AdhAre jIvanadRSTino ughADa thayo. potAnA abhyAsakALa daramyAna kSatriya nahIM hoya, koI vaizya ke zudra nahIM hoya. A rIte sarjaka emane jainasAhitya ane jainadarzanano nikaTano paricaya ane jayabhikhkhuM vartamAna samayamAM saMkucitatA, rAgadveSa, jAtivAda, abhyAsa thayo. jainakathAonI rasakSamatA ane vyApaka bhAvanA jaDatA, A badhA sImADAo toDIne bhUtakAlIna sthiti jue che. emane sparzI gaI. enAM kathAratnasAgaramAM aneka amUlakha motI emaNe emanI kalama dvArA A dharmanI samagra vizva mATenI mAMgalya bharyA che evI daDha pratIti thaI. dRSTi ane hUMphALI mAnavatAne darzAvavAno prayatna karyo. emaNe joyuM ke jaina kathAo mAtra jaina samAjamAM ja sImita varSothI racavAmAM AvelA kuMThitatAnA killAone potAnA rahI che. A kathAnakonuM varSo pUrve je prakAre nirUpaNa thatuM, Aje akSara-prabhAvathI jamInadosta karavAno prayAsa karyo. Ane pariNAme paNa e ja rUDha ane cIlAcAlu zailImAM enuM Alekhana karavAmAM vicAronI mokaLAza anubhavavA maLI, bhAvanAonuM uyana sadhAyuM. Ave che. kyAreka A vArtAomAM dharma pratyeno tIvra pakSapAta dharmanA vicAro ane AcaraNa vaccenI saMvAditA sarjAI. bhedabhAvonI atizayoktimAM khUMpI jato hovAthI Adhunika yuvAno ke jainetara bhIMto toDI nAMkhI ane kathAomAM nirasa ke niSkriya lAgatAM pAtrone vAcakone emAMthI nirAzA sAMpaDatI. jayabhikhkhae vicAryuM ke jo emaNe emanI zabdazaktinA jore bhAvanAthI dhabakatA ane jaina kathAone pUrvagraharahita abhyAsInI saMjIvanI kalamano sparza cetanavaMtA karyA. mAnavatAdharmI jIvaMta pAtro sarjI dIdhAM. jaina dharmanI thAya, to mAtra dharma ke saMpradAyamAM daTAyelo akSaravAraso vizva vyApakatAno emano vicAra emanA sarjanamAM mahorI UThyo. A sAhityano vAraso banI zake. saMdarbhamAM lekhaka vi. saM. 1997nI bhAIbIje "kAmavijetA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana sthUlibhadra'nI prathama AvRttinI prastAvanAmAM noMdhe che: 'itihAsasiddha pramANo che ke janmajAta varNazreSThatA tarapha jaina dharmane bahumAna nahotuM, ane enuM ja kAraNa che, ke enA taraNatAraNahAra tIrthaMkaro kSatriya hatA, enA gaNadharo brAhmaNazreSTho hatA, vaizyaputra jambusvAmI jevA enA antima kevaLajJAnI hatA, ne zudramuni metAraja muktine varanAra mahAmuni hatA. A navalakathAnA nAyaka paNa brAhmaNa kuLanA ne zauryasauMdaryathI vikhyAta nAgarakuLanaMdana hatA. 'varNathI jaina dharmane nisbata ja nahotI. eka brAhmaNa rahIne paNa jaina nI zakato. ahiMsA, satya ne tapamAM zraddhA dharAvanAra, jAva mAtrane samAna kalpanAra; darzana, jJAna ne cAritrano pipAsu, AtmAnA puruSArthathI ja AtmAnA uddhAramAM zraddhA dharAvanAra, koI paNa rAya ke raMka, UMca ke nIca; kSatriya, vaizya ke zUdra A patitapAvana dharmano upAsaka banI zakato. koI aMtarAya ene naDato nahi.' kayA kSetramAM kalamavihAra karavo enI gaDamathala jayabhikhkhunA jIvanamAM cAlatI hatI. kalamanA Azcarya jIvavAno saMkalpa karanAra sarjakane lekhana uparAMta AjIvikAno vicAra karavo paDe. jayabhikhkhu mATe to A prazna mahattvano hato, kAraNa ke pitAnI saMpatti lIdhI nahotI. sukhI sagAMo pAsethI kazuM meLavavAno vicAra suddhAM Avato nahoto. gharanI rAkharakhApata jALavavA mATe AvakanI to jarUra hatI. svamAna to vahAluM hatuM, paNa ethIya vizeSa kyAreya koInI samakSa potAnI lAcArI ke majabUrI vyakta karavI e to svabhAvamAM ja nahotuM. AthI snehIo, sagAvahAlAM ane mitronA samudAyamAM A jiMdAdila yuvAna enI mastI ane mojathI sahunuM sanmAna pAmato hato. koIne enI Arthika kazmakazano aNasAra paNa Avato nahIM. jUna, 2011 ke vairAgyamAM thatuM hatuM. A yuvAna sarjakane A kathAnako gamI gayA. mAtra dharmAnurAgIonI sImAmAM baMdhAI gayelA zuSka, nirasa ane vairAgyalakSI kathAnakone jayabhikhkhue judI draSTithI nihALyA. emAM jIvaMta pAtrasRSTi sarjI ane eka anokhA bhAvalokamAM vAcakane viharato karI dIdhuM, AthI ja vijJAna adhyApaka zrI ravizaMkara jozIe noMdhyuM che ke 'gulAbasiMha' ane 'yoginI kumArI' jevI thoDI navalo sivAya dhArmika vastune navalakathAnuM rUpa ApavAnuM kSetra aNakheDAyeluM ja rahyuM hatuM. AvA akSuNNa kSetramAM jayabhikhkhunI kalama viharavA lAgI ane eka sarjaka tarIke emaNe emAM sajjatA keLavavA pUrNa puruSArtha karyo. prAcIna ke madhyakAlIna viSaya para AlekhatAM pUrve e samayanA rAjakIya, Arthika ane sAMskRtika vAtAvaraNanI vigato meLavatA. Ane mATe prAcIna graMtho ane itihAsane uthalAvatA. lITI vinAnI korI noTabukamAM e muddAo noMdhI letA. e saMdarbhamAM koI saMskRta zloka maLe, to e TAMkI letA. bhAvane anurUpa koI urdU zAyarI hoya to e lakhatA ane nIce eno gujarAtI tarajumo paNa noMdhatA. AvI rIte koIpaNa navalakathAnA sarjana pUrve e viSayanI prApya sAmagrI ekatrita karatA. Ame ya sarjana samaye aitihAsika ke pramANabhUta vigatone vaLagI rahevAnuM vadhu pasaMda karatA. navalakathAmAMthI vartamAna samayane anurUpa evAM tAraNo, uddezo ane eno saMdeza AlekhatA. jayabhikhkhunI pratyeka navalakathA e vartamAna samayano citAra ApanArI ane samasyAo ane saMgharSamAM dizAsUcana ApanArI banI. prAcIna ke madhyakAlIna kathAvastunuM vartamAna yuga sAthe joDANa karavA mATe e kyAreya itihAsathI bahu dUra gayA nathI. kAlpanika pAtronAM sarjana dvArA judI judI bhAvanAo pragaTAvavAno ke romAMca khaDo karavAno kadI prayAsa karyo nathI. aitihAsika kathAnakamAM bhAvanAnA raMgo pUrIne emako emano hetu siddha karyo che. vaividhyabharyA pAtronI garitra rekhAone spaSTa rIte upasAve che ane zAzvata jIvanatattvathI ghaDe che ane e kAraNe ja emanI navalakathAnAM pAtro bhAvakanA cittamAM cirakALa sudhI TakI rahe che. pratyeka kathAnakanI pAchaLa jayabhikhkhuno eka uddeza hoya che. jema prathama navalakathA 'kAmavijetA sthUlibhadra' vize lekhake svayaM prastAvanAmAM potAno uddeza spaSTa karI dIdho che. lekhananA prAraMbhe emaNe AdarzarUpa AcArya mahArAjonA caritro racyAM. pote je vAtAvaraNamAM jIvyA, enuM Alekhana karavAnuM svAbhAvika rIte ja mana thAya. paraMtu kathArasapremI jayabhikhkhunA sarjaka jIvane AmAM lekhananI ItizrI lAgI nahIM. samAjamAM strIonI avadazAnA pratyakSa anubhavone pariNAme A yuvAnamAM nArIgauravanI bhAvanA satata dhabakatI hatI. potAnA kuTuMbajIvanamAM paNa mAna-sanmAna jAge evAM nArI caritrono anubhava thayo hato. 'ravivAra'ke sAptAhikanI kaoNlamamAM nArIvedanAne vAcA ApatI ghaNI kathAo rasaprada rIte AlekhI paNa hatI, AthI samAjanuM pratibiMba jhIlanArA sarjaka banI zake tevI eka zakyatA hatI. paraMtu sAdhujIvana ke samAjasudhArA jevA viSaya paNa darzanonI vyApakatA ane ItihAsanI bhUmimAM bhramaNa karIne tejasvI pAtro nirakhanArane saMtuSTa karI zake tema nahotA. bhAvanA, viSaya, Alekhana ane zailIthI emanuM citta koI navI kSitijo ughADavA cAhatuM hatuM, AthI sAhajika rIte ja emanI dRSTi jaina kathAnako para gaI. e kathAnakomAM prAraMbhe bhautika jIvananuM AkarSaNa ane kAmaHrAganuM nirUpaNa hatuM, to enuM paryavasAna dIkSA 'A vArtAnuM hArda eTaluM ja che, ke mANasa saMsAramAM badhuM jItI zake che, paNa kAma jItavo muzkela che. ane jeNe kAma jItyo ene saMsAramAM jItavA jevuM bahu ochuM bAkI rahe che. 'ghaNIvAra sAdI najare dekhAtA patanamAMya jIvanano adbhuta srota vaheto hoya che, ane jene pApI gaNIne tiraskArI kADhyAM hoya che emanA ja jIvanamAM aneka vAdaLachAyAM suvarNarazmio camakatAM hoya che. A mATe mAnavIe dekhAtA doSI, durguNI ke patita tarapha hamadarda banavuM ghaTe che. pApane badale pApInI dhRSNA e paNa eTaluM ja pApa che eTale jIvananA vikAsanuM bIja ahaMtAnA tyAgamAM ane sahRdaya Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana banavAmAM che." rUDha paraMparAgata zailI, vizeSaNonuM bhAraNa ane dIrgha varNanomAM vyApaka mAnavatAno uddeza dharAvatA, mAnavajIvanane unnata kare aTavAtAM A kathAnakomAM eka evo rasapravAha che ke je bhAvakane evAM kathAnako dharAvatI navalakathAnuM sarjana karavAno yuvAna mAtra vairAgyalakSI ja nahIM, balka jIvanalakSI banAve che. A kathAono jayabhikhkha nirdhAra kare che ane e dizAmAM potAnI kalama calAve pravAha jIvanamAMthI vahIne adhyAtma tarapha vaLe che ane mAnavatAnAM che. UMcA zikhare pahoMce che. A rIte potAnI AgavI rasikatA, AkarSaka yuvAna sarjaka jayabhikhunI kalpanAzIla dRSTi jena caritro, varNanakalA, chaTAdAra rasakathAne jamAvavAnI hathoTI - e badhA dvArA kathAo ane dRSTAMtonA virATa AkAzane jue che. teo A A yuvAna sarjaka vipula jainasAhityamAM rahelAM mAnavamUlyonI mahattA kathAnakonA vizALa ghaTATopane jovAnI sAthosAtha enI ane zAzvata mUlyonI sAdhanA Alekhe che. (kramaza:) kathAbhUmimAM ropAyelAM mAnavatAnAM mULiyAM jue che ane A yuvAna 13, bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, amadAvAdasarjakanA aMtaramAM eka navo anubhava jAge che ke dhArmika vAtAvaraNa, 380007. Teli. 079-26602575. mobAIla :09824019925. zrI snAtra pUjAnAM rahasyo | | pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. | (10) jAya che. A temanI zraddhAno vijaya che ane chatAM temanI vinamratA snAtrapUjAnI racanA paMDitavarya zrI vIravijayajI mahArAje karI juo: che. zrI vIra vijayajI mahArAjane AMtararASTrIya kavi gaNavA joIe. alpazrutaM zrutavatAM parihAsadhAma, bhAratamAM ane anyatra jyAM paNa jinamaMdiro che tyAM temanI tabhaktireva mukharIkurute balAnyAma | snAtrapUjAnuM gAna thAya che. kevA puNyazALI haze! yaskokilaH kila madho madhura viroti, zrI vIra vijayajInI pUjAmAM Agama graMthono sAra che. taccAru cUta - kalikAnikareka hetu // snAtrapUjAmAM pahelo ane bIjo zloka A mujaba cheH zrI mAnatuMga sUri kahe che ke huM ajJAna chuM. vidvAnonI sabhAmAM sarasa zAnti sudhArasa sAgara; upahAsano pAtra chuM. vasaMta RtumAM AmraphaLanI maMjara khAIne koyala zucitare guNaratna mahAgara; kalarava karavA mAMDe, tema tamArI bhaktinuM amRta pIne huM vAcALa bhavika paMkaja bodha divAkara; banI gayo chuM eTaluM ja! pratidina praNamAmi jinezvara. 1 vidyAne jo paMkhI gaNIe to vinaya ane viveka tenI be pAMkha kusumAbharaNa utArIne, paDimA dhariya viveka; majjana pIDe thApIne, karIye jala abhiSeka. 2 Ajano mAnavI abhimAnanI, ahaMkAranI pAMkha lagAvIne phare jaina zAsana haMmezAM namratA, vinaya ane vivekathI bhareluM che. che ane jamIna para paTakAya che. jaina dharmamAM eka paNa pagaluM vinaya, viveka vinA bharavAmAM AvatuM eka paMDita musApharIe nIkaLyA. rAtavAsA mATe koI nathI. jaina zAsanamAM tamAma kAryo jinezvara bhagavAnanI kRpAthI dharmazALAmAM pahoMcyA. geTa baMdha hato. paMDite avAja karyo eTale thAya che tevI zraddhA akhaMDa che. sAco dhArmika ema ja mAne che ke zrI cokIdAre pUchayuM, "koNa cho?" deva, guru, dharmanI kRpA vinA na cAle. A mAtra vAta nathI, saMskAra paMDita kahe, "musAphara chuM.' che. A saMskAra keLavo. vinaya, viveka vyaktine jIvanamAM ghaNuM badhuM cokIdAra kahe, "jagyA nathI." Ape che. mahAnatAno prAraMbha namratAthI thAya che. paMDita kahe, "huM eka ja jaNa chuM. mane rAta rahevA do' zrI mAnatuMga sUrijIne yAda karo. rAjasabhA bharAI che. pUrA cokIdAra kahe, "zuM nAma?' zarIra para rAjAe 44 beDI bAMdhI che. mAnatuMga sUrine kahevAmAM paMDita kahe, "paMDita dInadayALa zarmA, vyAkaraNAcArya, nyAyAcArya, AvyuM che ke tame camatkAra karo. je sthitimAM temane mUkavAmAM AvyA jyotiSAcArya, gaNitAcArya, vedAntAcArya." che te dRzyanI kalpanA karI juo. AvI vicitra paristhitimAM camatkAra cokIdAra kahe, "pahelA kaho cho ke eka ja jaNa cho ane pachI kevI rIte karI zakAya? chatAM mAnatuMga sUri camatkAra kare che. te ATalA badhA mANasonA nAma bolo cho! khoTuM bolatA zarama jJAnI che, tapasvI che, cAritrazIla che. A kSaNe potAnI zraddhAnI nathI AvatI? jAva, bhAgo ahiMthI." parIkSA ApavAnI che. zraddhAnI zakti batAvavAnI che. mAnatuMga DIgrInuM bhUta laIne pharazo, to koI dharmazALAmAM rAtavAso sUri tema kare che. navA zloko race che, beDIonA baMdhana tUTatA karavA mATe jagyA nahIM maLe ! abhimAna choDo. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene mahAna banavuM che tene abhimAna choDavuM paDe. prabuddha jIvana jUna, 2011 sudhI manamAM UMDe UMDe che tyAM sudhI tamAruM kArya jhaLahaLI uThaze nahIM. mahAna mANaso haMmezAM ema ja bole che ke je kaMI thayuM te tame nahIM tamAruM kArya bole tema karo. tamArA kAryamAM teja haze to bhagavAnanI kRpAthI thayuM. tenI prazaMsA jarUra thaze. vakhANanI apekSA rAkhIne bAMdheluM puNya gumAvI na do. snAtrapUjAnA pahelAM zlokamAM bhagavAnane vaMdana karavAmAM Ave che. bhagavAnane pratidina vaMdana karavAnI vAta che. jinezvara bhagavAna kevA che? anaMta guNathI bherAla che. vairAgyanA samudra jevA che. zAMtino bhaMDAra che. bhagavAna zuM che tema pUchavAne badale pUcho ke bhagavAna zuM nathI? gaurava karajo jinezvara bhagavAna para! tame derAsaramAM jaIne zuM Apo cho? zuM mUko cho ? bhagavAna tamane ghaNuM badhuM Ape che. bhagavAnanI pAse javAthI karmano nAza thAya che, durgati aTake che, bhavAntara sudhare che, puNya vadhe che, sukha vadhe che. tame bhagavAnane zuM ApavAnA hatA? bhagavAna je karuNAno varasAda varasAve che tenI sAme tamArI gIja vastuonI zuM kiMmata che ? jaina dharmamAM mAtra Arya dezanA nahIM anArya dezanA lokoe paNa dIkSA grahaNa karI che. ArdrakumArano dAkhalo jANo cho ne ? ArdrakumAra magadhanA maMtrI abhayakumAra joDe maitrI kare che. maitrI sajjano sAthe karavI joIe. ArdrakumAre sAMbhaLyuM che ke abhayakumAra khUba buddhizALI che. e yuddha thavA detA nathI. hiMsA karyA vinA bAhozIthI potAnuM kAma pAra pADe che. buddhinI laDAI thAya to abhayakumArane jIte tevo koI nara pRthvI para hAjara nathI. bhagavAnanI pratimA game tyAre nihALo. tamane vitarAga avasthA sivAya kaMI jovA maLe? bhagavAna dIkSA levA nIkaLyA che tyAre dhAvamAtAo vinave che ke prabhu kyAreka amane yAda karajo to ya amAruM kalyANa thaI jaze. bhagavAna e paLe paNa rAga choDIne ArdrakumArane jAtismaraNa jJAna thayuM hatuM. utkRSTapaNe beThA che. hemacaMdrAcArya mahArAja kahe che ke prabhu kevA che? koI jAtismaraNa jJAna thAya to pUrvenA 300 bhava dekhAya. AvIne emanA caraNamAM phUlo mUke to temane rAga thato nathI athavA koI AvIne temanA caraNamAM paththara pheMke to temane dveSa thato nathI! jyAre rAga tUTe, tyAre saMsAranA baMdha tUTe. (11) cANasmAnA eka chokarAne jAtismaraNa jJAna thayeluM AgalA bhava mATe teNe je kahyuM te badhuM ja sAcuM TharyuM. meM ene pUchyuM ke, 'AgalA bhavavALA koI saMbaMdha rAkhe che?' 32 bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA sau jatA hatA. sAdhu-sAdhvI, rAjA-rANI, deva-devI, sau jatA hatA. e samaye sarovaramAMthI eka deDako bahAra AvI gayo. koIkanA moDhe sAMbhaLyuM ke bhagavAna padhAryA che. ene paNa bhagavAnanA darzana karavAnI IcchA thaI. e rastA para AvIne doDavA mAMDyo. rAjAnA ghoDAnA paga nIce AvI garyo. marIne deva tho, naMda maNiyAranI A kathA che. tiryaMcano jIva, bhagavAnanA darzana karavAnI IcchAthI doDe che. bhagavAnanA darzana karyA nathI paNa bhagavAnanA darzana karavAnI IcchAthI doDI rahyo che. thoDAnA paga nIce cagadAI jAya che. bhAvanA sArI hatI eTale marIne deva thAya che. A bhagavAnano camatkAra che. AvA mahAna bhagavAna tamane maLyA che. saMpUrNa zraddhA sAthe prabhunA caraNamAM jazo to tarI jazo. (12) pUjya vIra vijayajI mahArAjanI snAtrapUjAno mahimA varNavIe teTalo ocho che. snAtrapUjAnA pahelA dUdhAmAM sakaLa dharmakArya vivekathI karavAnuM kahyuM che. viveka e manuSya jIvanano pAyo che. pASAno sadguNa che. dharma mAtra vicAra mATe nathI AcAra mATe che. dharmAcaraNanI zarUAta vinaya, virghaka, namratAthI thAya che. tame je karyuM che te bIjA jue ane prazaMsA kare evI IcchA jyAM ArdrakumAra maitrI kare che. abhayakumAra tene bhagavAnanI pratimA bheTa kare che. ATalI ja nAnI vAta. paraMtu tenuM pariNAma kevuM bhavya! ArdrakumArane bhagavAnanI pratimAnA darzana pahelA dIkSA ane pachI mokSa sudhI pahoMcADe che ! bhagavAnano A camatkAra che. to kahe: 'mAre dhIradhArano dhaMdho hato. eTale e loko jyAre paNa maLe che tyAre pUche che ke koInI pAse ApaNuM leNuM bAkI to nathI ne ?' duniyA AvI svArthI che. ahIM kahevAyelA dharma vacana yAda na rahe te to kema cAle ? potAnI buddhi para khoTA vicAranA paDa caDavA na do. eTaluM yAda rAkho ke je dharma maLyo che tevo dharma anyatra kyAMya nahIM maLe. tame kAMI ja karI nAkhatA nathI chatAMya anarAdhAra kRpA A dharmamAMthI maLe che. karma baMdhAya evuM kazuM na karo. prabhu vIranA kAnamAM khIlA ThokAyA. baMne khIlAnI dhAra paraspara aDI gaI. prabhue sahana karI lIdhuM. prabhunI samatA kalpanAtIta che. jyAre kAnamAMthI khIlA kADhavAmAM AvyA tyAre prabhunA mukhamAMthI cIsa nIkaLI gaI. prabhu jyAM UbhA hatA tyAM bAjumAM pahADa hato. e pahADamAM tirADa paDI gaI! bAmaNavADAnI vAta che. bhagavAna jevA bhagavAnane karma pIDA Ape to ApaNI to zI vAta ? je vyakti jUnA karma khapAve ane navA karma na bAMdhe te mokSamAM na jAya.. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2011 prabuddha jIvana 33 kavi vidhAruci kRta "caMdrarAjAno rAsa' : eka adhyayana DaoN. pArvatI neNasI khIrANI viduSI gRhiNI lekhikA jaina dharmanA abhyAsI che ane 'jina vicAra rAsa' viSaya para muMbaI vizvavidyAlayanI pIeca. DI.nI DIgrI prApta karI che kavi vidyAruci kRta "caMdrarAjAno rAsa'-eka adhyayana jaMbudvipanA bharatakSetranI avatArasamI AbhApUrI nagarInA caMdarAjAnI saMzodhana-saMpAdana : DaoN. kalA ema. zAha (ema.e.,pIeca.DI.) sAtaso rANIomAMthI priya evI guNAvalI rANI maMtrataMtranI jANakAra evI prakAzaka : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, kiMmata rUA. 100/- pAnA : 224. aparasAsu vIramatInI vAtamAM AvI jaIne enI saMgAthe maMtrabaLanA prabhAve kavi vidyArucikRta 'caMdrarAjAno rAsa'-eka adhyayana UDatA AMbAnA jhADa para besIne jagatanA Azcarya jovA nIkaLe che. emAM 'rAsAo ekalAM jenone ja upayogI che ema nathI kAraNa ke te gujarAtI caMdarAjA paNa chupAIne besI gayA che. vimalApurI pahoMcatAM devayoge bhASAno eka bRhat aMza che. tethI gujarAtI sAhityanA abhyAsIone siMhalapuranA kanakaratha rAjAnA koDhiyA putranI jagyAe caMdarAjAne besADIne paNa ghaNAM upayogI thaI paDe ema che. prAcIna gujarAtI bhASAno ItihAsa makaradhvaja rAjAnI putrI premalAlacchI sAthe vivAha karAvI devAmAM Ave che. te samayanI kAvyaracanA kAvya ane zabdonI tulanA ItyAdi viSayomAM lagna pachI caMdarAjA sogaThAMnI ramata ramatAM ramatAM pote koNa che enI upayogI thaI paDaze." oLakha koyaDA rUpe premalAlacchIne Ape che. pachI pelA jhADamAM besIne -nagInadAsa ghelAbhAI jhaverI AbhApurI pAchA AvI jAya che. AbhApurI pAchA pharatAM vIramatIne A dAna, zIla, tapa, bhAva A cAra bAbatone jainAcAryoe pradhAnapaNe vAtanI khabara paDI jAya che ke rAjA chUpI rIte emanI sAthe tyAM cAlyA ane mAnelI hovAthI temAMnA eka ke aneka kartavya dRDha karavA mATe rAsAonuM paraNyA che. tethI te rAjAne mAravA taiyAra thAya che. paNa guNAvalInI rAjAne baMdhAraNa jovAmAM Ave che ane temAM jaina dharmanuM jJAna ApavA tajavIja bacAvavAnI AjIjIne kAraNe tene maMtrelo doro bAMdhI kUkaDo banAvI de che. thayelI hoya che. pAdarIo jema koIpaNa viSayanA graMthamAM dharmanI bAbata pachI kUkaDAmAMthI kevI rIte rAjA mAnava bane che e jANavA A rAsa vAMcavo lAve che ema jaina sAdhuoe kareluM jaNAya che. vizeSamAM pUrvabhavanuM ja rahyo. rAsa vAMcatA tatkAlIna rAjakIya, sAmAjika, Arthika sarve pAsAono varNana karI potAnA pAchalA karame karI sukhaduHkha bhogavAya che. e siddhAMta paricaya paNa maLe che. sAbita kare che tathA rAsAnA pAtro Akhare saMsAra tyajI sAdhu thayAnuM trIjA prakaraNanI aMdara saMzodhikAe caMdarAjAnA rAsanI samAlocanA karI varNave che." che. kavino emanI kRtinA AdhAre saMkSipta paricaya Apyo che. kathAnA bIja -haragoviMdadAsa kAMTAvALA sudhI pahoMcavAno prayatna paNa karyo che. temaja kRtinA bhAvapakSa ane kalApakSanA Rasas are peculiarpoetical form of composition affected pAsAonuM saMzodhana karIne AlekhyuM che jemAM chaMda vaividhya, varNanazakti, by Jain Sadhus with the object of instructing people in reli- rasa, alaMkAra, kathAnaka, pAtrAlekhana AdinuM vivaraNa karyuM che. gion and morals milestones in Gujarati literature. cothA prakaraNamAM (a) ane (ba) vibhAgamAM bIjA be kavionI kRtio rAsanI racanAmAM jaina siddhAntonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM hoya sAthe sarakhAmaNI karI che. (a) vibhAgamAM kavi darzanavijayakRta 'satI che ane vArtArasamAM cAturIthI e siddhAMto AvyA hoya che. eka rIte premalAlacchI caritra" athavA caMdacarita ane vidyArucikRta caMdarAjAno rAsanI kahIe to rAsA sAhitya ja ApaNuM prAcIna sAhitya che. sarakhAmaNI che. baMne kavionI kRtimAM kyAM kyAM samAnatA che ane kyAM kyAM AvA aneka vidvAnonA avataraNo dvArA saMzodhikAe rAsanuM svarUpa taphAvata che tenI dRSTAMta sahita rajUAta karI che. ujAgara karyuM che. pAnA palaTAvatA jAva eTale eka ekathI caDiyAtA (ba) vibhAgamAM kavi vidyArucikRta "caMdarAjAno rAsa' ane paMDita zrI vidvAnonA avataraNo AkarSita karyA vagara na rahe. rAsanA prakAro, baMdhAraNa, mohana vijayajI (laTakALA) racita "caMdarAjAno rAsa'nI sarakhAmaNI karI che. rAsano artha-paribhASA vagere saMzodhikAnA vizALa vAMcananI pratIti karAve baMnenA jamA-udhAra pAsAone dRSTAMta sahita varNavyA che. Ama saMzodhikAe che. prathama prakaraNathI zarU thatI rAsanI rasALa rAsayAtrA bhAvakane AgaLanA traNa kRtino abhyAsa karIne potAnI saMzodhanazaktino paricaya karAvyo che. pAnA vAMcavA prere che. saMzodhikAnI jahemata pAne pAne vartAya che. pAMcamA aMtima prakaraNamAM madhyakAlIna sAhityamAM caMdarAjA vizenI bIjA prakAraNamAM caMdarAjAnI vArtA che. madhyakAlIna gujarAtI bhASAne kRtionI jaina gurjara kavio bhAga-1-2-3 (mohanalAla dalIcaMda desAI)ne ukelIne pachI ene AjanI saraLa gujarAtI AdhAre AcherI jhalaka ApI che. | 'caMdrarAjAno rAsa' ardhI kiMmate | bhASAmAM sAmAnyathI sAmAnya janamananA Ama pAMca prakaraNamAM mULakRti 2505 mAnasane sparzI le evI rIte rajU karavI e A pustaka 'caMdrarAjAno rAsa' ardhI kiMmate gAthAnI che teno saMkSipta paricaya karAvyo che. khUba (eTale rUA.50/- + rUA.15/- posTa kharca) Apa eka sAdhanA che jemAM lekhikA sAMgopAMga pAra ja saraLa, bhAvavAhI, pravahaNa bhASAmAM Alekhana utaryA che. sarala pravAhita bhASAmAM rAsanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghamAMthI sToka haze tyAM sudhI karIne rAsano rasAsvAda karAvyo che. satyAvIza prApta karI zakazo. | menejara bhAvane vaheto rAkhyo che. varSa pahelAM lakhAyelo A zodha-nibaMdha kartAnA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. prabuddha jIvana jUna, 2011 kauzalyano paricaya karAve che. jaina saMtonA vipula sAhitya sarjanono khajAno abhyAsI saMzodhakonI A kRtinA saMzodhikA eTale AjIvana sAhityane samarpita, ApaNA rAha joIne beTho che. emAMnI eka hastapratano uddhAra karIne eno jJAnaprakAza amara sAhitya vArasAnuM jatana karanAra, megejhino temaja muMbaI samAcAra relAvavAno samartha puruSArtha karanAra DaoN. kalAbenazAhanA A zodhanibaMdhano jevA vartamAnapatromAM jaina lekhonI kolamanA lekhikA, mahAvIra vidyAlayane AsvAda karavo ja rahyo. upakrame yojAtA jaina sAhitya samArohanA saphaLa saMcAlikA, doDha DajhanathI A zodhanibaMdha dharmakathAnuyogano eka aMza che. dravyAnuyoga, vadhAre saMzodhanakArya karanArAnA mArgadarzikA, bahumukhI pratibhA dharAvanAra caraNakaraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnuyoga e cAra anuyogamAMthI DaoN. kalAbena zAha. dharmakathAnuyoga lokabhogya sAhitya che. je sAmAnyajananA haiyAne sparzIne sAkSaravarya zrI agaracaMdajI nahATA, DaoN. dalasukhabhAI mAlavaNiyA, DaoN. hoTha para AvIne eka suMdara bodha ApI jAya che. magaja para boja AvyA zrI bhogIlAla sAMDesarA, DaoN. harivallabha bhAyANI, DaoN. ramaNabhAI zAha, vagara saraLatAthI bodha Ape che, jenAthI kaMI keTalAya jIvo sAra pAmIne pro. tArAbena zAha vagerenI jaina sAhitya viSayaka carcA-vicAraNAnuM jemaNe pAra pAmI jAya che. e nyAye A zodhanibaMdhanuM paNa adhyayana karazuM to rasapAna karyuM hoya emanA sAhitya saMbaMdhI saMzodhana, saMpAdana, saMkalanamAM jarUra emAMthI ApaNane jIvana jIvavAno eka navo abhigama prApta thaze. uNapa hoya kharI? temAMya vaLI mArgadarzaka tarIke jaina sAhityanA vidvAna DaoN. karmanI thIyaranuM jJAna prApta thaze. mAnava svabhAvanI vividhatAno paricaya ramaNalAla zAha hoya pachI pUchavuM ja zuM? jANe sonAmAM sugaMdha bhaLI. thaze. rAjanItinA darzana thaze. vividha varNanonA AsvAda dvArA aMtaramAM emanA A zodhanibaMdhanuM sarjana I. sa. 1984mAM thayuM paNa prakAzana AnaMda thaze. tyAga-vairAgya rUpa jainadarzananuM jJAna thaze ane jIvana sArthaka 27 varSa pachI 16 eprila 2011nA moDe moDe paNa mULagraMthanA thoDA banaze. pAnAnuM balidAna ApIne thayuM kharuM! saMzodhikAnI bhAvavAhI bhASA bhAvakane bhAvuka banAvyA vagara raheze adhyApanakalAmAM vyastatA ane pArivArika javAbadArIomAMthI samaya nahi. e mATe A zodhanibaMdhanI bhAvayAtrA karavI ja rahI. * * * kADhIne saMzodhana karavuM e eka paDakAra che. je paDakAra jhIlIne aDhI varSanA 2/3 jeThavA nivAsa, ploTa naM. 448, DaoN. AMbeDakara roDa, parizrama bAda mahAnibaMdharUpa motIno paricaya karAvyo che. mATuMgA (se.re.) muMbaI-400019. mobAIla : 9869787692. | gujarAtamAM pratApakumAra ToliyA-sumitrA ToliyAnI mahAvIra kathA zRMkhalA zrI madhu bhAI pArekha, svAdhyAyakAra, jainasUtro-upaniSado-bhajana kavitonA zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdira, rAjakoTa a va sa ra | kAryakramamAM paNa kAryakramamAM paNa jhalakatI rahI. zrImannA (ceramena, kAryakrama Ayojana samiti) ArSa-vacana 'sakaLa jagata te eThavat athavA AvAja thatA tA. 16-4- jIvanamAM DubelA rahyA. temAM paNa svapna samAna' (A. si. 140) sAthe raju humA jana gaNadharavAdanI ane chelle vinaya-mahimAnI karatAM, A lakhanArane paNa tyAre tattvaupAzraya- chAtrAlaya sAgara taTe zAMta vIravacananI uktio habaha 'AtmA che. tulane vIravacananI uktio hubahu "AtmA che. tulanA karavA-kahevAno lAbha maLyo. vAtAvaraNamAM yo. yu. sahajAnaMda ghanajInA te nitya che. che. kartA nijakarma ' ane 'evo rAjakoTanA A saphaLa sAthe ka kAryakramo mahotsava prAraMbhe ToliyA daMpatI dvArA mArga vinaya taNo bhAkhyo zrI vItarAga' smaraNIya che zrotAone tallIna karatA mahAvIra kathA bAda jevI zrI Atmasiddhi zAstranI ja mati ToliyAnA vatana amaralAmAM paNa zrI rAjakoTa zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdira para tenI ApatI rahI, rasikabhAI zAha jevA prabuddha ciMtako ane zrI rajUAta vizeSa prabhAva mUkI gaI. | kAryakrama saMpanna thayA pachI ane ka thanAnaMda harSada caMdArANA jevA 'gAMdhI-guru zrImad kAryakrama saMpanna thayA pachI aneka dhyanAnaMda harSada zrImad rAjacaMdra parama samAdhi dina vibhora zrotAo AvIne kahI rahyAA: rAjacaMdrajInI Atmasiddhi'no anuMmodaka * 'sAroye samaya ane prabhunA jIvanamAM AkhuM - kavio nI upasthitimAM paNa 2011nA savAranA svAdhyAyamAM prA. khA, sAkSAta yAtrA karatAM kyAM khovAyelA rahyA gujarAtamAMnI trIjI mahAvIrakathAnI pratApakumAra ToliyAnuM -yo. 'zrImad tenI pAse ja hA 2 dAlabAbA , aAma tenI paNa amane jANa na rahI.' saphaLatAnA samAcAra maLyA. A traNeya rAjaca drajI-samarpita tho. yu. zrI kSaNAna modaka ane ka saMto-va nAonA sthAnonI mahAvIra kathAono saheja banI sahajAnaMdaghanajI' viSayaka mananiya pravacana satsaMga pravacanono paNa jJAnamaMdiramAM lAbha thazayala e na satsaMga pravacanono paNa bhAnamaMdiramAM lAbha gayela AyojananA nimitta banavAnA zreyano ' sAja-rAta A maLyo. temanA paNa AzIrvAda maLyA. zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdira rAjakoTane lAbha mahAvIra kathAnI A phalazruti pro. maLyo teno amane AnaMda che. * * * rajU karI. sAroye samaya badhA zrotAo ToliyAnA tA. 23-4-2011nA su zrI zrI madhubhAi pArakha, 30, zrImad pAka , lAiva aMtarmu kha banI bhagavAna mahAvIranA vimalAtAInA 'vimala saurabha' paranA bilDIMga pAse, resa korsa, rAjakoTa-1. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnA nAnA nAnA nAnA nAnA juna 2011 prabuddha jIvana hAthamAM hIro AvatAM ja enI kiMmata AMkI zake , pustakanuM nAma : kaMkaNano bodha : AtmAnI zodha enuM mUlya samajI zake evA pArakhu che. vAcana vyAkhyAtA : tatvavettA bA. bra. pu. vanitAbAI daramiyAna suMdara, vAkyo, avataraNo, kaMDikAo mahAsatIjI 'vinaya' potAnI aMgata DAyarImAM teo noMdhI rAkhatA. prakAzaka ane prApti sthAnaH zrI pI. ema. phAunTezana DioN. kalA zAha A rIte bheguM kareluM dhana teo pustaka rUpe mitrone (1) Indraprastha sthAnakavAsI jaina saMgha, rAjakoTa. ne snehIone vaheMce che. A pustakamAM avataraNo 9, Indraprastha nagara, hemu gaDhavI haoNlanI pAchaLa, phona naM. : 22404717. | viSayavAra kakkAvArI pramANe goThavelA che. rAjakoTa-360001, phona : 2227472. mUlya : rUA. 25/-, pAnA : 80, AvRtti : prathama. | gujarAtI bhASA vizenA gAMdhIjInA avatarazo (2) AzAbena udANI-cembara, muMbaI. jana dhamamAM AgavuM sthAna dharAtA ullekhanIya che. A mAtra avataraNono saMcaya nathI. mo. : 09323422 1 50. mayaNAsuMdarI ane zrIpAlarAjAnI kathAnuM bhAna zAnano saMcaya che. sAhityakAro, vaijJAniko, saMto, mulya : jJAnArthe rUA. 75/-, pAnA : 568, sunaMdAbahene karela A saMkalana khUba ja suMdara che. avatAra ane zAstro pAsethI maLelA A uttama AvRtti-prathama, sane-2011. A kathA ApaNane karmanI philasUphI ane zrI haDakAra kAyama trI ane zrI upahAra hRdayamAM utaravA jevo che. carama tIrthaMkara prabhu mahAvIranI aMtima dezanA navapadajInuM mahattva samajAve che. A pustakanA saraLa lAgatAM avataraNomAM e aMtara avaninuM amRta che. 'uttarAdhyayana AjanA yugamAM jIvananI doDamAM AvI gahanatA samAyelI che. je mANavA jevI che. sUtra'nI dezanA eTale prabhu mahAvIra svAmI saMkSipta kathAo jIvanamAM savicAra ane | x x x nirvANa padhAratAM pahelAM ekI sAthe jiMdagInA sadAcAra keLavavAmAM sahAyaka bane che. A kathAnuM pustakanuM nAma : laphaMgA paisAnuM anarthakAraNa chellA 16 prahara ApelI ekadhArI hitazikSA. A hArda anupameya che. paribhramaNarUpa bhavaroga dhaMkha vinobA prakAzaka: pArala dIkarA. hita zikSAnA kulomAMthI haLavA phUla jevuM chatAMya TALavAno uttama mArga che. A kathA navapadajInI yajJa prakAzana samiti, hiMgalAja mAtAnI vADI, adhyAtma jagatanI ucca zreNImAM mUkI zakAya tevuM ArAdhanAnI saraLatAthI sAmagrI pUrI pADe che. tenuM hajarata pAgA, vaDodarA-390001. navamuM adhyayana. -'namirAjAnI pravajyA ' viSaya ArAdhana bhavya jIvone duHkha mukta karI zake tevo phona naM. : (0265) 2437957, mUlya : rUA. 30, dharAvatuM 62 gAthAnuM adhyayana. pravacana-prabhAvaka teno prabhAva che. pAnA : 92, AvRtti : prathamaoNgasTa-2010. paMDita ratnA tattvavettA bA, ba, pU. vanitAbAI ma.sa. jaina zAsanamAM siddhacakra jI -navapadajIno AkhIye mAnavajAta jyAre arthazAstranA nAme potAnI rocaka tathA bodhaka zailIthI navamuM adhyayana atyaMta mahimA gavAto rahyo che. navapada eTale sAva khoTA anarthazAstramAM sapaDAI gaI che, tyAre cAra mAsa sudhI temanI tejadAra vANImAM dharma arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu mANasanI mANasAI mahore evuM, mANasa mANasa pariSadAmAM pravacana rUpe pIrasyuM ane dharma paMca parameSTi svarUpe che. darzana, jJAna, caritra tathA vacceno saMbaMdha koLI uThe evuM, mANasano sRSTi pariSadAnA hRdayamAM amRtapravAha vahevaDAvI tapa dharmasvarUpe ArAdhavA yogya che. sAtheno nAto susaMvAdI bane evuM arthazAstra kevuM zAsananI prabhAvanA karI. | vAcaka varga A pustakanuM vAMcana, manana karIne hoya tenI jhAMkhI A pustakamAM vinobAjI karAve A graMthanA pAne pAne AtmadRSTi khIle tevA mokSa mArge prayANa kare tevuM preraka A pustaka che. che. vinobAjInuM A ciMtana naravuM nItaryuM che. je zrutarano che. pustakanA pAne pAne jijJAsA XXX AjanA anarthazAstranA sakaMjAmAMthI chUTavAmAM jagADavAnI cAvI che. jijJAsu vAcako ane pustakanuM nAma : prajJAnI pAMdaDIo (saMkalita ApaNane upayogI thAya tema che. adhyAtmanA rasiyAoe vasAvavA jevo A graMtha avataraNo) ahIM pUravaNI rUpe Apela vinobAjInA bIjA saMkalanakartA : kIrtilAla kA. dozI pAMca le kho ApaNI asmitAne anurUpa xxx prakAzaka : kIrtilAla kA. dozI ciMtana-manana karavAmAM upayegI thAya tevA che. pustakanuM nAma : maMgalamayI mayaNAsuMdarI ane korporeTa oNphisa, 405 sI., dharama pelesa, vinobAjInA aneka pravacano, vakatavyo, zIlasaMpanna zrIpALa rAjA 100-103, esa. ena. pATakara mArga, lekho parathI saMkalita-saMpAdita karIne A pustikA saMpAdaka : sunaMdAbahena muMbaI-400007, bhArata. kAnti zAhe taiyAra karI che. vinobAjIe kahyuM cheprakAzaka : harasukhabhAI bhAyacaMda mahetA mo. : 912266373500. paiso e lakSI nathI, paiso kRtrima vastu che. anAja 203, vAlakezvara roDa, penoramAM mUlya ; amUlya, pAnA : 100. lakSmI che, lakSmI devatA che. paiso dAnava che. paisAne muMbaI-400006. 'prajJAnI pAMdaDIo' pustakamAM saMkalanakAre saMkalita ApaNo lakSmI mAnI lIdhI che. AnAthI moTo phona naM. : 23690603, 23690608. karelA avataraNomAM jIvananI, vyavahAranI, dharmanI bhrama bIjo kayo hoya ?' prAptisthAna : sevaMtIlAla vI. jena ane adhyAtmanI sugaMdha che, A avataraNo jIvanane bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, DI-pa2, sarvodayanagara, pahelI pAMjarApoLa, sArthaka karavAnI kUMcIo che. goregAma (IsTa), muMbaI-400063, grAunDa phlora, muMbaI-400004. kIrtibhAI dozI eka kuzaLa jhaverI che. emanA ... che. emanA phona naM. : (022) 22923754 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtoSagiri mAtAjI Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH/MR / SOUTH-146 / 2009-11 | PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN JUNE 2011 sva reDDa-derI hatI. enI parasALa paTTA thI hatI, parasALa pharate paththara upara kotarelA pANAno asabAba manogama hato. pharate lIlotarI hatI. svacchatA UDIne AMkhe vaLage (satya ghaTanA) majabUta IcchA hoya, Aphatone oLaMgavAnI zakti jarUra tevI hatI. svarachatA mAtramAM paramAtmAno devI tatvono pedA thAya che. bhakti ja zakti pUrI pADe che, jIva mAtra vAsa hoya che ane ame e mANI paNa lIdho. a u manasukha upAdhyAya pratye udAratA dAkhavIe to bhagavAnanuM kArya karyuM kahevAya hanumAnajInA darzana hoMze karyo paNa tyAMnA pUjArI che !' mAtAjI kyAMya dekhAyA nahi. eNTale ame maMdiranI parasALa vidvAna lekhake muMbaInI mahArA/07nA yuvacArya, | mAtAjInI vAkInI gAmaThI bhASAno haiye pacI tathA bAju mAM suMdara majAnA zaNagArela oraDA jo pA. aneka pustakonA lekhaka, zikSasavida ane samAja jAya tevo raNako hato. eka nArI mocA gAmanA pAdare. tyAM ivana puro thayo hato tenA aNasAra mukhI gayA sevaka che. maMdiranI pUjA arcanAmAM chellA vIsa varasathI jIvana ane bIjA o2DA tarapha jatA hatA tyAM pUjArI mAtAjI vItAve mAre mana to hanumAnajInI mahora ja kahevAya. sAtamI phebukhArI-porabaMdaramAM oDadaranA dariyA kAMThe AvyA, 'padhAro, Avo ApaNe ahIM besIe. * maMdiranI raMgabAI mAtAjInA pATotsavamAM hAjarI ApI hatI. jo pI jamaNI bAjue eka Iskotaro paDyo hato ane ame maMdiramAM paisA mUkavAnA na ThatA. basa ame 'namaste' kaTuMbanA zrI lAlajIbhAI, zrImatI nirmaLAbena tathA gaM, kahI UbhA thayA, saue e mAtAjIne namana karI rUpiyA tyAM goThavAyA. garApATanA mAsano hatA, vAtAvaraNa sa devakuMvarabena, DaoN. azokabhAI joSI, temano parivAra dharavA prayatna karyo to emaNe Iskotaro kholI rAkhI zAMta hatuM. patharIo no kalarava bAjunA khetaramAM ane surendrabhAI thAnakI- A badhAyanA snehanuM bhAjana 'ahIM rUpiyA mUko' evuM sUcana karyuM. mAtAjInA sevAbhAvI be-traNa jaNA dhoriyAmAM pANI | koInA rUpiyAne hAtha mudrA na aDAhyo, hA emaNe banavAno chellA be varasathI lahAvo maLe che. vALI rahyA hatA. vAtAvaraNa khuzanumA hatuM. aMtare RkhA uparAMta bhAve mAra mahAdevanA maMdiranA pUjArI . hanumAnajInA darzanano ullAsa Ubharyo kakto. kenya chelle vAta karI. sAMjanA pAMca vAge mocA gAmanA tathA zrI pratAparAya dave tathA emano parivAra neekmAM kacAza rakhAsapAsanA garIba lokone mAtAjI davA khApatA. mahilA mAtAjIe pILA raMganuM sAva nahi-paNa rezamI kyAMthI rAkhe ? ane Ama janatAnI sevA paNa mAtAjI karatA. du:khIne vastra vaTALyuM hatuM. tA. 9-2-2011, budhavAre mArA mATe eka pAvana madada karatA, jarUriyAtamaMdanI paDakhe UbhA rahI jatA. dhaDIbhara na mAnI zakAya ke e ke phrenca nArI divasa banI gayo hato. zrI ajayabhAI dave, e sau, ane mocA gAmanA loko to mAtAjIno paDyo bola hanumAnajInI puja kare, paTTA khAtrI thaI. e cogAnamAM jhIlatA. zobhanAbena dave, sva. pratApabhAI dave nA bahe na IkotarAnI sAme ame sAM besI gayA. mAtAjI varabALAbena ane surendrabhAI thAnakI mane porabaMdaranI IskotarAne aDhelIne beThAM ane eNe emanA mANasa ame pharIthI kAramAM goThavAyA tyAre krAra sAgara kAMThe hoTela muna pelesamAM teDavA savAranA savA AThe rakhAvI mArakana amArA mATe aDAlI-rakAbImAM cA paNa pIrasI. mAMgaroLa, coravADa ane verAvaLa ta2pha gati kahI rahI hatI. gayA ane zrI ajaya davenuM nimaMtraNa hatuM ke sAmAna laI pAM ce jahAe e cAnI lijajata mANaamane to Avajo ane cate bhAve maMdiramAM ja emanA ghera harabALAbene paNa sArI vAta kahI: 'A bena jyAre mAtAjInI vAtamAM enI pavitra bhAvanAmAM vizeSa rasa rahevAnuM che. maMdira pAse jhUMpaDI bAMdhI rahevA AvI to gAma loko hato. sau mokaLA mananA banI maMdiranI pAvana nizrAmAM Ama eka paMtha do kAja. zrI pratApabhAInuM nidhana ane yuropanI jAsusa mAnI pajavavAnI carama sImAne goThavAI gayA. be mahinA pahelA thayuM hatuM paraMtu emanA parivAranA pahoMcyA hatA. maMdiramAM pUjA kare to che rAna kare. ane mAtAjIe tadana kAThiyAvADI-soraDhI tathA putro, putravadhuo- emanA saMtAno saunuM AtiSka 'ranI bhASAmAM vAta zarU karI. e bolatA gayA ane gAmaDAnA lokoe ene kaSTa ApavAmAM kAMI bAkI rAkhyuM nahotuM. paNa e nArI satata jhajhumI. gAmanA lokone aNamola rahyuM hatuM, ame sAMbhaLatA gayA. savAre savA AThe sAmAna meM emanI Omni Car khAtrI karAvavA te eka me 2 komanA AdamIne paraNaL *mANasanuM mana bhikhArI che, eTale bhIkha mAgatuM mAM mukyo ane amArI savArI upaDI bhagavAna somanAtha maTe to ja saMsAranuM kathAkA thAya. ApaNI AsthA, e paraNAvAnuM nAma hatuM. enA cArinI pavitratA mahAdevanA darzanArthe verAvaLa tarapha, gADI zrI ajayabhAI vicAra tathA vartana mAnavIya hoya pachI koI paNa prakAranI hanumAnajIe sAcavI hatI ane Aje paMdara varasanI dave calAve ane emanA dharmapatnI vAtacIta dvArA emane aMdara maMdiranI AsapAsamAM davAnA choDo, ropAno , aDacaNA koIne phagAvI zakatI nathI. bhikhArI manane vAhana calAvavA mATe sajAga rAkhe. CarbhAM avanavI kAbumAM levA zraddhA, AsthA, tathA AcaraNa yogya hoya mULiyA, kaMda tathA anAja ugADI eka svamAnabhera kvavAnI kuLA zIkhI lIdhI che, mocA gAmanA ane vAto vAgoLatA hatA. e mAM morebAbA badane e ke to pachI paramAtmA aLago kyAMthI thAya ?' porabaMdara paragaNAnA badhAya gAmanA loko ene Aja prastAva mUkyo. mocA gAmane pAdare eka tadanumAnajInuM maMdira | eka phrenca mAtA mocA gAmanA lo konI taLapadI che enA pUjArI eka phrenca nArI che. ane ame harakhabhera mAnabharyuM mAna Ape che. ' bolImAM vAta kare ane te paNa ekadama sAdAIthI, tyAre tapanuM phaLa moDuM maLe paNa maLe tyAre amRta vahetA thayA. kharekhara paramAtmAnI sRSTinI sAcI samajaNa haiye kotarAI | mocA gAma-porabaM darathI lagabhaga pacIsa samuM bane che ! Aja paNa phrenca nArInuM nAma saMtoSagiri jAya che! kilomiTara hatuM. saune haiye e phrenca mahilAne-pUjArI mAtAjI tarIke saune aMtare kotarAyeluM jarUra rahyuM che. | e mAtAjIne na hatuM potAnA rUpanuM abhimAna, na tarIke mukavAnI utkaMThA hatI ane ame lagabhaga sADA hatuM kaDavAzanuM nAma, na tuM raMgabhedanuM osANa ! 'InsAna ArapAsa pAmyA. maMdiranI parasALa prayI thatI. mAtra jIvavAnA adhikArI che. jIva mAtra jIve emAM ja 13, e, AzIrvAda, vallabhabhAga lena, ghATakopara daravAjAmAM dAkhala thayA to sAme hanumAnajInI suMdara paramAtmAnuM dhyeya sacavAya che. saMpa hoya, karama karavAnI (IsTa), muMbaI- to 08che, mo. 982055 1019, Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhal Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works. 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai 400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R keomeong ieo af-4cwis-98, 2099* naee <* fit 1,90 9. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana. julAI, 2011. | sarjana-sUci 1-vacana Ayamana je kaMI bole te vicArIne bole tAte nIce nena bhAsamANo Na bhAsejjA po ya baMphejja mammayaM / mAiTThANaM vivajjejjA aNuvIi vIyAgare / / | akabaranA navaratna darabAramAM eka ratana cAre tarapha jue che, tyAre tamAro hAtha dAna | mUtravRttAMnA 6-2-25 abdura rahIma khAnakhAnA khUba moTA dAnI ApatAM jema jema UMco thAya che tema tema munie bIjAo vAta karatA hoya tyAre vacce hatA. temanI pAsethI koI yAcaka khAlI tamArI AMkho nIce namatI jAya che. na bolavuM. teNe bIjAnI gupta vAta prakAzita hAthe pAcho na jato. paNa temane pote rahIma pote paNa eka acchA kavi hatA na karavI. teNe kapaTayukta vANI na bolavI. te AvA moTA dAnezvarI che evuM abhimAna temaNe tarata javAbamAM kahyuM: je kaMI bole te vicArIne ja bole. mudala nahotuM. e dAna ApatA tyAre paNa | 'denevAlA aura che, je jata vo dina jaina, tenAtha, , A monk should not interrupt haMmezA nIcA nayano DhALIne tenI dAna others while they are talking. He loga bharama hama pe dhare, tAte nIce nena. ' should not take delight in ApavAnI AvI rIta joI kavi durazAjI betraying confidence of others. ADhAe temane pUchayuM ke; | dAna devAvALo to duniyAno parama He should avoid deceitful dAtAra eka paramezvara che. e roja dAnanI speech. His speech should be 'zIkhe kahAM navAjI, esI detI dena, rakama mokalAvyA kare che. ane vacce mane loko pre-meditated jyoM kya kara uMce dharo tyAM tyoM nIce nena ?' (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'nina vavana'mAMthI) bhUlathI dAnI mAnI bese che tethI mArA netro AvI dAna ApavAnI navI rIta kyAMthI zaramathI nIce DhaLI jAya che. 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI zIkhyA navAba sAheba ? bIjA dAnIo to 1. zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA dAna ApatAM gardana phulAvI, mAthuM UMcu karI 1929 thI 1932 2. prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkayuM keto eTale navA nAme (1) hastaprata vidyA 3. tarUNa jenA DaoN. dhanavaMta zAha - 1934 thI 1937. (2) traNa saMsthAonA sahayogathI sarvaprathamavAra 4. punaH prabuddha jenanA nAmathI prakAzana yojAyelo hastapratavidyAno sarTiphikeTa korsa - 1939-1953 (3) samrATa saMprati-(priyadarzina)nI zAsana prabhAvanA DAM, kalA zAha 5. prabuddha jaina navA zIrSaka banyuM 'prabuddha jIvana' (4) nArI pratye jaina dharmano dRSTikoNa DaoN. pravINAbhAI sI. zAha | 1953 thI + zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (5) saranAmA vagaranA mAnavI-vicaratA samudAyo mathurAdAsa TAMka thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA (6) padmazrI kumArapALa desAInI tridivasIya sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda gautama-kathA mAsika (7) jIvanamAM khAlIpo janme che tyAre hareza dhoLakiyA + 2011mAM 'prabuddha jIvana'no 58mAM varSamAM (8) zrI zaMkararAvajInI jainasAdhanApraveza prabuddha vAcakone praNAma niSpanna citra-sarjanA : jinavANI 'sarasvatI sahaadala kamala mAM tenuM sarvocca sthAna prA. pratApakumAra ToliyA pUrva maMtrI mahAzayo (9) jayabhikhu jIvanadhArA : 30 DaoN. kumArapALa desAI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (10) zrI nAtra pUjAnAM rahasyo caMdrakAMta sutariyA pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa' ratilAla sI. koThArI sUrIzvarajI ma. maNilAla mokamacaMda zAha (11) sarjana svAgata DAM, kalA zAha jaTubhAI mahetA (12) paMthe paMthe pAyeya : narasiMhAnI huMDI jitendra zAha paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha mukhapRSTa saujanya : DaoN. ramaNalAla cI. zAha devI sarasvatI prAcIna citra: 'jaina tIrtha vaMdanA' sAmayika ' Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 7 1 julAI 2011 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 aSADha vada-tithi-1 0 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) LG QG6l 00 vArSika lavAjama rUA.125/-0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha hastaprata vidhA bhAratano prAcIna ane madhyakAlina jJAna sarjana bhaMDAra ati hastaprato bhAratanI sAMskRtika dharohara che, ke jemAM prAcInasamRddha che. vaividhyabharyuM A vizALa ane virATa jJAna A hastapratomAM madhyakAlina yugamAM bhArate sAhitya, dharma-darzana, vijJAna, kalA baddha che. e samaye mudraNa yaMtro ane kAgaLo na hatA eTale bhojapatra vagere kSetre meLavela siddhionuM darzana paNa thAya che. bhAratamAM 50 athavA tADapatra upara lahiyAo A hastaprato vividha bhASA ane lAkhathI adhika hastaprato prApta che. A paikI aMdAjita 67% lipimAM lakhatA. lAghava A zailIno AtmA hato, TUMkamAM ane saMskRta, prAkRta, pAli, 25% Adhunika bhAratIya bhASAonI vividha saMjJAothI lakhAya to sAmagrIno upayoga vadhu karavo na ane 8% arebika, parziyana vagere hastaprato che. A hastaprato paDe temaja parizrama paNa vizeSa na thAya, kAraNa ke eka ja kRtinI vividha lipiomAM che, udAharaNa tarIke, devanAgarI, zAradA, aneka nakalo hAthethI karavAnI hoya. baMgAlI, grantha, gurumukhI, gujarAtI, kannaDa, malayAlama vageremAM A lipi ukelavAnuM zAstra eTale hastaprata vijJAna. A dizAmAM che ane e vadhI bhojapatra, tADapatra, kAgaLa ane kApaDa vagere ApaNe khUba ja maMda pragati karI che. A upara lakhAyelI che. bhAratIya lipine ukelanArA tajajJo ApaNI A aMkanA saujanyadAtA hastaprato bhArata uparAMta videzomAM pAse keTalAM che? sarva prathama to AvA paNa saMgrahAyelI che." tajajJonI phoja ApaNe teyAra karavI zrI vaMdana zAha - maNibhAI prajApati paDaze, e nahi thAya to ApaNI lAkho smRti : sva. manISA vaMdana zAhanI A pacAsa lAkha hastapratomAM hastapratonA zabdo nirjIva thaI jaze. yatithi nimitte mAtra jaina dharma-sAhityanI vIsa A kSetramAM chellA lagabhaga 100 lAkhathI vadhu hastaprato ApaNA vividha varSamAM aneka pUrvAcAryo ane vidyArthIoe puruSArtha karyo che, jJAna bhaMDAromAM saMgrahAyelI che. jene ukelavI e ApaNuM prathama paNa vartamAnamAM A dizAmAM DaoN. kumArapALa desAInA mArgadarzanathI kartavya che, ane e ukelanArA tajajJo taiyAra karavA e ApaNo amadAvAda ane laMDananI InsTiTyUTa opha jainolojI, bhaMDArakara jJAna dharma che. jaina dharma sivAya anya dharmamAM 'jJAna paMcamI' jevo koI orienTala risarca InsTiTyUTa-pUnA ane zrI mahAvIra jaina khAsa divasa hoya to e dharmane ApaNA vaMdana che. A hastaprata vidyA mATe ArAdhanA kendra-kobAnA sahakArathI A hastaprata vidyAnuM zikSaNa mArgadarzana karanAra abhyAMtara tapanI anumodanA kare che, ane zIkhavanAra ApI tajajJone taiyAra karavA mATe je saghana prayatna karyo che ane temaja zIkhanAra abhyAMtara tapanuM puNya prApta kare che. abhinaMdIe ane AvakArIe. ApaNA dezanA vividha pradezonA jaina jJAna bhaMDAromAM je | 'prAcIna-madhyakAlina hastapratonI saMkhyAnI dRSTie bhAratanI hastaprato surakSita rahelI che, enuM mAtra pUjana karavAthI ja eno uddhAra vizvanA sauthI samRddha dezomAM gaNanA karavAmAM Ave che. A nahi thAya, e pratone Adhunika vijJAnanI sahAyathI punaHdarzita karI * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI- 400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2011 (jherokSa nakala) jijJAsuone vidyApracAra mATe soMpavI paDaze. A hastaprato prAcIna-madhyakAlina kRtinuM vartamAna bhASAmAM avataraNa kare to e jJAna bhaMDAra che, bhautika dhana bhaMDAra nathI, ene kholIe to enI AvatA pAMca dAyakAmAM ApaNI pAse e bhavya vAraso keTalo badho jJAna sugaMdha anekonA jIvanane ujjavaLa kare. vadhIne samRddha banI gayo haze! jJAnanI keTalI badhI navI dizAnuM amadAvAdamAM tA. 19-6-2011nA vizvakoza bhavanamAM A darzana thayuM haze ! hastaprata vidyAnA sarva prathama sarTiphikeTa abhyAsakramanuM jainaratna zrI hastaprata vidyAnA vartamAna abhyAsakramanuM vistaraNa thavuM joIe ane zreNikabhAI kasturabhAIe udghATana karyuM tyAre zrI mahAvIra jaina praveza, paricaya, madhyamA ane vizArada ema cAra varSano vistarita krama ArAdhanA kendra-kobAnA TrasTI zrI mukeza zAhe A abhyAsakramanI nakkI karavo joIe. ane A abhyAsakramanuM aneka zaheromAM Ayojana AvazyakatA ane mahattva mATe yathArtha kahyuM ke, "jyAM sudhI ApaNe thavuM joIe. A Ayojana mATe sthAnika saMghe pUrato sahakAra ane Arthika prAcIna lipi nahi jANIe to ApaNI saMskRti ane dharmagraMthono sahayoga ApavA joie. abhyAsa kaI rIte karI zakIzuM? e amUlya graMthonI lipi ukelIzuM navA yuvAno A abhyAsakramamAM to ja joDAze, jo temane to ja e graMthomAM rahelAM tattvonuM ApaNe darzana karI zakIzuM ane Arthika salAmatI maLe, ane e mATe pratyeka saMghanA upAzrayamAM jIvana mATe navI dizA prApta karI zakIzuM.' jIvita ke nirjIva e prAdhyApaka kakSAnA Arthika vaLatara vALI eka lipikAranI nimaNUka darekanuM AyuSya hoya che. A lAkho hastaprato AkAra ane padArthathI karavI paDaze. utsavo ane kriyA mATe thatA karoDonA kharcAmAM jJAna nirjIva che eTale kudaratanA krame e naSTa thaI jAya e pahelAM enuM saMrakSaNa ane jJAna vardhana mATe pratyeka mAse ATalI rakama kharcavA Adhunika bhASAmAM avataraNa thavuM ati Avazyaka che eTale e mATe to pratyeka saMgha sakSama che ja. ApaNI hastaprata vidyAnA jANakAronI moTI "senA jarUrI che. A viSayamAM viSad vicAra-ciMtana jarUrI che. "prabuddha jIvananA sujJa | sarva prathama A kArya pU. muni bhagavaMto ane sAdhvIzrIoe vAcakone A viSayaka carcAne mATe ame nimaMtraNa ApIe chIe. upADI levuM joIe. cAturmAsa daramiyAna pratyeka upAzrayamAM cAra zrutajJAnano jaya ho; ciraMjIva raho, evI zAsana devane prArthanA. sAdhu-sAdhvI A hastaprata vidyA zIkhe to pAMca varSano saravALo TdhanavaMta zAha mUkatA ane e pachI e hastaprata vidyA niSNAto dara varase cAreka drdtshah@yahoo.com rASTrIya AcArya pU. zrI padmasAgarajIe potAnA karI hatI...gujarAtI bhASAnuM prathama jJAta pustaka dAdA guru AcArya zrI kailAsa sAgarasUrijInI prata vAcana pAtheyI1808mAM pragaTa thayuM. smRtimAM jaina hastapratonA saMrazraNa ane saMzodhana mATe gujarAtamAM gAMdhInagara pAse-kobA gAme zrI bhAratamAM prAcIna samayathI rAjA mahArAjAo, mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsa- vartamAnamAM A viSayamAM paMDita jitendra zAha dhArmika saMsthAo, vidyAlayo ane paMDita varga sAgarasuri jJAna maMdiranI 1980mAM sthApanA karI. ane maNibhAI prajApati temaja anya mardhanya potapotAnA aMgata hastaprata saMgraho dharAvato hato. ahIM abhyAsa arthe vividha viSayonI eka hajAra vidvajano A kSetramAM UMDuM saMzodhana karI rahyAM che. x x x varSa pahelAM lakhAyelI 2,50,000 hastaprato ane baMgALanI suprima korTanA nyAyAzrIza ane prakhara 85,000 prinTeDa graMtho saMgrahAyelA che. vartamAnamAM sAMTha hajAra jeTalI ApaNI hastaprato paurvAtyavi sara viliyama jonsane I. sa. 1784mAM A zone maMdira saMpUrNa rIte kApyuTarAIjha che, yuropamAM ane amerikAmAM, eka lAkha pacAsa hajAra eziyATika sosAyaTInA kalakattAmAM sthApanA karAna jene kAraNe vidyA premIne Icchita graMtha mAtra eka ja jeTalI hastaprato pAkistAna, baMgalAdeza, nepALa, bhAratIya vidyAnA abhyAsa ane hastapratonA saMgraha sekanDamAM prApta thAya che. zrIlaMkA, tibeTa, cIna ane jApAna vagere dezomAM mATe eka navI dizA ja kholI ApI, ane temaNe ahIM zrata, jJAna ane kalAno triveNI saMgama che. saMgrahAyelI che. ja 'zAkuntala'no 1789mAM aMgrejI anuvAda ne vadhu vigata mATe rAnavA saparka thaI zakarI. x x x ApIne saMskRta sAhityanA abhyAsano pAya (02712)-876204, 76205, 76 252. bhAratamAM lekhanakaLAno udbhava I. sa. pUrve 8mI nAkhyo. A ja korTanA nyAyAdhIza sara robarTa cembarsa zatAbdImAM thayo evuM manAya che. ke je distinguished scholar of great versatile Agama prabhAkara muni puNya vijayajI, culture tarIke khyAti prApta hatA temanA dvArA prAcyavidyAvid muni jinavijayajI, bahuzruta vidyA bhAratIya hastaprato anekavidha bhASAo ane 800 jeTalI hastaprato ekaThI karavAmAM AvI hatI. vizArada pU. muni jaMbuvijayajI, jJAna pracAraka pU. lipiomAM lakhAyelI che. lipijJAnane abhAve A - X X X padmasAgarajI, saMzodhaka-saMpAdaka pU. vijayazIla- hastapratonI sUci paNa taiyAra thaI zakI nathI. | briTiza zAsana daramiyAna 1868mAM hastaprata caMdrasUri ane anya jaina muni bhagavaMtonuM A kSetre x x x | sarvekSaNanI yojanA amalIkRta karavAmAM AvI hatI. amUlya pradAna rahyuM che. bhAratamAM porTugIjha pAdarIo e so prathama -saujanya : vijayazIlacaMdrasUri govAmAM I. sa. 1556mAM prinTiMga presanI sthApanA saMpAdita 'anusandhAna-55' * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana traNa saMsthAonA sahayogathI sarvaprathamavAra yojAyelo hastapratavidhAno sarTiphikeTa korsa bhAratamAM hastapratono vipula khajAno abhyAsIonA abhAve mAtra graMthabhaMDAro, saMsthAo ane yunivarsiTIomAM aprakAzita rUpe paDelo che. eka karoDa jeTalI hastaprato dezanA vividha sthAnomAM rahelI che ane ethIye vizeSa dakSiNa eziyA ane eziyAI dezomAM doDha lAkha bhAratIya hastaprato ane yuropIya dezomAM 60 hajAra jeTalI bhAratIya hastaprato hovAno aMdAja che. gujarAtanA vividha graMthabhaMDAromAM 20 lAkha hastaprato hovAno aMdAja che. A eka karoDamAM hajI sudhI mAtra 15 lAkha hastapratonuM sUcIkaraNa thayeluM che. bAkInI hastapratonuM koI vargIkaraNa maLatuM nathI. gujarAtamAMprathamavAra traNa saMsthAonA saMyukta upakrame lipivAcana ane graMthasaMpAdananI tAlIma ApatA paMdara divasanA hastapratavidyAnA sarTiphikeTa korsanuM Ayojana karavAmAM AvyuM. InsTiTyUTa oNpha jainolojI (laMDana ane bhArata) bhAMDArakara orIenTala risarca InsTiTyUTa (pUrNa) ane zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra (kobA) A traNa saMsthAoe pojelA hastapratavidyAnA A korsamAM vidyArthIone saiddhAMtika temaja prekaTikala tAlIma ApavAmAM AvI. gujarAta vizvakozabhavanamAM yojAyelA A korsamAM gujarAta ane gujarAta bahAranA 30 jeTalA A viSayonA niSNAtoe vaktavya ApyAM. A sarTiphikeTa korsanuM udghATana zrI zreNikabhAI kastUrabhAIe karyuM ane te prasaMge mukhya mahemAna tarIke kAryakramamAM upasthita padmabhUSaNa DaoN. madhusUdana DhAMkIe AnA abhyAsanI jarUriyAta upara bhAra mUkaryo hato. A udghATana kAryakramamAM zrI maitreyI dezapAMDe, padmazrI kumArapALa desAI, zrI mukezabhAI zAha, zrI dhanavaMta zAha, zrI kanubhAI zAha ane zrInaMda bApaTe prasaMgocita vaktavya ApyAM hatAM. kobAmAM AvelA zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendranA AcArya kailAsasAgarasUri jJAnamaMdiramAM vidyArthIone hastapratanI pratyakSa tAlIma maLe te mATe be divasa tAlIma vyAkhyAno paNa yojAyAM. kobAnI saMsthAe hastapratavidyAno abhyAsa karIne taiyAra thanAra vidyArthIone rojagArI Apaze tevI jAherAta karI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe bhaviSyamAM umaLakAbharyo sAtha ApavAnI khAtarI sAthe pratIka rUpe rUA. 11,000/- no ceka paNa mokalI Apyo. hastapratavidyAnA kSetre kAma karatI bIjI saMsthAo paNa abhiyAnamAM joDAI rahI che te AnaMdanI ghaTanA gaNAya. InsTiTyUTa oNpha jainolojInA zrI nemu caMdarayA ane zrI kumArapALa desAI, (bhArata-laMDana) bhAMDArakara orIyanTala risarca InsTiTyUTa (pUrNa)nA maitrethI dezapAMDe tathA zrInaMda bApaTa tathA zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendranA zrI mukezabhAI zAha ane zrI kanubhAI zAhe (kobA-gAMdhInagara) AnuM samagra ArSojana karyuM hatuM. 19 jUna thI 30 julAI 2011 daramyAna gujarAta vizvakoza bhavanamAM dararoja niyamita rUpe cAlelA A vargomAM hastaprata vAMcana, sacitra hastaprato, hastapratamAM zuddhi azuddhi, hastaprata jALavaNI, hastaprata saMrakSaNa, madhyakAlIna hastapratonA saMpAdanamAM paDatI muzkelI-ema vividha viSayo upara 30 jeTalA tajajJoe vyAkhyAno ApyAM. paMdara divasanA hastapratavidyAnA sarTiphikeTa korsano 3 julAI 2011 rathayAtrAnA zubha divase gujarAtI sAhityanA vivecaka ane vizvakozanA sarjaka DaoN. dhIrubhAI ThAkaranA haste samApana samAroha yojavAmAM Avyo hato. samApana prasaMge DaoN. dhIrubhAI ThAkare kahyuM huM hastapratavidyA e ApaNAM mahAna sAMskRtika vAraso che ane enA abhyAsa mATe ATalA badhA yugAna vidyArthIo ane vidyArthinIo AvyA teno mane AnaMda che. te ApaNA ujjavaLa bhaviSyanI AzA che. DiCor ~~(c) 'prabuddha jIvana'no oNgasTa-sapTe.no saMyukta paryuSaNa parva vizeSa aMka jaina sAhitya kathA vizva jaina zAsananA A mahAna parva prasaMge 'prabuddha jIvana' uparanA viSaya upara lagabhaga 40 laghukathAno eka daLadAra aMka prastuta karaze. 5 jaina sAhityanA UMDA abhyAsI prakhara paMDita DaoN. kAMtilAla bI. zAhe A aMkanuM saMzodhanapUrvaka saraLa bhASAmAM saMpAdana karyuM che je jaina-jainetara jijJAsuo mATe AsvAdya banI raheze. prabhAvanAnA zubha kArya mATe A aMkanI vadhu nakala je jijJAsudAtAne prApta karavI hoya eozrIne zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayano saMparka karavA vinaMti. eka aMkanI kiMmata mAtra rUA. trIza. -menejara samApana samArohamAM bhAMDArakara orIyanTala risarca InsTiTyUTanA maitrethI dezapAMDee kahyuM ke amArI saMsthA 97 varSa jUnI che, paraMtu amane ahIMnI saMsthAo pAsethI ghaNu navuM zIkhavA ane jAdAvA maLyuM che. kumArapALa desAIe kahyuM ke hastaprata vize kArya karatI saMsthAono uttama sahayoga prApta Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2011 thayo che. amadAvAdanI bho. je. vidyAbhavana ane muMbaInI zrI muMbaI rAmajIbhAI sAvaliyA, DaoN. vijaya paMDyAe vaktavya ApyuM hatuM jaina yuvaka saMgha jevI saMsthAo paNa amArI sAthe A kAryamAM zAmela tema ja sarTiphikeTa korsamAM bhAga lenArA paikI pro. pIMkI paMDyA, thaI che. have hastapratavidyAnA pustakonuM prakAzana hAtha dharavAmAM nalinI brahmabhaTTa ane rAjavI ojhAe pratibhAva Apyo hato. Avaze temaja A viSayamAM mahAnibaMdha lakhanArane "skolarazipa' have pachI be-traNa mAsanA gALAmAM A saMsthAo dvArA saghana ApavAmAM Avaze. kailAsasAgarasUri jJAnamaMdiranA zrI bI. vijaya tAlIma ApatI kAryazibironuM Ayojana karavAmAM Avaze. jemAM jene kahyuM ke amArI pAse samagra bhAratanA koIpaNa graMtha bhaMDAramAM lipivAMcananA vargo, graMthasaMpAdananA vargo ane hastaprata saMrakSaNanA na hoya teTalo, be lAkha hastapratono saMgraha che. amArA mATe A vargo ema traNa judA judA korsanA abhyAsakramo jijJAsu vidyArthIo, kArya ghaNuM dizAsUcaka che. A prasaMge pro. kAMtibhAI zAha, DaoN. adhyApako ane paMDito mATe yojavAmAM Avaze. * * * samrATa saMprati-(priyadarzina)nI zAsana prabhAvanA, | DaoN. kalA zAha [ keTalAka ati yazasvI mahAmAnavo upara kALanI rajakaNo eTalI ghaTTa banIne chavAI jAya che ke e mahAmAnavone ItihAsanA pRSTo vismarI jAya che. paNa e samaya ane e pachInA najIkanA samaye pratibhAvaMta kavioe potAnA kAvya-sarjanamAM A mahAmAnavone potAnA zabda-karmathI dhabakatA rAkhyA hoya che. AvA ja eka mahAmAnava rAjA saMprati vize vartamAna jaina jagata lagabhaga ajANa che. AvA mahAna rAjavI zrAvakanA yaza ane kAryane prakAzamAna karavAno yajJa jenaratna zrI sI. je. zAhe AraMbhyo che. ApaNe badhAM A zubha kAryamAM sahabhAgI thaIe. | A mahAna samrATanA virATa jIvana-kAryanA keTalAMka zabdo ahIM viduSI DaoN. kalAbena zAha dvArA prastuta che....taMtrI ] "akhila pRthvIne vetAdya parvata lagInA bharata kSetranA traNa traNa khaMDone suhastigiri mahArAja vihAra karatAM karatAM avaMti nagarImAM padhAryA. jina-caityathI maMDita karyA." temanA darzana karatAMnI sAthe ja saMpratine jAtismaraNa jJAna thayuM (pariziSTa parva-sarga-66-5.11) ane pUrva bhava yAda Avyo. AcAryazrIe bodha Apyo, 'he, rAjana jaina sAhityanA kathanAnusAra saMmatie savA karoDa mUrtio jaina dharmano svIkAra kara. jaina dharmanA upAsakone paralokamAM svarga bharAvarAvelI che. savA lAkha navA jina-maMdiro banAvarAvyA che maLe che. ane A lokamAM hasti-azva-dhana Adi uttarottara saMpatti ane 3600 jina maMdirono uddhAra karAvarAvyo che. te uparAMta prApta thAya che. jaina zAsananI ArAdhanA ane prabhAvanA karavAthI gomaTezvara jevI saMkhyAbaMdha pracaMDa virATakAya mUrtio paNa bhaviSyamAM tane svarganI ane aMtamAM mokSanI prApti thaze." kotarAvarAvelI che. AcArya bhagavaMtanI AjJA ane mAtAnI preraNAthI saMprati samrATa saMpratinI kArakIrdi ane tenuM priyadarzina nAma tenA pUrve rAjAe jaina dharmanI prabhAvanA karavAnA hetuthI aneka kAryo AraMbha thayelA azokanA vyaktitvamAM samAI jAya che. priyadarzina e karyA. avaMti nagarImAM aneka nigraMtha sAdhu-sAdhvIonA saMmelananuM azokanuM nahi paNa tenA pautra ane uttarAdhikArI saMpratinuM nAma Ayojana karyuM. aneka gAmo ane nagaromAM jaina dharmanA pracAra che. samrATa azoka pahelAM jainadharmI hato ane pAchaLathI te bauddhadharmI hetu zramaNo mokalyA. anArya dezomAM paNa jaina dharmano pracArabanyo. samrATa azokanA aneka putro hatA temAM teno eka putra prasAra karAvyo. aneka jinAlayonuM nirmANa karAvyuM ane temAM kuNAla hato ane kuNAlano putra saMprati hato. saMpratine azoke tIrthakaronI pratimAonI sthApanA karI. pRthvIne jaina maMdirothI rAjyasiMhAsana para sthApita karyo hato. alaMkRta karI. samrATa saMpratinA jIvana vize maLatI mAhitI anusAra saMprati jinamaMdira nirmANa rAjAno jIva pUrvabhavamAM eka garIba vyakti hato. bhojana prApta samrATa saMpratie gurunA upadezathI prerAIne traNa khaMDa pRthvIne karavAnA AzayathI teNe Arya suhastigiri mahArAjanI pAse dIkSA jinamaMdirothI vibhUSita karavAno saMkalpa karyo. rAjasabhAmAM grahaNa karI hatI. A garIbe eka divasa mATe paNa zramaNatvanuM pAlana maMtrIgaNane bolAvI ghoSaNA karIH karyuM ane bIjA janmamAM teNe kuNAlanA putra tarIke-saMprati tarIke saMpUrNa bhAratamAM sthaLe sthaLe nUtana jina maMdironuM tathA jina janma lIdho. pratimAonuM nirmANa ane prAcIna jinAlayono jirNoddhAra-A keTalAMka varSo bAda potAnA ziSya parivAra sAthe Arya traNa kAryano AraMbha karavo che. pratidina ochAmAM ochuM eka Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana maMdiranuM nirmANa thavuM ja joIe.' adhikArIoe yojanA ghaDI ane samrATa saMmatie jinabhakti ane sthApanA nikSepanI prAcInatA te pramANe kArya zarU thayuM. rAjA dina pratidina jANakArI meLavatA sthApita karI. hatA ane Avazyaka sUcano ApatA hatA. A kAryamAM temaNe saMpratikAlIna ane te pachInA samayanI guphAo: mAMDalika rAjA, mitrarAjA ane videzI zAsakoe sahAyatA karI. sAdhu-bhikSukane nivAsa mATe saMprati rAjAe aneka suMdara prApya ullekho pramANe samrATa saMpratie nirmANa karAvelI guphAo bheTa ApI jaNAya che. teNe AjIvikone bheTa ApelI mUrtionA vadhumAM vadhu pramANanA avazeSo mALavAnA jIrNazIrNa traNa guphAomAM to Aje paNa zilAlekhIya pramANo sAMpaDe che. maMdiromAM maLe che. A traNe guphAo gayAthI paMdara mAIla uttare barAbara girimAM pATaNamAM motIcaMda dharamacaMda nAme zrAvakanA ghara derAsaramAM brAhmI AvelI che. A guphAone korAvIne vasavATane yogya banAvavAnuM lipimAM korAyelA ghasAyelA lekhavALI pittaLa mUrti lipinuM svarUpa jaNAya che. A traNamAMnI pahelI guphA-rAjyAbhiSekanA bAramA jotAM saMpratinI hovAnuM manAya che. varSe, bIjI guphA vIzamA varSe ane trIjI guphA ogaNIsamA varSe vi. saM. 1509mAM zubhAzIla gaNie siMdhanA maroTa gAmamAM saMmatie AjIvikone bheTa ApI hatI. bharAvelI 95000 pratimAo nihALelI. (kathAkozamAMthI) temAMthI samrATa saMprati ujjayInInA yuvarAja pada para hatA te samaye bhagavAna mahAvIranI sauthI moTI mUrti AbumAM kharataravasahInA teNe dakSiNApatha tathA saurASTramAM potAnI sattA sthira karI lIdhI maMdiramAM sthApavAmAM AvI che, je Aje paNa vidyamAna che. saMprati hatI te kAraNe, AMdhra, draviDa vagare dakSiNanA pradezomAM tathA gupta rAjAe giranAramAM pAMca bhavya jinAlaya baMdhAvyA hatA ane vaMzanA zAsanakALamAM aneka guphAonuM nirmANa thayuM. saurASTramAM giranAranI taLeTImAM zilAlekho paNa kotarAvyA hatA. madhyakAlina tAladhvajagiri, osamagiri, DhaMkagiri vagerenI jaina guphAo prasiddha sAhityamAM jaNAvyA pramANe saMmatie aneka tIrthonA uddhAra che. karAvelA. temAM zatruMjaya tathA bharUcamAM zakunivihAra noMdhapAtra che. stUpo revatagiri, siddhAcala, zaMkhezvara, nAdiyA, brAhmaNavADA, dakSiNamAM prApta thatA ullekha pramANe priyadarzina-saMpatie kAzmIranA Iloragiri para nemanAthanuM, uttaramAM marUdharamAM dhaMdhANI nagare ramaNIya pradezomAM pharIne suMdara tIrthonI yAtrA karI. teNe khINanA padhasvAmInuM, pAvakAcalamAM saMbhavanAthanuM, hamIragaDhamAM vistAramAM manohara pATanagara vasAvavAnI bhAvanA sevI ane pArzvanAthanuM tathA pazcime devapaTTana tathA IDaragaDhamAM zAMtinAthanuM, zrInagaranI sthApanA thaI. saMpratie tyAM 500 jina caityo tathA pUrvamAM rohisagirimAM supArzvanAthanuM te uparAMta anya sthaLoe stUpo ane vihAro baMdhAvyA. sarasvatI maMdiranI sthApanA karI. Aje lAkho maMdiro baMdhAvI mUrtio pratiSThita karI. bharatakhaMDane jinamaMdirothI to saMmatinA e sarasvatI maMdira, stUpo, caityo ane vihAronA maMDita karI dIdhA. bhagnAvazeSo najare paDe che. te uparAMta nAdiyA, brAhmaNavADA vagere sthaLoe saMpratinA tyArabAda saMpratie mALavA ane magadhamAM, naMdanagaDha-kesariyAnA zeSacihno Aje paNa najare paDe che. tUpo, bhArahUta, sAMcInA stUpo vagere Aje paNa purAtattvavidone bIjApuramAM be, dakSiNamAM eka ane bIjuM mAravADamAM AkarSI rahyA che. holIpaTTama tIrthamAM saMprati rAjAe 101 jinAlayo baMdhAvyAnI zilAlekho: noMdha maLe che. je Aje hayAta nathI paNa avazeSo verAyelA paDyA che. saMpratie kotarAvelA zilAlekho mATe "dharmalipi' zabdano (jaina tIrthono TUMko paricaya-bhAga-2 pR.-13) upayoga karyo che. AvA lekho kula keTalA kotarAvyA haze teno rANakapuranA nAnA maMdiromAM ane ka sthaLe saM pratie cokkasa nirNaya thaI zakato nathI paraMtu Aje vibhakta svarUpanA bharAvarAvelI mUrtio najare paDe che. (jena-tIrtha-gAIDa pAnuM- kula 36 lekho maLI Ave che temAMthI mukhya khaDaka lekho cauda che. 142). oziyAmAM mahAvIra svAmInuM maMdira saMpratie banAvarAvyuM ane te giranAra, kAlsI, zAhabAjhagaDhI, majorA, sopArA, dholI hovAno saMbhava che. ane jagoDA ema sAta sthaLethI maLI Ave che. goNa zilAlekho kalola (amadAvAda)thI cAra gAu dUra vAmaja tIrthamAM saMpratie rUpanAtha, sahastrama, vairATa, kalakattA-varATa, siddhapura, rAmezvara vagere bharAvarAvelI cAra phUTa UMcI zAMtinAthanI mUrti tathA taLAjAnI sthaLethI maLI AvyA che. te uparAMta dilhI, lauriya, naMdanagaDha, rAmapUrvI TekarI para traNa zikharavALA bhagavAna pArzvanAthanA maMdironA ane alhAbAda, kauzAMbI vageree kotarAyelA staMbho maLe che. avazeSo hiMdamAM TheraThera patharAyelA paDyA che. samaya jatAM navA Ama vividha guphAomAM 36 lekho maLI Ave che. khodakAmo thatA vizeSa mUrtio maLyA karaze evo saMbhava che. A sikkAo ane mudrAo: rIte maMdironA nirmANa, mUrtionI sthApanA ane jIrNodvAra dvArA sAmrAjyanuM siMhAsana zobhAvanAra saMpratinuM vyaktitvanuM DhaMkAI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 gayuM. saMpratinI kRtio ane tenA vyaktitvano keTaloka bhAga tenA purogAmI azoka ane tenA anugAmI dazarathanA nAma para caDAvI devAmAM AvyA. evAmAM saMpratinA nAmayukta sikkAo maLavAM chatAM paNa tenA para joItuM dhyAna apAyuM nathI. maurya samrATanA je vividha sikkAo maLI Ave che. temAMthI saMpratinA sikkAno ahIM paricaya karAvyo che. prAcIna sikkAomAM mukhyatve cAra prakAra maLe che. (1) paMca-mArkeDa sikkA (2) DhALelA sikkA (3) ahIM mArelA sikkA (4) TaMkazALamAM pADela sikkA. AmAMthI traNa prakAranA sikkA mauryazAsana kALa daramyAnanA maLI Ave che. prabuddha jIvana saMpratinA samayamAM pATalIputranI TaMkazALa kholelI hovA chatAM DhALela sikkAo ane aDI mArela sikkAo bahAra paDatAM hovA chatAM e yugamAM paMca-mArkeDa sikkAo vaparAtA hovAnuM jaNAya che. I. sa. pUrve 250mAM bhAratanA siMhAsane samrATa saMprati virAjato hato eTale uparokta sikkAo tenA samayamAM bahAra paDelA hovAnuM manAya che. mauryayuganA jaNAtA poTIna dhAtunA saMkhyAbaMdha sikkAo maLI AvyA che. temAMnA coMtrIzeka sikakAo para hAthInuM cihna che ane te saMpratinA hovAno saMbhava che. kAraNa ke temAMnA keTalAka sikkAo para kaniMgahAmanA dhana pramANe saMvatano nirdeza che ane tene mahAvIra saMvata gaNAtAM saMpattinA samaya sAthe saMpUrNa meLa dharAve che. (prAcIna bhArata varSa-bhAga-bIjo, pR. 86thI 94) briTiza myujhiyamamAM temaja paTanA-myujhiyamamAM paNa saMpratinA keTalAka sikkAo che. temAMthI 'saMprati maurya' nAma tathA mauryavaMzanA viziSTa cihnothI yukta evA be sikkAo para brAhmI lipimAM 'maurya" evuM cihna kotarAyeluM che. te uparAMta be sikkAo evA che jenA 52 saMpratinuM nAma spaSTa che. jemAMno eka kaniMgahAmanA 'prAcIna bhAratavarSanA sikkAo'nA saMgrahamAM maLI Ave che ane bIjo paTanAnA myujhiyamamAM huljhanA saMgrahamAM maLI Ave che. pahelA sikkA para svastika ane tenI upara jJAna-darzana ane cAritra rUpa triratnagiri upara candranI sAthe sAthe DAbI bAjue triratnanuM cihna paNa che. bIjA sikkA para svastika ane tenI upara candranI sAthe sAthe DAbI bAjue akhila bhAratanA cakravartItvanuM sUcaka evuM svastikanuM cihna che. saMpratinI pAsaporTa paddhati ane rAjamudrAoH julAI, 2011 saMpratinA yuganI keTalIka rAjamudrAo noMdhapAtra che. A rAjamudrAo zAhI pharamAno para sahI karavA mATe vaparAtI athavA AMgaLI para zobhA vadhAravA mATe paheravAmAM AvatI. paTanA bulandIbAganA khodakAmamAM mudrAo (pAsaporTa) taiyA2 karAvavAnuM mauryakAlIna bIbuM maLI AvyuM che temAM nIce giricandra, tenI upara garUDa ane mAthe kalagI moranuM evuM saMyukta pakSI cihna kotarAyela che. A mudrA paTanA myujhiyamamAM jaLavAyela che. A traNe cihnono saMyukta upayoga morya vaMzamAM kevaLa saMpratie ja karyo. che. AvI eka vIMTI paTanA myujhiyamamAM 1916nA saMgrahamAM 17 B naMbaranI che. A vITI zAhI pharamAno para sahI karavA mATenI rAjamudrA samI jaNAya che. tenA para sAmasAmI dizAe moM dharAvatA be magaranuM cihna che. paTanAnA myujhiyamamAM jaLavAyelI (naM. 366) bIjI eka nAnI vIMTI paNa mauryakAlIna TaMkazALamAMthI maLI hovAnuM manAya che. jIvahiMsA para pratibaMdha : potAnA sAmrAjyamAM samrATa saMprati dvArA vanapraveza, sarovara vagere sthAnomAM karavAmAM AvatA pazu-pakSIonA zikAra baMdha karAvyA. katalakhAnA baMdha karAvyA tathA pazuo para karavAmAM AvatA atyAcAro para aMkuza lagAvyo. A prakAranA badhA kAryo baMdha karAvyA jenAthI pazuone pIDA bhogavavI na paDe. nIrthayAtrA : be jainAcAryonA pratibodhita samrATa saMpratie jinAlayo ane jina pratimAonA nirmANanI jema caturvidha zrI jaina saMgha sAthe tIrthayAtrAo paNa karI hatI. tIrthayAtrAnA be mukhya uddezo hatA. (1) potAnI darzanazuddhi (2) dharmaprabhAvanA, samrATa saMpati jyAM jyAM jarUrata hoya tyAM tyAM jinamaMdira, upAzraya, dharmazALA vagerenuM nirmANa ane vyavasthA karAvatA ane tIrthaMkara bhagavaMtonI pratimAonI pratiSThA karAvatA. A saMghomAM lAkho zraddhALu loko bhAga letA ane emAM karoDo rUpiyAno kharca thato hato. ullekha maLe che te mujaba samrATa saMprati moTe bhAge munijanonI sAthe padayAtrA ja karatA hatA. samrATe jainatIrtha sthAnonI yAtrA siddhAcala, giranAra, zaMkhezvara, tAraMgA vagere zrIsaMgha sAthe karI hatI. A rIte jinamaMdiranA nirmANa, dIlita sAdhugaNa vagere dvArA samrATa saMpratie suMdara zAsana prabhAvanA, tIrthayAtrA vagere dhArmika kAryomAM potAnuM jIvana arpaNa karyuM. saMprati dvArA nirmita jinAlaya vagere prAkRtika parivartana ane vidharmIonA AkramaNa A be kAraNono bhoga banyA. A kAraNothI te badhA saMpUrNa rIte Aje jovA maLatA nathI te chatAM keTalAMka sthAno che jyAM saMprati dvArA nirmita mUrtio ane avazeSarUpe UbhelA te jinAlo samrATa saMpratinI udAtta bhAvanAonI yAda apAve che. samrATa saMpratie jinAlayonA nirmANa, dharma bhAvanAne lagatA zAsana prabhAvanAnA kAryo paradezamAM zarU karyAM. temAM grIsa, pUrva AphrikA, IjIpta, ebisiniyA, turkastAna vageremAM kAryo karyAnA ullekho prAcIna grIka TippaNIo tathA lekho dvArA jANavA maLe che. *** bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063, ena naM. : (022) 65509477 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana nArI pratye jainadharmano daSTikoNa RDaoN. pravINabhAI sI. zAha [ vidvAna lekhaka jena dharmanA UMDA abhyAsI vaktA ane jaina dharma viSayaka graMthonA karyA che. varaso sudhI amerikAmAM vasavATa karI vartamAnamAM amadAvAdamAM sthAyI thayA che. vizvabharamAM jaina jJAna sAhityano pracAra karI rahyA che. ] bhagavAna mahAvIre temanA caturvidha saMghamAM zrAvaka tathA kAraNe jena AcAryono dRSTikoNa nArI viSe bhinna bhinna rahyo che. zrAvikAone samAna sthAna ApyuM che ane temanA manamAM strIo uttara bhAratanA zvetAMbara jaina AcAryo nArI viSe udAra dRSTikoNa mATe eka vizeSa Adara bhAvanA hatI. jaina dharma ane saMskRtimAM rAkhe che. paraMtu dakSiNa bhAratanA digaMbara AcAryo saMkucita dRSTikoNa prathama tIrthaMkarathI prAraMbha karIne vIsamI sadI sudhImAM nArInuM sthAna rAkhe che. tethI Agamika vyAkhyA sAhitya ane jaina paurANika kathA kevuM hatuM ane che te vAta vicAra mAMgI le tevI che. sAhitya baMnemAM nArI viSe je saMdarbho upalabdha che te badhA jaina jaina zAstromAM Agamika kALamAM nArI, prathama tIrthakara AcAryo dvArA mAnya karAyelA che ema mAnavuM bhUla bhareluM che. RSabhadevanA samayathI trevIsa tIrthakaronA samaya sudhInI nArI, nArI viSayaka je Alekhana Agamo tathA Agamika vyAkhyA mahAvIranA parivAranI nArIo, mahAvIranA samaya pachInI nArIo sAhityamAM upalabdha thAya che tene bhinna bhinna samaya khaMDamAM vagerenuM vistArapUrvaka Alekhana karyuM che. vibhAjIta karIne paraMparAgata ane laukika ema be svarUpanuM - bhAratIya saMskRtimAM zramaNa paraMparA viveka pradhAna ane vizleSaNa karavuM joIe. A rIte bhAratIya samAjamAM judA judA krAntidharmI rahI che. zramaNa paraMparAe haMmezA viSamatAvAda ane samaye nArInI sthiti kevI hatI teno aitihAsika paricaya prApta vargabhedInI jagyAe samatAvAdI mUlyo sthApavAno prayatna karyo thaze. che. jaina dharma zramaNa paraMparAno eka bhAga ja che. temAM nara ane jaina dharma mULabhUta rIte nivRttiparaka dharma che. nivRttiparaka hovAne nArInI samatA para bhAra mUkavAmAM Avyo che, ane strI eTale kAraNe temAM saMnyAsa ane vairAgya para vizeSa bhAra mUkavAmAM Avyo dAsI athavA bhogya vastu e vAtane nakArI kADhI che. strIne puruSa che. saMnyAsa ane vairAgya mATe e Avazyaka hatuM ke puruSanI sAme samAna darajjo ApavAmAM Avyo che te chatAM e vAta satya che ke nArInuM evuM citra rajU karavAmAM Ave ke phaLasvarUpe tenAmAM jaina dharma ane saMskRtino vikAsa puruSa pradhAna parivezamAM ja thayo viraktino bhAva phUTe. A kAraNe jainAcAryoe Agamo tathA che. phaLa svarupe krAntidharmI hovA chatAM te samayanI brAhmaNa paraMparAnA Agamika vyAkhyAo ane bIjA sAhitya kaThora zabdomAM nArIvyApaka prabhAvathI aprabhAvita na rahI zakyo. vividha samaye nArInI caritranI niMdA karI, paraMtu eno artha evo nathI thato ke jainAcAryoe sthitimAM parivartana thatuM rahyuM. nArI caritranuM ujjavaLa pAsuM tapAsyuM nathI. sUtrakRtAMga niryuktimAM ahIM Agamo ane Agamika vyAkhyAonA AdhAre jainAcAryanI spaSTarUpe kahyuM che ke zIla pradhvaMsaka caritragata doSa nArImAM jovAmAM dRSTimAM nArInI sthiti kevI hatI tenuM mUlyAMkana karavAmAM AvyuM maLe che te puruSomAM paNa maLe che tethI vairAgya mArgane anusaranAra che. jaina Agama sAhitya eka kALanI racanA nathI. te IsunI pUrve strIoe puruSothI e prakAre bacavuM joIe je prakAre puruSone pAMca sadIthI laIne IsunI pAMcamI sadI sudhI arthAt eka hajAra strIothI bacavAnuM kahyuM che. varSanA dIrgha kALamAM nirmita ane parivartana thatuM sAhitya che. tethI strIonI prazaMsA karatAM kahevAmAM AvyuM che ke je guNavaMtI tenA badhA saMdarbho eka ja samayanA nathI. emAM je kathAno bhAga strIo che tenI kIrti lokomAM phelAya che tathA je manuSya lokamAM che te prAgaaitihAsika kALa sAthe saMbaMdha rAkhe che. temAM potAnA devatA samAna che ane devo vaDe pUjAya che tenI jeTalI prazaMsA karIe samayanA pUrvenA aneka tathyo samAyelAM che. temAMnA keTalAMka tathyonI teTalI ochI che. tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baLadeva ane etihAsikatA vivAdAspada hoI zake. tene mAtra porANika paNa gaNadharone janma ApanArI mahilAo zreSTha devo tathA uttama puruSo kahI zakAya. jyAM sudhI Agamika vyAkhyA sAhityano saMbaMdha che vaDe pUjanIya gaNAya che. keTalIya strI eka pativrata tathA komArya tyAM sudhI te mukhyatve Agama graMtho para prAkRta ane saMskRtamAM brahmacaryavrata dhAraNa kare che. keTalIya strIo vaidhavyanuM tIvra du:kha jIvana lakhAyelI TIkAo para AdhArita che. teno samaya IsunI pAMcamI paryata bhogavatI hoya che. keTalIka zIlavatI strIo devo dvArA sadIthI bAramI sadIno che. sanmAnIya banI che. keTalIya zIlavatI strIo potAnA zIlanA uttara bhArata ane dakSiNa bhAratanI sAmAjika paristhitinI prabhAva dvArA zApa ApavA tathA temAMthI mukta karavA samartha banI bhinnatAne lIdhe ane zvetAMbara tathA digaMbara paraMparAonA bhedane che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana julAI, 2011 A rIte vAsudeva tathA tIrthakara dvArA pUjya mAnavAmAM AvI mahAvIra svAmInA samaya karatAM adhika che. che. mahAnizIthamAM kahyuM che ke je strI bhaya, lokalajjA, kulAMkuza dharma sAdhanAnA kSetramAM strI ane puruSanI samAnatAnA prazna tathA dharma zraddhAne kAraNe kAmAgnithI vazIbhUta thatI nathI te dhanya para aitihAsika dRSTie vicAra karIe to aneka mahattvapUrNa tathyo che, pUjya che, vaMdanIya che, darzanIya che. te guNothI yukta che, sarva ApaNI samakSa upasthita thAya che. sarva prathama uttarAdhyayana, kalyANakAraka che, te sarvottama maMgala che, te sAkSAta zrutadevatA che, jJAtAdharmakathA, annakRtadazA, Adi AgamomAM spaSTa rUpe strI ane sarasvatI che, ayyatA che, parama pavitra siddhi, mukti, zAzvata, puruSa baMne sAdhanAnA sarvottama lakSya mokSaprApti mATe samAna maLyA zIvagati che. che. jJAtA, annakRtadazA ane AvazyakacUrNimAM paNa aneka strIo jaina dharmamAM tIrthakaranuM pada sarvocca mAnavAmAM Ave che ane mukta thayAnA ullekha maLe che, A pramANe zvetAMbara paraMparAmAM zvetAMbara paraMparAe mallikumArane tIrthakara mAnyA che. Agamika kALathI laIne vartamAna kALa sudhI strImuktinI AgAmaka kai brAhmI, suMdarI, caMdanA vagerene vaMdanIya mAnavAmAM AvyA che. vicAraNAno svIkAra karIne sAdhanAnA kSetramAM baMnene samAna sthAna tIrthakaronI adhiSThAyaka devIonA rUpamAM cakezvarI, aMbikA, ApavAmAM AvyuM che. eTaluM ja nahi paraMtu pakhaMDAgama graMthamAM padmAvatI, siddhAyikA, vagere devIone pUjanIya mAnavAmAM Ave tathA mUlAcAramAM paNa ane digaMbaromAM paNa Agama rUpamAM mAnyatA che. ane temanI stutinA aneka stotro racAyAM che. eka vAta spaSTa prApta che. strI-puruSa baMnemAM kramazaH AdhyAtmika vikAsanI pUrNatA che ke jaina dharmamAM devI pUjAnI paddhati lagabhaga hiMdu paraMparAnA tathA muktinI saMbhAvanAno svIkAra karavAmAM Avyo che. ApaNane prabhAvane lIdhe AvI che. Agamo, Agamika vyAkhyAo, niryukti bhASya ane cUrNi uttaradhyAyana tathA dazavaikAlikanI cUrNimAM rAjImatI dvArA sAhityamAM kyAMya evo saMketa nathI maLato, jemAM strI muktino munirahanemine tathA AvazyakacUrNimAM brAhmI ane suMdarI dvArA muni niSedha karavAmAM Avyo hoya. athavA evA jaina saMpradAyano ullekha bAhubaline pratibodhita karavAnA ullekho prApta thayA che. mAtra maLato hoya ke jeNe strImuktino asvIkAra karyo hoya. sarvaprathama bhikSuNIo ja nahIM paNa gRhastha sannArIo paNa puruSone sanmArge dakSiNa bhAratamAM kundakundAcArya zrutapAhuDamAM kahe che ke strI digaMbara lAvavAnA hetusara pratibodhita karatI hoya che. e ja pramANe zrAvikA banIne dharma sAdhanA karI zakatI nathI. ane te vinA tIrtha kare to jayaMtI bharI sabhAmAM prabhu mahAvIrane prazno kare che, ane kozAvezyA paNa tenI mukti thaI zakatI nathI. eno artha evo paNa thAya ke potAnA AvAsamAM sthita evA munine sanmArga batAve che. kundakundrAcArya strI tIrthakaranI zakyatA ane zvetAMbara paraMparAnI A rIte jotAM tathya pramANita thAya che ke jaina dharmamAM nArInI pracalita dhAraNAothI paricita hatA. e vAta spaSTa che ke pahelAM avagaNanA karavAmAM AvI nathI. caturvidha dharmasaMghamAM bhikSuNI saMgha strI tIrthakaranI vicAraNA thaI ane pachI enA virodhamAM strImuktino ane zrAvikA saMghane sthAna ApIne nigraMtha paraMparAe strI ane niSedha karavAmAM Avyo. puruSanI samAnatAne pramANita karI che. pArzvanAtha ane prabhu saMbhava che ke sau prathama strImukti-niSedhanI dhAraNAno vikAsa mahAvIre vinA saMkoca bhikSuNI saMghanI sthApanA karI. jyAre buddhane dakSiNa bhAratamAM digaMbara saMpradAya dvArA thayo hoya. kAraNa ke sAtamIA bAbatamAM saMkoca rahyo. A rIte jotAM jaina saMghano nArI pratyeno AThamI zatAbdI sudhI uttara bhAratamAM zvetAMbara AcAryo vastronI dRSTikoNa udAra che. bAbatane laI carcA kare che tyAM strImuktinI tarapheNa ke viruddhamAM jaina saMghamAM nArInuM sthAna keTaluM mahattvapUrNa hatuM tenuM sauthI koI paNa carcA karatA nathI. eno artha evo thAya ke uttara bhAratanA moTuM pramANa to e che ke prAga aitihAsika samayathI vartamAnakALa jaina saMpradAyomAM lagabhaga sAtamI AThamI sadI sudhI strImukti sudhI haMmezAM bhikSuonI apekSAe zrAvikAonI saMkhyA adhika saMbaMdhe vivAda utpanna thayo na hato. strI muktino niSedha pahelAM rahI che. samavAyAMga sUtra, jaMbudvIpa-prazipta, kalpasUtra ane Avazyaka dakSiNa bhAratamAM ane tyArabAda uttara bhAratamAM thayo. kAraNa ke niryukti vageremAM pratyeka tIrthakaranI bhikSuNIo tathA zrAvikAonI zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyanA graMthomAM lagabhaga AThamI navamI saMkhyA upalabdha thAya che. A saMkhyAnA AMkaDAomAM aitihAsika zatAbdIthI strImuktinA praznane vivAdanA viSaya rUpe rajU karavAmAM satya keTaluM che te eka judo prazna che. paraMtu tenAthI eTaluM nakkI thAya Avyo che. enAthI e spaSTa thAya che ke jaina paraMparAmAM paNa che ke jainAcAryonI dRSTimAM nArI jainadharma saMghanuM mahattvapUrNa ghaTaka dharmasAdhanAnA kSetramAM strInI samAnatA koIpaNa kAraNe ochI hatI. bhikSuNIonI saMkhyA saMbaMdhe etihAsika satyatAne pUrI rIte thatI gaI. sarva prathama to strInI muktinI saMbhAvanAno asvIkAra nakArI zakAya nahIM. Aje paNa jaina saMghamAM lagabhaga nava hajAra karavAmAM Avyo pachI digaMbara avasthAne ja sAdhanA mATe sarvasva baso bhikSu-bhikSuNIomAM be hajAra traNaso bhikSuo ane cha hajAra mAnIne tene paMcamahAvratonuM pAlana karavA mATe ayogya mAnavAmAM navaso bhikSuNIo che. bhikSuNIonI A saMkhyA pArzvanAtha ane Ave. tathA sacaritranI uccattama avasthAne asaMbhava batAvavAmAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana 11 AvI. sutApAhuDamAM to spaSTa rupe strIne mATe pravajyA-dIkSAno thAya che ke Agamika vyAkhyAonA yugamAM ane te pachInA samayamAM niSedha karavAmAM Avyo che. jaina paraMparAmAM strInI apekSAe puruSone vadhAre mahattva ApavAmAM AvyuM che. zvetAMbara saMpradAyamAM paNa strInI bauddhika kSamatAne lIdhe tene dRSTivAda, aruopapAta, nizItha vagerenA adhyayana mATe aogya mAnI che paraMtu tenI mokSaprAptinI kSamatAno svIkAra karyo che. zArIrika saMracanAne kAraNe tene mATe saMyama sAdhanAnA upakaraNanA rupamAM vastra Avazyaka hoya, paraMtu AsaktinA abhAvane kAraNe te parigraha na gaNAya tethI tenAmAM pravajita thavAnuM tathA mukta thavAnuM sAmarthya che. e vAta nizcita che ke Agamika kALanA jainAcAryoe na kevaLa strImukti ane strI-dIkSAno svIkAra karyo che, paraMtu mallino strI tIrthaMkara rupamAM svIkAra karIne pratIti karAvI che ke AdhyAtmika sarvocca padanI adhikArI nArI paNa thaI zake che. strI tIrthaMkaranI vicAraNA e jaina dharmanI potAnI eka viziSTa vicAraNA che je nArInI garimAne anokho mahimA apAve che. jaina dharmamAM tIrthaMkaranI je vicAraNA che te potAnI vizeSatA che. ane te e sUcita kare che ke vizvanuM sarvottama gauravazALI pada puruSa ane strI baMne samAna rupe prApta karI zake che. te chatAM paravartI AgamomAM ane Agamika vyAkhyA sAhityamAM A vAtane eka AzcaryakAraka ghaTanA kahIne puruSanA prAdhAnyane sthApita karavAno prayatna karavAmAM Avyo. jainadharma saMghamAM nArInI mahattAne yathA saMbhava surakSita rAkhavAno prayatna karavAmAM Avyo che. mathurAmAMthI prApta thayelA zilAlekho parathI e spaSTa thAya che ke dharmakAryomAM puruSonI jema ja strIo paNa bhAga letI hatI. strIo mAtra puruSonI jema dharmakAryomAM bhAga letI hatI eTaluM ja nahi paNa potAnI IcchA pramANe dAna karatI hatI ane maMdira paNa baMdhAvatI ane baMdhAvavAnA kAryamAM bhAgIdAra banatI hatI. Agamika kALamAM jovA maLe che ke saMghanA pramukhanA rupamAM AcAryanuM pada puruSanA adhikAramAM hatuM. koIpaNa strI AcArya thayAno ullekha kyAMya maLato nathI. paraMtu gazinI, pravartinI, gaNAvacchedinI, abhiSekA vagere pado strIone pradAna karavAmAM AvatA hatA ane A vyavasthA sAdhvI saMghanI svataMtra rupe AMtarika vyavasthA hatI. te chatAM yuvAna bhikSuzIo-sAdhvIonI surakSAnuM kArya bhikSu saMdhane soMpavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu sAmAnya rIte bhikSuNIo potAnI surakSAnI vyavasthA svayaM rAkhatI hatI. kAraNa rAtrinA samaye athavA padayAtrA-vihAramAM sAdhu ane sAdhvIone eka sAthe rahevAnuM varjita gaNAtuM hatuM. tethI bhikSuNI-sAdhvI saMghamAM surakSA pratihArI vagerenI nimaNUMka karavAmAM AvatI. A rIte A sAdhanA kSetramAM nArInA gauravane yathAsaMbhava surakSita rAkhavAmAM AvyuM. te chatAM keTalAMka tathyonuM avalokana karatAM e vAta nizcita chatAM paNa jyAM sudhI vyAvahArika jIvanano prazna hato tyAM sudhI jainAcAryo hiMdu-ciMtanathI prabhAvita rahyA hatA. manusmRtimAM sAmAnya vyavahArabhASyamAM paNa kahevAmAM AvyuM che ke janma pachI strI pitAne adhIna, vivAhita thayA pachI patine adhIna ane vidhavA thayA bAda putrane adhIna hoya che, eTale ke te pote kadI svAdhIna nathI hotI. A pramANe Agamika vyAkhyA sAhityamAM strInI svAdhInatA maryAdita karavAmAM AvI che. arthopArjana ane koTuMbika vyavasthAnI dRSTie jainadharmIomAM paNa putranI pradhAnatA rahI hoya, paraMtu jyAM sudhI dhArmika jIvana ane sAdhanAno prazna hato tyAM jaina dharmamAM putranI mahattAne koI sthAna na hatuM. jaina karma siddhAMte spaSTa rIte udghoSita karyuM che ke vyakti potAnA karmo anusAra sugati athavA durgatimAM jaIne bhogave che. saMtAna dvArA karelA karmakAMDo pUrvajone koI paNa rIte prabhAvita karatA nathI. vivAha-vyavasthA prAcIna kALathI laIne Aja sudhI mAnava samAja vyavasthAnuM eka mahattvapUrNa aMga rahI che. e eka satya che ke jaina dharmanA anuyAyIomAM prAcInakALathI vivAha vyavasthAne khAsa vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM nathI. dhArmika dRSTie te svapatnI athavA saMtoSavratanI vyavasthA kare che enuM tAtparya e che ke vyaktie potAnI kAmavAsanAne svapatti athavA svapatnI sudhI sImita rAkhavI joIe, jene mATe brahmacaryanuM pAlana saMbhava na hoya tene lagna karavA joIe. koIpaNa vyakti mATe brahmacarya pALavuM azakya hoya to te pote vivAha karI zake che. jyAM sudhI svayaMvara vidhino prazna che tyAM sudhI e vAta nizvita che ke nArI svAtaMtryanI draSTie A vidhi mahattvanI hatI. paraMtu jana sAmAnyamAM mAtA-pitA dvArA Ayojita vivAha prakRti pracalita hatI. mAtA-pitA dvArA Ayojita A vivAha vidhimAM strI-puruSanI samAnatA para koI prabhAva paDato nathI. te chatAM e vAta sAcI che ke jainAcAryoe vivAha-vidhi saMbaMdhe gaMbhIratAthI ciMtana karyuM nathI. tema chatAM vivAha vidhine gauravahIna banAvavAno prayatna paNa karyo nathI. prAcInakALathI mAMDIne Ajadina sudhI vivAha karavo ke na karavo e prazna strInI vivekabuddhi para choDavAmAM Avyo che, je strI ema samajatI ke pote avivAhita rahIne potAnI sAdhanA karI zakaze tene vivAha karyA vinA dIkSita thavAno adhikAra hato. vivAha saMsthA jaino mATe brahmacaryanI sAdhanAmAM sahAyaka thavAnA rupamAM svIkAravAmAM AvI hatI, jenone mATe vivAhano artha potAnI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana julAI, 2011 vAsanAone saMyamita karavAno hato. e lokono ja lagna saMsthAmAM patnI hatI ema mAnavAmAM Ave che. praveza Avazyaka mAnavAmAM Avyo hato je loko pUrNapaNe jaina Agamo ane Agamika vyAkhyAnA hajAro evA saMdarbho brahmacaryanuM pAlana karavAmAM asamartha hoya, athavA jeNe pUrNa maLe che jemAM patinA mRtyu bAda vidhavAo bhikSuNI banIne saMghane brahmacaryavrata nA lIdhuM hoya mATe ema kahI zakAya ke jainoe zaraNe cAlI jatI. jaina saMghamAM bhikSuNIonI saMkhyA vadhAre hovAnuM brahmacaryano AMzika sAdhanAnA rupamAM vivAha-saMsthAne svIkAra kAraNa paNa A hatuM. bhikSuNI saMgho vidhavAone sanmAnapUrNa ane karIne nArInI svataMtra nirNaya zaktine mAnya rAkhIne tenA gauravane surakSita jIvana jIvavAnuM eka Azraya sthAna hatuM. akhaMDita rAkhyuM che. jyAre samAjamAM bahu-vivAhane samarthana maLyuM hoya temAM vidhuraeka vAta spaSTa che ke dropadInA eka apavAdane choDIne hiMdu vivAhane mAnya karavAmAM koI muzkelI hotI nathI. te chatAM jaina ane jaina paraMparAomAM nArI mATe eka patiprathAnI vicAraNAno dharmamAM dhArmika dRSTie A vAtane samarthana maLyuM hoya ema kahI svIkAra karavAmAM Avyo che ane bahupati prathAne dhArmika dRSTie zakAtuM nathI. patnInA mRtyu pachI Adarza sthiti to ene mAnavAmAM anucita mAnavAmAM AvI che. AvI che ke vyakti vairAgya laI le. mAtra eTaluM ja nahIM paraMtu aneka paraMtu bIjI bAju puruSanA saMbaMdhe bahupatnIprathAnI vicAraNA sthitiomAM patnI bhikSuNI banI jAya tyAre pati jAte bhikSu banI Agamo ane Agamika vyAkhyA sAhityamAM maLe che temAM evA jAya. aneka saMdarbho che jemAM puruSo eka karatAM vadhAre lagna karatA jovA maLe jaina dharmamAM pati-patnI sivAya bIjA sAthe yauna saMbaMdha karavAnuM dhArmika che. duHkha e vAtanuM che ke teonI A pravRttinI samAlocanA paNa dRSTie haMmezA anucita mAnyuM che. vezyAgamana ane parastrIgamana kyAMya karavAmAM AvI nathI. te chatAM te yugamAM jainAcAryo A baMnene anaitika karma gaNavAmAM AvyuM che. bAbatamAM taTastha bhAva rAkhatA hatA ema kahI zakAya kAraNa ke nArInI maryAdAnA rakSaNa mATe jaina saMgha haMmezA tatpara raheto. koIpaNa jainAcArye bahuvivAhane sArI prathA kahI hoya evo saMdarbha nizIthacUrNimAM ullekhita kAlakAcAryanI kathAmAM e vAtanuM pramANa paNa kyAMya maLato nathI. upAsaka dazAmAM zrAvakanA svapatnI che ke ahiMsAnuM prANathI pAlana karanAra bhikSu saMgha paNa nArInI saMtoSavratanA aticArono ullekha maLe che temAM paravivAhakaraNane garimA khaMDita thavAnI sthitimAM durAcArIone sajA ApavA mATe aticAra athavA doSa mAnavAmAM Avyo che. Ama eTaluM cokkasa zastro laIne sAme Avato hato. kahI zakAya ke jainono Adarza eka patnIvrata rahyo che. ahIM yAda satI prathAne dhArmika samarthana jaina Agama sAhitya ane tenI rAkhavuM jarUrI thaze ke samAjamAM bahuvivAhanI prathA pracalita hatI vyAkhyAomAM ApaNane kyAMya maLatuM nathI. paraMtu jaina dharma ane saMmati Apato hato ema mAnavuM anucita jaina dharma ane jaina darzana ema nathI mAnatA ke mRtyu bAda jIvatA gamAze. kAraNa ke jyAre jenomAM vivAhane eka anivArya dhArmika citAmAM baLI maravAthI svargalokamAM e ja pati maLe che. tenAthI kartavyanA rUpamAM svIkAra karyo nathI tyAre bahuvivAhane dhArmika viparIta jaina dharma potAnA karma-siddhAMtamAM zraddhAne kAraNe ema kartavyanA rUpamAM svIkAra karavAno prazna Ubho ja nathI thato. mAne che ke pati-patnI potapotAnA karmo ane manobhAvo anusAra upAsaka dazAmAM dasa mukhya upAsakomAMthI kevaLa ekane ja eka te judI judI yoniomAM janma le che. dhArmika AdhAra para jaina dharma karatAM vadhAre patnIo hatI. bAkI badhAne eka eka patnI hatI. satIprathAnuM samarthana karato nathI. ane sAthe zrAvakonA vratonA aticAra batAvavAmAM AvyA che jena bhikSuNI saMgha vidhavA, parityakatA athavA Azraya vinAnI temAM svapatnI saMtoSano eka aticAra paravivAhakaraNa ApavAmAM strIo badhAne mATe zaraNadAtA hato. jaina dharmamAM satIprathAne Avyo che. tethI ema kahI zakAya ke dhArmika AdhAra para jaina dharma koIpaNa prakAranuM mahattva maLyuM nathI. jyAre jyAre nArI para koI bahupatnI prathAno samarthaka nathI. bahupatnI prathAno uddeza to atyAcAra karavAmAM AvyA, tyAre jaina bhikSuNI saMgha tenA mATe vAsanAmAM gaLAbUDa DUbavuM evo rakSAkavaca banyo kAraNa ke bhikSuNI thAya. je nivRttipradhAna jaina dharmanI taMtrI mahAzayone namra vinaMti saMghamAM praveza karyA bAda te muLa bhAvanAne anukuLa nathI. jaina 'prabuddha jIvana'mAM prakAzita thatAM lekho anya pratiSThita pArivArika duHkhothI bacatI hatI graMthomAM je bahupatnIprathAnA saMketo sAmayikamAM punaH prakAzita thAya che eno amane gaurava- eTaluM nahi paNa eka sanmAnapUrNa maLe che te e yuganI sAmAjika AnaMda che. paraMtu lekhane aMte 'sojanya-prabuddha jIvana' e jIvana paNa jIvI zakatI hatI. Aje sthitinA sUcaka che. Agama sojanya vAkya taMtrI mahAzayo lakhe to ame emanA AbhArI paNa vidhavAo, tyakatAo, pitA sAhityamAM pArzva, mahAvIra ane thaIzuM. dhanyavAda. pAse thI daheja maLavAnI mahAvIranA nava pramukha upAsakone eka -taMtrI asamarthatatA, kurupatA vagere Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana 13 keTalAka kAraNone lIdhe avivAhita rahevA mATe vivaza banelI Avyo hato. jyAM bhikSune mATe adhikatama traNa vastro rAkhavAnuM kumArikAo mATe jaina bhikSuNI saMgha AzrayasthAna che. jaina bhikSuNI kahyuM hatuM tyAM bhikSuNIone mATe cAra vastro rAkhavAnuM kahyuM hatuM. saMghe nArInI garimA ane satItva baMnenI rakSA karI che A kAraNe nArInA zIlanI surakSA mATe jena AcAryoe evA niyamo satI-prathA jevI kharAba prathA jaina dharmamAM kadi paNa AvI nahi. banAvyA hatA jenA dvArA bhikSuNIone puruSa athavA bhikSuonA nArI zikSaNa bAbate jaina Agamo ane Agamika vyAkhyAomAM je saMparkane sImita karavAmAM Ave. tethI cAritra alananI saMbhAvanAo mAhitI maLe che tenA AdhAra para ema kahI zakAya ke prAcIna kALamAM ochAmAM ochI rahe. phaLasvarupe bhikSuNIone bhikSuo sAthe nArIne yogya zikSaNa ApavAmAM AvatuM hatuM. RSabhadeve potAnI rokAvAnuM athavA vihAra karavAnuM niSiddha mAnavAmAM AvyuM che eTaluM putrIo brAhmI ane suMdarIne gaNita ane lipi vijJAnanuM zikSaNa ja nahi paNa evA sthaLa para nivAsa varjita mAnavAmAM Avyo che, ApyuM hatuM, eTaluM ja nahIM jJAtAdharmakathA ane jaMbudvipa-prajJaptimAM jyAM najIkamAM ja bhikSu athavA gRhastha rahetA hoya. bhikSuo sAthe strInI cosaTha kaLAono ullekha paNa maLe che. jo ke ahIM tenA vAtacIta karavI athavA emaNe lAvIne ApelA vastro, pAtro, nAmo ApavAmAM AvyA nathI te chatAM kanyAone A zikSaNa bhikSA vagerene grahaNa karavAnuM paNa tene mATe varjita gaNAvyuM hatuM. ApavAmAM AvatuM hatuM. jaMbudvipaprajJaptinI TIkAmAM AnuM varNana ekabIjAno sparza to varjita gaNavAmAM Avato ja hato. paNa maLe che. ekAMtamAM ekabIjAnI sAthe vAtacIta karavAno paNa niSedha hato. jyAM sudhI dhArmika AdhyAtmika zikSaNano prazna che tyAM te tene jo bhikSuo sAthe vArtAlApa jarUrI hoya to bIjI moTI bhikSuNIne bhikSuNIo dvArA ApavAmAM AvatuM hatuM. sUtrakRtAMga parathI jANavA AgaLa rAkhIne saMkSipta vArtAlApanI anumati ApavAmAM AvI maLe che ke jaina paraMparAmAM bhikSune strIone zikSaNa ApavAno adhikAra hatI. A badhAM niyamo eTalA mATe banAvyA hatA ke kAmavAsanAnI na hato. teo mAtra strI-puruSonI saMyukta sabhAne upadeza ApI jAgRti ane cAritrika alananA avasara upasthita na thAya. athavA zakatA hatA. sAmAnya rIte bhikSuNIo ane gRhastha upAsikAo bhikSuo ane gRhasthonA AkarSaNa ane vAsanAno zikAra banIne baMnene sthavirA bhikSuNIo dvArA zikSaNa ApavAmAM AvatuM hatuM. bhikSuNInA zIlanI surakSA bhayamAM mUkAya. jaina dharmamAM bhikSuNI saMghanA dvAra koIpaNa prakAranA bhedabhAva Ama ApaNe joI zakIe chIe ke jaina paraMparAmAM nArInA vinA koIpaNa jAti, varNa ke varganI strIo mATe khullAM hatA. zIlanI surakSA mATe pUratA pramANamAM sajAgatA rAkhavAmAM AvatI jaina bhikSuNI saMghamAM praveza mATe sAmAnya rIte evI strIo ayogya hatI. mAnavAmAM AvatI hatI je bAlikA athavA ativRddha hoya, athavA jaina dharmanA vikAsa ane pracAramAM nArInI bhUmikA mahattvapUrNa murkha ke pAgala hoya, cepI athavA asAdhya rogathI pIDAtI hoya, rahI che. Aje paNa samAjamAM bhikSuo karatAM bhikSuNIonI je AMdhaLI, paMgu ke lUlI hoya. bIjuM strIone mATe bhikSuNI saMghamAM traNagaNI karatAM vadhAre che te e vAtanI pratIti karAve che ke samAja praveza evI avasthAmAM varjita che jyAre te garbhavatI hoya athavA para teno prabhAva che. vartamAna yugamAM paNa evI aneka sAdhvIo enI godamAM dUdha pItuM bALaka hoya. te uparAMta tenA saMrakSaka arthAt thaI che ke jemano samAja para ghaNo prabhAva paDyo che. mAtA-pitA, putranI AjJA na maLe tyAM sudhI tene bhikSuNI saMghamAM ApaNe ema kahI zakIe ke jaina dharmamAM tenA atItathI zarU praveza maLato nathI. karIne vartamAna sudhI nArInI ane vizeSa karIne bhikSuNIonI sAmAnya rIte sAdhanAnI dRSTie bhikSu-bhikSuNIone AhAra, eka mahattvapUrNa bhUmikA rahI che. jaina dharma nArIne sanmAnita karI, bhikSAcaryA, upAsanA vagere mATenA niyamo eka sarakhA hatA. paraMtu goravAnvita karI, tenA zIlanA rakSaNano prayAsa karyo ane tenA strIonI prakRti ane sAmAjika sthitine dhyAnamAM rAkhIne AdhyAtmika vikAsano mArga mokaLo karyo. brAhmI, suMdarI ane bhikSuNIone mATe vastro saMbaMdhI caMdanAthI zarU karIne Aja sudhI khAsa niyamo banAvavAmAM AvyA | mahAvIra vaMdanA. aneka satI sAdhvIoe potAnA hatA. udAharaNa tarIke jyAM bhikSu vidyAbena mahAsukhalAla zAha (khaMbhAtavALA)nA anudAnathI cAritrabaLa tathA saMyama sAdhanA vaDe saMpUrNa vastrono tyAga karIne rahI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe pATakara holamAM 'mahAvIrakathA'nuM jaina dharmanI dhvajA laherAtI rAkhI. zakatA hatA, tyAM bhikSaNIne mATe Ayojana karyuM hatuM. tenI C.D. vinA mUlya maLaze. digaMbara rahevAnuM varjita mAnavAmAM zrI kamalezabhAI je. zAha, C/o. virala Drelarsa, 925, pArekha (saMdarbha Agama graMthonA ullekho). AvyuM hatuM. eTaluM ja nahIM paNa enI mArakeTa, 9me mALe, operA hAusa, muMbaI-400 004. 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, jarUriyAtane dhyAnamAM rAkhIne tenA Te. naM. 23863826. mobAIla : 9821932693. amadAvAda-380 007.phona naM. vastronI saMkhyAmAM vadhAro karavAmAM samaya bapore 12-00 thI 5-00 sudhI. (079) 26604590 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana saranAmA vagaranA mAnavI-vicaratA samudAyo premathurAdAsa ema. TAMka [ zrI muMbaI jaina yuvaka saMce paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna atyAra sudhI gujarAtanI 26 zaikSaka saMsthAone poNA cAra karoDanuM anudAna pahoMcADyuM che. A varSe 25 ogasTanA prAraMbhA 77 vyAkhyAnamALA samaye A saranAmA vagaranta bhaTakI jAtinA bALakonA zikSaNanA makAna mATe dAna ekatrita karavAno saMsthAe nirdhAra karyo che. amane zraddhA che ke A vicaratA samudAya samarthana maMca'nA bALakonA zikSaNa mATe dAnI zrotAo jhoLI chalakAvI deze.] bhAratane AjhAdI maLyAne 64 varSa thayA paNa bhAratanI kadAca 3 karoDathI vadhAre vastI evI che ke jenI pAse nathI ghara, nathI rezana kArDa, nathI bhaNatara ane nathI matadAra yAdImAM nAma. A loko bhaTakatA vicaratA samudAyanA kahevAya. A samudAya te saranAmA vagaranA mAnavI. gujarAtamAM Azare 40 lAkha AvA loko rahe che. vicaratA samudAyanI Azare cAlIsa jAtio gujarAtamAM rahe che. A vicarato ane bhaTakato samudAya eTale naTa, bajANiyA, bhavaiyA, madArI, bharatharI, gArUDI, kAthoDI, pAradhI, vaNajhArA, sarANiyA, kAMgasiyA, vairAgI vagere. gAmegAma pharI. Itara prajAne emanA kAmamAM madada karatA, gAmavALAne manoraMjana karAvatA ane e rIte potAnA parivAranuM gujarAna calAvatA. A prajAne AjhAdIno khAsa lAbha thayo nathI. temane prasthApita karavAmAM vyaktigata, sAmUhika ke sarakArI kakSAe bahu ochA prayatno thayA che. julAI, 2011 gujarAtanA saddanasIbe A kAma gujarAta rAjyanI eka kheDUtane tyAM janmelI paNa kaoNlejamAM bhaNelI amadAvAdamAM rahetI 25 varSanI yuvatIe A bhagIratha kAma karavA mATe bIDuM jhaDapyuM che. tenuM nAma mittala paTela, jeno rojano kAryakrama savAre 7 vAge nIkaLI javuM ane rAtanA 12 vAge AvavuM, 365 divasa kAma, kAma ane kAma. ene koI Rtu rokI zakatI nathI. koI zakti aTakAvI zakatI nathI enAmAM gajabanI hiMmata, nIDaratA ane AtmavizvAsa che. kaI jAtinA keTalA parivAra che to teno javAba te eka sekaMDamAM ja ApI deze. eka jamAnAmAM Itara samAjano samudAya A bhaTakatI jAtI pAsethI jarUrI sevAo leto jemake oDa jAti mATI kAmamAM pAvaradhA, kAMgasiyA lAkaDAmAMthI kAMsakI banAve, vAMsaphoDa jAtIvALA sUMDalA, TopalA banAve, sarANiyA charI cAkunI dhAra kADhI Ape vagere. Aje navI lAIpha sTAIlamAM lokone AnI sevAonI jarUra nathI. bIjA samudAya pAsethI emane roTalo raLavAmAM muzkelI paDe che. tethI AvA samudAyanA parivAro bekAra banatAM gayAM. bekArIne lIdhe teo ADA raste phaMTANA ane strIo deha vyavasAyamAM paDI 1892mAM briTIza sarakAre A parivArone Notified Criminals tarIke jAhera karelA. A parivAramAM je janma e gunegAra, emane vAraMvAra polIsa sTezanamAM jaI hAjarI purAvavI paDatI hatI. gAmamAM kyAMya paNa lUMTaphATa, corI, daMgo thAya to A parivAranA mANasane polIsa jelamAM besADI detI, te gunhegAra hoya ke nahIM tene jelamAM javuM paDatuM. A kAyado bhArata sarakAre 1952mAM 26 bAtala karyo jenI rUe A parivAranA koIne paNa polIsa sTezanamAM hAjarI ApavAmAMthI mukti maLI. Notified CiminalsnuM lebala nIkaLI gayuM. ke A badhA kAmamAM nANAMnI sakhata jarUra paDe. evA samaye mittalano paricaya kaccha rAjyanA adhA tarIke hulAmaNA nAmathI prakhyAta samAja sevaka lIlAdharabhAI gaDA sAthe thayuM. emanA A lokonI paristhiti joI mittalane pArAvAra duHkha thayuM.AgamanathI nANAMnI sthiti haLavI thaI. lIlAdharabhAInA sahakArathI potAnI jAta upara dhikkAra-tiraskAra thaze, bhaNI gaNIne mAruM jJAna kAma na Ave to bhaNatarano artha zo ? te divasathI tene ? IAS thavAnuM mAMDI vALyuM ane vicaratI jAtinA parivAra mATe temanA hakko mATe, temane bhogavavI paDatI muzkelIomAMthI temane bahAra kADhavAnuM bIDuM jhaDapyuM, A TrAIbala ane bhaTakanA samudAya mATe te gujarAta rAjyanA gAmaDe gAmaDe pharI AvI. A samudAyanI rajerajanI mAhitI ekaThI karI, teno rIporTa jAte taiyAra karyo. divasonA divaso sudhI gharanI bahAra rahI khAvA pIvAnI darakAra karyA vagara satata kAma karyuM. Aje ene uMghamAMthI uThADIne pUcho ke phalANA gAma, phalANA tAlukAmAM mittalanA kAryamAM vega Avyo. 2010mAM muMbaInA cArTarDa ekAunTanTa razminabhAI saMghavIne lIlAdharabhAI maLyA. mittala paTelanA abhiyAna bAbata vAta karI ane razminabhAIne rasa paDyo. teone mATuMgA-muMbaImAM dharaNAM sAmAjika kAryo karyA che. tevo pote jAte amadAvAda jaI mittalane maLyA. enI vArtA sAMbhaLI ane enI sAthe paristhitino kyAsa kADhavA gAmaDe gAmaDe pharyAM. tevo digmUDha thaI gayA ke 20 varSanI yuvatI zuM karI zake che? pote je sAmAjika sevA kare che te emane mittalanI sevA sAme vAmaNI te lAgI. paLano paNa vicAra karyA vagara teo te divasathI mittala sAthe joDAyA. muMbaInA koI paNa kAma mATe razminabhAIe Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 javAbadArI upADI lIdhI. tene potAnuM Arthika yogadAna paNa ApyuM. che. prabuddha jIvana A samudAyanA bhaTakatA parivArane vyavasthita dho2Ne sthiratA ApI zakAya e hetuthI vicaratA samudAya samarthana maMcanI sthApanA thaI ane teNe A kAma upADI lIdhuM che. A saMsthAmAM sarvazrI mAdhavabhAI rAmAnuja (pramukha), pArUlabahena dAMDIkara (upapramukha), zrI lIlAdharabhAI gaDA ane gItAbahena gAlA TrasTIo tarIke joDAyA. tatpuratA ke TUMkA gALAnA samAdhAno nahi, paNa kAyamI dho2Ne ukelanA zubhasaMkalpa sAthe kAmanI zarUAta karI. A samudAyo vize mittala paTele mAhitI bhegI karI hatI tenA AdhAre prAthamika sahAya pahoMcADavAnI sAthe sAthe kAyamI ukelanA upAyonuM ciMtana cAlatuM gayuM. jema jema kAma thatuM gayuM tema tema samajAtuM gayuM ke parezAnIono cheDo Ave evuM nathI; paNa eka AzvAsana maLyuM ke parezAnIono aMtano AraMbha jarUrI karI zakyA chIe. A sevAkAryamAM sarakArI adhikArIonI bahu moTI sahAya maLI, sAthe sAthe sAmAjika saMsthAo, zikSaNa saMsthAo ane vyaktigata sahAya paNa maLatI gaI. A saMsthAne vizeSa lAbha pU. morArIbApunI 'svarNima rAmakathA' tA. 12mI mArcathI tA. 20mI mArca 2011 sudhI A samAja mATe amadAvAda jillAnA mAMDala tAlukAnA eMdalA gAme karI. pU. morArIbApue kathA daramiyAna kahyuM ke bhagavAna rAmanI sevAmAM A samudAyanA lokoe karelA sukRtyonA ghaNA dAkhalA che. vaLI temaNe paraMparAgata hunnaro vaDe je sevAo ApI che tenI paNa prastuti karatAM hatAM ane kyAreka pU. bApu apIla ane vinaMtI karatAM ke samudAyanA upakArano badalo emane zikSaNa maLe temaja rahevA ghara maLe e rIte vALavo joIe. bhAratanuM nAgarikapada maLe evo badhAe sahiyAro pracAra ane prayatna karavo joIe. A rIte A samudAyane bIjA samudAyanonA pravAhamAM bheLavI devA joIe. A rAmakathAmAM vicaratA parivAranA Azare 22,000 uparAMta loko hAjara rahyA hatA. tethI pU. bApune ghaNo saMtoSa thayo. mittala paTele upADelI jhuMbezanA prayAsathI A prajAne zikSaNa, evA makAna, nokarI, matadAra yAdImAM nAma, vagere hakko vahelA moDA maLaze emAM koI zaMkAne sthAna nathI. emanI pAse je kalA, kauzala, hunnara, kArIgarI che tene lupta thavA nahIM daIe. bhadra samAjane A samAjano lAbha maLe eTale emanI vArasAgata kalAne jIvaMta rAkhavI khUba ja jarUrI ane Avazyaka che. vizvavaMdya pU, morAribApue A samudAyo paratvenI apAra karUNAthI ane saMsthA parattvanI lAgaNIbhInI karUNA varSAvatI pAvana vANIthI otaprota evI rAma kathAnI bheTa ApI. emAMya A samudAyanA hajAro bhAI bahenone vizeSa rIte AmaMtraNa ApI kendra sthAne rAkhyA. satya-prema ane karUNAnuM A parva samAja ane A samudAya vaccenA aMtarane ochuM karavAnuM ane A samudAyanA vedanAnA 15 AMsu lUchavAno eka pAvaka prasaMga banI garyo. pU. morAribApunI kathAnuM tAtkAlika pariNAma e AvyuM ke kacchanA eka InDasTrIAlIsTe vicaratA parivAranA 15 juvAnone potAnI kaMpanImAM nokarIe rAkhyA. 14 chokarA ochuM bhaNelA tene rUA. 5,000/- mAsika pagAra ane 1 chokarAe ITI kareluM tene rUA. 10,000/- pagArathI rAkhI lIdhA. A rIte thoDA mANasonA manamAM bhagavAna vasI jAya to ghaNA parivAranA bALakone madada maLaze, ane pachI e divaso dUra nathI ke teo ApaNA samAjanuM avibhAjya aMga banI jAya. paraMparAgata je hunnaro A jAti jANe che te hunnaro sacavAI jAya ane sAthe Arthika draSTithI vadhAre vaLatara maLe evI tAlIma emane ApavA mATe prayatno cAlu che. te sivAya temanA bALakone prAthamika, mAdhyamika ane ucca zikSaNa maLe tevA prayatno paNa thaI rahyA che. jIvanabhara ahIMtahIM rajhaLatA ane AjIvikA mATe jhajhumatA parivArane potAnA bALakonA zikSaNano to vicAra ja kyAMthI Ave ? kadAca Avo vicAra Ave to paNa zuM thaI zake ? mittale e badhA bALakone zALA praveza mATenA prayatno cAlu karyAM. sauthI pahelI muzkelI AvI janma tArIkhanA dAkhalAnI. satata ahIMtahIM bhaTakatA A parivAranA bALako pAse AvA dAkhalA kyAMthI hoya ? koI gAmanI zALA A bALako potAne tyAM bhaNe evuM icchatI nathI. A samudAyanA bALakone kyAMya ne kyAMya thoDI avagaNanAnI lAgaNI to satAvatI ja rahI che. chevaTe nivAsa tyAM ja zALA evuM abhiyAna zarU karyuM. Aje AvA asthAyI DaMgAomAM amArI 20 taMbuzALA ke vagaDA zALAo ane 5 bAladhara cAle che, jemAM kula 800 bALako keLavI laI rahyAM che. tevI ja rIte keTalAka gAmoe prAthamika zALAomAM paNa samudAyanA bALakone praveza Apyo che. atyAre saMsthA prayatna karI rahI che ke emanA mATe evA nivAsI saMkula (AzramazALAo) UbhA thAya jemAM zikSaNa,rojagAralakSI tAlIma, khetIvADI, manoraMjana kalA vagere aMge saMpUrNa sagavaDa maLI rahe, jethI A parivAro pAse je hunnara, kalA che te jIvaMta rahe temaja teo bhaviSyamAM Arthika rIte pagabhara thAya evA prayatno cAlu che. A samudAye sadIothI je hADamArI bhUtakALamAM veThI che teno paDachAyo paNa bhAvI peDhI upara paDe nahIM evA prayatno samAje karavA joIe. A avAja vagaranA, saranAmA vagaranA ApaNA svajano mATe sarakAranI jeTalI pharaja che teTalI ja pharaja nAgarika tarIke ApaNI che. bhUtakALamAM samAja vyavasthA calAvavAmAM A samudAyoe potAnuM ghaNuM yogadAna ApyuM che tenuM RNa cUkavavAno samaya pAkI gayo che tyAre ApaNA huMphALA sahayogathI apekSA asthAne nathI. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2011 jJAnapUrNa, garimAyukta, anupama, anubhava zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha nirmita | vikhyAta sarjaka ane ciMtaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI tridivasIya gautama-kathA gautama-kathAno trIjo divasa maLyA, aneka saMnyAsI maLyA, bhikhArI paNa maLyA, rAjakumAra viSaya: anahada rAgamAMthI utkRSTa virAga ane samrATa maLyA, badhA sAthe eka samAna snehanI vAta karatA. jJAnano bhaMDAra : apUrva labdhi-siddhinA svAmI gocarI laIne AvyA bAda te gocarI bhagavAnane batAvatA pachI DaoN. kumArapALa desAIe guru gotama stuti karatA kahyuM potAnA sahavartI ane ziSya-praziSya sAdhuone "sAhu hunjAmi jenA labdhi prabhAvathI jagatamAM sarvecchito thAya, tArio' 'Apa sau mArI lAvelI gocarIno svIkArI karI mane jenuM maMgala nAma vizvabharamAM padarzako gAya che. upakRta karo' kahIne prathama bIjAne jamADatAM ane pachI pote jamatA. jenA maMgala nAmathI jagatamAM vighno sadA jAya che, guru gotamasvAmIe mAtra be ja vAra labdhino upayoga karyo tevA zrI guru gotama praNamIe bhAve sadA bhaktithI. ane te eka aSTApadanI yAtrA prasaMge ane bIjo tApasane pAraNAM Avo, Aje gautamasvAmInA darzana karIe. guru gautamasvAmInI karAvavA mATe. teo mAtra tapasvI nahIM, paNa anaMta jJAnI hatA. mUrtinI bhItaramAM rahelI bhAvanAone praNAmIe. kevA hatA teo? pote anekanA guru hovA chatAM bhagavAna mahAvIranA cheka chellA prathama pahoramAM svAdhyAya karatA hatA. bIjA pahoramAM dhyAna zvAsa sudhI vinamra ziSya rahyA. kaMI jijJAsA thAya, tattvano nirNaya ane trIjA pahoramAM gocarI mATe bhramaNa karatA. bhikSA-bhojana karavAno prasaMga thAya ke tarata bhagavAna pAse jatAM. A rIte teo mATe eka praharathI adhika samaya bagADatA nahIM. Aje paNa sAdhu vinaya ane vinamratAnA jIvaMta pratIka hatA. samAjamAM gocarI vAparatI vakhate gautama gaNadharanuM smaraNa kare che emanA jIvanamAM svAdhyAya ane dhyAna, jJAna ane tapa, vANI, ane teno mukhya hetu AhAra saMjJA toDavAno che, AthI ja "kavaLa vicAra ane vartanano subhaga ane samatola samanvaya jovA maLato te kevaLarUpa huvo' ema kahevAya che. hato. zarIradhArI hovA chatAM gaNadhara gotama sarvocca sthAne bahuAyAmI vyaktavyanuM navuM pAsuM bhAvathI akarmayA hatA. AvA birAjita chatAM jAte pAtarAM laIne priya bhAIzrI, DaoN. kumArapALa desAI gautamasvAmI svAdhyAyavIra, pAraNAnA divase svayaM gocarIe tamArA bahuAyAmI vyaktitvanuM eka navuM pAsuM sucAru dhyAnavIra, jJAnavIra, tapavIra ane jatAM, jatAM purve bhagavAnanI AjJA rUpe pragaTa thayuM eno AnaMda che. pahelAM mahAvIra kathA ane yogavIra hatA. Ama gautamasvAmI .pAkonI mATe jatAM ke anya bAdamAM gautama kathA ema baMne kathAono kAryakrama ahevAlo jyAM hoya tyAM AnaMda ane kAryo mATe jatAM tyAre cAlatA kadI mujaba khUba rasaprada ane upayogI rahyo. e DVD rUpe paNa prasannatAno pArAvAra uchaLato hato. ADa-avaLuM jotA nahIM. rastA para upalabdha che eTale vizALa varga sudhI pahocaze. kathAkathananI teo zratajJAnanA ja nahIM paNa sthira nIcI najara karIne jayaNAthI ApaNI saMskRtinuM A rIte ujjavaLa anusaMdhAna thaI rahyuM mAnasavijJAnanA jJAtA hatAeTale cAlatA. gocarI mATe sAdhAraNa che. kathAkathanazAstra (narratology) nA eka vidyAthI tarIke ke e mane matijJAna za tanAnA sthitivALAne ghare jatA hatA ane je mane e mane AmAM rasa paDe che. mahArASTramAM to Aje paNa kathAkathana, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna thayuM kaMI lukhkho-sukko AhAra maLe teno kathAkitene ane pustakapherInA kAryakramonI paraMparA jIvaMta che. hatuM. pacAsamAM varSe bhagavAna sAthe prasannatApUrvaka svIkAra karatA hatA. navI peDhIne navA tarIkAthI dharma, adhyAtma paraMparAnI pahe- paNa, meLApa ane prathama meLApa ane tyAre kevA UMcI cAna karAvavA mATe A mAdhyama khUba upakAraka nIvaDe evuM che. paDachaMda kAyA, vizALa chAtI, jhaTapaTa lAvIne gocarI karavAnI utAvaLa nahIM. rastAmAM ArTIkamAra Please, keep it up ! mAMsala bAhu, sudRDha paga, zveta varNa, 'prabuddha jIvana'mAM zrI jayabhikhkhanA jIvanacaritranA haptA maLe, atimukta maLe, koIpaNa maLe bharAvadAra cahero, tejasvI lalATa, ane te jijJAsA dharAve 5 ] paNa ghaNA rasaprada che, AnaMda Ave che. pANIdAra AMkho, na AMkhamAM -DaoN. nareza veda bhagavAna mahAvIrano saMdezo kahe, "zrI caMcaLatA, na vANImAM utAvaLa, vallabha vidyAnagara, bhagavatIsUtra'mAM varNana-tApasa zAMta paraMtu sogiyA nahIM, prazAMta Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana ane prasanna, sAdA ane saraLa, tapasvI paNa tejasvI, jJAnI paNa (dvAdazAMgI)nA ane cauda pUrvanA jJAnanA dhAraka gautamasvAmI te divase nirAbhimAnI, gaMbhIra paNa manamohaka. sarvajJa ane sarvadarzI banyA. basa, tamArI kalpanAsRSTimAM AvA ekameva, advitIya ane gautamasvAmInA prazAMta mukha upara manomaMthana saphaLa thayAnI anupama gautamasvAmInuM smaraNa karo. prasannatAnI AbhA vilasI rahI. emano AtmA nirmaLa thatAM A pachI gautamasvAmInI judI judI ghaTanAonuM Alekhana karyuM, lokAlokano udyota karanAra kevaLajJAnanA e svAmI banyA. devoe jemAM hAlika sAla-mahAsAla ane AnaMdazrAvakanA jIvananI duMdubhi vagADyA. mAnavIoe mahotsava racyo. vikrama saMvata pUrve ghaTanAonuM nirUpaNa sAMbhaLIne zrotAjanonA hRdaya dravI UThyAM. 470 varSe Aso vadi amAvAsyAnI rAtrinA pAchalA pahore A tyArabAda aSTApadanI yAtrAnuM varNana karatAM emaNe kahyuM ke ghaTanA banI. dIpAvali prabhu mahAvIranA mahAnirvANanuM smaraNa karAve. gautamasvAmInI kevaLajJAnanI abhilASA dUra ne dUra jatI hatI. pratyeka navuM varSa guru gautamasvAmInA kevaLajJAnanI smRti jagADe che. emanA aMtaramAM evI UMDI vedanA jAgI ke mAro upadeza pAmelA tIrthakara bhagavAna mahAvIra pachI jaina paraMparAmAM sauthI vadhu tarI gayA ane huM evo ne evo ja rahyo. chavAyeluM ane vyApaka vyaktitva hoya to te bhagavAna mahAvIranA A te kevuM! je o hajI kAle ziSyo banyA, e tApaso prathama ziSya ane prathama gaNadhara gautamasvAmInuM che. dIpotsavInA kevaLajJAnanA dhAraka banyA. pote kema nahIM? gautamano saMzaya dUra maMgala divase jaina samAja potAnA copaDAmAM "gautamasvAmInI karatA bhagavAne kahyuM, 'priya gautama! mArA uparano sneha tane labdhi hojo" ema lakhI emanI labdhinI vAMchanA kare che ane besatA kevaLajJAnI dUra rAkhe che. mArA parano rAga choDI de. rAga ja baMdhanuM varSanA maMgala prabhAte gautamasvAmInA pado, stavano ane chaMdo kAraNa che! paNa e chUTe kema? bhagavAnanI sevA e to gautamasvAmIne bhAvavibhora banIne gAIne prabhAtane pAvana banAve che. mana jIvanasarvasva hatuM. saMbhAravAnA to temane hoya ke je eka kSaNa gautamasvAmInA virATa ane bahumukhI vyaktitvane pAmavuM saraLa paNa hRdayathI visarAya. je premane saMbhAravo paDyo te e ja ghaDIe nathI. teo jeTalA mahAna tattvajJAnI hatA eTalA ja udAramanA nirAdhAra banyo ane lupta thayo." mahApuruSa hatA. gRhasthAvasthAmAM bhagavAna mahAvIra svAmIe 11 gautamakathA 11 coda vidyAnA pAraMgata hatA, to gautamasvAmIne saMketa Apyo ke gautamakathA D.V.D. bhagavAna mahAvIranA ziSya banIne mohanA aMzathI bharelI nAnI ; | DaoN. kumArapALa desAInI prabhAvaka ane hRdaya sparzI vANImAM traNe cauda pUrvamAM pAraMgata banyA. saranI gAMTha chUTI jaze eTale divasanI gautama kathAne jIvaMta hANo traNa DI.vI.DI.mAM. jJAnanI garimAe birAjatA hatA, tatkALa tamAro nistAra thaze ane pratyeka DI.vI.DI. kathA-ciMtana-gIta-saMgIta aDhI kalAka | tema chatAM namrAtinamra hatA. aneka ApaNe baMne sarakhA eka | traNe DI.vI.DI. eka sAthe eka AkarSaka pekiMgamAM jIvonA uddhAraka hovA chatAM ane prayojanavALA (potAne maLyuM te eka seTa rUA. 300/ emanA nAme caherA para ullAsa potAnA ziSyane ApyuM) tathA | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo ane peTrano ane tejasvitA chalakAtA hatA. vizeSatA ane bhedarahita (siddha ja yo ane pastakAlayo, derAsara ane upAzayone vaza guru gautamasvAmIe je samaye thaIzuM) gautamasvAmIne AmAMthI 270/- eka sAthe daza DI.vI.DI. seTa lenArane eka DI.vI.DI. dakSiA le eka pI vI che dIkSA lIdhI te paLathI ja sAdhanA mokSanI khAtarI prApta thaI. seTa prabhAvanA svarUpe. ane zAsanaprabhAvanA e be ane pachI bhagavAna mahAvIranA mahAvAnA beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI hA emanA jIvanakArya banyAM. teo mahAnirvANanI rAtrinI ghaTanAnuM jaina yuvaka saMghanA CD A/C No. 003920100020260 mAM potAnA paricayamAM kadI ema Alekhana karyuM ane zrotAjanonI rakama bharI amane e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAma jaNAvo nahItA kahetA ke 'huM coda pUvI chuM. Akho AMsubhInI thAya e rIte eTale Apane ghera beThA A DI.vI.DI. prApta thaze. huM cauda hajAra zramaNa ane chatrIsa gautamasavAmInA karuNa vilApanuM mitro ane parivArone A jJAnanI bheTa arpaNa karI hajAra hajAra zramaNIono pramukha gaNadhara DaoN. kumArapALa desAIe hRdayasparzI khAna jJAnakarmanuM puNya prApta karo. parivAra ane mitro sAthe besIne chuM. huM A zya prApta karo. parivAra ane mitro sAthe besIne chuM. huM avadhi ane mana:paryavajJAnI varNana karyuM ane aMte jyotamAMthI A DI.vI.DI. dvArA gautamakathAnuM darzana-zravaNa karI samUha * jyota pragaTe tema bhagavAna mahAvIranuM svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma prApta karo. potAno paricaya eTalo ja ApatA nirvANa gautamasvAmInA kevaLajJAnanuM vastu karatA vicAradAna zreSTha che-amUlya che-zAzvata che. ke-"huM zramaNa bhagavAna mahAvIrano nimitta banI gayuM. bAra aMgasUtro ziSya chuM.' na koI sanmAnanI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana julAI, 2011 bhUkha, na koI mAnanI AkAMkSA. ahamnuM aneruM vigalana emanA vANImAM kathA sAMbhaLIne upakRta thayAno saune anubhava thayo ane vyaktitvamAM thayuM hatuM. khabara paDe ke saMghano koI sAdhu ke sAdhvI ethI ja zrotAjano taraphathI kAryakramanA saMyojaka DaoN. dhanavaMta zAha kaSTamAM che, bImAra che to tarata ja gotama sauthI pahelAM tyAM Avate varSe RSabhakathAnuM Ayojana karavAnI tIvra icchA pragaTa upasthita thaI jatA. karI hatI je padmazrI DaoN. kumArapALa desAIe svIkArI hatI. jamAne jamAne guru gautamasvAmInI yazogAthA racAtI rahI che. A traNeya divaso daramiyAna mahAvIra zAha ane temanA ane gavAtI rahI che. zubha kAryomAM sadA smaraNIya ane adhyAtma sAthIoe kathAnA prAraMbha ane aMte dhUnathI ane vacce gItathI vAtAvaraNa paMthe sadA pUjanIya evA gautamasvAmI du:khamAM DUbelA saMsArIone saryuM hatuM. to A traNeya divasanA kAryakramamAM thayelAM dIpaprAgaTyamAM ane sAdhanAnA mArge cAlatA yogIone samAnarUpe upakAraka che mukhya vaktA DaoN. kumArapALa desAI sAthe pramukha rasikalAla zAha, ane A rIte gautamakathAnI ahIM samApti karatA DaoN. kumArapALa upapramukha caMdrakAMta DI. zAha, maMtrI DaoN. dhanavaMtarAya zAha, koSAdhyakSa desAIe bhAvavAhI vANImAM kahyuM, bhUpendrabhAI jhaverI, nitIna sonAvAlA, navanItalAla zAha kathA keTalI karuM ke eno cheDo nathI jaDato, parivAra, sva. jAsudabahena kAMtilAla zAha parivAra temaja sva. prayatna karuM ghaNo paNa pAra nathI maLato, zivubhAI vasanajI lAThIyA parivAra joDAyA hatA. zrI muMbaI jaina pUrNa hoya tene mATe vacana nathI jaDatA, yuvaka saMghe yojelA A viziSTa, virala ane AyojanapUrvakanA basa, virATane vaMdanA karIne mona svIkArI lauM. kAryakramane saue eka avAje vadhAvI lIdho hato. Ama traNa-traNa divasa sudhI cAlelI guru gautamasvAmInA jIvana A trIjA divasanI kathAnA saujanya dAtA hatA zrI navanItalAla ane ciMtananI A kathAe zrotAone judo ja anubhava karAvyo. ratanajI zAha ane zrImatI phIjhA navanItalAla zAha-muMbaI. Aja sudhI prathamavAra A prakAranI tattvaciMtanasabhara hRdayasparzI -saMpUrNa jIvanamAM khAlIpo janme che tyAre hareza dhoLakiyA. saMsAramAM sauthI moTo AghAta kayo? baMdhana nathI thatuM? svajananA mRtyuno.'-svAbhAvika javAba Ave. zA mATe ? baMdhana? zA mATe ? kAraNa ke jeno varSothI sahavAsa mANyo hoya, jene pUrA hRdayathI manane zAMta rAkhavAnA upAya tarIke AzvAsanane levAmAM Ave, cAhyA hoya, paLepaLa tenuM sAMnidhya bhogavyuM hoya, ane acAnaka to te pIDAzAmaka davA jevuM nathI banI jatuM? ane te jANIe ja te UDI jAya, adazya thaI jAya, tyAre cittamAM...jIvanamAM...eka chIe ke davA jo vAraMvAra levAmAM Ave, to tenI be kharAba asara jAtano khAlIpo Ubho thAya che. temAMthI vedanAnI UMDI anubhUti paDe che. eka, tenA gulAma thaI javAya che. te na levAya to zArIrika janme che. saMsAra pratye virakti AvI jAya che. magajamAM eka prakAranI ane mAnasika samatulA gumAvI besAya che. ane bIjuM, davA vAraMvAra zUnyatA prasarI jAya che. levAthI tenI asara ghaTatI jAya che ane pachI asara vadhAravA UMcI A AghAtano upAya zuM? davA levI paDe che. AzvAsananuM paNa AvuM ja nathI ? vAraMvAra AzvAsana ja ne. AzvAsana levA bhaTakavuM nathI paDatuM? navA navA Azrayo zodhavA paNa AzvAsanathI AghAta jAya? nathI paDatA? TekaNalAkaDI jema gulAmI bhogavavI nathI paDatI? zamI to na jAya, paNa kaLa vaLe kharI. to zuM AghAtamaya rahevuM? paNa kAyamI AghAta zame kharo ? teno javAba zodhIe te pahelAM eka ghaTanAthI tene samajavA nA. prayatna karIe. to pachI AzvAsananuM mUlya zuM? pupula jayakare kRSNamUrtinuM jIvanacaritra lakhyuM che. temAM eka kema? vyaktine jIvavAno sadhiyAro to maLe. banAva noMdhyo che. temanAM mAtuzrI tenA patinA mRtyunA kAraNe paNa te mAnasika paMgupaNuM nathI? zokagrasta hatAM. patinA mRtyune ghaNo samaya vItI gayo hato. chatAM hajI te zokamAMthI mukta thayAM na hatAM. tethI eka vadhu jo acAnaka manamAM AvezanI bharatI Ave, to AzvAsanano AzvAsana levA kRSNamUrti pAse AvyAM hatAM. temaNe tenA pati sadhiyAro tenA sAme jhajhUmI zakaze? ane, mAnI lyo ke, mana vize vAto karI ane pachI pUchyuM ke te tenA patine pharI maLI zAMta che, paNa A zAMti jo A sadhiyArAne kAraNe hoya, to te zakaze, bhale AvatA janmamAM paNa? pupula jayakarane hatuM ke hamaNAM kema? