________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી ૨૦૧૧
પરિણામે મહારાષ્ટ્રમાં મોટા પાયા પર બ્રાહ્મણવિરોધી હુલ્લડ અને શ્રેષ્ઠ પ્રતિનિધિ હતા અને રાષ્ટ્ર પિતા હતા. થયેલાં.” (ચિત્રલેખા, ૧૦ જાન્યુ. અંક)
આ કરોડોમાંના દરેકને ગાંધીવાદી સ્વીકાર્ય હતો જ તેમ નહોતું.. ગાંધીજીના અણુઅણુને સમજ્યા વગર આપણા બૌધિકોએ મહારાષ્ટ્ર એ ગાંધીજીના કટ્ટર વિરોધીઓનો પ્રાંત હોવા ઉપરાંત ગાંધીજીને અપાર અન્યાય કર્યો છે.
ચુસ્ત અનુયાયીઓનો પણ પ્રાંત છે...(ગાંધી હત્યા પહેલાં) જ્યાં થોડા સમય પહેલાં જ વિદ્વાન પ્રાધ્યાપક મિત્ર ડૉ. યોગેન્દ્ર પારેખે હુલ્લડો ફાટી નીકળેલાં, તે પણ ગાંધીજીની હત્યાથી શાંત પડી મરાઠીના સુપ્રસિદ્ધ સાહિત્યકાર નરહર કુટુંદકરની યોગેશ કામદાર ગયા..મહારાષ્ટ્ર એક જ એવો પ્રાંત હતો ત્યાં ગાંધીજીની હત્યાને દ્વારા મરાઠીમાંથી ગુજરાતીમાં અનુવાદિત, ગાંધી સ્મારક સંગ્રહાલય પગલે તોફાનો થયા અને આ તોફાનો એવા લોકોએ ભડકાવ્યાં પ્રકાશિત ૨૩ પાનાની નાની પુસ્તિકા મને મોકલી, શિર્ષક છે, જેમને ગાંધીજી માટે કોઈ પ્રકારની શ્રદ્ધા નહોતી. શૈલીની દૃષ્ટિએ ‘શહીદીઃ ગાંધીની કે ગોડસેની!', આ પુસ્તિકા સાથે “નિરીક્ષક'માં ગોપાળ ગોડસેનું આ પુસ્તક પ્રભાવશાળી અને આકર્ષક છે પણ પોતાનો છપાયેલો લેખ પણ મને મોકલ્યો. આ પુસ્તિકાનું વિચાર વિગતોમાં ધૂર્તપણું અને હકીકતોમાં મરોડ છે..સજા ભોગવીને આકાશ સ્પષ્ટ પણે ખુલે એટલે મિત્ર યોગેન્દ્ર પારેખના એ લેખનો ગોપાળ ગોડસે હવે છૂટ્યા છે, ગાંધીજીની હત્યા કરવાનું કાવતરું પહેલો પરિચ્છેદ ઋણ સ્વીકાર સાથે વાચક સમક્ષ પ્રસ્તુત છેઃ ઘડાયું હતું કે? પોતે આ કાવતરામાં ભાગીદાર હતા કે? આ બન્ને
ગાંધીજીની હત્યાના ગુના બદલ જનમટીપની સજામાંથી પ્રશ્ન આજે પણ ગોપાળ ગોડસે કોઈ સ્પષ્ટતા કરતા નથી.ગોડસે નથુરામ ગોડસેના ભાઈ ગોપાળ ગોડસે ઓક્ટોબર ૧૯૬૪માં ભાઈઓની હિંદુરાષ્ટ્ર પ્રત્યે કે ભારત દેશ પ્રત્યેની નિષ્ઠા માટે કોઈના છૂટ્યા. છૂટકારા બાદની ‘નવરાશ'ના દિવસોમાં તેમણે પુસ્તક લખ્યું: મનમાં શંકા નહીં ઉપજે, મારા મનમાં પણ નહીં, પણ મૂળ સવાલ ‘ગાંધીહત્યા આણિ મી’. મૂળ મરાઠીમાં આ પુસ્તક લખાયું. પ્રકાશકે એ છે કે એક વ્યક્તિનો દેશ પ્રેમ તેને હત્યા કરવા સુધી લઈ જાય તો મરાઠીના સુપ્રસિદ્ધ બૌદ્ધિક નરહર કુટુંદકરને પ્રસ્તાવના લખવા કહ્યું. તેવા હત્યારાને શહીદ કેવા સંજોગોમાં ગણવો?...સરદાર વલ્લભભાઈ કોઈ પણ કાપકૂપ વગર છાપવાની શરતે નરહર કુટુંદકરે પ્રસ્તાવના પટેલ) મોટું મન દાખવ્યું અને મહારાષ્ટ્રને કે બ્રાહ્મણ વર્ગને લખવાનું સ્વીકાર્યું. પુસ્તકમાં ગાંધીહત્યાને એક અનિષ્ટ તત્ત્વના ગાંધીજીની હત્યા માટે જવાબદાર ન ગણ્યા. સરદારના સવાલનો વધ તરીકે અને હત્યારા નથુરામને શહીદ તરીકે રજૂ કરેલા. આ અને અન્ય નિકટના લોકોના લખાણો ગવાહી પૂરે છે કે સરદાર વિધાનનો સર્વાગ અને કુશાગ્ર ચર્ચાપૂર્વક પરિહાર કરતી કરુંદકરની દઢપણે માનતા કે ગાંધીજીની હત્યા માટે મહારાષ્ટ્રનો હિંદુત્વવાદ પ્રસ્તાવના પહેલી આવૃત્તિમાં તો છપાઈ ગઈ, પણ પછીની જ જવાબદાર હતો...હકીકતમાં તો ગાંધીજીની હત્યાના કાવતરા આવૃત્તિઓમાંથી ગાયબ! પછીથી કુટુંદકરે પોતાના નિબંધસંગ્રહ વિશે કાંઈ પણ કહેવા ગોડસે તૈયાર નથી... તો પછી એક જ વાત ‘શિવરાત્રીમાં આ પ્રસ્તાવના છાપી.'
