________________
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||TTLTLTLTLT llllll
સીકા ના કાકા કા કા કા કા કા ઉ. કારણ કે એક સી સી કોડ, રોકો .
Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57
Licence to post without prepayment.No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH /MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN
MAY 2011 |
શિબિરની સાથે જ ઉપજેલમાં કેદીઓને પચ્ચીસ કલાકનો
| પંથે પંથે પાથેય... શીખવવાનું તમે પસંદ કરો કે ?' મારાથી જેલવાસ
બોલાઈ ગયું-'ને કી ઔર પૂછ પૂછે'- અને હળવાશથી-હાસ્યસભર ચહેરે કરવાનું આ આમ કે દીઓ સાથે પચ્ચીસ કલાક
બધું કોણે શીખવ્યું ? અન્ય શિબિર કરતાં | ગીતા જૈન ગાળવાનો તખ્તો ગોઠવાઈ ગયો.
અહીં ભાષામાં, પ્રશિક્ષણની કળામાંજેમ જેમ ગુના જવાના દિવસો નજીક
સુચનામાં ઘણા ફરક નોંધાયા-આ બધું કેવી મધ્ય પ્રદેશના ગુના ખાતેની ઉપજેલ આવતા ગયા મનમાં અને ક વિચારોની આશરે ચારસો કેદીઓથી ઉભરાતી હોવાથી ઉથલપાથલ થવા માંડી. આ અમારા માટે
રીતે થયું ? કોણે કરાવ્યું ? અહો આશ્ચર્યમ્ ! સતત ચહલપહલ હોવા છતાં સર્વત્ર સર્વ નવો પ્રયોગ હતો- ચેલેજ હતી. કેદીઓની
| વર્ષો પહેલાં સૂફી ઈનાયતખાનનું કાંઈ થંભી ગયું હોય અને સિસકારો નીકળી માનસિકતાનો કોઈ વિશેષ અભ્યાસ ન
વાંચેલું વાક્ય યાદ આવ્યા કરતું-‘તમામ જાય એવી સ્મશાનવત્ ઉદાસી છવાયેલી હતો. એઓ અમને કેવી રીતે, કઈ રીતે
સમયમાં, તમામ પ્રજામાં એક જ સિક્કો
સમાનપણ ચલણી છેઃ પ્રેમ.'-આ પ્રેમભરી હતી-હા ત્યાં પચ્ચીસ કલાક ગાળ્યા. સ્વીકારશે- કેટલો સહયોગ આપશે- સર્વ વાંચતા જ ચહેરા પર અણગમતા ભાવો કાંઈ અજનબી હતું. જાણે અજાણ
ભાષા અને વર્તણું કે કેદીઓને અમારામાં ઉપસી આવ્યા હશે. મનમાં તિરસ્કાર પણ ભોમકામાં ભોમિયા વિના જવાની તૈયારી
| વિશ્વાસ જન્મ્યો.
અલગ અલગ ઉંમરના-જાતિ-ધર્મઉદ્ભવ્યો હશે. સાથે જ જેલ અને કેદીઓ કરતા હોઈએ એવી મનઃસ્થિતિ હતી. પરત્વે બચપણથી પેસી ગયેલી આ નઠોરતા
પ્રદેશના લોકોનો સમૂહ હતો. પણ પ્રેમની
ગાંધીજીની વાત યાદ આવતી: ‘તમે જે આપણને ભૂલાવી દે છે કે ‘ઘૂણા પાપની કાંઈ પણ કરો એ વિશ્વના અંતિમ છેવાડે
સહિયારી ભાષા સૌ ઉકેલતા અને ખૂબ જ
ધીરજપૂર્વક ખંતથી શીખતા- અવકાશમાં હોય પાપીની નહીં.’ | બેઠેલી વ્યક્તિને કેટલું ઉપયોગી છે એનો
અન્ય કેદીઓને પણ શીખવતા. ને જેલમાંથી બહાર આવ્યા બાદ જેમનું વિચાર કરી કાર્ય કરવું.’ સમાજમાં કોઈ સ્થાન નથી હોતું - એ શિબિરના આરંભે પ્રથમ દિવસે ૩૫ થી
| કેદીઓ સાથેનો આ અનુભવ અનોખો તરછોડાયેલા જ રહે છે. જેમને સમાજ- ૪૦ કેદીઓ અને મંચ પર અમારી સાથે
રહ્યો. આજે પણ એમના ચહેરા નજર સામે પરિવાર-મિત્રો સ્વીકારવા તૈયાર નથી એવા થોડા વિશિષ્ટ મહાનુ ભાવ-ડિસ્ટ્રીક્ટ
તરવરે છે. વીસ વર્ષની સજા પામેલ
ગુને માર પણ એ શિબિરમાં હતા તો આ અસ્વીકૃત કેદીઓ સમાજના અંતિમ જ જ – ડ ા ક ટ ૨ - જો ૯ 1 ૨ - છેવાડે ઊભા રહીને નિઃસાસા નાખ્યા કરે પત્રકાર આદિ, ધૂપ-દીપ અને પ્રેરક પ્રવચન
નવાણીયા પટ્ટા ખરા અને કોઈ તો છે. આપણી સગવડી બહેરાશને ખંખેરીએ પછી દસ દિવસ નિયમિત જેલમાં જઈ યોગ
બિનઅપરાધી પણ કહેવાય એવા માનવોને તો એમનો સાદ અવશ્ય સંભળાય. શિબિરનું સંચાલન કરવાનું હતું.
નજીકથી ઓળખવાની આવી તકો મને મારી જો કે હાલમાં અમાવાસ્યાના ચંદ્રને પણ તાળું ખોલીને અમને અંદર લે-તાળુ બંધ
ભીતર વધુ વિહરવા દે છે. મનની વિશાળતા રૂપેરી કોર દેખાય તેમ કેદીઓ પરત્વેના થઈ જાય. બીજ ખલે- ત્રીજે ખ લે અને એમ વિસ્તાર છે ગોઠો દૂર થતી જાય છે- છોછે. અભિગમમાં સામાન્ય ફેરફાર થવાની અમે મોટા ચોકમાં થઈ એક છેવાડે અલગ ૧ ૧
છું થઈ જાય છે-ભય ભાગી જાય છે.
| કેદીઓ સાથેની આત્મીયતા વધતી ગઈ. શરૂઆત થઈ છે. એમના જીવનની સુધારણા જ ચોકમાં આવેલ બેરેકમાં જઈએ. દંડા પ્રતિ ધ્યાન દોરાવા લાગ્યું છે. સાથેના સંત્રીઓને સથવારે કાર્યારંભ શરૂ
એમનો આદરભર્યો આવકાર હૃદયમાં
અકબંધ સમાયો છે. યોગાભ્યાસથી એમને ગુના ખાતે અમારી યોગ શિબિરનું થાય. આયોજન ગોઠવાયેલું જ હતું અને એક વિવિધ ગુનાઓ આચરેલ અને સજા
મળતા શારીરિક લાભ તો પ્રોત્સાહિત કરે દિવસ આયો જ ક કેપ્ટન ડૉ. વિજય- પામે લ કે વિચારાધીન કેદીઓની વચ્ચે તેવા રહ્યા જ પણ માનસિક શાંતિનો એમનો. કુમારજીનો ફોન આવ્યો કે ‘ગુનામાં અમારી બેસવાનું, એમને શીખવવાનું ખૂબ જ (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૧૨)
Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd.. Mumbal-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbal-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.