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana kRSNamUrti AzvAsananA zabdothI mAtAne saMtoSa Apaze. teno prema gumAvyAno AghAta thavAnA badale 'AdhAra gayAno' paNa kRSNamUrtinA javAbathI badhA para jANe bomba paDyo. te moTo AghAta lAge che. kAraNa ke jo kevaLa prema hoya, to vyakti bolyA, 'huM dilagIra chuM, bahenajI, tame khoTI vyakti pAse AvyAM nirguNa svarUpamAM paNa vicAra svarUpe hAjara hoya che. tenA vicAronI cho. tamane joIe chIe e AzvAsana huM nahIM ApI zakuM. tame dostI, tenA premanI sugaMdha, jIvavAnI preraNA Ape che. paNa kevaLa tamArA patine pharI maLavA mAgo cho. paNa kyA patine maLavA mAgo dehano AdhAra hoya to vyakti asvastha thaI jAya che. pachI te cho ? tame paraNyA tyAranI vyaktine? tame yuvAna hatA tyAranA AzvAsano zodhe che. kAma-saMtAno-sAmAjika sevA...vagereno patine? mRtyu pAmyA te vyaktine ke Aje jIvatA hota te Azraya le che. paNa te badhAM TekArUpa thavAnAM. koI kAyamI samAdhAna mANasane ? kyA patine maLavA mAgo cho? kAraNa ke pati mRtyu nathI ApI zakatAM. thoDo samaya cittabhrama pedA karI bhUlavAmAM pAmyA te tamane paraNyA te pati na hatA!" sahAyarUpa thAya che. paNa kyAre A bhrama UDI jaze te nakkI na hovAthI pupulanAM mAtA to mUMjhAI gayAM. te e svIkAravA taiyAra na manamAM satata phaDako rahe che. samAdhAna A paMgutAnuM darzana karAve che. hatAM ke pote je vyaktine cAhatAM hatAM te samaya sAthe parivartana samAdhAna ghaNI vAra eka na game tevI vAtane paNa karAvaze. mRta pAmyA hatA. vyakti jIvatI hatI tyAre tenA sAthe svasthatAthI na jIvAyuM. baMne kRSNamUrtie AgaLa kahyuM, 'paNa zA mATe tame temane maLavA vacce meLa na hato. jhaghaDA-manabheda vagerethI satata ukaLATa rahyo. mAgo cho? vAstavamAM tamane aphasosa e nathI ke tame tamArA jIvanabhara sAthe rahyAM paNa sahavAsa na thayo. manathI to alaga ja patine gumAvyA che, paNa aphasosa e vAtano che ke tame temanI rahyAM. eTale, mRtyu pachI eka aparAdhabhAva pedA thAya che ke.."arere! smRti gumAvo cho." pachI AgaLa bolyA, 'zA mATe tame temanI meM tene sukha na ApyuM.' mRtyu pachI vyakti haMmezAM moTI banI jAya smRti satata jIvaMta rAkhavA matho cho? zA mATe temane tamArA che. tenuM mUlya vadhI jAya che. tyAre potA taraphathI apAyela ocha5 manamAM sAkAra rAkhavA Iccho cho ? zA mATe te kAraNe tame zokamAM kahe che. manamAM kaMTha Ubho thAya che. eka bAju jIvatI hatI tyAranI jIvo cho? ane satata jIvavA Iccho cho ?' vyaktinI aNagamatI bAbatothI tenI smRti ghaTatI jAya che ke gAla para satata thappaDa mAratA hoya tevA zabdo che A, nahIM? bhUlavAno prayatna karAya che, to bIjI bAju aparAdhabhAvavALuM mana kRSNamUrti ApaNane dUra lAge! Avo javAba apAya? eka duHkhI te smRtine jIvaMta rAkhavA prayAsa kare che. tethI paNa asvasthatA vyaktine Avo rukSa javAba apAya? A te koI mahAna mANasanA utpanna thAya che. zoka mRtyuno nathI, pote kazuMka khoTuM karyuM che teno lakSaNa che? che. uparachallI rIte evuM lAge. paNa temano javAba nirbheLa satya paNa samAdhAna to A banne ne atikramaze. paMgutA ane che. ApaNe AzvAsanonA ghenathI evA TevAI gayA chIe ke tenuM aparAdhabhAvavALAM manane dUra karaze. te lAvaze akhaMDa jAgRti. A vyasana paDI gayuM che. tenuM baMdhana thaI gayuM che. tenA vinA jIvI jAgRti eka vAtanuM bhAna karAvaze ke jIvana satata parivartanazIla zakAya tevI kalpanA ja nathI karI zakAtI. tenA vinA jIvana hoI che. badhuM ja nAzavaMta che. tethI jeTalI kSaNo, jeTalo samaya che ane zake tema mAnI nathI zakAtuM. temAM je vyakti sAthe jIvavAnuM che, tenA sAtheno AnaMda mANI levo. paNa tethI jIvana paMgu thaI jAya che. moTA bhAganI zokagrasta pUro sahavAsa mANavo. vyartha vAto-vivAdomAM samaya na bagADavo. pUrNa vyaktio tethI ja satata ekAkI jIvana jIve che. bAkInAM jIvanane prema karI levo. jo A karI zakAya to pachI adhUrAza nahIM lAge. mRtyu khalAsa karI nAkhe che. kyAreka evuM banatuM haze ke smRti vyaktine gamaze nahIM, paNa premanI uSmA vyaktine svastha rAkhaze. preraNA Ape ane kazAka hetuthI jIve, jIvanane udAtta banAve, jAgRti bIjI e bAbatanuM bhAna karAvaze ke jyAre badhuM ja paNa moTA bhAganI vyaktio to manathI mRta thaI jAya che. parivartanazIla che, to pachI sthiratA ane sAtatyano Agraha ja tene badale tenuM jo pRthakkaraNa karavAmAM Ave, to AzvAsana vyartha che. badhuM hatuM tevuM ja hoya e zakya ja nathI. tethI jenA sAthe nahIM, samAdhAna maLaze. AzvAsana e ghena che. samAdhAna tarkayukta saMparkamAM hoIzuM, te game tyAre jaI zake che tenuM satata bhAna javAba che. tenAthI magaja dhummasiyuM nahIM bane. spaSTa banaze ane rAkhavAnuM che. ane jo A bhAna raheze, to te vyakti mRtyu pAmaze svasthatA tarapha dorAze. temAMthI, prathama to e khyAla Avaze ke tyAre AghAtanI zakyatA ja nahIM rahe. "jAtasya hI dhruvomRtyu'vyaktinuM mRtyu e bhAna karAvI gayuM ke potAnuM koI svataMtra astitva janmelAnuM mRtyu nakkI che-nI anubhUti vyaktine svastha rAkhaze. ja na hatuM. bIjA para AdhArita thaI vyakti samagra jIvana jIvI. tethI jIvaMtatAnI kSaNane mANI zakaze ane mRtyunI kSaNane potAnI asmitA pragaTAvI ja nahIM. ane have mRtyue dhakko mAryo. svasthatAthI svIkArI zakaze. have konA AdhAre jivAze! satata AdhAranI Teva jIvanane mAMdaluM to zuM AvI vyaktine AghAta lAgaze ja nahIM? karI nAkhe che. te jyAre khasI jAya che, tyAre vyaktinA javAno ke AvezanA arthamAM joIe to nahIM lAge. paNa tethI te jaDa che Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 o prabuddha jIvana julAI, 2011 ema na mAnavuM. tenI UMDI saMvedanazIlatA svastha banI hovAthI te paDe. mAtra tathyanuM darzana karaze. temAM bhAva kevA haze? naSTo mohaH tathyane joI zakaze. tethI vyaktinI gerahAjarI na gamavA chatAM tene smRtirlabdhavA." tathyanI smRti satata jhaLahaLatI haze tenA aMtaramAM. te asvastha karI zakaze nahIM. te jIvanane akhilAI (totality)nA saMdarbhamAM to kRSNamUrtino javAba samajAI jaze. jotI hovAthI AvAgamanane svAbhAvika mAnaze. ApaNI ane aMtaramAM samajano dIvaDo pragaTaze. bhASAmAM te AghAtane pacAvI jaze. tenI samAjanA arthamAM te (saujanya 'navacetana'). * * * 'je' che tene tevuM ja joze. temAM nahIM hoya AghAta, nahIM pacAvavuM nyU minTa roDa, bhUja, kaccha-370 001 zrI zaMkararAvajInI jainasAdhanA-niSpanna citra-sarjanA : jinavANI sarasvatI sahastradala kamala'mAM tenuM sarvocca-svarUpa I prA. pratApakumAra ja. ToliyA zrI zaMkararAva karNATakanA rAyacuramAM I. sa. 1927mAM janmelA parivArajano-traNa medhAvI putrIo ane pote daMpatInuM nivAsasthAna eka kSatriyakuLamAM. atyaMta garIbI pitAzrI rAjArAma huMDekaranI. banyuM. puNiyA zrAvakavatuM A akiMcana jIvanamAM paNa temanI mastI A kAraNe zALAnuM zikSaNa paNa pUrNa nahIM karI zakelA. zaMkararAvamAM ane jinabhaktibharI kalA sAdhanA cAlI. temaNe vastupALacitra-pratibhA to nAnapaNathI ja. mAtra ATha varSanI bALavaye rAjA tejapALa, dhannAzALIbhadra vagere trIsathI vadhu jaina kathA citronI rAmavarmAnI citrazailImAM citarelA temanA eka citra ('tArAnAtha' cirasmaraNIya kalAzRMkhalA sarjI je jaina mizana sosAyaTI, madrAsa dvArA zIrSakanA)e temane moTo puraskAra apAvelo. e pachI teo prakAzita thayelI. tenA gaNyA-gAMThyA veravikhera citro ghaNA pAse citrakalA zIkhatA zIkhatA Diploma in Fine Arts' zALAnI che ane ghaNA temanA nAma (kopIrAITa to dUra!)no saujanya-ullekha bhUmikA vinA paNa meLavI zakelA ne citro sarjatA rahelA. rAyacura, karyA vinA upayoga kare che punarmudraNamAM! "sacitra navakAra' jevI haidrAbAda ne pachI beMgalora AvIne vasyA-1930 thI. pustikAmAM paNa temaNe potAnI jainakalA zailI pAtharI. temanA kSatriya parivAre jaina dharma apanAvelo. temanA A jaina A pachI temaNe zrI siddhacakrajI , zrI zaMkhezvara pArzvanAtha, saMskArone daDha karavAmAM, rAjasthAnanI yAtrAe jatAM jainAcArya zrI bhagavAna mahAvIra ItyAdi jenakalAnA hUbahU abhigamo ane premasUrIzvarajI mahArAje potAnA vAtsalyamaya premathI sAro phALo jainazilpanA "samacatustrasaMsthAna' Adi jina-pratimAcitra-siddhAMto Apelo. A ja saMskAro pachI AcAryazrI pUrNAnaMdasUrIzvarajInI nizrAnI anusAra, citrita karyA e Aje paNa beMgaloranA cikapeTa jaina upadhAna tapa sAdhanA daramyAna pUrNarUpe khIlyA. te eTale sudhI ke maMdiramAM sthApita che. jyAre temanI keTalIka uttama upalabdha upadhAnakALa bAda temanA jinapUjA-pratikramaNAdinA nityanA kalAkRtio temanA uparyukta sarvAdhika protsAhaka ane kalA, kavitva sAdhanAkramamAM temaNe divasabharanI ekadhArI eka beThakanI citrakalA ne saMgItanA marmajJa evA AcAryazrI vizALasenasUrIzvarajInA sAdhanA pachI rAte sUryAsta pachI citra-raMga bharavAnuM TALyuM hatuM-rAte pAlItANA sthita 'vizALa jaina kalA saMgrahAlaya' (Vishal Jain e raMgIna citro para bhUlecUke paNa koI jIvajaMtu AvIne cipakI Museum)mAM sacavAIne pradarzita karAI che. e kalAcitra kRtiomAM na jAya ane jIvana rahita thaI na jAya tevI jIvadayAnI mahattvapUrNa ane ciraMtana kRti che "sahastradala sarasvatI'. AnI bIjI karuNAbhAvanAthI! meM A najare nihALeluM. rAte teo pratikramaNa hUbahU spaSTa vizALa kRti A lekhakanA sAdhanAkakSanI divAle ane bhakti-svAdhyAya-dharmacarcA AdimAM virAjita che, jenI pratikRti jaina vizvanA ja prAya: vyasta rahetA. mA-sarasvatI citrA tIrthakara bhagavAna mahAvIra' citra saMpuTanA A gALAmAM munizrI kevalavijayajI, 'prabuddha jIvana" juna 2011 aMka amara nirmANa sAhityakalAratna pU. A. zrI yazodevasUrIzvarajIne paNa darzAvAtAM temaNe kadAca sauthI vizeSa AcAryazrI vizALarsana thayela mA sarasvatInA citra viSe vizeSa vigatonI prasannatA vyakta karI. zrI zaMkararAvajIna surIzvarajInAM zrI zaMkararAvajIne preraNA ane jANakArI beMgalorathI prA. pratApakumAra ToliyA tamanA samakSa lAvavAnuM mana kahyuM hatuM. A kRr protsAhana maLatAM rahyAM. 1960 thI dvArA amane prApta thaI che je eozrInA RNa temanA A citra saMpuTa joDe kalakattAmAM beMgaloranuM vizvezvarapuram jinAlaya nikaTanuM svIkAra sAthe amo atre prastuta karIe chIe. 2001nA 2600mAM 'mahAvIra sAva nAnuM bhADAnuM makAna temanA pAMca -taMtrI janmotsava'mAM amAruM "mahAvIra darzana' Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana 21 prastuta karavA jatAM pradarzanamAM paNa mUkAI hatI ane baMgALanA zaMkararAve A bhAva A citramAM bharavA mahinAo sudhI parizrama aneka kalA-marmajJoe bhArobhAra prasaMzI hatI. tenI pratio paNa amArI pAsethI premathI prApta karI hatI. karyo hato. sarasvatInA AsanamAM saheja nAnIzI thita rahI javA sivAya teo A citra nirmANamAM, devaguru-anugrahathI, bhAre saLa rahyA che. bhaviSyano kalA-mUlyAMkana karanAra jaina samAja enI pratIti karaze. AjakAlanA citrakAronA lAkho DolaramAM vecAta citro karatAM paNa AnuM mUlya vadhu thavuM joIe ane tevA mUlyanI prApti dvArA temanI sAdhikAsuputrI ane bIjI sAdhvI putrIne jaina samAje biradAvavI sanmAnavI joIe. bhale svayaM 'puNiyA zrAvaka kalAkAra zaMka2Ava' pratikULa saMyogomAM jIvI gayA! atyAre temanI 'jainakalA' saMsthA temAMthI nirmANa thavI joIe. have hAlamAM ja 'prabuddha jIvana'nA AryadraSTisaMpanna taMtrIzrIe patranA mukhapRSTha para je durlabha ane kaLAmaya sarasvatI citra zaMkhalAno stutya, anumodanIya abhigama AraMbhyo che te mATe A 'sahastradala sarasvatI' citra temane mokalavA meM tatparanA saprama dAkhavI. te haju mokaluM chuM tyAM to 'prabuddha jIvana'nA jUnanA aMka para A ja (saheja jhAMkhuM chatAM) citra jotAM AnaMda thayo, to sAthe saheja kheda paNa. kheda be kAraNe ke, eka to citra nIce kalAkAranuM nAma nathI ane bIjuM e koI brAhmaNa citrakAra pAse taiyAra karAvyA'nuM apUrNa vidhAna sadbhAvI preSaka-mitre karyuM che tethI pU. AcAryazrI bhuvana bhAnusUrijano paNa kheMgaloramAM nikaTano paricaya amAro-zrI zaMkararAvajIno ane mAro-baMneno rahyo che. teozrIe zrI zaMkararAvajIne A mATe kalpanA ApI hoya to jANa nathI, paraMtu temanA ziSya munizrI naMdibhUSaNajIe zrI zaMkararAvajInI e citranA nirmAtA tarIke jANa rAkhI jaNAtI nathI. game tema, A citranA sarjaka zrI zaMkararAvA ja che ane teo 1991 I.sa.mAM dharmasamAdhipUrvaka svargavAsa pAmyA pachI temanI sAdhikA suputrI ku. gItAMjali zaMkararAva jaina ane vizALa jaina kalA saMgrahAlaya pAlItANA tenA svAdhikAra dharAvatA hoI citra nIce teno spaSTa sojanya svIkAra sau koI upayoga kartAoe karavo dhArya ane Avazyaka che khAsa karIne jaina samAje. uparyukta tIrthaMkara mahAvIra citrasaMpuTano ane pU. AcAryazrI yodevasUrIzvarajIno paNa Avo saujanya-svIkAra bhAgye ja thAya che, e ahobhAvathI pratikRti karavA chatAM nAnIzI nItidharma viSayaka ApaNI yuti nathI? astu. sva. zrI zaMkararAvajInI prastuta 'sahastradala sarasvatI' citrakRtinA nirmANa samayano temano A kalyANamitra sAkSI rahela che. temanI A parikalpanA pAchaLa bIjA to je koI jaina AcArya bhagavaMtonI kalpanA preraNA hoya to hoya, paNa temanI sAthe avAranavAranI jema A citrakRti viSe paNa ciMtanA thayelI tenI spaSTa smRti che. temAM jaina yogazAstromAM kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya, haribhadrasUri, zubhacaMdrAcArya Adie yogasAdhanamAM je sahastradaLa kamaLanI bArAmAM vibhAvanA karI che teno saMketa che. yogasAdhanamAM jinAjJA-sadguru AjJAnuM sAdhakAtmAnI vikasita avasthA sudhI prAdhAnya che ke jyAMsudhI tenuM nijatva-zuddhAtmatvajinatva samAna na banI rahe, ahIM sahastradaLa kamaLamAM AtmAnI prasthApanA paNa jinAjJA, jinavANIne anusarIne thAya tevI apekSA rahI che. AthI e 'jinavANI rUpI sarasvatI' sahasradaya kamaLa upara virAjita karI che. citrakAre-svayaM AtmasAdhaka evA citrakAra zrI ahIM temanI A ravanAmadhanyA suputrIono ullekha karI viramatAM pahelAM amArI mahattvanI vAta paNa karI levI Avazyaka samajuM chuM, kAraNa ke amArI vardhamAnabhAratI jinabhAratInI paNa aneka saMgItakRtione temanI dRSTipUta citrakalAnuM saubhAgya sAMpaDyuM che. amArI sarva svIkRta sarvaprathama ela.pI. rekarDa 'zrI Atmasiddhi zAstranA jekeTa kavarane zrI zaMkararAvajIe temAMnI "sarva jIva che. siddhasama' paMktine jANe siddha karatAM, siddhanA AkAramAM kRtikartA zrImad rAjacaMdrajIne citrita karyA. te ja rIte temane jinAjJA AdhIna batAvavA vitarAga mudrA nIce mUkyA 'paramaguru pada' kRtinA jekeTa para. to Abu-aviksa vana ane guphA dvArA pratiSThita karyA mahAyogI AnaMdana'nA jekeTa para. te ja rIte 'mahAvIra darzana' ane 'kalpasUtra'nA jekeTa kavaro para 14 svapno, aSTamaMgala ane pAMca kalyANako AlekhIne kRti viSayone sAkAra karyA. aneka rekarDa kRtione temanI citra-vANI jANe ApI. ja aMtamAM, A mahAna jIvana-kalAkAre jaina samAjane A na mAtra citra-ratno ApyAM, paraMtu temanI trIya zIlasaMpanna suputrIorUpI sAdhvI-sAdhikArano paNa ApyAM. uparyukta sAdhikA bAlabrahmacAriNI, kumArI gItAMjalithI be moTI beno sAdhvI vizAlanaMdinI hamaNAM ja vicAra cAturmAsa pachI mArga akasmAta bAda svargavAsI thayela che ane bIjA satata svAdhyAya rata sAnIzrI rASTranaMdinI ke jemaNe uttarAyana sUtra jevA aneka AgamagraMtho kaMThastha karyA che, potAno adbhuta ratnatrayI sAdhvIdharma ajavALI rahyAM che. teo atyAre pAlItAjJAmAM uparyuMkta vizALa jaina kalA jainasaMgrahAlaye ja sAdhanArata che. temanA jIvana nirmANamAM jeTalo ja temanA pitAzrI zaMkararAvano phALo che, teTalo ja temanA dIkSApradAtA upakAraka AcAryazrI vizALasena sUrIzvarajIno. A vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana prabhAta koMmpale, ke. jI. roDa, beMgalora-560009 1583, kumArasvAmI leAuTa, beMgalora-560078 phona : 080-2251552, 26667882. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana julAI, 2011 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 30 _D DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityanA labdhaprati sarjaka jayabhikhkhuM e jIvanabhara sarasvatInI upAsanA karavAnuM asidhArA vrata lIdhuM hatuM ane ene pariNAme yuvAnImAM A sarjakane aneka saMgharSono sAmano karavo paDyo. potAnA sarjanakALanA prAraMbhamAM jayabhikhkhae karelI mathAmaNa ane prApta karelA anubhavo joIe A trIsamAM prakaraNamAM.] sevAdharma parama gahano yuvAna sarjaka jayabhikhkhuM vipula jaina sAhityamAM nihita ane e rIte jainadharmanI ahiMsA ane karuNAnI bhAvanAne jIvaMta rUpe mAnavamUlyonI mahattA para najara Therave che ane emane evo anubhava sAkAra karanAra sAdhuo emaNe joyA nahotA. thAya che ke A kathAomAM to vartamAna yugane anurUpa ane mArgadarzaka zrI kalyANacaMdrajI mahArAjane jotAM emane lAgyuM ke jaina dharmanI saMdeza rahelo che, AthI A zAzvata ke upayogI saMdezane emaNe dayA ane ahiMsAnI bhAvanAne emaNe zobhAvI jANI che. emaNe navalakathA, navalikA, ane caritro dvArA pragaTa karavAno paDakAra mahArAjazrInuM mAnavasevA ane karuNAthI nItaratuM bhInuM hRdaya joyuM jhIlI lIdho. eka sAva navI ja bhUmi para kalama-pravAsa kheDavAnuM ane bIjAnI vedanA potAnA cittamAM dhAraNa karanAruM mana joyuM. emaNe nakkI karyuM. koIpaNa du:khI ke rogIne jue eTale emanuM hRdaya pokAra karI jayabhikhkhae vidyArthI avasthA daramyAna zivapurInA gurukuLamAM UThatuM hatuM. AvA du:khI ane rogI mAnavIone e auSadho ApatA jaina sAdhuo pAse abhyAsa karyo. sAdhupuruSo sAthenA dIrgha ane moTA bhAganI davAo potAnI najara ane mArgadarzana heThaLa vihAramAM emanI jIvanacaryAne jovAnI ane emanAM tapa-titikSA taiyAra karAvatA hatA. jANavAnI taka maLI. jayabhikhkhae AlekhelAM sAdhuonAM caritrone jayabhikhkhae joyuM ke mahArAjazrInI karuNA dRSTi ane sAravArano kAraNe emane sAdhutA ane nispRhIpaNuM jovA maLyuM. paraMtu e lAbha garIba ke tavaMgara saune samAna rIte maLato hato. lokakalyANano pachI saurASTranA bhAvanagara pAse AvelA sonagaDhanA zrI mahAvIra aharniza prayAsa karatA A sAdhune joIne jayabhikhkhane eka vilakSaNa jaina caritra kalyANa ratnAzramamAM jAya che. ahIM javAno hetu e anubhava thayo. emanA aMtaramAM bhAvanAo jAgI UThI ane hato ke emanI bahena hIrAbahenane baroLano bhAre duHkhAvo hato jIvanaparyata jaLavAyelA A saMbaMdhanA ughADanA divase, jayabhikhkha ane teo sonagaDha AzramamAM rahIne AzramanA adhiSThAtA zrI 194panI 21mI navembare potAnI rojanIzImAM noMdhe che, kalyANacaMdrajI mahArAja (bApA)nI sAravAra letA hatA. potAnI "sAdhutAno artha niSkriyatA, AbhaDacheTa dUra thavo ghaTe. je sAdhu bahenanI tabiyata jovA mATe agAu emanA nAnAbhAI chabIlabhAI lokasevA sAdhe, tene lokonI sevA karavAno hakka. AtmAnA desAI gayA hatA. jayabhikhkhae 20mI navembare vahelI savAre sAdhanAra svArthapriya sAdhue loko taraphanA Adarano lobha na rAkhavo amadAvAdanA kAlupura sTezanethI besIne sonagaDhano pravAsa zarU ghaTe.' karyo. emAM vacce boTAda AvatuM hatuM. ane A boTAda gAmamAM ahIM jayabhikhkhanA cittamAM zrI kalyANacaMdrajI mahArAjanA prathama jhaveracaMda meghANI rahetA hatA. teo jhaveracaMda meghANIne maLyA. meLApathI jAgelA vicAro pragaTa thayA che. sAdhutAne sevA, sakriyatA banne vacce AtmIya saMbaMdha hato ane jhaveracaMda meghANInA pustakonuM ane mAnavatA sAthe saMlagna joIne AvuM bane e svAbhAvika hatuM, mUphariDIMga paNa jayabhikhkhuM saMbhALatA hatAM. kAraNa ke sonagaDhanA A AzramamAM garIba dardIne paNa uttama ane sonagaDhamAM kalyANacaMdrajI mahArAjano meLApa thayo. teo temanI moMghI davA eka paiso paNa lIdhA vinA maLatI hatI. ahIM jAti ke sevAbhAvanAne kAraNe sarvatra "bApA" tarIke oLakhAtA hatA. Arthika sthitino koI bheda na hato. vaLI evuM paNa banatuM ke koI emaNe A yuvAna lekhakane hRdayanA umaLakAthI AvakAra Apyo. dardI atyaMta garIba hoya to "bicAro dUdha paNa kyAMthI lAvaze" pachIne divase jayabhikhkhae pUjya kalyANacaMdrajI mahArAjanuM evA vicArathI prerAIne zrI kalyANacaMdrajI mahArAja ene madada davAkhAnuM ane auSadho joyAM, tyAre emane lokakalyANanA karavAnuM sUcavatA ane ene jarUrI madada maLI rahe enI khevanA puNyapravAsI evA kalyANacaMdrajI mahArAjanA kAryano manabhara rAkhatA. anubhava thayo. AjasudhI "jayabhikhkhuM'ne je sAdhuono paricaya kalyANacaMdrajI mahArAjano bharAvadAra deha, lAMbI pharakatI zveta hato teo kAM to AtmasAdhaka sAdhuo hatA athavA to zAstrajJa dADhI, goLa mukhAkRti, caherA para sadAya hAsya ane nAnI AMkhomAM sAdhuo hatA, paraMtu lokakalyANane potAnuM jIvanadhyeya banAvIne Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2011 prabuddha jIvana 2 3 virATa karuNAno anubhava thato. emanI ApAsa sadeva vAtsalyanuM akhabAro vAMcatA hoya. vidyArthIo prAMgaNamAM phUTabola khelatA vAtAvaraNa sarjAI jatuM. eka arthamAM teo vizALa vaDalAnI zItaLa hoya. mahArAjazrInI najara cAlatI vAtonI sAthe khelAtI phUTabaoNlanI chAyA samAna hatA. vidvAno ane kalAkAro pratye emane bhAre sneha ramata para ghUmatI hoya. koI khelADI khoTI rIte gola kare, to ene hato. eno pratyakSa anubhava pahelI ja mulAkAtamAM jayabhikhkhane bolAvIne kheladilIno bhaMga karavA badala Thapako paNa ApatA hatA! thayo ane eTale ja jayabhikhkhae thoDA divasa rahIne je anubhava prAMgaNamAM AvelA vRkSa nIce besIne kyAreka zrI kalyANacaMdrajI karyo, tene aMte teo noMdhe cheH mahArAja koI prasaMga kahetA. eka vAra emaNe mAmA-bhANejanI 'sonagaDhamAM be Azrama che. eka dehanA dardano che. bIjo AtmAno vArtA karI hatI, to jayabhikhkhuM paNa koI kathAsAgaranuM motI rajU che. dehanA sukha-duHkha dekhAya che. AtmAne to koNe joyo-jANyo karatA hatA. AmAM "kacchanA meghANI' samA dulerAya kArANI paNa che? AtmAne nAme AryAvarte zuM alpa trAsa sahana karyA che.' beThA hoya ane kacchanI vIratAnI kathAo emanA mukhethI kacchI sonagaDhamAM jayabhikhkhae pUjya kAnajIsvAmInA AzramanI duhA sAthe prabhAvaka rIte sAMbhaLavA maLatI, te anubhava anupama mulAkAta lIdhI hatI, temaja temanAM vyAkhyAna-zravaNano lAbha lIdho hato. hato. paNa yuvAna jayabhikhkhane comera jovA maLatI vedanA , bimArI e pachI zrI kalyANacaMdrajI mahArAja jyAre jyAre amadAvAda ane bhUkhamaro A prakAranA ciMtana tarapha prere che. emAM sonagaDhanA AvatA, tyAre vahelI savAre jayabhikhkhanA caMdranagara sosAyaTInA AzramamAM je rIte bimAranI ciMtA sevatA zrI kalyANacaMdrajI nivAsasthAne AvatA. e samaye jayabhikhkhanA nivAsasthAnanI mahArAjane jue che, tyAre sAkSAt jIvaMta karuNAno anubhava thAya che. pAchaLa gIca jhADIo hatI ane pachI sAbaramatI nadI hatI. savAre mAnavatanAM mUlyonI zodha karatA sarjakanA cittane mAnavatAnA kalyANanI zauca mATe tyAM jatA ane pachI jayabhikhkhanA nivAsasthAne savArano khevanA karatI dharmapravRttimAM vadhu AsthA pragaTe che. A prasaMge emanA nAsto karatA. pUjya kalyANacaMdrajI mahArAjanuM Agamana eka utsava bahena hIrAbahenanI tabiyata vadhu bagaDe che, tyAre bApAnA eka DojhathI banI rahetuM. emanuM maMtra, taMtra ane agamya vidyAnuM jJAna paNa ghaNuM. emane ArAma thaI gayo, evI noMdha maLe che. eka vAra emaNe jayabhikhkhanA nivAsasthAne pravezatAM kahyuM ke sarjaka jayabhikhkhane kalyANacaMdrajI bApAnA prabhAvano anubhava thayo, jarA eka pagathiyuM vadhArI do, to vadhu sAruM ane jayabhikhkhae paNa enI sAthosAtha sonagaDhanA suMdara vAtAvaraNano emanA citta para potAnA nivAsasthAne pravezavAnuM eka pagathiyuM vadhArI dIdhuM. AmAM prabhAva paDyo. emaNe noMdhyuM, pUjya kalyANacaMdrajI bApA pratyenI zraddhA paNa kAraNabhUta hatI. "sonagaDhanuM vAtAvaraNa suMdara AzramanA saMsthApaka che. varSamAM be eka mAsa atre Do. kumArapALa desAIne gujarAta sarakAra kalyANacaMdrajI bApAnuM muMbaImAM rahevA jevuM che. nadIkinAro, | taraphathI sAhitya gaurava puraskAra sanmAna karavAnuM Ayojana thayuM. AMbAvADiyAM, khullAM tapatAM gujarAtI sAhitya akAdamI-gujarAta sarakAra dvArA Do. AyojakonI evI IcchA hatI ke khetaro. svachaMda havA ane sAthe kumArapALa desAIne 2009 no sAhitya gaurava puraskAra arpaNa jayabhikhya nI sAhityika kalame sAthe nirjanatAne dura karatA karavAnI gujarAta sarakAre tA. 24 jUne jAherAta karI hatI. emanuM mAnapatra lakhAya. zrI dulerAya Azrama, gurukuLa, hAIskUla gujarAtI bhASA sAhityanA vikAsa ane utkarSamAM potAnA kArANIe jayabhikhune vinaMtI karI vagere." | sarjana, vivecana ane saMzodhana dvArA uttama pradAna karanAra mUrdhanya ane emaNe svIkAra karyo. banyuM evuM A samaye AzramanA sAhityakArane temanI lAMbA gALAnI sAhitya sevAne noMdhamAM ke e samaye jayabhikhkhanI tabiyata mUlyalakSI pAkSika sAmayika laI A puraskAra gujarAta sarakAra taraphathI arpaNa karAya che. asvastha banI gaI. ekAeka khUba samayadharma'ne mATe jayabhikhUe tA. 9mI julAI 2011nA zanivAra sAMje sADA cha vAge tAva Avyo. Ama chatAM emaNe vArtA lakhavAnA sUcanano paNa bhAIkAkA bhavana, amadAvAdamAM DaoN. kumArapALa desAIne rUA. pUjya kalyANacaMdrajI mahArAjanI svIkAra karyo ane pachI vakhatovakhata eka lAkha, zAla ane sanmAna patrathI A puraskAra arpaNa karAyo. jIvanayAtrA ane emanI jayabhikhu A AzramamAM AvatA 'prabuddha jIvana'nA vAcako ane samagra jaina samAja DaoN. sevAvRttinA varNananuM suMdara hatA. zrI kalyANacaMdrajI mahArAjano kumArapALanI yazasvI sAhitya ane ciMtanayAtrAthI paricita che. zabdacitro sAthenuM mAnapatra lakhyuM. satsaMga se vatA hatA. sAMje A bhavya sanmAna mATe jaina jagata gauravanI lAgaNI anubhavI kacchanA lokasAhityanA samartha AzramanI vacce AvelA eka vRkSa DaoN. kumArapALa desAIne aMtarathI koTi koTi abhinaMdana varasAve che. bhekhadhArI zrI dulerAya kArANIne A nIce DAyaro jAmato hato, badhA | - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha prasaMgamAM jayabhikhkhanI mAnavatA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ane mahAnubhAvanAnA darzana thayA. AthI ja 'jayabhikhkhuno vijayadhvaja' nAmanA lekhamAM zrI dulerAya kArANI lakhe che; 'emanI lekhinI-lekhanazailI ramatiyALa che, raDhiyALI che, ramajhama karatI marnohara mugdhA jevI mAnavatI che, vAcakane paNa e mastInI mojamAM laI jAya evI zaktimAna che, emanI kalame gujarAtanI janatA para jANe kAmaNa karyuM che. emane potAne to khyAla paNa nathI ke huM eka mahAna graMthakAra chuM mahAna sAmara chuM. eka vidvAna graMthakAra mATe A moTI vAta che. hiMdI sAhityanA eka sAhityakAranuM kathana che ke balI kSamI, nirmama dhanI, vinamra vidyAvAna jagameM milanA kaThina hai, tInoM eka samAna. prabuddha jIvana 'baLavAna mANasa kSamAzIla hoya, dhanavAna mANasa mamatArahita hoya ane vijJAna mANasa vinamra hoya - A traNe puruSo duniyAmAM durlabha che.' zrI jayabhikhkhu evA ja vinA vidyAvAna che. nAnA-moTA saune samadraSTie jovAvALA che. sajjanatA ane sahRdayatA emanI rageragamAM rame che. eTale ja eka ati vizALa mitravartuLanI kudarate temane bheTa Apela che. sau koInA e lADIlA ane mAnItA mitra banI rahe che.' sarjakanA citta 52 jIvanano anubhava judI judI rekhA ane raMga pUrato hoya che. jayabhikhkhunA jIvanano A anubhava emane sAdhutAne jovAnI eka navI dRSTi Ape che. ane tene pariNAme emanI navalakathA ane vArtAomAM jaina sAdhunI AtmasAdhanA sAthe paropakAra parAyaNatA pragaTa thAya che. 'kAlanI kone khabara che.' e vAkya jANe sArthaka banatuM hoya te rIte 1945nI 29mI navembare bapore savA cAranI TrenamAM teo sonagaDhathI pAlItANA javA nIkaLe che. sAMjanA sAta vAgye pAlItANA pahoMce che. e samaye pAlItANAnI jasora dharmazALAmAM pUjya labdhizrIjI, caMdanazrIjI, vallabhazrIjI ane jayaMtizrIjI vagere sAdhvIone maLe che. pachIne divase vahelI savAre mAdhavalAlanI dharmazALAmAM rAta rahIne zatruMjaya tIrthanI yAtrA kare che. navaTUMkanA darzana kare che. AdIzvara bhagavAnanA mukhya jinAlayamAM sevA-pUjA kare che. Ama sAta vAge DuMgara caDavAnuM zarU karyuM hatuM ane bAra vAgye pAchA AvyA. e pachI sAdhvIjI zrI labdhizrIjI mahArAja sAthe vArtAlApa kare che. A zrI labdhizrIjI mahArAja saMsArI daSTie jayabhikhkhunA pitarAI phaibA hatA. emanuM saMsArI nAma laherIbA hatuM. ratibhAInA pitAzrI dIpacaMdabhAInA A bALavidhavA bahene bhAInI sAthe ja dIkSA grahaNa karI hatI. . julAI, 2011 rojanIzImAM teo lakhe cheH 'sAdhvI jIvana sAdhu, zrAvaka ke zrAvikA karatAM vizeSa duHkhada dekhAyuM.' ahIM sAdhvIsamAjanI vAstavika paristhitino jayabhikhkhune paricaya thAya che. emanI vedanAo, baMdhano, muzkelIo ane baMdhiyAra paristhitine jANe che. A anubhava vize teo jIvanano rajhaLapATa cAlato hato, paNa sAthesAthe jayabhikhkhunA manamAM keTalAMka vicAro jAgatA hatA. ATalI badhI saMsArika doDadhAma vacce nirAMte sAhitya sarjana zakya che kharuM ? eka pachI eka sAmAjika prasaMgo UbhA thatA hatA ane ene pariNAme samaya ane zikta banne emAM kharcAI jatA. enI sAthosAtha Arthika rIte paNa muzkelI paDatI. udAra svabhAvane kAraNe karakasara svabhAva viruddha banI hatI. A khamIravaMtA sarjaka 1945nI pahelI Disembare eTale ke vikrama saMvata 2002nI kArataka vada bArazanA divase noMdhe che, navA varSa pachInA Aja sudhInA divaso mukhyatve kamANI vagaranA gayA. nokarI vagaranuM A rItanuM arthopArjana muzkela che. te mATe tarata vicAra karavo ghaTe, nahIM to bhaviSya bhAre thaI jaze.' A rIte bhaviSyanI ciMtA satAve che, paraMtu e ciMtA emanA jIvanane nirutsAhI banAvI zakatI nathI. jayabhikhkhuno mijAja ja evo hato ke AvI badhI ciMtAo cAlatI hoya, to paNa emanA rojiMdA jIvanamAM e kyAreya pragaTa thatI nahIM. emanA nikaTanA paricitone paNa eno khyAla Avato nahIM ane AthI koI sArI philma hoya, mitro ke kuTuMba sAthe hoTalamAM bhojana karavAnuM hoya ke pachI krikeTanI meca hoya to te jovAnuM cUkatA nahIM. abhyAsakALamAM gvAliyara bAju rahyA hovAthI emane vizeSa rasa haoNkInI ramatamAM hato. kyAreka haoNkInA jAdugara tarIke oLakhAyelA dhyAnacaMdanI ramatanI khUbIonI rasabhara vArtA karatA hatA. amadAvAdamAM gujarAta kaoNleja para khelAtI maeNca jovA jatA ane e rIte 1946nI chaThThI jAnyuArIe siMdha ane gujarAta vaccenI maMca jovA gayA hatA. A atyaMta rasAkasIbharI maMca hatI ane emAM gujarAtanI TIma parAjita thAya evI paristhiti hatI tema chatAM aMte gujarAtanI TImano vijaya thAya che. Ano artha ja e ke emane mana jIvana eka AnaMdayAtrA hatI. koI madada mAgavA AvyA hoya, to ene mAtra madada to karatA ja, balke ene hiMmatathI jIvavAno vizvAsa paNa arpatA hatA. emanI AsapAsanA mitravartuLamAM emano Agavo prabhAva e rIte paDato ke teo emanI vAtothI, vyavahArathI, AtithyathI tathA paragajupaNAthI sahunAM hRdaya jItI letA hatAM. AthI emanA mitravartuLomAM saMto, mahaMto hatA. lekhako ane citrakAro hatA. sAdhako ane jAduvidhAnA vizArado paNa hatA. jayabhikhkhu e DAyarAnA mANasa hatA. (kramaza:) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. mobAIla : 09824019925 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 5 julAI, 2011 prabuddha jIvana zrI snAtra pUjAnAM rahasyo ppa. pU. AcArya zrI 'vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. (13) lAkha pUrvanA virATa AyuSyamAM eka paNa kharAba kAma nathI karatA! jinezvara bhagavAnano vizvamAM joTo na jaDe. upAdhyAya eka pUrva eTale zuM e samajI lo. 84,000 ne 84,000 sAthe yazovijayajI kahe che ke bhagavAnanuM zarIra guNomAMthI banyuM che. guNIe ane je javAba Ave tene eka pUrva kahevAya. ATalA virATa prabhunA pratyeka romarAjImAMthI jhare che te zuM che? karuNA ane prema. AyuSyamAM A jIvo eka paNa pApa nathI karatA! jagatanA sarva jIvo para karuNA ane jagatanA sarva jIvo para prema. ane, ApaNI vAta zuM karavI? pa0 ke 100 varSanA ApaNAM jenA darzanathI AtmAnI pAMkhaDI khUlI jAya tevA jinezvara AyuSyamAM dUrgati thaI jAya che! eka vAra jAtane pUcho ne, ApaNe bhagavAnane snAtrapUjAmAM vaMdana karavAmAM AvyA che. 'kusumAbharaNa' kyAre pApa nathI karatAM ? nAmanI gAthAmAM zI rIte snAtra bhaNAvavAnuM che tenI sUcanA maLe cAritra udayamAM kyAre Ave? e mATe sadbhAgya joIe. che. snAtrapUjAmAM zuM amRta bharyuM che te jANI lo. bhagavAnane rAjakumAra naMdiSaNanI vAta jANo cho? e jamAnAmAM enA siMhAsana para birAjamAna karazo tyAre pratimA parathI puSpo, jevo koI vINAvAdaka nahoto. jaMgalamAM jaIne vINA vagADe to AbhUSaNo vagere utAravAnA che. A badhuM kArya vivekapUrvaka karavAnuM tamAma pazu-paMkhI bhegA thaI jAya. nagaramAM AvIne vINA vagADe to tamAma strIo pAgala thaI jAya. zreNika mahArAjAno hAthI vIra vijayajI mahArAja snAtrapUjAmAM zIkhave che. uttama bhAvanA secanaka gAMDo thayo ane naMdiSaNanI vINA sAMbhaLI to zAMta thaI bhAvavAnI che. kyAMya viveka cUkavAno nathI. snAtrapUjA eTale gayo. AvA rAjakumArane vairAgya thayo eTale ravAnA. mahAvIra bhagavAnanA janmotsavanuM gAna. vIra vijayajI svayaM sAdhupuruSa che. svAmI pAse jaIne kahyuM ke mane dIkSA Apo. sAdhupada eTale zuM? svayaM mahApuruSa che. uttama graMthonA lekhaka che. duniyAne zreSTha e sAdhu thAya ene khabara paDe. ApanArA che. pahelA zlokamAM jinezvara bhagavAnanuM varNana che. bIjA naMdiSeNa uttama sAdhu banI gayA. naMdiSaNanI ArAdhanAno prabhAva zlokamAM kevI rIte vidhAna karazo te kahe che. A jinezvara bhagavAnanI phelAyo. devatAoe temane labdhi ApI. eka divasa bapore naMdiSaNa snAtrapUjA che. e saraLatAthI vahe che. mahAna racanAkAra suMdara vArtA vahoravA nIkaLyA. unALAno taDako kahe mAruM kAma. rastAmAM eka karatA jAya che. ochA zabdomAM ghaNuM kahevAnuM kauzalya emane vizALa ghara AvyuM. gaNikAnuM ghara. gaNikA jharUkhAmAM ubhelI. hastagata che. sarjana haMmezAM pragati kare che. AjanA vizvamAM eka gaNikAe sAdhune joyA. dAsIne mokalIne gharamAM teDyA. naMdiSaNa navo prayoga zarU thayo che. cha ja akSaromAM AkhI vArtA lakhI muni AvIne kahe, "dharmalAbha'. gaNikA kahe, "muni, ahIM dharmalAbha nAkhavAnI A kalA che. lAghavanuM A kalA kauzalya vIra vijayajIne nahIM, arthalAbha joIe.' e hasI. hastagata che. naMdiSeNe temAM paDakAra joyo. dIvAla para bAMdhelo dorIno cheDo snAtra eTale? saMsArI mATe snAna paNa e bhagavAnanI vAta che. emaNe kheMcyo to lAkho sonAno Dhagalo thayo! eTale snAtrano artha che abhiSeka. gaNikA camakI. eNe sAdhunA paga pakaDI lIdhA. kahyuM ke "tamane bhagavAnano abhiSeka karIe tyAre ApaNAmAM paNa tevA guNo javA nahIM dauM. mArI sAthe lagna karo." gaNikAnA dehamAMthI lAvaNya pragaTa thAya te bhAvanA jAgavI joIe. jharatuM hatuM. AdinAtha bhagavAnanA samayamAM 84 lAkha pUrvanuM AyuSya hatuM. naMdiSeNa rokAyA. paNa emaNe kahyuM ke huM roja 10 jaNAMne dharma ApaNane e AMkaDo vizALa lAge che. amerikAthI kamAIne AvelA mArge vALIza. kalpanA karo ke naMdiSeNa kevA pravacana kuzaLa haze ke mANasa Dolarane 50 rUpiyAmAM vezyAnA gharamAM hovA chatAM dararoja guNavA mAMDe enA jevuM. amerikAmAM vyAkhyAnamALA-2011 10 jaNAMne dharmamArge vALe che ane rahenArAne to DaoNlara rUpiyA jevo zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI guruvAra tA. e paNa lagAtAra 12 varSa lAge che. AdinAtha bhagavAnanA 25-8-2011 thI gurUvAra tA. 1-9-2011 sudhI ema sudhI! jamAnAmAM je yugaliko hatA temanI ATha divasanI 77 mI vyAkhyAnamALA, pATakara hola: nyu marIna eka divasa naMdiSeNane evo mahAnatA juo: 84 lAkha pUrva lAInsa, muMbaI- 400 020 madhye yojavAmAM AvI che. mANasa bhaTakAyo ke temanI vAta jeTalA virATe AyuSya pachI paNa vigatavAra kAryakrama ogasTa 2011nA aMkamAM pragaTa thaze. mAnato nathI! vezyA bolI : temano AtmA durgatimAM nathI jijJAsa zrotAone lAbha levA vinaMti. Aje dasamA tame!' jato! eno artha e thayo ke 84 ane, naMdiSaNanuM Atmasattva Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2011 jAgI gayuM. jenuM Atmasattva jhaLahaLe che tene saMsArano koI aMdhakAramananI prasannatA prApta thAya e kevI moTI upalabdhi che! chUpAvI zakato nathI. naMdipeza punaH sAdhu banIne Atma kalyANa pAmI gayA. jina pUjA bhAvathI karIe to cittanI prasannatA maLe. keTalAMya loko dharmanA sthaLe Ave che. prabhu pAse jaIne potAnuM duHkha gAyA kare che. zuM A barAbara che? bhagavAnane pUcho ke amAre zuM karavA jevuM che? to prabhu kaheze AtmakalyANa karavA jevuM che. bhagavAnane pUcho ke amAre zuM karavA jevuM nathI? to prabhu kaheze karma baMdhAya tevuM karavA jevuM nathI. dhannA zeThanI strI potAnA patine snAna karAve che. e raDe che. kahe che ke mAro bhAI dIkSA levAno che. e roja eka eka patnIno tyAga karI rahyo che. dhannA zeTha kahe emAM zuM? hiMmata hoya to badhAno eka sAthe tyAga na kare! subhadrAne khoTuM lAgyuM. zAlibhadra mATe, potAnA bhAI mATe koI bolI jAya te kema cAle ? subhadrA kahe ke vAto karavI sahelI che! tame karo ne! 26 ApaNuM AyuSya 100 varSanuM che ke 84 lAkha pUrvanuM te bhUlI jAva. mAtra sArA kAma karavAnI Teva pADo. bhagavAnanA ane sadgurunA zaraNamAM jAva. sadvicAranA caraNamAM jAva. sapravRttinA zaraNamAM jAva. pUjA saMgraha sarasa graMtha che. emAM mAtra pUjAo nathI paNa bhagavAnanuM dharma tattva, bhagavAne kahelI kathAo, dharmano sadupadeza vagere badhuM ja emAM che. tame kalpanA karI zako cho ke jaina dharma zA mATe che? jaina dharma AtmAnA kalyANa mATe che. saMsArI vAtane ahIM koI sthAna nathI. bhagavAna zuM kahe che? bhagavAna kahe che ke samyakdarzana, samyajJAna, samyakcAritra, samyaktapanI ArAdhanA karIne karmamukta thAo. bhagavAnanuM vacana hoya pachI bIjuM zuM joIe ? (14) pUjA saMgrahamAM sauthI pahelI snAtrapUjA che. snAtrapUjAmAM bhagavAnanA janmAbhiSekanuM varNana che. mAtra janmAbhiSekanuM varNana nathI paNa e jIvAtmAe zuM zuM karyuM ane paramAtmAnA pade kevI rIte pahoMcyA tenuM varNana che. vIravijayajI jJAnI puruSa che. vidvAna sAdhu che. AvA vidvAna sAdhujano vAraMvAra maLatA nathI. vIravijayajI mahArAja mahAna kavi che. bhagavAna vize varNana karatI vakhate potAne kavikarma siddhahasta che. te pragaTAve che. jinezvara bhagavAnanI pUjAthI zuM thAya? upasargono nAza thAya, vighno TaLI jAya, mana prasanna thAya. mananI prasannatA e pUjananuM phLa che evuM zrI AnaMdadhana karyuM che. A ghaNI moTI prApti che. covIsa kalAka tamAruM mana bhame che. AkuLavyAkuLa rahe che. du:khI ane atRpta rahe che. e sthitimAM ke. je. saumaiyA senTara phora sTaDIjha Ina dainijhama jaina tattvajJAnanA pracArArthe gujarAtI ane aMgrejImAM abhyAsama yorje che. DiplomA korsa Ina jaina philosophI eNnDa rilIkriyana julAI 2011 thI mArca 2012 E posTa DiplomA korsa Ina jaina philosophI, philIjiyana eNnDa kalacarala hisTarI julAI 2011 thI mArca 2012 saptAhamAM be divasa pratyeka divasa be kalAka mATe, vadhu mAhitI mATe saMparka karo mobAIla : 9323079922 | 9757124282 oNphisa : 21023209 67283074 ane dhaLA zeTha saDAk daIne UbhA thaI gayA. subhadrAne kahyuM ke cAla, badhuM choDyuM. huM jAuM chuM! subhadrA avAka thaI gaI. dhannA zeThe zAlibhadrane bUma pADI. are, heThI utara! tyAga to eka jhATake thAya. dharmane kaleza sAthe kAMI levA devA nathI. bhAratamAM AtaMkavAda phUlyo phAlyo che. kAzmIramAM derAsara toDyuM. pratimAo amadAvAda lAvavAmAM AvI. A badhuM zuM che? A dezanA netAo namAlA che. zuM dIrghadRSTi vinAno netA pote beAbarU thAya ane dezane DUbADe. udAratA moTo sadguNa che. yudhiSThira roja dAna Ape che, denAra ane lenAranI vacce bArI rAkhI hatI. dAna ApavAno nakkI samaya hato. ekavAra bArI baMdha thayA pachI koI yAcaka Avyo. yudhiSThira kahe ke kAle Avaje. A zabdo bhIme sAMbhaLyA. eNe nagArA para ghAva dIdho. yudhiSThire bhImano hAtha pakaDI lIdho kahyuM ke A zuM kare che? A nagAre dAMDI to ja pITAya jo ApaNe koI yuddha jItyA hoIe! bhIma kahe, 'moTAbhAI, tame covIsa kalAka mATe kALa para vijaya na meLavyo ka yuddhiSThiranI AMkha khUlI gaI. pUjya AcAryazrI cAturmAsa daramyAna saMtAMja TAvara, lokhaMDavAlA kompalena, aMdherI-muMbaImAM birAjamAna che.] bhUlasudhAra 'prabuddha jIvana'nA juna-2011nA aMkamAM lekha naM. 2 mAM di. jaina mAtAjI (sAdhvIjI) prasanna mAtAjInI kathA mAM prasannamatI mAtA vAMcavA vinaMti. bhUla mATe kSamA prArthanA. -taMtrI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEARS E E F SEii REFER HERE julAI, 2011 prabuddha jIvana na-svAgata SS. pustakanuM nAma : rUpa-ravarUpa mUlya : rUA. 30}-, pAnA :10+8, anuvAdaka : pravINa bhutA | pu. AcAryadeva vijaya pUcandrasUrIzvarajI prakAzaka : azoka dhanajIbhAI zAha, jevA vartamAna tagaMgAnA preraka ane siddhahasta navabhArata sAhitya maMdira, 134, zAmaLadAsa lekhakanI kalame saraLa ane subodha zailImAM sau DDaoN. kalA zAha gAMdhI mArga, muMbaI-400002, koIne samajAya tevI rIte zAstranA gahana padArthone mUlya : rU. 150/- pAnA: 175. gadya vibhAgamAM amara mAtRbhUminI kathAo, A nAnakaDA pustakamAM samajAvavAmAM AvyA che. pravINabhAI bhUtAnA A kAvyasaMgrahamAM gAMdhIjI ane kAkAsAheba kAlelakara, vinobA jevA Ama to vartamAnakALamAM sadvAcana sAhityanA bhAratIya ane videzI kavionA kAvyone tathA lekhakonI dRSTAMta kathAo lekhake pasaMda karI che. kSetre na pUrI zakAya teTalo moTo zUnyAvakAza ajJAta kavionA kAvyone gujarAtImAM rUpAMtaraNa raziyAnI, bhAratanI, cIna ke IMglenDanuM preraka ane sarjAyo che, kAraNa ke dharma-saMskRti ane saMskArano athavA anuvAda karyA che. zreSTha sAhitya saMcita karI graMThastha karyuM che. dhvaMsa kare evuM sAhitya roja baroja puSkaLa | kArya emaNo khUba rasa, sUjha ane dilathI emano A saMgraha 'mAtRtarpaNa" mATe lAgaNIbhInA pramANamAM khaMDakAI rahyuM che. tenAthI lokamAnasa karyuM che. A kAvyo sahaja spharazAthI, anAyAsa putranuM zabdanevedya che. jemane mAtRvaMdanAmAM rasa hoya vikRta thAya che. evA samaye saMskRta bhASAnA vahetA hoya ema lAge che. A anuvAdakAvyonI te saune sahabhAgI banAve tevuM preraka A pustaka che. subhASito jemAM RSi-munionA anubhavono viroSatA e che ke temaNe aMgrejI zabdonA yogya Xxx bhaMDAra bharelo che. anubhavonA akhUTa bhaMDAra ane gujarAtI paryAyono upayoga ane laya-lAlitya pustakanuM nAma : IcchAnI pele pAra tene rajU karavAnI kaLA, tathA tenA samarthana mATe jALavIne karyo che. pravINabhAI AMtarakhojanA lekhaka : 2meza Thakkara sahAyaka upamAo ane dRSTAMtono emanI pAse mANasa hoI temaNe pasaMda karelA kAvyomAM prakAzaka : hemendra bhogIlAla zAha bhaMDAra che jenI pratIti varSo pachI paNa AvA adhyAtmanI jhaMkhanAnI pratIti thAya che. pravINabhAI buka zepha, 16, siTI senTara, svastika cAra rastA subhASitonA saMgrahamAMthI 'kalyANa 'no saMdeza kAvyanA marmana gopAvIne anahadanI vAta kare pAse, sI. jI. roDa, navaraMgapurA, amadAvAda-9, suNAvatA 26 subhASito karAvI rahyA che. che, praviNabhAI pote kahe che. mUlya : rUA. 12 5/-, pAnA : 180. adhyAtmanA rasiyA vAcakone tenuM ciMtana ane | 'moTA bhAganA mULa kAvya Akhe AkhA rameza ThakkaranI A saMgrahanI vArtAo judAM manana tathA nididhyAsana karavAno anokho avasara gujarAtImAM utAryA che, keTalAMka TUMkAvyA che, judAM sAmayikomAM ane vartamAnapatromAM, divALI prApta thaze. keTalAka gadyamAM ja rUpAMtarita thayA che.' aMkomAM pragaTa thayelI tathA keTalIka navI apragaTa | Xxx praviNabhAIno A puruSArtha AvakArya che. che. lekhake vAcakane game, saraLa lAge tevo prayAsa pustakanuM nAma : nakSalavAda ane sarvodaya XXX karyo che. lekhaka : kAnti zAha pustakanuM nAma : mA | lekhake ApelI A saMgrahanI vIsa vArtAonI prakAzaka : pArula kAMDIkara, ,yajJa prakAzana samiti, saMkalana-Alekhana : subodhabhAI bI. zAha bhASA ane zabdazailI saraLa che. viSaya vastu hiMgalAja mAtAnI vADI, dujarata pAgA, prakAzaka : subodhabhAI bI. zAha vAcakane jakaDI rAkhe tevuM che ane tenI mAvajata vaDodarA-390001. mUlya : rUA.25/-,pAnA: 68. 301, AMgI phleTa, navA vikAsa gRha sAme, lekha ke sahaja rIte karI che. A vArtAomAM vartamAna samayamAM nakSalavAda eka yakSa prazna pAlaDI-amadAvAda-380007, lekhakanI raMgaberaMgI bhAvasRSTi ane maulika banIne ApaNI sAme Ubho che ane moTA phona:079-26602753, parivezano bhAvakane paricaya thAya che. pramANamAM vakarI rahyo che, tene mATe javAbadAra mUlya : emUlya, pAnAM : 12+108. | gujarAtI sAhityamAM kAvyasaMgraha, lalita koNa ? tenA para kAbu kevI rIte meLavavo ? tenI A pustakamAM mAtRmahimAnI paMktio, nibaMdha, ladhukathAo tathA vArtAo dvArA potAnuM nAgacUDamAMthI samAjane kevI rIte choDAvI zakAya ? zabdAMjalinuM saMkalana karavAmAM AvyuM che jemAM sthAna jamAvanAra lekhaka rameza Thakkarano vArtA saMgraha A badhA vize zAMta ane svastha citte vicAravAnI kavio, lekhako tathA sAmayiko vagerenI racanAo 'IcchAnI pele pAra' vArtAnA rasiyA vAcakone gamI AvazyakatA che, samagra samAja A sthitine kAraNe che. A racanAo mAtahRdayanI mahAnatAno paricaya jAya tevo che. ane AvakArya paNa che. trasta che. temAMthI mArga zodhavAnI, A praznane karAve che. XXX DANAthI ane sUkSmatAthI samajavAnI jarUra che. | padya vibhAgamAM 27 kavitAo che ane gadya pustakanuM nAma : kalyANa saMdeza A pustakamAMthI A praznonA nirAkaraNanuM vicAravibhAgamAM 28 thI 6 1 prasaMgonuM saMkalana che. lekhaka : A. zrImad vijaya pUrNacandra surIzvarajI bhAthuM maLe tema che, ane sAthe sAthe sarvodayanI saMkalanakAre karelI gIto-kAvyonI pasaMdagI uDIne mahArAja bhUmikA tema ja vikAsanI vibhAvanA samajavAmAM AMkhe vaLage tevI che. gujarAtI bhASAnA prakAzaka : paMcaprasthAna puNyasmRti prakAzana, paNa AnAnakaDI pustikA upayogI thAya tema che. mAtRviSayaka atyaMta lokapriya evA "jananI joDa', ramezabhAI rIkhavacaMda saMghavI, 'devanA dIdhela', 'AMdhaLI mAno kAgaLa' jevA 301, svayaMsiddhi epArTamenTa, devadIpa sosAyaTI, bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e- 104, gokuladhAma, kAvyo che to sAthe sAthe lokajIbhe ramatAM philmI saragama zopIMga senTaranI sAme, pArle poInTa, goregAma (IsTa), muMbaI- 400 063. gItone paNa emaNe pasaMda karyA che. surata-395007, phona naM. : (022) 22923754 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57. Posted at Patrika Channel sorting office Mumbal-400001 On 16th of every month + Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN JULY 2011 narasiMhAnI hUMDI D jitendra zAha parama zakti pratyenI AsthA jIvanamAM kevA kevA camatkAra sarje che teno jIvaMta dAkhalo jovo hoya to dubaI- sthita sonala zukala sAthe mulAkAta karavI paDe. Avo, ApaNe te bahenanI vAta kAna daIne sAMbhaLIe. chokarAo mATenI Arthika vyavasthA karI lIdhA pachI huM pote paNa bhIDamAM to hatI ja. yakSaprazna e hato ke have mAre karavuM zuM ? mana vicAre caDI gayuM. eka vicAra evo Avyo ke mArA saMtAno pratye jo mArI koI javAbadArI hoya to mArA sTA pratye paNa mArI javAbadArI koI krama to nahotI ja. temanI kauTuMbika kaTokaTImAM te mArA pratye apekSAbharI najara kare to te ati svAbhAvika gaNI zakAya. meM caMdrabhAg2ane khAtrI ApI ke bhArata jatI pahelI phlAITamAM huM tene besADI daIza ane tene joItI bAkInI rakama huM banatI tAkIde bhArata pahoMcADI daIza. hoMzabhera khAtrI to ApI dIdhI paNa huM pote paNa kyAM jANatI hatI ke sAva TUMkA samayamAM huM ATalI rakama meLavIza kyAMthI ? koza saMtAnonA abhyAsa ane pragati bAbata sIMgaladirano lAla mAro hAtha jhAlaze ? hireno lAla madhara hovAne nAte huM vizeSa sabhAna rahetI hatI.maLe ke na paNa maLe paraMtu mAro hire mAro hAtha paravaDatuM na hovA chatAM banne saMtAnone abhyAsArthe jhAlyA vagara raheze nahI tevI manamAM eka deDha keneDAnI zALAmAM bhaNavA mokalyA. banne bALakone zraddhA hatI. keneDA mUkIne pAchI dubaInA eraporTa para AvI tyAre bahu ochI rakama mArI pAse bacI hatI. paradeza mokalelA putronA abhyAsane jarA paNa AMca na Ave te mATe rAta-divasa mahenata karavAno meM makkama nirNaya karyo. eraporTa parathI pArkiMga loTamAM jatAM ja mane mAro DAIvara caMdrabhANa sAo maLyo. DUsako bharatAM '98nI sAlanI A vAta che. patinI gerahAjarImAM huM banne putrono ekalA hAthe uchera karI rahI hatI. bahu moTI na kahI zakAya tevI dhaMdhAkIya pravRtti huM mArI rIte dubaImAM saMbhALI A hatI. caMdramAne bhArata ravAnA karyo tenA 48 kalAkamAM ja dubaInI mArI eka beMkamAMthI mane patra maLyo. A beMkamAM mAruM khAtuM jarUra hatuM paraMtu temAM khAsa levaDa-devaDa nahotI thatI. mAro evo khyAla hato ke temAM pacAsa dirahAmathI vadhAre rakama jamA nahotI. beMkanuM je sTeTameMTa maLyuM te batAvatuM hatuM ke mArA khAtAmAM pAMca hajAra minI mAtabara rakama jamA hatI. yogAnuyoga go ke je gaNo te paraMtu caMdrabhANe mArI pAse mAMgI teTalI ja rakama mArA khAtAmAM jamA hatI tema mane jaNAvavAmAM AvyuM. mane cokkasa to nahIM paraMtu evo khyAla hato ke ATalI moTI rakama te beMkanA khAtAmAM jamA hoya te zakyatA nahIMvat hatI. paMthe paMthe pAtheya... sAthosAtha te rakama banatI tAkIde beMkane pAchI soMpavAno bIjo nirNaya paNa ApoApa levAI gayo. beMkamAM jaI mArA khAtAnI rakama upADI lIdhI. ane te khAtuM baMdha karI dIdhuM. pUrI rakama TT. mAraphate caMdrabhANane bhArata mokalAvI ApI. meM beMkane rakama pAchI ApavAno je nirNaya lIdho teno jANe paDagho paDato hoya tema mArI dhaMdhAkIya pravRtti asAdhAraNa rIte vikasavA lAgI. dara mahine thoDI thoDI rakama bacAvIne huM bhegI karavA lAgI jethI beMkanuM RNa bane teTalI jaldI pUruM thaI jAya. caMdrabhAAnI Arthika jarUriyAta ane meM tene Apela vacana mAre pUruM karavAnuM hatuM teno paNa mane spaSTa khyAla hato ja. meM rakama beMkanA mArA khAtAmAMthI upADI levAno eka nirNaya karyo ane barAbara cha mahinA pachI meM je beMkanuM khAtuM baMdha karyuM hatuM tenA menejarano mArA para phona Avyo ane te mArI sAthe eka mulAkAta karavA cAhatI hatI tema teNe mane phonamAM jaNAvyuM. bharatAM ja teNe mane tenI kathanI kahI bhAratamAM rahetA tenA pitAnuM duHkhada avasAna thayuM hatuM. eka mAtra putra hovAne nAte tenA mATe tAkIde bhArata pahoMcavuM anivArya hatuM. teNe pagAra peTe eDavAnsa rakama mAMgI. keneDAthI pAchA AvatAM je rakama mArI pAse bacI hatI te to tenA TikiTabhADAmAM ja pUrI thaI jAya tema hatI. agnisaMskAra pachInA kriyA karma patAvavA mATe tenI pAse phUTI koDI paNa na hatI ane tenI jarUriyAta pAMca hajAra diThamathI rUA. 60,000 thI 65,000) kama na hatI. keneDAmAM bhaNatA Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Koddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027, And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. huM menejarane maLI ane te beMkanA eka karmacArIe kaI rIte bhUla karI ane anyanA khAtAnI rakama mArA khAtAmAM kema jamA thaI gaI tenI vigate vAta karI. huM te rakama parata na karuM to te karmacArIne nokarIthI hAtha dhoI besavAno bUro vakhata Avaze tema paNa teNe jaNAvyuM. mAre kyAM kazuM vicAravAnuM hatuM ? parsamAMthI cekabUka bahAra kADhI ane pAMca hajAra dimano ceka lakhI menejarane soMpI dIdho. pAchaLathI jAjAvA maLyuM te pramANe te karmacArI paNa bhAratIya hato ane bhAratamAM rahetA tenA bahoLA parivAranI eka mAtra kamAtI vyakti hato. huM dilathI mAnuM chuM ke satyano sAthe hoya ane paramAtmA pratye asIma AsthA hoya to narasiMhAnI hUMDIno Aje paNa svIkAra thAya che! 'mAtRchAyA', grAunDa phlora, 14, kasturabA nagara, alakApurI, vaDodarA-39 0007. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parva viroSAMka che. jaina sAhitya kathA vizva praNuna varSa-58.-8-8.mogasTa-sapTena2 2011. pAnA68.DImata 3. 30) mAjJAnatvabApraNavatyApAvi sivanAvAvasyADaDisamajara yogamannaItavAnayotA vAgAvavArayApajAmAtAmaha taMtAsamaverutakhAnAsara hazadhyAtAyanasAmurIcaye korAjAvAsyavisatAdhAsara yadijaladagArUtakatyAdharAja bAlovyAyAmivatovavAra mivAmAnamanpatidha sasakAyo vAnakavAlaMtepe jarmanItamahasana vinAtAparamasa yosarAnIvatAmA sitAjImA pAragAyArthazAkhA civalekhitanA TORRENTIRERY Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-vacana saMyamanuM svarUpa jo jIve vi na yANati ajIve vi na yANati / jIvA jIve apAgaMto kaha so nAri saMjamaM // dasavaikAlika-4-35 je jIvonA svarUpane nathI jANatA tathA avonA svarUpane paNa nathI jArAtA, ema je jIva ane ajIva baMnene nathI jANatA te saMyamanA svarUpane kevI rIte jANI zake ? One who does not know what life is also does not know what non-life is. Thus he being ignorant of what life is and what non-life is, how can he know |what self-control is ? (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina vacana'mAMthI) 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM eTale navA nAme 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI + zrImuMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvana'no 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva taMtrI tArAthI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zA jabhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha prabuddha jIvana : jaina kathA vizva vizeSAMka oNgasTa-sapTembara, 2011 'prabuddha jIvana' jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka sarjana-sUci krama (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) kRti A saMpAdana aMge kiMcita A viziSTa aMkanA mAnada saMpAdaka DaoN. kAntibhAI bI. zAha jaina kathAsAhitya eka vihaMgAvalokana buddhicatura bALa rohA niyamapAlananAM mIThAM phaLa : be thAo cAra putravadhUonI parIkSA vinayathI zobhatI vidyA sagAM ja sagAno anartha kare : kathAsaptaka zraddhA Dage, saMzaya vardha (10) dagalabAja doDhuM narma (cAra pAMkhaDInI kathA) (11) chIMka samasyA (12) eka bhAgyahInanI Apattio H aMte chuTakAro (13) keTalIka prANIkathAo (14) dhUrta ane drohI mitrane padArthapATha (15) bhaNyA paNa gaNyA nahi (16) karakaMDunI kathA (17) sAvadhAnI, samatA. sahiSNutA - te AnuM nAma (18) guNAvaLInI zIlarakSA (19) sojanya, svapnadarzana ane saMprApti (20) ArAmazobhA (21) paramahaMsa ane cetanA H eka viziSTa rUpakakathA (22) dAMte daLyuM ne jIbhe gaLyuM (23) ApatiLApaNAnuM duSpariNAma (24) vRddhajananI koThAsUjha (25) vRddhA-kathA (26) jA sA sA sA (27) pIDA vaheMcAya to pApa vaheMcAya (28) munivara kema hasyA ? (29) be laghu dRSTAMtakathAo (30) UMdha vecI ujAgaro (31) adhyAtma rasanuM kuMDA bharI pAna karAvatI gautamakathA (32) jayabhikhkhuM jIvanadhArA H 31 mukhapRSTa saujanya : kartA prA.DaoN. kAntibhAI bI. zAha DaoN. dhanavaMta zAha DaoN. kAntibhAI bI. zAha guzavaMta baravALiyA DaoN. kumArapALa desAI pRSTa 3 5 10 14 18 19 21 23 26 27 28 30 33 35 36 38 40 42 44 47 48 50 54 55 57 58 59 60 61 61 64 (1) sarasvatI, 19mI sadI pUrvArdha (2) Azrama RRSi mArkanDeya : bI. je InsTiTyUTa oNpha larniMga eNnDa risarca - amadAvAda bahenazrI puSpAbena parIkhanI pArithamika nirIkSaNa dRSTi ane zrI javAharabhAI zuklanuM kompyuTa zabdAMkana, mukta ane suzobhana STi A samRddha aMkane prApta thaI che. dhanyavAda. AbhAra.......-taMtrI. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 8-9 0 ogasTa-sapTembara 2011 vikrama saMvata 20670 vIra saMvata 25370 zrAvaNa-vada-tithi-3 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) prabhuC/ QJG6 0 0 chUTaka nakala rUA. 30/-0 0 00 vArSika lavAjama rUA.125/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha A viziSTa aMkanA mAnada saMpAdaka prA. DaoN. kAMtibhAI bI. zAha jaina sAhitya kathA vizva | saMpAdakiya... A saMpAdana aMge kiMcita zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vikAsAbhimukha pravRttio mATe vizvAsa-enI AgaLa, basa, jhUkI javAyuM. 'nA' kahevAnuM muzkela sadA jAgrata ane 'prabuddha jIvananA mAnada taMtrI DaoN. dhanavaMtabhAI banyuM. ane soMpAyeluM kAma pAra pADavuM ja evA dRDha nizcayathI kAmagIrI zAhano phebruArI '11nI Akhara tArIkhomAM paryuSaNa vizeSAMka - AraMbhI. jaina kathAo'nA saMpAdana kArya aMgenuM nimaMtraNa Apato patra AvI jaina kathAono paTa koI ghUghavatA mahAsAgara samo vizALa che. maLyo. viSaya to rasarucivALo hato ja, kemake mAre hAthe je keTaluMka Agamo, Agametara graMtho, vRttio ane TIkAgraMtho, upadezAtmaka graMtho, saMzodhana-saMpAdananuM kArya thayuM te jaina kathanAtmaka sAhitya saMdarbhe kathAkozo, bAlAvabodho, kathanAtmaka rAsAo, padyavArtAo - jyAM ja hatuM. chatAM A javAbadArI saMbhALavA aMge thoDIka avaDhava hatI. paNa najara nAkho- nAnImoTI kathAothI A sAhityasAgara kathAonI pasaMdagI, enA AdhArastrotonI khoja, upayogamAM chalakAI rahyo che. ane te paNa pAcho prAkRta, saMskRta, apabhraMza, jUnI levAnArAM pustako hAthavagAM thavAM ane ene AdhAre e badhI gujarAtI jevI ekAdhika bhASAomAM. gadyamAM ane padyamAM paNa. kathAonuM Alekhana. "thaze A badhuM?' ema thoDIka mathAmaNa thayA tIrthakaro, cakravartIo, gItArtho, munivaro, rAjavIo, zreSThIo, karI. paNa dhanavaMtabhAIno sojanyapUrNa Agraha ane mUkelo satI nArIonI caritrakathAo, pazu-paMkhIonI kathAo, A viziSTa aMkanA saujanya dAtAo ogasTa 2011 sapTembara 2011 saujanyadAtA : zrImatI kumakumabena harSadabhAI dozI saujanyadAtA : zrI vinodabhAI ema. zAha | zrI rUtvika harSadabhAI dozI zrImatI bhAnubena vinodabhAI zAha smRti :sva. mAtuzrI lIlAvaMtIbena nImacaMda dozI | smRti : sva. harSadabhAI dozI. sva. zrI subodhabhAI ema. zAha * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 dRSTAMtakathAo, rUpakakathAo, mArmika bodhakathAo-ema viSayavastu ane vRtti'mAM A siMhaguphAvAsI munine kozAne tyAM jatA batAvAyA prakAra dRSTie vicAratAM keTaluM vaividhyapUrNa Alekhana jovA maLe! che. A vizeSAMka saMdarbhe dhanavaMtabhAIne ane mane-bannene je apekSita eTale ja, ekAdhika graMthomAM sthAna pAmelI kathAnA sarjakanuM hatuM te anusAra je jaina kathAo khUba jANItI ane pracalita che nahi, kathA je graMthamAM samAveza pAmI hoya e graMthakartAnuM nAma tevI kathAone ahIM samAvI nathI. tethI ja sthUlibhadranI ke batAvI zakAya. hA, graMthakAre gadya ke padyanA mAdhyamathI je svarUpe zAlibhadranI, nema-rAjulanI ke caMdanabALAnI, meghakumAra- ene zabdabaddha karI hoya e maryAdAmAM enuM kartutva gaNI zakAya. vayarasvAmI-puNiyA zrAvaka ke sanatyakravartInI-AvI atiparicita A vizeSAMkanA AraMbhamAM mukAyelA abhyAsalekha "jaina kathAkathAo ahIM jovA nahi maLe. e ja rIte "samarAIthya kahA" ke sAhitya-eka vihaMgadarzana'mAM jaina kathAsAhitya keTalA vistRta paTa vasudevahiMDI', 'paumacariya' ke 'upamitibhavaprapaMca kathA', 'zrIpALa upara patharAyeluM che enI jhAMkhI thaI zakaze. rAjAno rAsa' ke "surasuMdarIrAsa'-AvAM dIrgha kathAnako paNa ahIM A aMkamAM pratyeka kathAnA prAraMbhe corasa kauMsamAM kathAno aprastuta ja hoya e paNa samajI zakAze. paraMtu je jaina kathAo AdhArasrota-graMtha, graMthakartA, enuM racanAvarSa vagere darzAvyA che. jainetarone to aparicita hoya, paNa jaina samudAyane paNa ekaMdare kyAMka ekathI vadhu AdhAragraMthono paNa ullekha karyo che. te pachI aparicita samI ke alpaparicati hoya ane je kathAraMjakatAnI sAthe kathAlekhana mATe je pustakane upayogamAM lIdhuM che tenuM nAma, mArmika bodhakatAyukta paNa hoya evI kathAone ahIM rajU karAI saMpAdana, prakAzana, prakAzanavarSa vagerenI mAhitI ApI che. kathAlekhanamAM jaina pAribhASika zabdonuM bhAraNa na rahe e khyAlamAM rAkhyuM che. kyAMka jaina kathAsAhityano jemane vizeSa abhyAsa che ke emAM vizeSa evI bhASA prayojAI hoya to saraLa paryAya ApavAno prayAsa rUci che evA abhyAsuomAMthI koikane ema paNa lAgavA saMbhava karyo che. che ke ahIM amuka kathAno samAveza karavA jevo hato paNa thayo ahIM apAyelI kathAo paikInI keTalIkamAM hAsyanI chAMTa, nathI, athavA to A kathA karatAM phalANI kathA pasaMdagI pAmI hota keTalIkamAM kutUhalapreraka ghaTanAkrama, keTalIkamAM hRdayasparzitA, to to vadhu ucita gaNAta. paNa AgaLa kahyuM tema samagra jaina kyAMka saMketa-samasyA ane eno ukela-A badhuM jovA maLe. deva ke kathAsAhityanA pradezamAM viharavuM e samudrane bAthamAM levA jevuM kaparuM yakSa jevA pAtro sAthe saMkaLAtI kathAmAM camatkArika tattva paNa jovA kAma che. ane vaLI, ene eka mAsika aMkanI gAgaramAM samAvI zakAya maLe, paNa kathA je kahevA jaI rahI che e mATe e tattvane e paNa zI rIte? kathApradezanA vAstava tarIke svIkAravuM joIe. chevaTe to daSTAMtarUpe chatAM ahIM kathAnA AdhArasroto, kathAnuM viSayavastu, kathAnA AlekhAyelI AvI kathAomAMthI eno visphoTaka marmabodha grAhya prakAro, kathAnI raMjakatA-bodhakatAnuM vaividhya jaLavAya ene dhyAnamAM banavo joIe. rAkhIne kathA pasaMdagIno prayAsa karAyo che. kathAnAM zIrSako saMpAdake ApelAM che. kathA e vividha pradezomAM, vividha graMthomAM, vividha lokamukhe vizeSAMkanA A samagra kathAlekhanamAM ke kathAsaMdarbhe apAyelI viharato-vicarato prakAra che. tethI to eka ja viSayavastu dharAvatI mAhitImAM kyAMya paNa zaratacUka thaI hoya ke kSati rahI hoya to te kathA ekAdhika graMthomAM samAveza pAmelI joI zakAya che. ane kathA mATe kSamAprArthI chuM. jyAM jyAM pahoMcI hoya che tyAM tyAM pAtranAmo, sthaLanAmo, kathAzo, A vizeSAMka aMge ApanA pratibhAva/sUcana jANavAnuM A kathAghaTako, zailI, gadya-padyanAM mAdhyama, Alekhanano saMkSepa ke saMpAdakane jarUrathI gamaze. dhanavaMtabhAIne to e game ja. teo to vistAra-ema navanavA svAMgamAM e prakaTa thatI bhaLAya che. udAharaNa haMmezAM enI pratIkSAmAM rahenArA che. tarIke, jaina samudAyamAM atyaMta jANItA sthUlibhadra-kozAnA A vizeSAMka-saMpAdananI javAbadArI soMpIne mane jaina kathAnA kathAnaka sAthe saMkaLAyelA siMhaguphAvAsI muninA kathAnakamAM, sAhitya pradezamAM laTAra mAravAnI taka pUrI pADI e mATe hRdayathI sthUlibhadra paratvenI IrSyA ane spardhAthI prerAyelA A munine dhanavaMtabhAIno AbhArI chuM. 'upadezamAlA' ane 'upadezapada' graMthomAM kozAnI bahena upakozAne IkAntibhAI bI. zAha tyAM jatA darzAvAyA che, jyAre 'upadezaprAsAda', "zIlopadezamAlA" "nizigaMdhA', 7, kRSNa pArka, khAnapura, amadAvAda-380 001. paranI 'zIlataraMgiNI vRtti' ane 'uttarAdhyayana sUtra'nI 'sukhabodhA phona : (079) 25502348. * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka jaina sAhitya kathA vizva A viziSTa aMkanA mAnada saMpAdaka DAM. kAMtibhAI bI. zAha bahuzruta, mitabhASI, suzrAvaka DaoN. kAMtibhAI bI. zAhano paricaya karAvavo eTale jJAnanA bhaMDAramAM pravezI jJAna sorabhanA aNu-paramANu laIne bahAra AvavuM. ApaNe emane maLIe eTale e paLe ja ApaNe emanA Atmika smita ane goraMbhAyelA zuddha zabda dhvaninA taraMgo ane e taraMgomAM guMjita thayelA jJAnamAM jakaDAI jaIe ja. gujarAtanA dahegAma tAlukAnA rakhIyAlI gAme 1933mAM janmelA zrI kAMtibhAIe prAthamika zikSaNa vatanamAM lIdhuM, pachI mAdhyamika zikSaNa amadAvAda zeTha sI. ena. vidyAlayamAM, bI. e. sudhIno abhyAsa amadAvAdanA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA chAtravAsamAM rahI gujarAta kaoNlejamAMthI karyo. jaina vidyAlayamAM nivAsa sthAnane kAraNe jaina darzana-sAhitya pratye rasa-ruci keLavAyA. amadAvAdamAM zrI umAzaMkara joSInA adhyakSapade zarU thayela bhASA sAhitya bhavanamAM anusnAtakanuM zikSaNa laI gujarAtI-saMskRta viSaya sAthe ema.e.nI padavI prApta karI. 196 6mAM prakhara paMDita ane sAhitya marmajJa prA. jayaMta koThArInA mArgadarzanathI 'sahaja suMdarIkRta guNaratnAkara chaMda : enI samIkSita vAcanA ane AlocanAtmaka abhyAsa' e zIrSakathI zodhaprabaMdha lakhI pIeca.DI.nI DIgrI prApta karI. AvuM uccattama zikSaNa prApta karanAra DaoN. kAMtibhAI AjIvana zikSaka banI rahyAM, ane sADAtraNa dAyakA sudhI zALA, kaoNleja ane saMzodhana saMsthAmAM zikSaka, prAdhyApaka ane saMzodhaka tarIke eozrIe sevA ApI. A sArasvata dIrgha kArakIrdi daramiyAna eozrIe uccatama lekhana kArya karyuM ane vividha lekho lakhyA, parisaMvAdo ane vArtAlApomAM sakriya rahyA uparAMta saMzodhita, saMpAdita, likhita ane anuvAdita evA emanA 24 graMtho prakAzita thayA che. A badhAM ja graMtho, lekho sAhitya ane jena jagata temaja vidvAnoe aMtarathI AvakAryA che ane e badhAM yazAdhikArI banyA che. 'hastapratavidyA' uparAMta prAcIna ane madhyakAlina jaina sAhitya eozrIno vizeSa rUcino viSaya che ane A kSetramAM eo sAhitya jagatane mUlyavAna sevA ApI rahyA che. Do. kAMtibhAInI sAhitya siddhi lakhavA besIe to eka vipula nibaMdha lakhAI jAya evA A vidvAne 'prabuddha jIvana'nA A viziSTa aMka mATe saMpAdana kArya svIkArI 'pra.jI.'nA vAcakone parizramika uttama ane marmajJa rasathALa Apyo che e mATe 'prabuddha jIvana'nA vAcako ane A saMsthA eozrInI RNI raheze. taMtrI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 jaina kathAsAhitya-eka vihaMgadarzana I DaoN. kAntibhAI bI. zAha kathAsAhitya vizenA A nibaMdhano AraMbha paNa nAnakaDAM ApaNAM AgamasUtro samajavA mATe cAra anuyogo prasthApita dRSTAMtothI ja karuM. thayA che. caraNakaraNAnuyoga, dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga ane eka dharmAnurAgI zreSThIno putra atyaMta nAstika. nagaramAM jaina dharmakathAnuyoga. Ama ApaNA zrutAbhyAsamAM dharmakathAnuM pAsuM eka AcArya padhAryA. zeThanI vinaMtIne dhyAnamAM laI mahAtmAe pelA mahattvanuM paribaLa banI rahyuM che. ApaNI dvAdazAMgImAM chaThuM aMga zreSThIputra samakSa zAstrakathita siddhAMto ThAlavavA mAMDyA. pelAe "jJAtAdharmakathAga' che. jema AcArAMgasUtramAM caraNakaraNAnuyoganI eka kAnethI sAMbhaLI bIje kAnethI kADhI nAkhyA. mahAtmAne thayuM ke mukhyatA svIkArAI che tema A chaThThA aMgamAM dharmakathAnuyoganI 'ujjaDa dharatI para meghavarSA vyartha che.' thoDA samaya pachI bIjA eka mukhyatA che. paNa eno artha e nathI ke anya AgamagraMthomAM mahAtmAe e bIDuM jhaDapyuM. emaNe pelA zreSThIputrane pAse besADI dharma kathAnuM Alekhana nathI thayuM. tIrtha karo, cakravartIo, eka rasika kathAthI AraMbha karyo. nAstika putrane rasa paDavA mAMDyo. sAdhumahAtmAo, sAdhvIjIo, rAjAo, maMtrIo, zreSThIo, satI cotrIsa divasa sudhI mahAtmAe roja ekakI kathA kahI ane zreSThIputra strIo Adi nijI jaina paraMparAnI temaja brAhmaNadhArAnI nAstikamAMthI Astika-dharmAnurAgI banI gayo. A che 'vinoda purANakathAothI mAMDIne laukika svarUpanI kathAo ApaNAM cotrIsI'no kathAdora. ekAdhika AgamomAM samAviSTa thaI che. R XXX prathama aMga "AcArAMgasUtra'nI trIjI cUlikAmAM cyavanathI mAMDI saMskRtanI eka jANItI kathA "zukasaptati'mAM videza gayelA nirvANa sudhInI zrI mahAvIranI jIvanaghaTanA prApta thAya che. pAMcamA yuvAnanI patnI pArakarma arthe rAtre bahAra javA nIkaLI. pALelA aMga "vyAkhyAprajJapti'mAM jamAli ane gozAlakanAM caritrakathAnako popaTe strIno IrAdo pArakhI jaIne ene eka kathA sAMbhaLavA kahyuM. maLe che. "jJAtAdharmakathAga' nAmaka chaThThA aMgamAM mahAvIramukhe strIne kathAmAM rasa paDyo. rAta vItI gaI. strIe enI bhogecchA kahevAtI kathAo che. dRSTAMtakathAo, rUpakakathAo, sAhasazauryanI kAla upara mulatavI. pelA popaTe pratyeka rAtrIe ekakI kathA kahIne kathAo, purANakathAothI e Agama-aMga sabhara banyuM che. sAtamA 70 rAto sudhI ene rokI rAkhI. pati pAcho Avyo. enI patnI aMga 'upAsakadazAmAM mahAvIramabhunA AnaMda, kAmadeva, zIlabhraSTa thatI bacI gaI. calaNIpiyA, surAdeva Adi daza zrAvakonI kathAo upalabdha che, XXX jeo vividha pralobhano ane bhUta-pizAco dvArA pedA karAyelAM zaivadharmI kumArapALa rAjAne hemacaMdrAcArye jaina dharmathI avagata viknone pAra karIne devatvane prApta kare che. A zrAvako potAnA karAvavA 54 kathAo kahI. e kathAzravaNa dvArA kumArapALa rAjA bhoga ane vyavasAyanI maryAdA svIkArIne emanuM sAttvika jIvana jaina dharmathI prabhAvita ane pratibodhita thayA. jIvyA che. AThamA aMga 'aMtakutadazAmAM jemaNe karmono ane enA pahelA dRSTAMtamAM joI zakAze ke sIdhI siddhAMtacaryA ke sIdhA phalasvarUpa saMsArano nAza karyo che evA 10 aMtakRta kevalInA dharmopadeza je na karI zakyAM te kathAe karI batAvyuM. bIjA dRSTAMtamAM caritronuM Alekhana thayuM che. emAM gajasukumAla, arjunamAlI, kathAzravaNa AgaLa pelI strInuM jArakarmanuM prayojana gauNa banI gayuM. sudarzana vagerenI rocaka kathAo che. navA aMga kathArase ene zIlabhraSTatAmAMthI ugArI lIdhI. trIjAmAM kumArapALa "anuttaropayAtikadazA'mAM potAnAM tapa-saMyama dvArA anuttara rAjAne ahiMsA, dAna, devapUjA, cAritravratanI kathAoe palaTAvI dIdhA. vimAnalokamAM pahoMcelA vAriSeNa, abhayakumAra, dhanyakumAra Adi kathAnuM mAdhyama : A che kathAnA mAdhyamanI prabaLatA ane sakSamatA. 33 rAjakumAronAM kathAnako nirUpAyAM che. agiyAramA karmavipAka' e mAnavInA hRdayane soMsarI sparze che. marmasthalane coTa ApI vIMdhI aMgamAM karmavipAkanI kathAo che. du:khavipAkanI kathAomAM nAMkhe che. hA, zarata eTalI ke A kathAmAdhyama zubha IrAdAthI pUrvabhavamAM karelAM duSkRtyonA mAThA pariNAma darzAvAyA che. emAM prayojAyuM hoya to enI sattvazIlatA ane asarakArakatA nirapavAda AvatI mRgAputranI kathA to rUMvADAM UbhA karI nAkhe evI che. A che. ane tethI ja jaina, brAhmaNa ke bauddha paraMparAmAM dharmakathAnuM mAdhyama mRgAputra atyaMta durgadha mAratA, dehAkRti vinAnA kevaLa mAMsapiMDa pracura mAtrAmAM prayojAyeluM jovA maLe che. rUpe janmyAM che. jena kathAsAhityano AdhArastrota : jema jaina darzana ane jaina Agama-aMgonI jema enAM upAMgomAM paNa ajAtazatru, ariSTa jIvanazailIno AdhArasrota ApaNAM Agamo che tema jaina kathA nemi, pradeza rAjA ane ke zI gaNadharanA kathAnako temaja sAhityano mukhya AdhArasrota paNa ApaNuM AgamasAhitya che. devadevIonA pUrvabhavonI kathA maLe che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka anya AgamomAM 'uttarAdhyayanasUtra' je mULasUtra gaNAyuM che temAM kathAkozo : saMskRta-prAkRtamAM keTalAka kathAgraMtho evA maLe che nami nAme pratyekabuddhanI pravrajyAkathA, kapilamuninuM caritra, je kathAkozanI garaja sAre che. hariSaNano 'bRhatkathAkoza' prAcIna harikezabala sAdhunuM caritra, iSakAra rAma, mRgAputra, anAtha muni, kathA koza che; jemAM 157 kathAo che. emAM bhadrabAhunI kathA samudrapAla, rathaneminI kathAo temaja pArzvanAthaziSya kezIkumAra noMdhapAtra banI che. vimalasUrinuM "paumacariyuM', jinasenanuM ane mahAvIraziSya gautama vaccenI saMvAdakathA prApta thAya che. 'harivaMzapurANa', zIlAMkanuM "caupannamahApurisacariya', bhadrezvara kRta vivaraNagraMtho ane dharmagraMtho aMtargata: samayAMtare vividha gItArtho "kathAvali', hemacaMdra'nuM triSaSTizalAkApuruSa caritra', dvArA A AgamagraMtho upara niryuktio, bhASyo, cUrNio, TIkA zubhazIlagaNinI 'bharatezvara-bAhubali vRtti', somaprabhAcAryakRta ane vRttionI racanA thaI. AgamagraMthomAM ullekhAyelI kathAono "kumArapAla-pratibodha', vijayalakSmI kRta 'upadezaprAsAda" temaja AdhAra laIne judAjudA vRttikAroe e kathAone vistRtarUpe upara jeno ullekha karyo te 'upadezamAlA', 'upadezapada', AlekhelI che temaja anya pUraka kathAnako paNa A TIkAgraMthomAM "zIlopadezamAlA" vagere kathAkoza prakAranA kathAgraMtho che. sthAna pAmyAM che. jemake 'uttarAdhyayana' paranA TIkAgraMthomAM 22 'triSaSTi'mAM 63 zalAkApuruSonAM caritro che, jemAM 24 parISahonI kathAo vistArathI maLe che. "naMdIsUtra' paranI malayagirinI tIrthakaro, 12 cakravartIo, 9 vAsudeva, 9 baLadeva ane 9 naMdI-adhyayanavRtti'mAM buddhinA cAra prakAro paranI buddhicAturyanI prativAsudevanA caritrono samAveza che. A graMthanA 13mA parvamAM rasika laukika kathAo upalabdha che. mahAvIracaritranI sAthe sAthe zreNika, koNika, celaNA, mRgAvatI, jema Agamika vivaraNagraMthomAM tema Agametara dharmagraMtho ane dhannA-zAlibhadra, dardazaka deva ane jAsA sAsAnI kathAo paNa te-te dharmagraMtho paranA TIkAgraMthomAM paNa thokabaMdha kathAo samAveza saMkaLAyelI che. pAmI che. jemake dharmadAsagaNino 'upadezamAlA', haribhadrasUrino vijayalakSmInA 'upadezaprAsAda'mAM 357 kathAnako che. jemAM 'upadezapada', jayakIrtino "zIlo pade zamAlA', maladhArI 348 dRSTAMtakathAo ane 9 parvakathAo che. zubhazIlagaNinI hemacaMdrasUrinuM "puSpamAlA prakaraNa', zAMtisUrinuM "dharmaratnaprakaraNa" "bharatezvara-bAhubali vRtti' e mULamAM to 13 gAthAnI vagere graMthomAM aneka kathAo nirdiSTa che. A dharmagraMtho para racAyelA 'bharatezvara-bAhubali sakjhAya'mAM nirdezAyelA dharmAtmAo ane TIkAgraMthomAM e kathAono vyApa vistare che. dharmadAsagaNinA satI nArIonA caritrAtmaka kathAnakono saMgraha che. jemAM bharatathI 'upadezamAlA" upara 10mIthI 18mI sadI sudhImAM vIseka jeTalI meghakumAra sudhInA 53 puruSo ane sulatAthI mAMDI reNA sudhInI saMskRta TIkAo lakhAI che. emAM siddharSigaNi kRta "heyopAdeya' 47 satI strIonI kathAo che. TIkAmAM saMkSepamAM jaina paraMparAnA caritra-kathAnako maLe che. pAchaLathI svataMtra jaina kathanAtmaka kRtio/rAsAo ahIM sudhImAM to ApaNe vardhamAnasUrie prAkRtamAM bIjA kathAnako emAM umeryA che. samUhamAM ekAdhika kathAo saMgrahAI hoya evA Agama ane haribhadrasUrinI prAkRta racanA "upadezapada' para vardhamAnasUrie Agametara saMskRta-prAkRta kathAgraMtho ane kathAkozonI vAta karI. ane municaMdrasUrie TIkAo lakhI che. A graMthomAM manuSyabhavanI paNa jaina paraMparAnI A badhI caritrakathAo nirUpatA svataMtra graMtho durlabhatAnAM dasa dRSTAMto apAyAM che temaja cAra prakAranI buddhi - paNa saMskRta-prAkRtamAM pracura mAtrAmAM racAyA che. eka ja viSaya otpattikI, venayikI, kArmikI ane pariNAmikI - ne lagatI upara aneka graMtho racAyA hoya enuM pramANa paNa sAruM evuM che. 83 jeTalI dRSTAMtakathAo maLe che. emAM naTaputra bharata rohAnI jUja apavAda sivAya moTA bhAganA tIrthaMkara caritro mahadaMze otpattikI buddhinA apAyelA dRSTAMto atyaMta rasika che. prAkRtamAM racAyA che. emAMye "saMtinA cariyake 'mahAvIracariya' puSpamAlA prakaraNa'nA 20 adhikAromAM ahiMsA, jJAna, dAna, to aneka kavione hAthe racAyA che. jUnI gujarAtImAM praveza karIe zIla, tapa, bhAvanA, cAritrazuddhi vagerenI puSTi arthe daSTAMtakathAo to e sAhityano AraMbha ja zAlibhadra kRta 'bharatezvara-bAhubali ApavAmAM AvI che. jayakIrtiracita "zIlopadeza-mAlA'nI rAsa" ane vajUsenasUrikRta 'bharata-bAhubalighora'thI thayelo che. somatilakasUri racita "zIlataraMgiNI' vRttimAM 39 kathAo prAcIna-madhyakAlIna ApaNA jaina sAdhu kavione mATe to jaina upalabdha che. kalikAlasarvatra hemacaMdrAcArye racelA "yogazAstra ane paraMparAnA caritrAtmaka kathAnakoe emanI rAsAkRtio mATe moTo enI svopajJa TIkAmAM RSabhadeva, mahAvIra svAmI vagere tIrthakaro, khajAno kholI Apyo che. jUja apavAda sivAya lagabhaga brahmadatta, bharata, su bhUma, sanakumAra Adi cakravartIo, madhyakALanA badhA ja jaina kavioe kathanAtmaka rAsAracanAo ApI cilAtIputra, daDhaprahArI, sthUlibhadra Adi sAdhu mahAtmAo, AnaMda, che enI ahIM yAdI ApavI e paNa samudra ulecavA jevuM kaparuM kAma calaNIpiyA vagere zrAvako, sudarzana zreSThI vagerenA kathAnakono banI jAya. kevaLa rAsA-kRtiomAM ja nahIM, phAgu, bAramAsI, samAveza thAya che. sakjhAya jevA laghu padyaprakAromAM paNa A kathAnako saMkSipta svarUpe Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 nirUpAyAM che. e ja rIte nayasuMdarano "pAMca pAMDavacaritra rAsa', samayasuMdarano zAlibhadrasUri, lAvaNyasamaya, sahajasuMdara, jayavaMtasUri, "sItArAma copAI rAsa' ane 'dropadI copAI', zAlisUrinuM kuzalalAbha, nayasuMdara, samayasuMdara, RSabhadAsa zrAvaka, jinaharSa, 'virATaparva', dharmasamudrano 'zakuM talA rAsa' racAyAM che. Ama upAdhyAya yazovijayajI, jJAnavimala, udayaratna, padmavijaya, 5. rAmAyaNa-mahAbhAratanI kathAonI jaina paraMparA vyApaka svarUpe vIravijaya, uttamavijaya vagere jaina kavioe ghaNA moTA pramANamAM UbhI thaI che. AvuM kathanAtmaka sAhitya ApyuM che. emAM jaina paraMparAnA tIrthakaro, keTalAka mULabhUta siddhAMto paratve jaina ane bauddha mata samAna gautamasvAmI, sudharmAsvAmI vagere gaNadharo, zreNika, abhayakumAra, valaNa dharAvatA hoI, bauddha dharmanI jAtakathAo ane avadAna pradezI rAjA, prasannacaMdra rAjarSi vagere rAjapuruSo, jaMbUsvAmI, sAhityanI kathAo paNa jaina kathAsAhityamAM samAveza pAmI che. sthUlibhadra, naMdiSeNa, caMdrakevali, IlAcIkumAra, vajUsvAmI, laukika kathAdhArA : bhAratIya kathAsAhityanI eka dhArA lokika metAryamuni vagere sAdhubhagavaMto, sudarzana zeTha, dhannA-zAlibhadra kathAonI che ane te khUba ja vyApaka banelI che. A kathAsAhityano Adi zreSThio, caMdanabALA, aMjanAsatI, mRgAvatI, RSidattA prAcInatama AkaragraMtha guNADhyanI "bRhatkathA' che. paNa e graMtha lupta vagere satInArIo jevA caritrakathAnako samAviSTa che. thayo che. emAMno moTo bhAga "bRhatkathA zlokasaMgraha', kSemakRta jainetara brAhmaNadhArAnI purANakathAo : ahIM sudhImAM ApaNe 'bRhatkathAmaMjarI" ane somadevakRta 'kathAsarita-sAgara'mAM saMgrahIta che. mukhyatve nijI jaina dhArAnA ja kathAsAhityanI vAta karI. paNa ApaNA A graMtho e pAchaLathI racAyelI laukika kathAono moTo AdhArasota jaina sAdhu kavioe brAhmaNa dhArAnI jainetara purANa-kathAo, jevI gaNI zakAya. ke rAma, kRSNa ane pAMDavakathAone paNa vyApaka rIte rUpAMtarita AgamagraMthothI mAMDI pachInA aneka kathAgraMthomAM A laukika karI jenAvatAra Apyo che. A silasIlo cheka AgamakALathI jovA vArtAo praveza pAmI che. hA, pAtro, pAtranAmo ke pariveza maLe che. dA. ta. "jJAtAdharmakathAga'mAM dropadI ane tenA pUrvabhavanI badalAyAM hoya paNa eno kathAghaTaka eka sarakho hoya. kathA maLe che. pUrvajanmanI sukumAlikAe judA judA pAMca puruSone "jJAtAdharmakathAga'mAM sasarA potAnI cAreya putravadhUonA bhogavatI gaNikAne joIne pote paNa AvA sukhanI mRtyusamaye buddhicAturyanI kasoTI kare che. zeTha ane coranI, kAcabAnI kathA IcchA karI, je bIje bhave draupadI rUpe avatarI pAMca patine pAmI. paNa ahIM jovA maLe che. 'upadezapada' ane enI vRttimAM temaja kRSNa ane nAradanA ullekho paNa ahIM thayA che. "aMtakRtadazAH" "naMdIsUtra' ane 'naMdIadhyayanavRttimAM buddhicAturyanI laukika nAmaka AgamamAM paNa kRSNakathA Ave che. kathAo maLe che. vardhamAnasUrikRta "maNo2mAM kahA', jainetara porANika racanAomAM vimalasUrinI 'paumacariya' zubhazIlagaNinI 'vikramAditya caritra', vijayabhadranI 'haMsarAja prAkRtamAM racAyelI sauthI prAcIna kRti che. emAM rAmanuM nAma padma vaccharAja copAI', hIrANaMdanI vidyAvilAsa pavADu', malayacaMdranI che. ahIM rAmakathAno jenAvatAra thayo che. A kRtimAM rAvaNa, 'siMhAsana batrIsI caupaI', siMhakuzalanI "naMdabatrIsI caupaI', kuMbhakarNa, sugrIva, hanumAna Adi pAtrone rAkSasa ke pazu rUpe nahIM jinaharSa, rAjasiMha Adi pAMca kavioe racelI "ArAmazobhA', paNa manuSya rUpe nirUpavAmAM AvyA che. A ja prAkRta kRtinI chAyA matisAranI 'kapUramaMjarI', kuzaLalAbhanI 'mAdhavAnala-kAmakaMDalA jevI raviSeNanI saMskRtamAM 'padmacarita/padmapurANa" racanA maLe che. rAsa" tathA "mAru-DholA cupaI', hemANaMdanI 'vetAlapaMcaviMzati jinasenanA 'harivaMzapurANa'ne jaina mahAbhArata kahI zakAya evI rAsa', ratnasuMdaranI "zukalahoterI', kIrtivardhananI "sadayavalsa racanA che. emAM neminAthanuM caritra maLe che. paNa A dhArAnI atyaMta sAvaliMgA rAsa' - A badhI laukika dhArAnI vArtAo che; je jaina lokapriya banelI kathAkRti che saMghadAsagaNinI 'vasudeva-hiMDI'. emAM sAdhu kavionI kalame madhyakALanA vividha tabakke racAyelI che. jenA kRSNapitA vasudevanI dezadezAMtaranI bhramaNayAtrAnuM varNana che. paNa sAdhu kavi harajI munie "bharaDaka batrIsI' ane 'vinoda-cotrIsI' A kathA sAthe jaina dhArAnI temaja lokika kathAo paNa moTI e be hAsya-vinode rasAyelI laukika kathAone AvarI letI saMkhyAmAM samAveza pAmI che. A kRtino bIjo khaMDa dharmadAsagaNie padyavArtAo ApI che. racyo che. dharmopadezanA prayojanavALI jaina parivezayukta vArtAo : jaina mANijyadeve "nalAyana' kathAgraMthamAM naLa-damayaMtInuM caritra jaina kavione hAthe, jaina pariveza pAmelI ane dharmopadezanA prayojane paraMparAgata rIte prastuta karyuM che. saMskRta-prAkRtamAM ja naLadamayaMtI racAyelI vArtAracanAomAM pAdalipta racelI 'taraMgavatI' ane enA viSayaka 13 jeTalI racanAo thaI che. A uparAMta jUnI gujarAtImAM saMkSipta rUpa samI prAkRta kathA 'taraMgalolA', haribhadrasUrie prAkRta RSivardhana, nayasuMdara ane megharAja jevA kavio pAsethI 'naLadamayaMtI gadyamAM racelI 'samarAIthya kahA' temaja padyamAM racelI 'dhUrtAkhyAna' rAsa' maLe che. kathAo maLe che. 'taraMgavatI' mULa rUpe upalabdha nathI, paNa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 9 'taraMgolA'mAM eka zRMgArakathA rUpe e maLe che. suvratA sAdhvI jaina-jainetara laukika paraMparAnI kathAone saMgrahIta karatA kathAeka zrAvikAne potAnI jIvanakathA kahe che e prakAranI enI saMgraho e prakAranI enI saMgraho - kathAkozo racAyA che tema saMskRta-prAkRta dharmagraMtho thanarIti che. saMsArI avasthAnI A vijJaputrIe jAtismaraNathI uparanA jUnI gujarAtImAM racAyelA bAlAvabodhoe paNa kAkoza jANyuM ke pUrvabhavamAM te haMsayugala hatI ne eka zikArIe haMsane banavAnuM kAma karyuM che. mArI nAkhatAM pote baLI marI hatI. pUrva bhavanA enA patine A bhavamAM khoLIne enI sAthe lagna kare che. aMtamAM banne saMsAra tyajI dIkSA grahaNa kare che. dharmadAsagaNinA prAkRta graMtha 'upadezamAlA' upara somasuMdarasUrie saM. 1485mAM racelA bAlAvabodhamAM nAnI-moTI thaIne 83 kathAo maLe che. 'upadezamAlA'nI gAthAmAM jeno mAtra TUMko ullekha ja hoya tyAM bAlAvabodhakAre te ne gAyAnA bAlAvabodhanI "samarAIA hA'mAM samarAditya ane girisenanA nava mAnavabhavonI kathA kahevAI che; jemAM aneka avAMtarakathAo paNa Ave che. emAMthI cothA bhavanI avAMtarakathA 'yazodharacarita' upara to 24 thI vadhu kRtio saMskRta-prAkRta-apabhraMzamAM racAI che. emAM hiMsAno niSedha ane vyabhicAranuM duSpariNAma darzAvAyA che. 'dhUrtadhyAnamAM' dhUrtavidyAmAM pAraMgata evA pAMca dhUrtonI kathA che jemAM eka strI-dhUrta paNa che. e strI caturAIthI bAkInA dhUrtone ojana karAve che. badhA enI pratyutpannamatinI prazaMsA kare che. siddharSizazinI 'upamitibhavaprapaMcAkathA' jaina paraMparAmAM atyaMta suprasiddha banelI kathA che. te saMskRta gadyakathA che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane devagati - e cAra bhavonI vistArakathA ahIM - rUpakakathAnI zailIe kahevAI che. DaoN. yAkobIe A kathAnI aMgrejI prastAvanAmAM kahyuM che ke, `It is the first allegorical work in Indian Literature.' A kathAnA aneka saMkSepo thayA che. jUnI gujarAtImAM AvI eka rUpakakathA jayazekharasUrinI 'tribhuvana dIpaka prabaMdha" nAme maLe che. A kavie ja saMskRtamAM racela 'prodha ciMtAmaNi' graMthanuM e gujarAtI rUpAMtara che. manuSyabhavanI durlabhatA, zIla-cAritra tapa saMyama vairAgyano mahimA, kAmakrodhAdi kaSAyonA mAThAM phaLa, parISaha, haLukarmI ane bhAre karmI jIvo vacceno bheda, niSkAmatA, guru pratyeno viveka-vinaya, supAtra dAnano mahimA, abhayadAna, jIvadayA, yA, devapUjA, vaiyAvRtyAdi tapa, navapadanI ArAdhanA-jevAM prayojanavALI dharma ane vairAgyapre2ka jIvanabodhaka nAnImoTI yAothI jaina kathAsAhitya atyaMta samRddha che. udyotanasUrinI 'kuvalayamAlA' e prAkRtamAM racAyela gadyapadya mizrita kathA che. bhavabhramaNanA kAraNarUpa krodha, mAna, mAyA, lobha, moha Adi kaSAyone sAMkaLatI A paNa eka rUpakakathA che. pUrvabhavano mAnabhaTTano jIva A bhave kuvalayacaMdra ane pUrvabhavano mAyAdattano jIva A bhave rAjakuMvarI kuvalayamAlA tarIke janme che. banne lagna karI, samaya jatAM putra pRthvIkArane rAjya soMpI dIkSA grahaNa kare che. jUnI gujarAtImAM RSidattA, narmadAsuMdarI, surasuMdarI, manoramA, malayasuMdarI vagere nArIpAtrovALI jaina dharmopadezane baMdhabesatI kathAkRtio racAI che. jayavaMtasUrie 'zRMgAramaMjarI' nAmaka kRtimAM zIlavatInI kathA AlekhI che. mANikyasuMdare 'pRthvIcaMdracaritra' nAme gadyakathA ApI che jemAM paThANa nareza pRthvIcaMdra ane ayodhyAnI rAjakuMvarInA thatAM lagna vacce aneka vighno naDe che ane enuM camatkArayukta rIte nivAraNa paNa thAya che. puNyano prabhAva darzAvatI ane jUnI gujarAtI bhASAnI 'kAdaMbarI" kathA samI A kathA noMdhapAtra banI che. bAlAvabodho-aMtargata kathAo : jema saMskRta-prAkRtamAM aneka (agAu prakAzita thayela 'prabuddha jIvana' 16, phebru. 2009nA aMkamAM.) AvA sAhityanuM vadhu ne vadhu zravaNa-vAcana thAya, e pratyenA rasaruci keLavAya, ane emAMthI phalita thatA marma-bodhane Apaze hradayamAM grahaNa karIe. enA phalasvarUpa ApaNuM jIvana zreyaH pathagAmI banI rahe. (pUnA-'vIrAlayam' khAte yojAelA 19 mAM jaina sAhitya samArohamAM tA. 14-2-08nA roja jaina kathA sAhitya'nI beThakonA pramukhasthAnethI rajU thayelo nibaMdha. *** nIce vistArIne kathA kahI che. emAM munimahAtmAonI caritrakathAonuM pramANa savizeSa che. te uparAMta rAjAo, mahAsatIo, zreSThIo, devI, bhIla, mAtaMga, rathakAra, dhUrta, brAhmaNa, temaja pazupaMkhInI kathA, rUpakakathA, anyokti kathA, samasyA ane enA ukela samI kathA maLe che. nikaTanAM sagAM ja sagAMno anartha kare e prayojanavALI kathAonuM to AkhuM guccha che; jemAM mAtA putrane, pitA putrane, putra pitAne, bhAI bhAIne, patnI patine, mitra mitrane, sargo sagAne anartha kare che. A ja rIte 'puSpamAlA prakaraNa', 'baDAvazyaka sUtra', 'bhavabhAvanA', 'zIlopadezamAlA' jevA graMthonA bAlAvabodhImAM AvI kathAo maLe che. jaina kathAsAhityanuM prayojana : A kathA sAhityanuM mukhya projana dharmopadezanuM rahyuM che. A kathAsAhitya bhAvakanA kathArasane pachA poSe che, sAthe dharmopadezane miSTatApUrvaka hRdayastha karavAmAM sahAyaka bane che. pUrvabhavonAM karmono vipAka ane enA sArAM mAThAM phaLa darzAvavAnA prayojanavALI bhavabhavAMtaranI kathAonI vipulatA jaina kathAsAhityamAM vizeSa dhyAnArha banI rahe che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 | buddhicatura bALa rohA, mALavA dezamAM ujjayinI nagarInI pAse zilAgrAma nAme eka pachI mArA pitAno tArA pratyeno sneha bevaDAI jAya ema huM karIza." nAnuM gAma hatuM. e gAmamAM ghaNA naTavAo rahetA hatA. e saumAM rohAe pitAnI zaMkA dUra karavA vaLI eka yukti karI. bharata nAme eka naTa paNa enI patnI ane putra sAthe raheto hato. eka rAte caMdranA ajavALAmAM UbhA rahI eNe pitAne sAda patnInuM nAma premavatI ane putranuM nAma rohA. A putra vayamAM pADIne bolAvyA. doDI AvelA pitAne rohA kahe, "bApu! te nAno paNa ghaNo ja buddhimata hato. divase je ajANyo puruSa gharamAMthI nAThelo te tamane batAvuM." Ama samaya jatAM, eka divasa rohAnI mAtA mRtyu pAmI. bApe bIjI kahIne rohA potAno ja paDachAyo pitAne batAvavA lAgyo. putrano strI sAthe lagna karatAM rohAne to sAvakI mA gharamAM AvI. A ja paDachAyo joIne pitA pastAvo karavA lAgyo. ene thayuM ke navI mA rohAnI kAMI ja sArasaMbhALa letI nahi, veLA thaye sarakhuM "rohAe te divase paNa enA ja paDachAyAne koI puruSa samajI jamavA paNa Ape nahi ane oramAna putra sAthe tucchakArabharyuM levAnI bhUla karI lAge che. AjasudhI meM phogaTa ja patnI pratye vartana karatI. vahemAIne enI avagaNanA karI." eka divasa sAvakI mAne A bALa rohAe moMDhAmoMDha saMbhaLAvI Ama yukti ajamAvIne rohAe pitAnI zaMkAne nirmaLa karI. dIdhuM, "mane tuM kazAmAM gaNatI nathI. paNa huM tArI evI vale karIza mAtA paNa have rohAne barAbara sAcavavA lAgI. eno paDyo bola ke tAre mArA page paDavuM paDaze.' jhIlavA lAgI. rohA buddhithI sAvakI mAne ThekANe to lAvyo, topaNa paNa rIse bharAyelI sAvakI mAe to te e vicAravA lAgyo ke "A strIno zo rohAnI avagaNanA karavAnuM cAlu ja rAkhyuM. " [iA kathAno AdhArasota-graMtha che AcArya vizvAsa? e mArA pratye uparathI bhale sneha ema karatAM keTalAka divaso vItyA. rohAe haribhadrasUri-viracita graMtha 'upadezapada '|| dAkhave paNa manamAM to dveSa ja rAkhatI haze. manamAM eka yukti vicArI. eka divasa rAtane paranI AcAryazrI municaMdrasUrinI 'sukha- kadAca e jhera ApIne mane mArI paNa nAkhe." samaye bAraNuM ughADI laghuzaMkAne nimitte te saMbodhanI vRtti'. AcArya haribhadrasUrinA eTale sAvacetI rUpe te haMmezAM pitAnI sAthe gharanI bahAra nIkaLyo. tyAre caMdranuM ajavALuM | mULa graMtha 'upadezapada'nI bhASA prAkRta che,| ja jamavA lAgyo. pote ekalo kadI jamato dharatI para patharAyeluM hatuM. rohAe caMdranA jyAre enA paranI vRtti saMskRta bhASAmAM nahIM. ajavALAmAM UbhA rahI pitAne sAda karyo che. paNa vRttikAra zrI municaMdrasUrie emAM eka divasa pitAe rohAne kahyuM, 'rohA, 'tame utAvaLe ahIM Avo.' pitA bharata je kathAo ApI che te bahudhA prAkRtamAM cAla, Aje ApaNe ujjayinI jaIe. te e putrano sAda sAMbhaLI jAgIne bahAra doDI | ane keTalIka saMskRtamAM che. A TIkAgraMthanI nagarI joI nathI. te tane Aje batAvuM. rAta Avyo. doDI AvelA pitAne rohA kahe, | racanA vi. saM. 1 1 74mAM thaI che. zrI sudhImAM to ApaNe pAchA AvI jaIzuM." ApaNA gharamAMthI koI mANasa bAraNuM malayagirinI 'naMdI-adhyayana vari'mAM paNa rohA to pitAnI A vAtathI khUba ughADIne nATho.' A kathA maLe che. AcArya zrI AnaMdamAM AvI gayo. te pitAnI sAthe putranA moMe A vAta sAMbhaLIne pitA | mu nicaMdrasUrinA TIkAgraMthano gujarAtI ujjayinI javA taiyAra thaI gayo. pitA-putra navI patnI pratye zaMkAzIla banyo. ane te | banne ujjayinI AvyA. nagarImAM pharyA ane anuvAda prakAzita thayo che. divasathI patnInI upekSA karavA lAgyo. sAvakI keTalIka gharavaparAzanI sAmagrI kharIdIne | pustaka : 'upadezapadano gUrjara anuvAda', mA manamAM samajI gaI ke nakkI, A rohAnI nagarInA daravAjA bahAra AvyA. poro khAvA ja peravI lAge che. eTale eka divasa eNe | A saMpA.- anu. AcArya hemasAgarasUri, beThA. eTalAmAM pitAne yAda AvI jatAM sahasaMpA. paM. lAlacandra bhagavAna gAMdhI, prakA. rohAne Thapako ApatAM kahyuM, "tAre kAraNe ja rohAne kahe, "bajAramAMthI keTalIka vastuo pati mArAthI dUra thaI gayA che.' Ananda-hema-graMthamAlA vatI candrakAMta levAnI bhulAI gaI che te laIne huM AvuM chuM tyAM rohA kahe, "jo tuM mArI sArI dekhabhALa sAkaracaMda jhaverI, muMbaI-2, vi. saM. 2008 sudhI tuM ArAma kara.' nahi kare to Ama ja thaze.tyAre DarI gayelI (I. sa. 1972/. Ama kahIne pitA nagaramAM gayA ne rohA mA DhIlI paDI jaIne kahevA lAgI, 'have pachI | tyattikI buddhinA dRSTAMta rUpe A| kSiprA nadIne kAMThe rokAI gayo. beThAM beThAM tuM kahIza tema ja karIza." kathA apAI che. koI padArtha vize| rohAne eka tukko sUjhayo. Akho divasa pharIne sAvakI mAne moDhe A vAta sAMbhaLI eTale koThAsUjhathI yathArtha rIte tatkSaNa phUrta thatI eNe je ujjayinI nagarI joI hatI tene A tarata rohA kahe, "jo ema ja hoya to have buddhi te otpattikI buddhi che.] . kSiprA nadInI retImAM cItaravA beTho. nagaranA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 1 1 gaDha, daravAjA, rAjabhavana, gokha-jALiyAM, maMdira, bajAra, vAva- pitA moDe sudhI ghera na AvatAM te pitAne bolAvavA mATe nIkaLyo kUvA, bagIcA, paMkhIo, pANI bharI jatI panihArIo-A badhuM ne grAmavAsIonA samudAya pAse pahoMcIne pitAne kahevA lAgyo, ja rohAe sarasa rIte retImAM AlekhI dIdhuM. "mane bahu ja bhUkha lAgI che. tame jANo cho ke huM tamArA vinA e daramiyAna banyuM evuM ke nagarIno rAjA jitazatranuM jamato nathI. eTale tamane teDavA Avyo chuM.' tyAre pitAe rohAne rAjasavArIe nIkaLyo hato. sainya sAthe lIdheluM. paNa rAjA sainyane grAmajano je muzkelImAM mukAyA che tenI mAMDIne vAta karI. bALa pAchaLa rAkhI daIne ekalo ghoDo doDAvato rohA jyAM beTho hato rohA saune dhIraja ApatAM kahe, 'tame A bAbate naciMta raho. A tyAM AvI caDyo. rohAne thayuM ke A ghoDesavAra mArI cItarelI kAma ApaNe jhaDapathI pAra pADIzuM.' nagarIne kacaDI nAkhaze eTale eNe ene aTakAvatAM kahyuM, "meM A pachI rohAe potAnI buddhicaturAIthI grAmajanone evo ukela nagarI ahIM AlekhI che eTale tuM tAro ghoDo ahIM ja rokI rAkha. batAvyo ke so rohAnI vAta sAMbhaLIne ciMtAmukta banI gayA, ema nahIM thAya to mArI A kaMDArelI AkhI nagarI kacaDAI jaze." AnaMdamAM AvI gayA. rAjAne paNa rohAe kaMDArelI nagarI vize kutUhala thayuM. eTale rAjA rohAe grAmajanone kahyuM ke 'zilA to halAvI paNa hAle ema rohAne kahe, 'tuM mAro ghoDo pakaDI rAkha, jethI huM tArI A nagarI nathI. eTale ene to jarIkeya khaseDAya ja nahIM. paraMtu tame so sArI rIte joI zakuM." rohAne khabara nahotI ke pote jenI sAthe zilAnA cAreya khUNAnA bhAge taLiye khodI kADho. tyAM cAreya vAta karI rahyo che te A nagarIno rAjA che. eTale nIDaratAthI kahe khUNAmAM pAyAmAMthI thAMbhalA UbhA karI maMDapanI racanA karo, jethI zuM huM tAro cAkara chuM ke ghoDAne pakaDI rAkhuM?" rAjA paNa manamAM ApoApa zilA maMDapanA uparanA bhAge goThavAyelI raheze." A hasato hasato rohAnI AlekhelI nagarI jovA lAgyo. eTalAmAM rIte rohAe zilAne khaMDita karyA vinA ke UMcakyA vinA ja yathAvat rAjAnI bhALa meLavatuM AkhuM sainya tyAM AvI pahoMcyuM. rohA paNa rAkhIne maMDapanI upara zilA rahe ema zilAnA taLiyAnA bhAge A sainyane joIne Azcarya pAmyo. maMDaparacanAnuM Ayojana karI batAvyuM. rAjAe rohAne pUchayuM, "teM agAu A nagarI joI hatI?' te pachI thoDAka divasomAM gAmalokoe rohAe sUcavyA mujabanI rohA kahe, "meM Aje ja prathama vAra A nagarI joI che." rAjA rohAnI maMDapanI racanA karI. rAjAne kAma pAra pADyAnI jANa karavAmAM AvI. kalA upara vArI gayo. rAjAe potAnAM nAmaThAma jANI lIdhAM. pachI rAjAe puchAvyuM ke A kAma konI buddhithI thayuM? saue bALa rohAnA rAjA sainya sAthe vidAya thayo. ane bIjI bAju rohAno pitA buddhicAturyanI prazaMsA karI. A sAMbhaLIne rAjasabhAmAM paNa so bharata enuM kAma patAvIne pAcho Avyo. pitA-putra banne potAne Azcaryacakita banI gayA. ghera javA nIkaLyA. pharIthI rAjAe rohAnI parIkSA mATe naTavAonA gAma zilAgrAme A vAtane keTalAka divaso pasAra thayA. eka divasa rAjAe eka gheTuM mokalAvyuM. ne saMdezo kahevaDAvyo ke "A gheTAnuM vajana rAjasabhAmAM kahyuM ke "mAre eka pradhAna maMtrInI jarUra che. je buddhimata kareluM che. enuM vajana lagIreya ochuMvatuM na thAya e rIte e gheTAne haze tene huM A pade nImIza. te mATe mAre A padane yogya vyaktinI bIjA pakhavADiyAmAM mAgaNI karavAmAM Ave tyAre pAchuM mokalI buddhiparIkSA karavI paDaze.' pachI rAjAe A aMgeno eka patra pradhAna ApavuM." pAse taiyAra karAvyo. gAmaloko to rAjAnA A saMdezAthI vyagra banI gayA. saue rAjAe A patra naTavAo je zilAgrAmamAM rahetA hatA te gAme rohAne teDAvyo. ane rAjAno vicitra Adeza kahI saMbhaLAvyo. ravAnA karAvyo. e patramAM evo Adeza karavAmAM Avyo ke gAmanI pachI badhAe rohAne Agraha karyo, 'rohA! A kAma tAre ja pAra bahAra kSiprA nadIne tIre DuMgara samI moTI eka pracaMDa zilA che. e pADavAnuM che. ame badhA tane sarvopari tarIke sthApIe chIe." zilAne khaMDita karyA vinA tyAM eka maMDapanI racanA karavI ane e rohAe e gheTAne potAne tyAM maMgAvI lIdhuM. rohAe caturAI maMDapanI upara e zilA mUkavI. e karI ke gheTAnI najara sAme eNe eka vikarALa hiMsaka pazunuM citra rAjAno Adezapatra maLatAM badhA grAmavAsIo bhegA maLyA. mukAvyuM. rohA dararoja gheTAne baLa vadhAre tevo khorAka nIravA lAgyo. rAjAnA Adezano amala to karavo ja paDe. jo ema na thAya to sAro AhAra levAthI e durbaLa paNa nathI raheto ane satata najara rAjya taraphathI gAmane moTo anartha thaI jAya. paNa saune ciMtA e sAme hiMsaka pazunA citra-darzanathI Darano mAryo puSTa paNa nathI vAtanI hatI ke A kAma pAra pADavuM kaI rIte? ATalI moTI thato. Ama karatAM pakhavADiyuM vItyuM. rAjAe gheTuM parata maMgAvyuM. vajanadAra zilA khaMDita karyA vinA maMDapane mAthe goThavavI kaI rIte? gheTAnuM vajana karI jotAM te jarAya ochuMvattuM na thayuM. rAjAne thayuM ke savAranA bhegA maLelA grAmavAsIonI A carcA-vicAraNAmAM 'nakkI, A rohAnI ja buddhi." ja baporanI veLA thaI gaI. thoDAka divasa pachI rAjAe e ja gAme eka kUkaDo mokalyo ne ahIM ghare bALa rohA jamavAmAM pitAnI rAha joto hato. paraMtu kahAvyuM ke "bIjA kUkaDAnI sahAya vinA ja ene laDatAM zIkhavajo.' Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 AkhA gAme bhegA maLI rohAne Ano upAya pUchyo. rohAe thoDA divasa pachI rAjAe navo upAya vicAryo. eNe kahevaDAvyuM eka moTuM darpaNa lAvIne kUkaDAnI sAme mUkyuM. darpaNamAM potAnuM ke "tamArA gAmamAM kUvAnuM pANI khUba mIThuM che, ema sAMbhaLyuM che. pratibiMba joIne e pratibiMbane ja anya kUkaDo samajI te e e kUvAne ahIM mokalI Apo, nahIM to AkhA gAmane daMDa karavAmAM pratibiMbanI sAthe yuddha karavA lAgyo. A rIte kUkaDAne laDatAM Avaze.' zIkhavIne rAjA pAse pAcho mokalavAmAM Avyo. rAjAe AnI A saMdezo sAMbhaLI gAmaloko rohA pAse AvyA. rohA kahe khAtarI karI joI. rAjAne pratIti thaI ke kharekhara A bALaka atyaMta 'tame badhA rAjAne kahevaDAvo ke amArA gAmano kUvo khUba ja Darapoka buddhizALI che. ane zaramALa che. gAmaloko jo bhayabhIta hoya to kuvo kema na thoDA divasa gayA ne rAjAe vaLI pAcho eka evo tukko zodhI hoya? A kUvAne svajAti vinA koInAmAM vizvAsa Avato nathI. kADhyo ke jemAM rohAne saphaLa thavuM muzkela bane. grAmajano para rAjAno eTale Apa ApanA nagaramAMthI eka catura kUIne teDavA mokalo. saMdezo Avyo ke "kUvAmAMthI pANI kheMcavA mATe doraDAnI jarUra che. eTale amArA gAmanA kUvo enI pAchaLa cAlyo Avaze." to tamArA gAmamAM je sukomaLa retI che enA doraDAM vaNIne mokalI rAjAne Avo saMdezo maLyA pachI teo kaMI kUvAne teDavA koI Apo." kUI mokalI zake ema hatA nahIM, eTale zilAgrAmanA loko paNa rAjAno A Adeza maLatAM badhAe rohAne teDI maMgAvyo. kUvo na mokalavAnA aparAdhamAMthI bacI gayA. rohAe rAjAno saMdezo laI AvanArane kahyuM, 'tamArA rAjAne keTalAka divasa pasAra thayA pachI rAjAe vaLI saMdezo mokalAvyo kahejo ke ame naTavA to nATakaceTaka karI jANIe, hAsya-vinoda ke "tamArA gAmamAM je bagIco che te pazcima dizAmAM che ene karI jANIe. retInuM doraDuM banAvavAnuM jJAna amArI pAse nathI. pazcimane badale pUrva dizAmAM pheravo.' chatAMye rAjAjIno Adeza to mAnavo ja rahyo. to amane Avo gAmaloko vimAsaNamAM paDI gayA. gAmanI pazcime AvelA retInA doraDAno eka namUno mokalAvI Apo. tene anusarIne bagIcAne khaseDIne sAme cheDe pUrva dizAmAM kaI rIte pheravavo? ame tevAMja retInAM doraDAM banAvIzuM.' saMdezavAhake gAmalokano rohAe kahyuM, "are, AmAM muMjhAva cho zA mATe? gAmanA badhA A saMdezo rAjAne pahoMcADyo. rAjA manamAM harSa pAmyo. loko bagIcAnI pazcima dizAmAM AvI vaso. jethI bagIco vaLI keTalAka divasa vItyA. rAjAe eka navI yukti vicArI. ApoApa pUrva dizAmAM thaI jaze." gAmalo koe vasavATa enA prANIsaMgrahamAM eka gharaDo hAthI hato. enI rogagrasta kAyA badalavAnuM A Ayojana rAjAne kahI saMbhaLAvyuM. rAjA khUba ja kSINa thaI gaI hatI. becAra divasanuM tenuM AyuSya hatuM. ethI vizeSa prasanna thayo. manamAM vicAravA lAgyo ke 'rohA buddhino bhaMDAra che. bacavAnI enI koI AzA nahotI. A hAthIne rohAne gAma mokalI meM je-je Adezo ApyA e tamAmane eNe siddha karI batAvyA." Apyo ane kahevaDAvyuM ke "A mAMdA hAthIne khavaDAvI-pIvaDAvIne pachI rAjAe rohAne potAne maLavA mATe utAvaLe bolAvyo. sAjo karajo. kadAca jo e mRtyu pAme to evA enA maraNanA samAcAra paNa ahIM eNe kevI rIte AvavuM enI keTalIka zarato mUkI. zukla kahevA nahi ne sAcA samAcAra kahyA vinA rahevuM paNa nahIM.' pakSamAMye nahIM ne kRSNa pakSamAMye nahIM, rAteya nahIM ne divaseya nahIM, badhA rohA pAse AvyA. ene rAjasaMdezanI saghaLI vAta karI. chAyAmAMye nahIM ne taDakAmAMye nahIM, savArI karIneya nahIM ne rohA kahe, "atyAre to e hAthIne khUba ja cAro-pANI Apo. pagapALAya nahIM, mArgamAMye nahIM ne mArga vinA paNa nahIM, snAna ema karatAM paNa e maraze to pachI vicArIzuM.' karIneya nahIM ne snAna vinA paNa nahIM-e rIte rohAe rAjAne grAmavAsIoe rohAnI sUcanA pramANe karyuM, paNa e rAte ja maLavA AvavuM. hAthI mRtyu pAmyo. badhA rohAne ghera gayA. rohAe vicArIne kahyuM, vaLato rohAe paNa barAbarano buddhiprapaMca Adaryo. eNe mastaka cAlo, ApaNe badhA rAjA pAse jaIe.' sivAyanA zarIre aMgaprakSAlana karyuM, zukla pakSa ane kRSNa pakSanA badhA rAjA pAse pahoMcyA. buddhithI kAma levAnuM hatuM. hAthI marI saMdhi-divasa amAvasyAnI sAMje prasthAna karyuM, gADAno cIlo che gayAno sIdho ullekha karyA vinA, hAthI maryAnI jANa to karavAnI tyAM vacce rahIne pravAsa Adaryo. bakarA para savAra thayo jethI enA ja hatI. rohAe sUcavyA pramANe grAmajano rAjAne kahe, "he svAmI! aDadhA paga jamIna sAthe ghasAtA rahe. mAthe cALaNI mUkI eTale Ape je hAthI mokalyo hato te eka kSaNa paNa UThato-besato nathI, kevaLa taDako ke chAMyo na pAme. A prakAre buddhi vAparIne rohA AhAra-vihAra karato nathI, zvAsocchavAsa leto nathI, gusse thavAnI ujjayinI pahoMcyo. kAMI ceSTA karato nathI." rAjA vaLato pUchI beTho, "zuM hAthI mRtyu pAmyo?' rAjA pAse AvIne rohAe bheTa dharI. rAjAe pUchayuM, 'tuM zI badhA kahe 'tame kaho (anumAna karo), ame nahi kahIe." bheTa lAvyo che?" rohA kahe, 'tame to pRthvInA svAmI cho. ThAle rAjA A javAba sAMbhaLIne khUba saMtuSTa thayo. sau potAne gAma hAthe tamane mastaka zuM namAvAya? ema jANIne huM A pRthvIpiMDa pAchA pharyA. (mATI)nI bheTa tamane dharuM chuM.' rAjA ghaNuM harSa pAmyo. rAjAe Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa sapTembara, 2011 rohAne potAnA aMgasevaka tarIke mahelamAM ja rokI rAkhyo rAjAe prathama rAtrithI ja rohAnI parIkSA karavAnuM vicAryuM. sAMjane samaye rAjA rohAne kahe, 'he rohA! tuM rAtrinA cAreya prahara mArA nivAsanA daravAje jAgato besI raheje. prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka rohA rAtrinA eka prahara sudhI to jAgyo, paNa pachI ghasaghasATa UMghI gayo. rAjAe moTA avAje rohAne sAda karyo paNa rohA saheja paNa bolato nathI. rAjAe AvIne joyuM to tene sUtelo dITho. rAjAe rohAne soTInA prahArathI jagADyo. rohA vaLato bolyo, 'he rAjA, huM UMghato nahoto, paNa mane manamAM eka ciMtA thatI hatI.' rAjA kahe, 'zI ciMtA thatI hatI te mane kahe.' rohA bolyo, 'pIpaLAnA vRkSanAM je pAMdaDAM che emAM zikhA ane daMDamAM dIrgha koNa?' rAjAne paNa saMdeha thatAM kahe, 'tArA vinA AnI uttara kokA Ape ? tuM ja Ano javAba Apa.' rohA kahe, 'jyAM sudhI pAMdaDuM lIluM hoya tyAM sudhI zikhA ne daMDa sarakhAM ja hoya.' vaLI pAchA rAjA ne rohA baMne gADha nidrAmAM sarI paDyA. jyAre rAtrino bIjo prahara pUro thayo tyAre rAjAe rohAne bolAvyo. rAjA : 'tuM jAge che ke sUto che?' rohA : 'jAguM chuM; paNa eka ciMtA che.' rAjA : 'zI ciMtA che te mane jhaTa kahe.' rohA : 'bakarInA jaTharamAM saMvartaka vAyune laIne evI goLAkAra sIDIo thAya che.' rohA : 'he svAmI, mane prazna e thAya che ke bIjAM prANIo prauDha mane sAcuM kaho, huM keTalA pitAno putra chuM?' maLatyAga kare che, jyAre bakarI hiMDIo kema mUke che?' rAjA : 'rohA, Ano javAba tuM ja zodhI kADha.' pachI baMne suI gayA. trIjA pahore rAjA UThIne rohAne pUche che, 'jAge che ke UMghe che?' rohA kahe, 'svAmI! huM jAguM to chuM, paNa mane eka prazna satAve che.' rAjA pUcha che 'zo ?' rohA kahe, 'khisakolInI pUMchaDI ane enuM zarIra e bemAM moTuM koNa ane nAnuM koNa?' rAjA kahe, "Ano nirNaya paNa tuM ja kara.' rohAno uttara : 'baMne sarakhAM ja hoya che.' vaLI pAchA banne sUI gayA. cothA prahare rAjA jAgyo ne rohAne sUtelo jotAM jagADavA lAgyo. paNa rohA jAgyo nahIM. eTale rAjAe rohAne cUMTiyo khaNIne pUchyuM, 'jAge che ke UMghe che?' tyAre satvare jAgIne rohAe kahyuM, "he rAjA ! mane to UMdha ja AvatI nathI. mane eka moTI mUMjhavaNa thaI che. paNa AvI mUMjhavaNa mAre tamane kema karIne kahevI? have to tamArA taraphathI khAtarI maLe to ja mArAthI kahevAya.' 13 adhika kaDavo banyo-AvI tuM banyo jaNAya che.' rohA kahe, 'huM je kAMI kahuM chuM te satya ja kahuM chuM.' tyAre rAjAe pUchyuM, 'rohA, tuM ja kahe ke huM keTalA bApanuM bALaka chuM. ane teo koNa koNa che? mAtA bolI. 'AvuM pUchatAM tane zarama-saMkoca thavAM joIe. chatAM Ama kema pUchavuM paDyuM ?' rAjAe rohAnI badhI vAta mAtAne mAMDIne kahI saMbhaLAvI. pachI mAtA rAjAne kahevA lAgI, 'suratakALe bIja nikSepa karanArA rAjAtArA pitA te pahelA pitA. jyAre tuM garbhamAM hato tyAre mane kubera devanA sthAnake jaI pUjA karavAnI IcchA thaI. pratimAnuM svarUpa eTaluM suMdara hatuM ke enAthI AkarSAyelA cittavALI meM kuberanI pratimAne sarvAMge AliMgana karyuM. pUjA karI huM pAchI vaLatI hatI. tyAM mArgamAM cAMDAla maLyo. tenuM sukumAra svarUpa joI huM enI sAme nihALI ja rahI. tyAMthI utAvaLe ghare AvavA nIkaLI tyAM eka dhobI ekalo Avato hato. enA rUpathI paNa mAruM mana paravaza banyuM. pachI ghera AvI. beThI tyAM ja eka vIMchIe mane caTako bharyo. Ama he putra! sparza ke jovA mAtrathI mane bhogecchA-tRptino anubhava thayo hato. e rIte rohA sAco che. bAkI to tArA pitA vinA mArA jIvanamAM bIjuM koI nathI.' rAjA mAtAne praNAma karI rohA pAse Avyo. enI prazaMsA karI rAjAe kahyuM, 'rohA, teM je vAta kahI e sAcI che, mArI mAtAne rAjo vacana ApyuM eTale rohAe enI mUMjhavaNa rajU karatAM pUchatAM tArAM ja kahelAM nAmo mArI mAtAe paNa kabUlyAM.' kahyuM, `ii rAjA, tamAre keTalA bApa che?' rAjA kahe, 'rohA, tuM buddhivaMta kharo, paNa lAjamaryAdA lopIne have to tuM mAthe caDhI beTho. garIbane dhana maLe eTale saune ghAsa barAbara gaNavA mAMDe. kArelIno choDa ne pAcho lImaDe caDyo eTale rohA bolyo, 'tamAre pAMca pitA che. bhUpAla, kubera deva, cAMDAla, dhobI ane vIMchI e pAMca tamArA pitA.' rAjA pUche che, 'rohA, teM kayA saMketathI A vAta jANI ?' rohA bolyo, "bhUpAlanI jema tame paNa prajAnuM nyAyapUrvaka pAlana karo cho. kuberanI jema tame paNa dAtA tarIke dAna ApIne sevA karo cho, moTA dAnI cho. cAMDAla jema nirdaya hoya tema raNasaMgrAmamAM zatru sAme tame nirdaya bano cho. dhobI jema vastrane coLIne dhUe che tema tame prajA pAsethI saghaLI vasUlAta karo cho ane aparAdhInuM dhana nIcovI lo cho. vIMchI nAnA-moTAnI bIka rAkhyA vinA saune DaMkha mAre che tema tame paNa nAnA-moTA koIne choDatA nathI. juo, mArA jevA bALakane paNa tame caDako dIdho ja ne! he rAjA! meM tamane A sAcI vAta kahI. tamane mArI vAta mAnyAmAM na Ave to ApanAM mAtAne pUchI juo.' rAjA rohAnI badhI vAta sAMbhaLI rahyo. savAra thayuM eTale rAjA mAtA pAse gayo. mAtAne page lAgIne pUchavA lAgyo, 'mAtA! pachI jitazatru rAjAe enA pAMcaso maMtrIomAM rohAne mukhya maMtrI banAvyo ane ene sarva rAjyAdhikAra soMpyo. tyArabAda rohAne pUchIne ja rAjyanuM badhuM kAma thavA lAgyuM. A badho rohAnA buddhicAturyano pratApa. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka niyamapAlananAM mIThAM phaLaH be kathAo rathanUpura nAmanuM eka nagara che. emAM vimalayaza nAmano rAjA rAjya kare che. sumaMgalA enI paTTarANI che. tenI kUkhe eka putrI ane eka putra-ema be saMtAnoe janma lIdho che. putrInuM nAma vaMkacUlA ane putranuM nAma vaMkacUla che. vaMkacUla jyAre yuvAna vayano thayo tyAre eka svarUpavAna guNiyala kanyA sAthe enuM lagna karavAmAM AvyuM. A vaMkacUla uddhRta, kharAba caritrano ane nirguNI hato. A kAraNe ene gharamAMthI kADhI mUkavAmAM Avyo. A daramiyAna bALavaidhavyane pAmelI bahena vaMkacUlA paNa bhAInI sAthe ja cAlI nIkaLI. rakhaDato rakhaDato vaMkacUla eka moTA jaMgalamAM AvI caDhyo. tyAM keTalAka dhanurdhArI bhIlone eNe joyA. vaMkacUla emanI najIka gayo. pelA bhIlo paNa svarUpavAna ane rAjakumAra jevA A vaMkacUlane joI navAI pAmyA. saue vaMkacUlane namaskAra karI ahIM AvavAnuM kAraNa puchyuM. vaMkacUle potAne gharamAMthI kADhI mukAyo hovAnI AtmakathanI jaNAvI. A sAMbhaLI bhIloe kahyuM, 'amAro svAmI tAjetaramAM ja mRtyu pAmyo che. to tame ja e svAmIpada saMbhALo.' ogasTa-sapTembara, 2011 vicAra karIne emanI mAgaNI svIkArI ane comAsAmAM yogya sthaLe emane UtaravAnI sagavaDa karI ApavA taiyArI darzAvI. paNa sAme eNe eka zarata mUkI. 'maherabAnI karIne tamAre amane kyAreya dharmano upadeza Apavo nahIM. kemake amAro lUMTaphATano dhaMdho ja amArA peTagujArAnuM sAdhana che.' sAdhu bhagavaMto to nirAsakta hatA. jemane dharmane mATe kazI ruci ja nathI emane upadezanI varSA karavAthI paNa zuM ? eTale teoe zarata kabUla rAkhI. yogya sthaLa zodhI tyAM nivAsa karI potAnI rojiMdI dharmakriyAomAM ane dharmAcaraNamAM vyasta rahI comAsAnA divaso vItAvavA lAgyA. ema karatAM chevaTe comAsAnA cAra mAsa pUrA thayA. eTale sarva sAdhusamudAye vihAra karavAnI taiyArI karI. pallIpati vaMkacUlane paNa enI jANa karI. vaMkacUla paNa, A sAdhuoe pote mUkelI zaratanuM ucita pAlana karyuM che ane kazo dharmopadeza karyo nathI ethI ghaNo khuza hato. vihAra mATe prasthAna karatA sAdhuone vaLAvavA mATe vaMkacUla pallIpradezanA sImADA sudhI gayo. vaMkacUla te bhIlonI sAthe emanI pallImAM gayo ane pallIpati banIne emanI sAthe rahevA lAgyo. pelA bhIlonI sAthe e paNa lUMTa karavA nIkaLI paDato. ema karatAM jate divase te eka nAmacIna lUMTArA tarIke prasiddha thayo. have eka vakhata caMdrayaza nAme eka AcArya bhagavaMta sAta sAdhuo sAthe vihAramAM bhUlA paDIne bhamatAM bhamatAM bhIlonI A pallI pAse AvI caDyA. je sthAnethI vaMkacUle pAchA pharavAnuM hatuM te sthAne UbhA rahIne AcArya bhagavaMte madhura vANIthI kahyuM ke 'ame tArA pallIpradezamAM AvyA, teM amane comAsAnA sthiravAsanI sagavaDa karI ApI ane dharma-ArAdhanAmAM amAruM comAsuM sArI rIte pasAra thayuM emAM tArI sahAya amane maLI che tethI tAre mATe mArA manamAM eka IcchA jAgI che.' vaMkacUlane paNa e IcchA jANavAnuM kutUhala thayuM. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM, 'bhale bIjI rIte tuM dharmapAlana karI zake ema na hoya topaNa tAro A loka ane [A prathama kathAno AdhArasota AcAryazrI paraloka saphaLa bane e mATe tuM kaMIka niyama comAsuM ekadama najIkamAM ja hatuM. AkAza jayakIrtisUri viracita 'zIlopadezamAlA' grahaNa kara.' vaMkacUle lAcArI darzAvatAM kahyuM, paNa vAdaLothI gherAvA mAMDyuM hatuM. dharatI para paranI AcAryazrI somatilakasUri- 'Avo koI niyama mArAthI zI rIte pALI navA tuzAMkuro phUTI nIkaLyA hatA. nAnA (aparanAma) vidyAtilakasUrie racelI zakAze ?' tyAre mahAtmAe zakti anusAra jIvonA saMcArathI rastAo ubharAvA lAgyA 'zIlataraMgiNI vRtti' che. mULa graMtha prAkRta niyama dhAraNa karavA kahyuM. aMte vaMkacUla saMmata hatA. eTale AgaLano vihAra karavo yogya bhASAmAM che. enI vRtti saMskRtamAM che. A thatAM enI pAse A pramANe niyama grahaNa nathI ema AcArya bhagavaMtane jaNAtAM teo vRtti-graMthanI racanA vi. saM. 1392/ karAvyuM. 1. ajANyuM phaLa khAvuM nahIM. 2. koI emanA samudAya sAthe bhIlonI pallImAM 1397mAM thaI che. eno gujarAtI jIvanI hiMsA ke vadha karatAM pahelAM sAta DagalAM AvI pahoMcyA. bhIlonA adhipati vaMkacUle anuvAda prasiddha thayo che: pAchA haThIne pachI teno amala karavo. 3. A sAdhumahAtmAone vaMdana karyAM. sAdhuoe pustaka : 'zrI zIlopadezamAlAvaLatA 'dharmalAbha' kahI, ahIM vasati bhASAMtara', anu. vidyAzALAnA adhikRta (raheThANa) mATe pRcchA karI. vaMkacUle paNa zAstrIjI, makA. zrI jaina vidyAzALA, mahAtmAonI paristhiti ane saMjogono amadAvAda. I. sa. 1900]. rAjAnI paTTarANIne mAtA samAna gaNavI. 4. kadI kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahIM. A cAra niyamono vaMkacUle mahAtmAnA prasAda rUpe svIkAra karyo ane sAdhubhagavaMto Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka - 15 tyAMthI AgaLa vihAra karI gayA. karatAM jaNAvyuM ke "gAmamAM naTa loko nRtya karavA AvyA hatA. paNa have ekavAra unALAnI RtumAM vaMkacUla potAnA keTalAka kadAca teo naTonA svAMgamAM gAmane reDhuM jANIne lUMTa karavA AvelA sAthIdArone laIne koI eka gAmamAM lUMTa karavA nIkaLyo. paNa lUMTArA paNa hoya evI zaMkAthI huM tArA vastro paherIne puruSavezamAM gAmanA lokone AgotarI jANa thaI javAthI dhana Adi dravya laIne naTa lokonI sabhAmAM nRtya jovA gaI hatI. emane ghaTatuM dravya vagere gAmamAMthI nIkaLI gayA hatA. AthI vaMkacUlanI ToLIne kAMI hAtha ApI ghera AvI ne moDuM thaI javAthI paherela kapaDe ja bhAbhInI lAgyuM nahIM. baporanI veLAe pAchA pharatAM barAbaranA bhUkhyA- sAthe sUI gaI hatI.' tarasyA thayA hatA. keTalAka sAthIdAro rastAmAM eka vRkSa nIce vizrAma vaMkacUle niyama ApanAra mahAtmA pratye upakAravazatAnI lAgaNI karavA beThA, to keTalAka phaLa ane pANInI zodhamAM nIkaLyA. temaNe anubhavI. jo A niyama na levAyo hota ane lIdhA pachI enuM eka vRkSa joyuM. enI DALIo nIcI namelI hatI. ane tyAM sarasa pAlana na thayuM hota to Aje mAre hAthe ja patnInI hatyA thaI gaI majhAnAM pAkAM phaLo jhUlatAM hatAM. pelA sAthIoe te phaLo lAvIne hota. mahAtmAe mane AvI strIhatyAthI bacAvyo che. vaMkacUla AgaLa mUkyAM. vaMkacUla bhUkhyo to hato ja, paNa ene vaMkacUlanA sAthIdAro ajANyAM phaLa khAvAne kAraNe mRtyu pAmyA tatkSaNa vihAra karatA mahAtmA samakSa lIdhelo saMkalpa yAda Avyo. hovAthI vaMkacUla ekalo paDyo. eTale zatrunA AkramaNanA bhayathI eNe sAthIone phaLonuM nAma pUchyuM. temaNe kahyuM, "nAma to ame pallIno tyAga karI ujjayinI nagarI Avyo. koI zeThane tyAM bahena jANatA nathI, paNa phaLo mIThAM jaNAya che." vaMkacUle kahyuM, 'huM ajANyA ane patnIne kAme mUkIne pote corIno dhaMdho karavA mAMDyo. corI phaLa khAto nathI.' sAthIoe phaLo khAvA mATe Agraha karatAM kahyuM, karavAmAM pUratI kuzaLatA prApta karI lIdhI eTale garbhazrImaMtone 'jIvatAM rahIzuM to niyama to pharIthI paNa levAze. atyAre to tyAM ja e khAtara pADato, paNa kadI pakaDAto nahIM. dhImedhIme te ApaNe bhUkhe marI rahyA chIe. paNa vaMkacUla niyamapAlanamAM aDaga vepArIo, brAhmaNo, sonIo ane vezyAonA dhanane dhikkArato ja rahyo. bAkInA badhA sAthIoe phaLa khAdhAM. khAIne sUI gayA. thayo hato eTale havethI corI karavI to rAjAne tyAM ja karavI evuM mAtra vaMkacUla ane enA nikaTatama sevake e khAdhAM nahIM. vicAravA lAgyo hato. thoDoka samaya vItyA pachI varkacUle sUtelA sAthIone jagADavA mATe comAsAmAM jaMgalamAMthI te eka dhone pakaDI lAvyo. eka divasa enA sevakane kahyuM. sevake jagADavAno khUba prayatna karatAM e jAgyA nahi. e dhone mahelanA jharUkhe vaLagADI enuM pUMchaDuM pakaDI mahela upara dhyAnathI joyuM to e badhAne marelA dIThA. sevake vaMkacUlane AnI jANa caDI gayo. tyAMthI te rAjAnA rahevAnA eka oraDA sudhI pahoMcyo. karI, vaMkacUla paNa navAI pAmI gayo. eka bAjuthI sAthIo mRtyu pAmyA tyAM eka svarUpavAna strI beThI hatI. teNe vaMkacUlane joyo. pUchyuM, eno zoka ane bIjI bAju pote mahAtmA pAse lIdhelA saMkalpathI jIvato 'tuM koNa che?" vaMkacUle uttara Apyo, "huM cora chuM.' strIe pUchyuM, rahI zakyo eno AnaMda - A be mizra lAgaNIo vacce, hAthamAM khullI "zuM levAnI IcchA che?' vaMkacUlano javAbaH "hIrA-ratna-maNitalavAra sAthe te potAnA nivAse pahoMcyo. mANeka'. pelI strIe kahyuM, "bIjA coro to bhale hIrA-mANeka ghera pahoMcyo tyAre gharanAM dvAra baMdha hatAM. eka nAnA chidramAMthI corI letA hoya, paNa teM to mAruM citta corI lIdhuM che. eTale sAco eNe aMdara DokiyuM karyuM. dIvo baLato hato. eNe potAnI strIne cora to tuM che." Ama kahIne pelI strIe potAnI sAthe kAmakrIDA koI puruSa sAthe sUtelI dIThI. cittamAM krodha bhabhUkI UThyo. chAparA mATe vaMkacUlane Ijana ApyuM. vaMkacUle pUchyuM, 'tuM koNa che?' strIe para thaIne te gharamAM Utaryo. talavAra ugAmI sUtelAM strI-puruSa kahyuM, "huM rAjAnI paTarANI chuM. paNa atyAre rAjA mArA upara khaphA upara ghA karavA tatpara thayo. paNa te ja kSaNe mahAtmAe levaDAvelo che. ane tuM nArIsoMdaryathI vaMcita che. to tuM mAro aMgIkAra karI bIjo niyama ene yAda AvI gayo. "koInI hiMsA ke hatyA karatAM tArA jIvanane saphaLa kara." sahajamAM lapasI paDAya evI nAjuka kSaNo pahelAM sAta DagalAM pAchA haThI javuM.' A niyamane anusarI vaMkacUla sarjAI hatI, paNa te ja kSaNe ene mahAtmAe Apelo trIjo niyama sAta DagalAM pAcho haThyo. Ama karatAM banyuM evuM ke ugAmelI sAMbharI AvyoH "rAjAnI paTarANIne mAtA samAna gaNavI." A talavAra gharanA bAraNA sAthe athaDAI. eno avAja thayo. e niyamane vaLagI rahIne vaMkacUle rANIne kahyuM, 'tame sarva prakAre mArI avAjathI jAgI UThelI vaMkacUlA (vaMkacUlanI bahenoe bUma pADI, mAtA samAna cho." rANIe jIda karI kahyuM, "mUrkha, tuM vRthA upekSA koNa che? kema Avyo che?' vaMkacUle bahenano avAja oLakhyo. na kara." paNa vaMkacUla Dagyo nahIM. rANIe gusse thaI kahyuM, "jo tuM hakIkata evI hatI ke vaMkacUlanI bahena puruSaveza dhAraNa karIne mArI IcchA pUrI nahIM kare to tAruM mota nikaTa che ema samajI bhAbhI sAthe sUI gaI hatI. vaMkacUle talavAra saMtADI bahenane leje.' puruSaveza dhAraNa karavAnuM kAraNa paDyuM. tyAre vaMkacUlAe spaSTatA have jogAnujoga A badhI vAta rAjA nIcenI meDIe sUto Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sUto sAMbhaLato hato. rANIe potAnA nakha vaDe zarIre ujharaDA karyAM ne bUmarANa macAvavA lAgI, 'koI cora pravezyo che ne mane parezAna karI rahyo che.' rakSaka doDI AvyA. rAjAe subhaTone AjJA karI, 'ene mArazo nahIM. mAtra bAMdhI rAkho.' prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka zrIpura nagaramAM sAdhu mahAtmAe zrIpatti zeThanA nAstika putra kamalane dararoja ekekI ema cotrIsa divasa sudhI cotrIsa kathAo kahIne bodha pamADI dharmAbhimukha karyo. pachI mahAtmA vihAra karavA mATe utsuka thayA. sakala saMghe gurujIne rokAI javA khUba Agraha karyo paNa gurujI potAnA nirNayamAM dRDha rahyA. zreSThIputra kamalane have mahAtmA pratye gho ja bhaktibhAva jAgyo. tethI jyAre emaNe vihAra karavAno nirNaya lIdho tyAre kamalane ghaNuM ja duHkha thayuM. te ogasTa-sapTembara, 2011 rahetA jinadAsa nAmanA zrAvaka sAthe mitratA thaI. eka vakhata koI zaktizALI pakSIpati sAthe vaMkacUlane yuddha thayuM. pelo pIpati to yuddhamAM marAyo, paNa vaMkacUla pote paNa ghaNo jakhamI thayo. ghaNAM auSadho karyAM paNa aMga paranA ghA rujhatA nahotA. dhAnI pIDA ochI thaI nahIM tyAre vaidyoe kahyuM ke jo A yuvarAjane kAgaDAnuM mAMsa khavaDAvavAmAM Ave to ghA rujhAI jaze. rAjAe kAgaDAnuM mAMsa lAvavAno hukama karyo. vaMkacUle kahyuM, 'kAgaDAnuM mAMsa na khAvAno mAre saMkalpa che.' rAjAe ene ghaNI rIte samajAvyo paNa vaMkacUla aDaga rahyo. bIje divase savAre sabhAmAM corane bolAvyo. pUchyuM, 'tuM mArA mahelamAM kema pravezyo hato ?' vaMkacUla kahe, vepArI, brAhmaNa, sonI, vezyA AdinuM dravya mane asvIkArya hatuM eTale dravyanA mohathI ApanA mahelamAM pravezyo hato, paNa rANI mane joI gayA. eTale corI karavAmAM niSphaLa rahyo. rAjAe kahyuM, 'huM tArA upara prasanna chuM. ane mA2I paTarANI tane ApuM chuM.' vaMkacUla kahe, 'ApanI paTarANI mAre mAtA samAna che.' rAjAe hukama karatAM kahyuM, 'A cora mArA prastAvane svIkArato nathI eTale ene zULIe caDAvo.' joke rAjAe to enI parIkSA levA ja Avo hukama karyo hato. ane subhaTonA nAyakane gupta rIte kahI rAkhyuM hatuM ke ene mAravo nahIM, kevaLa bhaya ja dekhADavo, vaMkacUlane zULI pAse lavAo. phAMsIno mAMcaDo taiyAra karAyo. paNa vaMkacUla enA niyamane vaLagI rahyo. rAjAne thayuM ke yuvarAjanA koI aMgata mitranI samajAvaTa kadAca kArya lAge. eTale sevakone pUchI joyuM ke A yuvarAjano najIkano mitra koI che?' sevakoe zAlI gAmanA jinadAsa zrAvakanuM nAma ApyuM, rAjAe tene bolAvI lAvavA sevakane mokalyo. jinadAsa yuvarAjane maLavA nIkaLyo. rastAmAM eka vRkSa nIce besIne be strIo rudana karatI hatI. emane raDatI joI jinadAse raDavAnuM kAraNa pUchyuM, pelI strIo kahe, 'ame devalokanI devIo chIe. tamAro mitra vaMkacula jo kAganuM mAMsa bhalA karyA vinA maraze to amAro pati thavAno che, paraMtu jo mAMsabhakSaNa karaze to pati thaze nahIM evA subhaTo vaMkacUlane rAjA pAse parata laI AvyA. rAjAe prasanna thaI, ene putra samAna mAnI yuvarAja padavI ApI. vaMkacUla potAnI patnI ane bahena sAthe sukhethI rahevA lAgyo. ATalA anubhavabhaSathI amane raDavuM Ave che.' jinadAse e bannene khAtarI ApI ke pachI enAmAM ghaNuM parivartana AvyuM hatuM, ane potAno janma saphLa thayelo lAgyo. manamAM evo paNa abhilASa jAgyo ke jo huM te mahAtmAne pharIthI maLe to temanI pAse uttama dharma AdaruM. 'vaMkacUla kAgaDAnuM mAMsabhalaNa kare ema huM nahIM thavA dauM.' jinadAsa vaMkacUla ane rAjAne maLyo, rAjAe jinadAsane vinaMtI karI ke te mitrane sUcita auSadha levA samajAve. jinadAse kahyuM, 'Ane tamAma auSadha nirarthaka che. kevaLa dharmarUpa auSadha ja yogya che ane emAM vilaMba karavo nahIM.' have banyuM evuM ke je mahAtmAno e kRtajJa hato te ja mahAtmA vihAra karatA A nagarImAM AvyA. vaMkacUla temane vaMdana karavA gayo ane dharmopadeza sAMbhaLyo. tyAra pachI vaMkacUla zrAvaka dharmanuM pAlana karavA lAgyo. A vaMkacUlane ujjayinI pAsenA zAlI gAmamAM pachI dharmanI ArAdhanA karo, duSkRtyonI niMdA karato, jIvonI kSamAyAcanA karato vaMkacUla mRtyu pAmIne devalokamAM gayo. (2). [prathama kathAnA ja kalAmarmane pragaTa karatI A bIjI kathA upadezagacchanI dvivaMdajhika zAkhAnA jaina sAdhu zrI harajI muni racita 'vinodacotrIsI'mAM maLe che. 'vinodacotrIsI' madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM padyamAM racAyelI kathAmAlAnAM graMtha che. racanA vi. saM. 1641mAM thaI che. ahIM prastuta kathAnI vizeSatA e che ke enuM kathAvastu hAsyarase rasita thayuM che. pustaka : hara muniSkRta vinodacotrIsI', saMzo.saMpA. kAntibhAI bI. sApta, prakA. gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda ane so. ke. prANaguru jaina philo. enDa liTararI risarca senTara, jATakopara, muMbaI-86, I. sa. 2005.] gurujIne kahevA lAgyo, 'hai gurujI, tamArI amRtavANI have mane kyAM sAMbhaLavA maLaze ? tamArA jevA paropakArI mane bIje kyAM sAMpaDaze ?' Ama kahIne te azrupAta karavA lAgyo. gurue kamalane AzvAsana ApatAM kahyuM, 'vaLI kyAreka ame pAchA AvIzuM. so saMdha gurujIne vaLAvavA garyo. kamala paNa emAM sAthe hato. gurujIe saghaLAM saMghane vidAyavacana saMbhaLAvyAM, A bhavasAgara tarI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka javAya evo koI niyama tame grahaNa karo.' sau potapotAnI zakti Ubho thaI gayo ne kuMbhArane ghera pahoMcyo. paNa kuMbhAra gharamAM hato anusAra niyama grahaNa karI pAchA vaLavA mAMDyA. pachI gurujIe nahIM. enI patnIne pUchatAM kuMbhAraNa kahe ke eno vara to mATI kamalane bolAvIne kahyuM, "mane evI hoMza che ke tuM paNa kAMIka niyama levA khANa tarapha gayo che. eTale kamala tarata ja dhasamasato sarovara grahaNa kara.' tIre Avyo, jyAM najIkamAM ja AvelI khANamAM pelo kuMbhAra mATI tyAre vaLato kamala kahevA lAgyo, "gurujI, saMyamapAlana sohyaluM khodI rahyo hato. che, paNa niyamapAlana dohyaluM che. mAre mATe to e ghaNuM kaparuM kAma have banyuM evuM ke khodakAma karatAM kuMbhArane suvarNadravyathI bharelI che. eTale mane emAMthI mukta rAkho." eka moTI kaDAI jamInamAM daTAyelI najare paDI. kuMbhAra e kaDAIne mahAtmA kahe, 'tuM kahe che te badhuM sAcuM, paNa amArI vidAya cUpacApa bahAra kADhato hato. barAbara e ja vakhate kamala tyAM veLAnuM ATaluM vacana to tuM pALa." khANanI upalI dhAra paranA sthaLe dhasI Avyo ne 'dIThI, dIThI' ema kamala kahe, "juo gurujI, huM bhAvapUrvaka dAna karuM chuM, amuka moTe avAje bolavA lAgyo. nIce khANamAM pelA kuMbhAre A avAja pakavAnnanuM bhojana nathI karato, pUjA-satkAra mATenuM dUdha hoya to sAMbhaLyo. jevo te UMce najara kare che to eNe kamalane joyo. tenI khIra nathI Arogato, AkhuM nALiyera khAvAno tyAga hovAthI pelA kuMbhArane thayuM ke "are, A duSTa A ja samaye kyAMthI Avyo? bhAMgIne ja AhAra karuM chuM-have bolo, A sivAya vaLI pAcho nakkI eNe pelI suvarNadravyathI bharelI kaDAIne joI lIdhI." bIjo zo niyama lauM?" paNa vAstavamAM to kamala kuMbhAranI TAla joIne bolI UThelo mahAtmA kahe, "A kaMI haMsI-majAkano avasara nathI. A prasaMge ke "dIThI, dIThI." paNa kuMbhAre juduM ja dhArI lIdhuM. eTale eNe vicAryuM tAre koI niyamaratnano svIkAra to karavo ja rahyo." tyAre kamala ke A pApiyo kaDAIne joI gayo che to enuM moM baMdha rAkhavA kahe che, "juo gurujI, jinapUjA, sAmAyika, pratikramaNa, upavAsa, maLelA suvarNano aDadho bhAga ene ApuM jethI te AkhI vAta dhyAna, japa, tapa - AmAMno koIpaNa niyama huM lauM paNa e mArAthI gupta rAkhe. Ama vicArI kuMbhAra kamalane kahevA lAgyo, 'tame saMpUrNapaNe kadAca pALI zakAya nahIM evo mane Dara che. paNa hA, moTethI bolo nahIM. tame jema kahezo tema huM karIza. IzvaranI sAkSIe eka niyama evo che je mArAthI pALI zakAze kharo.' mahAtmAe e A kaDAIno aDadho bhAga tame lo, paNa kRpA karI A vAta koIne niyama jANavA mAgyo. kamale kahyuM, "mArA ghara AgaLa eka kuMbhAra kahezo nahIM, chAnI rAkhajo." rahe che. tene mAthe moTI TAla che. sUryanAM kiraNo enA mAthA para kuMbhArane Dara e hato ke rakhe A badhuM koI sAMbhaLI ke joI paDatAM e TAla evI to jhagI UThe che! gurujI, kuMbhAranI e TAla jAya ne nagaranA rAjA sudhI vAta pahoMcI jAya to rAjA mane doSI joIne huM roja bhojana levAnuM rAkhIza. A eka niyama huM pALI Therave, kadAca mArA upara evo Aropa mUke ke A mANasa roja zakIza. bIjA koI niyama pALavA aMge mane zaMkA che." chAnomAno thoDuM thoDuM dhana laI jato haze. ane e rIte saghaLuM Ama to kamalanA A niyamanI vAta thoDI ramUjI lAge evI suvarNa ja japta thaI jAya. hatI. topaNa mahAtmAe manamAM vicAra karIne kamalanI A vAtane kamala khANamAM nIce UtarIne kuMbhAranI pAse Avyo. saMmati ApI. emane thayuM ke Ama karatAMye jo A jIva ThekANe suvarNadravyathI bharelI kaDAI eNe joI. banne gupta rIte kaDAIne ghera Avato hoya to enuM kAma siddha thayuM gaNAya. kamala pAse A lAvyA ne aDadhuM aDadhuM dravya vaheMcI lIdhuM. niyama grahaNa karAvIne gurujI tyAMthI vihAra karI gayA. bIjI divase savAre UThIne kamala vicAre che ke gurujIno Agraha have, kamala pote lIdhelA niyamanuM dararoja pAlana karavA lAgyo. thavAthI meM to mAtra ramUjamAM khape evI haLavAzathI ja A niyama Ama karatAM keTalAka divasa pasAra thayA. eka divasa rAjadarabArethI grahaNa karyo hato. paraMtu evA niyamapAlanathIye mane keTaluM moTuM kAMIka kAma patAvIne ghera pAchA pharatAM kamalane ghaNuM moDuM thayuM. phaLa prApta thayuM! huM keTaluM aDhaLaka dhana pAmyo ! rojiMdo bhojanano samaya kyAranoya vItI cUkyo hato. bhUkha paNa Ama vicAratAM guruno apAra mahimA ane pratIta thayo. guru kaDakaDIne lAgI hatI. eTale utAvaLe kamala jevo bhojana karavA bese nAvanI peThe taraNatAraNa che. bhavasamudramAM paDelAne te ugAre che. che tyAM ja ene potAno niyama sAMbharyo. eTale tarata ja te AsanethI * * * * guNothI sAdhu thavAya che ane avaguNothI asAdhu thavAya che, mATe sAdhu-guNone (sAdhutAne) grahaNa karo ane asAdhuguNono (asAdhutAno) tyAga karo. AtmAne AtmA vaDe jANIne je rAga tathA TreSamAM samabhAva dhAraNa kare che te pUjanIya bane che. * krodha prItino nAza kare che; mAna vinayano nAza kare che; mAyA-kapaTa mitratAno nAza kare che ane lobha sarvano vinAza kare che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 | cAra putravadhUonI parIkSA sudharmAsvAmI jaMbUsvAmIne kathA saMbhaLAve che pachI dhanya zeThe cothI putravadhU rohiNIne bolAvI agAunI rAjagRha nagarImAM zreNika rAjA rAjya kare che. e nagarImAM dhanya sUcanA pramANe pAMca dANA ApyA. cothI vahu rohiNI ghaNI nAme eka vaNika rahe che. patnInuM nAma bhadrA che. A daMpatIne samajadAra hatI. eNe vicAryuM ke "A pAMca dANAnI kevaLa jALavaNI saMtAnamAM cAra putro che. dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa ane dhanarakSita. A ja zA mATe ? enI vRddhi paNa karuM.' Ama vicArIne rohiNIe enA cAreya putronAM lagna thaI gayAM che. emanI patnIonAM nAma anukrame piyarapakSanA kuTuMbIone bolAvyAM ne kahyuM ke "mArA sasarAjIe ukjhikA, bhogavatI, rakSikA ane rohiNI che. ApelA A pAMca dANA tame eka nAnI kayArImAM vAvajo. Uge dhanya zeTha vRddha thayA hovAthI eka vAra vicAra karavA lAgyA ke eTale ene punaH bIjI jagAe ropajo. ane e rIte enuM saMvardhana rAjAthI mAMDIne badhI jAtinA loko badhA prakAranAM kAmomAM mArI karajo.' salAha le che. paraMtu mArI bImArI, apaMgatA ke mRtyune laIne A rohiNInA kuTuMbIjanoe e dANA svIkArIne sUcanAnuM barAbara gharane koNa sAcavaze? cAreya putravadhUomAMthI kaI vahu gharano bhAra pAlana karyuM. varSARtunA prAraMbhamAM nAnI kyArI banAvI emAM vahana karI zakaze? dANA vAvyA. bIjI-trIjI vAra ropaNI karatAM karatAM cokhAnA choDane Ama vicArI emaNe bIje divase sarva svajano-snehIjanonI pAna-DuMDAM AvyAM. dANA pragaTa thayA. pAka taiyAra thatAM enI laNaNI upasthitimAM cAreya putravadhUonI parIkSA karavAnuM nakkI karyuM. karI, sUpaDAthI sApha karI ghaDAmAM bharI dIdhA. bIjuM comAsuM AvatAM bIje divase saune potAne AMgaNe AmaMtrita karyA, bhojana ghaDAmAM ekatra karelA cokhAnI punaH vAvaNI karI. pachI to trIjI, AdithI sauno satkAra karyo. pachI badhAnI hAjarImAM sau prathama cothI, pAMcamI varSARtu AvI tyAM sudhImAM to seMkaDo kuMbha cokhAthI moTI putravadhU ujhikAne bolAvI. ene dhanya zeThe cokhAnA pAMca bharAI gayA. dANA ApI kahyuM ke "tuM Ane sAcavaje. ane huM jyAre mAguM tyAre pAMcame varSe dhanya zeThe cAreya putravadhUonI kasoTI karavAnuM nakkI e pAMca dANA ane pAchA Apaje." karyuM. eka divasa agAunI jema sarva sagAMvahAlAMne nimaMtrIne e ukjhikAe e pAMca dANAno saunI hAjarImAM svIkAra to karyo, saunI hAjarImAM pahelI putravadhUne bolAvI. ane kahyuM ke "he putrI, pachI ekAMtamAM jaI vicAryuM ke ApaNA gharamAM to cokhAnA koThAra AjathI pAMca varSa agAu meM tamane cokhAnA pAMca dANA sAcavI bharelA che. A pAMca dANA sAcavI rAkhavAno kAMI artha nathI. rAkhavA ApyA hatA e dANA lAvIne pAchA Apo." sasarAjI mAgaze tyAre koThAramAMthI cokhAnA bIjA pAMca dANA tyAre ujhikAe koThAramAMthI bIjA ja pAMca dANA lAvIne kADhIne ApI daIza. Ama vicArIne eNe sasarAe ApelA dANA sasarAnA hAthamAM mUkyA. sasarAe pUchyuM, 'tame sogaMdapUrvaka mane pheMkI dIdhA. [A kathAno mULa AdhAra chaThTha aMga-Agama kaho ke agAu meM tamane ApelA e ja dANA sasarAe bIjI putravadhu bhagavatIna balAvAne jAtA dharma kathAga ' enA sAtamA A che ke pachI bIjA che !' ukjhikAne je sUcana sahita pAMca dANA ApyA 'rohiNIjJAta adhyayana'mAM A kathA maLe | ukjhikAe kahyuM, "he pitAjI, tame mane hatA te ja pramANe bIjI vahune ApyA. bhogavatI che. AgamagraMthanI bhASA prAkRta che. 1. bhogavatI che AgamagraMthanI bhASA pAkata che | je dANA ApelA te meM svIkAryA hatA te sAcuM, tyAMthI ekAMtamAM jaI cokhAnA e pAMca dANA * AcArya municaMdra sUri racita 'upadezapada paNa pachI mane vicAra Avelo ke koThAramAM khAI gaI ne kAme lAgI gaI. to Dhagalo cokhA paDelA che. emAMthI jyAre su khasaMbodhanI vRtti'mAM paNa A kathA maLe trIjI putravadhU rakSikAne jyAre agAunI mAgaze tyAre ApI daIza. ema vicArI e che. A vRttinI racanA vi. saM. 1174mAM be putravadhUonI jema pAMca dANA ApavAmAM dANA meM pheMkI dIdhA che. eTale A dANA bIjA thaI che. AvyA tyAre ene vicAra thayo ke sasarAjIe ja che." sau sagAMsnehIonI hAjarImAM mane bolAvIne phAka pustaka : 'zrI jJAtAdharmakathAMga sUtra '' bIjI putravadhU bhogavatIne bolAvIne A dANA sAcavI rAkhavA ApyA che to enuM (24tA ja khavA ApyA che to ena (gujarAtI anuvAda), anu. ma. sAdhvIjI dANA parata dANA parata mAgatAM eNe e dANA khAI gaI .)) zrI vanitAbAI, saMpA. zo bhAcaMdra , caka hovAnuM kabUlyuM. vicArIne rakSikAe A pAMca dANA sAcavIne bhArolla, prakA. prema-jinAgama prakAzana | trIjI rakSitAne bolAvIne dANA parata eka dAbaDImAM mUkI dIdhA. ane roja e samiti, muMbaI, saM. 2037 (I. sa. mAgatAM eNe dAbaDImAM sAcavI rAkhelA dANA dAbaDInI saMbhALa rAkhavAnuM nakkI karyuM. 