બાકી રહે છે–ગાંધીજી પર બોમ્બ ફેંકી તેમનો જાન લેવો અને આમ હવે આ પ્રસ્તાવના પુસ્તિકામાંથી કેટલાંક વાક્યો આપની કરતા થોડા નિર્દોષોનો જાન જાય તો પણ કાંઈ વાંધો નહીં–આ સમક્ષ:
હતું મૂળ કાવતરું. પણ આ નિષ્ફળ ગયું એટલે ગોળી મારીને ૩૦ મી જાન્યુઆરી, ૧૯૪૮ના રોજ ગાંધીજીની હત્યા થઈ તે (ગાંધીજીનો) જાન લીધો...ગાંધીજીની પ્રાર્થના સભામાં ધાંધલ પેદા એક ક્રૂર ઘટના તો હતી પણ સાથે સાથે મહાત્માના જીવનની એક કરવાનું કામ હિંદુત્વ વાદીઓ સતત કરતા આવ્યા હતા તેના પુષ્કળ ઉજ્જવળ અને નાટ્યાત્મક ઘટના પણ હતી. જેમ ઈસુને અને પુરાવાઓ છે...૧૩મી જાન્યુઆરીએ નથુરામે પોતાનો વીમો સોક્રેટિસને તેમના પોતાના જ લોકોએ માર્યા તેવું જ ગાંધીજીનું ચંપૂતાઈ આપટેના નામે કર્યો તેનો અર્થ એ કે ત્યારે નિર્ણય લેવાઈ થયું અને માનવતાની વેદી પર જેમનું બલિદાન આપનાર ગયેલો કે ગાંધીજીની હત્યા બોમ્બ ફેંકીને કરવી અને તેમાં સફળ ન મહાપુરુષોની યાદીમાં એક વધુ નામ ઉમેરાયું. જેણે અપકાર કર્યો થવાય તો પછી ગોળીઓ મારી તેમનો જાન લેવો. આ બંન્ને નિર્ણયો જ હોય તેનું પણ ભલું જ કરવું તેવો તેમનો આગ્રહ. પોતાના લેવાઈ ચૂક્યા હતા. આનો નિષ્કર્ષ એટલો જ કે પાકિસ્તાનને ૫૫ આવા ધ્યેયવાદી ગાંડપણનો ભય વ્યવહારુ જીવન જીવનારાઓ કરોડ રૂપિયા આપવાના નિર્ણય પહેલાં અને ગાંધીજીના ઉપવાસ જીરવી નહિ શકે તેનું ભાન હોવા છતાં તેઓએ પોતાનો રસ્તો પહેલાં જ કાવતરું પૂરેપૂરું ઘડાઈ ચૂકેલું ને કાવતરાની દરેક વિગતો બદલ્યો નહીં. તેમના નિધનથી પરોપકારની આ જ્યોત વધુ પ્રજ્વલિત પણ નક્કી થઈ ગઈ હતી...લાહોરનો બદલો દિલ્હીમાં લેવામાં આ થઈ...મારી દષ્ટિએ અને મારા જેવા કરોડો લોકો માટે તેઓ સજ્જન (ગાંધીજી) નડવાનો હતો એટલે તેને દૂર કરવા આ કાવતરું (ગાંધીજી) નવા ભારતના ઉદ્ઘોષક હતા. ભારતની પ્રજાના સર્વોચ્ચ ઘડાયું. કાવતરાખોરોએ એમ ધારેલું કે જાતિવાદનો બદલો લેવામાં
• ૧ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૧૨૫/-(U.S. $15) • ૩ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૩૫૦/-(U.S. $ 40) • ૫ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૫૫૦/-(U.S. $ 65) • ૧૦ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૧૦૦૦/-(U.S. $120) • કન્યા કરિયાવર આજીવન લવાજમ રૂા. ૨૦૦૦/-(U.S. $ 150)