Book Title: Padarth Prakash Part 08
Author(s): Hemchandrasuri
Publisher: Sanghavi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023418/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YSaa USII (bhAga 8) bRhatsaMgrahaNi (padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) - AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhuvanabhAnusUri-janmazatAbdIe navaluM najarANuM (vi.saM. 2067 caitra vada-6) padArtha prakAza (bhAga-8) bRhatsaMgrahaNi padArtha-saMgraha tathA gAthA-zadArtha saMkalana + saMpAdana paramapUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAja vi.saM. 2066 vIra saM. rapa36 prakAzaka saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa sthApaka - zrAddhavaryA mULIbena aMbAlAla Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna hema bI.e. zAha enDa bradharsa 2, arihaMta epArTamenTa, esa.vI. roDa, Ila, pArlA (vesTa), muMbaI-400056. phonaH 26252557 zrI prema-bhuvanabhAnusUri ArAdhanA bhavanA clo. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa zatruMjaya pArkanI galImAM, taLeTI roDa, pAlItANA-364270. dilIpa rAjendrakumAra zAha 6, naMdita epArTamenTa, bhagavAnanagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda-3. phonaH 26639189 * pI.e. zAha kvelarsa 110, hIrApannA, hAjIalI, muMbaI-400016. bAbubhAI saremalajI beDAvALA siddhAcalabaMglojha, senTa enahAIskUla pAse, hIrAjena sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5. mo: 9426585904 caMdrakAMta esa. saMghavI 6-bI, azokA kompalekSa, pahelA garanALA pAse, pATaNa-384265. (u.gu.). phona: 02766-231603 DaoN. prakAzabhAI pI. gAlA bI-6 sarvodaya sosAyaTI, sAMghANI esTeTa, ela.bI.esa. mArga, ghATakopara (vesTa), muMbaI-400086. phonaH 25005837 prathama AvRtti * nakalaH 1,000 mUlya : rUA. 05-00 mudrakaH bharata grAphiksa nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-1. phonaH 079-22134176, mo: 9925020106 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divyarvedanA parama pUjya siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA parama pUjya vardhamAnataponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA parama pUjya samatAsAgara paMnyAsapravara zrI padmavijayajI gaNivarya A pUjyonA caraNomAM anaMtazaH vaMdanA zubhAzISa) parama pUjya siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnI amIdaSTi sadA amArI upara varasatI raho. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakArI upakAra tamAro kadiya na visarIe amArA kuTuMbamAMthI dIkSita thayela pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA pU. pravattinI zrI vasaMtaprabhAzrIjI mahArAja **** pU. sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI mahArAja ***** pU. sAdhvIjI zrI divyayazAzrIjI mahArAja **** A pUjyonA caraNomAM bhAvabharI vaMdanA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (prakAzakIya padArtha prakAza bhAga 8 saharSa prakAzita karIe chIe. AmAM bRhatsaMgrahaNinA padArthasaMgraha ane mULagAthA-zabdArthanuM saMkalana karAyuM che. AmAM devo, nArakIo, tiryaMco ane manuSyo - A cAre gatinA jIvonA AyuSya, rahevAnA sthAno, zarIranI avagAhanA, upapAta-cyavana saMkhyA, upapAta-cyavana virahakALa, gati, Agati vagere padArthonuM vistArapUrvaka varNana karela che. Aja sudhI jIvavicAra-navatattvathI mAMDI chaThThA karmagraMtha sudhInA padArtho padArthaprakAza bhAga 1 thI 7 mAM prakAzita karela che, je abhyAsuone atyaMta upayogI thayA che. zAstrIya padArthono saMkSepamAM saMgraha karI tenI dhAraNA karavI, yAda karavA, parAvartana karavuM-A prathA sva. pUjaya premasUrIzvarajI mahArAje tathA sva. pUjya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAje paThana-pAThana mATe cAlu karela. A paddhatithI ati alpa parizrame vadhu jJAna saMpAdana karI zakAya che. bane gurubhagavaMto pAse A rIte jJAna meLavI taiyAra karela tenI noMdha pUjaya gurudevazrI AcArya vijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAja pAse varSothI paDI hatI. anya abhyAsuone paNa A upayogI hovAthI pUjayonI preraNAthI ame Ane prakAzita karIe chIe. pUjya gurubhagavaMtone tathA anya jJAnArthIone A prakAzana sahAyaka bane e ja zubha apekSA che. - pUjya gurudevazrInA ame khUba ja RNI chIe. A pustakanuM saMpUrNa meTara paMDitavarya pArasabhAI caMpakalAla zAha e tapAsI ApyuM che. te badala temano AbhAra mAnIe chIe. pUjaya mAtuzrI mULIbene sukRtonA lAbha mATe sthApela TrasTa dvArA zrutabhaktino paNa vizeSa lAbha maLato rahe e ja zrutAdhiSThAyikA sarasvatI devIne punaH punaH prArthanA. li. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTanA TrasTIo Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM AnaMdaghanajI mahArAje kuMthunAtha bhagavAnanA stavanamAM kahyuM che - mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM, eha vAta nahi khoTI; ema kahe sAdhu te navi mAnuM, eka hI vAta che moTI. ho kuMtha jina!manaDukima hinabAje, ho kuMtha jina!manaDukimahinabAje. 8 mokSe javAnI sAdhanAomAM sauthI mahattvanI sAdhanA che manane vaza karavAnI sAdhanA. mana bahu caMcaLa che. te satata azubha vicAromAM ALoTyA kare che. tethI AtmA azubha karmo bAMdhI saMsAramAM rakhaDe che. mATe mana upara satata cekIMga rAkhI tene sadA zubha vicAromAM ramatuM rAkhavuM joIe. e mATe zAstrIya padArthonuM ciMtana jarUrI che. zAstrIya padArthone jANI, emane kaMThastha karI, emanuM parAvartana karavAthI, emanI upara ciMtana karavAthI AtmAne ghaNo lAbha thAya che. zAstromAM padArtho bahu vistArathI ApelA che. temane TUMkamAM ane saMpUrNapaNe samajI zakAya ane pachI kaMThastha karI zakAya e mATe 4 prakaraNa, 3 bhASya, 6 karmagraMthonA padArthonuM saMkalana karavAnuM zarU karyuM hatuM. te Aja sudhImAM padArthaprakAza bhAga 1 thI 7 rUpe prakAzita thaI cukyA che. te caturvidha saMghamAM bahu upayogI nivaDyA che. caturvidha saMghamAM temano khUba lAbha maLe che. padArtha prakAza zreNImAM Aje eka navuM kiraNa umerAI rahyuM che ane e che padArthaprakAza bhAga-8, bRhatsaMgrahaNinA padArthasaMgraha tathA gAthAzabdArtha." A AThamA bhAgamAM bRhatsaMgrahaNinA badhA padArtho TUMkamAM, saraLa bhASAmAM, saMpUrNapaNe AvarI levAyA che. bRhatsaMgrahaNimAM mukhyapaNe cAra adhikAro che - devAdhikAra, narakAdhikAra, manuSyAdhikAra, tiryaMcAdhikAra. AmAMthI devAdhikAramAM ane narakAdhikAramAM 9-9 tAro che tathA manuSyAdhikAramAM ane tiryaMcAdhikAramAM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-8 dvAro che. Ama kula 34 dvA2onI vicAraNA A granthamAM karI che. tyAra pachI amuka vizeSa padArtho paNa jaNAvyA che. bRhatsaMgrahaNinI jema saMgrahaNisUtramAM paNa cAra adhikAra ane 34 dvAronI vicAraNA karI che. A banne granthonA padArtho lagabhaga sarakhA che. A banne mULa grantho ane temanI TIkAonA badhA padArthonuM saMkalana ame A padArthaprakAza bhAga-8 mAM karyuM che. amuka sthaLoe banne graMthomAM matabheda che te matabhedo te te sthaLe jaNAvyA che. ghaNA padArthone koThAo rUpe sAMkaLI lIdhA hovAthI samajavAmAM saraLatA rahe che. bRhatsaMgrahaNinA racayitA zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNajI mahArAja che. bRhatsaMgrahaNinI TIkA zrImalayagiri mahArAje racI che. saMgrahaNisUtranA racayitA zrI zrIcandrasUri mahArAja che. saMgrahaNisUtranI TIkA zrIdevabhadrasUri mahArAje racI che. A banne mULakAra ane banne TIkAkAra mahAtmAone Aje kRtajJatAbhAve namana karIe chIe, kemake emanA mULagrantho ane TIkAgranthonA kAraNe Aje ApaNane svAdhyAyanI suMdara taka maLI che. padArthasaMgraha pachI banne mULagranthonI gAthAo ane temanA zabdArtho ApyA che. tethI gAthA gokhanArA puNyAtmAo mATe paNa A graMtha bahu upayogI che. bRhatsaMgrahaNinI 367 gAthAo che ane saMgrahaNisUtranI 347 gAthAo che. gAthA-zabdArtha pachI pustakane aMte padArthone samajavA upayogI citro paNa ApyA che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama A pustakanA abhyAsathI bRhatsaMgrahaNi ane saMgrahaNisUtranA padArtho, gAthAo ane zabdArthono sAMgopAMga bodha thAya che. padArthasaMgrahanI pahelA A pustakamAM AvatA viSayonI vistRta anukramaNikA ApI che. tethI vAcakavargane koIpaNa viSaya zodhavAmAM khUba saraLatA rahe che. caturvidha saMghe A granthanA abhyAsathI bRhatsaMgrahaNinA padArthone samajavA, kaMThastha karavA, temano pATha karavo ane temanI upara ciMtana karavuM. Ama karavAthI mana zubha dhyAnamAM raheze ane mukti nikaTa banaze. A saMpUrNa granthamAM jinAjJAviruddha kaMIpaNa nirUpaNa thayuM hoya to tenI trividha trividha kSamA yAcuM chuM. A pustakanA paThana-pAThana dvArA sahu AtmakalyANa sAdhI zIgha muktigAmI bane e ja zubhAbhilASA. paMkaja sosAyaTI, amadAvAda caitra vada-13, vi.saM. 2066 - prema-bhuvanabhAnu-padya-caraNakiMkara AcArya vijaya hemacandrasUri Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU, vairAgyadezanA dakSa AcArya bhagavaMta zrImad | vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA dvArA likhita-saMpAdita-saMkalita-prerita graMthonI sUci (1) padArtha prakAza bhAga-1 (jIvavicAra-navatattva padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (2) padArtha prakAza bhAga-2 (daMDaka-laghu saMgrahaNI padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (3) padArtha prakAza bhAga-3 (1lA, 2jA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (4) padArtha prakAza bhAga-4 (3jA, 4thA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (5) muktinuM maMgaladvAra (catudazaraNa svIkAra, duSkatagaha, sukRtAnumodanAno saMgraha) (6) zrI sImaMdharasvAmInI ArAdhanA (mahimAvarNana-bhaktigIto vagere) (7) cAturmAsika ane jIvananA niyamo (8) vIza viharamAna jina sacitra (9) vIza viharamAna jina pUjA (10) baMdhanathI mukti tarapha (bAravrata tathA bhava-AlocanA viSayaka samajaNa) (11) namaskAra mahAmaMtra mahimA tathA jApa noMdha (12) paMcasUtra (sUtra 1lu) sAnuvAda (13) tattvArtha uSA (le.-pU.A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.) (14) sAttvikatAno teja sitAro (pa.pU. padmavijayajI ma.nuM caritra) (15) premaprabhA bhAga-1 (pU.A. premasUri ma.nA guNAnuvAda) (16) premaprabhA bhAga-2 (vividha viSayonA 160 zloko sAnuvAda) (17) premaprabhA bhAga-3 (brahmacarya samAdhi aMge zAstrIya zloko-vAkyo sAnuvAda) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) sAdhutAno ujAsa 10 (le.pU.paM. padmavijayajI ma.) (premaprabhAga bhAga-4) (19) paramaprArthanA (arihaMta vaMdanAvalI, ratnAkara paccIzI, AtmaniMdA dvAtriMzikA Adi stutiono saMgraha) (20) bhaktimAM bhIMjANA (paM. padmavijayajI gaNivarya) (vIravijayajI ma. kRta snAtranuM gujarAtImAM vivecana) (21) vairAgyazataka, IndriyaparAjayazataka, siMdUraprakara, gautamakulaka sAnuvAda (pU.A. jayaghoSasUri ma.sA.) (premaprabhA bhAga-5) (22) AdIzvara alabelo re (5. gaNi kalyANabodhivijayajI) (zatruMjaya tIrthanA caityavaMdano-stutio-stavanono saMgraha) (23) upadhAna tapavividha (24) ratnakukSI mAtA pAhiNI (25) satI-sonala (26) nemi dezanA (27) naraka duHkha vedanA bhArI (28) paMcasUtranuM parizIlana (29) pUrvajonI apUrva sAdhanA (mULa) (30) pUrvajonI apUrva sAdhanA (sAnuvAda) (31) adhyAtmayogI (A.kalApUrNasUrijInuM saMkSipta jIvana darzana) (32) citkAra (33) manonuzAsana (34) guru dIvo, guru devatA (premaprabhA bhAga-6) (35) bhAve bhajo arihaMtane (36) lakSmI sarasvatI saMvAda (37) prabhu ! tuja vacana atibhaluM (premaprabhA bhAga-7) (38-40) arihaMtanI vANI haiye samANI bhAga-1, 2, 3 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 (41) samAdhi sAra (premaprabhA bhAga-8) (42-45) rasathALa bhAga-1, 2, 3, 4 (46) samatAsAgara (pU.paM. padmavi. ma.nA guNAnuvAda) (47) prabhu darisaNa sukha saMpadA (48) zuddhi (bhava AlocanA) (49) prabhu ! tuja vacana ati bhaluM bhAga-2 (premaprabhA bhAga-9) (50) RSabha jinarAja muja Aja dina atibhalo (51) kAma subhaTa gayo hArI (premaprabhA bhAga-10) (para-53) gurunI zIkhaDI, amRtanI velaDI bhAga-1, 2 (premaprabhA bhAga-11, 12) (54) padArthaprakAza bhAga-5 (traNa bhASyano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (55) mahAvidehanA saMta bhAratamAM (pa6) padArtha prakAza bhAga-6 (pAMcamA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (57) padArtha prakAza bhAga-7 (chaThTho karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) aMgrejI sAhitya (9) A Shining Star of Spirituality (sAttvikatAno teja sitArono anuvAda) (2) Padartha Prakash Part-1 (jIvavicAra-navatattva) (3) Pahini-A Gem-womb Mother (ratnakukSI mAtA pAhiNIno anuvAda) saMskRta sAhitya (1) samatAsIravarita (paM. padmavijayajI ma.nuM jIvana caritra) uparokta pustakomAMthI koIpaNa pustakanI pUjaya sAdhu-sAdhvIja bhagavaMtone tathA zrAvaka-zrAvikAone jarUra hoya to amane jANa karazo. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama kramAMka viSaya pAnA naM. (A) zrI bRhatsaMgahaNino padArthasaMgraha . . . . . . . . . . . 1-153 1 nava dvAro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 = 2 9 S S wo wo 9 - ja (B) devAdhikAra . . . . . . . . . . . . . . 2-00 2 devonA prakAra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-3 3 dvAra 1-sthiti. . . . . . bhavanapati-vyantara-jyotiSa deva-devInI sthiti . . . . . . . 5 vaimAnika deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti . . . . . . vaimAnika devalokanA khataro . . . . . . . . . . . . . saudharma devalokanA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti. . . . . . devalokanA dareka prataramAM jaghanya-utkRSTa sthiti jANavAnuM karaNa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 sanaskumAra-mATendranA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti . . . . 10 brahmaloka-lAMtakanA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti . . . . . 11 mahAzukra-sahasrAra-AnatanA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 prANata-AraNa-ayyatanA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti .. 13 raiveyaka-anuttaranA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti . . . . . 14 dvAra 2-bhavana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 IndronI ajhamahiSIo. . . . . . . . . . . 16 bhavanapati devo saMbaMdhI vigata . . . . . . . 17 vyantaronA prakAra ... 18 vANavyantarendro, jyotiSa vimAnonI saMkhyA . . . . . . . . 19 dIpo-samudromAM candra-sUryanI saMkhyA . . . . . . . . . . . . 23 20 candra-sUryanuM cArakSetra . . * * , , , , , 18 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - * * * * 36 , , , 13 kramAMka viSaya pAnA naM. 21 digaMbara matAMtara. . . . . . . . . . . . . . . . . . 25-26 22 bIjo matAMtara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 23 manuSyakSetramAM 66, 975 koTI koTI tArA zI rIte samAya? . 28 24 jyotiSavimAnonA AkAra, varNa, laMbAI, pahoLAI, uMcAI. . . . . . . . 25 jyotiSavimAnonuM sthAna . . . 26 jyotiSavimAnone vahana karanArA devo . . 27 jebUdvIpamAM tArA vimAnonuM aMtara . . . 28 be prakAranA rAhu . . . . . . . . . . 29 manuSyakSetra . . . . . . . . . . . . . 30 dvIpa-samudronA nAma . . . . . 31 dvIpa-samudronA adhipati devo . . . 3ra samudronI vigata . . . . . . . . . 33 vaimAnika devalokanA vimAno . . . . 34 be prakAranA vimAno . . 35 vaimAnika devalokanA Indraka vimAno. . . . . . . . . 36 AvalikA,viSTa vimAnonI saMkhyA jANavA kAraNa . . . 37 vaimAnika devalokanA vimAno . . . . . . . . . . . 38 pahelA-bIjA devalokanA prataromAM vimAno. . . . . . . 39 trIjA-cothA-pAMcamA devalokanA khataromAM vimAno. . . . . . 40 chaThThAthI dasamA devalokanA khataromAM vimAno . . . . . . . . 45 41 agyAramA devalokathI anuttara sudhInA prataromAM vimAno. . . 46 4ra saudharmathI mAhendra devalokanA dizAgata vimAno. . . . . 47-48 43 vaimAnika devaloka saMbaMdhI vigata . . . . . . . . . . . . . 49 44 tamaskAya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 kRSNarAjI . 46 lokAntika devo . . . Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kramAMka viSaya pAnA naM. 47 devalokanA vimAnonI laMbAI, pahoLAI ane paridhi . . 53-54 48. caudarAjalokanuM svarUpa 55-56 57 49 dvAra 3-avagAhanA. 50 vaimAnika devalokamAM sthiti pramANe avagAhanA jANavAnuM karaNa . 51 vaimAnika devalokamAM sthiti pramANe avagAhanA. para 53 54 dvAra 6-7-8 55 devomAM vizeSathI gati 56 devalokamAM jIvono utkRSTa-jaghanya upapAta dvAra 9 - Agati 57 58 aparigRhItA devIo 59 devonI lezyA 60 dvAra 4 - upapAtavirahakALa . dvAra 5 - cyavanavirahakALa. cha prakAranA saMghayaNa cha prakAranA saMsthAna 61 62 jIvono AhAra 63jIvono AhAra ane zvAsocchvAsa 64 devone zvAsocchvAsa ane AhAra keTalA kALe 65 devonuM svarUpa 66 devonuM avadhijJAnanuM kSetra 67 jIvonA avadhijJAnanA kSetrano AkAra 68 devonA pRthvItala upara AvavAnA ane na AvavAnA kAraNo . . . . . 69 manuSyakSetranI gandha 400-500 yojana upara zI rIte jAya ? `. 58 59 60 61 62 63 64 65 66 03 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 * * * * * * * * * , , , , , , 8- - * * * * * * * * * * * * * * * * * * DC * * * * * 84 * * * * * * * * * , , , , kramAMka viSaya pAnA naM. (c) narakAdhikAra. . . . . 70 dvAra 1 - sthiti . . . . . 71 ratnaprabhAnA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti . 72 zarkarA prajAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti. . . . . 73 vAlukAprabhAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti . . . . 74 paMkaprajAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti. . . . . . 75 dhUmaprabhA-tama prajAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti 76 narakamAM kSetrasvabhAvajanita vedanA . . . . . . . . 77 nArakIne daza prakAranI vedanA .. 78 narakamAM pudgalono daza prakArano pariNAma. . . . . . 79 narakamAM parasparoTIrita vedanA . . . . . 80 narakamAM paramAdhAmIkRta vedanA . . . . . . 81 kaI narakamAM keTalA prakAranI vedanA . . . 82 dhAra 2 - bhavana . . . . . narakapRthvIo zenI banelI che ? . . . . . 84 narakamRthvIomAM ghanodadhi vagerenI jADAI. . narakapRthvIomAM narakAvAsa . . . . . . . . . . 86 narakamRthvIomAM be pratara vaccenuM aMtara . . 87 AvalikA praviSTa nArakAvAsa jANavA karaNa . 88 pahelI-bIjI narakanA narakAvAsa 89 trIjI-cothI narakanA narakAvAsa 90 pAMcamI-chaThThI-sAtamI narakanA narakAvAsa . . 91 dvAra 3 - avagAhanA . . . . . . . . . . . 92 pahelI narakanA khataromAM avagAhanA . . . . . . . . 93 bIjI narakanA pratiromAM avagAhanA. . . . . . . . . 94 trIjI-cothI narakanA prataromAM avagAhanA . . . . . . . . 95 pAMcamI narakanA khataromAM avagAhanA . . . . . . . . . . 103 | $ 9 - ja ra S S $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ - 1 - * * * * * * * * * * * * * U * * * * * * * * * * * Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 kramAMka viSaya pAnA naM. 96 chaThThI-sAtamI narakanA khataromAM avagAhanA . . . . . . 104 97 dvAra 4-5-6-7-8 . . . 98 kyA jIvo kaI naraka sudhI jAya? . . . 99 dvAra 9 - Agati. . . . . . . . . . 100 nArakIonI legyA . . . 101 nArakIonA avadhijJAnanuM kSetra. . . . . 109 110-119 . . . . . 110 111 - 11 ra (D) manuSyAdhikAra . . . . . . . . . . . . . . . 102 dvAra 1-2 . . . 103 dvAra 3-4-5-6-7 . . . . . . . . . . . 104 kayA jIvo manuSyamAM kaI padavI pAmI zake ? 105 cakravartInA 14 ratno . . . . . 106 dvAra 8 - Agati. 107 eka samayamAM utkRSTathI siddha . . 108 manuSyane vezyA. . . . . . . 113 . . . . 114 . . 115-118 ... 119 . . . . . 120-128 6 * * * * * * , , , , 1 21 8 8 (E) tiryaMcAdhikAra * * * * * * * 109 dvAra 1 - sthiti, 110 paMcendriya tiryaMcanI vizeSa sthiti . . . 111 dvAra 2 - avagAhanA . 112 ekendriyanI vizeSa avagAhanA 113 vikasendriya-paMcendriyanI avagAhanA. . . 114 dvAra 3-4-5. . . . . . . * * * * * * * 115 dvAra 6-7 . . 116 dvAra 8 - Agati, vezyA . . . . . . . 117 jIvonI parabhavamAM vezyA . . . . . . . . * * * 1 PX . . . . 125 ha * * * * * * * * , , , , , 127 12.8 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 133 134 * . . . . . 135 136 137 10 kramAMka viSaya pAnA naM. (F) vizeSa adhikAra . * * * * * * * * * * * * * * 129-153 118 nigodanuM svarUpa . . . . . . . 129 119 traNa prakAranA aMgula . . 13) 120 utsadhAMgula . . . . . 121 pramANAMgula . . . . 122 veda. . . . . . . 123 yoni . . . 124 kula. . . . . . . . * * * * * * * * * * * * * 125 traNa prakAranI yoni. . . . . . . 126 manuSyayoninA traNa prakAra, AyuSyanA 7 padArtho . 127 baMdhakALa, abAdhAkALa, aMtasamaya. 128 apavartanIyAyuSya, anapavartanIyAyuSya .. 139 129 upakrama . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 130 anupakrama, paryApti . . . . . . . . . . 131 prANa . . . . . . . . . . . . . . . 132 saMkSiptatA saMgrahaNi, zarIra dvAra . . . . 143 133 zarIradvAramAM svAmI, viSaya . . . . . . . 134 zarIradvAramAM prayojana, pramANa, avagAhanA 145 135 zarIradvAramAM sthiti, alpabadutva . . . . . . . . 146 136 avagAhanA, saMghayaNa, saMsthAna . . . . . . . . . 147 137 ajIvonA saMsthAna . . . . . . . . . . . . . . 148-149 138 kaSAya, saMjJA, vezyA, Indriya . . . . . . . . . . . 150 139 samudyAta, saMjJI . . . . . 140 veda, paryApti, dRSTi, darzana, jJAna, yoga. . . . . . . . . upara 141 upayoga, kimAdhAra, upapAta, sthiti, samudraghAta, cyavana, gati, Agati . . . . . . . . . . . . . . . . 153 141 * . 142 * * * * * * * * * * * * 168 . . . . . . . . 151 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kramAMka viSaya (G) zrIbRhatsaMgrahaNinA mULagAthA-zabdArtha (H) zrIsaMgrahaNisUtranA mULa-gAthA-zabdArtha .... (I) citro 142 ratnaprabhApRthvImAM bhavanapati, vyantara, vANavyantara ane narakanA sthAna . . 