198 1].. sasarAjIne soMpyA. ane spaSTatA karI ke A dANA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka dAbaDImAM rAkhI satata enI sArasaMbhALa rAkhatI rahI chuM. pratye saMtuSTa thaIne hIrA-mANeka-motI-suvarNanA alaMkAro, have chelle cothI putravadhU rohiNIne bolAvIne e pAMca dANA mUlyavAna vAsaNo ane rezamI vastronI sAcavaNInuM kAma soMpyuM. parata karavAnI dhanya zeThe mAgaNI karI tyAre rohiNIe kahyuM, cothI putravadhU rohiNI jeNe A pAMca dANAmAMthI anekagaNI pitAjI, e dANA parata karavA mATe mAre ghaNAM gADAMnI jarUra vRddhi karI hatI tene samagra kuTuMbanA zreyArthe salAhakAra-mArgadarzaka paDaze." zeThe navAI pAmI pUchyuM, "pAMca dANA mATe gADAMnI jarUra tarIke niyukta karI. kevI rIte ? mane kAMI samajAyuM nahIM." tyAre rohiNIe rahasya pragaTa zramaNa-zramaNI samudAyanA saMdarbhamAM A kathA eka rUpakakathA karatAM, A pAMca varSa daramyAna potAnA kuTuMbIjanoe vAvetara tarIke kahevAI che. dvArA cokhAnA pAkanI karelI anekagaNI buddhinI vAta jaNAvI. dIkSita jIvana svIkArIne je zramaNa-zramaNI prathama putravadhUnI jema dhanya zeThe gADAM mokalavAno prabaMdha karyo. rohiNI potAne piyara pAMca dANA samAna pAMca mahAvrato (satya, ahiMsA, asteya, AvI ane pAMca dANAmAMthI vRddhi pAmeluM saghaLuM anAja gADAmAM aparigraha, brahmacarya)no parityAga kare che te A bhavamAM ja bharAvIne svasuragRhe pahoMcatuM karAvyuM. avahelanAnuM pAtra bane che. rAjagRha nagaranA loko rohiNInI prazaMsA karavA lAgyA. je zramaNa-zramaNI bIjI putravadhUnI jema rasendriyane vazIbhUta A cAreya putravadhUonI parIkSA lIdhA pachI dhanya zeThe e thaIne pAMca mahAvartAne naSTa kare che teo paNa A lokamAM cAreyane anurUpa kAmonI vaheMcaNI karI. upekSApAtra bane che. pahelI putravadhU ukjhikA jeNe dANA pheMkI dIdhA hatA tene kacaro je zramaNa-zramaNI trIjI putravadhUnI jema pAMca mahAvratonI rakSA kADhavAnuM, chANAM thApavAnuM, snAna Adi mATe pANI lAvI kare che teo A lokamAM saunAM AdarapAtra ane pUjya bane che. ApavAnuM jevAM nimna kakSAnA kAmo mATe niyukta karI. je zramaNa-zramaNI cothI putravadhUnI jema pAMca mahAvratonuM saMvardhana bIjI putravadhU bhogavatI je dANA khAI gaI hatI tene daLavA- kare che teo A lokamAM to saunA AdarapAtra ane pUjya bane ja khAMDavAnA, rAMdhavA-pIrasavAnA kAma mATe niyukta karI. che, sAthe A bhavATavIthI paNa mukta bane che. trIjI putravadhU rakSikA jeNe dANA sAcavI rAkhyA hatA tenA | vinayathI zobhatI vidhA amaratilaka nAme nagara hatuM. emAM [A kathAno AdhArasrota che AcAryazrI hatA. siddhadeva nAme eka bhaTTa vase. te Agamo che eka divasa koI kAma aMge gurue A haribhadrasUri-viracita graMtha 'upadezapada' paranI veda-purANonA jANakAra paMDita hatA. , baMne ziSyone bAjunA gAme mokalyA. baMne A zrI municaMdrasUrinI 'su kha saMbodhanI vRtti.' emanI pAse rahIne be vidyArthIo ziSyo cAlatA cAlatA jatA hatA. tyAM mULa graMthanI bhASA prAkRta che, vRttinI bhASA zAstrAbhyAsa karatA hatA. ekanuM nAma jamIna paranAM moTAM pagalAM joI dinakare saMskRta che. paNa vRttikAre emAM ApelI dinakara, bIjAnuM zazikara. zazikarane pUchyuM, "A pagalAM konAM che?' dRSTAMtakathAo bahu dhA prAkRtamAM che. A zazikara khUba ja vinIta ane sevAbhAvI zazikara : "e hAthInAM pagalAM che." vRtti-graMthanI racanA vi. saM. 1174mAM thaI hato. zAstrAdhyayanamAM enI jijJAsAvRtti dinakara : "e hAthInI eMdhANI-oLakha che. zrI malayagirikRta naMdi-adhyayana vRtti', ghaNI tIvra hatI. abhyAsamAM kAMI paNa saMdeha tuM ApI zake ?' (saMskRta bhASA)mAM paNa A kathA maLe che. pedA thatAM tarata ja guru pAse AvI zazikara : 'hA, pahelI vAta to e ke e - venayikI (vinayathI utpanna thatI) buddhinA hAthaNI che. bIjuM e hAthaNIne DAbI AMkha vinayapUrvaka prazna kare ane guru pAsethI enuM daSTAMta rUpe A kathA prastuta che. nivAraNa prApta kare. enI AvI nathI. vinayapUrvakanI adhyayanazIlatAne kAraNe pustaka : 'upadezapadano gUrjara anuvAda', dinakara : "e hAthaNI upara koI beTheluM? gurune paNa e ghaNo priya thaI paDyo hato. saMpA. - anu. . hemasAgarasUri, sahasa pA. beTheluM hoya to koNa beThuM haze ?' jyAre bIjo ziSya dinakara ga2 pratye 5. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI, prakA. Ananda- zazikara : 'e hAthI upara rAjAnI rANI avinayI ane avivekI hato. game tema hemagraMthamAlA vatI caMdrakAnta sAkaracaMda jhaverI, beThelI haze." bolI nAkhatAM ene kAMI saMkoca thato nahIM. muMbaI- 2, vi. saM. 2028 (I. sa. 1972 ) dinakara : e rANI kevI haze enI koI saMjJA vaLI, zAstrAbhyAsamAM paNa te ghaNo nabaLo tuM ApI zake che? Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 zazikara : 'e rANI sagarbhA che. ene pUrA divasa jAya che. Aja gurue zAMta ane svastha citte dinakarane prazna karyo, 'evI, zI sAMje ke kAla savAra sudhImAM to tene prasava thaze ane ene janmeluM ghaTanA parathI tene lAgyuM ke meM tane kAMI ja vidyA ApI nahIM?" bALaka putra haze.' dinakara kahe, "ame bIje gAma gayA temAM mArI vAta khoTI TharI, | dinakara : 'A badhuM jo najare jovA maLe to tArI vAta sAcI mAnuM. jyAre zazikare je je anumAno karyo te badhAM ja sAcAM paDyAM." rastAmAM Ama vArtAlApa karatA te banne ziSyo bAjunA gAma Ama kahIne bIje gAma pahoMcatA sudhImAM je je ghaTanAo banI pAse AvI pahoMcyA. gAmanI bahAra AvelA sarovarane kAMThe te hatI te badhI hakIkata dinakare gurune varNavI batAvI. baMne rokAyA. tyAM ja temaNe pelI hAthaNIne joI. ene DAbI AMkha gurue vinayavaMta ziSya zazikarane pAse bolAvyo. pachI bolyA, "are nahotI. rANI jamIna para beThI hatI. ADo vastrano paDado karelo vatsa! je je ghaTanAo banI tenI AgotarI aTakaLo teM zAne AdhAre hato. ne te ja samaye eka dAsI doDIne rANIne putraprasava thayAnI karI hatI te mane kahe.' rAjAne vadhAmaNI karavA jatI hatI. - zazikare atyaMta vinayapUrvaka pahelAM to ema ja kahyuM ke "mane dinakare zazikarane kahyuM, 'tAruM jJAna sAcuM TharyuM.' A badhuM jJAna gurukRpAe prApta thayuM che.' pachI eNe karelI tamAma baMne ziSyo vaDanA jhADa nIce vArtAvinoda karI rahyA hatA. evAmAM AgAhIonA ukela darzAvyA. eka vRddhA sarovaranuM jaLa bharavA mATe tyAM AvI. teNe jaLabharelo pahelAM to eNe pagalAM joI hAthaNI pasAra thayAnI AgAhI kuMbha mAthe caDhAvyo. pachI e vRddhAnI najara bAjunA vaDa tarapha jatAM karI hatI. nara hAthInI laghuzaMkA haMmezAM paga bahAra thAya, paNa eNe pelA be ziSyone joyA. e baMnene paMDita jevA jANIne vRddhA eNe paganI vacce laghuzaMkA thayelI joI e eMdhANIe eNe nirNaya temanI pAse AvI. hAtha joDIne UbhI rahI. pachI kahevA lAgI, bAMdhyo ke e hAthaNI hatI. rastAmAM AvatAM jamaNI taraphanA badhAM mAro putra paradeza gayo che. kRpA karI mane kaho ke te pAcho kyAre vela-pAna hAthaNIe ujharaDI lIdhAM hatAM ne e taraphanAM ghaNAM DALaAvaze ?' pAMdaDAM jamIna para verAyelAM hatAM, jyAre DAbI taraphanA vela-pAna vRddhA A prazna pUchI rahI hatI tyAre ja enA mAthethI pANIno ane vRkSaDALa surakSita hatAM. e parathI eNe nakkI karyuM ke e hAthaNInI ghaDo jamIna para paDyo ne enA TukaDeTukaDA thaI gayA. DAbI AMkha nathI. vRkSanI zAkhAo upara eNe rezama-jarInA tAra pelo avinayI ziSya dinakara vRddhAne kahevA lAgyo, "mAjI, bharAyelA joyA e parathI ene thayuM ke upara beThelI strI rAjarANI tAro putra to mRtyu pAmyo che emAM koI saMdeha nathI." A sAMbhaLI haze. A strI laghuzaMkA mATe heThe UtarI haze tyAre enA baMne hAtha tarata ja vinayI ziSya zazikara dinakarane Thapako ApatAM kahe che, bhoMya upara TekavelA hatA. e nizAnI joIne ene lAgyuM ke e strI are, tuM AvuM avicArI kema bole che?' pachI zazikara pelI sagarbhA hovI joIe. vaLI tyAM retImAM e strIno jamaNo paga je rIte vRddhAne AzvAsana ApatAM kahevA lAgyo, "mAtA, tamAro putra mukAyelo hato e parathI eNe nirNaya karyo ke ene putra ja janmaze. kSemakuzaLa che. eTaluM ja nahIM, te ghaNuM dravya laIne ghera paNa AvI zazikaranI ATalI vAta sAMbhaLyA pachI gurue prazna karyo, "pelI pahoMcyo che. eTale tame putraviyogano zoka dUra karIne ghera jAva. vRddhA strIno putra ghera Avyo che e teM kevI rIte jANyuM?' tame tamArA putrane ghera Avelo jarUra jozo." gurunA A praznanA javAbamAM zazikara kahe, juo gurujI! ghaDo pelI vRddhA zazikarane AzIrvAda ApIne harSathI pulakita thatI mATImAMthI bane che. pelA vRddhA mAjIno ghaDo bhAMgatAM e jemAMthI ghera gaI, to tyAM sAce ja enA putrane eNe beThelo joyo. vRddhAnA nIpajyo hato te mATImAM pAcho maLI gayo. e eMdhANIe mane AnaMdano pAra na rahyo. lAgyuM ke e mAjIno putra paNa jyAMthI nIkaLyo hato te ja sthAne A bAju pelI vRddhAnA gayA pachI dinakara manamAM kheda pAmavA pAcho pharyo che.' lAgyo. potAnI aNaAvaDatano doSa jovAne badale tene guruno zazikaranI A vAto sAMbhaLI gurue enI prazaMsA karI. pachI vAMka dekhAvA lAgyo. ene thayuM ke "gurue jevo zazikarane bhaNAvyo teo dinakarane kahevA lAgyo ke 'vidyA to tame baMne sarakhI bhaNyA evo mane barAbara bhaNAvyo nahIM." cho. meM tamArA bemAMthI ekane vadhAre ne bIjAne ochI vidyA gurue soMpeluM kAma patAvIne baMne jaNA pAchA vaLyA. gurune caraNe ApavAno bhedabhAva karyo nathI. paNa he dinakara! tArAmAM ja rahelA zazikare mastaka TekavyuM, jyAre dinakara thAMbhalAnI jema Ubho ja rahyo. avinaya jevA doSone kAraNe teM kadI vidyAnI parakha jANI nahIM. je gurune praNAma karavA jeTalo vinaya dAkhavavAnuM to eka bAju rahyuM, paNa guru pratye vinayavaMta nathI raheto tenI vidyAthI koI artha sarato UlaTAno gusse thaIne gurune kahevA lAgyo, 'tame mane kAMI bhaNAvyo nathI. have kahe ke tane vidyA na phaLI emAM guruno zo doSa?' nahIM.' gurunAM A vacano sAMbhaLIne dinakara zaramiMdo banI gayo.* Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 2 1 sagAM ja sagAMno anartha kare : kathAsaptaka | (2) gupta rIte banAvI rAkhI hatI. dhanu mahetAno putra varadhanu je kumAranI mAtA putrano anartha kare sahAyamAM hato eNe brahmadattane paganI pAnIthI jamIna upara prahAra kAMDityapura nAme nagarI hatI. emAM brahma nAme rAjA rAjya karato karavAnuM sUcavyuM. ema karatAM ja khodelI suraMgano mArga maLI Avyo. hato. enI rANInuM nAma calaNI hatuM. emane saMtAnamAM brahmadatta brahmadatta ane varadhanu banne e suraMga dvArA nAsI chUTyA. nAme putra hato. A brahma rAjAnuM mastakanA rogane laIne mRtyu samaya jatAM brahmadatta dIrgharAjAne harAvI, digvijaya karI cakravartI thayuM. eTale paDozI rAjyano dIrgha rAjA je brahma rAjAno mitra paNa banyo. hato te rAjyanI saMbhALa levA mATe kAMDilyapuramAM AvIne rahyo. A gALAmAM brahma rAjAnI vidhavA rANI calaNI ane rAjyabhAra pitA putrano anartha kare saMbhALI rahelA mitra rAjA paraspara kAmAsakta [A viSayavastuvALI sAta kathAonA tetaliputra nagaramAM kanakaketu rAjA rAjya thayAM. samaya jatAM putra brahmadattane mAtAnA A kathA, cchanA AdhArastrota che zrI karato hato. enI rANIne je koI putra janme duzcAritranI jANa thaI. brahmadatta paNa have yuvAna dharmadAsagaNiviracita 'upadezamAlA' enA aMgo chedIne rAjA ene vikalAMga karI vayamAM Avyo hato. eTale e mAtA pratye prAkRtamAM racAyelI 544 gAthAovALI mUkato. AnuM kAraNa hatuM rAjAnI prabaLa krodhavaza to thayo, paNa mAtAne e sIdho padyabaddha upadezapradhAna A racanAmAM 145 rAjyatRSNA. rAjAno sattAlobha eTalo tIvra Thapako to zI rIte Ape! eTale A anaitika thI 1 pa1 sudhInI sAta gAthAomAM A hato ke ene satata eka bhaya satAvyA karato saMbaMdha paratve mAtAnuM dhyAna sAMketika rIte viSayane lagatAM sAta dRSTAMtono nirdeza ke rakhene mAro putra mAruM rAjya chInavI le. dorI zakAya evI yojanA eNe banAvI. karAyo che. A graMtha paranI zrI tethI te pratyeka navajAta putrane vikalAMga putra brahmadatte eka divasa kAga ane siddharSigaNinI saMskRtamAM racAyelI banAvI deto. koyalano samAgama karAvI viparIta AcaraNa 'he ya pAdeyA TIkA'mAM A kathAo have banyuM evuM ke enI padmAvatI rANIe karatAM batAvyAM. pachI mAtAne kahyuM ke A baMne saMkSepamAM maLe che. TIkAgraMthanI racanA vi. rAjAne khabara na paDe ema potAnA eka viruddha AcaraNa karanArA che emane huM zikSA saM. 974nI che. vi. saM. 105 pamAM A. navajAta putrane gupta rIte tetaliputra nAmanA karIza.' Ama kahIne brahmadatte khaDagathI kAga vardhamAnasUrie prAkRtamAM A kathAnakone maMtrIne soMpI dIdho. jogAnujoga te ja samaye ane koyalane mArI nAkhyAM. A prasaMgathI ahIM vistRta svarUpe Ale khyAM che. A. maMtrInI poTilA nAmanI patnIne putra janmI AvI vaselo dIrgharAjA Ano saMketa pAmI sa ma suMdara surikata 'upadezamAlA hatI. eTale maMtrIe e putrIne lAvIne gayo. eNe calaNI rANIne cetavatAM kahyuM ke, bAlAvabo dha'mAM paNa madhyakAlIna "rANIne putrI janmI che" ema jAhera karyuM. bIjA 'tAro putra je kAMI bolyo che enuM pariNAma gujarAtI bhASAmAM A kathAo maLe che. bAju rANIno putra gupta rIte moTo thavA ApaNe mATe azubha samajavuM.' pachI salAha racanA vi. saM. 148 panI che. A kathAo lAgyo. samaya jatAM kanakaketu rAjA mRtyu ApatAM kahe, 'tuM tArA putrane koI paNa rIte chuTI chuTI ekAdhika dharmagraMtho-TIkAgraMthomAM pAmyo. tyAre yuvAna banelo eno putra mArI nAkhavAnI yojanA kara." maLe che, jema ke A saptakanI bIjI kathA kanakadhvaja tetalipura nagarano rAjA banyo.. mAtAe potAnA kAmuka saMbaMdha ADe 'jJAnAdharmakathAMga'nA 14mA tetaliputra putrano aMtarAya dUra karavA prapaMca Adaryo. eNe adhyayanamAM maLe che. paNa sAta kathAonuM bhAI bhAIno anartha kare eka lAkSAgRha taiyAra karAvyuM. pachI eka divasa AkhuM kathAguccha upadezamAlA'mAM che. prathama tIrthakara RSabhadeva emanI saMsArI putrane e lAkSAgRhamAM rahevA mokalI Apyo. 5 staka : 'zI sAmasudarasUrikRta avasthAmAM ayodhyAnA rAjA hatA. temane rAtre e lAkSAgRhane Aga lagADavAmAM AvI; upadezamAlA bAlAvabodha', saMzo-saMpA. sumaMgalA rANIthI bharata ane sunaMdA pANIthI e prayojanathI ke e AgamAM ja putra baLIne kAntibhAI bI. zAha, prakA. so. ke. bAhubali ema be baLavAna putro thayA. A mRtyu pAme. paraMtu, rAjyane vaphAdAra dhanu prANaguru jena philo. enDa liTararI risarca sivAya anya 98 putro emane hatA. pitAe mahetAe agamacetI vAparIne lAkSAgRhathI senTara, ghATakopara, muMbaI-86, I. sa. rAjagAdI bhAratane soMpI saMyama aMgIkAra karyo. nagaranI bahAra nIkaLI zakAya evI eka suraMga 2001.]. cakravartI thavAnI mahattvAkAMkSAthI bhArate Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 digvijaya karyo. AthI anya bhAIoe bharatanI ANa svIkArI, mAtA celuNA gadgad svare kahevA lAgI, "beTA! tAro putraprema paNa bAhubalie bharatanI ANa svIkArI nahIM. eTale bharata to zI visAtamAM che? putraprema to tArA pitAno tArA mATe hato' bAhubali sAme yuddhe caDyo. banne bhAIo vacce moTuM svaMdvayuddha thayuM. pachI mAtA atItanI ghaTanAne tAjI karIne kahevA lAgI, "beTA! tuM A yuddhamAM bAhubalinA muSTiprahArathI krodhe bharAIne bharate jyAre garbhamAM hato tyAre mane pAchalA bhavanA vairasaMbaMdhane kAraNe bAhubaline mAravA mATe cakra mokalyuM. patinA AMtaraDAM khAvAno dohada thayelo. abhayakumAre kRtrima jo ke pAchaLathI bharatane pazcAttApa thayo ane bAhubalie paNa AMtaraDAM lAvIne e dohada pUro karelo. tAro janma thayo. paNa mane pravrajyA aMgIkAra karIne kevaLajJAna prApta karyuM. Avo duSTa dohada thavA badala tArA tarapha tiraskAra pedA thatAM meM tane (4). ukaraDe naMkhAvyo. tyAM tArI eka AMgaLI kUkaDAe karaDI khAdhI. tArA patnI patino anartha kare pitAne jANa thatAM ja ukaraDethI tane ghera pAcho laI AvavAmAM Avyo. zvetAMbikA nagarImAM pradeza rAjA rAjya karatA hatA. A rAjAne kUkaDAe karaDI khAdhelI AMgaLI kohI javAthI tyAM paru jharatuM hatuM. sUryakAntA nAme rANI hatI. A rAjA ghaNA nAstika hatA. eka enI pIDAne laIne tuM khUba raDato hato. tArA pitAe tArI paru vAra kezI gaNadhara nagara bahAranI vanabhUmimAM padhAryA. rAjAnA jharatI AMgaLI moDhAmAM laIne cUsI lIdhI ane e rIte tane raDato citra nAme mahetA hatA te khUba ja dharmAnurAgI hatA. eTale teo aTakAvyo hato.' rAjAne ghoDA khelAvavAnA bahAne vanamAM padhArelA kezI gaNadhara A vRttAMta mAtAnA mukhe sAMbhaLIne koNikanuM hRdaya pIgaLyuM. pAse laI gayA. tyAM gurumukhe dharmadezanA sAMbhaLIne rAjA nAstika kASThapiMjaranuM baMdha dvAra kholI nAkhavA ane pitAne mukta karavA e maTIne dharmAbhimukha banI gayA. zrAvakanA bAra vrato paikInuM eka pharasI laIne doDyo. pitAe putrane pharasI sAthe doDI Avato joIne pauSadhavrata emaNe lIdhuM. A vratamAM dharmanI puSTi arthe sAMsArika vicAryuM ke nakkI, mAro putra mArI hatyA karavA dhasI Ave che. eTale pravRttiothI vimukha thaIne upAzrayamAM sAdhu jevo saMyama pALavAno zreNika rAjAe AMgaLInI vIMTImAM chupAveluM tAlapuTa viSa khAI hoya che. A pauSadhavratanA pAraNAnA divase rAjAnI patnI laIne AtmahatyA karI lIdhI. je bhavitavya hatuM te thaIne ja rahyuM. sUryakAntAe anya puruSa pratyenI Asaktine laIne potAnA ja patine pAraNA nimittenA AhAramAM viSa ApyuM. jo ke kezI mitra mitrano anartha kare gaNadharanA saMyogane kAraNe pradezI rAjA sadgatine pAmyA. cANakya nAmanA brAhmaNe parvataka nAme rAjAne potAno mitra banAvyo. pachI mitranA sahayogamAM senA laIne pATaliputranA naMda putra pitAno anartha kare rAjAne harAvIne rAjya paDAvI lIdhuM. yuddha jItavAmAM ane naMda rAjAne rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. emane harAvavAmAM parvataka rAjAe cANakyane sahAya karI hoI celaNA rANInI kUkhe janmelo koNika nAme putra hato. jyAre pATaliputranA aDadhA rAjyano te leNadAra banyo. cANakyane A anya rANIthI thayelA be putra halla ane vihalla hatA. zreNika gamatI vAta nahotI. eTale cANakya eka yukti karI. naMdarAjAnI rAjAe halla ane vihallane devatAoe ApelA hAra, kuMDaLa jevA eka putrI viSakanyAnA lakSaNo dharAve che e jANI laIne cANakya alaMkAro ane secanaka hAthI bheTamAM ApyA. e samaye koNikane e kanyAne parvataka sAthe paraNAvI. ane e viSakanyA dvArA mitra rAjya ApavuM evI zreNika rAjAe manathI IcchA karI. paraMtu halla- upara ja viSayopacAra karAvyo. pariNAme parvataka rAjA A vihala e be bhAIone apAyelI bheTa joIne koNikanA manamAM viSaprayogathI mRtyu pAmyo. tyArapachI cANakya pATaliputranuM saghaLuM IrSA pedA thaI. eTaNe eNe rAjyanA badhA sAmaMtone vaza karI rAjya potAne aMke karI lIdhuM. lIdhA ane pitAne kASThapiMjaramAM keda karI dIdhA. eTaluM ja nahIM, A putra pitAne roja pAMcaso phaTakA marAvavA lAgyo. svajana svajanano anartha kare thoDAka samaya pachI koNikanI patnIe putra prasavyo. eka divasa gajapura nagaramAM anaMtavIrya nAme kSatriya rAjA rAjya karato hato. koNika potAnA putrane khoLAmAM besADI bhojana karato hato. e rAjAnI je rANI hatI enI bahena reNukA brAhmaNakuLanA jamadagni tyAre putre pitA koNikanA bhANAmAM pezAba karyo. koNika najIkamAM tApasane paraNI. eka vAra A reNukA potAnI bahenane maLavA gajapura beThelI potAnI mAtA celaNAne moM malakAvIne kahevA lAgyo, AvI. tyAM potAnA banevI anaMtavIrya sAthe dehasaMbaMdha bAMdhI beThI. mAtA! joyone mAro putraprema! mArA putre bhANAmAM pezAba enAthI reNukAne eka putra janmyo. jamadagni RSi patnI reNukAne karavA chatAM mane jarAya gusso Avyo ja nahIM." pAchI laI AvyA. jamadagninA prathama putra rAmane vidyAdhara dvArA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa sapTembara, 2011 parazuvidyA prApta thaI hatI. ene kAraNe rAma parazurAma tarIke prasiddhi pAmyo. teNe potAnI kalaMkinI mAtA reNukA ane anaMtavIryathI janmelA putranI parazuthI hatyA karI. e pachI to 'verano badalo vera' e silasilo aTakyo ja nahIM. e anaMtavIrya rAjAe jamadagninA Azramane naSTa karyo. eTale parazurAme anaMtavIryano ziraccheda karyo. anaMtavIryano putra kArtavIrya have gajapuranI gAdIe beTho. ane pitAnI hatyAno badalo levA eNe parazurAmanA pitA jamadagni RSinI hatyA karI. eTale parazurAme kArtavIryanI hatyA karIne gajapuranuM rAjya paDAvI lIdhuM. marAyelA kArtavIryanI sagarbhA patnI tArAe eka tApasanI jhUMpaDImAM putra prasavyo. enuM subhUma nAma pADyuM, parazurAme sAta vAra pRthvI nakSatrI karI. pachI eNe jyotiSIne pUchyuM ke potAnuM maraNa korne hAthe thaze ? jyotiSIe kahyuM ke 'kSatrInI dADha bharIne thALa mUkaje, jenA AvavAthI thALamAM bIja mukta thavuM, zraddhA Dage, saMzaya vadhe prabuddha jIvana: jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka vatsAbhUmimAM AcArya ASADhabhUti aneka ziSyo dharAvatA hatA. samudAyanA koI paNa sAdhunA aMtasamaye teo kahetA ke 'tamAre devalokamAM jaIne deva banyA pachI mane darzana devuM.' paNa pachI koI paNa sAdhu svarge gayA pachI AcAryane darzana devA na Ave. te uparathI AcAryane paraloka vize manamAM zaMkA thavA mAMDI. eka samaye AcAryano eka ziSya maraNazayyAe hato. tyAre ene paNa AcArye e ja pramANe kahyuM ke 'tAre svarge jaI deva thayA pachI mane darzana devuM. pramAda na karavo.' ziSyae gurunI vAta kabUlI nATyAdi jovAmAM vyasta rahetAM te gurune darzana devA na Avyo. gurujIne thayuM ke paraloka jevuM kAMI che ja nahIM. tethI ja koI pAchuM AvatuM. na nathI. jo paraloka hoya to mAro ziSya pratijJA laIne gayo che te mane darzana kema na Ape ? me vrata pANyAM, tapa karyAM, kaSTa veThyAM, zuM e tamAma vyartha ?-Ama A badhA saMryo vacce teo mithyAtvI banI gayo. (samudAya)no tyAga karI ekalavAsI mahAtmA banI gayA. ka keTaloka samaya pasAra thayA pachI divyomAM gayelA pelA ziSyane gurunuM smaraNa thatAM darzana devA ahIM Avyo. paNa eka gurune mithyAtvI banI gayelA dIThA. eTale eNe thaI jAya ane je jame tene hAthe tAruM mRtyu thaze.' jyotiSInA kahyA pramANe parazurAme thALa mukAvyo. daramiyAna kArtavIryanA have moTA thayelA ane tApasanI jhUMpaDImAM UcharelA putra sRbhUme mAtA pAsethI sadhaLo vRttAMta jANIne te gajapura gayo. tyAM dADha bharelo thALa hato tenI khIra thaI. siMhAsane besI ne khIra khAvA lAgyo. parazurAma senA sAthe Avyo. subhUmanA vidyAbaLe pelI thALa cakraratnamAM pheravAyo ane e cakraratnathI parazurAmanuM mastaka chedAI gayuM. Ama sRbhUme ekavIsavAra pRthvI niHbrAhmaNI karI. 23 X X X AvI che A sagAM dvArA ja sagAM pratye thatA anarthonI paraMparA. A thAsapnakano pratibodha e che ke AvA kaluSitatAo ane viSamatAothI kharaDAyelA A saMsAra pratyenA rAga-AsaktithI *** marIne te deva paNa thayo. paNa divyalokanAM [A kathAno AdhArasAMta che. zrI sudharmAsvAmI pratta AgamagraMtha rIvallabhagaNi viracita arthadIpikA 'uttarAyana sUtra' paranI TIkA. mULa sUtranI bhASA prAkRta. TIkAgraMthanI bhASA saMskRta. racanA varSa vi. saM. 1745, sUtranA bhakta pariSaddha adhyayana TIkAmAM A kathA maLe che. paMnyAsa gurune pratibodha pamADavA mATe koI gAmanI sImamAM nATyaprayoga AdaryAM. guru cha mahinA sudhI A nATakAdi jotA rahyA. temAM emane bhUkhatarasanuM paNa bhAna na rahyuM, jyAre ziSye nATyaprayogo baMdha karyA tyAre teo AgaLa cAlyA. have te ziSye gurunA saMyamanI parIkSA karavA mATe pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane trasa (halanacalana karI zakanAra) kAyA dharAvatA cha kumAro utpanna karyA je sarva alaMkArothI vibhUSita hatA. pahelo pRthvIkAyika kumAra AcAryanI najare paDyo. eTale emaNe kumArane kahyuM, 'tArAM A AbhUSo mane ApI de.' kumAre na ApyAM eTale sUrie tene gaLethI pakaDyo. eTale bhayabhIta banI kumAra bolyo, 'huM pRthvIkAyika kumAra chuM. A aTavImAM huM tamAre zaraNe, tamArA Azraye chuM. to Ama karavuM tamane yogya nathI. huM eka kathA te tame sAMbhaLo.' pachI kumAre kathA mAMDI - mahAbodhivijAta kRta 'du:khathI Dare te bIjA' pustakamAM paNa A kathA maLe che. eka kuMbhAra khANamAM mATI khodato hato. bhekhaDa dhasI paDatAM mATI nIce dabAyo. kuMbhAre pustaka : zrImad uttarAyana sUtram' (TIka, vicAryuM, 'jeNe mane janmathI popyo, jene laIne tathA gujarAtI bhAvAnuvAda sahita), prakA paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA), I. sa. 1975.]. mAro gujAro thayo e mATI ja mane dATI rahI che? jene zaraNe hato eno ja bhaya ?' kahuM kathA kahIne kumAra kahe, 'A rIte huM tamAro zaraNAgata ane tame ja mAro parAbhava karI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 taga mAmA cho.' paNa AcArya kumAranI vAta kAne dharI nahi. emaNe kumAranA kumAre kathA pUrI karI. AcArya jarAya pIgaLyA nahi. kumAranAM saghaLAM AbharaNa laI lIdhAM ane potAnA pAtrAmAM nAkhI dIdhAM. ghareNAM utArI AgaLa cAlatA thayA. AgaLa cAlatAM akAyika (jaLatattvanI kAyAvALo) kumAra AgaLa jatAM trasakAyika kumAra maLyo. alaMkAro paDAvavA ene maLyo. AcArye enI pAse paNa agAunI jema ja AbhUSaNonI paNa AcArya bhaya dekhADyo eTale rakSaNa IcchatA kumAre kathA mAMDImAgaNI karI. eTale e kumAre kathA kahI saMbhaLAvI eka nagara para paDozI pradezano rAjA caDI Avyo. A eka pATala nAmano jaLacara jIva gaMgAnA pravAhamAM peTho. paNa AkramaNathI DarI jaIne je halakI varNanA loko nagara bahAra rahetA taNAvA lAgyo. eTale eNe vicAryuM "je jaLathI badhAM bIja Uge che hatA te saMrakSaNa arthe nagaranI aMdara pravezavA lAgyA. tyAre e ne badhAM prANIo jenAthI jIve che te jaLanI madhyamAM ja taNAvAne nagaravAsIoe ja anAja-pANI khUTI javAnA bhayathI emane kAraNe mAruM mota thaze. jenuM zaraNuM lIdhuM enAthI ja bhaya pedA Azraya ApavAne badale nagara bahAra hAMkI kADhyA. A joIne thayo." keTalAka taTastha janone thayuM ke "A to zaraNasthAnamAM ja bhaya pedA thayo." kumAre kahelI kathAnI sUri upara kAMI ja asara thaI nahIM. enAM A kathAnI AcArya upara koI asara na thaI. eTale kumAre bIjI badhA alaMkAro utArI pAtrAmAM nAkhI AgaLa cAlatA thayA. kathA mAMDI pachI AgaLa cAlatAM agnikAyika kumAra maLyo. enI pAse eka nagaramAM rAjA svayaM cora hato. ane rAjyano purohita paNa AcAryanI e ja mAgaNI. eTale e kumAre AcAryanuM zaraNuM tarakaTI ane phaMdAbAja hato. te bannenA anyAya ane bhraSTAcArathI meLavavA kathA mAMDI taMga AvI gayelA loko kahetA ke "jyAM rAjA svayaM cora bhraSTAcArI eka tapasvInI jhUMpaDI agnithI baLI gaI. tyAre e tapasvIe hoya, purohita tarakaTI hoya tyAM nAgariko konuM zaraNuM zodhe? vicAryuM, 'je agnine meM rAtre ne divase ghI vagere vaDe tRpta karyo, te vADa ja cIbhaDAM gaLe enA jevuM A thayuM." ja agnie mAruM jhUMpaDuM bALI nAkhyuM. jenuM zaraNa eno ja bhaya.' A kathAnI paNa AcArya upara kAMI ja asara na thaI. eTale pachI bIjuM dRSTAMta ApatAM kumAre kahyuM, 'eka pathike vAghanA bhayathI kumAre trIjI kathA mAMDIbacavA agnino bhaDako karyo paNa enI jvALAothI ja e dAjhI eka gAmamAM eka brAhmaNa raheto hato. te durAcArI hato. gayo. potAnI svarUpavAna putrI pratye paNa e kAmuka dRSTi dharAvato hato. AcArya upara kathAnI kAMI ja asara na thaI. enA paNa alaMkAro Ama thavAthI te manamAM ne manamAM zoSAto hato. eTale patnIe paDAvI, pAtrAmAM nAkhI AgaLa cAlatA thayA. eka divasa patinI mUMjhavaNa aMge pUchatAcha karI. pratyuttaramAM patie AgaLa jatAM vAyukumAra maLyo. ene paNa sUrijIe bhayabhIta potAnA manamAM je gaDamathala cAlatI hatI te kahI saMbhaLAvI. karyo. tyAre vAyukumAre kathA mAMDI patnIe patine haiyAdhAraNa ApatAM kahyuM, 'tamArA manamAM je IcchA koI eka hRSTapuSTa dehavALo mANasa jato hato tyAre vAyunA jAgI che te pUrI karavAmAM huM tamane sahAya karIza.' prakopathI enuM zarIra bhagna thayuM. hAthamAM lAkaDIno Teko laI e pachI eka divasa lAga joIne mAtAe putrIne ekAMtamAM AgaLa cAlavA mAMDyo. koIke ene pUchyuM, 'tuM Ama kema thaI bolAvIne kahyuM ke "he dIkarI, tuM have paraNavAne yogya thaI che. gayo ?' tyAre e bolyo, "ASADhamAM je vAyu sukhakara hoya teNe ApaNA kuLanI e paraMparA che ke lagna pUrve putrIne pahelAM yakSa ja mAruM zarIra bhAMgI nAkhyuM. jenuM zaraNa eno ja bhaya." bhogave che. pachI kanyA varane apAya che. te anusAra kRSNapakSanI kathA pUrI thatAM, AcAryae enI Doka maraDI, ghareNAM kADhI lIdhAM, codazanI rAtrie tArA zayanakhaMDamAM yakSa Avaze. ene tuM pAtrAmAM nAkhI AgaLa cAlyA. apamAnita karatI nahIM. ane dIvo paNa peTAvIza nahIM." AgaLa jatAM vanaspatikAyika kumAra maLyo. ene paNa AcArye Ama patinI kAmuka vRttinA saMtoSa arthe khuda patnIe ja eka bhayabhIta karyo. AcAryanuM zaraNuM IcchatA kumAre kathA kahI- tarakaTa racI ApyuM. nirdhArita rAtrie pitA putrInA zayanakhaMDamAM eka vRkSamAM keTalAMka pakSIo rahe. emAM keTalAMkane to baccAM pravezyo. putrIe dIvo peTAvyo hato paNa AvaraNathI ene DhAMkelo janmyAM hatAM. e vRkSanA mULamAMthI eka vela pAMgarIne vRkSane cAre rAkhyo hato. eTale kazuM spaSTa joI zakAya ema nahotuM. pitAe bAjuthI vIMTaLAtI cheka jhADanI upalI Toce pahoMcI. te samaye eka putrIne bhogavavAnI potAnI kAmecchA pUrI karI. pachI kAmabhogathI sApa pelI vela para caDhIne pakSIonA mALAmAM rahelAM baccAMonuM zramita thayelo te tyAM ja nidrAdhIna thayo. bhakSaNa karI gayo. tyAre enAM mAvatara bolyAM, "eka samaye A putrIe kutUhalathI dIvA paranuM DhAMkaNa dUra karIne ajavALAmAM vRkSa amAruM zaraNuM hatuM. tyAM ja upadrava sarjAyo." joyuM to yakSane sthAne eNe potAnA pitAne joyo. mAtAe potAnI 1. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka | 2 5 sAthe karelA kapaTane e pAmI gaI. rahyA cho." savAre moDe sudhI baMne jAgyAM nahIM eTale mAtA tyAM AvI e Ama chaThThI trasakAyika kumAre kahelI cAra cAra kathAonI paNa baMnene jagADavA lAgI, "sUrya Ugyo, kAgaDA bolyA, bhIMte taDakA kaMI asara AcArya upara thaI nahIM. enA paNa alaMkAro pAtrAmAM caDyA to paNa sukhiyAM jaNa UThatAM nathI. jyAre patinA virahamAM nAkhI teo AgaLa cAlyA. duHkhI thayelI strI rAtre nidrA ja pAmI nathI.' tyAre divyalokamAMthI AvelA pelA ziSya-deve gurunI punaH A sAMbhaLIne jAgI gayelI putrIe mAtAne vyaMgamAM saMbhaLAvyuM, parIkSA karavA eka sAdhvIsvarUpA strIne alaMkAra vibhUSita thayelI he mA! teM ja mane kaheluM ke yakSanuM apamAna karIza nahIM. have ahIM darzAvI. tene joIne sUri bolyA, "amArA mArgamAM vijJakArI evI sUtelo puruSa yakSa thayo. eTale mAro bIjo bApa tuM khoLI leje." he strI! tuM dUra cAlI jA. ahIM tAruM mukha batAvIza nahIM.' tyAre mAtA kahe, "meM jene nava mAsa udaramAM rAkhI, jenA maLamUtra pelI strIe kahyuM, "Apa rAI ane sarasava jevaDAM nAnAM pArakAM dhoyAM, teNe ja gharano bhartA harI lIdho. jenuM zaraNuM hatuM eno ja chidro juo cho paNa ApanA moTAM bilAM jevaDAM chidro joI zakatA bhaya mane thayo.' nathI.' Ama sAdhvI-strIe ApelA ThapakAne paNa sUri na samajyA. ATalI kathA kahI pelo trasakAyika kumAra AcAryane kahe che, ane AgaLa cAlyA. jema A kathAmAM pelAM mAtApitAe putrIno vinAza karyo tema sAmethI te pradezanA rAjA emanA sainya sAthe AvI rahyA hatA. tame paNa mAbApa samAna thaIne vinAza karo cho." A kathAnI paNa rAjAe A mahAtmAne jotAM vaMdana karyA. pachI kahyuM, "he mahAtmA! AcArya upara koI asara na thaI tyAre kumAre cothI kathA kahevI zarU tamAruM pAtra dharo. huM Apane uttama modaka vahorAvuM." paNa pAtramAM karI to alaMkAro bharelA hatA te dekhAI na jAya te bhayathI mahAtmAe eka gAmamAM eka brAhmaNe yajJa arthe taLAva gaLAvyuM. taLAvanI kahyuM, "Aje mAre AhAra karavAno nathI." paNa rAjAe Agraha karIne samIpe vanarAji ugADI. yajJamAM aneka pazuono vadha karAvato. jhoLImAMthI pAtra kheMcyuM to temAM AbhUSaNo joyAM. e jotAM veMta jyAre yajJa karAvanAra te purUSanuM mRtyu thayuM tyAre vAsanAbaLe te ja rAjA coMkIne bolI UThyA, 'to pachI zuM tame ja mArA chaye putrone gAmamAM bakaro thaIne avataryo. caravA mATe e bahAra jAya tyAre mArIne A AbhUSaNo laI lIdhAM che?' rAjAnAM AvAM vacano pUrvabhavanA saMskArone kAraNe pote karAvelA taLAvane tathA vanarAjine sAMbhaLIne sUri bhayabhIta banyA ane kAMI ja bolI na zakyA. joyA karato. pachI te ja samaye pote pAtharelI A badhI mAyAjALa saMkelIne eka vakhata e bakarAnA pUrvabhavanA putre yajJano AraMbha karyo. divyalokamAMthI Avelo ziSyadeva pragaTa thayo. eNe potAnuM samagra tyAre e putra A bakarAne (je pUrvabhavamAM eno pitA hato) vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM ane gurune pratibodha karyo ke, "he prabho ! yajJabali mATe laI javA mAMDyo tyAre te bakaro moTe avAje be meM jema Apane nATaka jotAM bhUkha-tarasanI khabara na rahI tema deva paNa karavA mAMDyo. koI munie A dazya joyuM. pachI pelA bakarAne divya nATako jotAM koI paNa saMbhAratA nathI ane A manuSyalokamAM uddezIne kahyuM, 'teM ja taLAva karAvyuM, teM ja yajJa maMDAvyo, teM ja AvavAno utsAha paNa rAkhatA nathI." pazubali apAvyA, have huM mUrkha! beM beM zuM kare che?' A sAMbhaLIne guru pratibodhita thayA. satya darzana pratyenI emanI zraddhA DagI pUrvabhavanuM smaraNa thatAM te mauna banI gayo. yajJa mAMDanAra putre javAthI, manamAM saMzayo jAgavAthI teo mithyAtvI banI gayA hatA. munine pUchyuM, "A bakaro barADA pADato hato. have mona kema thaI te saMzaya nirmULa thatAM satya darzana pratyenI, siddhAMta-zruta pratyenI gayo ?' muni bolyA, A tAro pUrvabhavano pitA che." pachI kathAnuM emanI zraddhA sthira thaI. jyAre zraddhAthI vicalita thayA hatA tyAre samApana karatAM kumAra AcAryane kahe che, "A rIte je brAhmaNe vividha kAyA dharAvatA cha kumAroe kahelI kathAonI mArmikatA vicAreluM ke yajJa mane zaraNarUpa banaze e ja enA bakarAnA paNa emane samajAI nahotI. eTale koI paNa jIve satya darzanathIavatAramAM vadhasthaMbha rUpa banyo. e ja rIte he mahAtmA, huM tamAro sAcI zraddhAthI vicalita thavuM nahIM. zaraNAgata chuM. paNa tame zaraNuM banavAne badale anarthakArI banI * dharmane sAMbhaLIne manuSya kalyANakArI zuM che te jANe che. vaLI te dharmane sAMbhaLIne pApa zuM che te jANe che. Ama dharmazravaNa dvArA te baMnene jANIne je zreya hoya che tenuM teNe AcaraNa karavuM. 0 A saMsAramAM jIvane mATe cAra parama vastuo atyaMta durlabha che : (1) manuSyajanma, (2) zruti eTale zAstrazravaNa, (3) dharmamAM zraddhA ane (4) saMyamapAlana mATe vIrya eTale AtmabaLa. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 digalabAja doTuM name (cAra pAkhaMDInI kathA)) vArANasI nagarImAM kamaTha nAme eka zeTha rahetA hatA. emane taNakhalAnuM ATaluM moTuM prAyazcitta?' pachI khUba samajAvyo tyAre padminI nAme eka putrI hatI. e hatI to miSTabhASI, paNa kapaTanI brAhmaNe garadana parathI kaTArI haThAvI. vAtavAtamAM caMdra e paNa jANI khANa samI. mAtApitAne potAnI A dIkarI pratye eTalI badhI lIdhuM ke A brAhmaNa brahmacArI hato. Asakti ke teo ene haMmezane mATe potAnI pAse ja rAkhavA caMdra zeThane A mANasanI pavitratA pratye khUba mAna thayuM. enA icchatAM hatAM. A kAraNe padminInuM sagapaNa emaNe caMdra nAmanA pratyenA ahobhAvathI e brAhmaNane potAnA gharamAM rAkhavA vicAryuM. eka evA garIba vaNika yuvAna sAthe karyuM je gharajamAI tarIke rahevA caMdra vinaMtI karI, 'tame mAre ghera raho. tamArA Agamane mAruM ghara kabUla thayo hato. lagna pachI e yuvAna kamaTha zeThane tyAM ja rahevA pavitra thaI jaze.' lAgyo ane zeThanI sarva saMpattino uttarAdhikArI banyo. vaLI patnInI brAhmaNa kahe, "huM to brahmacArI. amane to araNya ja ThIka rahe. potAnA pratyenI (kapaTa) bhaktithI paNa te ghaNo khuza hato. gharamAM to gRhiNIno vAsa hoya. amAre mATe strI to viSa samAna." samaya jatAM kamaTha zeTha mRtyu pAmyo. betraNa mAsanA aMtare caMdra zeTha kahe, 'jherano prayoga karAya tyAre ja teno dumrabhAva padminInAM mAtA paNa gujarI gayAM. putrIe du:khI thayAno raDAroLa batAve. paraMtu mArI strI to parama satI che. eTale tamArI sAdhanAmAM karIne dekhAva to karyo, paNa aMdarakhAnethI pote niraMkuza banI che koI vighna nahIM Ave.' zeThanA AgrahathI brAhmaNa emane ghera rahevA te mATe ghaNI khuza hatI. padminI durAcArI hatI. anya puruSo sAthe Avyo. saMbaMdha rAkhatI chatAM dekhAva zIlavatIno karatI. gharamAM brAhmaNa AvatAM padminIne to 'bhAvatuM hatuM ne vaidhe kahyuM jate divase padminIe eka putrane janma Apyo. paNa e putrane enA jevuM thayuM." ene to durAcaraNanI eka vadhu sagavaDa thaI. vaLI, stanapAna karAvavAno InkAra karyo. kAraNa? kAraNa e ke pote bhale hakIkate to pelo AgaMtuka paNa mahApAkhaMDI ja hato. eTale enI enI janmadAtrI paNa bALaka puruSa che eTale enA aMgasparzathI ane padminI vacce gADha saMbaMdha baMdhAyo. tenuM satItva dUSita bane. enA pati caMdrane A vAtanuM Azcarya eka vAra caMdra vepAra arthe kusumapura nAme anya gAme gayo. tyAM thayuM. koI satI vize eNe evuM sAMbhaLyuM nahotuM ke jeNe potAnA pahoMcIne nagara bahAra bagIcAmAM ArAma karavA beTho. tyAM teNe putrane stanapAna karAvI cAritra dUSita thayAnuM mAnyuM hoya. caMdra eka pakSI joyuM. te lAkaDAnI jema sthira thaIne eka sthAne khaDuM potAnI patnIne satI ja nahIM, ucca koTinI satI mAnavA lAgyo. rahetuM. loko ene tapasvI mAnIne pUjatA. paNa jevuM ekAta maLe patnInA sUcana anusAra patie putranA uchera mATe dhAvamAtA rokI eTale anya pakSIonA mALAmAM jaIne te pakSIoe mUkelAM IMDAM lIdhI. bALaka dhAvamAtA pAse rahe ane caMdra dukAne jAya, te daramiyAna khAI jatuM. caMdrane A joIne kutUhala thayuM. padminIno niraMkuza vyavahAra cAlato rahyo. eTalAmAM keTalIka kizorIo bagIcAmAM AvI temAM eka caMdra zeThe dukAnanA AgalA bhAgamAM ghAsanuM chAparuM banAvaDAvyuM rAjakumArI paNa hatI. teNe bagIcAnA eka khUNe eka tApasane hatuM, jethI tyAMthI pasAra thanAra vaTemArga ArAma karI zake. eka dhyAnastha mudrAmAM Ubhelo joyo. eTale e rAjakumArI sakhIothI divasa dukAne eka brAhmaNa Avyo. te kahe ke "zeTha! tamArA chAparAno aLagI thaIne pelA tApasane vaMdana karavA gaI. jevI rAjakumArI eka TukaDo mArA mAthA para paDyo che te tamane parata ApavA Avyo vaMdana karavA mUkI ke pelA tApase tenI Doka maraDI nAkhI. rAjakumArI chuM.' caMdra joyuM to te chAparAnA ghAsanI kevaLa nirjIva banI gaI. tApase jhaDapathI enA deha saLI ja hatI. caMdra pelA brAhmaNane kahyuM, "are, [A kathAno AdhArasrota che maladhArI - paranA alaMkAro utArI eka khADAmAM dATI AmAM pAchuM zuM ApavAnuM! saLIne pheMkI devI ? A hemacaMdrasUrikRta 'bhavabhAvanA vRtti' dIdhA ne tyAMthI thoDeka dUra jaI punaH dhyAnastha (saMskRta, racanAvarSa ?). 'jenakathAratnadoza hatI.' brAhmaNa kahe, "maphatamAM koInuM kAMI ' mudrAmAM Ubho rahI gayo. caMdra A ghaTanA najare ja leto nathI. saLI paNa nahIM. lauM to mAro bhA-mAM A kathA samAviSTa che. joI ne coMkI UThyo. niyama bhAMgepachI jANe potAne hAthe pApa pustaka : 'madhyakAlIna gujarAtI kathAkAzI' rAjakamArI gama thayelI jANI rAjAe enI thaI gayuM hoya ema brAhmaNe kaTArI kADhI ne kha3-2, saMpA. zrI harivallabha bhAyANI, zodha AdarI. zodhI ApanArane eka hajAra potAnI garadana para mukI. caMdra zeTha navAI pAmI prakI. gujarAta sAhitya akAdamI, sonAmahoranuM InAma ApavA 'kAdamI, sonAmahoranuM InAma ApavAnI ghoSaNA karI. gayo. akasmAte mAthA upara paDelA ghAsanA gAMdhInagara, I. sa. 2000). rAjasevako zodha karatA karatA caMdra pAse AvyA. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa sapTembara, 2011 caMdra najare joyelI AkhI ghaTanA kahI batAvI. rAjaputrIno mRtadeha maLI Avyo. aparAdhI tApasane rAjA samakSa rajU karavAmAM Avyo. ane mRtyudaMDanI sajA pharamAvavAmAM AvI. najare joyelI ghaTanAthI caMdra hacamacI gayo. jagata samakSa tapasvI tarIkeno dekhAva karanAra mAnavIno Avo daMbha! AvuM pAkhaMDa! dhIme dhIme pAchalI ghaTanAo paratve enuM mana cagaDoLe caDyuM. peluM pakSI jenI loko pUjA karatA te chAnemAne anya paMkhIonAM IMDAno bhakSa karI letuM. caMdranI vicAradhArA AgaLa cAlI. to pachI...potAne ghera rahelo pelo brAhmaNa Azcarya pamADe e hade enA niyonI, AdarzonI, brahmacaryanI vArtA kare che...ane...potAnI patnI jenI te janmadAtrI che evA putrane stanapAna karAvavAmAM satItvane dUSita thatuM gaNAve che-A badho emano pAkhaMDa to nathIne ? Ama caMdra bagIcAmAM najare joyelI ghaTanAnI asara taLe patnI ane AgaMtuka brAhmaNanA AcAra paratve saMzayamAM paDI gayo. te paragAmethI vArANasI pAcho Avyo. ghera pahoMcyo. gupta rIte gharamAM dazA pelA brAhmaNanI paNa thaI. banne raMka avasthAmAM anyonI joyuM to patnI ane pelI brAhmaNa praNayakrIDA karI rahyAM hatAM. sevAcAkarI karI peTa bharavA lAgyAM prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 27 caMdra zeThe moTethI eka zloka uccAryo. eno sAra A pramANe hato-- meM mArI AMkhe cAra Aryo joyAM. 1. potAnA bALakano paNa sparza na pAmatI strI, 2. dhAsanAM taNakhalA mATe AtmahatyA karavA tatpara brAhmaNa, 3. lAkaDA jema nizceSTa rahetuM paMkhI, 4. suvarNa mATe hatyA karato dhyAnastha tapasvI. AvAM Azcaryo joI koNa potAnuM mana zAMta rAkhI zake ?' patnI A zlokAgAranuM rahasya pAmI gaI. ene thayuM ke pati badhI vAta jANI gayo lAge che. tyAre e kapaTI strIe tarata UbhI thaI pelA brAhmaNane gharanI bahAra kADhI mUkyo; jANe pote to nirdoSa che te batAvavA mATe. caMdra zeTha saMsAranI ghaTanAothI virakta banyo. eka sAdhu pAse dIkSita thayo ane saMyama svIkAra karIne AyuSya pUrNa karyuM. jyAre padminInA durAcArane laIne enI saMpatti naSTa thaI. evI ja hIna chIMka-samasyA rAjagRhI nagarImAM zreNika rAnI najImAM beThelA A kathAnAM AdhArasAMta graMtha che zrI dharmadAsagA-viracita rAjA rAjya kare che. eka divasa badAmAlA' dhana bhASA maphata che. racanA yaba che, ke vargamArane chIMka AvI. nagara bahAra AvelA guNazIla vIrasaMvata 520 pachInA gALAmAM thayAnuM itihAsavido mAne che. A nAmaka caityamAM mahAvIra prabhu graMtha paranI zrI siddhajiMgannInI saMskRtamAM racAyelI hejopAdeyA TIkA'mAM padhAryA. zreNika rAjA sainya sAthe saparivAra mahAvIra prabhune vaMdana karavA gayA. rAjA prabhunI sAme beThA hatA te samaye koI koDhiyo paNa cheka A kathA maLe che. TIkA dhanI racanA vi. saM. 974nI che, A somasuMdarasUriSkRta 'upadezamAlA bAlAvabodha'mAM paNa A kathA maLe che. bAlAvabodhanI bhASA jUnI gujarAtI che ane racanA varSa vi. saM. 1485 che. che. prabhunI pAse AvIne beTho ane A vijayalakSmI vajita 'upadezaprAsAda'mAM golA vyAkhyAna rUpe A kathA potAnA aMga paranI koDhanI upalabdha che. mULa graMtha saMskRta bhASAmAM che ane racanAvarSa vi. saM. 1843 rasI prabhune page copaDavA A kathAmAM AvatA dardurAMka devanA be pUrvabhavanI kathA chaThThA aMga-Agama lAgyo. zreNika rAjA A 'jJAtAdharmakathAMganA' prathama zrutaskaMdhanA 13mA adhyayanamAM prApta thAya joIne manamAM gusse thayA. che. bhASA prAkRta che. eTalAmAM mahAvIra prabhune chIMka pustaka : 1. 'zrIM upadezamAsAda-bhASAMtara', anu. zrI kuMvara AvI. tyAre te koDhiyAe kahyuM, ANaMdabhAI, prakA, zrI jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara, punarmudraNa 'paramezvara tame mo.' thoDI vAre jaina buka DIpAM, amadAvAda-1, I. sa. 2001 Nika rAjAne chIMka AvI. 2. zrI somasuMdarasUriSkRta 'upadezamAlA bAlAvabodha', saMpA.-saMzo. tyAre te koDhiyAe kahyuM, kAntibhAI bI. zAha, prakA. sau. ke. prANaguru jaina philo. enDa liTararI 'mahArAjA, tame cirakALa risarca senTara, muMbaI-86, I. sa. 2001.] jyAM.' thoDI vAre zreNika eTale koDhiyo bolyo 'tame bhAvathI jIvo paNa ane bhAvathI maro paNa." teTalAmAM sabhAmAM AvelA kAlorika kasAIne chIMka AvI. eTale koDhio bolI UThyo, 'tuM' jIva paNa nahIM ane mara paNa nahIM.' cAra judI judI chIMka vakhate koDhiyAnA A udgAro sAMbhaLIne zreNika rAjA vimAsaNamAM paDI gayA. A koDhiyo koIne kahe che 'maro' to koIne kahe che 'jIvo', koIne kahe che "jIvo ane maro' to koIne kahe che 'jIva nahIM ne mara nahIM.' emAMye vaLI khuda bhagavaMtane chIMka AvatAM 'mo' ema kahyuM ethI to zreNika rAjA vadhu krodhe bharAyA. temaNe Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 sevakone AjJA karI ke A koDhiyo jevo samavasaraNa (prabhunI kacaDAI gayo. maratAM agAu eNe sarva tIrthakara bhagavaMtone namaskAra parSadA-sabhA)nI bahAra nIkaLe ene pakaDI lejo. sUcanA mujaba karyA, AhAratyAga, jIvahiMsAtyAga ane samasta parigrahatyAgano rAjasevako jevA pelA koDhiyAne pakaDavA gayA ke satvare te niyama grahaNa karyo. ane Ama anazana karIne mRtyu pAmyo. marIne AkAzamArge UDIne jato rahyo. te devalokamAM darAMka deva tarIke utpanna thayo. te Aje tArI parIkSA zreNika rAjAe kutUhalavaza prabhune pUchayuM, 'te koNa hato ? karavA Avyo hato. ahIM AvIne eNe koDhanI rasIne miSe caMdana ane eNe AvI ceSTA kema karI?' prabhue kahyuM, 'te kuSThI koI vaDe amArI bhakti karI. manuSya nahoto, paNa dardarAMka deva hato. eNe to bAvanacaMdanA vaDe zreNika rAjAe kuSThI banIne AvelA devano paricaya to meLavyo mArAM caraNonI pUjA karI che. paNa tamane devI mAyAthI koDhanI rasInI paNa cAra jaNAne AvelI chIMko vakhate eNe je judA juda udgAro bhrAMti thaI che. kADhyA hatA e samasyAno ukela prabhujI pAsethI jANavAno bAkI pachI zreNike pUchyuM, 'te deva kevI rIte banyo ?' tenA pratyuttaramAM hato. A udgArono sUcitArtha zreNika rAjAe bhagavAnane pUkyo. mahAvIra prabhue dadrAMka devanA be pUrvabhavanI vAta karI. deva banyA mahAvIra prabhu kahe, "amane saMsAramAM dehanuM kaSTa che, ane maryA agAunA bhavamAM te deDako hato ane deDakAnA pUrvabhavamAM te naMda pachI to mokSe jatAM anaMta sukha che eTale amane "maro" ema kahyuM. maNiyAra zreSThI hato. naMda maNiyAranA bhavamAM teNe zrAvakanAM vrato he zreNika, tane ahIM jIvatAM sukha ja sukha che, paNa maryA pachI to svIkAryA pachI te mithyAdaSTi banI javAne kAraNe eNe ja baMdhAvelI tuM narakamAM javAno, eTale tane 'cirakALa jIvo' ema kahyuM. naMdA puSkariNI (vAvaDI)mAM pachInA bhavamAM te deDakA tarIke utpanna abhayakumAra jIvatAM paNa sukha bhogave che ne marIne deva thanAra che thayo. eTale ene 'bhAvathI jIvo ane bhAvathI maro' ema kahyuM. kAlasaurika jyAre rAjagRhI nagarImAM ahIM amAruM samavasaraNa thayuM tyAre kasAI jIvato rahI jIvahiMsAnA asaMkhya pApa kare che ane marIne panihArIo dvArA amArA AgamananI vAto sAMbhaLIne deDakAne enuM sthAna narakamAM che eTale ene 'jIva paNa nahIM ane mara paNa jAtismaraNa jJAna (pUrvabhavanuM jJAna) thayuM. te deDakAne samavasaraNamAM nahIM' ema kahyuM. AvavAno ane amane vaMdana karavAno abhilASa jAgyo. eTale te Ama dardarAMka devanA kathana pramANe koIne mATe maravuM rUDuM che, vAvamAMthI bahAra nIkaLI kUdato kUdato Avato hato. tevAmAM tamArI koIne mATe jIvavuM rUDuM che, koIne mATe jIvavuM-maravuM banne rUDuM che savArI paNa samavasaraNamAM AvI rahI hatI. e savArImAM to koIne mATe jIvavuM-maravuM banne kharAba che. jIvo AvA cAra ghoDesavAro paNa hatA. e paikInA eka ghoDAnA paga nIce te deDako prakAranA che. maLyo ne A chIMka-samasyAno ukela? * * * eka bhAgyahInanI Apattio: aMte chuTakAro koI eka gAmamAM eka garIba durbhAgI [A kathAno AdhArasota che A. tyAM jAuM ne jo enuM mana vaLI mAne to kheDUta raheto hato. pahelAM to te khetIkAma haribhadrasUriracita 'upadezapada' paranI A. mane khetI kAje eka-be divasa mATe enA karato ane DhoraDhAMkhara paNa rAkhato. paNa municaMdrasUrinI 'su kha saMbodhanI vRtti.' mULa baLada Ape. jo A rIte paNa thoDIghaNI khetI samaya jatAM Arthika saMkaTane laIne eNe badhAM graMtha prAkRtamAM, vRttinI bhASA saMskRta. paNa thAya to mAro gujAro thaI jAya, ne A varSa Dhora vecI nAkhyAM. pariNAme khetIkAma paNa vRttikAre e mAM ApelI kathAo bahu dhA pUratuM Arthika kaThaNAImAMthI UgarI javAya." baMdha thayuM ane aMte kAramI garIbImAM prAkRtamAM. vRttinI racanA vi. saM. 1174mAM. Ama vicArI, mitranI madada maLavAnI dhakelAI gayo. zrI malayagirikRta 'naMdI-adhyayana vRtti' hoMza dharIne te mitrane ghera gayo. mitrane khetara kheDavAnA divaso najIka AvatA (saMskRtamAM) paNa A kathA maLe che. saghaLI vAta karI. mitrane paNa dayA AvI gayA. paNa kheDa karavA mATe baLada paNa A pustaka : 'upadezapadano gUrjara anuvAda', ane eNe enA baLada A kheDUtane ApyA. kheDUta pAse hatA nahIM. tyAre manomana e saMpA.- anu. A. he masAgarasUri, khetaramAM kheDa karavAnuM kAma patAvIne A vicAravA lAgyo, "ApattimAM mitra kAmamAM sahasaMpA.-paM. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI, prakA. kheDUta eka sAMje baLada pAchA ApavA mATe Ave. jo ke A kaLiyugamAM to mitra paNa Ananda-hema-graMthamAlA vatI caMdrakAMta sAkaracaMda mitrane tyAM Avyo. e vakhate mitra gharamAM duzmana banI jatA hoya che. paNa badhA ja mitro jhaverI, muMbaI- 2, vi. saM. 2028 (I. sa. jamavA beTho hato. eTale kheDUtane cheka enI kAMI ekasarakhA hotA nathI. eTale mitrane 197 2).] pAse jaIne vAta karatAM saMkoca thayo. tethI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 ghara pAse Dhorano jyAM vADo hato tyAM baLadane besADyA. mitre bhojana karatAM joyuM paNa kharuM ke kheDUtamitra baLada vADAmAM pAchA mUkI gayo che. pachI kheDUta tyAMthI nIkaLI gayo. have banyuM evuM ke pelA vADAmAM besADelA baLada, kheDUte baLadane pANI pAyeluM na hoI ane cAro nIrelo na hoI, vADAmAMthI UbhA thaIne chIMDAmAMthI bahAra nIkaLI gayA. baLadonuM bahAra nIkaLavuM ane eja samaye sAmethI coranuM AvavuM. eTale e cora baLadane laI gayo ne kazeka chupAvI dIdhA. prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka Aphata hatI, emAM vaLI A ghoDAnI Aphata. kheDUta kahe, "ApaNe rAjamaMtrI pAse jaIe. e je nyAya kare te sAco.' ghoDesavAra kheDUtanI vAta sAthe saMmata thayo. Ama have rAjadarabAre jatA A be mitro sAthe trIjo ghoDesavAra paNa joDAyo. A duniyAmAM je bhAgyahIna puNyahIna che te savaLuM karavA jAya toye avaLuM paDe. kheDUta atyAre barAbara AvI ja sthitimAM mukAyo hato. hajI enI Aphatano aMta kyAM hato ? have baLadano mAlika-mitra jyAre jamIne bahAra Avyo tyAre eNe vADAmAM baLadone joyA nahIM eTale tarata ja te kheDUta-mitrane maLIne kahe, 'vADAmAM baLada che nahIM. mane mArA baLada ApI de.'naTa loko paNa paragAmethI AvIne ahIM sUtelA hatA. A traNe rAjanagaramAM pahoMcyA. tyAre aMdhAruM UtarI AvyuM hatuM. nagaranuM dvAra vasAI gayuM hatuM. eTale nagaradvAra pAse AvelI eka dharmazALAmAM traNe jaNA rAtavAso rokAyA. A dharmazALAmAM ghaNA kheDUta kahe, 'huM to baLada laIne Avyo ja hato. ane vADAmAM emane mUkyA hatA.' kheDUta mAne che ke meM baLada parata ApI dIdhA ane eno mitra mAne che ke jyAM sudhI hAthohAtha mane baLada soMpAyA nathI tyAM sudhI parata ApyA na gaNAya. Ama baMne vacce kalaha vadhI paDayo. baMne rAjamaMtrI pAse Ano nyAya karAvavA rAjadarabAre javA nIkaLyA. rastAmAM pelo mitra kheDUta sAthe jhaghaDato rahyo, 'huM mArA baLada zAnA jatA karuM? jo teM mane sAcavIne pAchA ApyA hota to huM kazo dAvo na karata." Ama baLada guma thavAthI kheDUtane mAthe moTI Aphata AvI paDI. te bhAre ciMtAmAM mUkAI gayo. paNa ene bicArAne khabara nathI ke hajI AgaLa bIjI Aphato paNa ene mAthe trATakavAnI che. baMne jaNA cAlatA jatA hatA tyAM eka tAjI ghaTanA banI. eka dhoDAe enA asavArane nIce pADI dIdho. dhoDo doDavA lAgyo. eTale ghoDAnI pAchaLa dhasI Avato eno ghoDesavAra moTe sAde kahevA lAgyo, 'ghoDAne koI pakaDo. ene mArIne paNa kAbUmAM lo. huM tamAro upakAra mAnIza.' ghoDo A baMne mitronI dizAmAM doDato Avato hato. eTale pelo kheDUta ghoDesavAranI kAkalUdIthI dravI jaIne ghoDA sAme dhasI gayo ane ene kAbUmAM levA eka lAkaDuM upADIne ghoDAnA mAthe phaTakAryuM. banyuM evuM ke lAkaDuM ghoDAnA marmasthaLe vAgavAthI ghoDo tatkALa mRtyu pAmyo. pelo dhoDesavAra kheDUtane Thapako ApatAM kahevA lAgyo, 'are murkha, A teM zuM karyuM ?' kheDUta kahe tame kahyuM hatuM tema ja meM to karyuM. have emAM mAro zo doSa?' 29 ghoDesavAra kahe, 'are meM to tane ghoDAne mArI tarapha vALavAnuM kahyuM hatuM. e mATe jarUra paDye ene mAravo paDe. paNa kAMI ene mArI nAkhavAnuM nahotuM kahyuM. have badhI vAta rahevA de ne mane mAro ghoDo ApI che. pelA abhAgI kheDUtane rAtre UMgha to zAnI ja Ave! te manamAM vicAravA lAgyo, 'kAle savAre rAjadarabAramAM nyAya-anyAyano nirNaya thaze. paNa mArA jevA garIbanI vAta koNa mAnaze ? sAmAvALA A be jaNAno bola ja kharo gaNAze. baLadanA mAlika pAse dhananuM jora che, ane A ghoDesavAra rAjyano sevaka che. eTale nakkI, emanuM ja dhAryuM thaze. ane mAruM kAMI Upajaze nahIM. mane baMdhana ke vadha jevI moTI sajA phaTakAraze to huM kone kahevA jaIza ? mATe have to AtmahatyA karIne A jhaMjhaTamAMthI chUTuM.' A rIte momana AtmahatyAno nizcaya karIne e kheDUta dharmazALAnA prAMgadhrAmAM AvelA eka jhADa para caDhyo. jhADanI DALIe mAthA paranuM phALiyuM bAMdhyuM. Ama gaLAphAMso khAvAnI kheDUte pUrI taiyArI karI lIdhI. pachI kheDUta jevo gaLAphAMso khAvA jAya che tyAM to phALiyAnuM vastra jarjarita hovAthI te vaccethI tUTI paDyuM. have A jhADa nIce paragAmathI AvelA naTa loko sUtelA hatA. emanI sAthe e naTavAono mukhiyo paNa sUto hato. vastra phATI javAthI pelo kheDUta dhabba daIne barAbara pelA sUtelA naTonA mukhiyA upara paTakAyo. ane kheDUtanA bhArathI e mukhiyo tatkALa mRtyu pAmyo. badhA naTavAomAM to hAhAkAra macI gayo. vidhinI akaLa lIlA juo. jene maravuM hatuM te jIvI gayo ne pelo mukhiyo aNaciMtavyA motane bheTyo. 'karmanI gati nyArI' te AnuM nAma. badhA naToe bhegA thaIne kheDUtane pakaDI lIdho. ene mAthe eka vadhu Aphtano umero. savAra thayuM. badhA rAjadarabAre pahoMcya. saue rAjyamaMtrI samakSa potapotAnI phariyAda kahI saMbhaLAvI maMtrIe pelA kheDUtane bolAvyo. enI sAme thayelI phariyAdo vize Ano javAba mAgyo. kheDUte kahyuM, 'ahIM je kahevAmAM AvyuM che ane je ghaTanAo banI che te satya che. paNa emAM mAro koI doSa nathI. A traNeya kahevata che ne ke 'dAjhyA para DAma" te AnuM nAma. baLadanI to ghaTanAomAM koIne jarIkeya nukasAna pahoMce evo mAro koI ja Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 Azaya na hato. nikhAlasa rIte huM mitranA lIdhelA baLada kAma patye pachI maMtrIe ghoDesavArane bolAvyo. pachI ene kahe, "teM jema parata ApavA gayo, temane vADAmAM besADyA ne mAlika emane tArI jIbhathI kahyuM hatuM ema eNe karyuM emAM eno zuM vAMka ? je sarakhI rIte bAMdhe e pahelAM corAI gayA. paropakAra bhAve jIbha mAravAnuM bolI hatI e jIbhano cheda karI ene Apa, e tane ghoDesavArano ghoDo rokavA gayo ne lAkaDAnA phaTakAthI akasmAte tAro ghoDo Apaze." pelo ghoDesavAra paNa anuttara rahyo. te marI gayo. vaLI, huM pote AtmahatyA karavA gayo ne vastra phATI pachI maMtrIe naTone bolAvyA. maMtrI kahe, "A garIba mANasa javAthI paTakAvAne kAraNe naTavAono mukhiyo mRtyu pAmyo. huM tamane ApI zake tevuM enI pAse kAMI ja nathI. have huM kahuM tema zuM karuM? mAruM nasIba ja vAMkuM rUDuM karavA gayo ne bhUMDuM thayuM.' tame karo. A kheDUtane tamArA mukhiyAnI jema ja jhADa nIce suvADo. kheDUtano A khulAso sAMbhaLIne rAjyamaMtrI saghaLI vAta pAmI ane enI upara tamArAmAMthI koI gaLAphAMso khAva. enA upara gayo. ene khAtarI thaI ke je ghaTanAo banI e pAchaLa kheDUtanA jo tame paDazo to sATe sATuM vaLI jaze." dilamAM kazo ja kapaTabhAva nahoto. eTale rAjyamaMtrInA dilamAM A sAMbhaLI naTone thayuM ke ApaNI koInI pAghaDI pelA kheDUta kheDUta pratye UlaTAno dayAno bhAva pedA thayo. ' jevI jIrNa nathI. sATuM vALavA jatAM gaLAphAMsAthI maravAnuM to maMtrIe so pahelA baLadanA mAlikane bolAvyo. pachI ene ApaNe ja Ave. eTale teo paNa mauna banI gayA. kahe, 'jo, A kheDUta tAre ghe2 tArA baLada laIne Avyo. vADAmAM chevaTe sau potapotAne sthAne vidAya thayA. mUkyA. have tane pUchuM ke tArI dRSTie e lavAyelA baLada joyA ke pelA kheDUtanA nasIbamAM jyAM sudhI pAchalAM karmo bhogavavAnAM nahi?' mAlika kahe, "hA." maMtrI nyAya toLatAM kahe, 'to pachI hatAM tyAM sudhI ene mAthe Aphato khaDakAye ja gaI. paNa jyAre tArI AMkho A kheDUtane Apa, ane e tane tArA baLada Apaze." puNyodaya thayo tyAre rAjyamaMtrInA buddhicAturyane nimitte e pelo mitra zuM bole? e mauna rahyo. AphatomAMthI eno chuTakAro thayo. keTalIka prANIkathAo. (1) moranAM IMDAnI kathA IMDAM emanI najare paDyAM. baMne mitroe paraspara maMtraNA karIne caMpAnagarImAM jinadatta ane sAgaradatta nAmanA be zreSThIo nakkI karyuM ke A IMDAMne potAnA nivAsasthAne laI javAM ne maraghInAM rahetA hatA. te bannene eka eka putra hato. A banne samavayaska IMDAM bhegAM mUkI devAM. maraghI enAM IMDAMnI sAthe sAthe A be IMDAnuM hatA. be vacce gADha maitrI. sAthe ja samaya pasAra kare. badhAM kAma paNa enI pAMkhonI havAthI rakSaNa karaze. jate divase ApaNane A sAthe ja kare, sAthe ja rahe. lagna paNa sAthe ja karyA. be iMDAMmAMthI be suMdara mayUranAM baccAM prApta thaze. eka divasa te banne mitro caMpAnagarInA subhUmibhAga nAmanA Ama nakkI karIne te baMne mitro IMDAM potAnI sAthe ghera laI udyAnanI zobhA nIrakhavA rathamAM ArUDha thaIne nIkaLyA. tyAM gayA ane nokaravargane sUcanA ApI te IMDAMne maraghInAM IMDAM sAthe pahoMcIne baMnee jalakrIDA karI. pachI udyAnanA [1. moranAM IMDAM nI kathA ane 2. sukA vividha vRkSAcchAdita maMDapomAM ane kAcabAnI kathA- A be kathAno | have eka divasa be mitro mAMthI je latAmaMDapomAM viharavA lAgyA. e udyAnanA AdhArastrota che. chaThTha' aMga- Agama sAgaradattano putra hato te mayUrInAM IMDAM pAse eka bhAgamAM vanamayUrI Azraya karIne rahetI 'jJAtAdharmakathAMga.' graMthanI bhASA prAkRta. - gayo. eka IMDuM hAthamAM laIne ene vize hatI. te A banne yuvAnone najIka AvatA pahelI kathA graMthanA trIjA 'aMDaka jAtajAtanI zaMkA karavA lAgyo. A IMDAmAM joIne gabharAI gaI ane moTethI avAja karavA adhyayana'mAM ane bIjI kathA cothA "kurma bacyuM haze to kharuM ne? e UcharatuM haze? e lAgI. pachI bhayabhIta thayelI te vRkSanI eka adhyayana'mAM maLe che.. bacce prApta to thaze ne? e kyAre pedA thaze? e DALa upara besI gaI. pustaka : 'zrI jJAtAdharmakathAMga sutra' anu. mayUrabALa sAthe krIDA karavA maLaze ke nahIM?-Ama baMne mitrone thayuM ke A vanamayUrI ekadama 1 ma. sAdhvIjI zrI vanitAbAI, saMpA. paM. 1 jAtajAtanI zaMkA karato e mitra IMDAne ja DarI jaIne vRkSa upara caDI gaI che ane zobhacaMdra bhArIlla, prakA. prema-jinAgama hAthamAM upara nIce UlaTasUlaTa karIne pheravavA moTethI avAja karI rahI che, to enuM koI lAgyo, kAna pAse laI jaIne khakhaDAvavA pra. samiti, muMbaI, vi. saM. 2037 (I) khAsa kAraNa hovuM joIe. temaNe jhINavaTathI sa. 1981.) lAgyo, hAthathI dabAvavA lAgyo. pariNAme AsapAsa joyuM to A mayUrIe mUkelAM be e IMDuM pocuM paDI gayuM. tatkALa to ene AnI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 3 1. kAMI khabara na paDI, paNa thoDoka samaya vItyA pachI e IMDA pAse dhasI javA lAgyA. A kAcabAo ziyALone potAnI tarapha AvatA gayo tyAre e IMDuM sAva pocuM paDI gayeluM joyuM. pariNAme e mitra joI, bhayabhIta banIne dharA tarapha bhAgyA ane potAnA je aMgo khinna thaI gayo ne duHkha vyakta karavA lAgyoke A IMDAmAMthI have hAtha-paga-Doka ItyAdi bahAra kADhyAM hatAM tene kavacamAM gopavI mayUrabALa mane krIDA karavA nahi maLe. dIdhAM. ziyALa emanuM kavaca cheDavAmAM saphaLa thayA nahIM. tethI teo - have bIjo sAthI jinadattaputra eka divasa mayUrInA IMDA pAse tyAMthI dUra cAlyA gayA. gayo. IMDA vize koI paNa prakAranI zaMkA karyA vinA nizcita mane baMne ziyALo dUra cAlyA gayA che e jANIne bemAMthI eka zraddhApUrvaka vicAravA lAgyo ke A IMDAmAMthI sarasa majhAnuM mayUrabALa kAcabAe dhIme dhIme enA paga kavacamAMthI bahAra kADhyA. dUrathI janmaze. Ama vicArIne eNe IMDAne jarA paNa UlaTasUlaTa karyuM vedhaka najare zikArane joI rahelA be ziyALo eka kAcabAnAM paga nahIM. pariNAme samaya pAkya IMDuM phUTyuM ne sarasa majhAnA mayUrabALano grIvA Adi aMgone bahAra AvelAM joI capaLa gatie chalAMga janma thayo. jinadattaputre khUba kALajIpUrvaka ene UcharavA dIdhuM. jema lagAvI kAcabAnAM bahAra AvelA aMgone tvarAthI moDhAmAM pakaDI jema te moTuM thatuM gayuM tema tema raMgaberaMgI pIMchAMno guccha paNa lIdhAM ane eno AhAra karI gayA. pachI te baMne ziyALo bIjA vRddhi pAmavA lAgyo ane kudaratI rIte nRtya karavAmAM paNa nipuNa kAcabAne jhaDapavAnI koziza karavA lAgyA. paNa te kAcabAe banI gayuM. vaLI, sarasa majhAno kekArava karatuM thayuM. jate divase te koIpaNa rIte, kavacamAM gopavelAM aMgone bahAra kADhyAM nahi eTale mayUra caMpAnagarInA mArgo upara aneka spardhAomAM vijaya prApta pelA ziyALo e kAcabAnuM bhakSaNa karavAmAM saphaLa thayA nahIM. ane karavA lAgyo. nirAza thaIne pAchA cAlyA gayA. tyAra pachI te bIjA kAcabAe A dRSTAMta dvArA e sUcita thAya che ke je loko bhagavAnanI dhImethI potAnI Doka bahAra kADhIne jANI lIdhuM ke pelA ziyALo vANImAM zaMkA kare che teo AtmakalyANanuM sAcuM sukha gumAve che. dUra cAlyA gayA che eTale potAnA cAre paga bahAra kADhI tIvra ne A bhavATavInA paribhramaNa sivAya kazuM hAMsala karatA nathI. gatithI dharAmAM pahoMcI gayo ane svajanonA samUhamAM bhaLI gayo. jyAre, je loko prabhujInI vANImAM niHzaMka banI zraddhA keLave che. A rIte je manuSya pelA bIjA kAcabAnI jema potAnI pAMce teo saMsArasAgara pAra karIne samyaka sukhanI prApti kare che. IMdriyonuM gopana kare che, vazamAM rAkhavAnI samarthatA dAkhave che te (2) kAcabAnI kathA saMsAra tarI jAya che; paNa je pahelA kAcabAnI jema pAMceya Indriyone chUTI mUke che-bahekAve che te vinAza notare che. vArANasI nagarIne aDIne gaMgA nadIno vizALa paTa Avelo hato. e paTamAM eka dharo hato. enuM pANI khUba UMDuM ane zItaLa (3) be zukabaMdhuonI kathA hatuM. A dharo kamalapatrothI ane puSpapAMdaDIothI AcchAdita [A kathAno AdhArasrota che zrI dharmadAsagaNiviracita 'upadezamAlA' raheto hato. A kAraNe e dharAnI jagA atyaMta zobhAyamAna paranI siddharSigaNinI 'heyopAdeyA TIkA'. mULa graMthanI bhASA prAkRta, lAgatI hatI. e dharAmAM asaMkhya mAchalAM, kAcabA, magara jevAM TIkAnI bhASA saMskRta. racanA vi. saM. 974. paM. vIravijayajIkRta 'dhammilakumAra jalacara prANIo vasatAM hatAM. rAsa'mAM paNa A kathA maLe che. A dharAnI najIkamAM eka moTo mAlukAkaccha nAmano bhUpradeza pustaka : 'zrI somasuMdarasUrikRta upadezamAlA bAlAvabodha', saMzo.-saMpA. hato. temAM be pApI ziyALa rahetA hatA. e baMnenuM citta haMmezAM kAntibhAI bI. zAha, prakA. so. ke. prANaguru jena philo. enDa liTararI sAro zikAra meLavavAmAM ja rokAyeluM rahetuM. teo bhayaMkara risarca senTara, ghATakopara, muMbaI-86, I. sa. 2001.] mAMsalAlacI hatA. divase teo chupAI rahetA ane rAtrie kAdaMbarI aTavImAM be sUDA (popaTa) sagA bhAI hatA. emAMthI bhakSaNanI zodhamAM nIkaLI paDatA. eka sUDAne bhIle pakaDIne parvata para bAMdhI rAkhyo. te girizuka rojiMdA krama pramANe eka rAtre te baMne ziyALa potAnA kahevAyo. bIjAne eka tApase potAnI vADImAM rAkhyo. te puSpazuka sthAnakethI bahAra nIkaLIne pelA dharA pAse pahoMcyA. tyAM jaIne kahevAyo. cAre tarapha najara pheravavA lAgyA. eka vAra vasaMtapura nagarano rAjA ghoDesvAra thaIne nagara bahAra rAtane samaye jyAre sau puravAsIonI cahalapahala gaMgA kAMThe vihAra arthe nIkaLyo. paNa ghoDo rAjAne avaLe mArga cheka aTavImAM aTakI gaI hatI tyAre dharAmAM vasatA be kAcabA AhAranI AzAe laI gayo. rAjAne jaMgalamAM Avelo joI bhIlanI pallImAM rahelA bahAra AvI dharAnI AsapAsa pelA bhUpradezanI dhAre pharavA lAgyA. giriza ke moTethI bhIlane kahyuM, "doDo, doDo. AbhUSaNothI pelA be ziyALoe A kAcabAone joyA. ane emanA tarapha sajIdhajIne Avelo rAjA ahIMthI jaI rahyo che." rAjA samajI gayo Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 ke A zuka enA mAlikane mArA alaMkAro lUMTI levAno saMketa paNa je prApta kareluM hatuM e paNa gumAvyuM. ApI rahyo che. eTale bacavA mATe e jhaDapathI najIkamAM AvelA A dazya nadIkAMThe potAnA jAra-puruSanI rAha joI rahelI strIe eka tApasanA AzramamAM pravezyo. A tApasanA AzramamAM je joyuM. eNe pelA ziyALane kahyuM ke "teM baMne bAjuthI gumAvyuM che.' puSpazuka hato teNe pArakhI lIdhuM ke ahIM rAjA padhAryA lAge che. tyAre ziyALe kahyuM ke, "patino tyAga karIne parapuruSa pratye Asakta eTale tarata ja puSpazuka moTe avAje bolyo, "are, tApasajI, thayelI tArI paNa mArA jevI ja dazA che ne ! tuM paNa baMne bAjuthI UTho, UTho, tamArA atithi rAjA padhAryA che. emanuM Asana bhraSTa thaI che.' mAMDI yogya Atithya karo." ziyALa A strInI jIvanakathanI jANatuM hatuM? hA. rAjA navAI pAmI gayo. ene thayuM ke bhIlanA nivAsasthAnano vAta ema hatI ke e strI potAnA pati sAthe nIkaLI hatI. rastAmAM popaTa ane A tApasa-Azramano popaTa Ama to banne sarakhA aMdhAruM thatAM eka nirjana sthAne pati-patnIe mukAma karyo. rAtre ja lAge che. chatAM eka enA svAmIne mane lUMTI levAno saMketa eka cora tyAM Avyo. pati UMghato rahyo, paNa pelI strI coranA karato hato jyAre A bIjo enA svAmIne mAruM Atithya karavAno AgamanathI jAgI gaI. core enI mUMjhavaNa rajU karatAM kahyuM, "huM saMketa karI rahyo che. eTale rAjAe puSpazukane pUchyuM, 'tame banne cora chuM. rAjyanA rakSako mArI pAchaLa paDyA che. tame mane Azaro Ama to sarakhA dekhAva cho, topaNa tamArAM vANI-vartAvamAM ApI ugArI lo.' ATalo bheda kema che?' pelI strI kahe, "huM tArA para Asakta thaI chuM. jo tuM mArI IcchA puSpazuke uttara ApatAM kahyuM, "rAjanuM, e saMsarganuM pariNAma saMtoSavA kabUla thato hoya to huM tane jarUra ugArI laIza." core e che. bAkI to ame be bhAIo chIe." strInI vAta kabUla rAkhI. Ama guNa-doSa saMsargajanya paNa hoya che. "sobata tevI asara." savAre rakSako corane zodhatA tyAM AvI pahoMcyA. eTale pelI (4) ziyALanI kathA strIe coranI oLakha potAnA pati tarIke ApI. rakSakone paNa thayuM ke je puruSanI pAse AvuM tejasvI svarUpavAna strIratna hoya e [ A kathAno AdhArasota che A. zrI jayakIti viracita puruSa cora kevI rIte hoya? eTale je kharekharo cora hato ene mukta 'zAlApadazamAlA' paranI A. zrI sAmatilakasUri-(apanAma) rAkhyo. ane e strInA kharA patine cora mAnIne rakSako pakaDIne laI vidyAtilakasUri racita zIlataraMgiNI vRtti'. mULa graMtha prAkRtamAM, vRttinI gayA. Ama sAcA corane badale patine mRtyudaMDa maLyo. bhASA saMskRta. racanA varSa vi. saM. 139 2/1397. nUpuramaMDitAnI cora ane strI banne tyAMthI nIkaLyAM. rastAmAM nadI AvI. emAM kathA aMtargata A kathA maLe che. bhAre pUra AveluM hatuM. pelo cora strIne kahe, 'tArAM saghaLAM vastropustaka : 'zrI zIlopadezamAlA-bhASAMtara', anu. vidyAzALAnA adhikRta alaMkAro sahita tane pUramAMthI sAme kAMThe laI javA huM zaktimAna zAstrIjI, prakA. jaina vidyAzALA, amadAvAda, I. sa. 1900.] nathI. eTale pahelAM huM tArA samagra vastro-alaMkAronuM poTaluM huM eka nirjana pradezamAM ziyALa rahetuM hatuM. savAra paDe ne ziyALa tarIne sAme kAMThe mUkI AvuM. pachI bIjA pherAmAM huM tane khabhe besADIne zikAranI zodhamAM nIkaLI paDatuM. AvI ja eka savAre eka kUmaLA laI jaIza. pelI strI coranI vAta sAthe saMmata thaI. eNe badhAM ja prANIno zikAra karI enA mAMsano eka TukaDo moDhAmAM mUkI te vastro-alaMkAro corane dharI dIdhAM ne nirvastra avasthAmAM bANonA nadIne kinAre pahoMcyuM. tyAM nadInA pravAhamAM jaLanI sapATI upara samUhamAM dehane DhAMkIne enA jArapuruSanI rAha jotI chupAIne beThI. potAnuM mukha UMcuM rAkhI rahelA eka mAchalAne eNe joyuM. eTale have pelA corane sAme kAMThe jaIne vicAra Avyo ke "A strIe ziyALane e mAchalAnuM bhakSaNa karavAnI lAlaca thaI. tethI moMDhAmAM mArA uparanI Asaktine laIne potAnA patine paNa tarachoDyo rAkhelA mAMsanA TukaDAne nadInA kinArA upara rAkhIne te mAchalAne ane marAvI nAkhyo. A strIno bharoso zo?' Ama vicAra karato pakaDavA mATe doDyuM. paNa ziyALane potAnA tarapha dhasI AvatuM e sAme kAMThethI pelI strInA badhA vastrAlaMkAro sAthe bhAgI gayo. joIne mAchaluM tvarita gatithI pANImAM pesI gayuM. ziyALa enA pelI strI sAme kAMThethI corane nAsI jato joI rahI. Ama A navA zikAramAM niSphaLa jatAM nirAza banIne pAchuM nadIne kAMThe durAcAriNI strI baMne bAjuthI bhraSTa thaI. pati paNa khoyo ane jArane AvyuM. kAMThe mUkelA pelA mAMsanA TukaDAne zodhavA lAgyuM. paNa paNa khoyo. banyuM hatuM evuM ke jyAre ziyALa mAchalAne pakaDavA doDyuM hatuM e mATe pelA ziyALe strIne vaLato ToNo mAratAM kahyuM ke "tArI samayagALAmAM eka samaDI AvIne pelo TukaDo upADI gaI hatI. dazA mArA jevI ja che.' A ziyALa te pelI strIno mRtyudaMDa pAmelo Ama ziyALe lAlacamAM ne lAcamAM anizcita to gumAvyuM ja, pati ja hato. te mRtyunI aMtima kSaNomAM IzvarasmaraNa dvArA dharmakRpAe Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 33 ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka devalokane pAmyo hato. ane enI durAcArI strIne pratibodhita secanake pelA jUthapatine mArI nAkhyo ane pote ja have hAthIonA karavA ziyALanuM svarUpa dhAraNa karIne Avyo hato. ToLAno adhipati banI gayo. paNa ATalethI na aTakatAM eNe munionA Azramano paNa vinAza karyo. eTalA mATe ke potAnI (5) secanaka hAthInI kathA mAtA garbhAvasthAmAM AvA gupta sthAnamAM AvIne rahI hatI. [A kathAno AdhArasota che AgamagraMtha 'uttarAdhyayana sUtra' paranI zrI Azrama naSTa thatAM badhA RSimunio hAthamAM puSpaphalAdika laIne lakSmIvallabhagaNiviracita arthadIpikA TIkA. mULa sUtranI bhASA prAkRta, rAjagRhInA zreNika rAjA pAse gayA. ane phariyAda karI ke secanaka TIkAnI bhASA saMskRta. racanA varSa vi. saM. 1745. sUtranA prathama 'vinayazruta nAmano hAthI vanamAM rahI toDaphoDa karI rahyo che. zreNika rAjAe adhyayana'mAM A kathA maLe che. moTuM sainya laI jaI vanamAMthI e hAthIne pakaDI lAvIne bAMdhyo. pustaka : 'zrImad uttarAdhyayana sUtram (TIkA tathA gujarAtI bhASAnuvAda), RSimunioe tyAM AvI e hAthIne kahyuM ke, "he gajarAja ! have prakA. paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA), I. sa. 1935.] tAruM sAmarthya vyAM gayuM ? amArA pratye avinaya dAkhavyo ene kaLa eka jaMgalamAM moTuM hAthInuM ToLuM hatuM. e ToLAno adhipati tane maLyuM che.' eka madamatta hAthI hato. ToLAnI hAthaNIo je je baccAMne janma A sAMbhaLI secanaka hAthI vadhu roSe bharAyo ane jyAM ene Ape tene pelo adhipati hAthI mArI nAkhato. ToLAmAMnI eka bAMdhavAmAM Avyo hato e thAMbhalAne bhAMgIne RSionI pAchaLa hAthaNI garbhiNI thaI. teNe vicAryuM ke mane je bALa-hAthI janmaze doDyo. ane te badhA munione adhamUA sarakhA ragadoLIne tene A adhipati hAthI mArI nAkhaze. tethI te avAranavAra A jaMgalamAM jaI pharIthI munionA AzramamAM toDaphoDa karavA lAgyo. ToLAmAMthI chUTI paDI jatI ane jyAre pelo gajajUthapati AvavAno eTale pharIthI zreNika rAjA tene pakaDavA gayA. tyAre te secanaka hoya tyAre ToLAmAM pAchI AvI jatI. Ama karatAM A hAthaNIe hAthInA pUrvabhavanA samAgamI deve tene kahyuM ke "he vatsa! pArakAne eka munino Azrama joyo. tyAM gupta sthAnamAM hAthaNIe eka hAthe damana ke baMdhana pAmavA karatAM jAte ja damana pAmavuM zreSTha che." nAnA gajabALane janma Apyo. AzramamAM jyAre e gajabALa thoDo AvuM devanuM vacana sAMbhaLatAnI sAthe te hAthI svayaM baMdhanathaMbhe moTo thayo tyAre munikumAronI sAthe AzramanA udyAnamAM vRkSonuM baMdhAI gayo. svayaMdamanathI hAthIne lAbha ja thayo. kemake rAjA secanakArya (pANI pAvAnuM kAma) karavA lAgyo. AthI badhA zreNikanA sainikonA hAthe bhAlAno mAra khAvAmAMthI UgarI gayo. munioe e hAthInuM nAma secanaka pADyuM. eka vakhata pharatAM pharatAM A rIte iMdriyo para, kaSAyo para tapa ane saMyama dvArA A secanaka hAthIne pelA gajajUthapati hAthIno bheTo thayo. A svayaMdamanathI guNaprApti thAya che. * * * | dhUrta ane drohI mitrane padArthapATha naka rAjA A kathAno AdhArasota che AcArya haribhadrasari pharatAM eka sthAne emaNe eka bakhola nagarAmAM be vaNika viracita graMtha 'upade zapada' paranI A. joI. emAM zuM che e jovA mATe emaNe rahetA hatA. te baMnene eka eka putra. manicaMdrasarinI "sa kha saMbodhanI vatti." muLa graMthanI kutUhalavaza he ja khodakAma karyuM. to ekanuM nAma dharmasena, bIjAnuM nAma bhASA prAkata che. vatti saMskRtamAM che. paNa vattikAre nuM nAma bhASA prAkRta che. vRtti saMskRtamAM che. paNa vRttikAre emanA Azcarya vacce e bakholamAMthI vIrasena. banne vacce maitrI evI gADha emAM ApelI kathAo bahadhA prAkatamAM che. A vipula dhanarAzi emane saMpanna thayo. baM dhAyelI ke ghaDI mATe paNa te o vanigraMthanI racanA vi. saM. 1 174mAM thaI che. zrI dharma se na vIrasenane kahe, 'A ekabIjAthI aLagA na rahI zake. maLa malayagirinI 'nadI-adhyayana vRtti' (saMskRta)temaja dhanarAzine ApaNe utAvaLe ghera nathI laI eTale parasparane potAnA sukhadu:khanI harajI muni kRta 'vinodacotrIsI'mAM jUnI gujarAtI javo. paraMtu sAruM muhUrta joIne laI jaIzuM saghaLI vAto karyA kare. bhASAmAM A kathA maLe che. - je thI A dhananI prApti ApaNane paNa A be mitromAM dharmasena manano pustaka : 'upadezapadano gUrjara anuvAda', saMpA.- bhaviSyamAM nasIbavaMtI ane sAnukULa khUba kapaTI hato. jyAre vIrasena atyaMta anu. A. hemasAgarasUri, sahasaMpA. paM. lAlacaMdra rahe.' bhadra prakRtino hato. bhagavAna gAMdhI, prakA. Ananda-hema-graMthamAlA vatI nikhAlasa prakRtino vIrasena eka divasa baMne mitro vanakrIDA arthe caMdrakAnta sAkaracaMda jhaverI, muMbaI- 2, vi. saM. dharmasenanI vAta sAthe saMmata thayo. baMne nagarInI bahAra nIkaLyA. vanamAM pharatAM 2028 (I. sa. 1972).] jaNA e dhanarAzine saMtADIne ghera AvyA. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 paNa ghera AvyA pachI kapaTI dharmasenanA manamAM A prApta thayeluM tarata ja vIrasena dharmasenane tyAM gayo ne kahevA lAgyo ke "he baMdhu! saghaLuMye dhana haDapa karI javAno durbhAva pedA thayo. ane eno amala eka asaMbhavita ghaTanA banI gaI che. tuM jaladI Ubho thA ne mAre kevI rIte karavo e aMge vicAravA lAgyo. ghera cAla." suryAsta thayo. rAta paDI. eTale aMdhArAno lAbha laIne dharmasena vIrasena utAvaLe dharmasenane potAne ghera teDI lAvyo. dharmasena peluM dhana jyAM chupAvyuM hatuM tyAM pahoMcI gayo. eNe pAtramAMthI zuM asaMbhavita banI gayuM che e jANavA talapApaDa thaI rahyo hato. badhuM dhana eka jhoLImAM ThAlavI lIdhuM. ane e pAtramAM dhananA sthAne pachI vIrasene dharmasenane kahyuM, 'jone, A tArA baMne putro jamatAM aMgArA bharIne mUkyA. saghaLuM dhana laIne dharmasena cupacApa ghera jamatAM ja markaTa banI gayA che. dharmasenane A vAta sAMbhaLatAM sau Avyo. prathama AMcako to lAgyo, paNa pachI AkhI vAtane eNe hasavAmAM bIje divase savAre baMne mitro bhegA maLyA ne nakkI karyuM ke ja gaNI lIdhI. e vIrasenane kahe, 'tArI A vAta zI rIte mAnI Aje zubha muhUrtamAM saMtADeluM dhana laI AvIe. ISTa devane praNAma zakAya ?' karIne baMne mitro dhanarAzi jyAM saMtADyo hato tyAM pahoMcyA. tyAM have vIrasene evo prapaMca karyo ke jyAM dharmasenanI pratimA rAkhI jaIne joyuM to pAtramAMthI badhuM dravya gAyaba thayeluM ane ene sthAne hatI te pratimAne khaseDI lIdhI ne barAbara e ja jagAe dharmasenane aMgArA bharelA. baMnenA peTamAM phALa paDI. emAMye kapaTI dharmasena besADyo. pachI pelAM be mAMkaDAne eNe chUTAM mUkyAM. roja dharmasenanI to AjaMda karavA ne haiyuM kuTavA lAgyo. jo ke A badho to eno pratimAthI TevAyelAM e baMne mAMkaDAM pratimA ane kharekharA dharmasena upara-uparano dekhAva ja hato. vacceno pharaka nahi samajavAthI ane banne rUperaMge, caheremahore eka paNa vIrasena buddhizALI hato. dharmasene karelI pUrtatAno ane sarakhAM lAgavAthI dharmasenanA khoLAmAM AvIne besI gayAM ane potAnI sAthe karelA dagAno aNasAra ene AvI gayo. "nakkI. enA zarIra upara caDaUtara karavA lAgyAM. dhana ANe ja harI lIdhuM che' ema manamAM nirNaya thayo, paNa tatkALa vIrasena dharmasenane kahevA lAgyo, 'jo mitra! tArAM banne bALako to vIrasena dharmasenane kAMI kahI zake ema nahotuM. paNa manamAM bhale mAnavImAMthI markaTa banI gayAM, paNa tethI kAMI tArA pratyenI gAMTha vALI ke huM game te yukti karIne paNa mAro bhAga meLavIza ja. emanI mAyA chUTI nathI. pitAne jotAM ja banne bALako kevAM gela pachI eNe kapaTI dharmasenane kheda na karavA ne chAno rahevA samajAvyo. kare che !' banne mitro ghera pAchA pharyA. dharmasena kahe, 'paNa tuM mane e kahIza ke Ama koI mAnava markaTa have vIrasene eka yukti AdarI. kevI rIte banI jAya?' eNe eka manuSya kadanI pratimA taiyAra karI. e pratimAno cahero, tyAre vIrasena hasIne bolyo, 'jo mAnava-bALa markaTa na bane zarIra, rUparaMga badhuM pelA dharmasenane maLatuM Ave ema karyuM. te to suvarNa aMgArA kevI rIte bane ? paNa hA, karma ADAM Ave pratimAne vastro paherAvyAM. tyAre hAthamAM AveluM dhana paNa cAlyuM jAya.' thoDA samaya pachI vIrasena be bALa-mAMkaDAMne laI Avyo. dararoja dharmasena vIrasenanAM A marmavacana barAbara pAmI gayo. eNe pelI dharmasenanI pratimAnA koI eka bhAge khorAka mukI vIrasena manomana nizcaya karI lIdhuM ke have A vIrasenanI AgaLa sAcI pelAM be mAMkaDAne chUTAM mukI deto. eTale te mAMkaDAM pelI pratimAnA vAta kabUlavI ja paDaze. jo nA pADIza to rADArADa thaze ane cheka hAtha, paga, khabhe, mastake caDI besIne tyAM mukAyelo AhAra karavA rAjA sudhI vAta pahoMcaze to badhuM ja dhana cAlyuM jaze. vaLI be lAgyAM. samaya jatAM e baMne bALa-markaTa moTAM thayAM. putrone paNa pAchA meLavavAnA hatA. Ama vicArIne dharmasene kahyuM, have koI eka parvane divase vIrasena dharmasenane tyAM gayo ane "he vIrasena ! meM sAce ja mitradroha karyo che. dhUrtapaNuM AcarIne meM kahyuM ke, "tArA be putrone mAre tyAM AjanA parva prasaMge bhojana pApIe tane chetaryo che. paNa A vAta have tuM koIne kahIza nahIM.' mATe mokala.' dharmasene vIrasenanI vAta svIkArIne baMne putrone pachI dharmasena chupAveluM dhana laI Avyo. banne mitroe sarakhe mitranI sAthe mokalyA. vIrasena e banne bALakone ghera teDI lAvyo. bhAge vaheMcI lIdhuM. ane vIrasene paNa dharmasenane enA saMtADI bhojana karAvyuM ane pachI bannene gupta rIte saMtADI dIdhA. pachI rAkhelA putro hemakhema pAchA soMpyA. * lobhI mANasane kadAca kelAsa parvata jevA sonA ane cAMdInA asaMkhya parvata maLI jAya to paNa tene saMtoSa thato nathI, kAraNa ke icchA AkAzanI jema anaMta che. * manuSya jJAnathI padArthane jANe che, darzanathI zraddhA rAkhe che, cAritrathI nigraha kare che ane tapathI parizuddha thAya che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka | 35 bhayA paNa gayA nahi | aSTApada nAme eka nagara che. emAM kulazekhara nAme rAjA rAjya eTale teo bhojanano vicAra karavA lAgyA. kare che. ene subuddhi nAme pradhAna che, ane caMdrayaza nAme rAjapurohita che. jyotiSa-pAraMgate vAhananI rakhevALI svIkArI. pramANazAstrIe e nagaramAM kamalagupta nAmano zreSThI vase che. ghInI vyavasthA svIkArI. vaidyakavidyA bhaNelAe zAkabhAjI lAvavAnuM A rAjA-pradhAna-purohita ane zreSThInA cAreya putro eka ja svIkAryuM ne sAmudrikazAstra-pAraMgata rasoInI vyavasthAmAM rokAyo. paMDitanI pAse abhyAsa kare che. rAjaputra sAmudrika zAstranI, e gALAmAM koI coraloko AvIne sAthenA baLada Adi pradhAnaputra vaidyakazAstranI, purohitaputra pramANazAstranI ane pazuone corI gayA. jeNe rakhevALInI javAbadArI svIkArI hatI zreSThIputra jyotiSa zAstranI vidyA grahaNa kare che. te jyotiSa-pAraMgata baLadanI zodha mATe doDI javAne badale TIpaNuM samaya jatAM A cAreya putro bhaNIgaNIne potapotAnI vidyAmAM kholIne kuMDaLI jovA beTho. pAraMgata banyA. rAjA to potAnA kuMvarane zAstrapAraMgata thayelo ghI levA gayelo pramANazAstrI ghI laIne pAcho Avato hato joIne khuza thaI gayo, ane putranI prazaMsA karavA lAgyo. tyAre tyAre rastAmAM ene vicAra Avyo ke ghInA AdhAre A pAtra che ke maMtrIe kahyuM ke "zAstravidyAmAM game teTalI nipuNatA meLavI hoya pAtrane AdhAre ghI che? A saMzaya TALavA mATe eNe pAtrane ulaTAvyuM. paNa jyAM sudhI lokAcAranuM, lokavyavahAranuM jJAna na meLavyuM hoya tarata ja badhuM ghI DhoLAI gayuM. tyAMsudhI sAcuM bharyuM gaNAya nahIM. je sArI rIte lokavyavahAra jANe zAkabhAjI levA gayelA vaidyakazAstrIne badhAMja zAkabhAjI vAyuche te ja A jagatamAM jaza pAme che. mATe he rAjA, jo Apane pitta-saLekhama karanArA jaNAyAM. eTale mAtra lImaDAnAM pAna laIne maMjUra hoya to ApaNe emanI parIkSA karIe. ane e mATe ApaNA te pAcho Avyo. cAreya putrone ApaNAthI vegaLA karIne bahAra mokalIe. rAjA je mitra rasoInA kAmamAM rokAyo hato e cUlA para khadabadatI maMtrInI vAta sAthe saMmata thayA. - rasoIno avAja sAMbhaLI vicAramAM paDyo ke "A apazabdo zAnA have A cAreya mitro baLada joDelA eka vAhanamAM besI nagarathI saMbhaLAya che?' eTale hAthamAM eka moTo dAMDo laI eNe cUle mUkelA dUranA sthaLe javA nIkaLI paDyA. rastAmAM eka gadheDo maLyo. vAsaNa para phaTakAryo. vAsaNa bhAMgIne TukaDA thaI gayuM. Ama mUrkhAmIne zAstramAM evuM bhaNelA ke mArgamAM je maLe ene bAMdhava gaNavo laIne cAreya jaNA bhUkhyA rahyA. joIe. eTale emaNe A gadheDAne bAMdhava baLada ane gardabha-UMTa to corAI gayAM gaNI pakaDI lIdho. enA gaLe vastra bAMdhI [A kathA jaina sAdhu kavi harajI munikRta hatAM. eTale cAreya mitro pagapALA AgaLa , pachI AgaLa 'vinodacotrIsI'mAM maLe che. kRti pabaddha vadhyA. thoDeka dUra jatAM eka gAma AvyuM. tyAM jatAM rastAmAM eka UMcI-moTI kAyAvALuM UMTa che ane madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM bajAranI vacce jaIne rojanI jema UbhA rahyA. maLyuM eTale A cAreya mitro aMdaroaMdara prazna vi. saM. 1641 (I. 158 5)mAM racAI A ajANyA yuvAnone A rIte UbhelA karavA lAgyA ke "A koNa che?' pachI emaNe che. A kathAne maLatI cAra mUkhanI joIne eka grAmavAsIe kutUhalathI emane nirNaya karyo ke A jIva koI dharmanuM rUpa lAge avAra-kathA 5. vIravijayajI kRta vize pUchaparacha karI. tyAre khabara paDI ke e che. kAraNake dharmanA jevI ja enI zIdhra gati 'surasuMdarIno rAsa'nA cothA khaMDanI cAreya jaNA khUba bhUkhyA che, eTale enA che. pachI e mitroe UMTane paNa potAnI sAthe 14mI DhALamAM apAI che. bhASA manamAM dayA jAgavAthI e cAreyane potAne lIdhuM. emaNe vicAryuM ke zAstramAM pAMca madhyakAlIna gujarAtI. racanA vi. sa. ghera laI gayo, ane peTa bharIne jamADyA. prakAranA bAMdhavA kahyA che. sahodara. 18 57 (I. 1801). jamIne saMtuSTa thayelA A yuvAnoe yajamAnane sahAdhyAyI, mitra, rogamAraka ane mArgamAM pustaka : 'harajI munikRta vinodacotrIsI', kahyuM ke, "amArA upara tame ghaNo upakAra karyo maLela sakhA. e rIte A banne guNavAna saMzo.-saMpA. kAntibhAI bI. zAha, makA. che. amane koIka rIte RNamukta karo.' bAMdhavo ApaNane prApta thayA che. gajarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda-9 emanI vinaMtI svIkArIne yajamAna gRhastha Ama karatAM teo eka gAma pAse AvyA. ane sau. ke. prANaguru jena philo. enDa cAreyane kAMIka ne kAMIka kAmanI soMpaNI karI. vAhanamAMthI UtarI gAmanI bahAra teo liTararI risarca senTara, muMbaI-86, I. sa. ekane kuMDImAM ghI bharIne vecavA mokalyo. sAthe rokAyA. cAreyane kakaDIne bhUkha lAgI hatI. 2005.] zikhAmaNa ApI ke rastAmAM coranuM dhyAna Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 rAkhavuM. bIjA be jaNAne gADuM joDIne lAkaDAM laI AvavAnuM kAma soMpyuM. gharamAM yajamAnanA gharaDAM mAjI hatAM. e rogathI pIDAtAM hatAM. ane pathArIvaza hatAM. eTale yajamAne cothA yuvAnane vIMjhaNAthI pavana nAkhI mAjInA zarIra parathI mAMkho uDADavAnuM kAma soMpyuM. yuvAna ghI vecavA gayo te rastAmAM kyAMya cora che ke kema te jovA lAgyo. kyAMye cora dekhAyo nahi eTale eNe manamAM gAMTha vALI ke nakkI cora ghInI kUMDImAM ja peTho haze. eNe vAsaNane vAMkuM vALyuM ne tarata ja badhuM ghI DhaLI gayuM. eNe vicAryuM ke kUMDImAMthI have cora avazya nIkaLI gayo. je be mitro lAkaDAM levA gayA hatA te gADAmAM lAkaDAM bharIne pAchA vaLatA hatA. tyAre gADAnI dharIno cicUMToDa sAMbhaLIne emane thayuM ke nakkI A gADAne sanepAta UpaDyo che, ne bhAre tAva caDhyo lAge che. eTale emaNe gADAne chAMyaDAmAM khaDuM karyuM. thoDA samayamAM dharIne TADhI thayelI joIne e bannee vicAryu ke gADuM to sAva ThaMDugAra thaI gayuM che eTale nakkI te marI gayuM lAge che. Ama jANIne e mUrkhAoe gADAne e sthAne ja bALI mUkyuM. gADAnAM loha asthine nadImAM padharAvyAM. ane snAna karIne parata javA nIkaLyA. eTalAmAM ghI vecavA nIkaLelo trIjo mitra tyAM ja maLI gayo. pelA be mitroe A trIjAne paNa snAna karAvyuM. have A bAju yajamAnane ghe2 mAjInI sevAmAM rahelA cothA mitranuM kautuka juo. mAkhIne uDADavA chatAM eka mAkhI pharIpharIne prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 mAjInA zarIra para AvIne besatI hatI. eTale pelA yuvAne gusse bharAIne tyAM paDeluM eka lAkaDuM gharaDAM mAjInA moM para chUTuM pheMkyuM. lAkADanA dhAthI mA tatkALa mRtyu pAmyAM. AkhA gharamAM kolAhala macI gayo. mAjInA aMtima saMskAra karavAmAM AvyA. aMtima vidhi patAvIne gharanAM badhAM bhegAM maLIne beThAM hatAM, tevAmAM gADAno aMtima saMskAra karIne pAchA pharelA pelA traNa mitro gADAnA mRtyunA zokamAM yajamAna gRhasthanI sAme besIne raDavA lAgyA. yajamAnane thayuM ke A traNe jaNA mAjInA mRtyunA samAcAra jANIne maraNAMkamAM raDI rahyA che. eTale yajamAne e trone sAmethI AzvAsana ApatAM kahyuM, 'mAjI gharaDAM hatAM, thavAnuM thaI gayuM. have eno ATalo badho zoka na karazo.' pelA mUrkhAo kahe, 'zeTha, gADuM sanepAtamAM ne kAlajvaramAM marI gayuM. eno agnisaMskAra karI, enAM rAkha-asthi nadImAM padharAvIne ame AvyA chIe.' vaLI, pelo ghI vecavAnuM kAma laIne nIkaLelo yuvAna kahe, 'meM corane ghInA vAsaNamAM joyo. vAsaNa vAMkuM vALatAM te nIkaLI gayo che.' yajamAna gRhastha A cAreya yuvAnonI mUrkhAI barAbara pAmI garyo. pelI bAju rAjA-maMtrI-purohita ane zreSThIe parIkSA arthe bahAra kADhelA A cAreya putronI bhALa meLavIne emane pAchA teDAvI lIdhA. ane lokAcAra ane lokavyavahAra sArI rIte zIkhe e rIte emane pharI bhaNAvyA. karakaMDunI kathA caMpAnagarImAM dadhivAhana nAme rAjA rAjya karato hato. rANInuM nAma padmAvatI, je ceTaka mahArAjAnI putrI hatI. rANI padmAvatI sagarbhA thaI tyAre tene eka vakhata evo dohada jAgyo ke pote puruSano veza dhAraNa kare ane patideva potAne A kathAno AdhAra che Agamagreza hAthI upara baMsADI, mAthe chatra dharIne 'uttarAdhyayana sUtra' paranI zrI bagIcAmAM laI jAya. paraMtu padmAvatI saMkocane lIvallabha viracita arthapa kAraNe A dohada rAjAne kahI zakatI nahotI. pariNAme dina-pratidina zarIre dUbaLI thatI jatI hatI. A joIne eka divasa rAjAe rANIne durbaLatAnuM kArA pUchyuM, tyAre rANIe sagarbhAvasthAmAM potAne jAgelo manoratha kahI batAvyo. A sAMbhaLI rAjAne to AnaMda ja tharyA. eka divasa rANIne hAthI upara besADI, pote rANIne mAthe chatra dharI rANInI pAchaLa hAthI upara besI vanamAM vihAra karavA nIko. te samaye varSAnI dhImI pharaphara cAlu thaI. navavarSAnA jaLathI bhIMjAyelI dharatInI mATInI mahekathI ane vividha vRo paranA puSponI sugaMdhathI hAthI vihvaLa ane madonmatta banI potAnA mULa nivAsa samI aTavI bhaLI doDavA lAgyo. hAthIne tarkana nirjana jaMgala tarapha doDato joI sagarbhA rANI gabharAvA lAgI. sAme eka vaDanuM jhADa AvatuM joI rAjA rANIne kahevA lAgyo, 'he priye, AgaLa je vaDa Ave che tenI eka zAkhA pakaDIne tuM TIMgAI jaje. huM paNa ema ja karIza. pachI hAthI bhale cAlyo jato.' Ama kahI vaDanuM vRkSa AvatAM rAjAe enI eka DALa pakaDI lIdhI. paNa gabharAI gayelI rANI ema na karI zakI. pariNAme ekalI rANIne laIne hAthI jaMgala bhaNI doDI garyA. rAjA vaDanI DALIethI TIkA. muLa sutranI bhASA prAkRta. TIkA graMthanI bhASA saMskRta. racanAvarSa vi. saM. 1744. mULa sUtranA mA ana 'namipravrajayA'mAM A kathA maLe che. pustaka : zrImad uttarAdhyayana sUtram' (TIkA tathA gujarAtI bhASAnuvAda sahita.) prakA. paMDita hIrAlAla IsarAja (jAmanagaravALA), I. sa. 1935. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka heTho UtarI pAchaLa rahI gayelA sainyane maLyo ane patnIviyogamAM smazAnanI jALavaNI karanAra cAMDAla tyAM Avyo tyAre teNe kaMbalamAM du:khI thaIne caMpAnagarImAM pAcho Avyo. lapeTeluM bALaka joyuM. teNe avalokana karatAM jaNAyuM ke A koI gADha jaMgalamAM pahoMcelo hAthI tarasyo thayo hato. tyAM eka strIe tyajI dIdhelo putra hato. ene ghera laI jaIne cAMDAle e sarovara pAse tarasa chIpAvavA nIcANamAM UtaravA jAya che te veLAe putra patnIne soMpyo. patnI niHsaMtAna hovAthI ghaNI khuza thaI. rANI eka jhADanuM AlaMbana laIne hAthInI pITha parathI nIce UtarI have rANI (navadIkSitA sAdhvI) putrane tyajyA pachI smazAnamAM gaI. eka bAju zramita ane tRSAtura thayelo hAthI sarovaramAM saMtAIne UbhI hatI. teNe cAMDAla putrane uThAvIne ghera laI gayo te pravezyo. bIjI bAju bhayabhIta thayelI rANI vicAracagaDoLe caDI joyuM. pachI upAzrayamAM jaI moTAM sAdhvIne kahyuM ke potAne marelo gaI. thoDA samaya pahelAM pote kevA sukhamAM viharatI hatI! ane bALaka janmyo hovAthI ene tyajI dIdho che. atyAre kyAMthI kyAM kevI sthitimAM mukAI gaI. koI hiMsaka cAMDAlane ghare e svarUpavAna bALaka moTo thavA lAgyo. te prANInA humalAthI mRtyu paNa game tyAre AvI lAge ema vicArI najIkanA chokarAo sAthe ramato tyAre paNa "huM rAjA chuM, tame ISTadevanuM smaraNa karatI, sarva jIvonI kSamA mAgatI koI eka mArA sAmaMta cho" ema hukama calAvato. ene AkhA zarIre nAnI dizAmAM cAlatI hatI. thoDeka AgaLa jatAM eka munine joyA. e vayathI ja caLano upadrava hato. eTale e sAthI bALakone hukama munie rANIne pUchyuM, 'tuM konI putrI che? konI patnI che? tArI karato ke "tamAre mane kara Apavo joIe. tame mArA zarIre khaMjavALo AkRti parathI to tuM ghaNI bhAgyavatI jaNAya che. tArI A avasthA e tamAro kara." A uparathI sahue enuM nAma "karakaMDU pADyuM. kema thaI? ahIM kevI rIte AvI caDI? tuM amAro kazo bhaya rAkhyA sAdhvI banelI enI mAtA vahoravA jAya tyAre modaka ke anya miSTAnna vinA badhI vAta kara.' rANIe paNa muninI nirmaLatAne pAmIne maLyuM hoya te cAMDAlanA raheThANa pAse jaI enA bALakane ApatI potAno saghaLo vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. muni rANInA pitA Ave. "A mArI mAtA che" ema nahi jANato A bALaka paNa ceTakarAjAnA nikaTanA paricita hatA. teo rANIne AzvAsana sahaja rIte sAdhvI pratye vinaya ane prIti rAkhato hato. dhIme dhIme ApI potAnA Azrame laI gayA. bhojana karAvyuM. moTo thayelo A karakaMDU smazAnanI surakSAnuM kAma saMbhALavA pachI muni vanapradezanA amuka sImADA sudhI rANInI sAthe jaI lAgyo. ene kahyuM ke "ahIMthI haLa vaDe kheDelI jamIna sadoSa hovAthI ame eka divasa smazAna AgaLathI be sAdhu pasAra thatA hatA. tyAM oLaMgI zakIe nahIM. eTale huM ahIMthI pAcho vaLIza. paNa tuM A Ugelo vAMsa joIne eka sAdhu bIjA sAdhune kahevA lAgyA, "A mArge daMtapura nagare jA. tyAMthI sAro sAtha maLe tuM caMpAnagarI vAMsane mULamAMthI cAra AMgaLa jeTalo kApI je potAnI pAse rAkhe pahoMcI jaje.' te bhaviSyamAM acUka rAjA thAya." rANI daMtapura pahoMcI. tyAM sAdhvIjIonA eka upAzraya pAse mahAtmAnA A zabdo tyAM UbhelA karakaMDUe tema ja eka brAhmaNe thobhI. eka sAdhvIjI rANIne pUchagAcha karatAM rANIe saghaLo sAMbhaLyA. brAhmaNe to tarata ja vAMsane mULamAMthI cAra AMgaLa kApI vRttAMta kahyo. sAdhvIe rANIne saMsAranI asAratA samajAvI ane lIdho ane potAnI sAthe laI jato hato te vakhate karakaMDUe e dharmopadeza dvArA pratibodha pamADI. rANIne vairAgya utpanna thatAM te vAMsano TukaDo brAhmaNa pAsethI jhUMTavI lIdho, ane kahevA lAgyo, dIkSA levA tatpara banI. have jo potAnI sagarbhAvasthAnI vAta kare 'A vAMsa mArA bApanI smazAnabhUmimAM Ugelo che e huM tane to dIkSAvratamAM vighna Ave ema samajI potAnI sagarbhAvasthA nahi levA dauM.' rANIe sAdhvIne jaNAvI nahi ane dIkSA grahaNa karI lIdhI. banne jaNA vAMsadaMDa aMge vivAda karavA lAgyA. chevaTe banne pheMsalA jema jema divaso vItatA gayA tema tema A navadIkSitAnuM udara mATe nagaranA adhikArI pAse pahoMcyA. adhikArI karakaMDUne kahe, vikasita thatuM joI pelAM sAdhvIe prazna karyo, "A zuM?' tyAre "A vAMsanuM tAre zuM kAma che?' karakaMDU kahe, "A vAMsa mane rAjya teNe dIkSA samaye potAnI sagarbhAvasthAnI vAta kahI. eNe kabUlya apAvaze.' adhikArI hasI paDyA. ane kahevA lAgyA, "bhale, A ke dIkSAgrahaNamAM vighnanA bhayathI pote A vAta chupAvI hatI. samagra vAMsa tuM laI jA. ane jyAre tane rAjya maLe tyAre eka gAma A paristhiti pArakhI jaIne pelA sAdhvIjIe A navadIkSitA mATe brAhmaNane Apaje hoMne!' karakaMDU kabUla thayo. ane vAMsadaMDa laIne ekAMta sthaLe rahevAnI vyavasthA karI. divaso vItatA gayA. prasUtinI ghera gayo. pelA brAhmaNe vairavRtti rAkhIne karakaMDUne mAravAnI taiyArI veLA AvI pahoMcI. ane rANIe svIkArelA ekAMtavAsamAM putrane karI. cAMDAla pitAne A vAtanI khabara paDatAM te A gAma choDI janma Apyo. pachI teNe putrane eka kaMbalamAM vIMTALyo, pitAnuM anya pradezamAM rahevA cAlI gayo. nAma mudrAMkita karyuM ane jhaTa najIkanA smazAnamAM mUkI dIdho. cAMDAla kAMcanapura nAmanA nagaramAM AvI pahoMcyo. te ja samaye Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 eka ghaTanA banI. tyAMno rAjA aputra mRtyu pAmatAM maMtrIoe sAdhvIsvarUpA rANIne oLakhyAM ane vaMdana karyA. rAjAnA ghoDAne chUTo mUkyo hato. e ghoDo pharato pharato jyAM vanamAM rAjAthI vikhUTA paDI javuM, sagarbhA avasthA, dIkSita karakaMDU enA cAMDAla pitA sAthe nagara bahAra sUto hato tyAM AvI thavuM, putrajanma ghaTanAothI sAdhvIe rAjAne paricita karyA. ane haSArava (haNahaNATa) karavA lAgyo. prajAe tarata ja A chokarAne kahyuM ke "A karakaMDU tamAro ja putra. enI sAme yuddhe caDazo?' lakSaNavaMto mAnI jayajayanAda karyo. maMtrIoe karakaMDUne e ghoDA dadhivAhana prasanna thayo. page cAlIne karakaMDU pAse gayo. putrane upara besADI nagara praveza karAvyo. devoe paNa tenA mastaka para AliMganamAM lIdho. mastake suMdhyo, harSanA AMsu vahAvyAM ane puSpavRSTi karI. maMtrIoe karakaMDUne rAjagAdIe besADyo. samaya putrane caMpAnagarInA rAjya upara abhiSikta karyo. dadhivAhane dIkSA jatAM te rAjyano mahApratApI rAjA banyo. grahaNa karI. have eka divasa vaMzadaMDa mATe vivAda karanAro brAhmaNa karakaMDU pAse karakaMDU kAMcanapura ane caMpAnagarI banne rAjya, caMpAnagarImAM AvI caDyo. karakaMDUe tene oLakhyo ane pUrve ApelA vacana rahIne, saMbhALI rahyA che. A karakaMDUne gAyonAM ToLAM khUba gamatAM. pramANe tene eka gAma ApavA taiyAra thayo. emanA ziMgaDAM, puccha, mukhAkRti vagerenI zobhA emane khUba brAhmaNe kahyuM, 'caMpAnagarImAM mAruM ghara che. eTale e pradezamAM gamatI. eka divasa e gAyonA ToLAmAM suMdara varNano sphaTika samo eka gAmanI IcchA rAkhuM chuM." zobhAyamAna vAchaDo emanA jovAmAM Avyo. eTale govALone A caMpAnagarI eTale karakaMDUnA kharA pitA dadhivAhana rAjAnI emaNe bhalANa karI ke A vAchaDAne peTa bharIne gAyamAtAnuM dUdhapAna nagarI. karakaMDU enA kharA pitAthI to ajANa hato. eNe dadhivAhana karAvavuM ane sArI rIte uchera karavo. govALo vAchaDAnuM vizeSa rAjA upara eka AjJApatra lakhyo ke "tamArA pradezamAM, Avela dhyAna rAkhavA lAgyA. ethI thoDA ja samayamAM vAchaDo zarIre khUba brAhmaNane eka gAma Apajo." A AjJApatra eNe enA dUta sAthe mAMsala, hRSTapuSTa banI gayo. anya vAchaDAne garjanA karIne trAsa mokalAvyo. dUte caMpAnagarI pahoMcI AjJApatra dadhivAhana rAjAne Apato, toye rAjA enA pratye prItimAna ja rahetA. soMpyo. patra vAMcI rAjA gusse bharAyo, "mRgalA jevo eka pleccha have rAjakAjamAM atyaMta vyasta rahevAne kAraNe rAjA gaudhAmamAM bALaka siMhatulya mArA jevAne AjJA kare !' Ama kahI dadhivAhane nirIkSaNa karavA keTalAMka varSo sudhI jaI ja na zakyA. eka divasa dUtane dhUtkArI kADhyo. dUte karakaMDUne saghaLo vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. ociMtA ja emane pelA vAchaDAnI yAda AvI. enA zobhAyamAna AthI krodhita thaIne karakaMDU sainya sAthe caMpApurI pAse AvI paDAva dehane nIrakhavA rAjA godhAmamAM pahoMcyAM. ane govALone e nAkhyo. banne pakSe yuddhanI taiyArI thavA lAgI. e ja samaye karakaMDUnI vAchaDAne potAnI pAse laI AvavA kahyuM. rAjAe tyAM zuM joyuM? kharI mAtA (sAdhvI) putranA paDAva pAse AvI pahoMcI ane karakaMDUne eka atyaMta gharaDo thayelo, paDI gayelA dAMtavALo, khUba ja dUbaLI kahevA lAgI, "he karakaMDU rAjA, tame tamArA pitAnI sAme yuddha kema kAyAvALo baLada joyo. govALoe kahyuM, "Apa jene jovA Iccho caDo cho?' karakaMDUe pUchyuM, "he sAdhvIjI, dadhivAhana rAjA mArA cho te ja A vAcharaDo che.' pitA zI rIte ?' tyAre sAdhvIe putrane potAno saghaLo pUrvavRttAMta rAjA vicAre caDhI gayo, "A saMsAradazA keTalI viSama che! kyAM kahI saMbhaLAvyo. A prANInI pUrvanI manohara avasthA ane kyAM AjanI vRddhAvasthA! karakaMDU potAnA sAcAM mAtApitAthI jJAta thayo. manamAM AnaMda A saMsAracakramAM, bhavATavImAM Ama ja jIvo navI navI avasthAne paNa thayo. paNa ahaM hajI chUTyo nahoto. pitAne paNa namatuM pAme che. zAzvata sukhamaya avasthA hoya to te kevaLa mokSa ja che." ApavA e taiyAra nahoto. tyAre sAdhvI mAtA dadhivAhananA mahele A rIte karakaMDU rAjA vRddha baLadanA darzananuM nimitta prApta thatAM pahoMcI. sau sevakoe sAdhvIvezamAM paNa rANImAtAne oLakhI pUrvabhavanA saMskAronA udayathI vairAgya-abhimukha banyA, pratibuddha lIdhA. rAjAne rANInA AgamananI vadhAmaNI ApI. rAjAe thayA, rAjyano parityAga karI, dIkSita thaI saMyamapaMthe saMcaryA. * * guru ane vRddhonI sevA karavI, ajJAnI jIvonA saMgathI dUra rahevuM, svAdhyAya karavo, sutrArthanuM sArI rIte ciMtana karavuM, ekAMtamAM rahevuM ane vairya dhAraNa karavuM e mokSaprAptino mArga che. * saraLa manuSyanI zuddhi thAya che. zuddha mANasamAM ja dharma sthira thAya che. ghIthI siMcAyelA agninI jema zuddha thaI te manuSya parama mukti pAme che. * pAMca indriyo tathA krodha, mAna, mAyA ane lobhane jItavAM kaThina che. AtmAne jItavo tethI paNa vadhu kaThina che; paraMtu AtmAne jItavAthI sarva jItI levAya che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 39 sAvadhAnI, samatA, sahiSNutA - te AnuM nAma magadha dezamAM naMdi nAmanA gAmamAM gotama nAmano brAhmaNa pedA thayo. mAmAnA gharethI nIkaLI jaIne naMdivardhana nAmanA AcArya hato. te bhikSAcara tarIke vividha gAmomAM bhikSA arthe bhramaNa karato. pAse jaI eNe dIkSA grahaNa karI. dIkSita thayA pachI eNe nirNaya tene dhAriNI nAmanI patnI hatI. keTaloka samaya vItyA pachI dhAriNI karyo ke pUrvabhavamAM je pApakarmo meM karyAM che e karmonA kSaya mATe huM sagarbhA thaI. paNa garbhAvasthAnA cha mahinA thayA hatA tyAM patinuM have mArA A sAdhujIvanamAM tapazcaryAno mArga grahaNa karIza. Ama avasAna thayuM. pachI prasavakALe putrane janma ApI dhAriNI paNa nizcaya karIne teo chaThTha (saLaMga be upavAsa)ne pAraNe chaThThano tapa mRtyu pAmI. AthI mAtA-pitAnuM chatra gumAvI beThelo A putra karavA lAgyA. te uparAMta emaNe bALa-rogI-vRddha sAdhujanonI mAmAne tyAM moTo thavA lAgyo. enuM nAma naMdiSeNa rAkhavAmAM sAdhanAmAM sahAyarUpa banavArUpa (vayAvaccano) abhigraha lIdho. AvyuM. naMdiSeNa mAmAne tyAM khetI, pazupAlana Adi kAmomAM emanA AvA sAdhuvarganI sevAnA abhigraha mATe teo khUba madadarUpa thato. e rIte mAmAno boja paNa thoDo haLavo thayo. jANItA banyA. ThekaThekANethI naMdiSeNa muninA A guNanI prazaMsA e gAmamAM keTalAka IrSALu loko hatA. teo A naMdiSaNanI thavA lAgI. kAnabhaMbheraNI karavA lAgyA, 'tuM A mAmAnAM game teTalAM vetarAM naMdiSaNa muninA A vaiyAvacca tapanI pratIti karavAnuM eka deve karIza ane teo game teTalA dhanasaMpanna thaze topaNa tane kazo vicAryuM. e deve mAyAjALathI be sAdhu pedA karyA. eka sAdhune rogI lAbha thavAno nathI.' satata thatI kAnabhaMbheraNIthI naMdiSaNanA tarIke vanapradezamAM rAkhyA. ane bIjA sAdhune naMdiSeNa muni pAse kAryamAM maMdatA AvI. te agAu karatAM ochuM kAma karavA lAgyo. mokalyA. naMdiSeNa pAse AvI A sAdhu kahevA lAgyA, 'vanamAM mAmAne Ano aNasAra AvI jatAM emaNe naMdiSaNane samajAvyo eka bImAra sAdhu che. temanI sevAzuzruSA karavAnA abhilASAvALA ke "keTalAka lokone pArakAM ghara bhAMgavAmAM AnaMda Avato hoya je hoya te satvare tyAM pahoMce. naMdiSeNa muni A samaye chaThThanA che. AvA loko tane nAhakanA bharamAvI rahyA che." pachI emaNe tapanuM pAraNuM karavA beThA hatA. hajI to pahelo koLiyo hAthamAM naMdiSeNano utsAha vadhAravA kahyuM, "mArI traNa putrIomAMthI sauthI hato. tyAM ja A sAdhunA bola kAne paDatAM ja UbhA thaI gayA ne moTI putrI yauvanavayamAM Avaze eTale enAM lagna huM tArI sAthe pUchavA lAgyA, 'tyAM bImAra sAdhune kaI vastuno khapa che?' AgaMtuka karIza." A vAtathI protsAhita thaIne naMdiSeNa gharanA tamAma kAma sAdhu kahe, 'tyAM pANInI jarUra che.' naMdiSeNa muni pANI mATe agAunI jema karavA lAgyo. upAzrayethI nIkaLyA. paNa parIkSA laI rahela pelA deve mAyAjALa - have moTI putrI jyAre vayamAM AvI tyAre pAtharIne jyAM jyAM naMdiSeNa jAya tyAM pANI eNe naMdiSeNa sAthe lagna karavAnI pitA samakSa A kathAno AdhArasota che A. a9 karI nAkhanA AhAra-pANInI zaDhi anicchA pragaTa karI. putrIe kAraNa e ApyuM haribhadrasUri-vi haribhadrasUri-viracita graMtha 'upadezapada' mATe sAvadhAnI rAkhanAra A muni azuddha [1ranA AA. kunalakasUrinA 4 bha samAvA pANI grahaNa karatA nathI. Ama eka vAra, be jarAye gamato nahoto. vRtti.' mULa graMthanI bhASA prAkRta. vRttinI vAra ne chevaTe trIjI vAranA bhramaNa samaye zuddha hatAza thaIne naMdiSeNa gharakAmamAM vaLI bhASA saMskRta. paNa vRttikAre emAM je pANI che ... kathAo ApI che te bahudhA prAkRtamAM che. pachI naMdiSaNa mani satvare vanamAM rahelA ene punaH samajAvyo ke A moTI putrIe bhale bhale vRttinI racanA vi. saM. 1174mAM thaI che mAMdA sAdhu pAse pahoMcI gayA. muninA tyAM lagnano InkAra karyo, paNa bIjI putrIne huM ' | 'upadezamAlA'nI "heyopAdeyATIkA'mAM jatAMveMta ja te sAdhu AkrozapUrvaka kaThora veNa tArI sAthe paraNAvIza. paNa samaya jatAM bIjI mA paNa A kathA maLe che. saMbhaLAvavA lAgyA. 'sAdhuonI vaiyAvacca putrIe paNa naMdiSaNane paraNavAnI anicchA pustaka : 'upadezapadano gUrjara anuvAda' karanAra che ema kahevAya che ane tuM ema mAne pragaTa karI. eTale mAmAe trIjI putrI saMpA.- anu. A. he masAgarasUri, che, paNa e mAtra nAmanuM ja che. tArAmAM evA ApavAnuM jaNAvyuM. paraMtu A trIjI putrIe sahasaMpA.-paM. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI, koI guNa to dekhAtA nathI. te ahIM AvavAmAM paNa naMdiSaNa sAthenA lagnanI nA pADI dIdhI. prakA. Ananda-he ma-graMthamAlA vatI keTalo vilabaM karyo. bhojana karIne Avyo uparAchAparI banelI lagnaInkAranI A caMdrakAMta sAkaracaMda jhaverI, muMbaI-2, vi. jaNAya che. mArI mAMdagIno to meM kaMI khyAla ghaTanAothI naMdiSaNanA jIvanamAM vairAgya saM. 2028 (I. sa. 197 2] rAkhyo ja nathI.' 66/ Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 naMdiSaNa munie sAdhunA AvAM AkarAM veNane paNa amRtasamAna vacano sAMbhaLatA rahyA. teo A kaThora vANIne jarA ya mana upara gaNI sahI lIdhAM. muni sAdhunA pagamAM paDyA. aparAdha mATe kSamA letA nathI. sAdhu pratye emanA manamAM saheja paNa durbhAva ke kaTutA mAgI. pachI tarata ja muni sAdhunA maLa-mUtrathI kharaDAyelAM vastro pedA thatAM nathI. je durgadha prasarI rahI che ene caMdanasuvAsa samI dhoIne sApha karavA lAgyA. pachI mAMdA sAdhune kahevA lAgyA, 'Apa mAnI rahyA che. ane sAdhune pIDA thavAmAM potAnA dvArA je kAMI UbhA thAva. ApaNe vasativALA sthAne jaIe. tyAM ApanuM svAcya pramAda thato hoya tenI manomana kSamAyAcanA karI rahyA che. sAruM thaze.' sAdhu kahe, "A sthAnethI kyAMya paNa jaI zakavAnI je deva A muninI parIkSA laI rahyA che te jarApaNa emane kSobha mArI zakti nathI." muni kahe, "huM Apane mArI pITha upara besADIne pamADavAmAM ke emanA abhigrahamAM thI, tapamAMthI, zuddhinA laI jaIza. pachI te sAdhu muninA khabhe besI gayA. naMdiSeNa sAdhune AgrahamAMthI vicalita karavAmAM samartha thayA nahIM. tyAre te deve khabhe besADI jhaDapathI cAlavA mAMDyA. devI mAyAthI maLa-mUtranI mAyA saMkelI lIdhI. ane naMdiSeNa muninI stuti karavA lAgyA ke prasarI rahelI durgadha muni sahana karatA rahyA. vaLI, AkhA raste bImAra "kharekhara, tame tamAruM jIvana dhanya banAvyuM che." munie upAzraya sAdhuno Akroza ane kaThora vacano to cAlu ja hatAM, "khUba ja pAchA AvI guru samakSa banelI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. gurue paNa pIDA anubhavuM chuM. tuM khADATekarAvALA raste cAle che je mane pIDA naMdiSeNa muninI prazaMsA karI dhanyavAda ApyA. zuddha AhAra-pANI pahoMcADe che. tane dhikkAra che." muni atyaMta samatAbhAve A kaThora mATenI sAvadhAnI, samatA ane sahiSNutA te AnuM nAma.* * guNAvaLInI zIlarakSA. vizvapura nAme nagara che. emAM guNasAgara nAme zreSThI rahe che. eka divasa mAlaNa guNAvaLI pAse AvIne kahevA lAgI, 'A A zreSThIne zIlavatI, sadAcArI, lAvaNyavatI ane guNiyala evI dhananuM AmaMtraNa tame svIkArazo to e enI badhI ja dhanadolata guNAvaLI nAme kanyA che. pitAe A kanyAnA lagna rAjapura nagaranA tamArA caraNe dharI deze. vaLI, tame jo ene nahIM maLo to e maravA dhanavaMta zreSThInA guNasaMpanna putra jayavaMta sAthe karyA. dharma-ArAdhanA paNa taiyAra thayo che. eTale eka vAra tame mArI sAthe cAlo. meM karatAM karatAM A navayugala dAMpatyasukhamAM divaso pasAra karI rahyuM dhanane vacana ApyuM che ke huM guNAvaLIne tamArI pAse laI AvIza.' guNAvaLI bolI, "ene kahejo ke marI javAnI jarUra nathI. huM thoDoka samaya vItyA pachI A nagaramAM eka dhana nAmano yuvAna rAtre dhanane maLavA jarUra AvIza.' mAlaNe guNAvaLIno A saMdezo dhaMdhA arthe Avyo ane nagaranA cauTAmAM eno vepAra zarU karyo. dhanane pahoMcADyo. dhana ghaNo khuza thayo. guNAvaLInI pratIkSA karavA A dhana sAthe jayavaMtane maitrI thavAthI ene jayavaMte potAnA gharamAM lAgyo. sAthe guNAvaLIne laIne potAne deza javAnI paNa taiyArI utAro Apyo. gharamAM nikaTatAthI jayavaMtanI svarUpavAna patnI karI lIdhI. guNAvaLIne joIne A dhana vepArI enA pratye kAmAsakta banyo. A bAju, guNAvaLIe pati jayaMvatane kahyuM, "Aje huM mAre guNAvaLI to nirdoSa ane nikhAlasa hatI. dhananI A manovRttithI piyara jAuM chuM." pachI te mAlaNanI sAthe saMketa pramANe yakSamaMdire te sAva ajANa hatI. pahoMcI. dhana te sthaLe saghaLuM dravya laI sAMDhaNI para savAra thaIne guNAvaLIne vaza karavA mATe dhane dararoja phUla ApavA AvatI Avyo. guNAvaLIe mAlaNane vidAya karI. pote dhananI sAMDhaNI mAlaNane sAdhI. mAlaNane dhane dUnIkarma soMpyuM. para savAra thaI. ane dhana enI sAthe sAthe [A kathA 5. vIravijayajIkRta 'caMdrazekhara mAlaNa phUla laIne guNAvaLI pAse javA lAgI. - pagapALA cAlavA lAgyo. rAjAno rAsa'nA trIjA khaMDanI 6ThThI DhALamAM na ane lAga joIne eka divasa dhanano saMdezo - thoDeka dUra gayA pachI guNAvaLIe che. rAsa madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM guNAvaLIne kahI saMbhaLAvyo. guNAvaLIe sAMDhaNI thobhAvI. dhanane kahe, "huM ahIMthI ' che ane enI racanA vi. saM. 1902 (I. dUnInI vAtane kAMI gaNanAmAM lIdhI nahi. AgaLa nahi AvuM.' dhana kahe, "kema nA pADo sa. 1846 )mAM thaI che. dhana mAlaNa sAthe avAranavAra saMdezA ane cho ?' avanavI bheTo mokalato hato. gharamAMthI pustaka : 'zrI caMdrazekhara rAjAno rAsa', | guNAvaLI : "huM mArA eka paganuM jhAMjhara anu.-saMpA. sAdhvIjI zrI jitakalyAzrIjI, utAvaLe bhalI gaI. eka jhAMjhare huM na AvuM.' khasavAnuM nAma paNa leto nahoto. eTale guNAvaLIe A dhanane caturAIthI pATha prakA. zrI vaDAcoTA saMvegI jena moTA dhana : "mAre nagara jaIne huM tamane bIjAM bhaNAvavAno nirNaya karyo. upAzraya, surata-3. I. sa. 2004.] . jhAMjhara lAvI daIza." Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 41 guNAvaLI : "nA, mAre to A ja joIe. bIjuM jhAMjhara palaMga AbhUSaNo sAthe guNAvaLIne vidAya karI hovAthI pote lUMTAyo para paDyuM che te laI Avo.' Ama guNAvaLIe haTha pakaDI tyAre dhana paNa che evo ahesAsa thayo. AthI vairAgya AvatAM te rAjya choDI jhAMjhara laI AvavA taiyAra thayo. dhananI pITha dekhAtI baMdha thaI eTale daIne yogI banI gayo ane jaMgalanI vATa pakaDI lIdhI. guNAvaLIe sAMDhaNIne AgaLa doDAvI dIdhI. guNAvaLInuM jhAMjhara levA gayelo pelo dhana vepArI jyAre pAcho madharAte guNAvaLIne eka cora maLyo. pahelAM to sAMDhaNI para Avyo tyAre guNAvaLIne ke sAMDhaNIne na jotAM ene paNa khAtarI lAdelo sAmAna joIne harakhAyo. pachI ekalI svarUpavAna strIne thaI ke pote chetarAyo che. pariNAme e paNa saMsAra tyajIne vairAgI joIne. guNAvaLI pelA coranI manovRtti pAmI gaI. pachI kahe, banI gayo. mArAM dhanyabhAgya ke tamAro sathavAro maLyo.' pelo cora guNAvaLI mATe bhojana laIne Avyo tyAre cora sAMDhaNInI lagAma pakaDI cAlavA lAgyo. rastAmAM guNAvaLI guNAvaLIne na jotAM ene paNa ThagAyAnI khAtarI thaI. e paNa sAthe vAtoe vaLagyo. pachI dhImethI potAnuM pota prakAzato hoya saMsAra tyajI bAvo banI gayo. ema kahe, 'Aje tuM mArI IcchA pUrI kara." rAjapuramAM jyAre guNAvaLInA pati jayavaMtane khabara paDI ke patnI guNAvaLI : "huM gaIkAlanI nIkaLI chuM. bhojana karyuM nathI. bhUkhI piyaranuM bahAnuM kADhI bIje cAlI gaI che tyAre e paNa duHkhI duHkhI chuM." cora ene mATe kazAka AhAranI sagavaDa mATe nIkaLyo. thaI gayo. ane khUba ja lAgI AvavAthI e paNa sAdhu banI gayo. guNAvaLI eka vaDalA nIce poro khAvA beThI. have eka vakhata A cAreya yogIo (agAunA rAjA, cora, e vakhate A vanapradeza je rAjyamAM Avelo hato tyAMno rAjA dhana ane jayavaMta) jaMgalamAM pharatA pharatA eka sarovarakAMThe bhegA vanavihAra arthe nIkaLyo hato. vanabhUminA pAlake rAjAne vadhAmaNI thaI gayA. bhikSA dvArA mAgI ANelAM dAla-roTI ArogavA beThA. ApI ke vaDalA heThe eka rUpALI strI beThI che. rAjA strIlaMpaTa hato. cAreya jaNA aMdaroaMdaro bIjAone pUchavA lAgyA ke tame bAvA rAjasevaka sAthe rAjAe evo saMdeza mokalyo ke e strI rAjasevakanI kema banyA? sAthe rAjamahele padhAre. rAjasevake guNAvaLI pAse AvI rAjAno dhana kahe, "je strInA patinA gharamAM huM raheto hato te strI tarapha saMdezo kahyo. samaya pArakhIne guNAvaLI rAjasevakanA sathavAre huM AkarSAyo. meM mAro manoratha eka dUtI sAthe e strIne kahAvyo. sAMDhaNI upara savAra thaIne rAjamahele pahoMcI. rAjAe ene mahelamAM e strI mArI sAthe AvavA nIkaLI. paNa eNe mane rastAmAM utAro Apyo. enI tamAma sagavaDa sacavAya evI vyavasthA karI. caturAIthI chetaryo. mAruM saghaLuM jhaverAta laI e cAlI gaI." rAtre rAjA guNAvaLInA Azraya-khaMDamAM pravezyo. guNAvaLI cora kahe, "sAMDhaNI upara besIne ekalI pravAsa karI rahelI eka AgaLa rAjAe potAnI bhogecchA pragaTa karI. strI pratye huM kAmAMdha banyo. mane bhojananI vyavasthA karavAnuM kahIne, guNAvaLI kahe, "he rAjA! utAvaLa na karo. mAruM vrata pUruM na mane chetarIne cAlI gaI. rAjA kahe, "eka strI sAMDhaNI sAthe mArA thAya tyAM sudhI huM Apane AdhIna thaI zake nahi." mahelamAM AvI. meM enI AgaLa mArI bhogecchA pragaTa karI. paNa rAjA kahe, 'tuM to sAmethI ahIM AvI cho. tAre vaLI vrata kevuM?" e strI enuM vrata pUruM karavAnuM bahAnuM kADhI, mAruM karoDonuM dravya guNAvaLI: "mAre nagara bahAra AvelA mahAdevanA maMdire darzana- laI cAlI gaI. cheka rAjapura pahoMcI gaI ne rathacAlakane ema kahIne pUjA karavAnuM vrata che.' pAcho vALyo ke rAjAe mane sAsare vaLAvI che." pachI rAjAe guNAvaLI mATe maMdire javA ratha taiyAra karAvyo. traNa yogIonI vAta cothA yogIe (pUrve je guNAvaLIno guNAvaLIe rAjAne kahyuM, "mAro abhigraha pUrNa karIne pAchI AvuM pati hato te jayavaMte) sAMbhaLI. e traNe yogIonI vAta sAMbhaLI chuM. sAMDhaNI mArA vinA ekalI raheze nahi eTale ene paNa mArI daMga ja rahI gayo. ene samajAI gayuM ke A traNe jaNAe je-je sAthe mokalo." rAjAe guNAvaLIne mUlyavAna AbhUSaNo ane strIthI chetarAyAnI vAta karI e enI patnI guNAvaLI ja hatI. sAMDhaNI sahita vrata pUrNa karavA vidAya ApI. ane eNe A badhuM karyuM e to enI zIlarakSA mATe karyuM hatuM. guNAvaLI rathamAM besI cheka ene sAsare rAjapura pahoMcI. nagara have traNe yogIonI vAta pachI vAta karavAno vAro jayavaMtano bahAra rathane thobhAvyo. pachI rathacAlakane ane sAthenA sainikane hato. paNa pote te cAritryavAna patnI pratye khoTI zaMkA ane vidAya karyA. ane guNAvaLI sAMDhaNI sAthe patigRhe pahoMcI gaI. gerasamaja karI beTho hato. e have pelA yogIo AgaLa zuM bole ? have sAme pakSe zI ghaTanA banI te juo. kyo rahasyasphoTa kare? A cotho yogI (jayavaMta) "alakha niraMjana' rAjAne jyAre rathacAlake ane sainike guNAvaLIno saghaLo vRttAMta bolI Ubho thaI gayo ane potAnA gharabhaNI pahoMcavA utsukatAthI kahyo tyAre rAjAne khAtarI thaI ke pote chetarAyo che. mUlyavAna cAlI nIkaLyo. * * * Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 2 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 saujanya, svapnadarzana ane saMprApti avaMtI dezamAM ujjayinI nagarImAM devadattA nAmanI gaNikA mokalAvI che. mAtAne thayuM ke devadattA acalanA dhana karatAM mUladevanA rahetI hatI. A nagarImAM mUladeva nAmano eka yuvAna Ama to guNane ja vizeSa jonArI che." rAjakuLamAM janmelo, sAdhanasaMpanna hato paNa dhUta Adi unmArge pachI dhananI lAlacu mAtAe mUladevano kAMTo zI rIte dUra karI caDI gayo hato. te yuvAna devadattA gaNikAne tyAM paNa jato ane zakAya evI yukti vicAravA mAMDI. eNe acalane zIkhavADI rAkhyuM viSayasukha bhogavI enA divaso AnaMdamAM pasAra karato. ke "huM bahAragAma jAuM chuM' ema devadattAne jUTho saMdezo mokalavo. acala nAmanA eka bIjA yuvAne koIka vasaMta-mahotsavamAM acala e kapaTane anusaryo. acalanI gerahAjarImAM devadattAe devadattA gaNikAne joI ane enA pratye tIvra anurAgavALo banyo. mUladevane AmaMtyo. mUladevanA AvyA pachI thoDI ja vAramAM acala jAtabhAtanI bheTasogAdo mokalI chevaTe devadattAne ane enI paNa tyAM AvI caDyo. devadattA dvArA palaMga para nIce saMtADAyelA mAtAne vaza karI. acala paNa have devadattA pAse bhogavilAsa arthe mUladevane acale mAthAnA vALa pakaDI Ubho karyo. lajjita thayelo AvavA mAMDyo. joke devadattA gaNikA hRdayathI to mUladeva pratye ja mUladeva tyAMthI cAlyo gayo. prIti dharAvatI hatI. paNa mUladeva have paiseTake khuvAra thayo hoI potAnA ja duzcAritryanuM pariNAma pote bhogavI rahyo che evo devadattAnI mAtA mUladevane praveza karAvatI na hatI. ane ema kalaMkita bhAva anubhavato mUladeva ujjayinI nagarI tyajIne betrATa karavAmAM devadattAne mUladevanI nirdhanatAnuM kAraNa ApatI hatI. nagarI tarapha javA mATe nIkaLI paDyo. sAthe rastAmAM khAvA kAMI eka vAra devadattAe mAtAne kahyuM ke huM dhananI lobhI nathI. bhAtuM paNa lIdhuM nahotuM. cAlato cAlato vanapradeza AgaLa pahoMcyo mUladeva bhale dhanathI khuvAra haze paNa e vivekI ane guNasaMpanna tyAM eka pravAsIno ene bheTo thayo je e ja mArge AgaLa javAno che." paNa mAtA to acalano ja pakSa letI rahI. tyAre devadattA bolI, hato. vaLI enI pAse bhAtuM paNa hatuM. mUladevane thayuM A pravAsInA ApaNe bannenI parIkSA karIe.' saMgAthamAM A vana pAra karI zakAze ane enI pAsenA bhAtAthI pachI devadattAe dAsI sAthe acalane saMdezo mokalAvyo ke "tArI AhAra paNa karI zakAze. vallabhAne zeraDI khAvAno manoratha thayo che.' A saMdezo maLatAM Ama baMne jaNA vAto karatA cAlatA hatA. raste eka jaLAzaya sAdhanasaMpanna acale harSavibhora banI zeraDI [A kathAno AdhArasota che A. ,,, AvyuM tyAM vizrAma mATe baMne thobhyA. pelA bharelAM ekAdhika gADAM mokalI ApyAM. haribhadrasUri-viracita graMtha, 'upadezapada' pravAsIe enuM bhAtuM bahAra kADhyuM ane mAtA devadattAne kahe, "jo, acala keTalo ekalAe ja eno AhAra karyo. mUladeva sAme paranI A. municaMdrasUrinI 'sukha saMbodhanI badho udAra che. tArI eka sAmAnya mAgaNI ja beTho hato. paNa ene bhAtuM khAvA mATe * vRtti.' mULa graMthanI bhASA prAkRta. vRttinI . upara eNe keTaluM dhana kharcI nAMkhyuM !' tyAre eka zabda mAtrano paNa upacAra karyo nahIM. bhASA saMskRta. paNa vRttikAre emAM je nAkhuzI pragaTa karatAM devadattA bolI, "zuM huM kathAo ApI che te bahudhA prAkRtamAM che. - guNasaMpanna mUladeve vicAryuM ke bhale, Aje hAthaNI chuM? pAMdaDAM sameta cholyA-samAryA to te mane AmaMtravAnuM bhUlI gayo haze paNa vRttinI racanA vi. saM. 1174. vinA sAMThAo eNe mokalAvI ApyA, jANe kAle to e mane jarUrathI AhAra mATe koI pazune AhAra karavAno na hoya!' AcAryazrI pradyumnasUri-racita "pAThazALA bolAvaze." paNa bIje ane trIje divase paNa, pachI devadattAe dAsI dvArA mUladevane evo graMtha-1'mAM paNa A kathA "he mAnava, bana vanapradeza pUro thayo tyAM sudhImAM eka paNa ja saMdezo mokalAvyo. eTale mUladeve jarUra ? che tuM haMsa' e zIrSaka heThaLa apAI che. (I. vakhata pelA pravAsIe jamavA mATeno pUratI ja zeraDI kharIdI. charIthI ene cholIne 200 5). ziSTAcAra karyo nahIM. topaNa mUladeve to enI sArI rIte samArI, rasasabhara TukaDAo upara pustaka : 'upadezapadano gUrjara anuvAda', sojanyazIlatAne kAraNe ema ja vicAryuM ke taja, elacI, cAroLI vigere sugaMdhI vastuo sa pA.- anuM. A. he masAgarasUri, "Ano mane sathavAro maLyo tethI e mAro bhabharAvI, koDiyAmAM goThavIne e zeraDI dAsI sahasaMpA. paM. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI, upakArI ja che." sAthe mokalAvI. devadattAe mAtAne kahyuM. makA. Ananda-hema- thamAlA vatI pachI vastIvALA pradezamAM AvI jatAM banne 'mUladevanuM saujanya ane vinaya tuM jo, vagara caMdrakAMta sAkaracaMda jhaverI, muMbaI- 2. vi. daTA pa. . vagara caMdrakAMta sAkaracaMda jhaverI, mubaI- 2. vi. chUTA paDyA. madhyAhnano samaya hato. mUladeve mahenate khAI zakAya e rIte eNe zeraDI sa. 2028 (I. sa. 1972.) manathI saheja paNa kaleza pAmyA vinA hAthamAM Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 4 3 paDiyo laIne bhikSA mATe nagaramAM pravezyo. bAphelA aDadanA cAmara ane kaLaza-taiyAra karavAmAM AvyAM. A divyo nagaramAM bAkaLAthI eno paDiyo bharAI gayo. bhUkha barAbaranI lAgI hatI. paribhramaNa karatAM karatAM mUladevanI najIka AvyAM. tyAM hAthIe kaLaza bhojana arthe te eka taLAvanA kinArA najIka gayo. te ja samaye grahaNa karI mUladevano abhiSeka karyo. ghoDAe haSArava karyo. cAmaro eka munine gAma tarapha jatA mUladeve joyo. teo saLaMga eka mAsanA vIMjhAvA lAgyA. ane chatra enI upara sthira thayuM. rAjyanA maMtrIupavAsanI tapazcaryAnA pAraNA arthe vahoravA jatA hatA. AvA sAmaMtoe mUladevanuM svAgata karyuM. mUladeva rAjA banIne siMhAsane munine jotAM ja ene thayuM ke mArA puNya baLavAna che, jethI bhojana birAjamAna thayo. samaye AvA munino yoga thayo. eNe munine vinaMtI karI, "he A vAta jANIne pelA dharmazALAnA musApharane AvuM ja svapna bhagavaMta! karuNA karI mArA A bAkaLA Apa svIkAro." munie AveluM te vasavaso karavA lAgyo ke amane bannene ekasarakhuM ja pAtramAM bAkaLA grahaNa karyA. svapna AveluM to mane rAjya kema na maLyuM? lokoe ene samajAvIne eTalAmAM mUladevanA aMtaranA AvA sAttvika bhAva jANIne zAMta karyo. munibhakta devI bolI, 'tuM varadAna mAga." tyAre mUladeve devadattA, mUladevane thayuM ke mane rAjya maLyuM, hajAra hAthIo maLyA, paNa hajAra hAthI ane rAjyanI mAgaNI karI. pachI vahorAvatAM vadhelA hajI devadattA bAkI rahI. eTale eNe ujjayinInA rAjAne dAnabAkaLAthI pote traNa divasanA upavAsanuM pAraNuM karyuM. jANe mAnathI hetaprItathI vaza karyo. aMte rAjAe devadattA ene samarpita amRtabhojana karyuM hoya evI tRpti eNe anubhavI. karI. pachI sAMje bennAtaTanI koI dharmazALAmAM jaIne tyAM sUI gayo. have pelo vanapradezano pravAsI jeNe traNa divasa sudhImAM eka vahelI paroDhe eNe evuM svapna joyuM jemAM AkAzamAM sarva dizAone paNa vakhata mUladevane AhAra mATeno ziSTAcAra nahoto karyo, ene prakAzita karanAra pUrNa caMdranuM pote pAna karyuM. evuM ja svapna sAthenA jANa thaI ke A mUladeva rAjA banyo che eTale te rAjabhavanamAM bIjA eka musAphare paNa joyuM. baMne sAthe jAgyA. pelA sAthenA je mUladevane maLavA Avyo. mUladeve ene oLakhyo. eno Adara karyo. musApharane svapna AvyuM hatuM tenuM zuM phaLa hoI zake e vize anya vanapradezamAM eno sathavAro maLelo e bAbate pote eno musApharone te pUchavA lAgyo. tyAre eka musAphare kahyuM ke "ghI- upakAravaza che tema kahIne ene eka sAruM gAma bheTamAM ApyuM. goLavALo puDalo prApta thaze." e rIte ene eka vyaktine tyAMthI have pelI bAju devadattA gaNikAnA sahavAsa mATe mUladevanI Avo puDalo maLyo. mUladeve vicAryuM ke je svapna AvyuM che eno IrSyA karanAra acala dhana-upArjana arthe dezAMtare gayo. tyAMthI ghaNuM mAtra ATalo phalAdeza na hoI zake. pachI te svapnano phalAdeza kahenAra dhana raLIne, kariyANAnA gADAM bharIne devayoge bennAtaTa nagara eka zAstrAbhyAsI pAse gayo. pachI praNAma karI tene caMdrapAnanA Avyo. tyAM dANa bacAvavA mATe kariyANAnA kImatI padArtho chupAvI svapnadarzanano phalAdeza pUkyo. svapnazAstrIe rAjyaprAptino rAkhyA. enI A dANacorI pakaDAI jatAM ene rAjA pAse laI phalAdeza pahelA jANI lIdho. pachI te mUladevane kahe, 'tame mArA javAmAM Avyo. bhayabhIta thayelA acalane mUladeve oLakhyo. jamAI banavAnA ho e zarate tamane phalAdeza kahuM. mUladeve saMmati potAne ujjayinI choDavAmAM nimitta bananAra A acala pratye ApatAM svapnazAstrIe kahyuM ke "sAta divasamAM tamane rAjyaprApti mUladevanA manamAM kazo verabhAva-durbhAva jAgyo nahi. UlaTAno thaze.' ene saMtuSTa karI mAnabhera vidAya karyo. acale ujjayinI AvI have banyuM evuM ke nagarano rAjA zULa-vedanAthI aputra maraNa apakAranI sAme upakAra karanAra saujanyazIla, guNasaMpanna mUladevanI pAmyo. navo rAjA zodhavA mATe pAMca divyo-hAthI, ghoDo, chatra, bharapeTa prazaMsA karI. * ajJAnI mANasa ema mAne che ke dhanasaMpatti, pazuo ane jJAtibaMdhuo e badhAM potAne rakSaNa ApavAvALAM che, kAraNa ke 'te o mArAM che ane huM teono chuM.' paraMtu e badhAM tenAM rakSaka nathI ke zaraNarUpa nathI. * ajJAnI jIvo karmono kSaya karI zakatA nathI. dhIra pusjo akarmathI karmano kSaya kare che. buddhimAna pusmo lobha ane bhayathI dUra rahe che. teo saMtoSI hoya che ane tethI pApakarma karatA nathI. * jeo krodhI, ajJAnI, ahaMkArI, apriya vacana bolanArA, mAyAvI ane zaTha hoya che te avinItAtmA pANInA pravAhamAM jema lAkaDuM taNAya tema saMsAramAM taNAya che. * je bhASA bolavAthI bIjAne aprIti ke avizvAsa utpanna thAya athavA bIjAne tarata gusso thAya evI ahitakara bhASA kyAreya na bolavI. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 ArAmazobhA ] bharatakSetramAM kuzAvarta dezamAM sthalAzraya nAme eka gAma che. tyAMthI cAlyA gayA. e gAmanI AsapAsanI bhUmi taddana vRkSa-vanaspati vinAnI che. pachI bALAe nAgane bahAra nIkaLavA kahyuM. tyAre te nAga have kevaLa ghAsa sivAya koI anna tyAM pedA thatuM nathI. devasvarUpe pragaTa thaIne kahevA lAgyo, "beTA, huM tArA paropakAra e gAmamAM agnizarmA nAme eka brAhmaNa raheto hato. tene ane dharmayukta AcaraNathI prasanna thayo chuM. to tuM varadAna mAga.' valanazikhA nAme patnI hatI. patnInI kUkhe eka putrIno janma bALAe kahyuM "jo prasanna thayA ho to A vRkSa vinAnI bhUmimAM thayo hato. tenuM nAma vidyubhA rAkhavAmAM AvyuM hatuM. putrI mArI upara chAMyaDo karo jethI huM sukhethI gAyone carAvI zakuM." rUpavAna ane guNasaMpanna hatI. A putrI jyAre ATha varSanI thaI tyAre nAgadeve enI upara eka udyAna (ArAma)nuM nirmANa karyuM. tyAre mAtA eka bhayaMkara vyAdhimAM sapaDAIne mRtyu pAmI. pariNAme evo udyAna je aneka vRkSothI sabhara ane puSpothI suvAsita hato. nAnI vayamAMja putrIne gharanA kAmakAjano boja mAthe upADavAno pachI nAgadeve kahyuM, "A udyAna tuM jyAM jyAM jaIza tyAM tyAM tArA thayo. savAre UThIne te gAyo dohatI, gAyone carAvavA laI jatI, upara chavAyelo raheze. ghera jatAM e tArI icchAthI saMkocAIne nAno chANa ekaThuM karatI, pitAne jamADatI. A badhA kAmo khaDe page te banI tArA ghara upara sthira thaze. tane koI paNa Aphata Ave tyAre saMbhALatI. tuM mAruM smaraNa karaje.' Ama kahI nAgadeva adazya thayo. eka divasa A kAmothI atyaMta zramita thaIne putrIe pitAne vidhutrabhA moDI sAMja sudhI tyAM ja rokAI. pragaTa thayelAM potAne mATe mAtA lAvavAnuM kahyuM. putrInI paristhiti pArakhIne udyAnanA vividha phaLothI enI bhUkha-tarasa chIpAvI. pachI gAyone pitA eka strIne patnI tarIke gharamAM laI AvyA. paNa A sAvakI laI ghera gaI. udyAna paNa enI sAthe sAthe AvI ghara upara chavAyo. mA to putrIno boja haLavo karavAne badale ene badhAM kAmo vaLagADI sAvakI mAtAe jamavAnuM kahetAM 'bhUkha nathI' kahIne sUI gaI. pote snAna-vilepana-vastrAlaMkAramAM racIpacI rahevA lAgI. putrIne rojiMdA krama pramANe vidyutUbhA eka divasa vagaDAmAM udyAna thayuM ke pote UlaTAnI ulamAMthI cUlamAM paDI. nIce sUtI hatI tyAM pATaliputrano jitazatru eno saMtApa bevaDAyo. [A kathAno AdhArasota che AcArya . rAjA enA maMtrI ane sainya sAthe tyAM AvI kAma mATe roja savAre te bahAra jAya. pradyumnasUri-viracita "mUlazuddhi prakaraNa' caDyo. teNe A udyAna joyo eTale tyAM ja bhojana samaye ghera Ave tyAre vadhyuM-ghaTyuM paranI AcArya devendrasUri-viracita vRtti. " paDAva nAMkhyo. sainyanA ane hAthIonA khAvA pAme. pachI pAchI kAme jAya te rAtre mULa graMtha prAkRtamAM che, vRtti saMskRtamAM avAja pAchI Ave. Ama du:khanA dahADA pasAra che. che. paNa e vRtti-aMtargata maLatI A kathA bhayathI enI gAyone dUra cAlI gayelI eNe karatI te moTI thavA lAgI. prAkRta bhASAmAM che. kathAnaka joI. eTale e gAyone pAchI vALavA mATe eka divasa gAyo carAvavA gayelI gadyapadyamizrita che. racanAvarSa I. sa. doDI. vidyumrabhA ghAsanI vacce sUtI hatI. tyAM eka 1089 che. - have banyuM evuM ke enA doDavA sAthe Akho nAga Avyo. e nAge mana SyavANImAM A kathA saMskRta-prAkRta bhASAmAM udyAna paNa enI sAthe khasavA lAgyo. rAjA, vidyumabhAne uThADI. nAga kahe, 'dIkarI, Darano racAyelA chaeka graMthomAM maLe che. uparAMta maMtrI ane sau sAthIo A joI navAI pAmI mAryo huM ahIM Avyo chuM. duSTa gAruDIo mArI madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM chaeka jaina gayA. emane to A eka IndrajALa jevuM lAgyuM. pAchaLa paDyA che. to tArI oDhaNIthI DhAMkIne sAdhu kavioe A kathAnI racanA karI che. maMtrIe kada laMkIne sAdhukavio e A kathAnI racanA karI che. maMtrIe kahyuM ke "A bALAnI sAthe sAthe udyAna tuM mArI rakSA kara. tuM mAro jarA paNa bhaya paraMtu e badhAmAM AcArya devacandrasUri cAlI na rAkhIza nahIM.' racita vRttimAM maLatI kathA sauthI prAcIna prabhAva jaNAya che." A bALAe nAgane chUpAvI dIdho. che. maMtrIe chokarIne najIka bolAvI. thoDIvAramAM gAruDIo nAgane zodhatA tyAM pustaka : 'ArAmazobhA rAsamALA', vidyu--bhA pAchI AvI enI sAthe udyAna AvyAM. emane thayuM ke jo A bAlikAe saMpA. jayaMta koThArI, prakA. prAkRta jena paNa pAcho Avyo. rAjA A chokarInI devI nAgane joyo hota to eNe cIsAcIsa karI vidyA vikAsa phaMDa, amadAvAda-1 5, I. sa. labdhi joIne enA pratye anurakta thayo. maMtrI hota. eTale nAgane na jotAM te gAruDIo 1989.] rAjAnI IcchA kaLI jaI vidyuxbhAne kahe, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa sapTembara, 2011 'A rAjAno tuM bhartAra tarIke svIkAra kara.' vidyutprabhA kahe, 'huM svataMtra nathI. ghera mAtApitA che.' maMtrIe ene badhI pUchatAcha karI gharano paricaya meLavI lIdho. maMtrI gAmamAM garyA ane agnizAM brAhmaNa pAse enI putrInuM rAjA mATe mAguM karyuM. pitA kabUla thayo. maMtrI ane rAjA pAse laI Avyo. pachI rAjAe gAMdharvavivAhathI vidyutprabhA sAthe lagna karyAM. lagna pachI enuM nAma badalIne ArAmobhA rAkhavAmAM AvyuM; kemake enI upara ArAma (udyAna) zobhAyamAna virAjamAna hato. prabuddha jIvana: jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka jitazatru rAjA jyAre ArAmazobhAne laIne pATaliputra pahoMcyo tyAre nagaranI samagra prajA rAjArANIne vadhAvavA ghara bahAra nIkaLI AvI. sau A navI rANInI prazaMsA karavA lAgyAM. vaLI. hAthI upara birAjela rANIne mAthe nAnakaDo udyAna joI kutUhala vyakta karavA lAgyAM. pachI rAjArANIne viSayasukha bhogavatAM ghaNo samaya vItI gayo. have A bAju, ArAmazobhAnI sAvakI mAtAe putrIne janma Apyo. putrI varSamAM AvI tyAre mAtAe vicAyuM ke jo koI rIte ArAmazobhAnI hayAtI na hoya to rAjA mArI putrIne paraNe Ama vicArI eNe ArAmazobhAno kAMTo kADhavA prapaMca Adaryo. eka divasa te patine kahevA lAgI, 'tame ArAmazobhAne bheTamAM kAMI bhAtuM kema mokalatA nathI? bhale ene tyAM kazI kamI nathI, paNa ApaNA cittanA saMtoSa mATe ema karavuM joIe.' brAhmaNa patnInI vAta sAthe saMmata thayo. sAvakI mAe masAlAthI bharapUra siMhakesara lADu banAvyA. emAM eNe viSa bheLavyuM. pachI eka ghaDAmAM mUkI patine ArAmazobhAne tyAM mokalyo. sAthe evI sUcanA ApI ke 'A lADuM mAtra ArAmazobhAe ja khAvAnA che.' e mATe eNe dalIla evI karI ke 'jo rAjakuLamAM bIjA khAya to ApaNI tucchatA hAMsIpAtra bane." saraLa svabhAvano brAhmaNa patnIno duSTa IrAdo kaLI zakyo nahIM. lADu bharelo ghaDo laI te pATaliputra pahoMcyo. thAkyo hovAthI nagara bahAra eka vaDanA jhADa nIce sUto. tyAM rahelA pelA nAgadeve jANI lIdhuM ke A lADumAM jhera bheLaveluM che. A lADu jo khAya to ArAmazobhA marI ja jAya. eTale enDru potAnI devI zaktithI jheranA lADune sthAne amRtanA lADu mUkI dIdhA. brAhako jAgI gayA pachI rAjamahele gayo. rAjAne saMdezo mokalAvyo ke rANInA pitA maLavA AvyA che. rAjAe agnizarmAne mahelamAM teDAvyo. pachI brAhmaNe ArAmazobhAne bheTa dharIne kahyuM, 'tArI mAtAe premathI A bhAtuM mokalyuM che. badhAmAM hAMsIpAtra na banuM eTale A bheTa kevaLa tArA mATe ja che.' ArAmazobhAe rAjAnI saMmati laIne jevo ghaDo kholyo ke emAMthI mIThI sugaMdha prasarI rahI. rAjA kautukathI lADu jovA lAgyo. 45 eTaluM ja nahi, lADu premathI ArogyA paNa kharA. rAjAe rasamadhura lADunI khUba prazaMsA karI. vaLI, anya rANIone paNa ekeka lADu mokalAvyA. saue ArAmazobhAnI mAtAnI AvaDatane vakhANI. pachI brAhmaNe potAnI putrIne thoDA samaya mATe piyara mokalavAnI rAjAne vinaMtI karI. tyAre rAjAe kahyuM, 'rAjarANI sUryathI ojhalamAM rahe che." Ama rAjAnI 'nA' thavAthI pitA ekalo pAcho pharyo. ghera pahoMcIne bo vRttAMta kahyo. tyAre patnI potAnuM kAvataruM niSphaLa javAthI nirAza thaI. pachI nirNaya karyo ke bI vAra vadhAre asarakAraka jhera bheLavIza.' thoDAka divaso pachI sAvakI mAe vizvamizrita sUtarapheNIno karaMDiyo ArAmazobhAne bheTa dharavA pati sAthe mokalyo. brAhmaNa pahelAMnI jema ja nagara bahAranA vaDa pAse pahoMcyuM. nAgadeve tene joyo. devI vidyAthI satya jANI lIdhuM. eTale mIThAImAMthI viSa dUra karyuM. brAhmaNe mahele jaIne bheTa dharI. pahelAMnI jema ja ArAmazobhAnI mAtAnI saue prazaMsA karI. A vakhate ArAmazobhA sagarbhA hatI. pitAe ghera pahoMcI A samAcAra patnIne kahyA. thoDA samaya pachI mAtAe trIjI vAra patine mIThAI sAthe pATaliputra mokalyo. ane patine khAsa sUcanA ApI rAkhI ke sagarbhA putrIne prasUti mATe ahIM laI AvavI ane rAjA na mAne to brAhmateja batAvavuM. A vakhate paNa vaDa pAse nAgadeve mIThAImAMthI viSa harI lIdhuM. brAhmaNe rAjamahele jaI mIThAInI bheTa dharIne pachI sagarbhA putrIne prasUti mATe piyara mokalavA rAjAne vinaMtI karI. rAjAe nA pADI eTale tarata ja pitAe potAnA peTa upara charI mUkIne kahyuM, "jo putrIne nahi mokalo to huM brahmahatyA karIza.' tyAre rAjAe maMtrInuM samarthana laIne ArAmazobhAne dhaNI sAmagrI temaja paricArikAo sAthe piyara mokalI. pati ArAmazobhAne laIne ghera AvI rahyo che enI jANa thatAM gharanI pAchaLa eka kUvo khodAvyo. pachI, potAnI vayamAM AvelI sagI putrIne chAnI rIte eka bhoMyarAmAM rAkhI. ArAmazobhA rAjavI ThAThapUrvaka AvI. thoDA samaya pachI ArAmazobhAe eka svarUpavAna bALakane janma Apyo. eka divasa lAga joIne mAtA ArAmazobhAne kudaratI hAjate pAchalA daravAjethI laI gaI. kUvA tarapha enI najara jatAM kutUhalathI eNe kUvAmAM DokiyuM karyuM. tyAre mAtAe ene nirdayatAthI kUvAmAM dhakelI dIdhI. ArAmazobhA UMdhe moMe kUvAmAM paDI. paDatAM veMta eNe nAgadeve ApelI salAha anusAra devanuM smaraNa karyuM. tyAre te nAgadeve potAnI hatheLImAM tene jhIlI lIdhI. ane kUvAmAM eka pAtAlabhavana banAvI emAM ene rAkhI. ArAmazobhA tyAM sukhethI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 rahevA lAgI. udyAna paNa enI sAthe sAthe kUvAmAM peTho. nAgadeva sAvakI bIje divase paNa ema ja thayuM. ArAmazobhA devI zaktithI mAtA pratye gusse thayo paNa ArAmazobhAe devane zAMta karyA. rAtre ahIM AvI, putrane ramADI, phaLaphUla mUkI vidAya thaI. eTale have sAvakI mAtAe potAnI sagI putrIne suvAvaDIno veza rAjA trIjI rAte hAthamAM paga rAkhI gupta rIte zuM bane che te paherAvI ArAmazobhAne sthAne goThavI dIdhI. jovA Ubho rahyo. tyAre rAtre sAcI ArAmazobhA AvI. rAjAne rAjAe mokalelI paricArikAo pathArImAM A yuvatIne joIne khAtarI thaI ke A ja mArI sAcI patnI che. pelI to koI bIjI che. bolI UThI, "svAminI, tamAro deha kema judo dekhAya che?' pelI ArAmazobhA putrane ramADI pAchI cAlI gaI. savAre rAjAe kahe "mArA zarIre ThIka nathI" rANIne pharaja pADI ke tAre Aje udyAna ahIM lAvavAno che. tyAre mAtA paNa kapaTathI du:kha vyakta karavA lAgI, "mArI A rANIno cahero nisteja banI gayo. (ArAmazobhA) dIkarIne koInI najara lAgI che? zuM ene koI cothI rAte jyAre ArAmazobhA AvI tyAre rAjAe eno hAtha roga lAgu paDyo che?" paricArikAo paNa rAjAnA bhayathI phaphaDavA pakaDI kahyuM, "tuM kema mArI vacanA kare che?' tyAre eNe kahyuM, "huM lAgI. eTalAmAM to rAjamaMtrI pote ahIM AvI pahoMcyA ane kAle kahIza.' atyAre to mane javA do." paNa rAjAe ene baLapUrvaka rAjAjJA pharamAvI ke "rANIe have navajAta kumArane laIne jaladI rokI rAkhI. tyAre ArAmazobhA kahe, "Ama karazo to tamane bhAre pATaliputra AvavuM.' pastAvo thaze." rAjAe enuM kAraNa jANavA mAgyuM. prasthAnanI ghaDI AvI. tyAre anya sahune navAI lAgI ke pachI ArAmazobhAe mULathI sAvakI mAtAnA durvyavahArano ArAmazobhAne mAthe rahelo udyAna kyAM gayo? mAtAe khulAso badho vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. tyAM sudhImAM aruNodaya thaI jatAM karyo ke "gharanA kUvAmAM pANI pIvA mATe udyAnane mUkyo che. tame enA coTalAmAMthI marelo sApa nIce paDyo. ArAmazobhA A badhAM cAlavA mAMDo.' joI mUrjIvaza banI gaI. pachI bhAnamAM AvI rAjAne kahyuM, 'mArI nakalI rANI ane kumAra pATaliputra pahoMcyAM. prajAe bannenuM sahAyamAM rahetA nAgadevanI AjJAno mAre hAthe bhaMga thayo enuM bhavya svAgata karyuM. rAjAe paNa rANI ane kumArane joyA. tyAre A pariNAma." rAjAe navAI pAmI rANIne paDyuM, 'tAro deha mane kema judo lAge pachI ArAmazobhA tyAM ja rahI gaI. rAjAe nakalI rANIne che?" tyAre nakalI rANI banelI, sAvakI mAtAnI dIkarIe kahyuM, baMdhanamAM nAkhI. tyAre ArAmazobhAe rAjAne vinaMtI karI bahenane prasUtirogane lIdhe zarIra AvuM thaI gayuM che." pachI rAjAe pUchyuM, baMdhanamukta karAvI. ane bahena gaNIne potAnI pAse rAkhI. pachI 'udyAna kema dekhAto nathI?' tyAre eNe kahyuM, 'te kUvAmAM pANI rAjAe ArAmazobhAnI sAvakI mAtAnA nAka-kAna kApI ene pI rahyo che.' topaNa rAjAnA manamAMthI saMzaya gayo nahIM. ene ane brAhmaNane dezamAMthI hAMkI kADhavAnuM pharamAna karyuM. paNa satata thayA karatuM ke A koI bIjI ja strI lAge che. ArAmazobhAe karuNabhAve e pharamAna paNa rada karAvyuM. have piyaramAM rahelI ArAmazobhAe nAgadevane vinaMtI karI ke pachI eka vakhata nagaranA udyAnamAM vIracaMdra nAmanA mahAtmA putrano viraha potAne khUba ja satAve che. tyAre deve kahyuM, 'tuM mArI vizALa sAdhu samudAya sAthe padhAryA. AAramazobhA rAjAne laI zaktithI kumAra pAse jaI zakIza. paNa ene joIne sUryodaya thatA udyAnamAM gaI. mahAtmA tyAre dharmopadeza ApI rahyA hatA. satkarmo pahelAM tuM acUka pAchI pharI jaje. jo tuM ema nahi kare ane AvavAmAM ane duSkarmono vipAka (pariNAma) samajAvI rahyA hatA. vilaMba thaze to mAruM mRtyu thaze. ane tArA kezapAzamAMthI marelA dharmopadeza patyA pachI ArAmazobhA ane rAjA mahAtmAnI pAse nAga rUpe tuM mane joIza." jaI vaMdana karI najIkamAM emanI sAme jaIne beThAM. pachI devanA prabhAvathI ArAmazobhA kSaNamAtramAM pATaliputra pahoMcI. ArAmazobhAe A janmamAM ene thayelA duHkhasukhanA anubhavo rAjAne ane potAnI sAvakI bahenane palaMgamAM sUtelAM joyAM. kevA karmonuM pariNAma che e vize mahAtmAne pRcchA karI. pachI pAraNAmAM putrane sUtelo joyo. putrane khUba ramADI, khUba tyAre mahAtmAe ArAmazobhAnA pUrvabhavano vistArathI saghaLo vahAla karI, potAnA udyAnanAM phaLaphUla enI pAse mUkI vRttAMta kahyoArAmazobhA samayasara pAchI pharI. savAre kumAranI AyAe rAjAne pUrvabhavamAM pote enA pitAnI aNagamatI AThamI putrI hatI. jANa karI ke koI kumAranI pAse phaLaphUla mUkI gayuM che. rAjAe jAte pitAe ene je yuvaka sAthe paraNAvI hatI te ene rastAmAM tyajIne jaIne enI khAtarI karI. rANIne pUchyuM, "A zuM che?' nakalI rANI cAlyo gayo hato. mANibhadra nAmanA eka zeThe ene potAnI dIkarI jUThuM bolI, "meM rAtre smaraNa karIne udyAnamAMthI A phaLaphUla ANyAM jevI gaNI Azraya Apyo. potAnA pAlaka pitA evA A zeThane tyAM e dharma-ArAdhanA karavA lAgI. ane potAnA zIlanA prabhAvathI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 47 zeThanI ujjaDa thayelI vADI eNe navapallavita karI ApI hatI. pachI anubhavavA lAgyuM. rAjAe paNa tatkSaNa nizcaya karIne kahyuM, 'huM ugra tapazcaryA karI te mRtyu pAmI. ane eNe je navo janma lIdho te paNa putrano rAjyAbhiSeka karI tamArI sAthe ja dIkSita thaI ja A bhavanI ArAmazobhA. pAlaka pitA mANibhadra zeTha te A saMyamamArga svIkArIza." bhavanA nAgadeva. zIlanA prabhAvathI vADI navapallavita karelI enA pachI rAjA ane rANIe rAjabhavanamAM jaI kumArano pratApe ene devadIdhA udyAnanI prApti thaI. rAjyAbhiSeka karyo ane pachI A mahAtmA pAse baMnee dIkSA grahaNa potAno pUrvabhava tAjo thatAM ArAmazobhAe mahAtmAnA karI. samaya jatAM baMne gItArtha banyAM. bhavya jIvone dharmopadeza karI, caraNomAM jhUkI praNAma karyA. enuM citta prabaLa viraktibhAva aMte anazana svIkArI baMne svarge gayAM. paramahaMsa ane cetanAeka viziSTa rUpakakathA paramahaMsa nAmano rAjA tribhuvananuM sAmrAjya dharAve che. tene A moharAjAe avidyA nAmanI nagarI vasAvI ene potAnI cetanA nAme rANI che. baMnenI paraspara gADha prIti che. eka divasa rAjadhAnI banAvI. moharAjA durgati nAmanI yuvatIne paraNyo. eka zyAmavarNI paNa mohAkarSaka vikArI dRSTivALI mAyA nAmanI enAthI ene jate divase cha saMtAno thayAM. kAma, rAga ane dveSa e navayauvanA rAjAnI najare caDhI. paramahaMsa rAjA e mAyA strImAM traNa kuMvaro ane nidrA, adhRti ane mAri e traNa kuMvarIno e lubdha thayA. cetanA rANIe rAjAne ghaNuM pitA banyo. samajAvyA paNa patinI mAyAvazatA AgaLa A raMpakakathAno mULa AdhArasota che jena have dezavaTo pAmela mAtA-putra nivani cetanA phAvI nahIM. cetanAe tyAra pachI sAdhu kavi zrI jayaze kharasUrie saMskRta ane viveka bhamatAM bhamatAM pravacanaparI nagarI paramahaMsane maLavAnuM baMdha karyuM. mAyAne to e bhASAmAM padyamAM raceluM rUpakekAvya 'prabodha pAse nA AtmArAma vanamAM vasatA ja joItuM hatuM. te have paramahaMsanI mAnItI cittAmaNi.' enuM racanAva Se che vi. saM. vimalabodhane tyAM jaI caDhyAM. vimalabodhe rANI thaI beThI. 146 2 (I. sa. 1406). A kavie emane rahevAnI vyavasthA karI ApI. eTaluM mohajALamAM phasAyelA rAjAe navI emanI ja racelI saMskRta kRtino AdhAra ja nahIM, vivekanAM uttama lakSaNo joI sumati kAyAnagarI vasAvI. mana nAmanA amAtyane laI saMkSepathI prAcIna gujarAtI bhASAmAM nAmanI kanyAne viveka sAthe paraNAvI. pachI rAjyano saghaLo kArobAra soMpI rAjA mAyA 'tribhuvanadIpaka prabaMdha' nAmanA mAtA nivRtti, putra viveka ane putravadhU sAthe satata bhogavilAsamAM rata banI gayo. rUpakakAvyanI racanA karI. kAvya copAI ane sumati e traNe najIkanI pravacanapurImAM jaI bhAna bhUlelA rAjAne khabara na rahI ke mana duhA chaMdamAM 442 kaDImAM racAyuM che. vasyA. vive ke tyAMnA arihaMta rAyanA amAtya ane mAyA rANI eka thaI gayAM che. pustaka : 1, 'paMdaramA zatakanAM prAcIna darabAramAM jaI pravRttiputra moharAjAnA te baMnee maLIne paramahaMsane pApanI beDIe garjara kAvya'. saMpA. ke. ha. dhruva. prakA. atyAcAronI vAta karI. arihate vivekane bAMdhIne kedamAM nAMkhyo. have mana amAtye pote gujarAta varnAkyulara sosAyaTI, salAha ApI ke je loko mohatrasta thayA hoya ja rAjamugaTa paherI lIdho. have mananI IcchAe amadAvAda , I. sa. 1927. temane laI AvIne ApaNA pradezamAM rAjya cAlavA lAgyuM. pustaka : 2, 'mahAkavi zrI jayaze kharasara muktipurI vasAvavI. viveke supere eno amala have A mana rAjA be rANIone paraNyo : bhA 1- 2 ', le, sAdhvIjI zI karatAM arihaMta rAya taraphathI puNyaraMgapaTTaNanI pravRtti ane nivRtti. pravRttithI moha putrano mokSaguNAzrIjI, prakA. Arya jayakalyANa jAgAra mAta thaI. janma thayo, nivRttie viveka putrane janma kendra, muMbaI, I. sa. 1991. viveka have puNyaraMgapaTTaNamAM rAjya karavA Apyo. pravRttine nivRtti AMkhanA kaNAnI lAgyo. tyAM eka divasa moharAjAnA traNa ' (DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA mArgadarzana jema khUMcatI. zokyanuM sAla kADhavA te patinA . jAsUso daMbha, kadAgraha ane pAkhaMDa ahIM AvI kAna bhaMbheravA lAgI. pravRttinI caDhavaNIthI heThaLa taiyAra thayela, muMbaI yuni.nI " pahoMcyA. jJAna nAmanA koTavALe emane videzI pI. ecaDI.nI padavI mATenA A mahA mana rAjAe nivRtti rANI ane putra vivekane jANI nagarImAM pesavA dIdhA nahi. eTale dezavaTo ApI dIdho. zokyanuM sAla dUra thatAM nibaMdhanA bhA-2mAM nibaMdhalekhikA dvArA kadAgraha ane pAkhaMDa pAchA vaLI gayA. paNa pravRttie patine phosalAvIne putra mohane 'tribhuvanadIpaka prabaMdha' kAvyanI saMpUrNa daMbha vezapalaTo karI nagarImAM pravezI gayo. rAjagAdIe besADyo. vAcanA saMpAdita thayelI che.) ahIM eNe vivekarAyano pratApa nihALyo. daMbhe Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 chUpI jAsUsI karI e jANI lIdhuM ke vivekarAya moharAjAne jItavA kahyuM ke "huM tamArA zatruono kALa chuM. mane sau kaLikALa kahe che. huM mATe samakita nAmanA maMtrI sAthe masalata karI rahyA che. daMbha jAsUse vivekane haNI nAkhIza. ane pravacanapurIne ujADI nAkhIza." parata AvI moharAjAne badhI vAta nivedita karI. moharAjA bhaya moharAjAe ene rokI lIdho. pAmI gayo. vivekane dezavaTe jIvato javA devA mATe saMtApa pAmyo. moharAjAnA kiMkara kaLikALe kaMIka ne lUMTyA, kaMIkane baMdIvAna enA traNa kuMvaro paikInA moTA kuMvara kAme pitAne dhIraja ApatAM karyA, keTalAMya gAmo ne Azramo ujADyA. moharAjAnA kiMkare kahyuM ke 'ciMtA na karo. vasaMta AvatA huM digvijayanI savArIe vartAvelA keranA samAcAra pravacanapurI pahoMcyA. nIkaLuM chuM. e samaye huM vivekano parAjaya karIza.' te samaye pravacanapurImAM saMyamazrI kanyAnA svayaMvaranI dhAmadhUma pachI pATavIkuMvara kAma yuvatIonI savArI laIne vijayayAtrAe cAlatI hatI. tyAM bharI rAjasabhAmAM arihaMtarAya samakSa viveke nIkaLyo. teNe brahmalokamAM brahmarSione jItyA, bhUlokamAM kAliMdIne pAMca apUrva parAkramo karI batAvyAM. eTale saMyamazrIe vivekanA kAMThe soLa sahastra gopIonI phojathI kRSNane gheryA, uttaramAM kelAsa kaMThamAM varamALA AropI pachI tarata ja arihaMta prabhuno Adeza laIne parvate pahoMcI zaMkara pAse pArvatInuM pANigrahaNa karAvyuM. A sarvanA viveka saMyamazrIne sAthe laIne, mohane jItavA sainya sahita nIkaLyo. anusaraNamAM vasiSTha ane vizvAmitra jevA tapasvIoe kAmanA vivekane Avato jANI moha rAjA paNa moTuM lazkara laI medAne paDyo. zAsanane mAna ApI gRhasthAzrama svIkAryo. banne pakSo jIvasaTosaTanI laDAI laDatA hatA. viveke AgaLa AvI mohane Ama dezadazAMtara jItIne kAmakumAra vivekanI rAjadhAnI puNyaraMgapaTTaNa AMtaryo. banne vacce yuddha jAmyuM. chevaTe viveke brahmAstra choDI mohane haNyo. tarapha jaI rahyo hato. eka bAjuthI kAma A tarapha AvI rahyAnA moha haNAtAM enI mAtA pravRtti jhUrI marI. pitA manarAjA samAcAra maLyA, to bIjI bAjue arihaMta prabhuno saMdezo maLyo paNa du:khI thayo. tyAre viveke pitAne kaSAyo tyajIne zamarasanA ke viveke jhaDapathI puNyaraMgathI nIkaLI pravacanapurI pahoMcI javuM. pUramAM snAna karavAne pratibodhita karyA. manarAjAe putranI vAta viveka pravacanapurI javA nIkaLyo. eno mitra vastuvicAra puNyaraMga svIkArIne aMte zukaladhyAnamAM magna banyA. nagarInI saghaLI prajAne paNa pravacanapurI laI gayo. kAmakumAra ane A badho samaya paramahaMsanI rANI cetanA, patideva mAyAnagarImAM enA sainya nagarImAM dAkhala thaIne joyuM to nagarI khAlIkhama. lubdha thavAne kAraNe, ajJAtavAsamAM cAlI gaI hatI. te mAyAno kAmakumAre mAnyuM ke viveka bIkano mAryo nAsI gayo, eTale pote pakSa tUTI rahyAnuM jANI paramahaMsa pAse AvI ane patidevane vinaMtI garvathI phulAI gayo. tyAM je thoDAghaNA pramAdI loko rahI gayA karavA lAgI, "he svAmI, A aneka upadravothI bharelI kAyAnagarImAM have hatA temane baMdIvAna karI avidyA nagarImAM kAma pAcho pharyo. pitA tamAro vAsa zobhe nahIM. tame tamAruM parama aizvarya pragaTa karo, tamAruM moha ane mAtA durgatie kAmane vadhAvyo. mahAna teja prakAzo.' moharAjAnA manamAM viveka chaTakI gayAno khaTako hato. evAmAM have mAyAnA baMdhanamAMthI mukta thayelA paramahaMsa rAjAnA hRdayane dvArapALe AvIne kahyuM ke koI sazakta yoddho Apane maLavA mAge cetanA rANInA vacano sparzI gayAM. temaNe kAyAnagarIno tyAga che. moharAjAe ene aMdara bolAvyo. paricaya mAgatAM AgaMtuke karyo ane punaH paramahaMse paramAtmapadane siddha karyuM. * * * dAMte daLyuM ne jIbhe gaLyuM dhArApura nAme nagara hatuM. emAM dharavIra, [A kathA jaina sAdhu kavi zrI harajI munikRta ? rakata kaMjUsAInA kAraNe te koIpaNa prakAranAM nAme rAjA rAjya kare. enI AjJA koI hisa)), 'vinodacotrIsI' nAmanI padyavArtAmAM maLe sukhothI dUra ja raheto. potAnA zarIranuM uthApI na zake. A rAjA zUravIra, baLavAna che. madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM A katinI jatana paNa sarakhI rIte karato nahIM. sarakhuM ane vikrama rAjA jevo dAnI hato. racanA vi. sa. 1641 (I. sa. 1 585)mAM snAna karavAnuM TALe, bIje gAma gayo hoya A nagaramAM kubera nAme eka vepArI thaI che. ne bhUkha lAgI hoya toye koDI paNa kharace raheto hato. enI pAse lakSmInI to koI pustaka : 'harajI munikRta vinodacotrIsI', nahIM ne bhUkha veThI le. ene AMgaNe koI maNA ja nahotI. paNa te evo to kaMjUsa ke saMzo.-saMpA. kAntibhAI bI. zAha, prakA. ' atithi-abhyAgatapaNa AvatA nahIM. kadAca enA hAthathI dhana chUTe ja nahi. vaLI dekhAve gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda-9 ane koI bhikSuka AvI gayo hoya to dUrathI ja to ghaNo ja kadarUpo hato. enI vANI atyaMta so. ke, prANaguru jena philo. enDa liTararI ene pAcho kADhe. Ama rakhene enuM dhana ochuM karkaza hatI. ane hRdayano paNa tevo ja kaThora | risarca senTara, muMbaI-86, I. sa. 2005.] thaI jAya ema badhA saMbaMdho TALe ne bhUkhahato. koI tenuM mana pArakhI zakatuM nahIM. tarasanA duHkha veThI le. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka eka divasa A kaMjUsa vepArIne evo vicAra Avyo ke meM je pharyo ane saMtoSapUrvaka sUI gayo. dhana bheguM karyuM che te eka carumAM bharIne jaMgalamAM jaI saMtADI dauM. vepArInA cAlyA gayA pachI pelo sAdhu Ubho thayo ne je jyAre ghaDapaNa Avaze tyAre e saMtADI rAkheluM dhana mArA khapamAM dizAmAMthI dhabadhaba avAja Avato eNe sAMbhaLyo hato e dizAmAM Avaze. bhaviSyamAM koI mane pANI paNa na pAya e pahelAM gayo. kaMjUsa kubere jyAM dhana dATyAnI eMdhANI karI hatI te eNe buddhipUrvaka agAthathI ja mAruM dhAryuM karuM. pArakhI kADhI. pachI jamIna khodIne maNi-mANeka-ratnothI bharelo Ama vicArIne eka divasa koI jANe nahi tema maNi-mANeka- caru eNe bahAra kADhyo. enA to harakhano pAra ja na rahyo. caru ratno sahitanuM sAruM evuM dhana eka carumAM bharyuM. pachI rAtane samaye laIne e koI bIje ja sthaLe cAlyo gayo. emAMnuM keTaluMka dravya e caru mAthe caDAvI te nagara bahAra gayo. vanamAM jaIne caru potAnI pAse rAkhyuM ane bAkInuM gupta rIte saMtADI dIdhuM. carune chupAvavA mATenI eka jagA eNe pasaMda karI. e jagAne khodIne chupAvIne eNe te sthAne nizAnI karI lIdhI. dhana bharelo caru emAM saMtADI dIdho. pachI e jagAne oLakhavA dhana prApta thatAM A sAdhu gaNikAgRhe gayo ne tyAM rahIne mATe eNe eMdhANI karI. nirAMtano dama letAM thayuM "meM rAtane samaye bhogavilAsa karavA lAgyo. A raMgarAga mANavAmAM rAtadivasa kyAre gupta rIte A kAma karyuM che eTale bhAgye ja koIne enI jANa thaI pasAra thAya che enI paNa ene kAMI khabara rahetI nathI. Ama karatAM hoya.' paNa A to mAnavInuM mana! ane emAMye A kaMjUsa vepArInuM. keTaloka samaya pasAra thayo. enuM mana vaLI pAchuM aneka zaMkA-kuzaMkA karavA lAgI gayuM. ene A sAdhue carumAMthI je keTaluMka dravya mojazokha arthe kADhI lIdhuM evI bhrAMti thaI ke "pote jamIna khodato hato tyAre thoDo dhabadhaba hatuM emAM e vepArInI eka vIMTI paNa hatI. e vIMTI upara e avAja thato. jamIna khodavAno A avAja koIe sAMbhaLyo to vepArInuM nAma aMkita kareluM hatuM jenI e sAdhune kAMI sarata rahI nahi hoya? huM ahIMthI ghera jAu ne koI chAnuMmAnuM AvI A caru nahotI. kADhIne laI jAya to?' Ama zaMkA karatA e kubera zeThe ATalAmAM sAdhu eka divasa nagaramAM AvI jhaverInI dukAne e vIMTI vecavA koI che to nahi ne? e jovA mATe cAre bAju najara nAkhavA mAMDI. gayo. jhaverIne kahe, "A vIMTInuM mUla karo." ema karatAM najIkamAM ja eka devasthAna enI najare paDyuMya have banyuM evuM ke e jhaverInI dUkAne e ja samaye vIMTIno asala have banyuM evuM ke A devasthAnamAM anya pradezamAMthI pharato pharato mAlika pelo kaMjUsa vepArI tyAM beTho hato. eNe pelI vIMTI joI. eka sAdhu tyAM Avelo hato. AvIne te ahIM ja rahI paDyo hato. e vIMTI potAnA jevI lAgatAM eNe e jovA mAgI. hAthamAM laI divase te nagaramAM jaI bhikSA mAgI lAvato ne rAtre A nirjana Amatema vIMTIne jotAM enA upara potAnuM nAma aMkita thayeluM evA devasthAnamAM sUI jato. A sAdhu kevaLa vezadhArI ja hato. joIne te camakI gayo. ene khAtarI thaI ke A te ja sAdhu che jenAM sAdhuvezamAM te moTo dhUrta hato. pelo vepArI jyAre caru saMtADI meM nAka-kAna chedI nAkhyAM hatAM. manomana ene badhI gaDa besI rahyo hato tyAre te jAgato hato ane jamIna khodAtI hatI eno gaI. "Ane marelo jANIne javA dIdho hato paNa nakkI e jAgato avAja eNe sAMbhaLyo hato. zvAsa rUMdhIne paDI rahyo haze. ane lobhane vaza thaIne nAka-kAna pelo vepArI dhIme pagale cAlato devasthAnamAM Avyo. pelA dhUrta sAdhue chedAvAnI pIDA paNa sahI lIdhI haze." A vepArIne ahIM Avato joyo. eTale ene pAkI khAtarI thaI gaI ke vepArIe e Thagane tyAM ja pakaDI lIdho. pachI tene nagaranA A mANase ja ahIM najIkamAM dhana saMtADyuM lAge che. rAjA pAse laI jaIne khaDo karyo. pachI e vepArIe atyAra sudhInI vepArIne potAnI tarapha Avato joIne e sAdhu potAnA zvAsa banelI ghaTanA phariyAda rUpe rAjAne kahI saMbhaLAvI. rUMdhIne halanacalana karyA vagara paDI rahyo. bALapaNathI ja eNe rAjAe jyAre e vIMTI joI tyAre emane paNa A sAdhu cora pavanasAdhanAno abhyAsa karelo hato. eNe potAnI kAyAne jANe hovAnI pAkI khAtarI thaI. rAjAe e sAdhune prazna karyo ke "teM ke zabavat banAvI dIdhI. vepArIe sUtelA sAdhu pAse AvI enI corI zA mATe ne kevI rIte karI?' tyAre pelo sAdhu kahevA lAgyo, nADI pakaDIne tapAsI to te sAdhu ene marI gayelA samo jaNAyo. "he rAjA! huM kahuM te dhyAnathI sAMbhaLo. je mANasa potAnI toye e vepArIne pUrato vizvAsa beTho nahIM. eTale e mRtyu pAmyo vastu ApIne sAmAnI vastu le e cora kevI rIte kahevAya?' che enI khAtarI karavA eNe sAdhunuM nAka chedI nAMkhyuM. pachI bane tyAre rAjAe paDyuM, "zuM tame mAMhomAMhe koI vastunI ApakAna chedI nAkhyA. topaNa pelo sAdhu jarIkeya hAlyo nahIM. ane le karI che?' javAbamAM sAdhu kahe, "huM paradezI avadhUta chuM. bhamato zvAsa rUMdhIne paDyo ja rahyo. tyAre vepArIne pUrato vizvAsa beTho ke bhamato A nagaramAM Avyo. nagaramAM divase bhikSA mAMgIne rAtre e sAdhu mRtyu pAmyo che. eTale hAza anubhavIne te ghera pAcho nagara bahAra maMdiramAM sUI jato. eka divasa madhyarAtrie A zeTha Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 maMdiramAM AvyA. huM bharaUMghamAM hato tyAre emaNe mArA nAka-kAna paNa e ja nyAya toLyo. eTale pelA kaMjUsa vepArInuM moM kALuM chedI nAMkhIne mane bhAre pIDA upajAvI. zeTha emane ghera gayA. te meMza thaI gayuM. kemake sAdhunAM cheTelAM nAka-kAna to e kyAM parata pachI meM zeThe chupAveluM dhana jamInamAMthI kADhIne laI lIdhuM. have e karI zake ema ja hato! pelo Thaga sAdhu harSabhera cAlato thayo. zeTha mane cora kahe che. to Apa sAco nyAya toLajo. mAre Apane rAjasabhAmAM beThelA sau mAMhomAMhe A kaMjUsa vepArInuM TIkhaLa e kahevuM che ke teo mane mArI vastu (chedelAM nAka-kAna) pAchA karatAM kahevA lAgyA, "A to dAMte daLyuM ne jIbhe gaLyuM enA jevo Ape ane huM emane emanI vastu saMbhALIne pAchI ApuM. ghATa thayo. uMdare khodI khodIne dara banAvyuM ne sApa emAM pravezIne sAdhunI A vAta sAMbhaLI AkhI rAjasabhA hasI paDI. rAjAe darane bhogavavA lAgyo. kaMjUsanA dhananA AvA hAla thAya." * * ApamatilApaNAnuM duSpariNAma - 1, aridamana rAjAnI kathA karI hatI. eTale kokAsa have potAnA alaga gharamAM rahevA gayo. traMbAvatI nagarImAM aridamana nAme rAjA hato. ene prItimatI eNe vicAryuM ke have mArI kaLAno evo camatkAra batAvuM ke nAme rANI hatI. rAjA potAnI A rANI pratye apAra prema dharAvato nagarano rAjA paNa khuza thaI jAya. eNe kASThanAM be kabUtara banAvyAM. hato. rAjAne dhanapati nAme zreSThI nAnapaNano mitra hato. A emAM evA kaLa-saMca goThavyAM jethI e kabUtara AkAzamAM UDavA dhanapati zreSThIne dhanavasa nAme putra hato. A dhanapatinA ghare eka lAgyAM. e kabUtaro rAjAnA mahelanI agAzImAM sUkhavelA cokhA garIba chokaro raheto hato. enA mAbApa enI bALavayamAM ja paNa ekatra karI letAM. e ja rIte khetaro ane khaLAmAMthI paNa mRtyu pAmyAM hatAM. A chokaro cokhA khAMDavAnI kAmagIrI anAja harI letAM. dhIme dhIme kheDUtonI phariyAda rAjAne kAne pahoMcI. saMbhALato. A kAma karatAM e cokhAnA kakasA khAto. ethI badhA rAjAe maMtrIne AnI tapAsa karavA hukama karyo. tapAsa karatAM jANavA ene kokAsa kahIne bolAvatA. zreSThIputra dhanavasano paNa e samAna maLyuM ke kokAe banAvelAM kASTha-kabUtaro mahelanI agAzImAMthI vayane kAraNe mitra jevo banI gayo hato. ane khetaramAMthI dhAnya harI jAya che. rAjA to A vAta sAMbhaLI eka vakhata zreSThIputra dhanavasa vepAra arthe yavanadvIpa javA nIkaLyo Azcarya pAmyo. lAkaDAnAM kabUtaro AkAzamAM UDe e kevI kaLA! tyAre eNe kokAsane paNa sAthe lIdho. keTalAka divasa pachI emanA rAjAe kokAsane bolAvI enI kaLAnI prazaMsA karI. pachI rAjAe mAla bharelAM vahANa yavanadvIpanA bArAmAM pahoMcyAM, dhanavasa tyAM kokAsane kahyuM, 'tuM evuM yaMtra banAva jemAM huM ane tuM AkAzamAM vepAra arthe keTalAka divasa rokAyo. te gALAmAM kokAsa A nagaranA UDI zakIe." rAjAe ene prasanna thaI vastrAdinI bheTa dharI. eka rathakAranA paricayamAM Avyo. A rathakAra ghaNI kaLAono kokAse thoDA divasamAM be jaNA besI zake evuM kASThavimAna jANakAra hato. kokAsa enI pAse kASThakAmanI kaLA zIkhavA lAgyo. teyAra karyuM. vimAna nAva AkAranuM hatuM ane emA kaLa-saMca goThavyAM ane pote emAM pAraMgata banI gayo. emAM A kathAma ne raja karatI baMne kathAo hatAM. taiyAra thayeluM vimAne eNe rAjAne eka ajabanI kaLA e zIkhyo. lAkaDAnA pa. vIra vijayajI kata 'dhammila ka mAra batAvyuM DAnA che. vIra vijayajI kRta 'dhammilakumAra batAvyuM. pachI rAjA ane kokAsa emAM hAthI, ghoDA, mAchalI ema judA judA rAsa'nA khaMDa-4nI DhALa 6-7mAM maLe che. goThavAyA ane be judA rAsa nA aMkanI TAla da..1mAM maLe che goThavAyA ane banne vidyAdharanI mAphaka nA avA rAsanI bhASA madhyakAlIna ga jarAtI che gaganamAM viharavA lAgyA. laTAra mArIne banne kaLa goThave ke jethI e kASTha-sAdhana AkAzamAM ane racanA varSa vi. saM. 1896 (I. sa. pAchA rAjamahele AvI gayA. A rIte roja viharavA lAge. 1840) che. banne AkAzanI sahela karIne AnaMda mANavA dhanavasu jyAre mAlanuM kharIda-vecANa karI, pustaka : 'dhammilakumAra rAsa' (gadyAnuvAda lAgyA. aDhaLaka dhana kamAI vatanamAM pAchA pharavAne sahita), saMpA. sAdhvIjIzrI thoDAka divasa pachI e kavAra rANI taiyAra thayo tyAre kokAsa paNa enA kalAvida jitakalpAzrIjI, sahasaMpA. sA. zrI prItimatI rAjAne kahe, "he svAmI, tame roja gurunI AjJA laI mitranI sAthe pAcho AvavA virAgarasAzrIjI ane sA. zrI navAM navAM sthAnoe AkAzamAM UDIne pharavA nIkaLyo. banne hemakhema saMbAvatI nagarI parata dhe ya sAzrIjI, prakA. zrI devI-kamala jAo cho, to ame zo aparAdha karyo che?' AvI gayA. kokAse paNa A gALAmAM enI - svAdhyAya maMdira, pAlaDI, amadAvAda-7. rANInAM A vacano sAMbhaLIne rAjAne paNa kalAkArIgarIthI thoDuM ghaNuM dhana upArjita karyuM I. sa. 2009.] thayuM ke mAre rANIne paNa AkAzagamanano hatuM. dhanavasue paNa ene keTalIka dhanasahAya AnaMda karAvavo joIe. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka A vAta rAjAe kokAsane kahI, "kokAsa! rANIne paNa beThA che. AkAza-uDDayananI majhA mANavI che. to Aje ApaNI sAthe rANI hakIkatamAM A kAkajaMgha rAjAne aridamana sAthe jUnI adAvata paNa Avaze.' hatI. eTale eNe subhaTone sarovarapALe mokalyA. A subhaTo kokAsa kahe, "rAjAjI A kASThanAvamAM mAtra beno ja samAveza aridamanane ane rANIne keda karI potAnA rAjA pAse laI AvyA. thaI zake ema che. vaLI bhAra paNa e be jaNano ja sahI zake ema eNe aridamanane kedakhAnAmAM dhakelyo ane enI rANIne aMtaHpuramAM che. jo traNa jaNa besavA jAya to te vadhu vajanathI tUTI jaze. paNa mokalI ApI. rANI pratyenA anurAgathI ane vizeSa to ApamatilA svabhAvane pachI kAkajaMghe kokAsane vinaMtI karI ke tArI apUrva kaLA mArA kAraNe rAjAe rANIne sAthe laI javAnI jIda cAlu rAkhI. paNa rAjakuMvarone zIkhava." tyAre kokAsa kahe, "rAjakuMvarane suthArIkAma rAjAne koNa samajAve ne manAve! kemeya karyuM A haThIluM daMpatI mAnyuM zIkhavuM ucita nathI." paNa rAjAe baLajabarIthI kokAsane ema karavA ja nahIM. pharaja pADI. kokAsanI salAhane gAMDyA vinA rAjA-rANI kASThanAvamAM eTale kokAse rAjAnA kuMvarone kaLA zIkhavavA mAMDI. ema karatAM saMkaDAIne besI gayAM. rAjAnI AjJA thatAM kokAsa vimAna calAvyuM. eNe suMdara majhAnA be ghoDA banAvyA. emAM yaMtro goThavyAM. kaLa vimAna pakSInI jema AkAzamArge UDavA lAgyuM. te eka hajAra koza goThavAI gaI. paNa hajI kaLa pheravavAnI saMpUrNa kaLA zIkhavAnI pahoMcyuM haze ne vimAnamAM kIlikA, kaLa, saMca vagere dhIme dhIme kuMvarone bAkI hatI. ghasAvA lAgyAM. ane chevaTe vimAna nIce paDyuM. nIce sarovara hatuM. eka rAte kokAsa nirAMte sUto hato. eNe taiyAra karelA be enI madhyamAM kASThanAva khAbaDyuM. mahAmahenate traNe jaNA sarovaranI ghoDA enI najIkamAM ja hatA. tyAre rAjAnA be kumAro UThIne pelA bahAra nIkaLyAM. be ghoDA hatA tenI upara savAra thayA. kaLathI ene cAlu karyA ne have kokAsa rAjAne kahe, "Apa banne ahIM beso. huM najIkanA gaganamArge UDavA lAgyA. gAme koI suthArane zodhI kADhuM chuM. samArakAma mATe nAnAMmoTAM UMgha pUrI thatAM kokAsa jAgyo. bAkInA kuMvarone pUchayuM ke ahIM sAdhana joIe te laIne AvuM chuM.' rAkhelA be ghoDA kyAM gayA? tyAre temaNe kahyuM ke "amArA bhAIo rAjA-rANI sarovarapALe beThAM. kokAsa bAjunA salIpura nagaramAM azva upara besIne AkAzamAM gayA." kokAsa kahe, 'bhAre bhUMDuM thayuM. pahoMcyo. eka suthArane zodhI kADhyo. enI pAse keTalAMka jarUrI tamArA e bhAIo jIvatA pAchAM Avaze nahIM. kemake ghoDAnA sAdhano mAMgyAM. te suthAra kahe, "hamaNAM mArAM sAdhano ApI yaMtranI kaLa hareka paristhitimAM kema calAvavI tenuM mULa teo jANatA zuke ema nathI. kemake ahIMnA rAjAno ratha sajja karavAmAM huM vyasta nathI.' kumAro vimAsaNamAM paDyA. A vAta pitA jANaze tyAre zuM kokAsa kahe, "mane ratha batAvo. e sajaja karavAmAM huM tamane thaze ? nakkI pitA gusse thaze. ane A kokAsane paNa zULIe madada karIza." pachI kokAse enI kAryadakSatAthI thoDA ja samayamAM caDhAvaze. rathane taiyAra karI dIdho. kokAsanI kaLA joI pelo suthAra paNa Azcarya A vAtacIta kokAse sAMbhaLI. eNe paNa eka yukti karI. eka pAmyo. pachI ene zaMkA paDI ke Avo kaLAnipuNa A paradezI cayaMtra taiyAra kareluM hatuM emAM bAkInA kuMvarone besADyA. ane kokAsa ja hovo joIe. kokAsanI khyAtithI e paricita hato. kahyuM ke pote zaMkhadhvani kare tyAre cakranI madhyamAM rahelI khIlI Thokajo pUchatAcha karatAM khAtarI thaI ke e kokAsa ja che. eTale cakra tamane gaganamaMDaLamAM laI jaze. e suthAra kokAsane kahe, 'tame ahIM beso. huM ghera jaIne vadhu have rAjAne khabara paDI ke azva upara UDIne gayelA potAnA sArAM ojAro laI AvuM.' Ama kahIne e suthAra kharekhara ghera kuMvaro pAchA pharavAnA nathI tyAre krodhe bharAyelA kAkajaMghe kokAsane javAne badale rAjA pAse pahoMcyo ane kahyuM ke "traMbAvatIno kokAsa zULIe caDhAvavAno hukama karyo. rAjasevakoe AvI kokAsane ahIM Avyo che." pachI eNe badho vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. pakaDyo ane vadhasthAne laI javAno rAjAno hukama saMbhaLAvyo. kAkajaMgha rAjAe subhaTo mokalIne kokAsane rAjadarabAre tyAre kokAse zaMkhanAda karyo eTale e sAMbhaLI cayaMtramAM beThelA bolAvyo. kokAsane kAkajaMghe pUchayuM, 'tAro rAjA kyAM che? mane kuMvaroe madhyanI khIlI ThokI. tarata ja yaMtra AkAzamAM UDyuM. emAM khAtarI che ke tAro rAjA paNa ATale dUra tArI sAthe Avyo haze rahelI zUlathI sarva bhedAyA ane tyAM ja mRtyu pAmyA. ja.' kokAsane khabara nathI ke A rAjA aridamana vize kema pUche ahIM kokAsane vadhasthabhe caDAvAyo ane mArI naMkhAyo. che? eTale eNe to sahaja bhAve kahI dIdhuM ke e sarovaranI pALe rAjakuMvaro paNa sarve marAyA. rAjA putronA maraNanI vAta jANI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka mUrchAvaza banyo. pachI mUrchA vaLatAM bebAkaLA banelA rAjAe ApaghAta karI lIdho. ariMdamana rAjA kArAgRhamAM ja mRtyu pAmyo. Ama, kokAsanI spaSTa nA chatAM aridamana rAjAnI jIda ane svacchaMdI ApamatilApaNAnuM kevuM bhayaMkara duSpariNAma AvyuM ! 2. vasudattAnI kathA ujjayinI nagarImAM vasumitra nAme eka dhanADhya purohita raheto hato. enI patnInuM nAma dhanazrI hatuM. saMsArasukha bhogavatAM A daMpatIne eka putra ane eka putrInI prApti thaI. putranuM nAma dhanavasu, putrInuM nAma vasudattA. vasudattA rUpe to jANe raMbhAnA ajANyA samUha sAthe javAnI hatI eno ene bheTo thayo ke kema avatAra samI. vasudattA yuvAna thayamAM AvI hatI. A bAju dhanadeva paradezathI ghera Avyo. patnI ane be putrone na jotAM mAtApitAne pUchavA lAgyo. tyAre emaNe kahyuM, 'beTA! ame vahune ghaNuM samajAvI. paNa eNe amArI koI vAta mAnI nahi ane be bALakone laIne haTha karIne piyara javA nIkaLI gaI che. je enI paNa khabara nathI.' kosaMbI nagarIthI dhanadeva nAmano eka vepArI vepAra arthe ujjayinI Avyo. vasumitra sAthe eno paricaya hovAthI ene ghera AvIne rahyo. dhanadeva ane vasudattA sarakhesarakhI vayanAM hovAthI ane nikaTanA sahavAsathI banne snehanI gAThathI baMdhAI gayAM. vasumitra A banne vacce prema pAMgarelo joIne emanAM lagna karI ApyAM. dhanadeva vepAranuM kAma patAvI navoDhA vasudattAne laIne kosaMbI nagarI potAne ghera Avyo. dhanadevanA mAtApitA paNa A navapariNItAne joIne khUba harSa pAmyAM. samaya pasAra thato gayo. dAMpatyasukha bhogavatAM vadattAne be putranI prApti thaI. ane trIjI vakhata e sagarbhA banI. A gALAmAM pati dhanadevane vepAra arthe paradeza javAnuM thayuM, AvI viogAvasthAmAM ane sagarbhAvasthAmAM ane piyaranI yAda AvI gaI. mAtApitAne maLavA mATe te khUba adhIrI banI gaI. pA javuM kevI rIte A prazna hato. evAmAM ane jANavA maLyuM ke nagara bahAra koI samudAya Utarelo che ane te ujjayinI jaI rahyo che. vasudattAe A samudAya sAthe piyara javA manamAM vicAryuM. sAsusasarAne A aMge vAta karatAM emaNe vasudattAne taddana ajANyA samUha sAthe javuM yogya nathI evI salAha ApI. pachI kahyuM ke 'koI kAraNe e lokothI chUTI paDI jaIza to muzkelImAM mukAI jaIza. enA karatAM dhanadeva pAcho AvI jAya e pachI tuM enI sAthe jAya te yogya raheze.' vasudattA kahe, 'sasarAjI, mArA pati kyAre Ave ne zo nirNaya kare enI zI khabara paDe? mane mAtApitAne maLavAnI khUba ja utsukatA che." ogasTa sapTembara, 2011 vasudattAe vicAryuM ke jhaDapathI cAlIne e kAphalAnI sAthe joDAI jaIza. pachI cAlatAM cAlatAM AgaLa upara be mArga AvyA. bhUlathI ujjayinIno mArga levAne badale bIjA mArga upara te caDI gaI. ane pariNAme bhUlI paDI. sasarAe ene ghaNI samajAvI paNa ApamatilI vasudattA vaDIlanI salAha-samajAvaTane avagaNIne banne putrone laIne piyara javA gherathI nIkaLI gaI. nagara bahAra pahoMcIne ujjayinI janArA samudAyanI tapAsa karI to jANavA maLyuM ke e samudAya to ahIMthI vidAya thaI gayo che ne cAreka kosa jeTale dUra pahoMcyo che. A sAMbhaLIne dhanadeve tarata ja ujjayinInI vATa pakaDI. e mArge to kyAMya vasudattA maLI nahi. eTale eNe bIjA verAna pradezano mArga lIdho. e raste AgaLa jatAM chevaTe ene vasudattA ane be bALakono bheTo thayo. vanavagaDAno pradeza hato. badhAM bhUkhyAM-tarasyAM hatAM. bALako raDatAM hatAM. chevaTe eka vRkSa nIce badhAM rokAyAM. ahIM rAtavAso karIne savAre AgaLa javAnuM dhanadeve vicAryuM. vasudattAne patinuM milana thatAM AnaMda to thayo pA Atoe emano pIcho choDyo nahoto. vasudattAne peTamAM sakhata pIDA upaDI. dhanadeve AmatemathI pAMdaDAM bhegAM karI patnIne enA upara suvADI. hakIkatamAM e pIDA prasavIDA hatI. darda vadhatuM gayuM ne chevaTe vasudattAe A vanapradezamAM ja putrane janma Apyo. pANI vinA prasavazuddhi paNa na thaI zakI. tAjI prasUtinA rudhiranI gaMdha mRgalAnA mAMsa jevI hoya che. AvI gaMdha comera vyApI gaI. AvI gaMdhathI kheMcAIne eka vAgha tyAM AvI caDyo. vAdhanI garjanAthI bhayagrasta banelAM patipatnI kAMIpaNa vicAre e pahelAM to vAgha dhanadevane upADIne tyAMthI bhAgI gayo. vasudattA kAMI paNa karavA nirupAya ane lAcAra hatI. vilApa karavA lAgI. mUrchAvaza banI gaI. mUrchA TaLI, paNa bhayagrasta thaI javAthI deha evo tapta thaI gayo hato ke stananuM dUdha paNa baLI gayuM. navajAta zizune dUdha na maLavAthI e paNa mRtyu pAmyo. raDatI-kakaLatI vadattAe jematema karI tyAM rAta vItAvI. pachI savAra thatAM banne bALakone laIne AgaLa cAlavA lAgI. adhUrAmAM pUruM varasAde paNa dhodhamAra varasavAnuM zarU karyuM. AgaLa jatAM eka nadI AvI. khUba varasAda varasI javAthI nadI banne kAMThe vahetI thaI hatI. vasudattA vimAsaNamAM paDI ke nadI oLaMgI sAme kAMThe bALakone laIne pahoMcavuM zI rIte ? thoDoka samaya to zUnyamanaska samI beThI ja rahI. pachI nadInA jaLa saheja ochAM thatAM te eka putrane sAme kAMThe mUkIne pAchI AvI. pachI bIjA bALakane laIne nadI oLaMgavA lAgI. nadInI madhyamAM AvI tyAM nadIpaTanI vacce rahelo eka paththara Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 53 athaDAvAthI eNe pakaDI rAkhelo bALakano hAtha chUTI gayo. bALaka ene dekhAyuM ane bALakanuM dhavala caMdramA jevuM mukha dekhAyuM. pachI pANImAM taNAvA lAgyo. pote paNa taNAvA lAgI. taNAto bALaka eNe bALakanA hAtha, paga, anya aMgo joyAM. UgatA sUrya samAM nadInA pravAha sAme jhIMka jhIlI na zakavAthI chevaTe taNAIne mRtyu e aMgo kevAM kumakumavarSA hatAM. jyAre potAno deha! kevo pAmyo. sAme kAMThe rahelo bALaka, mAtA-bALakane nadInA pravAhamAM zyAmavarNa! kevo kurUpa! ugAmelI talavAranA eka ja prahAre eNe taNAtAM joI emane maLavA adhIro thaIne nadImAM kUdI paDyo. ane navajAta bALakane haNI nAkhyo. te paNa mRtyu pAmyo. je vasudattA A kAladaMDane sauthI mAnItI hatI e have aLakhAmaNI sAva ekalI rahelI vasudattA taNAtI hatI tyAM eka ADA paDelA banI gaI. mAthuM muMDAvI, pallIthI dUra koI vRkSanI zAkhAe vasudattAne vRkSano sahAro maLatAM taNAtI aTakI gaI. pANIno vega ocho bAMdhI devAnI eNe AjJA pharamAvI. enA sAgarItoe svAmInI thatAM dhIme dhIme sAme kAMThe pahoMcI. have e taddana niHsahAya hatI. AjJAno amala karyo. pati, be bALako ane navajAta zizu-badhAM ja maraNane zaraNa thayAM hatAM. vasudattA vicAre caDhI. kevA karmanA khela! pote zuM hatI ane ekalI-aTUlI cAlI jatI vasudattAne rastAmAM coraloko maLyA. Aje kevI dazAmAM mukAI gaI! potAnI bhUla paNa ene samajAI. temaNe vasudattAne pakaDI lIdhI. pachI coro ene potAnA svAmI vaDIlanI salAhane avagaNIne e gherathI nIkaLI gaI hatI. pAse najIkanI pallImAM laI gayA. svAmIne A yuvAna strInI bheTa Ama atyaMta kheda karatI e vRkSanI DALIe laTakI rahI che. e dharI. samaye koI zreSThInA vizALa kAphalAe tyAM paDAva nAMkhyo. A samUha coronA svAmInuM nAma kAladaMDa hatuM. e to vasudattAnuM rUpa ujjayinI tarapha ja jaI rahyo hato. e lokoe vasudattAne vRkSanI joIne Azcaryacakita banI gayo. eNe vasudattAne potAnI paTarANI DALIe bAMdhelI joI. eTale dayA AvavAthI baMdhano choDIne ene banAvI. vasudattAne A paristhitino svIkAra karyA vinA chUTako ja nIce utArI. pachI badhA ene emanA zreSThI pAse laI AvyA. zreSThIe na hato. kAladaMDa A vasudattAmAM evo to Asakta banyo ke enI vasudattAne AzvAsana ApyuM. jamADI. pachI e thoDIka svastha thatAM bIjI patnIonI taddana avagaNanA karavA lAgyo. AthI e badhI zreSThIe vasudattAne enI AvI dazA thavAnuM kAraNa pUchyuM. vasudattAe patnIo vasudattAnI IrSyA karavA lAgI ane vicAravA lAgI ke raDatAM raDatAM potAno saghaLo vRttAMta saMkSepamAM kahI batAvyo. A navI zokyanuM koIka chidra hAtha lAge to ApaNuM kAma thAya. zreSThIe ene AzvAsana ApatAM kahyuM ke, "bahena, tuM jarA paNa Ama karatAM varasa uparano samaya vItI gayo. vasudattAe eka bhaya pAmIza nahi. ahIM tuM nirbhaya che. mane tAro bhAI ja samajaje.' kAladaMDathI thayelA eka putrane janma Apyo. vasudattA soMdaryavatI pachI kAphalo tyAMthI ravAnA thayo. vasudattA paNa emAM zAmela hatI eTale eno putra paNa rUpa rUpano aMbAra hato. kAladaMDanI thaI. A samudAyamAM keTalAMka sAdhvIjIo paNa hatAM. teo sarva anya strIone patinI kAnabhaMbheraNI karavAnuM eka majhAnuM nimitta ujjayinImAM prabhudarzanArthe A kAphalAmAM joDAyAM hatAM. A maLI gayuM. e badhIe bhegI thaIne kAladaMDane kahyuM ke "putra haMmezAM sAdhvIjI mahArAjano saMga vasudattAne thayo. emanI pAse vasudattA pitA sarakho hoya ane putrI mAtA sarakhI hoya. eTale A navajAta saMsAranI asAratAno bodha pAmI. pachI vasudattAe kAphalAnA putra tamAro nathI lAgato. A putranA rUpa uparathI lAge che ke A zreSThIbaMdhunI anumati laIne sAdhvIvaMdanA guNIjI suvratA sAdhvIjI strI koI anya puruSane chAnIchapanI bhogavanArI che.' kAladaMDa pote pAse dIkSA aMgIkAra karI. kALo ne kadarUpo hato. eTale enA manamAM zaMkAnuM viSa reDAyuM. Akho samudAya ujjayinI pahoMcyo. tyAM navadIkSitA vasudattA anya patnIonI vAta ene ThasI gaI. e vasudattA upara krodhe guruNInI AjJA laine saMsArI mAtA-pitA-bAMdhava Adine maLI. bharAyo. putrane jovA mATe e khullI talavAre vasudattA pAse doDI potAnI AtmakathanI kahI saMbhaLAvI. enAthI pratibodhita thaIne gayo. putrane eNe joyo. caLakatI talavAramAM potAnuM zyAma mukha so kuTuMbIjanoe paNa dharmanuM zaraNuM svIkAryuM. * khAtara pADavAnuM pApakarma karanAra cora jema pakaDAI jAya che ane potAnAM karmanAM phaLa bhogave che, tema pApa karanAra jIva A lokamAM ke paralokamAM tenuM phaLa bhogave che. karelAM karmanAM phaLa bhogavyA vinA chuTakAro nathI. jo koI eka mANasane samRddhithI pUrNa evo Akho loka ApI devAmAM Ave to paNa tene enAthI saMtoSa thaze nahi. jIvanI tRSNA AvI rIte saMtoSAvI ghaNI kaThina che. jevI rIte jaMgalamAM vicaranAra haraNa vagere nAnAM pazuo bhayanI zaMkAthI siMhathI dUra rahe che, tevI rIte medhAvI puruSe dharmanA tattvanI samIkSA karIne pApa karavAthI dUra rahevuM joIe. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 ( vRddhajananI koThAsUjha ) caMdrAvatI nAme nagarImAM ratnazekhara nAme rAjA rAjya karato bIje divase savAre madanasena sabhA bharIne beTho. eNe AkhIye hato. ene madanasena nAme eka putra hato. rAjA jyAre vRddha thayo rAjasabhAne saMbodhIne prazna karyo ke "koI vyakti mane caraNaprahAra tyAre eNe putrane rAjagAdIe besADyo, ane pote tApasa banIne kare to tene mAre zo daMDa karavo? tame vicArIne mane kaho.' rAjamahela choDI vanamAM cAlyo gayo. badhA juvAniyA kahevA lAgyA, "are svAmI! je vyakti Apane have rAjyamAM yuvAna madanasenanI ANa vartavA lAgI. paNa caraNaprahAra kare enA caraNanA to TukaDeTukaDA karI nAkhavA joIe.' madanasena rAjakAjano pUrato anubhavI nahi hoI, maMtrI, purohita paNa rAjAe A vAta mAnI nahIM te kahe, "je koI vicAra karIne mane vagere tenA salAhakAro hatA. eka divasa maMtrI yuvAna rAjAne kahe sAco javAba Apaze tene huM rAjyanA mukhyamaMtrI banAvIza." che, "he rAjA, ahIM je vRddha puruSo ApanI ane rAjyavahIvaTanI sabhA vikharAI. sau potapotAne ghera gayA. badhA ja manomana sevAmAM Ave che te ghaNuMja ayogya che. kemake e vRddhajanonI AMkho ekasarakhuM vicAravA lAgyA ke vRddhajana sivAya Ano javAba koI nisteja banI che, emanA moDhAmAMthI lALa gaLe che, gaLAmAMthI kapha kahI zake nahIM. nIkaLe che ane teo satata nAka chIMkyA kare che. emanA zarIra eka sadasya potAne ghera Avyo tyAre enI rAha joIne beThelA zithila thayAM che ane moM phikkA paDI gayAM che. AvA gharaDerAothI enA vRddha pitA kahe, "dIkarA ! Aje tAre sabhAmAMthI AvatAM moDuM ApaNI rAjasabhA zobhatI nathI. mATe emane have sevAmAMthI chUTA kema thayuM ? jamavAnI veLA paNa vItI gaI. tArI sAthe ja huM jamuM chuM karavA joIe." e to tuM jANe che ne? A mAro rojano niyama che. paNa jo tuM binaanubhavI yuvAna rAjAne maMtrInI A salAha gaLe UtarI Ama moDuM kare to pachI mAro niyama paNa tUTe.' gaI, ane eNe tarata ja eno amala paNa karI dIdho. pharamAna kADhIne putra kahe, "pitAjI, sabhAmAM Aje eka vAta banI te sAMbhaLo." je je vRddha sevako hatA temane dUra karI dIdhA. ane pratihArane sUcanA pachI eNe rAjasabhAmAM je kAMI banyuM hatuM te pitAne kahI saMbhaLAvyuM. ApI ke vRddhone rAjadarabArane bAraNe AvavA devA nahIM. pitA hasIne kahe, 'tuM kazI ciMtA karIza nahIM. ApaNe pahelAM have rAjadarabAramAM kevaLa yuvAno ja najare bhojana karI laIe. savAre tuM sabhAmAM jaIne paDatA hatA. rAjA paNa enA divaso sukhethI A kathAnA enI [A kathAno AdhArastrota che A. rAjAne kaheje ke ApanA praznano javAba mArA pasAra karato hato. haribhadrasUrikRta 'upadezapada' paranI A. pitA Apaze. jo rAjA saMmata thAya to mane have eka divasa banyuM evuM ke yuvAna rAjA 4jakaja municaMdrasUrinI 'su kha saMbodhanI vRtti.' sabhAmAM teDAvI leje.' putra AnaMda pAmyo. madanasena ane enI rANI emanA aMtaHpuramAM mAruM mAM mULagraMtha prAkRtamAM, vRttinI bhASA saMskRta. | bIje divase savAre rAjasabhAmAM jaIne sogaThAbAjI ramatAM hatAM. tyAre rANIe paNa vRttikAre emAM ApelI kathAo che mA teNe rAjAne kahyuM ke, "ApanA praznano javAba mastI-AvezamAM AvIne rAjAne caraNaprahAra bahudhA mArphatamA. 14nA racanA I. sa. mArA pitA kaheze." karyo. rAjAne mATe A navAIbharyuM hatuM. | 1 174mAM. zrI malayagirikRta 'naMdI rAjA pahelAM to thoDI avaDhavamAM paDI A ghaTanA banyA pachI rAjA rAtrinA pAchalA adhyayanavRtti' (saMskRta)mAM, A. gayo. kemake eNe ja vRddhajanone rAjasabhAnA pahore vicArataraMge caDhI gayo. rANIe mArA zAMtisUrikRta 'dharmaratna prakaraNanI svayajJa . 14 bAraNe paNa TUMkavAno pratibaMdha lAdyo hato. prati caraNaprahAranI ceSTA kema karI? Ano vRtti' (saMskRta)mAM tathA harajI mukita , ? Ano utta' (saMskRta)mA tathA harajI nakRta chatAM ene thayuM ke A vRddhajananI parIkSA to sAco javAba mane koNa ApI zake? e vize avanI 6. karuM. eTale rAjAe e yuvAna sadasyanA pitAne vicAra karatAM karatAM rAjyamAM eNe gujarAta mA pachI A kathA maLa che. | sabhAmAM teDAvI maMgAvyA. rAjasabhAmAMthI saghaLA vRddhone dUra karavAno pustaka : 'vinoda cotrIsI' (harajI sabhAmAM AvelA vRddha pitA kahe, "Apano karelo amala yAda Avyo. ene thayuM ke "mArA munivRta), saMzo.-saMpA. kAntibhAI bI. Adeza hoya to huM mAruM maMtavya jaNAvuM.' darabAramAM badhA yuvAno ja che. have devavazAt zAha, prakA. gujarAtI sAhitya pariSada, rAjAe Adeza Apyo. mAre mAthe koI damananuM saMkaTa AvI paDe to amadAvAda- 9 ane sI. ke. prANaguru jena va8 pitA che ke rAjA ! Apane je vyaki e saMkaTamAMthI mArga kema kADhavo? sAco mArga philo. enDa liTararI risarca senTara, caraNaprahAra kare ena no : koNa batAvI zake ?' muMbaI-86, I. sa. 2005.] mANeka-ratna ane vastrAlaMkArothI bahumAna Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 55 karavuM.' rAjAe vRddhanI vAta mAnya rAkhI. A vRddhanuM to sanmAna karyuM rAjAe pUchyuM, "ema zA mATe ?' tyAre vRddha kahe, "he rAjA! ja, paNa pote vRddhajanone rAjasabhAmAMthI dUra karavAno lAdelo amala Apane caraNaprahAra karavAnI hiMmata koNa kare? je Apane khUba rada karyo. rAjasabhAmAM punaH vRddhajano praveza pAmyA. priya hoya e ja. ane premALa patnI vinA AvuM koNa kare? rAjAne paNa pratIta thayuM ke vRddhajanonuM anubhavajJAna ane ratikalahanI veLAe ke mojamastInA samayamAM patnI ja A ceSTA koThAsUjha gajabanAM hoya che. tethI karIne yuvAnoe vRddhajanonI kare. ane AvI ceSTA e to pati pratyenA premanI abhivyakti che.' saMgati TALavI joIe nahIM. na vRddhA-kathA. 1. lobhane thobha nahIM ene varadAna mAgavA kahyuM. siddhi kahe, "he deva! tame mArI sakhI tilakanagaramAM be DozIo rahetI hatI. ekanuM nAma buddhi, buddhine je ApyuM tenAthI bamaNuM mane Apo.' yakSa kahe, 'bhale. tuM bIjInuM nAma siddhi, baMne vacce gADha sakhI paNAM hatAM. paNa baMnenA dararoja ahIM AvIne be dInAra laI jaje.' Ama jate divase siddhi gharamAM apAra garIbI. baMnene manamAM garIbInuM du:kha rahyA kare. buddhithI paNa bevaDI samRddhi bhogavavA lAgI. nagara bahAra bholaka yakSa nAme eka deva hatA. te gAmanA buddhi DozIe siddhinuM A parivartana joyuM. Ama kema banyuM adhiSThAyaka (rakSaka tarIke sthApelA) deva gaNAtA. emanI ArAdhanA haze eno bheda ene samajAI gayo. pachI buddhi yakSamaMdire jaIne karavAthI saghaLI Apatti TaLI jAya che evI vAta sAMbhaLI eka divasa vaLI pAchI yakSanI sevA-pUjA karavA lAgI. yakSa buddhi para prasanna buddhi DozI ekalI bholaka yakSanA sthAnake pahoMcI ane temanI bhakti thayA eTale buddhie yakSa pAse siddhithIye bevaDuM dhana mAgyuM. karavA lAgI. pachI to roja tyAM jaIne yakSanI trikALapujA kare, siddhine A vAtanI jANa thaI eTale eNe paNa vaLI pAchI yakSanI stutipATha kare ane naivedya dharAve. ArAdhanA zarU karI. yakSa pharI siddhi upara prasanna thayA, ne je joIe buddhinI AvI bhaktithI yakSa prasanna thayA. ane ene je joIe te mAgavA kahyuM. te mAgI levA kahyuM. buddhi kahe, "he deva, jo tame prasanna thayA ho to siddhi DozIne vicAra Avyo ke huM je mAgIza enAthI buddhi mane dhanasaMpattinuM sukha ApI mArI garIbI dUra karo." bamaNuM mAgaze. mArI harIphAI te jarUra karaze. eTale have to evuM yakSa kahe, 'tuM dararoja AvIne ekeka dInAra laI jaje.' kaMIka mAguM ke jethI buddhi khUba ja du:kha pAme. mArAthI bamaNuM mAgavA pachI to A buddhi dararoja yakSanA sthAnake jaIne dInAra meLavavA jatAM e du:khI du:khI thaI jAya.' lAgI. enI garIbI dUra thaI ne te sukhasamRddhi bhogavavA lAgI. Ama vicArIne siddhie yakSane kahyuM, "he deva! mArI eka AMkha suMdara vastro, svAdiSTa bhojana, rahevAne majhAnuM kANI karI nAkho." yakSe 'tathAstu' kahIne ghara. koI vAte maNA ja na rahI. agAu daLaNAM- [vRddha strIonI A traNakathAo jene siddhinI eka AMkha kANI karI nAkhI. khAMDaNAM karanArI A buddhi DozI gharamAM kAma sAdhu kavi zrI harajI munikRta siddhie puna: yakSanI ArAdhanA zarU karI arthe cAkarANI rAkhatI thaI gaI. 'vinodacotrIsI' nAmanI padyavArtAmAM che evI khabara paDatAM ja buddhi DozI satvare - buddhinI A samRddhi joIne siddhi DozIne maLe che. madyakAlIna gujarAtI bhASAmAM A yakSa pAse pahoMcI. buddhinI bhaktithI prasanna IrSA thaI. eka vAra lAga joIe siddhie kutinI racanA vi. saM. 1641 (I. sa. thaIne yakSe ene varadAna mAgavA kahyuM. buddhi buddhine umaLako ANIne pUchyuM, "alI buddhi! 1 585)mAM thaI che. AmAMnI 1lI kathA kahe, "he deva! siddhie je mAgyuM enAthI mane kahe to kharI ke evo to teM zo kamiyo karyo upA. yazovijayajIkata 'jaMbusvAmI rAsa' bamaNuM Apo.' ke tuM A vaibhava pAmI zakI?' nI 2 5mI DhALamAM paNa maLe che. yakSe to buddhi mAgyA pramANe ja karyuM. buddhi dilanI thoDI bhoLI hatI. eNe to 00, pariNAma e AvyuM ke siddhinI to eka pustaka : 'harajI munikRta 'vinodacotrIsI' 1 yakSadevanI bhakti-upAsanAnI badhI vAta mAMDIne | AMkha gaI hatI, paNa buddhinI baMne AMkho siddhine kahI saMbhaLAvI. buddhinI samRddhinuM A saMzo.-saMpA. kAntibhAI bI. zAha, prakA. A cAlI gaI. ane atilobhamAM te sAva gujarAtI sAhitya pariSada, amadAvAda-9 rahasya jANIne siddhi potAne ghera gaI. e paNa , AMdhaLI banI gaI. have yakSanI bhakti karavA mATe utsuka banI. ane so. ke. prANaguru jaina philo. enDa 2.mAgyA meha varase nahIM. liTararI risarca senTara, muMbaI-86, I. sa. siddhi DozI yakSanI pUjA-bhakti karavA vairATapura nAme nagara hatuM. tyAM arimardana lAgI. yakSadeva siddhine paNa prasanna thayA, ane nAme rAjA rAjya karato hato. rAjA ane prajA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 sukhamAM divaso pasAra karatAM hatAM. e nagaramAM dhanAvaha nAme eka 3. hAthe te ja sAthe vaNika hato. eka divasa e vaNikane ghera zrI mahAvIra svAmI pAraNuM kanakapura nAme nagaramAM eka vRddhA strI rahetI hatI. ene cAra karavA padhAryA. dhanAvahe atyaMta bhAvapUrvaka prabhujIne pAraNuM karAvyuM. dIkarA. cAre dIkarAne vahuo. kuTuMba sukhamAM divaso pasAra karatuM e avasare e vaNikane tyAM sADA bAra karoDa soneyAnI vRSTi thaI, hatuM. duMdubhinAda thayo ane suravaroe AkAzamAMthI puSpavRddhi karI. sarvatra eka divasa gharaDI sAsue cAreya vahuone potAnI pAse jayajayakAra pravaryo. pachI prabhu mahAvIra tyAMthI anyatra vihAra karI bolAvI. darekane sonAnI eka eka vastu sAcavavA ApI. pahelI gayA. vahune suvarNasAMkaLI ApI. bIjI vahune sonAnI aMgUthalI (vITI) A dhanAvaha vaNikanI najIkamAM ja eka DozI rahetI hatI. ApI. trIjI vahune sAMkaLuM ApyuM ane cothI vahune traNaso sonaiyA ghaDapaNane laIne enI kAyA sAva kUza thaI gaI hatI. dhanAvahane ApyA. pachI cAreya vahuone kahevA lAgI, "jyAre mAre kAma paDaze tyAM prabhujIe karelA pAraNAno prasaMga eNe najare joyo. vaNikane tyAre tamane ApelI vastu huM pAchI mAgI laIza." tyAM thayelI suvarNavRSTi joIne A DozIne paNa lobha lAgyo. paNa cAreya vahuonuM citta sonuM joIne calita thayuM. temaNe nizcaya eNe vicAryuM ke eka divasa mAre tyAM paNa koI sAdhumahAtmAne karyo ke sAsue sAcavI rAkhavA ApeluM ghareNuM pAchuM ApavuM nahIM. pAraNuM karAvuM, to mane paNa pelA vaNikanI jema aDhaLaka dhananI Ama karatAM ghaNo samaya vItI gayo. gharaDI sAsu rogamAM paTakAI. prApti thAya.' zarIre ghaNI ja pIDA upaDI. vaidya AvI vRddhAnI nADI tapAsI. pachI A vAtane dasa-bAra divasa thayA haze. evAmAM A DozIe kahyuM ke "mAjIno roga asAdhya che. eTale have kaMIka dharma-auSadha karo." eka sAdhune joyo. e sAdhu vezadhArI hato. zarIre hRSTapuSTa hato. pachI DozI thoDIka bhAnamAM AvI tyAre ene thayuM ke have mAre A sAdhune joI DozI to AnaMdamAM AvI gaI. e to ema ja kAMIka dAna-puNya karI levuM joIe. meM vahuone je dravya sAcavavA mAnatI hatI ke badhA tApaso eka sarakhA ja hoya. eTale DozIe ApyuM che te pAchuM meLavIne eno have dAna rUpe savyaya karuM." pelA sAdhune potAne AMgaNe noMtarIne miSTAnna-bhojana karAvavAnuM Ama vicArIne mAjIe ati maMda svare moTI vahune potAnI nakkI karyuM. pAse bolAvI ne ene soMpelI suvarNasAMkaLI mAgI. mAjInI Akhara DozI e sAdhu pAse pahoMcI ane potAne ghera bhojana mATe avasthA jANIne khabara kADhavA AvelAM sagAMvahAlAM tyAM beThelAM padhAravA AmaMtraNa ApyuM. pelo sAdhu to AvI taka zAnI jatI hatAM. te so pelI moTI vahune pUchavA lAgyA ke "mAjI tArI pAse kare? DozI ene potAne ghera teDI lAvI ane sAdhune bhAvatA bhojana kAMIka mAgatAM lAge che. e zuM mAge che?' jamADyAM. sAdhu paNa khUba saMtuSTa thayo. eTale moTI vahu kahevA lAgI, "sAsujI sAMgarI' mAge che je sAdhu jamI rahyo eTale DozI vAraMvAra AkAza tarapha mITa mAMDIne emane pahelAM khUba bhAvatI hatI.' Ama vahue "sAMkaLI'ne sthAne jovA lAgI. sAdhu sAthe kAMIka vAta karatI jAya ne vaLI pAchI "sAMgarI'nuM jUTha calAvyuM. AkAza tarapha UMcI Doka karIne najara nAkhatI jAya. tyAre pelA sAdhue pachI bIjI vahune bolAvIne sAsue aMgUthalI mAgI. badhAMe pUchyuM ke, "mAjI, vAre vAre tame AkAzamAM zuM juo cho?" A bIjI vahune pUchyuM ke "mAjI zuM mAge che?" bIjI vahu kahe DozI kahe, "huM e joyA karuM chuM ke AkAzamAMthI mArA "sAsumA ema kahe che ke have jIva javAnI veLAe mAruM aMga UthalI' AMgaNAmAM hajI suvarNavRSTi kema thatI nathI?' Ama kahIne eNe paDe che. Ama bIjI vahue paNa uccArasAmyathI vAta palaTAvI nAkhI. dhanAvaha vaNikane tyAM mahAvIra prabhunA pAraNAno je prasaMga banelo vRddhAe trIjI vahune bolAvI ene ApI rAkheluM sAMkaLuM mAgyuM. enI mAMDIne badhI vAta karI. tyAre e trIjI vahu sau sagAMvahAlAMne kahevA lAgI ke "sAsumA A sAMbhaLIne A jaTAdhArI sAdhune mAjIe bhojana mATe kahe che ke ahIM mane 'sAMkaDuM' lAge che.' ApelA notarAnuM rahasya samajAI gayuM. te DozInA manane cothI vahu pAse sAsue traNaso sonaiyA mAgyA. tyAre e vahue barAbara pAmI gayo. badhAne kahyuM ke "mAjI 'TIMDaza zAka' mAge che. e sAdhu DozIne kahevA lAgyo, "mAjI, mAruM mAno to tame Ama cAreya vahuoe maLIne vRddha sAsunI dAna-puNyanI AzA ahIM AMgaNAmAM UbhA rahevAne badale gharamAM jatA raho. tamArI je phaLavA dIdhI nahi. vRddhAvasthAmAM dravyano sadvyaya karI puNyazraddhA' che, ane mAruM je "tapa" che enAthI to ahIM AkAzamAMthI upArjanano mAjIno manoratha manamAM ne manamAM ja rahI gayo. chevaTe varasaze to patharA ne aMgArAno varasAda varasaze, soneyAno nahIM." mAjI thoDA samayamAM mRtyu pAmyAM. A marmavANI uccArIne sAdhu cAlato thayo. DozInuM moM jAte je khAdhuM ne vAparyuM te ja gAMThe bAMdhyuM ema mAnavuM. hAthe te jhaMkhavAI gayuM. ja sAthe. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka 57 jA sA sA sA ] para Avyo. mi. sagaNi-viracitano ' heyopAi vasaMtapura nAme nagaramAM anaMgasena nAme eka suvarNakAra raheto sparza thatAM ja bahena (pUrvabhavano anaMgasena) tarata ja raDatI chAnI hato. e atyaMta strIlaMpaTa hato. tene pAMcaso patnIo hatI. rahI gaI. bhAIe bahenane raDatI chAnI rAkhavAno A upAya jANI anaMgasena evo vahemI ke ekeya strIne kadI gharanI bahAra nIkaLavA lIdho. eTale jyAre jyAre bahena raDe tyAre te bahenanA guhya bhAge na de. eka vakhata anaMgasenanA eka mitre koIka avasara nimitte hAthano sparza karI bahenane chAnI rAkhe. mAtApitA potAnA putranI A badhI strIone potAne tyAM AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM. vAraMvAranI AvI kuceSTA joIne lajjA pAmyAM ane putrane gharamAMthI anaMgasenanI badhI strIo snAna-vilepana karI, mUlyavAna kADhI mUkyo. bahena paNa thoDI moTI thatAM ghara choDIne kyAMka cAlI vastrAlaMkArothI sajja thavA lAgI. hAthamAM darpaNa dharI rAkhIne so gaI. potapotAno zaNagAra nIrakhatI hatI. mAtApitAe gharamAMthI kADhI mUkelo putra evAmAM ja A strIono pati ghera Avyo. [A kathAnA AdhArasota graMtha che rakhaDato pelA pAMcaso coro (anaMgasenanI strIone A rIte sajja thatI joIne gusse dharmadAsagaNi-viracita 'upadezamAlA' graMtha pUrvabhavanI patnIo)nA gAmamAM pahoMcyo bharAyelA eNe eka strI upara jorathI ghAtaka parano zrI siddharSigaNino "heyo pAdeyA ane coronA samudAyamAM bhaLI gayo. pachI prahAra karIne enI hatyA karI nAkhI. eTale TIkA'--graMtha. 'upadezamAlA' mULa graMtha prAkRta te e samudAyano agresara-pallIpati banI bIjI patnIo patinA AvA duSkRtyathI bhASAnI 543 (544) gAthAomAM racAyo gayo. eTalI bhayabhIta banI gaI ke emaNe che. enA paranI 'hayopAdeyA TIkA' saMskRtamAM eka divasa A coro dhADa pADavA mATe svabacAvamAM hAthamAM dharI rAkhelAM darpaNo racAI che. enuM racanAvarSa vi. saM. 974 che. gayA. e coroe je sthaLe dhADa pADI te sthaLe patinI sAme pheMkyAM. A darpaNanA emAM A kathA saMkSipta svarUpe maLe che. vi. saM. temaNe eka yauvanaprApta kanyAne joI. teo prahArothI anaMgasena tatkAla mRtyu pAmyo. 1055mA A. vardhamAnasUrie 'hayopAdeyA e kanyAne potAnI pallImAM laIne AvyA. patinI hatyA ane lokApavAdanA DaranI mArI TIkA' ne svIkArIne enA kathAnakone prAkRtamAM thoDA samayamAM te kanyA pallIpati sameta A saghaLIye strIo patinI pAchaLa vistRta svarUpe AlekhyAM che. pAMcaso coronI patnI banIne emanI sAthe agnipraveza karIne baLI marI. A uparAMta A. haribhadrasUriracita rahevA lAgI. have je strI pahelI mArI hatI te bIjA 'upadezapada' paranI A. municaMdrasUrinI 'su kha thoDA samaya pachI A coro eka bIjI bhavamAM eka gAmamAM koInA putra tarIke saMbodhanI vRtti' (2canA varSa 1174)mAM tathA strIne dayAbhAvathI A sthAne laIne AvyA. janmI. jyAre pati anaMgasene mRtyu pAmIne, kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryanA paNa agAu dhADa pADIne ANelI strI je kuTuMbamAM enI patnI putra tarIke janmI 'triSaSTizalAkApuruSacaritra'nA10mA parvamAM paNa potAnI ati tIvra rAgavRttine laIne A hatI enI ja bahena tarIke janma lIdho. Ama A kathA samAviSTa che. bIjI strInA Agamanane sahana karI zakI pAchalA janmanAM pati-patnI navA bhavamAM pastaka : 1, 'upadezamAlA (heyopAdeyAvatti nahI. ene thayuM ke A bIjI AgaMtuka strI anukrame bahena ane bhAI tarIke janmyA. sahitA)*. saMpA. AcAryazrI pradyumnasUrijI mArA ratisukhamAM vighnarUpa thaze. pariNAme jyAre baLI marelI bAkInI strIo ekasAthe mahArAja. sahayogI sAdhvIjI caMdanabAlAzrI. pahelI strIe eka divasa A bIjI strIne eka nAnA gAmamAM coronA samudAyarUpe prakA. zrI zrutajJAna prasAraka sabhA, amadAvAda- bhoLavIne kUvAmAM pheMkI dIdhI. janma pAmI. 14, vi. saM. 206 2 (I. sa. 2006). pelI prathama ANelI yovanAno Avo pUrvabhavamAM pelA anaMgasenane strI 2. 'upade zapadano gurjara ana vAda'. utkaTa rAmAvega joIne pallIpati banelA pratyenI eTalI tIvra Asakti hatI ke e saMpA.- anu. A. hemasAgarasUri, sahasaMpA. bhAInA cittamAM vicAra spharyo ke "zuM A AsaktinA kusaMskArathI A bhavamAM putrI paM. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI, makA. Ananda- " tarIke janmelI te satata rudana karavA lAgI. hema-graMthamAlA vatI caMdrakAMta sAkaracaMda jhaverI. kemake nAnI hatI tyAre enA guhya sthAne kemeya karatAM chAnI rahe nahIM. paNa eka vAra | muMbaI- 2vi. sa. 2028. (I. sa. thatA potAnA karasparzathI e raDatI chAnI sagA bhAI (pUrvabhavanI anaMgasenanI 1972).] rahI jatI hatI. patnI)nA hAthano bahenanA guhya sthAne A pallIpatinA cittamAM AvuM maMthana Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 cAlatuM hatuM tevAmAM ja bhagavAna mahAvIra najIkamAM padhAryA che te AgaMtuke saMketathI tamane zuM pUchyuM? tyAre prabhujIe enA uttararUpe jANIne e pallIpati prabhu mahAvIranA samavasaraNamAM jaI pahoMcyo. pallIpatinI enA pUrvabhava sahitanI kathanI kahI. pelI kanyAnI oLakha aMgenI jijJAsA tIvra hatI, ane prabhu sarvajJa A AkhI kathA ApaNA marma sthAnane sparzI jAya evI che. che ema jANIne bhagavAnane sAMketika vANImAM ja prazna karyo "yA(jA) pallImAM ANelI kanyA je potAnI bahena ja hatI tenI sA sA sA?' arthAt "je e che ke te ja che?' eTaleke 'utkaTa sAthe pote kareluM sahazayana e pallIpatinA jIvanamAM rAgAvega dharAvatI je strI te zuM mArI bahena che?' tyAre prabhue AcarAyeluM evuM adhama pApakarma hatuM ke e potAnA doSa prabhujI paNa e praznano evo ja sAMketika pratyuttara ApatAM kahyuM, 'yA sA AgaLa prakAzI paNa na zakyo ane kevaLa sAMketika prazna karIne sA sA." arthAt "hA, je e che ke te ja che." eTale ke "e strI je che ja aTakI gayo. te tArI bahena ja che." pachI pratibodhita thayelo te pallIpati jIvanamAM evAM adhama pApakRtyo mAnavI karI bese che je pragaTa tyAMthI vidAya thayo. vAcAsvarUpe kahI zakAya evAM paNa nathI hotAM, e A dRSTAMtakathAno tyAM beThelA gautamasvAmIe bhagavAnane prazna karyo ke pelA marmabodha che. pIDA vaheMcAya to pApa vaheMcAya 55" rAjagRhI nagarImAM kAlasorika nAme eka kasAI raheto hato. masa na thayo ane pharI pharIne parivArane kahevA lAgyo ke "abola e haMmezAM pAMcaso pADAno vadha karato. eka vAra zreNika rAjAe prANIvadhanuM AvuM ghora pApakRtya huM nahIM ja karuM.' ene kUvAmAM nAkhyo to tyAM paNa AdatathI majabUra evo te kasAI tyAre sulasane bhegA thayelAM sagAM kahevA lAgyAM, "jo mATInA pAMcaso pADA banAvI teno vadha karato. AvAM jIvahiMsAnAM bApadAdAno A vyavasAya cAlu rAkhavAmAM tane pApano Dara lAgato pAmapakarmothI e jyAre rogagrasta thayo tyAre AkhA zarIre atyaMta hoya to ame badhAM tAruM pApa thoDuM thoDuM vaheMcI laIzuM.' Ama dAha ane baLatarAno anubhava karavA lAgyo. kahIne sulasanAM sagAMoe sulasanA hAthamAM kuhADI pakaDAvI, A kAlasIrika kasAIne sulasa nAme putra hato. eNe pitAne ane kahyuM ke "tuM pahelo ghA kara pachI ame badhAM ema karIzuM.' sAjA karavA mATe aneka upacAro karyA paNa - sulase kuhADI upADI. paNa e upADelI kAlasaurika rogamukta thayo nahIM. chevaTe te [A kathAno AdhArasota graMtha che kuhADIthI abola prANI upara ghA karavAne mRtyu pAmyo ane enAM pApakarmone laIne dharmadAsagaNi-viracita 'upadezamAlA', badale eNe potAnA paga upara ghA karyo. narakamAM gayo. graMtha padyabaddha ane prAkRta bhASAmAM che. A pagamAMthI lohI vahevA lAgyuM. sagAMo coMkI A kasAIputra sulasane abhayakumAra maMtrI graMtha paranI zrI siddharSi gaNinI UThayAM. kahevA lAgyAM, "are mUrakha ! A teM sAthe maitrI hatI. abhayakumAranI sobatathI 'hayopAdeya TIkA' (bhASA saMskRta, racanA zuM karyuM?' sulasa kahe, "mane khUba ja pIDA sulasamAM jIvadayAnA saMskAro dRDha thayA hatA. vi. saM. 974) mAM A kathA maLe che. thaI rahI che. tame badhAM mArA page thaI rahelI have pitAnA mRtyu pachI sulasanAM tamAma AcArya somasuMdarasUrikRta 'upadezamAlA A pIDA thoDI thoDI vaheMcI lo." sagAM kahe, kuTuMbIjano ekaThAM thaIne sulasane samajAvavA bAlAvabodha' (bhASA madhyakAlIna "are tulasa! kevI gAMDI vAta kare che! tane lAgyAM, 'pitAno vyavasAya putrae saMbhALI gujarAtI, racanA vi. saM. 148 5)mAM thatI pIDA ame zI rIte laI zakavAnA? levo joIe. e rIte he tulasa! tuM paNa tArA tathA AcArya vijayalakSmIsurikRta 'upadeza koInI pIDA bIjA koIthI levAya nahIM.' pitAno khATakIno vyavasAya saMbhALI le ane prAsAda" (bhASA saMskRta, racanA vi. saM. tyAre sulase javAbamAM kahyuM, 'jo koInI pitAnA mRtyunA zokamAMthI bahAra Ava.' 1843)mAM paNa A kathA upalabdha che. pIDA bIjAone nathI vaheMcI zakAtI, to kuTuMbIo kahevA lAgyAM, "IcchA-anicchAnI pustaka : 'zrI upadezaprAsAda-bhASAMtara', koIe kareluM pApa paNa bIjAone zI rIta ahIM vAta ja nathI. bApano vyavasAya saMbhALI anu. zrI kuMvarajIbhAI ANaMdajIbhAI vahecI zakAya ?' levAnI ane ene cAlu rAkhavAnI putra tarIke prakA. zrI jaina dharma prasAraka sabhA, bhegAM thayelAM kuTuMbIjano pAse Ano tArI javAbadArI che.' paNa abhayakumAra bhAvanagara, punaH prakAzana zrI jaina bUka koI uttara nahoto. ApaNA koInI pAse paNa sAthenI maitrIne kAraNe enAmAM jIvadayAnA DIpo. amadAvAda, I. sa. 2001.] che kharo? saMskAro evA baLavattara thayA hatA ke e Tasano * * * Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka munivara kema hasyA ? A kathA AcArya premaprabhasAgara'vAtsalyadIpa'kRta 'preraka jaina kathAo' pustakamAMthI lIdhI che. kathAlekhana yathAvat rAkhyuM che. kA. zrI vAtsalyadIpa phAunDezana, amadAvAda-13, I. sa. 2001] nAgadatta zeTha nagaramAM jANItA zreSThI tA. sukhathI jIve. potAnA mATe suMdara mahelanuM nirmANa karAvI rahyA hatA. raMgArAne e sUcanA ApI rahyA hatA ke, evo raMga thavo joIe varSo sudhI jhAMkho na paDe. ke raMgAro kahe, 'ciMtA na karo zeTha, ema ja thaze.' e vakhate tyAMthI eka tapasvI munirAja pasAra thayA. emaNe A joyuM ne sAMbhaLyuM. e hasI paDyA. nAgadatta zeThane manamAM vicAra to thayo ja ke e saMsAratyAgI munivara hasyA kema haze ? kiMtu emaNe jhAjhuM mahattva na ApyuM. baporanI veLA hatI. nAgadatta zeTha jamavA beThelA. pArakAmAM emano putra jhUle. eNe laghuzaMkA karI ne zeThanI thALImAM thoDA chAMTA UThyA. zeThe paravA na karI. jamavAnuM cAlu rAkhyuM. e ja munirAja tyAre tyAM vahoravA AvelA. emaNe A joyuM. e hasI paDyA. zeTha vaLI camakyA. zeTha pahoMcya upAzraye, sAMja DhaLI gayelI. munivarane vidhivat vaMdIne zeThe je manamAM hatuM te pUchyuM, 'Aja Apa traNa vAra hasyA. tenuM kAraNa zuM haze?" 59 'mane kahevA kRpA karazo ?' 'jI, paNa chAtI majabUta rAkhajo.' bha. zeTha sAvadha thaI gyA. muni: 'zeTha savAre tame raMgArAne sUcanA ApatA hatA ke raMga kadI javo na joIe.' 'kharuM.' muniH 'zeTha, bhAgyanI karAmata akaLa hoya che. tamAruM AyuSya have mAtra sAta ja divasanuM bAkI che.' 'heM !' muniH bapo2nA bALakanI laghuzaMkAnA chAMTA paNa tamane bhojanamAM aNagamo preratA nahotA.' muni : 'sAMjanA bokaDAne tame parANe dukAnamAMthI bahAra kaDhAvatA hatA. e tamArA pitAno jIva hato. dukAna joI, tamane joyA ne e jIvane jAtismaraNa (pUrvabhavanuM) jJAna thayuM. tamAre tyAM Azraya arthe AvI caDyo. tIvra AsaktinA kAraNe e mRtyu pAmIne tiryaMca nAgadatta zeTha dukAne beThelA. gharAkI cAlu hatI teve samaye eka bokaDo dukAnamAM caDI gayo. zeThe tene bahAra kaDhAvyo. nokare mAryo.banyo. jAtismaraNathI jANIne tamAre tyAM Avyo paNa...' kasAI tene parANe upADI gayo. bokaDAnI AMkhamAMthI pANI vahe ! pelA munivarane e ja vakhate vaLI tyAMthI pasAra thavAnuM thayuM, emaNe A joyuM. e hasI paDyA! nAgadatta zeTha camakyA. A munirAja hasyA kema? koI kAraNa haze ja. 'kharuM.' muniH bALaka e ja jIva che ke je tamArI patnIno jAra hato ne tame marAvI nAkhelo. e tamAre tyAM putra rUpe janmyo che.' * !" heM ?' zeTha UbhA thaI gayA. huM pahelAM ene kasAIne tyAMthI choDAvI lAvuM.' zeTha doDyA. kasAIne tyAM pahoMcyA. tyAre e bokaDAne vadherIne hAtha lUchato hato. nAgadatta zeTha haiyAphATa raDI rahyA. re! kevo che A saMsAra! e punaH upAzraye AvyA. tyAgI sAdhujananA caraNa jhAlyA. 'he gurudeva, have mAruM zuM thaze ? mAro udvAra karo. mAruM kalyANa karo.' muni : 'zeTha, je jIva karma bAMdhe, e ja jIva puruSArtha karIne mukta paNa thAya. tame moha-mAyAno tyAga karIne dharmanA, tyAganA, muni mahArAja gaMbhIra thaI gayA. kahe, 'zeTha, saMsAranI asAratA sadgurunA zaraNe jAva. tamAruM zreya thaze ja .eka dinanuM zuddha cAritra joI hasI javAyuM hatuM.' paNa jIvane sadgati Ape. tamAre to sAta dina bAkI che.' saMsAranI asAratA pArakhI gayela nAgadatta zeThe dIkSA lIdhI. vairAgyanA paMthe emane sadgati ApI. Ave tyAre jIva ekalo ja parabhavamAM jAya che. eTalA mATe jJAnI du:kha AvI paDe tyAre manuSya te ekalo ja bhogave che. mRtyu mANaso koI paNa vastune potAnA zaraNarUpa mAnatA nathI. * utsAhI mAsa dhana ke bIjA kazA svArthanI AzAmAM loDhAnA kAMTA (khIlA) sahana karI zake che, paraMtu koI paNa jAtanI AzA rAkhyA vagara vacanarUpI kAMTA je sahana kare che te pUjya che. * bIjAono tiraskAra na karavo tathA potAnuM caDhiyAtApaNuM na batAvavuM, potAnAM zrutajJAna, lAbha, jAti, tapa ane buddhinuM abhimAna na karavuM. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 be laghu daSTAMtakathAo) 1. tuMbaDAnI kathA 2. kaDavI tuMbaDInI kathA [A dRSTAMta kathA AgamagraMtha 'jJAtAdharmakathAMga'nA chaThThA tuM baka [A dRSTAMta kathA A. vijayalakSmIsuri-viracita 'upadeza prAsAda" adhyayanamAM maLe che. bhASA prAkRta. graMthamAM vyAkhyAnamAM che. graMthanI bhASA saMskRta. racanA varSa saM. pustaka : 'zrI jJAtAdharmakathAMga sUtra' (gujarAtI anuvAda), anu. 1843. ma. sAdhvIjI zrI vinitAbAI, saMpA. paM. zobhAcaMdra bhArIla, pustaka : 'zrI upadezaprAsAda-bhASAMtara', anu. zrI kuMvarajIbhAI prakA. prema-jinAgama ma. samiti, muMbaI, saM. 2037 (I. sa. ANaMdajIbhAI, prakA. zrI jaina dharma pra. sabhA, bhAvanagara, punaH 1981).] prakA. jaina bUka DIpo. amadAvAda-1, I. sa. 2001.] eka vakhata bhagavAna mahAvIranA aMtevAsI evA jyeSTha ziSya viSNusthaLa nagaramAM eka zeTha rahetA hatA. patnInuM nAma gomatI. IndrabhUti aNagAre (gautame) bhagavAnane prazna karyo ke kyA kAraNe emane goviMda nAmano putra hato. e putra kevaLa daMbha ane jIva bhArekhamapaNAne ke haLavApaNAne prApta karI zake ? bAhyAcAramAM nipuNa hato. anyone yAtrA pravAse jatA joIne ene pratyuttaramAM bhagavAna mahAvIre gautamane A dRSTAMta kahyuM. paNa tIrthayAtrAe javAnI ane saritAsnAnanI IcchA thaI. yAtrAe eka moTuM sukAyeluM chidrarahita tuMbaDuM hoya. ene koI mANasa jatA putrane mAtAe kahyuM ke gaMgA, godAvarI, triveNI saMgama jevAM ghAsathI lapeTe, tuM baDAnA pharato badhI bAjue mATIno lepa kare. saritA sthAnomAM kevaLa snAna karavAthI baMdhAyelAM pApono nAza ene sukavavA mUke. pachI pharIthI ghAsathI lapeTI mATIno lepa kare. thato nathI. paNa putre potAno Agraha tyajyo nahIM. eTale mAtAe pachI sUkave. Ama pharI pharI ATha vAra tuMbaDAne ghAsa-mATIthI lapeTI ene bodha pamADavA eka kaDavI tuMbaDI ApIne kahyuM ke tuM je je pachI e tuM baDAne UMDAM jaLamAM nAkhe tyAre e tuMbaDuM je mULamAM sthaLoe snAna kare tyAM A tuMbaDIne paNa snAna karAvaje. taddana haLavuM hatuM te vAraMvAranA mATInA lepane kAraNe bhAre thaI mAtAnuM ATaluM vacana svIkArIne putra tIrthayAtrAe gayo. jyAM javAthI tarI zake nahIM. ane jaLAzayanA UMDA pANImAM cheka taLiye jyAM saritAsnAna karyuM tyAM tyAM tuMbaDIne paNa snAna karAvato hato. sthita thaI jAya. thoDAka divase putra pAcho Avyo. jamavA beTho. mAtAe pelI have te tuMbaDAno uparano mATIno lepa bhIno thaI jema jema tuMbaDInuM zAka pIrasyuM. putre e zAka moDhAmAM mUkyuM ke tarata ja ogaLato jAya tema tema tuMbaDuM vajanamAM haLavuM thatuM jaI jaLamAM bolI UThyo, "are, A to kaDavuM jhera che. khAI zakAya ema ja upara AvatuM jAya. kramazaH ATheya ghAsa-mATInA lepa dUra thatA jAya nathI." mAtA kahe, "je tuMbaDIne teM snAna karAvyAM che te tuMbaDImAM ane chevaTe mATInA lepathI taddana baMdhanamukta thayeluM tuMbaDuM punaH kaDavAza kyAMthI?' tyAre goviMda bolyo, "mAtA, jaLamAM snAna jalasapATI para AvI taratuM thaI jAya. karAvavAthI tuMbaDInI aMdaranI kaDavAza zI rIte dUra thayA?' tyAre A pramANe zuddha AtmA upara asaMkhya pApakarmonA sevanathI mAtA kahe, "dIkarA, mAre tane e ja to samajaNa ApavI hatI. jema ATha prakAranI karmaprakRtiono lepa caDyA kare. pariNAme enA pavitra gaNAtI nadIomAM snAna karAvyA chatAM A tuMbaDIno kardoSa bhArekhamapaNAne laIne jIva narakatalamAM pahoMcI jAya. pachI jyAre gayo nahIM, ema hiMsA, asatya, corI, maithuna jevAM pApakarmono manuSya enAM karmono kSaya karI haLavo bane che ane AtmAne saMpUrNa samUha kevaLa saritAsnAna karavAthI dUra thAya nahIM. kaSAyonI karmamukata kare che tyAre A saMsArasAgarane tarI jAya che. * * * malinatA nivAryA sivAya jIvanI zuddhi thatI nathI." * * * - je pAchaLathI bIjAnI niMdA nathI karatA, je koInI hAjarImAM virodhavALAM vacana nathI bolatA, je nizcayakArI (AgrahI) | athavA apriyakArI bhASA nathI bolatA te sadA pUjya che. sAmethI AvatA vacanarUpI prahAro kAnamAM vAge che tyAre te manamAM kheda utpanna kare che, paraMtu jeo dharmamArgamAM zuravIra che | ane jitendriya che tathA 'A mAro dharma che" ema mAnIne te sahana kare che teo pUjya che. bALaka hoya ke moTA mANasa, strI hoya ke puruSa, dIkSita hoya ke gRhastha, game te hoya, paraMtu jeo koInI niMdA karatA nathI | ke tiraskAra karatA nathI, tema ja jeo krodha ke mAnano tyAga kare che teo pUjya che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka UMgha vecI ujAgaro nArI sanmAna saMdarbhe eka madhyakAlIna daSTAMtakathA nAnakaDuM eka nagara hatuM. e nagarano eka A kathAno AdhAra che paM. vIravijayajIkRta A vachero mane brAhmaNane dAnamAM Apo. Ama rAjA hato. rAjAnA mahelamAM eka majAno 1 caMdrazekhara rAjAno rAsa." rAsa padyabaddha che ? karavAthI Apane aDhaLaka puNya maLaze.' vachero hato. e vachero khaccara ane ghoDInA na ane madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM vi... AnA javAbamAM rAjakuMvare brAhmaNane kahyuM, samAgamathI pedA thayelo hato. e vacherAnuM jo tame tamArI bheMsa mane Apo to badalAmAM " saM. 1902mAM enI racanA thaI che. dIrgha , nAma ujAgaro hatuM. huM tamane mAro vachero ApuM.' rAsanA trIjA khaMDanI 11 mI DhALamAM A ja A ja nagaramAM madhu bhaTa karIne eka brAhmaNa brAhmaNe lobhavaza thaIne potAnI bheMsa hato. ene tyAM eka bheMsa hatI. e bheMsa evI ke dRSTAMtakathA AlekhAI che. (UMgha) kuMvarane ApI ane badalAmAM kuMvarano taMdurasta hatI ke eka Teke eka maNa dUdha ApatI pustaka : 'zrI caMdrazekhara rAjAno rAsa ', vachero (ujAgaro) pote lIdho. hatI e dUdhamAMthI ghI banAvIne madha bhaTa ane anu.-saMpA. sAdhvIjI zrI jitakalpAzrIjI, ghera jaIne brAhmaNe vacherAnI khUba ja vecANa karato hato. e rIte enI AjIvikA makA. zrI vaDA coTA saMvegI jaina moTA sArasaMbhALa levA mAMDI. ane niyamita rIte cAlatI hatI. A bheMsanuM nAma UMgha rAkhavAmAM upAzraya, surata-3, I. sa. 2004.) khUba dANA nIravA lAgyo. ane pratIkSA karavA AvyuM hatuM. lAgyo ke vacherAnI lAdamAMthI sikkA kyAre eka divasa A brAhmaNa ghI vecavA mATe rAjamahele gayo. maLe che. paNa pelA vacherAnI lAda ema kaMI nANuM Ape ? vachero rAjamahelamAM rAjAno kuMvara hAjara hato. e rAjakuMvarane ghI vecIne A brAhmaNane kAMI upayogano ja na rahyo. ne bheMsa ApI devAne brAhmaNe enA dAma mAgyA. jeTalI rakama ApavAnI thatI hatI eTalI kAraNe UlaTAnI enI AjIvikA samULI chInavAI gaI. A rIte rakamanA sikkA rAjakuMvare upalI meDIethI nIce pheMkyA.e sikkA A maMdamati brAhmaNe UMgha vecIne ujAgaro lIdho. ene tyAM bAMdhelA pelA vacherAnI lAdamAM paDyA. eTale kuMvare nIce A dRSTAMtakathAnI vizeSatA e che ke kavie enuM Alekhana AvI lAdamAMthI sikkA vINIne pelA brAhmaNane ApyA. e brAhmaNe nArIsanmAnanA saMdarbhamAM karyuM che. sikkA nIce pheMkAtA joyelA nahIM. eTale kuMvarane lAdamAMthI sikkA nArI gharanI lakSmI che. je puruSa gharanI strI pratye dAkSiNya ane ekaThA karato brAhmaNe joyo tyAre ene kutUhala thayuM ke 'lAdamAMthI sanmAna jALavavAne badale enI upekSA kare, enI sAthe kaleza kare sikkA !' brAhmaNe potAnuM kutUhala zamAvavA rAjakuMvarane pUchatAcha ane rIsa karI gharanI bahAra tyajI de che ane parastrImAM ramaNA karI. eTale kuMvare kahyuM ke "amArA A azvanI lAda lakSmImaya che. karavAnI vRtti rAkhe che enI sthiti pelA brAhmaNanI peThe UMgha vecIne A vacherAnA bhAgyathI amArI dhanasaMpatti vadhI che.' ujAgaro lIdhA jevI thAya che. brAhmaNe lAlacamAM AvI jaI rAjakuMvarane AjIjI karI, "Apa * * * nA che. adhyAtma rasanuM kuMDA bharI pAna karAvatI gautamakathA DguNavaMta baravALiyA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sAhitya, adhyAtma ane janakalyANa dharmanuM ane sAhitya kSetranuM saMvardhana karanArA ane sAmAjika kSetre kSetranI saphaLa prayogazALA che. punaH gautamakathAno saphaLa prayoga kalyANanuM kAraNa banI gayA che. karavA badala prayogavIra DaoN. dhanavaMta zAha ApaNA saunA AMtararASTrIya khyAti prApta sarjaka ane ciMtaka padmazrI DaoN. abhinaMdananA adhikArI banyA che. - kumArapALa desAIe tridivasIya gautamakathA dvArA ApaNane anupama saMgha, sAhityakSetre utkRSTa sAhityasvAmIonI kRtinA rasadarzana jJAnAnaMdanI anubhUti karAvI. mahAvIra kathAnI zRMkhalAmAM traNa karAvatAM parisaMvAdo ke pravacanonuM Ayojana, jaina hastaprata vidyA divasanI gautamakathA ApaNA saunA mATe avismaraNIya banI gaI. lipi vAMcana aMgenI zibira, adhyAtmakSetre vyAkhyAnamALA ane padmazrI DaoN. kumArapALa desAIe kathAnI pUrvabhUmikAmAM te samayanI adhyAtma graMthonuM prakAzana, janakalyANa kSetre jarUriyAtavALI vaidika ane zramaNa saMskRtinI dhArAno Acho citAra Apyo hato. gujarAtanI aneka zaikSaNika saMsthAo mATe dAna ekatra karI karoDo vikrama saMvata pUrva 550mAM mAtA pRthvIdevInI kukhe janmelA rUpiyAnuM anudAna pahoMcADyuM che. zrI yuvaka saMghanA A saphaLa prayogo Indra jevuM rUpa ane teja dharAvatA hovAthI enuM nAma IndrabhUti Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 rAkhavAmAM AvyuM. nAnI vaye ja magadha dezanA samartha paMDitomAM murkha nathI kahetA paraMtu vedavAkyanuM viziSTa arthaghaTana karIne saMzaya IndrabhUti gaNadharanI gaNanA thavA lAgI. vAdavidyAmAM pAraMgata pAmelA IndrabhUtine parama satya tarapha laI jAya che hovAne kAraNe temanI sAthe vAda karavA AvelA parAjita thaIne 'vijJAnadhana parva taikhyo bhUtega: samutyAya, pAchA jatA. te kevA hatA ? sAta hAtha jeTalI UMcI kAyA, majabUta tAnyavAnu vinazyati, na chetyasa jJADatI." zarIra, mohaka dekhAva, tejasvI vadana ane jIbha para sarasvatIno Ano artha e che ke AtmA kALAMtare vividha deha dhAraNa kare che vAsa. DaoN. kumArapALa desAIe gautamasvAmInI virATa pratibhAnuM je je viziSTa saMjJAthI oLakhAya che paNa AtmA kadI nAza pAmato zabdacitra khaDuM karyuM tenAthI prekSakone jANe sAkSAt gautamasvAmInA pAvana nathI. AtmA dhruva ane nitya ja rahe che. darzananI anubhUti thaI. sarvajJane dekhAya che mATe mAnavuM joIe. AtmA pratyakSa dekhAya je samaye saumila brAhmaNe mahAyajJa AraMbhyo e ja samaye nahi paNa prakriyAthI jANI zakAya. buddhine kADhIne nathI batAvI apApApurImAM kevaLajJAnI prabhu mahAvIra upadeza ApI rahyA hatA. zakAtI chatAM buddhizALIne mAnIe chIe. dAMta du:khe tyAre je vedanA bhagavAna mahAvIrane mahAsena vanamAM parAjita karavA jatA IndrabhUti thAya te batAvI zakatI nathI chatAM vedanA che ja. jIvaMta ane mRtadehamAM gautama vicAre che ke A jagata para mArA jevA mahAjJAnI hoya tyAM bheda zo. mRtyu pachI halanacalana nathI to zuM gayuM? AtmA. sarvajJa koI hoI zake ja nahi. zuM AkAzamAM be sUrya, eka guphAmAM IndrabhUti gautamano zaMkAno kIDo dUra thayo. emanA hAtha joDAI be siMha ke eka myAnamAM be talavAra rahI zake? nA, A koI lokone gayA ane bolyA, "Apa kharekhara sarvajJa cho. Apa ApanA ziSya ThaganAro lAge che. emaNe pAMcaso ziSyo sAthe paDakAra pheMkavAnI tarIke mane ane mArA pAMcaso ziSyono svIkAra karazo ?' IcchA sAthe samavasaraNamAM praveza karyo. paNa ahIM to zAMtinuM bhagavAna kahe che, "he! IndrabhUti gautama! A badhAmAM huM bhAvi sAmrAjya patharAyeluM hatuM. mahAvIranI AMkhomAM karuNA hatI. gAya zubha yoganuM ane dharmazAsananA prabhAvanuM darzana karuM chuM. tamArI ane siMha eka sAthe upadezanuM pAna karatAM hatAM. mahAvIranuM prazAMta rUpa, RjutAne kAraNe tamArA e jJAnano vizeSa upayoga thaze. ApaNe aDhaLaka Atmavaibhava ane divya teja joyuM. koIpaNane parama zAMti pamADe sAthe rahIne dharma tIrthanI prabhAvanA karIzuM.' tevI saumya kAMti joI. DaoN. kumArapALe A AkhAye vAtsalya nItaratI vANImAM | 11 gautamakathA 11 prasaMganuM eTalI bhAvavAhI ane mahAvIre kahyuM, "he gautama! rasayukta zailImAM nirUpaNa karI gautamakathA D.V.D. padhAro. tamAruM svAgata che.' zrotAone maMtramugdha karI dIdhA. potAnuM nAma sAMbhaLIne " | DaoN. kumArapALa desAInI prabhAvaka ane hRdaya sparzI vANImAM traNe IndrabhUti gotama pAchA na IndrabhUtine vismaya thayuM, sAce ja divasanI gautama kathAne jIvaMta hANo traNa DI.vI.DI.mAM. AvatA temanA bhAI agnibhUti A sarvajJa lAge che. vaLI manamAM pratyeka DI.vI.DI. kathA-ciMtana-gIta-saMgIta aDhI kalAka mahAvIrane jItavA cAlyA. bhagavAne vicAryuM ke mArA jevA mahA paMDitane traNe DI.vI.DI. eka sAthe eka AkarSaka pekiMgamAM . agnibhUtinI karma vizenI zaMkAnuM badhA ja oLakhatA hoya. nAmathI | eka seTa rUA. 300/ nivAraNa karyuM. vAyubhUti, sudharmA, ja Azcarya zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo ane peTrano mauryaputra aMkapita, acalabhrAtA, pAmavA jevuM nathI. pachI Asanapara temaja chAtrAlayo ane pustakAlayo, derAsara ane upAzrayone rUA. metArya, prabhAsa vigerenI vividha birAjamAna thatAM vicAre che ke, 270/- eka sAthe daza DI.vI.DI. seTa lenArane eka DI.vI.DI. zaMkAo nuM samAdhAna karyuM. A mArA manamAM je saMzaya che te prazna seTa prabhAvanA svarUpe. tamAma paMDito 441 1 ziSyo pUchI huM tene muMjhavIza. tyAM to beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI sAthe bhagavAna mahAvIrano upadeza jaina yuvaka saMghanA CD A/C No. 003920100020260 mAM svIkAratAM dharmakSetro camatkArarUpa AtmA che ke nahi evo saMzaya rakama bharI amane e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAmuM jaNAvo ghaTanA banI. ane bhagavAna tamane thayo che ane vedapadonuM eTale Apane ghera beThA A DI.vI.DI. prApta thaze. mahAvIrano agiyAra paMDito 2vAthI mitro ane parivArone A jJAnanI bheTa arpaNa karI sAthe no A vArtAlApa AtmA nathI' evI tamArI jJAnakarmanuM puNya prApta karo. parivAra ane mitro sAthe besIne 'gaNadharavAda' nAme jANIto banyo. mAnyatA dRDha thaI che.' A A DI.vI.DI. dvArA gautamakathAnuM darzana-zravaNa karI samUha DaoN. kumArapALabhAIe eka sAMbhaLatAM IndrabhUtinA cittamAM svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma prApta karo. khUNAno ane agharo viSaya pasaMda mahAvisphoTa sarjAyo. karyo che. jaina Agamono abhyAsa | vastu karatA vicAradAna zreSTha che-amUlya che-zAzvata che. mahAvIra svAmI ene mithyA ke karatAM jaNAze ke bhagavAna Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka mahAvIranA gaNadharo vize bahu ja ochI mAhitI che. temaNe A je AhAra maLe tene prasannatApUrvaka svIkAratAM. sAdhu samAjamAM agharA viSayanI bahoLA zrotAvarga samakSa saraLatAthI rajUAta karI Aje paNa gocarI vAparatAM gautama gaNadharanuM smaraNa karAya che. che. vaLI temanI gaNadharavAdanI Alekhana zailI viziSTa prakAranI teno mukhya hetu AhAra saMjJA toDavAno che. che. sAmAnya rIte guru ziSya pAse tattva saMbaMdhI potAno prazna kare gocarI mATe utAvaLa nahIM. rastAmAM AkumAra ke atimukta maLe, ane guru teno uttara ApI tenI jijJAsA saMtoSe. kathAnako ane samrATa ke bhikhArI maLe sarvane bhagavAna mahAvIrano saMdezo kahe. darzanasAhitya dvArA jANavA maLe che ke sokreTIsa ane pleTo, AnaMda gautama kathAnuM zravaNa karatAM AvA ekameva advitIya ane ane bhagavAna buddha, zrIkRSNa ane arjunanI vacce AvI praznottarI anupama gautamasvAmInuM zrotAnI kalpanAsRSTimAM smaraNa sthira thaI hatI. jyAre gaNadharavAdamAM zaMkA ane samAdhAna banne bhagavAna thaI jAya. hAlika, sAla-mahAsAla ane AnaMda zrAvakanA jIvananI mahAvIra batAve che. brAhmaNa paMDitonA cittamAM rahelA saMzayane prathama ghaTanAnA prasaMgo sAMbhaLatA zrotAjanonA hRdaya dravI uThe. svayaM pragaTa kare che ane pachI tenA uttara dvArA samAdhAna kare che. bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne saMketa Apyo ke mohanA bhArata varSanI dArzanika paraMparAmAM te vakhate virodhIonuM khaMDana ane aMzathI bharelI nAnI sarakhI gAMTha chUTI jaze eTale tamAro vistAra svamatanuM khaMDana karI potAnA matanI sthApanA karAtI jyAre bhagavAne thaze. e pachI bhagavAna mahAvIranA mahAnirvANanI rAtrinI ghaTanAnuM virodhI matanI kyAMya TIkA nathI karI jyAre anekAMtane anusaratI, varNana karyuM je zrotAjanonI AMkho AMsubhInI thAya e rIte karyuM. tattvadRSTi ke samanvayAtmaka dRSTi gaNadharavAdamAM jovA maLe che. gautamasvAmInA milApanA karUNa varNanane aMte jyotamAMthI jyota mahAvIra ane gautamanA bhAva saMbaMdho bhavobhavathI hatA. pragaTe tema mahAvIra nirvANa gotama svAmInA kevaLajJAnanuM nimitta mahAvIranA trIjA marIcInA bhavamAM emano meLApa thayo hato. chellA bane che ane sarvajJa ane sarvadarzI bane che tenuM sAdRzya citra khaDuM bhavamAM tIrthakara ane gaNadhara tarIke rahela gautamane prabhu kahe che. thayuM. temano AtmA nirmaLa thatAM devoe dudubhi vagADyA ane he gautama A bhava puro karIne upara mokSamAM jaIne paNa ApaNe mAnavIoe mahotsava racyo. vikrama saM. pUrve 470 varSe AsovadI sadAne mATe banne sarakhA thaI jaze ane sadA sAthe ja rahIzuM." amAvAsya rAtrinA pAchalA pahore banelI A ghaTanA dIpAvalIe prabhu DaoN. kumArapALa desAIe gautama kathAmAM e supere caritArtha karyuM ke mahAvIranA nirvANanuM smaraNa karAve che ane gautama svAmInA kevaLajJAnanI gautama eka mahAna jijJAsu ane pAtra ziSya hatA. adhyAtma jagatanuM e smRti jagAve che. evA pratIka hatA ke aneka viSayamAM jijJAsA pragaTa karI bhagavAna pAsethI tIrthakara mahAvIra pachI jaina paraMparAmAM je koI chavAyelI vibhUti jJAna prApta karatA eTale ja bhagavatI sUtra, gautama svAmI ane bhagavAnanA hoya to te gaNadhara gautamasvAmI che. praznottarInA jJAna sAgarathI pUrNa banyuM. kula chavvIsa hajAra praznonA A traNa divasanI gotama kathAmAM zrotAoe adhyAtmarasanuM samAdhAnano vipula jJAnabhaMDAra sarjAyo. kuMDA bharIne pAna karyuM. guru gautamasvAmI jJAna ane zarIrathI prabhAvazALI hatA mATe prathama vAra AvI gautamakathA tattvaciMtana sabhara ane hRdayasparzI, bhagavAna mahAvIra dharmakArya tarIke saMdezavAhaka mokalavAnI jarUra lokabhogya vANImAM sAMbhaLavAno AnaMda maLyo. paDe tyAre gautamasvAmIne mokalatA. atyAra sudhI ApaNe divALImAM copaDA pUjana karatI vakhate gautamasvAmInI sAdhanAne kAraNe tenAmAM svalabdhi pragaTI te "gautama svAmInI labdhi hajo thI smaraNa karatAM gaNadharavAda ane aThyAvIza labdhinI noMdha Agama sUtromAMthI jANavA maLe che. gautamapRchA zabdathI ja mAtra paricita hatA. paraMtu A kathA dvArA gautamasvAmI caraNalabdhithI vAyuvege sUryanA kiraNo pakaDI vizeSa jANakArI maLI. vaLI A kathAnI viziSTatA gautama svAmInA aSTApada tIrtha para caDI gayA hatA tyAM emaNe jagaciMtAmaNI sUtranI jIvananA vaNasparzva pAsAnuM darzana karAvavAnI hatI. racanA karI. vaLatA paMdarasotraNa tApasone eka pAtramAM khIra laI oNDiToriyama ane sTejanI sajAvaTa e gautama kathAnI bhavyatA aMgUTho pAtramAM rAkhI pAraNuM karAvyuM. rastAmAM guru bhagavAnanuM hatI to DaoN. kumArapALabhAInuM sacoTa vaktavya, DaoN. dhanavaMtabhAInuM varNana sAMbhaLatA 501 tApasIne kevaLajJAna thayuM. 501ne prAkathanaane mahAvIra zAhanuM bhakti saMgIta A kathAnI divyatA samavasaraNanI zobhA joI ane 501ne mahAvIranA mukhAraviMdanA hatI. darzana karIne kevaLajJAna prApta thayuM. have, A kSetranA niSNAta rAjeza paTelanI DVD dvArA gautama pArtha paraMparAnA kezIkumAra ane gautamasvAmInI mulAkAtanA kathAne mANavAno lhAvo maLI zakaze. prasaMganuM DaoN. kumArapALe suMdara nirUpaNa karyuM. AvA suMdara Ayojana badala zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA gaNadhara gotama sarvocca sthAne birAjamAna thatAM jAte pAtarAM adhikArIo ane sahayogIo saunI abhivaMdanA karuM chuM.* * * laIne pAraNAnA divase svayaM prabhunI AjJA laIne gocarI mATe 601, smita epArTamenTa, upAzraya lena, ghATakopara (I.) jatAM. gocarI mATe eka praharathI vadhu samaya na letA, lukhkho sukko mo.: 098202 15542 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 prabuddha jIvana: jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka jayabhikhkhu jIvanadhArA : 31 E DaoN. kumArapALa desAI [sarjakanA jIvanamAM apAra saMgharSo AvatA hoya che ane emAM paNa sarjakano udAra svabhAva, emanAM saMvedanazIla hRdaya ane paragaju vRtti kvacit Arthika saMkaDAmaNa UbhI karatAM hoya che. gujarAtI sAhityanA sarjaka jayabhikhkhu citrapaTajagatanI eka bhinna duniyAmAM praveze che. enI anubhavakathA joIe A ekatrIsamA prakaraNamAM.] calacitranI duniyAmAM DokiyuM 'cAlo tyAre, A aphavAnI ujavaNI karIe.' gAMdhI roDa para AvelA zAradA presamAM jayabhikhkhu, guNavaMtarAya AcArya, dhUmaketu, manubhAI jodhANI, gUrjaranA goviMdabhAI ane zaMbhubhAI tathA bIjA mitronI maMDaLI jAmI hatI. najIkamAM AvelI caMdravilAsa haoNTalamAMthI phAphaDA ane jalebInI mijabAnI sAthe eka khAsa prakAranI cAnA ghUMTa sahu bharI rahyA hatA. e samaye caMdravilAsanA cA-ukALo-miksa khUba jANItA hatA ane A maMDaLInuM e priya pINuM hatuM. aphavAnI ujavaNI eTale zuM ? vAta ema banelI ke e samaye amadAvAdamAM evI cotarapha aphavA phelAI hatI ke prasiddha citrakAra zrI kanubhAI desAI punarlagna karavAnA che! jayabhikhkhue hasatA hasatA potAnA hetALa mitrane A aphavAnI vAta karI. manubhAI jodhANIe emanA dhIra-gaMbhIra avAjamAM kahyuM, 'hA, meM paNa AvI vAta sAMbhaLI che.' ane goviMdabhAI ane zaMbhubhAI dhImuM dhImuM hasI rahyA! tyAM potAnI pAtaLI muThThI pachADIne kanu desAIe kahyuM ke A aphavA hoya to bhale aphavA rahI, paNa enI ujavaNI karIe. pharI cA-ukALo-miksa maMgAvIne A kAlpanika prasaMganI hAsyasabhara ujavaNI karavAmAM AvI. sAhityakAranI maitrI sAhityakAra sAthe hoya te svAbhAvika che, jyAre sAhityakAra ane kalAkAranI maitrI virala hoya che. jayabhikhkhu ane kanu desAInI maitrI atyaMta gADha hatI. emanI pahelI mulAkAta 1941-42mAM amadAvAdanA sUryaprakAza presamAM thaI hatI. e samaye jayabhikhkhu 'vidyArthI' sAptAhikanuM saMpAdana karatA hatA. A sAptAhikamAM emaNe kanu desAInI kalA vize lakhyuM ane vizeSa to kanubhAInI kalAsAdhanAnA prAraMbhakALanI saMgharSagAthA lakhI hatI. mAtA hIrAbahenanuM avasAna thatAM kanu desAI amadAvAda AvyA. mAmAne ghare rahyA ane gharakAmathI mAMDIne bahAranI kharIdI sudhInA badhAM kAma upADI lIdhAM. loTa daLyo, vAsIdAM vALyAM; zrama karavAmAM zarama na rAkhI. AvA kanubhAI proprAyaTI hAIskUlamAM bhaNyA ane tyAMthI zAMtiniketana gayA. A zAMtiniketana emane jIvananI AkAMkSAo vistAravAnI mukta bhomakA samuM lAgyuM. e Arthika saMkaDAza bhUlI gayA ane pustako, DroIMga-pepara ogasTa-sapTembara, 2011 tathA sAbu jevI jarUriyAtone mATe eka TaMka jamavAnI ane eka TaMka bhUkhyA rahevAnI prakriyA zarU karI. vidyApITha taraphathI chAtravRtti maLatI hatI, paraMtu e ghaNI ochI hatI. e samaye kalakattAmAM rahetA 'navacetana'nA AdyataMtrI murabbI zrI cAMpazIbhAI udezIe emane madada karI. kalAkAronA kadaradAna ane AzrayadAtA cAMpazIbhAIe emane avanIndranAtha TAgora, naMdalAla bojha ane tyAMthI kavivara ravIndranAtha TAgo2 sudhInA mahAnubhAvono meLApa karAvyo. A samaye kanubhAI pAse eka oDhavAnuM ane eka pAtharavAnuM hatuM. bahu ThaMDI paDe tyAre jADuM pAtharaNuM oDhavAnuM banI jAya! eka dhotI ane eka kuratuM ane mAthe sutI vakhate pustakono takiyo. paraMtu kanubhAIne e tapa phaLyuM ane dezanA mahAna citrakAra banyA. A vAta jayabhikhkhue 'vidyArthI' sAptAhikamAM lakhI hatI. baMne sUryaprakAza presamAM maLyA ane emanI dostI jAmI gaI. kanubhAI A maitrIne dilojAnI kahetA. e pachI to dara ravivAre amadAvAdamAM kanubhAInA nivAsasthAna 'dIpikA'mAM mitrono meLo jAmato ane tyAre jayabhikhkhu kyAreka sAhityanI vAta karatA to kyAreka potAnA zokhanA viSaya calacitranI vAta karatA. kanu desAInAM patnI bhadrAbahena jayabhikhkhunI kalamanA cAhaka hatA. AthI jayabhikhkhuno lekha hAtha caDe ke tarata ja ene vAMcI letAM; eTaluM ja nahIM paNa e vizeno potAno nikhAlasa abhiprAya pahelAM kanubhAIne ne pachI ravivAre jayabhikhkhu Ave tyAre emane kahetAM. samaya jatAM A DAyarAnuM sthaLa zAradA presa banyuM. 1946nI aDhAramI phebruArIe paMDita bhagavAnadAsabhAInI bhAgIdArImAM zAradA presanuM muhUrta thayuM ane tyAre e muhUrtamAM jayabhikhkhunI sAthe citrakAra kanu desAI paNa AvyA hatA. 19mI phebruArInA roja jayabhikhkhu amadAvAdamAM maLelI mahAkavi nhAnAlAlanA smAraka aMgenI sabhAmAM gayA. zivapurImAM abhyAsa karatA hatA, tyArathI mahAkavi nhAnAlAlanI kavitAnuM emaNe AkaMTha pAna karyuM hatuM. A sabhAmAM mahAkavinuM kaI rIte smAraka racavuM enI carcA cAlI. emAM je vicAro vyakta thayA, enAthI jayabhikhkhunuM hRdaya dubhAyuM. gujarAtanA AvA samartha kavinA smAraka aMge je umaMga ane UlaTa hovAM joIe, eno abhAva Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka karatA hatA.' dekhAyo. koI smArakanI vAta para ThaMDuM pANI reDatA hoya ema lAgyuM, che, te emanI preraka vANIne AbhArI che. zrI jayabhikhkhanI preraka to koI kavi sAthenA kaDavAzabharyA saMbaMdhone kAraNe nIrasa lAgyA. prastAvanAne pratApe A citrasaMpuTo AdaraNIya thayA che.' keTalIye vAra jemanI kavikalpanAnI pAMkhe uDDayana karyuM hatuM ane A rIte lekhaka ane citrakAranI A maitrI satata vRddhi pAmatI gujarAta kaoNlejanA relave-krosiMga pAse pharavA jatAM jemanA AdarapUrvaka rahI. jayabhikhkhuM e kanu desAInA kalAsaMpuTa vize AkarSaka darzana karyA hatAM, emanA smAraka aMgenI sabhAmAM Ayojanano zailImAM rasaprada Amu kha lakhyuM to jayabhikhkhuM e lakhelI abhAva lAgyo. paNa ethIye vizeSa sAhityakAronA gamA-aNagamA "premabhakta kavi jayadeva' navalakathAne kanu desAIe e "kavi ATalA badhA tIvra hoya che eno pahelI vAra khyAla Avyo. jayadeva" nAme citrapaTa rUpe rajU karavAno nirNaya karyo. A zivapurInI dharatI para govardhanarAmanuM "sarasvatIcaMdra' vAMcanArA citrapaTanuM nirmANa kanu desAI proDakzana heThaLa thayuM ane tenuM jayabhikhkhanA hRdayamAM sArasvato mATe agAdha Adara hato, paraMtu digdarzana rAmacaMdra ThAkure karyuM. saMgIta jJAna datte ApyuM ane e A sabhAmAM je rIte carcA-vicAraNA thaI, enAthI emane AghAta 1947mAM chabIgharomAM pradarzita thayuM. thayo. teo potAnI rojanIzImAM mArmika rIte noMdhe che, A nimitte jayabhikhkhane citrapaTanI duniyAnI jhAMkhI karavAnI 'mahAkavi nhAnAlAlanuM smAraka karavA mATe maLelI sabhAmAM taka maLI. 1946nI ogaNIsamI sapTembare jayabhikhu A navI gayA. ardhA to "mana vinAnuM khAvuM ne rAga vinAnuM gAvuM' jevuM duniyA nihALe che. "kavi jayadeva' citrapaTa nimitte e muMbaI jAya che ane muMbaImAM emanA parama mitra kanu desAI sAthe dAdaramAM A jayabhikhkhane sAhityasarjana mATenI tAlAvelI parezAna kare AvelA amara suDiyomAM jAya che. A amara TuDiyomAM jayadeva che. madhyapradezanA zivapurImAM hatA, tyAre jayabhikhkhae emanI pahelI citrapaTanA be gItonuM 'TeIka' hatuM ane philmanA zokhIna yuvAna navalikA "samAja sAme satyAgraha' lakhI hatI. e samaye "vIsamI sadI' jayabhikhkhane A duniyAno tAdaza anubhava thAya che. kanu desAI sAptAhikamAM mokalI hatI ane te 24-1-1932nA aMkamAM pragaTa sAthe je TrenamAM gayA, tyAM emane prema adIba nAmanA kalAkArano thaI hatI. jayabhikhUnI A pahelI navalikA hatI. e pachI lekhanakArya paricaya thayo. emano suMdara cahero, saumya vartana ane kAzmIrI to cAlyuM ane 1946nI pahelI mArce jayabhikhkhae eka mahinA deha jayabhikhkhane AkarSI gayA. tera varSe calacitrajagatamAM padArpaNa mATe goviMdabhAI ane zaMbhubhAInA snehane vaza thaIne zAradA karanAra prema adIbe 'ghUMghaTavAlI', 'bholebhAle' jevI philmomAM presamAM javAnuM nakkI karyuM ane ghaNAM varSe emane punaH presanI jiMdagI abhinaya karyo hato ane traNeka citrapaTonuM nirmANa karyuM hatuM. e pachI amara suDiyomAM gayA tyAre cinubhAI desAI, cImanalAla A zAradA presamAM dhIre dhIre sAhityakArono DAyaro jAmavA desAI, surendra, abhinetrI nalinI jayavaMtanA pati vIrendra desAI lAgyo. mitra kanubhAI desAI e pachI amadAvAda choDIne muMbaI vagerene maLyA. ahIM emaNe lIlA desAI ane amIrabAIne paNa gayA ane muMbaImAM philmaudyogakSetre kalAnirdezaka tarIke joDAyA. joyA. 'ratana' philmanA abhinetA karaNa dIvAna paNa maLyA ane kanu desAIe gujarAtanI kalAdraSTimAM eka AgavuM parivartana ANya mULa IDaranA evA rAmacaMdra ThAkura sAthe vArtAlApa thayo. A badhA ane emaNe paMdara hajArathI vadhAre citro ane trIsa jeTalA saMpuTo kalAkArone jayabhikhkhuM jue che, maLe che. emanI sAthe vAtacIta ApyA. A kanu desAI amadAvAdamAM be-traNa divasanI mulAkAte kare che ane navIna sRSTino anubhava meLave che. AvyA hoya to paNa sAMje zAradA presamAM Ave ane dhUmaketu, kanu desAIe cunIbhAI desAIne "premabhakta kavi jayadeva" jayabhikhkhuM ane guNavaMtarAya AcAryanI hAjarImAM DAyarAmAM navakathAnA lekhaka jayabhikhkhano paricaya karAvyo. A pustakanA calacitrajagatanI khATI-mIThI vAto kare. dhIre dhIre jayabhikhkhanA kathAnakano upayoga karavA mATe cunIbhAIe jayabhikhkhane pAMcaso bahoLA mitravargamAM kanu desAI ekarUpa banI gayA. e pachI to rUpiyAno puraskAra Apyo. eka lekhaka koI judI ja duniyAmAM AvyA kanubhAIno Agraha raheto ke emanA citrasaMpuTomAM jayabhikhyuM hoya evo emane anubhava thAya che ane sAthosAtha jIvanamUlyo prastAvanA lakhe. potAnA A mitra vize emanA SaSTipUrtinA prasaMge dharAvatA A sarjakane A rUperI duniyAnA rUpanI pAchaLanI kurUpatA kanu desAIe lakhyuM: paNa dekhAya che. A anubhava pachI teo noMdhe che, "TuDiyonI duniyA "emanA (jayabhikhkhanA) mitravargamAM mAtra sAhityakAro nathI, adbhuta che. ahIM paiso e prema che. prema e lagna che. lagnane ane paNa vividha zreNInA mANaso che. temAM citrakAro sAtheno temano vyabhicArane athavA lagnamAM vyabhicArane kaMI cheTuM nathI." saMbaMdha ati gADha che. teo citrakaLAnA khUba ja rasiyA che, e pachIne divase 'premabhakta kavi jayadeva' pustakanA philma-adhikAra mArgasUcanathI ane potAnI AgavI kaLAsUjhathI zrI jayabhikhkhae kanu desAI proDakzanane ApavAno karAra paNa karyo ane pharI dAdaranA aneka citrakAronI pIMchImAM prANa pUryA che. "maMgalamaMdira, amara suDiyomAM gayA. ahIM emaNe je sRSTi joI ene vize teo zRMgArikA', praNayamAdhurI' jevA mArAM citrasaMpuTonuM mUlya je vadhyuM lakhe che. maLI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka ogasTa-sapTembara, 2011 eka bAju pataMgiyAM jevAM banIne AvyAM. ahIM cAre tarapha vecavA ne pAchaLanAnuM poSaNa karavuM. (6) mArA pitAnI milakatamAM pataMgiyAM ja UDyA kare che. bhamarA paNa pharatA ja hoya che. mAro lAgabhAga nathI. (7) metAraja dhUlibhadra sivAya badhA bIjI bAju philma nirmANanI TeknolojI vize A yuvAnane pustakonA kaoNpIrAITa mArA che. AnAthI viruddha vartavA IcchanArane ema thAya che ke A kaeNmerAe to sAmAnyamAMthI asAmAnya sRSTi cAra hatyAnuM pApa che! sarjI dIdhI che. mAtra eTaluM ke sAunDamupha kemerAthI khUba garamI lAge A lakhyA pachIne divase ja emane jANavA maLyuM ke soLamI che. emAM sudhAro karavo joIe. amara suDiyonA eka seTa para oNgasTe kalakattAmAM zarU thayelA komI ramakhANamAM pAMcathI sAta 'sarAI kI bahAra' nAmanI philmanA zaoNTsa joyA ane zamazAda hajAra loko mRtyu pAmyA che ane daseka hajAra ghAyala thayA che. begama ane rAjakumArInAM gAyano sAMbhaLyAM. komI ramakhANanI A ghaTanAoe jayabhikhkhanA cittane UMDo Ama citrakAranI maitrI jayabhikhkhane eka judA jagatamAM laI AghAta Apyo. eka bAju rASTrapremanI kathAo AlekhatuM "mAdare jAya che ane ene pariNAme e pachI calacitranI duniyAnI vatana' taiyAra thatuM hatuM ane bIjI bAju mAdare vatananI A duHkhada jhAkajhamALa aMge jayabhikhkhae keTalAMka kaoNlama lakhyAM ane keTalIka sthati hRdayane korI khAtI hatI. AvatI kAle zuM thaze enI ciMtA navalikAo paNa sarjI. mAthA para jhaLuMbatI hatI ane enAthIya vadhAre moTI ciMtA to e jayabhikhkhanA pustakanuM mukhapRSTha kanu desAInuM ja hoya. Ama A hatI ke sarjanakArya mATe je ekAMta joIe, e ekAMta sAMpaDatuM kalAkAra ane sarjakano meLApa eka navI keDI kaMDAre che. A baMnee nahotuM. vAraMvAra nizcaya karatA ke amuka samaya sudhImAM A sarjano potAnI kalA mATe AkarAM tapa karyA hatAM. kanu desAIno AnaMdI pUrNa karavA che, paraMtu bIjI bAju emanA svabhAvanuM paragajupaNuM svabhAva emanA patromAM paNa pragaTa thAya che. 1958nI tevIsamI emane paga vALIne besavA detuM nahotuM. gharamAM atithionI vaNajAra julAIe jayabhikhkhane lakhelA patranA prAraMbhamAM lakhe cheH cAlu rahetI ane kuTuMbIjano paNa IcchatA ke emanI muzkelImAM 'ho ! zrImAnajI! IMTa ora ImArata banAnevAle ! thoDA yAda jayabhikhkhanuM mArgadarzana sAMpaDe. kharco vadhato jato hato. enI to kara bhalA. ciMtAne pariNAme mana ati vyAkuLa rahetuM hatuM ane ene pariNAme | varSo thayAM lAge che ke Apano patra nathI ! bhUlI to gayA ja gharamAM lekhanayogya vAtAvaraNa maLatuM nahotuM. "paiso pAse nathI, hazo tema chatAM smRtipaTa yAda karazo, bApalA ! tamane have koI avaLa-savaLa cAle che.' ema vicAratA A yuvAna lekhakane ema kAmanA nahIM. eTale khokhalA paMDyA jevA ame zenA yAda AvIe?- thAya che ke have karavuM zuM? 1946nI tevIsamI phebruArIe potAnI bhale bApA-bhale ! enI yAda karAvavA have-pote-jAte--paMDe- A aMtaravyathA AlekhatAM lakhe cheH ravivAre nIkaLI somavAre Apane tyAM lAMghaNa karanAra chIe te 'A zaMbhumeLAmAM sAhitya sarjananI kalpanA, he Izvara ! manane jANazo.' thAka caDhAve che, paNa tananeya durbaLa banAve che. vAha re samAja ! A rIte patrano prAraMbha kare che ane emAM emanI gADha maitrI AvatI kAle kaMTALIne le khanakArya choDI dauM to ATalA jovA maLe che. badhAmAMthI koIne aphasosa nahIM thAya. paisA mAtranA A pUjArIo 1946mAM A samaye muMbaImAM komI ramakhANa phATI nIkaLyAM. che. koIne ucca dhyeya, cA vicAra sAthe lezamAtra levAdevA nathI. hiMdu ane musalamAna vaccenA vaimanasya vikarALa svarUpa dhAraNa karyuM. peTa bharanArAonuM peDuM (ToLuM) che. keTalIka vAra to evI IcchA cotarapha dahezata hatI ane tyAre koNa hullaDanA sapATAmAM AvI thAya che ke Izvara AyuSyano dora ATalAthI kApIne navesara navI jaze enI kalpanA karavI muzkela hatI. aMdhAdhUMdhI ane arAjakatAno jiMdagI Ape, jemAM khUba sAhityasAdhanA karI zakAya.' samaya hato. A samaye kaparI paristhitinI vacce gherAyelA jayabhikhkhuM A rIte eka bAjuthI Arthika mUMjhavaNa ane bIjI bAjuthI hullaDanA sapATAmAM AvI jAya to potAnA svajanoe zuM karavuM sAhityasarjananI prabaLa IcchA vacce avirata saMgharSa cAlato rahyo. enI ciMtA thatAM noMdha kare che. A noMdha lakhavAno uddeza eTalo udAra svabhAva, paragajuvRtti ane bahoLA mitra-samudAyane kAraNe hato ke potAnA aNadhAryA mRtyu pachI kuTuMbIjanone koI muzkelI A Arthika ciMtA vadhu bhIMsa UbhI karatI. paraMtu e Arthika ciMtA Ave nahIM. emanA AnaMdI svabhAvane ocho karI zakatI nahIM. emanA vyavahAra 1946nI ogaNIsamI ogasTe bapore eka vAgye potAno parathI bhAgye ja koIne khyAla Ave ke teo AvI kaparI parasthiti aMtima saMdeza AlekhatA hoya e rIte jayabhikhkhuM potAne kaMI vacce saMgharSamaya jIvana jIvI rahyA che. thAya to zuM karavuM e vize A pramANe sAta muddA noMdhe cheH (1) (kramaza:) rokakaLa na karavI. (2) zAMtithI dharmapravRtti karavI. (3) mArA nimitte 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, vidhavAveza na paherAvavo. (4) khUNAnI prathA baMdha rAkhIne raDavuM-kUTavuM amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. nahIM. (5) mArA pustako, mArA lakhANo saMgrahita karI chapAvavA- mobAIla : 09824019925 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa-sapTembara, 2011 prabuddha jIvanaH jaina sAhitya kathA vizva vizeSAMka kiMmata rUA. che G+ 100 Go nuM 2 20 ke 35 che 11 & G 320 1 = = 300 3 = u = = < = 2 = paryuSaNa parva nimitte kula rUA. ekahajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. 500mAM rUA. 1000nA pustako zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita ane saMpAdita graMtho jJAnasAre jaina dharma darzana pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1 jena AcAra darzana 240 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-2 caritra darzana 220 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3 sAhitya darzana nyU jhIlenDa (pustikA) pravAsa darzana 260 berarathI brigeDiyara sAMprata samAja darzana 270 39 oNsTreliyA zruta upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 40 sAMprata sahaciMtana bhAga-2 jaina AcAra darzana sAMprata sahaciMtana bhAga-4 jaina dharma darzana sAMprata sahaciMtana bhAga-5 gurjara phAgu sAhitya sAMprata sahaciMtana bhAga-6 11 jina vacana sAMprata sahaciMtana bhAga-7 12 jina tattva bhAga-1 sAMprata sahaciMtana bhAga-8 jina tattva bhAga-2 sAMprata sahaciMtana bhAga-9 jina tattva bhAga-4 sAMprata sahaciMtana bhAga-1) jina tattva bhAga-5 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 1 16 jina tattva bhAga-6 sAMprata sahaciMtana bhAga-12 17 jina tattva bhAga-7 50 sAMprata sahaciMtana bhAga-13 jina tattva bhAga-8 sAMprata sahaciMtana bhAga-14 19 jina tattva bhAga-1 thI 5 300 sAMprata sahaciMtana bhAga-15 20 jina tattva bhAga-6 thI 9 2.40 pro. tArAbena 2. zAha likhita 21 vIra prabhunA vacano bhA. 1 80 5 3 zrImad rAjacaMdra (pustikA) vaMdaniya hRdayasparza - pa0 54 prabuddha caraNe 23 vaMdaniya hRdayasparza (olIva) 250 Arya vajUsvAmI 24 zAzvata navakAra maMtra 150 ApaNA tIrthaMkaro prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 5 saMskRta nATakonI kathA bhA. 1 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 6 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 DaoN. kalAbena zAha likhita prabhAvaka sthaviro bhAga-2 caMdra rAjAno rAsa prabhAvaka sthaviro bhAga-3 DaoN. bipinacandra hI. zAha likhita 30 prabhAvaka sthaviro bhAga-4 31 prabhAvaka sthaviro bhAga-5 jaina dharmanA puSpa guccha 32 namo tityarasa jaina dharmanA svAdhyAya sumana = 0 = 1 = 6 = 8 18 = 2 1 2 5 6 TITLTLTLTLTLT] ITI IIIIIIIIIIIIII III TITLE Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57. Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month PAGE No. 68 PRABUDHHA JIVAN Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2009-11 AUGUST-SEPTEMBER 2011 paryuSaNa vyAkhyAnamALA - 2011 Arthika sahayoga : sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI pratye ka varSe yojAtI vyAkhyAnamALA A varSe 77mA varSamAM praveze che. guruvAra, 25-8-2011 thI gurUvAra tA. 01-9-2011 sudhI roja be vyAkhyAno. sthaLa : pATakara haoNla, nyu marIna lAInsa, muMbaI-400 020. prathama vyAkhyAna : savAre 8-30 thI 9-15, dvitIya vyAkhyAna : savAre 9-30 thI 10-15 pramukha sthAna : DaoN. dhanavaMta zAha divasa tArIkha vyAkhyAtAnuM nAma : viSaya gurUvAra 25-8-2011 | 8-30 thI 9-15 | zrI zazIkAMta mahetA kAyotsarga : muktinI cAvI 9-30 thI 10-15 | pa. pU. A.amodhakIrti sAgarajI ma.sA. mAtmA karma yAtrA zukravAra 26-8-2011 | 8-30 thI 9-15 | zrImati aMjanAbena zAha prekSAdhyAna ane kaSAya vijaya 9-30 thI 10-15 | zrI kuNAcaMda coraDiyA | jaina dharma meM nayavAda-vyavahAra naya-nizcayanaya zanivAra 27-8-2011 8-30 thI 9-15 | DaoN, je, je, rAvala Izvara nathI? 9-30 thI 10-15 DaoN, rAmajI siMga jaina darzana kI pRSTa bhUmi meM gAMdhI jIvana darzana ravivAra 28-8-2011 8-30 thI 9-15 zrI vallabhabhAI bhaMsAlI vyavasAya, anAsakti ane saMpannatA 9-30 thI 10-15 DaoN. guNavaMta zAha baTaku roTalo bIjA mATe somavAra 29-8-2011 | 8-30 thI 9-15 | zrI evaMda paravejha pajAna jarathosti dharma 9-30 thI 10-15 DaoN. nareza veda | brahma sUtra (maharSi bAdarAyaNa) maMgaLavAra 30-8-2011 | 8-30 thI 9-15 | DaoN. mohanabhAI paTela vyApAre vasati vidyA 9-30 thI 10-15 | DaoN. mahebUba desAI gItA ane kurAna budhavAre 31-8-2011 | 8-30 thI 9-15 | zrI dinakara joSI buddha zaraNaM gacchAmi 9-30 thI 10-15 | zrI bhAgyeza jahAM tamaso mA jyotirgamaya gurUvAra 1-9-2011 | 8-30 thI 9-15 | DaoN. razmikAMta jhaverI bhagavAna mahAvIranuM vasiyatanAmuM 9-30 thI 10-15 | zrImatI chAyAbena zAha movAnuM svarUpa samajIe bhajano savAre 7-30 thI 8-25. saMcAlana : zrImatI nIrUbena esa. zAha. bhajano rajU karaze anukrame (1) lalitabhAI damaNiyA (2) ku. dhvani paMDyA (3) zrI gautama kAmata (4) zrImatI jharaNA vyAsa (5) ku. vaizAlI kelakara (6) DaoN. zarada zAha (7) ku. zarmilA zAha ane (8) zrImatI gAyatrI kAmate. pratyeka divasanA banne vyAkhyAno tema ja bhakita saMgItanI sI. DI. zrI kAMtilAla ramaNalAla parIkha (dilhIvALA) taraphathI bIje divase padhAranAra sarva zrotAone prabhAvanA svarUpe arpaNa karavAmAM Avaze. A sarve vyAkhyAno yuvaka saMghanI veba sAITa upara Apa sAMbhaLI zakazo. A vyAkhyAnono lAbha levA saMghanA sarva zubhecchako ane mitrone bhAvabharyu nimaMtraNa che. sahamaMtrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI caMdrakAnta dIpacaMda zAha rasikalAla laheracaMda zAha nirubena esa. zAha varSAbahena rajubhAI zAha koSAdhyakSa upapramukha pramukha dhanavaMta TI. zAha maMtrIo ke paryuSaNa parva daramyAna dara varSe saMpanI kAryavAhaka samitie nakakI karelI saMsthA mATe anudAna karavAnI vinaMti karavAmAM Ave che. + A varSe saMpe vicaratA samudAya samarthana maMcane Arthika sahAya karavI ema TharAvyuM che tenA mATe Tahela nAkhavAmAM Ave che. + saMdha taraphathI 1985 thI A prathA zarU karI, 26 saMsthAone Aja sudhI Azare rU. 3.60 karoDa jevI mAtabura 2kama sahAya tarIke meLavI ApI che. dhana ApanArane AvakaverAnI kalama 80 G anvaye karamuktinuM pramANapatra ApavAmAM Ave che. A Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbal-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbal-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I & O) gge varSa-58 aMka-10 okaTobara, 2011 * pAnA 36 * kImata rU. 10. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 ii ii ii ii ArAmana jina-vacana avinItAtmA saMsAramAM taNAya che gAMdhIjI pAkA vANiyA bhAsamANo Na bhAsejjA No ya baMphejja mammayaM / / mahApuruSo potAnI buddhimattAthI ane thoDI ja vAramAM aDhI hajAra rUpiyAnI NIDhavi vivaLaMjJA agvauH vauyAre 11 | sahajamAM potAnuM dhAryuM kAma karAvI le che khAdI vecAI gaI. | vainiH (1-(2)-)| ane e mATe koI emanI majA uDAve to AcArya kRpalAnIe A camatkAra joyo jeo krodhI, ajJAnI, ahaMkArI, apriya vacana the nArAja thatA nathI, paNa majAka sAme ane majAkamAM kahyuM, 'ApavAnuM-levAnuM kaMI bolanArA, mAyAvI ane zaTha hoya che te majAka karIne AnaMda kigaNIta kare che. nahIM ane vANiyAe aDhI hajAra rUpiyA avinItAtmA pANInA pravAhamAM jema lAkaDuM kalakattAmAM gAMdhIjI khAdI-pradarzananuM mArI lIdhA.' taNAya tema saMsAramAM taNAya che, uddhATana karatA hatA tyAre e bolyA, gAMdhIjI to hAjara javAbI mahAtmA hatA. Those who are hot-tempered, ignorant, egoistic, uttering bitter 'Aje je koI khAdI kharIdaze teno kezamemo e tarata bolyA, 'A kAma mArA jevA words, deceitful and roguish, are huM banAvIza.' | vANiyA ja karI zake, prophesaranuM kAma nahi. indisciplined. They are carried jotajotAmAM lokonI bhIDa jAmI gaI. - laghugoviMda away in the strong current of Samsara like a piece of wood. (DaoN. ramaNalAla cI, zAha aMkita 'fana vana'mAMthI) kaya ka vIkasa jaina-sUci che. @ 2 = RESER REG. ra6,830 ki B RR & A ? che kartA *prabhu jIvana'nI gaMgotrI (1) zrImad rAjacaMdra praNIta Atma siddhi zAstra : 1, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 mahAkavi ravIndranAtha TAgora sarjita zAMti niketana DaoN. dhanavaMta zAha 2. prabuddha na (2) gAMdhIjI ane mahAdeva desAInuM prathama milana zAMtilAla gaDhiyA 1932 thI 1933 (3) gItA ane kurAna DaoN. mahebUba desAI briTiza sarakAra sAme na jhUkayuM (4) mAnava keTalo buddhizALI ? kAkulAla sI. mahetA eTale navA nA" (5) zrI navijayajI racita zrI gautamasvAmI stavana sumanabhAI zAha 3. tarUdA jUna 1934 thI 1937 (6) azAMtane sukha kyAMthI hoya ? zazikAMta la, vaidya 4, punaH prabuddha jenanA nAmathI prakAzana (7) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA yojita 1939-1953 77 mI paryuM paNa vyAkhyAnamALA saMpanna 5, prabuddha jena navA zazISa ke banavuM 'prabuddha jIvana'| |(8) munizrI saMtabAlajInI bhUmimAM guNavaMta baravALiyA | 1953 thI 1 zrI muMbaI jena yuvaka saMdhanA mukhapatranI 1929 jaina sAhitya jJAnasatra saMpanna thayuM thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA (9) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 32 DaoN. kumArapALa desAI sAptAhika, pachI ardha mAsika ane tyArabAda (10) zrI snAtra pUjAnAM rahasya pa. pU. A. zrI vAtsalyadIpa' mAsika sUrIzvarajI ma. 2011mAM 'prabuddha jIvanano pa8mAM varSamAM | (11) zrI namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanAnI vaijJAnikatA zrI rAjendrakumAra sArAbhAI mahetA 27 praveza (12) pe kabaMdha bATalIthI tobA prabuddha vAcakone praNAma puSpA parIkha (13) usAmAnI gAya DaoN. guNavaMta zAha pUrva maMtrI mahAzaya (13) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (14) vicaratA samudAya samarthana maMca (anudAnanI yAdI) - caMdrakAMta sutariyA (15) zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane me-2011 ratilAla sI. koThArI pathAta prApta thayela anudAna maNilAla mokamacaMda zAha (16) paMthe paMthe pAtheya avaMtikA guNavaMta jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha mukhapRSTa sojanya : DaoN. ramaNalAla cI. zAha pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055 R : Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 | 0 varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 10 0 oNkTobara 20110 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 Aso vada-tithi-4 0 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) prabhuC/ @ 00 vArSika lavAjama rU.125/- 0 0 00 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha zrImad rAjacaMdra praNIta Atmasiddhi zAstra mahAkavi ravIndranAtha TAgora sarjita zAMtiniketana A beu amUlya sarjana vize kazuM paNa lakhavAnI A lakhanAranI je AzramamAM amAro nivAsa e zrI mahAvIra jaina caritra ratna koI pAtratA nathI ja. paraMtu A banne tattvoe mArA jIvanamAM vAre kalyANa Azrama gAmanA eka chevADe, eTale sTezana pAse, ane vAre koI alaukika ghaTanAo sarjI che eTale, ane hamaNAM je ghaTanA bIjA chevADe A gurukuLa hAIskUla ane vacamAM parama pUjya gurudeva banI e hRdayamAMthI punaH punaH DokiyuM kare che, kaho ke uchaLe che, zrI kAnajI svAmIjInuM svAdhyAya ane digaMbara jina maMdira. kyAreka ane buddhi e ghaTanAne pragaTa karavAnI A aMkanA saujanyadAtA savAre ke sAMje pU. kAnajI svAmIjI anumati nathI ApatI chatAM ApanI sAthe pharavAnuM sadbhAgya prApta thAya, pAse e kahevA hRdaya utsuka banyuM che! zrI digaMta madhusudanabhAI zAha to kyAreka sarva dharma samanvayakArI pU. kAraNa zodhuM chuM, maLatuM nathI, paraMtu ane zrImatI paulA digaMta zAha kalyANajI bApA sAthe nadI kinAre smRti : kAMIka to rahasya haze ja evuM mana kahyAM pharavAno yoga prApta thAya. tyAre to A kare che. koI satya zodhaka baLa kAma karI pitAzrI sva. madhusudanabhAI hIrAlAla zAha beu keTalI mahAna vibhUtio che enI rahyuM haze ja. koI zraddhAnI mahora ane sva. suhAsInIbena madhusudanabhAI zAha amane kAMI ja khabara nahi. A beu vibhUtine utAvaLI thaI haze, koI yogAnuyoganuM bALa-vidyArthIo khUba ja vhAlA lAge, gaNita dAkhalAnA satya pAse pahoMcavA Atura haze ja. je hoya te, eTale bALavaye A mahAlAbha amane maLyo. Ama traNa vicAra bhAvo atyAre to eka satyAnubhUtino huM mugdha sAkSI mAtra chuM. vacce amAro uchera. (1) utsava prasaMge ame vidyArthIo e svAdhyAya maMdiramAM jaIe. zALA jIvana sonagaDha gurukuLa hAIskUlamAM, e pUrI "Arya mane eTalI smRti che ke tyAM jyAre mAnasa taMbhanI pratiSThA thaI samAjI' saMsthA, amArI e zALAmAM mitabhASI evA amArA tyAre ame badhAM vidyArthIo e utsavamAM sAmela thayelA. vijJAnanA zikSaka, ame emane AdarathI eca. je. zAha kahetA. eka ravivAranA bapore mahemAna sAthe mAre e svAdhyAya maMdiramAM nakhazikha saujanyatAnI mUrti ! javAnuM thayuM. mArA Azcarya vacce amArA e vijJAnanA zikSaka zrI eca. je. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prabuddha jIvana zAha vacce sthAna grahaNa karI eka pustakamAMthI jijJAsuone svAdhyAya karAvatA hatA. ahIM eozrI paMDitajI hatA - pachI khabara paDI hatI ke eo pU. bahenazrI bahenanA bhAI hatA ane jaina tattvanA prakhara paMDita hatA. A dRzyathI mArA mastikamAM vijJAna ane dharma-tattva pratye saMgharSa jAgyo. svAdhyAya pUro thayA pachI samUhamAM eka dIrdha stotranuM gAna guMjyuM, 'Atmasiddhi zAstra'nA zabdo ane dhvanino mane A pahelo paricaya. kAMI samajAyuM na hatuM, paNa gamyuM hatuM. mana prasanna jarUra thayuM hatuM. ajANapaNe koI bIja AtmAnA UMDANamAM ropAI gayuM hatuM. varaso pasAra thatAM gayAM. koI jagyAethI pasAra thAuM ane e pravezanI 'hA' maLI. mAruM mana to nAcI UThyuM. gAnano dhvani saMbhaLAya, to, tyAre paga thaMbhI jatA. ema.e.mAM mAro viSaya sAhitya sAthe lIMgavisTIka (Lingvistic) bhASAzAstra. DaoN. kalArbana ane huM ame yunivarsiTInA A viSayamAM pahelAM be ja vidyArthIo. DaoN. gajendra gaDakara amArA prAdhyApaka. A viSayamAM zabda ane zabdanA dhvaninI ciraMjIvatA ane zarIra mana upara thatI enI asara vize bhaNyA. ane tyAre vAre vAre 'Atmasiddhi zAstra'no dhvani mana upara upasI Ave. A stotragAnanI vividha kersaTI ane sI.DI. ekatra karI, paNa dhyAnapUrvaka sAMbhaLavAno avasara na maLyo, parama mitra prA, pratApabhAI ToliyAe to A stotranA thayelA sAta bhASAnA anuvAdanuM pustaka ane emanA kaMThe gavAyela sI. DI. paNa premabhAve mokalI hatI. oNkTobara, 2011 enA divya artho na samajAya chatAM hRdayamAM eka bhAvabharyuM mugdha vAtAvaraNa sarjAI jAya ja. A bhAvamAM mana magna hatuM tyAre eka vakhata bhAvanagarathI kavi kRSNalAla zrIdharANI AzramamAM padhAryA ane gItAMjalI, TAgora ane zAMti niketananI potAnI bhAvavAhI bAnImAM vigate vArtA karI ane mArI AMkhamAM zAMtiniketana bhaNavA javAnuM aMjana aMjAyuM. meM to dRDha nizcaya ja karI lIdho ane jevuM esa.esa.sI.nuM pariNAma AvyuM eTale tarata ja zAMtiniketananuM phorma bharyuM. saddanasIbe amArA pU. ramaNabhAI kahetA ke Agama na vAMcI zake emaNe A stotranA UMDANamAM javuM ane A stotra vize jyAM jyAM je lakhAyuM hoya enuM adhyayana karavuM, ethI mana zubhabhAvamAM ramaNa karatuM raheze. zrImadbhu pote paNa patramAM lakhatA ke, 'ame A kahyuM che te Agama che. AgamamAMthI A vAta maLI raheze. kadAca na maLe to ame kahyuM te Agama che.' A stotra vize saMta vidvAnoe lakhelA lagabhaga daza graMtho hamaNAM cAra mAsa pahelAM bhegA karyA. dRSTi samakSa mUkI rAkhyA che, paNa hajI e vAMcI zakuM evo puNyodaya nathI thayo! aphasosa to che ja, paraMtu AtmA ane mana abhAnapaNe A stotramAM jaDAI ane joDAI gayA che enI AnaMda pratIta thaI rahI che. (2) zALA jIvana daramiyAna sAhitya kSetre amArA yuga upara ka. mA. munazI, ramaNalAla desAI vagere lekhakono prabhAva to kharo ja, uparAMta parabhASI lekhako, vI sa. khAMDekara, zaradabAbu ane TAgorano prabhAva to eTalI hade ke e sarjako gujarAtI ja lAge eTalA AtmasAt thayelA. TAgora mane vizeSa garma. amArA suprinTenDenTa ane kacchanA meghANI jevA kavi sAhityakAra pU. dulerAya kArANI amane emanA lahekAmAM bhAvavAhI dhvanithI 'gItAMjalI'nA kAvyo saMbhaLAve tyAre paraMtu badhAnAM badhAM svapnA kyAM sAcA paDe che ? TAgora je dharatI upara viharyA hatA, jyAM emaNe nartana karyuM hatuM, jyAM emanI kavitA mhorI hatI, e dharatIne bheTavA mana taDapyuM hatuM. paNa parivAranI saMmati na maLI. ghaNI mathAmaNa ane dalIlo thaI paNa ApaNane koNa samaje ? virAka jano to dhana vepArane ja mahattva Ape ne!! zAMtiniketana cittamAMthI khasatuM na hatuM. kyAre e dharatInA darzana thaze ? jANe TAgoranuM bhUta bharAyuM. A niSphaLatA dUra karavA kaoNlejanA zikSaNa sAthe TAgoranuM pharI vAcana karyuM. muMbaInA bAbulanAtha pAse baMgALI kalAsa cAlatA hatAM tyAM eka mitra sAthe baMgALI zIkhavAnuM zarU karyuM. ravIndra saMgIta ane baMgALI 'bAula' gIto jyAM jyAM prastuta thAya, tyAM mana doDI jatuM. bejhona sTeDiyamamAM TAgoranI zatAbdI ujavAI tyAre 'raktakarobI' ane 'sudhita pASANa' jevA nATako joyA. TAgoranI navalakathA uparathI banelI philmo joI AtmAta karI. zAMtiniketananA darzana karavAnI IcchA prabaLa thatI gaI paNa pacAsa varasanA samayamAM avasara na ja maLyo. IcchA to tIvrata2 thatI ja gaI. (e) A julAInA bIjA aThavADiyAnI eka moDI rAtre AtmabaMdhu jevA parama mitra zrI bipInabhAI jaina ane emanI suputrI rezmAno phona Avyo, ane prema hukama karyo ke aThavADiyA pachI ApaNe traNe bhUtAna jaIe chIe ane tyAMthI zAMtiniketana jaIzuM. ghaNAM varasothI je sthaLe javAnI tIvra IcchA hoya, evI jagyAe javAnuM AvA sahRdayI svajananuM AmaMtraNa maLe, emAM mane to mArI zAMtiniketananA darzananI phaLatI zraddhAno anubhava thayo. koI paNa prakArano aupacArika vArtAlApa na karato, bhUtAna mATe meM mArI azakti pratikULatA darzAvI, paNa sAthe zAMtinikettana darzana mATe tvarita hA pADI. zAMtiniketana jevuM sthaLa hoya, sAthe AtmabaMdhu jevA snehALa mitra bipInabhAI hoya ane emanI sarasvatI svarUpA tejasvI ane bhAvuka putrI rezmA hoya, to A triveNI saMgamamAM DUbakI mAravAnuM 0 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana mana kone na thAya? ane 20 julAInI sAMjanI phlAITamAM huM kalakattA pahoMcyo. 21 mIe savAre ame tripuTI uparAMta zrI bipInabhAInA kalakattA nivAsI mitra nitInabhAI bAvIzI sAthe zAMtiniketananI jAtrAe upaDyA. mUzaLadhAra varasAda, snehIono sAthe ane Icchita sthaLanA darzananI utkaMThA, vAtAvaraNa manabhara ane manahara hatuM. cAra kalAkano rasto, jAtajAtanI vAta goSTi karI ane bipInabhAIe thoDAM chaMdo baddha gIto gAIne 'Atmasiddhi zAstra'nuM gAna upADyuM. rezmAe madhura kaMThe potAno sAtha pUrAvyo. je dhvani mArA rome romamAM varSothI guMjI rahyo hato, ane je sthaLanA darzananI varasothI jhaMkhanA hatI, A beu paLe mane dhanyatAno anubhava karAvyo. amArI tripuTIe zAMtiniketanamAM praveza karyo. A nAma sAthe zrIniketana ane vizvabhAratI nAma paNa joDAyeluM che. ApaNA umAzaMkara joSI-jemanI atyAre zatAbdI ujavAI rahI che-eka vakhata A yunivarsiTInA kulapati hatA. A saMkUlane AdarathI 'vizva-tIrtha' paNa kahevAya che. A ati vizALa saMkUlamAM aneka bhavano che, jemAM vividha prakAranuM zikSaNa apAya che. atyAre TAgoranI 150 varSanI janma jayaMti bhArata ujavI rahyuM che. pra.jI.ne to me-2010no TAgora aMka pragaTa karI 150mI zatAbdInA zrI gagneza mAMDI dIdhAM ja hatA.'Atmasiti' zAstranA sarjanane 115 varSa thaI gayA. A badhAM keTalA zubha yogAnuyoga! A zAMtiniketana vize to mAhitIsabhara eka dIrgha lekha lakhI zakAya, paraMtu atyAre to A tIrthanA sparzathI amArA hRdayamAM janmelA agaNita divya AnaMdanI anubhUti ahIM thoDAM ja zabdomAM kaMDAravAno prayatna karavo che. ahIMnA aNue aNumAM TArgoranI divyatAnI Aje ya anubhUti thAya che. TAgoranuM raheThANa, khullI havAmAM vRkSa nIce besI apAtuM zikSaNa, TArgoranuM mahApuruSo sAthenuM milana, basa, A sthaLanA aNu aNumAM ekarasa thaI javuM e amUlya ane amRtatUlya anubhUti che. varasatA varasAdamAM ame chatrI vagara eka sthaLethI bIjA sthaLe doDyA hatA, tyAre zivaya mastaka upara birAjI gayuM hatuM. bipinabhAI maraka maraka hAsya veratA sthitaprajJa bhAve A badhuM anubhavatA hatA, eo tattva pAme ghaNuM, sattva pIve ghaNuM, ane prema to aDhaLaka pIvaDAve, paNa A badhuM svastha bhAve ja. mArA mATe Avo svastha bhAva zakya ja na hato, mArA varSo kyAM khovAI gayA enI smRti ja na rahI. ane rezmA to mugdha bhAve AnaMdavibhora thaIne basa jANe mana ane AMkhothI nartana karatI hoya!! meM kahyuM nakkI eka bhavamAM tuM ahIM AvIne TAgora pAse rahI haze, ane TAgoranI 'citrAMgadA' jevI nRtya nATikAnI nAyikA thaI karo. 5 zAMtiniketananA AvA sUkSma AMdolano to agaNita che, ene zabdastha karavA zakya nathI. amArI tripuTInI A zAMtiniketana yAtrA avismaraNiya rahI, aneka rIte. amane gAIDa paNa sAro maLyo hato. amArA bipInabhAIe chUTA paDatA ane pUchyuM: 'tuM mAMsAhArI che?' pelAe hA pADI, eTale bipInabhAI kahe jo huM tane rojanA so rUpiyA ApuM to eka divasa tuM mAMsAhAra choDe ?' pelAe hA pADI, eTale bipInabhAIe tarata ja eka hajAra e gAIDane ApyA, ane daza divasa mAMsAhAra na karavAnuM vacana lIdhuM. traNa divasanA sAtha daramiyAna DrAIvara vagere je je maLe e badhAMne bipInabhAIe rakama ApI AvA saMkalpo karAvyA. vyaktino bhAva ane IcchA hoya to zubha karmonA mArga ApoApa maLI jAya che. cAra kalAkanA zAMtiniketananA darzana pachI kalakattA pahoMcavA ame gADImAM goThavAyA. rastAmAM avarodhane kAraNe lagabhaga ATha-nava kalAkanI musApharI karI moDI rAtre ame kalakattA pahoMcyA. A avarodhanI paNa eka rasaprada kahANI che, paNa atyAre e asthAne che. pAchA pharatA sapharamAM pharI bipInabhAI ane rezmAe 'Atma siddhi'nuM gAna zarU karyuM. lagabhaga badhI ja 142 gAthAnuM gAna pitA-putrIne kaMThastha, e paNa bhAvavAhI svare enuM gAna. sapharamAM AvatA-jatA zravaNa kareluM A stotra have to mArA manamastiSka ane hRdaya temaja AtmAnA aNue aNumAM sthira thayuM, ane enuM pratiguMjana hRdayamAM thavA lAgyuM. varaso pahelAM A stotranuM bIja ropAyuM hatuM, e Aje jANe jIvanamAM virATa vRkSa jevuM banI gayuM hoya evI anubhUti thaI. kyAreka koI puNyakarma karyuM haze eTale A puNyayoga prApta thayo. A nimittano zo saMketa haze? zo hetu haze? (4) zAMtiniketananA darzana karI 22 julAInA kalakattAmAM ame maharSi araviMdanA nivAsanA darzana karyA ane eja sAMjanI phlAITamAM huM ane bipInabhAI muMbaI parata thayA. e zukravAra hato. bIje divase savAre mAre borIvalIthI zatAbdImAM besI amadAvAda pahoMcI tyAM te divase rAtre TAgoranuM 'kAbulIvAlA' jovAnuM hatuM. enA nirmAtA-digdarzaka nimISa desAIne meM vacana ApyuM hatuM ke be mahinA pahelAMnA zomAM pahoMcI zakyo na hato, paNa A zo vakhate jarUra pahoMcIza-kAbulIvAlAnuM nATyAMtara meM kareluM, eTale e jovAnuM mana thAya e svAbhAvika che, vaLI TAgoranA mAholamAM ja to huM hato ja. zukravAre rAtre 'prabuddha jIvana'nA AMoNgasTa-sapTembaranA aMkanI meTara taiyA2 karI pekeTa banAvI dIdhuM. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zanivAre savAre vahelo to UThyo, manamAM 'Atmasiddhi'nuM raTaNa anAyAse guMjatuM hatuM. bAtharUmamAM gayo ane phasaDAI paDyo. zatAbdI cUkI gayo. paMdareka miniTe svastha thayuM. amadAvAda pahoMcavA phlAITanI TikiTa maMgAvI. thoDI vAra ArAma karyo. aMtaramAM stotranuM guMjana cAlu ja hatuM. pitAputrInA bhAvavAhI zabdonA AMdolano khetaramAM avirata dhvanita-pratidhvanita thatA rahetA hatA. bapore harI becenI thaI ane phlAITamAM javAnuM kensala karyuM. 'kAbulIvAlA'mAM na pahoMcavAno aphasosa manane viMTaLAI vaLyo. ni pasAra thayo, diva paNa pasAra tho, somavAre sAMje becenI vI, ane DaoNkTara pAse doDyA. tarata ja badhAM riporTa kADhI tapAsIne DaoNkTara gaNeza kumAra kahe, 'mesiva eTeka pachI ATalA badhAM kalAka tame jIvI kema zakyA? zakya ja nathI.' huM zuM kahuM? emane stotra ane zraddhA sAthe zo saMbaMdha ? pachI to AI.sI.yu. ane sAravAranI ne DaoNkTaronI phoja hRdayanI eka nasa pUrI bloka, enjoplAsTi-eka sTenTa mUkAyuM ane traNa saptAha hospiTalano mahemAna banI gharanA darzana thayA. bipInabhAI nilamabena ane rezamA doDI AvyA. emanA manamAM bhAra vadhI gayI, paNa emanA stotra guMjane to mane bacAvyo hato. nimitta ane saMketanuM rahasya tyAre UghaDyuM. parivAra ane mitro sAthe amArA yuvaka saMghanA murabbI sabhyo doDI AvyA. rasikabhAI pote haoNspiTalamAM ane tyAMthI mArI ciMtA kare. caMdrakAMtabhAI, bhUpendrabhAI, lalitabhAI, nitInabhAI, mathurAdAsabhAI, nIrubena, puSpAbena, gulAbabhAI-kusumabena, sI. je. zAha, rasikabhAI dozI, yuvaka saMghanA pUrva maMtrI zrI dhIrajalAla phUlacaMda dozI, amadAvAdathI kumArapALabhAI ane jitubhAI, tema ja yu.ke.thI mANeka saMgoI mArI tabiyatanI ciMtA karI. AcAryazrI pUjya vAtsalyadIpajIe AzIrvAda pAThavyA. kone kone yAda karuM? javAharabhAIe AvIne 'prabuddha jIvana'nA saMyukta aMkanA svarUpa samA vinA, pAmyAM ja anaMta samajAvyuM te ja nama zrI sadguru bhagavaMta. (1) prabuddha jIvana seve sadguru caraNane tyAgI daI nipa pAme te paramArthane, nijapadano le lakSa. (9) 'AtmA che', 'te nitya che', che ka! niza 'che bhoktA' vaLI 'mokSa che', 'mola upAya sudharma '(43) rAga, dveSa, ajJAna e, mukhya karmanI saMga thAya nivRtti jehathI, oNkTobara, 2011 mudraNa ane suzobhana mATe mane ciMtAmukta karI dIdho. konA sneha ane saujanyane saMbhAruM? lalitabhAIne vyAkhyAnamALAnI ciMtA thaI. meM kahyuM, badhuM goThavAI gayuM che, ciMtA na karo ane haju traNa saptAha ApaNI pAse che. huM jarUra AvI zakIza. ane yuvaka saMghanA AzIrvAde huM vyAkhyAnamALAmAM jaI paNa zaryA. nitInabhAI sonAvAlAe vyAkhyAnamALAmAM vaktAono paricaya ApI mArA zramane haLavo karyo. A badhAMno akhUTa prema ane sadbhAvanA mane RNa bhAva pAse laI jAya che. AbhArathI A bhAra ocho thAya ema nathI ja. keTalAMka bhAro' ApaNA hRdayamAM ciraMjIva banI jAya e ja ApaNA uttara jIvananuM pAya che. te ja mokSano paMtha, (14) koI mAne ke na mAne, paNa zabda ane otramAM zI zakti che, e to anubhave ja samajAya-rahevuM sadA zubha bhAvamAM! have 'Atmasiddhi zAstra' uparanA daza graMthI mane bolAvI rahyAM che. e ja mane avakAza Apaze, zakti Apaze, darzana Apaze. meM ghaNI aMgata vAto lakhI, 'prabuddha jIvana'nA vAcakono samaya ane prabuddha jIvana'nA pAnAno upayoga karyo che. Apane e yogya e na lAge to mane kSamA karazo. lekhaka bIjA mATe lakhe che, to kyAreka e potAnI anubhUtti ThAlave, to eTalo haka to ene Apa Apazo ne? Apa eTalA udAra cho ja. mahAkavi TAgoranuM eka kAvya : Atmasiddhi zAstra Acamana mana jarIye nathI Aja maravAnuM game che suMdara A viSe pharavAnuM, rahevuM che. mAnavo vacce sUraja-tejanI sAkhe. jo sahaja vacce ne avasara maLe to mananA da2ma devaLa nijasvabhAvanuM. akhaMDa varta sA kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvA, (13) zuddha buddha caitanyana svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma. (117) TdhanavaMta zAha drdtshah@hotmail.com dayA, rAhata, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya gujAgjha (138) deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. (142) Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana gAMdhIjI ane mahAdeva desAInuM prathama milana QzAMtilAla gaDhiyA ([ okTobara mAsa pU. gAMdhIjIne, emanA jIvanane smaraNamAM lAvavAno mAsa. pU. bApune A lekhathI zraddhAMjali. ]) deza AjhAda thayo enA barAbara pAMca varSa pahelAM, e ja tArIkhe "tamAre mArI pAse AvI rahevAnuM che. ATalA divasomAM tamAruM eka zIladharmI karmavIra mAtRbhUmine alavidA karI gayo. gAMdhIjIe jhavera meM joI lIdhuM che. huM jevA juvAnanI zodhamAM hato, te mane briTIza sarakAra sAme 'bhArata choDo' caLavaLa (1942) zarU karI, maLI rahyo che. tame mAnazo? jene mAruM kAmakAja soMpI daI koI tene aThavADiyuM ja thayuM hatuM ane A AghAtajanaka ghaTanA banI. dahADo nirAMte besuM, jene huM sukhethI laTakI paDI zakuM, evo mANasa deza Akho stabdha banI gayo. mane joIto hato, ane tame mane maLI gayA cho. badhuM mUkI daIne nAma emanuM nAma mahAdeva haribhAI desAI. gAMdhIjInA saciva, mArI pAse ja AvavAnI tamAre taiyArI karavAnI che.' sAthIdAra, aMgata dUta-je kaho te, mahAdevabhAI hatA. putra samAna A ja varSe navembaranI 3-4-5 tArIkhe godharAmAM prathama rAjakIya emane pyArA hatA. 1892 thI 1942, pacAsa varSano emano pariSada bharAvAnI hatI, temAM mahAdevabhAI patnI durgAbahena sAthe hAjara jIvanakALa. emAMthI 25 varSa gAMdhIjInA sAMnidhyamAM gALyA. surata rahyA. gAMdhIjIe mahAdevabhAIne pUchyuM, "kyArathI joDAva cho?' jillAnA diheNa gAmamAM janma. mAtA jamanAbahenanA saMtAno janma "Apa kaho tyArathI." pachI turaMta mRtyu pAmatA. tethI mahAdevanA janma pahelAM mAtA zaMkara pariSada pachI caMpAraNa pravAsamAM joDAI zakazo?' bhagavAnanI niyamita pUjA-arcanA karatAM. temanI bhAvanA phaLI. 'jarUra.' eTale bALakanuM nAma rAkhyuM "mahAdeva', suratamAM hAIskulano "te pahelAM thoDA divasa mArI sAthe rahI juo' abhyAsa pUro karI muMbaInI elphinsTana kaoNlejamAM bI.e. thayA. Ama be premIonI premayAtrA zarU thaI. Azaka mAzUkathI 23 tyArabAda ela.ela.bI. thayA. amadAvAdamAM prekaTisa karatA hatA, varSa moTo. virala joDI hatI. jagatamAM eno joTo jaDavo muzkela. te daramiyAna naraharibhAI parIkhano paricaya thayo. A paricaya mahAdeva bALaka jevA bhoLA, nirdoSa ane Rju hRdayanA hatA. jANe gAMdhIjI sAthenA meLApanuM nimitta banyo. banyuM evuM ke 1915mAM bhAvanAono piMDa joI lyo, tethI gAMdhIjI kahetA ke "mahAdeva gAMdhIjI dakSiNa AphrikAthI pAchA pharyA hatA ane amadAvAdamAM liDa ona hijha Imozansa.' vinobA bhAvene paNa emanA kocaraba AzramanI sthApanA karI hatI. AzramanA saMcAlana aMgenA saMvedanazIla hRdayano paricaya thayo hato. eka divasa sAbaramatI niyamo ghaDavA gAMdhIjI gujarAta kalabamAM vakIlono saMparka karatA. nadInA kinAre besIne vinobA koIka bhajana gAtA hatA. eTalAmAM naraharibhAI kalabanA sabhya hoI eka vAra niyamonA kAcA musaddAnI e bAjuthI koInA raDavAno avAja saMbhaLAyo. jo huM to nakala emanA jovAmAM AvI. mahAdevabhAie paNa joI. pachI mahAdevabhAI! bhajananA zabdo, eno dhvani mahAdevabhAInA hRdayane baMnee saMyukta rIte potAno abhiprAya gAMdhIjIne lakhI mokalyo. bhIMjavI rahyA hatA. javAba na Avyo. gAMdhIjIne pratyakSa maLavAno AnI pAchaLa saMketa gAMdhIjI ane mahAdevabhAInA pacIsa varSanA atUTa saMbaMdhamAM haze. amadAvAdanA premAbhAI holamAM gAMdhIjInuM pravacana hatuM. baMne eka paNa prasaMga evo banyo nathI ke jyAre gAMdhIjInI AjJA mitroe pravacana sAMbhaLyuM. pachI gAMdhIjI Azrama tarapha cAlatA mahAdevabhAIe uthApI hoya. tethI ja to aMtima paLomAM jatA hatA. e samaye emane maLavAnI taka mitroe jhaDapI lIdhI. mahAdevabhAInI baMdha AMkho sAme joI zokAtura gAMdhIjI vicAratA baMne e pelA patranI yAda devaDAvI gAMdhIjI sAthe vAta mAMDI. hatA ke eka vAra mahAdevanI AMkha temanI AMkho sAthe maLe to gAMdhIjIe kahyuM ke tamAro patra maLyo che. cAlo, e bArAmAM vAta mahAdeva UThIne beThA thAya; paNa ema nA thayuM. suzIlA nare lakhyuM karIe. baMne AzramamAM gayA. gAMdhIjI sAthe laMbANapUrvaka carcA karI. che, bApunA upavAsanI ciMtA mahAdevabhAInA mana para haMmezAM vidAya lIdhI. rastAmAM mahAdeva naraharibhAIne kahe, "mane to A puruSanA savAra rahetI. temaNe aneka vAra mane kahyuM che ke Izvarane prArthanA caraNe besI javAnuM mana thAya che." vAha, lava eTa pharsTa sAITa! karuM chuM ke mane bApunI pahelAM uThAvI le. Izvare mArI prArthanA kadI 1917mAM muMbaImAM mahAdevabhAI gAMdhIjIne maLyA. khUba vAto tarachoDI nathI. haMmezAM pUrI karI che." * * * thaI. saLaMga traNa divasa maLavAnuM cAlu rahyuM. Akhare gAMdhIjIe e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, mananI vAta mahAdevabhAIne kahI dIdhI, vaDodarA-390 007, phona : 0265-2481680 baLabaLato unALo hato. bApujI bapore jarI ADe paDakhe thayA. emanA juvAna sAthI mahAdevabhAI emane paMkho nAkhavA lAgyA. keTalAka samaya pachI mahAdevabhAI AMkha khole che to zuM jue che? bApujI emane paMkho nAkhI rahyA hatA! Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana gItA ane kurAna 3DaoN. mahebUba desAI vidvAna lekhaka bhAvanagara yunivarsiTImAM ItihAsanA prAdhyApaka temaja itihAsa pariSadanA pUrva pramukha ane aneka graMthonA sarjaka che.] 1. bhUmikA : vinobA bhAve gAMdhIyuganA evA ciMtaka hatA ke jemaNe gItA ane kurAnanuM UMDANathI adhyana karyuM hatuM, gItAnA zloka jeTalA zuddha uccAro sAthe te bolatA eTalI ja kurAnanI AyAto paNa zuddha erebIka uccAro sAthe paDhatA. abula kalAma AjhAda ekavAra vadhumAM gAMdhIjIne maLavA AvyA, tyAre gAMdhIjIe vinobAne kurAnano pATha karavA kahyuM. vinobAjIe evI suMdara laDhaNa ane zuddha uccAro sAthe kurAnanI AyAto paDhI ke molAnA AjhAda daMga rahI gayA. e yugamAM eka anuyAyIe vinobAjIne pUchyuM, 'AjakAla tame AdhyAtmano vizeSa ullekha karo cho. A AdhyAtma eTale zuM?' oNkTobara, 2011 vinobAe teno uttara ApatA kahyuM, 'AdhyAtma eTale 1. sarvocca naitika mUlyo 2. naitika jIvana vizenI atuTa zraddhA 3. jIvana mAtranI jJAna ane bhAna rAkhanArI nirmaLa zraddhA 4. mRtyu pachI jIvana sAtatya aMgeno anuTa vizvAsa,'(1) vinobAjInA uparokta AdhyAtma vicAronA kendramAM ApanA be mahAna graMtho gItA ane kurAna paDyA che. jemAM dharmanA kriyAkAMDothI para mAtrane mAtra mulya niSTha vicAro abhivyakta thayA che. jo ke atre e vicArono pUrNa tulanAtmaka abhyAsa karavo saMbhava nathI. paNa tenA thoDA chAMTAonuM Apane Acamana karAvavAnuM prajana che. 3. graMtha ane racayatA : bhagavad gItA 18 adhyAyomAM prasarela che. tenA kula 700 zlokomAM bhagavAna zrI kRSNanA murkha 573 zloko uccAryA che. arjunanA mukhe 85 zloko che. 41 zloka saMjayanA mukhe che. jyAre dhRtarASTranA mukhe eka ja zloka mukAyo che, jenA dvArA gItAno AraMbha thAya che. kurAne zarIpha 30 pArA (prakaraNo)mAM patharAyela che. ane temAM kula 6666 AyAto che. baMne mahAna dharmagraMthonA sarjakone devI darajjo prApta che. lagabhaga 125 varSanuM AyuSya bhogavanAra bhagavAna zrIkRSNanuM vyaktitva ramatiyALa ane guDha hatuM, hajharata mahaMmada payagambara (I. sa. 171-632) sAheba (sallallAho alayahi va sallama) nuM vyaktitva aMtarmukhI, mAnavIya ane sAdagInA abhigamathI tarabatara hatuM. baMnenA upadezomAM mulyaniSTha dharma kendramAM che. kRSNa jevuM buddhitattva pAmelI bahu AyAmI vyakti e paramAtmA taraphathI samagra mAnavajAtane maLelI anola bheTa che. 61 varSanuM AyuSya bhogavanAra hajharata mahaMmada payagambara (sallallAho alayahi va sallama) sAheba paNa mAnavajAtInA masIhA banI khudAnA aMtima payagambara tarIke avataryA hatA. jemaNe arabastAnanI jaMgalI ane aMdhazraddhAmAM jIvatI prajAne khudAno saMdeza saMbhaLAvI, mAnavatAnA pATha bhaNAvyA hatA. temane khudA taraphathI 'vahI' dvArA maLela upadezono saMgraha e ja kurAne zarIpha. baMne devI puruSonuM jIvana sAmya paNa jANavA jevuM che. zrIkRSNa pUrNa saMsArI hatA, temaNe na to saMsArano virodha karyo hato, na sanyAstanI pakkaDamAM AvyA hatA. temaNe ATha lagno karyA hatA. temanI patnIonA nAma rukamaNI, jAMbuvatI, satyabhAmA, bhadrA, mitravRMdA, satyA, kAliMdI ane lakSmaNA hatA. (2) mahaMmada sAheba (sallallAho alayahi va sallama) paNa saMsArI hatA. temaNe dasa nikAha karyA hatA. temanI prathama patnI khadIjA temanA karatA uMmaramAM 15 varSa moTA hatA. e pachI hajharata AyazA, hajharata savadA, hajharata hajhA, ijharata hiMda, hajharata jhenaba, hajharata juverIyA, hajharata saphiyA, hajharata ummA-habIbA ane hajharata memunA sAthe temanA nikAha thayA hatA. (3) mahaMmada sAhebanA prathama nikAhane bAda karatA bAkInA tamAma nikAha e samayanI sAmAjika ane rAjakIya jarUrIyAtanuM pariNAma hatA. Ama baMne mahApuruSo saMsArI hovA chatAM temanI IbAdata ane AdhyAtmika UMcAI adbhuta hatI. e temanA upadezomAMthI phalita thAya che. 3. prathama zabda ane prathama zloka : gItAno AraMbha dharmakSetra' athavA 'dharmabhUmi' zabdathI thAya che. jyAre kurAne zarIphano AraMbha 'bismillAha arrahemAna nIrrahIma' zabdathI thAya che. baMne zabdo AdhyAtmika abhigamanuM pratika che. gItAno prathama zloka aMdha dhRtarASTranA mukhe mukAyelo che. A prathama zlokamAM dhRtarASTra saMjayane pUche che, 'he saMjaya, dharmakSetra evA kurukSetranA yuddhamAM, yuddha karavAnI IcchAvALA mArA pAMDuonA putroe bhegA thaIne zuM karyuM ?' (4) zrImad bhagavad gItAmAM bhagavAna zrI kRSNae dharmanI paribhASA bahu vistRta rIte karI che. teno AraMbha A zlokathI thAya che. dharmaadharmanI vizAda chaNAvaTa gItAnA upadezano kendriya vicAra che. (A vyAkhyAna zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI veba sAITa www.mumbai jairyuvasangh.com upara lekhakanA svamukhe sAMbhaLI ko.veba saMpAdaka : hIteza mAyANI mo. naM. 9820347990. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kTobara, 2011 prabuddha jIvana karma, akarma ane vikarmane kendramAM rAkhI zrIkRSNae dharmanI vibhAvanA atyAcAronI parAkASTA AvI gaI tyAre mahaMmada sAhebe potAnA samagra gItAmAM samajAvI che. gItAmAM zrIkRSNae je dharmanI vAta anuyAyIo sAthe makkAthI madInA hijarata (prayANa) karI. (6) karI che, te koI saMpradAya nathI. te to mAnavadharma che. mAnavI tarIkenA Ama chatAM makkAnA kurezIoe mahaMmada sAheba para atyAcAra kartavyanI vAta che. e arthamAM dharmakSetranI vibhAvanA samajAvavAno karavAnuM cAlu rAkhyuM. temaNe mahaMmada sAhebe jyAM Azraya lIdho A prathama zlokamAM AraMbha thayo che. zAbdika dRSTie joIe to hato, te madInA para vizALa lazkara sAthe caDAI karI. e samaye A zlokamAM kurukSetranA medAnane dharmabhUmi tarIke mUlavavAmAM AvI kurezIo pAse 700 UMTa, 100 ghoDA ane 1000 sainiko che. jyAM dharma ane adharma, satya ane asatyanuM yuddha AkAra pAmavAnuM hatA. jyAre mahaMmada sAhebanA pakSe mAtra 315 anuyAyIo hatA. che. | gItAmAM kauravone "AtatAyI' (7) kahevAmAM AvyA che. eja rIte kurAnano prathama zabda che "bismillAha arahemAna manusmRtimAM ane anya graMthomAM AtatAyI zabda evA loko mATe nIrahIma' arthAt "zaru karuM chuM allAhanA nAme je atyaMta kRpALu vaparAyo che. jeo Aga lagADe che. jhera Ape che. luMTa calAve che. ane dayALu che" e pachI utarelI kurAnanI prathama AyAta IslAmanI anyanI bhUmi ke strInuM haraNa kare che. mahaMmada sAheba ane temanA koI kriyA. IbAdata paddhati ke niyamane vyakta karatI nathI. emAM anuyAyIo para kurezIoe AvA ja julama karyA hatA. tenA mATe mAtra Izvara khudAnA guNagAna sAthe bhakta potAne sad mArge kurAne zarIphamAM 'kAphira" zabda vAparavAmAM Avyo che. kAphira eTale calAvavAnI khudAne prArthanA kare che. e prArthanAmAM kahyuM che, nAstika, naguNo. khudA (Izvara)nI rahemato (kRpAo)no InkAra prazaMsA eka mAtra allAha mATe ja che. je samagra sRSTino raba karanAra AvA kAphiro sAme sau prathamavAra yuddha karavAnI paravAnagI (khudA) che, nyAyanA divasano mAlika che. ame tArI ja IbAdata karIe ApatA kurAne zarIphamAM kahyuM che, chIe, ane tArI ja madada mAMgIe chIe, amane sIdho mArga batAva, "laDAI kAje jemanA para AkramaNa karavAmAM Ave che temane laDAI e lokono mArga jenI upara te kRpA karI che, je tArA prakopano bhoga karavAnI paravAnagI ApavAmAM Ave che. kAraNa ke temanA para A julama banyA nathI. je padabhraSTa nathI (5) che. ane nisaMdeha che ke allAha temanI madada mATe purato che." (8) uparokta AyAtamAM eka vAkya "rabbIla AlamIna' Ave che. baMne lazkaro eka bIjA sAme yuddha karavA ubhA hatA. e sthiti jeno artha "samagra sRSTino raba' thAya che. arthAta samagra mAnava paNa gItA ane kurAne zarIphanI samAnatAnuM uttama udAharaNa che. jAtano raba-khudA-Izvara. ahiMyA 'rabbila muslima' mAtra kauravo ane pAMDavo jema ja A badranA yuddhamAM paNa baMne pakSe eka muslimono khudA" zabda vaparAyo nathI. e bAbata darzAve che ke bIjAnA sagAo ubhA hatA. koInA kAkA, mAmA, bhAI, sasarA Izvara eka che, ane te koI eka koma ke saMpradAyano nathI. paNa dRSTi gocara thatA hatA. gItAmAM potAnA sagA saMbaMdhIone joI samagra mAnavajAtano che. arjunanuM hRdaya dravI uThyuM hatuM. teNe laDavAnI nA pADI dIdhI hatI. 4. yuddhanA samAna uddezo: tyAre bhagavAna zrI kRSNae kahyuM hatuM. IslAmanA ItihAsamAM karabalAnA yuddha (I. sa. 680)nuM atyaMta "he arjuna, AvuM napuMsaka vartana tArA jevA vIra puruSane zobhatuM mahattva che. paNa teno ullekha suddhA kurAne zarIphamAM nathI. kAraNa ke nathI. tArA jevA vIrane mATe A zabdo koI paNa samaye yogya nathI. A karabalAnuM yuddha mahaMmada sAhebanA avasAna (I. sa.632) pachI zudrapaNuM, A hRdayanI durbaLatA tyajI de ane yuddha karavA mATe ubho thA' 48 varSe laDAyuM hatuM. kurAne zarIphamAM vistRta rIte mAtra be ja (9) yuddhono ullekha che. jaMbaddha ane jaMge ahada kurAne zarIphamAM jeno barAbara e ja rIte kurAne zarIphamAM yuddhanI saMmati maLavA chatAM sau prathama ullekha che te jaMgabaddha 13 mArga I. sa. 624 (17 aneka muslimoe potAnA sagA sabaMdhIo sAme laDavAnI mahaMmada ramajhAna hijarI 2) badra (sAudI arebiyA) nAmanI hariyALI sAhebane nA pADI dIdhI hatI. e aMge kurAne zarIphamAM kahyuM che, khINamAM vasaMta RtumAM laDAyela, kurukSetra jevuM ja yuddha che. je rIte "ApanA paravaradigAre Apane madInAthI hikamata sAthe badra tarapha kauravoe pAMDavo upara atyAcAro karyA, temanI milakata paDAvI mokalyA hatA. paNa musalamAnonuM eka jUtha tene nA pasaMda karatuM hatuM' lIdhI. temane jhera ApavAno prayAsa karyo. temanA gharone Aga (10) lagADI dIdhI. ane 12 varSanA vanavAsa ane eka varSanA guptavAsa yuddha mATe InkAra karatA anuyAyIone samajAvavA mahaMmada ema 13 varSano deza nikAla karyo. e ja pramANe makkAnA sAhebe upavAsa karyA. khudAne prArthanA karI. tyAre mahaMmada sAheba kurezIoe mahaMmada sAheba tathA temanA anuyAyIone uparokta para kurAne zarIphanI nIcenI AyAta utarI hatI. jemAM kahyuM hatuM, tamAma yAtanAo 13 varSa sudhI ApI hatI. mahaMmada sAheba ane tamArA para jihAda (dharmayuddha) pharaja karavAmAM Avela che. tethI teno temanA anuyAyIoe atyaMta sabrathI te sahana karI. paNa jyAre InkAra karavo te yogya nathI. saMbhava che ke je vAta tamane yogya na lAgatI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 hoya, te ja vAta tamArA hitamAM nivaDe ane je vAta tamane yogya lAgatI kahyuM che, hoya te tamArA mATe ahitanI sAbita thAya. allAha dareka bAbata sArI "he pArtha, teo upara kRpA karavAne temanA aMtakaraNamAM beThelo huM rIte jANe che. paNa tame jANatA nathI' (11). aikyabhAvathI sthira chuM. tenA aMtaramAM jo ajJAna rUpI tamasa utpanna 'tame evA loko sAthe kema laDatA nathI, jeoe potAnA sogaMda thAya to huM mArA divya tattvajJAnanA dIpaka vaDe te tamane dUra karI jJAnarUpI toDI nAkhyA ane rasula (mahaMmada sAheba)ne makkAthI hAMkI kADhavAnI prakAzathI jyota pragaTAvuM chuM. jethI ajJAnanA aMdhakArano nAza thAya tajavIja karI. ane teo e ja prathama laDavAnI tamane pharaja pADI che. che." (14). (12) kurAne zarIphamAM paNa A ja vicArane AgaLa dhapAvatA lakhyuM ane Ama badranI hariyALI khINamAM baMne phojo vacce bhayaMkara che , yuddha thayuM. kurukSetranA yuddha jema ja mahaMmada sAhebanI phojamAM dharma 'je loko ImAna lAve temano sahAyaka allAha che. te temane ane nyAya mATe laDavAno adabhUta jusso hato. tenuM eka uttama aMdhakAramAMthI prakAza tarapha laI Ave che.' (15) udAharaNa IslAmI hadIsamAM noMdhAyeluM che. yuddhamAM mahaMmada sAhebanA upaniSadamAM paNa A ja vAta kahevAmAM AvI che. 'tamaso mA pakSe muslimonI saMkhyA atyaMta ochI hatI. jyAre kurezIo pAse jyotirmaya' "amane tImIramAMthI jyoti tarapha laI jA.' mahaMmada saMkhyA baLa ane lazkarI saraMjAma vadhu hato. evA samaye mahaMmada sAhebanI prArthanAmAM paNa A ja vAtano ullekha jovA maLe che. "he sAhebanA lazkaramAM eka vyakti paNa vadhe to tenuM ghaNuM mahattva allAha mane prakAza Apa" khudA-Izvara sarvavyApI che. te cAre hatuM. evA kaparA samaye be muslimo hijepha bina yamana ane abu dizAmAM potAnI dRSTi rAkhe che. tenI najarathI kazuM dUra nathI. gItAnA husaina mahaMmada sAheba (sallallAho alayahi va sallama) pAse AvyA dasamAM adhyAyanA 33mA zlokamAM Izvara mATe "vizvatomukha' zabda ane kahyuM, prayojAyo che. arthAt Izvara sarva tarapha dRSTi rAkhanAra che. kurAne he rasUla, ame makkAthI AvatA hatA tyAre rastAmAM amane zarIphamAM paNa A ja vicArane sAkAra karatA kahyuM che, kurezIoe pakaDI lIdhA hatA. amane e zarate choDyA che ke ame 'pUrva ane pazcima sarva dizAo allAhanI ja che. mATe tame je laDAImAM Apane sahakAra na ApIe. ame majaburImAM temanI e dizA tarapha mukha karo cho te dizA tarapha allAha potAnI rahemata (kRpA) zarata svIkArI hatI, paNa ame tamArA pakSe laDavA taiyAra chIe.' kare che." (16) mahaMmada sAheba temanI vAta eka dhyAne sAMbhaLI rahyA pachI 6. karma arthAta AmAlano siddhAMta pharamAvyuM, IslAma ane hiMdu baMne dharmamAM karmano siddhAMta pAyAmAM che. haragIjha nahi. tame tamAro vAyado pALo ane yuddhathI dUra raho. mAnavInA karmanA AdhAre ja IslAmamAM jannata ane dojhakano vicAra ame kApharo sAme avazya laDIzuM. amane khudA jarUra madada karaze.' kurAne zarIphamAM ApavAmAM Avyo che. e ja rIte hiMdu dharmamAM paNa (13) svarga ane narkanI parikalpanAnA mULamAM paNa karmano siddhAMta paDelo Ama mulyonA AdhAre laDAyela A yuddhamAM kurezIo pAse che. A vicArane AdhyAtmika abhigamathI gItAmAM samajAvavAmAM vizALa lazkara hovA chatAM temane raNakSetra choDI bhAgavuM paDyuM. Avyo che. gItAnA 1 thI 6 adhyAyamAM karmayoga tarIke tenuM vistRta mahaMmada sAhebanA 14 ane kurezInA 49 mANaso yuddhamAM haNAyA. Alekhana thayuM che. gItAmAM bhagavAna zrIkRSNa temAM alaukika ane ane teTalA ja keda pakaDAyA. talasparzI zailImAM karmano siddhAMta samajAvyo che. karmano siddhAMta 5. Izvara-khudAnI parikalpanA : ne sAkAra karato je zloka vizvabharamAM prasiddha che te gItAno bIjA gItA ane kurAnanI ATalI prAthamika bhUmikA pachI baMnenA adhyAyano 47mo zloka che. temAM bhagavAna zrI kRSNa kahe che. tAttvika ane adhyAtmika vicAromAM rahela sAmyatA para thoDI najara karmaNyavAdhIkAraste mA phaleSu kadAcana, karIe. gItA ane kurAne zarIphamAM Izvara ke khudAnA vicAra aMgenI mA karmaphalahaturbhamA te saMgoDasatvakarmaNI." samAnatA noMdhanIya che. gItAnA aneka zlokomAM Izvara mATe A eka zlokamAM zrIkRSNa cAra bAbato tarapha nirdeza kare che "jyotiSAmapitu jjayoti' (13.17) arthAt "prakAzomAno 1. karma karavA tuM svataMtra che. prakAza' zabda vaparAyo che. kurAne zarIphamAM 'gurUnaalAnura' (nura 2. paraMtu tenuM phaLa bhogavavA tuM parataMtra che. 35) zabda prayojAyo che. jeno artha thAya che 'prakAzano prakAza' e 3. phaLano hetu ja lakSamAM rAkhIne karma na karIza. ja rIte kurAne zarIphamAM eka jagyAe "nurasa samAvata vala arade' 4. tAro akarmamAM saMga nA thazo. (17). zabda prayojAyo che. temAM khudAne "dharatI ane AkAzano prakAza' arthAta phaLanI apekSA rAkhyA vagara karma karIe jA. kAraNa ke kahevAmAM Avela che. Izvara-khudAnA kAryane vyakta karatA gItAmAM sArA ke kharAba karma karavAnuM tArA hAthamAM che. tenuM phaLa tArA hAthamAM Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 nathI. tane tArA karmanuM phaLa tA2A phaLane anurUpa Izvara Apaze.IslAmamAM karmane 'AmAla' kahela che. kurAne zarIphamAM eka vAkya vAraMvAra Ave che. 'ala Amala bIna niyate' arthAta 'sad kAryono vicAra mAtra puNya che.' dA. ta. mArI pAse je thoDA nANA che te mArI jarUriyAta mATe che. paNa jo tenI mAre jarUrata na hota athavA te mArI jarUrata karatA vadhAre hota to huM te koI jarUratamaMdane avazya ApI deta. Avo vicAra mAtra puNya-savAba che. e ja rIte anya eka zabda paNa kurAne zarIphamAM vAraMvAra vaparAyo che. te che 'phrI sabIlillAha' arthAta 'khudAnA mArge karma kara' ane tArA e neka-sadkarmanuM anekagaNuM phaLa tane maLaze. kurAne zarIphamAM A aMge kahyuM che, 'ane je zakhsa duniyAmAM potAnA karmono badalo cAhe che tene ame teno badalo ahiMyA ja ApIe chIe. ane je zakhsa AkhiratamAM potAnA karmono badalo Icche che, ame tene teno badalo tyAM ja ApIzuM. ane je loko potAnA karmonA badalA mATe mAtra allAhanA gugujhAra che temane ame teno turata badalo ApIzuM' (18) 'je koI eka nekI lAvaze tene tethI dasa gaNuM maLaze, ane je koI eka badI lAvaze, tene tenA pramANAmAM sajA maLaze. pA tenA upara jhulma karavAmAM Avaze niSe' (19) kurAne zarIphamAM A ja vicArane sAkAra karatA kahyuM che, "allAhe sarva mATe nitaniALA rItarivAjo tathA pUjA vidhio 'e lokone evo ja badalo ApavAmAM Avaze jevA kAma temaNe nirmANa karI che. allAhanI IcchA hota to tamane saune eka ja komanA karyA haze' (20) gItAmAM A ja vAtane vyakta karatA kahevAmAM AvyuM che. banAvI deta. paraMtu allAhanI IcchA hatI ke jene je mArga dekhADyo che te raste na cAle. tethI bhedabhAvomAM na paDo ne satkAryonI hoDa karo. sarvane aMte to allAhanI zaraNamAM ja javAnuM che.' (26) 8. Ilma ke jJAnano mahimA : 'AlokamAM karmanA phaLa IcchanArAo devatAone puje che, kema ke manuSyalokamAM karmathI utpanna thanArI siddhi tarata prApta thAya che. ' (21) 3. e kAravAda arthAta tAkIda : prabuddha jIvana IslAmanA mULabhUta siddhAMtomAM be bAbato pAyAnI che. 1. tohIda eTalo azvavAda 11 gItA ane kurAna baMnemAM jJAnano mahimA vyakta thayo che. jJAna, vagarano mAnavI dharma ke samAjanA vikAsamAM sahabhAgI banI zakato nathI. kurAnamAM to Ima arthAt jJAnanuM mUlya mahaMmada sAhebe temanA para utarela prathama AyAtamAM ja vyakta karyuM che. mahaMmada sAheba haMmezA ramajhAna mAsamAM sArathI alaga thaI gAre hIrA jevA ekAMta sthAna para khudAnI ibAdatamAM gujAratA. dara varSanI jema e ramajhAna mAsamAM paNa mahaMmada sAheba ramajhAna mAsanA AraMbhe ja gAre hIrAmAM AvI caDyA hatA. mahaMmada sAheba para vahI utaravAnA eka divasa pUrve temanA vhAlasoyA putra kAsImanuM avasAna thayuM hatuM. chatAM putranA avasAnanA gamamAM jarA paNa vicalita thayA tohIda eTale ekezvaravAda IslAmano sauthI moTo siddhAMta che. ane kurAnanA badhA ja upadezono arka che. IslAmanA prathama kalamAmAM ja kahyuM che 'lAThI lAhA iMlallAha mahaMmadura rasulIllAha' arthAta Izvara eka che ane mahaMmada tenA payagambara che. paNa A mAnyatAne anya dharmIo para baLajabarIthI lAdavAnI IslAmamAM sakhata manAI karavAmAM Avela che. kurAne zarIphamAM e mATe khAsa kahyuM che, 'lA IkarA phIddIna' arthAta dharmanI bAbatamAM koI paNa prakAranI vagara teo khudAnI IbAdatamAM rata rahyA. ane tyAre mahaMmada sAheba jabarajastI na karazo.' (22) para ramajhAna 21 maMgaLavAra, 10 oNgasTa I. sa. 611nA roja prathama vahI utArI. 'vahI' eTale chupI vAtacIta, IzAro, IslAmika saMdarbhamAM vahI eTale khudA taraphathI ApavAmAM Avela saMdeza, payagAma. aMgrejImAM tene rIvIlezana (Revelation) arthAta sAkSAtkAra kahe che. e manajhara IslAmika itihAsamAM suvarNa akSaromAM noMdhAyela che. e samaye mahaMmada payagambara (sa.a.va.)nI 'he kuMtI putra, je bhakto zraddhAthI yukta thaI bIjA devone puje che. vaya 40 varSa, 6 mAsa ane 12 divasanI hatI. ramajAna mAsano gItAnA bhaktiyoga adhyAya 7 thI 12mA paNa ekezvaravAda ne pradhAnya Apela che. sarva zaktimAna eka mAtra Izvara che. tene game te svarUpe ke nAme pUjo ke IbAdata karo, te tamane sAMbhaLe che, tamArI madada kare che. gItAnA navamAM adhyAyanA 27mA zlokamAM kahyuM che. teo paNa avidhipUrvaka mane ja pUje che.' arthAta zAstromA je je devonuM varNana Ave che te tamAma devo Akhare to 52mAtmAnA aMgabhUta che. paramAtmA ja A tamAma devonA svAmI che. (23) avatAro, payagambaro dareka yugamAM prajAne dharmano mArga cIMdhavA pRthvI para avataryA che. alabatta temanA nAma, svarUpa, samAja, sthAna ane yuga bhinna che. paNa temanuM mukhya kArya mAnavajAtane sad mArge calAvavAnuM che. kurAne zarIphamAM A ja arthane sAkAra karatI AyAtomAM kahyuM che, 'dareka unmata mATe payagambara ane dharmano mArga dekhADanAra thayA che' ane je payagambara je prajA mATe mokalavAmAM Avela che tene te prajAnI bhASAmAM saMdeza ApIne mokalavAmAM Avela che, jethI te spaSTa rIte samajAvI zake.' (24) IzvaranI ekatA sAthe IbAdata-bhaktinI rIta paNa dareka dharmamAM bhinna che. teno ullekha paNa gItAnA A zlokamAM spaSTa thAya che. 'jeo je prakAre (rIte) mAre zaraNe Ave che, temane te ja prakAre huM bhajuM chuM. arthAta phaLa ApuM chuM. he pArtha manuSya sarva prakAre mAro mArga anusare che. (25) Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 ekavIsamo rojo hato. rasUle pAka (sa.a.va.) haMmeza mujaba zloko kurAnanI mahaMmada sAheba para utarela uparokta prathama gArehirAmAM AkhI rAta khudAnI ibAdata karI ArAma pharamAvI rahyA AyAtanI vadhu najIka lAge che. e zlokomAM kahyuM che, hatA cAre tarapha ekAMta ane sannATo hato. prabhAtanuM jhAMkhuM ajavALuM "he paraMtapa, dravyamaya yajJa karatA jJAnamaya yajJa vadhAre uttama che, kAraNa dharatInA sInA para relAI rahyuM hatuM. barAbara e samaye gArehirAmAM ke he pArtha, sarva saMpUrNa karmo jJAnamAM samAya jAya che.' allAhanA phariztA jibrAIla AvI caDyA. hajharata jibrIla "kAraNa ke jagatamAM jJAna jevuM pavitra kazuM ja nathI. te jJAnane yoga vaDe saddha allAhanA sauthI mAnItA phariztA hatA. samagra phariztAonA thayelo puruSa kALe karI ApoApa potAmAM pAme che." (30) saradAra hatA. kurAne zarIphamAM temane "ruhula kusa" ane "ruhula 9. mAnavIya abhigama: amIna' kahela che. ruhula kukSma arthAta pAka rUha. pavitra AtmA. Ama to dareka dharma ane tenA graMthomAM mAnava ane mAnavatA evA Ilma ane zaktinA zrota hajharata jibrIle gAre hIrAmAM AvI kendramAM che. paNa tenI abhivyakti judA judA zabdo ane vicAra mahaMmada sAhebane kahyuM. "ikarAha'. e ghaTanAnuM varNana karatA Inne dvArA thaI che. gItAnA 16mA adhyAyanA prathama traNa zlokomAM hizAmI temanA graMtha "sIratuna-nabI'mAM lakhe che. devI saMpatti vALA mAnavInA lakSaNo AlekhyA che. e lakSaNo 'tyAre AvyA jibrIla mArI pAse te veLA huM UMghamAM hato. teo eka mAnavIne mAnavatA tarapha dore che. nirbhayatA, jJAna, saMyama, rezamI kapaDuM lAvyA hatA. temAM kaMIka lakheluM hatuM. pachI temaNe mane kahyuM. paDho ahiMsA, akrodha, zAMti, svAdhyAya, dAna, niSThA ane saraLatA (IkarAha). meM kahyuM huM pahelo nathI. tyAre temaNe mane pakaDIne bhIMsamAM lIdho. jevA guno mAnavIne devI puruSa banAvavA karatA mAnavI banAvavA tyAM sudhI ke mane thayuM huM jAnathI gayo. pachI temaNe mane choDI dIdho. ane tarapha nirdeza kare che. prabhune pAmavAnI sau prathama zarata mAnava mAnava pharIvAra kahyuM ke paDho. meM kahyuM ke kevI rIte pahuM? mane paDhatA nathI AvaDatuM ('mA vacce prema che. e vAtane sAkAra karatA gItAnA keTalAka zloka jANavA anA ti-kAri-ina)' (27) jevA che. AvuM traNa vAra thayuM. cothIvAra phariztAe AkhI AyAta "he pAMDava, je mAro bhakta mArA mATe kArya karanAro, mAre parAyaNa saMbhaLAvI ane te paDhavA mahaMmada sAheba (sa.a.va.) ne kahyuM. pharitA rahenAro, Astika vinAno ane sarva pratye vera rahita hoI, te mane jibrAIla dvArA khudAe hajarata mahaMmada payagambara (sa.a.va.) para pAme che. (31). utArelI e sauthI prathama AyAta mAtra muslimo mATe ja nahIM paraMtu arthAta te ja mAnavI prabhu najadIka pahoMcI zake che je prANI samagra mAnavajAta mATe Ilma-jJAnano upadeza Ape che. e AyAta mAtrathI vera rAkhato nathI. na to IslAmanA niyamo vyakta kare che. na IbAdatanI kriyA. e "sRSTinA AraMbhamAM Izvare yajJa dvArA sarva prANImAtrane utpanna karI, AyAtamAM koI dhArmika rItarIvAjo ke krIyAkAMDonI vAta nathI. e temane kahyuM ke a yajJathI ja (eTale ekamekanI bhalAInA karmothI ja) AyAta mAtrane mAtra khudAe karela vizva ane mAnavInA sarjana samRddha thajo. bhalAInA karmo ja tamane sArI sArI vastuo apAvanArA sAthe zikSaNa ane jJAnane vAcA Ape che. te tarapha cAlavAno nIvaDaze." (32) mAnavIne Adeza Ape che. e prathama AyAtamAM kahyuM che, IslAmamAM AvI ja vibhAvanAne hajharata mahaMmada (sa.a.va.) paDha-vAMca potAnA khudAnA nAme jemaNe AkhA vizvanuM sarjana karyuM sAheba ane bIjA aneka saMtoe sAkAra karI che. hadIsomAM mahaMmada che. jeNe lohInA eka buMdamAMthI InsAnanuM sarjana karyuM che, e ja tAro sAhebanA mAnavIya vyavahAranA aneka dRSTAMto jovA maLe che. pAlanahAra khudA che. jeNe InsAnane kalama dvArA jJAna ApyuM che. ane ekavAra eka anuyAyIe mahaMmada sAhebane pUchyuM, InsAna je vastu nahoto jANato, jenAthI te ajJAna hato te tamAma tene he payagambara, IslAmanI sauthI moTI oLakha kaI?' zIkhavI che.' (28) mahaMmada sAhebe pharamAvyuM, eja bAbata gItAmAM paNa vyakta thayelI che. gItAnA 13 thI 'bhUkhyAne bhojana ApavuM ane jANItA che ajANyA saunuM bhaluM 18mA adhyAyane jJAnayoga kahyo che. temAM jJAnInA lakSaNonI carcA Icchava , 13mA adhyAyanA 8 thI 12 zlokomAM vistRta rIte karavAmAM AvI mahaMmada sAheba haMmezA kahetA, che. e mukhya lakSaNomAM adaMbhIpaNuM, kSamA, anAsakti, saraLatA, 'potAno paDozI bhUkhyo hoI tyAre je mANasa peTa bharIne jame te cittanI zAMti, nirAbhimAnI, sthiratA, pavitratA, ahiMsAno samAveza thAya che. (29) e ja rIte karmayogamAM paNa vAraMvAra jJAnanI momIna (muslima) nathI.' (33) vAta karelI che. cothA adhyAyanA 37 thI 42nA aMtima adhyAyamAM alabatta IslAmanA anya saMtomAM sUphIsaMtono mAnavIya jJAna aMgenA zloko jovA maLe che. e bAbata sUcave che ke gItA abhigama jANIto che. temanA jIvana kavanano abhyAsa karatA temanI ane kurAna e mAtra dharmagraMtho nathI. paNa jIvana jIvavAnI kaLA ? keTalIka viziSTatAo tarapha ApaNuM dhyAna jAya che. jema ke, zIkhavatA AdhyAtmika graMtho che. gItAnA cothA adhyAyanA keTalAka 1. sAdagI pUrNa jIvana Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 2. saMyamI zuddha cAritra 3. svAbhAvI vRtti 4. nisvArtha ane paropakAritA 5. sAmAjika-dhArmika samAnatA (34) muslima saMtonA A lakSaNo kurAnamAM vyakta thayelA aneka mAnavIya AryAonA muLamAM che. kurAnamAM 'InallAha yuhIbbala muhsanIna' arthAta kharekhara khudA tene ja cAhe che je bIjAnI sAthe malAIthI varte che. A ja vicAra kurAnanI aneka AyAtomAM vyakta thayo che. prabuddha jIvana 'A e loko che je khuzI ane gama dareka hAlatamAM khudAnA nAme, khudAnA mArge kharca kare che ane krodhane kAbumAM rAkhe che. ane lokone kSamA Ape che. bhalAI karanAra AvA lokone ja allAha cAhe che, prema kare che' (35) 'allAha e Apela rojhI roTI khAo ane jamIna (duniyA samAja)mAM phasAda na karo' (36) 'nisaMdeha, musalamAna, yahUdI, isAI, sAbII AmAMthI je loko e allAha ane tenA aMtima nyAyanA divasa para vizvAsa karyo ane sadkAryo karyA tene tenA khudA dvArA avazya pratiphaLa maLaze.' (37) 'je loko ImAna lAvyA ane neka kAmo karyA teone allAhe vAyado karyo che ke teonA gunAhone mApha karI deze ane teone puNyanA hakkadAra banAvaze' (38) IslAmamAM mAnavIya siddhAMtane sAkAra karavAnA uddezathI ja jhakAta ane khairAtane svIkAravAmAM Avela che. jhakAta eTale pharajIyAta dAna. jyAre khairAta e marajiyAta dAna che. dareka muslime potAnI vArSika jaMgama ane sthAvara milakatanA kula aDhI TakA jhakAta tarIke pharajIyAta kADhavAnA hoya che. pharajIyAta dAna ApavAnA A siddhAMtamAM paNa mAnavatAne kendramAM rAkhavAmAM Ave che. kurAne zarIphamAM kahyuM che, 'je loko allAhanA mArga para potAno mAla kharce che (dAna Ape che), ane lenAra para ahesAna jatAvatA nathI te ja khudA pAsethI teno bada pAme che" (39) 'je vyakti mAMganAra sAthe namratAthI vartana kare che ane mAMganAra durAgraha kare to paNa tene daragujara kare che te dAna karatA paNa vizeSa puNyano hakkadAra bane che.' (40) A niyamano uddeza paNa jarUratamaMdo sudhI jIvana jarUriyAtanI vastuo pahoMcADavAno che. e dvArA samAna samAja racanAno Adarza paNa sAkAra karavAno naima temAM rahelo che. 10. Indriyo para saMyama : 13 ullekha jovA maLe che. mAnava Indriyone vaza karavA aMge gItAmAM kahyuM che. 'te sarva Indriyone vaza karI yogIe mArAmAM lIna rahevuM, kema ke jenI Indriyo vaza (kAbumAM) mA hoya che, tenI buddhi sthira hoya che.' (41) kurAnamAM A ja vicArane sAkAra karatA kahyuM che, IbAdata ke bhaktino mahimA banne graMthomAM vizeSa AMkavAmAM Avyo che. IbAdata ke bhaktinA mIThA phaLa tyAre ja prApta thayA che jyAre mAnava Indriyo para saMyama keLavavAmAM Ave. ane eTale ja mAnavInA kAma, krodha para kAbu rAkhavA aMge paNa baMne graMthomAM 'jeo sukhamAM ane duHkhamAM paNa dAna Ape che ane krodha pI jAya che, temaja lokonA aparAdhone mApha kare che, allAha evA bhalAI karanArAone cAhe che.' (42) 'allAha Icche che ke tamArA para dayA kare paraMtu jeo vAsanAonI pAchaLa paDyA che. teo Icche che ke tame khudAnA mArgethI ulaTA mArge bhaTakatA raho.' (43) eka hadIsamAM paNa mahaMmada sAhebe pharamAvyuM che. 'baLavAna te nathI je bIjAone nIce pADI nAkhe che, ApaNAmAM baLavAna e che je potAnA gussAne kAbumAM rAkhe che' (44) A ja vAtane gItAnA nIcenA zlokamAM vyakta karatA kahevAmAM AvyuM che, 'Indriyo evI maMthana karanArI che ke nigrahano prayatna karatA vijJAna puruSonA manane paNa teo baLAtkAre vAsanAo tarapha kheMce che.' (45) khudA ke IzvaranI IbAdata-bhakti mATe IMdriyone vazamAM rAkhavI ke tenA para saMyama rAkhavo e banne dharma graMthono hArda che. ane to ja Izvara ke khudAnI najIka javAno mArga mokaLo bane che. e satyane vAcA ApatA A graMthI bhale bhinna saMpradAyanA hoya paNa temano uddeza eka ja che. 11. kathA sAmya H gItA ane kurAnanI kathAomAM paNa sAmyatA uDIne AMkhe vaLage che. tenuM eka draSTAMta atre ApI A alpa tulanA 52 pUrNa virAma mukIza. gItAnA kendramAM mAtra upadeza che. temAM koI kathA ke pAtronA vivaraNane sthAna nathI. paNa tenA pAtronI kathAo mahAbhArata sAthe AnuSaMgI rIte joDAyelI che. evI ja eka kathA che karNanI karNanA mAtuzrI kuMtI mahAbhAratanuM adabhUta pAtra che. dattaka pitA kuMtIbhojane tyAM ucharelI kuMtIe yajJa mATe padhArela RSi durvAsAnI khuba sevA karI. tenA badalAmAM RSi durvAsAe kuMvArI kuMtIne varadAna ApyuM. 'tuM je devanuM smaraNa karIza te deva tArA udaramAM potAnA jevo ja putra nirmANa karaze.' (46) daivI ane kuMvArI kuMtIne suryadevanA mAtra smaraNathI karNa nAmaka putrano janma thayo. Ama koI paNa puruSanA sparza vagara putranI prApti kuMtIne thaI. kurAne zarIphamAM AvI ja ghaTanA hajharata mariyama sAthe ghaTe che. jenuM varNana kurAnanA prakaraNa-3nI sure Ale ImarAnamAM ApavAmAM AvyuM che jemAM lakhyuM che. 'ane jyAre phariztAe kahyuM 'he mariyama allAha tane eka pharamAnathI khuza khabara Ape che. tane eka putra thaze. tenuM nAma IsA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 oNkTobara, 2011 Ibne mariyama haze. duniyA ane AkhiratamAM sanmAnita thaze. allAhanA samIpavartI baMdAomAM tene gAvAmAM Avaze A sAMbhaLI marIyama kahyuM, 'paravaradigAra, mane putra kevI rIte thaze ? mane to koI puruSa hAtha suddhA aDADyo nathI." uttara maLyo; 'AvuM ja thaze. allAha je cAhe che te pedA kare che. te jyAre koI kAma karavAno nirNaya kare che tyAre mAtra kahe che thaI jA (kuna) ane te thaI jAya che." (47) baMne graMtho vaccenI samAnatAne sAkAra kare che. A tulanA pAchaLano makasada bhAratanI sAMskRtika virAsatamAM vyakta thatI sadbhAvanA ane ekatA che. je darzAve che ke dareka dharmanA kendramAM mAnavatA rahelI che. tene ujAgara karavAnuM kArya je te dharmanA jANakAro ane AlimovidvAnonuM che. jo teo tene uttama rIte sAkAra karaze to dharmanA nAme samAjamAM utpanna thatA bhedabharamo ke vivAdo bhAratamAMthI avazya nivArI zakaze. e ja uddezane sAkAra karatA A lekhane pUrNa karatAM aMtamAM eTaluM ja kahIza, zAhe gItA vAMcIe, yA paDhiye kurAna, ane Ama duniyAmAM hajharata isA adhmallAmano janma thayuM. alabatta karNa ane isA masIhAnI tulanA na karI zakAya. kAraNa ke baMnenI bhUmikA ane sthAna bhinna che. hajharata isA masIhA islAmanA moTA payagambara che. ane khristI dharmanA bhagavAna Isu che. paNa atre to temano ullekha ane graMthomAM vyakta thayelI kathAnI sAmyatA ne vyakta karavA purato ja karavAmAM Avyo che. terA merA prema hI hara pustaka kA jJAna.' astu. [zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yojita 77 mI vyAkhyAnamALAmAM tA. 30-8-2011 lekhakanA svamukhe pragaTa thayela vyAkhyAna.] lekhakanuM saranAmu : DaoN. mahebUba desAI, 'sukuna', 405, prabhudAsa taLAva 12. tAratamya H gItA ane kurAnanI A alpa tulanAmAMthI prApta thatI hakIkato sarkala, bhAvanagara-364001, mo. naM. : 09825114848 prabuddha jIvana pAdaTIpa 1. vinobA, kurAnasAra, yajJa prakAzana, vaDodarA, 1994, pR. 18. 2.derAsarI, DAhyAbhAI berisTara, paurANika kathA koza, khaMDa-1, graMthaloka amadAvAda, juna 1988, pR. 158. 3.paMDita suMdaralAla, hajharata mahaMmada ane IslAma, navajIvana prakAzana, amadAvAda, 1964, pR. 106-112. 4.Thakkara hIrAbhAI, zrImad bhagavadagItA bhAvArtha, adhyAya-1, bloka-36, kusuma prakAzana, amadAvAda. 2001, pR. 1. 5. divya kurAna (gujarAtI), anu. zekha jhahIruIna, ma.IslAmI sAhitya prakAzana, amadAvAda, 1986, pR. 52, 53. 6.tyArathI hijarI saMvatano AraMbha thayo ane 488. 25.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga-1 thI 6, pR. 281. 26. kurAna-e-zarIpha, pArA-5, sUre mAdaIha, AyAta-48. 27.Ibna hizAmI, sIratuna nabI-1, nathurAnI ahamada muhaMmada (anuvAdaka maMdira, amadAvAda-2011, pR. 15.kurAna-e-zarIpha, pArA-2, sUre bakarAha, AyAta-257. 16.kurAna-e-zarIpha, pArA-2, sUre bakarAha, AyAta-115. 17.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga-1 thI 6, pR. 137. 18.kurAna-e-zarIpha, pArA-3, sUre Ale ImarAna, AyAta-145. 19.kurAna-e-zarIpha, pArA-6, sUre anaAma, AyAta-160. 20.kurAna-e-zarIpha, pArA-7, sUre aarapha, AyAta-147. 21.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga-1 thI 6, pR. 283. 22.kurAna-e-zarIpha, pArA-2, sUre bakAraha, AyAta-256. 23.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga-7 thI 12, pR. 146. 24. divya kurAna (gujarAtI), anu. zekha jhahIruddIna, pUrvokta graMtha, pR. 442 saMpAdaka), pra. mahaMma yusupha sIdAta cAsavAlA, surata, 2002, pR. 223. 28.desAI mahebUba, mulyaniSTha majhahaba IslAma, gurjara graMtha ratna kAryAlaya, amadAvAda-2004, pR. 217. 29.dave rakSAbahena, gItA sugItA kartavyA, pra. lekhaka, 2004, pR. 40, 30.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga-1 thI 6, pR. 313 ane 341. 31.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga 2 thI 6, pR. 33. 32. paMDita suMdaralAla, (anu. bhaTTa gokulabhAI dolatabhAI), gItA ane kurAna. 7.Thakkara hIrAbhAI, zrImad bhagavadagItA bhAvArtha, adhyAya-1, zloka-36, kusuma prakAzana, amadAvAda. 2001, pR. 1. 8.kurAna-e-zarIpha, pArA-22, sUre hajja, AyAta-39. 9.saunI gulAbarAya dhruva, pUrvokta graMtha, pR. 22 10. kurAna-e-zarIpha, pArA-8, sUra-e-aAla, AyAta-5 11. kurAna-e-zarIpha, pArA-2, sUra-e-bakAraha, AyAta-216 12. kurAna-e-zarIpha, pArA-9, sUra-e-tavabaha, AyAta-12 35. kurAne zarIpha, pArA-4, AlI ImarAna, AyAta-134. 13.haI, DaoN. muhaMmada abdula (anu. nadavI ahamada nadIma), usvA-e-rasUla 36.kurAne zarIpha, pArA-2, sUre bakarAha, AyAta-60. akarama, dArA IzAate dInIyata, dilhI, 2009, pR. 30 14.sonI, gulAbarAya devajI, zrImad bhagavata gItA, navabhArata sAhitya navajIvana prakAzana, amadAvAda. 1963. pR. 38. 33. paMDita suMdaralAla, hajharata mahaMmada ane IslAma, navajIvana prakAzana maMdira, amadAvAda. 1964. pR. 131. 34.pAThaka jagajIvana kAlidAsa, muslima mahAtmAo, sastuM sAhitya vardhaka kAryAlaya, amadAvAda, 1940. pustakamAM Apela sUphI saMtonA jIvana caritronA abhyAsanuM tAraNa. 37.kurAne zarIpha, pArA-2, sUre bakarAha, AyAta-62. 38.kurAne zarIpha, pArA-2, sUre mAIdaha, AyAta-62. 39. kurAne zarIpha, pArA-2, sUre bakarAha, AyAta-261. 40.kurAne zarIpha, pArA-2, sUre bakarAha, AyAta-262. 41.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga 1 thI 6, pR. 166. 42.kurAne zarIpha, pArA-3, sUre Ale ImarAna, AyAta-134. 43.kurAne zarIpha, pArA-4, sUre nisAa, AyAta-27. 44.paMDita suMdaralAla, hajharata mahaMmada ane IslAma, pR. 131. 45.Thakkara hIrAbhAI, pUrvokta graMtha, bhAga 1 thI 6, pR. 165. 46.derAsarI DAhyAbhAI berisTara, paurANika kathA koza, khaMDa-1, graMthaloka amadAvAda, juna 1988, pR. 142. 47.kurAne zarIpha, pArA-3, sUre Ale ImarAna, AyAta 44 thI 47. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana mAnavI keTalo buddhizALI? kAkulAla sI. mahetA 'tamane eka nAnI zI vArtA kahuM. mane e bahu game che ane khabara eka to amone vizvAsa nathI ke tame kAMI karI zako. tamArI koI nahi dezabharamAM meM keTalA badhA mANaso vacce e kahI che. sattA ja nathI. ame mAnatA ja nathI ke Izvara che. ane pAMcaso Izvarane ema lAgyuM ke manuSyane A zuM thaI gayuM che? eTale varasothI ame Izvarane ArAma maMdira, majIda, devaLomAMthI bahAra duniyAnA traNa mahAna pramukha rASTronA pratinidhIone emaNe kADhI mUkyA che. paraMtu ame Apane pharIthI prasthApita karIzuM, ApanI AmaMtraNa ApIne potAne maLavA bolAvyA. AvA Izvara kyAMya mUrtionI sAme dhUpa-dIpa jalAvIzuM agara eka nAnI zI vAta nathI. evA koI Izvara kyAMya nathI ke je koIne bolAve. eka banI jAya to ame mAnazuM ke Izvara che.' Izvare pUchayuM zuM? raziyAnA kAlpanika ane jUThI vArtA Apane kahuM chuM. pratinidhIe kahyuM: "eka sAmAnya vAta. pRthvInA nakazA upara Izvare duniyAnA traNa mahAna rASTro, amerikA, raziyA ane amerikAnI koI raMga-rekhA na rahe." Izvare gabharAtA dile briTananA briTananA pratinidhIone bolAvyA ane kahyuM ke tame ghaNI zakti pratinidhI tarapha joyuM ane emaNe je kahyuM te manamAM rAkhI levA utpanna karI lIdhI che paNa A zaktithI tame kAMI sarjana nathI karI jevuM che. emaNe kahyuM: "prabhu amArI potAnI koI IcchA nathI, zakyA. tame ghaNI zakti meLavI che paNa ethI jIvananA vikAsa abhilASA nathI. A bannenI IcchAo eka sAthe pUrI thaI jAya mATe tame sahabhAgI nathI thaI zakatA. tamArI zakti ja tamArA to amAre mATe eTaluM ja basa che." mRtyunuM kAraNa banI jAya e to Azcaryajanaka lAge che! agara huM A vAta hasavA jevI lAge che paraMtu hasavA jevI nathI, raDavA tamone kAMI upayogI thaI zakuM, agara mAruM varadAna tamone jevI che. AthI vadhAre duHkhada vAta bIjI koI hoya na zake. A vAta lAbadAyaka lAge to mAgI lo. meM manamAM anekavAra ghoLI che. mane hasavAnuM mana thAya che paNa amerikAnA pratinidhIe kahyuM ke "eka ja varadAna mAguM chuM, eka hasI nathI zakato mAruM hRdaya AMsuothI chalakAya che. meM pahelA ja nAnuM zuM varadAna Apo to amone saMtoSa thaI jAze." Izvare khuza kIdhuM ke A vAta jUThI che, kAlpanika che paNa A vAta jUThI nathI, thaIne kahyuM ke mAgo. amerikAnA pratinidhIe kahyuM: "amArI eka A vAta ekadama sAcI che. A vAta eTalA mATe sAcI che ke Aje abhilASA che ke pRthvI to bace paraMtu pRthvI para raziyAnuM ApaNI Aja AkAMkSA rahI che. ApaNe cAhIe chIe ke bIjA nAmonizAna na rahe." Izvare ghaNA varadAna to ApyA haze. Izvare bhale mare ane ApaNe bacIe. A bhUla che. pAgalapaNuM che. jIvananuM ghaNA varadAno ApyAnI vAto ApaNe jANIe chIe paraMtu AvuM rahasya emAM che ke bIjAnA jIvanano utkarSa thAya. ApaNe jo varadAna to koIe mAgyuM nahotuM. Izvare udAsa najare raziyAnA ApaNo utkarSa IcchatA hoIe to ApaNe bIjAnA jIvananA pratinidhI tarapha joyuM. raziyAnA pratinidhIe kahyuM: "mahAnubhAva, utkarSamAM bhAgIdAra banavuM paDaze. je bIjAnuM mota Icche che te vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra rAkhavAmAM AvyA che. tA. 14-11-2011 thI tA. 17-11-2011 tA. 19-11-2011nA roja sAMjanA 5-00 kalAke mAravADI vidyAlaya sudhInA divasomAM baporanA 3 thI 6 sudhImAM saMghanA navA kAryAlayamAM hAIskUla, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004 khAte maLaze koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. koIne A sAmAnya sabhAmAM je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. hisAbo aMge prazna pUchavAnI IcchA hoya to vArSika sAmAnya sabhAnA be (1) gata vArSika sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI.. divasa agAu lekhita mokalavA teone vinaMtI. (2) gata varSa 2010-11nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA vRttAMta je sabhyone oNDiTa karelA hisAbonI nakala joie to temanI lekhita tathA oNDiTeDa thayelA hisAbo maMjUra karavA. arajI maLatAM nakala mokalavAmAM Avaze. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva (3) sane 2011-12 nI sAla mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone upasthita rahevA vinatI che. padAdhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI nimaNUMka karavI. kAryAlayanuM kAmacalAu saranAmuM : nirubahena esa. zAha (4) sane 2011-12 nI sAla mATe saMgha mATe oNDiTaranI nimaNUMka karavI. 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, DaoN. dhanavaMta TI. zAha (5) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. 14mI khetavADI, maMtrIo upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM A.B.C.TrAnsaporTanI ke saMghanA oNDiTa thayelA hisAbo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM bAjumAM, muMbaI-400004. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 potAnA ja motane nimaMtraNa Ape che." bAremAsa ahiMsAno eTale kudarate racelI A sRSTinA saMvardhanano sana 1965mAM, muMbaInI copATImAM, mahAvIranI janmajayaMti khyAla rahe tyAre ja to ahiMsAnuM saMdhAna thAya. ahiMsA eTale prasaMge, vyAkhyAna ApatA, A vAta "ozo'e karI. e vAtane pUrNapaNe prakRti pratye prema. vijJAna paNa have kahe che ke bhautikanI Aje 45-46 varSa vItI cUkyA che. samaya ane parivartana satata joDe adhyAtmanI paNa AvazyakatA che. cAlyA kare evo eka sRSTino niyama che. to zuM badalAyuM. aNubomba AInsTAInane koIe pUchyuM ke trIjuM vizvayuddha kevuM haze? dharAvatI pAMca jJAo uparAMta Aje IjharAIla, bhArata, pAkistAna AInsTAIne javAba Apyo ke trIjA vizvayuddhanI to khabara nathI ane bIjA koI koI dezoe paNa AvI zakti meLavI che ke keLavavA paNa cothA yuddha nI vAta kare che? praznArtharUpe eNe AInsTAIna prayatna karI rahyA che. 1945mAM jApAnamAM hirozImA ane tarapha joyuM. AInsTAIne kahyuM ke cothuM yuddha thaze ke nahi e khabara nAgAsIkImAM be bomba phUTyA. lAkho mANaso paLabharamAM nathI paNa kadAca thAya to e paththaranA zastrothI laDaze, agara pRthvI mRtyudevanA mukhamAM vilina thaI gayA. e vakhate huM bhaNato hato. upara jIvana bace to. vartamAna patromAM vAMceluM ke A be zaheromAM paDelA bombathI eTalI A vizvamAM pazu-pakSI uparAMta anekavidha jIvasRSTi vaselI che. garamI pedA thaI ke mANaso kapaDAM pheMkIne bhAgyA ane keTalAka to pazu-pakSInI koI paNa jAta potAnI jAtano vadha karatI nathI. bIjA pIgaLI ja gayA. enI yAdathI Aje paNa dhrujI javAya che. vizvayuddhamAM kahe che ke mAnavajAtIe ja be karoDa mAnavIno bhoga vijJAna kahe che ke 100 DIgrI tApamAne pANInuM bAspIbhavana lIdho che. rojabarojanA jIvanamAM paNa ApaNe joIe chIe ke thaI jAya che, varALa banIne UDa jAya che. 1500 DIgrI tApamAne mAnavInA keTalA khUba mAnavInA hAthe thaI rahyA che. ane loDhuM pIgaLI jAya che ane 2500 DIgrIe loha paNa varALa banIne katalakhAnAmAM roja keTalA jIvono bhoga apAya rahyo che. ApaNe UDI jAya che.hAyaDrojanano eka bomba 10 karoDa DIgrI garamI utpanna mAnavapazu vizvamAM sauthI zreSTha prANI hovAnuM gaurava laIe chIe kare che. kaho emAM zuM bacI zake? AvA to hajAro bomba mahAna kAraNa ke ApaNane buddhi ane lAgaNInuM varadAna maLela che. ApaNe gaNAtA dezo pAse che. AvA thoDAka ja bomba ApaNI A duniyAne vicArI zakIe chIe, bolI zakIe chIe, ApaNe bhASA vikasAvI kSaNabharamAM saMpUrNa khAka banAvI zake che, sadaMtara naSTa karI zake che. che, vicArone vyakta karI zakIe chIe, sAcu ane sAruM zuM enuM hAlamAM ja jApAnamAM je bhUkaMpa thayo ane sAthe sAthe sunAmI vizleSaNa karI zakIe chIe. to vAcaka yuvA mitro, jarA vicAro paNa AvyuM tyAre jApAne keTaluM sahana karyuM? bIjA vizva yuddhanA ke ApaNe keTalA buddhizALI ?A prazna mArI muMjhavaNano nathI, aMta pahelA jApAne je khuvArI anubhavI tethI ane bIjA paNa sArI duniyAno che, tamane lAgu paDe che ane bhaviSyanI peDhIne, kAraNosara jApAne aNubomba naja banAvavo evo nirNaya karyo tamArA putra-putrIne paNa. tamane eTalA mATe ke eno bhoga tame hato. paraMtu badalAyelI paristhitimAM tyAM paNa eka avAja UThelo pote ja sauthI pahelAbano cho. bhUtakALamAM je banI gayuM tene ke jApAne aNubombanI zakti keLavavI joIe. kadAca hAlanA ApaNe badalI zakavAnA nathI paNa enA pariNAma ApaNe chellA anubhave ane Arthika dRSTie vahe jUnA dhyeyane vaLagI bhogavIe chIe. eja rIte Aje tame je vicArazo, Acarazo rahevAnuM ja vayAjabI gaNAya. jemanI pAse aNubomba che emane ethI tamAruM ane bhAvi peDhInuM ghaDatara thavAnuM che mATe vAta tamArA paNa bombane surakSita rAkhavAno bhAre kharca bhogavavo paDe che. hAthamAM che ane thoDIka apekSA ApaNA sAdhu-saMto pAsethI paNa uparAMta jApAnanI jema akasmAta thAya to zuM enI paNa ciMtA che che. saMyamI che, aparigrahI che to ghaNuM badhuM karI paNa zake. to pharIthI pachI bhale sabasalAmatanI pokaLa vAto kare. akasmAta e akasmAta vicArazo ke ApaNe keTalA buddhizALI?mahAvIre gotamane kahyuM: che. aNadhAryo ane aNakadhelo. enAthI koNa bacAvI zake ? koNa samaye goyama, mA pamANa / kSaNa kSaNa jAya che, pramAda na kara. to ahiMsAne javAbadArI laI zake ? sakaLa jIva sRSTinI vAta choDo, manuSya jAti jIvanamAM vikasAvavA zuM karazo ? (mukhyatve zrI ozonA pustaka paNa bacI zakaze? chatAM aNuzastrono nAza karavAnuM koI vicAratuM mahAvInAzanA AdhAre ane AbhArasaha sarvahitArthe lakhyuM che. dRSTI nathI ane jenI pAse bacAvanI zakti nathI ene mATe aNubomba bhUlanI kSamA mAguM chuM.). banAvavAnuM anivArya banI jAya che. bIjA dezone pAyamAla karI (yuvA vAcaka mitronA maMtavya AvakArya ane apekSita) * * potAnuM hita sAdhavAnuM saMbhave kharuM? hiMsA divasa pALavo e 1704, grIna rIDjha TAvara-2, 120, nyu lIMka roDa, cIku vADI, kevaLa pratika che. ethI kazuMye prApta thavAnuM nathI. paLepaLe, rojeroja, borIvalI (vesTa), muMbaI-400 092. phona : 022 28988878 bahenonI pavitratAne mATe ATalI badhI dUSita ciMtA zAne che? bahenonI pavitratAnA rakhavALa banavAnA hakano bojo puruSoe potAne mAthe laIne zAne pharavuM joIe ? puruSonI pavitratAnI bAbatamAM bahenono kaza avAja che kharo ? | mo. ka. gAMdhI ['silekzansa phroma gAMdhI"] Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana zrI nayavijayajI racita zrI gautamasvAmI stavana 1sumanabhAI zAha vIra. 2 vIra madhurI vANI bhAkhe, jaladhi jala gaMbhIra re; IMdrabhUti citta bhrAMti rajakaNa, haraNa pravara samIra re. vIra. 1 paMca bhUta thakI ja pragaTe, cetanA vijJAna re; tehamAM layalIna thAye, na parabhava saMjJAna re. vedapadano artha ehavo, kare mithyArUpa re; vijJAnathana pada veda kerAM, tehanuM eha svarUpa re. cetanA vijJAnathana che, jJAna darzana upayoga re; paMcabhUtika jJAnamaya te, hoya ireon saMyoga re. jihAM jehavI vastu dekhiye, hoya tehavuM jJAna re; pUrava jJAna viSaryathI, hoya uttama jJAna re. vIra. 5 vIra. 7 eha artha samartha jANI, ma bhaNa pada viparIta re; iAipare bhrAMti nirAkarIne, thayA ziSya vinIta re. vIra. 6 dipAlikA prabhAte kevala, lahyuM te gautamasvAmI re; anukrame zivasukha lahyA tehane, naya kare praNAma re. bhAvArtha stavananI sAta gAthAmAM zrI nayavijayajIe zrI mahAvIra prabhunA pramukha gaNadhara zrI gautamasvAmIne je vedavAkyanA AdhAre mithyAya bhrAMti hatI tenuM samAdhAna prabhue kevuM karyuM te prakAzita kareluM jaNAya che. IMdrabhUti ane mahAvIrasvAmInI prathama mulAkAta vakhatanA prasaMganI kalpasUtranA gaNadharavAda prakaraNamAM vistRta mAhitI prakAzita thayelI che, jenA AdhAre prastuta bhAvArtha svAdhyAyathI thayalo che. IMdrabhUti vedonA prakhara paMDita hatA ane zAstrArtha karI mahAvIra prabhune harAvavAnA irAde samavasaraNamAM jaI caDhyA ane prabhunuM tejasvI ane bhavya mukhAraviMda joI daMga thayA tathA teonA havAI taraMgo UDI gayA. prabhue IMdrabhUtine nAmathI AvakAryA ane je vedavAkyathI saMzaya thayo hato te jAheramAM vyakta karyo ane saMzayanuM samAdhAna karyuM, jenI saMkSipta vigata prastuta stavanamAM zrI nayavijayajIe prakAzita karelI jaNAya che. vIra. 3 vIra. 4 zrI arihaMta prabhunI syAdvAdamayI madhu2 dharmadezanA pAMtrIsa atizayothI bharapUra hoya che. AvI apUrva vANI artha gaMbhIra, zrotAjanone grAhya, praznonuM nirAkaraNa karanArI, jIva-ajIvAdi tattvonuM yathArtha svarUpa prakAzita karanAra, avirodhAbhASI vagere hoya che. AvI vANInA zravaNathI zrotAjanonA sthULa ane sUkSma saMdeho ApoApa nirmULa thAya che. have stavanano bhAvArtha joIe. 1. IMdrabhUtithI thayela vedavAkyanuM saMzayAtmaka arthaghaTanaH vijJAnaghana evetebhyo bhUtebhyaH samutyAya tAnyevAnu vinazyati, na preta saMzAsti...vedavAkya 17 IMdrabhUtine zrI mahAvIrasvAmIe kevo saMzaya uparanA vedavAkyamAM varte che te jaNAvatAM kahyuM ke 'he IMdrabhUti teM evuM arthaghaTana vedavAkyanuM karyuM che ke vijJAnono samudAya paMcamahAbhUtomAMthI utpanna thaI pAcho temAM ja laya pAme che mATe paralokanI saMjJA nathI. eTale pRthvI, jala, teja, vAyu ane AkAza evA paMcabhUtomAMthI ja jJAnano samudAya utpanna thAya che, jethI jJAnano Adhara paMcabhUto che ema ja mAnavuM joIe. eTale AtmA nAmaka koI svataMtra padArtha, dravya ke tattva nathI, mATe paraloka jevI saMjJA nathI athavA punarjanma nathI. he IMdrabhUti ! tuM evuM paNa mAne che ke pratyakSa pramANathI, sparzada anubhavathI, upamAthI ane anumAnathI AtmA jaNAto ke dekhAto nathI. uparAMta jJAna e paMcabhUtano guNadharma che, jema ke ghI, dUdha, poSTika khAdya padArtho vagerenA upayogathI zarIranI puSTi vadhe che, tethI jJAna sateja thAya che.' 2. uparanA saMzayAtmaka arthaghaTananuM prabhue kareluM samAdhAna : dazyo, jJeyo (jANavAlAyaka padArtho) ane saMjogonI sApekSatAthI hAjarI) sAMsArika jIvane jJAna-darzana guNono prayoga (upayoga) potAnI kSayopazamatA mujaba vIryaguNanA udAsIna nimittarUpa sadbhAvathI thAya che. AvA upayogathI jJAna-darzanaguNonuM pariNamana paryAyonA utpAd-vyayathI thAya che, jene viziSTa jJAna ke vijJAna kahevAmAM Ave che. AvA upayoga vakhate paNa dhruvatva (jJAnadarzanaguNanuM) ke nityatA kAyamI varte che mATe ja Atmadravyane utpAd-vyaya-dhruva che evuM kahevAya che. Atmadravyano pramukha jJAna ane darzanaguNa (jovA-jANavAdi kAryamAM) che ane saMjogonI sApekSatAmAM vijJAna utpanna thAya che mATe ja AtmAne vijJAnaghana kahevAmAM Ave che. jIvathI thatA darzana ane jJAnopayoga vakhate guNaparyAyo kAryapaNe AvirbhAva (utpA6) pAme che ane tirobhAve laya (vyaya) pAme che. AvA utpAd ane vyaya vakhate paNa jJAna ane darzanaguNanI dhruvatA kAyamI hoya che (nityatA). caitanyamaya arUpI AtmA (cetana) asaMkhyAta pradezAtmaka che. eTale asaMkhyAta Atmapradezo sAMsArika jIvanA zarIramAM vyApti pAmelA che. Atmapradeza e AtmAnuM avibhAjya arUpI aMga che ane dareke dareka pradeze jJAnadarzanAdi AtmikaguNonA anaMtA paryAyo rahelA che. cokkasa prakAranuM kArya karavAnuM sAmarthya dharAvanAra anaMtA paryAyonA akhaMDa samudAyane guNa kahevAmAM Ave che. AtmA ane tenA jJAnadarzanAdi guNomAM sadaiva abhinnatA ke abhedatA varte che. eTale guNo ane guNI evA AtmAne judA karI zakAtA nathI. guNonA pariNamana vakhate pUrva paryAyano vyaya ane utta2 paryAyano utpAd Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 thAya che ane chatAM paNa dhruvatA kAyamI hoya che. jyAre prApta saMyogano cokkasa prakAranI khanIjamAMthI sonuM kADhI zakAya che paraMtu evuM na kahI viyoga thAya che ke saMjoga raheto nathI tyAre guNonuM upayogarUpa zakAya ke agnimAMthI sonuM utpanna thAya che. mRtadehamAM cetanatA hotI pariNamana rahetuM nathI. mATe uparanA vedavAkyamAM kahyuM che ke pretasaMjJA nathI mATe dehamAMthI jJAna utpanna thatuM nathI paraMtu tenAthI judA evA rahetI nathI. Ama AtmA nitya ane avinAzI che, mATe ja saMsAra dravya ke tattvamAMthI jJAna utpanna thAya che ane te dravya ke tattvane AtmA vyavahAramAM jIvane punarjanma che. kahevAmAM Ave che. AtmAne vijJAnaghana kahevAmAM Ave che kAraNa ke ekabAju zrI mahAvIra prabhunI AvI hRdayaMgama vANIthI samAdhAna thatAM jJAnadarzanAdi guNaparyAyonuM svAbhAvika pariNamana samaye-samaye IMdrabhUti sarvasamarpita thaI dIkSita thayA ane prabhunA pramukha gaNadhara akhkhalitapaNe SasthAna hAni-vRddhinA nirdhArita krama mujaba (svabhAva padanuM kArya zobhAyamAna karyuM. zrI gautamasvAmInA jIvane zrI mahAvIra paryAya) agurulaghu guNanA nimitte thayA kare che ane bIjI bAju prabhunA jIva sAthe aneka pUrvabhavothI saMbaMdha cAlyo Avato hato. saMjogonA nimitte upayogathI jIvanI kSayopazamatA mujaba jJAnAdi IMdrabhUtinA carama-zarIrI avasthAmAM teone zrI mahAvIra prabhu sAthe guNonuM pariNamana (vibhAva paryAya) thAya che. Ama evuM kahI zakAya prazasta rAga hato. bhagavAna mahAvIranA dehanuM nirvANa thayuM tyAre ja ke jJAna ja AtmA che. Ama jJAna ja jyAre pratyakSa che tyAre tenAthI Avo prazasta rAga nirmaLa thayo ane teone dIpAvalI parvanA divase abhinna evo AtmA paNa pratyakSa che ema mAnavuM rahyuM. vyavahAramAM kevaLajJAna pragaTa thayuM. anukrame gautamasvAmIne siddhapadanI prApti thaI. paNa "huM" zabdano prayoga bhUta, vartamAna ane bhaviSyakALa viSe karAya AvA anaMta labdhivaMta gautamasvAmIne zrI navijayajInA sAdara che jethI pratIti thAya che ke AtmA trikALI che, amUrta che ane caitanyamaya praNAma. * * * che. AnI sAme zarIra mUrta ane jaDa che, tethI paMcabhUtono AdhAra 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyU samA roDa, AtmA kevI rIte hoI zake ? dAkhalA tarIke agninA tIvra prayogathI vaDodarA-390020 azAMtane sukha kyAMthI hoya? zazikAMta la. vaidha vizva niyaMtAe mANasane jo mahAna bheTa ApI hoya to te che che? buddhi, buddhi dvArA mANase ghaNI pragati karI-bhotika ane ApaNI aMdara ja chUpo che, jene ApaNe jANatA nathI. basa, AdhyAtmika..paNa bhotika samRddhithI mANasa tRpta thayo nathI. basa, A zatrune oLakhIzuM to pachI ApaNe jIvana kSetre ghaNI hakArAtmaka AgaLa vadhe ja jAya che...vadhe ja jAya che. tenI zodha cheka dariyAnA pragati karI zakIzuM. "gItA'no saMdarbha ApaNane khUba sahAyarUpa UMDANa sudhI thaI ane pachI te avakAzamAM paNa pahoMcyo...chatAM te banI zake tema che. tRpta na thayo-atRpta ja rahyo. zAstro kahe che ke IcchAo kadApi pUrNa 'trividha narahasyadvAra nAzanamAtmana: rIte saMtoSAtI ja nathI. A teno mULa svabhAva che. sAcI vAta to te II: #odhatathA nokata mAtatra tvanetA' che ke jo ApaNe zAMta citte vicArIe to javAba e maLe ke prabhue artha :- "kAma, krodha tathA lobha-e AtmAno nAza karanArA buddhi sAthe vicAravAnI paNa zakti ApaNane ApI ja che, eTale (arthAtu tene adhogatimAM laI janArA) traNa prakAranA narakanA dvAra sArA-jUThAno khyAla ApaNe karI zakIe...jene ApaNe viveka kahIe. che- mATe e traNane tyajI devAM joIe." (gItA adhyAya 16 zloka 21) vivekazunya mANasa yogya rIte vicArI zakato nathI...basa, te phakta mANasa jyAre phakta viSayonuM ja ciMtana kare che tyAre temAM tene bhautika sukhamAM ja DUbelo rahe che. pariNAme te azAMti bhogave che. Asakti thAya che (je te padArthamAM), AsaktithI kAmanA thAya che ane azAMta mANasa sukhano anubhava karI zake ja nahi. gItAnuM ciMtana- kAmanAthI krodha janme che. krodhathI mUDhatA thAya che, mUDhatAthI smRti bhrama vAkya kahe che ke "|| azAMtasya kutaH sukham || '-'azAMtane sukha thAya che, smRti bhrama thavAthI buddhino nAza thAya che ane buddhinA nAzathI kyAMthI hoya?' (adhyAya-2, zloka 66). manuSya saMpUrNa nAza pAme che. ('gItA'-sAMkhyayoga). buddhi zAMtinA mANasa mAtra bahAranA zatruno khyAla rAkhe che. ghaNIvAra mitra paNa nAzanuM kAraNa bane che. dhRtarASTrano putramoha tene mohAMdha banAve zatru banI jAya tyAre bhaya vadhAre rahe ane sadAya mana azAMta rahe. che-ane tene sAcI dizA dekhAtI ja nathI...pariNAme samagra kuLano jarA UMDo vicAra karIzuM to samajAze ke bahAranA zatru karatAM ApaNI nAza thayo. uparanA zlokanuM 'lojika' tarkayukta che ane pUrNa satya aMdara ja je zatru che teno khyAla vadhu karavA jevo che. A zatru kyAM paNa che, je viSayane samajAve che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana A pachI ApaNane samajAya che ke ApaNI aMdara je zatru che, "koI Avo..koI Avo...bacAvo'...vagere. huM jAgI gayo ane mArI tenA para vijaya meLavavo joIe. buddha, mahAvIra ane bIjA AvA patnIne laIne tyAM jato hato tyAre mane eka proDha vyaktie kahyuM, ghaNA saMtoe zatruo para vijaya meLavyo hato...mukhya zatru che krodha. 'bhAI, tyAM na jazo. A to dararojanuM che. jo tame tyAM jazo to zAstro krodhane "krodhAgni' paNa kahe che. buddhinAzanuM kAraNa krodha ja tamAruM apamAna thaze." AvuM kahyA chatAM paNa huM tyAM gayo ane che. jeNe krodha para vijaya meLavyo, te jaga jItI gayo. jeNe Indriyo kharekhara pelA gharanA mukhya mANase mAruM apamAna karyuM ja. chatAM paNa para vijaya meLavyo te sAcA arthamAM mahAvIra banyo. mahAtmA gAMdhI huM upara gayo. upara gayo tyAre phakta kerosinanI ja vAsa AvatI jevI mahAna vibhUtie krodha para vijaya meLavelo...jo ke A khUba hatI. eka chokarI AvIne mane kahe che ke kAkA mArI mammIe zarIra kaThina che, paNa azakya nathI. (lekhaka AmAM saMpUrNa saphaLa rahyA para kerosina chAMTyuM che ane baLI mare che... teno pati joI nathI, chatAM satyano svIkAra karavo rahyo.) prayatnathI saphaLatA maLe rahelo...meM ane mArI patnIe tenI pAsethI dIvAsaLInI peTI laI ja. ghaNIvAra niSphaLatA paNa maLe, paNa prayatna cAlu rAkhavAthI vahelI lIdhI. tene zAMta pADI...rAtre ja tene kapaDAM kADhIne snAna moDI saphaLatA maLe ja. A dizAno puruSArtha choDavAnI jarUra nathI. karAvyuM...vAta khUba nAnI hatI. gharanA mANasanA na kahevA chatAM yAda rahe, dharma puruSArthano virodhI nathI. dharma to puruSArthano paNa patnIe kaMI kharIdI karelI. krodhanuM A mULa kAraNa hatuM. rAtre mArga sUcave che. mANasa nasIbavAdI banyo eTale AvA lokoe ame beThA. saune zAMta karyA...pelA bhAIe mane kahyuM, "sAheba, prArabdhane puruSArtha AgaLa mUkI dIdhuM...A bhUlane pariNAme deza tamAruM apamAna karavA badala huM ApanI kSamA yAcuM chuM.' tyAra bAda garIba rahyo. gujarAtanA vicAra puruSa zrI guNavaMta zAha kahe che, to te mArA mitra banyA. jo mane tyAM javAnI buddhi prabhue na 'karmano kAyado mANasane khumArInI dIkSA ApanAro che. e sUjhADI hota to kadAca pariNAma viparIta AvyuM hota..pelI kAyadAmAM bhagavAna paNa mAthuM nathI mAratA. AvA kAyadAmAM buddha bahenanuM jIvana bujhAI jAta !! ane mahAvIra jevA nirIzvaravAdIone paNa zraddhA hatI. emAM AMgla ciMtaka pola brAnTa kahe che, " hindustAna ane ApaNAmAM parAkramanuM ane prayAsanuM abhivAdana che...gADI to ghoDAnI pAchaLa pharaka eTalo ja che ke dareka yugamAM temanI pAse AdhyAtmika netA hoya ja zobhe. prArabdhanI vAta puruSArthanI pAchaLa bhale rahI..yAda rahe che ane ApaNe tyAM eka netA hAkala mArIne dasa-paMdara lAkhane kRSNano emAM koI vAMka nathI. narasiMha mahetA sAva sAcuM kahI yuddhamAM dhakele che, jenuM pariNAma vinAza hoya che.......zAMti mATe gayAH "ame aparAdhI kaMI na samajyA, na oLakhyAM bhagavaMtane!' bahAra khoja nathI karavAnI, paNa ApaNI aMdara ja DokiyuM karavAnuM krodha para vijaya meLavavAno puruSArtha karavo ja rahyo-jo zAMti che. Seek and you will find it.' A bAyabalanuM mahAkAvya prApta karavI hoya to. mANasa jyAre krodhanA AvezamAM hoya che. upaniSadanI ja vANI uccAre che.- know thyself'-basa, jAtane tyAre te vivekabuddhi gumAvI de che oLakho-"svane pAmo eTale amerikAmAM prathamavAra yojAyelI gautamakathA ane te aMdha bane che...sAcA parama zAMtino anubhava thaze ja. arthamAM trAsavAdI bane che. ane pvana'nA vAcakone e jANIne AnaMda thaze ke gayA varSanuM je jAtane jANe te ja sAcA na dhAreluM kare che. jo A paLe koI piyuSaNa daramiyAna lAsa enjalasanA jaina senTara opha sadhane paryuSaNa daramiyAna laoNsa enjalasanA jaina senTara opha sadhane arthamAM jJAnI che, DAhyo che. A tene sAcavI le to aghaTIta ghaTanA A keliphorniyAmAM jaina darzananA ciMtaka padmazrI Do. kumArapALa desAInI mATe ApaNe aMtarmukha banavuM rahyuM. banatI aTakI jAya che...ane jo ['gautama kathA'nuM Ayojana thayuM hatuM. jaina senTaranA pramukha DaoN. jenA pramukha Do. mana zuddhi vinA ane Indriya tene koI rokanAra na maLe to jayeza .jayezabhAI zAhanA Agrahane pariNAme satata cAra divasa sudhI nigraha vinA AdhyAtmika unnati 'gautama kathA' yojavAmAM AvI hatI. A prasaMge teoe zrI muMbaI) zakya nathI ane AdhyAtmika unnati ja ghaTanAno huM pote ja sAkSI chuM. jaina yuvaka saMgha Ayojita "mahAvIra kathA' ane 'gautama kathA'nA sivAya paramanI anubhUti thatI ja A rahI te ghaTanA. lagabhaga navatara kAryano ullekha karyo hato ane jaNAvyuM hatuM ke zrI muMbaI nathI....A pachI ja buddhi nirmaLa bane. cAlIsa varSa pahelAM huM jaina yuvaka saMgha jevI saMsthAe AvI eka viziSTa kathA yojIne javA saMsthAe AvA eka viArASTra kathA bhAjI | basa, pachI badhe nArAyaNa ja dekhAya. amadAvAdamAM (zAhapuramAM) raheto. janasAmAnyane jaina dharmanA mahattvanA pAsAMo vize vizeSa abhimukha| pahI azAMti sabhya ane parNa mArI sAme ja eka bhAI rahetA karyA che. emaNe kahyuM hatuM ke amerikAmAM prathama vAra A prakAre zAMtinA darzana thAya./hari OM |* yojAyelI 'gautama kathAthI bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara gotama 51. 'zilAlekha" DuplekSa, hatA. eka rAtre lagabhaga bAra vAgyAnA sumAre te gharamAM raDAraDa svAmInA alaukika jIvanano amane hRdayasparzI khyAla Avyo che. aruNodaya sarkala pAse, alakApurI, thaI gaI. bALakonI bUmAbUma thaI. vaDodarA-390007. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 77mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna (tA. 25 mI oNgasTa 2011 thI tA. 1 lI sapTembara 2011) tapa, jJAna ane saMyamanA triveNI saMgama samAna parvAdhirAja paryuSaNa nimitte zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 77mI vyAkhyAnamALA jaina dharmanA abhyAsu ane sAhityakAra Do. dhanavaMtabhAI zAhanI adhyakSatA heThaLa gata 2 5mI ogasTathI pahelI sapTembara sudhI marIna lAInsa sthita pATakara holamAM yojAI hatI. sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayoga vaDe yojAyelI A vyAkhyAnamALA jJAnapipAsuo mATe jJAna, ArAdhanA ane bhaktirasanI paraba banI hatI. paryuSaNa daramiyAna tIrthakaronI upAsanAnI sAthe gujarAtanA aMtariyALa ane pachAta vistAromAM rahito ane vaMcito mATe sevApravRttio calAvatI saMsthAo mATe nANAMbhaMDoLa ekatrita karavAno anokho sevAyajJa "saMgha I. sa. 1985thI Adaryo che. tenA bhAgarUpe A vakhate gujarAtamAM bhaTakatI jAtionA kalyANa mATe kAryarata saMsthA 'vicaratA samudAya samarthana maMca'ne madada karavAnI Tahela nAkhavAmAM AvI hatI. tene khUba ja sAro pratisAda maLyo hato. A saMsthA mATe lagabhaga 50 lAkha rUpiyA ekaThA karI zakAyA che. vyAkhyAnamALAmAM prathama divase DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe upasthita zrotAonuM svAgata karatAM jaNAvyuM hatuM ke paryuSaNa e Atmadarzana, AtmaciMtana, AtmasAdhanA, Atmazuddhi ane pachI AtmasiddhinuM parva che. zubhakarmano udaya thayo hoya tyAre ApaNe ahIM ekaThA thaIe chIe. jeothI tapa na thaI zakatuM hoya teoe dararoja eka sAmAyika karavuM joIe. vidhipUrvaka sAmAyika na thaI zakatuM hoya to eka kalAka svAdhyAya karavo joIe. A niyama haze to te divasa azubha tattvathI dUra thaze, ema DaoN. dhanavaMtabhAIe umeryuM hatuM. 'saMgha'nA upapramukha caMdrakAMta DI. zAhe zrotAone vicaratA samudAya samarthana maMca mATe udAra hAthe madada karavAno anurodha karyo hato. khajAnacI bhupendra javerIe dAtAonA nAmanI vigato vAMcI saMbhaLAvI hatI. maMtrI zrImatI nIrubahena zAhe potAnI viziSTa zailImAM AbhAradarzana karyuM hatuM. ATheya divasanI vyAkhyAnamALAmAM vidvAna vaktAono paricaya saMghanI kamiTinA sabhya nitIna sonAvAlAe Apyo hato. praphullAbahena lalitabhAI zAha dvArA 'moTI zAMti stotra'nA gAna sAthe vyAkhyAnamALA pUrNa thaI hatI. A vyAkhyAnamALA daramiyAna lalita damaNIyA, ku. dhvani paMDyA, gautama kAmata, zrImatI jharaNA vyAsa, ku. vaizAlI kelakara, DaoN. zarada zAha, ku. zarmilA zAha ane gAyatrI kAmate bhajano rajU karyA hatA. (1) kAyotsargamAM saphaLa thavA prAyazcitta tapa ane vizuddhikaraNa Avazyaka che. mAyA, nidhAna ane mithyAtva A zalyo aMtaHkaraNane pIDe che. zazikAMta mahetAe 'kAyotsarga : muktinI cAvI" e vize jaNAvyuM temAMthI bahAra nIkaLavA amasjayoga che. jJAna pRththakaraNa kare che. bhAva hatuM ke aMtara (Distance) yAtrA eTale kAyotsarga. duniyAnA zreSTha ekIkaraNa kare che. jIvanamAM jyAre pratikULatA Ave tyAre tyAre jaina yogomAM teno samAveza thAya che. A kriyA anuttara kriyA che. tenA vicAra kare che ke temAM sAmI vyaktino vAMka nathI paraMtu mAruM puNya pachI bIjI kriyA karavAnI jarUra nathI. kAyotsargamAM saphaLa thavA mATe ane pavitratA ghaTI tenuM A pariNAma che. prAyazcitta tapa ane vizuddhikaraNa e jarUriyAta hoya che. prAyazcitta [rAjakoTamAM vasatA 83 varSIya zazikAMtabhAI mahetA 50 varSathI tapamAM cittane zuddha karavAnuM hoya che. jIvanamAM ApaNe zarIra, saMpatti navakAramaMtranA upAsaka che. temanA zvAsa, vANI, vartana ane zraddhAmAM ane saMtati mArA nathI e hakIkatano svIkAra karatA nathI ane tenA navakAramaMtra che. teoe 14 varSa pahelAM 20 varSa sudhI A kRtrima mAlika banI beThelA chIe. A bAbata ahaMkArane puSTi Ape vyAkhyAnamALAmAM navakAramaMtra vize vaktavya ApyuM hatuM. A lAMbA che. A kRtrima mAlikI prabhune soMpI devI joIe. tenA thakI ja deha samaya pachI teo punaH padhAryA hatA.] devaLa banI zake. huM deva chuM ane deha AMgI che. je roja caDhe ane utare (2) jJAnI haMmezAM puruSArtha kare che che. vizuddhikaraNa ane namaskAramaMtra ApaNI cetanAmAM vasavo joIe. parama pUjya AcArya zrI 108 amoghakIrti sAgarajI mahArAja sAdhanAnuM lakSya sAdhaka sAdhya sAthe bhaLe emAM raheluM che. mana, vacana sAhebe 'AtmAnI karmayAtrA' vize jaNAvyuM hatuM ke badhA jIvomAM dekhAto ane kAyA ekatA anubhave te kriyA che. zalyarahita thavuM te ArAdhanA nathI te AtmA che. badhA AtmAmAM jJAna, zAMti ane sukha hoya che. tA. 25-8-2011: guruvAra : prathama vyAkhyAna: zrI zazikAMta mahetA: viSaya : kAyotsarga: muktinI cAvI | bIjuM vyAkhyAnaH 5.pU.A. amoghakIrti sAgarajI ma. sA. : viSaya : mAtmAjI rmayAtrA tA. 26-8-2011: zukravAra : prathama vyAkhyAnaH zrImatI aMjanAbahena zAha : viSaya : prekSAdhyAna ane kaSAya vijaya bIjuM vyAkhyAna: zrI kRSNacaMdra coraDiyA : viSaya : naina dharma meM nayavAH-vyavahAra na-nizcayanaya Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana 21. AtmA sAthe vAsanA ane karmakaluSitatA jevA vikAra paNa joDAyelA samajavA tenAthI aMtara rAkhavuM jarUrI che. AcArya mahAprajJajIe hoya che. ApaNI IcchAthI strI, puruSa ke pazu banI zakAtuM nathI. bhAvanAtmaka astitvanI vAta karI che. vyaktino jevo bhAva evo mANasa banavuM ke jAnavara te karma upara nirbhara che. jJAnI haMmezAM puruSArtha svabhAva. vicAra karIe evA karma ane evuM vyaktitva bane che. dharmanI kare che. koI vyakti janmathI vIra ke mahAvIra ke gautama hotI nathI. kriyA chatAM krodha, moha ane lobha yathAvat che. yuvAvarga ane bALakomAM janma samaye pratyeka bALaka raDe che paraMtu bAdamAM te vicAre che ke mAre Avega ane Avezane lIdhe teomAM AtmahatyAnuM pramANa vadhyuM che. kyAM hovuM joIe. mAtra prArabdhane AdhAre besI rahevuM ke akarmaka keriyaranI ciMtA sahu koI kare che. kerekaTaranI ciMtA thatI nathI. rahevuM te kAyaratA che. nadI mATe vahevuM e jIvana che. nadI mATe vahevuM [zrImatI aMjanAbahena zAha jena philosophInA viSaya sAthe AnaMda che. tethI vahetA jaLamAM zItaLatA ane svacchatA hoya che. te anusnAtakanI DigrI meLavI che. teo prekSAdhyAna ane 'sAyansa oNpha paththarathI TakarAIne kaSTa sahana kare che. paNa aTakyA vinA AgaLa vahe liviMga'nA vargo calAve che. AcArya mahAprajJAjIe temanuM 'zraddhAkI che. A prakAranI vRttithI ja jIvanamAM nikhAra Ave che. je divaso vItI pratimUrti' evorDa ApI sanmAna karyuM che.] gayA tenA upara vAraMvAra moDhuM pheravIne jovuM nahIM.je kaMI thaI cUkyuM che. (4) nayavAda samajAya to samAjamAMthI ADaMbara ghaTI zake tenuM mAtra prAyazcitta thaI zake che. je prakAre ApelI aMjali pAchI laI jANItA ciMtaka kRSNacaMdra coraDiyAe "jaina dharma meM nayavAdazakAtI nathI e rIte samaya pAcho Avato nathI. tethI bhaviSya bhaNI vyavahAranaya-nizcayanaya" vize jaNAvyuM hatuM ke jIvanamAM ApaNe je najara rAkhavI joIe. sad mArge karelo puruSArtha utthAna bhaNI laI vastune joIe che tenA ekAda pAsA upara dhyAna ApIe chIe paraMtu jAya che, ema temaNe jaNAvyuM hatuM. tenA anya pAsA ke dRSTikoNane nakAratA nathI. sonAnA mAtra pILA [mahArASTra dhUliyAmAM pitA araviMda jaina ane mAtA kanakamAlAne tyAM raMga vize vAta karIe tyAre tenA vajana ke anya guNadharmo upara dhyAna janmelA nayana jene 1999mAM AcArya zrI 108 devanaMdIjI mahArAja ApatA nathI. te naya che. eka vastune tabakkAvAra samajIe te nayavAda pAse dIkSA lIdhI hatI. temaNe paMdaramA varSe ghara choDyA pachI 19mA che. A paddhati jaina dharma sivAya bIje kyAMya nathI. nayavAdane samajavA varSe digaMbara dIkSA lIdhI hatI. teo hindI, marAThI, kannaDa, gujarAtI anekAMtavAdane samajavo Avazyaka che. jenA eka karatAM vadhAre aMta che ene aMgrejI bhASAnA jJAtA che.] athavA bIjAnA dRSTikoNane samajavo te anekAMtavAda che. nayavAda (3) prekSAdhyAnamAM AdhyAtma, yoga ane vijJAnano samanvaya samajAya to samAjamAMthI ADaMbara ghaTI zake. vyakti ane tenuM nAma zrImatI aMjanAbahena zAhe "prekSAdhyAna ane kaSAya vijaya' vize dAyakAo sudhI eka ja hoya che. paraMtu te bALaka, yuvAna ane pachI jaNAvyuM hatuM ke kasUno artha saMsAra ane Ayano artha Ava thAya che. vRddha thAya che. te vyakti tarIkenI oLakha dAyakAo sudhI yathAvat tethI saMsAra vadhAre te kasAya che. jaina zAstromAM kaSAyano tyAga karavAno rAkhe che paNa tenI avasthA badalAtI jAya che. A paristhitino svIkAra nahIM paraMtu tene zatru gaNIne vijaya meLavavAno bodha ApavAmAM Avyo te anekAMtavAdanuM udAharaNa che. dUdhamAMthI dahIM, chAza ane mAkhaNa che. kaSAya rAga-dveSanAM saMtAna che. tene jIvanamAM ghaTADavA joIe. pachI ghI bane che. dUdhamAM ghI hoya che paraMtu te dekhAtuM nathI. jaina dharma krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra mahattvanA kaSAya che. krodha bhoLo jJAnane dekhADavA mATe A vargIkaraNa karyuM che. nizcayanaya eTale ApaNe ane bAhya kaSAya che. tene joI zakAya che. krodha je kare ane jenA pratye vastunA svarUpane oLakhIe chIe. ApaNe kahIe chIe ke A kAcanI karavAmAM Ave te baMnene te gamatuM nathI. krodha samagra parivArane naSTa baraNI che. A kAyamI vAstavikatA che. jo ke temAM mAkhaNa bharyuM hoya karI zake che. prayatno vaDe tene ghaTADI zakAya che. hRdayamAM vAtsalya, to ApaNe kahIzuM ke A mAkhaNanI baraNI che. vyavahArikatAmAM ApaNe karuNA, maitrI ane kSamAbhAva jagADIne krodha ghaTADI zakAya che. bIjo kAcane nahIM paNa mAkhaNane mahattva ApyuM che. te kAcanI baraNI che te kaSAya mAna mITho ane sUkSma che. te mokSamAM bAdhaka che. vinayabhAva hakIkatane nakArI nathI. te vyavahAranaya che. keLavIne ane anyonA sArA kAmonI prazaMsA karavAthI paNa tene dhaTADI [mULa rAjasthAnanA osavAla jaina parivAranA kizanacaMda coraDiyAno zakAya. trIjo kaSAya mAyA che. te AMtarika ane mITho che. temAM ApaNe janma tAmIlanADumAM thayo hato. temaNe tAmIla sAhityamAM bI. e.nI jevA nathI evA dekhAvAno prayatna karIe chIe ane tenA vaDe pApa DigrI ane jainolojImAM ema.e., ema.phIla.nI DigrI meLavI che. temaNe bAMdhIe chIe. jIvanamAM saraLatA-pAradarzakatA lAvIne tene ghaTADI 82 ekara bhUmimAM 'caMdraprabhu vejiTeriyana vilejIsa'nI sthApanA karI zakAya che. cotho kaSAya lobha che. te atisUkSma che. IcchA-lAlasA che. tAmIlanADu sarakAra para prabhAva pADIne katalakhAnuM zarU thatuM aTakAvyuM sAthe tenI tulanA thaI zake. saMtoSanI bhAvanA keLavIne A kaSAyane hatuM.] dUra rAkhI zakAya. prekSA dhyAnamAM AdhyAtma, yoga ane vijJAnano samanvaya (paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA anya vyAkhyAno have pachI kramazaH pragaTa thayo che. prekSA eTale ke rAga-dveSa vinA jovuM. koI vastune jovA ke karavAmAM Avaze.) * * * Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 munizrI saMtabAlajInI bhUmimAM jaina sAhitya jJAnasatra saMpanna thayuM TguNavaMta baravALiyA aham spIrIcyuMala seMTara saMcAlita saurASTra kesarI prANaguru jaina tattvajJAna sacavAyeluM paDyuM che. vidvAnonuM kAma temanuM saMpAdana-saMzodhana philosophikala enDa lITararI seMTara dvArA pArasadhAma TrasTa prerita jena karI loko sudhI pahoMcADavAnuM che. sAhitya jJAnasatra-8nuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. pU. gurudeva zrI namramuni ma.sA.e maMgala pravacanamAM pharamAvela ke yugadivAkara pU. gurudeva zrI namramuni ma.sA., pU. zrI pIyUSamunijI tathA jJAnasatrano hetu jJAna upArjana ke jJAnavRddhino che e sAcuM paNa e pU. zrI prANavarabAI ma.sa.nA pAvana sAnnidhye cIMcaNamAM kudaratI sauMdarya jJAna AcaraNamAM mUkIe to ja kalyANakArI bane. pU. gurudeve mAhitI sAthe adhyAtma saMgama eka anerI anubhUti karAvI gayuM. pU. gurudevanA ane jJAnano taphAvata spaSTa karI samyajJAna ja AtmAnA urdhvagamana zrImukhethI uccArAyelA zrI uvasaggaharaM stotrathI vAtAvaraNamAM divyatA mATe upakArI bane te darzAvyuM hatuM. A satra yojavA pAchaLano hetu e vyApI gaI hatI. ja che. kaMIka sarjavuM che, vikAsa karavo che. bhagavAna mahAvIranA vicAro jaina sAhitya jJAnasatranuM udghATana zrImad rAjacaMdra mIzana ane siddhAMtone vizvanA phalaka sudhI vistAravA che kemake saMta badhe dharamapuranA praNetA parama zraddheya Do. zrI rAkezabhAI jhaverI dvArA guNavaMta pahoMcI zakatA nathI. paraMtu vidvAno, anuyAyIo, ke dharma pracAraka ke baravALiyA saMpAdita jJAnadhArA graMthanA vimocanathI karavAmAM AvyuM dharma prabhAvako dvArA mahAvIra darekane maLI jAya to darekanI AtmadazA hatuM. zrI mahendrabhAI pArekhe graMtha pUjya gurudevane ane zrI camanabhAI uccatama dazA sudhI pahoMcI zake kemake je vItarAgane pAmyA che eno vorAe graMtha pU. mahAsatIjIne arpaNa karela. - saMtoSa karatAM paNa je nathI pAmyA teno aphasosa thAya to sarva pAmI seMTaranA TrasTI ane saMyojaka guNavaMtabhAI baravALiyAe svAgata jAya evI bhAvanA darekanA hRdaya sudhI pahoMcI zake. pravacanamAM adhyAtma yoginI pU. bApajInA ziSyA pUDaoN. tarulatAbAI vadhumAM pUjya gurudeve jaNAvyuM hatuM ke ApaNA jinAgamo bhArata mahAsatIjInI preraNAthI sthapAyela A saMsthAnI vividha pravRttinI vigate ane vizvanA dareka graMthAlaya ke lAyabrerImAM hovA joIe. pUjyazrIe vAta karI hatI. vadhumAM jaNAvela ke munizrI saMtabAlajInI sevA ane Agamono IMglIzamAM anuvAda karavA jaNAvyuM hatuM. Agamono sAdhanAnI bhUmimAM, yuga divAkara pU. gurudeva zrI namramuninI pAvana anuvAda sarvamAnya bane te mATe vidvAnone aMgrejImAM AgamonA nizrAmAM parama zraddheya pU. rAkezabhAInI upasthiti sahita bhAratabharamAMthI anuvAda karavA mATe potAnI sevA ApavA anurodha karyo hato. moTI saMkhyAmAM padhArelA vidvAnoe ahIM kAMcanamaNI yoganuM sarjana zrImad rAjacaMdrajInA patra ane kAvya kRtimAM vyakta thatuM AtmaciMtana viSayamAM 1. Do. nileSa dalAla, 2. yogezabhAI bAvIsI, 3. udghATana pravacanamAM pU. zrI rAkezabhAI jhaverIe jaNAvyuM hatuM ke praviNabhAI zAha-amadAvAda, 4. DaoN. rekhAbena gosalIyA, 5. DaoN. munizrI saMtabAlajInI pavitra bhUmimAM pUjya namramunijInI nizrAmAM kokilAbena zAha, 6. phAlganIbena zAha, 7. ramezabhAI gAMdhI, 8. jJAnasatramAM ahIM AvavAnuM thayuM te amArA mATe eka AnaMda ane pradIpabhAI zAha ane 9. DaoN. haMsAbena gAlAe eka eka patra ane gauravanI ghaTanA che. temaNe zrImad rAjacaMdrajInA patramAM vyakta thatAM eka eka kAvyakRti para rasadarzana karAvyuM hatuM. uparAMta 10. narendra AtmaciMtana para ciMtanasabhara pravacana ApyuM hatuM. zrImadjInA upadezamAM dozI ane 11. DaoN. navanIta zAhe kAvyakRtino AsvAda pAThavyo rahelI prabhAvakatA ane AjanA saMdarbhamAM tenA mahattva vize vizada hato. chaNAvaTa karI hatI. jainakathAnuyogamAM vyakta thatuM nIti, sadAcAra ane dharmadarzana e jJAnasatranA adhyakSasthAne ela.DI. InsTITyUTanA DAyarekTara Do. viSayanI beThakanuM adhyakSasthAna DaoN. kAMtibhAI bI. zAhe saMbhALyuM hatuM. jitendra bI. zAha hatA. jina zAsananI sAMprata sthiti para vaktavya A beThakamAM-1. DaoN. kAMtibhAI bI. zAha, 2. sejalabena zAha, 3. ApatAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmatattvo vaizvika kakSAe svIkArya jazavaMtabhAI zAha, 4. DaoN. kavina zAha-bilImorA, 5. DaoN. che. temanA mate saMskRtinA traNa AdhAra bhojana, bhASA ane paheraveza. ramaNIkabhAI pArekha-amadAvAda, 6. DaoN. bhAnumatI zAha, 7. DaoN. atyAre A traNe AdhAro para AkramaNa thaI rahyuM che. Ama ja ApaNe razmibena bhedA, 8. jayazrIbena dozI, 9. DaoN. abhaya dozIe eka navA pravAho tarapha vaLI jaIzuM to ApaNI oLakha gumAvI daIzuM. eka kathAnaka saMkSiptamAM rajU karI ane teno AsvAda karAvI temAM jaina jIvana zailI Adarza che. paryAvaraNa saMtulana mATe "IriyAvahiya' vyakta thatAM dharmaciMtananuM nirUpaNa karyuM hatuM. sUtra sudhI javuM paDaze. mahAtmA gAMdhIjI, AcArya vinobAjI ane munizrI saMtabAlajInA lAkho hastaprato ane tADapatrIya graMthomAM jaina dharmanuM utkRSTa sarvadharma samabhAva tathA sarvadharma samanvayanA vicAro viSayanI beThakanA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana | 23 satrapramukhasthAne DaoN. gItAbahena mahetA hatA. prastuta beThakamAM-1, poIMTa prejhanTezananI sI.DI. arpaNa karI hatI. DaoN. gItAbahena mahetA, 2. dhanalakSmIbena badANI-nAgapura, 3. samIra prathama divase rAtrinA karmanuM viSacakra ane prekSAdhyAna' viSaya para zAha, 4. harajIvanabhAI mahetA ane pa. DaoN. rasikabhAI mahetAe DaoN. razmibhAI jhaverIe pAvara poIMTa jhenTezana karyuM hatuM. DaoN. rasikabhAI potAnA nibaMdho prastuta karyA hatA. uparAMta A viSayamAM 6. DaoN. mahetAe lokasAhitya viSaya para prakAza pADI sone bhAvavibhora karI varSAbena gAMdhI sUrata ane 7. DaoN. anilabhAI desAIe potAnA dIdhA hatA. zodhapatro ApelA. kAryakramanuM saMcAlana surezabhAI koThArI-amadAvAda (pUrva pramukha jJAnasatranA bIjA divase koIpaNa eka uttama zrAvaka ke zrAvikAnuM jaina sozyala grupsa InTaranezanala pheDarezana)e suMdara rIte karyuM hatuM. jIvana ane kArya e viSaya paranI - jJAnasatranA saMyojaka beThaka DaoN. abhaya dozInA eka saMnniSTha kAryakaranI vasamI vidAya guNavaMtabhAI baravALiyAe satrapramukhasthAne zarU thaI hatI. A zrI gAMgajIbhAI zeThiyA upasthita sarva vidvAno ane satramAM 1. DaoN. abhaya dozI, 2. DaoN. zrI gAMgajIbhAI zeThiyA arihaMtazaraNa thayA. mahemAnono AbhAra mAnyo hato ratanabena chADavA, 3. DaoN. reNukAbena zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe enA eka saMnniSTha ane sakriya sAthIneT ane A maMca parathI jinAjJA virUddha poravAla, 4. pro. navInabhAI |gumAvyA che. kAMI bolAyuM hoya to micchAmI kubADIyA, 5. DAM. himaMtabhAI mahetA, 6. DaoN. razmibhAI jhaverI, jhiMdAdila mAnavI. gujarAtI ane hiMdI sAhityanI uttama jhavarA, IjhiMdAdila mAnavI. gujarAtI ane hiMdI sAhityanI uttama kavitAo/mAMgalikathI jJAnasatranI samApti 7. DaoN. utpalAbena modIe eka eka zrAvaka ane eka eka zrAvikAnA cagAMgajIbhAIno sAtha hoya eTale e pravAsa cetanavaMto banI jAya ! AzramamAM vidvAno ane jIvana ane kArya para prakAza pADatAM A saMsthAnI koIpaNa pravRttimAM emano tana-mana-dhanathI sAtha| mahemAno mATe sAdharmika bhaktinI nibaMdho prastuta karyA hatA. hoya ja. A saMsthAnA navA makAnanA navanirmANa mATe puMjI ekatra vyavasthA rAkhavAmAM Avela. uparAMta vartamAna samayanA saMdarbhamAM jenaJkaravA emaNe saphaLa yojanA banAvI hatI. ciMtana zIla aneTtamAma vidvAnone puraskArathI dharmanA pracAra ane prasAra mATe |sarjanAtmaka vicArothI eo vibhUSita hatA. sanmAnita karavAmAM Avela. dareke dharmaprabhAvaka zreNInuM svarUpa ane | moDhAmAM cAMdInA camacA sAthe eo janmyA na hatA, paraMtu | dariyA kinAre munizrI mahattva viSaya pa2-1. girIzabhAI prabaLa paruSArtha ane pramANikatAthI emaNe potAnA jIvanane samaddhasaMtabAlajInI samAdhinA darzana zAha (amerikA)e videzomAM jaina banAvyuM hatuM. potAnA jIvananI gaIkAla e kyAreya bhUlyA na karyA hatA. dharmanI pravRttinA saMdarbhe A viSayamAM | hatA, eTale ja emanA vartamAna ane bhaviSya sugaMdhI banyA hatA. | A jJAnasatrane yazasvI, prakAza pADyo hato. 2. bInAbena A sahRdayI sajjana A saMsthA uparAMta jaina AdhyAtma sTaDIyAdagAra ane avismaraNIya gAMdhIane 3. kizorabhAI bATavIyA ]sarkala, lAkTara klaba ane anya saMsthAonA potAnA sevA kAryathI banAvavA mATe jJAnasatra Ayojana (bhAvanagara)e potAnA nibaMdho prANa banI gayA hatA. samitinA sabhyo sarvazrI prastuta karyA hatA. saMgIta, kavitA ane pravAsanA zokhIna gAMgajIbhAI vithaTguNavataM bhAI baravALiyA, zrI prANaguru jaina seMTara dvArA pravAsI hatA, temaja sarva dharma samanvayanA ciMtaka hatA. praviNabhAI pArekha, yogezabhAI prakAzita DA. ramibhAI jhaverI dvArA | 'prabaddha jIvanamAM paMthe paMthe pAtheyamAM pragaTa thayela emanA satyaTbAvIsI, Do. rasikabhAI mahetA, likhita pustaka-"bhagavAna mahAvIranuM rAjIvana prasaMgone prabaddha jIvananA vAcaka taraphathI umaLakAbharyoTprakAzabhAI zAha, surezabhAI vasiyatanAmuM" ane "hA pastAvo....' pratisAda maLyo hato. e prasaMgomAM satya ane saMgharSano samanvaya paMcamIyA ane pradIpabhAI zAhe DaoN. jitendra bI. zAhanA haste lokArpaNa hito. bhAre jahemata uThAvI hatI. karavAmAM AvyuM hatuM. AvA umadA mAnavInanuM ApaNI vaccethI UThIne cAlyA javuM DaoN. kAMtibhAI bI. zAhe hastaprata e paLa emanA cAhako ane saMbaMdhIo mATe keTalI badhI vasamI/601, | saMzodhana saMpAdananI prakriyA pa2|banI haze e hakIkata to kalpanAtIta che. upAzraya lena, vizleSaNa karatuM pravacana ApyuM hatuM. prabhu A zubha AtmAne zAMti arpo. ghATakopara (IsTa) DaoN. bipIna dozIe mahArASTranA 1 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAra|gunvant.bavalia@gmail.com jaina maMdironI viziSTatA para pAvara Mobile : 09820215542 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 32 E DaoN. kumArapALa desAI [vipula jaina kathAsAgaramAM DUbakI mArIne enAM tejasvI motI dvArA mAnavatAno jhaLahaLATa veravAno sarjanapuruSArtha yuvAna sarjaka jayabhikhkhu AraMbhe che. teo kaI rIte rUDha paraMparAgata ane nirasa zailIthI lakhAyelA kathAnakone navuM rUpa Ape che te joIe A batrIsamA prakaraNamAM.] mAnavatAno saMsparza yuvAna sarjaka jayabhikhkhunA jIvanane kalamanI dizA maLI. UMDA abhyAse sarjanano viSaya maLyo ane anubhavo pAsethI AlekhananI AgavI dRSTi sAMpaDI. jayabhikhkhue jainakathAo ane caritronA vizALa sAgaramAMthI motInI khepa karavAnuM nakkI karyuM. emAM emane navA ane kalpanAne uttejaka viSayo maLI AvyA, eTaluM ja nahIM, paNa A evA viSayo hatA ke je viSaya para mAtra paribhASAthI khIcokhIca ane saMskRta-prAkRta kathAnAM nirasa anuvAda jevI kathAo gujarAtI graMthomAM lakhAyelI hatI. jayabhikhkhunI kalamanA jAduthI A nirasa kathAsRSTi sathI tarabatara banI javA lAgI. emano saMskRta, prAkRta, gujarAtI ane urdU bhASAno abhyAsa kathAnakanI bhAvasRSTi ane varNa viSayamAM navAM raMgo pUravA lAgyo. eka sarjaka tarIke A badhuM sAhajika hatuM, paraMtu emanI sAme sauthI moTo paDakAra to sAMpradAyika saMkIrNatAne badale vyApaka mAnavamUlyonI navIna sRSTi racavAno hato, AthI prasaMgonI pasaMdagI ane Alekhana rItimAM emaNe evo kasaba ajamAvyo ke A kRtio enI sarjanAtmakatA ane vyApakatAne kAraNe jaina-jainetara sahu koI vAMcI zake ane enA mULamAM dharabAyelI manavatAno saMsparza pAmI zake. AMkTobara, 2011 jainakathAnako ane caritro dhArmika paribhASA ane dhArmika kriyAkAMDonI bahulatA dharAvatA hatA. rUDha Alekhana zailImAM ane eka nizcita cokaThA mujaba ja enuM Alekhana thatuM hatuM. are! vyakti ke vibhUtine mATenAM vizeSaNo paNa nizcita ane nirdhArita hatA! jayabhikhkhu AvA paraMparAgata kathAnako vAMce che. ene vize potAnI noTabukamAM noMdha kare che ane pachI e noMdhanA muddAne AdhAre AgavI kathAsRSTinuM sarjana kare che. saMskRta ane urdU sAhityanA abhyAsane kAraNe emanAM pAtronI dehachaTAnuM ane paristhitinuM varNana teo kuzaLa rIte karI zake che. 1940mAM jayabhikhkhunI 'kAmavijetA sthUlibhadra' pragaTa thAya che. AnI pAchaLano emano uddeza e hato ke jainonA kathAsAgaramAM paDelA amUlakha motImAMthI keTalAkanuM pUrvagraharahitatAthI Alekhana karavuM. teo spaSTatA kare che ke Aje jaina zabda jAtivAcaka banI gayo che. evo jAtivAcaka e dharma nahoto, ane tethI A kathAne jainakathA mAnavAnI koI bhUla na kare. vaLI spaSTarUpe 'kAmavijetA sthUlibhadra'nI prathama AvRttinI prastAvanAmAM noMdhe che, 'varNathI jaina dharmane nisbata ja nahotI, eka brAhmaNa rahIne paNa jaina banI zakato. ahiMsA, satya ane tapamAM zraddhA dharAvanAra, jIva mAtrane samAna kalpanAra; darzana, jJAna ane cAritrano pipAsu, AtmAnA puruSArthathI ja AtmAnA uddhAramAM zraddhA dharAvanAra, koI paNa rAya ke zaMka, nIca ke UMca, kSatriya, vaizya ke zUdra, A patitapAvana dharmano upAsaka banI zakato, ene koI aMtarAya na naDato.' lekhaka evI paNa 'cokhavaTa' kare che ke jaina dharmanI ItizrI koI jAti ke samUhamAM nathI, tethI jaina ane brAhmaNa evA bhedano koI artha nathI. jayabhikhkhuno bALapaNano goThiyo brAhmaNa hato ane vidyArthIkALano sAthI paThANa hato, AthI emanA cittamAM ApoApa varNa ke jAtino koI mahimA nahoto. potAnI navalakathAnuM vastu kaI rIte pasaMda karavuM ? emaNe joyuM ke vyakti jagatamAM badhuM jItI zake che, paNa kAmane jItavo muzkela che. jeNe kAmane jItyo, ene saMsAramAM jItavA jevuM ochuM bAkI rahe che. AvI kAmavijayanI kathA mATe sthUlibhadra ane kozAnI kathAthI bIjo kyo viSaya AkarSaka hoI zake! mAnavInI maryAdA ke kSationI sAthosAtha enA doSo pratye ghRNA ke dhikkAra rAkhavAne badale sahAnUbhUti ane saMvedanA dhAraNa karavAnuM sarjaka kahe che. kAmarAgamAM lipta evo mAnavI sarpa kAMcaLI phagAve tema, jIvananA bhogavilAsone phagAvI muniomAM mahAna paNa banI zake che. navalakathAno mukhya Azaya to e che ke patitano dhikkAra karavAne badale enA pratye samabhAva rAkhavo joIe, kAraNa eTaluM ja ke mAnavInA hRdayamAM sat ane asat ema baMne vaselA hoya che. mAtra asatno aMdhakAra hoto nathI. enAmAM satno dIvo paNa peTAvI zakAya che. A kRtimAM ekabAju sthUlibhadra ane rUpakozAnI praNayakathA che, to bIjIbAju pATalIputramAM cAlatI rAjanIti, zAsaka ane prajAnAM badalAtA vicAro ane dRSTibiMduonI kazmakaza che. premano prabaLa uchALa ane rAjanItino prakhara prapaMca - ema baMnene gUMthavAno prayAsa karyo che. kathAno samaya thoDe aMze aitihAsika ane thoDe aMze prAg aitihAsika che. Ama lekhaka eka viziSTa kathAvastu para pasaMdagI DhoLe che. A pUrve gujarAtI sAhityamAM 'gulAbasiMha' ke 'yoginIkumArI' jevI navalakathAnI racanA dhArmika kathAvastune keMdramAM rAkhIne karavAmAM AvI hatI, paraMtu pahelI ja vAra jaina sAhityamAM rahelI kathAne Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana | 25 navalakathAnuM rUpa ApavAno prayAsa A yuvAna sarjaka kare che. alaMkAra joIe : ItihAsanI nAnAmAM nAnI vigatonI noMdha potAnI noMdhapothImAM rAkhatA "dhUlibhadrane virAmAsana para besADI enA skaMdha sAthe potAnA jayabhikhkhane mATe rAjamahelo, raMgazALAo, udyAno, gAlIcA, skaMdha aDADI kozA beThI. himavaMta pAse jANe uSA ugI! (pR. 78)' vezabhUSA - A badhAnAM varNano karavA saraLa ane sahaja che ane e to kyAMya AvAM mArmika vAkyo paNa maLe che : rIte emanI varNanakalAthI e vAtAvaraNane jIvaMta karI zake che. "zuM vilAsa te koI anantakAlIna bhUkhyuM bhikSApAtra che?(pR. 193) kAmavijetA dhUlibhadramAM AvatAM varNano vize navalakathAnA "prItathI prIta e sAdhudharma, bhayathI prIta e rAjadharma. (pR. 206)' 'AmukhamAM pro. ravizaMkara joSI lakhe che - 'te yugamAM AvAM kaMI kaMI sarjaka jayabhikhkha e jIvanadharmI sarjaka che ane tethI 'kAmavijetA dazyo rajU karI tevIsaso-covIsaso varSa pahelAnAM sthaLa-kALane lekhaka zrI yUlibhadra' dvArA sattA ane bhogavilAsa tarapha vegathI dhasI rahelA potAnI adbhuta pratibhAzaktithI vAcakanI kalpanAmAM jIvaMta ramatAM A yugane saMyama ane tyAga tarapha vALavAno emano prayatna che. A karI mUke che, e nAnIsUnI sAhitya - siddhi nathI.' navalakathA dvArA lekhaka dhArmika tattvone mAnavatAnA vizALa phalaka para navalakathAnA kathAvastu mATe aitihAsika tathyo ane dharmagraMthonAM AlekhIne vartamAna yugane Avo saMdezo ApavA mAge che. A navalakathA kathAnakono lekhake upayoga karyo che. sthUlibhadra, mahAmaMtrI zakaTAla, sArI evI lokacAhanA jagADe che, eTaluM ja nahIM, paNa e samaye naMdarAja, maurya caMdragupta, cANakya enAM mukhya pAtro che ane lekhakanI samAjamAM ene Adara prApta thAya che, je A yuvAna lekhakanA sarjanamAM eka vizeSatA e che ke navalathAmAM emaNe koI kAlpanika pAtranuM navuM baLa banI rahe che; paraMtu kAmavijetA zrI dhUlibhadra navalakathAne sarjana karIne eno mahimA karyo nathI. pAtranA AlekhanamAM bhAvanAnA durbhAgye vivecakonI upekSA maLe che. raMga pUre che, paraMtu enI etihAsikatA pUrepUrI jALavI che. sthUlibhadranA A navalakathAnI prastAvanAmAM lekhake bhaya sevyo hato ke A pAtranA AMtarasaMgharSanuM nirUpaNa karIne lekhake rAga ane virAga vacce navalakathAne koI jainanavalakathA gaNIne vAMcavAnuM TALaze. e bhaya emaNe jhUlatA mAnavInI vAta karI che. AmAM bhagavAna mahAvIranA upadezo dhAryo hato tenA karatAMya vadhu sAco Tharyo. e pachInI navalakathA "maharSi evI saraLa bhASAmAM rajU thayA che ke kyAMya emAM sAMpradAyikatA lAgatI metAraja' (janI "saMsArasetu'nA nAme cothI AvRtti pragaTa thaI)mAM nathI. varNana ane saMvAdomAM lekhakanI AgavI hathoTI pragaTa thAya che, teo lakhe che - "Aje pariNAma AvyuM che ke vivecako sArA ke narasA paraMtu enI sAthosAtha lekhakanI nArI goravanI bhAvanA paNa vyakta paNa saMpradAyane lagatA evA pustakane joIne - "rAtuM kapaDuM joI bheMsa thaI che. bhaDake' ema bhaDakI UThe che. teo sArAM pustakane paNa tucchakArIne yuvAna jayabhikhkhae ghaNI nAnI vaye potAnI AsapAsanA avahelanAnI TopalIne havAle kare che.' samAjamAM thatI nArInI avahelanA joI hatI. enA para samAja lekhakanA cittamAM evo vicAra hato ke jaina kathAsAhityanI rUDhionI evI bhIMsa hatI ke ene mATe AtmahatyA e ja aMtima viSayavastune badale koI anya viSayavastu para kalama calAvavI. koI zAMtisthAna banatuM. emanI A navalakathAmAM nArInI sthiti pratyenI aitihAsika kathAnuM Alekhana karavuM ke pachI koI anya dharmanuM kathAnaka emanI hamadardI AgavI rIte pragaTa thaI che. kozA e gaNikA che ane levuM, paraMtu e samaye lekhakanA svAdhyAya daramyAna eka navI hakIkata tema chatAM enAmAM rahelA udAtta nArItattvane evI rIte lekhake pragaTa hAtha lAgI. emane eka aMtyaja muninI kathA maLI ane eka bAju karyuM che ke vAcakane A gaNikA pratye lezamAtra napharata thAya nahIM. muni "kAmavijetA sthUlibhadra'nuM sarjana thatuM jAya, to bIjIbAju eka sthUlibhadrane potAnA rUpa-zRMgArathI Asakta karavA cAhatI kozAnA sAptAhika-patramAM maharSi metArajanI saLaMga kathA kalamamAMthI vahevA AlekhanamAM kyAMya sthULatA, jugupsA ke azlIlatA jovA maLatI nathI. lAgI. kAmAsakta kozAnA pAtra pratye eka navA ja prakAranuM Alekhana maLe che. sthUlibhadranA pAtranI aneka vigato ane ghaTanAo maLatI hatI. e potAnA zIlane hoDamAM mUkavAne badale sadAya potAnA gauravane akSata emanA jIvanapalaTAnI rocaka kathA prasiddha hatI. jyAre A aMtyaja rAkhe che ane ema paNa kahe che - muni metAranA jIvana vize mAtra jhAMkhI-pAMkhI rekhAo maLatI hatI. strI sadA apayazanI bhAgI banatI AvI che, paNa jo koI samajI zake kAmavijetA sthUlibhadranA samayagALAno eka cheDo cheka prAgaitihAsika to strI saMjIvanI che ane e vAta jyAre samajAze tyAre motanA mukhamAMthI samaya sudhI pahoMcato hato, jyAre maharSi metArajanuM kathAnaka aDhI chUTavA valakhAM mAratuM jagata navajIvana pAmaze. (pR. 42)' hajAra varSa pUrvenuM hatuM. Ama chatAM A muni vize bahu ochI mAhitI A ja rIte praNayanI sAthosAtha rASTrapremanuM Alekhana paNa A maLatI hatI. kRtimAM maLe che ane kyAMka lekhakanI pravAhI zailImAMthI suMdara yuvAna jayabhikhkhae e samaye ghaNA graMtho uthalAvyA, paraMtu ekAda alaMkArasRSTi paNa pragaTe che, jemake lekhake prayojelo A uakSA be adhUrI sajhAyo ane thoDI tUTaka-chUTaka mAhitI sivAya kaMI maLyuM Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 nahIM. paraMtu sarjakanA citta para maharSi metArajanuM pAtra evuM chavAI gayuM hatuM ke emAMthI emane 'navakrAMtinAM aneka baLonuM darzana' lAvyuM, e samayanuM bhagavAna mahAvIranA jIvanakALanuM vAtAvaraNa paNa emane mATe prabaLa AkarSaNano viSaya banyuM, syAdvAdanA parama dhAraka jJAtaputra mahAvIranI upadezadhArA kyAM kyAM ane kevI rIte vahI, enuM saLaMga darzana AlekhavAnuM A yuvAna sarjakane mana e mATe thayuM ke enA dvArA jaina dharmanI vizALatAne darzAvI zakAya. prabuddha jIvana manamAM evo paNa vicAra Avyo ke jAti, mahattA ane dharmajaDatAe maharSi metArajanA jIvanane bane eTaluM gopaDyuM haze athavA to rUDhigrastatAe ene gauNa banAvI dIdhuM haze, to zA mATe A caritra AlekhIne dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre puruSArthane darzAvatA A aMtyaja muninAM pramANamAM ajJAta rahelA paNa ati tejasvI caritrane kema na AlekhavuM ? Ama muni sthUlibhadranA jIvanane AlekhanArI kalama have muni metArajanA alpaprasiddha jIvanane AlekhavA mATe utsuka banI. jevuM AkarSaNa muni metArajanuM hatuM, evuM ja AkarSaNa mahAvIra ane buddhanA e samarpaNazIla kALanuM hatuM ane tethI AmAM karmazUra ane dharmazUra rohioya, alabelI virUpA, chelachabIlo mAtaMga ane nRtyakuzaLa devadattA, prabaLa parAkramI magIyAra ne buddhinidhAna mahAmaMtrI abhaya jevAM pAo navalakathAmAM AlekhAyA che. (15) bAra vratanI pUjAmAM eka paMkti Ave che ke jUTho narapata, bhUmi bhojana jaLa chaMTakAva karyo ! oNkTobara, 2011 kavizrI 'suMdaram'e jJAtaputra mahAvIra ane pratinAyaka roharNayanAM pAtro je rIte AlekhAyAM che tenA vize lakhyuM che ke gujarAtI sAhityamAM mahAvIranuM AvuM sajIva citra bIjuM bhAgye ja haze. ethIya vizeSa A navalakathAmAM rohiNeyanA pAtra vize kavi suMdaram noMdhe che - 'rohiNeyanuM pAtra lekhakanI zaktinuM eka anokhuM sarjana kahevAya tevuM che. enI ajeya svasthatA, akhUTa zArIrika zakti, buddhizIlatA tema ja enI parAkramagAthA tene asvAbhAvikatAnI hade pahoMcatI, parIkathAmAM saMbhave tevI guNAvattAthI bharI de che, chatAM enI raMgadarzitA kharekhara AlhAdaka bane che. vArtAnA rasanuM - e rasa AkhI vArtAmAM gauza che, chatAM pradhAna AdhAna A pAtra banI rahe che.' AmAMnA kAvyarasika prasaMgo uttama urmikavitAnI chaTAe pahoMcI zakyA evuM noMdhIne kavi suMdaram kahe che ke AmAM lekhakanA abhyAsano paripAka ane kalpanAnI sauMdaryasarjaka zakti batAvI zakyA che. AmAM paNa lekhakanI Alekhana zailI dvArA bhAratanI bhavya tyAgapradhAna saMskRtinuM eka suMdara citra upasI Ave che. (kramaza:) zrI snAtra pUjAnAM rahasyo =5. pU. AcArya zrI 'vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. mohana merI, mugati se jAI milyo ! A paMktiomAM eka suMdara kathA che. eka harijana strI koI vRkSanI nIce jamavA bese che. tenI pAse be patarALAM che. bhojanamAM mAMsa che. e jamIna zuddha kare che kemake jamavA besavuM che. e samaye tyAMthI eka brAhmaNa pasAra thAya che. e zUdra strIne Ama karatI joIne pUche che ke tAre mAMsanuM bhakSaNa karavAnuM che ane raktanuM pAna karavAnuM che pachI jamIna sApha karavAnI zI jarUra? brAhmaNa majAkamAM hase che. e samaye zUdra strI kahe cheH 'he brahmadevatA, mAre mAMsanuM bhakSaNa karavAnuM ane raktanuM pAna karavAnuM e to mArA karmano pratApa che, enuM mane duHkha paNa che. paNa huM A jamIna eTalA mATe zuddha karuM chuM ke A rastA parathI aneka jUThAM, pApI, anItivAna, vyabhicArI mANaso pasAra thAya che enA pudgalo 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. mobAIla : 09824019925 mane aDI na jAya ane huM emanA jevI kharAba na thaI jAuM!" dharma yAda Ave te puNya che. paisA vadhe tyAre bhagavAna bhUlAI jAya che. sukhamAM sonI yAda Ave che. duHkhamAM rAma yAda Ave che. pratyeka jIva hIrA jevo che. e evo hIro che ke tenA para saMskAranI pahela paDavAnI bAkI che. pratyeka paLe bhagavAnane hradayamAM rAkho. kleza ane jhagaDAthI dUra raho. klezathI bhareluM mana eTale saMsAra. klezathI mukta mana eTale bhava pAra. (16) jyAre paNa samaya maLe tyAre sArA kAma karo. sajjanano dharma zuM ? tamAro duzmana koNa? tame pote. karma tamAro duzmana nathI. karmane tamArI sAthe vera zA mATe hoya? tamAruM kAmakAja ja evuM che ke pApa karma baMdhAya che. tamAruM kAmakAja sudhAro. pachI koIne doSa Apavo nahIM paDe. marIcI munie vicitra veza dhAraNa karelo. e bimAra paDyA. AdinAtha prabhunA koI sAdhue temanI sevA karI nahIM. marIcI manathI nirAza thaI gayA. e samaye kapila nAmano eka rAjakumAra temanI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana pAse Avyo. marIcIe dharmopadeza Apyo. kapile kahyuM ke mane joI rahyAM chIe. dIkSA Apo. marIcI kahe ke dIkSA levA mATe bhagavAna pAse jA. marIcIe evuM kahyuM keH "ahIM paNa dharma che ane tyAM paNa dharma che!" kapile gajaba savAla pUchyoH ATaluM ja vacana ane marIcIno keTalo saMsAra vadhI gayo. 'tame je jIvana jIvo cho temAM dharma nathI?" satyanA svIkAra mATe hiMmata joIe. marIcI hA kahe to utsutra bhASaNa thAya. bhagavAnathI viruddha kathana ApaNe zreSTha saMskArothI vaMcita kema rahIe chIe? je namra che tene karyAnuM bhayAnaka pApa lAge. ane nA kahe to kapila sAme Abaru sadvicAra game che. saMskAranA raste caDyA vinA koI Aro nathI. jyAM saMskAra nathI tyAM dharma nathI. saMskArano pAyo majabUta haze to dharmanI sAcuM bolavAnI hiMmata joIe. jaina saMghamAM Aje paNa asatya bhavya ImArata khaDI thaze. * * * ane abhimAnane kAraNe pragaTelA aneka vivAdo ApaNe pratyakSa saMtoSa TAvara, lokhaMDavAlA kopleksa, aMdherI, muMbaI. jAya. zrI namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanAnI vaijJAnikatA zrI rAjendrakumAra sArAbhAI mahetA, "maMtra' eTale nizcita prakAranA hrasva, dIrgha, guru, laghu uccAraNo utpanna kare che. A enarjInI madadathI ArAdhaka amuka nizcita aMtare dharAvatA, amuka nizcita prakAranA akSarono suAyojita samUha. A Avela devalokamAM, nizcita sthaLe vasatA "ISTadeva'ne teno saMdezo vyAkhyA zrI namaskAra mahAmaMtra, zrI bhaktAmaramaMtra, ke zrI gAyatrImahAmaMtra pahoMcADI zake che. jainazAstro devalokanI bhaugolika paristhiti ane ke anya koI paNa mahAmaMtrane lAgu pADI zakAya che. A maMtra bIjAkSaromAM ja aMtaranuM vistArathI varNana kare che. dareka devanI paristhiti' ekabIjAthI mahAmaMtronI vaijJAnikatA samAyela che. AjanA krAMtikArI vijJAnayugamAM paNa, bhinna prakAranI hoya che. AthI jaina zAstro pratyeka devanI ArAdhanA vijJAnanI kasoTIomAM parIkSaNa pAmI, maMtrAsnAyo satya sAbita thaI zake mATe alaga alaga prakAranA maMtrAkSaro, tathA tenA jApanI saMkhyA varNave vijJAnavAdanA prabhAvathI aMjAyela AjanA yuvAnavargane, AjanuM vijJAna paNa UFO' nA dRSTikoNathI GOD ane samajaNapUrvakanI sAcI zraddhA utpanna karavA, zrI namaskAra mahAmaMtranI Miraclesno svIkAra kare che. Ama maMtranA jApa ane tenI phalazrutirUpe ArAdhanA vidhi ane tenI phalazrutinI vaijJAnikatA samajAvavAnI jarUra prApta thatI 'ISTasiddhi vaijJAnika satya hakIkata che. zrI namaskAra mahAmaMtra, 68 akSaro ane uccAraNono samUha che. AjanuM vijJAna dhvaninI zaktino svIkAra kare che. vijJAnanA temAM mukhyatve parama maMgalakArI paMcaparameSTine namaskAra karavAmAM AvyA niyama anusAra, koI paNa be padArthonA athaDAvAthI, prati sekaMDa hovA chatAM, mahAzaktizALI kAra, bIjA maMtrabIjAkSaro, aneka svara 16 jeTalA kaMpano utpanna thAya to "dhvani' sarjAya che. jema kaMpanonI ane vyaMjana, hrasva-dIrgha uccAraNo to samAyela che ja. parama maMgalakArI saMkhyA vadhAre sarjAya che, tema "ghoMghATanI mAtrA vadhe che. paraMtu jo paMcaparameSTinI pavitratA lakSyamAM rAkhIne ArAdhaka, tenI 'zaktio'no prati sekaMDa 40,000 thI vadhAre kaMpano sarjAya, to dhvani "azrAvya" sadupayoga kare, te ja namaskAra mahAmaMtranA jApano mULabhUta Azaya banI jAya che. vijJAna tene perAsonika sAunDa' nAme oLakhe che. che. A sAunDanI zakti eTalI badhI tIvra hoya che, ke te dareka prakAranA maMtrAsnAyonA prAcIna graMthomAM zrI paMcaparameSTinA nAmAkSaro vidgonuM chedana-bhedana karIne, ati tIvra jhaDape, nirdhArita sthaLe pahoMcI 'masimADasA'no upayoga karI, vazIkaraNa-mAraNa-kAmya prayogo jAya che. avakAzayAtrIo A sAunDanI madadathI, pRthvIloka joDe varNavAyela che ja. paraMtu teno mULabhUta Azaya, ArAdhaka anivArya vAtacIta karI zake che. saMjogomAM dharmamArgane saraLa banAvavA, duSTa tattvonA niyaMtraNano ja manuSya jyAre koI paNa maMtranI ArAdhanA kare, tyAre tenI jIbha che. hoMTha ane tALavAnA halanacalanathI, smaraNa karAtA vividha zabdonA Ama chatAM paNa zrI namaskAra mahAmaMtra "svayaM zaktino strota che, uccAraNa anusAra, vividha prakAranA kaMpano utpanna thAya che. ArAdhaka te vaijJAnika kasoTIothI cakAsI zakAya, tevuM satya che. * * * jema maMtrajApa vadhAre saMkhyAmAM kare, tema dhvanikaMpanonA sarjananI mAtrA 1724, bAvaLiyA khAMcA nAke, zAmaLAnI poLa, rAyapura cakalA, vadhatI jAya che. aMte A dhvanikaMpano "perAsonika sAunDa enarjI" amadAvAda-380001. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 ekabaMdha bATalIthI tobA nlekhaka-arUNa kaTiyAra (hiMdI) anuvAda: puSpA parIkha (oNsTreliyAnA buMDAnana nAmanA gAmamAM paMkabaMdha pANInI bATalIo para pratibaMdha lAdavAmAM Avyo che. saMbhavata: AkhI duniyAmAM A eka ja evuM sthaLe haze jyAM ATaluM kaThora ane sAhasI pagaluM bharavAmAM AvyuM hoya. Aja pramANe nyU sAutha velsamAM paNa sarakArI vibhAgo tathA ejansIone pekabaMdha pANI kharIdavAnI manAI che. A pagaluM kharekhara prazaMsanIya che ane A pagalAMne anusaravuM e paNa eka uttama vicAra che.). ApaNA samAjamAMthI ghaNI vyaktio ucca pariSadomAM tathA ucca konpharansa rUmomAM AgaMtukone mATe dekhAya evA Tebalo rAkhavAmAM staranI sabhAomAM jatI hoya che. AvI sabhAomAM vAtAnukULa haoNlamAM AvyA che. enA upara svaccha jagamAM DhAMkIne pANI rAkhavAmAM Ave susajja Tebalo para AvI bATalIo tathA glAsa mUkelA joIe chIe. che, sAthe ja svaccha pyAlAo paNa mUkavAmAM Ave che ane sAthe eka A bATalIo IMtejArIpUrvaka rAha jotI hoya ke kyAre evI samartha saMdezo paNa lakhavAmAM Ave che ke-"A pIvAnuM pANI bilakula surakSita ane kuzaLa vyaktio Ave ane amArAmAMthI thoDuM pANI pI tRSA che. A pANI 'vipro'nA ja jalazuddhikaraNa yaMtramAM zuddha karavAmAM AvyuM chIpAve ane korporeTa jagatanI raNanItio, rAjakAjanI yojanAo, che. Ano upayoga karavAthI pANI bacAvavAnI jhuMbezamAM madada thaze." kaMpanIonA aTapaTA pariNAmo ane vikAsanA sthAyitva para carcA paryAvaraNa saMbaMdhita tamAma praznonA samAdhAna mATe A acUka bahu ja vivekabharyo upAya che. dareka nAnA audyogika samudAye A tarIko paraMtu vAstavamAM thAya che zuM? potAnA sthAne birAjamAna vyaktio apanAvyo che. basa, jarUra che ke moTA vyApArika samudAyo paNa AnuM sIlabaMdha bATalIo kholIne kadAca ekAda-be ghUMTaDA ja pANI pIe anukaraNa karavAnuM sAhasa kare. Aje bhale korporeTa jagatamAM (bIsalerI) che. sabhA pUrNa thayA bAda bATalIo tyAM ja sabhAkakSamAM paDelI hoya peka boTalanuM pANI svIkArya che paraMtu jema dhumrapAna asvIkArya che che. thoDIja vAramAM oNphisamAM kAma karatA chokarAo AvIne bATalIo temaja A paNa asvIkArya banI zake. AnI zarUAta AjathI ja thavI UMcakI, pANI pheMkI kacarApeTImAM pheMkI de che. kiMmatI pANI pAIpo joIe. vATe vahI jAya che ane ethI paNa badatara to, plAsTIkanI bATalIone paryAvaraNane laIne vipro pratibaddha rahyuM che ane A pratibaddhatA kacarA bhegI medAnamAM phagAvI devAmAM Ave che. emanI amuka sAdhAraNa cIjo para paNa najare paDe che. pArasparika A to haju eka ja hisso che je ApaNane narI AMkhe dekhAya che; sahayoganI bhAvanA niraMtara emane tyAM jhalakatI jaNAya che. ajhIma paraMtu Aje ApaNe e urjA zakti para vicAra karIe ke je bATalIomAM premajI manuSya, lAbha ane dharatI traNe para dhyAna kendrita karavAnuM pANI bharI ApaNA sudhI lAvavAmAM vaparAI hoya. alabatta A badhI AhvAna kare che. urjA to ghaDInA chaThThA bhAgamAM vaparAI jAya. pIvAnA pANIne baMdha A krAntine AgaLa dhapAvavA mATe ApaNe saue prathama kiMmatI karavAnI mahattA viSe koI InkAra nathI karatuM. pANI duSita na thAya pANIne bacAvavuM paDaze athavA pANInI paeNka baoNTalane lIdhe nIkaLatA ane jANe ajANe paNa eno durUpayoga thato aTakAvI ApanI pAse bATalInA kacarAne koI paNa bahAne ocho karavo paDaze athavA enA bilakula zuddha svarUpe pahoMce e mATe enuM ucita pekIMga to jarUrI che parivahana para thato kharco sImita karavo paDaze. A krAntinI zarUAta ja. kharAba parivahana vyavasthA ane azuddha rItabhAtathI to kadAca vadhu kazekathI to karavI ja paDaze. sthAnika athavA sarakArI niyamone laIne, nukazAna thAya. upabhoktAnA dabAvathI athavA kiMmata niyaMtraNanA dabAvathI A krAntinI A rIte ApaNe joI zakIe chIe ke atre traNa samUhonA hita zarUAta karI zakAya. paraMtu asalI upAya to AthI paNa vadhu AsAna sacavAya che-upabhoktA, vyApArI ane sarakAra (paryAvaraNIya che. zarUAta svayaMthI karIe. plAsTIkanI halakI phusa bATalI karatAM prabhAvonA saMbaMdhamAM paNa Ano ja prabaMdha karavo rahyo). A TakAu bATalI ApaNI sAthe rAkhIe ke je vadhu vakhata vAparI zakAya. jarUriyAtonI pUrti karavA A traNa muddAo mATe khAsa pracAra karavAnI ene kaoNnpharansa rUmamAM koI saMkoca vagara tamArI sAme mUko ane garvathI jarUra che. Ane mATe pekejIMga paryAvaraNa zuddha hoya, ekabaMdha pANIno emAMthI glAsamAM pANI kADhIne vAparo. vaparAza bane teTalo ocho karavo ane bATalIonA pANIno bagADa grAmINa osTreliyAmAM buDAnuna nAmanuM eka nAnuM gAma che. tyAM bane teTalo ocho thAya e ApaNe sunizcitarUpe karavuM joIe. jo ke hAlamAM ja paeNkabaMdha pANI para pratibaMdha lagAvyo che. saMbhavataH purA A kaMI saheluM nathI. A kArya mATe upabhoktAo ane kAnUnI vizvamAM Aja evuM sthaLa che jyAM ATaluM kaThora pagaluM bharavAmAM AvyuM bAbatamAM vyApaka krAMtinI AvazkatA che. sAcI vAta to e che ke hoya. jema buMDAnUnanA nivAsIo mAne che ke A pagalA pAchaLa emanuM paMkabaMdha pANI jeTaluM lokapriya bane teTalI ja enI samasyA paNa vyApaka mukhya dhyeya dharatI ane potAnA khIsA kharcane bacAvavAnuM che; tyAM thatI jAya. nyUsAuthavelsamAM amalamAM mUkAyela pratibaMdhane lIdhe sarakArI vibhAga Ano eka upAya beMgaloranI jANItI audyogika kaMpanI 'vipro'e ane ejansIo paMkabaMdha pANInI bATalIo nathI kharIdI zakatAM. A zodhyo che. ilekaTronika zaheranA vizALakAya parisaramAM emanI badhI (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 33) Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana 29 usAmAnI gAya... uDaoN. guNavaMta zAha je loko moMghIdATa haoNTelanA AchA aMdhArAmAM saMbhaLAtA saMgItanA jaththo eka mANase laMca laIne pedA karyo! sura sAthe mAMsAhArI vAnagIono svAda mANe che emane vicAramAM duniyAmAM vadhAre ne vadhAre loko gomAMsa (bIpha) khAtA thayA che. nAkhI de evI thoDIka vAto karavI che. gAyanA mAMsane bIpha kahe che. e sarerAza amerikana nAgarika jeTaluM bIpha prati varSa khAya che enA dvArA ja rIte suvaranA mAMsane porTa kahe che. cikana sUpano svAda mANatI je grInahAusa gaeNsa pedA thAya e 1800 mAIla doDatI kArane lIdhe vakhate koIne e sUpanA bAulamAM saMtAyelI bhUtapUrva maraghInI kAramI pedA thatA grInahAusa gaeNsa jeTalo che. Ama joIe to anya prANIonAM cIsa nathI saMbhaLAtI. bAkI, cIsano svAda mITho nathI hoto. mAMsanI sarakhAmaNImAM gomAMsa dvArA thatA nukasAnanuM pramANa ghaNuM atyAre mArA hAthamAM amerikAnuM supratiSThita sAmayika vadhAre che. suvaranuM eka pAunDa mAMsa 3.8 pAunDa Co, ane maraghInuM Scientific American rAkhIne lakhavA beTho chuM. varSa 2009nA eka pAunDa mAMsa 1.1 pAunDa Co, pedA kare che. eka pAunDa jeTaluM phebruArInA aMkamAM 72-73mA pAnA para gAyanuM citra jovA maLe gomAMsa 14.8 pAunDa Co, pedA kare che. vAtano sAra eTalo ja ke che. e pAnA para yunivarsiTI opha keliphorniyAmAM DokTareTa karanArA globala vaoNrmiMga ghaTADavA mATe mAMsAhArano tyAga karavA jevo che ane emAMya nAthana phiAlAno lekha pragaTa thayo che. grInahAusa gesane kAraNe vizvanuM gAyanA mAMsano tyAga to avazya karavA jevo che. nobela pAritoSika vijetA sarerAza tApamAna vadhI rahyuM che. pariNAme dhruva pradezamAM AvelI rAjendrapacurIe paNa globala vormiMga ghaTADavA mATe mAMsAhAra ocho karavAnI himazilAo pIgaLI rahI che ane dariyAnI sapATI UMce AvI rahI che. vAta kahelI. zrI zrI ravizaMkare paNa e ja vAta jAheramAM karI hatI. A vAta jokhama rokaDuM che. e jokhamanuM nAma cheH globala vaoNrmiMga. kevaLa jaino mATe ja mahattvanI nathI, sau vizvanAgariko mATe paNa che. A glaoNbala vaoNrmiMga sAthe gAyane koI saMbaMdha kharo? pAkistAnanA jANItA patrakAra mariAnA bAbare usAmA vize saMbaMdha che ane e samajavA jevo che. khAsa yAda rAkhavAnuM che ke eka rasaprada vAta kahI che. vizvanA tApamAnano sIdho saMbaMdha kArbana DAyoksAIDa (Co2) sAthe usAmA bina lAdena enI traNa patnI sAthe ebaTAbAdanA moTAmasa rahelo che. jo Co, nuM pramANa vadhI jAya to ApaNA AMgaNAmAM paNa baMgalAmAM raheto hato. baMgalAnA eka oraDAmAM bleka borDa hatuM. dariyAnA pANI AvI zake. AvI Apatti ApaNe mAnIe eTalI traNamAMnI eka patnI kaeNmpasa paranAM 14 bALakane arabImAM bhaNAvatI dUra nathI. AjathI jAgIe to bacI zakAya tema che. are! paNa AmAM hatI. e patnI IslAmI abhyAsa sAthe pIeca.DI.nI DigrI dharAvatI bicArI gAyamAtA kyAM AvI? sAMbhaLo kAna daIne... hatI. badhAM 14 bALaka usAmAnA nahotAM. kadAca usAmAnA be yuenaonuM eka agatyanuM DipArTamenTa cheH Food and Agri- kuriyaranAM paNa keTalAMka bALako haze. cultural Organization (FAO). ApaNA khorAkamAM je mAMsa khavAya gharanA vADAmAM lagabhaga 100 maraghI hatI. parivArane IMDAM bhAvatAM che ene kAraNe grInahAusa gesisa (kArbana DAyoksAIDa, mithena, hatAM. baMgalAnA kicana gArDanamAM be gAya paNa rahetI hatI. jenuM dUdha nAITrasa oksAIDa ItyAdi) vAtAvaraNamAM pahoMce che. vAhanone kAraNe usAmAnA parivAra mATe pUratuM hatuM. parivAranI jarUriyAto mATe bahAranI ke udyogone kAraNe pahoMce enA karatAMya vadhAre grInahAusa gesisa saplAya para AdhAra rAkhavo na paDe e mATe AvI svAvalaMbI vyavasthA mAMsAhArane kAraNe pedA thAya che. A vAyuo sUryazakti sAthe bhaLIne jarUrI hatI. rasoDAnI abharAI para badAma, kAju, khajUra ane sUkuM pRthvInI sapATIne garama kare che. TUMkamAM, ApaNuM kharuM jora kArbana mAMsa kAyama upalabdha rahe evI goThavaNa hatI. oliva oNIlano DAyoksAIDanuM pramANa ochuM rahe te ja muddA para lagAvavAnuM che. A upayoga rAkhavAmAM thato. pramANano sIdho saMbaMdha mAMsAhAra sAthe rahelo che. atyAre usAmAnI e be gAya kyAM che? AjakAla e banne gAya kharI vAta have Ave che. FAOno hevAla jaNAve che ke kula 36 pAse AvelA miliTarI DerI phArma para mojathI jIve che. abaja Tana jeTalA Co,nA jaththAnA 14thI bAvIsa TakA jeTalo jaththo mukhya vAta eTalI ja ke usAmA ane eno parivAra gAyanuM dUdha dara varSe mAMsAhArane kAraNe pedA thAya che. eno artha e thayo ke jo pIto hato! koIkane laMcamAM aDadhA pAunDanuM hemabargara ane mAMsanI be paTTI -saujanya : citralekhA khavaDAvavAmAM Ave to ene pariNAme 3000 pAunDanA vajananI kAradasa mAIla cAle emAM je grInahAusa gesisa pedA thAya eTalo ja * * * Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pustakanuM nAma : aghyAtmazuddhi lekhaka : munirAja zrI saMyamakIrti vi. ma.sA. prakAzaka narabhAI navasArIvALA sanmArga prakAzana prAptisthAna : (1) sevaMtIlAla jaina, DI-52, sarvodayanagara, grAunDa phlora, 1lI pAMjarApoLa galI, muMbaI-400 004. phona naM. 22404717 (2) nRpenabhAI Ara. zAha,4, saragama phleTa, vI. Ara. zAha skUlanI bAjumAM, vikAsagRha, pAlaDI, amadAvAda-7. mo. : 9427490120. pAnA H 344, AvRtti-prathama vi. saM. 2066, graMthakAre graMthanA prAraMbhamAM jaNAvyuM che ke, 'zAstra, suvihita mahApuruSonI paraMparA ane svAnubhavathI meM je adhyAtmanuM svarUpa ane tenA upAyo aMge je jANyuM che, je te ja A graMthamAM varNavuM chuM.' gurudevano A khulAso graMthanA eka eka vacananI zAstra sApekSatA ane tArakatAnI gavAhI pUravAra kare che. sAcA sukhanI dizAno nirNaya karavA mATe ane nihita thayelI dizAmAM tenI zodhano prAraMbha karavo te artha adhyAtma zAstrakaSita padArthonuM te punaH punaH parizIlana karavuM jarUrI che. yoga adhyAtmavettA zAstrakAra maharSioe bhinna bhinna zailIthI yoga adhyAtma para prakAza pADyo che. adhyAtmasAra graMthamAM adhyAtmanuM svarUpa varNavIne adhyAtmaprAptinA upAyo varNavyA che. temAM vIsamA adhikAranA aMtamAM graMthakAra maharSine adhyAtmaprAptinA-zuddhinA 33 upAya varNavyA che. te upAyonA mAdhyame je vyAkhyAno thayA hatAM tenuM saMkalana A pustakamAM che. gurudevano A prayAsa sarva jIvone adhyAtmanI prApti ane zuddhi dvArA mukti sukhane prApta karAve tevo che. XXX pustakanuM nAma : kalyANa bhAvanA lekhaka : pU. AcAryadeva zrImad vijayapUrNA caMdrasurIzvarajI mahArAja prakAzaka : paMca prasthAna puNyasmRti prakAzana, sumaMgalam kAryAlaya, 10/3268-e, kAjInuM medAna, gopIpurA, surata. mUlya rUA. 30/pAnA H 12+100 AvRtti-prathama, 2067. prAptisthAna : dhezabhAI rIkhavacaMda saMghavI, 301, svayaMsiddhi epArTamenTa, devadIpa sosAyaTI, saragama zopiMga senTaranI sAme, pArthe poInTa, surata-395003, mo. : 9376770777. prabuddha jIvana sarjana-svAgata QDaoN. kalA zAha phona : (022) 23861843. sAcana mATe sAhitya kSetre na pUrI zakAya na teTalI khoTa paDI che. dharma ane saMskRtino dhvaMsa kare tevuM aDhaLaka sAhitya puSkaLa pramANamAM pragaTa paI rahyuM che. AvA vAtAvaraNamAM ApaNe yAda rAkhavuM joIe ke pUrvakALanA RSimunioe saMskRta bhASAnA suMdara subhASitono Azaro laIne AMkhanuM aMjana ane mananuM maMjana kare tevuM sAhitya sarjana karIne ApaNane ApeluM che. mahApuruSono ApaNA para A bahu moTo upakAra che. A duniyAnA dedArane kaLavo ati muzkela che. ghaNIvAra je dekhAya che enA karatAM hakIkata judI je ja hoya che. sAcI hakIkatanuM darzana thatuM ja nathI. ethI satyano sAkSAtkAra pAmavA saMskRta ethI satyano sAkSAtkAra pAmavA saMskRta subhASitono sahAro levo anivArya banI jato hoya che. AvI samarthatA dharAvatA subhASitomAMthI 'kalyANa'nI bhAvanAnI prabhAvanA karatA 25 subhASito kalyANabhAvanAnA yathArtha nAme ahIM A pustakamAM rajU thayAM che. dharma ane saMskRtinA vArasAne jALavI rAkhatA sadbhAva-sadvicAranuM jharaNuM suMdara ane sarvottama sAhityano rasathALa che. tenuM Agamana sarvane tRpti karAvaze. XXX pustakanuM nAma H kalyANa kAmanA lekhaka : pU. AcAryadeva zrImad vijayapUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja prakAzaka : paMca prasthAna puNyasmRti prakAzana, sumaMgalam kAryAlaya, 1023268-e, kAjInuM medAna, gopIpurA, surata. prAptisthAna : jitendra jvelarsa,100, bhaMDArI sTrITa, goLadevaLa, muMbaI-4.phonaH 23861843, amadAvAda-ketanabhAI kapAsI naroDA, amadAvAda. mo : 9925133707, samagra jagatamAM sadbhAva-sankriyA ane sadvicAranuM jharaNuM jIvaMta rAkhavA mATe jo koI paNa AdhAra hoya to te satsAhityano che. mahApuruSo zAstranA gahana padArthone saraLa ane subodha zailImAM sAmAnyajanone paNa samajAya te rIte abhivyakta karatA hoya che. A prakAranA muMbaI : jitendra jvelarsa, 100, bhaMDArI sTrITa, sAhityane AdhAre ja dharma ane saMskRtino vAraso goLadevaLa, muMbaI-4. jaLavAI rahe che. oNkTobara, 2011 A prakAranuM sadbhAvanuM sAhitya ApaNAM pUrvajoe racelA subhASito che. A saMskRta subhASito akSaranA AMgaNe anuprAsonA AsopAlava bAMdhavAmAM nathI mAnatA; zabdonA svastiko racavAmAM sArthakatA nathI samajatA paNa jIvanayAtrAmAM upayogI thAya evuM preraNAnuM pAtheya pIrasavuM e ja enuM dhyeya che. AvA subhASitonA sAgaramAMthI 'kalyANa'nI kAmanA vyakta karatA 26 subhASito 'kalyANakAmanA'nA nAme ahIM graMthastha karavAmAM AvyA che. jenuM Acamana karI hRdayane tRpta karIe e ja manokAmanA. XXX pustakanuM nAma : gujarAtI patrakAratva ane vijJApana lekhaka : DaoN. zarmiSThA cunIlAla zAha prakAzaka ane vikretA : ena. ema. ThakkaranI kaMpanI, 140, prinsesa sTrITa, muMbaI-400 002. phona : 22010633, 22033128. prAptisthAnaDaoN. zarmiSThA cunIlAla zAha 9, naTarAja, 11mo rasto, madhu pArkanI sAme, khAra, pazcima, muMbaI-400052. mUlya rUA. 350, pAnA H 404. AvRtti-1-2011. : DaoN. zarmiSThA zAhe A zodha nibaMdha prakAzita karIne gujarAtI patrakAratvanA kSetre eka viziSTa pradAna karyuM che. 400 pAnAnA A daLadAra graMthamAM tarka, carcA ane dalIlo dRSTAMto sAthe gujarAtI patrakAratva ane vijJApana vize vyakta thayela che. graMthanI bhASA saraLa ane rasabharI hovAthI vAcakane vAMcavI game tevo banyo che. A mahAnibaMdhamAM trAjavAnA be pallAmAM be viSayo che, patrakAratva ane vijJApana. A baMne viSayane lekhikAe pUrepUro nyAya ApI bannene ekabIjAnA pUraka sAbita karyA che. gujarAtI patrakAratvanA vibhAgamAM patrakAratvanI bhUmikA, bhAratanuM patrakAratva, gujarAtI bhASAnA patrakAratvano udgama ane vikAsa, vijJApana kSetre vijJApananI bhUmikA, vikAsa tathA vividha pAsAonI samIkSA karI lekhikAe UMDuM ane vidvatAbharyuM saMzodhana karyuM che. pustakanA kavara peja para ApelA vijJApanonA jUnA namUnAo te samayanA vijJApanonI mAhitI Ape che. A graMtha gujarAtI patrakArajagatamAM sImAcihna banI rahe tevI che ane dareka patrakAre vAMcavo jarUrI paNa che. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. phona naM. : (022) 65509477. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana vicaratA samudAya samarthata maMca (Arthika sahAya karavA mATe toMdhAyelI ramatI yAdI) saMdhanA upakarmo 2011nI 77mI paryuM paNa vyAkhyAnamALA daramiyAna vicaratA samudAya samarthana maMcane Arthika sahAya karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke Azare rUpiyA ekAvana lAkha jevI mAtabara rakama AvI che. e mATe dAtAonA ame khUba RNI chIe. yAdI nIce mujaba che. hajI paNa dhanano pravAha AvI rahyo che je AvatA aMke pragaTa thaze. nAma rUpiyA 1100000 jvelekSa phAunDezana 500000 dinezabhAI tArAcaMda zAha 200000 sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 151000 bipinabhAI kAnajIbhAI jaina - nAnI khAkharavAlA-kaccha 125000 pIyUSabhAI zAMnilAla koThArI 111111 mAtuzrI ratanabAI lakhamazI ghelAbhAI sAvalA parivAra- navA vAsa-kaccha 100000 harezabhAI zAMtilAla mahetA navarDa phAunDezana 100000 ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa haste : zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha (taLAjAvALA) 100000 ekselanTa enjiniyariMga korporezana 100000 anisa puSpAbena jhaverI 100000 sva. jayaMtIlAla rasikalAla koThArI haste :nIrA dilIpa mahetA (devalAlI) 51000 dImA proDakTasa 51000 dImA proDakTasa 51000 kAMtilAla Ara. parIkha HUF (dilhIvALA) 51000 konvesTa pablika ceriTebala TrasTa 51000 kaMpAnI ceriTebala TrasTa 51000 aruNA ena. kaMpAnI 50000 navanIta pablikezana prA. li. 50000 lAyansa klaba oNpha baoNmbe hArbara haste : DaoN. vikrama ema mahetA 25000 eca. DI. InDasTrIjha (hasamukhabhAI) 25000 enkaravAlA parivAra haste : dAmajIbhAI & jAdavajIbhAI lAlajI zAha 25000 zAmajIbhAI TI. vorA (amarasansa phAunDezana 51 sureza eca. saMdharAjako rUpiyA nAma 25000 jayaMta zAmajI cheDA ceriTebala TrasTa (prinsa plAsTIksa 25000 maNilAla TI. zAha 25000 maphatalAla bhIkhAcaMda phAunDezana 25000 anerI jyoti TrasTa haste-Indubena umedabhAI dozI 25000 sva. vasaMtabena rasikalAla zAha 25000 nyoTerIka InpharameTIka li. mane harSadabhAI dIpacaMda zAha 25000 kAMtAbena naMdalAla vorA phemilI TrasTa 25000 haMsIkA Ayara 25000 jitendra kIrtilAla bhaNasAlI riTebala TrasTa 21000 zAMtilAla mahetA ceriTebala TrasTa 21000 eka bhAI 20000 eka bahena 20000 vINAbena surezabhAI cokasI vIsapAra ghaMTIvAlA 20000 vasaMtalAla kAMtilAla zAha 15000 nitInabhAI sonAvAlA 15000 janakabhAI paMkajabhAI dozI 15000 caMdrakAMta khaMDerIyA 15000 aruNA ajita cokasI 15000 dIpAlI saMjaya mahetA 15000 zrI zAMtilAla ujamazIbhAI eNnDa sansa ceriTebala TrasTa 11601 manubhAI ravicaMdabhAI zAha ceriTebala TrasTa 11111 sva. zarkaza khuzAlacaMda gaDA haste-khuzAlacaMda sojapAra gaDA 11111 caMdrikA mahendra vorA 11111 zrI sarojarAnI zAha ceriTebala TrasTa 11111 gajendra Ara. kapAsI HUF 11111 nagInadAsa goviMdajI lAThiyA 11111 nIlA vinoda jhaveracaMda vasA phAunDezana 31 rUpiyA 11000 gharmIpravINAbhAI bhAlI 11000 zarmIpravINabhAI bhaNazAlI 11000 rohana caMdrakAMta nirmala parivAra haste-tRpti nirmala 11000 pratApabhAI bhogIlAla 11000 maMjulA cInubhAI eca. zAha TrasTa 11000 ramaNIkalAla esa. gosaliyA & Co. 11000 amola kepITala mArkeTa prA. li. 11000 ratanacaMda bhogIlAla pArekha 11000 eksTrA kanekTroniksa prA. vi. 11000 jayAbena DI. visarIyA 11000 Indubena pArasabhAI dozInA smaraNArthe haste : pArasabhAI bhAIghasa nI 11000 amiSi ena. kaMpAnI 10000 rasikalAla laheracaMda zAha 10000 caMdrakAMta dIpacaMda zAha 10000 bhUpendra DAhyAbhAI javerI 10000 nIrUbena suoMdhabhAI zAha 10000 varSAbena rajjubhAI zAha 10000 dilIpabhAI ema. zAha 10000 ramAbena jayasukhalAla vorA 10000 ramAbena vinodabhAI mahetA 10000 uSAbena pravINabhAI zAha 10000 dilIpabhAI kAkAbaLIyA 10000 lInA vI. zAha 10000 mIra mahetA 10000 ajita Ara. cokasI 10000 dIgaMta madhusudana zAha 10000 eka bahena 10000 amita je. mahetA 10000 devacaMda ghelAbhAI zAha 10000 e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 10000 harSadabhAI bI. dozI 10000 sva. ramIlAbena bharatakumAra zAha hasteH me. prabhAta TI. enDa TeksaTAIlsa prA. zi. nAma Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA nAma 10000 caMdrakAMta ke. zAha 5000 nirmalA vI. zAha 5000 sva. jazumatI eca. kuvADiyAnA smaraNArthe 10000 uSAbena caMdrakAMtabhAI soDhA 5000 bhagavatIbena pI. sonAvAlA hasteH DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 10000 kuNAla vI. zAha 5000 smitha eNnjiniyariMga ku. 5000 DaoN. hasamukha sI. kuvADiyA 9000 sUryakAMta somacaMda zAha 5000 smitha InDasTrIyala enTaraprAIjha 5000 vikrama vI. zAha 8000 pI. DI. zAha 5000 maheza ke. mahetA 5000 virendra vI. zAha 8000 puSpA vijayakumAra zAha 5000 taruNAbena vIpinabhAI zAha 5000 nirmaLA premajI naMdu 7000 javalyA jaya sonAvAlA 5000 bhAratI dilIpa zAha 5000 kAMtilAla khImajI seThiyA 6500 ojasa araviMda lukhI 5000 kAMtAbena jamanAdAsa zAha 5000 eka bahena 6500 virala araviMda lukhI 5000 rasIlA je. pArekha 5000 harIlAla tArAcaMda zAha kolIyAkavAlA 6000 prakAza jhaverI 5000 uSA ramezabhAI jhaverI 5000 gulAbadAsa enDa kuM. 6000 jayavaMtIbena joramalabhAI mahetA 5000 saMjaya mahetA 5000 eka bahena 6000 aMjana Indravadana DAMgaravAlA 5000 zAradAbena bAbubhAI zAha 5000 eka bahena 6000 sva. saralAbena ane zAMtilAla dozI 5000 ThAkoralAla kezavalAla mahetA TrasTa 5000 maMjubena avanIbhAI mahetA haste : prakAza esa. dozI 5000 zarada zeTha 5000 zakuntalA mahendrabhAI zAha 5555 caMdulAla gAMgajI phremavAlA 5000 bhAratI majhumadAra 5000 kezavalAla umedacaMda morakhiyA 5501 nitInabhAI kuvADIyA 5000 DaoN. ke. ke. zAha 5000 pUrva dhavatakumAra korA 5501 nIlAbena nitInabhAI kuvADIyA 5000 saralA kAMtilAla zAha 5000 kezavalAla kilAcaMda ceriTebala TrasTa 5400 eka bhAI 5000 rasikalAla choTAlAla zAha 5000 sva. meghajI khImajI saMgoI 5400 eka bhAI 5000 sarasvatIbena rasikalAla zAha haste : kuNAla saMgoI 5000 dhanavaMtabhAI TI. zAha 5000 bAbulAla choTAlAla zAha 5000 girizabhAI paTela (maMthana) 5000 anIza zailezabhAI koThArI 5000 mahendra zAha 5000 nirmaLAbena sI. rAvala (maMthana) 5000 tArAbena mohanalAla zAha ceriTebala TrasTa 5000 bhogIbhAI sukhalAla zAha 5000 ema. saMghavI esosieTasa haste : puSpAbena caMdrakAMta parIkha haste : latA zAha 5000 devakuMvarabena jezaMga rAMbhiyA 5000 mahendrabhAI gosara (trizalA) 5000 bhadrAbena vI. zAha 5001 premajI rAyazI gAlA 5000 harSa nitIna sonAvAlA 5000 zAMtAbena lavacaMda vorA 5000 raMjanabena mahAsukhalAla zAha 5000 vasubena caMdulAla bhaNasAlI 5000 nIlA zAha 5000 DaoN. zAMtilAla dhanajI ceriTebala TrasTa 5000 kalAvatI esa. mahetA 5000 parAga zeTha 5000 eka bhAI 5000 sva. mAtuzrI devakAbena karamazI gosara 5000 sucita dozI 5000 eka bahena haste zAMtilAla ke. gosara (trizalA) 5000 pAnabAI DuMgarazI zAha 5000 apUrva ravIndra mahetA 5000 jasavaMtalAla vI. zAha 5001 navakAra kalekzana 5000 eka bhAI 5000 jasavaMtI pravINacaMdra vorA ceriTebala TrasTa 5000 darzanA eca. mahetA 5000 eka bahena 5000 ravIndra sAMkaLIyA 5000 nalinI jheDa, mahetA 5000 zazikAMta svarUpacaMda zAha 5000 puSpAbena surezabhAI bhaNasAlI 5000 je. ke. phAunDezana 5000 eka bahena 5000 DaoN. snehala saMghavI 5000 eka bahena 5000 eka bhAI 5000 suhAsInIbena ramezabhAI koThArI 5000 sva. maganalAla jagajIvana zeThanA smaraNArthe 5000 zAMtilAla popaTalAla vorA 5000 mAtuzrI pAMcIbAI bhImajI pAsu (dharoDa) haste : harSada ema. zeTha 5000 zucismitA sudhIra modI zAha hasteH jhaverabena je. ke. zAha 5000 Dolara ema. zeTha 5000 eka bahena 5000 vijayakumAra karasanadAsa zAha 5000 narmadAbena ema. zeTha 5000 smitAbena zIrIzabhAI gAMdhI 5000 ronaka harSada zAha 5000 aruNA dilIpa solaMkI 5000 sva.hemakuMvarabena lakSmIcaMda zAha (kolakAtA) 5000 eka bhAI 5000 manoja nemacaMda zAha 5000 sva.zAMtAbena rAyacaMda zAha (kolakAtA) 5000 dIneza bhANajIbhAI deDhiyA 5000 rakSA eca. kuvADiyA 5000 sva.dhanalakSmIbena vRjalAla zAha (kolakAtA) 5000 mahAvIra IlekTroniksa 5000 DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 5000 sva. sumanabena kIrITa zAha (kolakAtA) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2011 prabuddha jIvana rUpiyA nAma rUpiyA nAma 5000 sva. javalabena rAmacaMda zAha 5000 DaoN. jayaMta esa. zAha 5000 choTAlAla kezavalAla DelIvAlA TrasTa haste : DaoN. jyotibena je. zAha 5000 pramodacaMdra somacaMda zAha 5000 hemInAbena manojabhAI mahetA 5000 vI. yu. zAha ceriTebala TrasTa 5000 sAbarI chAtrAlaya, kaparADA haste : rAjulabena zAha (vidyArthIono phALo) 5000 biMdubena zAha 5000 eka bhAI 5000 sAdhanA TrasTa 5000 vinoda DI. khannA 5000 pravINA e. mahetA 5000 nayana caMdrakAMta zAha 5000 pratimA esa. cakravarti 5000 rAmaprakAza podAra ceriTebala TrasTa 5000 sva. pramilAbena ramezacaMdra dalAla 5000 kIrtilAla ke. dozI haste : varSA ramezacaMdra dalAla 5000 jayaMtIlAla je. gAMdhI 5000 kalyANajI ke. zAha (ja. je. gAMdhI enDa kuM.) 5000 kyupITara eksaporTsa 5000 DaoN. ke. DI. zAha haste : kokilAbena hemaMtabhAI zAha 5000 haMsAbena ke. zAha 5000 DaoN. jasavaMtarAya Ara. zAha 4500 kiraNa zeTha haste : raMjanabena 4000 pravINabhAI jamanAdAsa zAha 5000 niraMjana sI. mahetA 3500 muktAbena lAbhubhAI saMghavI 5000 vinItAbena jayaMta zAha 3100 IndumatIbena harakizana udANI 5000 hitena vasA 3000 niraMjana haragoviMdadAsa bhaNasAlI 5000 sva. pU. pitAzrI tArAcaMda TokarazI zeTha 3000 manISA dhIrena bhaNasAlI ane rava. pU. mAtuzrI caMcaLabena tArAcaMda 3000 ramezacaMdra je. zAha zeTha haste : bhAIlAla tArAcaMda zeTha 3000 yAtrika ema. jhaverI 5000 vidyAbena mahendra mahetA 3000 pradIpa DI. koThArI 5000 kalyANajI cheDA 3000 sva. amRtalAla nemacaMda zAhanA smaraNArthe 5000 rasikalAla ka. zAha haste : parivAra 5000 vasaMtalAla nagInadAsa saMghavI 3000 sujAtA jayeza gAMdhI 5000 naukAbena koThArI 3000 jayeza DI. gAMdhI 5000 je. sI. saMghavI ane yu. je. saMghavI 3000 sva. ramaNIkalAla premacaMda zAhanA ceriTebala TrasTa (vencArDa TuDio) smaraNArthe. haste : mitA zAha 5000 mahendra amRtalAla zAha 3000 kAMtilAla Azu zAha 5000 virAga paMkajabhAI khArA 3000 vinodacaMdra harilAla mahetA 5000 varSA kanaiyAlAla bakSI 3000 bhAratIbena bipinabhAI zAha 5000 hasamukhalAla vanecaMda mATaliyA 3000 eka bhAI 5000 sI enDa rikruTa prA. limiTeDa 3000 ramezacaMda pI. zAha (mahendrabhAI saMgoI) 3000 bhAnubena Ara. mahetA 5000 DaoN. bharata je. bhImANI 2500 sva. sonaka parezabhAI caudharI 5000 vADIlAla esa. gAMdhI ceriTebala TrasTa 2500 atulabhAI zAha 5000 hasamukhabhAI eca. doDhIvAlA 2500 Indubena sumanabhAI zAha 5000 ratilAla odhavajI gohIla ceriTebala TrasTa 2500 parNimA vI. zAha 5000 saMtokabA jeThAlAla desAI ceriTebala TrasTa 2000 madhusudana gAMdhI 5000 sonalabena devAMgabhAI nagarazeTha 2000 AziSa paMkaja zAha 5001 mAnasinDikeTa 2000 mahendra cImanalAla gAMdhI 5000 zAradAbena ramaNIkalAla munI 2000 racanA pravINacaMdra zAha | 33 rUpiyA nAma 1501 kAMtilAla jagajIvana zAha 1500 hetala jagadIpa javerI 1500 nehala jagadIpa javerI 1225 rAyacaMda eca. dharamazI 1111 rekhA ratilAla sAvalA 1000 sva. pravINacaMdra khemacaMda mahetAnA smaraNArthe - haste : saMyuktAbena 1000 kRSNakAMta maphatalAla paTela 1000 eka bahena 1000 prakAza gAMdhI 1000 sva. lIlAbena nagInadAsa zAha haste : vinodabhAI zAha 1000 jitendra karIyA 1000 nItA jaina 2001 eka hajArathI ochAno saravALo 502 1178 kula rUpiyA pekabaMdha bATalIthI tobA. (anusaMdhAna pRSTha 28thI cAlu) pagaluM kharcAmAM kApa mUkavA tathA prAkRtika saMsAdhanone bacAvavA mATe levAmAM AvyuM che. A nizcita rUpe prazaMsAne pAtra che. A vicAra sAthe saMmata thaI anusaravuM e paNa prazaMsAne pAtra che. e lokoe Ama kema karyuM e jANavA mATe ApaNA netAoe ke pratinidhi maMDaLoe na to oNsTreliyA javAnI jarUrata che ke na to amerikA. jo ApaNA ekAda maMtrI paNa koI ekAdi sabhAmAM paMkabaMdha bATalInuM pANI levAno InkAra karI de to e bahu moTI hiMmata gaNAya. A bhale eka nAnuM pagaluM kahevAya. paraMtu AnI asara ghaNI vyApaka thaze. kaMpanIo potAnI vebasAITo ane vArSika rIporTamAM dAvA sAthe jaNAvI zakaze ke teo temano dhaMdho karatA karatA paryAvaraNa bAbata para paNa satarka rahe che. Ane mATe emanA ekjhikyuTIvanA paradezagamana para kApa lAvI zake che paryAvaraNane dhyAnamAM rAkhIne udyogo calAvI zake che. paraMtu jo emanA Tebalo para haju paNa paMkabaMdha pANInI bATalIo dekhAya to eno artha e ke haju paNa teo mULa vAtano marma samajyA nathI. * * * (gItA jaina saMpAdita "saMvAda'nA saujanyathI) 6,bI, kenave hAusa, vI. e. paTela mArga, muMbaI400004.phona:022-23873611. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma nAma rUpiyA 20000 20000 34 prabuddha jIvana oNkTobara, 2011 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane me-2011 pazcAta prApta thayela anudAnA paryuSaNa vyAkhyAnamALA-korapasa phaMDa InDasTrIyala meTala (phenIla TimbaDIyA) 25000 vasaMtabhAI kAMtilAla zAha 5000 rUpiyA bhAnubena paTela 6000 zAMtilAla ujamazIbhAI enDa AgaLanA rUA. 12,50,000 bhAratIbena kAmadAra 5000 sansa ceriTebala TrasTa 5000 sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 2,50,000 premajI rAyasI gAlA 2501 vasubena sI. bhaNazAlI 3000 15,00,000 ToTala 76501 kalAvatI e. mahetA 3000 77 mI paryuSaNa vyAkhyAna samaye bhakti saMgIta prabuddha jIvana saujanya puSpAbena surezabhAI bhaNazAlI 3000 ane 16 vaktAonA vaktavyanI sI. DI. prabhAvanA pI. DI. zAha 3000 svarUpe pratyeka zrotAne arpaNa digaMta madhusudanabhAI zAha zailezabhAI koThArI 2500 nAma rUpiyA nayanA pravINacaMdra konTekTara sucita dozI 2500 kAMtilAla Ara. parIkha (H.U.F.) 65000 ToTala 40000 nIrUbena esa. zAha 2000 ToTala 65000 prabuddha jIvana nidhI phaMDa 2000 ramAbena jayasukhalAla vorA rasadhArA navanirmANa makAna phaMDa nAma rUpiyA bharatabhAI kezavalAla zAha 1000 nAma rUpiyA me-2011 sudhIno saravALo 1365456 vIrabAlA zAha 1000 me-2011 sudhI 72000 eka bhAI taraphathI 1000 5000 saralAbena bAbubhAI zAha 250 vorA ceriTebala TrasTa hastehInA jayeza zAha narendra sAvalA 5000 kAkulAla dalapatarAma vorA 1452 50 nIlA jItendra zAha 1001 pU. mAtuzrI surajabena ane razmikAnta desAI 1000 pU. pitAzrI dalapatarAma kezavalAla kalAcaMda ceriTebala TrasTa 1000 AcArya bhagavaMtazrI durlabhasAgarasUrIzvarajI jaTAzaMkara vorA 100001 evaoNrDa (sana 2011) kumAra maracanTa 500 pAnAcaMda pI. gAlA 5000 1378957 pa. pU. pravacana prabhAvaka, AcArya bhagavaMta ena. DI. zAha phemilI TrasTa 5000 jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa zrI premaprabhasAgarasUrIzvarajI ma.sA. (vAtsalyadIpa)| e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 5000 nAma nI preraNAthI sthapAyela uparokta evorDa A varase rUpiyA caMdrakAMta DI. zAha 1001 uSAbena pravINabhAI zAha 25000 nIce jaNAvela viduSI prAdhyApikAone arpaNa 299113 25000. thayela che. AjIvana sabhya pUraka rakama temaja navA sabhyo 77 mI paryuSaNa vyAkhyAna mALA | 1. DaoN. kalAbena zAha nAma rUpiyA samaye saMghane maLela anudAna 2. DaoN. kokilAbena zAha me-2011 sudhI 12,47,028 rUpiyA A evaoNrDa tA. 9-10-2011nA aMdherI dharamacaMda ema. koThArI (navA) 5000 harIzabhAI zAMtilAla mahetA 25000 lokhaMDavAlA komlekSanA bruDIla TAvaramAM zeThazrI DaoN. reNukA jItendra poravALa 5000 (onavarDa phAunDezana) navanItalAla cImanalAla ane zeThazrI zAMtilAla praviNabhAI ema. zAha amola kepITala mArkeTa prA. lI. 11000 paramAranA varad haste arpaNa karAyo hato. A caMdrakAMta ke. zAha 4750 nitInabhAI sonAvAlA 10000 prasaMge pU. vAtsalyadIpasUrIzvarajI ma. sA. likhita rAyacaMda ema. dharamazI 4500 navanIta pablikezana InDiyA prA.lI. 10000 'amRta dhAre varaso' graMthanuM vimocana zeThazrI 1270278 rasikalAla laheracaMda zAha 5000 dhIrajalAla zAhanA haste thayuM hatuM. premaLa jyoti caMdrakAMta dIpacaMda zAha 5000 jaina dharma ane jaina sAhitya vize chellA rUpiyA dilIpabhAI ema. zAha 5000 ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa 25000 30 varSathI A banne viduSI zrAvikAe noMdhapAtra uSAbena pravINabhAI zAha 5000 caMdrAbena piyUSabhAI koThArI 20000 ramAbena vinodabhAI mahetA kArya karyuM che ane A pratyeka viduSI prAdhyApikAnA 5000 45000. dilIpabhAI kAkAbaLIyA 5000 mArgadarzana nIce kula lagabhaga 25 thI vadhu kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa prakAzabhAI jhaverI 5000 vidyArthI-sAdhvIzrIoe pIeca.DI.nI DigrI prApta nAma rUpiyA karela che tema ja A viduSI bahenoe aneka zAMtilAla mahetA ceriTebala TrasTa 5000 me-2011 sudhIno saravALo 7000 arUNA e. cokasI 5000 graMthonuM sarjana paNa karyuM che. 'prabuddha jIvana' ane ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa 26000 zarmI praviNabhAI bhaNazAlI 5000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA A viduSI zrAvikA vinodabhAI je. mahetA 25000 je. ke. phAunDezana 5000 bahenone abhinaMdana. nAma 5000 nAma Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kTobara, 2011 prabuddha jIvana 35. . il afere sau I & zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA nirmita u tNavIrakathA T_ AMtara rASTrIya khyAti prApta, jaina dharma tatvanA vizva pracAraka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdaya sparzI prabhAvaka vANImAM - 1 kema ke mahAvIra kathA be DI.vI.DI. seTa mUlya rU. 250/(DIlIvarI kharca sAthe). gotama kathA traNa DI.vI.DI. seTa mUlya rUA. 300/(DIlIvarI kharca sAthe) 'ka yitaddha mane emaI rAje che pau hii Dho. kumAra zALa desAinI Dhataa tiAmaDImAM + koI paNa eka seTanA daza seTa lenArane e viSayanI DI.vI.DI.no eka seTa prabhAvanA svarUpe apAze + keLavaNI saMsthA, derAsara ane upAzraya mATe 20% DiskAunTa + dharma pracAra ane navA varasa ke zubha prasaMge bheTa ApavA mATe koI paNa viSayanA eka sAthe 50 seTa lenArane pa0% DiskAunTa beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jena yuvaka saMgha C.D. A/c. No, 0039201 000 20260 mAM rakama bharI amane e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAmuM jaNAvo eTale Apane ghera beThuM A DI.vI.DI. prApta thaze. mitro ane parivArane jJAnanI A bheTa arpaNa karI jJAna karmanuM puNya prApta karo, parivAra ane mitro sAthe besI A "mahAvIra kyA' ane 'zotama kayA'nuM DIvI.DI. dvArA darzana-zravaNa karI samUha svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma prApta karI mitro, parivArane bheTa ApavA mATe AthI vadhu uttama zuM hoI zake ? DaoN. kumArapALa desAInI saMgItane sathavAre bhAvabharI prabhAvaka vANI dvArA vahetI A kathAo Apane divya jJAna bhUminuM Atma sparza darzana karAvaze ja. vastu karato vicAradAna zreSTha che. E 80 8 8 8 9 sse 1pa0 1pa0 rUA. eka hajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. pa00mAM rUA. 1000nA pustako zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano krama pustakanA nAma kiMmata rU. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kimata rU. DaoN. ramaNalAla sI. zAha likhita ane saMpAdita graMgho 21 vIra prabhunA vacano bhA, 1 42 saprita mahaciMtana bhAga-5 1 jena dharma darzana 220 22 vedaniya hRdayasparza - pa0 43 sAMprata sahaciMtana bhAga-6 2 jaina AcAra darzana 240 23 vaMdaniya dayasparza (olIva) 2pa 45 sAMprata sahaciMtana bhAre-8 3 caritra na 22. 24 zAkAta navakAra maMtra 46 sAMprata sahaciMtana bhAga-9 4 sAhitya darzana 320 25 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 5 47 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 5 pravAsa darzana 260 26 prabhAvaka saviro bhAga-1 thI 6 350 48 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 1 6 sAMprata samAja darzana 23 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 49 sAMprata sahaciMtana bhAga-12, 7 zrata upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 28 prabhAvaka virace mAga-2 pa0 sAMprata sahaciMtana bhAga-13 27 8 jaina AcAra darzana 307 29 prabhAvaka thaviro bhAga 3 5 1 sAMprata mahaciMtana bhAga-14 pro. tArAbena 2, rAha likhita 8 jaina dharma darzana 3p. 30 prabhAvaka cavica bhAga-4 20 10 gurjara phAgu sAhitya 100. 32 namo sthira pa3 zrImad rAjacaMdra (pustikA) 14) 54 prabuddha caraNo 100 1 1 jina vacana 2pa0 33 jJAnasAra 55 Arya vasvAmI 12 jina tattva bhAga-1 34 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1 150 pa6 ApaNA tIrya karI 13 jina tava bhAga-2 35 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-2 pa7 saMskRta nATakonI kathA bhA. 1 14 jina tendra bhAga-4 20 36 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3 200 DaoN. kalAbena zAha likhita 15 jina tattva bhAga-5 37 nyU jhIlenDa (pustikA) 58 caMdra rAjAno rasa 10 18 jina tendra bhAge-8 38 berarathI brigeDiyara DaoN. bipinacandra DI. kApaDiyA likhita 19 jina nava bhAga- 1 thI 5 39 oNsTreliyA pa9 jena dharmanA puSpa guccha 10 20 jina tatva bhAga-6 thI 9 240 ( 41 sAMprata sahaciMtana bhAga-4 | 60 jena dharmanA svAdhyAya rUmanuM 10 20 20 - pa0 registee 10 20. pa0 saMka- yo 1QC - 50 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |||III III III III III IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII/ A SPEEC EEC BEST FOR RESER'rAyakA Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH/MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN OCTOBER 2011 8 REVERE citta bhayazUnya banyuM LE manamAM maMthana cAlatuM rahyuM, ke zuM karavuM. zraddhA paMthe paMthe pAtheya.. rAkhIne bihAra javuM joIe ke nahi ? karIzuM ane UMce caDhIne tamArI pAse AvIzuM. tIrthakara bhagavAne janacetanAmAM jIvana pratye | | avaMtikA guNavaMta AsthA jagAvI hatI. bhagavAnanA maraNadhI tamAre uparathI eTale ke svargamAMthI nIce paDI dase ke varSa pahelAMnI vAta che. vizAkhAbahena AApaNA cittamAM IzvarI cetanAno aMza Avirbhata para AvavAnI jarUra nathI. amane du: kha mAMthI ane emanA pati 2jatabhAI sameta zikharanI thAya che ane ApaNane jIvananI parNItAne bhAna ugAravA tamAre ja nIce AvavuM paDe emAM tamArI yAtrAe nIkaLyo hato. lAMbI musApharI hatI, emanI thAya che. ame jo A puNya bhUminA darzana nahi ramAbhA naI, ena ema tamArA bALako paNa eTalA sAthe emanA DabAmAM nIteza nAmano eka bihArI jaIe to amane jIvananI pUrNatAnuM , pavitratAnuM, kAcA ja rahI jaIzuM. yuvaka hato, e vivekI, vinayI, sevAbhAvI ane gahanatAnuM bhAna nahi thAya. jIvananI mahAnatA vizAkhAbahena bolyA, 'Adhunika vijJAne maLatAvaDA svabhAvano hato. anubhavavAno eka anubhava eTalo adhUrI raheze. ApaNI keTalI badhI khoTI mAnyatAone dUra karI vAta vAtamAM e yuvAne jANyuM ke vizAkhAbahena anubhavanuM eka kSetra sAva koruMdhAkora rahI jaze. che. ane eTale ApaNA keTalA badhA Dara dUra thayA | tathA rajatabhAI pAtrAe nIkaLyAM che, teo sauthI che. ApaNane ApaNI AMtarika zaktinuM bhAna A bahAranA bhautika vizva karatAM taddana bhinna pahelAM sametazikhara jaze pachI jaganAthapurI, pachI prakAranuM vizva ApaNI aMdara che, teno anubhava thayuM che. ApaNe daDha saMkalpa karIe to ApaNo koNArkanuM sUryamaMdira vagere sthaLe jaze. bhagavAnanI upAsanA dvArA thAya che ane eka vAra ApaNI sAmAnyata: mAnyatAmAMthI mukta thaI e vizvamAM ApaNe praveza karIe to ja ApaNane nItaze pUchyuM, 'tam paTaNAM jazo ne ? zakIe. ' vizAkhAbahena bolyAM, 'nA, 'ame bihAra- - ApaNI AMtarika tAkAtanuM bhAna thAya ane ApaNo 'are Adhunika vijJAna ane AtmajJAna to ApaNI be pAMkho che, e be pAMkho vaDe ApaNe paTazA nathI javAnA." A bhaya, A zaMkA kuzaMkA, nirbaLatA nAza pAme. pelA yuvake pUchayuM, 'kema? kema tame bihAra | AkAzamAM UDatAM zIkhI levuM joIe.' to karavuM bihAra javuM ? A yuvake to ApaNane | vicAra karatA karI mUkyA che. vizAkhAbahena ane nathI javAnA ?' 'vAta to sAcI che, ApaNe atyAre satata koI ajJAta bhayathI ciMtAmAM jIvIe chIe tethI 'tyo laoN ane oNrDara nathI, koI salAmatI rajatabhAIne IzvaramAM asIma zraddhA che. nathI tyAM nA javAya.' vizAkhAbahene javAba Apyo. jyAre jyAre teo mUMjhAya ane kaMI mArga nirAMta nathI anubhavI zakatAM. ApaNe zAMti, salAmatI, pragati, vikAsa IcchIe chIe, AnaMda 'tame to pAtrAe nIkaLyAM cho, to pachI nA sUjhe tyAre anAyAsa emanA dvArA IzvaranuM ane prasannatAne pokAra pADIe chIe paNa bhaya bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna buddhanI bhUmi smaraNa thavA mAMDe, beunI dRSTi bhItaranI bAju hoya tyAM prasannatA kevI rIte saMbhavI zake ? mATe pare nahi jAo ? mANasa jAtane duHkhamAMthI UMcA vaLI ane emaNo Izvarano sparza anubhavyo.' ApaNA hRdaya manamAM koI bhaya nA hovo joIe. UThavAno emaNe mArga batAvyo che, je bhUmi para ane emanA citta parano bojo jato rahyo. jo koI paNa prakArano bhaya nahi hoya to vizuddha bhagavAna kyAM hoya e puNyabhUminA darzana nahi hRdaya, manamAM AnaMda prasarI gayo. ane sameta AnaMdathI ApaNe chalakAI UThIzuM. ApaNuM jIvana karI to yAtrA adhUrI nahi rahe ?' | zikharathI gujarAta pAchA pharatAM emaNe bhagavAnanI unnata ane samRddha thaze. | 'javAnuM mana to che paNa badho kahe che ke tyAM bhUminA darzane javAnuM nakkI karyuM. | 'ApaNe samRddha thavA bahAra najara nathI salAmatI nathI.' vizAkhAbahena bolyA. 2jatabhAIe e yuvakane kahyuM, 'bhAI, tai doDAvavAnI, paNa bhItara jovAnuM che, ApaNA 'IzvaranAM darzana karavA nIkaLyAM cho ne khAvI amane sAcA raste javAnI dRSTi ApI, baLa ApyuM. AMtara manane samRddha karavAnuM che, ane enA mATe vANI kema uccAro cho ? tamane IzvaramAM zraddhA tuM amAro guru banyo.' saMsAra choDavAnI jarUra nathI, mAtra jAgRta thavAnuM nathI ? mahAvIra ane buddha potAnA rAjapATa, 'are aMkala, huM to tamAro dIkaro chuM, guru - muke che, ane pUrI zraddhAthI, nirbhaya banIne pragatinA mahela, kuTuMba choDIne potAnI sAthe kazuM ya lIdhA nahi." saMkoca pAmatA e bihArI yuvake kahyuM, lIdho nahi, sakIya pAmatA - bihArI 613 ka. paMthe Daga bharavAnA che , eka bhavya yuga ApaNI vagara nIkaLI paDyA hatA, ane te paNa potAnA vizAkhAbahena bolyAM, 'koI sAdhu saMta ja guru, Raa banA ; kalAka rAha joI rahyA che, mATe nahi paNa jana sAmAnya mATe, huM to vicAra banI zake evuM koNe kahAM ? je mArga batAve e | 'ApaNe kevI zubha ghaDIe yAtrA para nIkaLyAM karatAM 5 tAjuba thaI jAuM chuM ke koIpaNa zaMkA, guru, dIkarA, teM amArA aMta:karaNane jAgRta karyuM.' hoIzuM ke ApaNane A bihArI yuvaka maLyo ne koi kuzaMkA ke Dara vinA teo kaI zraddhAe badhuM choDIne rajatabhAI e vizAkhAbahenane kahyuM, ApaNI dRSTi ja pheravI nAMkhI. koI alaukika cAlI nIkaLyA hatA ! ane tame ? Daro cho ?" nItaze vinobAjIe kahyuM hatuM ke A vijJAna yugamAM ? Daro cho ?" nItaze vinobAjIe kahyuM hatuM ke A vijJAna yugamA prasannatAthI hRdaya mana chalakAI UThayAM che.' pUchyuM. bhaktino khyAla sAva badalAI gayo che. ApaNe | * * * vizAkhAbahena ane rajatabhAI kaMI bolyAM nahi sahu sAthe maLIne bhagavAnane kahIe ke bhagavAna paNa emanA haiyA para nItAno prazna satata TakorA have tamAre avatAra laIne pRthvI para AvavAnI sosAyaTI pAse, pAlaDI, amadAvAda-380007. mArato rahyo ke "tame karo cho ?* ane emanI jarUra nathI. A aMdhakAramAM ame ja amAro uddhAre Teliphona : 079-266 12505. Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbal-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / Wg ) ]g] varSa-58 : aMka-11 * navembara, 2011 * pAnA 36 kImata rUA. 10 tamilanADu meM jaina sarasvatI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2011 jina-vacanA saMyamamAM sthiratA prApti paDhamaM nANaM tao dayA evaM ciTThai savvasaMjae / annANI ki kAhI kiM vA nAhii cheya pAvarga / / | | savailf (4- rU rU) pahelAM jJAna ane pachI dayA. A rIte sarva sAdhuo saMyamamAM sthira thaI zake che. ajJAnI zuM karI zakaze ? potAne mATe zuM zreya che ane | zuM pApa che te e kevI rIte jANI zakaze ? First there must be knowledge and then compassion. This is how all monks achieve self-control. What can an ignorant person do ? How can he know what is good for him and what sin is? (DaoN. ramaNalAla vI. zAha graMthita 'bina vaidhana'mAMthI) ene roja pANI pAya ane kyAre e moTuM thAya Ayamana ane potAne phaLa khAvA maLe tenI vinobAjI rAha Ape te deva ane rAkhe te rAkSaso jotA hatA. phakAsanuM jhADa moTuM thayuM. thoDA divaso pachI mAtAnI saMmati meLavIne vinobAe jhADa parathI | saMta vinobAjIe mAtAne 'AcArya' kahyA che. | pharAsa utAryuM ane samAryuM. tyAre temanI mAtAe AcAryano artha e ke je pote jAte kaThaNa kAma kahyuM, 'paheluM phaLa to (bhagavAnane ApIne) vaheM cIne karI jue, enuM AcaraNa kare ane pachI bIjAne e khavAya.' viSe kahe. | vinobAjI ane temanA mitro to phaNAsanA saMta vino bAnA mAtA, paDozInI patnI rasAdAre TukaDA khAvA mATe utsuka hatA. tyAre emanA bahAragAma gayA hovAthI potAnI rasoI banAvIne mAtAe prazna karyo, 'tamane deva game ke rAkSasa ?' paDozIne tyAM rasoI banAvavA jatA hatA. vinobAjI ane emanA mitroe eka avAje eka divasa vinobAe potAnA mAtAne pUchavuM. 'deva' kahyuM. eTale emanI mAtAe kahyuM, 'je Ape 'mA, pahelAM tuM ApaNA gharanI rasoI banAve che e deva ane je rAkhe te rAkSasa.' ane pachI paDozInA gharanI rasoI banAve che, e mAtAnI vAta sAMbhaLatAM badhAM bALako phaNAsanA svArtha na kahevAya ? potAno svArtha pUro karyA pachI rasAdAra TukaDA laIne ene vaheMcavA nIkaLI paDyAM. paramArtha thaI zake kharo ?' | vinobAjInA mAtA kazuM bhakyAM nahotAM. lakhatAM| mAtAe javAba Apyo, 'beTA, pahelAM ApaNA vAMcatAM paNa AvaDatuM nahotuM, paraMtu bALakone ghaDavA gharanI rasoI banAvIne pachI emane tyAM jAuM chuM, mATenI UMDI sUjha hatI. mAtAnuM AcaraNa e ja jethI emane ThaMDuM khAvuM na paDe. garama bhojana maLe.' bALakanI pAThazALA hatI. vinobAjInA gharanA vADAmAM phAsanuM paDa hatuM. saujanya : 'jIvanadRSTi' zIrjahna jAci prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA - 1929 thI 1932 2, prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM eTale navA nAme , tarUNa jena - 1934 thI 1933 4, punaH prabuddha jananA nAmathI prakAzana 1939- 1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM "prabuddha jIvana' 1953 thI + zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 8 1 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika + 2011mAM 'prabuddha jIvana'no 58mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha (1) amArA rasikabhAI DaoN. dhanavaMta zAha (2) samrATa saMprati marce nirmANa karelA amUlya jaina maMdirono jIrNoddhAra (3) DaoN. kumArapALa desAI dvArA kathitaH zrI mahAvIra kathA-darzana' satiSabhAI epha. kAmadAra (4) prabuddha jIvana kathA vizeSAMka pratibhAva DaoN. kavina zAha, aMjanI mahetA DaoN. hiMmatabhAI zAha (5) prAdhyAna ane kaSAya vijaya aMjanA kiraNa zAha aNNA hajhAre ane tenI TImane tathA dezanA TocanA vakIlA ane netAone Ama janatAno apekSita ejanDA vI. Ara. velANI (7) samatAnA meru - kurADu DaoN. gulAba deDhiyA (8) taktInuM AyuSya keTaluM ? pannAlAla khImajI cheDA (9) rakhopAM kone soMpavAM ho jI ? 'mA, pratApakumAre ToliyA (10) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA yojita | 77 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna | (11) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 33 DaoN. kumArapALa desAI (12) zrI snAtra pUjAnAM rahasyo pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa' surIzvarajI ma. (13) strIzikSaNamAMthI jAgatI samasyA kAkulAla sI. mahetA (14) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha (15) paMthe paMthe pAtheya jitendra e. zAha manasukhalAla pravINa upAdhyAya | mukhapRSTa saujanya : devI sarasvatI prAcIna citra : 'jena tIrtha vaMdanA' sAmayika -- 36 ) Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 7 varSa 'prabuddha jIvana' : 58 aMka : 11 navembara 2011 7 vikrama saMvata 2068 vIra saMvata 2538 7 kArataka vada-tithi-5 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) prabhuTTa jIvA vArSika lavAjama rUA.125/- 0 0 70 chUTaka nakala rUA. 10/- 7 7 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha amArA rasikabhAI rasikabhAI eTale eka phUla-gulAbI vyaktitva. pratyeka pAnakhare e vaMsata jevA lAge evA nirogI ane sphUrtinA phuvArA jevA. emane maLo eTale ApaNI aMdara chUpAyelo vizAda ogaLI jAya ane ApaNane smita oDhADI de evA e uSmAbharyA. mAtra jJAti ane svadharmIjano ja nahi paNa mAnava mAtra mATe madada mATe taiyAra, potAnI pAsethI ApavAnuM ochuM paDe to jhoLI laIne anya kAje mAgavA utsAhabhera nIkaLI paDe. 'parakAje mAgavAmAM zarama zenI?' e emano sevA maMtra, ane dAtA paNa hasatA hasatA emanI jhoLI chalakAvI de evA A saMskAra mUrti. mastakathI caLakatA bUTa sudhI jeTalA sughaDa ane svaccha eTalAM ja nahi, ethI ye vizeSa 'aMdara'thI svaccha, pAradarzI vyaktitva. nAma pramANe rasika ane rasajJa paNa eTalA ja, ane A rasikatAmAMya emanuM AbhijAtya chalake evA e 'Isama'. khoTuM ke anyAya sahana kare nahi, ane koI hRdaya ke buddhine na sparze evuM bole, evI vAta kare to koI paNa zehazarama rAkhyA vagara potAne 'sAcuM' lAge e 'rokaDuM' parakhAvI de evA A kAThiyAvADI marada mANasa. kriyAmAM na mAne paNa karma ane puruSArthamAM ja mAnavuM e ja emano dharma. janme jaina paNa 'samajaNa'thI pUrA buddhivAdI ane pAkkA 'rezanAlisTa'. vAMcana vizALa paNa buddhi saMmata thAya e 'vAta'ne ja mAne. saMgItanA jANatala A InsAnanuM jIvana paNa saMvAdo ane tAlathI bharyuMbharyuM hatuM, ane atithi devo bhavaH e sUtra to emanI ane emanA parivAranI nasenasamAM dhabakatuM hatuM. amArA DaoN. ramaNalAla cI. zAha A saMsthAnA pramukha tarIke 14 varSa rahyA ane 70nI vaya thatAM, eozrIe pratijJA lIdhela ke have dareka hoddA parathI nivRtti levI, e siddhAMte tA. 7-12-1996mAM potAnI dIrghadraSTithI ane sarva saMmatithI A saMsthAnuM pramukha pada amArA rasikabhAIne soMpyuM. mAnava kalyANa ane jJAnanI vividha pravRttithI A saMsthAne eka UMcI UMcAIe DaoN. ramaNabhAIe pahoMcADI ane e UMcAInI lagAma premAgrahathI, rasikabhAInI IcchA na hovA chatAM, rasikabhAIne soMpI ane zrI rasikabhAI A aMkanA saujanyadAtA zrImatI ketakI rAja vAdhavA smRti : sva. rAja lAlacaMda vAdhavA A saMsthAnA pramukhasthAne jIvananA chellA zvAsa sudhI, 15 varSa rahI A saMsthAne DaoN. ramaNabhAIe yojela pravRtti yathAtatha rAkhI navI samAja kalyANanI pravRttio UmerI A saMsthAne sarvanA sAtha sahakAra thakI eka vizeSa UMcAIe rasikabhAI laI gayA. rasikabhAInI sevA pravRttino vyApa mAtra A saMsthA pUrato ja maryAdita na hato. aneka sAmAjika saMsthAnI pravRttio sAthe tana, mana ane dhananuM yogadAna ApI eo saMkaLAyela hatA. rANapura prajA maMDaLa, rANapura ejyukezana sosAyaTI, rANapura pAMjarApoLa, rANapura haoNspiTala, vikAsa vidyAlaya-vaDhavANa-jaina sozyala grupa * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minA2, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com e email : shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 pheDarezananA pramukha, jaina sozyala grupa-mATuMgA ane jhAlAvADI sabhA ane jhAlAvADanI anya saMsthAo, keTakeTalI saMsthAone yAda karIe ? jaina sozyala grupa-muMbaI sAuthanA to phAunDara presiDenTa hatA. eTaluM ja nahi, A saMsthAnA pramukhapade pAMca varSa pachI rITAya2 thavuM joIe, paNa sarve sabhyonA ati premAgrahathI pharI bIjA pAMca varSa pramukhasthAne birAjyA, ane A 'bApA'ne koIe rITAya2 thavA na dIdhAM. ATalI badhI cAhanA teo bhAgyazALI hatA. 1923mAM saurASTranA rANapuramAM janmelA rasikabhAIe zALA zikSaNa vaDhavANa ane amadAvAdamAM lIdhuM. muMbaI AvI Apa baLe lokhaMDano vyApAra zarU karyo ane potAnI peDhI eca. rasikalAlane eka mAnabharI UMcAI ApI, yogya samaye eo nivRtta thayA ane e nivRtta jIvana sAmAjika saMsthAone arpA karyuM. prabuddha jIvana mAro emanI sAtheno saMbaMdha paMdareka varSathI, A saMsthAne kAraNe ja, UMmaramAM mArAthI khUba ja moTA paNa potAnI badhI 'moTAI'ne ogALIne mArI sAthe mitrabhAve carcA kare ane DilajeSTa baMdhu jeTalo mane prema Ape. A saMsthA mATenI mArI dareka yojanA premathI sAMbhaLe, enuM vizleSaNa kare, sUcana kare ane protsAhana Ape. huM kyAMka nirAza thAuM to hiMmata Ape. thoDA divasa pahelAM huM haoNspiTalamAM hato, tyAre eo paNa haoNspiTalamAM hatA, paraMtu tyAMthI mArI ciMtA kare ane mArA parivArane huMphALI hiMmata Ape. mArA mATe to mane eka pitAnI khoTa paDI che. mArA vicArane sukSmatAthI samaje, ApAne samajanAranI jIvanamAMthI bAdabAkI thaI jAya tyAre e AMtaravedanAne samajAvavA kyA samajadAra pAse javuM? A zUnyAvakAza na ja pUrAya. saMsthAone anudAna ApavA amo bahAragAma jaIe tyAre vartamAna A kALamAM mokSamArga bahu lopa vicAravA AtmAne, bhAgyo atra joba. (2) koI yAjaDa thaI rahyA, rAkhajJAnamAM koI mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI. (3) navembara, 2011 emanI sAthe pravAsa karavo e eka lahAvo banI jAya. jyAM aMdhazraddhA jue tyAM emano puNya propa varasI jAya. eo vaktavya evuM Ape ke vyaMgAtmaka ramujanI choLo varase, amArA badhAnA vyaktavyo jhAMkhA paDe ane eo medAna sara karI jAya. vaktavya pachI badhAM emane gherI vaLe tyAre amArA manamAM mIThI IrSA jAge evA e cetanavaMtA ane jIvaMta. bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI jJAnamArga niSeSatA, teha kriyAjaDa I (4) jyAM jyAM je je yogya che, hAM samajavuM tema tyAM tyAM te te khAcara, AtmArthI jana eha. (8) lagabhaga traNa aThavADiyA pahelAM huM amArA upapramukha zrI caMdrakAMtabhAI sAthe emanI khabara kADhavA emanA ghare garyo, tyAre bimArImAM paNa cetanavaMtA lAge. A varase paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna ame je saMsthAnA anudAna mATe-vicaratA samudAya samarthana maMca- samAjane vinaMti karelI, enA phaLa svarUpe A vakhate paMcAvana lAkhathI vadhu rakama ekatra thaI che e sAMbhaLyuM tyAre gaMbhIra mAMdagImAM paNa eo cetanavaMtA thaI bolI UThyA, "A varase to yuvaka 'dhajAgaro' pharakAvyo, vAha...' A saMsthA pratye Avo umadA emano prema. 88 varSanI vaye rasikabhAI amArAthI dehathI ja alaga thayA che, paraMtu AtmAthI to dareka pravRttimAM amArI sAthe ja che. emaNe to mAtra khoLiyuM badalyuM che. zrI rasikabhAInA parivArajano dharmapatnI rasilAbena, suputra bhadrezabhAI ane sarva parivArajano, ame saue e eka vaDalA jevA huMphALA vaDIlane dehathI ja gumAvyA che. AvI 'UmadA' ane 'sAcakalI' vyaktinA AtmAnI zAMti mATe ApaNI prArthanA sarvadA guMjatI ane goraMbhAtI raho ! OM zAMtiH arhata namaH Atmasiddhi zAstra Acamana AtmajJAna samadarzitA, vicare IMga apUrva vArzI paramadbhuta, -dhanavaMta zAha ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAra drdtshah@hotmail.com sadguru yogya. (10) pratyakSa sadguru sama nahIM, parokSa dina upara; evo lakSa 2jA vinA, Uge na AtmavicAra. (11) sadgurunA upadeza 14, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo? samajyuM jinasvarUpa. (12) nahi kaSAya-upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saraLa na madhyasthatA, te matAryo durbhAgya, (32) 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) - 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana samrATa sammati maurce nirmANa karelA amUlya jaina maMdirono jIrNodhdhAra ApaNA pratiSThita jaina tatvaciMtaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAI taiyAra karAvI. A DI.vI.DI. jotAM ApaNA jaina tIrthonI bhavyatAno ane muMbaInA jenaratna zrI sI. je. zAhanA mArgadarzana heThaLa paricaya thAya che, sAthosAtha ApaNe koI pharaja cUkI gayA chIe eno rAjasthAnanA kuMbhala gaDhamAM 2200 varSa pahelA jaina samrATa sammati kheda paNa manamAM thAya che. emAMya tyAMnA bAvana jinAlayanuM dazya jovAthI nirmita jaina maMdirono abhyAsa karavA tA. 28 sapTembarathI 2jI to aMtara ahobhAva pAse pahoMcI jAya che. okTobara ema pAMca divasa bhagavAna mahAvIra sevA saMgha ane zrI trIsa ekaramAM patharAyelA A 300 maMdirono jIrNodhdhAra vAlakezvara pATaNa jaina mitra maMDaLa dvArA Ayojita eka heriTeja karavAno haju sudhI koI jaina saMgha ke zrAvakane vicAra kema nahi Avyo ane risarca TUranuM Ayojana thayuM. A saMzodhana pravAsamAM 28 hoya? ATalI bhavya saMpatti apUja avasthAmAM bhArata sarakAranA jaina jijJAsuoe sAtha Apyo. adhikArIo pAse? je kharekhara to jaina zrAvako pAse hovI joIe. thoDAM varaso pahelAM AvI rIte ja kailAsa mAnasarovara pAse kALa pAke tyAre navanirmANanA saMjogo UbhA thAya che. A jaina tIrtha aSTApadanI zodha karavA jaina saMzodhaka vidvAnonI eka sthApatyanA udhdhArano kALa pAkyo haze eTale sI. je. zAha jevA TUkaDI mAnasarovara gaI hatI. A rIte AvA tIrtha saMzodhana mATe zrAvakane A vicAra Avyo ane emaNe sarva jijJAsuone ekatra jaina jijJAsuomAM jAgRti AvI che e AvakAra pAtra che. karyA. ApaNe to mAtra emane abhinaMdana ApIne virAma na letA samrATa azokanA pautra saMprati mahArAje jaina dharma svIkAryo hato emanA abhiyAnamAM pUro sAtha ApIe. (9323237023). Email ane guru AjJAthI lagabhaga eka : cjshah@moonindia.com. karoDathI vadhu jaina mUrtionuM mAtra muMbaImAM jenapIDiyAnI vebasAITanuM vimocana | navA navA tIrthonuM bhale sarjana bhAratamAM ja nahi videzamAM paNa InsTiTyUTa opha jainolojI (laMDana) dvArA taiyAra thayelI karIe. paNa je vidyamAna che enI sthApana karI jena sthApatyonuM jainapIDiyAnI vebasAITanuM 14mI oNkTobara 2011, zukravAranA avahelanA karavI e AzAtanA nirmANa karyuM hatuM. A bhavya roja muMbaI resakorsa para AvelA gelopa baeNnkaveTa haoNlamAM vidhivat che ja. ApaNA AcAryo ane ItihAsa mATe to ghaNuM ghaNuM lakhI vimocana karavAmAM AvyuM. | sAdhu bhagavaMto, jaina saMgho ane zakAya. jena sAhityamAM paNa A A prasaMge kaoNpyuTara sAyansanA grejyueTa ane jaina dharmamAM zreSThio A tIthodhdhAra mATe ghaTanAono yazasvI ullekha che. DaoNkTareTanI padavI dharAvanAra DaoN. mehula saMgharAjakAe "jainapIDiyA' jAgrata thAya to A jIrNa paththaro jena viduSI DA. kalAbena zAha A vize vistRta mAhitI ApI jaina dharmanA ensAIklopIDiyA pAMca varSa mAM navapallavita thaI viSaya upara saMzodhanAtmaka jevA A virATa projekTamAM jaina dharmaviSayaka graMtho, sthApatya, jAya ane jenone eka jIvaMta pustikA lakhI che jenuM TUMka samayamAM citrakalA, ItihAsa, vividha dhArmika kriyAo tathA tIrthonI mAhItI mAta prakAzana thaze. mAhitI ApavAmAM AvI che. vaLI enI TarniMga paMIja TekanolojI | ApaNo eka eka saMgha eka ApaNe eTalA bhAgyazALI eka maMdirano jIrNodhdhAranI dvArA pustakanuM pRSTha ApoApa phare che ane emAM maMtro, stavano, chIe ke A tIrthomAMthI bhAratamAM javAbadArI le to A zubha kArya gIto paNa maLI zake che. A projekTamAM DAyarekTara DaoN. mehula ? vartamAnamAM atyAre ApaNA kaThina nathI ja. ApaNA saMgho saMgharAjakA uparAMta cha phulaTAIma ane be pArTaTAIma tajajJo kAma rAjasthAnanA kuMbhala gaDhamAM 300 pAsenA anAmata devadravyano zubha jaina maMdiro kALano sAmano karIne karI rahyA che. upayoga thAya. Aje paNa UbhA che. paraMtu e | jANItA sAhityakAra Do. kumArapALa desAIe mahemAnonuM najIka najIka sthapAyelA A jIrNadazAmAM che ane A bhavya svAgata karIne saMsthAno paricaya Apyo hato. 'prabu svAgata karIne saMsthAno paricaya Apyo hato. 'prabuddha jIvana'nA traNaso maMdironI eka ja samaye ne pavitra maMdira bhArata taMtrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe jainapIDiyAnuM mahattva darzAvyuM hatuM AratInI jhAlaro guMje to jaina sarakAranA purAtattva khAtA pAse ane e pachI praznottarI rAkhavAmAM AvI hatI. zAsananA paDaghA keTalA dUra dUra sacavAyelA che. A maMdiromAM kAryakramanA prAraMbhe DaoN. rekhA vorAe maMgalAcaraNa karyuM hatuM saMbhaLAya! A zravaNa-dazya keTaluM atyAre mUrtio nathI. kadAca e tema ja samagra kAryakramanuM saMcAlana AgavI chaTAthI jANItA vidvAna allAdiya ane romAMcita bane! rakSaNa mATe tyAM ja daTAyelI hoya zrI guNavaMta baravALiyAe karyuM hatuM. A kAryakramamAM InsTiTyUTa A dizAmAM vyavasthita athavA anyatra sthaLAMtara thaI hoya. opha jainolojInA ceramena zrI ratibhAI caMdarayA, vAIsa presiDenTa Ayojana thAya ane e zubha jenonA A bhavya virAsata che. zrI nemu caMdarayA, TrasTI zrI jayasukhabhAI mahetA, zrI manubhAI dinano maMgaLadhvani saMbhaLAya evI zrI sI. je. zAha A pravAsanI zAha (rUbI milsa), zrI kIrtilAla dozI, zrI maheza gAMdhI vagere ataranI bhAvanA. DI.vI.DI. zrI manasukha mahetA dvArA upasthita rahyA hatA. -dha. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2011 DaoN. zrI kumArapALa desAI dvArA kathita : 'zrI mahAvIra kathA-darzana' tta satiSabhAI epha. kAmadAra zrI gujarAtI keLavaNI maMDaLa-mATuMgA, zrI mAnava sevA saMghasAyana, zrI jaina sozyala grupa-mATuMgA, zrI jaina sozyala grupasAyana, zrI jaina jAgRti senTara mATuMgA-sAyana dvArA yojAtI zrI gaMbhIracaMda umedacaMda zAha paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM Ayojana chellA 51 varSathI niyamita thAya che. enA vistaraNa rUpe A varSanA tA. 7, 8 ane 9 oNkTobaranA roja zrImatI samatAbAI sabhAgRhamAM (A/C haoNla) eka anero mUlyavAna prayoga zrI kumArapALa desAI dvArA ujavAyo. A prasaMge traNeya divasa 'zrI mahAvIra kathA-darzana'nuM suMdara rasataraboLa Aojana thayuM, enI sAthe traNeya divasa zrI jaina zreyaskara maMDaLa sAyananA sabhyoe sumadhura bhajanonA sUro dvArA A prasaMgane anurUpa sUro relAvyAM. A parvanA traNeya divasa bharacaka zrotAjanoe DaoN. kumArapALa desAInI vidvatA bharelI jJAnavardhaka vANIne khUba ja saMtoSabhAve mAzI, sau zrotAgaNoe zrI kumArapALabhAI ane Ayojakone dhanyavAda ApyA. sAthe emaNe AvI navIna tarAhanI vadhu ne vadhu kathAonuM bhaviSyamAM Ayojana thAya evI IcchA vyakta karI. jaina dharmano saMdezo maLato jAya evI IcchA asthAne nathI. padmazrI DaoN. kumArapALa desAI samAjanA ane dezanA 'jainaratna' che. emanuM sAmAjIka yogadAna sau koIne udAharaNa rUpa che. TUMkamAM bhaviSyamAM jyAM paNa AvA viSayonuM yogya Ayojana thAya to dharmajJAna rasika zrotAjano ane zrAvako Ano lAbha avazya laI zake. jethI A judI rajUAta dvArA ApaNe zrI mahAvIra svAmI ane anya pUjya tIrthaMkaronA mahAmUlya guNono AsvAda mANI zakIe. zrotAone traNa divasano amUlya lhAvo maLyo jethI saunA hRdaya pAvana thayA ane amoe saMtoSa anubhavyo. trIjA divasa, ravivAra savAranA kathA daramyAna vacamAM DaoN. kumArapALa desAI dvArA lakhAyela 'mahAyogI AnaMdaghana' (jIvanakavana-saMzodhana)nA pustakanuM vimocana saMsthAnA pramukhazrI pravINAbhAI zAha dvArA karavAmAM AvyuM ane A pustakane jAhe2 vecANamAM mukavAmAM AvyuM. tyArabAda zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrIzrI ane 'prabuddha jIvana'nA taMtrIzrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe A prasaMgane anusaratuM ane saMsthA dvArA AvA prayogo zarU karavA bAbate khAsa abhinaMdana ane zubhecchA pAThavatuM mananIya pravacana Apela ane saMsthAne ane sarve kAryakara bhAIone khAsa abhinaMdana ApI bhaviSyamAM 'gautamakathA' rajU ka2vA vinaMti karela. vizeSamAM DaoN. dhanavaMta zAhe kahyuM ke vartamAna vAtAvaraNamAM dharmatattvane kathAnA mAdhyamathI prastuta karavAmAM Ave to e pratinIkAraka banaze. 'zrI mahAvIra kathA-darzana'no mukhya Azaya e che ke bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvananI vaizvika saMdarbhamAM vizeSatA, emanA sAdhanAkALanI garimA, emanA jIvananI ajANa ke ochI jANItI ghaTanAo dvArA maLatA saMdezane Ama prajAne pahoMcADavo. zrIhatuM mahAvIra svAmInA e samayanA krAMtikArI vicAro AjanA vartamAna samayamAM paNa eTalA zAzvata, Avazyaka ane vizvakalyANakArI che. mAtra tyAga ke vairAgya nahIM paNa samagra sRSTinA jIvone sAmAjIka, Arthika ke rAjakIya dRSTie upayogI ane prabhAvazALI che zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upapramukha zrI sI. DI. zAha temaja anya mahAnubhAvo upasthita rahela-AbhAra, kAryakramanI zarUAtamAM saMsthAnA pramukhazrI pravIrAbhAI zAhe AjanA kathAkAra DaoN. kumArapALabhAI desAIno traNa divasa mATe mahAvIra kathA-darzana A kathAnA navIna vicAranuM Ayojana prayoga rUpe zrI kumArapALa ane abhivAdana karela. desAI ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA agAu thayuM hatuM. ArajU karavA mATe khAsa sarve saMsthAo vatI aMtaHkaraNapUrvaka AvakAra navA prayogane khUba ja sAro pratisAda maLyo hato, tethI emAMthI preraNA meLavI mATuMgAmAM Ayojana thayuM, jenAM zreya zrI kumArapALabhAI ane sarve Aojakone jAya che. je saphaLa Ayojana thayuM enAthI AvA vadhu prayogo ApaNA pUjya tIrthaMkaronA jIvana prasaMgo ane emanA amUlya bodha rasamaya saraLavANImAM prasArita thAya to, cokkasa jaina samAja ane anya dharmanA bhAIone upayogI vyAkhyAnamALA kamiTinA ceramena zrI mahAsukhabhAI kAmadAre A mahAvIra kAne sAro evo AvakAra maLavAthI sarva guNIjanono khAsa AbhAra vyakta karela ane AvatA samayamAM 'gautama-kathA' vi. aneka jJAnadAyaka kathAo rajU karavA mATenuM DaoN. kumArapALabhAIne khAsa AmaMtraNa Apela. ane jJAnamAM smaraNa karavA yogya bane. zrI kumArapALa desAI dharmajJAnano amUlya khajAno dharAve che. emanA jIvananuM AcaraNa eka sAcA zrAvake kema jIvavuM e javalaMta udAharaNa rUpa che. teo chellA 40thI vadhAre varSothI avirata lakhANa ane vyAkhyAna dvArA deza-videzamAM suMdara upayogI kArya karI rahyA che. jenA phaLa svarUpe AvI suMdara 'zrI mahAvIra kathAdarzana'nI bheTa maLI. emanI rajUAta atyaMta rasamaya ane bhAvavibhora che. bhaviSyamAM vadhAre ne vadhAre jJAnamaya viSayo dvArA kanvInara zrI paMkajabhAI saMghavI, bhadrezabhAI, rAjenabhAI, zrI navinabhAI zAha tathA gujaratI keLavaNI maMDaLanA maMtrIzrI hasamukhabhAI zAhano khAsa ullekha karI teonA sAtha ane sahakAra badala hradayapUrvaka AbhAra vyakta karela. sTeja paranuM suMdara ane pAvanakArI vAtAvaraNa UbhuM karavAmAM bhAIzrI jatInabhAIno cittaraMjana DekoreTarsa) khAsa ullekha karI AbhAra vyakta karela. ravivAranA baporanA lagabhaga eka vAge mahAvIra kathA-darzana mANI prabhunI prasAdI rUpe sAthe bhojana karI sau chUTA paDela Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yoje che ? namaskAra mahAmaMtra AdhArita dvidivasIya viziSTa kAyotsarga dhyAna zibira ArAdhaka : namaskAra mahAmaMtranA AjIvana upAsaka suzrAvaka zrI zazikAMtabhAI mahetA tA. 25, zukravAra ane tA. 26 zanivAra navembara-2011. * samaya : sAMje cha vAge. sthaLa : premapurI Azrama-bAbulanAtha muMbaI (mAtra maryAdita saMkhyAmAM praveza hovAthI ApanuM nAma Aje ja kAryAlayamAM phona karI rajIsTara karAvo. phona : 23820296) namaskAra mahAmaMtra AdhArita kAyotsarga dhyAna ane kAyotsarga vidhAna bhagavAna mahAvIre eka ja bhavamAM ane te paNa phakta 12 varSanI sAdhanAmAM kevalyajJAna meLavyuM te kayuM tapa hatuM? * bAhyatA to dehane saMyamita rAkhavA mATe che. jyAre 6 atyaMtara tapamAM chaThuM ane zreSTha tapa kAyotsarga dhyAna che, je koI paNa sAdhaka eka ja bhavamAM ArAdhanA karI muktinA garbhadvAramAM pravezI zake che. jarUra che mAtra saMniSTha prayoganI. namaskAra maMtranA zabdo jyAre paNa sAthe gaNavAmAM Ave che (vikalpa logassa sUtra paNa gaNI zakAya) tyAre A zabdo eka tejovartuLa banI, dehanI azuddhione bALI nAMkhe che. * kAyotsargadhyAna e vizvayoga che. It is a Yoga of the Earth. alabatta A yoga-sAdhanA mATe kAyotsarganuM vidhAna paNa samajavuM jarUrI che. * jema sUri maMtranI ArAdhanA pAMca pIThanI hoya che tema namaskAra maMtra garbhita kAyotsarganI sAdhanAnuM paNa e vidhAna, je paMcapIThamAM vigata jANI zakAya : eka ja sAmAyikamAM, A vidhAna sahita kAyotsarga dhyAna thaI zake. eka eka pIThamAM vividha rIte, namaskAra maMtrane mAtra ane mAtra vartamAna kSaNamAM jIvavAnuM A amRtamayI vidhAna che. * kAyotsarga eTale kAyAno utsarga nahi paNa kAyA sAthe joDAyela ahaMtA-mamatA tyajavAnI sAdhanA * prabhu mahAvIra prerita A kAyotsarga dhyAna adbhuta che. manogupti, vacanagupti, kAyagupti-trigupti sahita thatuM dhyAna eTale kAyotsarga * je karmo ajJAnIne khapAvatAM kroDo varSa lAge, te karmone, trigupti sahitanA jJAnIne mAtra eka zvAsozvAsa joIe. Aje paNa A sAdhanA jIvaMta che, javalaMta che, jayavaMti che. * vizvanA sarvayogomAM te zreSTha che. yogIo mATeno A mArga, zrAvaka-zrAvikAo mATe sulabha che. 0 yugonuM kArya, eka ja bhavamAM thaI zake. AmnAyapUrvaka (zAstranirdiSTha vidhithI) kAyotsarga zuM che? enI pUrva sevA kaI che? tenI vidhi zuM che? tene jIvana sAdhanAnuM avibhAjya aMga kevI rIte banAvI zakAya, tene prayogAtmaka rIte samajavA/jANavA be divasIya (roja 2 kalAka) kAyotsarga vidhAna zibiranuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. 0 prabuddha sujJa ArAdhakone padhAravA AmaMtraNa che. A avasara na cUkavA jijJAsujanone vinaMti che. * ArAdhanA zrI zazikAMtabhAI mahetA (rAjakoTa) (uM. va. 83) karAvaze. prabuddha jIvana : kathA vizeSAMka pratibhAva a DaoN. kavina zAha - aMjanI mahetA - DaoN. hiMmatabhAI zAha (['prabuddha jIvana'nA vizeSAMka mATe rUbarU, phona ane patra dvArA amane ghaNAM abhinaMdana patro prApta thayA che. AvA hRdayasparzI huMphALA pratibhAva mATe ame sarveno hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. DaoN. ke. bI. zAha abhinaMdananA vizeSa adhikArI che. traNeka patrAMzo atre prastuta che.] . kathA vizeSAMkanuM prakAzana AvakAradAyaka jANavA maLe che. moTe bhAge vAcaka varga pAtrone yAda rAkhe che paNa jaina tattvajJAna AtmasAt karavA mATe kathAnuyoga sarvasAdhAraNa tenI sAthe temAMthI pragaTa thatA tattvajJAnane vadhu mahattvanuM gaNavAnuM vargane upakAraka che. tenAthI prApta thato bodha dharmAbhimukha thavA che. kathAo samaya pasAra karavAnuM sAdhana nathI paNa Atma vikAsano mATe preraka nimitta che. kathAnuyogano mULa saMdarbha Agama graMtho mArga darzAve che te rIte adhyayana thavuM joIe. che. kathA vizeSAMkanI 24 kathAo prAcIna madhyakAlIna tathA DaoN. kAMtibhAIe kathAnA AdhArano ullekha karIne tenI prAcInatA arvAcIna samayane sparze che. kathAnA pAtro dvArA tattvanI vAta paNa darzAvI che eTale kathAo mATe dharmanI dRSTie AdarabhAva thAya Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2011 tema che. keTalIka kathAonA zIrSakanI yojanAthI temAM rahelI tAttvika zirSako ApyAM che je, vAcakone vArtAnA marmane ane temAM prastuta mAhitI samajI zakAya che. laghukathA, rUpakakathA ane anya kathAothI vasta vigatamAM viharavA preraka bane che. A aMka samRddha banyo che. dharmanI jijJAsAvALA vAcaka vargane anya eka vAcaka tarIke namra sUcana karavAnuM mana rokI zakAtuM nathI ke graMthonI kathAo vAMcavA mATe A eka preraNAdAyaka banyo che. AvuM prazaMsanIya saMpAdana alAyadA, eka svataMtra pustaka tarIke kathArasathI thAka utarI jAya ane dharmamAM utsAha vadhe tevI vividha prakAzita thaI zake teTalI gaMjAyaza dharAve che. kathAonuM saMkalana AvakAradAyaka che. DaoN. kAMtibhAIne A pravRtti jaina sAhitya kathA-vizvano amUlakha paricaya karAvavA 'prabuddha mATe vizeSa abhinaMdana pAThavavAmAM Ave che. kathAne aMte sArabhUta jIvananA mAnanIya maMtrIzrI DaoN. dhanavaMta zAhe DaoN. zrI kAMtibhAI vicAranI noMdha karavAmAM AvI hota to sAmAnya vAcakane tattvabodha bI. zAhanI suyogya pasaMdagI karI che. 'prabuddha jIvana' ardhazatAbdi pAmavAnI taka maLe tema hatI. A kathAo jaina darzananA dhArmika uparAMta varSo vItAvI cUkeluM, yazojjavala mAsika che. enI vikAsa vArasAnA amUlya vaibhavanuM pratinidhitva kare che. taduparAMta bhAratIya yAtrAno varSa 28. aMka 8-9 mo aMka paryuSaNa parvano sAcA samaya saMskRtinuM paNa gaurava caritArtha thayuM che. dhArmika sAhityanuM aMtima saMdarbhamAM vilakSaNa vizeSAMka thaIne rahyo che. aMkanA 31, 32mAM lakSa AtmakalyANa che teno paNa kathAo dvArA pratyakSa ke parokSa rIte krame AvatA banne prakaraNomAMnI rasaprada ane mAhitIpracUra vigato paricaya thAya che. "prabuddha jIvana' dvArA A vizeSAMkanuM prakAzana sAthe mahattvanI bAbato upara prakAza pADyo che temAM zrI paNa AvakAradAyaka che. bhaviSyamAM jaina darzanane sparzatA sarva guNavaMtabhAI baravALiyAe DaoN. kumArapALa desAInI DI.vI.DI jevA sAdhAraNa janatA AsvAda karI zake tevA vizeSAMkanuM prakAzana thAya mAdhyamamAM hadayavedhaka vANImAM kahevAyelI ItamamuninI kathA evI zubha bhAvanA vyakta karuM chuM. AbhAra-anumodanA. uparAMta anya vigato dhyAnapAtra banI che. to gujarAtI sAhityanA LDaoN. kavina zAha, bIlImorA mUrdhanya sAhityakAra sva. zrI jayabhikhkhanA citrapaTa jagatanA saMgharSane x x x pragaTa karatI jANakArImAM khAsa to sva. zrI jayabhikhkhanA saMgharSa eka yAdagAra saMbhAraNuM vacce phoramatuM emanA udAra svabhAvathI AlekhAtuM virala vyaktitva paryaSaNa vizeSAMka hAthamAM AvatAM pahelI najare ja manane rocaka potAnA sArasvata putra DaoN. zrI kumArapALa desAInI kalame sva. pitAne lAge evuM kalAtmaka mukhapRSTha enAM AkarSaNanuM kendra bane che eTaluM AdarAyelI nivApAMjalirUpa nIvaDyuM che. ja nahIM, A aMkanI bhItaranI duniyAmAM pravezavAnuM sahaja Ijana, AvA vilakSaNa vizeSAMkanA taMtrIzrI ane mAnada saMpAdakazrInA khAsa karI jainetara vAcakone jaina sAhitya kathAonI duniyAmAM uttamottama sAhityarUci saMyogathI tathA parasparanI jaina sAhitya viharavA tathA rasa dharAvatA anya utsukonA AnaMdane dviguNita vizva pratyenI abhyAsa prIti tathA zramasAdhya kartavyaniSThAne pariNAme karavAnuM nimitta paNa bane che. vAcakone alabhya lAbha sAMpaDyo che e A aMkanI noMdhapAtra ghaTanA A aMka aMtargata sauthI vilakSaNa paddhatie upasI AvatI jaina che. A aMkanA gauravanuM pradhAna nimitta A banne sArasvato hotAM sAhitya kathAvizvanA mAnada saMpAdaka prA. DaoN. kAMtibhAI bI. zAha abhinaMdananA hakadAra banIne 'prabuddha jIvana'nA gauravane AthI vaDe thayelA saMpAdana kArya aMgenI che. jaina kathA sAhitya aMgenuM vardhamAna karyuM che. abhinaMdana. emanI kalame karAvavAmAM AveluM vihaMgAvalokana rasaprada to che ja DaMjanI mahetA,amadAvAda paraMtu te sAthe emanA saMpAdana heThaLa jaina sAhitya kathAvizvamAMthI 1 x x x je kathAo khAsa jANItI nathI tevI kathAone pasaMda karI, ene mArA hRdayapUrvakanA tamane abhinaMdanA prakAzamAM lAvavAnuM atyaMta saphaLa rIte nirvivAda sAhasa karyuM che, 'prabuddha jIvana'no oNgasTa-sapTembarano aMka maLyo, jemAM te saMpAdakane hArdika abhinaMdananA adhikArI banAve che. pasaMdagI DaoN. zrI kAMtibhAI bI. zAhe khAsa jahemata laI A aMkane samRddha pAmelI A aMkanI jaina kathAono Adharasota, mULagraMtho, racanAkAro, banAvyo che. teo zrIne khUba khUba abhinaMdana sAthe mAro racanAonI mULabhASA, e parathI thayelA gujarAtI bhASAmAM tathA pratibhAva darzAvuM chuM. anya bhASAnA anuvAdo, prakAzita thayelA saMpAdano, prApta thayelI cAra anuyogomAM kathAnuyoga darekane atipriya che ane A vArtAonAM sthaLa-sthAna, racanAkALa Adi jevI vigato jaNAvI aMkamAM kathAonuM vAMcana karatA ghaNuM ja jANavA maLyuM che ane dareka che. A vigato saMzodhana ane saMpAdana pravRttimAM rasa dharAvanAra umaranA mAnavone A kathAo atipriya banI rahe tevI che. abhyAsuone atyaMta upayogI nIvaDe teTalI pathadarzaka jaNAya che. teozrInI mahenata vaMdanIya, prazaMsanIya ane sattvathI bharelI che. pasaMdagI pAmelI pratyeka vArtA lekhananI madhyamAM sarva vigatone teozrI ucca sAhityanA vidvAna che ane A eka saMpUrNa temanI corasa AkAramAM alAyadI upasAvIne prakAzita karI che. eTaluM ja kathAothI zobhI rahe che. mArA hRdayapUrvakanA temane abhinaMdana. nahIM saMpAdakazrIe eke eka vArtAone suyogya evAM arthasUcaka DDo. hiMmatabhAI e. zAha, muMbaI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana prekSAdhyAna ane kaSAya vijaya I zrImatI aMjanA kiraNa zAha viduSI lekhikA AcArya mahAprajJanA ziSyA che ane muMbaInA vilepArale mAM niyamita prekSAdhyAnanI zibiranuM yazasvI saMcAlana kare che) ApaNe samagra vizvadharmono abhyAsa karIe to eka vAta spaSTa anekavAra mitratA zatrutAmAM, yaza apayazamAM, kirtI, apakirtImAM, thAya che ke dareka dharmamAM eka parama tattva che. jenuM eka vizeSa nAma sukRta duSkatamAM, kareluM puNyadAna pApadAnamAM palaTAI jAya che. che. ane tene te dharma saMpradAyanA loko pUje che, bhaje che, prArthanA A kaSAya kevaLa pAramArthika jIvana nahi ApaNuM vyavahArika jIvana kare che. jema ke hiMdu dharmamAM te parama tattvane Izvara, bhagavAna, deva paNa kaluSita karI nAMkhe che. eka paNa kaSAya jIvanane kaluSita karavA vagere kahe che. ane tenI pUjA, bhakti, prArthanA, arcanA kare che. samartha che. eka zAyare sarasa kahyuM che - IslAma dharmamAM te parama tattvane allAha, khudA ke payagaMbara kahe che. eka TUTI huI IMTa dIvAra ko gIrA sakatI hai jenI teo baMdagI, IbAdata kare che. krizcIyana dharmamAM tene God eka phaTI huI jeba dInAra ko gIrA sakatI hai / kahe che. jenI teo Prayer kare che. te ja rIte jaina darzanamAM te thavI pa mI DransIna meM thara ra aa to parama tattvane tIrthakara, arihaMta, jina ke vItarAga kahe che. jenI DransAna vo DransAniyata se gIrA satI dai ApaNe sau pUjA, bhakti, stavanA karIe chIe. jainadarzanamAM A ApaNe kaSAya vijaya karavo che to raNanIti kahe che ke jo yuddha je vividha nAma che tenA arthano vicAra karIe to eka vizeSa tathya jItavuM hoya to zatruonI saMkhyA ane tAkAtane jANavI khUba jarUrI najara sAme Ave che. jina eTale jeNe rAga-dveSa rUpI zatruone che. to jo ApaNe kaSAya rUpI zatruo para vijaya meLavavo hoya jItyA che te. arihaMta eTale jeNe rAga-dveSa rUpI zatruone haNyA to tenA prakAra ane svarUpa samajavuM jarUrI che. che te ane vItarAga eTale viyAto rApo yasmAt vItara : jeno rAga sthAnAMgasUtra ane prajJApanAsUtramAM mukhya cAra kaSAya krodha, paNa saMpUrNapaNe nAza thayo che te. A artho uparathI eka vAta jarUra mAna, mAyA ane lobha ane tenI tAratamyatA (intensity) ne spaSTa thAya che. jenadharmamAM A parama tattvane pAmavA mATe rAga- AdhAre 16 bheda darzAvyA che. dveSano saMpUrNa nAza anivArya Avazyaka che. have ApaNe e jinanA anaMtAnubaMdhI krodha mAna, mAyA, lobha. mArge cAlanArA jaina hoIe ke vitarAga paMthanA pathika hoIe to apratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lobha. ApaNe ApaNuM vizleSaNa karavuM jarUrI che. ane te paNa paryuSaNa pratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lobha. parvamAM ke je AtmavizleSaNanuM parva che. ApaNe ATaATalA varSothI saMjvalana krodha, mAna, mAyA, lobha. nAnI-moTI dhArmika kriyAo, satsaMga vagere zakti pramANe karIe A pramANe 16 prakAra, 9 nokaSAya jevA ke hAsya, rati, arati, chIe to uMmara vadhatA A rAgadveSa vadhyA che ke ghaTyA che? krodhanA bhaya, zoka, durgacchA, strIveda, puruSaveda, napuMsaka veda. A rIte Avega Aveza ghaTyA ke vadhyA? aham, huM paNuM, Agraho ghaTyA ke 25 kaSAya eTale ke rAga-dveSano saMpUrNa parivAra. have tenA mukhya vadhyA? IcchAo ke parigraha ghaTyo ke vadhyo? jo uttara vadhyA checAra sabhyono paricaya karIe. tevo hoya to to ApaNe avaLI dizAmAM jaI rahyA chIe. ane 1. krodha kaSAya : zAstrakAro A kaSAyane bAhya, moLo ane kadAca ghaTyA hoya to haju paNa vadhu ghaTADavA jarUrI che. banne kaDavo kaSAya kahe che. jyAre vyaktine krodha Ave che tyAre te bahAra paristhitinA upAya rUpe Ajano viSaya ghaNo ja upayogI sAbita dekhAya che. eTale ke bAhya che. paNa moLo eTale che ke mAna, mAyA, thaI zake. kAraNa ke je kaSAya vijayanI vAta karavI che te krodha, mAna, lobha kharA culprit che. te instigator che je krodhane uttejIta kare che. mAyA, lobha A rAgadveSanA ja saMtAna che. teno ja parivAra che. bIcAro pakaDAI jAya che ane kaDavo che kAraNa ke je kare che ane jaina dharmamAM A parama tattvane prApta karavA mATe pAMca bAdhaka jenA upara karIe chIe te bannene gamato nathI. tattvo darzAvyA che. mithyAtva, aviratI, pramAda, kaSAya ane yoga. A kaSAyane zAstromAM judI judI upamAo dvArA te kevo A pAMcanI maMDaLI che teno nAyaka che kaSAya. te gang leader che. nukazAnakAraka che, bhayaMkara che, teno khyAla Ape che. tene viSadhara jo tene jItI laIe to bAkInA cAra sahelAIthI jItI zakAya sarpa kahyo che. tene viSa paNa kahe che. jema jheranuM eka TIpuM samagra ema che. A kaSAyone kAraNe ApaNuM saMsAranuM paribhramaNa vadhe che. padArthane naSTa karI de che te rIte Avega-AvezanI eka kSaNa samagra tethI je "adhyAtma kalpadruma'mAM kahyuM che ke mukta hI saMsArataro: uSAya: jIvanane, parivArane naSTa karI de che. koi samo verI tathi ! eTale ke eTale ke saMsArarUpI vRkSanuM mULa ja kaSAya che. kaSAya zabdano artha krodha jevo ApaNo koI verI nathI. to vAcaka umAsvAti tene paNa e ja che ke saMsArano lAbha karAve che. A rIte saMsAranuM tAva (tApa) sAthe sarakhAve che. tApa jevA ja lakSaNo jevA ke zarIra paribhramaNa ghaTADavA mATe kaSAya vijaya jarUrI che. garama, lAla thaI jAya che. dhruje che. moTuM sUkAI jAya che. baDabaDATa ApaNe ghaNIvAra jIvanamAM joIe chIe ke A kaSAyone kAraNe karavA lAge che. krodhamAM paNa tevA ja lakSaNo dekhAya che. ane jema Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana navembara, 2011 tAva zarIra mATe nukazAnakartA che tevI ja rIte krodha paNa svAcya staMbha joDe sarakhAvyo che. je ghaNAM ghaNAM prayatnothI tUTato nathI. bagADe che. AvuM abhimAna jIva jAya paNa chUTatuM ke tUTatuM nathI. tenI sthiti A krodhanA tenI DIgrI eTale ke intensity pramANe cAra prakAro jIvanaparyata che. darzAvyA che. ane te judI judI Perfect upamA ke udAharaNothI 2. apratyAkhAnI mAna : tIvratara avasthA che jene hADakAnA zAstrakAre darzAvyA che je khUba ja mananIya che. staMbha joDe sarakhAvela che. je ghaNA prayatno pachI tUTe che. tenI 1. anaMtAnubaMdhI krodha : je tIvratama avasthA che. pattharamAM karelI sthiti 1 varSanI che. lITI jevo che. je ghaNA prayatnothI paNa bhUMsAtI nathI. tenI sthiti 3. pratyAkhAnI mAna : tIvratara avasthA che. jene lAkaDAnA staMbha jIvanaparyata che. sAthe sarakhAvyo che. je thoDA prayatnathI tUTI jAya che. A mAna 2. apratyAkhAnI krodha : je tIvratara avasthA che. jamInanI mATI prayatnothI tUTI jAya che. sthiti 4 mahinAnI che. sUkAIne je tIrADa paDe tenA jevo A krodha jema varSA Ave ne A 4. saMjvalana mAna : je maMda avasthA che. jene keLavRkSanA thaDa tIrADa cAlI jAya che, tema thoDA prayatnothI A krodha zAMta thaI sAthe sarakhAvyuM che. je sahelAIthI toDI zakAya che. tenI sthiti 1 jAya che. tenI sthiti eka varSanI che. thI 15 divasanI che. 3. pratyAkhAnI krodha : A tIvra avasthA che. je retImAM lITI A kaSAya upara vijaya meLavavo khUba kaThIna che. paraMtu jaina karIe je sahelAIthI pUrI zakAya che. te rIte A krodha thoDA prayatnothI darzanamAM vinaya guNa dvArA tenuM upazamana zakya che. jIvanamAM jema zAMta thaI jAya che. sthiti 4 mahinAnI che. mRdutA, namratA AvatI jAya tema A kaSAya dUra thatA jAya che. tethI 4. saMjavalana krodha : je maMda avasthA che. je rIte pANImAM lITI ja uttarAdhyayanasUtramAM 'vinaya adhyayana' che ke jenA abhyAsathI karIe je turaMta cAlI jAya che. tema Avo krodha tarata ja zAMta thaI mRdutA vadhe. A uparAMta maitrIbhAva ane pramodabhAvathI paNa aham jAya che. jenI sthiti 1 divasathI 15 divasanI che. ghaTe che. bIjAnA guNo joI AnaMda thavo ane tene appreciate AvA krodhane kaI rIte zAMta karavo? to teno upAya jaina darzanamAM karavuM. jema jIvanamAM jAgRtatA vadhatI jAya che tema A kaSAyane Apyo che. kSamAnI bhAvanA dvArA krodhanuM upazamana thaI zake che. jItI zakAya che. kSamA ApavI sahelI nathI. te tyAre ja ApI zakIe jo hRdayamAM 3. mAyA kapAya : mAyA eTale vakratA, daMbha, luccAI vizALatA hoya, haiyAmAM vAtsalya bhAva, karUNAbhAva hoya to ja hippocracy cunningness vagere vagere. eka ja vAkyamAM kahI thAya che. tethI ja to jaina darzanamAM kSamA vIrasya bhUSaNam kahyuM che. zakAya ke jevA ApaNe nathI tevuM dekhADavuM ane jevA chIe te zrImad rAjacaMdra kSamAne mokSano bhavya daravAjo kahyo che. ApaNA chupAvavuM. A kaSAya paNa AMtarika ane mITho che. mAyAvI vyaktine zAstramAM uttama udAharaNa che caMDakauzika sarpano krodha ane bhagavAna jaldI pakaDI zakato nathI. teno tAga meLavavo agharo che. ane luccAI mahAvIranI bhavya kSamA. karIne-chetarIne eTalo to AnaMda Ave ke kevA banAvyA ? A 2. mAna kaSAya : mAna eTale aham, huM paNuM, ego - proud mAyAvI jIva sauthI vadhu pApakarma bAMdhe che. tethI 18 pApasthAnakamAM vagere. A kaSAyane zAstrakAro AMtarika ane mITho kahe che. A mAyA ane mAyAmRSA ema be sthAna che. sAmAnya rIte vyavahArika kaSAya eTalo sUkSma che ke ApaNe bIjAno aham to nathI jANI jIvanamAM karelA pApa karma ane sevAnA kSetrathI ochA karI zakAya zakatA paNa ghaNIvAra to ApaNe potAnA ahamne paNa pakaDI paNa Aje dharma ane sevAnA kSetramAM paNa mAyA karIe chIe to zakatA nathI. mane aham nathI teno aham hoya che. vaLI te mITho kyAMthI chUTazuM? A mAyAnA cAra prakAra cheH che. mAna koI Ape to abhimAna karavAmAM lahejata Ave che. khUba 1. anaMtAnubaMdhI mAyA : tIvratama avasthA che. AvI mAyAne mITho lAge che. zAstrakAra A mAnane gaja (hAthI) joDe sarakhAve vAMsanI jaDa sAthe sarakhAvI che je gUMcabharelI che. jeno Adi ke che. jema hAthI Dole che tema ApaNe paNa abhimAnathI DolIe aMta pakaDAto nathI te rIte AvI mAyAno tAga meLavavo ane dUra chIe. zAstramAM bAhubalIjInuM dRSTAMta khUba suMdara che. jemaNe eka karavI khUba muzkela che. tenI sthiti jIvanaparyata che. varSanI ghora tapasyA karI, zarIranI AjubAju velIo vIMTaLAI 2. apratyAkhAnI mAyA : tIvratara avasthA che. AvI mAyAnI gaI, mastaka upara pakSIoe mALA bAMdhyA. chatAM paNa kevaLajJAna sarakhAmaNI gheTAnA zIMgaDA sAthe karI che je goLa goLa che. chatAM na thayuM. tyAM tenI be baheno brAhmI-suMdarI Ave che ane kahe che ke paNa zarUAta ane aMta zodhI zakAya che. tene prayatnothI ochI vIrA mArA gaja thakI utaro, gaja para kevaLajJAna na hoye re. jevI karI zakAya. tenI sthiti 1 varSanI che. zabdonI coTa lAgI bhItarano aham gayo ane jJAna pragaTa thayuM. 3. pratyAkhAnI mAyA : tIvra avasthA che. tene cAlatA baLadanA tethI ja to zrImad rAjacaMdra kahe che ke mAna nA hota to mokSa ahIM mUtranI dhAra sAthe sarakhAvI che. A dhAra baLada cAle tyAre vAMkI ja hota. A mAnanA cAra prakAra che. jenI sarakhAmaNI judA judA cUkI che paNa baLada Ubho rahe to tarata ja sIdhI thaI jAya che tema staMbha (thAMbhalA) joDe karI che. A mAyAne sahelAIthI dUra karI zakAya che. 1. anaMtAnubaMdhI mAna : A tIvratama avasthA che. tene pattharanA 4, saMjvalana mAyA : maMda avasthA che. tene vAMsanI chAla sAthe Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana | 11 sarakhAvI che je sahelAIthI sIdhI thaI zake che. netaranI gUMthaNI thoDA prayatnothI dUra thAya che. sthiti 4 mahinAnI che. paNa karI zakAya che. e rIte A mAyAthI jaldI chUTI zakAya che. tenI 4. saMjavalana lobha : A maMda avasthA che. tene kapaDAmAMnA sthiti 1 thI 15 divasanI che. haLadaranA DAgha sAthe sarakhAvyo che. jene sUryatApamAM rAkhavAthI tarata A mAyAnA pAsathI kaI rIte chUTavuM? to jainadarzana kahe che ke dUra thaI jAya che. tenI sthiti 1 thI 15 divasanI che. saraLatAnA guNa dvArA teno upazama thaI zake che. RjutAthI mAyA A lobha kaSAya ati sUkSma che. je badhA kaSAya pachI jAya che. dUra thaI zake che. saraLatA to dharmanuM bIja che. tethI ja to tene saMtoSanA guNanI sthApanA karI dUra karI zakAya che. jema saMtoSa uttarAdhyayanamAM kahyuM che ke Ave tema IcchAo ochI thatI jAya che. tethI ja to kahyuM che ke 3nya musya dhamo tarU virU . arthAt sarala hRdayamAM dharma vase "saMtoSa" dhana Ave saba dhana Ave. to bhartuharI kahe che ke mana si che. "jo bano saraLa to mokSa Ave tarata'. ca parituSTe ko arthavAna ko daridrA / 4. lobha kaSAya : lobhano eka artha che parigraha to sUkSma artha A rIte jaina dharmamAM kSamA dvArA krodhane, mRdutA ane vinaya dvArA che IcchA. jaina darzanamAM lobhanuM sUkSma svarUpa che IcchA. A lobhane mAnane, saraLatA, RjutA dvArA mAyAne ane saMtoSa dvArA lobha kaSAyano pApanuM mULa kahevAya che. vAcaka umAsvAti kahe che ke krodhathI prItino, upazama karI vijaya meLavI zakAya che. A uparAMta eka bIjo upAya mAnathI vinayano, mAyAthI saraLatAno guNa jAya che. paraMtu lobhathI che ke jeno dainika jIvanamAM upayoga karI zakAya che ane te che to sarvaguNano nAza thAya che. sarvavinAzanam snomAnA eka lobhanA SaAvazyaka eTale ke pratikramaNano. jAgavAthI badhA ja kaSAya AvI jAya che. tene mATe cUrNikAre khUba jaina dharmanI mAnyatA anusAra anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ja suMdara dRSTAMta ApyuM che. eka dhanavAna pitAnA putranI pitAnI ane lobhanI sthiti jIvanaparyata che. jo tenI hAjarImAM AyuSyano saMpatti meLavavAnI IcchA thaI paraMtu pitAjIe koI kAraNosara e baMdha thAya to te narakagatino che. ane te hoya tyAM sudhI samakita ke samaye ApavAnI nA kahI. tarata ja putrane krodha Avyo ke kema nathI samyakdarzana jIvane prApta thatuM nathI. ApatA? tarata ja aham jAgyo ke jouM ke kema na Ape? huM apratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lobhanI sthiti 1 varSanI koIpaNa rIte meLavIza. kAvAdAvA karI saMpatti meLavI eTale ke che. tenI hAjarImAM AyuSyabaMdha thAya to te tiryaMca gatino che. mAyA AvI gaI ane pachI khuza thAya ke kevI meLavI? caturAIthI! vaLI tenI hAjarImAM zrAvakadharmamAM vrata, paccakhANa jIva laI zakato TuMkamAM eka lobha utpanna thavAthI krodha, mAyA, aham badhA ja durguNa nathI. AvI gayA, ane pitA taraphano prema, mAna cAlI gayA. pratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lobhanI sthiti 4 mahinAnI lobhane agyAramAM prANa kahyo che eTale ke dazANa jatA hoya che. tenI hAjarImAM AyuSyano baMdha manuSyagatino che. ane te to paNa lobha jato nathI. eka vaNika mRtyuzagyA para hato. teno sAdhutvamAM bAdhaka che eTale jIva dIkSA laI zakato nathI. moTo vepAra hato. je tenA cAra putro calAvatA hatA. chellI ghaDIe saMvalanakrodha, mAna, mAyA, lobha-1 sthiti 1 thI 15 eka eka putrane bolAve che. aMte jyAre joyuM ke cAre putro tenI divasanI che. tenI hAjarImAM AyuSyabaMdha devagatino thAya che. te aMtima ghaDI hovAthI tenI sAthe ja che to gusso karI barADI Uo vitarAgatAmAM bAdhaka che. eTale ke kevaLajJAna prApta na thaI zake. ke badhA ahIM cho to dukAne koNa che? A rIte aMtima ghaDIe paNa A mAnyatAne AdhAre jainadharmamAM pratikramaNanI kriyA darzAvI lobha chUTato nathI. are aMtima ghaDInI kyAM vAta karo cho. maryA che. vyaktie roja ane nahIM to pAkSika pratikramaNa karavuM Avazyaka pachI paNa lobha jato nathI. ekavAra eka vaNikanuM mRtyu thayuM. che. jethI saMjvalana kaSAya pratyAkhyAna kaSAyamAM rUpAMtarIta nA yamarAja tene levA Avyo. thoDe AgaLa gayA pachI yamarAje pUchayuM thAya ane e nA thAya to camAsika pratikramaNa karavuM jarUrI che. ke vaNika pravara tamAre kyAM javuM che narakamAM ke svargamAM? to vaNika pratyAkhyAna kaSAya, apratyAkhyAna kaSAya nA bane ane e nA thaI bolI UThe che ke pUchavAnuM zuM hoya jyAM be AnAnI kamANI hoya zake to chevaTe varSamAM ekavAra eTale ke saMvatsarI pratikramaNa atyaMta tyAM mane laI jA. A lobhanA cAra prakAra che. Avazyaka che. jethI anaMtAnubaMdhI kaSAya nA thaI jAya ke ApaNe 1. anaMtAnubaMdhI lobha : A tIvratama avasthA che. prANa jAya, samakitathI paNa vaMcita rahIe ane narakagatimAMthI bacI zakIe. jIvana pUruM thaI jAya paNa lobha nA jAya. tene kapaDAnA kIramajI A rIte jainadharmamAM to kaSAya vijayanA upAyo darzAvyA ja che raMganA DAgha sAthe sarakhAvyuM che. A DAgha kapaDuM phATe to paNa jato paraMtu Avo ja eka adbhuta upAya prekSA praNetA A. mahAprajJajIe nathI. tema Avo lobha jIvanaparyata rahe che. 'prekSAdhyAna sAdhanA paddhati dvArA Apyo che. A paddhatimAM 2. apratyAkhAnI lobha : tIvratara avasthA che. tene kapaDAnA kAdava- jenadharmanA siddhAMto, yoga ane Adhunika zarIra vijJAna, kIcaDanA DAgha sAthe sarakhAvyo che. A DAgha prayatno pachI jAya che. tema manovijJAnano abhuta samanvaya karavAmAM Avyo che. TUMkamAM A. Avo lobha kADhavo muzkela che. tenI sthiti 1 varSanI che. mahAprajJajIe prekSAdhyAnamAM dharmanA siddhAMto, yoga ane vijJAnano 3. pratyAkhAnI lobha : tIvra avasthA che. gADAnuM khaMjananA DAgha triveNI saMgama darzAvyo che. kapaDAmAM paDe to thoDA prayatnathI nIkaLI jAya che. tema Avo lobha prekSAdhyAnamAM dhyAna zabdano artha to mana, vacana, kAyAnI Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 sAthe saMkaLAyela che. jyAre kaSAya-bhAva jevA ke krodha, mAna, mAyA, lobhano saMbaMdha graMthIonA sAva (hormonal secretion) ke je graMthitaMtra (endocrine system) sAthe che. jo ApaNe A taMtrane saMtulIta karI zakIe to svabhAvamAM saMtulana AvI zake. tethI ja A. mahAprajJajIe A taMtrane AdhArIta caitanya kendra prekSAno prayoga Apyo che. A prayogathI graMthio upara prekSA karI tene saMtulIta karI zakAya che. AjanA meDIkala sAyansamAM A graMthitaMtranuM mahattva be udAharaNathI darzAvAya che jemake vRkSanuM mULa athavA to bilDIMganuM phAunDezana, vyaktitvanI UMcAI, vikAsa ane saMtulItatAno AdhAra graMthitaMtra che. ApaNA zarIramAM judI judI sAta graMthio judA judA sthAne, judA judA AkAramAM ane judA judA hormonsa utpanna kare che. ane eka AMrakesTrAnI jema ekabIjA sAthe tAlasUra meLavI kAma kare che. dA. ta. jyAre krodhanI paristhiti sAme Ave to teno stress ApaNA hAyapothelemasa upara Ave che, je pIcyuTarI graMthine sakriya kare che, je ACTH nAmanuM hormona choDe che je eDrInalamAMthI adrinalin sIkrITa kare che je tarata ja krodhanI pravRtti zarU kare che. A badhuM fraction of secondsmAM thAya che. tethI ApaNe jAgRta thaIe te pahelA ja krodha nA karavo hoya to paNa AvI jAya che. A ja rIte kAmecchA mATe gonotrophin, AnaMda mATe enDorphIna-sereTonIna che. bhaya mATe eDrInAlIna che. caitanya kendra prekSAnA prayogamAM mukhyatve 13 kendro che. jyAM 6 kendro sAthe 7 graMthio saMkaLAyela che. ane bAkInA 7 kendro tevIpowerlul electro magnetic field che, jyAM cetanAno sadhana pravAha vahe che. ane tenI prekSA karatA sArvA saMtulIta thAya che, jene lIdhe Avega-Aveza impulses-ochA thAya che. pahelAM kaSAyonI tIvratA ochI thAya che. pachI frequency ochI thAya che. A rIte A prayogathI pApavijaya saraLatAthI thaI zake che. A uparAMta utpApAnano prayoga paNa kabAya vijya mATe Apyo che. jainadharmanA lephsAnA siddhAMta upara te AdhArIta che. A prayogamAM bhAva haju taraMgo rUpe lempA (aura)mAM hoya tyAM ja tene zubha raMgonA taraMgo dvArA rUpAMtarIta karI azubha bhAvane zubha ke zuddha karI zakAya che. A prayogonI sAthe sAthe ApaNe AgaLa je kaSAyonuM upazamana tenA pratipakSI guNothI karavAnuM joyuM te siddhAMta para AdhArIta 'anuprekSA'no prayoga paNa kaSAyane jItavA mATe Apyo che. A rIte A. mahAprajJajIe prekSAdhyAna dvArA kaSAyavijayanA sarvAMgINa prayogo ApyA che. jenA dvArA ApaNe sau krodha, mAna, mAyA, lobhane sthAne mA, mRdutA, saraLatA ane saMtoSane sthApIe je jIvananuM amRta che. jIvananuM avalaMbana che. jenA dvArA ApaNA vyavahArika jIvanamAM sukha, zAMti ane AnaMda prApta karIe ane pAramArthika jyotane paNa zuddha karI ApaNe sau sAcA arthamAM vitarAgapaMthanA sahapavika banIe tevI maMgaLa bhAvanA sAthe- am / / 377, smita kiraNa, esa. vI. roDa, vilepArle (vesTa), muMbaI-400056. Te.naM. 26133993. mo.9920051549 prabuddha jIvana 12 ekAgratA te to sAmAnya rIte badhAne ja khabara che, paraMtu je prekSA zabda che te ghaNo ja arthasUcaka che. jeno artha che rAga dveSa vinA jovuM. priya-apriya bhAva vinA jovuM. jaina dharmamAM samabhAva ke vitarAgabhAvanuM ghaNuM mahattva che. to gItAmAM anAsaktabhAva ke sthitaprajJabhAvanuM mahattva che. paraMtu savAla e che ke te kaI rIte jIvanamAM lAvavA, tenI Tekanika zuM? ane A ja savAlono uttara prekSAdhyAnamAM judA judA prayogo karI cittane samabhAvathI jovAnI TreniMga ApavAmAM Ave che. jema jema A TreniMga sadhana banatI jAya che tema tema sAdhaka-jIvananA dareka kSetramAM samabhAvathI taTastha bhAvathI ke sAkSIbhAvathI joI zake che. ane pariNAme kaSAyanA Avega-Aveza ghaTatA jAya che. dareka paristhitimAM te vivekabuddhithI saMtulItatA jALavI zake che. A rIte A paddhatino hetu mukhyatve kaSAya vijayano ja che. jaina dharmamAM bhAvanuM ghaNuM ja mahattva che. ethI ja badhA ja jainone A doho khUba ja priya che. bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna, bhAve jInava2 ArAdhIye, bhAve kevalajJAna. A bhAva, kaSAya, lAgaNI, Feelings, Emotions vagere vagere samAnArthI zabdo che. A. mahAprajJajIe prekSAdhyAnamAM bhAvanuM ghaNuM ja mahattva darzAvyuM che. A bhAvajagata ane tenA prayogo prakSAdhyAnanI vizeSatA che. AcAryazrI kahe che jevo bhAva tevo svabhAva. ApaNA jevA bhAva tevI vRtti, vRtti tevI pravRtti ane pravRttionI punarAvRtti eTale ApaNuM vyaktitva ke svabhAva eTale ke jevA Emotions tevA thoughts ane tevA action ane personality or nature. Ajano ApaNo yuga che te tanAvono yuga che. Aje stress ne kAraNe Avega-Avezo impulses vadhatA jAya che. ane khAsa karIne bALako-yuvAnomAM hatyA-AtmahatyAnuM pramANa vadhatuM jAya che. je ciMtAjanaka che. Aje education thI 1. che. gharzAvadhI jAya che. paraMtu emotional quotient ane spiritual quotient ghaTato jAya che. A. mahAprajJajInuM mAnavuM che ke AjanuM je spardhAtmaka vAtAvaraNa che temAM S, Q. vinA TakavuM ghaNuM muzkela che. AjanA yuganI mAga che AdhyAtmika vaijJAnika vyaktitvanI. AjanA yuvAnobALakonI ja paristhiti AvI nathI. ApaNe sau vadhatA jatA stress-tensionne kAraNe Avega-Aveza sAme Apo paNa lAcArI anubhavIe chIe. meDIkala sAyansa kahe che ke 90% rogo Ane kAraNe che. ApaNe game teTalo saMkalpa karIe chIe paNa jyAM paristhiti sAme Ave che tyAM Avega-Avezane AdhIna thaI jaIe chIe. ApaNe to sAmAnya mAnavI chIe paNa kyAreka jJAnI dhArmika vyaktiomAM paNa Avega-Aveza-aham dekhAya che. tyAre prazna thAya che ke zuM kAraNa che? A praznano javAba AjanA meDIkala sAyansane AdhAre AcAryazrIe praNAdhAnamAM ApavA prayatna karyo che. AjanuM zarI2 vijJAna kahe che ke jJAna-satsaMga-saMkalpa vagereno saMbaMdha magaja (Brain) sAthe che je nADItaMtra (nervous system) Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana 13 ANA hajhAre ane tenI TImane tathA dezanA TocanA vakIlo ane netAone Ama janatAno apekSita ejanDA gvI. Ara. ghelANI [vidvAna le khaka siniyara TaeNksa kansalTanTa ane kAyadAnA salAhakAra che. teo sAmAjika kAryakara temaja A saMsthAnI kAryavAhaka samitinA sabhya ane saMniSTha kAryakartA che.] aSNA hajhAree dilhInA rAmalIlA medAnamAM 16 oNgasTa, javAnuM muzkela bane che temAM moTI rAhata thaI zake ane janatAne 2011thI bAra divasanA upavAsa karI, jana lokapAla bIlamAM ghara-AMgaNe je vakIle hAIkorTa sudhI kesa laDavAmAM sAtha sahakAra nyAyataMtra tathA vaDA pradhAnane paNa AvarI levAno Agraha Apyo hoya te vakIla, kesanI badhI ja vigato barAbara jANato rAkhI, ucca kakSAe thatA karoDonA kaubhAMDono sIlasIlo hovAthI, jarUra paDye siniyara kAunselanI madadathI ochA kharce ocho thAya te mATe karela prayatnomAM Ama janatAe jabaradasta AsAnIthI suprima korTanI benca samakSa potAnA asIlanA kesanI sAtha ApI, kendra sarakArane jhUkAvI tethI Ama janatAmAM rajUAta karI nyAya apAvI zake. hAlamAM te zakya nathI. muMbaI jAgRti jarUra AvI che, paNa tene TakAvI rAkhavA mATe sAcI hAIkorTanI paNa AvI benco nAgapura, auraMgAbAda tathA govAmAM dizAsUjhanI jarUra che. kAryarata che. anya hAIkorTonI paNa banyo che ane tethI Ama aMgrejo dvArA nimavAmAM AvelI bhAratanI baMdhAraNa sabhAe janatAne ghaNI rAhata che. paraMtu suprIma korTanI jhona pramANenI ghaDeluM bhAratanuM navuM baMdhAraNa 1950nI 26mI jAnyuArIe benconA abhAve sAmAnya mANasane kharA arthamAM AkharI nyAya amalamAM AvyuM te agAu bhAratamAM briTIza saMsadanuM rAjya cAlatuM meLavavAnuM khUba ja muzkela bane che. hatuM ane temAM prajAne gulAma - nAmAMkita vakIlo jAgo, sAcI AjhAdI mAgo. tA. ) A mATenI sattA ApaNAM rAkhavA tathA tenuM zoSaNa karavA | sarakArane pAMca mudde jhukAvI, janatAnI bhUkha bhAMgo ) dezanA baMdhAraNanI kalama naM. 130 ghaNAM badhA kAyadAo amalamAM mujaba, phakta cIpha jasTIsa opha hatA ane briTIzaro dvArA bhAratamAM A kAyadAonA amala mATe InDiyAne ja che ane temaNe A mATe presiDenTanI saMmatI meLavavI adAlatonI sthApanA karavAmAM AvI hatI. jUnA aneka kAyadAo jarUrI che. A mATe pArlAmenTanA saMsada sabhyonI maMjUrI meLavavA navA baMdhAraNa mujabanA prajAnI svataMtratA tathA mULabhUta mATenI lAMbI laDAI laDavAnI jarUra nathI ane dezanI Ama janatAne adhikArono bhaMga karatA hovAnuM jaNAtA tene rada karavAnI jogavAI nyAya meLavavA mATeno bharapUra lAbha maLI zake tema che. A mATenI baMdhAraNanI kalama naMbara 395mAM karavAmAM AvI hatI. paraMtu svataMtra baMdhAraNanI kalama naM. 130 TUMkI ane saraLa bhASAmAM nIce mujabanI bhAratanI sarakAre A kAyadAo rada karavAne badale jemanA tema ja cAlu cheH rAkhyA hatA ane je sattA aMgreja zAsako bhogavatA hatA te cAlu rAkhavAnA 'Article 130. seat of Supreme Court :hetuthI baMdhAraNanI 372mI kalamamAM lakhavAmAM AvyuM che ke: The Supreme Court shall sit in Delhi or in such other "A baMdhAraNa amalamAM AvyuM te pahelAM bhAratamAM jeTalA place or places, as the Chief Justice of India may, with kAyadAo amalamAM hatA temane jyAM sudhI rada karavAmAM ke the approval of the President, from time to time appoint.' sudhAravAmAM na Ave tyAM sudhI te badhA cAlu ja raheze.' tethI hAlanA uparokta kalama mujaba cIpha jasTIsane A sattA che tethI tenI kAyadAomAM jarUrI sudhArAo tAtkAlika karavAnI jarUra che. jenI javAbadArI paNa bane che ke, temaNe hAlanA kaoNpyuTara ane Adhunika yAdI aNAjI tathA temanA TocanA sahayogIo aMDavokeTa prazAMta saMdezA vyavahAranA yugamAM suprIma korTanI benco sthApavI joIe. bhUSaNa, zAMti bhUSaNa tathA dezanA TocanA vakIlo phalI narImAna, eka sarve mujaba hAla suprIma korTamAM penDIMga kesomAM lagabhaga pacAsa rAma jeThamalAnI, azoka desAI ane dezanA kAyadA pradhAna ane (50) TakA keso muMbaI-mahArASTranA ja che tethI zarUAta suprIma netAo mATe kramavAra ahIM nIce jaNAvela che. korTanI muMbaI bencanI sthApanAthI karI zakAya. A mATenuM sUcana (baMdhAraNanI kalama=baMdhAraNano ArTIkala ema samajavuM.) khyAtanAma eNDavokeTa phalI narImAna, azoka desAI, ema. pI. vasI. (1) suprIma korTanI benconI cAra jhonamAM sthApanA : tathA Do. ke. zIvarAma vageree ghaNAM vakhatathI karela che. AmAM kAyado sau prathama to dilhImAM kAryarata suprIma korTanI benca muMbaI, ghaDavAnI ke kAyadAmAM sudhArAnI jarUrata nathI. Ama janatAe phakta kolakatA ane cennaImAM hovI khUba ja jarUrI che. jethI sAmAnya cIpha jasTIsa opha InDiyA pAse javAba mAMgavAno che ke suprIma janatAne sarvocca adAlatanA AkharI nyAya meLavavA mATe cheka dilhI korTanI bencanI jhona pramANe sthApanA kyAre karo cho ? A mATe Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana navembara, 2011 aNNA hajhAre jevA lIDaranI jarUra che. anusaravAnuM hoya che. paraMtu A kamalamAM rASTrapatie AvI dayAnI (2) juvenAIla jasTIsa (kera enDa proTekzana oNpha cilDrana) ekTa, arajIno keTalA samayamAM nikAla karavo te spaSTatA na hovAthI hAla rAjIva 2000 mAM sudhAro : gAMdhInA hatyArAonI dayAnI arajI bAbata temaja aphajhala gurunI hAlamAM ja vaDApradhAna DaoN. manamohanasiMhe kahyuM che ke, "sImA phAMsInI sajAmAM dayAnI arajI bAbata ajugatA vilaMbane kAraNe para AtaMkavAdI chAvaNIo dhamadhame che ane aneka sakriya je paristhiti sarjAI che tene mATe A kalama naM. 72mAM tathA, kendra AtaMkavAdIo rAjyamAM ghusaNakhorI mATe sajja hovAnI cetavaNI sarakAre A bAbata rASTrapatine bhalAmaNa karavA aMge paNa samaya ApI che" paNa tethI zuM? dhamakIbharI AtaMkavAdI jUthanI I-meIla maryAdAnI jogavAI karato sudhAro tAtkAlika karavAnI jarUra che. maLe eTale temAM lakhela sthaLe doDAdoDI ane baMdobasta vadhArI sarakAra karoDonA kaubhAMDo karavAmAM mazagula che tene DhaMDhoLI A devAno, eTale kAma patyuM. A to "khALe DUcA ane daravAjA bAbata kAryarata karavAnI jarUra che. mokaLA' jevo ghATa che. kendrIya sarakAranI kebineTa ane khAsa karIne (4) dezanA baMdhAraNanI kalama naM. 31-bI ne rada karavI joIe. gRhamaMtrI tathA kAyadA pradhAne vicAryuM che ke jo AtaMkavAdIo 15 uparokta kalama naM. 31-bI baMdhAraNanA pharsTa emenDamenTa ekTa, thI 17 varSanI vayanA 'eDolesanTa' yuvaka-yuvatIone tAlIma 1951nA sekzana 5 thI amalamAM AvI che. A kalama mujaba ApI kasabanI jema dezamAM ghusADe ane teo bephAma aMdhAdhuM ya sarakAra ke saMsada, gerabaMdhAraNIya kAyadAo ghaDIne athavA suprIma Adhunika ghAtaka zastrothI humalo kare ane pachIthI sAmethI korTa je kAyadA gerabaMdhAraNIya TharAve tevA kAyadAone bahumatinA zaraNAgatI svIkArI laI, sAthe jore A kalama 31-bI nI jogavAI rAkhela purAvAo rajU kare ke pote | * bhraSTAcAramAM bhAna bhUlI, Dole rAjakAraNIo Aja | | mujaba teno samAveza baMdhAraNanA 18 varSanI aMdaranI uMmaranA che. pAMca muddAno amala karAvI lAvo sAcuM svarAja navamA zeDyulamAM karI devAmAM Ave eTale temane 'juvenAIla ekTa' mujaba jelane badale bALa sudhAra che. jethI suprIma korTa paNa tevA gerabaMdhAraNIya kAyadAo rada karI kendramAM rAkhavA paDe ane vadhumAM vadhu temane sudhAravAnI koziSa zakatI nathI. AvA to hAla kula 284 kAyadAo baMdhAraNanA navamA mATe be varSa sudhAra gRhamAM rAkhI choDI devA paDe. AtaMvAdI ajamala zeDyulamAM nAkhI saMsade ane sarakAre suprIma korTanI tathA baMdhAraNanI kasabanA kesamAM paNa pote sagIra che evo bacAva karavAmAM Avela ThekaDI uDADI che. A kalamano bharapUra durupayoga thAya che tethI A tethI sarakAre cetI jaI A mATe turaMta juvenAIla jasTIsa ekTa, kalama rada na thAya tyAM sudhI ApaNe kharA arthamAM lokazAhI ke AjhAdI 2000 mAM "juvenAIla" eTale "cAIlDa'nI vyAkhyAmAM satvare hAMsala karI che ema kahI zakAya nahIM. mATe A kalama 31-bI satvare rada sudhAro karavo jarUrI che. je vyakti upara khUnanA gUnAno Aropa karavA mATe sarakArane pharaja pADavI joIe. hoya tevI vyakti phakta bAra varSanI aMdaranI umaranI hoya to ja sarakAre I. sa. 1976mAM zaherI jamIna TocamaryAdA dhAro ghaDyo tene juvenAIla jasTIsa ekTa, 2000nI jogavAI lAgu paDe evo hato. I. sa. 1985mAM suprIma korTe A kAyadAne rada karavAno sudhAro karavo joIe. hAla A umara 18 varSanI aMdaranI che. A Adeza karyo hato, paraMtu tene pachIthI sarakAre kalama 31-bIno kAyadAnI kalama 2mAM Apela vyAkhyA nIce mujaba cheH- lAbha (hakIkatamAM geralAbha) uThAvI A kALA kAyadAne navamAM Juvenile' or Child' means a person who has not seDyulamAM nAMkhIne cAlu rAkhI bharacaka bhraSTAcAra thavA dIdho. pachI completed eighteenth year of age. jyAre vAta vadhIne maryAdA bahAra gaI tyAre janatAnA dabANathI A temAM nIce pramANe umero karI tAtkAlika ghaTatuM karavuM joIe. kAyadAne thoDA varSa pahelAM ja radda karavAmAM Avyo. and in case of a person who is alleged to have tAjetaramAM dilhImAM rAjakAraNIonAM gerakAyade bAMdhakAmone commited an offence/crime of murder has not completed kAraNe moTo vivAda thayo hato. suprIma korTe A tamAma bAMdhakAmo twelth year of age.' tAtkAlika toDI pADavAno hukama karyo. ene kAraNe tamAma pakSonA A bAbata eDavokeTa phalI narImAna, rAma jeThamalAnI tathA rAjakAraNIonA A bAMdhakAmane bacAvavA saMsadamAM khAsa kAyado zAMti bhUSaNa jevA loko sarakAra sAthe masalata karI ghaTatuM kare ghaDavAmAM Avyo hato ane teno samAveza baMdhAraNanA navamAM evI janatAnI apekSA che. AtaMkavAdI mATe ghusavAno A daravAjo zeDyulamAM karI devAmAM Avyo hato ane suprIma korTanA cukAdAne mokaLo-khullo che tene vahelI take baMdha karavAnI javAbadArI nakAmo banAvI devAmAM Avyo hato. tAmilanADunI sarakAre I. sa. gRhamaMtrI temaja sarakAranI che. 1994mAM sarakArI nokarImAM tamAma prakAranI anAmatanI saMkhyA (3) dezanA baMdhAraNanI kalama naM. 72mAM jarUrI sudhAro :- koIpaNa saMjogomAM 49 TakAthI vadhavI na joIe evo suprIma baMdhAraNanI kalama naM. 72 (1) heThaLa rASTrapati Icche to phAMsInI korTano cukAdo hovAthI potAno 64 TakA anAmatano kAyado suprIma sajA pAmelA kedIne teNe karela dayAnI arajI dhyAnamAM laI phAMsInI korTa rada na karI nAMkhe mATe teno samAveza paNa navamAM zeDyulamAM sajA mApha karI zake che ane rASTrapatie kendra sarakAranI bhalAmaNane karI devAmAM Avyo. AvA to hAla kula 284 thI paNa vadhu kAyadAo Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 baMdhAraNanI A kalama naM. 31 bIno sahAro laI baMdhAraNanA A navamAM zeDyulamAM nAMkhI saMsade ane sarakAre baMdhAraNanI uparavaTa jaIne potAnI manamAnI karela che ane haju paNa karI zake che. TUMkamAM ApaNA dezanuM baMdhAraNa 26mI jAnyuArI, 1950nA rojathI amalamAM AvyuM tenA pachI eka varSanA TUMkA gALAmAM ja sarakAre temAM sauthI pahelo baMdhAraNa sudhAro karI A kalama naM. 31 bhI umerI daI pote saramukhatyAra hoI e rItanI sattA hAMsala karI lIdhI ane janatAnI AjhAdI cAlAkIthI chInavI lIdhI jenI janatAne khabara paNa na paDI. Aje lagabhaga 60 varSa pahelAMno A baMdhAraNa sudhAro che. te vakhate briTIzarothI AjhAdI maLyAno tAjo AnaMda hato ane javAharalAla naheruno janatA upara jAduI prabhAva hato. tethI jyAre baMdhAraNamAM A kalama 31-bI umerAya gaI tyAre khAsa virodha thayo na paNa hoya, paNa tyAra pachInA A 60 varSanA gALAmAM khyAtanAma siniyara vakIlo, dezanA netAo ke pachI suprIma korTanA jajo ke jeo koInI arajI vagara pote (suo-moto) paNa A bAbata vicAraNA karI ghaTatuM karI zakavAnI sattA dharAve che. temAMthI koIe paNa haju sudhI avAja uThAvyo nathI tethI teo badhA ja potAnI pharaja cUkI gayA che tema kahevAmAM atizayokti nathI. jyAM sudhI sarakArano kAna pakaDI A kalama 31-bI rada karavAmAM na Ave tyAM sudhI sarakAra baMdhAraNanI uparavaTa jaI kAyadA banAvatI raheze ane tethI sAcI AjhAdI hAMsala karavI hoya to A kalama rada thavI ja joIe. na (5) lokasabhAnI, vidhAnasabhAnI tathA anya cUMTaNIone lagatA sudhArA : vartamAna sarakAranI DAmADoLa sthiti joIne ghaNAMne thAya che ke AnA karatAM to amerikA jevI pramukha paddhati hoya to sarakAra upara dararoja bhanI talavAra laTakatI na hoya, ane e dezanA prazno aMge hiMmatathI jhaDapabhera nirNayo laI zake. amerikI pramukha paddhatimAM pramukhanI sIdhI cUMTaNI thAya che eTale cAra varSanI mudata sudhI dezamAM sthira zAsana cAle che. enI bIjI khUbI ema che ke pramukha je pradhAno prabuddha jIvana 15 pasaMda kare e saMsada sabhya nahIM hovo joIe. AthI zAsana karanAra pradhAno rAjakAraNI nahIM paNa, pota potAnA kSetranA niSNAto hoya che. te uparAMta bIjA ghaNAM phAyadAo che. paNa hAlanI briTIza paddhatinI cUMTaNI badale koNa? eka samaye zrImatI IMdirA gAMdhIe A aMge vicAra karela paNa pAchaLathI tene paDato mUkela. A bAbata hAla zakya nathI to pachI hAlanI cUMTaNI paddhatimAM nIce mujabanA sudhArAo karavA joIe. () rAITa Tu rIjekTa ane rAITa Tu rIkola mATe vicArI zakAya. te mATe kayA niyamo hovA joIe ane teno amala karavAmAM muzkelIo paDI zake tema che. te sivAya (I) sarakArI amaladAronI jema umedavAranI vaya maryAdA hovI joIe. * jAgo, janatA jAgo, deza AkhAne jagADo, kalama 31-bI rada karAvI, AjhAdI pAchI lAvo. (i) dezano vahIvaTa calAvavA mATenuM amuka minimama kvolikeizana hovuM joIe. manane caMcaLa bhale kahIe paNa mana to kyAM ne kyAM baMdhAyuM hoya che. manano kabajo laI le che, koI vicAra, koIkano Thapako, koIke karela vakhANa, koI prasaMga, koInA kaThaNa veNa, koI jUnI yAda. mana e vAtane ghUMTyA kare che. Aje mArA manano kabajo kura munie lIdho che. bhikSA vahoravA jatA, bhAta vahorIne AvatA, anya tapasvI munione vinayapUrvaka (iv) umedavArane be jagyAethI umedavArI karavAnI chUTa na ApavI ane tema na thaI zakatuM hoya to baMnne jagyAethI cUMTAI Avela umedavAra je sITa uparathI rAjInAmuM Ape tyAM pharI cUMTaNI karavAne badale bIjA umedavArane jene vadhu mata maLyA hoya tene cUMTAI Avela jAhe2 ka2vo joIe. (5) poliTIkala pArTIone maLatA Donezano tathA temAMthI cUMTaNI laDavA mATe karelA kharcanI AMDiTeDa hisAba dara varSe janatA samakSa rajU thavo joIe. hAlamAM AvuM baMdhana na hovAthI bhraSTAcAramAM bhaDako thayela che ane cUMTaNI laDavA mATe dareka pakSa karoDonuM bhaMDoLa bheguM karavA mATe karoDonA kaubhAMDo kare che, jethI moMghavArI vadhe che ane janatA mAthe ADedhaDa TekSa nAMkhI tenI vasulAta karavAmAM Ave che. mATe upa2okta sudhArAo vicArI ghaTatuM karI zakAya. lekhakano Mobile : 9819093717 samatAnA meru - kuraghaDu ghagulAba deDhiyA vidvAna lekhake svAmI AnaMdanA vana ane sAhitya upara so prabaMdha lakhI pIeca.DI.nI upAdhi prApta karI che, uttama nibaMdhakAra, vaktA ane adhyApaka che. pUchatA, tiraskArano bhoga banatA, bhAtanA pAtramAM tapasvI sAdhuonuM thUMkavuM, madhyAhnano taDako, upAzrayanI zAMti badhuM citravat dekhAyA kare che. vArtA zarU thAya che dRSTiviSa sarpathI. jenI draSTinA jherathI jonAra maraNane zaraNa thAya. A sarpane jAtismaraNa jJAna thavAthI A dRSTiviSaSapaNAnI bhayaMkaratA yAda AvI. koIno dhAna na thAya na Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2011 mATe moTuM daramAM ja rAkhavA lAgyo. pUMchaDI daranI bahAra. cAre dizAmAMthI cAre tapasvI krodhAyamAna thaI bolI UThyA, banavAkALa evo ke te samayamAM kuMbha rAjAnA kuMvarane koI sApe 'kuraghaDu! AvA mahA parvanA divase paNa tame tapa nathI karatA? DaMkha dIdho, kuMvara mRtyu pAmyo. kopita rAjAe hukama karyo badhA dhikkAra che tamane! ane uparathI amane vAparavAnuM kaho cho ?' sApane pakaDI pakaDIne mArI nAkho. marelo sApa lAvanArane sApa rAtApILA tapasvIo ATalethI na aTakyA. krodha sAtamA dITha eka eka sonAmahoranuM InAma. AsamAne hato. "hA...thuM' kahI kuraghaDunA laMbAvelA pAtarAmAM sarpanI zodhakhoLa karanAra koI mANasane dRSTiviSa sarpanI pUchaDI thaMkyA. upAzraya gussAnA lAla raMge dhagadhagI UThyo. daramAM dekhAI. kheMcavA lAgyo. sApa samajIne bahAra na Avyo. apAra ATaluM haLAhaLa apamAna thayuM. cAre tapasvIoe dhikkAryA chatAM vedanA thaI. pUMchaDI tUTI gaI. vedanA sahana karI. sApe deha choDyo. kuraghaDu to ThaMDA ne ThaMDA! samatAno sAtha emaNe na choDyo ke bIjI tarapha kuMbha rAjA ciMtIta che. putra nathI, vArasa nathI, e samatAe emano sAtha na choDyo. kahevuM muzkela! ciMtA korI khAtI hatI. svapna AvyuM, 'have tuM evI pratijJA le ke kuraghaDu manamAM vicAre che, 'dhikkAra che mane! huM nAnuM sarakhuM huM koIne paNa sApa mAravAnI AjJA nahi karuM, sarmahatyA rokI tapa nathI karI zakato, bhUkhane rokI nathI zakato, huM pramAdane vaza daIza to tane putraratnanI prApti thaze.' kuMbha rAjAe ema karyuM. chuM. Aje A tapasvI munirAjonA krodhanuM sAdhana-nimitta huM banyo" dRSTiviSa sarpa marIne kuMbhanI rANInA paTe avataryo. nAgadatta pAtrano AhAra vAparyo. zukladhyAnamAM pahoMcI jatAM kevaLajJAna enuM nAma pADyuM. yuvAvasthAe pahoMcatAM nAgadatta kuMvare gokha prApta thayuM. mAMthI jaina sAdhune dIThA. jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhava yAda Avyo. kevaLajJAnano mahotsava UjavavA devatAo vimAne caDIne sAdhu mahArAjane vaMdana karI dIkSA levA taiyAra thayo. mAtapitAe AvyA. tapasvI munio samajyA deva amAre mATe AvyA che paNa rokyo, samajAvyo, paNa vairAgI nAgadatta dIkSA aMgIkAra kare che. ahIM to judI ja vAta banI. | tiryaMca yonimAMthI AvelA hovAthI ane vedanIya karmano udaya tapasvI munione paNa samajAyuM ke ame dravya tapasvI rahyA jyAre hovAthI bhUkha sahana karI zakatA nathI. tethI porasI mAtranuM paNa kuraghaDu to bhAva tapasvI che. kuraghaDune khamAvyA. chevaTe e cAre paccakakhANa nathI karI zakatA. ApaNane ApaNI dazA yAda Ave. kSamAprArthI munione paNa kevaLajJAna thayuM. kayo karma nahi, kayA karmonA udaya cAlI rahyA che! | kuraghaDunI to mukti thaI paNa e pAtra manamAMthI khasatuM nathI. guru mahArAje muninI prakRti jANI upadeza Apyo, 'jo tArAthI kasoTInI parAkASThA to juo! apamAnanI carama sImA paNa e tapazcaryA nathI thaI zakatI to tAre samatA aMgIkAra karavI joIe." apamAnanI Aga kuraghaDune na aDI zakI kAraNa ke e to samatAnA saraLa svabhAvI nAgadatta munie gurunI vAtane manamAM sthApI dIdhI. meru para birAjamAna hatA. nigraMtha sAdhue samatAnI gAMTha bAMdhI dIdhI. tapasvI munionuM krodhita thavuM mAnavasahaja hatuM. tiraskArano dararoja savAre eka ghaDuA (eka vAsaNa) bharIne kura (bhAta) bhAva Ave ja. kuraghaDu taraphanI dhRNA kevI tIvra hatI. pote tapasvI vahorI lAvIne vApare tyAre ja hozakoza Ave. dararojanI A ne pelo khAudharo, sarakhAmaNI. kuraghaDu bhUkha pAse nabaLA paNa bhUkhanI pIDAe "kuraghaDu' nAma chapAvI dIdhuM. krodha kaSAya sAme sabaLA. A sahanazIlatA, namratA, vinaya kuraghaDunI bhojanaprIti sAme anya sahavartI cAra sAdhuo mahA zvAsamAM hatAM, lohImAM hatAM. sahaja hatAM. aMtaraMga hatAM. kaMI navuM tapasvI hatA. mAsakSamaNa tapa karI letA. cAre AhAravijayI tapasvI na lAgyuM. e svabhAva hato. svano bhAva ja Akhare jIte che. sAdhuo kuraghaDu munine "nitya khAu', "khAudharo' jevA vizeSaNothI hajI peluM pAtra dekhAya che. theMka mizrIta AhAra kema gaLI zakyA navAjatA, tenI niMdA karatA, tene tuccha samajatA. kuraghaDu muni to haze? vicAratAM kaMpArI chUTe che. jaina dharmamAM AvI AkarI sAmA samatAnI sAthe maitrI karI beThA hatA. badhA upAlaMbha, dveSa, niMdA, cheDAnI kasoTIo che. sthUlabhadra yAda Ave ne! dRSTiviSa sarpano tiraskAra sahI letA. e apamAnanA zabdone mana sudhI pahoMcavA jIva, krodha ke kaSAyanA viSane jItI kevA acaLa Asane birAjamAna ja na detA. thaI gayo! mahAparvano divasa, cAra cAra tapasvI munirAjo to tapamAM zUrA. samatAnI sAdhanA ApaNAmAM pragaTe, ApaNo svabhAva bane lAcAra pelA kuraghaDu! bhUkha pAse lAcAra. gocarI vahorI lAvyA. e prArthanA karIe. * * * jaina AcAra pramANe kuraghaDu munie tapasvI munirAjone pAtra batAvI (kathAno AdhAra : varajIvanadAsa vADIlAla zAha likhIta "jaina namratAthI kahyuM, 'Apane AmAMthI kaMIka vAparavAnI abhilASA hoya zAsananA camakatA sitArA' pustakamAMthI) to vAparo." 16/41, mahaMta kRpA, manISanagara, cAra baMgalA, madhyAhnanA tApa jevo krodha tapasvI muniomAM bhabhUkI UThyo. aMdherI (pa.) , muMbaI-400 053. Mo. : 9820611852 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana taktInuM AyuSya keTaluM? DpannAlAla khImajI cheDA vidvAna lekhaka ciMtaka, sAmAjika kAryakara ane kacchI jaina samAjanA agra che. dara zanivAre 'muMbaI samAcAra'mAM prasiddha thatI zrI dhIrajabhAI rAMbhiyA likhita jana jAge to ja savAra' kolamamAM tA. 30-711nA prasiddha thayela ghaTanA parathI mArA manamAM udbhavela praznane ahIM vAcA ApavAno prayatna karuM chuM. AzA rAkhuM chuM ke, vAcako A prazna para temanuM maMtavya darzAvaze. kaoNleja, haoNspiTala, atithigRho, upAzcaryA, jJAnamaMdira, cabutarA, paraba ane tevI sthaLa ke saMtonA nAma dharAvatI sAmAjika ke dhArmika saMsthAonA punaHnirmANanuM zuM? je saMsthAonA nAma sAthe sthaLa, saMta ke koI vicAradhArAnuM nAma joDAyeluM haze tenuM punaHnirmANa to lokazakti dvArA zakya banaze paNa je sthaLanI sAthe koI dAtAnuM nAma joDAyeluM haze te saMsthAnI punaHsthApanA have koNa karaze ? koI paNa navA dAtA mAtabara dAna Apaze to e potAnuM nAma rAkhavAno Agraha rAkhaze, e Agraha paNa ucita haze. AvA samaye jIrNatA pAmelA sthaLa ke te saMsthAnI thaIupayogitA ane jarUriyAtanA dhoraNe meLavAtAM dAna sivAya eno koI upAya nahi hoya. spaSTatA karuM chuM ke, zrI pIrajabhAInA lekhamAM bhorArAnA zrI cunIlAla bhImazI cheDAe mAgelA temanA adhikAra saMbaMdhe lakhavAno mAro hetu nathI, e parivAra mArA snehIjano che. bhorArA gAmanI zALA parathI raMgakAma thatI vakhate temanA vaDIlonuM bhUMsAI gayeluM nAma ane dharatIkaMpa pachI jarjarita gayela zALA navI banAvavAmAM AvI tyAre majakUra zALA para mULa dAtAnA nAmanI takatI lagADavAmAM na AvI e mATe mAhitI adhikAra kAyadA 2005 anvaye temaNe calAvelI laData parathI dAnanI takatInuM AyuSya keTaluM hovuM joIe? keTaluM hoI zake ? dAtA ke samAjane keTaluM svIkArya hoI zake te viSe AjanI paristhiti ane samayanA saMdarbhamAM udbhavela vicAro ahIM darzAvuM chuM. dhArmika, sAmAjika, zaikSaNika, tabIbI vagere aneka kSetromAM udAcita dAtAo potAnuM dravya arpaza karI, kIrtidAnanI IcchAe svajanonA nAmane ciraMjIva banAvavAno saMtoSa meLave che. sAmAjika dRSTie A vicAra ayogya na gaNAya. evI ja rIte saMsthAoe nakkI karela rakamanuM dAna ApI Icchita tithio lakhAve che. A banne prakAromAM dAnanuM svarUpa sarakhuM che. bhAratamAM hajAro varSa jUnA maMdiro astitvamAM che. A maMdironuM nirmANa karanArAonA nAma ItihAsamAM kaMDArAyelA hoI Aja divasa sudhI e maMdiro tenA nirmANadAtAonA nAmathI oLakhAya che, jemake, vastupALa-tejapALanA de'ze, vagere. bIjI bAju sthaLa ke tIrthaMkara bhagavaMtonA nAmathI prasiddha thatAM derAsaro jemake, rANakapura, pAvApurI, zaMkhetAra pArzvanAtha, aMtarikSa pArzvanAtha, goDI pArzvanAtha vagere vagere. 17 sadIo jUnA A maMdirone jyAre kALanI thapATa paDe che ane A maMdironA jarNodhdhAranI jarUra paDe che tyAre derAsaromAM saMcita thayeluM devadravya vahAre Ave che. bhAvikonI zraddhA ane pUjyabhAvane kAraNe maLatuM dAna upayogI bane che ane jIrNodhdhAra pAmeluM maMdira jUnA nAme oLakhAtuM rahe che. ahIM devadravya ane zrahAbhAva upayogI banyAM. have zALA, AvuM ja bane che tithio viSe. jaina samAjamAM vividha sthaLoe darojanI, AThama-caudasa ke pAnI, jinAlomAM vividha pUjAonI ke bhojanAlayomAM bhojananI kAyamI tithionI 2kama nakkI thAya che. je je samartha AvA dAnanI rakama nakkI thatI hoya te te samaye e rakama yogya gaNAya che, paraMtu, samaya jatAM rUpiyAnuM mUlya ghaTI jAya, moMghavArI vadhI jAya tyAre jUnA samayano rUpiyo nAno banato jAya che. je vistAramAM dharmanI prabhAvanA vadhI jAya tyAre te samaye lakhAvelA nALAnuM rakamanuM mahattva atyaMta najIvuM banI jatAM te te pravRttio mATe te sahAyaka dAtAo zodhavA paDe che. athavA to mULa dAtA ke temanA parivArajanone agAu ApelI 2kamamAM vadhAro karavA vinaMtI karavI paDe che. zakya che ke, e samaye dAtAnA parivArajanonI sthiti ke saMjogo mULa rakamamAM vadhAro karI zake tevI na hoya, dAMtAnA parivArajanonuM te parisaramAM astitva ja na hoya ke pachI barobara hovA chatAM mULa rakamanA dAnamAM vadhAro karavA DAMDAI karatAM hoya to zuM karavuM ? ekAda kissAmAM koI dhArmika saMsthAe mULa dAtAne jaNAvyA vinA sahAyaka dAtAnuM nAma lakhatAM, mULadAtAe saMsthAne nyAyAlaya bhaNI ghasaDI gayAno dAkhalo paNa sAMbhaLavA maLyo che. aneka vidyAlayo zALA ke mahAzALAmAM prathama kakSAe pAsa thatAM vidyArthIone suvarNacaMdraka ke rajatacaMdraka mATe varSo pUrve dAtAoe kAyamI dAna ApyuM che. meM koIka ahevAlamAM vAMcyuM meM hatuM ke ApaNA eka suprasiddha vidyAlayamAM lagabhaga soeka varSa pahelAM meTrikamAM prathama AvanAra chAtrane eka tolAno suvarNacaMdraka Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana navembara, 2011 ApavA mATe te samaya pramANe eka dAtAe kAyamI dAna Apela. pUro thayelo gaNAya. e samaye sonAno bhAva kadAca dasa rUpiye tolAno haze. varSo ahIM kavi 'teja'nI kacchI bolImAM lakhelI be paMkti yAda Ave che; sudhI kAyamI rakamanA vyAjamAMthI suvarNacaMdraka jarUra apAyo haze, gajadhare cyAM asIM makAna neTu baMdhIbo, svAbhAvika che ke, Aje e vyAjanI rakamamAMthI jhaverI bajAra sudhI e soMNI khaMDhera kheMlI prA." pahoMcavAnuM basa bhADuM paNa nIkaLatuM nahi hoya. arthAt "sthapatioe kahyuM ke ame ImArata majabUta bAMdhazuM lagabhaga sAta-ATha varSa pahelAM ApaNAM mUrdhanya dharmaciMtaka, e sAMbhaLIne khaMDero hasI paDyAM." mArA guruvarya DaoN. ramaNalAla sI. zAhe mahAvIra jaina vidyAlayanI hajI udghATananI zAhI paNa na sUkAI hoya ane kudaratanA kopane vividha zAkhAomAM prathama kramAMke AvanAra chAtrone pAMca kAraNe navI nakkora ImArata paNa bhAMgIne bhUko thaI jAya evA samaye rajatacaMdrako mATe kAyamI dAnanI rakama jAhera karela. A caMdrako paNa dAtAnI takatIno adhikAra tyAM pUro thaI jAya. banAvavA mATe temaNe mane kahela tyAre svAbhAvika rIte mArI sAthe upara mujaba koI paNa ghaTanA sarjAya athavA pravRttio mATe temanI carcA thatAM emaNe dAnanI rakama mane jaNAvI hatI. varSo navI ImAratanuM nirmANa thAya e samaye mULa dAtAnuM dAna, hetu pachI A rakama paryApta thaze ke kema tevI zaMkA vyakta karI A viSayamAM vagereno lokone khyAla Ave te mATe navI ImAratamAM jUnA dAtAnA sAheba sAthe uparokta viSayonI carcA paNa karI hatI. phaLasvarUpa nAmanI takatI, pravRttinA ItihAsa sAthe yogya sthaLe pradarzita thAya tevo bIje ja divase mane phona karI temaNe jAhera karelI rakamamAM bIjA samajUtI karAra (MOU) saMsthA ane dAtA vacce thavo joIe. eka lAkha rUpiyA umeryAnI mane jANa karI hatI. majakUra karAramAM dAnanI apIla, hetu, zarata, saMsthAkIya Aje pU. ramaNabhAI to hayAta nathI paNa, huM mAnuM chuM tema mAnyatAo uparAMta temAMthI phalita thatAM muddAo vagere viSayono kUdake ne bhUske vadhatAM jatAM cAMdInA bhAva temaNe ApelI kAyamI temaja upara darzAvela saMjogomAM mULa dAtAnA dAnano gauravapUrNa rakamanA vyAjamAMthI nizcita karelA vajananA caMdrako to nahi ja ullekhano samAveza thaI javo joIe jethI bhaviSyamAM koIpaNa banAvavA maLe. jema moMghavArI vadhe tema harIphAIne kAraNe hoTalavALA samaye maDAgAMTha UbhI thAya tyAre praznano nIveDo hAthavago ane jUnA bhAvamAM IDalI to banAvI Ape paNa tenuM kada ane vajana to saraLa banI rahe. ghaTI ja gayuM hoya tema saMsthAone paNa na chUTake AvA akhatarA dAtA potAnA dravya vaDe makAna vagerenuM nirmANa jAte karI Ape karavAnI jarUra paDaze. ne saMsthAne arpaNa kare, evI ja rIte emAM rAcaracIluM, upakaraNo uparokta dRSTAMto dvArA sunAmI, vAvAjhoDuM ke dharatIkaMpa vagere vagerenA dAtA judAM judAM hoya tyAre dAnanI jAhera apIlamAM ane AsamAnI sulatAnI thatAM varSo sudhI TakeluM bAMdhakAma dharAboLa samajUtI karAramAM A muddAono ullekha thavo joIe. thaI jAya ke samaya jatAM atyaMta jIrNa thaI jAya ke pachI moMghavArI atithigRho, zALA-kaoNlejamAM rAcaracIluM ke upakaraNonA vagerene kAraNe nANAMnuM kada ghaTI jAya te mATe saMsthAoe dAtA dAtAonI taktIo judI ApavAmAM Ave che. atithigRhamAM palaMga, dvArA arpaNa thayelAM dAna viSe arasaparasa yogya lakhANa karavuM joIe. khurazI ke kabATa jevI cIjonuM AyuSya keTaluM? bahu bahu to dasa varSa. samAje paNa dAna letI vakhate AvanArA samayano khUba lAMbo vicAra jyAre e rAcaracIluM bhaMgAramAM vecAvA jevuM thAya tyAre navA karavo joIe. rAcaracIlA mATe bIjA dAtAnI takatI lagADI zakAya. AvA saMjogonA jyAre dAtA dAna jAhera kare che tyAre saMsthA mATe to te samayanuM kAraNe jUnA dAtAnuM nAma yogya jagyAe khaseDAI jAya teno vAMdho mULa varadAna banI rahe che. bannenI pratiSThAmAM vadhAro karanAruM banI rahe dAtAne hovo na joIe. vikalpa jo te ja dAtA pharI badhuM rAcaracIluM che. AvA samaye varSo pachI badalanArA saMjogomAM saMsthAnA vasAvI Ape to taktI TheranI Thera rahe e yogya gaNAya. anugAmIo ke vaparAzakAro mATe te dAna phaLIbhUta raheze ke kema tithionA dAtA mATe nizcita karelI rakamanA vyAjamAMthI jyAre teno vicAra karavo joIe. pUruM na thAya tyAre saMsthA pharI te tithi mATe navI rakama jAhera kare. A prazna kaI rIte hala thaI zake teno vicAra karIe; mULa dAtA jo pote ApelI rakamamAM ghaTatI rakamano umero karI pravRtti sAthe ImArata para nAma ApavA mATe jyAre dAtA vacana Ape Ape to te tithi pharI temanI ja gaNAya; paNa jo tema thavuM zakya na tyAre temAMthI nirmANa thanArI ImAratanuM astitva jyAM sudhI rahe tyAM hoya to 'sahAyaka dAtA' levAno abAdhita adhikAra saMsthAne rahe tevI sudhI ja dAtAnA nAmanI takatI majakUra jagyA para rahe. alabatta, spaSTa vAta dAnanI apIlamAM thaI javI jarUrI che. AzA rAkhIe ke samayocita samArakAma vagere saMsthA kare paNa aMte to eka divasa jarjarita Ajano bhaNela gaNela dAtA A vAtano virodha nahIM kare. banI khaMDera banI jAya tyAre ImArata ke pravRttinI takatIno adhikAra uparanI banne kalamomAM mULa dAtAe arpaNa karelA dAnano Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 kRtajJatApUrvaka svIkAra thayelo hoya ane saMjovazAta navA dAtAnI takatI lAgavAnI hoya tyAre jUnI taktIo yogya jagyAe pradarzita thAya tevI rIte lagADavI joIe jethI mULa dAtAnA hRdayamAM ke temanA vArasomAM saMsthAnuM sthAna jaLavAI rahe. dareka kALA vAdaLane rUperI kora hoya che tema hajAro dAtAomAMthI ekAda dAtA muThThI UMcerA paNa maLI Ave che. tenuM dRSTAMta ApIza. zrI kacchI vIsA osavALa derAvAsI jaina mahAjana-muMbaIe pAlItANA bajAramAM sthita temanI mAtuzrI purabAI dharmazALA anivArya saMjogone kAraNe vecI. bharabajAramAM AvelI dharmazALA koI dharmazIla vyakti sArA hetuo mATe le evI TrasTIonI IcchA bara Ave tevI ghaTanA banI. prabuddha jIvana kacchanA sugharI gAmanA vatanI ane hAle varalI rahetA zrI rAyacaMdabhAI dharamazIe A dharmazALA sAdhvIjI bhagavaMtonI vaiyAvacca mATe kharIdI, tenA para puSkaLa kharco karI aneka sUvidhAo vadhArI. sAdhvIjI bhagavaMtonI vaiyAvagamAM karyAMya khAmI na rahe tenI pUrepUrI kALajI lIdhI. AzcaryanI vAta to e hatI ke mabalakha rakamano kharca karI uttama hetu mATe lIdhelI mAtRzrI purabAI dharmazALAnuM temaNe nAma na badalyuM, mAtuzrI purakhAInI moTA kadanI tasvIra navI banAvIne mULa sthAne rAkhI, eTaluM ja nahi, dharmazALAnA tamAma oraDAonI bahAra mukelI, atyAre mAmulI gaNAya tevI rakamonA dAnanI taktIo tyAM ja rahevA lIdhI. Ama eka sAcA dAtA ane zrAvaka dharmanuM temaNe niSThApUrvaka pAlana karyuM; kadAca AvA mahAna dAtAone kAraNe ja jaina dharmanI adbhuta ane viziSTha prabhAvanA thatI rahI che. vAta karIe pravRttinA dAnanI, aneka saMsthAomAM dhArmika, zaikSaNika, tabIbI, jIvadayA vagerenI pravRttio thatI hoya che. jo sAruM dAna maLe to nirdhArita pravRttino vikAsa thAya, saMsthA ane dAtA yazasvI banI rahe te dRSTie temanA dvArA thatI cokkasa pravRttine kAyamI dAna ApanArA dAtAnuM nAma yAvaccenidivAkaro pravRtti sAthe joDAyeluM rahe tevuM dAna meLave. A A dAnanI taktImAM eka viziSTatA che, satata cAlatI pravRttionuM urvArohaNa thatuM hoya che. lokajIbhe te pravRttinA nAma sAme dAtAnuM nAma joDAI jAya che. ahIM sthaLa, samaya ke saMjogonuM mahattva nathI tema chatAM samajutI karAra (MOU)mAM dAtAnuM yogya pratinidhitva ke ekamekane mAnya rahe tevI zarato jarUra hoI zake che tema karavuM ucita paNa che. pratinidhitvanI vAta karIe chIe tyAre lAMbo vicAra karavo paDe che. vyakti zAzvata nathI hotI jyAre saMsthAo dIrghajIvI hoya che. saMsthA dvArA thatI pravRttiomAM dAtAnuM pratinidhitva saMsthAnA kada ane pravRttinA pramANamAM kadAca ochuM asarakAraka hoya tema 19 chatAM mULa dAtA tenI sAthenA samajUtI karAramAM saMsthAnuM hita jALavI samaya ane saMjogo pramANe tenuM uttaradAyitva potAnA parivAranI yogya vyaktine soMpe te jarUrI che. jo ke A praznano ukela kALabaLa pramANe anizcita ja rahevAno. dUraMdezI dAtA karma saMjogonI gatine khyAlamAM rAkhI AvA samaye samAjamAMthI pravRttine yogya pratibhA dharAvatA vyaktitvanI pasaMdagI thAya tevuM valaNa dharAve to saMsthA ane samAjane upakAraka bane. samagra lekhamAM dAna ane dAtAne sparzIne judAM judA savAla ahIM upasthita karyAM che. ApaNI nAnI moTI saMsthAo, TrasTI, gAmanA mahAjano, saMgho badhAMne AmAMthI potAne ciMtavatA prazno maLaze. emane mUMjhavatA praznono niveDo lAvavA dAtA parivAro sAthe besI, carcA karI nirNaya karazo to samajUtInA yogya karAro temane nizcita rAhe javA mArgadarzana Apaze jenA phaLasvarUpe dAtA ke saMsthAone nyAyAlayanA mArge javuM nahi paDe. bALapaNamAM koIka dharmanA pustakamAM vAMceluM ke vaTemArguone rastAmAM pIvAnuM pANI maLe ane tarasa chIpAya te mATe koI eka zreSTie baMdhAvelI vAvanuM mIThuM jaLa dAyakAo pachI tenA eka vArase kuvA kAMThe besI vecavAnuM zarU karyuM. Avo ItihAsa ApaNA samAje kyAreya Alekhavo na paDe te mATe Aje maLatAM mabalakha dAnano svIkAra karatAM pahelAM AvanArA bhaviSyane najaramAM rAkhI tenI yogya rUparekhA AMkI rAkhavI joIe, jethI saMsthA ane dAtA e bannenuM gaurava jaLavAI rahe. A pramANe svIkRta dAna dhIre dhIre samAjanI praNAlikA banI jAya tyAre anya jJAti ke samA mATe ApaNo samAja pathadarzaka banI rahe taktInuM AyuSya bhale sthULa rahyuM paNa dAtA dhAre to tenI audAryapUrNa samAja dvArA saMsthA ane samAjanA hitamAM navo abhigama apanAvI takatInA AyuSyane ciraMtana banAvI zakaze. dharma, tattvajJAna, ciMtana, sAhitya, saMzodhana, pravAsa vagere viSayaka lagabhaga savAso jeTalAM pustakonA sarjaka DaoN. ramAlAla sI. zAhe 1992mAM potAnA lakhelAM pustakonA kaoNpIrAITanuM visarjana karatAM lakhyuM hatuM ke, mArA pragaTa thayelAM sarva graMtho ane anya lakhANonA anuvAda, saMkSepa, saMpAdana ke punaH prakAzana ityAdi mATe koI paNa prakArano kaoNpIrAITa havethI raheze nahi." sarjakanI udAratAnA saMdarbhamAM AjanA yugamAM A ajoDa duSTAMta che. ApaNAM dAtA samajUtInA karAramAM AvI udAratA dAkhavaze tyAre samAjamAM dAnanI dizA avazya badalI jaro ane sAthe saMpattine badale guNagrAhI daSTino vikAsa thaze. -saujanya pagadaMDI' mobAIlaH 9820284044 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana navembara, 2011 rakhopAM kone soMpavAM ho jI? LprA. pratApakumAra je. ToliyA | vidvAna lekhaka, keLavaNIkAra, ciMtaka, Atmasidhdhi zAstranA sAta bhASAnA anuvAdaka, dhyAnasaMgItajJa, jaina stotronuM sI. DI. mAM avataraNa karanAra ane saMgItamaya mahAvIra kathAnA pravartaka che. mArA bhaMDAramAM aDhaLaka nANAM, rakhopAM kone soMpavAM ho jI? 