143 jyotiSa vimAnonA sthAno 144 tirhAloka ane manuSyakSetra 145 vaimAnika devalokanA eka prataramAM rahelA AvalikAgata ane puSpAvakIrNa vimAno . 146 vaimAnika devalokanA AvalikAgata goLa, trikoNa, corasa vimAno. 147 tamaskAya 148 kRSNarAjI 149 cauda rAjalokanuM svarUpa tathA vaimAnika devaloko ane narakInA sthAno . . . 150 narakanA eka prataranA narakAvAso . 151 siddhazilA ane siddhabhagavaMto 152 nigodanuM svarUpa 153 nizcayamate vakragatimAM ane RjugatimAM parabhavanA AyuSyano udaya ane parabhavano AhAra 154 vyavahA2mate vakragatimAM ane RjugatimAM parabhavanA AyuSyano udaya ane parabhavano AhAra +++00% pAnA naM. 154-223 224-25 296-308 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinabhadragaNikSamAzramaNa viracita zrIbRhasaMgrahaNa (padArthasaMgraha) zrIbRhasaMgrahaNi zrIjinabhadramaNikSamAzramaNajIe racela che. tenI upara zrImalayagiri mahArAje TIkA racela che. zrIsaMgrahaNi sUtra zrIzrIcandrasUrijIe racela che. tenI upara zrIdevabhadrasUrijIe TIkA racela che. A banne mULagrantho ane banne TIkAonA AdhAre A padArthonuM nirUpaNa karAya che. 9 dhAro :(1) sthiti - AyuSya (2) bhavana - Alaya, devo-nArakone rahevAnA sthAna. (3) avagAhanA - zarIranI laMbAI athavA UMcAI. (4) upapAtavirahakALa - deva vageramAM eka jIva utpanna thayA pachI keTalA kALe bIjo jIva utpanna thAya te. (5) cyavanavirahakALa (udvartanavirahakALa) - deva vageremAMthI eka jIvanuM cyavana thayA pachI pharI keTalA kALe bIjA jIvanuM avana thAya te. (6) ekasamayaupapatasaMkhyA - deva vageremAM eka samaye keTalA jIvo utpanna thAya te. (7) ekasamayacyavanasaMkhyA (ekasamayaudvartanasaMkhyA) - deva vageremAMthI eka samaye keTalA jIvonuM vana thAya te. 1. vagerethI manuSya, tiryaMca, nAraka levA. ema AgaLa paNa jANavuM. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAdhikAra, devonA prakAra (8) gati - deva vageremAM kayA jIvo utpanna thAya che.' (9) Agati - deva vageremAMthI eNvIne jIvo kyAM utpanna thAya te. 4 adhikAra : (1) devAdhikAra, (2) narakAdhikAra, (3) manuSyAdhikAra, (4) tiryaMcAdhikAra. devAdhikAra ane narakAdhikAramAM 9-9 dvAronuM nirUpaNa karAze. manuSAdhikAra ane tiryaMcAdhikAramAM bhavana sivAyanA 8-8 dvAronuM nirUpaNa karAze, kemake manuSya-tiryaMconA rahevAnA sthAna niyata nathI hotA. eTale kula 34 lAronuM nirUpaNa karAze. ) devAdhikAra devo cAra prakAranA che - (1) bhavanapati - te 10 prakAranA che. (1) asurakumAra, (6) vAyukamAra, (2) nAgakumAra, (7) svanitakumAra, (3) vighukumAra, (8) udadhikumAra, (4) suvarNakumAra, (9) dvIpakumAra, (5) agnikumAra, (10) dikumAra. (2) vyantara - te 8 prakAranA che - (1) pizAca, (3) yakSa, (5) kinnara, (7) mahoraga, (2) bhUta, (4) rAkSasa, (6) jhiMpuruSa, (8) gandharva. 1. 2. bRhatsaMgrahaNi mULa-TIkAmAM ane saMgrahaNi sUtra mULa-TIkAmAM gati AgatinI vyAkhyA A pramANe karI hovAthI ame paNa te ja pramANe gati-AgatinI vyAkhyA karI che. anya granthomAM gati-AgatinI vyAkhyA viparIta rIte karI che. te A pramANe- gati-deva vagere avIne kyAM jAya te. Agati=anya jIvomAMthI deva vageremAM koNa Ave te. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devonA prakAra (3) jyotiSa - te 5 prakAranA che (3) graha, (4) nakSatra, (1) candra, (2) sUrya, A dareka asaMkhya hoya che. (4) vaimAnika - te 2 prakAranA che - (1) kalpopanna - 12 devalokanA devo. (2) kalpAtIta - 9 traiveyaka, 5 anuttaranA devo. (5) tArA. bhavanapatimAM ane vaimAnikamAM 10-10 prakAranA devo hoya che. te A pramANe - (1) Indra - devalokanA svAmI. (2) sAmAnika - IndranI samAna kAMti ane vaibhava vALA devo. teo Indrone pUjya hoya che ane Indrane svAmI tarIke svIkAre che. (3) trAyazriMza - IndranA mantrI, purohita jevA devo. te 33 hoya che. (4) pArSadya - parSadAnA devo. teo IndranA mitra jevA hoya che. (5) AtmarakSaka - IndranA rakSaka devo. (6) lokapAla - anyAyakArI devono nigraha karanArA devo. (7) senApati - sainyanA adhipati devo. sainya 7 prakAranA che(4) baLadonuM / pADAonuM sainya, (5) sainikonuM sainya, (6) garvasainya, (1) ghoDAonuM sainya, (2) hAthIonuM sainya, (3) rathonuM sainya, (7) nATyasainya. 1. vaimAnika indrone baLadonuM sainya hoya che, zeSa indrone pADAonuM sainya hoya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 1-sthiti AmAMthI pahelA pAMca sainyo yuddha mATe che. chellA be sainyo upabhoga mATe che. (8) prakIrNaka - prajAjana jevA devo. (9) Abhiyogika - IndronA dAsa jevA devo. (10) kilbiSika - caMDALa jevA halakA devo. vyantara ane jyotiSamAM trAyazciMza ane lokapAla sivAyanA 8-8 prakAranA devo hoya che. dvAra-1 - sthiti sthiti=AyuSya jaghanya = ochAmAM ochuM, utkRSTa = vadhumAM vadhu. bhavanapatinA daze prakAranA devo be-be prakAranA che - uttara dizAnA ane dakSiNa dizAnA. asurakumArano dakSiNa dizAno Indra camara che ane uttara dizAno Indra bali che. bhavanapati deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti jIvo jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti 1 | dakSiNa dizAnA asurakumAra deva 10,000 varSa 1 sAgaropama (camarendranI) 2 | uttara dizAnA asurakumAra deva | 10,000 varSa | sAdhika 1 sAgaropama (balIndranI) 3dakSiNa dizAnA zeSa 9 bhavanapati deva 10,000 varSa 1' palyopama (te te IndranI) 4| uttara dizAnA zeSa 9 bhavanapati deva | 10,000 varSa dezona 2 palyopama (te te IndranI) 1. palyopama ane sAgaropamanuM svarUpa pAMcamA karmagranthamAMthI jANI levuM. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapati-vyantara-jyotiSa deva-devInI sthiti kri. | jIvo | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti | dakSiNa dizAnI asurakumAranI devI | 10,000 varSa | 3 palyopama (IndrANInI) | | uttara dizAnI asurakumAranI devI | 10,000 varSa | 4 palyopama (IndrANInI) 7 | dakSiNa dizAnI zeSa 9 10,000 varSa palyopama bhavanapatinI devI (IndrANInI) uttara dizAnI zeSa 9 10,000 varSa dezona 1 palyopama bhavanapatinI devI (IndrANInI) jaghanyasthiti ane utkRSTasthitinI vaccenI badhI madhyamasthiti jANavI, ema AgaLa paNa badhe jANavuM. vyaMtara deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti jIvo jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti vyantara deva 10,000 varSa | 1 palyopama vyantara devI 10,000 varSa | palyopama | jyotiSa deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti kra. | jIvo | | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti 1 | candra deva - palyopama | 1 palyopama + 1 lAkha varSa 3 palyopama 1 palyopama + 1,000 varSa | graha deva - palyopama | 1 palyopama | sUrya deva nakSatra deva - palyopama | palyopama Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da ke. 5 1 ra 3 14 5 6 6 7 8 10 9 ke. jIvo tArA deva candra devI sUrya devI graha devI nakSatra devI tArA devI 14 jaghanya sthiti 1 palyopama 8 palyopama palyopama palyopama palyopama 4 1 palyopama 8 1 4 1 4 vaimAnika deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti utkRSTa sthiti 1 4 1 palyopama 4 2 1 2 palyopama + 50,000 varSa palyopama + 500 varSa vaimAnika deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti jIvo jaghanya sthiti saudharma devalokanA devo 1 palyopama 2 sAgaropama IzAna devalokanA devo sAdhika 1 palyopama |sAdhika 2 sAgaropama sanatkRmAra devalokanA devo 2 sAgaropama 7 sAgaropama sAdhika 2 sAgaropama sAdhika 7 sAgaropama mAhendra devalokanA devo brahmaloka devalokanA devo 7 sAgaropama 10 sAgaropama lAMtaka devalokanA devo 10 sAgaropama 14 sAgaropama mahAzukra devalokanA devo 14 sAgaropama 17 sAgaropama 8 sahasrAra devalokanA devo 17 sAgaropama 18 sAgaropama 9 Anata devalokanA devo 18 sAgaropama 19 sAgaropama 10 prANata devalokanA devo 19 sAgaropama 20 sAgaropama 11 AraNa devalokanA devo 20 sAgaropama 21 sAgaropama 12 acyuta devalokanA devo 21 sAgaropama 22 sAgaropama 13 adhastanaadhastana traiveyakanA 22 sAgaropama 23 sAgaropama devo adhastanamadhyama traiveyakanA devo 1 palyopama 2 sAdhika palyopama sAdhika palyopama 1 4 23 sAgaropama 8 utkRSTa sthiti 24 sAgaropama Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika deva-devInI jaghanya-utkRSTa sthiti ke. jIvo 15| adhastanauparitana traiveyakanA devo 16 madhyamaadhastana traiveyakanA devo 17 madhyamamadhyama traiveyakanA devo 18 | madhyamauparitana traiveyakanA devo 19 20 21 22 26 uparitanaadhastana traiveyakanA 27 devo uparitanamadhyama traiveyakanA devo uparitanauparitana traiveyakanA devo jaghanya sthiti 24 sAgaropama 25 sAgaropama 26 sAgaropama 27 sAgaropama 28 sAgaropama 29 sAgaropama 30 sAgaropama 31 sAgaropama vijaya-vaijayanta-jayantaaparAjita devalokanA devo 23| sarvArthasiddha devalokanA devo 24| saudharma devalokanI parigRhItA devI 25| saudharma devalokanI aparigRhItA devI IzAna devalokanI parigRhItA devI IzAna devalokanI aparigRhItA devI parigRhItA devI - kulapatnI jevI devI. aparigRhItA devI - gaNikA jevI devI. IzAnathI uparanA devalokomAM devInI utpatti nathI. ajaghanyaanutkRSTa 1 palyopama 1 palyopama utkRSTa sthiti 25 sAgaropama sAdhika 1 palyopama 26 sAgaropama 27 sAgaropama 28 sAgaropama 29 sAgaropama 30 sAgaropama 31 sAgaropama 33 sAgaropama 33 sAgaropama 7 palyopama 50 palyopama 9 palyopama sAdhika 1 palyopama | 55 palyopama Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 saudharma vagere devalokamAM prataronI saMkhyA pratara = uparAuparI mALa kra. devaloka saudharma IzAna vaimAnika devalokanA prataro sanakumAra mAhendra brahmaloka lAntaka mahAzukra sahasrAra Anata 10 prANata 11 AraNa 12 acyuta 9 traiveyaka 13 14 5 anuttara kula prataro 13 113 12 112 x m m m m m 34 9 1 62 1. saudharma-IzAna devalokanuM dareka pratara eka-eka valayamAM rahela hovAthI bannenA maLIne kula prata2 13 ja gaNAya. ema sanakumAra-mAhendra devalokanuM dareka prata2 eka-eka valayamAM rahela hovAthI bannenA kula pratara 12 ja gaNAya. 2. Anata-prANata devalokanuM dareka pratara eka-eka valayamAM rahela hovAthI bannenA maLIne kula prata2 4 ja thAya. 3. AraNa-acyuta devalokanuM dareka pratara 1-1 valayamAM rahela hovAthI bannenA maLIne kula pratara 4 ja che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saudharma devalokanA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti 9 saudharma devalokanA dareka prataramAM jaghanya-utkRSTa sthiti jANavA karaNa :(1) saudharmanI utkRSTa sthiti + saudharmanA pratara (2) (1) X ISTa pratara = ISTaprataranI utkRSTa sthiti dA.ta. saudharma devalokanA pAMcamA prataranI utkRSTa sthiti jANavI che. (1) 2 13 2 13 (2) 10 sAgaropama x 5 = saudharma devalokanA pAMcamA prataranI utkRSTa sthiti 13 13 10 sAgaropama che. saudharma devalokanI jaghanya sthiti e ja saudharma devalokanA dareka prataranI jaghanya sthiti che. saudharma devaloka jaghanya sthiti 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama 1 palyopama pratara 19 raju 3ju 4thu pamu 6ThThuM 7mu 8mu 96 utkRSTa sthiti sAgaropama sAgaropama sAgaropama 13 8. sAgaropama 13 ra 13 4 13 10 sAgaropama 13 12 sAgaropama 13 1 sAgaropama 13 sAgaropama 1 13 5 1 sAgaropama 13 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokanA dareka prataramAM jaghanya-utkRSTa sthiti jANavAnuM karaNa pratara 10mu 11mu jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti | 1 palyopama | 12 sAgaropama | 1 palyopama | 13 sAgaropama 1 palyopama | 13 sAgaropama 12mu 13mu 1 palyopamAM 2 sAgaropama IzAna devalokanA dareka prataranI jaghanya-utkRSTa sthiti saudharma devalokanA dareka prataranI jaghanya-utkRSTa sthiti karatA sAdhika jANavI. sanakumAra vagere devalokanAM dareka prataramAM jaghanya-utkRSTa sthiti jANavA karaNa - (1) te te devalokanI utkRSTa sthiti-te te devalokanI jaghanya sthiti (2) (1) - te te devalokanA pratara (3) (2) X ISTapratara (4) te te devalokanI jaghanyasthiti + (3) = te te devalokanA ISTapraharanI utkRSTa sthiti. dA.ta. sanakumAra devalokanA cothA prataranI utkRSTa sthiti jANavI che. (1) 7 - 2 = 5 sAgaropama (2) (3) 44 39 (4) 2 + = 3 + 6 = 3 sAgaropama sanakumAra devalokanA cothA prataranI utkRSTa sthiti 3 sAgaropama che. te te devalokanI jaghanya sthiti e ja te te devalokanA dareka prataranI jaghanya sthiti che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanakumAra-mATendranA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti sanakumAra devaloka pratara | jaghanya sthiti utkRSTa sthiti 17 | ra sAgaropamAM 2 : sAgaropama raju 2 sAgaropama 2 39 sAgaropama | 3ju 2 sAgaropamAM | | 2 sAgaropama | paNuM 2 sAgaropama 6ThTha | ra sAgaropamAM 7mu | ra sAgaropamAM 33 sAgaropama 3 sAgaropama 4; sAgaropama 4 sAgaropama 4; sAgaropama pa: sAgaropama 56 sAgaropama 6 3 sAgaropama | da sAgaropama 7 sAgaropamAM 8mu | 2 sAgaropamAM 9muM | 2 sAgaropama 10mu | ra sAgaropama | 11muM | 2 sAgaropama 12mu | ra sAgaropama - mahendra devalokanA dareka prataranI jaghanya-utkRSTa sthiti sanakumAra devalokanA dareka prataranI jaghanya-utkRSTa sthiti karatA sAdhika jANavI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 brahmaloka-lAMtakanA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti brahmaloka devaloka pratara jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti 17 | 7 sAgaropama 7 8 sAgaropama sAgaropama raju 7 sAgaropama 3ju | 7 sAgaropamAM sAgaropama 4thu | 7 sAgaropama 9 sAgaropama pam | 7 sAgaropama 9 sAgaropama 10 sAgaropama 6ThTha | 7 sAgaropamAM lAMtaka devaloka pratarAjaghanya sthiti utkRSTa sthiti 17 |10 sAgaropama raju |10 sAgaropama 10 sAgaropama 113 sAgaropama 12 sAgaropama 13 sAgaropama 3ju 10 sAgaropama 4thu 10 sAgaropama pamu 10 sAgaropama 14 sAgaropama Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAzukra-sahasrAra-AnatanA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti mahAzukra devaloka pratara 1lu raju ju 4thu pratara 13 raju 3ju 4thu pratara 19 raju jaghanya sthiti 14 sAgaropama 14 sAgaropama 14 sAgaropama 14 sAgaropama jaghanya sthiti 17 sAgaropama 17 sAgaropama 17 sAgaropama 17 sAgaropama jaghanya sthiti 18 sAgaropama 18 sAgaropama utkRSTa sthiti sahasrAra devaloka Anata devaloka 14 : sAgaropama 15 : sAgaropama 16 sAgaropama 4 17 sAgaropama utkRSTa sthiti 17 - sAgaropama 17 - sAgaropama 17 OM sAgaropama 18 sAgaropama utkRSTa sthiti 18 - sAgaropama 18 : sAgaropama 13 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pratara ju 4thu pratara 19 | raju 3ju . 4thu pratara 13 raju gujju 4thu pratara 13 raju prANata-AraNa-acyutanA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti utkRSTa sthiti 18 sAgaropama 4 19 sAgaropama jaghanya sthiti 18 sAgaropama 18 sAgaropama jaghanya sthiti 19 sAgaropama 19 sAgaropama 19 sAgaropama 19 sAgaropama jaghanya sthiti 20 sAgaropama 20 sAgaropama 20 sAgaropama 20 sAgaropama prANata devaloka utkRSTa sthiti 191 sAgaropama 19 : sAgaropama 19 sAgaropama 20 sAgaropama AraNa devaloka jaghanya sthiti 21 sAgaropama 21 sAgaropama utkRSTa sthiti 20 sAgaropama 4 20 20 acyuta devaloka sAgaropama sAgaropama 4 21 sAgaropama utkRSTa sthiti 21 : sAgaropama 4 21 : sAgaropama Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ greveyaka-anuttaranA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti 15 3ju | 21 sAgaropama 4thu | 21 sAgaropamAM | 21 3 sAgaropama 22 sAgaropamAM 9greveyaka pratara [ 17 ] 2ju | 3ju | 4thu | pa| hUM | 7muM | 8muM | 9muM | upasthiti | (sAgaropama) 12 23 | 24 | 25 | 26 27 28 29 | 30 | 31 jasthiti 22 | 23 | ra4 | 25 | 26 | ra7 | 28 | (sAgaropama) * 30 pa anuttara prata2 [ 17 ] utkRSTa sthiti | 33 sAgaropama jaghanya sthiti | 31 sAgaropama * te te devalokanA IndranA lokapAla devonA vimAno te te devalokanA chellA prataramAM Avela che. * saudharmendranA lokapAla devonI sthiti - lokapAla deva sthiti soma (pUrva dizAmAM) | 1 palyopama yama (dakSiNa dizAmAM) [ 1 palyopama varuNa (pazcima dizAmAM) dezona 2 palyopama vaizramaNa (uttara dizAmAM)| 2 palyopama Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 devo 1 | asurakumAra 2 | nAgakumAra 3 | vidyutsumAra 4 | suvarNakumAra 5 | agnikumAra ke. dvAra - 2 bhavana bhavanapati uttara dizAnA dakSiNa dizAnA bhavanonI saMkhyA |bhavanonI saMkhyA 34 lAkha 44 lAkha 40 lAkha 38 lAkha 40 lAkha 6 | vAyukumAra 50 lAkha 7 | stanitakumA2 40 lAkha 8 | ukuimAra 40 lAkha 9 | dvIpakumAra 40 lAkha 10 dikumAra 40 lAkha kula 4,06 lAkha bhavanonuM pramANa - jaghanya bhavano madhyama bhavano utkRSTa bhavano - - dvAra 2-bhavana kula 30 lAkha 64 lAkha 40 lAkha 84 lAkha 36 lAkha 76 lAkha 34 lAkha 72 lAkha 36 lAkha 76 lAkha 46 lAkha 96 lAkha 36 lAkha 76 lAkha 36 lAkha 76 lAkha 36 lAkha 76 lAkha 36 lAkha 76 lAkha 3,66 lAkha 7,72 lAkha 1 lAkha yojana saMkhyAtA koTAkoTI yojana asaMkhyAtA koTAkoTI yojana bhavanonuM sthAna - 1,80,000 yojana jADI ratnaprabhA pRthvInA upara-nIce 1000-1000 yojana choDI vaccenA 1,78,000 yojanamAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IndronI agramahiSIo bhavanapatidevonA bhavano AvelA che. (juo citra naM.1) 1 keTalAka ema kahe che ke - ratnaprabhApRthvImAM nIce 90,000 yojana pachI bhavanapatidevonA bhavano AvelA che, upara-nIce 1000-1000 yojana choDI vaccenA 1,78,000 yojanamAM bhavanapatidevonA AvAso AvelA che. AvAsa eTale vicitra maNi-ratnothI banela zarIrapramANa UMco moTo maMDapa. bhavana bahArathI goLa, aMdarathI co2sa, nIcethI puSkarakarNikA jevA hoya che. te pAMca varNanA hoya che. te dhajApatAkAthI yukta hoya che. 17 * dareka Indra jaMbudrIpane chatra ane meruparvatane daMDa karavA samartha hoya che. A IndronI sAmAnya zakti kahI. dareka IndranI vizeSa zakti devendrastavamAMthI jANI levI. IndronI agramahiSIo - Indra camarendra - balIndra agramahiSI 5-5 bhavanapatinA zeSa 18 Indra 6-6 vyantaranA 16 Indra, sUyaeNndra, candrandra 4-4 saudharmendra - IzAnendra 8-8 1. A pustakane aMte citro ApelA che. 2. puSkarakarNikA = kamaLanA bIjano DoDo. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keT 18 bhavanapatidevo saMbaMdhI vigata - bhavanapatinuM cihna zarIranA vastrano dakSiNa dizAno uttara dizAno sAmAnika devo | AtmarakSakadevo AvAso devo | varNa | varNa | indra | indra | dakSiNamAM | uttaramAM | dakSiNamAM | uttaramAM | kyAM hoya? 1|asurakumAra cUDAmaNi kALo | lAla | amareja bilIndra | 64,000 | 60,000 |2,56,O[2,40,aNavarasamudramAM 2]nAgakumAra sarpa | sapheda | lIlo | dharaNendra bhUtAnanTendra 6i,000 ] 6,000 |24,000 |24,000 aruNavarasamudramAM 3/vighukumAra |vaja | lAla | lIlo | harikAntandra | harisahendra 6,OOO / 6,000 |24,000 |24,000 jebUdIpamAM kramazaH vidyu--bha-mAlyavaMta upara 4|suvarNakumAra,garuDa | pILo | sapheda | veNudevendra | veNudAlIndra | 6,000 6,OOO 24,000 |24,000 mAnuSottaraparvata upara agnikumAra ghaDo lAla | lIlo | agnizikhendro agnimANavendro 6.00 6,00 24,000 |24,000 |aNavaradvIpa upara davAyukumAra magara | lIlo | saMdhyAnA velambeja | prabhaMjanendra 6,00 ||6, jI. 24,000 |24,000 |mAnuSottaraparvata upara raMga jevo 7|svanitakumAra vardhamAnaka pILo | sapheda | ghoSendra mahAghoSendra 6,OOK 24,000 |24,000 |aNavaradvIpa upara | 8 |udaSikumAra |azva | sapheda | lIlo | jalakAttendra | jalapratyendra T6,000 6,000 24,000 |24,0 |aNavarasamudramAM | dviIpakumAra siMha | lAla | lIlo | putyendra | vaziSThandra 6,000 24,000 |24,000 |aNavaradvIpa upara 10|dikumAra hAthI | pILo | sapheda | amitagatIndra amitavAhanejA 6,000 24,000 |24,000 aNavaradvIpa upara 1,18, 7[ 1,14, 0|4,72, 7[4,56, 2,32,000 | 9,28,000 * dareka vyantarendra, sUryendra, canTendranA 4000-4000 sAmAnika devo hoya che, ane 16,000-16,000 AtmarakSaka devo hoya che. 1. A cihano mugaTamAM hoya che. 2. cUDAmaNi =mastaka uparano maNi. 3. vardhamAnaka= koLiyAnuM saMpuTa. 