'pratyakSa sadguru prAptino gaNe parama upakAra mArI tijorImAM aDhaLaka saMpadA, cAviyuM kone soMpavI ho jI ?' TANe yoga ekatvathI varte AjJAdhAra...' -bhaktakavizrI dulA bhAyA kAga (Atmasiddhi zAstraH 35) zrutadevI jinavANI mA sarasvatInA AjIvana apramatta upAsaka ane Ama vinayapUrvaka, svIkArapUrvaka je ziSya turata, atyAre evA prajJAcakSu pU. paM. sukhalAlajIne maLavA ane dila ThAlavavA ja temanI AjJAnuM pAlana kare tene tatkALa ArogI javA mATe eka AvelA, loka sAhitya-lokabhASAnA sarasvatI putra kavizrI modaka Apyo. je ziSya guNAm bIjJA vivAraNIyA' samajI, potAnuM dulA kAga eka divasa saritakuMjanA prazAMta vAtAvaraNamAM potAnA siddhAMta-AcAranuM jJAna vacce lAvyA vinA, atyAre rAtribhojana bulaMda ane gaLagaLA svare paMDitajIne A gIta gAIne potAnI vrata bhaMga karyAno paNa vikalpa karyA vinA, A lADu ArogI jAya, aMtaravedanA ThAlavI vyakta karI rahyA hatA. temanA AhRdaye gAyeluM 'tene he AcAryapravara! ApanuM vArasAgata ziSyatva-sarjakatva ane tevA ja pratibhAva-sadbhAvathI paMDitajIe ekAgra zravaNa kareluM phaLaze.' Ama kahI, e durlabha modaka ApI, zrutadevI mA sarasvatI A mArmika pada ane e gaMbhIra vAtAvaraNa evuM ne evuM smaraNanA aMtardhAna thayAM. lokamAM sacavAI rahyuM che. haju to ho phATyuM na hatuM. prabhAtane, sUryodayane ya haju vAra sarasvatInI AjIvana upAsanA karanArane jIvanasaMdhyA nikaTa hatI tyAM navakArazI AvyAno to prazna ja kyAM ? AvA samaye sAdhuAvatAM potAno dIrghasarjanano vAraso kyA supAtra jhIlanArane niyamone jANanArA-pALanArA ziSyomAMthI koNa A lADu khAI soMpavo tenI aMtaravyathA thAya ane tevI zodha cAle e javAnuM mAnaze? Avo sahaja prazna AcAryazrIne udbhavyo. temaNe svAbhAvika che. parIkSA karatAM karatAM potAnI prAtaHvaMdanA karavA AvatA pratyeka Avo ja aMtara ajaMpo eka mahAna jainAcAryane thayAnI satyakathA ziSyane A mATe kahyA karyuM. jaldI koI taiyAra na thayA. paNa eka jaina saMskRtinA ujjavaLa itihAsa-pRSTha noMdhAyelI che. e ziSya "pachI te ArogI laIzuM' tema manamAM vicArIne, paNa gurudeva AcAryavaryane ghaNA ziSyo. paNa temAMthI potAnA sAdhelA zruta- pAsethI tyAre e lADu laIne potAnA pAtrAmAM saMtADIne eka pATa sAhitya, sarjana karelA sAhityane grahaNa karI zake tevo suyogya, nIce mUkIne, bahAra ThallA-mAtrA-dizAe javA nIkaLI gayA. samartha jhIlanAra koNa? sarve ziSyonA nirIkSaNa-avalokana pachI AcAryazrIne A khabara paDI nahIM. paNa teo A nirNaya karI zakyA nahIM. aMte temaNe sArI rAtrinI e ja samaye tyAM upAzraya vALavA AcAryazrIno parama vinayavaMta ekAgra sAdhanA karIne vahelI paroDhe zrutadevI mAtA sarasvatIne cAlIsa cAlIsa varSathI AjIvana sevA karanAra zramika-sevaka zrAvaka sAkSAt sva-sanmukha UtAryA. vinayapUrvaka temane potAnI RSabhadAsa Avyo ane nitya niyama mujaba AcAryazrInI vaMdanA aMtaravedanA vidita karI potAnA saghaLA ziSyomAMthI suyogya ziSya karIne upAzrayanI saphAI karavA, "kAjo" kADhavA lAgyo. pote taddana koNa, kyo? e nirNaya karI ApavA vinaMti karI. abhaNa, paNa bhakti, sevA, vinayathI bharapura. vayovRddha, zayyAvaza prabhu mahAvIra bhagavaMte svajIvana-saMdhyA pUrvanA uttarAdhyayana AcArya bhagavaMta ane sarva sAdhuonI e hRdayapUrvaka dina-rAta sUtramAM vinayano je vizada mahimA varNavyo che tenI smRti sevA-suzruSA-vaiyAvacca kare. sudIrgha sahavAsane kAraNe sArI ye jANe ApIne mAtA zrutadevIe paNa temane vinaya saha A municaryA, sAdhuonA niyamo, sAdhu samAcArI e pUrepUrI jANe. anurodha karIne temanI AjJA je 'tahatti' kahI praznahanapaNe, atyAre kAjo kADhatAM kADhatAM, pelA munivare mAtrAmAM saMtADIne tatkALa uThAve tene, pratyakSa saguruno trividhe AjJAMkita banI pATa nIce mUkelA lADu sudhI tenuM jhADuM pahoMcyuM ane lADu pAtrAmAMthI rahe tene, sakSama-supAtra samajI potAno zruta sAhitya sarjanano bahAra paDI gayo. muni-AcAra niyamonA jJAtAbhalA bhoLA vAraso soMpavA kahetAM, vinayI ziSyanA lakSaNanI smRti RSabhadAsane thayuM ke A sAdhue pAchalI sAMje gocarImAM vadhI ApI : paDela A lADu saMtADI rAkhela che, jenI jANa jo AcArya mahArAjane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana thaze to temane zikSA prAyazcitta rUpe upavAsa vagere tapa ApI duhA jevA aneka pardA zAsanane ApyAM. deze. AvI dayAbhAvanAthI, potAnI rasalubdhinI koI vRtti vinA, turata ja teNe navakAra gaNIne e lADu tyAM ArogI lIdho ! Akhare to e zrutadevI mA sarasvatI-pradAtta asamAnya modaka!! ene ArogatAM ja enI jitavArjha sarasvatI virAjamAna thayA!!! tuta prasphurita thavA lAgI stutio, thoyo, stavano...abhaNa RRSabhadAsa paNa e badhAM uccAra-zuddha pado sumadhura svare, bhAva bharI bharIne koI Azu-kavinI adAthI gAI rahyo hato...e vizALa upAzrayanI meDI upara birAjelA AcArya bhagavaMtanA kAne e abhUtapUrva jinabhaktinA pardA athaDAtAM teo AnaMdavibhora banI gayA. thayuM nakkI potAnA e sAdhu-ziSya, pote Apelo sarasvatI-prasaMgo prasAda ArogI lIdho che ane tenA zrIkaMThethI zrutadevI prakaTa thaI rahI che. teo uparathI nIce AvyA to zuM jue che? pelA munine zuM badale A abhaNa zrAvaka-sevaka e gAI rahyo che! bhAre AzcaryathI pUchI UThyA: 'RSabhadAsa tuM ?' 'hA bhagavaMta! ApanI kRpAthI mArI aMdarathI mA sarasvatI gAI gavaDAvI rahI che...' kahIne teNe AcAryazrIne trikALa vaMdanA karatAM karatAM saraLa, nikhAlasa bhAve, kazuMya chupAvyA vinA, pote lADu kema ArogI lIdho, e badhuM kahyuM ane potAnA A doSa-kRtya mATe prAyazcitta paNa mAgyuM. RSabhadAsane jIvanabhara jANanArA AcArya pravare A sArI ye ghaTanAmAM zrutadevIno koI saMketa joyo abhaNa chatAM, dIna-daridra chatAM muni nahIM hovA chatAM sadA AjJA uThAvatA ne vinaya bhakti vaiyAvacca karatA RSabhadevanI yogyatA nihALIne tene prAyazcittane badale aMtaranA dharmalAbha-AzIrvAda ApyA. potAno mAro be vidyA-vAraso, potAnI AjJA UThAvavAmAM vacce svayaMnuM DahApaNa vAparanArA sArA ye sAdhuziSyone badale, A vinayavaMta, AjJAMkita, bhalAbhoLA, abhaNa, dIna zrAvakane soMpyo. AjJA thApanArA ziSyone avicArIyA niHsaMzayA guruAjJAo, 'AzAe dharmA'no, 'vinaya vaDo saMsAramAM' ane 're jIva mAna na kIjie, mAne vinaya na Ave' jevI sajjhAyono ane bhagavAna mahAvIranI 'vinaya sUtra'nI aMtima dezanAno AcArya bhagavaMte jANe parokSa saMketa Apyo ane pachI pote potAnI Ipsita uttama zAMti-samAdhipUrvaka jagatathI vidAya thatA Urdhvagamana karI gayA! emaNe jANe prabhunI ja vinayamahattAnI, AjJArAdhanAnI pratidhvani jatAM jatAM saMbhaLAvIH evo mArga vinaya to, bhALyo zrI vItarAga; mULa hetu e mArgano samaje koI subhAgya.' (zrI Aiiddha zAstra :20) A bAju RSabhadAse 'RSabha kahe bhava kroDanAM karma khapAve tema'nA 21 potAnA jIvanabharanA vidyAvArasAnA rakhopAM soMpanAra AvA aneka AcAryo, mahAguruonI smRti, A satyaghaTanA sAthe zrI dulA kAganA pelA bhajavananA saMdarbhamAM, mArA smRtirlokamAM pharI vaLI. prAkAlIna-vartamAnakAlIna aneka AjJA-cyuta, AjJAvirAdhaka ane AjJA-ArAdhaka ubhaya prakAranAM saMto, sAdhako, satpuruSo, suziSyo sAme dekhAyAM. prabhu RSabhadevanI AjJAthI vaMcita marIci ane bAhubalInI kathAothI mAMDIne AcArya bhadrabAhunA nizcAgata ane mahAna kAma-vijetA chatAM thoDA-zA ahaMkAra pradarzanaH mAna-kaSAya Avarita sthULIbhadranA ghaTanA ane tenA pariNAme codeva pUrvInA pUrA jJAnathI jaina zAsana vaMcita rahI gayAnA banAvo, sadguru AjJA-jinAjJAnA pAlananI mahattA ane anivArya AvazyakatA viSe ghaNuM kahI gayAM. sAce ja yugapradhAna cauda pUrvadhara AcArya bhadrabAhunA mahAjJAna vArasAthI jaina zAsanane keTaluM vaMcita rahI javuM paDyuM! tenAM durlabha 'rakhopAM' karI zakanAra, siMhA-suta sama jhAlI rAkhanAra sakSama, survAgya ziSyo pachI zAsanamAM kyAM, keTalA rahyAM ? paravartI mahAna AcAryomAM 'kalikAla sarvajJa' birude pahoMcelA ne seMkaDo graMthonA mahAsarjanane varelA AcAryazrI hemacaMdrasUri jevAe to potAnI laghutA darzAvI bhagavAna mahAvIranA zAsananA eka sAmAnya sainika tarIke potAnI oLakhANa karAvI! temanA jevAM aneka sugya zAsana-jyotirdharoe potAnI vinaya laghutAbharI supAtratA jALavI rAkhI. mahAyogI AnaMdaghanajI jevAe paNa 'vIra jinezvarane caraNe lAgIne potAne guNavihIna ane prabhune 'guNa-gagana-pravINA' kahIne potAnI vinamratA gAyA karI. A kALamAM zrImad rAjacaMdrajIe paNa 'jinezvara mahimA' ane 'sadguru bhakti rahasya' gAtAM gAtAM prathama to potAne 'adhamAdhama adhiko patita' kahIne ane 'pApI parama anAtha chuM. graho prabhujI hAtha'nI vinayabhakti dAkhavIne ane pachI zuddha buddha caitanyaghana svayaM jyoti sukhadhAma'nI dazA paNa 'prabhuAjJAe thAzuM te ja svarUpa jo' kahIne sAdhI ane Urdhvagamana prApta karyuM! temanA A prabhu vIra pratyenA vinayalAghavamAMthI ja 2500 varSa pUrvanI temanI, prabhunA 'laghu ziSya' tarIkenI yogyatA temaNe siddha karI ane prabhunA jJAna-vArasAnA jANe rakhopAM jevuM ne 'gaNadharavAda'nA pratidhvani samuM 'Atmasiddhi zAstra' jagatane ApatA gayA!! pharI nikaTanA ja, zrImad-paravartIkALa para dRSTi pheravatAM temanA ja pratyakSa-prabhAvita prabhuzrI ladhurAjajI svAmI ane parokSaprabhAvita dhaugIndra zrI sahajAnaMdaghanajI (bhadramuni) jANe prabhuvinaya, saddagurU vinayabhaktiH AzAbhaktinAM ujjavaLa dRSTAMta spaSTapaNe jagatane Ape che. sahajAnaMdaghanajInI vinayAzAbhakti Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana navembara, 2011 rate hepInA AtmajJAmAtAjI ane gurudeva ravIndranAtha TAgoranI jJAna ApI chevaTe "IzopaniSada-3OM tat sat 'nA ciraMtana vinayasabhara sevAmAM bAvIsa bAvIsa varSa rahyA chatAM bAvIsa miniTa rekarDIMganI paNa preraNA ApanAra AcArya vinobAjIpaNa gurudeva sAthe vAta nahIM karatA maunapaNe temanI AjJA UThAvatA bALakobAjI, saMgIta sAdhanAmAM asamAnya vidyAdAna ApanArA gurudayAla mallikajI ke jemane A lakhanAre najare nihALyAM che, RSi saMgItaguru 'nAdonaMda' bApurAvajI, aDhAra divasanI adbhuta temane saMbhAruM chuM tyAre A kALamAM paNa kevA laghutAdhArI, mahAvinaya abhUtapUrva nizrA dvArA agama-nigamanA cetanA-caitanya lokamAM AjJAMkita ziSyo paDyA che ane teo ja pelA RSabhadAsanI jema viharAvanAra jJAnayoginI cinnatmA mAtA, svayaMnI kiMcit dhyAnaabhaNa chatAM mahA-paMDitothI paNa vizeSa pAmI jAya che ane sAdhanAne saMpradAyAtIta banIne vega ApanAra digaMbarAcArya zrI paramaguruonA jJAna-saMskAra vArasAnuM sAcuM rakhopuM karI rahe che. nirmalasAgarajI, videzomAM svayaMnA trividha kAryakramone vega e spaSTa thAya che. ahIM 'laghutA meM prabhutAI hai, prabhutA se prabhu ApanAra A. zrI suzIlakumArajI, sarve saMto-sapuruSonA sAradUra' ane 'DhAI akSara prema ke paDhe so paMDita hoI' kahetA saMta kabIra samanvaya rUpa svAdhyAya-dhyAna-bhaktinI trividha sAdhanAmAM yojI temaja A ja vAtane potAnI bhASAmAM kahetA kavizrI dulA kAga bhaktinI zakti, dhyAnanI aMtardaSTi ane paramaguruo nI pharI yAda Ave che parAbhaktimAM praveza karAvanAra yogIndra yugapradhAna zrI 'kAga kahe abhaNa bhUlyA "bhaNela'ne bharose re, sahajAnaMdaghanajI ane AtmajJA mAtAjI dhanadevIjI temaja zrI je. abhaNe "bhaNela'ne jaI pUchyuM, Izvara cheTA keTalA re jI ?' kRSNamUrtino paNa pratyakSa paricaya karAvI temanI ane zrImad saMkSepamAM, prAcInakALathI arvAcIna kALa sudhImAM je muktimArga, 'eka rAjacaMdrajInI aMtarbhAdhanA dhArAnI sajAgatA ne apramattAvasthAnuM hoya traNa kALamAM'nA nyAye eka samAna rahyo che, temAM mahattA anusaMdhAna karAvanAra siddhayoginI dIdI vimalAtAI-Ama sadA rahI che-paMDitAI-jJAna gumAnuvrataabhimAna AdinI upara uttarottara eka pachI eka keTalA badhA mahat puruSonuM sat sAnidhya aMtaravRttinI vizuddhinI, vinayanI, laghutAnI, AjJAbhaktine A alpAtmAne A jIvanamAM satata maLatuM rahyuM che. e sarveno keTa AdaravAnI-apanAvavAnI. AvAM subhAgIjano ja satpuruSono ka6 keTalo upakAra ne anugraha! keTakeTaluM tAraka nimitta-kAraNa !! koI jJAna, saMskAravAraso jALavI zake, tenuM rakhopuM karI zake. chelle kAvanA nI ho kavinA zabdomAM, "sAruM thayuM ke ApanA nAmathI A alpa paNa AvuM thoDI-zI svakathA para. tarI rahyo, nahIM to kaLiyugamAM AvA patharA tare nahIM!' kahIne parokSapaNe prathama bhaktipado temaja "mokSamALA' ane pachI atyA atyAre to potAnA ja bhaNI AMgaLI cIMdhIne eTaluM ja kahevAnuM Atmasiddhi'nI avagAhanA dvArA nikaTatA ApavAno parama anugraha ke A sarva saguru-sapuruSoe parama anugraha karI keTalo moTo karanAra parama kRpALu deva zrImad rAjacaMdrajI, AnaMdaghanajIno prathama zAna-satkAra-sagati-vidhA-yoga- kalA vAraso Apyo che, AtamaraMga lagADanAra upakAraka munizrI bhuvanavijayajI (A. svayenI apAtratA ke alpapAtratA chatAM khobe khobe ! e sarvane keTalo grahyo ne sAcavyo? keTaluM enuM rakhopuM karyuM? A svanirIkSaNa bhuvanaratnasUri), cauda cauda varSanuM sudIrgha vatsala sAnnidhya ApI 6 aMtardaSTi pradAna karanAra prajJAcakSu paM. sukhalAlajI, paMDitAInI upara haju thaI rahyuM che. * * * prema" ne vinaya-laghutA zIkhavanAra AcArya gurudayAla mallikajI, pArula', jinabhAratI, 1580 kumArasvAmI leAuTa, beMgalora-pa60078 prArthanA-maMdira'mAM bhaktilInatA karAvanAra munizrI phona:080-65953440. mobAIla :09611231580. E-mail : pratapkumartoliya@gmail.com nAnacaMdrajI-saMtabAlajI, 'bhaktAmara'nI ArAdhanA dvArA jIvanabharanI jinabhakti preranAra AcAryazrI pUrNAnaMdasUrIsvarajI, sAhitya bhUlasudhAra saMgItAdi kalA dvArA "jaina vidyAnA adhyayanamAM protsAhana | 'prabuddha jIvana'nA oNkTobara-2011nA aMkamAM pAnA 17 ApanAra AcAryazrI yazodevasUrIzvarajI, paMdara varSanI kumAra vaye upara "zrI nayavijayajI racita' lakhyuM che, A sthAne zrI paMdara divasa sudhI pUnAmAM eka chAtra-svayaMsevaka tarIke sAnnidhya nayavimalajI vAMcavuM. pUjya nayavimalajIne AcArya padavI prApta ApanAra svayaM mahAtmA gAMdhIjI, cha cha varSa sudhI pUrva, dakSiNa thayA pachI eo jJAnavimala sUri nAmathI prasiddha thayA. saujanyaH DaoN. abhaya dozI bhArata ane gujarAtamAM padayAtrAomAM samAgama ane upaniSada * Izvara dareka mANasane pRthvI para mokalatI vakhate tenA kAnamAM eka atyaMta khAnagI vAta kahe cheH "meM jagatamAM tArA jevo bIjo koI ja AdamI nathI mokalyo.' | guNavaMta zAha Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana 23 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 77mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna (tA. 25 mI oNgasTa 2011 thI tA. 1 lI sapTembara 2011) vyAkhyAna pAMcamuM : dharma vijJAnanA caLakATane vadhAre che vyAkhyAna chaThTha: khagoLa vijJAnI DaoN. je. je. rAvale "Izvara nathI' e vize jaNAvyuM mAnavatA para bhotikavAdanA saMkaTamAMthI jaina dharma ja ugArI zake hatuM ke nirdhana ane tavaMgara badhAM ja aneka viTaMbaNAo sahana karatA jANItA ciMtaka DaoN. rAmajI siMge "jaina darzana kI pRSThabhUmi meM hoya che. huMphanI badhAne jarUra hoya che. te huMpha IzvaranA rUpamAM maLe gAMdhIjIvana darzana' vize jaNAvyuM hatuM ke vizvamAM bhautikavAdanA che. IzvaranI vibhAvanA na hota to keTalAya lokoe duHkhothI vAvAjhoDAmAM mAnavatA upara saMkaTa AvI paDyuM che. temAM jaina dharma kaMTALIne AtmahatyA karI hota. nobela pAritoSika vijetA saMjIvanI puravAra thaI zake che. gAMdhIjIne jaina dharmanA darzanamAMthI vaijJAnika caMdrazekhare paNa kahyuM che ke IzvaramAM na mAnIe tenA karatAM maLelI preraNA ane jaina samAjane gAMdhIjI pAsethI maLelI preraNAnI mAnIe te vadhAre sAruM che. tenA kAraNe ApaNA para aMkuza rahe vigato suprasiddha vidvAna-ciMtaka sukhalAlajInA pustakamAM che. ane ApaNe zistamAM rahIe chIe. ApaNe Izvarane dekhADI zakIe lokamAnya TiLakane paNa pahelA jaNAyuM hatuM ke gAMdhIjI jaina che. eTalI hada sudhI vijJAna vikasyuM nathI. vijJAna anusAra koIpaNa paropakAra e puNya ane parapIDana e pApa che te bhAvanA anusAra niyama badhe eka sarakho lAgu paDavo joIe. je sarvazaktimAna gAMdhIjIe sarvodaya eTale ke sarvanA kalyANanI vAta karI hatI. A ane badhAno AdhAra che tene ApaNe kevI rIte pATale besADI zabdano ullekha AcArya samatta bhadranA pustaka "yuktAnuzAsana'mAM zakIe? je badhAMne anna pUruM pADe che tene nevedha kevI rIte dharI Ave che. gAMdhIjI varSa 1905mAM ja vyaktigata saMpatti tajIne zakIe? je svayaM prakAzita che tenI AratI kevI rIte karavI? aparigrahI banyA hatA. ApaNAmAMnA ghaNAe vyApAra ane dharmane IzvaranI hAjarIno purAvo nathI teno artha evo thato nathI te alaga rAkhyA che. gAMdhIjInA jIvanamAM dharma badhA ja kAmomAM gerahAjara che. te aMge zaMkAno lAbha paNa ApI zakAya. satya ghaNAM samAyelo hato. mahAvIre satyane vyaktigata nahIM paNa sAmAjIka mArge prApta thaI zake che. Ama AdamI Izvara e kudarata che ema paNa svarUpa ApyuM hatuM. temaNe vaidika saMskRtimAM pravezelI mAne che. Izvara mAtra sukho ne saphaLatA mAgavA mATe nathI. te kuprathAo-jAti prathA ane hiMsA (yajJamAM balidAna ApavuM) upara AdhyAtmikatA mATe che. ajJAnathI jJAna DhaMkAya te mAyA che. prahAra karyo hato. gAMdhIjIe hindu samAjanI aspRzyatAne dUra zaMkarAcArye kahyuM che ke brahma satya ane jagata mithyA che. AtmA eka karavAno bhekha lIdho hato. jIvananA cAra staMbha-dharma, artha, kAma zarIra choDI bIjA zarIramAM praveze pachI temAM vadhAro thAya che ke ane mokSamAM dharma sahuprathama Ave che. dharma vinAno artha e anartha kema te vijJAna kahI zake ema nathI. Ama chatAM vijJAna e dharma che. dharmayukta rAjanIti e rAjadharma che. dharmathI alaga rAjanIti e virodhI nathI paNa tenuM rakSaNa kare che. vijJAna dharmanA caLakATane prapaMca che. dharmanA be hissA che. maMdira, tIrthasthAna, zAstra, pustaka vadhAravAnuM kAma kare che. pravacana ane tahevAra bAhyadharma che. jayAre AdhyAtma, tapa, upavAsa [ga jarAtamAM haLavadanA vatanI Do. je. je. rAvale muMbaI ane saMyama e AMtarika dharma che. mana e vANInI parejI che. upavAsa yunavirsiTImAMthI khagoLa-bhautikazAstramAM pIeca.DI.nI padavI e AtmAnI zodha che. meLavI che. teo varalInA naheru pleneTorIyamanA saMzodhanakhAtAnA [DaoN. rAmajI siMga bhUtapUrva sAMsada, lADanu sthita jaina vizvabhAratI DirekTarapadethI nivRtta thayA hatA. 'janmabhUmi-pravAsI'mAM teo InsTiTyUTamAM upakulapati, vArANasI sthita gAMdhIyana InsTiTyUTa khagoLavijJAna vize kaTAra lakhe che. teo hAla InDiyana pleneTarI opha sTaDIjhanA nirdezaka jevI javAbadArIo zobhAvI cUkyA che. sosAyaTI nAmaka saMsthA sAthe kAryarata che.] temaNe jaina dharma ane gAMdhIvAda vize pustako lakhyA che.] tA. 27-8-2011: zanivA2: prathama vyAkhyAnaH DaoN. je. je. rAvala : viSaya : Izvara nathI? | bIjuM vyAkhyAnaH DaoN. rAmajI sIMga : viSaya : naina na kI pRSTha bhUmi meM TidhI nIvana nA tA. 28-8-2011: ravivAra : prathama vyAkhyAna: zrI vallabha bhuzAlI : viSaya : vyavasAya, anAsakti ane saMpannatA. bIjuM vyAkhyAnaH Do. guNavaMta zAha : viSaya : baTakuM roTalo bIjA mATe. tA. 29-8-2011: somavAraH prathama vyAkhyAnaH zrI evaMda paravejha bajAna : viSaya : jarathosti dharma. bIjuM vyAkhyAnaH Do. nareza veda : viSaya : brahma-sUtra (maharSi bAdarAyaNa) Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 navembara, 2011 jANItA ciMtaka DaoN. guNavaMta zAhne 'baTakuM roTalo bIjA mATe' vize jaNAvyuM hatuM ke zrIkRSNe gItAmAM arjunane kahyA anusAra je emanuSya mAtra potAnA mATe ojana rAMdhe che te pApI pApa khAya che. svArthI manuSya bIjAno vicAra karato nathI. bIjA mATenI ciMtA e ja dharma che. svArthanA sAmrAjyamAM bIjA mATe ghasAI chUTavAnI vRtti rahI nathI. A jamAnAmAM bIjA mATe ghasAI chUTe to te sAdhu na hoya to paNa aDadho sAdhu kahevAya. ApaNe jyAre tyAga karIe chIe tyAre vAstavamAM kazuMka meLavIe chIe. satkarmo vaDe puNyanI belensa vadhe che. tethI puNyanI belensa vadhe evA karmo kALajIpUrvaka ane vicArapUrvaka karavA joIe. gItA, upaniSada, bAIbala ane kurAnamAMthI huM samajyo chuM ke bIjA mATe koIne baTakuM roTalo ApavAnI bhAvanA manamAM jAge tenI sAme bIjA sukha takalAdI che. vhIskInA eka pegamAM 100 mANasone baTakuM roTalo ApI zakAya. ApaNAM bALako bhUkhe mare eTaluM nahIM paNa ApaNA roTalAmAMthI zaeNra karavAnI A vAta che. hindu, jaina ane bauddha dharmanA punarjanma ane karmanA siddhAMtomAM ghaNI samAnatA che. katalakhAnuM manuSyanI barbaratAnuM pratIka che. tyAM pazuonI thatI katala mAMsAhArIone dekhADavAmAM Ave to teo mAMsAhAra choDI de. tapa ane upavAsa e urjA che. zuddha aMtaHkaraNa e tapazcaryA che. ApaNe jIvanane IrSyA, dveSa, hiMsA, krUratA ane parigrahathI dUra rAkhavAnuM che. prabuddha jIvana vyAkhyAna sAtamuM : ApaNe zarIra ane buddhinA TrasTI tarIke kAma karavuM joIe vallabha bhaNazALIe 'vyavasAya, anAsakti ane saMpannatA' viSaya upara vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke jIvanamAM tyAgIne bhogavavAnuM che. jIvanamAM je maLyuM temAMthI Asakti jAya to bhogavI zakazo. jainonI saMpannatA mATe dAnanI paraMparA kAraNabhUta che. dAnane kAraNe AzIrvAda maLe che. chaThThI Indriya (siksthasensa) Ave che. ApaNane Izvare zarIra, buddhi ane yoni ApI che. ApaNe tenA TrasTI chIe ema samajIne upayoga karavAno che. saMpattivAna thavA prayAsa karavAne badale potAnI jAtane zreSThatA sudhI laI javA prayatna karavo joIe. vizvanA ati dhanADhya vorena buTe kahyuM che ke mane je saphaLatA maLI che te saMyoga mAtra che. huM aghAnistAnamAM janmyo hota to? saphaLa vyakti bhAgye ja AvuM vicArI zake. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke sAdhake 24 kalAka jAgRta rahevuM joIe ane pramAdamAM eka kSaNa paNa bagADavI nahIM. bAhya tapa karatAM aMdaranuM tapa mahatvanuM che. bAhya tapa e aMdaranA tapane madada karavA mATe che. prakRtimAM IndriyonA AkarSaNomAM Asakti thAya nahIM tenuM dhyAna rAkhIne vIrakti bhaNI gati karavAnI che. duryodhanane sattA mATe Asakti hovAthI tenI paDatI thaI. bhagavAna mahAvIre aMdaranI duniyAne joIne tenI vArtA jagata samakSa mUkI che. paryuSaNa e satya zodhavAnuM parva che. aMdara ane bahAranuM ema be satyo hoya che. rAgadveSa ane Asaktine coMTavAnI vRttithI bacavuM joIe. je kAyamI che tenA mATe ja kAma karavuM. ApaNe pUrvanA karma anusAra ja jIvatA hoIe chIe. ApaNe jIvanamAM nyAyapUrNa banavAno prayatna karavo joIe ane bIjAnA parAbhava mATe prayatna na karavAthI dUra rahevuM joIe. [vallabha bhAzALI zera brokaranA vyavasAyamAM gaLADUba hovA chatAM dharmamAM paNa UMDA utaryA che. jaina dharmamAM gADha AsthA ane puSkaLa jANakArI mATeno zreya teo potAnA pitAne Ape che. nANAMkIya bAbato vize vaktavya Ape che ane sAryasAya vipazyanAna zibiramAM paNa bhAga le che.] vyAkhyAna AThamuM : tyAgIne ApaNe vAstavamAM kazuMka meLavIe chIe ati varSAnA kAraNe chellI ghaDIe vimAnanI sevA alabhya thavAne kAraNe DaoN. guNavaMta zAha vyAkhyAnamALAmAM upasthita rahI zakyA nahatA. DaoN. guNavaMta zAhanA cAhako dUra dUrathI emane sAMbhaLavA AvyA hatA, eo nirAza na thAya eTale vyAkhyAnanA samaye ja vaDodarAthI DaoN. guNavaMta zAhe potAnA gharethI vaktavya ApyuM je e ja samaye yAMtrika sAdhano dvArA zrotAone saMbhaLAvAyuM, daSToTThaSTanI jema ja muMbaI, pATakara haoNlamAM beThelA 600 zrotAoe A vyAkhyAna zAMtithI manabharIne kyuM. A navatara prayoga khUba ja saphaLa rahyo. jhukAvaMta zAhe 100 karatAM vadhu pustako lakhyA che. gujarAtI sAhityamAM teo besTa selara bekhaka che. sAcA bolA ane bAbA bolA A lekhakane AkhA gujarAta puSkaLa prema karyo che. A jAgRta sarjake temanA pustakamAM bhagavAna mahAvIranA vicArone navI vibhAvanA ApI che. vyAkhyAna navamuM : jaNunI dharmamAM sArA vicAra, satya vacana ane satkarmano upadeza eravaDa paravejha mInoyara bajAne 'jarathrustI dharma' vize vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke amArA dharmamAM sArA vicAra, satya bolavuM ane satkarma karavAno upadeza ApavAmAM Avyo che. sArA vicAra karIe to sArI vANI bolI zakAya. mana sAruM hoya to ApaNe kAmo paNa sArA karI zakIe. satya bolavAnA jIvanamAM ghaNA phAyadA che. IrSyA, abhimAna ane garva e paDatInA kAraNo che. jarathustI dharmamAM satkAryo karavAno upadeza apAyo che. jainonI jema jarathrustIoe paNa muMbaImAM paropakAra ane sakhAvatanA ghaNA kAryo karyAM che. badhA prANIomAM manuSya ucca kakSAnuM prANI che tethI paropakAranA kAryo karIne jIvanane saphaLa banAvavuM joIe. jarathustI dharmamAM upavAsa ke dehadamanano upadeza apAyo nathI. temAM jIvanamAM mojamajA mALavAno, durguNothI dUra rahevAno temaja nAkamAM raLavAno ne satkAryo mATe dAna karavAno upadeza apAyo che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana duSkRtyanA phaLa jIvanamAM bhogavavA paDe che. prArthanA karavAthI te vaDe brahmatvane samajI laIzuM e bAbata asaMbhava che. aparichinna pApa dUra thatA nathI. zarIranI jema manane paNa svaccha rAkhavuM joIe. brahmane samajavA mATenI zarUAta jijJAsA che. ghaNAM janmonA jarathustIo IrAnanA (agAunuM nAma parsIyA) phArsa prAMtamAMthI puNyane lIdhe ja brahmatattvane jANavAnI IcchA jAge che. brahma satya AvyA che. te nAma apabhraMza thatAM pArasI zabda pracalita thayo che. che. paraMtu ApaNe je satya nathI te bhrAMtine satya mAnIe chIe. [eravaDa paravejha mInIyara bajAna bhAyakhalA sthita bI. ema. zrutinuM sAhitya paNa kahe che ke ekane jANavA pachI bIjuM kazuM mevAvAlA dAre maheranA TrasTI che. teo seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM jANavAnI jarUra nathI ane badhuM ja jANeluM lAge te brahma che. enzIyanTa IrAnIyana leMgvajanA mAnada prAdhyApaka rahI cUkyA che. brahmasUtramAM jaNAvela che ke ApaNe vAstavamAM baMdhanamAM nathI. temaNe jarathustI dharma vize vyAkhyAna ApavA amerikA, keneDA ane ApaNe janmyA tyArathI mumukSu eTale ke zarIra TakAvavA mATe bhojana dakSiNa AphrikAno pravAsa kheDyo che.] letA rahIe chIe. ApaNane bhabhukSumAMthI mumukSu banavA ane vyAkhyAna dasamuM : mRNamayImAMthI mATImAMthI banelA) cinmayI banavA mATeno nakazo ghaNAM janmonA puNyane lIdhe brahmatattvane jANavAnI icchA jAge brahmasUtramAM apAyo che. bhakta narasiMha mahetA, kabIra ane mIrAbAIne DaoN. nareza veda brahmasUtra aMge jaNAvyuM hatuM ke tenI racanA maharSi brahmano anubhava thayo hato. brahma evuM tattva che tene dezakALanI raja lAgatI bAdarAyaNe karI hatI. maharSi bAdarAyaNa parAzaranA putra che. amuka nathI. maharSi bAdarAyaNe vedAMta vicAranI kaThinatAne dUra karavA ane lokonA mate teo ja vyAsamuni che. tenA 555 sUtro che. tenA saMvAditatAne samajAvavA brahmasUtranI racanA karI che. upaniSadomAM 191 adhikaraNo (viSayo) che. pratyeka adhikaraNa cAra pAdamAM vedAMtanA vicAra hatA tenuM khaMDana karavA prayatno thatA hatA tenA rakSaNa vibhAjita che. temAM pahelo adhyAya samanvaya che. temAM zrutimAM je mATe A brahmasUtra graMtha racavAmAM Avyo che. kahevAyuM che teno samanvaya karAyo che. bIjA avirodha adhyAyamAM [Do. nareza veda gujarAta vidyApIThanA upakulapati, bhAvanagara uparachallo virodha dekhAya che paraMtu vAstavamAM temAM saMvAditA che. vidyApIThanA kulapati ane vallabhavidyAnagaramAM gujarAtInA trIjo adhyAya sAdhana che. temAM brahmajJAnanI sAdhanA praNAlinI prAdhyApaka rahI cUkyA che. hindu dharma zAstronA paNa teo UMDA vAta che. cotho adhyAya phalAdhyAya che. temAM mokSa ane jIvanamuktinI abhyAsu che.] vAta che. brahma Indriyono viSaya banI zake ema hota to tene pramANI (paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA anyavyAkhyAno have pachI kramaza: pragaTa zakAyo hota. brahma e IndriyAtIta bAbata che. Indriyo ane mana karavAmAM Avaze.) jayabhikhu jIvanadhArA : 33 | DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityamAM mUlyaniSTha sAhitya sarjana karanAra ane jhiMdAdilIthI jIvana jIvanAra sarjaka jayabhikhkhuM e bharayuvAnImAM nokarI karavAne badale jIvanabhara sarasvatInI upAsanA karavAno saMkalpa karyo. Ane pariNAme aneka Arthika viTaMbaNAo, ane parAvAra pratikULa vAtAvaraNa vacce jIvavAnuM AvyuM. koInAye sabaLa sAtha-TekA vinA emaNe potAnI mastIthI sarjanakALanA zrIgaNeza karyA. e sarjanayAtrAnI prAraMbhakALanI vAta joIe A tetrIsamA prakaraNamAM.] maLI mAtRbhASA mahAnA chatrIsa varSanA yuvAna sarjaka jayabhikhkhanI jIvananaiyA kaparI ane uddAta tattvonuM Alekhana karavA lAgI. A yuvAna sarjakane A paristhitinA AghAta-pratyAghAto vacce saphara karatI rahI. emanAM dharma jAti, jJAti ane varNathI para lAgyo ane tene pariNAme emanA navalakathA-sarjanomAM "kAmavijetA zrI sthUlibhadra'e enA AkarSaka pAse AvatuM pratyeka viSayavastu navuM rUpa, viziSTa darzana ane AgavuM kathA-vastu ane raMgadarzI zailIne kAraNe sAhityajagatamAM eka navI Alekhana pAmavA lAgyuM. AvA vizALa dRSTiyukta jainadarzanane havA janmAvI hatI. bhagavAna mahAvIra ane kAmavijetA sthUlibhadranI potAnI kathAomAM pragaTa karavA mATe A yuvAna sarjake apratima kathAthI paricita jainasamAja A lekhakanI chaTAdAra, rasabharI puruSArtha kheDyo. AlekhanazailIne AzcaryanI najare nihALavA lAgyo. jaina dharmamAM keTalIka rUDha ghaTanAonA marmane pArakhIne enuM navI dRSTi ane rahelA mAnavatAnA vizALa AkAza para dRSTi TheravanArA A sarjakanI navI zailIthI Alekhana karyuM. viSayanI sAva bhinna ane judI tarAhathI lekhinI dhArmika paribhASAkhacita rUDha khyAlone badale enA vyApaka mAvajata karavI paDI ane emAM pragaTatA jIvanadarzanane potIkI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2011 zailInA jore upasAvavuM paDyuM. pariNAme A navalakathAo pratye navalikA lakhI. zivapurInA abhyAsakALa daramiyAna emaNe lakhelI vyApaka vAcakavarga AkarSAyo. Aja sudhI jaina kathAnaka dharAvatI A prathama navilakA patrakAra zrI hAjI mahaMmada alArakhiyA zIvajInA kRtionuM vAcana jaina samAja sudhI sImita hatuM. have jaina tIrthakaro, 'vIsamI sadI' sAptAhikamAM pragaTa thaI hatI evI noMdha maLe che. zreSThIo ke vIra puruSonAM jIvanamAM janasAmAnyane rasa-ruci "ravivAra' sAptAhikamAM emanI kathAo pragaTa thatI rahI. kyAreka jAgyAM. sahaja AvI paDelAM sAmAjika ke dhArmika vizeSAMkonA saMpAdanomAM jayabhikhkhanI sarjanapravRtti be dhArAmAM vahevA lAgI. A yuvAna paNa emaNe lekho lakhyA. "jaina jyoti' ane 'vidyArthI" e be lekhaka vizALa phalaka dharAvatI navalakathAnuM nirAMte sarjana karatA. sAptAhikomAM paNa lekho ane kathAo pragaTa thatAM hatAM. e mATe kyAreka divasonA divaso sudhI amadAvAda zahera choDIne A yuvAna lekhakanuM citta kyAreka ema paNa vicAre che ke cauda saurASTranA boTAda ke rANapura jevAM gAmamAM premALa snehIjanone coda varSa sudhI saMskRta ane prAkRta sAhityanA adhyayana pAchaLa jIvana tyAM vasavA jatA ane e rIte potAnI lekhanapravRtti vinA avarodhe gALyuM. bAra-bAra varSa sudhI gujarAtathI ghaNe dUra evA madhya hiMdanA cAlatI rahe te mATe prayatna karatA. koI bImArI bAda lAMbA samaya gvAliyara pAsenA zivapurI gurukuLamAM vanavAsa sevavAnuM banyuM. sudhI ArAma karavAnI AvazyakatA hoya to jayabikhu A tAlIma to 'paMDita' ane 'paMtujI' banavA mATe meLavI hatI. ane gAmaDAomAM cAlyA jatA ane navalakathAnuM eka pachI eka prakaraNa ahIM Azaya to vidyArthI gurukuLamAM abhyAsa karIne deza-videzamAM lakhatA hatA. jainadhArmika zikSaNa Ape evo rakhAyo hato. emAMthI gujarAtI motInA dANA jevA akSarathI, lITI vinAnA korA kAgaLa para, bhASAmAM sAhityasarjana gaMgotrI kaI rIte pragaTa thaI ? ekAeka kalamathI hArabaMdha lakhANa lakhAye jatuM. paheluM lakhANa e ja chelluM kyAM preraNAbaLe gujarAtImAM sarjana karavAnuM banyuM enI svayaM lakhANa banatuM. e ja presa-kopI tarIke presamAM jatuM. emAM umeraNa jayabhikhkhane paNa khoja hatI. karavAnuM ke sudhArA karavAnuM bhAgye ja banatuM. koI lakhANa lakhyA kyAreka vicAratA ke A saurASTranI bhUminA saMskAro haze? pachI samagra lakhANa punaH lakhyuM ke lakhAvyuM hoya tevI eka paNa kadIka ema thatuM ke govardhanarAma pAsethI akhUTa preraNA pAmanAra ghaTanA smaraNamAM AvatI nathI. lakhatI vakhate kemala zAhIno khaDiyo ane priya navala 'sarasvatIcaMdra' pratyenI athAga cAhanAne kAraNe ane kathAvastu aMgenI noTamAM karelI TUMkI noMdha sAthe hoya. e mAtRbhASAmAM sarjananI sarasvatI-prIti jAgI haze? ke pachI mahAtmA sivAya bIjuM kaMI na maLe. jayabhikhkhuM nijAnaMda mATe navalakathAnuM gAMdhI ane bIjA gujarAtI lekhakonAM lakhANamAMthI A lekhananI sarjana karatA hatA, jyAre TUMkIvArtAnuM sarjana, ghaTanAtmaka prasaMgo preraNA maLI haze ? potAnA prathama vArtAsaMgraha 'upavana'nA ke vartamAna paristhiti paranA ciMtanalekho vagerenuM lekhana Arthika "prAstAvika'mAM emaNe A vicAro rajU karyA che. paMDitamAMthI upArjana mATe thatuM hatuM. cheka bALapaNathI potAnI AsapAsa banatA lekhakanAM thayelA parivartananAM kAraNonI emanA manamAM avirata banAvone nihALavAnI ruci hatI paNa sAthosAtha e ghaTanAonA zodha cAlatI hatI. AghAta-pratyAghAta jhIlatuM emanuM saMvedanAtaMtra e ghaTanAo aMge bALapaNamAM gujarAtI bhASA pratye prema jagADe evA koI zikSaka tatkALa abhiprAya paNa ApatuM. jaDa rUDhi ane kurivAjomAM jakaDAIne maLyA nahotA. mAtA, pitA, dAdA-dAdInA koI bhASA-sAhityanA rAta-divasa zoSaNa ane atyAcArono sAmano karatI strIonI saMskAra maLyA nahotA. bALapaNanI bhUmi vIMchIyA, boTAda ke sAmAjika avadazA sAme emanuM haiyuM cIsa pADI UThatuM hatuM. sAyalAmAM sAhityanuM koI vAtAvaraNa nahotuM. zivapurImAM gujarAtI 'ravivAra' ane anya sAmayikomAM vartamAna samAjanI dAruNa sAhityanAM pustako meLavavAM e ja ati kaThina kArya hatuM. eka paristhitine anulakSIne ke pachI ItihAsanI ghaTanAone najaramAM mAtra "abhinnahRdaya baMdhu' zrI ratilAla dIpacaMda desAI emanA lekhanane rAkhIne teo lekho, prasaMgalekho, caritrakathAo ke navalikAonuM pramANatA hatA. e ja emane mATe eka utsAha kendra hatuM. Ama sarjana karatA hatA. mAtRbhASAnA premane kAraNe saMskRtanA A vidvAna gujarAtanI navalakathA, TUMkIvArtA, caritra, proDhasAhitya, bAlasAhitya jevAM bhASAmAM sAhitya sarjana kare che. 1932mAM pahelI navalikA lakhI vividha sAhitya svarUpomAM lekhana karanAra jayabhikhkhanI ane e pachInI lakhAyelI vArtAono saMgraha 1944mAM 'upavana'ne lekhanayAtrAno prAraMbha thayo navalikAthI. mAtra 24 varSanI vaye nAme pragaTa thAya che. A samaye jayabhikhkha noMdhe che ke, "TUMkI vArtAo jaina gurukuLamAM abhyAsa karatA vidyArthI 'jayabhikhkha'e sAmAjika meM ghaNI lakhI che, priya paNa thaI che, paNa pustakAkAre mAro A sarva paristhitine lakSamAM rAkhIne 'samAja sAme satyAgraha' nAmanI prathama prathama saMgraha che eTale e aMge kaMI paNa kahyA sivAya vAcakonA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana 2 7. nIrakSIraviveka para mUkIne huM mauna dhAraNa karuM chuM.' oNgasTamAM uSAkAMta paMDyAe adhyAtma ane agocara viSayanA 'upavana" vArtAsaMgrahanI covIsa vArtAo e koI kAlpanika 'kismata' mAsikano prAraMbha karyo. temAM paNa jayabhikhkhanA kathAo nathI, paraMtu prAcIna ane arvAcIna kALanI aitihAsika adhyAtmavAda viSayanA lekho pragaTa thatA rahyA. bahoLA snehIvarga pratibhAone AlekhatI kathAo che. 1944mAM pragaTa thayelA ane vizALa mitramaMDaLane kAraNe kyAreka emanA lekhanamAM muzkelI 'upavana' vArtAsaMgrahamAM sauthI vizeSa dhyAna kheMcatI bAbata e AvatI haze evuM uSAkAMtabhAIne lAgatuM hatuM. emaNe noMdhyuM che purANa kALa ane vartamAna kALanA ItihAsa para pharI vaLelI lekhakanI ke, 'zrI jayabhikhkhanA sarvAgI vikAsamAM emanI Athitya-satkAranI vyApaka dRSTi che. kAmadeva, zakuMtalA, bANAvaLI karNa, nema-rAjulanI bhAvanA khUba kAraNabhUta banI hoya ema lAge che. emanAM sAhityakathAonI sAthosAtha samrATa azoka, durghara-deDha prahArI, amIcaMda, sarjanamAM koI vAra e tattva aMtarAyarUpa paNa banyuM haze ! chatAM emanuM auraMgajheba ane zivAjInA jIvanaprasaMgo maLe che, to nAnAsAheba cAhaka zubhecchaka maMDaLa to vadhatuM ja rahyuM !' (smArakagraMtha : 132) pezvA, vivekAnaMda ane jhaMDu bhaTTajInA jIvananI preraka ghaTanAo lekhaka jene "ItihAsanI vArtAo' kahe che e 'upavana' pachI prApta thAya che. A vyaktionA samagra caritrane AlekhavAne badale be varSe (1946) emano bIjo vArtAsaMgraha maLe che, "pArakA gharanI enA jIvanaItihAsanA bahu ochA jANItA aMzane pragaTa karavAno lakSmI.' lekhakanI sAmAjika nisabata A pacIsa vArtAomAM pragaTa jayabhikhkhae prayAsa karyo che. vAcakane prasaMga-pravAhamAM jakaDI thAya che. e eka bAjuthI evo samAja jue che ke je junavANI rAkhatI emanI zailIno ahIM camakAro jovA maLe che. vicAro ane prathAothI baMdhAyelo che ne bIjI bAju eka evo | gujarAtI sAhityamAM A samaye pAzcAtya saMskAronA sparzavALuM samAja jue che jyAM navA vicArone kAraNe navayuganAM eMdhANa TUMkI vArtAnuM svarUpa sArI rIte vikasyuM hatuM, paraMtu jayabhikhkhae emane dekhAya che ane AthI ja 'pArakA gharanI lakSmI'nI vArtAone navI TaeNkanikathI vArtAsarjana karavAne badale potAnI rIte ja lekhake be khaMDamAM vaheMcI che. eka khaMDanuM zIrSaka che 'junavANI' ane vArtAlekhana karavAnuM svIkAryuM. 'dhUmaketu', jhaveracaMda meghANI, bIjA khaMDanI nava vArtAonuM zIrSaka che "navayuga'. viSayanI dRSTie manubhAI jodhANI jevA sarjako sAthe jayabhikhkhane gADha maitrI hatI. karelA vibhAjanamAM lekhakanI dRSTino paricaya thAya che ane jJAtinAM A sarjako paNa potAnI AgavI rIte vArtA-sahityanuM kheDANa baMdhana, dIkarInA bApanI majabUra sthiti, vAsanAnI AgamAM karatA hatA. e ja rIte jayabhikhkhae paNa potAnI vArtAlekhananI pIDAIne vAraMvAra lagna karatA puruSo, kadarUpI chokarInI dayanIya prastuti ane zailImAM koI parivartana ANyuM nahIM. 1944mAM pragaTa hAlata - e viSaya paranI vArtAo maLe che. thayelo 'upavana' vArtAsaMgraha zrI jayabhikhkhae 'ravivAra' sAptAhikanA lekhaka saurASTranA hovAthI kAThiyAvADI samAjanA doSo vadhu taMtrI zrI uSAkAMta je. paMDyA ane mAlika nAraNajIbhAI zuklane upasI AvyA che. mAtra kyAreka ja A samAjanI AtithyabhAvanA, arpaNa karatAM lakhyuM ke, "sAhitya-jIvananA pravezadvAre jeoe mane, puruSArtha ke enI dharatInA khamIranI vAta maLe che. jyAre bIjA khaMDamAM sAcA sneha ane dravyathI satkAryo.' lekhaka Adhunika samAjamAM pAMgaratA praNaya ane lagnajIvanano citAra e hakIkata hatI ke 'ravivAra' sAptAhikanA prathama pAne pragaTa Ape che. lekhaka jue che ke prAcIna hoya ke arvAcIna, paNa nArI thato lekha e jayabhikhkhane mATe emanI dIrgha sAhityasarjananI to vedanAmani ja rahI che. gaMgotrI gaNAya. jayabhikhkhanA jIvananA prAraMbhamAM "ravivAranA eka samaye e sAmAjika baMdhano ane aMdhazraddhAnA atyAcArono haptAno puraskAra ghaNo mUlyavAna hato. kyAreka paisAnI vadhu jarUra * e zikAra hatI, to have e AdhunikatAnA anAcArano zikAra hoya to te paNa maLI rahetA. 194panI 13mI Disembara ne banI che. yuvAna sarjaka 'jayabhikhkha'nI vArtAomAM sAmAnya rIte guruvAre teo noMdhe che ke, "ravivAra kAryAlaya taraphathI ekaso nava jIvananuM mAMgalyadarzana hoya che, AvatI kAla mATe AzAvAda hoya rU. ne ATha AnA manIorDarathI AvyA. AkhA varSanA lakhANanA che. paraMtu A vArtAsaMgrahamAM samAjanI kaThora-naThora vAstavikatAne baso rU. thatA hatA, temAMthI nevuM rU. ne ATha AnA agAu udhAra lekhake e ja rUpe AlekhI che. AnuM kAraNa zuM haze ? jIvananA aneka lIdhA hatA, te bAda karyA hatA.' Ama jarUra paDe AgaLathI rakama saMgharSo ane anubhavamAMthI ghaDAyelI nArI vizenI lekhakanI AgavI levAno snehapUrNa mITho vyavahAra paNa taMtrI ane lekhaka vacce hato. vibhAvanA, je have pachI joIzuM. (kramaza:) ravivAra'nA uSAkAMta je. paMDyA ane emanAM patnI kapilAbena sAthe jayabhikhkhanA pArivArika saMbaMdho jIvananA aMta sudhI jaLavAI 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, | rahyA hatA. zrI uSAkAMta je. paMDyAe AnaMdabhera noMdhyuM ke, 'brAhmaNa- amadAvAda-380 007, Teliphona : 079-26 602575. zramaNanAM kuTuMbo ekAtmabhAva anubhavavA lAgyAM." 1937nA mobAIla : 09824019925 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. prabuddha jIvana navembara, 2011 zrI snAtra pUjAnAM rahasyo. I pa. pU. AcArya zrI "vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. (17) jema haMsa vihare tema e pavitra AtmA paTarANInI kukSImAM vihare zrI vIra vijayajI kRta zrI snAtra pUjAmAM prAraMbhamAM AvatI che. sukhapUrvaka jIvatAM e mAtAne te samaye cauda svapno dekhAya che. 3jI gAthAthI 16mI gAthA sudhI kusumAMjali arpaNa karavAnI che. zrI vIravijayajI je cauda svapnonI vAta kare che te tame sau jANo snAtrapUjAmAM vivekadhArA satata vahetI jovA maLe che. zrI AdinAtha cho. eka vAta spaSTa karI dauM. prabhujInI mAtA caudamA svapnamAM prabhuthI AraMbhIne, sarva niNaMdA sudhI kusumAMjali arpaNa karavAno agnizikhA jue che. A agnizikhA viziSTa che. dhUmADA rahita krama, eka anokhuM saMskAra zikSaNa Ape che. zrI AdinAtha prabhuthI che. AvA divya svapno nihALyA pachI mAtA rAjA pAse jAya che. zarU karIne sarva jinezvaronI pUjA zIkhave che ke A snAtrapUjA rAjA kahe che, "he devAnupriya, tamane putranI prApti thaze, te tIrthakara sarvajina pUjA che, paNa sarveno vinayapUrvaka bhakti ane vaMdanAno thaze, tribhuvana tene namaze. saunA manoratha phaLaze.' dharma sAcavavAno che. rAjA kevA uttama zabdomAM kathana kare che! A pachI caityavaMdana karavAnuM che. je bolIe, je vicArIe temAM bhASA uttama joIe. sArI e pachI, kharekhara, zrI snAtrapUjAno prAraMbha thAya cheH bhASA te sArA saMskArano paDagho che. sayala jiNesara pAya nami, kalyANaka vidhi tAsa; zubha lagna jina janamiyA, nArakImAM sukha jyota; varNavatAM suNatAM thakAM, saMghanI pUge Aza. sukha pAmyA tribhuvanajanA, huA jagata udyota. zrI vIra vijayajI mahArAja kahe che ke sarva jinezvara bhagavaMtonA zubhamuhUrta prabhu janmyA. narakanA jIvone paNa sukhanI prApti padakamaLamAM praNAma karIne huM janmakalyANakanuM varNana karuM chuM. A thaI. traNe bhuvananA sarva jIvo sukha pAmyA. jagatamAM udyota phelAyo. varNana je karaze ane je sAMbhaLaze te saunI AzA pUrNa thaze. e pachI, chappana dikakumArIo Utsava karavA Ave che. samakita guNaThANa pariNamyA, vaLI vratadhara saMyamasukha ramyA; bhAvapUrvaka e sukRtya kare che. prabhujInI bahena banIne bhagavAnanA vIza sthAnaka vidhie tapa karI, esI bhAvadayA dilamAM dharI. 1 hAthe rAkhaDI bAMdhe che. mAtAjI pAse prabhune pAchA mUkavA jAya che jo hove muja zakti IsI, savi jIva karuM zAsananarasI; tyAre kahe che ke jyAM sudhI sUrya, caMdra ane meru che tyAM sudhI prabhujI zucirasa Dhalate tihAM bAMdhatA, tIrthakara nAma nikAcatAM. 2 jIvaze! bahena to potAnA bhAI mATe A ja bhAvanA bhAve ne! sarAgathI saMyama AcarI, vacamAM eka devano bhava karI; prabhunA guNa gAtI gAtI e devakumArIo pAchI vaLe che. DhavI pannara kSetre avatare, madhyakhaMDe paNa rAjavI kuLe. 3 Indra mahArAjanuM Asana kaMpe che. paTarANI kUkhe guNanIlo, jema mAnasarovara haMsalo; Indra mahArAjA avadhijJAnathI jANe che ke bhagavAnano janma thayo. su kha zayyAe rajanI zeSe UtaratAM cauda supana dekhe. 4 Indrane apAra harSa thayo teNe sughoSA ghaMTa vagaDAvyo. devalokamAM uparanI kaDIomAM tIrthakara bhagavaMtano AtmA je vikAsa prApta jANa karI ke prabhujIno janma thayo che. sau cAlo meruzikhara upara, kare che teno saMpUrNa Alekha che. samyakatva meLavyA pachI saMyama prApta pAMDukavanamAM javAnuM che, prabhujIno janmotsava karavAno che. karIne temAM otaprota thaI jAya che. vIza sthAnaka tapa kare che. te Indra mahArAjA prabhujInI mAtA pAse pahoMce che. mAtA ane samaye temano AtmA evI uttama bhAvadayA bhAve che ke jo mane putrane praNAma kare che. prabhunuM biMba sthApIne, prabhune hAthamAM grahaNa zakti prApta thAya to jagatanA sarva jIvone jinazAsananA upAsaka kare che. pAMca rUpa dhAraNa kare che. pAMDukavanamAM jaIne siMhAsana para banAvIne mokSe pahoMcADuM. ahIM jagata eTale coda rAjaloka bese che. prabhujIne khoLAmAM lIdhA che. cosaTha Indro ane asaMkhya samajavAnuM che. jagatanA sarva jIvone kalyANa prApta thAya tevI devatAo abhiSeka karavA ToLe vaLyA che. uttama jaLa ApyuM che. bhAvanAmAM vairAgyano rasa sIMcyo ane tIrthakara nAma nikAcIta karyuM. zreSTha auSadhi ANI che. vizALa kaLazo, vAjiMtro, nRtyo cotarapha saMyama pAlana IcchApUrvaka karyuM, niraticAra karyuM, mRtyu pAmIne deva verAyA che. sau prabhujIne nihALIne AnaMda pAme che. prabhunA guNa thayA ane tyAMthI rAjakuLamAM avana pAmIne padhAryA. mAnasarovaramAM gAya che. lokone bhUla karatI aTakAvavA e lokazAhI sarakAranuM kAma nathI, paNa sarakArane bhUla karatI aTakAvavI e lokazAhImAM lokonuM kAma che. || robarTa jeksana Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana prabhunuM kIrtana karavuM e jIvanano saubhAgyazALI avasara che. e puSpAdika pUjIne chAMTe karI kezara raMgarole, avasara pUrepUro mANIne devatAo potAne dhanya karI rahyAM che. maMgaLadIvo AratI karatAM, suravara jaya jaya bole. 5. (18) zrI vIravijayajI kRta snAtrapUjAnI uparanI bhAvavAhI kaDIomAM pAyAnA saMskAro keLavo. namra thAo. abhimAna choDo. bhakti Indro ane devatAo dvArA prabhujIne thato janmAbhiSeka varNavAyo karo. A pAyAnA saMskAro che. pAyAnA saMskAronI je kAMI vAta che. karIe chIe te jarUrI che. ema na mAno ke A badhI vAto nAnI AkAzamAM jANe TrAphika jAma thayo che. devatAonI bhIDa jAmI che. nA, A vAto nAnI nathI moTI che. ghaNI kAmanI che. che. je devatAo meru zikhara tarapha jaI rahyAM che temAM jyotiSa, dharmanI vAto karyA karavAthI mahAna banI javAze nahIM, sAro vyaMtara, bhuvanapati, vaimAnika ema cAre nikAyanA devo ane devIo mANasa ja e che je sAcuM bole che. manuSya jIvana sAmAnya vastu potapotAnA vAhano sAthe meru zikhara tarapha doDe che. sone nathI. manuSyamAMthI bhagavAna thavAya che. - pAMDukavanamAM pahoMcavAnI utAvaLa che. Indra mahArAjAno orDara che sAco jaina kone kahevAya? jene bhagavAnanuM zaraNuM game, jene mATe so doDatA nathI, paraMtu keTalAka AtmakalyANa mATe jaI rahyAM dharma game, jene AtmakalyANanI bhAvanA jAge te jaina kahevAya. che. keTalAka mitronA kahevAthI jaI rahyAM che. keTalAka strIonA je karmamAM zUravIra che te dharmamAM zUravIra che. AvA uttama loko kahevAthI jaI rahyAM che. strIonuM varcasva badhe ja hoya che. je problema saMsAra sAgarathI pAra paDe che. ahIM che te upara paNa che! keTalAka kuLanA saMskArane kAraNe doDe che. devatAo janmAbhiSeka karavA jAya che temano puNyodaya che. keTalAka dharmIjanonA sUcanathI doDe che. sone prabhu jInA bhagavAnanI snAtrapUjAno prAraMbha kevI rIte karavAmAM Ave che? janmAbhiSekano lAbha levAno che. eka karoDa ne 60 lAkha abhiSeka vivekapUrvaka karavAmAM Ave che. je vivekathI thAya che te zobhe che. kula thAya che. bhaktipUrvaka ane karmabaddha devatAo te kare che. tenuM viveka vinA karIe to zuM thAya? jinezvara bhagavAnanI avajJAnuM kramazaH varNana uparyukta paMktiomAM che. 250 abhiSekamAM chello pApa lAge. abhiSeka gajaba che. e paMkti barAbara vAMcoH vIra vijayajI mahArAja snAtrapUjAmAM aDhIso abhiSekanuM varNana "paracuraNa sUrano eka chello, e aDhIsuM abhiSeko!'kare che. te A mujaba che. ApaNA vatI paNa Avo eka abhiSeka thaI jAya to kevuM Atamabhakti malyA keI devA, mittanu jAI sAruM! nArI preryA vaLI nija kulavaTa, dharmI dharma sakhAI; saMtoSa TAvara, lokhaMDavAlA kompaleksa, aMdherI (pazcima), muMbaI. joIsa vyaMtara bhuvanapatinA, vaimAnika sUra Ave, acutapati hukame dharI kaLaza, arihAne navarAve. 1. rasadhArA navanirmANa makAna phaMDa aDamati kaLazA pratyeke, ATha ATha sahasa pramANe, (gatAMkamAM pAnA naMbara 34 para pragaTa thayela uparokta zIrSaka bAbatamAM causaTha sahasa huA abhiSeke, aDhIse guNA karI jANo; kSati thayela hoI atre punaH pragaTa karela che.) sATha lAkha upara eka koDI, kalazAno adhikAra, nAma rUpiyA bAsaTha Indra taNA tihAM bAsaTha, lokapAlanA cAra. 2. me-2011 sudhI 72000 caMdranI paMkti chAsaTha chAsaTha ravizreNi naraloko, vorA ceriTebala TrasTa, 1 1 1 1 1 1 gurusthAnaka sUrakaro eka ja, sAmAnikano eko, haste-kAkulAla dalapatarAma vorA sohamapati IzAnapatinI IndrANInA soLa, pU. mAtuzrI surajabena ane asuranI daza IndrANI nAmanI, bAra kare kallola. 3. pU. pitAzrI dalapatarAma jaTAzaMkara vorA jyotiSa vyaMtara IndranI cau cauM, 5rSadA traNano eko, kusumabena narendrabhAI bhAu 100001 kaTakapati aMgarakSaka kero, eka eka suviveko; pAnAcaMda pI. gAlA 5000 paracuraNa surano eka chello, e eDhIneM abhiSeko, ena. DI. zAha phemilI TrasTa 5000 IzAna Indra kahe muja Apo, prabhune kSaNa atireko. 4. e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 5000 caMdrakAMta DI. zAha 1001 tava tasa khoLe TharI arihAne sohamapati manaraMge, 299113 vRSabharUpa karI zRMga jaLa bharI, havaNa kare prabhu aMge; Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana navembara, 2011 paMthe paMthe pAtheya karavI paDatI. haoNspiTala eTale haoNspiTala. tyAM to meLavato hato. svAti maMgatarAmane mATe zakya koInuM kyAMthI cAle? paisA denAra thoDIka hoya te rIte madada karatI hatI, paraMtu ekavAra (anusaMdhAna pRSTha chellAthI cAlu) sagavaDatA meLave jyAre garIbane to sadAya maMgatarAma DaoNkTarane AvIne page paDyo. eNe sasarA araviMda pai paNa paropakAranA kAryamAM haDaselAM maLe. paraMtu DAM. svAtinA kAryamAM ane kahyuM: 'DaoNkTara sAhibA tamArI ciThThIthI dharmAdA gaLADuba rahetA. teonA petholojI klinikamAM paNa TesTa karanArA upara AdhAra rAkhavo paDe che. TrasTavALAe mArI davAno kharaco upADI lIdho tame dAkhala thAo to DaoN.nI khurasI pAsenI divAla vAmanane svAti oLakhatI hatI. vAmane enI che. mArA sadbhAgya ane tamAro sneha ane have para eka satra Aja paNa saunuM dhyAna kheMce che-"he pAse gayo. DaoNkTare parsamAMthI thoDA rUpiyA kADhI upayogI thaI paDyo che. mane je kaMI rakama-paisA paramAtmA koI paNa dardIne mArA davAkhAnAmAM pharI kahyuM: 'A le, Aje cAlaze, kAle Avaje.' ApatA hatA te mArI jevA koI bIjAne jarUra AvavAnI taka Apato nahi'. DaoNkTara dardInI AvI vAmane nA pADI. rUpiyA na lIdhA. AjobA hoya to Apajo.' khevanA rAkhe e AjanA yugamAM acaraja pamADe ane bALake DokTarane namaskAra karI cAlI nIkaLyA. Do. svAtinA aMtare mUMgI AziSa vahetI thaI tevuM che! svAti e bALaka ane AjobAnA svamAnane rahI hatI. kALa kyAre kayo veza bhajave tethI ApaNe DaoN. svAti emanA putravadhU-emanAmAM manapUrvaka namana karI rahI hatI. so ajANa chIe. ApaNe to paLane paNa pAmavA kensaranA dardIne koI paNa hisAbe sahAya rUpa hospiTalanA niyamono cakarAvAmAM enuM zuM mATe valakhA mAravA paDe che. svAtinuM aMtara paNa banavuM, ene mATe kartavyazIla rahevuM ane zakya cAle ? jIvaleNa rogI maMgatarAmanI manobhAvanAthI hoya to sevA dvArA dardInA dardane dUra karavAno bhIMjAvAI rahyuM hatuM. prayAsa karavo. bhAratamAM AvA agaNita DaoNkTara uttara pradezano rahevAsI sukharAma enuM AvA to keTalAya kissAo varNavI zakAya. satata paropakAranA paMthe rahI potAnA dardIonI gharabAra, vADI, Dhora-DhAMkhara badhuM ja vecIne potAnA * rogIono paNa karuNAbharyo AtmA satata dhabake aMtaranI vANI samajI upAya yoje che. ekanA eka putra maMgaLarAmanI davA karAvavA TATA che. enA roganI krUratAthI ajANa e jIva basa DaoN. svAti pAse ghaNAya dardIo Ave che. haoNspiTalamAM-muMbaI Avelo. dIkarA mATe jIvananuM jIvana jIvavA mATe talapApaDa rahe che. rogI-dogIdardIone haoNspiTalano IlAja paNa ghaNo kharcALa sarvasva tyAgavAnI tamannAvALo sukharAma dIkarA sAjA sArA nirogI sau koI maraNanA vicAra che. DaoN. svAti saunI paDakhe snehapUrvaka UbhA rahevA- maMgaLarAma sAthe DaoN. svAtine maLyo hato. mAtrathI halabalI jAya che. mATe ja AjanI ghaDI tene yenakena prakAreNa madadarUpa thavA prayatnazIla eNe DaoNkTara svAtine kahyuM: 'DaoNkTara sAhibA . raLiyAmaNI gaNI jIvananA zvAsane sugaMdhita karatA rahe. dardI sAjo thAya ke na thAya svAtino mAro dIkaro maMgatarAma ekano eka che. e mArA rahevAmAM kaMI ora majA che. bhaviSyanI phikara bhaya snehabhAjana jarUra bane. jevAnI lAkaDI che. mAruM jIvana che. ene koI pedA kare che. bhUtakALano prasaMga kyAreka premane haoNspiTalamAM dardIno dhasAro khUba ja rahe paNa rIte sAjo karajo." roja roja sukharAma DaoNkTara pAMgaLo banAve che. haiye vedanAnA palitA paNa eTale blaDaTesTa karAvavA mATeno samaya lAge svAtine e karagarato, vAta karato hato. cAMpe che. kAraNa ke roga zrImaMta-garIba-nAtajAta athavA dharamano dhakko paNa thAya. svAtinA haiye vedanA ALoTatI hatI. ene -liMga ke rUpa guNane joto nathI. koIne choDato mahArASTranA aMtariyALa gAmathI vAmana khabara hatI ke darda jIvaleNa che. paramAtmAnI kRpA nathI. paNa kaTokaTI samaye mANasanI zraddhA, hiMmata, potAnA dAdA-Ajo bA sAthe savAranA AvIne maLe to ja maMgatarAma lyukemiyAthI bacI zake. paNa niyata ane nekadilI parakhAI Ave che. beTho hato. blaDa TesTanA vArA mATe te beTho hato. DaoNkTara tarIke dardInA haiyAne Thesa na lAge-emanA mATe ja kAlelakare "mRtyune sakhA" tarIke gaNyo vAro to na Avyo paNa pAMca vAgye blaDa TesTanI vaDIlane vedanA na DaMkhe e mATe e satata javAba leboreTarI baMdha thavA lAgI. e blaDa TesTa karanAra ApatI hatI: "maMgatarAmane dardathI bacAvavA huM 13 A, AzIrvAda, ploTa naM. 363 B/14, DaoNkTarane ke Tekaniziyanane vAraMvAra karagarI rahyoH banatI koziSa karIza. paNa bhAI sukharAma-tame vallabhabAga lena, ghATakopara (IsTa), muMbaI"mAro TesTa karI lyo, huM mahArASTranA gAmaDethI badhuMya vecI sATIne AvyA cho to dezamAM pAchA ke 2400077. Teli. ghara: 25069125. AvuM chuM." jazo to khAzo zuM?" paramezvare jIbha ApI mANasane bolato karyo, 'paNa samaya pUro thaI gayo che. kAle Avaje. sukharAme kahyuM: 'DaoNkTara sAheba, bhagavAne be tyAre mUDha mANase e ja jIbhathI prazna karyo: 'are, have tAro vAro kAle." calaNI javAba maLato. hAtha ApyA che. mahenata karI dhULamAMthI dhAna kyAM che paramezvara?' viliyama bleka vAmananI AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. nIpajAvazuM. eka vAra mArI AMkhanA ratana AvaDA moTA muMbaImAM-zaheramAM rahevA ThekANuM maMgatarAmane sAjo naravo karo. pachI huM chuM ane Izvara jene prema kare che tene bahu ja duHkhI kare nahi. gAmaDAmAM rojanI rojI karavI paDe. majUrI mArI mahenata che.' | | bAIbala ke kAma kare eTale danaiyuM maLe. Ajo bA-dAdA be garIbaDo sukharAma kaeNnsaranI moMghIdATa davA - IzvaranI ghaMTI dhImethI jarUra daLe che, paNa te varasathI mAMdA hatA. vAmane roTalA meLavavA majUrI kharIdavA DaoNkTara svAti pAsethI niyamita madada atyaMta jhINuM daLe che. 1 vAM na lAgo Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 31 navembara, 2011 prabuddha jIvana strIzikSaNamAMthI jAgatI samasyA JkAkubhAI sI. mahetA strIzikSaNanI AvazyakatA viSe koI zaMkAne sthAna nathI. ethI AgaLa upArjana prati keMdrita kare che. kadAca A eka saMjogavazAt upasthita thayelI vadhIne tenI anivAryatA ane gatividhi viSe vicAravuM jarUrI che. AvazyakatA hoya eno InkAra nathI paNa eka to ucca zikSaNa meLavavAmAM strIzikSaNathI kevaLa strIneja lAbha thAya che evuM nathI. zikSita strI potAnA 20-22 varSa vItI jAya che ane pachI cAra-pAMca varSa kArakirdI bALakone bhaNAvaze e paNa nihita che to sAthe sAthe kuTuMba-parivAramAM vikasAvavAmAM vItI jAya che tyAre AMtarika bhAvanA prabaLa thAya che paNa paNa sneha-samarpaNanI bhAvanA jagADaze ane sAmAjika saMbaMdhomAM paNa samaya vItI cUkyo hoya che. yogya pAtra maLatuM nathI. uparAMta buddhino mIThAza reDI zake che. zakya hoya to samAjanA utkarSamAM yogadAna ApI ghamaMDa vadhI gayo hoya che, IcchA-apekSAo vadhI gaI hoya che ane bAMdha zake che. eka jamAno hato ke jyAre strIne gharasaMsAra saMbhALavAno hoI choDa karavAnI mAnasikatA paNa jatI rahI hoya che. pariNAme lagna karavAnI zikSaNanI jarUrata nathI ema manAtuM paNa e samaya vItI cUkyo che. Aje vRttine ja dabAvI daI, lagna na karavAnuM vicAre che, mAMDI vALe che paNa chokarIo khuda zikSaNa pAmavAno Agraha rAkhI rahI che eTaluM ja nahi ethI kAMI AMtarika bhAva samApta nathI thato. ahiMthI jAge che manorogo, paNa keTalAka kSetromAM chokarAo karatAM paNa AgaLa vadhI rahI che. A DIprezana, uttejaka davAo ane pINAM ane enI ADaasaro. jIvana khuda eka zubha cihna che. moTA zaheromAM ja nahi paNa nAnA zaheromAM ane banI jAya che eka samasyA. strI-puruSanA saMbodhomAM je vizvAsa hovo gAmaDAomAM paNa zikSaNano prasAra vadhyo che. Adhunika zikSaNa, strIo joIe tenA mULamAM ja ghA. eka maMtavya evuM paNa che ke moTI uMmare lagna mATe Arthika svataMtratAnA dvAra kholI ApyA che. sArA pagAre nokarI kare karanArane samayAnusAra saMtAna prAptinI zakyatA ochI thatI jAya che eTale che, kamANI kare che ane kuTuMbane ethI sahAya paNa maLe che. paraMtu aMgrejInA jo bALaka na thAya to paNa e bAbata mAnasika asaMtoSanuM kAraNa banI mAdhyame emane mAtRbhASA ane ApaNI saMskRtithI vaMcita karI dIdhI che jAya che. saMtAnaprApti mATe paNa davAo levI paDe che ane tenI ane pazcimanI saMskRti ane jIvana zailIne apanAvI lIdhI che. A gaMbhIra ADaasaranA bhoga paNa banavuM paDe che. ahIM sudhI to ApaNe vyaktigata viSamatA viSe jAgRta thavuM jarUrI che. vAtano vicAra karyo. prakhyAta gajhala gAyaka jagajita siMhanI eka gajhalanuM dhruvapada che "e vAta ahIM pUrI nathI thatI. A badhAnI asara samAjajIvana para paNa paDe khudA mujhe do jiMdagAnI de'. gajhalakAra khudAne vinave che ke he khudA mane che. 'koMTrAkTa liviMga Tugedhara' karAra AdhArita sahajIvana eTale mULamAM ja be jiMdagI Apa kemake eka jiMdagI pyAra karavA mATe ochI paDe che. avizvAsa. karAra bhaMga eTale chUTAcheDA. pharI jyAM hatA tyAMnA tyAM. navo koIne be jiMdagI maLatI nathI e sarva vidita che. paNa vicArIzuM to karAra? pachI...? strIno svabhAva lAgaNIpradhAna hovAthI pariNAma ApaghAta jaNAze ke ApaNe eka sAthe be jAtanuM jIvana jIvIe chIe. eka che athavA puruSajAtI para napharata. karAra AdhArita saMbaMdho e kAnUnI vyabhicAra bahAranuM, svArthanuM, samAjanuM, vyavahAranuM arthAt dhana-dolatanuM. bIjuM che nahi to bIjuM zuM? ane eno bhoga strI pote to kharI ja ane bALako tema aMtaranuM, lAgaNInuM, bhAvanAnuM arthAt adhyAtmanuM-AtmAnuM. ApaNA ja samAja paNa. jAgRta jIvanano ghaNo bhAga bAhya jIvanamAM ja pasAra thAya che paraMtu jIvanamAM vastIgaNatarInA AMkaDAo mujaba puruSo karatAM strIonI saMkhyA evI paLo paNa Ave che jyAre ApaNuM mana jIvanano tAga meLavavA pramANamAM ThIkaThIka ochI che. hAlanI vasatIgaNatarI mujaba strInI saMkhyAmAM jIvananA rahasyane pAmavA jhaMkhe che. mAnava jIvanamAM rahelI A saMbhAvanA thoDoka sudhAro thayo che paNa paryApta to nahi ja. paraMtu agara zikSita ApaNA jIvanane sparze che, vismaya pamADe che paraMtu e tarapha jovAnI baheno lagna na kare ke na karI zake to puruSo, emanA svabhAvamAM rahelA ApaNane phurasada hotI nathI ane temAMthI janme che viSamatA. zikSaNamAM tattvone kAraNe strI prati atyAcAra Acare (ane evuM to roja bane che; ArthikathIye vizeSa dhyAna jIvananA utkarSa upara hovuM jarUrI che. e vinA are, nirdoSa ane taddana bhoLI bALAo para thatA atyAcAro ane nirdaya sukha zAMtino anubhava thavo muzkela che. khUnonI vAto to pratidina chApAmAM vAMcavA maLe ja chene ?) to enI kudarate strI-puruSane AMkha, kAna, nAka, hAtha-paga vagere samAna gherI asara samAja jIvana para paDe ke nahi? mAtApitAnI sAthe samAjanI ApyA chatAM strI ane puruSanA zarIramAM bheda paNa rAkhela che. puruSa hoya e javAbadArI che ke A badhuM vicAre ane yogya mArga zodhe. jIvanamAM ke strI, kudarate bannene buddhi sAthe lAgaNI paNa Apela che. Ama chatAM Arthika vikAsanuM mahattva svIkAravA chatAM kevaLa Arthika vikAsamAM ja paNa puruSa mahada aMze buddhithI doravAya che jyAre strI lAgaNIthI. buddhi badhuM samAI jAya che e vAta svIkArya na ja banI zake, na banavI joIe. ane lAgaNInA saMgharSamAMthI janme che viSamatA. jarUrata che banenA ucita jIvana je kudaratano upahAra che, sneha-samarpaNanuM sthAna che ene avagaNIne samanvayanI. je pragati thaze e vinAza tarapha dorI janArI ja haze. ApaNe jAgIzuM, ATalI prastAvanA pachI mULa vAta upara AvIe. strI jyAre Adhunika kAMI karIzuM? ApaNo ane ApaNI bhAvI peDhIno savAla che. * * * zikSaNa pAmIne Arthika kSetre pagalA mAMDe che tyAre aMtaranA UMDANamAM 1704, grIna rIDjha TAvara-2, 120, lIMka roDa, cIkuvADI, borIvalI chUpAyelI lAgaNIne dabAvIne, avagaNIne badhuM ja dhyAna kevaLa Arthika (vesTa), muMbaI-400002.phona: 022-28988878. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2. prabuddha jIvana navembara, 2011 pustakanuM nAma : tejovalaya sAhitya ane paraMparAnI che. A saMgrahanI 25 lekhaka : pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandra vArtAo mAnavInA jIvanane ghaDe che ane hRdayane sUrIzvarajI mahArAja pavitra banAve che. prakAzaka : paMcamasthAna puNyasmRti prakAzana DaoN. kalA zAha A vArtA saMgrahanI vizeSatA e che ke dareka sumaMgalam kAryAlaya, 10/3268-e, vArtAnuM zIrSaka atyaMta hRdayasparzI che ane vArtAne kAjInuM medAna, gopIpurA, surata. mUlya : rUA. 30/-, jaina paraMparAmAM padArtho jANavA samajavA mATe aMte lekhakazrIe karela 'prabhAvanA' preraka che. pAnAM : 8+95, AvRtti : 1, navembara 2010. munizrI nRgendra vijayajIe A graMtha dvArA suMdara saunA jIvana paMthamAM A vArtAo preraNAno ciMtana-mananathI bharapUra sAhitya uparAMta jaina prayAsa karyo che. jemAM munizrIe ekathI laIne prakAza pAthare evI manokAmanA. zAsanamAM kathAnuyoganuM adbhuta sthAna rahyuM che. 1000nI saMkhyA sudhInA padArthone samAvyA che. XXX samagra vizvamAM sadbhAva ane savicAranuM jharaNuM jaina paraMparAmAM A prakArano prathama koza che. pustakanuM nAma : gujarAtanAM zikSaNatItho jIvaMta rAkhavA AvA satsAhityanuM sarjana thAya che. jijJAsuone upayogI thAya tevA uddezathI ghaNI lekhaka : prA. DaoN. bhadrAyu vaccharAjAnI zAstranA gahana padArthone saraLa-subodha zailImAM jagyAe zabdonA artho paNa ApyA che. vaividhya prakAzaka : ullAsa manubhAI zAha koIne paNa samajAya evI rIte A kathA-sAhityanuM sabhara saMkhyAtmaka zabdakozamAM munizrIe jaina gurjara prakAzana, 202, tilakarAja, paMcavaTI, sarjana thAya che. jenA AdhAre saMskAra ane zAstragraMtho, AgamagraMtho ane anya pahelI lena, AMbAvADI, amadAvAda-380006. saMskRtino vAraso jaLavAI rahyo che. zAstragraMthomAMthI AdhAra laI eka navI bhAtano phona naM. : 079-22144663. prastuta pustakamAM evI jaina vArtAo saMgrahita koza taiyAra karela che. 18,000 zIlAMgarathA, mUlya : rUA. 100-, pAnAM : 120, AvRtti prathama che jenI adbhuta kathAsRSTinA darzane vAcaka coryAzilAkha jIvayoni, zUnya, binducakra, kalA julAI-2011. vairAgyanA rasathI raMgAI jAya che. A vArtA vagereno nirdeza paNa karelo che. A sAMskRtika A pustakamAM lekhake gujarAtanA svarNima varSa saMgrahamAM sarvottama sAhityano rasathALa samAyo zabdakoza sAhitya jagatanI amUlya nidhi che. gujarAtanI apratima pragatinA AdhAra samA che, jemAM bhavya bhUtakALane vartamAnakALamAM sajIvana XXX zikSaNanA pacAsa varSone pustaka svarUpe mUkyA che. banAvavAnA svapno samAyelAM che. pustakanuM nAma : amRtadhAre varaso gujarAtanA zikSaNatIrtho e eka pustaka nathI, sAhityanA kSetre na pUrI zakAya eTalo moTo lekhaka : AcArya vAtsalyadIpa sUri yAtrA che. ane A yAtrA gujarAta tathA gujarAtIne zUnyAvakAza sarjAyo che. dharma ane saMskRtino dhvaMsa prakAzaka : gurjara graMtharatna kAryAlaya, karavI game tevI yAtrA che. pacAsa varSomAM eka thAya evuM sAhitya roja-baroja aDhaLaka pramANamAM gAMdhI mArga, ratanapoLa nAkA sAme, amadAvAda- jyota dina pratidina prajvalita thatI gaI e jyota khaDakAI rahyuM che tyAre A 'tejolaya'nI kathA- 380001. phona naM. : 079-22144663. zikSaNa dIpanI che. aneka zikSaNa saMsthAoe vArtAo navo ja ujAsa pAthare che. mUlya : rU. 150/-, pAnAM : 8+240=248, I. sa. 1910 thI 2010 sudhInA so varSomAM R XXX prathama AvRtti : julAI- 2011. keLavaNInA kSetre buniyAdI pradAna karyuM che. jyAM pustakanuM nAma : saMkhyAtmaka koza jaina sAhityamAM kathAnuyoganA kSetre prema-jJAna ane baMdhutAnI nadI vahetI hoya tyAM lekhaka : pravartaka munizrI mRgendravijayajI AgamakALathI laIne ekavIsamI sadI sudhImAM je sthAnaka hoya tene 'tIrtha' kahevAya. gujarAtamAM prakAzaka : zrata ratnAkara, vipula sarjana thayuM che. jaina sAhityanA vArtAkAromAM AvA asaMkhya tIrtho che. mA sarasvatI nadInA 104, sArapa, navajIvana presa sAme, Azrama roDa, AcArya vAtsalyadIpa surIzvarajInuM sthAna viziSTa kinAre pAMgarelA zikSaNatIrthonI yAtrA karAvavAnA amadAvAda-380014. mUlya : rUA. 100/-, ane ati mahatvanuM che. lagabhaga vIsa vArtA umadA uddezathI A pustaka taiyAra thayuM che. pAnAM : 108, AvRtti : 1lI - 2011. saMgraho tathA anya ciMtanAtmaka pustakonuM sarjana gujarAtanA zikSaNatIrthomAM koI prAcIna che, koI bhAratIya sAhityamAM vyAkaraNazAstra ane kAvya karIne AcAryazrIe temanI sAhityika guNavattAnI arvAcIna che, koI mahAvidyAlaya che to koI vizva zAstranI jema zabdakozanuM sthAna paNa mahatvanuM che. pratIti vAcaka vargane karAvelI che. vidyAlaya che, koI TekanolojInA maMdiro che. bhAratIya sAhityamAM prAcInakALathI jAta jAtanA jaina sAhityamAM racAyelI aDhaLaka prAcIna tathA gujarAtane rASTranA nakazAmAM Iravabhera mUkI zabdakozonuM nirmANa thayuM che. saMskRtamAM ekAWka madhyakAlIna vArtAone arvAcIna DhAMcAmAM vAcako ApatI zikSaNa saMsthAonI vigatone A ane anekArthaka ema be prakAranA zabdakozonuM samakSa mukavAnI emanI rIti-vArtAprakRti atyaMta pustakamAM zabdabaddha karela che. nirmANa judA judA viSayanuM thayuM che. jaina Agama rasaprada che. A zikSaNatIrthonI yAtrA karI tene AdarapUrvaka graMthomAM sthAnAMga ane samavAyAMga A prakAranA lekhakazrI pote A vArtAo vize lakhe cheH sanmAna ApavuM e dareka zikSaNazAstrInuM dhyeya Agama graMtho che. jemAM saMkhyAnA AdhAre padArthonI 'jyAMthI maLI tyAMthI uttama vAtane cUMTIne temAMthI hovuM joIe. gaNanA karavAmAM AvI che. A vArtAo ghaDI che. mahadaMze A vArtAo jaina X X X Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana 3 3 (1) pustakanuM nAma : phUlanI AMkhe, jhAkaLa motI - 5 thI 7 vAgyA sudhI. svabhAve vinamra, jaina darzananA UMDA abhyAsI, (2) pustakanuM nAma : jhAkaLa banyuM motI mUlya : rUA. 60+45 (posTa ke kuriyara), aneka kathAnakonA Alekhana-saMkalana ane lekhaka : kumArapALa desAI pAnA: 270, AvRtti : prathama I. sa. 2011. vaktavyo dvArA deza-paradezamAM khUba ja lokapriya prakAzaka: saMskAra sAhitya maMdira A pustaka mATe AcArya zrI pradyumnasUrijI evA sunaMdAbahena vohorA dvArA temanI AgavI 5, ena.bI.sI.sI. hAusa, sahajAnaMda kaoNleja lakhe che, "sunaMdAbahena eka zubhavicAranI chAba zailImAM AlekhAyela "saMyamavIra yUlibhadratamAma pAse, AMbAvADI, amadAvAda-380015. laIne AvyA che. ApaNe saue tene susvAgatam pAtronA jIvananA athathI iti sudhInA vividha phona: 26304259. mUlya : rUA. 80/- kahevAnuM che, premabharyo AvakAra ApavAno che.' pAsAone rajU karatuM pustaka che. pAnA: 160, AvRtti-1-2011. sunaMdAbahene I. sa. 1950mAM muMbaImAM sva. sAhityanA nave rasono AnaMda, kAmabhoga bannenuM mUlya : rUA. 80/-, bannenA pAnA : 160, paMDitavarya pAnAcaMda zAha pAse karmagraMthano abhyAsa para vijaya, karmavAda, saMyama, jJAna sAdhanA ane banne pustakanI AvRtti-1-2011. karyo hato. paMDitajInI zikSaNa paddhatimAM mAtra dharmanA mAdhyamathI AtmAne ujAgara karatuM A siddhahasta sAhityakAraDaoN. kumArapALa desAIe gAthArtha ja na hato paNa gAthArthamAMthI bodhanI pustaka eka viziSTa kathAnaka dvArA vAcakavargane gujarAtI sAhityanA kSetre karela pradAna viziSTa saravANI vahetI hatI. teo vidheyaka ane niSedhaka dharmabhAvanA ane sadbhAvanAno paricaya karAve ane anokhuM che. teo nibaMdha lakhe, vArta lakhe baMne pAsAo samajAvato. jIvananI aMtaraMga- che. ke prasaMgolekhana kare darekamAM teonI potAnI eka dazAmAM kevI rIte sudhAraNA thAya tene mahatva navalakathAno AnaMda ApatI saMyamavIra viziSTa chApa mUke che. ApatA. gAthA ke gAthArthane gauNa karI aMtara yUlibhadranI A kathAnI gahanatA pAmavA jevI che. - uparokta baMne pustako kadamAM bhale nAnakaDAM avalokananI mahattA A graMthanA lekhanamAM rahI XXX che paNa temAMnI vicAra sRSTi mananIya che. lekhaka che; ahIM gAthA ane bhAvArthane gauNa karyA che. pustakanuM nAma : biMba-pratibiMba pote ja kahe che te pramANe "judA judA darzanano paNa ane kavidha pAsAo thI jIvananI lekhaka-saMpAdaka : pravINa bhutA abhyAsa karyo ane emAMthI jhAkaLa banyuM jevA vAstavikatAono ullekha karyo che. A pustakanA prakAzaka : navabhArata sAhitya maMdira nAnA prasaMgamAMthI motI sAMpaDyA.' AlekhanamAM tattvarUpa vicAraNA sAthe svarUpa 134, zAmaLadAsa gAMdhImArga, muMbaI-400002. banne pustakonA kula 1pa2 prasaMgAlekhanamAMthI avalokananI vizeSatA che. jJAnIjano traNe kALane phona : 22017213, 22085593. vAcakane vaividhyapUrNa sRSTimAM viharavAnI taka prApta vize jIvanaviSayaka kevuM UMDANa dharAvatA hoya che. prAptisthAna : azoka prakAzana maMdira, pahele mALe, thAya che. A sarve prasaMgo preraNAdAyI to che ja temAM guru paraMparAnuM mahAbhya che. kasturabA khAdI bhaMDAranI upara, ratanapoLanI sAme, ane ciMtanAtmaka paNa che. A pustakonI khAsa A pustakamAM sunaMdAbahene 5. pAnAcaMda gAMdhIroDa, amadAvAda-380001. vizeSatA e che ke tenA suMdara AkarSaka harita zAhanA sAnnidhyamAM 1950 thI 1953mAM karelI phona : 22140770. mUlya rUA. 150/-. kavara peja ane zIrSako. dareka prasaMgonA zIrSako svAdhyAyanI noMdhonA saMgrahane prakAzita karavAmAM pAnA: 166, AvRtti : 1lI, 2011. hRdayasparzI che. dA. ta. Avyo che. vAcakane A graMthanuM vAcana AdhyAtmika pravINabhAI bhutA sAhityika rasika jIva che. bhaktimAM darzana hoya, pradarzana nahIM. bodha Apaze. A pustakamAM temaNe aneka kavionI 43 kAvyaparamAtmA-zabdamAM ke hRdayamAM ? 1 X X X kRtiono anuvAda saMgrahita karyo che. jemAM deha nAva ane AtmA nAvika. pustakanuM nAma : saMyamavIra yUlibhadra ravindranAtha, pITsa, rilka, khalIla jIbrAna, dehanuM bhAna bhulAve te bhakti. saMpAdaka : sunaMdAbahena kipaliMga, zeksapiyara, ummara khayAma, jhalAluddIna A prasaMgo jIvananI maulika dRSTi pradAna kare prakAzaka : harasukhabhAI bhAyacaMda mahetA rUmI, cArlsa lemba, DorothI tathA ghaNAM ajJAta tevA che. vAcakone A prasaMgo jIvanano amUlya 203, vAlakezvara roDa, penoramAM, kavionA kAvyonA anuvAdono samAveza karyo AnaMda Ape tevA che. muMbaI-400006. phona : 23690603. XXX prAptisthAna sevaMtIlAla vI. jaina | pravINa bhutAe A rUpAMtaraNa ke anuvAda pustakanuM nAma : svarUpa avalokana DI-52, sarvodayanagara, pahelI pAMjarApoLa, grAunDa karavAnuM kAma rasa, sUjha ane dilathI karyuM che saMpAdaka : sunaMdAbahena vohorA phlora, muMbaI-400004. phonaH 22404717. pravINabhAI AMtarakhojanA mANasa hoI temanA prakAzaka : pArtha InTaranezanala zaikSaNika tathA mUlya rUA. 35/-, pAnA : 134, AvRtti: 1lI kAvyonI pasaMdagI paNa tene anurUpa che. jemAM zodhaniSTha pratiSThAna-amadAvAda. tIrthAdhipati, zAsanapati, vItarAga paramAtmA adhyAtma jhaMkhanA vaNAyelI che. phona naM. : 26749220. zrI mahAvIra svAmI ane anaMta lablinidhAna kavitA marmanI bhASA che. te TUMkAmAM gopAvIne prApti sthAna : sunaMdAbahena vohorA, gaNadhara gotamasvAmI sAthe pUrvadhara mahAtmA anahadanI vAta kare che. moTAbhAganA kAvyo 5, mahAvIra sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda- kAmavijetA-saMyamavIra-sthUlibhadrajInuM nAma AkheAkhA gujarAtImAM utAryA che. keTalAka 380007. phona (079) 26587954. sAMje itihAsanuM eka anerU ane adakerUM pAtra che. TUMkAvyA che. A kAvyo kavitAnA rasiyAone Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. prabuddha jIvana navembara, 2011 AnaMda Ape tevA jarUra che. vahivaTI kAryAlaya, C/o. dineza eca. deDhiyA bilDIMga, netAjI subhASa roDa, carnI roDa, x x x 405, kamalAnagara, ema. jI. roDa, kAMdivalI muMbaI-400002. phona : 22814059 pustakanuM nAma : (ve.), muMbaI. phona : (022) 64514671, mUlya : rUA. 10/saMtabAlajI : jIvana kavana ane preraka prasaMgo mUlya : rUA. 10/ XXX (gujarAtI, hiMdI ane aMgrejI-traNa pustikAo) XXX (3) cAya sahAyaka vijJAna (paricaya pustikA) lekhana-saMpAdana : guNavaMta baravALiyA pustakanuM nAma : prAyazcittanuM prathama pagaluM saMpAdaka-sureza dalAla prakAzaka ane prAptisthAna :vizvavAtsalya prAyogika lekhaka : lIlAdhara mANeka gaDA paricaya TrasTa, mahAtmA gAMdhI memoriyala saMgha, mAtRsamAja bilDIMga, ghATakopara, kirola prakAzaka : pArula dAMDIkara, vipula prakAzana, bilDIMga, netAjI subhASa roDa, carnI roDa, muMbaIroDa, kAmA lena, ghATakopara (vesTa), muMbaI- vicaratA samudAya, bI-3, sahajAnaMda TAvarsa, jIvarAja 400002phona : 22814059. 400086. phona : 022-25135444. pArka, cAra rastA, amadAvAda-51. mUlya rUA. 30/ XXX XXX XXX (4) saDakano abhimanyu (vArtA saMgraha) pustakanuM nAma : arihaMta vaMdanAvalI pustakanuM nAma : sukhamaya lekhaka : ajIta sareyA vyAkhyAtA : parama dArzanika pU. jayaMtamuni ma.sA. lekhaka : azoka na. zAha prakAzaka : sumana buka seMTara, 88 prinsesa sTrITa, saMpAdana : guNavaMta baravALiyA prakAzaka : dIpaka somapurA, vicAra valoNuM parivAra AnaMda bhavana bilDIMga, muMbaI-400002. prakAzana : kalpataru sAdhanA kendra, 907, rAhejA 406, vimUrti kompalekSa, gurukuLa roDa, memanagara, phona : 22056305. mUlya : rUA. 90/cembarsa, narImAna poInTa, phrI presa jarnala mArga, amadAvAda-pa2. phona: 079-30122736. muMbaI-400021. mUlya : rUA. 20/ bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, saMparka sUtra : guNavaMta baravALiyA, ghATakopara. mo.: XXX goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. 09820215542. pustakanuM nAma : komI samasyAnI bhItaramAM phona naM. : (022) 65509477. XXX lekhaka : zarIphA vijaLavALA * * * pustakanuM nAma : raMgIlAe raMga rAkhyo (kizoro prakAzaka : pArula doDIkara, yajJa prakAzana samiti, mATe bodhadAyaka kathAo ane preraNAtmaka prasaMgo) hiMgalAja mAtAnI vADImAM, hujarAta pAgA, ( vicaratA samudAya samarthana maMca lekhaka : manasukhalAla upAdhyAya-"pravINa vaDodarA-390001.phona:0265-2437957. (Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI) prakAzaka : ena. ema. ThakkaranI kaMpanI, mUlya : rUA. 15/ rUpiyA nAma 140, prinsesa sTrITa, muMbaI-400002. XXX 5021178 AgaLano saravALo(oNkTo. 11) phona: 22010633, 22033128. pustakonA nAma : (1) ahiMsA paramodharma, (2) 5000 naMditA jayaMta cheDA TrasTa X X X savicAra, (3) spiritual Thoughts 5000 Dilaksa eDavarTAIjhIMga ejansI pustakanuM nAma : ToIleTanI duniyA lekhaka-prakAzaka : navInacaMdra kezavalAla kApaDiyA 5000 kizorabhAI kalyANajIbhAI sAvalA saMpAdaka : DaMkeza ojhA 32, viThThaladAsa roDa, 8, devakaraNa menzana, bIje 4879 kiraNa zeTha, yu.esa.e.(100 $) TrasTI-nAsA phAunDezana mALe, prinsesa sTrITa, muMbaI-400002. 3000 AkAra ArTsa prakAzaka : nAsA phAunDezana, amadAvAdaphona : 22012824. mUlya : saupayoga 2501 Ara. e. saMghavI 380001. 5046 558 X X X phona naM. : 079-25503996. vizvazAMtinA rAhabaro jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa nobela zAMti pAritoSika meLavanArA rUpiyA nAma XXX 25000 AgaLano saravALo(oNkTo. 11) mahAnubhAvonA pravacano bhAga-1 pustakanuM nAma : jJAnadhArA-6-7 vicAra valoNuM parivAra prakAzana, 406, saMpAdana : guNavaMta baravALiyA 50000 manahara sI. pArekha, yu.esa.e. 50000 mInalabena zAha, yu.esa.e. prakAzaka : saurASTra kesarI prANaguru jaina vimUrti kompalekSa, gurukuLa roDa, memanagara, 1 25000 philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara, ahama amadAvAda-52. mUlya : rU. 35/ saMghane maLela anudAna spIrIcyuMkhara senTara. phona:079-30122736. rUpiyA nAma XXX XXX 145250 AgaLano saravALo(oNkTo. 11) pustakanuM nAma : Atmika guNa vikAsanI bhUmikAo jineTiksa (paricaya pustikA) 5000 IlAbena caMpakalAla modI lekhaka : muni amarendra vijayajI saMpAdaka-sureza dalAla 1502 50 prakAzaka : jJAnajyota phAunDezana TrasTa paricaya TrasTa, muMbaI, mahAtmA gAMdhI memoriyala Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2011 prabuddha jIvana rUpa ja mA - A mina Tu anNavIrakathA kI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA nirmita kI [] aitihATI GII TI[ ' AMtara rASTrIya khyAti prApta, jaina dharma tattvanA vizva pracAraka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdaya sparzI prabhAvaka vANImAM che . - a . ) mahAvIra kathA be DI.vI.DI. seTa mUlya rUA. 250/(DIlIvarI kharca sAthe) gautama kathA traNa DI.vI.DI. seTa mUlya rU. 300/(DIlIvarI kharca sAthe) prakhara uitaya ane samartha saraMja wwwii Do. kumArapALa desAInI DravAra nA samaya [17 + koI paNa eka seTanA daza seTa lenArane e viSayanI DI.vI.DI.no eka seTa prabhAvanA svarUpe apAze. + keLavaNI saMsthA, derAsara ane upAzraya mATe 20% DiskAunTa + dharma pracAra ane navA varasa ke zubha prasaMge bheTa ApavA mATe koI paNa viSayanA eka sAthe 50 seTa lenArane pa0% DiskAunTa + beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jena yuvaka saMgha C.D. A/c. No. 0039201 000 20260 mAM 2kama bharI amane e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAmuM jaNAvo eTale Apane dhera beThAM A DI.vI.DI. prApta thaze. mitro ane parivArane jJAnanI A bheTa arpakA karI jJAna karmanuM puNya prApta karI. parivAra ane mitro sAthe besI A 'mahAvIra kathA' ane "gautama kathA'nuM DI.vI.DI. dvArA darzana-zravaNa karI samUha svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma prApta kace. mitro, parivArane bheTa ApavA mATe AthI vadhu uttama zuM hoI zake ? DaoN. kumArapALa desAInI saMgItane sathavAre bhAvabharI prabhAvaka vANI dvArA vahetI A kathAo Apane divya jJAna bhUminuM Atma sparzI darzana karAvaze ja. vastu karatA vicAradAna zreSTha che. rUA. eka hajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. 500mAM rUA. 1000nA pustako zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano kimata rUA, krama pustakanA nAma | kiMmata rUA. pa7. 1pa0 150 350 | 20 krama pustaknA nAma . 'kimata rUA. krama puratakanA nAma 1 | DaoN.ramaNalAla cI. zAha likhita ane saMpAdita graMtho | 21 vIra prabhunA vacano bhA. 1 1 jaina dharma darzana 220 22 vedaniya hRdayasparza - | 2 jaina AcAra darzana 23 vaMdaniya hRdayasparza (olIva) 3 caritra darzana 22 24 zAzvata navakAra maMtra 4 sAhitya darzana 320 25 prabhAvaka sthaviro bhAga 1 thI 5 5 pravAsa darzana 26. 26 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 6 6 sAMprata samAja darzana 270 27 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 7 zrata upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 28 prabhAvaka sthaviro bhAga-2 8 jaina AcAra darzana 300 29 prabhAvaka vice bhAga- 3 9 jaina dharma darzana 300 30 prabhAvaka sthaviro bhAga-4 10 gurjara phAgu sAhitya 100 32 namo tigharasa 11 jina vacane 25 33 jJAnasAra 12 jina tevuM bhAga-1 20 34 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1 13 jina tevu bhAga 2 35 pAsaporTanI pAMkhe bhAga - 2 14 jina tattva bhAga-4 20 36 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3 15 jina tattva bhAga-5 33 nyU jhIlenDa (pustikA) 18 jina tattva bhAga-8 38 berarathI brigeDiyara 19 jina tatva bhAga-1 thI 5 39 oNsTreliyA 20 jina va bhAga-6 thI 9 24 41 sAMprata sahaciMtana bhAga-4 20 20 42 sAMprata sahaciMtana bhAga-5 43 sAMprata sahaciMtana bhAga-6 45 sAMprata sahaciMtana bhAga-8 46 sAMprata sahaciMtana bhAga-9 47 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 48 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 49 sAMprata sahaciMtana bhAga-12 pa0 sAMprata sahaciMtana bhAga-13 51 sAMprata sahaciMtana bhAga-14 - pro. tArAbena 2. zAha likhita 53 zrImad rAjacaMdra (pustikA) 54 prabuddha caraNe 100 55 Arya vajUsvAmI 5 6 ApaNA tIrthakaro pa7 saMskRta nATakonI kathA bhA. 1 100 | DaoN. kalAbena zAha likhita 58 caMdra rAjAno rAsa 10 DaoN. bipinacakra hI. kApaDiyA likhita pa9 jaina dharmanA puSpa guccha 100 60 jaina dharmanA svAdhyAya sumana - 100 140 100 1pa0 100 1pa0 200 25 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57. Posted at Patnika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. H | MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN NOVEMBER 2011 jalakamalavat 7 jitendra e. zAha eka prazna manamAM UThe che; UThato ja rahe che. kizana-kA nAmane ja varadAna che ke te nAmadhArI saMsAramAM rahevA chatAM saMsArathI pare hIM jIvanadharma pALI zake ? parivartana e ja sRSTino niyama hoya to karazanabhAI temAM zI rIte apavAdarUpa banI zake ? eka vahelI savAre upAzrayamAM pratikramaNa pUruM karyA pachI upAzrayamAM birAjatA sAdhugaNa pAse pare vahelA javAnI rajA mAMgI sUryanIcokasAIthI potAnI dinacaryA pALanAra Aje vahelA javAnI rajA mAge ? sAdhugA taddana Azcaryacakita ! khoTA mahArAjasAhebe svAbhAvika rIte pRcchA karI tAlukAnA khAroI gAmanA vatanI zrI karazanabhAInI. teo vizA osavAla jJAtinA sthAnakavAsI jaina. A vAta thaI rahI che kaccha jillAnA bhacAu'karazanabhAI, zuM vAta che? Aje dinacaryAmAM pheraphAra zA kAje?' karazanabhAIe be hAtha joDI namastake uttara ApyoH- mahArAjasAhaMba, pare atithi padhAryA hatAM, temane vaLAvavA ghare javuM paDe tema che.' bacapaNamAM dIkSAnA adareka bhAva chatAM mAnI asaMmati pArakhI gRhastha dharmanA pAlana mATe kacavAte mane potAnI jAtane taiyAra karI. jabarI koThA-sUjhanA jA. vyAyavasAyika bAbata hoya, janasevA khAsa karI zikSaNanA kSetramAM karavAnI hoya ke dhArmika kAryo karavAnA hoya te sadA-sarvadA taiyAra! bahu nAnI uMmare cothA vratanI bAdhA lIdhI ane sAthe sAthe potAnA vyavasAyamAMthI paza nivRtti laI lIdhI. have janasevA ane dharma sivAya kazAmAM paNA temane rasa rahyo nahIM. agara janasevA temanuM gaurava hatuM, to dharma temanuM jIvana hatuM. koI sugaMdhI puSpa hoya to tenI sugaMdha ane puSpa vize ApaNe alaga alaga na vicArI zakIe. basa, A ja rIte teo dharma sAthe avinAbhAve joDAyelA hatA. brahmamuhUrtamAM eTale ke savAre cAra vAge UThI jAya ane upAzraye pahoMcI pratikramaNa vidhimAM lAgI jAya. dhArmika AdhyAtmika vAMcana kare ane upAzrayamAM nirAjanA mahArAjasAheba-mahAsatIonA vyAkhyAnanuM eka citte zravaNa kare, te pachI anekavidha saMgha tathA a. bhA. jaina zvetAMbara kaoNnpharansa sAthe saMkaLAyela hoI saMdhanI ophisamAM besI, kAryadhurA saMbhALI bAra-sADAbAra vAge ghare javA prayANa kare. varSothI temano A ja krama ane temAM parivartananI koI guMjAIza nahotI, paraMtu teo to ghare gayA. vyAkhyAnano samaya thayo paraMtu upAzrayamAM zrAvakonI hAjarI sAva pAMkhI vyAkhyAna pUruM thatAM pU. mahArAjasAhebe kAryakartAone kAraNa pUchyuM. jANavA maLyuM ke paMce paMce pAtheya mATe nimaMtraNa pratyekanA jIvanamAM aneka prabhAvita ane preraNAtmaka ghaTanAo banatI hoya che je potA mATe temaja anya mATe jIvana pArtheya banI jatI hoya che. camatkRti bharI AvI satya ghaTanAone ahIM prastuta karavAmAM Ave che jene khUba ja sAro ane umaLakAbharyo pratisAda vAcako taraphathI maLyo che, keTalAMka sujJa vAcako to kahe che ke |'prabuddha jIvana' AvatA tarata ja pahelAM ame A satya ghaTanA vAMcIe chIe, pachI ja bIjA lekho nirAMte vaMcAya che. AnuM kAraNa A ghaTanAmAM dhabakatuM 'satya' che. 'prabuddha jIvana'nA vAcakone AvI satya ghaTanA-kAlpanika nahi ja mokalavA ame vinaMti karIe chIe. 'satya'nI abhivyakti mATe sArA lekhaka hovuM jarUrI nathI ja. 'satya' pote ja 'suMdara' banIne AkAra pAme che. ane e vAcakanA hRdayamAM 'zIva'- kalyANanuM sarjana kare che. paMthe paMthe pAtheya... rAtrinA samaye karazanabhAInA juvAnajodha putrano dehAMta thavAthI sahadharmAbhAIo agnisaMskAra arthe smazAne gayA hatA. pU. mahArAjasAheba kazuM ja bolI na zakyA, paraMtu temanA cittamAM eka camakAro thayo ke vahelI savAre karazanabhAI je atithividAyanI vAta karatAM hatAM te temanA ja putranI ciravidAyanI vAta hatI ! dharma jemanI ragaragamAM UtarI garyA hoya te ja vyakti A rIte anAsakta ane asaMga karI zake. pharI saMdhyAkALa thayo ane pharI karazanabhAI pratikramaNa mATe upAzrayamAM hAjara A karazanabhAI te bIjuM koI nahIM paraMtu dAdara-muMbaImAM je upAzrayane temanuM nAma ApavAmAM AvyuM che te karmayogI karanazabhAI ladhubhAI nizara! 201, vasuMdharA epArTamenTa, 29-A, nUtana bhArata sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA390007,21,0265-2424, *** X X X kaeNnsaranA rogInI karuNA 5 manasukhalAla pravINA upAdhyAya (1) mRtyunI samIpe Ubhelo mAvAsa samatA jALavI zakato nathI. adamya vRtti ane Avegono zikAra banIne e samatulA gumAvI bese che, to ghaNIvAra mRtyunuM darzana vyaktine pIDha ane dhIra gaMbhIra banAvI de che. 'kensara' eTale 'kaeNnsala' e hakIkata AjanI Adhunika tabIbInI zodhakhoLanA jamAnAmAM paNa eTalI ja sAcI che. temAM paNa 'lyukemiyA' lohInA zveta kaNanuM kaeNnsara bhalabhalAnA hAMjA gagaDAvI nAkhe. DaoN. svAti kaeNnsara haoNspiTala TATAmAM e dardanA upAya mATe niSNAta che. emanA (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 30muM) D taMtrI Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konkdev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027, And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add, : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296, Editor: Dhanwant T. Shah. T Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRA pradAna varSa-58. -12.Bsemanara,2011. pAnA 38.Imata 3.10 nidi hA mAmAcI sImArIyAmamA 100 vikasinevAkimahAmanI bAsarasvatAhitya namaH / / mgru pAvAlI mAlArAnI gAnayANA zrI sarasvatIdavyai namaH / / Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disambara 2011 kartA mukhIe vicAra karyo ane pachI kahyuM, Ayamana jina-vacana 'huM tamArA sattara ghoDAmAM mAro eka ghoDo pUrvasaMcita karmono kSaya navo daSTikoNa umeruM chuM.' khavettA pUccakammAI saMjameNa taveNa ya / eka mANasa pAse sattara ghoDA hatA. have thayA aDhAra ghoDA. enA aDadhA siddhimaggamaNuppatA tAiNo parinivvuA / / teNe vila banAvyuM hatuM ke 'sauthI moTAne eTale nava ghoDA moTA bhAInA thayA. vaijJAnika (rU-2 ba ) mArA aDadhA ghoDA maLe, vacalAne trIjo aDhAra dhoDAno trIjo bhAga eTale cha ghoDA saMyama ane tapa dvArA pUrvasaMcita karmono bhAga Apavo ane nAnAne navamo bhAga vacalA bhAInA thayA. aDhAranA navamAM kSaya karIne saMyamI puNya siddhimArgane Apavo.' bhAga lekhe mukhIe sauthI nAnA dIkarAne prApta karIne parinivRta (mukta) thAya che. tenA mRtyu pachI traNeya bhAIo be ghoDA ApyA. moTAne nava, vacalAne che ane nAnAne be ema maLIne kula sattara Having destroyed all previous vicAramAM paDyA. sattara ghoDAnA aDadhA Karmas through self-control kevI rIte karavA? ema karavA jAya to ghoDA thayA. eka ghoDo vadhyo, mukhIe and penance, monks reach potAno e ghoDo pAcho laI lIdho. ghoDAne mArIne enA bhAga karavA paDe. the path of liberation and attain Nirvana. ghaNuM vicAryA pachI traNeya bhAIo ApaNI buddhi na cAle tyAre zANA (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'fjana vana'mAMthI) gAmanA mukhI pAse pahoMcyA. dIkarAoe mANasanI salAha levI joIe. eka ja potAnA pitAnI IcchA kahI ane A dizAmAM vicAravAne badale navA 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI samasyAno ukela kADhavAmAM madada mAgI. dRSTikoNathI vicArIe to jarUra ukela maLe. 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha patrikA | sarjana-sUci 192 9 thI 1932 2. prabuddha jenA 1932 thI 1933 (1) eka virala anubhUti : kAyotsarga dhyAna zibira DaoN. dhanavaMta zAha briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM (2) dharmamAM AdhyAtmikatA DaoN. e.pI. je. kalAma eTale navA nAme (3) vyApAre vasati vidyA DaoN. mohanabhAI paTela 3. tarUNa jaina (4) jarathostI dharma eravaDa paravejha ema. bajAna - 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana (5) phlorAIDa TUthapesTa ane eNTamabaoNmba gora smItha - 1939-1953 (6) jaina sAhitya gaurava graMtha-20: 5, prabuddha jena navA zIrSa ke banyuM "prabuddha jIvana'| zrI hemacaMdrAcArya racita yogazAstra DaoN. kokilA eca. zAha - 1953 thI (7) Adarza nAgarikono Ugama sAcA zikSaNamAM zAMtilAla gaDhiyA + zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatranI 19 29.. | (8) zrImad rAjacaMdranA patro ane kAvyakRtimAM thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA vyakta thatuM AtmaciMtana DaoN. razmi bhedA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika | (9) saMdharSonuM kendra ApaNuM mana che.... zazikAMta la. vaidya + 2011mAM 'prabuddha jIvana'no 58mAM varSamAM | (10) mAtR hastena bhojanam - mAtR mukhena zikSaNam AcArya vinobA bhAve praveza anuvAda : puSpA parIkha | prabuddha vAcakone praNAma I(11) jayabhikhu jIvanadhArA : 34 DaoN. kumArapALa desAI pUrva maMtrI mahAzayo (12) zrI snAtra pUjAnAM rahasyo pa. pU. A. zrI 'vAtsalyadIpa' jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI sUrIzvarajI ma. caMdrakAMta sutariyA (13) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA yojita ratilAla sI. koThArI | 77 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna maNilAla mokamacaMda zAha (14) zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane maLela prakIrNa anudAnanI yAdI jaTubhAI mahetA (15) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA (16) paMthe paMthe pAtheya avantikA guNavatta cImanalAla cakubhAI zAha | mukhapRSTa saujanya : suryavadana jhaverI saMpAdita 'paramapadadAyI AnaMdaghana padareha' DaoN. ramaNalAla cI. zAha Re Re karo ka la ka ra te Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 9 varSa 'prabuddha jIvana': 58 0 aMka: 12 0 Disembara 20110 vikrama saMvata 2068 0 vIra saMvata 25380 mAgasara vada-tithi-6 0 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 82mA varSamAM praveza) 00 vArSika lavAjama rU.125/- 0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha eka virala anubhUti kAyotsarga dhyAna zibira prema, bhakti ane mRtyu A traNa divya anubhUtio che. je A atyAre Apa sAMbhaLI zako cho.) anubhUtine pAme che e jIva ane pudgala banne dhanya che. A traNamAM pU. zazikAMtabhAIe AjIvana navakAra maMtranuM upAsana karyuM che. prema ane bhaktinI anubhUti zabda dvArA ApaNI pAse avatarI A ArAdhanA daramiyAna teo zrIne ghaNAM amUlya ane divyA che, paraMtu mRtyunI anubhUtinuM zabdamAM avataraNa zakya ja nathI. anubhava thayA hoya ja, tema ja eka viziSTa ArAdhanA paddhatino zabda ane zvAsa dvArA navakAra bhakti ane prAptino virala aviSkAra paNa thayo hoya. A tejasa vartuLanI anya sAdhakone paNa anubhava tA. 25, 26 navembaranA A saMsthA dvArA muMbaInA pratIti thAya ane A ghaTanA bhaviSyanI peDhI mATe sacavAI rahe e premapurI AzramamAM yojAyela kAyotsarga mATe A vizenI zibiranuM Ayojana dhyAna zibiramAM navakAra maMtranA AjIvana A aMkanA saujanyadAtA karavAnI A saMsthAe eozrIne vinaMti upAsaka parama AdaraNIya pUjya zrI zrI lakSmIkAMtabhAI je. zAha karI, ane be divasa mATe A 85nI uMmare zazikAMtabhAI mahetAe lagabhaga aDhIso zrImatI vibhA sunIla zAha paNa muMbaI padhArI A sAdhanAno lAbha jijJAsuone karAvyo. ApavA eo saMmata thayA. A saMsthA zrImatI jIgnA raNajita zAha zazikAMtabhAI mahetA ane A e o zrIne nata mastake praNAma karI saMsthAno saMbaMdha dAyakAothI che. pU. | zrImatI vizAkhA ojasa zAha RNabhAva vyakta kare che. ramaNabhAInA pramukhasthAne paryuSaNa | smRti : A viSe "prabuddha jIvana'mAM 16 vyAkhyAnamALA yojAtI tyAre varaso sudhI sva. sumitrAbena lakSmIkAMta je. zAha navembare ame vigata pragaTa karI hatI. prathama vyAkhyAna navakAra maMtra upara pU. zrI | sva. tejasa sunIla zAha muMbaI jevA vyasta zaheramAM AvI zazikAMtabhAInuM ja hoya. chellA dazeka zibiramAM keTalA ane koNa Avaze evI varasathI eozrInI uMmarane kAraNe ane rAjakoTathI muMbaIno pravAsa dahezata to amane hatI ja. 25 vyaktio Ave toya bhayo bhayo karavAnI muzkelIne kAraNe zrotAone A lAbha ApI zakatA na evuM AzvAsana ame meLavI lIdhuM hatuM, paraMtu amArA Azcarya vacce hatA. paraMtu A varase A saMsthAnI khAsa vinaMtithI eo paryuSaNa sAta ja divasamAM 300 nAmo rajIsTara thaI gayA, ane 250 vyAkhyAnamALAmAM prathama vyAkhyAna ApavA padhAryA, ane jijJAsuo zibiramAM padhAryA, e sarvene dhanyavAda, abhinaMdana ane zrotAone anupama tattvano anubhava karAvyo. (A vyAkhyAnanI AbhAra. sI. DI. upalabdha che, tema ja A saMsthAnI veba sAITa upara paNa be divasa, sAMje 6 thI 8, pU. zazikAMtabhAIe eka virala * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2011 Urdhva yAtrA karAvI. navakAra mahAmaMtra AtmAmAM tAdRzya thayo evI upapramukha nItinabhAI sonAvAlAno 9820061259 para A zibiramAM anubhUti jijJAsuone prApta thaI. pravezavA saMparka karI zake che. jijJAsune dhyAnamAM UMDA utAryA, ethI tAmasI vRttionA pU. zazikAMtabhAI A uMmare Avo lAbha Ape e sarvanuM vamaLa zAMta thayA, aMtaranuM caitanya tattva khUlyuM, khIlyuM ane mahoryuM. saubhAgya che. eka parama zAMtino anubhava thayo. | jijJAsuone lAbha levA sva-Atma anubhavathI bhalAmaNa karuM 3OMkAramAM paMca parameSThi rahyAM che a=arihaMta+aazIrIrI chuM. ghaNuM choDIne Avazo, adhiku ane satvabharyuM laIne jazo ja siddha+A AcArya+u=upAdhyAya+ma=muni temaja utpAda-vyaya-dhruva enI khAtrI. svarUpa tripadI paNa temAM rahelI che. eTale paMcAkSaronA saMyojanathI OM namaskArAya namaH banato OM e paMca parameSThino vAcaka bIja maMtra bane che. TdhanavaMta zAha tevI ja rIte "ahama' e siddhacakrano vAcaka bIjamaMtra che. "hau" drdtshah@hotmail.com e bIja maMtramAM 24 tIrthakaro samAyelA che. "" e sarasvatIno sAmUhika navakAra maMtra ArAdhanA vAcaka bIja maMtra che. A bIja maMtronA zuddha vidhipUrvaka hrasva, dIrgha namaskAra maMtra e sAmAjika cetanAne urdhIkaraNa karatI jIvaMta ke platamAM karAyelA uccAraNathI prANAyAma sahaja thAya che. enA zakti che. jenAthI pracaMDa zubhanuM saMkramaNa pRthvI upara thAya che. dhvani, AMdolanothI rogIonA rogono paNa nAza thaI zake che. navakAra maMtra e mAtra jainono ja maMtra nathI. temAM rahelA paMcaparameSThI jevI rIte davA peTamAM nAkhavAthI enI asara kare che tema A nAda e to pAMca vibhUtipada che. jagatamAM A pada upara pratiSThita tamAma dhvaninA AMdolano zarIranI bhItaramAM prasare che ane rogamukti vibhUtiono temAM samAveza thAya che. namaskAra maMtra A rIte vizvaprANa thAya che. uparAMta maMtranA A AMdolano sAdhakane prasannatA paNa che. arpe che. A sAttvika prasannatA paNa roga pratikAraka zakti tarIke sAmahika namaskAra maMtranA jApanA keTalAka spaSTa phAyadAo nIce kArya kare che. mujaba cheHmnnaat trAyate yasmAt tasmAnmantra: prakIrtitaH | (1) sAmudAyika jApa e pracaMDa sAmudAyika puNyane utpanna kare che manana karavAthI je akSaro ApaNuM rakSaNa kare che, te akSarone te je dareka jApakane eka rakSaNAtmaka kavaca pUruM pADe che. kAraNe maMtra kahevAmAM Ave che. | (2) samUhamAM thatAM jApathI mithyAtva ane mAnasika pradUSaNa satvare bAhya tapa dehane saMyamita rAkhe che, jyAre A jApa ane dUra thAya che. adhyayananuM abhyAMtara tapa kAyotsarga dhyAnamAM laI jaI mananA (3) namaskAra maMtra sarva phIrakAone mAnya che. jethI tamAma jaina kaSAyone bahAra kADhI sabhya jJAna, darzana, caritranI yAtrA karAve saMpradAyonA anuyAyI ekatra maLI jApamAM joDAI zake che. che ane sAdhakanI AsapAsa eka tejomaya vartuLanuM nirmANa thAya saMghamaitrInuM A sarvazreSTha mAdhyama banI jAya che. che. A AbhA AvatA bAhya kaSAyone roke che. (4) je kArya karatA varSo lAge te kalAkomAM thAya. pU. zazikAMtabhAIe be divasa je ArAdhanA karAvI e zabdamAM paraspara anumodanA dvArA A lAbha dareka jApakane maLe che. avatAravI zakya nathI. A eka divya anubhava che. (5) bhAvajagatanI ekatA hovAthI, AvA sAmUhika jApathI A saMsthAe A dhyAna zibiranI DI.vI.DI. taiyAra karI che, jijJAsu samAjanuM paryAvaraNa zuddha thAya che. yuvaka saMghanA kAryAlayamAMthI e prApta karI zakaze. (6) sAmUhika jApathI prakRtinuM paryAvaraNa paNa zuddha thAya che. prakRti AvI sAttvika zibiro muMbaImAM punaH punaH yojavAnuM zakya upara prabhutva evuM varcasva, vizuddha cetanAnuM ja che je parameSThIna bane, eTale AvI tridivasIya zibira jAmanagaramAM maMtramAM vipula akhaMDa rIte raheluM che jenI asara prakRti upara 26, 27, 28 jAnyuArI 2012nA yojavI ema sarve sAdhaka thAya ja che. jijJAsuoe nakkI karyuM. prakRti namaskRtine-paMca parameSThI bhagavaMtone AdhIna che. muMbaI bahAra AvI zibira yojavA saMyojakanI javAbadArI eka (7) sAmUhika jApathI arihaMto ane paMcaparameSThImAM rahelI sAdhaka zrI yatinabhAI jhaverIe saharSa svIkArI. AIntamayI cetanAnuM avataraNa pRthvI para thAya che ane tatkALa AgAmI zibira jAmanagaramAM jAnyu.mAM yojAze. jijJAsuo azubhanuM vidAraNa thAya che. yatinabhAI jhaverIne 9222231470 upara uparAMta A saMsthAnA * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 (8) eka haoNlamAM eka sAdhaka ke divo pragaTAve ane 1000 sAdhako dareka potapotAnA divA pragaTAve, paraMtu dareka sAdhakane prakAza 1000 divAno ja maLe. e rIte samUhamAM tho jApa pracaMDa zakti prakAzane utpanna kare che ane sahune anekagaNo lAbhadAyI bane che. (9)namaskAra maMtramAM rahelA acinha prabhAvane sAmUhika jApathI ApaNe tAdazya anubhavI zakIe chIe. sAmUhika namaskAra maMtrano jApa. sarvajana sulabha, sarvajana hitakArI, sarvatobhadra, sarvathA maMgala, zIghraphaladAyI che. sAmUhika japa sAdhanA dvArA samAja pratyenuM uttaradAyitva adA karIe e ja bhAvanA. namaskAra mahAmaMtrano sAmUhika jApa zuM kare che? * hradayane zuddha banAve che. * mAnasika zakti sudRDha banAve che. SaripuonA nAza kare che. * AvAgamananA pherAnuM nivAraNa kare che. * pArponA jaththAne bALI nAkhe che. * tamAma saMskAra bhasmIbhUta thaI jAya che. * sAdhakanA baMdhano chinnamastaka karI nAkhe che. vairAgyanuM avataraNa thAya che. * ApaNI aniyaMtrita ane vyartha IcchAonuM damana kare che. * ApaNane nirbhaya banAve che. * ApaNA bhramonuM nivAraNa kare che. * sAdhakane amara zAMti Ape che. * bhaktano bhagavAna sAthe saMga karAvI Ape che. * Arogya, dhana, zakti ane dIrgha AyuSyanI prApti karAve che. * ApaNane IzvaranuM jJAna karAve che. * anaMta AnaMda Ape che. nAmikandapadmama. 1 a a a / Jia Wu * / _ & TE Jiao Zuo prabuddha jIvana Chao Sy b 4 * kuMDalinI zakti jAgrata thAya che. * ApaNane adhyAtmikatAmAM sthira karAvI de che. ApaNA annamaya zarIranI rahasyAtmaka rIte saphAI thAya che. pUjya paM. bhadraMkaravijapajInA lakhANomAMthI sArabhUta japa aMgenA vidhAno (saMkalana : zazikAMta mahetA, rAjakoTa hRdaya padmama. 2 '35 phabakakhagagha ma sudarzana pITha o kAyotsarga vidhAna siddhinuM garbhadvAra AgAmI namaskAra zibira ArAdhaka : pU. zrI zazikAMtabhAI mahetA sthaLa : jAmanagara pAse, ArAdhanAdhAma-navakA2pITha tArIkha : 26,27,28 jAnyuArI, 2012. saMparka : zrI yatinabhAI jhaverI - 9223231470 : zrI nItinabhAI sonAvAlA- 9820061259 mukhya pAma. rU sumeru pITha namaskAra maMtra sAdhanA paMcapITha suzruta pITha mAtRkAnyAsa : paramAkSara nyAsa anAdi siddha varNa mAtRkA sumaMgalA pITha paMca parameSThI padonA abhiSeka surakSA pITha ly oe cha - jha Ja Ta hane devaLa banAvo deha rUpI devaLamAM deva padharAvo vajrapaMjara stotra : nyAsa vijJAna akSamAlA jaya vidhAna sAdhanAnI cakravarti cAvI ya 16 mty. 5 e :: G 31 re Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2011 dharmamAM AdhyAtmikatA. || pravacana : DaoN. e.pI.je. kalAma (bhAratanA bhUtapUrva rASTrapati) tiA. 11-11-2011nA roja bhAratanA pUrva rASTrapati zrI kalAma sAheba lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranI mulAkAte AvyA hatA. te samaye temaNe IlekaTronika lAyabrerInuM udghATana karyuM hatuM ane mananIya pravacana ApyuM hatuM. A pravacanano gujarAtI anuvAda ahI prastuta che.] Azraya vinAnAno huM Azraya banI zakuM. Adhunika ane paraMparAgata vacce yogya saMtulana jALavI rahyA che. mArge cAlatA sarva pathikono huM chuM bhomiyo; AthI ja sophiyA yunivarsiTIno prAcyavidyAno vibhAga ane bhavATavI pAra karavA Icche te sarveno huM setu banI zakuM; dilhInA slAva saMskRti adhyayana vibhAgoe sAthe kArya karI banI zakuM temanI eka hoDI ane jahAja. pArasparika saMbaMdho mATe lAbhaprada sthiratA UbhI karI che. rASTro T AcArya zAMtideva ane samAjo vacce dvipakSI ane bahuvidha saMbaMdhonA ghaDataramAM (AThamI sadInA bauddhaguru) prAcyavidyAnA vibhAgamAM sAmarthya che ema A anubhavamAMthI mane lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranI samajAyuM che. mulAkAtano ane sammAnanIya sadasyone saMbodhavAno mane AnaMda samya-zraddhA, samya-jJAna ane samya-AcaraNa che. prAcIna bhAratIya hastapratonA saMcayanuM rakhopuM karavA mATe hAlAM mitro, jyAre huM Apa saune jouM chuM tyAre mane bhagavAna pratibaddha evI A saMsthA 1956 thI kAryarata che e jANI mane mahAvIranA tattvaciMtananI yAda Ave che-jeno kendriya viSaya ahiMsA prasannatA thaI che. bhAratIya prAcyavidyAnA saMzodhakone mAhitI dharma che. bhagavAna mahAvIre zIkhavyuM che ke samyagu zraddhA, samyagu pradAna karavA mATenuM A mahattvanuM kArya che, vizeSataH jaina ane jJAna ane samyam AcaraNa A triratno dvArA je mAnava mukta thaI hindu tattvajJAna mATe. ahIM beThelA sarvene mArA abhivAdana. mane zake che te vyakti pAtratA-zIla-prApta kare che. mahAvIre bheda pADatI "dharmamAM AdhyAtmikatA' e viSaya para vAta karavI gamaze. ane uNapothI bharelI jJAti prathAne InkArI hatI. temaNe sarva babberiyAmAM mAro anubhava prakAranI asahiSNutA ane vibhAjananA sarva AyAmo sAme vahAlAM mitro, ApanI saMsthAnuM mukhya dhyAna bhAratIya prAcyavidyA potAno avAja uThAvyo hato. temaNe vicAro, vANI ane kriyAnI para che. balbariyAmAM AvelI sophiyA yunivarsiTInA prAcyavidyA zuddhatA vagaranA karmakAMDone asarakAraka rIte InkAryA hatA ane vibhAganA vidyArthIo sAthenI mulAkAta mane yAda Ave che. sophiyA teno pratikAra paNa karyo hato. jaina tattvajJAna ane nItizAstra yunivarsiTInA prAcyavidyAnA vidyArthIo ane te vibhAganA vastutaH ahiMsA siddhAMtano ja paryAya che. suvarNasUtranI jema jaina sammAnIya sadasyone huM maLyo hato ane carcA karI hatI. hastaprato, paraMparAmAM ahiMsA parovAyelI che. jaina zraddhAnuM eka mAtra kendra sAhitya, kalA ane saMgItanA prAcIna bhAratIya vArasAmAM A ahiMsA che. vidyArthIoe rasa dAkhavyo hato. balTeriyA ane bhAratanI saMskRti mahAna jaina paraMparAne mane yAda karavA do. te kahe che, "AtmA, vaccenI agatyanI kaDIo samajavAno teo sudaDha prayAsa karI rahyA pote paramAtmA bane che, kAraNa AtmAmAM pUrepUruM sAmarthya raheluM che. bhAratanA je vizvavidyAlayomAM bhAratIya prAcyavidyAnA abhyAso che. AtmA svayam svAmI, kartA ane bhokatA che." thaI rahyA che tenI sAthe babberiyAnA vidyArthIo eno saghana jIvanano hetu sahayoga racavA meM babberiyAnA vidyArthIone sUcavyuM. A eka bihAramAM AvelA pAvApurInI meM sana 2003mAM mulAkAta evo viSaya che, je duniyAne jovAno, navI rIte jovAno mArga lIdhI hatI. zAMta sarovaranI vacce zveta ArasanuM suMdara devAlaya kholI Apaze. bhUtakALano anubaMdha vartamAna sAthe sthapAze ane hatuM. A pavitra bhUmi para bhagavAna mahAvIranA caraNo paDyA hatA. bhaviSyamAM banne rASTro vacce dvipakSI saMbaMdho racAze. prAcyavidyAnA huM bhagavAna mahAvIranA jIvanano abhyAsa karI rahyo hato. A vidyArthIoe evuM darzAvyuM ke AdhunikatAno pakSapAta karatA jagata, teo have choDI javAnA hatA tevuM temaNe anubhavyuM tyAre, AjanA yuvAno paraMparA ane tenA abhyAsane avagaNe che. meM jagatanA sarva rAjAone temaNe ATha divaso sudhI upadeza Apyo. jaNAvyuM ke A be dekhAtA virodhI zabdo vacce vAstavamAM bahu ja sau rAjAo, jaina vicArano bodha pAmyA, vizeSataH sarva jIvo thoDo mULabhUta virodha che. bhAratIya ane balbariyana samAjo navA- jemAM prANIo ane vanaspati sRSTi paNa samAya che, te sarvenA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana rakSaNa mATe teo upadeza ApatA | lAlabhAI dalapatabhAI isTITayaTa opha inDolojo Aja praznano temaNe uttara Apyo hatA. mahAvIra eka mahAna guru hato. hatA. temaNe upadeza Apyo | saMsthA pAse durlabha hastaprata saMgraha uparAMta 45,000 'bhUtakALanI siddhio para hato ke mukta thatAM pUrve saue chipAlalA pustakAnuM zreyAlaya paNa che jemAM keTalAka ? chapAyelA pustakonuM graMthAlaya paNa che jemAM keTalAMka durlabha (Rare) koIpaNa bhikhkhuM kAyamano cAra tabakkAomAMthI pasAra thavuM pustakono samAveza thAya che. A pustakono abhyAsa saMzodhana Azrita rahI zake nahIM. saMghe paDe che. sAdhu, upAdhyAya, karavA mATe deza paradezanA vidvAno Ave che ane pustakAlaya tathA jagatane madada karavA agresara thavuM AcArya ane ahiMta. mAnava anya sAmagrIno lAbha le che. saMsthAnA graMthAlayamAM bhAratIya *| rahyuM.' AthI ja kuzinArA AtmAnuM kevuM suMdara ArohaNa ! saMskRtine lagatAM pustakono samRddha saMgraha hovAne kAraNe bhAratIya bauddhadharmanA prasAra mATe prabuddho jyAre dhArmika zloko saMskRtinA abhyAsa mATe A graMthAlaya khUba ja jANItuM che. lA. da.| mATenuM mahattvanuM sthAnaka che. meM devAlayamAM guMjI rahyA hatA tyAre |" InsTiTyUTa InDolojI taraphathI vidvAnonA saMzodhana lekhone samAvI jyAre "kerana ArmasTroMga'no meM devAlayanI pAraMparika parikramA letuM eka vArSika sAmayika "saMbodhi' prasiddha karavAmAM Ave che. | "buddha' parano graMtha vAMcyo, tyAre AraMbhI. A parikramA daramyAna | A uparAMta lA. da. InsTiTyUTa opha InDolojI bhAratIya saMskRti haM aMtarathI hAlI UThyo hato vizALa sarovaramAM mArI copAsa upara saMzodhana thayelAM temaja prAcIna durlabha hastaprato uparathI ane mane bhagavAna buddhanA ziSya khIlelA kamaLone meM joyAM. mana |saMpAdita karelA pustako prasiddha kare che. prakAzananI ela.DI. dvArA vyakta karavAmAM AvelA jyAre puSponA sauMdaryamAM tanmaya sIrIjhamAM 151 pustako prasiddha thayelAM che. bhagavAna buddhanA zabdomAMthI hatuM tyAre mane be hajAra varSa pUrve | IlekTrIka lAyabrerIthI muLa durlabha graMthonI jALavaNI saraLa banaze.) preraNA maLI hatI. vikhyAta tamiLa kavi saMzodhakone te graMtho saraLatAthI upalabdha thaze. saMzodhana-saMpAdananI 'he AnaMda, gurunA vacano have tiruvalluranA kAvyanI eka paMkti saMbhAvanA vadhu vegavatI thaze ane saMzodhakone khUba ja ochA bhUtakALanI ghaTanA che, evuM tame yAda AvI gaI. A paMktimAM samayamAM vadhu sArI suvidhA prApta thaze. | vicAratA hazo. have ApaNe guru jIvananuM parama satya rajU thayuM che. saMsthAnA upakrame 'saMgoSThI' pravRtti Ave che jemAM bhAratIya vagaranA chIe. paraMtu tevuM nathI. jeno artha che. taLAvanuM saMskRtine lagatA tathA anya prakAranA vyAkhyAno vidvAno dvArA huM jyAre na houM tyAre meM tamane UMDANa ke svacchatA game te hoya, apAya che. A uparAMta saMsthAmAM traNa abhyAsapUrNa vyAkhyAna prabodhelo dhamma ane meM zIkhavelI paraMtu kamaLa to khIlI ja UThe che zreNIomAM tridivasIya vyAkhyAnamALA goThavavAmAM Ave che jemAM zista e ja tamArA guru ane sUrya tarapha prabhAvazALI rIte | sva. munizrI puNya vijayajI zreNI, sva. zeThazrI kasturabhAI lAlabhAI che.-mArgadarzaka che." ApaNAM unmukha bane che. Aja rIte, zreNI tathA sva. pro. vI. ema. zAha tathA zAMtAbena vI. zAha sahu mATe ane vizeSataH pavitra mAnavajIvana paNa hetupUrvaka ucca | zreNIono samAveza thAya che. bhikhuo mATe kevo suMdara divya jIvanamAM rUpAMtarIta thaI zake che. bodha. mahApuruSonA jIvana ane bhale game tevI paristhitimAM | jaina dharma duniyAnA ati prAcIna dharmo paikIno eka che tenA upadezo ghaNA agatyanA che, A hovA chatAM jyAre vyaktinuM mana sthApana pATha bhaNAvato rahyo che. hAlamAM vizvabharamAM, trAsavAda, vAta duniyAnA agraNI mahAna dhyeya para ja maMDAyeluM hoya 2..) yuddho ane hiMsAnuM vAtAvaraNa phelAyeluM che. temAM jainadharmanA netAoe anubhavavI paDaze ane tyAre. siddhAMto zAMti ane samAnatAno saMdeza phelAve che. dezamAM jAtivAda, teoe zAMtipUrNa ane hetupUrNa dhamma ane zista to mArgadarzako che | komavAda, spezyAspRzya, zoSaNa jevI aneka samasyAo che teno jIvana jIvavA mATe ApaNane ukela jainadharma darzAve che. pUrva rASTrapati DaoN. e. pI. je. abdula mArgadarzana ApavuM paDaze. samagra kalAme dharmamAM AdhyAtmikatA viSe sone saMdeza Apyo te ApaNA - jyAre huM kuzInagara gayo, meM mAnavajAta mATe bhagavAna buddhanA mArI jAtane pUchayuM, saunA mATe sAcI zIkha ane saMsthA mATe gauravano viSaya che. ! potAnA zabdo mAM thI A ja mahAnirvANa pAmavA mATe , lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira saMdeza phalita thAya che. potAnA mahAnirvANa pUrvenA mahA navANa pUvanA |gujarAta yunivarsiTI pAse, amadAvAda-380 009, (InDiyA) | cAra Aya satya : divasomAM bhagavAna buddhe zA phona : 26302463 pheksa : 26307326 bhAratIya prAcya vidyAnA je mATe nAnakaDuM gAma pasaMda karyuM vidvAno ane ciMtako ahIM haze? potAnA ziSya AnaMdane E-mail : jitendrabshah@yahoo.com. ekaThA thayA che, teo A cAra Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2011 Arya satyo zuM che te jANe che. A Arya satyo divya svarUpe AMsu sArazo nahIM, tamArI jAtane pIDA Apazo nahIM! je ApaNI mArA manamAM raNakI rahyA che. temane mAre rajU karavA joIe tevuM najIka che, je ApaNe sahuthI vahAluM che, aMte to ene choDavAnuM mane lAge che. ja che. vastuono A svabhAva che, AvuM meM ghaNIvAra nathI kahyuM ! paheluM satya duHkha aMge che. je kahe che, jagatamAM badhuM anitya che. A mATe chevaTe ApaNe teyAra thavuM joIe. A sivAya bIjuM zuM ane du:khamaya che. bIjuM satya che, duHkhanuM mULa kAraNa, eTale IcchAno hoI zake? je janme che, te vikase che. vastunA ghaDataramAM ja vighaTananA samudAya. jo ApaNe IcchAono tyAga karIe to duHkha jatuM rahe mULa paDelAM che. jagatanA astitvono A sivAyanA anya kayo mArga che. trIjuM satya che nirodha. IcchAne dUra karavA mATe dhammanA Arya hoI zake? anya koI paristhiti zakya nathI!" cAlo ApaNe mananI aSTAMga mArganuM anusaraNa karavuM e cothuM satya che. bauddhadharmanI ekatA aMge vicArIe. ImArata kharekhara A cAra mahAna staMbho para UbhI che. have mane manoaikyanI zodha : buddhanA preraka saMdeza para carcA karavI gamaze. jagatamAM Aje cha abajathI vadhAre lokone zAMti ane samRddhinI satya-parama sarvocca che jarUra che. manoaikya e to AdhAra che. manoaikya kaI rIte prApta bhagavAna buddha sarva aniSTanI jaDane zodhe che. A thakI ja teo karavuM? mitro, A dizA paratvenA mArA anubhavo tamane jaNAvuM. jagatane muktino mArga darzAvavA prerAyA. temanA upadeze nirbaLa, tavAMgano anubhava : ciMtAgrasta, nirAza ane duHkhamAM DUbelAne hiMmata ApI hatI. arUNAcala pradezamAM 3,000 mITaranI UMcAIe, ramaNIya ghavAyelAo mATe buddhanA vacano lepa samAna hatA, aMdhakAramAM atyaMta ramaNIya, dhummasavALo A pradeza che. tyAM vasatA loko aTavAyelAM mATe te jyotirUpa hatA, satya e temanA vacanonuM sAce ja sukhI, zAMta, jagatanA sauthI prAcIna bauddha maThomAMnA hArda hatuM. sanAtana satyo, e saumya vizvavyavasthAno AdhAra che. ekanI chatrachAyAmAM jIve che. kevaLa zubhatvanI pelI pAra rahelI satya sarva vyApaka che, zAzvata ane sthira che. jeo, lobha ane tavA~ganI zAtAnuM rahasya zuM evuM meM ekavAra mArI mulAkAta sattAnA madathI aMdha che teo A joI zakatA ke anubhavI zakatA daramiyAna, e maThanA adhipatine pUchyuM hatuM. mArA praznano uttara nathI te mATe teo cheka ja garIbaDAM che. jeo A joI zake che, TALatAM temaNe kahyuM hatuM: "Apa bhAratanA rASTrapati cho. Apa to AtmasAt karI zake che, te pramANe jIve che teo AziSa | IlekTronika lAyabrerI ) saghaLuM jANo cho.' vAtano keDo mUkyo nahIM. maThanA adhipatie pAmelA che ane sAcA sukha, | mustakIna skana karI kIbuTara dvArA tenA upayoga karavAmA1 traNaso jeTalA bhikhu o ne zAMti ane kRpAnA dhanI che. Ave tevA pustakone Ibuka kahevAmAM Ave che. AvI Ibukano | temanA ziSya AnaMdane bhagavAna saMgraha tene IlekaTronika lAyabrerI kahevAmAM Ave che. Aje | rAkhe evI buddhanI prabhAvaka buddha uccArelA aMtima vacano nakono saMgraha karI rAkhavA mATe ghaNI ja samasyAo pratimAne pharate te sarvene besavA aMtima satya aMgenA temanA | sarjAI che. pustakAlayo paNa nAnA paDavA lAgyA che. temaja | jaNAvyuM. temaNe manoaikya aMge darzananA nicoDarUpa che-te pustako chapAvavA mATe kAgaLa vAparavAmAM Ave che te mATe| bodha Apyo. jagatane bhAvi mArganuM darzana vRkSono nAza thAya che. tevA samaye I lAyabrerI eka. 'jo koI bhAratanA traNa hajAra karAve che. A mArga spaSTa ane AzIrvAdarUpa ghaTanA che. I lAyabrerImAM pustakone skena karIne | varSanA ItihAsa para najara kSatirahita che, aMtarAya ke rUkAvaTa tenI kopI rAkhavAmAM Ave che tethI te mULa pustaka sacavAya nAMkhaze to, tene jaNAze ke vagarano. pUrNa zAMti ane rahe che, naSTa thatAM aTake che, saraLatAthI upalabdha thAya che ane bhArata zAMtinuM pakSakAra che. paraMtu muktinI parama avasthA taraphano tenI nakala karavI paNa saraLa che. atyAranA divaso ApaNA nAga che. A zabdo | lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, amadAvAda pothI | manamAM ucATa ane ajepo hatA "he AnaMda! tame dvIpa samA | svarUpe chapAyela saMskRta, prAkRta, apabhraMza tathA anuvAdita janmAve che. te banI raho ! tamAruM ja zaraNuM lo, tamAma graMthonuM skenIMga karI I lAyabrerI zarU karI che. tethI| ApaNe zoti pAchI kevI rIta tamArI jAtane anyane zaraNe laI | saMzodhako, vidvAno ane jijJAsu o ne lAbha thaze. A - zodha to vidvAno ane jijJAsa o ne lAbha thaze. A| lAvI zakIe? samagra maThamAM A jazo nahIM. satyane dvIpa rUpe lAyabrerInuM udghATana bhAratanA pUrvarASTrapati zrI abdulakalAma | prazna paDaghAI rahyo. maThAdhipati juo, satyane zaraNe jAo. sAhebanA haste karavAmAM AvyuM. suzrI veMgyAla rIponcIe ATaluM karazo, eTale he AnaMda! jagatanA eka judA ja parimANa Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana tarapha amane doryA. temaNe kahyuM: "huM" ane "mAruM' - mAnavanA AvI ja anubhUti thaI hatI. vyavahAromAM prabhAvI ghaTaka che. ApaNI vicAra prakriyAmAM ane rASTra ane lokakalyANa mATe teo temanA vikhyAta munio sAthe karmomAM jo "huM" ane "mAruM" ne ApaNe dUra karIe to vyaktionA traNa vAra prArthanA karatA hatA. mane hajI yAda che, prArthanA pachI aham'nuM nirasana thaI zake. jo ApaNe ApaNA ahamne nirmaLa temaNe mane divya upadeza Apyo hato. A upadeza hajI, mArA manamAM karI zakIe to dhikkArano lopa thaze. kharekhara dhikkAra e jagatanuM guMjI rahyo che. temaNe kahyuM hatuM, 'kalAma, tamArA sAthIo sAthe eka prabhAvI baLa che. ApaNA manamAMthI ApaNe dhikkArane dUra karI rahI tame je kArya karyuM che te mATe Izvara tamane AzIrvAda arpo. sarva zakIzuM? jo, ApaNe dhikkArane dUra karIzuM, to manamAM rahelI hiMsA zaktimAna evA Izvare tamAre mATe UMcuM 'mizana" nirmANa karyuM che, avazya dUra thaze. mAnavo je divase manamAM hiMsAne dUra karaze, tyAre A ja kAraNe Aje tame ahIM mArI sanmukha cho. huM jANuM chuM, have mAnavajAtamAM zAMti khIlI uThaze. A mahAna saMdezane huM mananI ApaNuM rASTra aNuzakti dharAvatuM rASTra che. tame ane tamArA ekatA mATeno "tarvAga saMdeza' tarIke kahuM chuM. dhikkAra ane sAthIoe je kArya karyuM che, tenAthI adakeruM A 'mizana' che. koIpaNa zatrutAnA eka mAtra kAraNa "huM" ane "mAruM' ne ApaNe kevI rIte mAnave kyAreya karyuM hoya tethI paNa mahAna; A tamAruM 'mizana' che. dUra karIzuM? ApaNI keLavaNIe, yuvAnone AvA mahAna vicAro jagatamAM hajAro aNuzastro prasarI rahyAM che. saghaLA devI AzIrvAda zIkhavavA paDaze. bALakonA manamAM AnAthI manoaikya ane sAthe tamane ane tamane ja huM Agraha karuM chuM ke A aNuzastrone zAMtinA vAtAvaraNano uchera thaze ane teo prabuddha nAgariko bina asarakAraka, nirarthaka ane rAjakIya rIte nirupayogI banAvazo. banaze. jyAre huM eprila 26, 2007nA roja grIsamAM hato tyAre A mAro tamane ane tamArA sAthIone anurodha che." tyAM "helenika phAunDezana phora yuropiyana enDa phorena polIsI' jyAre AcAryajIe temanI mahAna zIkha pUrI karI tyAre nIrava (ELIAMEP) nA nejA heThaLa grIsanA bauddhiko ane agraNI ciMtakonI zAMti prasarI rahI. mane evuM lAgyuM ke jANe svargIya ane sAdhubodhanuM beThakamAM meM A ja vicAra temanI samakSa rajU karyo. temAM bhAga lenAra milana thayuM na hoya! mArI aDasaTha varSanI vayamAM, A anurodhe mane soe mane kALajIpUrvaka sAMbhaLyo. tavAMganA bodha para saghana vimarza pahelIvAra halabalAvI mUkyo (have huM eMsI varSano chuM.) mAre mATe thayo. AjanA gatizIla jagatamAM manoekya eja prastuta ghaTaka A paDakArarUpa che ane mArA jIvanano have e maMtra banI gayo che. che ema temane lAgyuM. bAvIsaso varSa pahelA tiruvalluvare racelI mArI pasaMdagInI niSkarSa thamijha' paMkti TAMkavA dezo. 1330 kuralamAMthI 10 kuralanuM eka huM jyAre paNa AcArya mahAprajJajIne maLyo chuM tyAre ATheka AMkhuM prakaraNa "tapa" para kavie lakhyuM che. dasakAthI jemaNe "tapa" karyuM che evA eka mahAna saMtanA mane darzana eno artha che, jo koI potAnA jIvanamAM rahelI Asaktine thayA che. ugra tapathI temaNe potAnA Avega, krodha, rAga ane tyaje ane "huM' - "ahaMkAra'no tyAga kare to jagatanA sarva jIvo dhikkArane mukta karyA che. ApaNA dezanA AvA mahAna AtmAonA tene namana karaze. te mananI ekatA sAdhaze ane evI ekatA dharmanuM upadezathI, zAMti avazya pravartaze ane nizcitapaNe AdhyAtmika AdhyAtmikatAmAM rUpAMtara karaze. samRddhi prasAra pAmaze. teo to dIvAdAMDInA prakAza jevA hatA, A zabdo sAthe, huM lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya prAcyavidyA jemaNe nimna AtmAone prabuddha AtmA banavA AkarSyA hatA. maMdiramAM e-Libraryne khullI mukuM chuM, ane DaoN. homI dhallAnA pustaka temanA tapanI traNa lAkSaNikatAo che. cAlatA raho, grahaNa 'Many Faces of Peace'nA gujarAtI anuvAdanuM vimocana karuM karatA raho ane ApatA raho. teo dRDha saMkalpathI ane ekAgratAthI chuM. jJAnanA yajJamAM sAtha ApanAra sau sabhyonuM huM abhivAdana karuM cAlatA rahyA. temane maLavA AvanArA sarva loko ane prakRtimAMthI chuM. sarvane IzvaranA AzIrvAda sAMpaDo. * * * teo jJAna grahaNa karatA rahyA. potAnA lekhana, kAryo ane preSaka-anuvAdaka: DaoN. jitendra bI. zAha vyavahArathI teo samAjamAM AzA pragaTAvatA rahyA. temanA lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, gujarAta saMparkamAM AvatA pratyeka AtmAnI zuddhi karanArAnA teo yunivarsiTI pAse, amadAvAda-380 009. (InDiyA) ucca koTInA jJAna pravAha rUpa hatA. huM emane madharAte meharolImAM phona : 26302463 pheksa : 26307326. AvelA "adhyAtma sAdhanA kendramAM maLelo ane mane potAne paNa E-mail : jitendrabshah@yahoo.com. * bolI nAMkhyA pachI jyAre huM mArA bolelAno vicAra karuM chuM, tyAre mane evo pastAvo thAya che ke, muMgA mANasonI mane adekhAI Ave che. * Aje karyA jevuM meM zuM na karyuM ane na karavA jevuM meM zuM karyuM eno je sUtAM-jAgatAM vicAra kare che tene kadI pastAvAno vakhata Avato nathI. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana Disembara, 2011 vyApAre vasati vidhA? || DaoN. mohanabhAI paTela vidvAna le khaka saphaLa udyogapati, muMbaInA bhUtapUrva zerIpha, keLavaNIkAra, sAmAjika kAryakara, prabhAvaMta vaktA, ciMtaka, lekhaka ane taviSayaka pustakonA kartA che. priya mitra dhanavaMtabhAI, ane tenA upadezo ghaNuM badhuM prApta thAya che. jaina dharmanI paNa vAto zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA anya sabhyo, sAMbhaLavA maLe. bhAIo ane baheno. ahiMsA, aparigraha, anekAMtavAda vize sAMbhaLavAnuM, samajavAnuM maLe. tame mane A vyAkhyAnamALAmAM bolAvyo, te badala huM tamAro tathA bhagavAna mahAvIre ApelA kalpasUtro e paNa ApaNA kAne paDe. khUba-khUba AbhArI chuM. zrI muMbaI jena saMghanI A paryuSaNa mane Aje viSaya Apyo che. 