4. AtmarakSaka devo sAmAnika devo karatA cAra guNA hoya che. 6,000 | 6,000. bhavanapatidevo saMbaMdhI vigata Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyantaronA prakAra vyantara ratnaprabhA pRthvInA pahelA 1,000 yojanamAM upara-nIce 100-100 yojana choDI vaccenA 800 yojanamAM vyantaronA bhUmimAM rahelA asaMkhya sundara nagaro AvelA che. (manuSyakSetranI bahAra dvIpo-samudromAM rahelI vyantaronI nagarIonuM varNana jIvAbhigama vagere zAstromAMthI jANI levu.) (juo citra naM. 1) bharatakSetra jeTalA mahAvidehakSetra jeTalA sauthI nAnA nagaro madhyama nagaro sauthI moTA nagaro jaMbudrIpa jeTalA vyantaradevonA 8 prakAra che. te A pramANe - (1) pizAca (2) bhUta (3) yakSa (4) rAkSasa (1) kuSmAMDa (2) pATaka (3) joSa (4) Ahnika (5) kAla - - pizAconA 15 prakAra che. te A pramANe - (1) surUpa (2) pratirUpa (3) atirUpa bhUtonA 9 prakAra che. te - (6) mahAkAla (7) cokSa (5) kinnara (6) kiMpuruSa (7) mahoraga (8) garva (8) acokSa (9) tAlapizAca (10) mukhapizAca A pramANe (4) bhUtottama (5) ndika (6) mahAskandika 19 (11) adhastAraka (12) deha (13) mahAdeha (14) tRSNIka (15) vanapizAca (7) mahAvega (8) pratichanna (9) AkAzaga Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 yakSonA 13 prakAra che. te A pramANe (5) sumanobhadra (6) vyatipAkabhadra (7) subhadra (8) sarvatobhadra (1) pUrNabhadra (2) mANibhadra (3) zvetabhadra (4) haribhadra rAkSasonA 7 prakAra che. te A pramANe - (4) vinAyaka (5) jalarAkSasa (6) rAkSasarAkSasa kinnaronA 10 prakAra che. te A pramANe (1) bhIma (2) mahAbhIma (3) vighna (1) kinnara (2) kiMpuruSa (3) kiMpuruSottama (4) hRdayaMgama (5) rUpazAlI (6) anindrita (7) kinnarottama (8) manorama kiMpuruSonA 10 prakAra che. te A pramANe - - (1) puruSa (2) satpuruSa (3) mahApuruSa (4) puruSavRSabha (5) puruSottama (6) atipuruSa (7) mahAdeva (8) marut mahoragonA 10 prakAra che. te A pramANe - (1) bhujaMga (2) bhogazAlI (3) mahAkAya (4) atikAya (5) skandhazAlI (6) manorama (7) mahAvega (8) maheSvakSa vyantaronA prakAra (9) manuSyapakSa (10) dhanAdhipati (11) dhanAhAra (12) rUpayakSa (13) yakSottama (7) brahmarAkSasa (9) ratipriya (10) ratizreSTha (9) meruprabha (10) yazasvAn (9) merukAnta (10) bhAsvAn Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyantaronA prakAra gandharvonA 12 prakAra che. te A pramANe - (1) hAhA (5) RSivAdaka (9) raivata (2) hU (6) bhUtavAdaka (10) vizvAvasu (3) tubu (7) kAdamba (11) gItarati (4) nArada (8) mahAkAdamba (12) gItayaza Ama vyantaradevonA kula 86 prakAra che. vyaranA 8 nikAya, dakSiNendra, uttarendra, cihna, varNa - kra | nikAya | dakSiNendra | uttarendra | "cina | varNa | 1 | pizAca | kAla | mahAkAla | kadambavRkSa | zyAma 2 | bhUta surUpa pratirUpa | sulasa ! kALo 3 | yakSa pUrNabhadra | mANibhadra | vaTavRkSa | zyAma | 4 | rAkSasa | bhIma | mahAbhIma khaTvAMga | sapheda 5 | kinnara | kinnara | kiMguruSa | azokavRkSa lIlo | 6 | kiMguruSa | sapuruSa | mahApuruSa, campakavRkSa, sapheda 7 | mahoraga atikAya | mahAkAya | nAgavRkSa | zyAma | 8 | gandharva | gItarati | gItayaza | tumburuvRkSa zyAma dareka IndranA 4,000-4,000 sAmAnika devo che. kula sAmAnika devo 4,000 x 16 = 64,000 che. dareka IndranA 16,000-16,000 AtmarakSaka devo che. kula AtmarakSaka devo 16,000 x 16 = 2,56,000 che. vyantaradevonA bhavano 5 varNanA hoya che. te dhajA-patAkAthI yukta hoya che. 1. dareka devonA cihno temanI dhajA upara hoya che. 2. sulasa = vanaspativizeSa. 3. khAMga = tApasonuM upakaraNa. 4. zyAma = kaMIka kALo. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2. vANavyantarendro, jyotiSa vimAnonI saMkhyA vANavyantara - ratnaprabhA pRthvInA prathama so yojanamAM uparanIce 10-10 yojana choDI vaccenA 80 yojanamAM vANavyantara devo rahe che. (juo citra naM. 1) temanA ATha nikAya che. darekanA bebe Indra che. te A pramANe kra. vANavyattara nikAya | dakSiNendra | uttarendra 1| aNapatnI saMnihita | sAmAna 2 | paNa patnI dhAtA vidhAtA 3| RSivAdI | RSipAla, 4| bhUtavAdI Izvara mahezvara 5) kaMdita suvatsa vizAla 6 | mahAkaMdita hAsya hAsyarati | 7 | kohaMDa zveta mahAzveta | 8 | pataMga pataMga | pataMgapati jyotiSa vyantaranA nagaro karatA jyotiSanA vimAno saMkhyAtaguNa che. . | dviIpa-samudra candra | sUrya 1 | jaMbUdvIpamAM 2 | lavaNasamudramAM 3 | dhAtakIkhaMDamAM 4 | kALodadhisamudramAM - 42 5 | puSkaravaradvIpamAM 144 144 | 6 | ardhapuSkaravaradvIpamAM | | 42. | 72 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvIpo-samudromAM candra-sUryanI saMkhyA 23 dhAtakIkhaMDathI AgaLanA dvIpa-samudromAM candra-sUryanI saMkhyA jANavA mATe karaNa je dvIpa-samudramAM candra-sUryanI saMkhyA jANavI hoya tenI pUrvenA dviIpa ke samudranA candra-sUryanI saMkhyAne traNathI guNI temAM tenI pUrvenA dviIpa-samudranA candra-sUryanI saMkhyA umeravI. je javAba Ave te vivakSita dvIpa-samudranA candra-sUryanI saMkhyA che. dA.ta. kALodadhisamudranA candra-sUryanI saMkhyA jANavI che. tenI pUrve dhAtakIkhaMDa che. temAM 12 candra-sUrya che. 12 X 3 = 36 dhAtakIkhaMDanI pUrvenA dvIpasamudranA candra-sUrya = 2 + 4 = 6 36 + 6 = 4ra kALodadhisamudramAM 42 candra ane 42 sUrya che. AgaLanA badhA dIpa-samudronA candrasUryanI saMkhyA A karaNa dvArA jANI levI. manuSyakSetranI bahAra candrasUrya zI rIte rahelA che te candraprajJapti vageremAM kahyuM nathI. manuSyakSetramAM 132 candra ane 132 sUrya che. * manuSyakSetramAM candranI be paMkti che ane sUryanI be paMkti che. candranI eka paMktimAM 66 candra hoya che ane sUryanI eka paMktimAM 66 sUrya hoya che. manuSyakSetramAM 66 grahonI eka evI grahonI 176 paMkti che. manuSyakSetramAM 66 nakSatronI eka evI nakSatronI pa6 paMkti che. * jaMbudvIpanA candra-sUryanA sauthI aMdaranA maMDalathI sauthI 1. manuSyakSetranuM svarUpa pAnA naM. 34 upara batAvyuM che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 candra-sUryanuM cArakSetra bahAranA maMDala sudhI 5101 yojanAnuM aMtara che. jaMbudvIpamAM candra-sUryanA maMDala 180 yojana sudhI che. lavaNasamudramAM candra-sUryanA maMDala 330 yojana sudhI che. candranA maMDala 15 che. maMDalanA AMtarA 14 che. candranA be maMDala vaccenuM aMtara 351. yojana che. 1 candra maMDalano vistAra = yojana. candrana cArakSetra = (15 x 5) + 14 x (35+1+ 140) = La + 40 + 60 + la = 40 + 12 = 490 + 60 = 510 jaMbudvIpamAM candranA 5 maMDala che. lavaNasamudramAM candranA 10 maMDala che. sUryanA maMDala 184 che. maMDalanA AMtarA 183 che. sUryanA be maMDala vaccenuM aMtara ra yojana che. 1 sUryamaMDalano vistAra = yojana. sUryanuM cArakSetra = (184 x )+(183 x 2) = 232 + 366 = 144 3 + 366 = 510 jaMbUdvIpamAM sUryanA 65 maMDala che. lavaNasamudramAM sUryanA 119 maMDala Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digaMbara matAMtara 25 che. jaMbUdvIpamAM pUrvamAM niSadha parvatanI upara 63 sUryamaMDala che ane harivaSakSetranI jIvAnA cheDA upara be sUryamaMDala che, tathA pazcimamAM nIlavaMta parvatanI upara 63 sUryamaMDala che ane ramyakakSetranI jIvAnA cheDA upara be sUryamaMDala che. * badhA candra-sUrya-graha-nakSatra-tArA jaMbUdvIpanA meruparvatane vacce rAkhIne paribhramaNa kare che. candra-sUrya-grahano nakSatra sAthe yoga anavasthita hoya che. nakSatra-tArAnuM maMDala sadA avasthita hoya che. temanA dakSiNAyanauttarAyaNa thatA nathI. meru parvatanI cAre dizAmAM 1-1 dhruvatAro che. A dhruvatArAnA parivAranA tArAo dhruvatArAnI ja cAre bAju paribhramaNa kare che, meruparvatanI cAre bAju nahIM. digaMbara matAMtara - A mata digambarasaMmata evA karmaprakRtiprAbhRtamAM batAvyo che. manuSyalokanI bahAra candra-sUrya vacce sAdhika 50,000 yojananuM aMtara che. be candra vaccenuM aMtara ane be sUrya vaccenuM aMtara AnAthI bamaNuM jANavuM. manuSyalokanI bahAra pahelI paMktimAM 145 candra ane 145 sUrya che. te A pramANe - manuSyakSetra pachI 50,000 yojana oLaMgI goLAkAre candrasUryanI pahelI paMkti che. teno vyAsa 46 lAkha yojana che. tenI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 digaMbara matAMtara paridhi 1,45,46,476 yojana che. ATalI paridhimAM sAdhika 50,000 yojanAnA AMtarAvALA 14pa candra ane 145 sUrya Ave. tyArapachI 1 lAkha - 1 lAkha yojanAnA AMtare candra-sUryanI paMktio che. bIjI paMktimAM 6 candra ane 6 sUryanI vRddhi thAya. eTale bIjI paMktimAM 151 candra ane 151 sUrya thAya. trIjI paMktimAM 7 candra ane 7 sUryanI vRddhi thAya. eTale trIjI paMktimAM 158 candra ane 158 sUrya thAya. tyAra pachI be paMktimAM 6-6 candra-sUryanI vRddhi thAya ane eka paMktimAM 7 candra-sUryanI vRddhi thAya. ema lokAnta sudhI uttarottara paMktiomAM samajavuM. puSkaravarArdhadvIpanI | candra | sUrya | pahelI paMkti | 145 | 14pa bIjI paMkti 1pa1 151 trIjI paMkti 158 | cothI paMkti 164 | 164 pAMcamI paMkti 170 170 chaThThI paMkti 177 sAtamI paMkti 183 183 AThamI paMkti 189 | 189 kula 1,337 | 1,337 158 177 1. saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijI ma. kRta TIkAmAM ahIM manuSyakSetranI bahAranI prathama paMktinI paridhi 1,45,46,477yojana kahI che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo matAMtara 27 je dvIpa-samudra jeTalA lAkha yojanAnA vistAravALo hoya temAM candra-sUryanI teTalI paMkti hoya. pUrvenA dvIpa-samudranI pahelI paMktimAM jeTalA candra-sUrya hoya tenA karatA bamaNA candrasUrya pachInA dvIpa-samudranI pahelI paMktimAM hoya. bIjI paMktimAM 6 candra-sUryanI vRddhi thAya. trIjI paMktimAM 7 candra-sUryanI vRddhi thAya. tyAra pachI be-be paMktimAM 6-6 candra-sUryanI vRddhi thAya ane trIjI paMktimAM 7 candra-sUryanI vRddhi thAya. Ama tete dvIpa-samudranI carama paMkti sudhI jANavuM. puSkaravarArdhadvIpanI pahelI paMktimAM candra-sUrya 145-145 che. puSkaravarasamudranI pahelI paMktimAM candra-sUrya 290-90 che. bIjo matAMtara - manuSyakSetra pachI 50,000 yojana oLaMgI pahelI paMktimAM 72 candra ane 72 sUrya che. tyAM temanuM paraspara aMtara 1,01,017 yojana* che. te A pramANe - pahelI paMktino vyAsa = 46 lAkha yojana. pahelI paMktinI paridhi = 1,45,46,477* yojana. candra-sUryanuM aMtara = 1,45,46,477 - 144 = 1,01,017 yojana*. be candranuM paraspara aMtara ane be sUryanuM paraspara aMtara AnAthI bamaNu jANavuM. * saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijI ma. kRta TIkAmAM ahIM candra-sUryanuM aMtara 1,01,017 yojane kahyuM che. saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijI ma. kRta TIkAmAM ahIM manuSyakSetranI bahAranI prathama paMktinI paridhi 1,45,46,477yojana kahI che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 manuSyakSetramAM 66,975 koTI koTI tArA zI rIte samAya? je dvIpa-samudra jeTalA lAkha yojanAnA vistAravALo hoya te dviIpa-samudramAM teTalI paMkti hoya. jeTalI paMkti hoya teTalo gaccha che. dareka paMktimAM 4nI vRddhi thatI hovAthI 4 uttara che. (gaccha x uttara) - uttara + pahelI paMktinA candra-sUrya = aMtima paMktinA candrasUrya bAhya puSkaravarArdhadvIpanI aMtima paMktimAM candra-sUrya = (8 x 4) - 4 + 144 = 172 bAhya puSkaravarArdhadvIpanI aMtima paMktimAM kula 172 candrasUrya che. (pahelI paMktinA candra-sUrya + aMtima paMktinA candra-sUrya) ga7 = te drIpa-samudranA kula candrasUrya bAhya puSkaravarArdhadvIpanA kula candra-sUrya(144 + 172) x = 316 4 4 = 1, 264 bAhya puSkaravarArdhadvIpamAM kula 1,264 candra-sUrya che. A rIte badhA dIpa-samudromAM candra-sUryanuM parimANa jANavuM. *1 candranA parivAramAM 88 graha, 28 nakSatra ane 66,975 koTI koTI tArA che. prazna - jo eka candranA parivAramAM 66,975 koTI koTI tArA hoya to 132 candranA parivAramAM ghaNA tArA thAya. jayotizcakra meruparvatathI 1, 121 yojana choDIne bhramaNa kare che. to manuSyalokamAM ATalA badhA tArA zI rIte samAya? javAba - ahIM be mata che - (1) koTI koTI e koTInI ja saMjJA (nAma) che. tethI 66,975 koTI tArA thAya. tethI manuSyakSetramAM 66,975 koTI tArA samAya zake. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSavimAnonA AkAra, varNa, laMbAI, pahoLAI, UMcAI 29 (2) tArAnA vimAnanuM pramANa 1utsedhAMgulathI mApavuM. manuSyakSetranuM pramANa pramANAMgulathI mApavuM. tethI manuSyakSetramAM 66,975 koTIkoTI tArA samAya zake. jyotiSanA vimAno aDadhA koThAnA phaLanA AkAranA hoya che. prazna - jo jyotiSanA vimAno aDadhA koThAnA phaLanA AkAranA hoya to mAthA upara hoya tyAre temano uparano bhAga na dekhAvAthI te goLa dekhAya te barAbara che paNa udaya-asta vakhate to aDadhA koThAnA phaLa jevo AkAra dekhAvo joIe. te kema dekhAto nathI ? javAba - aDadhA koThAnA phaLano AkAra jyotiSavimAnonI pIThano che. tenI upara prAsAdo AvelA che. prAsAdo sahita pIThano AkAra ghaNokharo goLa bane che. te dUrathI ApaNane samagoLa dekhAya che. * jyotiSavimAno suMdara che ane sphaTikanA che. lavaNasamudranA jyotiSavimAno udakasphATaka sphaTikanA che. tethI lavaNasamudranI zikhAmAM caratA temane pANIthI vyAghAta nathI thato. jyotiSa vimAno titilokanA upa2nA 110 yojanamAM hoya che. te asaMkhya che. jyotiSanA bhavano pAMca varNanA hoya che. te dhajApatAkAthI yukta hoya che. manuSyakSetranA jyotiSa vimAnonI laMbAI-pahoLAI-UMcAI jyotiSa vimAna candra vimAna sUrya vimAna laMbAI-pahoLAI yojana yojana 56 61 48 61 UMcAI 28 yojana 61 24 yojana 61 1. utsedhAMgula-pramANAMgulanuM svarUpa pAnA naM. 130-133 upara batAvyuM che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jyotiSavimAnonuM sthAna jyotiSavimAna | laMbAI-pahoLAI | uMcAI | graha vimAna | 2 gAu | 1 gAu nakSatra vimAna 1 gAu 1 gAu tArA vimAna 3 gAu | gAu | (u. sthitivALA devonuM) tArAvimAna (ja.sthitivALA devona) | 500 dhanuSya | 250 dhanuSya manuSyakSetranA jyotiSa vimAno gamanazIla hoya che. * manuSyakSetranI bahAra rahelA jyotiSavimAnonI laMbAIpahoLAI-UMcAI manuSyakSetranI aMdara rahelA jayotiSavimAnonI laMbAI-pahoLAI-UMcAI karatA aDadhI hoya che. teo sthira hoya che. * meruparvatanA madhyabhAgamAM be prataramAM 4 upara ane 4 nIce ema ATha rucakapradeza che. te samabhUtala che. jyotiSavimAnonuM sthAna - keTalAkano mata-samabhUtalathI 790yojana upara jatA tArAnA vimAna Ave. tyAMthI 10 yojana upara jatA sUryanA vimAna Ave. tyAMthI 80 yojana upara jatA candranA vimAna Ave. tyAMthI 4 yojana upara jatA nakSatranA vimAna Ave. tyAMthI 4 yojana upara jatA budhanA vimAna che. tyAMthI 3 yojanA upara jatA zukranA vimAna che. tyAMthI 3 yojana upara jatA gurunA vimAna che. tyAMthI 3 yojana upara jatA maMgaLanA vimAna che. tyAMthI 3 yojana upara jatA zaninA vimAna che. (juo citra naM. 2) gandhahastIno mata - sUryanI nIce maMgaLagraha cAra care che. zeSa uparanI jema. haribhadrasUrino mata - samabhUtalathI 790 yojana upara jatA bharaNI nakSatra cAra care che. samabhUtalathI 900 yojana upara jatA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSavimAnone vahana karanArA devo svAti nakSatra cAra care che. zeSa uparanI jema. tattva kevaLIgamya che. nakSatramaMDalamAM sauthI aMdara abhijit nakSatra cAra care che. nakSatramaMDalamAM sauthI bahAra mULa nakSatra cAra care che. nakSatramaMDalamAM sauthI nIce bharaNI nakSatra cAra care che. nakSatramaMDalamAM sauthI upara svAti nakSatra cAra care che. cara jyotizcakra meruparvatathI 1,121 yojananI abAdhAe cAra care che. sthira jyotizcakra alokAkAzathI 1,111 yojananI abAdhAe cAra care che. je dvIpa-samudramAM nakSatra-graha-tArAnI saMkhyA jANavI hoya te dvIpa-samudranA candranI saMkhyAthI eka candranA nakSatra-graha-tArAnI saMkhyAne guNavI. je javAba Ave te te dvIpa-samudranA nakSatragraha-tArAnI saMkhyA che. jyotiSavimAnone vahana karanAra devo - jyotiSa vimAno AlaMbana vinA ja addhara rahe che. chatA Abhiyogika devo tevA prakAranA nAmakarmanA udayathI vimAnonI nIce rahI temane vahana kare che. jyotiSa pUrvamAM vimAna siMharUpe candra sUrya graha nakSatra tArA vahana karanArA devo dakSiNamAM | pazcimamAM uttaramAM hAthIrUpe baLadarUpe | ghoDArUpe 31 4,000 4,000 4,000 4,000 4,000 4,000 2,000 2,000 2,000 1,000 1,000 1,000 500 500 500 kula 4,000 | 16,000 4,000 | 16,000 2,000 8,000 1,000 4,000 500 2,000 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUdvIpamAM tArA vimAnonuM aMtara gati - candra, sUrya, graha, nakSatra, tArA kramazaH zIvra gativALA che. budha, zukra, maMgaLa, guru, zani kramazaH zIvra gativALA che. Rddhi-tArA, nakSatra, graha, sUrya, candra kramazaH vadhu RddhivALA che. cihna - candra, sUrya, graha, nakSatra, tArAnA vimAnavAsI devonA mugaTanA agrabhAga para anukrame candra, sUrya, graha, nakSatra, tArAnA cihna hoya che. varNa - pAMca prakAranA jyotiSa devo kamaLanA garbha jevA gorA hoya che. jaMbudvIpamAM tArAvimAnonuM aMtara - nirvAghAte = parvata vagere vacce na hoya tyAre. vyAghAte = parvata vagere vacce hoya tyAre tArAnuM | utkRSTa aMtara | jaghanya aMtara, vyAghAte | 12,242 yojana | 266 yojanA | nirvAghAte ra gAu 500 dhanuSya meru parvatanI pahoLAI 10,000 yojana che. tenI bane bAju 1,121 - 1,121 yojanane tArA care che. tethI eka tArAthI bIjA tArAnuM aMtara = 1,121 + 10,000 + 1,121 = 12, 242 yojana. 1. A vAta bRhatsaMgrahaNinI malayagiri mahArAjakRta TIkAmAM kahI che. saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijI ma. kRta TIkAmAM kahyuM che ke - "tArA devo pAMca varNanA che, zeSa jayotiSa devo tapelA suvarNanA varNa jevA (lAla) che. tattva kevaLIgamya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be prakAranA rAhu 33 niSadhaparvatanI uparanA kUTonI uparanI pahoLAI 250 yojana che. temanI banne bAju 8-8 yojane tArA care che. tethI eka tArAthI bIjA tArAnuM aMtara = 8 + 250 + 8 = 266 yojana. * manuSyakSetranI bahAra be candra vaccenuM aMtara sAdhika 1 lAkha yojana che. A vAta saMgrahaNisUtramAM kahI che. bRhatsaMgrahaNimAM manuSyakSetranI bahAra be candra vaccenuM aMtara 1 lAkha yojana kahyuM che. manuSyakSetranI bahAra be sUrya vaccenuM aMtara sAdhika 1 lAkha yojana che. A vAta saMgrahaNisUtramAM kahI che. bRhatsaMgrahaNimAM manuSyakSetranI bahAra be sUrya vaccenuM aMtara 1 lAkha yojana karyuM che. manuSyakSetranI bahAra candra-sUrya vaccenuM aMtara 50,000 yojana che. * manuSyakSetranI bahAra sUryathI aMtarita candra ane candrathI aMtarita sUrya hoya che. te candra sukhalezyAvALA ane sUrya manTalezyAvALA hoya che. rAhu rAhu be prakAranA che - (1) parvarAhu- te kyAreka acAnaka AvIne potAnA vimAnathI candravimAnane ke sUryavimAnane DhAMke che. tyAre lokomAM grahaNa thayu ema kahevAya che. candragrahaNa jaghanyathI 6 mahine ane utkRSTathI 42 mahine thAya che. sUryagrahaNa jaghanyathI 6 mahine ane utkRSTathI 48 varSe thAya che. (2) nityarAhu- tenuM vimAna kALu che. te candrathI 4 aMgulanA aMtare cAra care che. te kRSNapakSamAM potAnA paMdaramA bhAgathI dararoja candranI 1-1 kaLAne DhAMke che ane zuklapakSamAM dararoja candranI 1 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 manuSyakSetra 1 kaLAne khullI kare che. tethI jagatamAM candramaMDalanI hAni-vRddhi dekhAya che. prazna - candranuM vimAna 56 yojanAnA vistAravALu che. rAhu graha hovAthI tenuM vimAna yojanAnA vistAravALu che. tethI rAhu zI rIte candrane DhAMkI zake? javAba - grahavimAnonuM yojana pramANa prAyaH karIne hoya che. tethI rAhuvimAnanuM pramANa adhika hoya ema saMbhave che. keTalAka ema kahe che ke nAnA paNa rAhu vimAnamAMthI nIkaLatA kALA kiraNothI candravimAna DhaMkAya che. dvIpa-samudra - aDhI uddhAra sAgaropamanA samayo jeTalA hIpasamudra tiskRlokamAM che. te uttarottara bamaNA-bamaNA vistAravALA che. manuSyakSetra - manuSyakSetramAM aDhI dvIpa che - jaMbUDhIpa, dhAtakI khaMDa, puSkaravarArdha dvIpa. manuSyakSetramAM be samudra che - lavaNasamudra, kALodadhisamudra. (juo citra naM. 3) manuSyanA janma-maraNa manuSyakSetramAM ja thAya. tenI bahAra labdhi ke devAdinI sahAyathI jaI zakAya paNa tyAM koI manuSyanA janma-maraNa na thAya. manuSyakSetranuM pramANa - jaMbUdvIpa 1 lAkha yojanA livaNasamudra (be bAju thaIne) | 4 lAkha yojana dhAtakIkhaMDa (be bAju thaIne) 8 lAkha yojanA kALodadhisamudra (be bAju thaIne) 16 lAkha yojana puSkaravarArdhadvIpa(be bAju thaIne) 16 lAkha yojanA 45 lAkha yojanA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 dvIpa-samudronA nAma keTalAka dvIponA nAma - pahelo jaMbUdvIpa, AThamo nandIzvaradvIpa, bIjo dhAtakIkhaMDa, navamo aruNadvIpa, trIjo puSkaravaradIpa, dasamo aNavaradvIpa, cotho vANIvaradvIpa, agiyAramo aNavarAvabhAsadvIpa, pAMcamo kSIravaradvIpa, bAramo kuMDaladvIpa, chaThTho vRtavaradvIpa, teramo kuMDalavaradvIpa, sAtamo IyuvaradvIpa, caudamo kuMDalavarAvabhAsadvIpa. ahIM sudhI kramasara nAmo che. pachI game te krame traNa-traNa nAmo che. paraMtu te paNa tripratyavatAra che. eTale ke ekavAra ekaluM nAma, bIjIvAra "vara' lagADelu nAma ane trIjI vAra "varAvabhAsa" lagADeluM nAma. te A pramANe - zaMkhadvIpa, zaMkhavaradvIpa, zaMkhavarAvabhAsadIpa, cakadIpa, cakavaradvIpa, cakavarAvabhAsadvIpa, bhujagadIpa, bhujagavaradvIpa, bhujagavarAvabhAsadvIpa, kuzadvIpa, kuzavaradvIpa, kuzavarAvabhAsadvIpa, krauMcadvIpa, krauMcavaradvIpa, krauMcavarAvabhAsadvIpa, ema tripratyavatAra nAmo tyAM sudhI jANavA ke devadvIpanI pahelA sUryavarAvabhAsadvIpa Ave. pachI kramazaH devadvIpa, nAgadvIpa, yakSadvIpa, bhUtadIpa ane svayambharamaNadvIpa Ave. samudronA nAma - A dareka dvIpa valayAkAra samudrathI viTaDAyela che. te A pramANe - jaMbUDhIpane pharato lavaNasamudra che. dhAtakIkhaMDane pharato kALodadhisamudra che. zeSa dvIpone pharatA samudro dvIpanI samAna nAmavALA che. pachI pachInA dvIpa-samudra bamaNA-bamaNA vistAravALA che. tistRlokamAM sauthI chelle svayaMbhUramaNasamudra che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 lipa-samudronA adhipati devo m bh | dviIpa-samudra adhipatideva 1 | jaMbUdvIpa anAdata 2 | lavaNasamudra susthita dhAtakIkhaMDa sudarzana-priyadarzana 4 | kALodadhi kAla-mahAkAla 5 | puSkaravaradvIpa padma-puMDarIka puSkaravarasamudra zrIdhara-zrIprabha 7 | vANIvaradvIpa varuNa-varuNaprabha 8 | vAruNIvarasamudra vAsaNa-vAsaNakAMta kSIravaradvIpa puMDarIka-puSpadanta 10 | kSIravarasamudra vimala-vimalaprabha 11 | dhRtavaradvIpa kanaka-kanakaprabha 12 | dhRtavarasamudra kAnta-sukAnta 13 | IsuvaradvIpa suprabha-mahAprabha 14 Izuvarasamudra pUrNa-pUrNaprabha 15 | naMdIzvaradvIpa kailAsa-parivAhana 16 | naMdIzvarasamudra sumana-sumanobhadra 17 | aruNadvIpa azoka-vItazoka 18 | aruNasamudra subhadra-sumanobhadra ema anya dIpa-samudronA adhipatidevo anya granthomAMthI jANI levA. A badhA adhipatidevo 1 palyopamanI sthitivALA che. * ratnaprabhApRthvInA prathama prataramAM madhyamAM Avela sImantaka narakendraka, manuSyakSetra, pahelA devalokanA pahelA prataramAM madhyamAM Avela uDu vimAna ane siddhazilA-A cAra 45 lAkha yojana pramANavALA che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudronI vigata 37 sAtamI narakano apratiSThAna narakendraka, sarvArthasiddhavimAna, jaMbudvIpa - A traNa 1 lAkha yojana pramANavALA che. samudronA pANIno svAdavAruNIvarasamudranA pANIno svAda madirAnA svAda jevo che. kSIravarasamudranA pANIno svAda dudhanA svAda jevo che. dhRtavarasamudranA pANIno svAda gAyanA ghInA svAda jevo che. lavaNasamudranA pANIno svAda khArA pANInA svAda jevo che. kALodadhi, puSkaravarasamudra, svayaMbhUramaNasamudranA pANIno svAda pANInA svAda jevo che. zeSasamudronA pANIno svAda zeraDInA rasanA svAda jevo che. kALodadhinuM pANI kALa ane bhAre che. puSkaravarasamudranuM pANI sphaTika jevu ane pAtaLu che. samudronA mAchalAnuM zarIrapramANa ane kulakoTI lavaNasamudramAM mAchalAnuM utkRSTa zarIrapramANa pa00 yojana che. tyAM mAchalAnI 7 lAkha kulakoTI che. kALodadhimAM mAchalAnuM utkRSTa zarIrapramANa 700 yojana che. tyAM mAchalAnI 9 lAkha kulakoTI che. svayaMbhUramaNasamudramAM mAchalAnuM utkRSTa zarIrapramANa 1,000 yojana che. tyAM mAchalAnI 12 lAkha kulakoTI che. lavaNasamudra, kALodadhisamudra ane svayaMbhUramaNasamudramAM mAchalA vagere jalacaro ghaNA che. zeSa samudromAM mAchalA vagere jalacaro ochA che. 0 dvIpa-samudronA nAma - (1) AbhUSaNo, (5) vRkSo, (2) vastro, (6) padma, (3) - gandho, (7) navanidhAna, (4) utpalo', (8) cauda ratno, 1. utpala = rAtrIvikAsI kamaLa. 2. pa = divasavikAsI kamaLa. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 vaimAnika devalokanA vimAno (9) varSadharaparvato, (15) Indro, (10) sarovaro, (16) devakuphTa, uttarakuru, meru, (11) nadIo, (17) AvAso, (12) vijayo, (18) kUTo, (13) vakSaskAraparvato, (19) nakSatro, (14) devaloko, (20) candra-sUrya vagerenA zubha nAmovALA tripratyavatAra dIpa-samudro jANavA. badhA dvIpa-samudro sarvaratnamaya jagatathI vIMTAyelA che. jagatanA cAradvAra che-vijaya,vaijayanta, jayanta, aparAjita jagatinI pahoLAI mULamAM 12 yojana, vacce 8 yojana ane upara 4 yojana che. tenI uMcAI 8 yojana che. tenI upara madhyabhAge sarvaratnamaya padmavaravedikA che. te 1/ra yojana uMcI ane 500 dhanuSya pahoLI che. tenI bane bAju dezona ra yojana pahoLA be vanakhaMDa che. vaimAnika vimAnasaMkhyA devaloka | vimAno prastara devaloka | vimAno khatara saudharma |32 lAkha sahasrAra IzAna |28 lAkha Anata-prANata 400 sanakumAra | 12 lAkha AraNa-arcyuta 12 mAhendra |8 lAkha nIcenA traNa raiveyaka | 111 brahmaloka |4 lAkha| 6 vaccenA traNa raiveyaka 107 6,000 | 4 3OO Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be prakAranA vimAno devaloka vimAno pratara devaloka | vimAno pratara lAMtaka | 50,000/5 | uparanA 100 |traNa raiveyaka mahAzuka4i0,0OO | 4 | anuttara | 5 | 1 | kula 584,97,02362 A vimAno atyaMta sugaMdhI, mAkhaNa jevA komaLa sparzavALA, haMmezA udyotavALA, suMdara ane svayaM prakAzita che. dareka prataramAM vimAno be prakAranA che (1) AvalikA praviSTa - paMkitamAM rahelA vimAno te AvalikApraviSTa vimAno che. vacce goLAkAre vimAnendraka che. pachI cAre dizAmAM paMktimAM kramazaH trikoNa, corasa, goLa, trikoNa, corasa, goLa... vimAna AvelA che, yAvat paMktinA cheDA sudhI. (juo citra naM.4) goLa vimAno valayAkAra che. trikoNa vimAno zRMgATakanA AkAranA che. corasa vimAno akhADAnA AkAranA che. goLavimAno 1 dvAravALA hoya che, trikoNa vimAna 3 dvAravALA hoya che, corasa vimAna 4 dhAravALA hoya che. goLa vimAnone pharato kAMgarAthI zobhato killo hoya che. trikoNa vimAnane pharatI je bAju goLavimAna hoya te bAju vedikA hoya, bAkInI be bAju killA hoya che. corasavimAnane pharatI vedikA hoya che. ahIM vedikA eTale kAMgarA vinAno killo. (juo citra naM. 5) pahelA prataramAM dareka paMktimAM 62 vimAna hoya che. pachI upara-uparanA prataranI dareka paMktimAM aMtima 1-1 vimAna ochu hoya che. eTale 62mA prataramAM dareka paMktimAM 1-1 vimAna ja hoya che. goLa vimAnanI upara goLa vimAna hoya che. trikoNa vimAnanI upara trikoNa vimAna hoya che. corasa vimAnanI upara corasa vimAna hoya che. 1. zRMgATaka eTale jyAM traNa rastA bhegA thatA hoya te sthAna. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 40 vaimAnika devalokanA Indraka vimAno (2) puSpAvakIrNa - phUlonI jema jyAM-tyAM verAyelA vimAno te puSpAvakIrNa vimAno che. teo vimAnekanI pUrvadizAmAM na hoya, zeSa traNa dizAmAM hoya. te nandAvarta, svastika, khaDjha vagere bhinna bhinna AkAravALA hoya che. | deva- | pratara vimAne- || deva- pratara vimAne-diva- pratara vimAneloka | loka loka saudharma, 1 | uDa 9 hiAridra | 3 | brahmottara izAna ra | | candra 1nalina lAMtaka 3 | rajata 11 lohitAkSa AnatanuM 1 | mahAzukra 4 viSNu 12 vija | prANata | sahasrAra 5 vIrya Tbrahma- 1 |aMjana Anata 6 | varuNa varamAla prANata 3i |ariSTa 7 | Ananda raNa- 1 | puSpaka brahmA azruta kAMcana | 3 | AraNa rucira 6 maMgala 4 | amruta | 11 vaMca 1 balabhadra raiiveyaka) 1 | sudarzana 1 2 | aruNa |cakra 2 | pratibaddha" 13 T dizA manorama sanata-1 vairya svistika | 4 | sarvatobhadra kumAra, 2 caka nandAvarta | 5 | vizAla mAhendra 3 rucita sihasrara1 |ANaMkara 6 | sumana | gRddhi 7 | saumanasa | 5 sphaTika 3 kita | | prItikara tapanIya 4 garuDa Aditya megha mahAzukala brahmA anuttara 1 sarvArthasiddha | 8 | ardha | brihmahita Jsoma lAMtaka | |gadA ka \aMka . fy lml [h 1. koI ThekANe supratibaddhanI badale suprabuddha nAma paNa jovA maLe che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 AvalikApraviSTa vimAnonI saMkhyA jANavA karaNa devadvIpanI upara 1-1, nAgasamudranI upara 2-2, yakSadvIpanI upara 4-4, bhUtasamudranI upara 8-8, svayaMbhUramaNadvIpanI upara 1616, svayaMbhUramaNasamudranI upara 31-31 AvalikA praviNa vimAno che. dareka devalokamAM AvalikApraviSTa vimAnonI saMkhyA jANavA karaNa pahelA prataranA AvalikA praviSTa vimAno = mukha pahelA-bIjA devalokanuM mukha = 249 zeSa devalokanuM mukha = 249 - (nIcenA parabatara x 4) dA.ta. trIjA-cothA devalokanuM mukha = 249 - (13 x 4) = 249 - para = 197 aMtima prataranA AvalikA praviSTa vimAno = bhUmi bhUmi = mukha - [(pratara-1) x 4]. dA.ta. pahelA-bIjA devalokanI bhUmi = 249 - [(13-1) x 4]. = 249 - (12 x 4) = 249-48 = 201 mukha + bhUmi .. * pratara = te devalokanA AvalikA praviSTa vimAno. pahelA-bIjA devalokanA AvalikA praviSTa vimAno= 249 +201413=450 413=2,925 te te devalokanA kulavimAnomAMthI AvalikA praviNa vimAno bAda karatA te te devalokanA puSpAvakIrNa vimAno Ave. . dA.ta. pahelA-bIjA devalokanA kula vimAno = 32 lAkha + 28 lAkha = 60 lAkha pahelA-bIjA devalokanA puSpAvakIrNa vimAno = 60 lAkha - 2,925 = 59,97,075 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ c mukha | bhUmi | 249 201 | 197 153 | 149 129 vaimAnika devalokanA vimAno samAsa ardha | pratarI AvalikA praviSTa | puSpAvakIrNa sarva 450 | 225 | 13 2,925 | 59,97,75, 60,00,000 350 175 | 12 2, 1OO | 19,97,9OO| 20,00,OOO 278 139 834 - 3,99, 166/ 4,00,000 | 234 117 585 49,415 50,000 | 198 396 39,604 40,000 166 332 5,668 6,000 134 268 132 40 102 51 204 96 3OO 74 37 111 111 125 1/9 105 93 83 89 73 devaloka 1lo, rajo 3jo,4tho mo 6ThTho 7mo 8mo | 9mo, 10mo 11mo, 12mo nIcenA 3 raiveyaka vaccenA 3 raiveyaka uparanA 3 raiveyaka anuttara Urdhvaloka 61 33 29T 21 | 20 | 25 107 17. 17 | 9 | 26 26 [ 13 13 | 3 18) vaimAnika devalokanA vimAno 5 5. 249 254 127 62 7,874 | 84,89, 149, 84,97,023 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 vahelA-bIjA devalokanA khataromAM vimAno goLa, trikoNa, corasa vimAnonI saMkhyA jANavAnuM karaNa - iSTa prataranI 1 dizAnI paMktinA vimAnonI saMkhyAne 3thI bhAgatA te prataranA 1 dizAnA goLa, trikoNa, corasa vimAno Ave. jo eka zeSa rahe to tene trikoNa vimAnonI saMkhyAmAM umeravo, kemake goLa pachI trikoNa vimAna Ave che. jo be zeSa rahe to temAMthI 1 trikoNa vimAnonI saMkhyAmAM umeravo ane 1 corasa vimAnonI saMkhyAmAM umeravo, kemake goLa pachI trikoNa ane tenA pachI corasa vimAna Ave che. A 1 dizAnI paMktimAM goLa, trikoNa, corasa vimAnonI saMkhyA thaI. tene 4thI guNatA ane goLa vimAnomAM 1 Indraka vimAna umeratA te prataranA badhA goLa, trikoNa, corasa vimAna Ave che. devalokapratara eka paMktinA goLa | trikoNa | corasa vimAna | vimAna | vimAna | vimAna, 1lo- | 1 | 62 | 81 84 | 84 249 61 | ( 81 | 84 | 80 245 81 80 | 80 | 241 pa9 80 237 58 80 233 76 | 76 | 229 | 7 | pa6 | 73 | 76 | 76 | 225 papa [ 73 76 | 72 | 221 54 | 73 | 72 | 7ra | 217 2 . 77 80 76 57 77 1. goLavimAnamAM Indraka vimAnano paNa samAveza karela che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 devaloka | pratara | eka paMktinA $. vimAna 53 para 51 50 | kula * 4tho | kula 5mo 10 11 |'']? 1 3 4 5 6 jI " 9 10 11 12 J 1 ra 3 4 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 trIjA-cothA-pAMcamA devalokanA prataromAM vimAno goLa trikoNa corasa kula vimA vimAna | vimAna 69 72 72 69 72 68 69 68 68 65 68 68 965 888 972 65 68 64 65 64 64 61 64 64 61 64 61 60 57 60 57 60 57 56 53 56 53 56 53 para 49 52 692 712 49 para 49 48 45 48 45 48 TM | n]S||S 56 para 52 52 323 48 48 48 44 213 209 205 201 2,925 197 193 189 185 181 177 173 169 165 161 157 153 2,100 149 145 141 137 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTThAthI dasamA devalokanA prataromAM vimAno devaloka prata2 eka paMktinA *. vimAna 33 32 5mo | kula (30 | kula 7mo | kula 8mo | kula mo 10mo 5 6 1 2 3 4 5 1 ra 3 ma 1 2 3 1 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 goLa vimAna 45 41 274 41 41 37 37 37 193 33 33 33 29 128 29 29 25 25 108 25 21 trikoNa vimAna 44 44 284 44 40 40 40 36 200 36 36 32 " | jI 32 136 32 28 28 28 116 24 24 corasa vimAna 44 44 276 40 40 40 36 36 192 36 32 32 32 132 28 28 28 24 108 24 24 kula 133 129 834 125 121 117 45 113 109 585 105 101 97 93 396 ||6|6|8 332 73 69 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 agyAramA devalokathI anuttara sudhInA pratiromAM vimAno kada ja 65 61. devaloka || eka paMktinA goLa | trikoNa | corasa vimAna | vimAna vimAna | vimAna 9imo- 3 | 16 | 21 | 24 | 20 10mo |4| 15 | 21 | 20 | 20 | kula 88 92 88 11mo- | 1 | 14 | 17 | 20 | 20 | 12mo | 2 | 13 | 17 | 20 | 16 | 3| 12 | 17 | 16 16 | 11 | 13 | 16 | 16 | 64 | 72 68 _ nIcenA |1| 10 | 13 |. 16 3 raiveyaka 2 | 9 | 13 | 12 - 12 kula | | | 35 | 40 madhyama || 7 | 9 | 12 3 raiveyakara 268 pa7 53 49 45 204 12 | 12 41 37 33 111 29 25. |4|| ja| | |1|1 ji di | CT. | 23 | 28 | 24 | 5 | 21 75 17 kula | | uparanA 1 | 3 raiveyaka 2 | |3| kula | | anuttara | 1 | 4 3 2 13 | 1 | 11 | 16 | 12 | 39 | 1 | 2,582 2,688 2,604 7,794 | 1 | (kula Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ corasa saudharmathI mAhendra devalokanA dizAgata vimAno prazna - saudharma ane IzAna bannenA Indro bhinna che. temaja sanakumAra ane mahendra bannenA Indro bhinna che. tethI konA keTalA AvalikAgata vimAno hoya ? javAba| saudharmendranA vimAno IzAnendranA vimAno 1 | vimAneka | dakSiNadizAnA goLa, trikoNa, | uttaradizAnA goLa, trikoNa, | corasa 3| pUrva-pazcimanA goLa 4| pUrva-pazcimanA aDadhA trikoNa | pUrva-pazcimanA aDadhA trikoNa | | ane aDadhA corasa ane aDadhA corasa saudharmendranI jema sakumArendranA ane IzAnendranI jema mAhendrandranA vimAno jANavA. saudharma | IzAna | sanakumAra | mAhendra goLa vimAna 727 | 238 | pa22 | 170 trikoNa vimAna 494 | 494 | 356 | 356 corasa vimAna 486 kula Ava.gata 1,707 1,218 1,226 874 vimAna puSpAvakIrNa |31,98, 29327,98,782 11,98,774 7,99,126 vimAna kula vimAna 32 lAkha 28 lAkha | 12 lAkha | 8 lAkha 486 348 348 saudharmadevaloka goLa vimAna trikoNa vimAna Indraka pUrva pazcima uttara dakSiNa kula 13 |238/238| - 238 ]727 |12|124| - |247 494 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 484 48 saudharmathI mahendra devalokanA dizAgata vimAno saudharmadevaloka 1 Indraka pUrva pazcima uttara dakSiNa kula corasa vimAna | - 121/122 | - 243 | kula Ava.gata vimAna 13 482484 - 1728 1,707 puSpAvakIrNavimAna 31,98,293 kula vimAna 32,0,0 IzAna devaloka pUrva | pazcima uttara dakSiNa goLa vimAna - ] - | 238 - 238 trikoNa vimAna 124 123 247] - corasa vimAna 122 [121 243 486 kula Ava.gata vimAna |246 / 204 | 728 1,218 puSpAvakIrNavimAna 27,98,782 kulavimAna 28,00,00 sanakumAra devaloka Indraka pUrva pazcima uttara dakSiNA kula goLa vimAna 12 |10|10| - 170 trikoNa vimAna | - | 895 89 | - 178 3pa6 corasa vimAna | - | 87, 87 ] - 174 348| kula Ava.gata vimAna 12 1349 349 | - Jpara5 1,226 puSpAvakIrNa vimAna 11,98,774 kula vimAna 12,00,OOO mAhendradevaloka | pazcima uttara | dakSiNa goLa vimAna || - |- | 170| - 17) trikoNa vimAna 89 | 89 [178 corasa vimAna 87 ] 174 kula Ava.gata vimAna 176 | 176 | para5 - 874 puSpAvakIrNavimAna 7,99,126 8,00,000 522 35e 348 kula vimAna Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNa varNa vimAnika devaloka saMbaMdhI vigata pamo. vaimAnika devaloka saMbaMdhI vigata devaloka | sAmAnika AtmarakSaka/ cihna vimAnono AdhAra I vimAnonI kula | vimAnono devono devo | devo Azraya pRthvInI jADAi UMcAI jADAIUMDI 1lo | 84,00|3,36,000mRga | ghanodadhi | 2,700yo. 500yo. [3, 200yo.| sapheda, pILo, lAla, lIlo, kALo, suvarNanI chAla jevA lAla | rajo | 80,03,20,00pADo | ghanodadhi | 2,700yo. | 50yo. [3, 2chayo. sapheda, pILo, lAla, lIlo, kALo, suvarNanI chAla jevA lAla | 3jo | 72,02,88,00, bhUMDa | ghanavAta | 2,67yo.] 600yo. [3,20yo. sapheda, pILo, lAla, lIlo | kamaLanI kesarA jevA sapheda | 4tho 70,00|2,80,00| siMha | ghanavAta | 2,600yo. | 600yo. [3, 200yo.| sapheda, pILo, lAla, kamaLanI kesarA jevA sapheda | 60,000 |2,40,00| bakaro | ghanavAta | 2,500yo. 700yo. [3,200yo.| sapheda, pILo, lAla, kamaLanI kesarA jevA sapheda || 50,0/2,0,0| deDako ghanodadhi+| 2,5yo . | 700yo. [3,200yo. | sapheda, pILo, lAla, sapheda ghanavAta 7mo. 40,00,60,00| ghoDo | " | 2,4Layo. | 80yo. [3,200yo. sapheda, pILo sapheda mo 30,000 1,20,0) hAthI| " 2,400yo.| 800yo. [3, 200yo. sapheda, pILo sapheda 20,9| 80,00 sarpa | AkAza | 2,300yo.T 900yo. [3,200yo.| sapheda sapheda 10mo ! geMDo | AkAza | 2,300yo. 900yo. [3, 20yo.| sapheda sapheda 11mo baLada | AkAza | 2,300yo. 900yo. [3,20yo.| sapheda sapheda 10,9| 40,0 1ramo viDimanI AkAza 2,3yo . 900yo. [3,200yo. sapheda sapheda raiveyaka le AkAza | 2,200yo. [1,000yo.3,200yo.| sapheda sapheda anuttara 5 2,10yo. 1, 1Layo.3,20yo.T sapheda sapheda kula 5,16,...ra0,64,bdha 1. A cihano devonA mugaTamAM hoya che. 2. viDima = mRgavizeSa. 3. upara-uparanA devono varNa vadhu sapheda che. lmo AkAza R Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 tamaskAya * dareka devalokanA chellA prataramAM IndranA nivAsane yogya evA kalpAvataMsaka vimAno AvelA che. tenI cAre dizAmAM cAra lokapAlane yogya vimAno che. AvalikAviSTa vimAnonuM paraspara aMtara asaMkhya yojana che. puSpAvakIrNa vimAnonuM paraspara aMtara saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana che. * pahelA be devalokamAM vimAno ughanodadhi upara pratiSThita che. pachInA traNa devalokamAM vimAno ghanavAta upara pratiSThita che. pachInA traNa devalokamAM vimAno ghanodadhi-ghanavAta ubhaya upara pratiSThita che. pachInA traNa devalokamAM vimAno AkAza upara pratiSThita che. * Anata-prANata devalokano eka ja Indra che. AraNaazruta devalokano eka ja Indra che. * vimAno hajAro dhajA-patAkAthI yukta hoya che. * AtmarakSakadevo sAmAnikadevo karatA cAra guNA hoya che. tamaskAya - jaMbUdvIpathI tIccha asaMkhya dvIpa-samudro oLaMgyA pachI aNavara nAmano dvIpa che. tenI vedikAnA aMtathI 42,000 yojana aNavara samudramAM jaIe eTale akAyamaya mahAndhakArarUpa tamaskAya Avela che. te pANInA uparanA talathI upara 1,721 yojana sudhI samAna bhiMtanA AkAre che. tyArapachI te tIrphe vistare che ane pahelA cAra devalokane ane pAMcamA brahmaloka devalokanA 1. ghanodadhi = thIjelu pANI. 2. ghanavAta = thIjelo vAyu. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNarAjI 51 pahelA be pratarone AvarIne brahmalokanA trIjA rijhavimAnanA prataramAM pUrNa thAya che. te nIce koLiyAnI paDaghInA AkAre che ane upara kukaDAnA pAMjarAnA AkAre che. mULathI upara saMkhyAtA yojana sudhI teno vistAra saMkhyAta yojanano che, tyArapachI teno vistAra asaMkhya yojanAno che. tenI paridhi sarvatra asaMkhya yojanA pramANa che. je mahaddhika deva je gatithI traNa capaTImAM 21 vAra jaMbadvIpane pradakSiNA ApIne Ave, te ja deva te ja gatithI cha mahinA sudhI jAya to paNa tamaskAyanA vistAranA saMkhyAta yojanane ja oLaMgI zake, vadhu nahIM. (juo citra naM. 6) kRSNarAjI - brahmaloka devalokanA trIjA prataramAM riSTavimAnanI cAre dizAmAM sacitta-acitta pRthvInA pariNAmarUpa bebe kRSNarAjIo AvelI che. te akhADAnA AkAre rahelI che. pUrva ane pazcima dizAnI kRSNarAjIo uttara-dakSiNa lAMbI che ane pUrva-pazcima pahoLI che. uttara ane dakSiNa dizAnI kRSNarAjIo pUrva-pazcima lAMbI che ane uttara-dakSiNa pahoLI che. pUrvadizAnI aMdaranI kRSNarAjI dakSiNadizAnI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. dakSiNadizAnI aMdaranI kRSNarAjI pazcimadizAnI bahAranI kRSNa rAjIne sparze che. pazcimadizAnI aMdaranI kRSNarAjI uttaradizAnI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. uttaradizAnI aMdaranI kRSNarAjI pUrvadizAnI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. cAre dizAnI aMdaranI kRSNarAjIo laMbacorasa che. pUrva-pazcimanI bahAranI kRSNarAjIo SaTkoNa che. uttara-dakSiNanI bahAranI kRSNarAjIo trikoNa che. A kRSNarAjIonI pahoLAI saMkhyAtA yojananI che ane laMbAI-paridhi asaMkhya yojananI che. je mahaddhika deva je gatithI traNa capaTImAM jaMbUdvIpane 21 vAra pradakSiNA ApIne Ave, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para lokAntikadevo te ja deva te ja gatithI 15 divasa sudhI jAya to keTalIka kRSNarAjIone oLaMge ane keTalIka kRSNarAjIone na oLaMge. (juo citra naM.7) lokAntika devo - kRSNarAjIonA ATha AMtarAomAM lokAntika devonA ATha vimAno AvelA che. te A pramANe - uttara ane pUrvanI aMdaranI kRSNarAjIonA AMtarAmAM aci vimAna che. pUrvanI be kRSNarAjIonA AMtarAmAM arcimAlI vimAna che. pUrva ane dakSiNanI aMdaranI kRSNarAjIonA AMtarAmAM vairocana vimAna che. dakSiNanI be kRSNarAjIonA AMtarAmAM prabhaMkara vimAna che. dakSiNa ane pazcimanI aMdaranI kRSNarAjIonA AMtarAmAM candrAbha vimAna che. pazcimanI be kRSNarAjIonA AMtarAmAM sUryAbha vimAna che. pazcima ane uttaranI aMdaranI kRSNarAjIonA AMtarAmAM zukrAbha vimAna che. uttaranI be kRSNarAjIonA AMtarAmAM supratiSThAbha vimAna che. badhI kRSNarAjIonI madhyamAM navamu riSTa vimAna che. A vimAnomAM lokAntikadevo rahe che. te A pramANe - aciMvimAnamAM sArasvata devo, acimAlI vimAnamAM Adityadevo, vairocanavimAnamAM vati devo, prabhaMkara vimAnamAM varuNa devo, candrAbha vimAnamAM gaItoya devo, sUryAbha vimAnamAM tuSita devo, zukrAbha vimAnamAM avyAbAdha devo, supratiSThAbha vimAnamAM Agneyadevo (temanu bIju nAma marutu che), riSTa vimAnamAM riSTa devo rahe che. sArasvata ane Aditya bannenA bhegA maLIne 7 devo che ane temano 700 devono parivAra che. vati ane varuNa bannenA bhegA maLIne 14 devo che ane temano 14,000 devono parivAra che. gaItIya ane tuSita bannenA bhegA maLIne 7 devo che. ane temano 7,000 devono parivAra che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokonA vimAnonI laMbAI, pahoLAI ane parighi 53 avyAbAdha- AgneSa-riSTanA nava devo che ane temano 900 devono parivAra che. lokAntika devonI sthiti 8 sAgaropamanI che. A lokAntika devo tIrthaMkara bhagavaMtone dIkSAsamayathI eka varSa pUrve dharmatIrtha pravartAvavAnI vinaMti karI dIkSA grahaNa karavA jaNAve che. bhagavAna svayaM jANe che, paNa te devono te pramANeno AcAra che. saudharmAdi devalokanA vimAnonI laMbAI, pahoLAI, aMdaranI paridhi ane bahAranI paridhi karka saMkrAntinA divase sarvathI aMdaranA maMDalamAM rahelA, 47,2634 yojana dUra rahelA, ugatA sUryane manuSya juve che. evI ja rIte karya saMkrAMtinA divase sarvathI aMdaranA maMDalamAM rahelA, 47,2630 yojana dUra rahelA, asta thatA sUryane manuSya juve che. tethI sUryanA udaya-astanuM aMtara 47,2630 + 47,263>= 94,526 yojana che. eka pagalAnuM pramANa Ave. = A aMtarane 3, 5, 7, 9 thI guNatA devanA 42 60 60 3 thI guNatA 2,83,580 yojana thAya. - 5 thI guNatA 4,72,63330 yojana thAya. 5 7 thI guNatA 6,61,6864 yojana thAya. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 devalokonA vimAnonI laMbAI, pahoLAI ane paridhi 9 thI guNatA 8,50,740yojana thAya. A cAra prakAranA pagalAthI cAlavAnI cAra prakAranI gati che. tenA nAma caMDA, capalA, javanA, vegA che. A cAre gatio anukrame zIdhra-zIdhratara jANavI. keTalAka AcAryo cothI gatine javanatarI kahe che. koI deva 2,83,580 yojananA pagalA vaDe caMDAgatithI vimAnanI pahoLAI, 4,72,63333 yojananA pagalA vaDe capalAgatithI vimAnanI laMbAI, 6,61,68654 yojananA pagalA vaDe javanAgatithI vimAnanI aMdaranI paridhi ane 8,50,74016 yojananA pagalA vaDe vegAgatithI vimAnanI bahAranI paridhi 6 mahinA sudhI mAre to paNa te keTalAka vimAnonI pahoLAI vagere mApI na zake. athavA, koI deva pahelAthI cothA devalokanA vimAnonI 2,83, 580 yojananA pagalAthI caMDAgatithI pahoLAI, capalAgatithI laMbAI, javanAgatithI aMdaranI paridhi, vegAgatithI bahAranI paridhi 6 mahinA sudhI mAre to ya na mApI zake. koI deva pAMcamAthI bAramA devalokanA vimAnonI 4,72, 6333 yojananA pagalAthI caMDA vagere cAra gatithI kramazaH pahoLAI vagere 6 mahinA sudhI mAre to ya na mApI zake. koI deva 9 raiveyakanA vimAnonI 6,61,686 :. yojananA pagalAthI caMDA vagere cAra gatithI kramazaH pahoLAI vagere 6 mahinA sudhI mAre to ya na mApI zake. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 caudarAjalokanuM svarUpa koI deva anuttaranA vijayAdi 4 vimAnonI 8,50,740 yojananA pagalAthI caMDA vagere cAra gatithI kramazaH pahoLAI vagere 6 mahinA sudhI mAre to ya na mApI zake. prazna - jo A pagalAo vaDe caMDA vagere gatithI devo 6 mahinA sudhI cAle to paNa keTalAka vimAnonA pArane na pAme to jinezvaronA kalyANako vakhate devo mahimA karavA te ja divase ati dUra evA manuSyalokamAM zI rIte Ave che? javAba - A pagalAnI kalpanA kalpita che, vAstavika nathI. devo pagalA vinA ja caMDA vagere gatithI gamana kare che. vaLI devo tathAsvabhAve acinya sAmarthyavALA hoya che. tethI kalyANako vakhate te ja divase manuSyalokamAM AvI zake che. cauda rAjalokanuM svarUpa - 1 raju = asaMkhya yojanA lokanA sauthI nIcenA talathI tamastamaprabhA pRthvInA uparanA tala sudhI pahelu raju che. tamastama.prabhAnA uparanA talathI tamaHprabhAnA uparanA tala sudhI bIju raju che. tamaprabhAnA uparanA talathI dhUmaprabhAnA uparanA tala sudhI trIju raju che. dhUmaprabhAnA uparanA talathI paMkaprabhAnA uparanA tala sudhI cothu raju che. paMkaprabhAnA uparanA talathI vAlukAprabhAnA uparanA tala sudhI pAMcamu raju che. vAlukAprabhAnA uparanA talathI zarkarAmabhAnA uparanA tala sudhI chaThTha raju che. zarkarA prabhAnA uparanA talathI ratnaprabhAnA uparanA tala sudhI sAtamu raju che. ratnaprabhAnA uparanA talathI saudharma devalokanA aMta sudhI AThamu raju che. saudharma devalokanA aMtathI mAhendra devalokanA aMta sudhI navamu raju che. mAhendradevalokanA aMtathI lAMtaka devalokanA aMta sudhI dasamu rajaju che. lAMtaka Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada caudarAjalokanuM svarUpa devalokanA aMtathI sahastrAra devalokanA aMta sudhI agIyAramu raju che. sahastrAra devalokanA aMtathI azruta devalokanA aMta sudhI bAramu raju che. azruta devalokanA aMtathI navamA saiveyakanA aMta sudhI teramu raju che. navamA raiveyakanA aMtathI lokanA uparanA aMta sudhI caudamu raju che. tiSNulokanI madhyamAM 1 raju vistAravALA be kSullaka pratiro che. temanI madhyamAM jaMbUdvIpamAM meruparvatanI madhyamAM 4-4 cakapradezo che. be kSullaka pratirothI upara aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI vRddhie tarjI paNa banne bAju aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI vRddhi thAya. A pramANe UrdhvalokanA madhyabhAga sudhI vRddhi thAya. tyAM vistAra 5 rajaju pramANa che. tyAMthI upara aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI vRddhie tIrjI banne bAju aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI hAni thAya. A pramANe UrdhvalokanA aMta sudhI hAni thAya. tyAM vistAra 1 raju pramANa che. ticchalokanI madhyamAM rahelA zullaka pratirothI nIce aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI vRddhie tIrtho paNa banne bAju aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI vRddhi thAya. A pramANe adholokanA aMta sudhI vRddhi thAya. tyAM vistAra dezona sAta raju pramANa che. Ama be hAtha keDe rAkhIne ane paga pahoLA karIne ubhelA puruSanI jevo lokano AkAra che. ahIM uparanA ane nIcenA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga karatA tIrtho aMgulano asaMkhyAtamo bhAga nAno che. cakapradezanI apekSAe nIce sAdhika sAta raju che ane upara dezona sAta raju che. (juo citra naM. 8) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 3- avagAhanA devo matAMtara - samabhUtalathI saudharma devaloka sudhI doDha raju che, mAhendra devaloka sudhI aDhI raju che, sahastrAra devaloka sudhI pAMca raju che, ayyata devaloka sudhI cha raju che ane lokAnta sudhI sAta raju che. dvAra 3 - avagAhanA utkRSTa avagAhanA bhavanapati 7 hAtha vyattara 7 hAtha jyotiSa 7 hAtha saudharma-IzAna 7 hAtha sanakumAra-mAhendra 6 hAtha brahmaloka-lAMtaka 5 hAtha mahAzukra-sahasrAra 4 hAtha | AnatathI azruta 3 hAtha 9 raiveyaka 2 hAtha 5 anuttara 1 hAtha A sAmAnyathI avagAhanA kahI. have saudharmAdi devalokamAM sthiti pramANe avagAhanA kahe che ka mpalo-bIjo devaloka, trIjo-cotho devaloka, pracace kevA kAmo AThamo devaloka, navamAthI bAramo vikaTa greveyaka pasAra - A 7 sthAnomAM moTI sthitimAM dhA nAnI sthiti bAda karI. javAbamAMthI 1 bAda karavo. nava yu Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 vaimAnika devalokamAM sthiti pramANe avagAhanA jANavAnuM karaNa javAbane 1 hAthanA agIyAriyA agIyAra bhAgamAMthI bAda karavo. je javAba Ave tene te devalokanI utkRSTa avagAhanAmAMthI bAda karavo. je javAba Ave te te devalokanA jaghanya sthitivALA devonI avagAhanA che. pachI 1 sAgaropamanI vRddhie bhAganI avagAhanA ghaTADavI. ema utkRSTa sthitivALA devonI avagAhanA sudhI jANavu. dA. ta. 3jA-4thA devalokanI moTI sthiti sAgaropama', nAnI sthiti = 2 sAgaropama, 7 7 7 - 1 = 6 - 2 = 5,5 avagAhanA = 6 6 4 11 4 11 3 avagAhanA = 6 hAtha 11 2 avagAhanA = 6 hAtha 11 -- 1 = avagAhanA = 6 hAtha 11 avagAhanA = 6 hAtha 3jA-4thA devalokamAM 3 sAgaropama sthitivALAnI utkRSTa hAtha 3jA-4thA devalokamAM 4 sAgaropama sthitivALAnI utkRSTa 1 11 4,11 - 4 = 7, = 3jA-4thA devalokamAM 5 sAgaropama sthitivALAnI utkRSTa 1. ahIM sAdhikanI vivakSA nathI karI. 7 " 3jA-4thA devalokamAM 6 sAgaropama sthitivALAnI utkRSTa 3jA-4thA devalokamAM 7 sAgaropama sthitivALAnI utkRSTa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika devalokamAM sthiti pramANe avagAhanA devaloka utkRSTa sthiti (sAgaropama) avagAhanA (hAtha) 1lo, 2jo 3jo, 4tho pamo-6ThTho 7mo-8mo 2 3 4 5 6 3 ' 9 10 11 12 13 14 15 16 17 da 6 da m 5 5 5 5 7 5 4 11 3 11 5. ra 11 1 11 da 6 11 11 5 4 11 3 11 2 11 1 11 5 4. 4. 3 11 2 11 4 1 11 devaloka 9mA thI 12mo 9 traiveyaka 5 anuttara sthiti utkRSTa (sAgaropama) | avagAhanA (hAtha) 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 3 3 3 " 4 2 3 11 2. 2. 11 1 1 11 3 1. ahIM bIjA-cothA devalokanI sthitimAM sAdhikanI vivakSA nathI karI. 2. 2 59 11 7 2. 11 8 6 11 2. ra. 11 4 11 3 5 11 ra 11 1 11 ra 1 11 1 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fo dvAra 4-upapAtavirahAkALa A upara kahI te cAre prakAranA devonI utkRSTa avagAhanA che. jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. te prAraMbha samaye hoya. 'uttaravaikriyazarIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa che. te prAraMbha samaye hoya. uttaravaikriyazarIranI utkRSTa avagAhanA 1 lAkha yojana che. raiveyaka-anuttaramAM uttaravaikriya zarIra na hoya. te devo zakti hovA chatA prayojana na hovAthI uttaravaikriyazarIra na banAve. dvAra 4 - upapAtavirahakALa sAmAnyathI devono utkRSTa upapAtavirahakALa 12 muhUrta che. vizeSathI devono utkRSTa upapAtavirahakALa nIce pramANe che - devaloka utkRSTa upapAtavirahakALa bhavanapati 24 muhUrta vyattara 24 muhUrta jayotiSa 24 muhUrta saudharma-izAna 24 muhUrta sanakumAra 9 divasa 20 muhUrta 1. kArya Ave tyAre devo ane nArakIo mULa zarIrathI judu bIju zarIra banAve te uttaravaikriyazarIra. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 5 - cyavanavirahakALa E1 devaloka | utkRSTa upapAtavirahakALa mAhendra 12 divasa 10 muhUrta brahmaloka 22 divasa 15 muhUrta lAMtaka 45 divasa mahAzukra 80 divasa sahasrAra 100 divasa Ata saMkhyAtA mAsa prANata saMkhyAtA mAsa AraNa saMkhyAtA varSa azruta | saMkhyAtA varSa nIcenA 3 raiveyaka saMkhyAtA so varSa (hajAravarSanI aMdara) madhyama 3 raiveyaka | saMkhyAtA hajAra varSa (lAkhavarSanI aMdara) uparanA 3 raiveyaka | saMkhyAtA lAkha varSa (karoDavarSanI aMdara) | vijayAdi 4 vimAna | addhApalyopama/asaMkhyAta sarvArthasiddha palyopama/saMkhyAta jaghanya upapAtavirahakALa badhAno 1 samaya che. dvAra 5 - cyavanavirahakALa - upapAtavirahakALanI jema jANavo. 1. Anata karatA vadhu, paNa 1 varasanI aMdara. 2. AraNa karatA vadhu, paNa 100 varSanI aMdara Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62. devo dvAra 6, 7, 8 dvAra 6 - ekasamayaupapAtasiMkhyA ekasamayaupapAtasaMkhyA jaghanya | utkRSTa bhavanapatithI sahastrAra sudhI 1, 2 ke 3 | saMkhyAtA ke asaMkhyAtA AnatathI anuttara sudhI | 1, 2 ke 3 [ saMkhyAtA dvAra 7 - ekasamayacyavanasaMkhyA ekasamayaupapAtasaMkhyAnI jema jANavI. dvAra 8 - gati sAmAnyathI manuSyo ane paMcendriya tiryaMco ja devagatimAM utpanna thAya che. adhyavasAya pramANe teo bhavanapati vageremAM utpanna thAya che. vizeSathI - asaMkhya varSanA AyuSyavALA khecaro ane aMtaradvIpanA manuSyo bhavanapati-vyattaramAM utpanna thAya, jyotiSa- vaimAnikamAM utpanna na thAya, kemake asaMkhya varSanA AyuSyavALA khecaro ane aMtaradvIpanA manuSyo-tiryaMconuM utkRSTa AyuSya palyopama che asaMkhya ane teo samAna ke hIna sthitivALA devomAM ja utpanna thAya. asaMkhya varSanA AyuSyavALA zeSa manuSyo-tiryaMco bhavanapatithI IzAna sudhInA devomAM utpanna thAya, kemake asaMkhya 1. A devalokomAM mAtra manuSyo ja utpanna thAya che tathA A devalokomAMthI AvelA devo manuSyamAM ja utpanna thAya che. tethI utkRSTa ekasamayaupapatasaMkhyA ane utkRSTa ekasamayacyavanasaMkhyA saMkhyAta che, kemake manuSya saMkhyAtA ja che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devomAM vizeSathI gati 63 varSanA AyuSyavALA zeSa manuSyo-tiryaMconuM utkRSTa AyuSya 3 palyopama che, ane teo samAna ke hIna sthitivALA devomAM ja utpanna thAya. saMmUcchima paMcendriya tiryaMca devomAM utpanna thAya to bhavanapati-vyantaramAM utpanna thAya, kemake teo palyopama/asaMkhya AyuSyavALA devomAM ja utpanna thAya. zeSa manuSyo-paMcendriyatiryaMco cAre prakAranA devomAM utpanna thai zake. bAlatapa karanArA, dravyAdimAM Asakta, utkaTa roSavALA, tapanA gauravavALA, vairavALA jIvo marIne asurAdi bhavanapatimAM utpanna thAya che. doraDAno phAMso khAIne, viSabhakSaNa karIne, agni ke pANImAM pravezIne, parvata uparathI paDIne, bhUkha-tarasathI pIDAIne maraNa pAmelA jIvo zubha adhyavasAya hoya to vyantara thAya che. devalokamAM jIvono utkRSTa-jaghanya upapAta kra. jIvo | utkRSTa upapAta | jaghanya upapAta |1| tApasa | jayotiSa sudhI | ravyantara caraka-parivrAjaka brahmaloka sudhI vyattara 1. tApasa = vanamAM rahenArA, mULa-kanda-phaLa khAnArA. 2. tApasAdino A jaghanya upapAta svAcAramAM rahelAne hoya che, svAcArathI bhraSTa thayelAne nahIM. 3. caraka = 4-5nu ToLu bhegu bhikSA mAge che. 4. parivrAjakaHkapila matane anusaranArA. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 $. jIvo |3| paMcendriya tiryaMca (samyaktvayukta, dezaviratiyukta) kayA saMghayaNathI sevArta kIlikA ardhanArAca nArAya devalokamAM jIvono utkRSTa-jaghanya upapAta utkRSTa upapAta jaghanya upapAta sahasrAra sudhI battara |4| zrAvaka 5 samyaktvapatita liMgadhArI |6|caudapUrvI 7] chadmasthasaMyata * samyaktvapatita eTale mithyAdRSTi. sUtramAM kahela 1 pada ke 1 akSa2 paNa jene na ruce te mithyAdaSTi jANavo. gaNadharo,pratyekabuddho, caudapUrvI, dasapUrvIe racela hoya te sUtra. RSabhanArAya vajaRSabhanArAca acyuta sudhI traiveyaka sudhI sarvArthasiddha ke mokSa sarvArthasiddha saudharma devaloka battara lAntaka devaloka saudharma devaloka kayA devaloka sudhI javAya ? bhavanapatithI pahelA 4 devaloka sudhI. bhavanapatithI pamA-6ThThA devaloka sudhI. bhavanapatithI 7mA-8mA devaloka sudhI. bhavanapatithI 9mA-10mA devaloka sudhI. bhavanapatithI 11mA-12mA devaloka sudhI. bhavanapatithI anuttara devaloka sudhI. dvAra 9 - Agati devo avIne paryAptA bAdara pRthvIkAya, akAya, pratyeka vanaspatikAya, saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA-garbhajamanuSya-paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thAya. 1. saudharma devalokamAM utpanna thatA zrAvakanI jaghanya sthiti palyopama che ane sAdhunI jadhanyasthiti palyopamapRthaktva che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 dvAra 9 - Agati IzAna sudhInA devo ja bAdara paryAptA pRthvIkAya, akAya, pratyeka vanaspatikAyamAM jAya. AnatAdi devo saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSyamAM ja jAya. devono devIo sAthe saMbhoga devaloka saMbhoga sukha bhavanapatithI IzAna | kAyAthI alpa sanakumAra-mahendra sparzathI anaMtaguNa brahmaloka-lAntaka rUpanA darzanathI anaMtaguNa mahAzukra-sahasrAra zabdanA zravaNathI anaMtaguNa Anata thI azruta manathI anaMtaguNa raiveyaka-anuttara asaMbhogI anaMtaguNa lokamAM je kAmasukha che ane je divya mahAsukha che te vItarAganA sukhanA anaMtamAM bhAge paNa na Ave. devono upapAta bhavanapatithI anuttara sudhI hoya che. devIono upapAta bhavanapatithI IzAna sudhI hoya che. devonuM gamanAgamana 12mA devaloka sudhI hoya che. devIonuM gamanAgamana 8mA devaloka sudhI hoya che. tyArapachI nahIM. kilbiSiyA devo - jemaNe azubha karma karyA che evA caMDALa jevA halakA devone kilbiSiyA devo kahevAya che. sthiti 1lA-2jA devalokanI nIce 3 palyopama 3jA-4thA devalokanI nIce 3 sAgaropama 6DhA devalokanI nIce 13 sAgaropama nivAsa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparigRhItAdevIo Abhiyogika devo ayyata devaloka sudhI utpanna thAya che. tenI upara nahI. aparigRhItA devIo : sanakumArathI sannArasudhInA devone saMbhoganI IcchA thAya tyAre 1lA-rajA devalokamAMthI aparigRhItA devI tyAM jAya che. A aparigRhItA devInA utpattivimAno judA che, tyAM devo utpanna nathI thatA. pahelA devalokamAM temanA 6 lAkha vimAna che. bIjA devalokamAM temanA 4 lAkha vimAna che. pahelA devalokanI aparigRhItA devI - keTalA AyuSya vALI ? | konA upabhoga mATe ? | 1 palyopama | 1lA devalokanA devo T(1 palyopama + 1 samaya) thI 10 palyopamI 3jA devalokanA devo (10 palyopama+1 samaya) thI 20 palyopama pamA devalokanA devo (20 palyopama+1 samaya) thI 30 palyopama 7mA devalokanA devo | (30 palyopama+1 samaya) thI 40 palyopama 19mA devalokanA devo (40 palyopama+1 samaya) thI 50 palyopama / 11mA devalokanA devo bIjA devalokanI aparigRhItA devI - keTalA AyuSya vALI? | konA upabhoga mATe? sAdhika palyopama rajA devalokanA devo (sAdhika palyopama+1 samaya) thI 15 palyopamAM 4thA devalokanA devo (15 palyopama + 1 samaya) thI 25 palyopama 6DhA devalokanA devo 1. aparigRhItA devIo potAnA sthAnamAM rahIne ja 9mA thI 12mA devalokanA devone upabhogayogya thAya che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devonI vezyA 67. kRSNa keTalA AyuSya vALI? | konA upabhoga mATe? | (25 palyopama + 1 samaya) thI 35 palyopama | 8mA devalokanA devo (35 palyopama+1 samaya) thI 45 palyopama | 110mA devalokanA devo (45 palyopama + 1 samaya) thI pa5 palyopama 12mA devalokanA devo * lezyA - kALA vagere dravyomA sAMnidhyathI AtmAmAM ubhA thatA zubha ke azubha pariNAma te legyA. ahIM kALA vagere dravyo te dravyalezyA che ane pariNAma te bhAvalezyA che. vezyA cha prakAranI che- kRSNa, nIla, kApota, tejo, paddha, zukala. devo lezyA bhavanapati, vyattara kRSNa, nIla, kApota, tejo paramAdhAmI jayotiSa, saudharma, IzAna | tejo sanakumAra, mAhendra, brahmaloka | padma lAntakathI anuttara || zukla saMghayaNabAlatapa karanArA vagere vizeSa saMghayaNavALA hoya to ja bhavanapati vageremAM utpanna thAya. haMmezA nahIM. tethI saMghayaNanI prarUpaNA karAya che. jenAthI zarIranA hADakA vizeSa prakAranA saMghaTanane pAme te saMghayaNa. te cha prakAranA che. te A pramANe1. aparigRhItA devIo potAnA sthAnamAM rahIne ja 9mI thI 12mA devalokanA devone upabhogayogya thAya che. 2. A dravyalezyA samajavI, bAkI bhAvalezyA chae hoI zake. 3. upara-uparanA devonI lezyA vizuddha hoya che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 cha prakAranA saMghayaNa (1) vajaRSabhanArAca saMghayaNa - vajaHkhIlI, RSabha= hADakAno pATo, nArAca=banne bAju markaTabaMdha. jemAM banne bAju markaTabaMdhathI baMdhAyelA ane pATA AkAranA trIjA hADakAthI vIMTAyelA be hADakAnI upara traNene bhedanArI hADakAnI khIlI hoya te. (2) RSabhanArAca saMghayaNa - upara pramANe, paNa khIlI vinAnuM, keTalAka RSabhanArAcasaMghayaNanI badale vajanArAcasaMghayaNa kahe che. temAM be hADakA markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya ane upara temane bhedanArI khIlI hoya. (3) nArA saMghayaNa - jemAM be hADakA mAtra markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya te. (4) ardhanArAca saMghayaNa - jemAM be hADakA eka bAju markaTabaMdhathI baMdhAyelA hoya ane bIjI bAju khIlIthI baMdhAyelA hoya te. (5) kalikA saMghayaNa - jemAM be hADakA mAtra khIlIthI baMdhAyelA hoya (6) sevArta (chedasRSTa) saMghayaNa - jemAM be hADakA mAtra ane sparzelA hoya che. A saMghayaNavALAne haMmezA sevAnI jarura paDe. jIvo saMghayaNa garbhajamanuSya-garbhajapaMcendriyatiryaMca cha ye saMghayaNa vikasendriya, saMm. manuSya, saMmpaMce tiryaMca sivArta saMghayaNa deva, nArakI, ekendriya saMghayaNa na hoya 1. karmagraMthanA mate saMmUchima paMcendriya tiryaMcane cha saMghayaNa hoya. 2. kemake temane hADakA na hoya. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha prakAranA saMsthAna 69 * saMsthAna - saMsthAna vinA saMghayaNa na hoya. mATe saMsthAnanI prarUpaNA karAya che. saMsthAna eTale zarIrano vizeSa prakArano AkAra. te che prakAranA che. te A pramANe(1) samacaturagna saMsthAna - jemAM sAmudrikazAstramAM kahela pramANa lakSaNathI yukta evu zarIra hoya ane paryakaAsanamAM beThelA te zarIranA cAra aMtaro (1) be DhIMcaNa vaccenuM aMtara, (2) jamaNA DhIMcaNa ane DAbA khabhAnuM aMtara, (3) DAbA DhIMcaNa ane jamaNA khabhAnuM aMtara, (4) lalATa ane palAThInuM aMtara, samAna hoya te. (2) codha saMsthAna - jemAM nAbhInI uparano bhAga lakSaNa-pramANa yukta hoya, nIceno bhAga lakSaNa-pramANayukta na hoya te. (3) sAdi saMsthAna - jemAM nAbhInI nIceno bhAga lakSaNa pramANayukta hoya ane uparano bhAga lakSaNa-pramANayukta na hoya te. (4) vAmana saMsthAna - jemAM mAthu, Doka, hAtha, paga vagere lakSaNa pramANayukta hoya, chAti-peTa-pITha vagere tevA na hoya te. (5) kunja saMsthAna - jemAM chAtI-peTa vagere lakSaNa-pramANayukta hoya, hAtha-paga vagere tevA na hoya te. (6) huMDaka saMsthAna - jemAM sarva avayavo lakSaNa-pramANarahita hoya te. 1. keTalAka AcAryo vAmana-kunja saMsthAnanA lakSaNa viparIta rIte kare che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 jIvono AhAra jIvo saMsthAna garbhaja manuSya-paMce tiryaMca | che ke saMsthAna devo | samacatustra saMsthAna | zeSa jIvo huMDaka saMsthAna 0 AhAranA traNa prakAra (1) ojAhAra - pUrvazarIrano tyAga karIne vigrahagatithI ke RjugatithI utpattidezamAM AvyA pachI pahelA samaye taijasakArpaNa zarIrathI ane bIjA samayathI zarIra na bane tyAM sudhI audArikAdimizra kAyayogathI jIva je audArika vagere zarIra yogya paddagalono AhAra kare che te ojAhAra. te aMtarmuhUrta sudhI hoya che. (2) lomAhAra - sparzanendriya vaDe zarIrane poSaka pudgalone grahaNa karavA te lomAhAra. te zarIraparyAptithI paryApta thayA pachI bhavanA aMta sudhI hoya che. (3) prakSepAhAra - moDhAmAM koLIyo nAkhavArUpa je AhAra te prakSepAhAra. te kyAreka kyAreka hoya che. ojAhAra - zarIraparyAtithI aparyApta jIvo kare. lomAhAra - zarIraparyAptithI paryAptajIvo kare. prakSepAhAra - paryAptA vikasendriya, paMcendriyatiryaMca, manuSya kyAreka kare. ekendriya, deva, nArakI na kare. jIvono AhAra aparyAptAvasthAmAM paryAptAvasthAmAM ekendriya, nArakI ojAhAra | lomAhAra ojAhAra lomAhAra, manobhakSaNa vikale. paMce.ti. manu. ojAhAra lomAhAra, prakSepAhAra 1. karmagraMthanA mate saMmUchima paMcendriya tiryaMcane cha saMsthAna hoya. devo Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvono AhAra ane zvAsocchvAsa manuSya, tiryaMcano AhAra-sacitta, acitta, mizra. deva, nArakIno AhAra acitta. aparyAptA jIvone anAbhogathI AhAra pariName che. devono manobhakSaNa AhAra AbhogathI hoya che. badhA paryAptA jIvono lomAhAra AbhogathI ke anAbhogathI hoya che. - 71 nArakIone lomAhAra azubha (kharAba) rUpe pariName che. devone lomAhAra zubha (sArA) rUpe pariName che. lomAhArathI levAtA pudgalone anuttara devo jANe che ane juve che. zeSa devo ane nArako temane jANI ke joI zakatA nathI. jIvo AhAranI icchA utkRSTathI keTalA kALe ? satata aMtarmuhUrta 2 ahorAtra 3 ahorAtra ekendriya vikalendriya,nArakI paMcendriya tiryaMca manuSya devone AhAranI icchAno utkRSTakALa AgaLa kahevAze. zvAsocchvAsa :- nArakIone zvAsocchvAsa satata hoya che. ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSyane zvAsocchvAsanI mAtrA aniyata hoya che. 1. A kALa tapavidhi sivAya jANavo. tapa karavAnI icchAthI be mahinA vagere paNa hoya. 2. A vAta saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijIkRta TIkAmAM kahI che. bRhatsaMgrahaNimAM ekendriyane AhA2nI IcchA utkRSTathI aMtarmuhUrto kahI che. tattva kevaLIgamya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 devone zvAsocchavAsa ane AhAra keTalA kALe? nIrogI, viSAda rahita manuSyano eka zvAsocchavAsa=1 prANa 7 prANa = 1 sToka 7 stoka = 1 lava 77 lava = 1 muhUrta 1 muhUrta = 1,67,77,216 AvalikA 1 muhUrta = 3,773 prANa 1 ahorAtra = sAdhika 1,13,190 prANa 1 mAsa = 33,95,700 prANa 1 varSa = 4,07,48,400 prANa 100 varSa = 4,07,48,40,000 prANa * je devonuM AyuSya jeTalA sAgaropama hoya teo teTalA pakSe zvAsocchavAsa le ane teTalA hajAra varase AhAra kare. zvAsocchavAsa | AhAra keTalA kALe? | keTalA kALe? 10,000varSaAyuSyavALA | stoka pachI 1 ahorAtra pachI pachI nyUna 1 palyopama muhUrta pRthakatva sudhI | divasa pRthatva sudhI sudhInA AyuSyavALA vRddhi karavI vRddhi karavI 1 palyopama AyuSyavALA muhUrta pRthaphatva pachI divasa pRthakatva pachI pachI nyUna sAgaropama 1pakSasudhI vRddhi 1,000varSa sudhI sudhInA AyuSyavALA kiravI vRddhi karavI 1 sAgaropama AyuSyavALA |1 pakSa pachI 1,000 varSa pachI pachI jeTalA sAgaropama teiTalA pakSa pachI teTalA hajAra varSa pachI AyuSyavALA devo Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 devonuM svarUpa vigrahagatimAM rahelA jIvo utkRSTathI cAra samaya sudhI, kevaLI samuddhAtamAM rahela jIvo trIjA-cothA-pAMcamA samayarUpa traNa samaya sudhI, ayogI kevaLI bhagavaMto aMtarmuhUrta sudhI ane siddha bhagavaMto sAdi anaMtakALa sudhI anAhAraka hoya che. zeSa badhA jIvo AhAraka che. * devonuM svarUpa devo (1) sonAnI jema dhULa-pasInA vagerenA lepathI rahita zarIravALA, (2) nirmaLa gAtravALA, (3) sugandhI zvAsocchavAsavALA, (4) badhA aMgo upara AbhUSaNavALA, samacaturagna saMsthAnavALA, (6) keza, nakha, mAMsa, roma, cAmaDI, carabI, lohI, mUtra, viSTA, hADakA, nasa, dADhI, mUcha vinAnA, sarvottama varNAdithI yukta dravyathI banelA ane saubhAgyAdi guNovALA zarIravALA, (8) animeSa nayanavALA, (9) manathI kArya sAdhanArA, (10) nahi karamAtI phUlanI mALAvALA, (11) pRthvItala upara Ave to paNa 4 aMgula addhara rahenArA, (12) aMtarmuhUrtamAM paryAptA thaI yuvAna puruSa jevA thanArA, (13) jarA vinAnA, (14) roga vinAnA hoya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 devonuM avadhijJAnanuM kSetra * vaikriya-AhAraka zarIramAM utpattinA prathama samaye AhAraparyAti pUrNa thAya. pachI aMtarmuhUrta zarIraparyApti pUrNa thAya. pachI samayesamaye Indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana paryAptio pUrNa thAya. audArika zarIramAM utpattinA prathama samaye AhAra paryApti pUrNa thAya. pachI aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta zarIra, Indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana paryAptio pUrNa thAya. *devonuM avadhijJAnanuM kSetra - avadhijJAnathI keTalu kSetra juve? devaloka nIce | | upara | tIrjI 1lo-rajo ratnaprabhAnA svavimAnanI | 'asaMkhya dvIpa-samudra nIcenA bhAga sudhI | dhajA sudhI 3jo-4tho zarkarAmabhAnA svavimAnanI | asaMkhya dIpa-samudra nIcenA bhAga sudhI dhajA sudhI pamo-6Dho vAlukAprabhAnA |svavimAnanI asaMkhya dvIpa-samudra nIcenA bhAga sudhI / dhajA sudhI 7mo-8mo paMkaprabhAnA svavimAnanI | asaMkhya dvIpa-samudra nIcenA bhAga sudhI | dhajA sudhI mA thI 12mora dhUmaprabhAnA svavimAnanI | asaMkhya dIpa-samudra nIcenA bhAga sudhI dhajA sudhI nIcenA 3raiveyaka, |tama prabhAnA svavimAnanI | asaMkhyadvIpa-samudra madhyama 3raiveyaka nIcenA bhAga sudhI | dhajA sudhI 1. upara uparanA devonuM avadhijJAnanuM tIrjI kSetra vadhu che. 2. Anata-prANata devo karatA AraNa-azruta devo vadhu vizuddha ane vadhu paryAyone juve. temAM paNa Anata devo karatA prANatadevo ane AraNadevo karatA acutadevo vizeSa juve. ema pUrve ane pachI badhe jANavu. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonA avadhijJAnanA kSetrano AkAra devaloka nIce uparanA 3 traiveyaka tamastamaHprabhAnA anuttara avadhijJAnathI keTalu kSetra juve ? upara nIcenA bhAga sudhI dhajA sudhI nyUna lokanAlikAne svavimAnanI | asaMkhya dvIpa-samudra dhajA sudhI nArakI bhavanapati tIrcha svavimAnanI | asaMkhya dvIpa-samudra upara kahyu e devonuM avadhijJAnanuM utkRSTa kSetra che. temanuM avadhijJAnanuM jaghanyakSetra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. * AyuSya pramANe devonuM avadhijJAnanuM kSetra AyuSya 10,000 varSa tyAra pachI nyUna ardha sAgaropama sudhI tenAthI vadhu jIvonA avadhijJAnanA kSetrano AkAra jIvo battara jyotiSa 1thI12 devaloka 75 avadhijJAnanuM kSetra 25 yojana saMkhyAtA yojana 1asaMkhya yojana avadhijJAnanA kSetrano AkAra ratarApAnA AkAre pyAlAnA AkAre DholanA AkAre jhAlaranA AkAre *mRdaMganA AkAre 1. jema AyuSya vadhe tema adhikSetra vadhe. 2. tarApo lAMbo ane trikoNa hoya. 3 pyAlo ubho ane uparathI sAMkaDo hoya. 4. mRdaMga=eka prakAranuM vAjIMtra che te lAMbu hoya che. te nIce pahoLu ane u52 sAMkaDuM hoya che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 devonA pRthvItala upara AvavAnA ane na AvavAnA kAraNo jIvo avadhijJAnanA kSetrano AkAra phulanI gaMgerInA AkAre javanAlakanA AkAre traiveyaka anuttara tiryaMca-manuSya vividha AkAre bhavanapati-vyantaranuM avadhajJAnanuM kSetra upara vadhu hoya che. vaimAnika devonuM avadhijJAnanuM kSetra nIce vadhu hoya che. nArakI ane jyotiSanuM avadhijJAnanuM kSetra tIn vadhu hoya che. manuSyatiryaMcanuM avadhijJAnanuM kSetra aneka prakAranuM hoya che. * devone pRthvItala upara AvavAnA kAraNo - (1) jinezvaronA pAMca kalyANako vakhate. cyavana, janma, dIkSA, jJAna, nirvANa-tIrthaMkaronA A pAMca kalyANako badhA kSetromAM devo avazya kare che. (2) maharSinA tapanA prabhAvathI kheMcAIne. (3) koI prANI uparanA pUrvabhavanA snehathI. (4) koI prANI uparanA dveSathI * uparokta kAraNo vinA devo pRthvItala upara nathI AvatA tenA kAraNo (1) (2) viSayomAM Asakta hovAthI. devAMganA vagere upara khUba prema hovAthI. 1. javanAlaka-tenuM bIju nAma kanyAcolaka che. te kanyAnA caNIyA sAthe sIvela kaMcukarUpa che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetranI gabdha 400-500 yojana upara zI rIte jAya? (3) te te snAna, nATaka vagere kartavyo pUrA na thavAthI. (4) temanuM koI kArya manuSyone adhIna na hovAthI. (5) manuSyalokanI azubha gaMdha 1400-500 yojanA upara jatI hovAthI. prazna - nava yojanathI vadhu dUrathI AvelA gandhapudgalo dhrANendriyanA viSaya banatA nathI, to manuSyalokanI gabdha 400 ke 500 yojana upara ghrANendriyano viSaya zI rIte bane ? javAba - ahIMthI upara gayelA gandhapudgalo anya pudgalone vAsita kare. te paNa bIjA pudgalone vAsita kare. ema karatA karatA vAsitayugalo 400-500 yojana upara ghrANendriyano viSaya bane. * devAdhikAra samApta ... 1. jyAre manuSyalokamAM ghaNA manuSyo-tiryaMco hoya ane manuSya-tiryaMcanA mRtakalevara ghaNA hoya tyAre 500 yojana, anyathA 400 yojana. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakAdhikAra, dvAra 1 - sthiti (2) narakAdhikAra dvAra 1 - sthiti naraka | gotra | nAma | pratara | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti 1lI | ratnaprabhA | gharma | 13] 10,000 varSa | 1 sAgaropama rajI | zarkarAmabhA | vaMzA | 11 1 sAgaropama | 3 sAgaropama 3jI | vAlukAprabhA | zailA | 9 | 3 sAgaropama | 7 sAgaropama 4thI paMkaprabhA aMjanA | 7 | 7 sAgaropama / 10 sAgaropama pamI | dhamaprabhA | rijhA | 5 | 10 sAgaropama 17 sAgaropama tama:prabhA maghA | 3 | 17 sAgaropama | 22 sAgaropama 7mItamastamaprabhA mAdhavatI 1 | 22 sAgaropama | 33 sAgaropama kula | 49 ratnaprabhAnA dareka prataramAM jaghanya - utkRSTa sthiti - pratara kra. | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti 10,000 varSa | 90,000 varSa 10 lAkha varSa 90 lAkha varSa 90 lAkha varSa | 1 pUrva kroDa varSa 1 pUrvakroDa varSa | A sAgaropama 5 | ke sAgaropama | sAgaropama 1. anvayavALu hoya te gotra. 2. anvaya vinAnuM hoya te nAma. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnaprabhAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTasthiti pratara ka. jaghanya sthiti utkRSTa sthiti 4 sAgaropama | 3 sAgaropama che sAgaropama ke sAgaropama sAgaropama ja sAgaropama sAgaropamAM sAgaropama - sAgaropama sAgaropamAM 11 | 0 sAgaropama sAgaropama 12 | da sAgaropama | sAgaropama 13 | - sAgaropama | 1 sAgaropama zeSa narakonA dareka prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti jANavA mATe karaNa(1) ISTa pRthvInI utkRSTa sthitimAMthI uparanI pRthvInI utkRSTa sthiti bAda karavI. (2) javAbane ISTa pRthvInA prataranI saMkhyAthI bhAgavo. (3) javAbane ISTa prataranI saMkhyAthI guNavo. (4) javAbane uparanI pRthvInI utkRSTa sthitimAM umeravo. je javAba Ave te te prataranI utkRSTa sthiti che. te te prataranI utkRSTa sthiti e pachInA prataranI jaghanya sthiti che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 che. zarkarAprabhAnA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti dA.ta. zarkarAprabhAnA bIjA prataranI utkRSTa sthiti jANavI (1) (2) (3) (4) sAgaropama che. ra 3 jI_v| 4 11 5 11 - zarkarAprabhAnA bIjA prataranI utkRSTa sthiti = 1 4 1 1 = 2 X 2 = 1 + zarkAprabhAnA trIjA prata2nI jaghanya sthiti sAgaropama che. zarkarAprabhAnA sarvaprataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti - pratara kra. jaghanya sthiti 1 1 sAgaropama 4 11 4 11 utkRSTa sthiti 1,2 sAgaropama 2 1 sAgaropama | 14 sAgaropama 11 16 sAgaropama | 16 sAgaropama 16 sAgaropama | 1 sAgaropama 11 111 1 sAgaropama | 110 sAgaropama = 1 11 4 11 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAlukAprabhAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti 81 pratara kra. jaghanya sthiti utkRSTa sthiti 6 | 13 sAgaropama | 2sAgaropama 7 | 2 sAgaropama 2sAgaropama 2 sAgaropama | 2 sAgaropama 9 | 2 sAgaropama | 2 sAgaropama 2 sAgaropama 2 sAgaropama 10 11 | sAgaropama | 3 sAgaropama vAlukAprabhAnA sarvaprataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti - pratara kra. jaghanya sthiti utkRSTa sthiti 3 sAgaropama garApama my | m bh w n 3 sAgaropama | 3 sAgaropama 3 sAgaropama | 4 sAgaropama 4 sAgaropama | 4 sAgaropama 5 | 4 sAgaropama | para sAgaropama Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkawbhAnA pratiromAM jaghanya-utkRSTa sthiti pratara kra. jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti para sAgaropama | pada sAgaropama 7 | pada sAgaropama | da sAgaropama 8 | 6 sAgaropama | da sAgaropama da sAgaropama | | 7 sAgaropama paMkaprabhAnA sarvaprataromAM jaghanya-utkRSTa sthitipratara kra. | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti 1 | 7 sAgaropama | 73 sAgaropama 73 sAgaropama | 76 sAgaropama | 76 sAgaropama | 83 sAgaropama 83 sAgaropama | 85 sAgaropama 5 | 8 sAgaropama | 9 sAgaropama 6 | 9 sAgaropama 9 sAgaropama 9 sAgaropama / 10 sAgaropama Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUmaprabhA-tamaHprabhAnA prataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti dhUmaprabhAnA sarvaprataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti pratara kra. jaghanya sthiti utkRSTa sthiti 10 sAgaropama 11 sAgaropama 11 sAgaropama | 126 sAgaropama 126 sAgaropama | 14 sAgaropama 14 sAgaropama | 15 sAgaropama 5 15 sAgaropama 17 sAgaropama 1 2 3 4 tamaHprabhAnA sarvaprataromAM jaghanya-utkRSTa sthiti pratara kra. jaghanya sthiti utkRSTa sthiti 17 sAgaropama 18 sAgaropama 1 2 3 182 sAgaropama 20 sAgaropama nArakIne 3 prakAranI vedanA - 20 sAgaropama 22 sAgaropama (1) kSetrasvabhAvajanita vedanA ratnaprabhAmAM - uSNavedanA zarkarAprabhAmAM - uSNavedanA (tIvratara) 83 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 vAlukAprabhAmAM paMkaprabhAmAM narakamAM kSetrasvabhAvajanita vedanA - uSNavedanA (tIvratama) uparanA ghaNA narakAvAsomAM uSNavedanA, nIcenA thoDA narakAvAsomAM zItavedanA - dhUmaprabhAmAM - uparanA ghaNA narakAvAsomAM zItavedanA, nIcenA thoDA narakAvAsomAM uSNavedanA upa2 karatA anaMtaguNa upara karatA anaMtaguNa tamaHprabhAmAM - zItavedanA (atikaSTatara) tamastamaHprabhAmAM - zItavedanA (atikaSTatama) uttarottara pRthvImAM A vedanA anaMtaguNa ane vadhu tIvra hoya che. uSNavedanA - pittanA prakopavALA, cAre bAju agnithI gherAyelA, chatra vinAnA manuSyane bhara unALAmAM bapore pavanarahita, vAdaLarahita AkAzamAM jevu uSNavedanAnuM duHkha hoya che tenA karatA anaMtaguNa uSNavedanAnuM duHkha nArakIne hoya che. jo te nArakIne tyAMthI upADIne ahIM saLagatA aMgArAnA DhagalA upara mUkavAmAM Ave to te tene pavanavALA ThaMDA chAMyaDAnI jema mAnI anupama sukha pAme ane sui jAya. zItavedanA - baraphanA kaNIyAthI jenuM zarIra lepAyelu che evA, Azraya vinAnA, vastra vinAnA manuSyane poSa mahinAnI kaDakaDatI ThaMDIvALI rAte vadhu ne vadhu ThaMDo pavana vAte chate jevu ThaMDInuM duHkha hoya tenA karatA anaMtaguNa zItavedanAnuM duHkha nArakIne hoya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 nArakIne daza prakAranI vedanA jo te nArakIne tyAMthI upADIne ahIM mahAmahinAnI rAte khullA AkAzamAM baraphanA DhagalA upara mUkavAmAM Ave to te anupama sukha pAme ane suI jAya. nArakInA jIvone daza prakAranI vedanA - (1) zIta - pUrve kahI che. (2) uSNa - pUrve kahI che. (3) bhUkha - sakala jagatanA AhArAdi pudgalone vApare to paNa tRpti na thAya tevI bhUkhanI pIDAthI nArakIo pIDAya che. (4) tarasa - badhA samudrone pI jAya to paNa tRpti na thAya tevI tarasathI nArakIo pIDAya che. khaMjavALa - charIthI khaNavA chatA mATe nahIM tevI khaMjavALa narakamAM hoya che. paravazatA - parAdhInapaNuM. tAva - jIvanabhara ahIMnA tAva karatA anaMtagaNa tAva hoya (8) dAha - ahIM karatA anaMtaguNa hoya che. (9) bhaya - ahIM karatA anaMtaguNa hoya che. (10) zoka - ahIM karatA anaMtaguNa hoya che. nArakInuM virbhAgajJAna ke avadhijJAna paNa temanA duHkhanuM kAraNa bane che. teo dUrathI ja paramAdhAmI, bIjA nArakIo, zastra vagere duHkhanA hetuone upara-nIce ane tIccha AvatA juve che ane bhayathI kaMpe che. narakamAM pugalono 10 prakArano pariNAma paNa pIDAjanaka che. te A pramANe Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 narakamAM pudgalono daza prakAranA pariNAma (1) bandhana - te te AhArya pudgalonI sAtheno saMbaMdha mahAgninA saMbaMdha karatA paNa vadhu vedanAvALo che. (2) gati - tapelA loDhA vagere upara paga mUkavA karatA paNa vadhu pIDAdAyaka, uMTa vagere jevI gati hoya che. (3) saMsthAna - mahAuga karAvanAra huDakasaMsthAna hoya che. te pAMkha chedAyelA pakSI jevuM hoya che. (4) bheda - kuMbhI vageremAMthI kharatA pugalono prahAra zastronA prahAra karatA paNa vadhu pIDAkArI hoya che. (5) varNa - narakamAM varNa atyaMta kharAba ane bhayaMkara hoya che. narakAvAso andhakAramaya hoya che. te zleSma, mUtra, viSTA, lohI, carabI, paru vagerethI lepAyela taLIyAvALA hoya che. temanI bhUmi upara smazAnanI jema mAMsa, keza, hADakA, nakha, dAMta, cAmaDI patharAyelA hoya che. (6) gabdha - narakamAM gandha kohavAI gayelA zIyALa, bIlADI, noLIyA, sApa, uMdara, hAthI, ghoDA, gAya, manuSyanA jIvarahita klevaro karatA paNa vadhu kharAba hoya che. (7) rasa - te lIMbaDA, ghoSAtakI vagerenA rasa karatA paNa vadhu kaDavo hoya che. (8) sparza - te vIMchI, kapikacchalatA vagerenA sparza karatA vadhu duHkhadAyI hoya che. (9) agurulaghu - te atitIvra ane anekaduHkhayukta hoya che. (10) zabda - te ati azubha hoya che. nArako haMmezA karuNa ane pIDita svaramAM vilApa karatA hoya che. 1. ghoSAtakI e eka prakAranI vanaspati che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakamAM parasparoTIrita vedanA 87 (2) parasparoTIrita vedanA - jema zerIno kutaro bIjA sthAnamAMthI AvelA kutarAne joIne krodhAMdha thaIne paraspara yuddha karavA lAge che tema mithyASTi nArakIo virbhAgajJAnathI dUrathI ekabIjAne joIne gussAthI baLI atibhayaMkara vaikriya rUpa karIne potapotAnA narakAvAsamAM pRthvInA prabhAvathI utpanna thayela pRthvInA pariNAmarUpa athavA vikalA trizula, bhAlA, talavAra vagere vaDe athavA hAtha, paga, dAMta vagere vaDe eka-bIjAne haNe che. tyArapachI ekabIjAnA abhighAtathI vikRtaaMgavALA thayelA teo khUba rADo pADatA kasAyakhAne gayelA pADA vagerenI jema lohInA kAdavamAM ALoTe che. samyagdaSTi nArakIo, "nakkI pUrvabhavamAM ame kaMIka pApa karyuM che jethI ame A duHkhanA samudramAM DubA chIe,' AvI bhAvanAthI bIjA dvArA thatA duHkhone sArI rIte sahana kare che, paNa pote te duHkhono vipAka joyo hovAthI bIjAne duHkha utpanna nathI karatA. mithyAdaSTi nArakI karatA samyagdaSTi nArakIne pazcAtApanuM duHkha ghaNuM hoya che. parasparoTIrita vedanA be prakAre hoya - zarIrathI ane zastrathI. (3) paramAdhAmIkRta vedanA - paramAdhAmI devo 15 prakAranA che(1) amba (6) uparudra (11) kumbhI (2) ambarISa (7) kAla (12)vAlukA (3) zyAma (8) mahAkAla (13) vaitaraNI (4) zabala (9) asi (14) kharasvara (5) rudra (10) dhanu (15) mahAghoSa Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 narakamAM paramAdhAmIkRta vedanA pUrvabhavamAM krUra kArya karanArA, pApamAM rakta jIvo paMcAgni vagere mithyA kaSTarUpa tapa karIne bhavanapatinA asuranikAmAM paramAdhAmI deva tarIke utpanna thAya che. teo mAtra potAnI kutuhalavRttithI nArakIone duHkha ApI AnaMda pAme che. teo A rIte duHkha Ape che - (1) kyAreka tapelA sIsAno rasa pivaDAve. (2) kyAreka tapelA loDhAnA thAMbhalA sAthe AliMgana karAve. (3) zAlmalIvRkSanA agra bhAga upara caDhAve. (4) loDhAnA ghanathI ghAta kare. (5) raMdho, astro vagerethI cholI tenI upara tapelA khArA telano abhiSeka kare. (6) loDhAnA bhAlAmAM parove. (7) bhaThThImAM bheje. (8) talanI jema yaMtramAM pIle. (9) karavatathI kApe. (10) vaikriya siMha, vAgha, cittA, siyALa, gIdha, kAgaDA, ghuvaDa, bAja vagerene vimurtIne tenAthI aneka rIte herAna kare. (11) tapelI retImAM ubhA rAkhe. (12) asipatravanamAM praveza karAve. (13) vaitaraNI nadImAM utAre. (14) paraspara yuddha karAve. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |89 naraka kaI narakamAM keTalA prakAranI vedanA? (15) kuMbhamAM pakAve. te duHkhane sahana nahIM karI zakatA nArakIo utkRSTathI 500 yojana uchaLe. pachI paDatA teone vajanA moDhAvALI cAMcavALA droNa-kAgaDAo phALe. kaMIka zeSa bacelA jamIna upara paDe. temane vidurvelA vAgha vagere phADI khAya. ATalu bhayaMkara duHkha pAmatA nArakIo IcchavA chatA maratA nathI. kaI narakamAM keTalA prakarAnI vedanA? vedanA 1lI kSetrajanita, parasparoTIrita, paramAdhAmIkRta kSetrajanita, parasparoTIrita, paramAdhAmIkRta 3jI kSetrajanita, parasparoTIrita, paramAdhAmIkRta 4thI kSetrajanita, parasparodIvita kSetrajanita, parasparoTIrita daDhI | kSetrajanita, parasparodIvita rajI | che. pAmI | 7mI | kSetrajanita, parasparodIvita matAMtare sAtamI narakamAM parasparoTIrita vedanA na hoya. nArakIo potAnA AyuSya sudhI satata upara kahelI vedanAone anubhave che. prazna - nArakIone sAtAno anubhava kyAre thAya ? 1. chaThThI - sAtamI narakamAM parasparoTIrita vedanA zastrakRta nahoya paNa nArakIo vajanA moDhAvALA kuMthavA vikrvIne eka-bIjAne paDe. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 dvAra 2 - bhavana javAba - (1) je pUrvabhavamAM baLIne, kapAIne vagere rIte marIne atisaMkuleza vinAno nArakI thAya tene utpatti samaye mAtAno anubhava thAya. (2) devanA kAryathI nArakIne alpakALa sAtAno anubhava thAya. jemake, baladeve narakamAM kRSNanI vedanAno upazama karyo. (3) adhyavasAyathI nArakIne sAtAno anubhava thAya. jemake, samyakatvanI prApti vakhate nArIone sAtAno anubhava thAya che. (4) bAhya vedanA hovA chatA tIrthakara vagerenI anumodanAthI nArakIne sAtAno anubhava thAya. (5) tIrthakaranA janma vagerenA kAraNe sAtAvedanIyano vipAkodaya thavAthI nArakIne sAtAno anubhava thAya. uparanA kAraNo sivAya nArakIo satata asAtAne anubhave che. * dvAra 2 - bhavana sAte narakamRthvIo chatrAtichatranA AkAre rahelI che. dareka pRthvI ghanodadhi upara pratiSThita che. ghanodadhi ghanavAta upara pratiSThita che. ghanavAta tanavAta upara pratiSThita che. tanavAta AkAza upara pratiSThita che. AkAza svapratiSThita che. narakapRthvI jADAI 1lI 1,80,000 yojana rajI 1,32,000 yojanA 3jI 1,28,000 yojanA 1. A yojana pramANAMgulathI banelu jANavuM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakapRthvIo zenI banelI che ? narakapRthvI 4thI 5mI DhI 7mI jADAI 1,20,000 yojana 1,18,000 yojana 1,16,000 yojana 1,08,000 yojana 0 ratnaprabhAnI 1,80,000 yojana jADAI A pramANe che 16,000 yojana 84,000 yojana 80,000 yojana * zeSa pRthvIo pRthvIsvarUpa che. kharakAMDa paMkabahulakAMDa jalabahulakAMDa zarkarAprabhAmAM kAMkarAnI bahulatA che. vAlukAprabhAmAM retInI bahulatA che. paMkaprabhAmAM kAdavanI bahulatA che. dhUmaprabhAmAM dhUmADAnI bahulatA che. tamaHprabhAmAM aMdhakAranI bahulatA che. tamastamaHprabhAmAM atyaMta aMdhakAranI bahulatA che. 91 * sAte pRthvIomAM ghanodadhinI jADAI madhyamAM 20,000 yojana che, ghanavAta-tanavAta-AkAzanI darekanI jADAI madhyamAM asaMkhya yojana che. ghanodhinI jADAI karatA ghanavAtanI jADAI asaMkhyaguNa che. ghanavAtanI jADAI karatA tanavAtanI jADAI asaMkhyaguNa che ane tanavAtanI jADAI karatA AkAzanI jADAI asaMkhyaguNa che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 narakapRthvIomAM ghanodadhi vagerenI jADAI ghanodadhi, ghanavAta, tanavAtanI jADAI pota-potAnI pRthvIne valayAkAre vIMTIne anne ekadama pAtaLI thaI jAya che. tethI sAte pRthvIo alokane aDatI nathI. ghanodadhi vagerenI uMcAI svapRthvInI jADAI jeTalI hoya che. atte temanI jADAI A pramANe hoya che| alokathI ghanodadhinI anne ghanavAtanI ane tanavAtanI aMtara jADAI jADAI jADAI 3 0 1lI 12 yojanA | yojanA | yojanA 13 yojanA 2012 yojana gAu yojana 1 gAu yojanA 1 yojana gAu 3 13 yojana DuM gAu yojana 2 gAu 5 yojanA 1 yojana gAu jathI 14 yojanA | yojanA | yojanA | yojana 6 gAla pamI 4 yojana 6 gAu yojanA 13 gAu 5 yojana niyojana gAlA kI 15 yojana DuM gAu yojana 2 gAu parU yojana yojanA'' gAu 7mI 16 yojanA | yojana | 6 yojana ra yojana ratnaprabhAnA ghanodadhi, ghanavAta, tanavAtanI jADAImAM kramazaH 1 gAu, 1 gAu, gAu umeratA zarkarAmabhAnA ghanodadhi vagerenI jADAI Ave. pUrva pUrvanI pRthvInA ghanodadhi vagerenI jADAImAM A pramANe umeratA pachI pachInI pRthvInA ghanodadhi vagerenI jADAI vagere Ave. * nArakIone rahevAnA sthAna te narakAvAsa. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 narakamRthvIomAM nArakAvAsa 1 thI 6 narakamRthvImAM upara-nIce 1,000-1,000 yojana choDI bAkInA kSetramAM narakAvAso che. 7mI narakamRthvImAM upara-nIce pa2,500 - para, 500 yojana choDI bAkInA kSetramAM narakAvAso che. narakapRthvImAM garakAvAsa naraka | narakAvAsa 1lI | 30 lAkha 25 lAkha 15 lAkha 3jI 4thI pamI | 10 lAkha 3 lAkha 6ThThI | 99,995 7mI | 5 kula | 84 lAkha badhA narakAvAso 3,000 yojana uMcA hoya che. temAM nIce 1,000 yojana ghanapRthvIrUpa pITha hoya che, vacce 1,000 yojana polA hoya che, upara 1,000 yojana cUlikA sudhI sAMkaDA hoya che. narakAvAsono vistAra saMkhyAtA yojanAno athavA asaMkhyAtA yojanAno che. * be pratara vaccenuM aMtara jANavA karaNa - (1) pRthvIpiMDa - 2,000 yojana (2) pratara X 3,000 yojana (3) (1) - (2). Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 narapRthvIomAM be pratara vaccenuM aMtara (4) pratara - 1 (5) (3) : (4) = be pratara vaccenuM aMtara dA.ta. ratnaprabhAmAM be pratara vaccenuM aMtara - (1) 1,80,000 - 2,000 = 1,78,OOO (2) 13 X 3,000 = 39,000 (3) 1,78,000 - 39,000 = 1,39,000 (4) 13 - 1 = 12 (pa) 1,39,OOO= 11,583 yojana 12 naraka pRthvIpiMDa | pratara pRthvIpiMDa-| pratarax | (1)-(2) pratara-(3)(4)=(5)= 2000=(1)| 3000=(2)[ = (3) 1=(4) be prataranuM aMtara 1lI1,87,bdha 13/1,78,R| 39,9 |1,39,| 12 ,11,583yo. rajI 1,32,mba 11 1,30,9] 33,0 | (c),0 | 10 |9,77yojana 31,28,bdha 9 1,26,jI. 27,0 | 99,0 | 8 | 12,375 yojanA 4thI 1,20,... 71,18,21, 0 | 97,0 |16,12 dho. pamI1,18,bdha 51,16,w| 15,jI | 1,01,jI | 4 | 25,250yojana dI1,16,bdha 3.1,14,| 9,0 |1,05,0 | 2 | para,50yojana 7mI 1,08, ... 1 | - * 7mI narakanA narakAvAsa - pUrvamAM kAla, pazcimamAM mahAkAla, dakSiNamAM roka, uttaramAM mahAroruka, vacce apratiSThAna. AvalikA praviSTa narakAvAso - dareka prataramAM vacce narakendraka che. ratnaprabhAnA pahelA prataramAM dareka dizAmAM 49-49 ane dareka vidizAmAM 48-48 narakAvAso che. nIce-nIcenA prataromAM dizA-vidizAmAMthI aMtima 1-1 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvalikA praviSTa nArakAvAsa jANavA karaNa 95 narakAvAsa ocho thAya. sAtamI narakamAM dizAmAM 1-1 narakAvAsa che ane vidizAmAM narakAvAsa nathI. narakendraka badhA goLa hoya che. tyArapachI kramazaH trikoNa, corasa, goLa e krame narakAvAso hoya che. puSpAvakIrNa narakAvAsa bhinna bhinna saMsthAnavALA hoya che. (juo citra naM. 9) * dareka prataramAM kula AvalikApraviSTa narakAvAsa jANavA karaNa - prataramAM kula AvalikA praviSTa narakAvAsa (te prataranA 1 dizAnA narakAvAsa X 8) - 3 dA.ta. ratnaprabhAnA pahelA prataramAM kula AvalikA praviSTa narakAvAsa = (49 X 8) - 3 = 389 * dareka pRthvInA kula AvalikA praviSTa narakAvAsa jANavA karaNa - (1) pahelA prataranA narakAvAsa = mukha (2) aMtima prataranA narakAvAsa = bhUmi (3) (1) + (2) (4) (3) (5) (OM) x pratarate pRthvInA kula AvalikA praviSTa narakAvAsa dA.ta. ratnaprabhA pRthvInA kula AvalikA praviSTa narakAvAsa jANavA chemukha = 389 bhUmi = 293 (3) 389 + 293 = 682 (4) 682 = 341 3OM1 X 13 = 4,433 ratnaprabhAnA kula AvalikA praviSTa narakAvAsa = 4,433 te te narakanA kula narakAvAsamAMthI AvalikApraviSTa narakAvAsa bAda karatA te narakanA puSpAvakIrNa narakAvAsa Ave. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 naraka pratara narakendrakanuM *. nAma 1lI kula rajI 1 | sImantaka 2 roruka 3 bhrAnta 4 | uddhAnta 5 samrAnta 6 jI 8 tama zIta 100 vakrAnta 11 avakrAnta 12| vikrAnta 13| roruka U asantrAnta vibhrAnta 1 stanita stanaka manaka vanaka ghaTTa 6 saMghaTTa 7 jilla 8 | ajilla 2 3 4 5 pahelI-bIjI narakanA narakAvAsa goLa trikoNa corasa narakA narakA vAsa vAsa eka |AvalikAdizAnA | praviSTa narakAvAsa narakAvAsa 49 389 132 128 48 381 128 128 47 303 128 124 46 365 124 120 357 120 120 349 120 116 341 116 112 333 112 112 325 112 108 317 108 104 309 104 104 301 104 100 293 100 96 4,433 | 1,453| 1,508 1,472 285 93 96 96 277 89 92 269 89 261 85 253 81 245 81 237 229 45 44 43 42 41 40 39 38 37 559 36 35 34 33 32 31 30 29 129 125 121 121 117 113 113 109 105 105 101 3] chu ctt 73 96 | 92 88 88 84 80 80 narakA vAsa 88 88 *19 80 76 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI-cothI narakanA narakAvAsa naraka pratara narakendrakanuM eka AvalikA *. nAma dizAnA praviSTa narakAvAsa narakAvAsa 28 221 27 213 26 205 341 2,695 25 197 24 189 23 181 22 173 21 165 20 157 19 149 18 141 17 133 189 1,485 16 125 15 117 14 109 13 101 12 93 11 85 10 33 91 707 | kula rajI | kula 4thI kula 9 | lola 102 lolAvarta 11| stanalolupa 1 ra 3 4 5 da 7 8 9 tama tapita tapana tApana nidAgha prajvalita ujvalita saMjvalita saMprajvalita 1 Ara 2 tAra 3 mAra 4 | varca 5 tamaka 6 khADakhaDa 7 khaDakhaDa goLa narakA vAsa 73 69 65 875 65 || 9 |9| ? 49 49 45 41 477 1 41 37 33 33 29 25 25 223 trikoNa corasa narakA narakA vAsa vAsa 76 72 72 924 68 64 64 60 56 56 para 48 48 516 62 44] 40 40 36 32 32 28 252 72 72 68 896 64 64 60 56 56 para 48 48 44 492 40 40 36 >>| >> 28 24 232 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 pAMcamI-chaThThI-sAtamI narakanA narakAvAsa vAsa vAsa naraka pratara narakendrakanuM ! eka AvalikA- goLa | trikoNa corasa | ka. | nAma | dizAnA | praviSTa | narakA- | narakA- | narakA | narakAvAsa narakAvAsa| vAsa pamI| 1 | khAda 9 | 69 | 21 24. 24 2 | tamaka | 8 | 61, 17 24 20 [3] jhaSa | 7 | pa3] 17| 2016 4. abdha | 6 | 45] 13] 16 16, | 5 | tamigna | 5 | 37 95 16 12 kula |_| | 35 | 265 77] 10 88 6ThThI | 1 | hima | 4 | 29 | | | 2 | vAIla | 3 | 21 | | | | | 3 | lallaka | 2 | 13] 1| | | kula | | | 63) 15] 28 20 7mI | 1 | apratiSThAna puSpAvakIrNa sArdha | | | | | | |AvalikA) naraka mukha| bhUmi samAsa samApratara praviSTa - kula narakAvAsa narakAvAsa narakAvAsa 1lI/389|293 682341/13/4,433, 29,95,567] 30,00,000 rajI|285 205 490 245 11 2,695, 24,97,305 25,00,000 3jI 197/133 330 165 9 1,485 14,98,51515,00,000 4thI 125 77 202 101 7 707 9,99,293 10,00,000 pamI 69 37 106 53 5 ra65, 2,99,735 3,00,000 kadI | 29 13 42 213 63 99,932 99,95 7mI 0 0 0 0 1| adho- 389 5 394 197499,653|43,90,347 84,00,000 loka | | | | Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA 99 apratiSThAna narakAvAsanI laMbAI-pahoLAI 1 lAkha yojana che. zeSa narakAvAsanI laMbAI-pahoLAI saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana che. badhA narakAvAsanI uMcAI 3,000 yojana che. A narakAvAso aMdarathI goLa, bahArathI corasa, nIcethI annA jevA ane atyaMta durgandhavALA che. dvAra 3 - avagAhanA dvAra 3 naraka 1lI rajI 3jI 4thI 5mI DhI 7mI sAmAnyathI utkRSTa avagAhanA 7 dhanuSya 3 hAtha 6 aMgula 15 dhanuSya 2 hAtha 12 aMgula 31 dhanuSya 1 hAtha 62 dhanuSya 2 hAtha 125 dhanuSya 250 dhanuSya 500 dhanuSya jaghanya avagAhanA aMzula asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya vizeSathI - dareka prataranI utkRSTa-jaghanya avagAhanA ratnaprabhAnA pahelA prataramAM avagAhanA 3 hAthanI che. tyArapachI dareka pratare 56 aMgula=2 hAtha 8 aMgulanI vRddhi thAya. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1oo pahelI narakanA prataromAM avagAhanA narakI pratara utkRSTa avagAhanA jaghanya avagAhanA 1lI 1 | 3 hAtha aMgula,asaMkhya 2 |1 dhanuSya 1 hAtha 8 aMgula | aMgulIasaMkhya 3 1 dhanuSya 3 hAtha 17 aMgula | aMgulIasaMkhya 4 [2 dhanuSya 2 hAtha 1, aMgula | aMgula asaMkhya 5 3 dhanuSya 10 aMgula aMgulaasaMkhya 6 3 dhanuSya 2 hAtha 18 aMgula | aMgulaasaMkhya 7 |4 dhanuSya 1 hAtha 3 aMgula | aMgula asaMkhya 8 | 4 dhanuSya 3 hAtha 11 aMgula | aMgulIasaMkhya 9 | pa dhanuSya 1 hAtha 20 aMgula | aMgulIasaMkhya 10 | 6 dhanuSya 4 aMgula | aMgulI asaMkhya 11 6 dhanuSya 2 hAtha 13 aMgula | aMgulIasaMkhya | 12 7 dhanuSya 21 aMgula | aMgulIasaMkhya 13 7 dhanuSya 3 hAtha 6 aMgula | aMgulaasaMkhya ratnaprabhAnA aMtima prataranI utkRSTa avagAhanA te zarkarA prajAnA pahelA prataranI utkRSTa avagAhanA che. tyArapachI dareka pratare 3 hAtha 3 aMgulanI vRddhi thAya. prathama prataranI utkRSTa avagAhanAne eka nyUna svapratarothI bhAgatA uttarottara prataramAM thatI avagAhanAnI vRddhi Ave. ema AgaLa paNa jANavu. ahIM prathama Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI narakanA khataromAM avagAhanA 101 prataranI utkRSTa avagAhanA 7 dhanuSya 3 hAtha 6 aMgula che. ahIM pratara 11 che. tethI prathama prataranI utkRSTa avagAhanAne 10thI bhAgatA 3 hAtha 3 aMgula Ave. uttarottara prataranI avagAhanAmAM ATalI vRddhi thAya. naraka, pratara utkRSTa jaghanya avagAhanA avagAhanA 7 dhanuSya 3 hAtha 6 aMgula aMgulaasaMkhya 8 dhanuSya 2 hAtha 9 aMgula aMgulIasaMkhya 3 | 9 dhanuSya 1 hAtha 12 aMgula aMgula asaMkhya 4 | 10 dhanuSya 15 aMgula aMgulIasaMkhya | 10 dhanuSya 3 hAtha 18 aMgula | aMgulaasaMkhya | 11 dhanuSya 2 hAtha 21 aMgula | aMgulIasaMkhya | 12 dhanuSya 2 hAtha aMgulIasaMkhya 13 dhanuSya 1 hAtha 3 aMgula | | aMgulIasaMkhya 9 14 dhanuSya 6 aMgula aMgulIasaMkhya | 10 | 14 dhanuSya 3 hAtha 9 aMgula | aMgulIasaMkhya 11 | 15 dhanuSya ra hAtha 12 aMgula | aMgulaasaMkhya zarkarAmabhAnA aMtima prataranI utkRSTa avagAhanA te vAlukAprabhAnA pahelA prataranI utkRSTa avagAhanA che. tyArapachI dareka pratare 7 hAtha 19 aMgulanI vRddhi thAya. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 naraka] pratara *. u trIjI-cothI narakanA prataromAM avagAhanA utkRSTa avagAhanA 15 dhanuSya 2 hAtha 12 aMgula 2 17 dhanuSya 2 hAtha 7 aMgula ra 3 |19 dhanuSya 2 hAtha 3 aMgula aMgula asaMkhya 21 dhanuSya 1 hAtha 22 aMgula aMgula/asaMkhya 5 23 dhanuSya 1 hAtha 18 aMgula | aMzula asaMkhya 1 4thI 4 6 25 dhanuSya 1 hAtha 13 aMzula | aMgula/asaMkhya 7 |27 dhanuSya 1 hAtha 9 aMgula aMgula/asaMkhya 29 dhanuSya 1 hAtha 4 aMgula aMgula asaMkhya 2 aMgula asaMkhya 8 9 31 dhanuSya 1 hAtha avagAhanA te vAlukAprabhAnA aMtima prataranI utkRSTa paMkaprabhAnA pahelA prataranI utkRSTa avagAhanA che. tyArapachI dareka pratare 5 dhanuSya 20 aMgulanI vRddhi thAya. narakA pratara ke. utkRSTa avagAhanA 1 31 dhanuSya 1 hAtha 2 36 dhanuSya 1 hAtha 20 aMgula 1) jaghanya avagAhanA aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya 41 dhanuSya 2 hAtha 16 aMgula jaghanya avagAhanA aMgula asaMkhya | aMgula/asaMkhya aMzula asaMkhya Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 pAMcamI narakanA khataromAM avagAhanA narako pratara utkRSTa avagAhanA jaghanya avagAhanA 4 46 dhanuSya 3 hAtha 12 aMgula | aMgulaasaMkhya pa | para dhanuSya 8 aMgula aMgula,asaMkhya 6 57 dhanuSya 1 hAtha 4 aMgula aMgulIasaMkhya 7 6ra dhanuSya 2 hAtha aMgulIasaMkhya paMkaprabhAnA aMtima prataranI utkRSTa avagAhanA te dhUmaprabhAnA pahelA prataranI utkRSTa avagAhanA che. tyArapachI dareka pratare 15 dhanuSya 2 hAtha 12 aMgulanI vRddhi thAya. naraka| pratara utkRSTa ka. avagAhanA 5mI| 1 | 62 dhanuSya 2 hAtha jaghanya avagAhanA - aMgulIasaMkhya P | 78 dhanuSya 12 aMgula aMgula asaMkhya O | 93 dhanuSya 3 hAtha aMgula/asaMkhya 4 | 109 dhanuSya 1 hAtha 12 aMgula | aMgulIasaMkhya 125 dhanuSya aMgula,asaMkhya dhUmaprabhAnA aMtima prataranI utkRSTa avagAhanA te tama.prabhAnA pahelA prataranI utkRSTa avagAhanA che. tyArapachI dareka pratare 62 dhanuSya 2 hAthanI vRddhi thAya. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 chaThThI-sAtamI narakanA khataromAM avagAhanA utkRSTa avagAhanA jaghanya avagAhanA naraka pratirakra. | 1 | 125 dhanuSya aMgulaasaMkhya | 187 dhanuSya 2 hAtha aMgulaasaMkhya 250 dhanuSya aMgula asaMkhya naraka pratirakra. utkRSTa avagAhanA jaghanya avagAhanA aMgulaasaMkhya 7mI 1 | 500 dhanuSya narakamAM uttarakriyazarIranI avagAhanA utkRSTa avagAhanA naraka jaghanya avagAhanA 1lI 15 dhanuSya 2 hAtha 12 aMgula aMgulasaMkhyAta 31 dhanuSya 1 hAtha aMgula/saMkhyAta 3jI 6ra dhanuSya ra hAtha aMgula saMkhyAta 4thI 125 dhanuSya aMgulasaMkhyAta 5mI 250 dhanuSya aMgula,saMkhyAta aMgula,saMkhyAta 500 dhanuSya 1,000 dhanuSya 7mI aMgulasiMkhyAta uttaravaikriyazarIranI avagAhanA mULa zarIra karatA bamaNI hoya che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 dvAra 4, 5, 6, 7, 8 dvAra 4- upapAtavirahakALa sAmAnyathI utkRSTa upapAtavirahakALa 12 muhUrta che. vizeSathI utkRSTa upapAtavirahakALa nIce pramANe che naraka | utkRSTa upapAtavirahakALa | jaghanya upapAtavirahakALa 1lI 24 muhUrta 1 samaya 2jI 7 ahorAtra 1 samaya 3jI 15 ahorAtra 1 samaya 4thI 1 mAsa 1 samaya pamI 2 mAsa 1 samaya 6ThThI | 1 samaya 4 mAsa 6 mAsa 7mI 1 samaya dvAra 5 - cyavanavirahakALa upapAtavirahakALanI jema jANavo. dvAra 6 - ekasamayaupapAtasaMkhyA jaghanya - 1, 2 ke 3, utkRSTa - saMkhyAtA ke asaMkhyAtA dvAra 7 - ekasamayacyavanasaMkhyA jaghanya - 1, 2 ke 3, utkRSTa - saMkhyAtA ke asaMkhyAtA dvAra 8 - gati sAmAnyathI saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA, atikra adhyavasAyavALA paryAptA paMcendriya tiryaMca ane manuSya narakamAM jAya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kyA jIvo kai naraka sudhI jAya ? mithyAdaSTi, mahAAraMbhavALA, mahAparigrahavALA, tIvra lobhavALA, zIla vinAnA, pApanI rucivALA, raudra pariNAmavALA jIvo narakAyuSya bAMdhI narakamAM utpanna thAya che. 106 kayA jIvo ? saMmUmi paMcendriya tiryaMca 1 garbhaja bhujaparisarpa garbhaja pakSI garbhaja catuSpada garbhaja uparisarpa manuSya strI garbhaja jalacara, garbhaja manuSya kaI naraka sudhI jAya ? 1lI rajI 3jI 4thI 5mI DhI 7mI upara kahI e te te jIvonI narakamAM utkRSTa gati che. te jIvonI narakamAM jaghanya gati ratnaprabhAnA prathama prataramAM che. jadhanya ane utkRSTanI vaccenI madhyamagati jANavI. * narakamAMthI nIkaLI jIvo sarpa vageremAM, vAgha-siMha vageremAM, pakSImAM ane jalacaramAM saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA utpanna thaI krura adhyavasAyane vaza paMcendriyanA vadha vagere karI pharI narakamAM jAya 1. saMmUcchima manuSyo aparyAptA ja hoya che. e avasthAmAM kALa karIne teo narakamAM jatA nathI. saMmUrchima paMcendriya tiryaMcanI narakamAM jaghanya sthiti 10,000 varSa che ane utkRSTa sthiti palyopama/asaMkhya che. temane aparyAptAvasthAmAM avyakta avadhijJAna paNa na hoya. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 9 - Agati 107 che. A bAhulyanI apekSAe kahyuM. bAkI narakamAMthI nIkaLI keTalAka jIvo samyaktvAdi pAmI zubha gati pAme che. kaI naraka sudhI jAya? kayA saMghayaNavALA? sevArta rajI kIlikA | 3jI ardhanArAca 4thI pamI nArAca RSabhanArAca vajaRSabhanArAca 7mI upara kahI e te te saMghayaNavALAnI narakamAM utkRSTagati che. temanI narakamAM jaghanyagati ratnaprabhAnA prathama prataramAM che. jaghanya ane utkRSTanI vaccenI madhyamagati che. dvAra 9 - Agati narakamAMthI cyavI jIvo sAmAnyathI saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA garbhaja manuSya ane paryAptA garbhaja paMcendriya tiryaMcamAM Ave che. narakamAMthI nIkaLelA jIvone saMbhavatI labdhionaraka - labdhi 1lI | tIrthaMkarapaNuM, sAmAnyakevaLIpaNuM, sarvavirati, dezavirati, samyakatva, cakrIpaNuM, baLadevapaNuM, vAsudevapaNuM, manuSyapaNuM. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 nArakIonI vezyA labdhi naraka rajI | tIrthakarapaNuM, sAmAnya kevaLIpaNuM, sarvavirati, dezavirati, samyakatva, baLadevapaNuM, vAsudevapaNuM, manuSyapaNuM. 3jI tIrthaMkarapaNuM, sAmAnya kevaLIpaNuM, sarvavirati, dezavirati, samyaktva, manuSyapaNuM. 4thI sAmAnya kevaLIpaNuM, sarvavirati, dezavirati, samyakatva, manuSyapaNuM. pamI sarvavirati, dezavirati, samyakatva, manuSyapaNuM. dezavirati, samyaktva, manuSyapaNuM. 7mI | samyaktva. * vezyA naraka lezyA 1lI rajI 3jI kApota kApota (vadhu saMkliSTa) prathama prataramAM kApota (atizaya saMkUilaSTa) nIcenA pratiromAM nIla nIla (vadhu saMkliSTa) prathama prataramAM nIla atizaya saMkliSTa) nIcenA prataromAM kRSNa 4thI pamI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakIonA avadhijJAnanuM kSetra 109 naraka 6ThThI 7mI lezyA kRSNa (vadhu saMkliSTa) parama kRSNa (atizaya saMkliSTa) A vezyAo bAhyavarNarUpa na samajavI, paNa avasthita dravyalezyA samajavI. bhAvalezyA nArakIone chamAMthI koI paNa hoI zake. manuSyo-tiryaMconI eka vezyA anyalezyAnA yogamAM potAnA svarUpano tyAga karI te acalezyarUpe pariName che. devo-nArakonI ekalezyAanyalezyAnAyogamAMdanyalezyAnA AkAravALI thAya che, paNa te anya vezyArUpe pariNamatI nathI. avadhijJAnanuM kSetra naraka | jaghanya utkRSTa 1lI 3 gAu 1 yojanA 3 gAu | 3 gAu 3jI 21 gAu | 3 gAu 4thI 2 gAu | ra gAu 1 gAu | ra gAu 1 gAu | 13 gAu 7mI | : gAu | 1 gAu pAmI * narakAdhikAra samApta ... Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 manuSyAdhikAra, dvAra 1,2 (3) manuSyAdhikAra dvAra 1 - sthiti manuSya | jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti | | garbhaja | aMtarmuhUrta | 3 palyopama saMmUcchima | aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta A bhavasthiti kahI. kAyasthiti - jaghanya - aMtarmuhUrta, utkRSTa-7-8 bhava. dvAra 2 - avagAhanA manuSya | jaghanya | utkRSTa | garbhaja aMgula/asaMkhya | 3 gAu saMmUcchima | aMgula asaMkhya' | aMgulaasaMkhya | bhAnaja upara kahI te manuSyonI audArikazarIranI avagAhanA che. 1. garbhaja manuSya ane saMmUcchima manuSyanuM svarUpa jIvavicAramAMthI jANI levuM. 2. utkRSTa sthitinA aMtarmuhUrta karatA jaghanya sthitinuM aMtarmuhUrta nAnuM che. 8 bhava thAya tyAre 7 bhava saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA ane 8mo bhava asaMkhya varSanA AyuSyavALo thAya. ATha bhavano kula kALa = 3 palyopama + pUrvakroDapRthaphatva varSa. saMmUcchima manuSyane ATha bhavano kula kALa = 3 palyopama + muhUrtapRthaphatva. 4. utkRSTa avagAhanAnA aMgula asaMkhya karatA jaghanya avagAhanAno aMgulI asaMkhya nAno che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 3, 4, 5, 6, 7 111 vaikriya labdhivALA, saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA, paryAptA garbhaja manuSyone vaikriyazarIranI jaghanya avagAhanA aMgula/saMkhyAta che ane utkRSTa avagAhanA sAdhika lAkha yojana che. AhAraka labdhivALA pramatta saMyatone AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanA dezona 1 hAtha che ane utkRSTa avagAhanA saMpUrNa 1 hAtha che. dvAra 3 - upapAtavirahakALa jaghanya manuSya garbhaja 1 samaya saMmUrcchima 1 samaya dvAra 4 - cyavanavirahakALa utkRSTa 12 muhUrta 24 muhUrta upapAtavirahakALanI jema jANavo. dvAra 5 - ekasamayaupapAtasaMkhyA jadhanya - 1,2 ke 3, utkRSTa-saMkhyAtA ke asaMkhyAtA dvAra 6 - ekasamayacyavanasaMkhyA jadhanya - 1, 2 ke 3, utkRSTa - saMkhyAtA ke asaMkhyAtA dvAra 7 - gati saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca, deva, nArakImanuSyamAM jAya che. 7mI nArakInA nArakI, teukAya, vAyukAya, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca manuSyamAM na jAya. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 kayA jIvo manuSyamAM kaI padavI pAmI zake? vaimAnika devo ane pahelI traNa narakamAMthI Avela jIva ja tIrthaMkara thaI zake. zeSa devo, zeSa narako ane manuSyatiryaMcamAMthI Avela jIva tIrthakara na thaI zake. cAre prakAranA devo ane pahelI narakamAMthI Avela jIva ja cakravartI thaI zake. zeSa narako ane manuSya-tiryaMcamAMthI Avela jIva cakravartI na thaI zake. anuttara sivAyanA vaimAnika devo ane pahelI be narakamAMthI Avela jIva ja vAsudeva thaI zake. zeSa devo, zeSa narako ane manuSya-tiryaMcamAMthI Avela jIva vAsudeva na thaI zake. cAre prakAranA devo ane pahelI be narakamAMthI Avela jIva ja baLadeva thaI zake. zeSa narako ane manuSya-tiryaMcamAMthI Avela jIva baLadeva na thaI zake. anuttara vimAno, sAtamI naraka, teukAya, vAyukAya, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca sivAya badhethI Avela jIvo cakravartInA manuSyaratna thaI zake. sAtamI naraka, teukAya, vAyukAya, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca sivAya badhethI Avela jIva rAjA thaI zake. vikalendriyamAMthI Avela manuSya utkRSTathI sarvavirati pAmI zake, siddha na thAya. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravartInA 14 ratno 113 cakravartInA 14 ratno nAma | pramANa svarUpa senApati, senAnu netRtva kare, gaMgA-siMdhunA sAme kinAre rahela khaMDane jIte. gRhapati gharanuM kArya kare, kAino setu bAMdhe. 3 | purohita zAMtikarma kare. hAthI | prakRSTavegavALo ane mahAparAkramI hoya. ghoDo prakRSTavegavALo ane mahAparAkramI hoya. strIratna adbhuta kAmasukha Ape. vardhakI ghara vagere banAve, nadI upara setu banAve. | cakra | 1 vyAma zreSTha zastra, duzmanano jaya kare. | chatra | 1 vyAma cakrInA sparzathI 12 yojananuM thAya, pANIthI bacAve. 10| carma | 2 hAtha lAMbu cakrInA sparzathI 12 yojanAnuM thAya, anAja pakAve. 4 aMgula lAMbu | aMdhakAra dUra kare, jenA hAthamAM ke mAthe baMdhAya 2 aMgula pahoLu | | teno roga hare. 12| kAkiNI | 4 aMgula vaitADhya guphAnI divAla upara mAMDalA karavA upayogI. |13khaga | 3ra aMgula lAMbu | yuddhamAM tenI zakti apratihata hoya. 14 | daMDa | 1 vyAma bhUmI samatala kare, 1000 yojana sudhIno khADo kare. 1. vyAma banne hAtha pahoLA karela puruSanI banne hAthanI AMgaLIo vaccenuM aMtara. 