'vyApAre vasati vidyA.' viSayanI vyAkhyAnamALA je have, 77mA varase praveze che tenI zarUAta, teno pasaMdagI dhanavaMtabhAIe karI che. mAre to mAtra temanI AjJAnuM mULa vicAra jeNe rajU karyo e pU. paramAnaMda kApaDiyA ane tyAra pAlana karavAnuM che. joIe, keTale aMze temaNe mArAmAM mUkelA pachInA je vidvAnoe A vyAkhyAnamALAnuM stara ane vyApa vadhAryA vizvAsane huM nyAya ApI zakuM chuM. ane ema karatAM-karatAM 77 varasa sudhI avirata jJAnayAtrA cAlu rahI te mULa to, cANakya kahyuM, 'vyApAre vasati lakSmI.' paNa, cANakya badala huM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane khUba-khUba abhinaMdana ApuM chuM. to khUba buddhizALI hato. lakSmInI sAthe-sAthe vidyAnI agatyatA sAmAnyataH ApaNane nakarAM manoraMjana joItAM hoya che. visAre mUke evo nAsamaju nahoto. hakIkatamAM, saphaLa vyApAra hasAvanArA loko, komeDiyana ke gAyako ke saMgItakAro ke pachI karavo e vidyAvihInonuM kAma ja nathI. kAraNa ke, pahelAM to vidyAnI khANI-pINInA jalasA. tyAM ApaNuM AkarSaNa vadhAre hoya che. vyAkhyA juo; sAmAnyataH ApaNe vidyAne pustakIyA jJAna sAthe sAtvika jJAna pipAsA khUba ochI. muMbaI jaina yuvaka saMghanI A sarakhAvIe chIe. jene bhaNatara kahIe, jene pustakIyuM jJAna kahIe. pravRtti, jJAna vaheMcavAnI, sArA-sArA vaktAone bolAvIne temanA vargakhaMDamAM je bhaNAvavAmAM Ave te to bhaNatara, pATha karIe ane abhyAsa ane anubhavonI vAto sAMbhaLavAnI je prathA Ape poSI aTakI jaIe. cANakyanI 'vidyA' to ghaNuM badhuM AvarI le che. vidyA che, tenA eka bhAga tarIke Aje Ape mane ahIM bolAvyo che. zabda mATe He had very wide compass. eNe to kahyuM; viSaya che jJAnano, vidyAno. jenI vAto vidvAno ja karI zake. jeno veSa na vidyA va tapo na vAnam, jJAna na zaurta na ALo na dharma: | khUba UMDo abhyAsa hoya ane je abhyAsa ane anubhavono nicoDa te marda to mUvimArabhUtA:, manuSya rUpeNa mRRIT: ritA potAnA zabdo dvArA zrotAo sudhI supere pahoMcADI zake. evA ane, vaLI pAchuM kahyuM; vidvAnonuM A maMca upara sthAna hoya. vidyA nAma narasya rupaM adhikam prachanna guptaM dhanam huM mArI maryAdAo samajuM chuM. tamArAM parimANone keTale aMze vidyA bhogakarI yazaH sukhakarA vidyA guruNAm guru / huM pUrA karI zakIza te jANato nathI. paNa, e tamArI ciMtA. huM vidyA baMdhujano videza gamane vidyA parA devatA pote to ahIM AvIne khUba suMdara rIte lAvyo chuM. teno AnaMda vidyA rAjasu pUjitA na tu dhanam vidyA vihInaH pshuH|| anubhavI rahyo chuM. ane e che, A bhAI dhanavaMta zAha. nAma pramANe mAtra pustakIyuM jJAna na cAle. ATaluM badhuM upayogI tevuM sAdhana dhanavaMta to haze ja, paNa vidyAvaMta to che ja te ApaNe sau jANIe te vidyA, te sImita na hoya. vidyA eTale, Knowledge-jJAna jene chIe. sAthe-sAthe sabhAgRhamAM birAjela keTalAya vidvatajano, kahIe. te, vattA AvaData, koThAsUjha, hunnara ane vidyA meLavavAnI sajjanono saMsarga. A saMsargano lAbha je mane maLyo che te mArA ja nahi paNa, tene sadupayogamAM levAnI AvaData-kaLA. A badhAno mATe khUba agatyano che. jemAM samanvaya karavAmAM Avyo hoya te bane 'vidyA'. viSaya upara AvuM te pahelAM A saMdarbhamAM ja moropaMtanI eka ApaNe tyAM kahevAyuM che ke, mANasane jarUra che bhaNatara, gaNatara kekAvalI huM tamane saMbhaLAvuM. ane ghaDataranI. mAtra bhaNatara ja nahi. tene mATe to ApaNe 'vediyo' toyAe parivAva hI na urate, saMtapta lohAvarI evo zabda vAparIe chIe. mAtra veda vAMcI jANe. paNa, emAM je te bhAse nalinI dalAvarI ahA, sanmoktikAro parI lakhAyuM ane je vaMcAyuM. jene jIvanavyavahAramAM mUkavAnI AvaData te svAtI stava adhdhI zukatI kuTate, motI ghaDe neTake na hoya to e vediyAthI ja aTakI jAya. ane badhI vAta tyAM ja pUrI te jANA uttama, madhyALadhama dazA, saMsarga yoge TIke. thaI jAya. paNa, e vidyAno jyAre upayoga karavAmAM Ave ane AvI ghaNI badhI paryuSaNa mALAomAM meM bhAga lIdho che. ane vidyAmAM jyAre potAne anukULa, potAne joItI, potAne khapatI sAthe-sAthe lAbha paNa lIdho che. jJAna sAthe saMskAra siMcana, dharma evI vadhu vidyA meLavavAnI AvaData ane tatramANa abhigama hoya, Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana | 11 te paNa vidyAnuM eka Extension pUravaNI svarUpa che. eTale, saphaLa viniyoga kevI rIte thayo? This is all Information, Data. udyogapati thavuM hoya, saphaLa vepArI thavuM hoya to vidyA vagara cAle eNe e kara kaI rIte, kyAMthI-kyAMthI ugharAvavA, keTalA ja nahi. Aje to vepAra karavo hoya to judI-judI bhASAonuM pramANamAM tevI vidyAno paNa nirdeza karyo che. ane e ja sAcI jJAna hovuM joIe. vidyA. karanI jarUra to che rAjAne rAjya calAvavA mATe to e kara judI-judI currencies, judA-judA lokonI rIta-rasamo, vAhana ugharAvavA te kaI rIte, enI sAcI rIta-rasamo e vidyA che. ane vyavahAranI mAhitI, kAyadAonuM jJAna, Quality-mAlanI guNavattA. khAsa to e ja ke lokone saheja paNa duHkha na paDe. kAraNa ke, game te vepAra-dhaMdho hoya paNa Quality mAlanI guNavattAno abhyAsa, vyApAra hoya, paisAnI vAta hoya, dhananA Avaka-jAvakanI vAto bajAronI rUkha, bajAra bhAvonI mAhitI, vizvabharamAM banatA hoya, vepAra-dhaMdhAmAM vadha-ghaTa, napho-toTo, kara vadhyA ke ghaTyA e banAvonI asara ApaNA vepAra upara ke ApaNA udyoga upara badho vyApAra. e vepAranuM vahana karavuM e vyApArano vyavahAra karavo kevI paDaze tenI jANakArIA badhuM ja jarUrI che. ane sArAmAM sArI rIte, uttama rIte karavo tene mATe vidyA joIe. eka udyojaka tarIke utpAdananA kSetramAM saMkaLAyelo chuM. ame, mATe pharIthI eka vakhata vyApAre vasati vidyA. kahIe ke, koIpaNa udyoganI saphaLatA traNa mukhya pAyA upara avalaMbe vepArI pAse paisAnI sattA hoya che. paNa, ene e dhana, sattA meLavI Ape che. vidyA. e dhanano sadupayoga karavo, potAnA Quality, Competitiveness, Reliability. karmacArIone sArI rIte sAcavavA, emane saMtoSa ApIne temanI A traNeya sAcavavAnAM hoya che. ane A saphaLatAnA traNeya pAsethI kema vadhAre kAma levuM, kaI rIte emanI ApaNA pratyenI pAyA majabUta ane dIrghajIvI kyAre bane? ke ene anurUpa ApaNI vaphAdArI jItavI e kAma vidyA kare che. Tricks of the Trade jene pAse vidyA hoya. kahIe chIe. vidyA vize kahevAyuM che; ane, e vidyAno yogya samaye, yogya rIte vAparavAnI paNa vidyA rAtivinaya viniyA yAti pAtratAm | vidyA, e sUjha ane samaja hoya. eTale, hakIkatamAM 'vyApAre vasati pAtratAt dhanAmApnoti, dhanAt dharmaH, tataH sukhm|| lakSmI' e to kharekhara vyApAre vasati vidyAnuM eka sUkama svarUpa che. paNa, to savAla Ubho thAya ke sukha eTale zuM? sukhanuM mULa vyApAre vasati vidyAnuM Extension che. enuM Appendix-pUravaNI kyAM che? vidyA thakI sukha maLe, to tevI ja rIte e vidyA kAraNabhUta che. juo, cANakyane, eka guru tarIke. enI vidyA e mAtra pustakIyuM bane che. ApaNA jIvananA yogya ghaDataranI, ApaNA eka susaMskRta, jJAna nahotuM. paNa, jene ApaNe vepAra kahIe chIe ke jIvananI vinayazIla, zikSita-prazikSita nAgarika tarIkenI. juo, e ja jarUriyAto jene kharIdavI ane potAne posAtA yogya bhAve kharIdavI cANakya sukhanI vyAkhyA ApI cheH ane emAM kharcAo-napho vigere...caDAvI tenuM vitaraNa karavuM ane suravastha mUnaM zima ?.... e prakriyAthI dhana kamAvuM. cANakyane to lakSmInuM upArjana karavuM suravastha mUrta dharma: eTaluM ja mAtra nahi, paNa te to yuddha vidyA paNa zIkhavato hato. dharmasya mUlaM artha: yuddha laDavAnI AvaData te paNa vidyA. sArA-narasA prasaMgoe kuTila arthasya mUlaM vANijyam nItino upayoga karI ane e prasaMgomAMthI kema sAMgopAMga vANijyasya mUlaM svAtaMtryam kSatirahita bahAra nIkaLavuM e vidyA paNa zIkhavato hato. svAtaMtryasya mUlaM cAritryam judA judA lokonI joDe kaI-kaI rIte vyavahAra rAkhavo ane mATe ja suravastha mUrta vAritryam to, cAritryanuM mULa paNa vidyA. saMbaMdho sAcavavAnI vidyA paNa e zIkhavato hato. rAjA joDe kevo sAcI vidyA ja ApaNane cAritryavAna banAve che. vyavahAra hoya, ApaNA uparIo joDe kevI rIte vyavahAra thAya? vidyAno ane vyApArano viSaya sadIo purANo che. haMmezAM ApaNA hAtha nIcenA hoya tenI joDe kevI rIte vyavahAra karavo. carcAto rahyo che. be vacceno saMbaMdha paNa mAnavajAtanA janmathI A badhI ja vidyA, rAjakArobAra calAvavAnI paNa vidyA. zarU thayo che. keTalA badhA vidvAnoe, ciMtakoe A viSaya upara rAjanItinI vidyAmAM rAjakumAro ke rAjAo hoMziyAra, pAraMgata ciMtana-manana karyuM che ane mimAMsAo lakhI che. AcArya tulasIe na bane to te rAjyano kArabhAra yogya rIte calAvI na zake. paNa vidyA upara ghaNuM badhuM ciMtanapUrvaka lakhyuM che. pravacano paNa juo, rAjAone rAjavahIvaTanI vidyA ane kara ugharAvavAnI ApyAM che. kalA zIkhavatAM e kahe che; AcArya tulasI kahe che; yathA bhramara madhusevanta 'vidyA manuSya kI AMtarika saMpadA hai ! isakA jItanA vyaya kiyA jAtA tathA nRpA:prAptunayAta karAn hai, yada 3tanI zrI vaDhatI hai" keTalA kara AvyA? AgalA varasathI keTalA ochA ke vadhAre AcArya tulasInA vicAro tettarIya RSi muninA vicAro sAthe AvyA? koNe-koNe bharyo, koNe koNe na bharyo ? ane e karano baMdhabese che. juo, baMnenA vicAro keTalA badhA maLatA Ave che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana Disembara, 2011 tettarIya upaniSadamAM ApaNane zIkhavADyuM che; A wise man gains power & a man of knwoledge deyaM deyaM deyaM maintains power.' zraddhA yaM - Give with faith. DahApaNathI sattA maLe paNa, vidyAthI ja e sattAne TakAvI zakAya. ferta - Give with plenty ane e vidyAnuM sthAna sonA-Gold karatAM paNa UMcuM che. fea - Give with a feeling in your heart 'Knowledge is chosen above gold.' 26000 rUpiye saMvidyA yaM - Give with compassion-with vivek, daza grAma maLatuM sonuM to vidyAnI sAme kaMI visAtamAM nathI. with Karuna, with humanity and wisdom. zikSake, zikSA ApavAnI vidyA. deyaM deyaM deyaM zikSaka mATe mAtra viSayanuM jJAna hovuM e pUratuM nathI. tenI to A che vepArano mahimA. A che vidyAno mahimA. e pAse e jJAnano kevI rIte sadupayoga karavo, vidyArthIomAM kevI ApaNane zIkhavADe che ke, ApaNI pAse jJAna hoya to jJAna, rIte nirUpaNa karavuM, tene ziSyo sudhI kema pahoMcADavuM, vargamAM kema rUpiyA- paisA hoya to paisA, anubhava-vANI hoya to e ApatA zIkhavavuM te paNa vidyA. eTale, vidyA zabdano phalaka khUba moTo che. raho, detA jAo mabalakha pramANamAM. ane, mATe ja jo, mane AjanA vaktavya mATe 'vyApAre vasati paiso ke rAjasattA ke zArIrika baLa A sAcAM baLa nathI. ApaNe vidyA' jevo kaThina viSaya Apyo hoya ke jemAM mArI ja parIkSA tyAM kahevAyuM che ke, vidyA para vartam - we refer to vidya as thavAnI hoya, to bhale. huM to mAnuM chuM ke, khUba vicArIne the supreme knowledge & strength. saMcAlakoe A viSaya nakkI karyo che. juo, lagabhaga Aja zabdomAM sir Francis Bacon 16mI "vyApAre vasati lakSmI' e to eka kahevata banI gaI. paNa, 'vyApAra sadImAM enA pustaka Meditations sacree' (1597) mAM e vAta vasati vidyA'mAM sAcI samaja ane UMDANa che. samajaNanI paripakvatA, kare che. ane enA ja zabdomAM kahuM to, vidyA eTale, Logically asarakArakatA lakSmI karatAM vidyA zabdano upayoga karIe temAM Ave. complete thought ane te pratyakSa anubhUtithI hoI zake che, ane vidyA e mAtra zobhAnuM sAdhana nathI. mAtra zaNagAra ja nathI. parokSa rIte meLavelA, to mAtra vicAro ja hoI zake. Sir Francis mAnava jIvananA sarvAdhika vikAsa ane pragatinuM sopAna che. mATe ja nuM suMdara zAbdika sUtra-Aphorism e Knowledge is Power "vyApAre vasati vidyA' tema kahevuM vadhAre sArthaka bane che. thayuM. ApaNA zabdo hatA 'vidA para vartam' e have Sir Francis vyApAre vasati vidyA, eTale Know thou te hoya to vyApAramAM BeconnA nAme caDyA. paNa e vivAdane bAjue mukIe. eTalI saphaLatA meLavI zakAya. ane saphaLatApUrvakano je vyApAra kheDyo vAta to cokkasa ke vizvanA badhA tattvajJAnIo, ciMtako, hoya temAMthI lakSmI nipaje. eTale lakSmInuM udgama sthAna to vidyA dharmAcAryoe vidyAnI agatyatA-mahattAne svIkArI che. ja che. vidyA vagara lakSmI hoI zake nahi. ane koIka vakhata jo jJAna ane vidyA A baMnenI vacce Dividing Line A baMnene loTarI lAgI jAya ane vagara buddhi, vagara AvaData, vidyAnA prabhAva chUTI pADatI rekhA bahu ja pAtaLI che. ApaNe tyAM meM kahyuM tema, bhAratIya vinA e dhana, paiso hAthamAM AvI to jAya. paNa, e samRddhi kSaNajIvI saMskRtimAM be jAtanA jJAnanI vAta karI che. pratyakSa jJAna ane parokSa hoya che. evI lakSmI to jeTalI tvarAthI-jaldIthI AvI eTalI jaladI jJAna. vidyA A baMnene samajavAnI, ene upayogamAM levAnI cAlI paNa jAya. jyAre vidyA zAzvata che. vidyA paradevatA che. vidyA ja AvaData Ape che. mANasanuM sAcuM AbhUSaNa che. ane vidyA ja mANasanA jIvana vyavahAranuM IslAma dharmamAM vidyA mATe llm-Ilma' zabda vAparyo che. ane alaMkAra che. ane mATe ja kahevAyuM che ke, kurAna pramANe Hadith-"hadIsa' A vidyA ApaNane sIdhI 'allAha" yurA na vibhUSayanti puruSa hAra na vaMdro zvetA pAsethI prApta thAya che. judA-judA Hadith-"hadIsa'nA mArgathI. nannAnuM navinepane na sumaM nAlaMta muryanA I. e vidyA, Ilmano prAptino kALa kurAna pramANe janmanA divasathI vANyekA samalaM karoti puruSaM yA saMskRtA dhArya te mRtyunA kSaNa paryata akhkhalita pravAhanI mAphaka cAlato ja rahe che. kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam / / ane, evA vidyAvAna mANasone IslAma dharmanA eTale, ane eTalA ja mATe e vidyAne ApaNe devI svarUpa ApyuM. enI payagaMbara mohammada sAhebanA sIdhA vArasa tarIke oLakhAve che. pUjA-arcanA karavI, ArAdhanA karavI, ene vaMdana karatA ApaNe gAIe. Jewish-yahudI paraMparAmAM paNa vidyA mATe datath-DA'Atha' yA kundendutuSArahAradhavalA yA zubhravastrAvRtA zabda vaparAyelo che. ane enI prArthanA AmidahmAM divasamAM traNa- yA vINAvADamafSkata yA zvetapAsanA augl qud 2211291Hi auld 9. It says, favour us lord yA brahmAcyutazaMkara prabhRtibhirdevai sadA vanditA with knowledge, understanding & discretion. sA mAM pAhatu sarasvatI bhagavatI ni:zeSa jaaddyaaphaa|| (asta) TUMkamAM, "prabhu amane vidyA Apo.'Youthe gracious giver (77mI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM Apela vaktavya) of knowledge The Tanakh status-dha tanakha sTeTasa' caMdrikA, nyU InDiyA sosAyaTI, 12mo rasto, juhu skIma, muMbaI-400049. emanuM pustaka-dhArmika graMthamAM kahyuM che ke; mo.9820074833.Te.022 28771293 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana jarathostI dharma eravaDa paravejha ema. bajAna vidvAna lekhaka A dharmanA UMDA abhyAsI, ciMtaka ane pracAraka che. A dharma viSayaka deza-paradezamAM vyAkhyAno ApyA che. muMbaInI seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM IrAnIyana leMgavejanA mAnAd prAdhyApaka hatA. muMbaImAM bhAyakhalAnI pArasI aLiyArInA mukhya prisTa che.] manuSya vicAra karatuM prANI che. khudAe mAnavIne vicArazakti, akkala ane vAcA bakSI che. A bakSIsone kAraNe mAnavI bIjI pedAyazo karatAM zreSTha gaNAya che. mANasa potAnI akkala ke sArAnarasAno tola karIne potAnI pharaja bajAvI zake che. eTalA mATe dareka mAnavI je kAma bajAve te mATe pote javAbadAra gaNAya che. mAnavIne potAnI pharaja ghaTatI rIte bajAvavAne mATe rahemunAI karavA dharma ApavAmAM Ave che. dharma eTale zuM? dharma eTale pharaja. je raste mAnavI potAnA khodA taraphanI, potAnI AjubAjunAo taraphanI, ane potA taraphanI pharaja samajI zake, te teno dharma kahevAya. dharma mATe avastA zabda 'darzana' che. 'darzana' athavA 'dIna' eTale mArga dekhADanAra, jema duniyAne lagatI judI judI bAbatonuM jJAna judI judI vidyAo mAraphate meLavI zakAya tevI ja rIte mAnavI pote koNa che, kyAMthI Avyo che, A duniyAmAM tene janma levAnuM kAraNa zuM, maraNa pachI tenI zI gati thAya che, vagere mAnavInI jiMdagI sAtha saMbaMdha dharAvatA banAvonuM jJAna duniyAnI koI paNa vidyAthI mAnavIne saMpAdana thatuM nathI. e jJAna phakta teno dharma ja samajAvI zake che. A rIte 'dharma' athavA 'dIna' mAnavIne potAnI aMdara rahelA tathA potAnI AsapAsanI pedAyomAM tathA AkhIya sRSTimAM vyApI rahelAM Atmika tattvanuM jJAna Ape che. AtmAnI amargI (amaratva) dharma mAnavIne zIkhave che ke mAnavI kAMI A bahAranuM dekhAtuM zarIra nathI. zarIra e AtmAnuM ghara che. AtmA zarIrUpI gharano mAlika che. zarIra pheraphAra ane nAzane AdhIna che. jyAre AtmA amara che. avastA bhASAmAM AtmAne urdhvana' yAne ravAna karyo che. A zarIramAM rahIne ravAna je kartavya kare te mATe maraNa pachI te javAbadAra che. A jagatamAM mAnavI je bhalA ke bUrA kartavya kare che. te mujaba tene maraNa bAda bhalo ke bUro badalo maLe che. maraNa bAda ravAnane maLato bhalo badalo te baheta" (Heaven) kahevAya che, ane ravAnane maLatA burA badalAne 'dojakha" (Hell kahe che. avastAmAM kahyuM che kema kAI, vahuIma RSima hove yAne bUrAne kuro ane bhalAne mo badalo. 13 dharmanI agatyatA ane tenA phAyadA mAnavI zarIra ane AtmA e be mukhya bhAgono banelo che. jema zarIrane TekavavAne mATe zuddha khorAkanI jarUra che, tema AtmAne TekavavAne mATe dharma ane khudAnI baMdagInI jarUra che. Religion to a man is like water to a fish. yAne mAchalIne jeTalI pANInI jarUra che, teTalI ja InsAnane dharmanI jarUra che. dharmanI vyAkhyA ApatAM kavi jaNAve che dharma vicAro re para cakI, te kapaTa tamAma paDatAM dhAre je pApamAM, dharma tenuM che nAma. yAne 'mAnavIne pApamAM aTakAve te teno dharma ja che, mATe ke mANaso ! saghaLAM chaLakapaTa choDI daI, zarUAtathI ja ane nAnapaNathI ja ja dharmano vicAra karatA raho. azoI viSe jarathostI dharmanuM zikSaNa avastAmAM kahyuM che-rasto mAtra eka ja che ane te azoIno che, bIjA badhA mArga khoTA che. 'azoI' e phArasI (Persian) zabda che. ane avastA zabda 'aSa' che. azoI eTale pavitrAI, saccAI, saphAI-sudharAI athavA vyavasthA. azoI e jarathostI dharmano pAyo che. azoInuM pAlana karavuM e jarathostI dharmanuM pAlana karavA barAbara che. aoI be prakAranI che 1. tana yAne zarIrane lagatI pavitrAI. 2. 2vAna yAne jIvAtmAne lagatI pavitrAI zarIrane svaccha, nirrAgI ane majabUta rAkhavA mATenA sadhaLA niyamo jALavavAthI zarIranI pavitrAI jaLavAya che. jyAre manane svaccha, jJAnI ane dRDha rAkhavAnA niyamo jALavavAthI ravAnanI (yAne AtmAnI) pavitrAI jaLavAya che. ApaNA manamAMthI tamAma bUrA vicArone dUra rAkhavAthI ane aMtaHkaraNane saghaLI bUrI lAgaNIone dUra rAkhavAthI, ravAnanI pavitrAI jaLavAya che. 'hoAbAm' nAmanI avastA baMdagImAM kahyuM che ae ahu2majada! sauthI sarasa azoIo karIne tathA zreSTha arNAIo karIne harmo tArA darzana karIe, ho tArI najadIka pahoMcIe ane hamo haMmeza sudhI tArA dosta thaIe. ravAna (yAne AtmA)nI pavitrAI mATe mAnavIe pahelAM potAnA Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana Disembara, 2011 manane pavitra karavuM joIe. ApaNI pAMca jJAna iMdriyo - AMkha, kAna, kajIyo-kaMkAsa phelAve che. nAka, jIbha ane cAmaDI - e pAMca daravAjA che. ApaNI AsapAsanA jarathustI dharmanuM trIjuM pharamAna "havarazna" yAne "bhaluM kAma.' jagatanuM jJAna A pAMca iMdriyothI ApaNane thAya che. eka dezanI AbAdI e dezanA bhalAM kAmo karanArAothI ja che. je kAma (havasa), krodha, lobha, moha, mada (abhimAna) ane matsara jiMdagI bIjAone nahi upayegI thaI paDe te jiMdagI kharekharI nakAmI (adekhAI) e AtmAnA 6 zatruo che, jeone kAbumAM rAkhavAthI samajavI. AtmAnI pavitrAI thAya che. vicAranuM phaLa e karma che. vacana e phUla che, vicAra pote bIja ApaNI jiMdagIne pavitra karavA mATe ane bUrAIthI dUra rahI, che. 'havarasta'thI ulaTo durNa "dujavaragsa' yAne kharAba kAma, jevA bhalAInA rastA upara makkama rahevA mATe Atmika kauvata meLavavA, ke-ALasAI, apramANikapaNuM, bakhIlAI, apakAra, uDAupaNuM, baMdagI (yAne prArthanA)nI jarUra che. jema zarIrane TekavavA khorAkanI durguNI vartaNUka, corI, luccAI vagere. jarUra che, tema ravAnane (AtmAne) TekavavAne mATe baMdagInI jarUra jarathostI dharmanA A traNa acala pharamAnonuM tAtparya e che ke, mAnavIe A duniyAmAM bhalI, udyogI, nirdoSa, ane Ucca jarathostI dharmanA traNa mukhya pharamAno prakAranI jiMdagI gujAravA mATe humata, hupata, havaratai' akhatyAra humata - pukhta - huvarata karavA joIe, jethI te pote sukhI bane ane bIjAMone sukha ApI jarathostI dharmanuM nAma "mAjhadayasnI jarathostI dIna' che. zake. mAjhadayasnI' yAne "eka ja khudAne mAnavAnuM pharamAna'. e dIna avastAnI nAnI prArthanA "vIspa humata'mAM kahyuM che ke tamAma payagambara jarathustra sAhebe zIkhavyo hato, tethI e dharmane bhalA vicAro, bhalA zabdo ane bhalA kAmo buddhithI thAya che ane 'jarathostI dIna' kahevAmAM Ave che. te mAnavIne 'svarga' yAne sukhI hAlata tarapha pahoMcADe che. tamAma payagambara jarathusse duniyAnA lokone nItinI rAhe calAvavAne bUrA vicAro, bUrA zabdo ane bUrA karmo kubuddhithI thAya che, ane mATe je traNa pharamAno ApyAM che, te humata, hupata ane havarazna te InsAnane 'naraka' yAne duHkhI hAlata tarapha kheMcI jAya che. che. jiMdagI gujAravA mATe A traNa pharamAno upara amala karavAnI manuSya jIvananI zreSThatA ane mAnavInI javAbadArI jarUra che. saghaLA sadguNo ane tamAma nItio A traNa pharamAnomAM "nAma-setAyagna' nAmanI nAnI pAjaMda bhASAmAM lakhAyelI samAI jAya che. A traNa pharamAnothI ulaTA traNa zabdo duzmata, baMdagImAM kahyuM che ke dAdAra ahuramajhade (yAne Izvare) A sRSTi madhenI dujukha ane dujuvaraztathI dUra rahevAnuM pharamAna che. tamAma pedAzo pedA kIdhA pachI chevaTe mAnavIne pedA karyo. te humata" eTale sArA vicAra, jevA ke prema, zAMti, saMtoSa, dayALu Izvare mAnavIne akkala ane vAcA bakSIne tamAma pedAzonI saburI, namratA vigere. ethI ulaTuM duzmata yAne kharAba vicAra, jevA ke upara saradArI ApI. A bakSIsone kAraNe mAnavI A sRSTi uparanI (kharAba IcchA), krodha, lobha, moha, mada, matsara vagere. mAnavImAM UbhI saghaLI pedAzone potAnI marajI mujaba upayoga karavAne thatI dhAstI, phikara, ciMtA e paNa duzmata gaNAya che. samarthavAna thayo. jema mAnavIne sarakArI maLI, tema tenI jokhamadArI 'duzmata" eTale kharAba vicAra mAnavInA zarIrane mATe jheranA ane javAbadArImAM paNa vadhAro thayo. manuSyane marajInuM chuTApaNuM maLeluM TIpAM barAbara che, je Akhare zarIrano nAza kare che. mAnavInI pAcana- hovAthI, teNe potAne maLelI akkalano upayoga karI, kharA-khoTAno zakti bagADe che. phikara, ciMtA tathA dhAstInA vicAro manuSyanI tola karI jIMdagI gujAravAnI che. jiMdagI upara kAtila asara kare che. jarathostI dharma pramANe ApaNI A jIMdagI daramyAna kIdhelAM eTalA mATe ja kavie kahyuM che karmo upara AvatIkAlano AdhAra rahelo che. nekI mAnavIne sukha 'ciMtA aIsI DAkaNI, kaTa kalejAM khAya, tarapha laI jAya che jyAre badI manuSyane duHkha tarapha ghasaDe che. vaidya bicArA kyA kare, kahAM kahAM davA lagAya.' jaba tuM Ayo jagatameM, saba hase tuM roya, jarathostI dharmanuM bIjuM pharamAna "hupata" eTale "sArA zabda." karaNI esI kara calo, tuM hase saba roya ! jevA ke-sAcuM bolavuM, namratA, viveka vigere. ethI ulaTo durguNa jarathostI dharma-sAhitya 'dujupata' yAne "kharAba" zabdo jevA ke-juThuM bolavuM, tochaDAI, jarathostIonuM dharma-zAstra "jhaMda-avastA' che. vid eTale aviveka, gALagaloca, kaDavA zabdo, niMdA, mazkarI vagere. 'jANavuM'. "veda" zabda paNa eja dhAtu uparathI nIkaLyo che. avatA sArA zabdo bolanArane Ijjata ane AbarU bakSe che, jyAre sAhityamAM dharma uparAMta, tabIbI-vidyA, khagoLazAstra, kharAba zabdo bolanAra potAnI AbarU gumAve che, ane AjubAju jyotiSazAstra, kAyadAzAstra vagere aneka vidyA-AlamanI Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana | 15 bAbatono samAveza che. saMpUrNa sAhityane 21 bhAgamAM anuska)mAM bAkI yAne getI - material world vaheMcavAmAM AvyuM che ane 21 nuskonA traNa bhAga pADavAmAM mInoI yAne - spiritual world AvyA che. 1. gAsAMnika, 2. dAtika, 3. hadhamAna-sarikA AjathI lagabhaga 3500 varSa pUrve jarathustra payagambarano janma gAsAMnika vargamAM payagambaranA ucca mukha vacano jene gAthA IrAna dezanA rae zaheramAM thayo hato. eoe 10varSa uSIdarena kahevAmAM Ave che tene lagatA uttama nIti-vacano ane zreSTha nAmanA pahADa upara khudAnI baMdagI karI dharma saMbaMdhI jJAna meLavyuM prakAranuM Atma-jJAna samAyeluM che. hatuM ane te jJAnano phelAvo karyo hato. te jamAnAmAM mAnavIo dAtika vargamAM dharma, nIti ane saMsAra saMbaMdhI kAyadA kAnUno mAjhadayastI dharma ke jemAM nahIM IcchavAjoga je tattva hatA tene ane hadhamAna-sarika vibhAgamAM vidyA, hunnara tathA minoI (spiri- sudhArI-samArI, svaccha "mAjhadayanI jarathostI dharma phelAvyo. tual) duniyAne lagatI bAbato samAyelA che. jarathostI dharmanuM rahasya hAle ApaNI pAse A 21 nuskomAMthI phakta eka ane bIjuM A jagatano phero saphaLa karavA mATe ane manoI (spiritual) thoDuM baceluM che. bAkInA sarve nusko nAza pAmyA che. jedAnamAM javA mATe satya pramANe cAlavuM. mana, vacana ane karmathI jarathostI dharma eka IzvaravAdI pavitra rahevuM. saMsArI jIMdagI gujAravI ane sAdI udyogI jiMdagI jarathostI dharma ke je A dharatI uparanA sarva dharmamAM sarvathI gALI dAdAra ahuramajhadanI harahaMmeza baMdagI karatA rahevuM. prAcIna che enI sarvathI moTI khUbI e che ke te hajAro varSa upara pArasI samAja ane Ataza (agni)nI pUjA jAhera thavA chatAM te "eka IzvaravAdI' (Monutheistic) che. teno pArasI-jarathostI samAja sUrya, caMdra, agni vagere nUramaMda khudA-Izvara viSeno vicAra ati svaccha ane uttama che. je jamAnAmAM pedAzo sAme UbhA rahI khudAnI baMdagI kare che. pUrAtana jamAnAthI duniyAnI tamAma prajAo mUrtipUjAmAM rokAyelI hatI tyAre purAtana IrAnI (Aryan) prajA agni (Ataza) tarapha mAnathI jotI hatI. IrAnI prajA eka khudAnI parateza karatI hatI. AtazanI setAyaza (baMdagI) karavAnI zarUAta ghaNA ja purAtana yahudI prajAnA payagambara mojhIjhe Isu krAIsTanI pUrve 1600 kALathI pezadAdIana vaMzanA rAjA hozaMganA vakhatathI zarU thaI hatI. varSa upara 'jehovA" (Jehova) eTale "eka ja khudAno vicAra' agni yAne Ataza (Fire) e eka IzvaranuM jIvatuM jAgatuM svarUpa potAnI prajAne Apyo. IslAmanA payagambara mahaMmade "allAha' che ane tethI pArasIo agnine khudAnA eka cihna tarIke gaNIne sivAya bIjo khudA nathI evuM zikSaNa Araba prajAne ApyuM. paraMtu mAna Ape che. A saghaLAnI hajAro varSa pUrve jarathustra payagambare IrAnI prajAne navajota (janoI)nI kriyA ahuramajhada'no khyAla Apyo hato. jarathostI dharmanA pharamAna mujaba hareka pArasI-IrAnI jarathostI AtmAnI mukti ane karaNIno kAyado bALaka-chokaro yA chokarI-tenI navajota karI tene pavitra dharmamAM jarathostI dharma pramANe mAnavInA AtmAnI mukti, tenI karaNI levAmAM Ave che. navajota thatA bALakanI uMmara 7 thI 15 varSanI upara AdhAra rAkhe che. dareka mAnavI jevI karaNI karaze tevuM tenuM phaLa aMdara hovI jarUrI che. navajota yAne 'navo jotI' yAne dharmamAM maLaze. dAkhala thanAra (New Initiate). navajota vakhate bALakane avatAnA khudAnuM nAma dAdAra ahuramajhada pavitra maMtro uccAra sAthe sapheda paheraNa "sadaro' ke je 9 bhAgono dAdAra eTale 'pedA karanAra' ane ahuramajhada eTale "mahAjJAnI, banelo hoya che te paherAvavAmAM Ave che. ane tyAra pachI gheTAMnA hastIno sAheba." khudAe saghaLI pedAzo pedA kIdhI che tethI tene UnanI vaNelI janoI jene "kustI' kahe che te avastAnA kAmo 'dAdAra' kahe che. te saghaLI hastInuM mULa che, tethI tene "ahura" kahe sAthe kamara upara 3 AMTA pheravI bAMdhavAmAM Ave che. A paheraNa che; te saghaLuM jANanAra che, mATe tene "majhadA' kahe che. sadaro-kustI' dareka pArasI jarathostIone potAnA zarIra para dAdAra ahuramajhadanI pedAza getI ane mIno jIMdagInA chellA zvAsa sudhI rAkhavAnuM pharamAna dharma Ape che. kustI dAdAra ahuramajhadae pedA karelI tamAma pedAzo be bhAgamAM eka kamara-baMda che ke je mAnavIne haMmeza yAda apAve che ke te khudAno vaheMcAya che. 1. bAkI yAne getIne lagatI ane 2. mInoI. baMdo yAne (Sevant) che ane tene khudAno Dara rAkhI tenA apAyelA khAkI pedAzomAM mAnavI, jAnavara, jhADapAna vagere najare dharmanA pharamAno upara amala karavAno che. dekhAtI ane mAnavInI pAMca iMdriyo vaDe jAhera thatI saghaLI pedAzo maraNa bAda lAzane ThekANe pADavAnI jarathostI dharmanI sUryadAnI rUDhI samAya che. manoI pedAzomAM amezAspado, yajhado, pharoharo vagere maraNa bAda mAnavIno AtmA amara che ke je mInoI yAne SpirimInoI zaktio tathA gujara pAmelAonA ravAno samAya che. tual duniyA tarapha AgaLa vadhe che jyAre tenuM nAzavaMta zarIra ke je Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2011 eka muradAra vastu bane che tene naso (Putrefaction) kahe che. karatI hatI ane teo jarathostI majhahaba (dharma) pALatA hatA. jarathostI dharma pramANe agni, jamIna, pANI, jhADapAna A badhI kamanasIbe, 7mI sadInI zarUAtamAM e Aryana prajA arabaIzvaranI ApelI bhalI pedAzo che ke jene ApaNe kharAba karI muslimonA hAthe parAjaya pAmI ane jarathostI dharma nAza pAmyo. zakIe nahIM. tethI dharmanA pharamAna mujaba eka jarathostInI lAzane e dharmane jIvaMta rAkhavAne mATe te vakhatanA amArA pUrvajoe IrAna agnidAha, bhUmidAha, jaLadAha karavAnI sakhta manAI pharamAvI che. choDyuM ane dharmanI jALavaNIne khAtara hiMdustAnanI pAvana bhUmi zarIra nAzavaMta che tethI teno UtAvaLe jema bane tema jaldIthI upara Azaro lIdho. teno nikAla karavo joIe kAraNa ke muradAra zarIramAM kohavATa zarU IrAnanI bhUmi choDI, hiMda tarapha vahANomAM besI AvelA thAya che. tethI dharma pramANe eka jarathostInI lAzane gujaravA bAda Aryano jeo IrAnanA pArsa prAMtamAMthI AvyA hatA tethI hiMdamAM snAna karAvI sadaro-kustI-kapaDAM paherAvI, tenA upara avastA Agamana bAda teo "pArasI' kahevAyA ane teo jarathusta zlokanA maMtroccAra karI tene pahADanI upara banAvelI UMcI jagyA payagambaranA eka IzvaravAdI dharmanA anuyAyIo hovAthI teo upara bAMdhelA eka kuvA ke jene 'dabbA' kahe che tyAM mUkavAmAM Ave 'jarathostI' kahevAyA. che. tyAM zarIrabhakSI pakSIo gIdha-samaDI vagere teno thoDA samayamAM IrAna sarajhamIna choDI, hiMda bhUmi upara AvanAra pArasI nAza kare che. te uparAMta sUryanA kiraNo e zarIrane UtAvaLe sUkavI jarathostIoe hiMda bhUmine potAnI mAtRbhUmi ane karmabhUmi nAMkhe che. A rUDhIne avastAmAM "khurazeda-nagIrInI' yAne 'sUryanI banAvI ane dUdhamAM sAkara jema bIjI anya komo sAthe bhaLI gayA. najara' kahe che. khurazeda-nagIranI karI, mAMsAhArI pakSIo pAse lAza (zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita 77mI vyAkhyAnamALAmAM khavaDAvI, lAzano nikAla karavAnI rUDhI eka taddana kudaratI rUDhI che tA. 29-08-2011 nA roja Apela vyAkhyAna.) ane e hajAro varSa pUrve IrAna dezamAM ke jyAM Aryana prajA vasatI 22, horamajha bilDiMga, dAdAjI konDadeva roDa, bhAyakhAlA, hatI tyAM paNa A rUDhI jAyaja hatI. muMbaI-400 027. phona : 022 23716799. AjathI 1500 varSa pUrve IrAna jamIna upara Aryana prajA rAja mobAIla : 098203 79781. phlorAIDa TUthapesTa ane eTamabaoNmba || gora smIthA [keTalAka varSo pahelAM e kalpanA paNa nahotI thaI zakatI ke TUthapesTa ane emabaoNmba vacce ATalo nikaTano saMbaMdha hoI zake che. paraMtu mANasanA vinAza mATe banelA padArthono keTalI caturAIthI ApaNA dainika jIvanamAM upayoga karavAmAM AvI rahyo che e chellI aDadhI zatAbdInA saMgharSe pharI ekavAra siddha karI dIdhuM che. jo amerikA jevA TekanikalI zikSita ane vijJAnane lIdhe jAgRta kahevAtA samAjanI sAthe tyAMnI kaMpanIo ATalo khataranAka khela khelI zakatI hoya to teo bhArata, eziyA ane AphrikAnA trIjI duniyAnA dezonI sAthe evo vyavahAra karatI ja hoya. paramANu TekanIkanI amAnavIyatAne ujAgara karato mahattvapUrNa lekha. saM.] 'pradUSaNa, pradUSaNa ! tame navI navI TUthapesTano upayoga karo nIkaLelo hoya che. e paNa eka satya che ke ApaNe jAte brazathI ane pachI tamAruM moM audyogika kacarAthI dhoI nAMkho.' hAvarDa laIne phleza sudhI aneka prakAranI vicitratAothI gherAyelA chIe. yunivarsiTInA prophesara ane vyaMgakAra Toma lehare jayAre A lakhyuM aneka varSothI vaijJAniko ane dAMtanA DaoNkTaro TUthapesTa ane haze tyAre temane kadAca e vAtano khyAla paNa nahIM hoya ke pIvAnA pANImAM thatA phlorAIDanA upayogane pratibaMdhita karavAnI navinatama TUthapesTa'nuM eka mahattvapUrNa aMga audyogika kacaro ja mAMgaNI karI rahyA che. chevaTe 7 jAnyuArI, 2011e amerikAnA che. phlorAIDavALI TUthapesTamAM soDiyama monophlorophosphaTa hoya khAdya ane mAnavasevA vibhAge (DI.eca.eca.esa.) A samasyA che jene eka vakhata rAsAyaNika astra mAnavAmAM AvatuM hatuM. A para potAnuM valaNa spaSTa karyuM che. dAMtomAM DAgha pADatA daMtaphalorosIsa uparAMta yUro silisika esiDa jeno 90 TakA upayoga sthAnika nAmanI mahAmArInuM udAharaNa ApatAM A vibhAge kahyuM che ke svayaMzAsita saMsthAo pIvAnA pANInI saphAI mATe kare che amerikAnA 12 thI 15 varSanI vaccenA aMdAje 41 TakA bALako vAstavamAM te rAsAyaNika khAtaranA kArakhAnAMonI saphAImAMthI daMtaphlorosIsa nAmanI mahAmArIthI pIDAya che. A vibhAge mAgaNI Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana 17. karI che ke pANImAM phlorAIDanI mAtrA lagabhaga aDadhI eTale ke dara phlorinanI jarUra hatI. 1946mAM nyUjarsInA DIpa voTaramAM AvelA dasa lAkhe (pIpIema) 1.2 bhAga ghaTADIne dara dasa lAkhe 0.7 karI cUpoMTanA gupta hathiyAra banAvatA kArakhAnAomAM akasmAta devAmAM Ave. Ama to A prakriyAmAM ATalo lAMbo samaya nahoto thayo. pariNAme keTalAka kheDUtoe emanA khetaro pradUSita thayA lAgavo joIto. 1991mAM amerikAnA khAdya ane auSadhi saMsthA hovAthI kAyadAkIya kAryavAhI karavA vicAryuM. A kAyadAkIya dAvAno (epha.DI.e.)e TUthapesTa TyUba upara cetavaNI lakhI dIdhI hatI- "ene mukAbalo karavA (boMba banAvavAnA kAryakramane gupta rAkhavA mATe) gaLavI nahIM ane 6 varSathI nIcenA bALakone mAtrA vaTANAnA dANA penTAgane phlorAIDa jhamatuM hatuM tene SaDayaMtrathI 'hitecchuM' ke jeTalI ja pesTa ApavI." A uparAMta kaMI paNa thAya to mANasane anukULa kahIne pharI vyAkhyAyita karI dIdhuM. jUnA dastAvejo mAtA-pitAe najIkanA viSaniyaMtraNa kendrano saMparka karavo evI kahe che ke sthAnika lokone phlorAIDanA DarathI ugAravA mATe salAha paNa ApI hatI. vaTANAnA dANA jeTalI peTamAM dara dasa phlorAIDa dAMtanA svAthya mATe keTaluM upayogI che e viSaya para lAkhe 1000mo bhAga phlorAIDa raheto hato. tethI TUthapesTa vyAkhyAnonuM Ayojana paNa karavAmAM AvyuM hatuM. menahaTana banAvanArAoe davAno svAda lAge evI TUthapesTa banAvavI joItI yojanAnA phlorAIDa viSavijJAnI herAlDa sI. hAjanA dimAganI hatI. paraMtu temaNe ene badale bALakone mATe hovAthI evI TyUba A upaja hatI. banAvI jeno svAda sTroberI jevo hato. phlorikaraNanI prakriyAnA starane aDadhe lAvavAmAM aDadhI paraMtu TUthapesTano upayoga karIe ke eno upayoga na karIe to paNa zatAbdIno samaya lAgyo. paraMtu samIkSakono mata che ke A paNa ApaNe phlorAIDathI bacI zakatA nathI. kAraNa ke A rasAyaNa to pANInA tyAM sudhI ja raheze jyAM sudhI pIvAnA pANIno rASTrIya vibhAga naLa dvArA paNa tamArA gharamAM AvI rahyuM che. ane amerikAmAM 2/3 eno svIkAra nahIM karI le. jo AvuM thAya to navo mApadaMDa nakkI ghara evAM che jyAM A pANIno upayoga thaI rahyo che. Ano pracAra thAya, to paNa amerikAmAM dara 200 bALakomAMthI ekane daMta karanArAono dAvo che ke phlorIDezana (phlorikaraNa) surakSita ane phlorosIsanI asara raheze. rASTrIya zodha pariSade (ena.Ara.sI.) asarakAraka che. paraMtu enuM pramANa kahe che ke baMne dAvA zaMkAspada che. phlorAIDane "hADakAM tUTavA ke hADakA vAMkAcUkAM thaI javA sAthe A uparAMta enA AlocakonuM kahevuM che ke phlorikaraNano mApadaMDa joDyuM che. ene sAmAnya rIte bhUlathI "saMdhivA' tarIke oLakhavAmAM svAcya prakriyAonuM paNa ullaMghana kare che. koI eka vyaktine Dojha Ave che. ApIe ene badale vyApaka stare sAmUhika davAno Dojha ApavAthI DI.eca.eca.esa.nA aitihAsika pheMsalA pachI phlorAIDa juvAna, gharaDAM, svastha ane rogI badhAM para asara thAya che. eksana neTavarkanA nirdezaka ane 'dha kesa agensTa phlorAIDa' nAmanA jarA vicAro, phlorAIDayukta pANI pIvAthI tamArA dAMta pustakanA lekhakane AzA che ke have phlorAIDanA divaso bharAI surakSita rahe che to zuM zempa pIvAthI tamArA vALa camakavA mAMDaze! cUkyA che. emanuM kahevuM che ke "ApaNe have paryAvaraNa saMrakSaNa (ema A tarkane dhyAnamAM rAkhIne novArTija kaMpanIe aMgUThA para ejansInA jaLavibhAga tarapha dhyAna ApavuM joIe. jethI ApaNe thatA phaMgasanA upacAra mATe lokone lemilinI goLIo khAvAne ApaNuM kAma ImAnadArIthI karI zakIe ane phlorAIDe je paramANu mATe protsAhita karyA pachI khabara paDI ke A goLIo kiDanIne hathiyArone zakya banAvyA tene paNa samApta karI zakIe. * * paNa nukasAna kare che.) Ama to DI.eca.eca.esa.nI jAherAta pachI (saujanya : sarvodaya presa sarvisa, emadAvAda-380 014) phlorikaraNanI prakriyAne 1962 pachI pahelI vAra dhakko lAgyo 'zrI snAtra pUjAnAM rahasyo (pRSTa 29 thI cAlu) C che. tyAre enI mAtrA 1.2 pIpIema nakkI karavAmAM AvI hatI. saudharma devalokanA Indra prabhunI bhaktimAM ekAkAra thaI jAya 1962mAM penTAgananA adhikArI ripUre AkhA amerikAmAM pharIne che. e mATe vRSabhanuM rUpa le che. mastaka paranA zRMgamAM jaLa bhare che. phlorAIDanA durguNonI vAtano pracAra karyo hato. bIbIsInA prabhune abhiSeka kare che. eka sarva zaktimAna deva potAnuM pada, saMvAdadAtA brAIsana ane eka DaoNkTara lekhaka jo ela griphithe potAnI zakti, potAnuM sAmarthya bhUlIne prabhubhaktimAM lIna 'krizciyana sAyansa moniTara'mAM eka gopanIya dastAvejano havAlo thaI jAya che. zA mATe? kema ke prabhunI bhaktino Avo avasara ApIne lekha lakhyo ke phlorAIDano badabU dUra karanArA padArtha tarIke pharI kyAre maLaze tenI khabara nathI. prabhu sAthenI harapaLa jIvanano penTAgane paramANu boMbane protsAhita karatA zarUAtanA kAryakramo AnaMda Ape che. karmano kSaya Ape che. AtmAno uddhAra Ape che. sAthe joDI dIdhuM. Avo apUrva avasara kema cUkAya? A zraddhA che. AnI pAchaLanI vAta saMkSiptamAM jANavI jarUrI che. penTAgananA AvI zraddhA joIe. AvI bhakti joIe. * * * baoNba banAvanArAone yureniyama hekasA phlorAIDa banAvavA mATe saMtoSa TAvara, lokhaMDavAlA kompaleksa, aMdherI, muMbaI. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana Disembara, 2011 jaina sAhitya graMtha gaurava-20 zrI hemacaMdrAcArya racita yogazAstra | DaoN. kokilA eca. zAha viduSI lekhikA muMbaI yunivarsiTImAM pIeca. DI. vidyArthInA mArgadarzaka ane somaiyA jena senTaranA mAnada prAdhyApikA tema ja jaina tattvaciMtananA gujarAtI tema ja aMgrejI pustakonA kartA che. kalikAla sarvajJa" AcArya hemacaMdra eka mahAna, virala vibhUti batAvatAM kahyuM che-"ghaNI mahenate dUra karI zakAya evA rAgAdi hatA. temanuM vyaktitva virATa hatuM. gujarAtanI asmitAne jAgRta zatruonA samUhanuM nivAraNa karanAra ahaMtu, yogIonA svAmI karavAmAM temano anokho phALo che. phakta gujarAtanA ItihAsamAM ane jagatanA jIvonuM rakSaNa karanAra mahAvIrane namaskAra karuM chuM." ja nahIM paraMtu jaina paraMparAmAM paNa temanuM sthAna mahattvanuM che. maMgalAcaraNa rUpa A stuti zubha cAritrasUcaka che. hiMdu dharmamAM vidvAnonA mata pramANe teo jJAnanA mahAsAgara hatA, eka jIvaMta maharSi paMjatalie yoganA aSTa aMgonuM varNana karyuM che. AcArya zabdakoSa hatA. temaNe navuM vyAkaraNa racyuM, tarkazAstra racyuM, hemacaMdra A aSTAMgayoganI jaina paraMparA anurUpa yojanA karI che. chaMdazAstra racyuM, alaMkAra zAstra racyuM, tIrthaMkara caritra lakhyuM ane sadAcAra yogano pAyo che. yogazAstramAM yama ane niyama vratomAM navuM yogazAstra paNa pragaTa karyuM. Ama jJAnanI vividha zAkhAmAM AvI jAya che. Asanano paNa baMne paraMparAmAM svIkAra che. DUbakI mArI nipuNatA prApta karI ane 21 varSanI vaye A yogazAstramAM prANAyAmanA prakAra jaNAvyA che paraMtu tenI jenasAdhue sUripada prApta karyuM ane vipula sAhitya sarjana karyuM. AvazyakatA viSe matabheda che. pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane kahevAya che ke temaNe racela zlokonI saMkhyA sADAtraNa karoDathI samAdhine paNa jainayogamAM sthAna che. bahirAtmadazA choDI dharmadhyAna paNa vadhu che. vyAkaraNa viSeno temano "siddhahema zabdAnuzAsana' mATe manane nizcala karavuM ema yogazAstramAM kahyuM che. dharmadhyAna graMtha prakhyAta che. temanA anya graMthomAM kAvyAnuzAsana, kumArapALa ane zukladhyAnanuM vigatavAra varNana yogazAstramAM che. caritra, pramANamIMmAsA, trizaSTizalAkApuruSa, vItarAga stotra yogasAdhanAnI vividha paraMparAo ane aneka paddhationuM aMtima ane yogazAstra noMdhapAtra che. Ama tattvajJAna ane sAhityanA lakSya AtmabhAvanI prApti che. kSetramAM temanuM mahattvapUrNa yogadAna che. temanI jainazAsana prabhAvanA hemacaMdrAcAryanA mata pramANe dharma, artha, kAma ane mokSa e noMdhapAtra che. hemacaMdrAcAryanA upadezathI mahArAjA kumArapALa cAra puruSArthomAM mokSa uttama che ane yoga tenI prAptimAM che. kharekharI rIte jaina dharmI thayA hatA ane AkhA gujarAtane paNa eka yogAbhyAsa nirvANasAdhaka che. yoga eTale mokSa sAthe yojana namunedAra jaina rAjya banAvavAno temaNe prayAsa karyo hato. AkhA karAvanAra dharmavyApAra. arthAt mokSanA sAdhanarUpa je je che te yoga rAjyamAM sarvane abhayadAna ApyuM temaja loko madyapAna ane che. AtmAmAM anaMta zakti che. A zaktino pUrNa vikAsa karI mAMsAhArano tyAga karatA thayA. paramAtmA banavAnI zakti AtmAmAM rahelI che. Ama hemacaMdrAcArya - kumArapALa mahArAjAnI prArthanAthI rAjAne svAdhyAya karavA mATe kahe che ke AtmazaktinA pUrNa vikAsanuM sAdhana yoga che. jIvanano hemacaMdrAcArya yogazAstranI racanA karI je ati manohara ane sAdI parama purUSArtha mokSa che. enI sAdhanAmAM jIvanamukta dazA prApta zailImAM jainadharmanuM rahasya dAkhavanAra ane AtmAne ucca pariNati karavI e ja dhyeya che. arthAt sAdhanAno mULa hetu jIvanazuddhi che je para lAvanAra vilakSaNa graMtha che. Ama to jaina darzanamAM yogaviSayaka dvArA zuddha AtmasvarUpanI anubhUti zakya bane che. yama niyama aneka graMtho che. paNa hemacaMdrAcArye temanA graMthamAM zrAvakAcArane AcAradharma sAthe saMbaMdha dharAve che, jenA dvArA vikAsa pathamAM AgaLa mahattva ApyuM che tathA svAnubhavathI dhyAnanI je prakriyA varNavI che prayANa karI zakAya che. sAcuM sukha aMtaramAM che. bAhya padArthomAM tene lIdhe A graMtha advitIya banI rahe che. 12 prakAzamAM vibhAjita nahIM. parama AnaMda prApta karavA mATe cittanI prasannatA, sthiratA ane 1009 zlokayukta A graMthamAM temaNe yoganI muktakaMThe prazaMsA eka mAtra upAya che. yoga e dhyAnamAM sthira thavAnI eka prakriyA karI che ane teno prabhAva batAvyo che- mo yogAsthamAdAbhya.' jainazAstramAM che. ane e dRSTie dharmamAM tenuM mahattva che. dhyAnanuM phaLa samatA che. A "yogazAstra prasiddha che. tenI bhASA saMskRta che. A graMthano samatA e sarva jaina AcArano mULa pAyo che. samatAprApti mATe mukhya viSaya mana, vacana ane kAyAnA yogone sthira karI mumukSuone yogasAdhanAnI AvazyakatA che. vizvanA lagabhaga badhA ja dharmo mokSamArga batAvavAno che. graMthanA prathama zlokamAM yogano sAra A ja mArgathI du:khamAMthI mukta thavAno upadeza Ape che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana pataMjalie yogasUtramAM 'yogazcittavRtti nirodha' kahI cittavRttinA prabhAvathI kevalajJAna pAmyA, marUdevA yoganA sAmarthyathI paramapada nirodhane yoga kahela che. gItAmAM kahyuM che-"samatva yoga mukhyate'- pAmyA. Ama kahI, yoganI AvazyakatA batAvI che. Ama kahI samatA e ja yoga che. Ama badhA ja darzanomAM yogano artha eka mahattvanI vAta kahI che-yoga eTale jJAnayoga, darzanayoga ane ja che. AdhyAtmika sAdhanAnuM mULa samatA che. jaina zAstromAM cAritrayoga. jJAnathI jANela tattvo darzana-zraddhAthI nirNaya karela guNasthAna kramArohanuM dhyeya kaSAyamukti che je samatA utpanna kare mArga pramANe kriyA karavI-sarva pApakAryono tyAga karavo e che. samatAprApta karavA mATe yoga sarvotkRSTa sAdhana che. yoganA cAritrayoga che ane ahiMsAdi vratanuM pAlana karavuM te cAritra che. sAcA adhikArI thavA mATe saMsArano bAhya tyAga e kAMI dareka vratanI bhAvanAonI paNa carcA karI che. zraddhA vinAnuM jJAna anivAryapaNe Avazyaka vastu nathI paNa sAcuM mumukSupaNuM Avazyaka nirarthaka che ane kriyAthI ja te phaLadAyI bane che. Ama jJAnayAkhyAM che. gRhasthAzramamAM rahIne paNa sAco mumukSu yathAyogya paNe yoga mokSa:' e siddhAMta pratipAdita thAya che. sAdhI zake che. hemacaMdrAcAryanuM yogazAstra rAjarSi kumArapALa mATe have yogazAstra graMthanI viSayasaMkalanA viSe saMkSepamAM joIe. ja taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM ane eka rAjavInA jIvanamAM jo A zAstra kula 12 prakAzamAM vibhAjita che. yoganuM sthAna hoya to, gRhasthanA jIvanamAM paNa te azakya nathI. (1, 2) prathama ane dvitIya prakAzamAM yogane mokSanuM kAraNa "yogazAstra' graMthamAM zrAvakAcAra-gRhasthanA vrato, pratikramaNa, darzAvI jJAnayoga, darzanayoga ane cAritrayoganuM varNana che, jemAM svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga vagere kriyAonuM varNana karyuM che. nItizAstra, cAritradharmano samAveza thaI jAya che. temaja vistArathI yogano prabhAva aparaMpAra che. yogIone labdhio utpanna thAya yogano mahimA varNavatAM labdhionI carcA karI che. che. "yoganA prabhAve sarva vipattiono nAza thAya ane muktirUpI (3) trIjA prakAzamAM dikuvrata, guNavrata ane zikSAvratonuM varNana lakSmI prApta thAya che." (5) vaLI ema paNa kahyuM che-"cirakALathI che. te uparAMta vyasana viSe je zAstromAM kahyuM che tenI carcA paNa upArjana karelAM pApone yoga evI rIte naSTa karI de che jevI rIte che. mAMsatyAga, madirAthI thatA doSa, rAtribhojana, sAmAyika ghaNA lAkaDAonA gaMjane agni kSaNavAramAM bhasma karI nAMkhe che. vagerenI carcA karI che. bAra vrato ane tenA aticAronuM varNana bALakathI mAMDIne mahApaMDita sarvene A yogazAstra upayogI ane chevaTe zrAvakanI dinacaryAnuM varNana che. che. saMsArI jIvone AcAryazrIe mokSano mArga batAvyo che. A (4) cothA prakAzamAM kaSAyanuM svarUpa ane tenA para vijaya kevI zAstranI racanA ghaNI ja AkarSaka che. yogazAstra para prAcIna rIte prApta thAya, manaHzuddhi tathA rAgadveSa jItavAnA upAyo, gujarAtI bhASAmAM bAlAvabodha upalabdha che. samabhAva tema ja tenI niSpatti mATe bAra bhAvanAonuM suMdara jaina paraMparAmAM yogasAdhanAnuM mahattva che. prAcIna jainazAstra vivecana che. tyArabAda maitrI Adi cAra bhAvanA, dhyAna ane Asana AcArAMgamAM sUkSmatAthI yogasAdhanAnuM varNana jovA maLe che. viSe kahyuM che. amuka ja Asana karavuM joIe evo koI Agraha sUtrakRtAMgamAM paNa sAdhanApatha darzAvyo che jemAM vratanI mahattA nathI. sarva AsanomAMthI potAne yogya koIpaNa Asana laI zakAya. para vizeSa bhAra mUkyo che. kaSAyavijaya jainayogano sAra che. jethI (5) paMcama vibhAgamAM prANAyAma ane tenA prakAro batAvyA mana para niyaMtraNa Avazyaka che ema kahyuM che. uttarAdhyayana sUtramAM che. mokSa mATe prANAyAmanI anivAryatA nathI paraMtu zarIra mATe darzana, jJAna, cAritrane mokSamArga kahyo che. ghaNA jainAcAryoe tenI upayogitA batAvI che. prANAyAmanA phaLasvarUpe zarIrane thatA paNa yogasAdhanA para prakAza pADyo che. paraMtu hemacaMdrAcAryanuM phAyadAnI carcA che. yogazAstra viziSTa che. temaNe umAsvAti praNita sAdhanAmArganuM (6) chaThThA prakAzamAM pratyAhAra ane dhAraNA viSe chaNAvaTa karI anusaraNa karyuM che. paNa ratnatrayInI ajoDa paribhASA ApI che. ane che. potAnI AgavI zailImAM sAdhanApatha rajU karyo che ane "yogazAstra" (7) sAtathI agiyAra prakAzamAM dhyAna viSe dhyAnanA prakAro nAma rAkhyuM che je susaMgata che. zarUAtamAM ja mokSano mArga darzAvatA viSe-piMDastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta tema ja AjJAvicaya yoga ane ratnatrayInI ekAtmatA pratipAdita karavAmAM AvI che. vagere prakAronI carcA che. te uparAMta, maMtramayI devatAnuM dhyAna, (1-15). jaina dharmanI sAdhanApaddhati eTale mokSamArga jenA traNa paMcaparameSThi maMtranuM dhyAna, hrIMkAra vidyAnuM dhyAna vagerenuM varNana aMga che. (1) samyak darzana (2) samyak jJAna (3) samyak cAritra. che. dharmadhyAna ane zukladhyAnanI upAdeyatA viSe carcA che. jainadarzana zAstrano AdhAra laI svasaMvedanathI A kRti AcAryazrIe lakhI pramANe dhyAnayoga zAstrono sAra che. che ane yoganuM sAmarthya varNavatA teo kahe che ke yoga vipattiono A rIte agiyAra prakAzamAM yoganA aMgonuM vistArathI varNana nAza karanAra che. aneka labdhio yogathI prApta thAya che-'baho, karI chelle 12mA prakAzamAM A zAstra pUrNa karatAM svAnubhava para yogAsya mAhIbhya' kahI kahe che-bharatarAjA arisAbhavanamAM yoganA AdhArita mananI cAra avasthAnuM varNana jovA maLe che. AtmAnA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana Disembara, 2011 vikAsakramamAM bahirAtmabhAva, aMtarAtmA ane paramAtmasvarUpa evo dhyAnayogathI je paramAnaMdano anubhava thAya che tenI AgaLa jagatanA krama batAvyo che. samagra sukho tuccha lAge che. ema paNa kahyuM che- 'jagatane prasanna TUMkamAM yogamArganuM talasparzI vivecana "yogazAstra' graMthamAM karavAnA prayatna vagara potAnA AtmAnI prasannatA vaDe ja mokSache. zrAvakAcAra, nItizAstra, vrato, niyamo, samiti, gupti paramapada prApta thAya che. yogano mahimA apAra che. yogIjano je AdinuM suMdara varNana karavAmAM AvyuM che. A rIte temaNe jhaMkhe che te anaMta sukha svarUpa Atmapada pamADavuM e ja yoganuM yogazAstramAM tattvajJAna ane darzanano bhaMDAra ghaNI khUbIthI bharI prayojana che. dIdho che ane yogano hetu spaSTa karyo che. yoganI sAdhanA dvArA A rIte zrI hemacaMdrAcArye "yogazAstra' graMthanI racanA dvArA sAdhaka aMtima guNasthAna sudhI pahoMcI zake che. ane dhyAnanI te adhyAtmanuM rahasya pragaTa karyuM che. jethI jijJAsuo mATe te sugama avasthA prApta kare che je thakI te AtmasamAdhimAM lIna banI bane. A graMthanI aneka vizeSatAo che. yogasAdhanAnI paraMparAmAM jAyajene jaina paribhASAmAM zukladhyAna kahe che. sAdhaka ahIM vizeSa sAdhanA paddhationuM mArgadarzana Apato graMtha zlokaracanA, jIvanamukta banI jAya che. aMtamAM, sarvadarzanomAM yoganuM zAstra viSayasaMkalana, bhASA ane svAnubhavathI viziSTa koTino banI rahe che samAna che, temAM koIpaNa bhedane avakAza nathI. "jAtiveSano bheda ane te AcAryazrInuM bhAratIya paraMparAmAM aNamola pradAna che. nahIM kahyo mArga je hoya." ane enI phaLazruti che "anaMta sukha ApaNe paNa 'yogazAstrano abhyAsa karI mamatA choDI, samatA svarUpa' AtmapadanI prApti. kahela bAhya padArthomAM sukhanI bhrAMtithI dhAraNa karI A manuSyabhava saphaLa banAvIe. nivRtta pAmelA yogIo potAnA AtmasvarUpamAM ja paramAnaMda bI-14, kakaDa niketana, derAsara lena, ghATakopara (IsTa), pAme che. pachI bhale, A kALamAM mokSa maLe ke na maLe, paNa muMbaI-400 077. mobAIla naM 932307992 2. Adarza nAgarikono Ugama sAcA zikSaNamAM 1zAMtilAla gaDhiyA samAjamAM eka moTI phariyAda UThatI jovA maLe che ke dIvo laIne AjanuM zikSaNa choDane laTakAvela pANInI kothaLI che. vidyArthI gotavA nIkaLIe tyAre mAMDa jUja vyaktio Adarza nAgariko tarIke para keTalo badho bhAra! kadAca bhautika vajana UMcakavAmAM bIjI vyakti jovA maLe che. kaMIka tathya che phariyAdamAM. AnI pAchaLa zuM kAraNa ke vAhana madadarUpa thaI zake, paNa enA mana-mastiSka para je asahya che? javAba maLaze-sAcA zikSaNano, Adarza zikSaNano abhAva. bhAra che tenuM zuM? virATa abhyAsakrama ane mAhitInA bhaMDAranA eka dRSTAMtakathA yAda Ave che. eka jijJAsu kizora gAmathI dUra DuMgara nIce kizoramana kacaDAya che. AvuM zikSaNa kyAMthI Adarza AvelA AzramamAM jaI pahoMce che. gurujIne vinaMtI kare che ke ene nAgariko ApI zake ? AzramamAM praveza Ape. gurujI kahe che ke jarUra tuM ahIM sarve ziSyonI kone kahIzuM sAcuM zikSaNa? gAMdhI vicAranA samarthaka kedAranAthajInA sAthe rahI zake. kasoTI karavA khAtara gurujI thoDA divasa mATe kahevA pramANe zikSaNa eTale evI keLavaNI je zarIra, mana e kizorane eka kAma soMpe che. AMgaNAmAM UgelA eka choDane roja AtmAmAM rahelAM sarvazreSTha tattvone bahAra ANe. A kathanano pANI pAvAnuM. kizorane lAge che ke oho, keTaluM saheluM kAma! vistAra karIe to sad tattvone bahAra lAvavAmAM je madadarUpa thAya takalIpha e hatI ke kizora svabhAve pramAdI hato. kaLaza laIne choDa e sAcuM zikSaNa, kAraNa ke vyaktinI aMdara A tattvo hoya che, pAse Ave. nIcA namavAne badale upara-uparathI pAMdaDA para Amatema paNa enAthI e sabhAna hotI nathI. jAte ene caritArtha karI zakatI chaMTakAva kare. roja Ama cAlyA kare. choDanI vRddhi thAya nahi. eka nathI. zikSaka ane protsAhita kare che, prerita kare che. alabatta, A divasa kizorane vicAra AvyoH roja A zI mAthAkUTa? cAlo, mATe zikSake bALakanA hRdaya sudhI pahoMcavuM paDe che. sAco zikSaka ja DALI para pANInI kothaLI laTakAvI dauM. choDane joItuM haze eTaluM sAcuM zikSaNa ApI zake. pANI maLatuM raheze; ane bhAI to lamaNe hAtha daI besI rahe. gurujI svAmI vivekAnaMdanuM ciMtana Ane ja maLatuM Ave che. teo badhuM joyA kare. pachI kizorane samajAvyuM ke jaLasiMcananI A sAcI Perfection of Soul eTale ke AtmAnI pUrNatAmAM mAne che. darekamAM rIta nathI, beTA! mULamAM rojeroja thoDuM pANI pAIe to ja choDa pUrNa AtmA birAjamAna che. e avyakta che eTaluM ja. zikSaka e vikase. pUrNatAne-akhilAIne pragaTa karavAmAM madadarUpa thAya che. vAsaNanA Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana 2 1 taLiye cITakela malAI ukheDavA jevuM saraLa A kAma nathI. pharIthI arthAtu sahajIvana-samUhabhAvanA. zikSaNanuM A mahattvanuM aMga che. kahuM ke zikSake vidyArthI sAthe tadrupa thavAnuM hoya che. vyakti vyaktikendrI maTI samAja kendrI bane, samUhalakSI bane to ja meM eka vArtA lakhI cheH "prAyazcita.' temAM eka Adarza zikSakanI enAmAM nAgarikadharma vikase. samAja thakI vyaktinuM astitva che. vAta che. zikSaka chAtrAlayamAM gRhapati paNa che. eka divasa be zikSaNamAM kaMIka khUTe che, kAraNa ke zikSakamAM kaMIka khUTe che. jyAM vidyArthIo bhojana veLA kuSTharogI vidyArthI pratye bhedabhAvayukta sudhI zikSakamAM Adarza zikSaka tarIkenA guNo nahi hoya, zikSaNamAM vyavahAra kare che. zikSakane duHkha thAya che. jamavAnA Asana parathI kacAza rahevAnI. kone kahevo sAco zikSaka? UbhA thaI jAya che. udAsa ane vicAramagna banI kAryAlayamAM besI (1) potAnA viSayajJAnamAM pAraMgata hovA uparAMta je premALa rahe che. pelA be chAtrone pAchaLathI bhUla samajAya che. zikSaka pAse ane lAgaNIzIla hoya. zikSake mAtApitAnuM sthAna levAnuM che, Ave che. zikSaka kahe che ke meM tamane haMmezAM mArA saMtAna mAnyA che. kAraNa ke bALakanA ghaDataranI ane saMskAra siMcananI javAbadArI tamane prema Apyo che. kadAca temAM kamI rahI gaI haze. bAkI tamAruM have teNe upADavAnI che. jIvanane paMkhInI upamA ApIe to zikSaNa vartana AvuM na ja hoya. ATaluM kahetAM teo gaLagaLA thaI jAya che. ane saMskAra tenI be pAMkho che. saMskAra vagaranA ekalA zikSaNanuM vidyArthIo bhUla kabUla karI kSamA mAge che. zikSaka anazana choDe koI mahattva nathI, saMskArayukta zikSaNa jIvanane unnata gaganagAmI che. vArtAno kendrastha vicAra che ke zikSakanA vAtsalyanI asara vidyArthI banAve che. zikSake eka satya barAbara hRdayastha karavAnuM che ke enI para paDe ja che. sAme dhAtunuM ke mATInuM vAsaNa nathI ke ojArathI ene IcchAnusAra sAcA zikSaNanI ImAratanA cAra pAyA che. eka to che, mAhitI ghATa ApI zakAya. enI sAme jIvaMta padArtha che-buddhi, lAgaNI, athavA jJAna-Information. bIjo pAyo che kauzala-Skill. mAtra mana dharAvato jIvaMta padArtha. ahIM sauthI moTuM ojAra che prema. je pustakanuM jJAna pUratuM nathI. e kriyAmAM rUpAMtarita thaI zakatuM hovuM zikSaka prema nathI ApI zakato e jJAna kevI rIte ApI zake ? joIe. Learning by doing-kArya dvArA maLatuM zikSaNa vyaktinA (2) zikSaka lokazAhI vicAra saraNImAM mAnato hovo joIe. zarIra ane mana sAthe haMmeza mATe vaNAI jAya che. trIjo pAyo Apakhuda valaNa apanAvavAne badale te samabhAvapUrvaka pratyeka eTale dUradarzitA, arthAt aMgrejImAM jene Vision kahe che te. vidyArthIne samaje, eno avAja kAne dhare. dareka vidyArthInA gamAkauzalyayukta jJAna prApta karyA pachI vyaktinI dRSTi vyApaka thavI aNagamA, enA vicAro, suSupta zaktione vyakta karavAnI chUTa joIe. vicArazaktinI kSitijo vistaravI joIe. vyakti dUranA Ape. bhAvinI sacoTa kalpanA karI zakatI hovI joIe; ane cotho pAyo (3) zikSaka potAnI lAgaNIo ane Avego para saMyama rAkhe. che abhipreraNA. ene AMtara UrjA-Motivation kahI zakAya. belagAma emane vahevA devA joIe nahi. jene potAnA Avego vyaktine gatizIla karatuM AMtarika baLa vyaktinI potAnI mUDI para kAbu nathI, je sthira citta nathI e bIjAne Avega-niyaMtraNanA che, je zikSaNa prApta karavAmAM mahattvano bhAga bhajave che. pATha kevI rIte bhaNAvI zake? zikSakane vyaktigata ke kauTuMbika vyaktimAM Adarza nAgarika tarIkenA guNo tyAre ja vikasaze, samasyAo hoI zake, chatAM mananI sthiratA sAthe, saMpUrNa svasthatA jyAre zikSaNanuM mALakhuM, eno DhAMco mULamAMthI badalavAmAM Avaze. sAthe eNe zALAmAM AvavAnuM che. anyathA DahoLAyeluM mana AcArya vinobA bhAvenuM zikSaNa viSenuM maMtavya A dizAmAM vANIvartana para viparIta asara kare che. dIvAdAMDInI garaja sAre tevuM che. emaNe bahu saraLa zabdomAM (teo zikSaNamAM eka parivartana ati Avazyaka che. Aje vijJAnane, moTA gajAnA zabdasvAmI hatA, zabdasamrATa hatA) zikSaNano khyAla TekanolojIne bahu mahattva ApavAmAM Ave che. AI.TI., samajAvatAM kahyuM che ke zikSaNa trisUtrI prakriyA che. e traNa sUtro menejamenTa, enjiniyarIMganI bolabAlAmAM HumanitieseTale yoga, udyoga ane sahayoga. mAnavavidyAo-hAMsiyAmAM dhakelAI gaI che. bhASA, sAhitya, ahIM yoga eTale yogasAdhanA ke dhyAnano saMdarbha nathI. 'yoga' tattvajJAna, nItizAstra vagereno temAM samAveza thAya che. mANasane zabda "puna' dhAtu parathI banyo che, jeno artha che 'joDavuM'. kone "mAnava' banAvatA A jJAnakSetranuM mUlya ochuM AMkavuM joIe nahi. konI sAthe joDavuM? jIvana sAthe guNone joDavA. vinobA * * * guNavikAsa para bhAra mUke che. mukhya guNo ATalA gaNAvI tA. 11-1 2-'10 nA roja AkAzavANI, vaDodarAkendra para zakAya-abhaya, AtmavidyA, prajJA ane vivekabhAva. udyoga eTale lekhakano brAMDakAsTa thayelo vArtAlApa zrama athavA karma. hamaNAM ja ApaNe kArya dvArA zikSaNanI vAta karI. e-6, gurukRpA sosAyaTI, muktajIvana svAmI bApA mArga, jyAM zramakArya nathI, e zikSaNa vAMjhiyuM che. trIjuM sUtra sahayoga, vaDodarA-390 006. phona : 0265-2481680 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana Disembara, 2011 zrImad rAjacaMdranA patro ane kAvyakRtimAM vyakta thatuM AtmaciMtana DaoN. rami bhedA | viduSi gRhiNI zrAvikAe 'mokSa prAptino mArga-yoga" e viSaya upara mahAnibaMdha lakhI DaoNkTareTanI upAdhi prApta karI che. zrImad rAjacaMdra aneka bhavomAM sAdhelI sAdhanAnA phaLarUpe A mokSamArganuM nirUpaNa che. jemAM AtmasiddhizAstra' jevI anupama bhavamAM Atmasiddhi prApta thayela adbhuta yogIzvara hatA. teo ane dIrgha kRti, "mULa mAraga mokSano' jevuM mokSamArga batAvatuM atyaMta niSkaSAyI bhAvanigraMtha hatA. AtmabhAvanAthI bhAvita kAvya temaja "apUrva avasara' ane 'paMtha paramapada bodhyo' evI AtmA hatA. teo gRhasthapaNe bAhyajIvana jIvatA hatA paNa uttama kAvyaracanAono samAveza thAya che. A badhI racanAomAM aMtaraMgamAM nigraMthabhAve nirlepa rahetA. bAhyaupAdhimAM paNa akhaMDa jaina darzana anusAra tattva vicAraNA jovA maLe che. temaja jainadarzana AtmasamAdhi jALavI rAkhI hatI. emanuM jIvana e Atmazuddhi ane anusAra emaNe mokSamArga varNavyo che. mokSamArgamAM jJAna, darzana Atmasiddhi mATe satata mathatA eka ucca koTInA yogInuM jIvana ane cAritranI ekatAne mukhya gaNAvela che. e traNamAMthI koIne hatuM. emaNe potAnI to Atmonnati sAdhI, sAthe nAnI vayamAM koI tattvanI vicAraNA A pratyeka kAvyamAM jovA maLe che. "mULamArga ja bIjA AtmArthIo mATe mokSamArga saraLa ane spaSTapaNe darzAvatuM mokSano', "paMtha paramapada bodhyo' AdimAM A traNe tattvonI adbhuta AdhyAtmika sAhitya temaNe ApyuM che. jema janaka rAjA vicAraNA saMkSepamAM rajU thaI che. rAjya karavA chatAM videhI dazAmAM vartatA hatA, tyAgI saMnyAsIo A kAvyaracanAmAM eka mahattvano muddo che, "sadgurunuM mahattva'. karatA vadhAre asaMga dazAmAM rahI AtmAnaMda anubhavatA hatA tema sagurUnI kRpA vinA mokSamArga prApta na karI zakAya. sadgurunuM A mahAtmA paNa AtmAnaMdamAM lIna rahetAM. samaye samaye emano mAhAbhya kevuM che te teozrIe "yamaniyama', 'binA nayana', AtmabhAva vadhato jato hato. evI jJAna vairAgyanI emanI akhaMDa 'lokasvarUpa rahasya", "mULamArga rahasya", "aMtima saMdezo' Adi apramatta dhArA temanA sAhityamAM ApaNane dRSTigocara thAya che. emanA racanAomAM batAvyuM che. uttarottara AtmavikAsano khyAla temanA vacanAmRtathI maLI Ave che. AmAMthI Aje meM zrImanA aMtima saMdezA tarIke suprasiddha "Icche emanuM lakhela sAhitya be vibhAgamAM che-gadya sAhitya ane che je jana yogI' A racanA lIdhI che-A kAvya zrImad vi. saM. padya sAhitya. emanA sAhityano moTo bhAga teozrI dvArA lakhAyela 1957nA caitra suda 9 nA roja eTale ke potAnA avasAna pahelAM patrono che. temano patrasaMgraha temanA sAhityamAM atyaMta mahattvanuM mAtra daza divase lakhAvyuM hatuM. te vakhate temane eTalI badhI azakti sthAna dharAve che. temaNe jUdI jUdI vyaktione jUdA jUdA sthaLethI pravartatI hatI ke jAte lakhI zake tevI sthiti na hatI. A kAvya tattvavicAraNA saMbaMdhI patro lakhyA hatA. temAMthI 850 jeTalA nIce mujaba chepatro upalabdha che. zrImaddanuM mArgadarzana meLavavA temanA satsaMgIo zrI jina paramAtmAne nama: temane patro lakhatA ane zrImad temane vividha dRSTikoNathI temanI (1) Icche che je jogI jana, anaMta sukhasvarUpa; kakSAne anurUpa saraLa bhASAmAM tAttvika mArgadarzana ApatA. temanA mULa zuddha te Atmapada, sayogI jinasvarUpa. patromAM, AtmasvarUpa, mokSa, mokSamArga, dharma, sad gurunuM AtmasvabhAva agamya te, avalaMbana AdhAra; mAhAbhya, pratyakSa sanduruSanI AvazyakatA, AjJAbhakti, jinapadathI darzAviyo, teha svarUpa, prakAra. jJAnIdazA, jJAnInI oLakhANa, jIvanI pAtratA ItyAdi viSayo jinapada nijapada ekatA, bhedabhAva nahIM kAMI; para temaNe Apelo bodha prApta thAya che. temanA patromAM sadgurunuM lakSa thavAne tehano, kahyAM zAstra sukhadAI. atyaMta mahattva batAvyuM che. A patromAM temanI UrdhvagAmI jina pravacana durgamyatA, thAke ati matimAna; AtmadazAnI jhAMkhI thAya che. avalaMbana zrI sadguru, sugama ane sukhakhANa. tevI ja rIte zrImade temanA jIvanakALa daramyAna lakhelI vIseka upAsanA jinacaraNanI, atizaya bhaktisahita; jeTalI padyaracanAo upalabdha thAya che. (temAMnI keTalIka hiMdI munijana saMgati rati ati, saMyama yoga ghaTita. bhASAmAM paNa che.) keTalAka kAvyomAM zrImanI aMtaraMga dazAnuM guNapramoda atizaya rahe, rahe aMtarmukha yoga; varNana che. keTalAkamAM tattvajJAnano bodha che to keTalAkamAM prApti zrI sadguru vaDe, jina darzana anuyoga. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana 2 3 pravacana samudra biMdumAM, UlaTI' Ave ema; Ama karanArane zrI sadguru dvArA jina darzananA anuyoganuM rahasya pUrva codanI labdhinuM, udAharaNa paNa tema. prApta thAya che. jema tIrthaMkara paramAtmA dvArA mAtra tripadIno bodha viSaya vikAra sahita je, rahyA matinA yoga; thatAM ja gaNadharone te tripadI cauda pUrvanuM jJAna pragaTAvavA labdhivAkya pariNAmanI viSamatA,tene yoga ayoga. thatI tema jIva sadgurunA bodhathI zAstrasamudrano pAra pAme che. maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra; ahIM zrImade mokSArthI jIvonI yogyatA enI AMtarika sthiti karuNA komaLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra. anusAra alaga alaga bhUmikA pramANe batAvI che. jene pariNAmanI rokyA zabdAdika viSaya, saMyama sAdhana rAga; viSamatA hoya, savizeSa kaSAya pravartatA hoya, tene sadguru ane jagata ISTa nahi AtmathI, madhya pAtra mahAbhAgya. saddharmano yoga ke ayoga samAna ja che. jenA kaSAya maMda thayA nahi tRSNA jIvyAtaNI, maraNa yoga nahIM kSobha; hoya tathA saraLatA, suvicAra, karUNA, komaLatA ane AjJApAlana mahApAtra te mArganA, parama yoga jitalobha. Adi guNa hoya te prathama bhUmikAmAM che. jeNe viSayane rUMdhyA che, je (2) AvyuM bahu samadezamAM, chAyA jAya samAI; saMyama pAlana kare che ane jene AtmAthI koI paNa padArtha ISTa AvyuM tema svabhAvamAM, mana svarUpa paNa jAI. lAgato nathI te mumukSu madhyama bhUmikAmAM che. paNa uttama jIva to Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; te che jene.. aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra. nahi tRSNA jIvyA taNI, maraNa yoga nahIM kSobha, XXX mahApAtra te mArganA, parama yoga jinalobha. (3) sukha dhAma anaMta susaMta cahI, dina rAtra rahe tadhyAnamahIM, arthAt jene jIvananI tRSNA nathI ane maraNano yoga prApta parazAMti anaMta sudhAmaya, je praNamuM pada te vara te jaya te. thatA kSobha nathI te mArganA mahApAtra che, lobhane jitanAra parama A kAvyamAM zrImad rAjacaMdra, jeone potAnI bAhya pariNati TALIne yogI che. jemanI aMtara pariNati, aMtaravRtti ratnatrayarUpa mokSamArgamAM joDAI Ama pahelAM agiyAra doharAmAM zrImad rAjacaMdra mokSamArga che evA yogIonI mokSapadanI IcchA batAvI che. tevA mumukSa pAmavA mATenA traNa anivArya tattva samajAve che-sadharma, sadguru yogI mahAtmAo niraMtara anaMta sukhasvarUpa mokSapadane Icche ane jIvanI pAtratA. AmAMthI eka paNa tattva uNuM hoya to mokSaprApti che. te mokSapada kevuM che, tenI prApti kaI rIte thAya ane te thatI nathI. mATe AtmAnI kevI yogyatA hovI joIe te ahIM batAvyuM A samasta saMsAranuM, janmamaraNarUpa paribhramaNanuM mULa kAraNa che. te pada zuddha AtmasvarUpa siddhapada che. AThe karma kSaya thaI, mohabhAva, pa2mAM mamatvabhAva ane tenA lIdhe utpanna thatA rAgadveSa dehAdithI mukta thaI ayogI videhamukta e zuddha AtmAnuM rUpa saMkalpavikalparUpa vibhAva che. paramAM karAtA mamatvabhAvane lIdhe sahajAtmasvarUpa pada che. te pada sayogI svarUpe eTale dehadhArI, jIva potAnA zuddha svarUpane bhUlI niraMtara rAgadveSAdi vikalpa kare jIvanamukta, cAra ghAtakarmano kSaya karI anaMta catuSTakadhArI che ane saMsAra paribhramaNa cAlu rahe che. teno kSaya karavA mATe zrImad ahIM evA arihaMta jina paramAtmA rUpe che. jinasvarUpa eTale ke sUryanuM dRSTAMta Ape che. jema madhyAhna sUrya sama pradezamAM Ave AtmAnI pUrNa zaddhatA yogIjana Icche che. ane zuddha svarUpanI tyAre sarva padArthonI chAyA potAmAM ja samAI jAya che. tema dRSTie jotA jinano ke anya koIno AtmA ekasarakho ja sadgurunI kRpAthI jo jIva A bAhya pariNati choDI aMtarmukha thAya to aMtaraMgamAM anaMta sukhanuM dhAma evuM potAnuM zuddha AtmasvarUpa rUpa jinapada nijapada ekatA, bhedabhAva nahi kAMI siddhapada prApta kare, je anaMta, akSaya, zAzvata sukhathI bhareluM che, lakSa thavAne tehano, kahyA zAstra sukhadAI." jene samyadRSTi AtmArAmI yogI mahApuruSo niraMtara Icche che. arthAt jinapada ane nijapadanI ekatA che. temAM kAMI bhedabhAva AvI rIte zrImadbhA A aMtima kAvyamAM mAtra cauda doharAmAM nathI. ane te samajAvavA mATe ja zAstronI racanA thaI che. A tattvajJAnanuM saraLa nirUpaNa kareluM che. A kAvya vAMcatAM zrImadbhI zAstronuM rahasya sagurunuM AlaMbana levAthI samajI zakAya che. Atmika ucca dazAno khyAla Ave che. * * * atyaMta bhaktipUrvaka jinacaraNanI upAsanA karavI, munijanonA kAMti bilDiMga, vaikuMThalAla mahetA roDa, vilepArale, (pazcima), satsaMgamAM rati dharavI, mana-vacana-kAyAnA yogano yathAzakti muMbaI-400 056. Teli. 022-26 171770. saMyama karavo, atizaya guNapramoda dhAravo, aMtarmukha yoga rAkhavo. mobAIla : 9867186440. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 prabuddha jIvana Disembara, 2011 saMgharSonuM kendra ApaNuM mana che... QzazikAMta la. vaidha amerikAmAM rahetI eka dIkarI pitAne maLavA ghaNAM lAMbA samaya mahAna tattvavettA kRSNamUrti paNa manane samajavAnI vAta kare pachI bhAratamAM Ave che. dIkarI AvavAno AnaMda pitAzrIne khUba che. ApaNA vicAronuM kendra mana che, paNa jo tenI saMbhALa barAbara che, paNa dIkarI AvavAnI hatI tene Agale divase savAramAM pitAnuM na rakhAya to mana kAbUmAM rahetuM nathI ane jIvanamAM tophAna sarja hArTaeTekamAM mRtyu thayuM...dIkarI jyAre ghera Ave che tyAre te mRtyu che...jaina dharma ane bauddha dharma paNa manane jItavAnuM kahe che. arjunanI pAmelA pitAne jue che ane haiyAphATa rUdana kare che...zuM dhAreluM zaMkAne dUra karatAM kRSNa kahe che ke mana to caMcaLa che ja, paNa abhyAsa ane zuM banyuM. tenA vicAramAM dIkarI du:khamAM DUbI gaI. teno thoDI ane vairAgya vaDe te vaza karAya che. kSaNo sudhI to jIvanamAMthI rasa ja UDI gayo..tene thayuM zuM Izvara "sva'nA jJAnane abhyAsa dvArA prApta karI zakAya. zreya mArga utama Avo che? tene dayA paNa nathI?..pachI to eNe kahyuM, "mArI to mArga che...je aMtamAM zAMti Ape che. preya mArga zarUAtamAM (bhautika prabhumAMthI zraddhA ja UDI gaI.' zuM Izvara hoya to AvuM kare kharo? sukhano mArga) AnaMda Ape che, paNa teno aMta sukhamaya nathI, du:khamaya eka ghaTanA ja mANasane hacamacAvI de che ane ghaNI vAra jIvanamAMthI hoya che. preya mArgI vane pAmato nathI, kAraNa ke te sadAya AnAthI dUra hoya paNa rasa uDAvI de che. AvuM tyAre ja bane che jyAre mANasa taTastha che...tene saMsAranA sukhamAM ja sukha jaNAya che. te kadApi svane potAnAmAM rIte vicArI zakato nathI. te sadAya mAne che ke jIvanamAM sukha ja raheluM caitanya) oLakhI zakato nathI..AthI ja zreya mArgIne abhyAsa ane hovuM joIe. AvI vyakti kyAreya jIvanane sAcA arthamAM mANI vairAgyanI vAta kRSNa karI che. jyAre saMsArI vastuo paranI Asakti ochI zakatI nathI. koI mANasa bhAgye ja evo maLaze jenA jIvanamAM thAya tyAre ja vairAgya janme che. A vairAgya ja sAdhakane siddhi apAve che...te saMgharSa yA duHkhada ghaTanA na banI hoya. sukha ane duHkha eka sikkAnI tenuM AtmakalyANa kare che. be bAju che. eTale ja kavie eka bhajanamAM gAyuM che ke "sukha-du:kha ramaNa maharSi kahe che, jyAre prArabdha pUruM thAya che, ahaMkAra manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDiyAM, TALyAM te koIthI na TaLe, tenI pAchaLa koI cihna choDyA vinA, saMpUrNapaNe ogaLI jAya raghunAthanAM jaDIyAM..' A paMktimAM kavie-sukhadu:khanI vAstavikatA che. A 'nirvANa' (aMtima mokSa) che. prArabdha pUruM na thayuM hoya to darzAvI che. yAda rahe, ApaNe pUrvanA karmo sAthe ja janmIe "jIvana mukta'nI bAbatamAM dekhAya che, tema ahaMkAra pharI chIe..jene tame badalI zakatA nathI. te badhuM thaIne ja rahe che...are, udbhavaze.'...basa, mana jIto eTale ahaM paNa vidAya laI leze. mAnava rUpe janmelA sAkSAt parabrahma paramAtmA paNa AmAMthI bacI jJAnI ahaMkArane mULathI chedI nAMkhe che. yAda rahe, ApaNA zakyA nathI...to pachI ApaNe to sAmAnya mANasa chIe. jIvanamAM sukhaduHkhanuM kAraNa mana ja che... te sApekSa paNa che. mana svaccha bane sAcA arthamAM sukhI thavuM hoya to je kaMI paristhiti nirmANa thAya pachI badhuM saraLa banI rahe che. manamAMthI badhA pUrvagraho dUra karIne ja tene hasatAM hasatAM svIkAravI ja rahI...mahApuruSonA jIvanamAM vicArazo to tamane sAcuM darzana thaze. yAda rahe jyAre mana pUrvagraho A jovA maLe che. sokreTisa vizvanA mahAna tattvavettA hato. patnI vagaranuM bane tyAre vyakti taTastha rIte vicArato thAya che ane tyAre sadAya kaMkAsa ja kare, chatAM te zAMtithI jIvyo..yAda rAkhavA jevI ja tene samyaka dRSTi prApta thAya che. satyanuM darzana vizuddha manathI ja vAta e che ke sukha ane duHkha tamArA mana para AdhAra rAkhe che. thAya..A mATe sAdhake satata jAgRta rahIne svAdhyAya karavo eTale "gItA" ane "upaniSada' jevA graMtho kahe che ke manane keLavo. rahyo-zAMta citte. mana keLaveluM haze to jIvanamAM hatAzA nahi Ave. narasiMha mahetAnA svAdhyAya eTale svane caitanya (prabhu sAthe) joDavuM. AvI sthiti jIvanamAM vAraMvAra du:khada ghaTanAo banatI, chatAM paNa temanI Izvara AvyA pachI vyakti badhe-prANI mAtramAM-nArAyaNa ja jue che. paranI zraddhA DagI nahi..ane aMte to emaNe AnaMdano anubhava kahe che ke maharSi araviMdane jelamAM badhe kRSNa ja dekhAtA...evuM karyo..kAraNa ke emaNe manane keLavyuM hatuM, tethI jhaMjhAvAta samaye kRSNatva prApta kareluM. vyakti jyAre badhuM sAkSIbhAve ja nihALe tyAre paNa sthira rahyA. emanAmAM vairAgyanI dRDhatA paNa hatI ja. bIjI tene duHkhano anubhava paNa sparzato nathI. temAM vicAravAnuM hoya rIte kahIe to mananuM-"samatva' hatuM je emane viparIta saMjogomAM che ke "huM zarIra nathI, paNa AtmA chuM...AtmA nirlepa che...tene paNa "samatA' rAkhavAnuM mArgadarzana pUruM pADatuM...yAda rahe, je kaMI kaMI sparze ja nahIM." ramaNa maharSinI A sthiti hatI, jyAM teo jIvanamAM thAya che tenuM mukhya kAraNa ApaNuM mana che.je saMkalpa- sarvamAM prabhuno aMza jotA. * * * vikalpa UbhA karIne duHkhI kare che. zAstro manane mAMkaDA jevuM kahe 51, 'zilAlekha" DuplekSa, arUNodaya sarkala pAse, che.kAraNa ke te bhAgye ja sthira hoya che. eTale yogamAM manane alakApurI, vaDodarA-390 007. sthira karavAnuM kahe che. (manane prabhu sAthe joDavuM te ja yoga) Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana | 25 mAtR hastena bhojanam - mAtR mukhena zikSaNam lekhaka-AcArya vinobA bhAve (hiMdI) anuvAda: puSpA parIkha bhagavAna kRSNa jyAre temanA gurugRhethI zikSaNa pUrNa karIne sAthe mArI mAno mArA para anaMta upakAra che. meM ghaNA graMthono svagRhe pAchA pharatA hatA tyAre gurue temane varadAna mAMgavA kahyuM. abhyAsa karyo che. A badhA graMthoe jarUra mArA jJAnamAM ghaNo vadhAro bhagavAne "mAtR hastena bhojanam"nuM varadAna mAMgyuM- "jyAM sudhI karyo che. paraMtu mArI mAtA dvArA sAkSAt bhaktinuM mane je jJAna jIvuM tyAM sudhI mane mAnA hAthanuM bhojana maLe." ema kahevAya che ke maLyuM che e to aneka gaNuM vadhu che. jo ApaNe eka pallAmAM graMtho jyAM sudhI bhagavAna jIvyA tyAM sudhI emanA mAtA paNa jIvyA dvArA meLaveluM jJAna mUkIe ane bIjAmAM mAtA dvArA meLaveluM zikSaNa ane emane mAtAnA hAthanuM bhojana paNa maLyuM. jyAre jyAre huM mUkIe to jarUra bIjuM palluM ja nameluM raheze. mArI mA pUrNapaNe A vArtA sAMbhaLuM chuM tyAre mane vicAra Ave che ke jo mAre AvuM saMsArI hatI paraMtu enA mana ane vANImAM saMsAra nahoto. te varadAna mAMgavAno vAro Ave to "mAtRhatena bhojanamnI sAthe prabhubhajana to atyaMta tallIna thaIne gAtI. mArA pratye ene abhuta "mAtR mukhena zikSaNam' joDI dauM. lAgaNI hatI ane bALapaNathI ja mArAmAM vairAgyanI bhAvanA eNe mAtA tenA bALakanI sevA rAta-dina kare che te chatAM jo koI prerI hatI. mIThAno tyAga, pathArIno tyAga, pagarakhAMno tyAga ene enI sevAno rIporTa pUchavA jAya to jarUra e ema ja kahe "meM vagere prayogo to kAyama karato rahyo. mArA A jAtajAtanA kaMI nathI karyuM !" mAtAno rIporTa ATalo nAno kema? mane lAge prayogo joIne mA mane kahetI, 'vinyA, tuM vairAgyanA nATaka to che ke mAtAnA hRdayamAM enA bALaka mATe je prema che tenI bahu kare che, paraMtu huM paruSa hota to tane batAvI deta ke asalI sarakhAmaNImAM enI kaMI sevA thaI nathI. vairAgya zene kahevAya?' mArA mata pramANe e strI hovAne nAte potAnI pAse ochuM khAvAnuM haze to pote bhUkhI rahIne paNa potAnA dhAravA pramANeno vairAgya pote sAdhI zakI nahotI. enA bALakane pahelAM khavaDAvaze ane te chatAM enA hRdayamAM to AnaMda ja A vidhAnamAM e jamAnAnI strIonI paristhitine paNa Takora haze. A ja mAtAnuM mAtRtva che. Ano artha e thayo ke mAtAnI A hatI. jo ke amArA gharamAM pitAjI taraphathI darekane pUrNa svataMtratA bhAvanA e enA bALaka sAthenI sarvodaya bhAvanA che. niHsaMdeha tenuM ApavAmAM AvI hatI. mA mAraphate mane ghaNuM badhuM zIkhavA maLyuM sarvasva, teno samAja, tenI bhAvanA bALaka sudhI ja maryAdita che ane tethI huM dAvA sAthe kahI zakuM ke zikSaNa to mAtRmukhethI ja maLavuM tethI tenI sarvodayanI bhAvanA paNa maryAdita che. joIe.' mane eka prasaMga yAda Ave che. jyAre paNa koIne rasoInI mAtRmukhena zikSaNa - bALakane sau prathamanI tAlIma mA ja Ape takalIpha hoya to mArI mA tarata ja tyAM pahoMcI jatI ane rasoI che. mA ja teno prathama guru che, jyAre pitA ane guru to pachI banAvI ApatI. potAnI rasoI to pahelAM ja banAvI letI. tethI Ave. paramezvaranI yojanA ja e rItanI che ke jyAre bALakane bhUkha eka divasa meM pUchyuM, "Avo svArtha kema? pahelAM amAre mATe ApI to mAnA stanamAM dUdha utpanna karyuM. A rIte bALapaNathI ja banAvI ane pachI bIjAnI rasoI banAve che?' mAe suMdara javAba mAtA dvArA premanI tAlIma apAtI AvI che. bALakane mAtRbhASA Apyo. "A svArtha nathI paNa paramArtha ja che. jo pahelAM emanuM zIkhavavA sarakAra karoDo rUpiyA kharce che jyAre mA to dUdha pIvaDAvatA khAvAnuM banAvuM to temanA jamatA sudhImAM to rasoI ThaMDI thaI pIvaDAvatA bALakane mAtRbhASA zIkhave che. samasta duniyAnA jAya." mAtAnuM asalI mAtRtva rasoImAM ja che. bALakane bhAve bALako mA pAse ja bhASA zIkhe che. evI rasoI banAvavI ane pAchuM premathI jamADavuM. emAM keTaluM jJAna mArA abhiprAya pramANe prAthamika zALA to strIonA hAthamAM ane premabhAvanA bharyA che! ja rahevI joIe ane temAM sahazikSaNa hovuM joIe. amuka samAjane bALapaNamAM eka vakhata huM varDajhavarthanI eka kavitA moTethI vAMcI maryAdAmAM rAkhavAnI zakti paNa strIomAM Avaze. Aje jo e rahyo hato. mAe sAMbhaLI lIdhuM ane mane kahe, "are vinyA, havAre yogyatA ke zikSaNa ApaNI strIomAM na hoya to paMcavarSIya svavAre A yasaphasa zuM karI rahyo che?' tarata ja pustaka baMdha yojanAmAM enI vyavasthA karavI paDe. kharekhara, puruSomAM bALakane karIne "manAce zloka' gAvAnuM zarU karyuM. pachIthI mAne varDajhavarthanI tAlIma ApavA lAyaka guNa nathI. bALako moTA thayA bAda bhale kavitAno artha samajAvyo ane kahyuM ke kavitA kharAba nahotI. tyAre puruSo zikSaNa Ape paraMtu prAyamarI skUlanA bALako sAtheno mAe samajAvyuM ke mane khabara che, kavitA kharAba hatI evuM meM kahyuM vyavahAra to strIo ja sAcavI zake. sAhitya, tAlIma, dharma vagerenA ja nathI paraMtu e bapore vAMcavI joIe. AyojanamAM strIone sthAna ApavuM joIe. mArI mA eTale mane sauthI vadhu baLa ApanAra. kaeNnave hAusa, 6/bI, 1le mALe, vI. e. paTela mArga, mArA jIvana ghaDataramAM bIjI ghaNI vastuo ke prasaMgo sAthe muMbaI-400 004. Te. naM. 23873611. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabuddha jIvana Disembara, 2011 jayabhikhkhuM jIvanadhArA H 34 _D DaoN. kumArapALa desAI [prasiddha lekhaka jayabhikhkhanA jIvanano ghaDatarakALa madhyapradezamAM gvAliyara pAse AvelA zivapurImAM thayo. vidyA paraprAMtamAM maLI. jigarajAna mitro ane vidyAguru paNa madhyapradezamAM maLyA. ATaluM badhuM pAmyA chatAM gujarAtanuM satata smaraNa rahetuM. e manobhAvanuM sarjana vidyArthIkALanA eka prasaMgathI thayuM. jenI vAta joIe A cotrIsamA prakaraNamAM.] mAro gujarAtI vIro ahIM kyAMthI? pratyeka sarjakanuM AgavuM, anokhuM svasarjita bhAvanAvizva hoya nathI. AvI mAnyatAne svIkAravAmAM to A samAja sadAya tatpara che. e bhAvanAvizvanuM sarjana svajIvananA anubhavo, adhyayana ane raheto. A bALakane gamatuM khAvAnuM ane thoDAM ramakaDAM ApIne AtmaciMtanamAMthI pragaTe che. potAnI copAsanI sRSTimAM haratA- mAmAne ghera mokalI Apyo! pharatA-jIvatA mAnavIone e gaherAIthI nIrakhe che ane vedhaka bALapaNamAM chavAI gayelI mAsInI e hetALa tasavIre bALaka pAradarzI dRSTithI enA AMtarasattva ane hRdayasaMcAlanone oLakhe jayabhikhkhanA manamAM nArInI mamatAmayI chabI UbhI karI dIdhI. che. strI hoya ke puruSa, prakRti hoya ke paramAtmA-e eno abhigama, bAlyAvasthAno bIjo anubhava te gAmamAM zikSikA tarIke AvelAM ciMtana ane Alekhana potAnA bhAvanAvizvamAM kalama jhabakoLIne hindu vidhavA nimubahenano thayo. A nimubahenanA jIvanamAM eka kare che. pachI eka muzkelIo AvI ane rUDhigrasta samAje bhaNelI-gaNelI sarjaka jayabhikhkhane bAlyakALamAM ja AsapAsanA, kAThiyAvADanA paNa vidhavA nArI pratye julama gujAravAmAM kazuM bAkI rAkhyuM nahIM. rUDhicUsta samAjamAM vyathita, zoSita, sAmAjika baMdhanomAMthI lekhakane sarasvatIcaMdra' jevA mahAna graMthano sAva nAnI vaye rasaprada jakaDAyelI ane puruSothI pArAvAra pIDA pAmatI strIo jovA paricaya karAvanAra ane sAhityane jIvanazokha banAvavAmAM nimitta maLI. to sAme pakSe emanA aMgata paricayamAM AvelI strIomAM bananAra zikSikA nimubahenane paDelAM du:khoe jayabhikhkhane ghaNI saujanya, audArya, vIratva ane vairAgyano preraka anubhava thayo. nAnI vaye hiMdu samAjamAM strIonI thatI avadazAno anubhava Apyo. AthI ja emanA sarjanamAM "janama janamanI dAsI' hoya tevAM e pachI potAnI AsapAsanA samAjamAM strIo upara thatA strIpAtronI kathA maLe che ane 'janama janamanA sAthI" hoya tevAM atyAcAro e jue che ane 'beTho baLavo' nAmanI nArIjIvananA nArIpAtro paNa maLe che! sAva sAmasAmA cheDAnA! lekhakanI prasaMgacitro AlekhatI judI judI vArtAo sarje che. nArIjIvananI kathAonA eka pustakanuM zIrSaka cheH 'dAsI janama jemAM hiMdu saMsAranI cAra dIvAlanI vacce satata zekAtI evI janamanI, sAthI janama janamanAM' zAMtA, gajarA, kusuma ane samajumAnAM saMsAranAM vAstavika citro mAtra cAra varSanI vaye mAtAno khoLo gumAvanAra A bALaka Alekhe che. jemAM anicchAe mAtA-pitAe coTale jhAlIne aMdhArI rAtre gharanI bahAra DhALelA khATalAmAM sUto sUto AkAzI paraNAvelI gajarAnI vAta che, to rojeroja patinI mArajhUDa sahana tArAomAM mAtAno cahero zodhavA prayatna karato hato, paraMtu e karatI suMdarAo ane baraDAne phADI nAkhe tevo sAsuno mAra sahetI pachI A namAyA bALakane mAsInA parama audAryano anubhava thayo. strIonuM citraNa che. vahAlasoyI mAsInA avasAnanI e aMtima kSaNo bALaka strI bhale samAjanuM adhuM aMga kahevAtI, paraMtu lekhaka spaSTa rUpe jayabhikhkhanA cittamAM jIvanabhara jaDAI rahI. aMtima samaye mAsIno mAne che ke puruSoe A ardhA aMganI lezamAtra darakAra karI nathI, jIva kemeya jato nahoto. A namAyA chokarA tarapha enA mAsI ethIya vizeSa ene apaMga banAvavA satata koziza karI che! zAstroe ekITase jotAM hatAM ane emanI AMkhamAMthI codhAra AMsu vahetAM paNa strIne parigrahanI vastu gaNI ane cakravartIne eka lAkha hatAM! mAsInA manamAM ciMtA hatI ke A aLavItarA, zaramALa, vIsa hajAra strIo hoya tema dharmazAstroe kahyuM. jema strIsaMkhyA khAudharA, nabaLA, kajiyALA, bALakane potAnAM mRtyu pachI jALavaze vadhu, tema vadhu mahattA. bIjI tarapha parigraha ocho karavAnI koNa? e vicAratAM hatAM ke aMtaranI lAgaNI hoya te ja, A bhAvanAvALA sAdhu-saMtoe strIne tyajI kharI, paNa enI sAthosAtha rIsanA jhADa' jevA chokarAne ucherI zake ! have enA pratye koNa sabhya puruSane paNa na chAje tevI strIniMdA karI. evI lAgaNI dAkhavIne enI sAra-saMbhALa leze? e samaye koIe AmAMthI nArIne mATe mukta thavAno mArga eka ja che. lekhaka kahyuM ke mAsIno jIva A chokarAmAM bharAI gayo hovAthI jato mAne che ke strIe potAnuM sarva pragaTa karavuM joIe ane e darzAvavA Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 emaNe nirmaLAnuM pAtra AlekhyuM che. AjhAda nirmaLAne lekhaka potAnuM kalpanA saMtAna kahe che. vi. saM. 1994mAM pragaTa thayelI 'beTho baLavo'nA purovacanamAM lekhaka lakhe cheH 'hiMdusaMsAranI ja ekAda mA, bahena ke dIkarI nirAdhAra banI, ThagAI, chetarAI, vezyAnA pATale beThAnA samAcAra Aje kyAM navA che? niHsaMtAna zrImaMta patnIo, napuMsaka patinI navavadhUo ane aMtaHpuranI rANIonAM jIvana to koI lekhaka na lakhI zake ke koI citAro na cItarI zake eTalAM kaluSita che. 'bALavidhavAo, bhrUNahatyAo, ApaghAto, tyakatAo to sAthe pUchyuM, A saMsAranI nityapariciya vastuo che. 'A ane AthIya vadhu bhayaMkara anAcAramAM ane atyAcAramAM haDasAyelI strIonAM citro jANelAM ne joyelAM che. paNa Dara e vAtano che, ke kadAca e citranA Alekhanane, Ajano saMskRti ane sabhyatAno DoLaghAlu samAja, ghAsaleTiyuM sAhitya kahI, joyAjANyA vagara pheMkI deze.' prabuddha jIvana nArIjIvananuM hIra cUsI leto puruSasamAja ane duHkhonA mahAsAgaramAM DubADatA rivAjo, rUDhio ane mAnyatAo sAme lekhaka kalama uThAve che. koI sudhArakanI mAphaka upadeza ApavAne badale nArIjIvananA vedanAbharyA vAstavika, anubhavajanita citro Alekhe che. eka vAra zAralaoNTa krAujhe sAthe vidyArthI jayabhikhkhu jagannAthapurInI yAtrA karI bhuvezvaranAM darzane gayA. tyAMthI khaMDagiri ane udayagirino yAtrApravAsa pUro karI cennAI javA mATe gADI pakaDavAnI hatI. be-traNa Trena pasAra thAya, tevuM nAnakaDuM sTezana ane enI bAjumAM sAva nAnakaDuM gAmaDuM hatuM. jarmana viduSI DaoN. krAujhe nirAmiSAhArI hatAM, paNa emaNe to phaLaphaLAdi ArogIne bhojana patAvI lIdhuM, paNa vidyArthI jayabhikhkhunI phaLaphaLAdithI kaI rIte bhojanatRpti thAya? AthI e A nAnakaDA gAmamAM bhojananI khojamAM nIkaLyA. haoNTalamAM to mAMsAhArI bhojana maLatuM hatuM ane zAkAhArI dukAnomAM paNa AgaLa mAchalInA DhaganA Dhaga paDyA hoya. AthI Akhare keLAM khAIne kakaDIne lAgelI bhUkhanI Agane olavavAno vicAra karyo. eka dukAne jaIne bhAva pUchyo, to keLAM vecanArI strIe vaLatuM pUchyuM ke ekAda keLuM levuM che ke vadhAre levAM che? paNa vidyArthI jayabhikhkhu enI bhASA samaje kaI rIte ? keLAM vecanArI to vidyArthIne vAraMvAra eka ja prazna pUchavA lAgI. vidyArthI mUMjhAyo. karavuM zuM? AvI mAthAkUTa cAlatI hatI, tyAM pAchaLathI eka mITho avAja Avyo, 'bhAI, tamAre zuM levAnuM che?' 27 jyAM gujarAtanuM paMkhI jovAnuM paNa durlabha hatuM, tyAM AvI mIThI, zuddha gujarAtI vANI kyAMthI? eka sapheda dhotI paherelI zyAma varNanI, surekha vadanA yuvatI Ama bolIne AgaLa AvI ane ene vidyArthI jayabhikhkhue UchaLatA utsAha ane parama Azcarya 'zuM tamane gujarAtI AvaDe che?' saurASTra choDIne jayabhikhkhu madhyapradezamAM Ave che. gvAliyaranA zivapurI gurukuLamAM praveza meLave che. A zivapurImAM zikSikA nimubahenanuM punaHsmaraNa thAya tevA viduSI DaoN. zAralaoNTa krAujhene jue che. A jarmana viduSI zrImatI zAralaoNTa krAujhe zivapurI gurukuLamAM jainasAhityano abhyAsa karatAM hatAM. teo 'subhadrAbahena'ATalI tarIke oLakhAtAM hatAM. enA zyAma mukha para zveta daMtapaMkti vIjaLInI mAphaka camakI UThI ane e hasatAM-hasatAM bolI, 'gujarAtI kema na AvaDe ? huM to gujarAtI chuM.' yuvatInuM zyAmasauMdarya vilasI rahyuM, paraMtu vidyArthI jayabhikhkhune e samaye zyAma raMgamAM sauMdarya dekhAtuM nahIM. vaLI enA sauMdaryanuM vizleSaNa kare evI emanI sthiti paNa nahotI. vidyArthI jayabhikhkhunA praznamAM rahelA saMdehane pArakhIne e yuvatIe kahyuM, 'tamAre zuM joIe? keTalAM keLA levAM che?' bhUkhyA vidyArthIne bhagavAna maLyA evuM lAgyuM. eNe vicAryuM ke have phaLAhArI ekAdazIne badale udaratRpti mATe bhojanaprAptinI jANakArI meLavI levI. vidyArthIe kahyuM, 'keLAM to ThIka, paNa mArI IcchA to bhojana karavAnI che.' pelI strIe sAhajika vANImAM kahyuM, 'to juo, AsapAsa badhI dukAno che. basa, khAo-pIo.' vidyArthI jayabhikhkhue kahyuM, 'nA, paNa huM to zAkAhArI chuM ane ahIMnI zAkAhArI dukAnomAM mAMsa-mAchalI vecAya che. tyAM mArAthI khAI zakAya nahIM.' nA, evuM nathI. ahIM mAMsanI ane macchInI dukAno judI judI che. macchInI dukAne mAMsa na maLe. mAMsanI dukAne baMne maLe. mAchalI ahIM zAkAhAra gaNAya che.' yuvatI cIpI cIpIne gujarAtI bolatI hatI ane zabdezabdathI potAnA gujarAtIpaNAnI chApa para mahora lagAvatI hatI. jANe pote gujarAtI che enI pAkI khAtarI karAvavA cAhatI na hoya! vidyArthI jayabhikhkhu AzcaryathI bolI UThyA, 'are! mAchalI zAkAhAramAM kaI rIte ? ajAyaba duniyA che A!' are! mArA bhAI!' zyAma yuvatI madhura gujarAtI raNakA sAthe 'bhAI' zabda bolI, je vidyArthInA kAnamAM guMjavA lAgyo. eNe kahyuM, 'mAchalI to jalaDoDI kahevAya. ApaNe tyAM peluM zAka...' e yuvatI zAkanuM uDiyA nAma bolI, paNa e A vidyArthIne Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvana Disembara, 2011 hatI. samajAyuM nahIM. ene samajAvavA mATe yuvatI gujarAtI zabdano hRdaya- 'kalakattA (kolakAtA)mAM rahetI hatI. garIba gharanI hatI. A koza ukheLavA lAgI ane thoDI vAre bolI, zivaliMgam sAthe mAruM nasIba joDAyuM haze eTale ahIM AvI paDI. are ! ziMgavaDo...nA, nA. hA, hA, ziMgoDAM. jema ziMgoDA saMsAramAM leNa-deNa moTI vastu che. parabhavanuM zivaliMgam sAthe ema A mAchalI. zAkAhAra kahevAya." mAre koI devuM haze." "khoTI vAta che! kyAM ziMgoDAM ne kyAM mAchalI?' vidyArthIe 'tamane gujarAta sAMbhare che?' virodha karyo. paNa yuvatIe vAtane vALI letAM kahyuM, 'tamAre jamavuM 'bhAI, gujarAta jevo deza kyAM thavo che? gujarAtI jevA che ne? cAlo, mArI dukAne." mANaso kyAM thavA che? A badhA to juone..' yuvatI dukAne laI gaI. dukAnanA thaDA para e pradezanA rahevAsI ane ATaluM bolIne eNe potAnI AsapAsa vasatA lokonI jevo puruSa beTho hato. AgaLanA dhULa-kAdavamAM eka chokarI ramatI TIkA karavA mAMDI. vidyArthI jayabhikhkhae nirAMte peTapUjA karI ane pUchayuM, 'bhojananA keTalA paisA thayA?' tyAre zivaliMgame patnI yuvatIe e puruSane enI bhASAmAM kahyuM. ene mATe sArA zabdo tarapha joyuM. kahyA haze, tethI pelA puruSe jUno cAkaLo kADhIne A vidyArthIne hIrAe kahyuM, "kaMI levAnuM nathI." besavA Apyo. e cAkaLA para menA-popaTanuM gujarAtI bharatakAma "ema na bane." kareluM hatuM. puruSane bhAMgI-tUTI thoDI hiMdI AvaDatI hatI, tethI "mAro gujarAtI vIro ahIM kyAMthI?' hIrA A zabdo cIpI enI sAthe vAto zarU karI. sArAMzamAM eTaluM samajAyuM ke puruSanuM cIpIne bolI, paNa emAM bhArobhAra sneha nItarato hato. nAma zivaliMgam mizra hatuM. enI patnInuM nAma hIrA ane putrInuM 'levA ja joIe. ema na cAle." nAma pArvatI hatuM. hIrAe kahyuM, 'pharI Avazo tyAre laIza. atyAre bolo to A A vidyArthIne e jANavAnI prabaLa jijJAsA jAgI ke A laMkAnI dIkarInA sama che. lADI ane ghoghAno vara, e baMne kyAM ane kevI rIte maLyAM? paraMtu vidyArthIne samajAyuM nahIM ke A khAlI zabdo hatA ke akhUTa zivaliMgam vidyArthInA A praznane barAbara samajI zakyA nahIM. snehanI varSA hatI? enI AMkhanA khUNA bhInA thaI gayA. have zuM emaNe kaMIka uttara Apyo, te A vidyArthIne samajAyo nahIM. karavuM tenA vicAramAM hatA. pAkITamAM traNa rUpiyA hatA, temAMthI be rUpiyA vidyArthInuM rahasya akabaMdha rahyuM. nAnI pArvatInA hAthamAM mUkI dIdhA. hIrAe e laIne pAchA ApyA. thoDI vAre hIrAe jamavA mATe bolAvyA. vidyArthI vicAravA vidyArthI jayabhikhUe kahyuM, 'mane bhAI gaNatA ho to nA na lAgyo ke saharAnA raNamAM mANasane mIThI vIraDI lAdhe, evI rIte pADo. nA pADo to bhAInA sama." ene A bhojana maLI gayuM. hIrAnA zyAma caherA para ajaba bhAva UpasI AvyA. eNe bhojana karatI vakhate vidyArthInA manamAM zaMkA paNa jAgI ke A anicchAe sama ApyA hovAthI anicchAe A rakama svIkArI. koI cAlAka strI to nahIM hoya ne, je ene phasAvavA mAgatI hoya! e samaye be rUpiyA e sAmAnya rakama na hatI. kadAca A hoTala mATe grAhaka meLavavAnI koI nusakhAbAja nArI vidyArthI jayabhikhkhane sTezane mUkavA mATe zivaliMgam, hIrA to nahIM hoya ne? paraMtu bhUkha eTalI hatI ke A saghaLI zaMkAo ane pArvatI traNe AvyAM. e gADImAM beThAM tyAre bAjumAM beThelA jaTharAgninI AgamAM saLagIne bhasma thaI gaI. vaLI yuvatInA caherA keTalAka grAmajanone zivaliMgane hIrAnA bhAI tarIke A vidyArthInI paranA hAlane jotAM AvuM vicAravuM ucita lAgyuM nahi. enA oLakha ApI ane rastAmAM saMbhALa levAnI tAkIda karI, sAthe e hAthamAM nALiyeranAM pAnano paMkho hato ane vidyArthInA bhojana paNa kahyuM ke teo zAkAhArI che, paNa mAchalI khAtA nathI. para mAkhI bese nahIM, e mATe enAthI mAkhIo uDADatI hatI. gADI UpaDI, zivaliMgame Avajo kahyuM. hIrAnI AMkhamAM AMsu enA caherA para UmaTI rahelA snehane joIne ema lAgyuM ke kharekhara hatAM ane A vidyArthInuM mana eka gurjarInA snehabhAvathI bharyuMbharyuM A yuvatI gujarAtanI haze ane ene joIne potAnA priya vatananI hatuM! (kramaza:) yAda AvI gaI haze. bhojana karatA karatA vidyArthI jayabhikhkhae pUchyuM, "hIrAbahena, 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, tame gujarAtamAM kyAMnA?' amadAvAda-380 007. 'surata taraphanA.' Teliphona : 079-26602575. 'paNa ahIM kyAMthI?' mobAIla : 09824019925 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana | 29 zrI snAtra pUjAnAM rahasyo | pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. (19) rAjakuLamAM janma thayo che. sonAnI thALI che. sarva vAte sukha che zrI vIravijayajInI snAtrapUjAnI ApaNe vAto karI rahyAM chIe. ane chatAM ya AvuM bhayaMkara du:kha che. AnuM nAma karma! jinezvara bhagavAnanI pUjA kare tenA manane prasannatA maLe. cittanI gautamasvAmIe prabhune jaIne pUchayuM ke kevuM bhayAnaka A karma! prasannatA eTale pUjAnuM phaLa. jeTalA divasathI A pravacano sAMbhaLo zAthI baMdhAyuM haze A karma ? . cho tyArathI tamAruM mana pApathI pAchuM vaLyuM ? satkarmanA paMthe cAlyuM? prabhu kahe, 'pUrve e jIva manuSya hato. sukRtyanA pratApe mAnavabhava jyArathI A pravacano sAMbhaLo cho tyArathI AjasudhI karelA pAmyo, rAjakuLa pAmyo, paraMtu jIvanabhara cAritravAna sAdhukAryono hisAba tapAsI jAva. kyAreya vicArone ke kama se kama sAdhvInI niMdA karI tenuM A pariNAma !' binajarUrI jUTha bolavAnuM baMdha karyuM ? anAdi kALanA pApa AtmA jIvanamAM badhuM karo. koInuM kharAba na bolo. AMkhathI kharAba parathI khaMkheravA paDaze. jIvananI suvAsa ArAdhanAthI ja phelAya. juo nahIM, kAnathI kharAba sAMbhaLo nahIM, mukhathI kharAba bolo nahIM. suvAsa potAnuM sthAna svayaM UbhuM kare che. (20). krUratA ane nirdayatA manamAMthI Ave che. A jiMdagImAM koInuM zrI vIravijayajI kRta snAtrapUjAnI ApaNe vAto karI rahyAM chIe. khoTuM karyuM nathI chatAMya du:khI chIe e vAta manamAMthI kADhI nAkho. jagatanA sarva jIvonuM jenAthI kalyANa thAya tenuM nAma kalyANaka. tame sajjana cho e mAtra tame mAno eTaluM pUratuM nathI. tamArA snAtrapUjAmAM siMhAsana para kone birAjamAna karIe chIe? vize bIjA zuM mAne che te paNa prAmANikapaNe jANI lo. karma tamAruM moTe bhAge zrI zAMtinAtha bhagavAnane. mahad aMze zAMtinAtha duzmana nathI. tame du:khI eTalA mATe thAva cho ke tame pApa karyuM bhagavAna eTalA mATe mukAya che ke teo zAMtinA denArA che eTalA hatuM. karma sAthe tamAre zuM saMbaMdha? duniyAnuM taMtra virATa che. karma mATe saunA pyArA thaI gayA che. abhUtapUrva zraddhAne kAraNe zAMtinAtha ekale hAthe calAve che. karmano koI duzmana nathI. nAnI vAtomAMthI bhagavAnane birAjamAna karAya che. mANasa moTA pApo bAMdhe che. zraddhA dilamAMthI Ave. khAnadAnI dilamAMthI Ave. saMskAra zrI gautamasvAmIe ekadA prabhune kahyuM ke meM eka bahu duHkhI dilamAMthI Ave. mANasa joyo. Avo duHkhI mANasa A duniyAmAM koI nahIM hoya! AkAzamAM devatAonI bhIDa jAmI hatI. meru parvata para prabhu kahe ke nA, evuM nathI. mRgAvatI rANIno dIkaro joI Ava devatAonI bhIDa jAmI hatI. devatAone kAraNe AkAza nAnuM pachI vAta kara. paDe che ema jinezvara bhagavAnanA janmotsavanuM varNana karavA mATe zrI gautamasvAmI jhaDapathI upaDyA. 20,000 pagathiyAM kSaNamAM kavine zabdo ochA paDe che. kevo bhaktimaya mAhola haze ! bhaktino utarI gayA. AvuM divasamAM 25 vAra karavuM paDe to paNa avasara Ave tyAre sarasa majAnI taka prApta thAya che. AtmakalyANa gautamasvAmIjI taiyAra. temane thAka na lAge ? nA, prabhujInA mATenI taka che e. te cUkI jaIe to kema cAle? atizayano puNya prabhAva gajaba hoya che! ApaNe aDhIso abhiSekanI vAta karatAM hatAM. vIravijayajInI mRgAvatI rANInA ghare jaIne kahyuM ke tAro putra jovo che. paMktiomAM abhuta varNana che. A varNana tanmaya thaIne sAMbhaLavAnuM mRgAvatInI AMkhamAM pANI AvI gayA. kahe ke mArA putranI tamane che. bhagavAnanA aDhIso abhiSeka pUrNa thayAM che. pahelethI chelle kyAMthI khabara? gautamasvAmIjI kahe ke prabhue kahyuM. mRgAvatI kahe sudhI saudharmendra pAse prabhu rahyA. samajo ke badho ja lAbha emane ke nAka para muhapatti bAMdhI do. mRgAvatI rANIe bhoMyarAnuM bAraNuM maLyo. IzAneMdra have kahe che ke, kholyuM. durgadhano bhayaMkara sUsavATo bahAra Avyo. koIthI sahana na IzAna Indra kahe muja Apo, prabhune kSaNa atireko. thAya tevI durgadha hatI e! -tame to ghaNo lAbha pAmyA. kSaNavAra prabhu mane paNa Apo. gautamasvAmIe bhayaMkara virodhAbhAsa joyo. sonAnI thALI saudharmendra hA pADe che. IzAneMdranA khoLAmAM prabhune mUke che. che. temAM kesaramizrita ThaMDuM dUdha che. sonAnI thALImAM eka mAMsano piMDo have saudharmendranI bhakti juo: paDyo che. AMkha, kAna, nAka, hAtha, paga kazuM ja nathI. mAtra mAMsano tava tasa khoLe ThavI arihAne, sohamapati manaraMge, piMDo. dehanA chidro vaDe e dUdha grahaNa kare che. mRgAvatI rANIno vRSabharUpa karI zRMga jaLa bharI, havaNa kare prabhu aMge. A che putra! | (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTa 17muM) Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30 prabuddha jIvana Disembara, 2011 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 77mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna (tA. 25 mI oNgasTa 2011 thI tA. 1 lI sapTembara 2011) vyAkhyAna agiyAramuM : kurukSetramAM sAme pakSe UbhelA sagAMsaMbaMdhIo sAthe yuddha karavAmAM arjunane vyApAramAM saphaLa thavA vidyA Avazyaka mUMjhavaNa thaI hatI tevI mUMjhavaNa jaMga-e-badramAM mahaMmada payagambaranA udyogapati DaoN. mohanabhAI paTele 'vyApAre vasati vidyA" vize jaNAvyuM anuyAyIoe paNa anubhavI hatI. pAMDavoe bAra varSa vanamAM ane eka hatuM ke vyApAramAM saphaLa thavA mATe vidyA Avazyaka che. saphaLa vepArI thavA varSa ajJAtavAsamAM gALyA pachI kauravo sAthe yuddha karyuM hatuM. mahaMmada payagambare mATe bajAranI rUkha, vaizvika ghaTanAonI vyApAra dhaMdhA para asara, kAyadAnuM paNa tera varSanA gALA pachI yuddha karyuM hatuM. hindu ane muslima baMnemAM jJAna, saMbaMdhonI jALavaNI, bhogolika bAbato ane vAhanavyavahAra saMbaMdhI svarganI kalpanA samAna che. gItAmAM kahevAyuM che ke je manuSya bIjA devane vigatonI jANakArI Avazyaka che. udyogamAM saphaLa thavA mATe uttama guNavattA, pUje che te avidhipUrvaka mane pUje che. kurAnamAM paNa kahevAyuM che ke dareka spardhAmAM TakavAnI kSamatA ane vizvasanIyatA e traNa bAbato agatyanI che. prajAmAM teonI bhASAmAM upadeza-saMdeza ApavA payagambara mokalavAmAM te rIte vyApAramAM saphaLa thavA sattAdhIzo ane hAtha nIce kAma karanArAo AvyA che. sAthe kevo vyApAra rAkhavo, rAjakArabhAranI vidyAnI jANakArI, (DaoN. mahebUba desAI ItihAsanA abhyAsu che ane bhAvanagara yunivarsiTImAM sahavyApArIo sAthe saMbaMdha temaja nokarone saMtoSa ApIne vaphAdArI jItIne ItihAsanuM adhyApanakArya kare che. temane 1992mAM pIeca.DI.nI DIgrI maLI vadhAre kAma karAvavuM jevI bAbato jarUrI che. cANakyane temanA ziSyae hatI. temaNe gujarAtamAM pravAsana tema ja gujarAta-saurASTramAM svAtaMtrya puchyuM hatuM ke sukhanuM mULa zuM che? javAba maLyo ke sukha mULa dharma che. saMgrAma jevA viSayo upara 55 pustako lakhyA che.) dharmano artha mAtra pUjApATha nahIM paNa potAnI pharaja adA karavI. dharmanuM mULa vyAkhyAna teramuM : artha che. arthanuM mULa vANijya che. vANijyanuM mULa svAtaMtrya che ane duSkRtya karavAnA vicArathI paNa pApa bhogavavuM paDe svAtaMtryanuM mULa cAritrya che. vidyA eTale vicAronI tarkasaMgata pUrNatA. sAhityakAra dinakara jozIe "buddha zaraNaM gacchAmi' vize jaNAvyuM hatuM jIvanamAM sattA meLavavA DahApaNa ane tene TakAvavA vidyA joIe. vidyA ke bhagavAna buddha dIkSArthI ziSyane upadeza Apyo hato ke tuM ja tAro prakAza vinA dhana AvI zake paNa lAMbo samaya TakI na zake. thAje. corI ke anya koI duSkRtya karavAno vicAra Ave to paNa te karyAnuM (dAnavIra udyogapati DaoN. mohanabhAI paTela videzamAM enjiniyarIMgano pApa bhogavavuM paDe che. joke satkarmano vicAra mAtra karavAthI puNya prApta thatuM abhyAsa karyo pachI muMbaImAM audyogika ekamanuM saMcAlana kare che. teo nathI. vedika ane zramaNa saMskRtimAM upavAsa ane dehadamana karavAno kaSTadAyaka muMbaInA bhUtapUrva zerIpha che ane zikSaNa saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che.) mArga cIMdhavAmAM Avyo che. paraMtu buddha madhyama mArga apanAvavAno upadeza vyAkhyAna bAramuM : Apyo che. buddha ane sokreTIsanI viziSThatA e che ke teoe saMvAdo ane mUlyomAM zraddhA rAkhe te dharma dRSTAMto vaDe upadeza Apyo che. ziSya ekavAra prazna karyo hato ke tame mane ItihAsanA abhyAsu DaoN. mahebUba desAIe "gItA ane kurAna' vize janma, mRtyu, jarA, vyAdhi, punarjanma ane Izvara vize jJAna Apazo evI jaNAvyuM hatuM ke AcArya vinobA bhAve likhita pustaka "gItA-kurAnamAM AzA tamArI sAthe joDAyo tyArathI che. buddha javAba Apyo ke mArgamAM AdhyAtmikatAno artha jIvanamAM sarvocca naitika mUlyo ane temAM zraddhA jatAM tane bANa vAge tyAre tuM te koNe mAryuM, zA mATe mAryuM, te viSayukta evo karavAmAM Avyo che. mUlyomAM zraddhA rAkhavI te dharma che. hindu ane ane aNiyALuM hatuM te bAbatonI tapAsa karIza ke pachI vaidane bolAvIne IslAma baMne dharmo Izvara sarvavyApI hovAnuM kahe che. gItA ane kurAnamAM IlAja karIza. te prakAre jIvananuM che. Izvara, punarjanma ane mokSanI ciMtAne paNa keTalAya sAmya che. gItAmAM 18 adhyAya ane 700 zloka che. kurAnamAM tajIne saMsAranA duHkhomAMthI mukta thavA mATeno upAya zodhavo joIe. je 30 pArA ane 6666 AyAto che. gItAnuM sarjana jemanA mukhamAMthI thayuM prApta thAya che tene svIkArI le. tRSNAno tyAga kara. buddhe corane upadeza hatuM te prabhu zrIkRSNa 125 varSa jIvyA hatA. teo saMnyAsI nahotA paNa Apelo ke je kAma kare te niSThA ane jAgarUkatAthI karaje. A mAla kono che temaNe ATha lagna karyA hatA. bahirmukha ane AnaMdI hatA. gItA hindu teno vicAra jAgarUkatAthI karIza to A kAma khoTuM che te samajAze. buddha dharmanA pAyA samAnagraMtha che. kurAna racIne hajharata mahaMmada payagambara sAhebe ziSyone upadeza ApatAM puchyuM hatuM ke tame anuyAyIone mukti maLe te IslAma dharmanuM navasarjana karyuM hatuM. 61 varSanA AyuSyamAM mahaMmada payagambare mATe prayatna karyo hato? bhAgavatamAM buddha vize zloko che paraMtu teo dasa lagna karyA hatA. teo aMtarmukhI hatA. jyAre zrIkRSNa AnaMdI hatA. vizenA pustako, upadeza ane darzanane hinduoe AtmasAt karyA nathI. tA. 30-8-2011: maMgaLavAra : prathama vyAkhyAna : DaoN.mohanabhAI paTela : viSaya : Izvara nathI? | bIjuM vyAkhyAna : DaoN. mahebUba desAI : viSaya : gItA ane kurAna tA. 31-8-2011: budhavAra : prathama vyAkhyAna : zrI dinakara joSI : viSaya : buddha zaraNaM gacchAmI bIjuM vyAkhyAna : zrI bhAgyeza jahA~ : viSaya : tamaso mA jyotirgamaya tA. 01-9-2011: guruvAra : prathama vyAkhyAna : Do. razmikAMta jhaverI : viSaya : bhagavAna mahAvIranuM vasiyatanAmuM bIjuM vyAkhyAna : zrImatI chAyAbahena zAha : viSaya : mokSanuM svarUpa samajIe Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 1 Disembara, 2011 prabuddha jIvana (gujarAtI bhASAnA sAhityakAra dinakara jozIe 43 navalakathAo, 11 devuM cUkate karyuM che. mArA vArasadAromAM mArI saMpatti chUTe hAthe vaheMcavI vArtAsaMgraho, 43 nibaMdho ane prasaMgacitro, 16 saMzodhana graMtho temaja ane te kyAreya ratibhara khUTaze nahIM. mArA vArasadAro pAse A saMpatti che mahAbhAratanA gujarAtI anuvAdanA 20 graMtho-ema vipula sarjana karyuM che. paraMtu teo te hakIkatathI ajJAna che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane mahAtmA gAMdhIjInA moTA putra harilAla gAMdhInA jIvana AdhArita navalakathAne aparigrahanuM pUrNapaNe pAlana karanArA sAdhuo mArI saMpattinA prathama hakkadAra kAraNe temane bhAre prasiddhi maLI che.) raheze. vArasadAra zrAvakomAM ahiMsA, dayA, anukaMpA ane saMvedanazIlatA vyAkhyAna caudamuM : guNo hovA joIe. te pratyeka bAbate samyaka dRSTi ane hakArAtmaka vicAro paryuSaNa AtmAno uddhAra karavAmAM duzmanone oLakhavAnuM parva rAkhaze. mArA vArasadAranI AjIvikA samyak ane ImAnadArIsabhara haze. bhAgyeza jahAMe 'tamaso mA jyortigamaya" vize jaNAvyuM hatuM ke mArA vArasadAroe 'sva'nI oLakha karIne huM AtmA chuM e hakIkata aMdhakAramAMthI prakAzamAM javA mATe ApaNI tasavIro nahIM paraMtu arIsAmAM samajavAnI raheze. mArI saMpatti mATe deza, jAti, kuLa, raMga, strIpuruSa ke eTale ke ApaNI potAnI jAtane aMtarmukha thaIne jovAnI che. bagIcAnI TIlATapakAnA koI bhedabhAva nathI. suMdaratAne jovA-pAmavA paNa prakAzanI AvazyakatA hoya che. prArthanAmAM (vyavasAye cArTarDa ekAunTanTa razmikAMta jhaverI terApaMtha saMpradAya (lADanu) gavAyuM che tema ApaNI AsapAsano aMdhakAra sAmAnya nathI. te UMDA aMdhArethI sAthe saMkaLAyelA che. temanA pitAe saMthAro lIdho hato. temanA laghubaMdhue paramatejamAM javA mATe ApaNA AtmAno uddhAra karavAmAM duzmana koNa che jaina dharmanI dIkSA lIdhI che. jaina dharmamAM khUba UMDA utarIne temaNe parivAranA te nirdezana kare che. A paryuSaNa parvamAM temane oLakhavAnA che. bahAra saMskAro opAvyA che.) jovAmAM vijJAna ane aMdara jovAmAM adhyAtma madada kare che. daDha nirdhAra vyAkhyAna soLamuM : sAthe karAyelA upavAsanI tAkAta samAjasevaka hajhArenI bAbatamAM joI che. IndriyonA upabhoga vinA AnaMdanI anubhUti sallInatA e atyaMtara tapanuM pravezadvAra che. kudaratano niyama evo jaNAya e ja AtmAnuM sukha che ke badhA sarjana aMdhArAmAM thAya che ane pachI prakAzamAM Ave che. jainadharmanA abhyAsu zrImatI chAyAbahena zAhe "mokSanuM svarUpa samajIe" cayApacayanI kriyA, hRdayanA dhabakAra ane garbhano vikAsa, aMdhArAmAM thAya vize jaNAvyuM hatuM ke nAnI hatI tyAre pUjA samaye pitAnA kahevA mujaba che ane pachI prakAza pAme che. potAne jagatanI mAyAjALamAM phasAtA rokavA svastika ane tenA siddhazIlA banAvatI hatI. mArA pitA kahetA ApaNe A jAgRti sAthe karma ane jJAnanI paNa jarUra paDe che. mRtyu e vAstavikatA cAra gatimAMthI nIkaLIne mokSamAM javAnuM che. tyArathI mane mokSa vize jANavAnI hovA chatAM tenI mAtra kalpanA ja thaI zake. teno anubhava koI jaNAvI zake jijJAsA hatI. jijJAsA saMtoSavA puruSArtha karyA pachI tenuM atyasvarUpa samajAyuM ema nathI. te mRtyunI sthitinA anubhava mATe samAdhinI kalpanA thaI haze. che. A zarIra che tethI Indriyo che. IndriyonA upabhoga vinA paNa AnaMdanI mRtyu sudhI pahoMcavA bhaktino mArga che. tene hasatA svIkArI zakAya e sthiti anubhUti thAya. tene zAstro AtmAnuM sukha kahe che. kabUtaranI pAMkhamAM asAdhAraNa che. kSaNabhaMgurathI zAzvata tarapha prayANa karavA satyanI ArAdhanA karavAnI phasAyelI pataMganI dorI kADhavAthI ke kavi ane mUrtikArane potAnA sarjanane che. satyano cahero DhaMkAyelo che ane te AvaraNa dUra karavAnuM che. tenA mATe pahelA jovAthI je AnaMda prApta thAya te parama AnaMda hoya che. ghaNAne A sukha jAgavAnuM ane pachI UThIne prayatna karavAno che. dADhamAM bharAI jAya che. teone IndriyonA sukha phikkA lAge che. te dhIme (gujarAtanA sanadI adhikArI DaoN. bhAgyeza jahAM sAMskRtika khAtAnA saciva dhIme tapa, saMyama, anukaMpA ane kSamA karato jAya che. IndriyonA sukhone tarIke kArya kare che. temanA be kAvyasaMgraha pragaTa thaI cUkyA che. vizALa tajIne kaSAya, pramAda, ane mithyAtvanA dvAra baMdha karato jAya che. AtmA para vAMcana dharAvatA hovAthI aneka viSayo upara vaktavya ApI zake che.) lAgelA ghAtI karmono nAza thAya che. AtmA zuddha thAya che paNa tenA para hajI vyAkhyAna paMdaramuM : deha hoya che. AyuSya pUrNa thAya pachI cAra aghAtI karmo nAza pAme che. te ahiMsA, saMyama ane tapanuM pAlana kare te AtmA lokanA agrabhAge sthira thAya che tene mokSa kahe che. temAM koInI bhagavAna mahAvIranI saMpattino vArasa kRpA nathI, AtmA svayaM puruSArtha kare che. temAM bhavonA bhava lAgI jAya che. jainadharmanA abhyAsu DaoN. razmikAMta jhaverIe 'bhagavAna mahAvIranuM A carama nivRtti che. A siddhAtmAoe ATha karmonI nirjarA karI che. vasiyatanAmuM e vize jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmanA 24mA tIrthaMkara bhagavAna siddhAtmAne koI svarUpa hotuM nathI. siddhazIlA para aneka siddhAtmA hovA mahAvIre jo potAnuM vasiyatanAmuM banAvyuM hota to te kevuM hota? evo chatAM badhA temAM samAI jAya che. teo AyuSya karmano kSaya kare che. A vicAra mane Avyo hato. mahAvIre vasiyatanAmAmAM lakhyuM hota ke huM svayaM guNane lIdhe siddhAtmAne pAchuM AvavuM paDatuM nathI. teono sahuthI mahattvano kevaLajJAnI hovAthI koInA dabANa vinA vasiyatanAmuM karuM chuM temAM mukhya guNa vedanIya karmano kSaya che. jagatanA badhA jIvonA sukhano guNAkAra vahIvaTakartA tarIke gaNadhara sudharmAne niyukta karuM chuM. teo je nirNaya leze karIe to paNa te siddhAtmAnA sukhano eka aMza paNa nathI. te mArA vaMzavArasone kabUla raheze. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e (DAM. chAyAbahena zAhe varSa 2004mAM pIeca.DI.nI DIgrI meLavI che. khUba ja cAreya mArI saMpattinA vArasadAro che. je pAMca mahAvrata ane aNuvrata zrAvakanA nAnI vaye 'agara meM vaDApradhAna hotA" e viSaya upara uttama nibaMdha lakhavA niyamo pALaze te mArA vArasadAra gaNAze. ahiMsA, saMyama ane tapa e badala temane tatkAlIna vaDApradhAna javAharalAla naherune haste prathama traNa dharmanuM AcaraNa karaze te mArI saMpattine pAtra banaze. mArI saMpatti pAritoSika prApta thayuM hatuM. temaNe 'navakAramaMtra : eka adhyayana' ane anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta AnaMda ane anaMta zakti che. meM karmanuM 'dIvAdAMDIne ajavALe" ebe pustako lakhyA che.) Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 kAyotsarga zibira mATe prApta anudAna rUpiyA nAma 5000 hemanta Tulsa prA. lI. haste : yatinabhAI javerI 3000 eka bhAI taraphathI 2100 eka bahena taraphathI 1001 nipuNAbena rajanIkAMtabhAI zAha 1000 prakAza DI. zAha 1001 kusumabena bhagavAnadAsa dozI 500 nIrUbahena subodhabhAI zAha 500 ramAbahena je. vorA 500 surekhAbena zAha 501 suryAbena pratApa 500 caMdrikAbena kuMbhANI 500 hemaMtibena javerI 500 eka bahena taraphathI 500 eka bahena taraphathI 500 eka bahena taraphathI 101 madhurIbena 101 rajanIkAnta modI 17805 prabuddha jIvana Disembara, 2011 vicaratA samudAya samarthana maMca 3000 zrImati varSA Ara. zAha (Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI) 5000 eka bahena taraphathI 5046558 AgaLano saravALo nave. '11 5000 zrImati ketakI DI. vizarIyA 5000 surekhA maheza zAha 3000 zrImati suvarNAbena 5000 sudhA jayagopAla khannA 1000 zrI kanaiyAlAla eca. bakSI 5000 preraNA prakAzana TrasTa, valasADa 1000 zrImati mitA zAha baMdhu tripuTI 1426957 5000 gurUdeva zrI guNabhadra vijaya smAraka TrasTa baMdhu tripuTI prabuddha jIvana saujanya 5000 jene Teka leboreTarIjha li. rUpiyA nAma 20000 zrI lakSmIkAntabhAI je. zAha 5071558 AjIvana sabhya puraka rakama temaja navA sabhyo sudhAro : rUpiyA nAma 100000 puSpasena jhaverInA badale puSpAbena 1270278 AgaLano saravALo oNkTo. 11 jhaverI chapAyuM hatuM te mATe ame 2500 bhUpendra Ara. zAha dilagIra chIe. 5000 vinita prakAza zeTha (navA) 12 77778 prabuddha jIvana nidhi phaMDa * * * rUpiyA nAma 1378957 AgaLano saravALo okTo. 11 abhimAnI sAdhu karatAM pazcAtApa karIne 30000 zrImati caMdrAbena pIyUSabhAI prabhuthI kSamA yAcanAro pApI vadhu sAro che. koThArI | 3 senekA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : kAryavAhaka samiti 2011-2012 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 19-11-2011nA roja tathA kAryavAhaka samitinI sabhA zukravAra tA.09-122011nA mAravADI vidyAlaya, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400004 madhye maLI hatI. jemAM sane 2011-2012nA varSa mATe hoddedAro, kAryavAhaka samitinA sabhyo, koNa tathA nimaMtrita sabhyonI varaNI sarvAnumate nIce mujaba karavAmAM AvI hatI. hoddedAro zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha zrImatI bhAratIbena bhagubhAI zAha pramukha: ku. vasubahena caMdubhAI bhaNazAlI zrI pannAlAla ke. cheDA zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha ku. mInAbahena zAha nimaMtrita sabhyo upapramukhaH zrImatI puSpAbahena caMdrakAnta parIkha zrI bharatabhAI meghajIbhAI mAmaNiyA zrI nitInabhAI kAMtilAla sonAvAlA zrImatI ramAbahena vinodabhAI mahetA zrI kAkulAla chaganalAla mahetA maMtrIoH zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha zrI kiraNabhAI hIrAlAla zAha zrImatI zailajAbahena cetanabhAI zAha DaoN. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAha sahamaMtrI : zrI premaLabhAI ena. kApaDiyA ku. yazomatIbahena zAha zrImatI varSAbahena rajubhAI zAha zrI pravINabhAI ke. zAha zrImatI kalAvatI zAMtilAla mahetA koSAdhyakSa : ku. rezamA bI. jaina zrI mahendrabhAI zAmajIbhAI gosarA zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI ko-opTa sabhyo zrI zAntibhAI karamazIbhAI gosara samitI sabhyo zrImatI kusumabahena narendrabhAI bhAu zrI mANekalAla ema. saMgoI zrI lalitabhAI popaTalAla zAha zrI zaileSabhAI hiMmatalAla koThArI zrI prakAzabhAI jIvanacaMda jhaverI zrI dilIpabhAI mahendrabhAI zAha zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAkAbaLIyA zrImatI reNukA jinendra poravAla zrI vallabhadAsa Ara. ghelANI zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA zrI manISa modI Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : timirano viccheda lekhaka : dilIpa Ara. paMcamIyA sarjana-svAgata to ke jenonA judA judA saMpradAyo eka chata prakAzaka : dilIpa Ara. paMcamIyA ghaDaoN. kalA zAha bI-1/6, golDana roka, suMdaranagara, kalInA, sAMtAkrujha (pUrva), muMbaI-400 098. mUlya : za. 300/-, pAnA H 190, AvRtti H- graMthastha thayelA lekho dvArA DaoN. tribhabhAI jhaverInA heThaLa ekaThA thAya ane jaina dharma tathA bhagavAna mahAvIranA siddhAMtono pracAra ane prasAra sAcA arthamAM thAya. prathama-2011. lekhaka dilIpa paMcamIyA lekhita timirano viccheda' eka navalakathAnuM pustaka che. lekhaka pote A pustakane navalikA kahe che. vicAro, ciMtana, manana ane nididhyAsana karatAM jIvanane sAcI dizA batAve che. lekhaka sara ane prabhAvI bhASA dvArA nIti, sadAcAra ane dharmanA pATha suMdara rIte bhaNAve che. koIpaNa vyaktinA jIvana daramyAna je je vyaktioe prabhAva pADyo hoya te dareka tenA vikAsamAM bhAgIdAra hoya che. lekhakanA jIvanamAM paNa temanA saMparkamAM Avela vyaktiono prabhAva A pustakamAM lekhonuM vaividhya che. gaMbhIre viSayanA lekho, kAvyavivecana, bodhakathAo, AgamakathAo, prAsaMgika lekho, taMtrI lekho, jaina siddhAMto, tAttvika lekho, vairAgyanI bhAvanAo, sAmAjika tathA pArivArika jIvana paranA lekho, krimabhAI jhaverIe vividha pAviko-mAsiko tathA akhabAromAM pragaTa karelA tenuM saMkalana A emanA jIvana para paDyo. AvA prabhAva paDelA prasaMgo ane kAryo tathA ghaTanAone eka vArtAnuM svarUpa ApI mitro samakSa A pustaka dvArA mUkyA che. A pustakamAM sthAna pArmala dareka prasaMgapustakamAM che. jIvananI vAstavikatAthI dUra nathI. lekhakanI khUbI e che ke dareka ghaTanAone ke evI rIte AlekhI che ke vAcaka e prasaMgomAM pote ekarUpa thaI jAya che. bhASA saraLa che. jJAnadhiyAsu lekhake A pustakamAM vividha sAmAjika paristhitione jovA tathA samajavA mATenA dibiMdunuM anAvaraNa karyuM che. vAcakane preraNA Ape tevuM A navala" navalikAnuM pustaka gujarAtI sAhityakSetre AvakArya che. XXX pustakanuM nAma : hA, pastAvo vipula jharaNuM lekhaka : DaoN. zibhAI jhaverI prakAzaka : saurASTra kesarI prAyAguru jena philosophikala enDa liTararI rIsarca senTara-dhAkopara arham spIrIcyuala senTara. mo.H 9820215542 A pustakanA pAne pAne saMyama dharma, adhyAtma ane sudhAraNAnA bhAva pragaTa thAya che. DaoN. kimabhAInA A lekho samAjaciMtana ane A dharmaciMtananI saritAnA mIThA jaLanuM pAna vAcakane karAve che. XXX pustakanuM nAma : mahAvIra darzana lekhaka kavi : zAMtilAla zAha prakAzaka : rAjendra jhaverI 62, jhaverI hAusa, 1le mALe, ena. esa. pATakara roDa, muMbaI-400007. mo.9820063,15 mukhya vikretA H kamiMta Thakkara, ena.ema.ThakkaranI kaMpanI, 140, prinsesa sTrITa, muMbaI-40002. phonaH 22010633, 22033118. mUlya : rU. 100/-, pAnA H 82, AvRtti-3, saM. 2067. Email:gunvartbarvalia Bgmail.com prathama-2011. prAptisthAna : DaoN. razmibhAI jhaverI, zrI zAMtilAla zAhanuM samagra jIvana saMgIta mUlya : rUA. 200/-, pAnA : 232, AvRtti: kSetra vyatIta thayuM che. teoe asaMkhya svaracita stavano racIne tathA jaina kathAgIto saMgItanA sUromAM svakaMThe gAIne jaina tathA jainetaronA 266-ham, roDa naM. 31, sAyana (I), muMbaI hRdayamAM anokhuM ane AdarabharyuM sthAna meLavyuM phona naM. : 9821681046. Email::rashmizaverifyinhoo.co.in A pustaka 'hA pastAvo vipula jharaNuM'mAM che. A pustakamAM zAMtibhAIe racelI racanAo jainonA cAreya phirakAomAM pracalita che. 33 zAMnibhAInI A racanAo temanA kaMThe ja mANI hatI teo temane kyAreya bhUlI zake nahi evo madhura temano kaMThe hato. hajAro loko temane sAMbhaLavA mATe ekaThA thatAM hatAM. saraLa zabdo dvArA jaina dharmanI A racanAo zrotAone Aya maMtramugdha karI de che. jenomAM kathAgItono prAraMbha karanAra zAMtibhAI prathama hatA. zAMnibhAI dvArA racita mahAvIra darzananI racanAo bhAvAtmaka zabdonA prAsa ane kathAne anurUpa gItono sumeLa kAvyane geyatA bakSe che. XXX pustakanuM nAma : sonA bhAI mAnabhAI saMpAdana : mIrA bhaTTa prakAzaka : zizu vihAra kRSNanagara, bhAvanagara, 364001. mUlya H rUA. paNa, pAnA H 240, AvRtti 1, oNgasTa-2007. mAnabhAI bha tyAga ane vairAgyanI mUrti hatA. teo sAdA ane tapasvI hatA. teo paropakArI jIvana jIvyA. temanA dainika jIvanamAM mahAtmA gAMdhIjInA upadezano ghaNo prabhAva hato, temane bALako mATe vizeSa prema hato. gasTa-2007 thI 2008nuM varSa mAnabhAI bhaTTanuM zatAbdI varSa hatuM. zatAbdI varSa nimitte A smaraNa graMtha taiyAra karavAmAM Avyo hato. mAnabhAI aneka mAnavIo sAthe vividha rIte joDAyelA hatA. tethI saMbodhana mATe 'bhAI' zabda cirathI. saMpAdaka zrIrA mATe saptapadInI racanA karI temanA vize lakhAyelA lekhone sAta vibhAgamAM vibhAjita karyA che ane zatAbdI nimitte so lekhone samAvyA che. (1)pArivArika jainonA lekho, (2) ghaDatara ane cAtara, (3) pADozIonA lekho, (4) vividha sAthIonA lekho, (5)sAmAjika kSetre ApelA yogadAnanA mahimAvALA lekho, (6) aMtaraMga caritra, (7) sAhitya-saMgItanI kaLAnA prayAso. A lekhomAM mAnabhAI bhaTTanuM AgavuM spaMdana che. so varSanA dIrdha jIvanapaTa para vaselAM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jIvana Disembara, 2011 tIrthadhAmonuM varNana che. AvA pUjanIya ane mUlya : rUA. 50/-, AvRtti prathama- 2011. roDa, muMbaI-400002. vaMdanIya mAnabhAI bhaTTano A smaraNa graMtha temanA 'sarvodaya' gAMdhI-dIdho eka navI vicAraNAno (5) IjharAyelanI dharmayAtrA saraLa, sAdA, premALa ane paropakArI vyaktitvanA zabda che. A zabdamAM sarve sukhI thAo-sarvanuM lekhaka : mAdhavapriyadAsa svAmI, SGVP, chAroDI citraNa dvArA preraNA Ape tevo graMtha banyo che. hita thAo evI bhAvanA vaNAyelI che. prakAzaka : Imeja pablikezana prA.li. XXX sarvodayanI vicAradhArAno udbhava 1908mAM 199/1, gopAla bhuvana, prinsesa sTrITa, muMbaI pustakanuM nAma : zabdanA AkAzamAM kUdako thayo tyArathI sAta-sAta dAyakA sudhI tenuM 400002. kavi/lekhaka : saMskRtirANI desAI AMdolana cAlyuM. tyAra pachInA traNa dAyakAmAM phonaH 22002691/22001358. prakAzaka : rannAde prakAzana loka-jAgRti mATenA chUTA-chavAyA prayAso thatA (6) tathApi-varSa-6, aMka-22-23, 58/2, bIje mALe, jaina derAsara sAme, gAMdhI rahyA. sarvodaya kyAreya narI vicAradhArA nathI rahI Disembara-phebruArI, mArca-me, 2011 roDa, amadAvAda-380001. paNa temAM karmayoga-vyApaka loka-sahayoga sAthe saMpAdaka : jayeza bhogAyatA phona : 22110081-64. cAlatA rahyA. e darzanane samAja jIvanamAM utAravA prakAzaka : dakSA jayeza bhogAyatA, e-8, pArtha pheksa : 079 22146109. eka ArohaNa thaI rahyuM che. pArka roDa, rAdhara maMdiranI pAchaLa, vAsaNA, mUlya : rUA. 85/-, pAnA : 92, A pustakamAM sarvodaya ArohaNanA atyAra vaDodarA-390012. prathama AvRtti- 2010. sudhInA 100 varasanuM vihaMgAvalokana levAno (7) anusaMdhAna: 54, 55 ane 26. saMskRtirANIno A bIjo kAvyasaMgraha che. jenI ahIM prayAsa thayo ke sarvodaya ArohaNano udgama saMpAdaka : vijayazIlacaMdrasUri badhI ja racanAo achAMdasa che. kaviyitrInA A vIsamI sadInA AraMbhe eka bhautikavAdI prakAzaka : kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya navamI kAvyomAM zabdonI sAthe saMvedanAnA rasataMtuo philasUphInI gatividhinA saMdarbhamAM thayelo. Aje zatAbdI smRti saMskAra zikSaNa nidhi, amadAvAda. guMthAyA che jemAM UMDANa ane agAdha-apAra vyApa paNa e ja saMdarbha kAyama che. phona: 079-26574981. che. A saMgrahanA kAvyo saMskRtirANInA sarvodaya ArohaNane yathAtatha samajavAmAM A (8) zramaNa-Vol. LXII, naM. 2, eprila-junaAtmasaMvedanAnA nakazA jevA lAge che, jemAM pustaka sahAyarUpa bane tema che. 2011. kalpanarasita abhivyakti che. temanI abhivyaktimAM XXX taMtrI : pro. sudarzanalAla jaina kyAMka ekAMkIpaNuM, rUkSatA ke saMdigdhA chatAM sAbhAra svIkAra prakAzaka : pArzvanAtha vidyApITha, vArANasI, kalpanAtIlAnI skUrti che. (1) yogadaSTithI jIvana daSTi badalIye AI.TI.AI. roDa, kArAuMDI, banArasasaMskRtirANInI A racanAomAM eka navA lekhaka : muni saMyamakIrti vijaya 221005. phona:0542-2575890. ja prakAranI tAjagI jovA maLe che. e tAjagI prakAzaka : harasukhabhAI bhAyacaMdabhAI mahetA * * * kevaLa zabdaramatamAMthI ja nathI AvI paNa e to parivAra zabdabrahmamAMnI zraddhAmAMthI AvI che. 203, vAlakezvara roDa, penoramA, chaThTho mALa, paMthe paMthe pAtheya (pRSTa chellAthI cAlu) kavi rAjendra zAha A kAvyasaMgraha mATe lakhe muMbaI-400 006. phona : 23690603 | gujarAta sarakAra taraphathI A saMsthAne be che-"tArI kavitAmAM sarjana prakriyAno Avega che 23690608. ekara jamIna maLI che. A saMsthAnuM saranAmuM chene sAthe taraMgAnvita kalpanA-Avega-dhagaza to (2) dariyA kinArAnA prazno sI.yu.zAha prajJAcakSu mahilA sevA kuMja, jalArAma utsAhanuM ja svarUpa-eTale utsAha tane AgaLa lekhaka : paMkti joga peTrola paMpa sAme, muLI roDa, loka vidyAlayanI ne AgaLa preraze e svAbhAvika che.' prakAzaka : yajJa prakAzana, bhUmiputra, hujarata pAgA, bAjumAM, surendranagara-363002. 'zabdanA AkAzamAM kUdako' kAvyasaMgraha dvArA vaDodarA-390001. muMbaInA zrI navinabhAI maNiyAra A saMskRtirANIe nijano rANI chApa sikko siddha (3) kAvyanuM saMvedana saMsthAnA pramukha che. emanuM saranAmuM cheH karyo che. lekhaka : harivallabha bhAyANI Mahavir Refractories Corporation, Maker Bhuvan No. 2, 18 New Marine XXX prakAzaka : Imeja pablikezana prA. lI. muMbaI. lines, Mumbai-400 020. Phone: pustakanuM nAma : sarvodayanA 100 varasa-eka 199/1, gopAla bhuvana, prinsesa sTrITa, muMbaI 22011742,22011934. dRSTipAta 400002. sevAbhAvI sagRhastho ane udAra dAtAonA lekhaka : kAnti zAha (4) citralekhA : paricaya pustikA sahayogathI A saMsthA cAle che, A saMsthAne cAlatI prakAzaka : pArula dAMDIkara saMkalana : hitena AnaMdaparA-bharata ghelANI rAkhavI samagra samAjanI pharaja che. * * * yajJa prakAzana samiti, hiMgalAja mAtAnI vADImAM, saMpAdaka : sureza dalAla, 'zAzvata' baMgalo, ke.ema. jaina upAzraya sAme, operA hajarata pAgA, vaDodarA-390001. prakAzaka : paricaya TrasTa, mahAtmA gAMdhI sosAyaTI pAse, pAlaDI, amadAvAda-380007. phona (0261) 2437957. memoriyala bilDIMga, netAjI subhASa roDa, carnI Te.naM. : (079) 2661 2505. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2011 prabuddha jIvana ke, hasa muko IT ] collAT] DRIT ]] |i 21NavIrakathA - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA nirmita ke AMtara rASTrIya khyAti prApta, jaina dharma tattvanA vizva pracAraka padmazrI Do. kumArapALa desAInI hRdaya sparzI prabhAvaka vANImAM l, mahAvIra kathA be DI.vI.DI. seTa mUlya rUA. 250/(DIlIvarI kharca sAthe) gotama kathA traNa DI.vI.DI. seTa mUlya rUA. 300/(DIlIvarI kharca sAthe) makara zcita & mane samaya saMbaMdha vaDhakAThI Do. kumArapALa desAInI hRdayaatil iAtImada + koI paNa eka seTanA daza seTa lenArane e viSayanI DI.vI.DI.no eka mitro ane parivArane jJAnanI A bheTa arpakA karI jJAna karmanuM puNya seTa prabhAvanA svarUpe apAze. prApta karo. + keLavaNI saMsthA, derAsara ane upAzraya mATe 20% DiskAunTa parivAra ane mitro sAthe besI A 'mahAvIra kathA' ane 'gautama kathA'nuM + dharma pracAra ane navA varasa ke zubha prasaMge bheTa ApavA mATe koI paNa DI.vI.DI. dvArA darzana-zravaNa karI samUha svAdhyAya ane sAmAyikanuM puNya karma viSayanA eka sAthe 50 seTa lenArane pa0% DiskAunTa prApta kace. + beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka mitro, parivArane bheTa ApavA mATe AthI vadhu uttama zuM hoI zake ? saMgha C.D. A/c. No. 0039201 000 20260 mAM 2kama bharI amane DaoN. kumArapALa desAInI saMgItane sathavAre bhAvabharI prabhAvaka vANI dvArA e slIpa sAthe ApanuM nAma, saranAmuM jaNAvo eTale Apane ghera beThAM vahetI A kathAo Apane divya jJAna bhUminuM Atma sparzI darzana karAvaze ja. A DI.vI.DI. prApta thaze. vastu karatA vicAradAnuM zreSTha che. zrI muMbaI jaina yuvaka saM5, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004, TeliphonaH 23820296) rUA. eka hajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. 500mAM rUA. 1000nA pustako zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano krama pustakanA nAma _ kimata rUA, krama pustakanA nAma | kiMmata rU. 240 krama pustakanA nAma | kimata rA. DaoN.ramaNalAla cI. zAha likhita ane saMpAdita graMtho 1 jena dharma darzana 220 2 jaina AcAra darzana 3 caritra darzana 220 4 sAhitya na 32Q 5 pravAsa darzana 260 6 sAMprata samAja darzana 270 7 zruta upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 8 jaina AcAra darzana 300 . jaina dharma darzana 399 10 gurjara phAgu sAhitya 100 1 1 jina vacana 250 12 jina tattva bhAga-1 13 jina tattva bhAga 2 20 14 jina tattva bhAga-4 20 15 jina tava bhAga-5 18 jina tattva bhAga-8 paha 19 jina tatva bhAga-1 thI 5 | 300 20 jina tava bhAga-6 thI 9 24 21 vIra prabhunA vacano bhA. 1 22 vedaniya hRdayasparza - 23 vaMdaniya hRdayasparza (olIva) 24 zAzvata navakAra maMtra 215 prabhAvaka sthaviro bhAga 1 thI 5 26 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 6 27 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 28 prabhAva ke sthaviro bhAga-2 29 prAvaka vice bhAga-3 30 prabhAvaka sthaviro bhAga-4 32 namo tigharasa 33 tAnasAra 34 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1 35 pAsaporTanI pAMkhe bhAga 2 36 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3 37 nyU jhIlenDa (pustikA) 38 berarathI brigeDiyara 39 oNsTreliyA 41 sAMprata sahaciMtana bhAga-4 | 2Q 42 sAMprata sahaciMtana bhAga-5 50 43 sAMprata sahaciMtana bhAga-6 250 45 mAMprata sahaciMtana bhAga-8 1pa0 46 sAMprata sahaciMtana bhAga-9 150 47 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 350 48 sAMprata sahaciMtana bhAga-1 | 20 49 sAMprata sahaciMtana bhAga-12 20 pa0 sAMprata sahaciMtana bhAga-13 51 sAMprata sahaciMtana bhAga-14 | 20 vo, tArAbena 2, zAha likhita 53 zrImad rAjacaMdra (pustikA) 140 54 prabuddha caraNe - 100 100 5 5 Arya vajUsvAmI 10 150 56 ApaNA tIrthako | 100 150 57 saMskRta nATakonI kathA bhA. 1 10 200 | DaoN. kalAbena zAha likhita 58 caMdra rAjAno rAsa 100 phaoN. bipinacandra DI. kApaDiyA likhita 59 jaina dharmanA puSpa guccha 100 25 I 60 jaina dharmanA svAdhyAya sumana 100 20 pa0 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57. Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN - Regd. No. MH/MR / SOUTH-146 / 2009-11 DECEMBER, 2011 'mAbApathI tarachoDAyelI e dIkarIonuM AzrayasthAna ( paMthe paMthe pAtheya... sula agiyAra varSanI thaI toya jAte khAI A vAta che, kaMcananI- kAlAsa2. gAmamAM ( 1 avaMtikA guNavaMta ) zakatI nahi. dALabhAta ke khIcaDI-dUdhane khUba janmelI kaMcananI. kaMcana doDha varSanI hatI tyAre ene coLIne ekarasa banAvIne gItAbahena ene orI nIkaLyAM ane enI banne AMkhonAM teja AMkhanuM nura gumAvyuM che. aMdhApAne lIdhe paDatI jamADatA. bIjA koI ajANyAnA hAthe sulu jamatI AthamI gayAM, kaMcana UbhI thaIne doDe, duniyAne muzkelIono teone jAta anubhava che. nathI. jamavAno samaya thAya tyAre gItAbahena mAnA oLakhe e pahelAM to e aMdhakArathI gherAI gaI. | teo kahe che ke mArI A aDhIso dIkarIonA hetathI sulano hAtha pakaDIne jamavA laI jAya. khAtI kaMcana traNa varasanI hatI tyAre enI mAne aMdhApAnuM badhuM duHkha paramAtmA jo mane Ape to vakhate sulunuM moM bahu khulatuM nathI tethI tene dUdha tAva Avyo, sakhata tAva ane AMcakImAM e evI A badhAnuM duHkha huM laI lauM ane paramAtmAne sapaDAI ke enuM mRtyu thayuM. kaMcana para bIjo vInavuM ke have mArI koI dIkarIne aMdha na banAvIza. che. sulune cAlavuM jarAya gamatuM nathI, e Akho jo radAra phaTako paDyo tyAre kaMcananA gharamAM kaMcana muktAbahenanA premabharyA prayAsonA divasa eka ThekANe besI ja rahe che tethI tene khAdheluM enAthI eka moTI bahena hatI je dasa varSanI hatI. kAraNe jAte nahAtAM, nAhyA pachI dhoyelAM kapaDAM pacatuM nathI ane gesa caDe che. te sIdhI TaTTAra UbhI e bahenanA mAthe paranI badhI javAbadArI AvI paheratAM ane vALa oLatAM zIkhI. kaMcane jAte paNa rahetI nathI. paDI. kaMcananA vRddha dAdA gharanuM dhyAna rAkhatA hatA. potAnA melAM kapaDAM dhotAM zIkhI. hUMphALA pANImAM sulu svabhAve jiddI che, enuM dhAryuM na thAya Ama bhAre takalIphamAM divaso vItatA hatA. sAbunI bhUkI nAkhI, phIphA caDAvIne kapaDAM boLIne tyAre te moTe moTethI 2De che, ane tyAre enA have kaMcananI moTIbahenanA lagna thayA pachI aDadhA poNA kalAka kapaDAM palaLavA daIne dhovAnI moMmAMthI lALa paDavA lAge che. ane cIkaNI cIkaNI to dAdAnA mAthe gharano badho bhAra AvI paDyo. kaMcanamAM samaja AvI. lALa TapakatI joIne sAmAnya rIte ApaNane dAdA khuba lAgaNIvALA hatA paNa vRddhatvanA kAraNe prema evuM adbhuta rasAyaNa che ke maMdabuddhi- badhAMne suga caDe, paNa A saMsthAnA premALa loko kAraNe emanI zakti osaratI jatI hatI, kaMcanane vALA ya buddhipUrvaka kAma karatAM thaI jAya, to premathI sulune paMpALIne zAMta rAkhavA prayatna te o sAcavI zakatA na hatA. tyAM dAdAe A saMsthAmAM jeTalI dIkarIo che, e sarvanI kare che. surendranagaranI 'sI. yu. zAha prajJAcakSu mahilA potAnI alaga kahAnI che. sulu janmathI ja baMne eka sthAyI phariyAda che ke Aja kAla mAbApa sevAkuMja' saMsthA vize sAMbhaLyuM. AMkhe aMdha che, e bAra divasanI thaI e divase ja potAnA bALakane dhIrajathI premathI samaya ApatA dAdAe kaMcanane e saMsthAmAM dAkhala karI. tyAre enI mA ene muMbaInA vAtsalyadhAma AzramamAM nathI, bALakane samajavAnA badale ghAMTAghAMTa karI kaMcananI uMmara hatI bAra varasanI. ahIMnI bIjI mukI gaI hatI. AzramanA kAryakarone dhIre dhIre muke che jyAre ahIMnA karmacArIo sulu ane aMdha chokarIo potAnAM kAma potAnI jAte karavA khyAla Avyo ke sulunI AMkho to rozanIhIna anya sarva bALakInI premathI saMbhALa le che, keLavAyelI hatI, teo tadana paravaza na hatI paNa che. sAthe sAthe e muMgI ane maMdabuddhinI che. sulu che. sAthe sAthe e muMgI ane maMdabuddhinI che. salu : vadhAre samajadAra bALakIo ochI samajadAra kaMcanane to nahAvAnI, vALa oLavAnI ke khAvAnI | ATha varSanI thaI tyAre vAtsalyadhAmanA saMcAlake bALakInI premathI saMbhALa le che. AkhI ye saMsthA kaMI samaja paDatI na hatI. vicAryuM ke koI aMdhazALAmAM sulune mUkavAmAM eka premALa parivAranI jema rahe che, je dIkarIone | saMsthAmAM AvatA DaoNkTare kahyuM ke kaMcana mAtra Ave to eno enI uMmara vadhavAnI sAthe vikAsa emanA sagA mAbApa tyajI de che evI dIkarIone aMdha nathI paNa e maMdabuddhinI paNa che tethI kayuM paNa thAya, paraMtu sulu aMdha mUMgI ane maMdabuddhivALI A saMsthAmAM mAno prema maLe che, paranI hUMpha ane kAma kyAre karavuM, kevI rIte karavuM e badhuM zIkhatAM hatI tethI muMbaInI koIpaNa saMsthA ene rAkhavA salAmatI maLe che ane e bALakI vikAsa sAdhe ene vAra lAgaze. DaoNkTaranA moMe potAnA saMtAna taiyAra na thaI. sulu maMdabuddhivALI hatI tethI enuM che. e kaMIka bane che, ane enuM jIvana sukhanA vize Avo riporTa sAMbhaLe to koIpaNa mAnI koI kAma e jAte karI zakatI na hatI. paMthe AgaLa vadhe che. chAtInA pATiyAM besI jAya. - vAtsalyadhAma AzramanA saMcAlake meM baI - 1996mAM surendranagaramAM A saMsthA zarU thaI. ne paNa A saMsthAnA saMsthApaka muktAbahena DagalI bahAranI saMsthAomAM tapAsa karI to chevaTe bahenone rahevA, jamavA, kapaDAM, tabIbI sAravAra hiMmata hAre evAM nathI. atyaMta prema ane surendranagaranI sI. yu. zAha prajJAcakSu mahilA ane zaikSaNika suvidhA koIpaNa mUlya cUkavyA vagara samajaNapurvaka teo kaMcanane keLavavA mAMDyAM. saivAjamAM salune sthAna maLyuM. emane maLe che. A saMsthAmAM taiyAra thayelI atyAre saMsthAmAM jeTalI dIkarIo che e badhIne sulane saMDAsa bAtharUmanI ya khabara paDatI nahi. dIkarIonA lagna karAvAya che, ane pachI paNa muktAbahena potAnI dIkarIo ja gaNe che. sulunI saMbhALa levAnI (javAbadArI) hinA ane temanI saMbhALa levAya che. muktAbahene pote paNa zaizavAvasthAmAM potAnI nIlamane muktAbahene soMpI. | (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 34muM) Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender Al 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.