2. bRhatsaMgrahaNimAM ahI aMgula eTale pramANAMgula kahyuM che. saMgrahaNiratnamAM kahyuM che ke ahIM aMgula eTale te te cakravartInuM AtmAgula samajavuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 dvAra 8 - Agati jabUdvIpamAM | jaghanya | utkRSTa | cakravartI 30 cakranA ratno | pa6 420 dareka ratna 1,000 yakSothI adhiSThita hoya che. pahelA sAta ratno paMcendriya che, pachInA sAta ratno ekendriya che. sAta paMcendriya ratnomAM hAthI, ghoDA sivAyanA pAMca manuSyaratno che. sAte pacendriya ratno te te kALanA manuSya-tiryaMcane ucita pramANavALA che. * vAsudevanA ratno - (1) cakra, (2) khaga, (3) dhanuSya, (4) maNi, (5) mALA, (6) gadA, (7) zaMkha. dvAra 8 - Agati saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSyo - nArakI, tiryaMca, manuSya, deva, mokSamAM jaI zake. asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo devalokamAM ja jAya. * siddhigatino upapAtavirahakALa - jaghanya - 1 samaya, utkRSTa-cha mAsa. * siddhigatimAMthI udvartana cyavana) nathI. * siddhigatimAM ekasamayaupapAtasaMkhyA - jaghanya- 1, ra ke 3, utkRSTa - 108 1 thI 32 jIvo 8 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 1. jo paheluM saMghayaNa hoya to mokSamAM jaI zake. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samayamAM utkRSTathI siddha 115 33 thI 48 jIvo 7 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 49 thI 60 jIvo 6 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 61 thI 72 jIvo 5 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 73 thI 84 jIvo 4 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 85 thI 96 jIvo 3 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 97 thI 102 jIvo 2 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. 103 thI 108 jIvo 1 samaya sudhI satata mokSe jAya, pachI aMtara paDe. eka samayamAM utkRSTathI jIvo siddha thAya strI puruSa napuMsaka gRhIliMgamAM anyaliMgamAM svaliMgamAM utkRSTa avagAhanA (525 dhanuSya1)vALA jadhanya avagAhanA (2 hAtha)vALA madhyama avagAhanAvALA UrdhvalokamAM samudramAM 20 108 10 4 10 108 2 4 108 4 ra 1. saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijI kRta TIkAmAM siddha thanAranI utkRSTaavagAhanA 500 dhanuSya kahI che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 eka samayamAM utkRSTathI siddha jIvo eka samayamAM utkRSTathI siddha thAya 31 222 108 10. 10 203 108 10 10 zeSajaLamAM adholokamAM tiskRlokamAM narakagatimAMthI AvelA tiryaMcagatimAMthI AvelA manuSyagatimAMthI AvelA devagatimAMthI AvelA ratnaprabhAmAMthI AvelA zarkarAmabhAmAMthI AvelA vAlukAprabhAmAMthI AvelA paMkaprabhAmAMthI AvelA pRthvIkAyamAMthI AvelA akAyamAMthI AvelA vanaspatikAyamAMthI AvelA paMcendriyatiryaMca puruSamAMthI AvelA paMcendriyatiryaMca strImAMthI AvelA manuSya puruSamAMthI AvelA manuSya strImAMthI AvelA 10 10 10 20 1. siddhaprAbhRta anusAre-4. 2. siddhaprAbhUta anusAre-20 pRthakatva. 3. siddhaprAbhRta anusAre-10 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samayamAM utkRSTathI siddha jIvo bhavanapati-vyantara devomAMthI AvelA bhavanapati-vyAra devImAMthI AvelA jyotiSa devamAMthI AvelA jyotiSa devImAMthI AvelA vaimAnika devamAMthI AvelA vaimAnika devImAMthI AvelA puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA puruSavedamAMthI AvI strI thayelA puruSavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA strIvedamAMthI AvI srI thayelA strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA napuMsakavedamAMthI AvI puruSa thayelA napuMsakavedamAMthI AvI strI thayelA napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA naMdanavanamAM eka vijayamAM akarmabhUmimAM (saMharaNathI) darekamAM pAMDakavanamAM utsarpiNInA pahelA ArAmAM (saMharaNathI) 117 eka samayamAM utkRSTathI siddha thAya darekamAMthI 10 darekamAMthI pa 10 20 108 20 108 10 10 10 10 10 10 10 10 4 w 20 10 2 10 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jIvo eka samayamAM utkRSTathI siddha eka samayamAM utkRSTathI siddha thAya 10 108 108 10 10 10 10 108 108 20 10 utsarpiNInA bIjA ArAmAM (saMharaNathI) utsarpiNInA trIjA ArAmAM utsarpiNInA cothA ArAmAM utsarpiNInA pAMcamA ArAmAM (saMharaNathI) utsarpiNInA chaThThA ArAmAM (saMharaNathI) avasarpiNInA pahelA ArAmAM (saMharaNathI) avasarpiNInA bIjA ArAmAM (saMharaNathI) avasarpiNInA trIjA ArAmAM avasarpiNInA cothA ArAmAM avasarpiNInA pAMcamA ArAmAM avasarpiNInA chaThThA ArAmAM (saMharaNathI) siddhazilA ane siddho - sarvArthasiddhavimAnathI 12 yojana upara siddhazilA AvelI che. te 45 lAkha yojana lAMbI-pahoLI che. te arjunasuvarNamaya hovAthI sphaTikanI jema nirmaLa che. te sIdhA karela chatranA AkAre athavA ghI bharela kaDAInA AkAre che. te madhyabhAge 8 yojana jADI che. tyArapachI tenI jADAI ghaTatI ghaTatI aMte aMgula asaMkhya jeTalI thAya che. siddhazilAnI upara 1 yojane lokAnta che. te yojananA uparanA gAunA uparanA chaThThA bhAgamAM siddhonI sthiti che. (juo citra naM.10) 1. matAMtare sarvArthasiddhavimAnathI 12 yojana upara lokAMta che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 manuSyane vezyA * vezyA- manuSyane chae vezyA hoya lezyA | jaghanya kALa | utkRSTa kALa kRSNathI padma| aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta zukla aMtarmuhUrta | dezonapUrvakroDa varSa * manuSyAdhikAra samApta ... 1. zuklalazyAno A utkRSTakALa kevaLI bhagavaMtone hoya che. zeSa jIvone zuklalazyAno utkRSTakALa aMtarmuhUrta che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20 tiryaMcAdhikAra, dvAra 1 - sthiti (4) tiryaMcAdhikAra dvAra 1 - sthiti jIvo | jaghanya sthitinuM utkRSTa sthiti pRthvIkAya aMtarmuhUrta | 22,000 varSa apakAya aMtarmuhUrta | 7,000 varSa teukAya aMtarmuhUrta | 3 ahorAtra vAyukAya aMtarmuhUrta | 3,000 varSa vanaspatikAya | aMtarmuhUrta | 10,000 varSa beIndriya aMtarmuhUrta | 12 varSa te Indriya | aMtarmuhUrta | 49 divasa caurindriya | aMtarmuhUrta | cha mAsa paMcendriyatiryaMca aMtarmuhUrta | 3 palyopama pRthvIkAyamAM vizeSa sthitijIvo jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti zlaSNa pRthvI aMtarmuhUrta 1,000 varSa | (mabhUminI suMvALI mATI) zuddha pRthvI aMtarmuhUrta |12,000 varSa vAlukA (nadInI retI) | aMtarmuhUrta |14,000 varSa manazila (pAro) aMtarmuhUrta 16,000 varSa zarkarA (kAMkarA) aMtarmuhUrta |18,000 varSa | khara pRthvI (zilA) | aMtarmuhUrta |22,000 varSa | Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvo paMcendriya tiryaMcanI vizeSa sthiti paMcendriya tiryaMcanI vizeSa sthiti - jaghanya sthiti | utkRSTa sthiti garbhaja jalacara aMtarmuhUrta | 1 koDa pUrva varSa garbhaja uraparisarpa aMtarmuhUrta | 1 koDa pUrva varSa garbhaja bhujaparisarpa | aMtarmuhUrta | 1 kroDa pUrva varSa garbhaja catuSpada aMtarmuhUrta | 3 palyopama garbhaja khecara aMtarmuhUrta palyopama/asaMkhya saMmUcchima jalacara aMtarmuhUrta | 1 kroDa pUrva varSa saMmUcchima uraparisarpa 53,000 varSa saMmUcchimAM bhujaparisarpa | aMtarmuhUrta | 42,000 varSa saMmUcchima catuSpada aMtarmuhUrta | 84,000 varSa saMmUcchima khecara aMtarmuhUrta | 72,000 varSa A bhavasthiti kahI. have kAyasthiti kahe che - | jIvo | jaghanya kAyasthiti utkRSTa kAyasthiti pRthvIkAya | aMtarmuhUrta | asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI apakAya | aMtarmuhUrta | asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI teukAya | aMtarmuhUrta | asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI 1. 1 pUrva varSa = 70, 560 abaja varSa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jIvo jaghanya kAyasthiti vAyukAya aMtarmuhUrta vanaspatikAya aMtarmuhUrta vikalendriya aMtarmuhUrta paMce. tiryaMca aMtarmuhUrta sAdhika 1000 sAgaropama che. jIvo pratyeka vanaspatikAya zeSa ekendriya 7-8 bhava paMcendriyanI kAyasthiti jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dhAra 2 jaghanya avagAhanA - dvAra 2 utkRSTa kAyasthiti asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI anaMta utsarpiNI-avasarpiNI saMkhyAtA hajAra varSa trasakAyanI kAyasthiti jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI sAdhika 2000 sAgaropama che. avagAhanA - avagAhanA aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya utkRSTa avagAhanA sAdhika 1,000 yojana aMgulaasaMkhya ekendriyanI vizeSa avagAhanAsaMgrahaNisUtramAM ekendriyanI vizeSa avagAhanA A pramANe batAvI che sUkSma nigodanI avagAhanA aMgula/asaMkhya che. tenA karatA sUkSma vAyukAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA sUkSma teukAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. 1 - jyAre 8 bhava thAya tyAre 7 bhava saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA ane AThamo bhava asaMkhya varSanA AyuSyavALo thAya. ATha bhavano kula kALa + pUrvakroDapRtha = 3 palyopama varSa. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyanI vizeSa avagAhanA tenA karatA sUkSma akAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA sUkSma pRthvIkAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA bAdara vAyukAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA bAdara teukAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA bAdara akAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA bAdara pRthvIkAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenA karatA bAdara nigodanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. svasthAne darekanI avagAhanA aMgula/asaMkhya che. bRhatsaMgrahaNimAM ekendriyanI vizeSa avagAhanA A pramANe batAvI chesAdhAraNa vanaspatikAya ane vAyukAyanI avagAhanA samAna che. tenAthI teukAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. 123 tenAthI aTkAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. tenAthI pRthvIkAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa che. prazna - pratyeka vanaspatikAyanI utkRSTa avagAhanA sAdhika 1000 yojana kahI che, te samudramAM rahela padmanAlanI apekSAe che. zarIranuM pramANa utsedhAMgulathI mapAya che. samudranuM pramANa pramANAMgulathI mapAya che. tethI pramANAMgulathI 1000 yojana uMDo samudra eTale utsAMgulathI 4,00,000 yojana uMDo samudra thAya. temAM rahela padmanAlanI utkRSTa avagAhanA sAdhika 4,00,000 yojana hovI joIe. javAba- 1000 yojana uMDA samudramAM je kamaLo che te pRthvInA pariNAmarUpa che. zeSa sthAnomAM rahela pratyeka vanaspatikAyanI avagAhanA utsedhAMgulathI utkRSTathI sAdhika 1000 yojana hoya. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jIvo beIndriya teIndriya carindriya paMcendriya tiryaMca jIvo garbhaja jalacara garbhaja uparisarpa garbhaja bhujaparisarpa garbhaja catuSpada garbhaja khecara vikalendriya-paMcendriyanI avagAhanA utkRSTa avagAhanA 12 yojana 3 gAu 4 gAu 1,000 yojana jaghanya avagAhanA aMgula asaMkhya aMgula asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula asaMkhya paMcendriya tiryaMcamAM vizeSa avagAhanA - saMmUcchima jalacara saMmUcchima uparisarpa saMmUcchima bhujaparisarpo saMmUcchima catuSpada saMmUrchima khecara jaghanya avagAhanA` | utkRSTa avagAhanA aMgula asaMkhya 1,000 yojana aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya aMgula/asaMkhya 1,000 yojana 2 thI 9 gAu cha gAu 2 thI 9 dhanuSya 1,000 yojana 2thI 9 yojana 2thI 9 dhanuSya2 2thI 9 gAu 2thI 9 dhanuSya 1. jaghanya avagAhanA utpattisamaye hoya. 2. bRhatsaMgrahaNimAM saMmUcchima bhujaparisarpanI utkRSTa avagAhanA 2 thI 9 yojana kahI che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 25 dvAra 3, 4, 5 upara kahI te tiryaMconI audarika zarIranI avagAhanA che. tiryaMconI vaikriyazarIranI avagAhanA A pramANe che jIvo | jaghanya | utkRSTa paryAptA bAdara vAyukAya aMgulIasaMkhya | aMgulIasaMkhya paMcendriya tiryaMca aMgula/saMkhyAta 200thI 900 yojanA dvAra 3 - upapAtavirahakALa jIvo jaghanya utkRSTa upapAtavirahakALa | upapAtavirahakALa ekendriya nathI nathI vikasendriya 1 samaya | aMtarmuhUrta saMmU. paMce. ti. | 1 samaya aMtarmuhUrta garbhaja paMce. ti. | 1 samaya 12 muhUrta dvAra 4 - cyavanavirahakALa upapAtavirahakALanI jema jANavo. dvAra 5 - ekasamayaupapatasaMkhyA jIvo | jaghanya | utkRSTa ekendriya, asaMkhya (parasthAnathI) | asaMkhya (parasthAnathI) vanaspatikAya | anaMta (svasthAnathI) | anaMta (svasthAnathI) pRthvIkAya, apakAya, | asaMkhya asaMkhya teukAya, vAyukAya vikasendriya, garbhaja- | 1, 2 ke 3 saMkhyAtA ke asaMkhyAtA saMmUcchima paMce.ti. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 dvAra 6, 7 dvAra 6 - ekasamayacyavanasaMkhyA ekasamayaupapatasaMkhyAnI jema jANavI. dvAra 7 - gati pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAyamAM saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya, bhavanapatithI IzAna sudhInA devo' jAya. vikalendriya, teukAya, vAyukAya, saMmUcchima paMcendriya tiryaMcamAM ekendriya, vikasendriya, saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paMcendriya tiryaMca-manuSya jAya. garbhaja paMcendriya tiryaMcamAM saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA ekendriya, vikasendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya, bhavanapatithI sahastrAra sudhInA devo, nArako jAya. cakravartInA azvaratna ane gajaratna saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca, 1 thI 8 devaloka ane 1 thI 7 narakamAMthI Avela jIva ja thaI zake. cakravartInA ekendriya ratno saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca ane bhavanapatithI izAna sudhInA devomAMthI Avela jIva ja thaI zake. 1. bhavanapatithI IzAna sudhInA devo ekendriyamAM utpanna thAya to paryAptA bAdara pRthvIkAya- apUkAya- pratyeka vanaspatikAyamAM ja utpanna thAya. 2. bhavanapatithI sahastrAra sudhInA devo ane nArakIo garbhaja paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thAya to saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryApA garbhaja paMcendriya tiryaMcamAM ja utpanna thAya. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 8 - Agati, lezyA 127 jyAre tIvra mohodaya hoya, atibhayAnaka ajJAna hoya, asAtA vedanIyano udaya hoya tyAre jIva ekendriya thAya. dvAra 8 - Ati ekendriya, vikalendriya - saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMcamAM Ave. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paMcendriya tiryaMca - cAre gatimAM Ave. asaMkhya varSanA AyuSyavALA paMcendriya tiryaMca - devalokamAM Ave. saMmUrchima-garbhaja paMcendriya tiryaMca, pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAyamAMthI Avela jIva siddha thaI zake. zeSa tiryaMcomAMthI Avela jIva siddha na thai zake. sUkSmatrasa (teukAya-vAyukAya)mAMthI Avela jIva samyaktvAdi koi paNa guNa na pAme. lezyA jIvo bAdara paryAptA pRthvIkAya-apkAyapratyeka vanaspatikAya bAdara paryAptA teukAya, vAyukAya, sAdhAraNa vanaspatikAya, sUkSma ekendriya, bAdara aparyAptA ekendriya, vikalendriya, saMmUcchima paMcendriya tiryaMca garbhaja paMcendriya tiryaMca lezyA kRSNa, nIla, kApota, tejo. kRSNa, nIla, kApota. cha lezyA. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jIvonI parabhavamAM vezyA lezyAno kALa jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI aMtarmuhUrta che. * jIvo je legyAmAM mare che te ja legyAmAM parabhavamAM utpanna thAya che. manuSyo-tiryaMco parabhavanI vezyAnuM aMtarmuhUrta vItyA bAda parabhavane pAme che. devo-nArakIo svabhavanI vezyAnuM aMtarmuhUrta bAkI hoya tyAre parabhavane pAme che. * tiryaMcAdhikAra samApta ... Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 29 vizeSAdhikAra, nigodanuM svarUpa vizeSAdhikAra have kahelA dvArA karatA kaMIka adhika kahie chIe * nigodanuM svarUpa - anaMta jIvonA eka zarIrane nigoda kahevAya che. A asaMkhya nigodono samUha te eka golaka che. lokamAM AvA asaMkhya golaka che. dareka nigodamAM anaMta jIvo che. (juo citra naM. 11) jIvo be prakAranA che - sAMvyavahArika ane asAMvyavahArika. (1) sAMvyavahArika - je jIvo anAdi sUkSma nigodamAMthI nIkaLI zeSa jIvomAM utpanna thAya te sAMvyavahArika jIvo che. zeSa jIvomAMthI nIkaLI keTalAka jIvo pharI sUkSma nigodamAM jAya. paNa tyAM paNa te sAMvyavahArika ja kahevAya. tyAM utkRSTathI asaMkhya utsarpiNIavasarpiNI sudhI rahI pharI zeSa jIvomAM jAya. Ama teo vAraMvAra gamanAgamana kare che. - sUkSma nigodanI kAyasthiti asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI che. bAdara nigodanI kAyasthiti 70 koDAkoDI sAgaropama che. sAmAnya nigodanI kAyasthiti aDhI pudgalaparAvarta che. A vAta saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijIkRta TIkAmAM kahI che. bRhatsaMgrahaNInI malayagiri mahArAjata TIkAmAM kahyuM che ke sAMvyavahArika jIvo zeSa jIvomAMthI nigodamAM jAya to tyAM utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa pudgalaparAvartI sudhI rahI pharI zeSa jIvomAM Ave. - (2) asAMvyavahArika - je jIvo anAdi kALathI sUkSma nigodamAM ja hoya, jeo kyAreya trAsapaNuM pAmyA na hoya te asAMvyavahArika jIvo che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) traNa prakAranA aMgula pratyeka ane sAdhAraNa badhI vanaspati prathama pAMdaDAnI avasthAmAM anaMtakAya hoya che. aMtarmuhUrta pachI te pratyeka ke sAdhAraNa thAya. * traNa prakAranA aMgula - aMgula - jenAthI padArthonuM pramANa jaNAya te aMgula, te eka prakAranuM mApa che. tenA traNa prakAra che - (1) AtmAgula - je kALe je pramANayukta puruSo hoya temanuM je potAnuM aMgula te AtmAMgula. te kALa vagerenA bhedanA kAraNe aniyata hoya che. tenAthI vAstu mapAya. A vAta saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijIkRta TIkAmAM kahI che. bRhatsaMgrahaNinI malayagiri mahArAjakRta TIkAmAM kahyuM che ke- je kALe je puruSo hoya temanuM aMgula te AtmAMgula. vAstu traNa prakAre che - (a) khAta - kuvA, taLAva, bhoMyaru vagere. (b) ucchita-havelI vagere (C) ubhaya - bhoMyarAsahita havelI. (2) utsadhAMgula - paramANu vagerethI mapAyela aMgula te utsadhAMgula kahevAya che. te vIra prabhunA AtmAMgulathI aDadhA pramANavALu hoya che. paramANu be prakAre che - sUkSma ane vyAvahArika. anaMta sUkSma paramANuo vignasA pariNAmathI bhegA thAya tyAre 1 vyAvahArika paramANu bane che. tene tikSNa zastrathI paNa chedI ke bhedI na zakAya. 8 vyAvahArika paramANu= 1 uzlaSNazlaNikA 8 uzlaSNazlaNikA = 1 glacchaNikA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 utsadhAMgula 8 zlaSNazlekTrikA = 1 UrdhvareNu 8 UrdhvareNu = 1 trasaraNa 8 trasareNu = 1 rathareNu 8 rathareNa devakuru-uttarakurunA manuSyonuM 1 vAsAgra devaku-uttarakurunA = harivarSa-ramyakanA manuSyonA 8 vAlAgra manuSyonuM 1 vAlAgra harivarSa-raNyakanA = 1 zikSA manuSyonA 8 vAlAgra 8 zikSA = 1 yUkA 8 yUkA = 1 yavamadhya 8 yavamadhya = 1 utsadhAMgula 6 utsadhAMgula = 1 pAda 2 pAda = 1 veta SAza 1. bRhatsaMgrahaNinI TIkAmAM ahIMthI AgaLa A pramANe kahyuM che 8 zlaSNalakSaNikA = 1 rathareNuM 8 rathareNa = 1 trasareNu 8 trasareNu = 1 vAlAjha 8 vAlAjha = 1 likSA tyArapachI upara kahyA mujaba. 2. UrdhvareNu = je jALImAM pravezela sUryanI prabhAthI jaNAya ane svataH ke parataH gamana kare te UrdhvareNu. 3. trasareNu = je pavanathI prerAIne gamana kare te trasareNu. 4. rathareNu = rathanA cakrathI ukhaDela reNu te rathareNu. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 pramANAMgula 2 veta = 1 hAtha 4 hAtha = 1 dhanuSya 2,000 dhanuSya = 1 gAu 4 gAu = 1 yojanA utsadhAMgulathI devo vagerenA zarIra mapAya che. (3) pramANAMgula- 400 guNA utsadhAMgularUpa pramANathI thayela aMgula te pramANAMgula. athavA paramaprakarSarUpa pramANane pAmela aMgula te pramANAMgula. athavA sarvalokasthitinuM nirmANa karanAra hovAthI RSabhadevaprabhu ke bharatacakrI pramANabhUta che, temanuM aMgula te pramANAMgula. 2 utsadhAMgula = vIraprabhunuM 1 AtmAMgula 1 pramANAMgula = bharatacakrInuM 1 AtmAMgula pramANAMgulathI parvata, pRthvI, vimAna, bhavana, narakAvAsa vagere mapAya che. 1 aMgula pahoLA 1OOO utsadhAMgula = 1 pramANAMgula 2 aMgula pahoLA 400 utsadhAMgula = 1 pramANAMgula bharatacakrI AtmAMgulathI 120 aMgula pramANa hatA. bharatacakrI pramANAMgulathI 120 aMgula pramANa hatA. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veda, yoni 133 bharatacakrI utsadhAMgulathI 120 x 400 = 48,OOO aMgula = 500 dhanuSya pramANa hatA. utsadhAMgulathI vIraprabhunI uMcAI 168 aMgula hatI. jemanA mate AtmAMgulathI vIraprabhunI uMcAI 84 aMgula che, temanA mate 2 utsadhAMgula = vIraprabhunuM 1 AtmAMgula. jemanA mate AtmAMgulathI vIraprabhunI uMcAI 120 aMgula che, temanA mate 14 utsadhAMgula = vIraprabhunuM 1 AtmAgula. jemanA mate AtmAgulathI vIraprabhunI uMcAI 108 aMgula che, temanA mate 14 utsadhAMgula = viraprabhunuM 1 AtmAgula. * veda | kayA jIvone? kayA veda hoya? 1 divo, asaMkhya varSanA AyuSyavALA | strIveda, puruSaveda manuSyo-tiryaMco saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA strIveda, puruSaveda, garbhaja manuSyo-tiryaMco napuMsakaveda nArakI, ekendriya, vikalendriya, napuMsakaveda saMmUcchima manuSyo-tiryaMco . * yoni - utpattisthAna yoni anaMta che. chatA samAna varNa-galpa-rasa-sparzavALI ghaNI yoniono jAtirUpe 1 yonimAM samAveza karyo che. tethI vividha jIvonI yonInI saMkhyA nIce pramANe che - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 pRthvIkAya akAya teukAya jIvo vAyukAya pratyeka vanaspatikAya sAdhAraNa vanaspatikAya beIndriya teIndriya carindriya nArakI deva paMcendriya tiryaMca manuSya yoni 7 lAkha 7 lAkha 7 lAkha 7 lAkha 10 lAkha 14 lAkha 2 lAkha 2 lAkha 2 lAkha 4 lAkha 4 lAkha 4 lAkha 14 lAkha 84 lAkha yoni kula... kula - eka ja yonimAM vividha prakAranA jIvo utpanna thAya te. jemake, chANayonimAM kRmi, kIDA, viMchI vagere utpanna thAya te kula kahevAya. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kula jIvo pRthvIkAya akAya teukAya kula 12 lAkha koTI 7 lAkha koTI 3 lAkha koTI 7 lAkha koTI 28 lAkha koTI 7 lAkha koTI 8 lAkha koTI 9 lAkha koTI lAkha koTI 10 lAkha koTI 9 lAkha koTI 10 lAkha koTI 12 lAkha koTI 26 lAkha koTI 25 lAkha koTI 12 lAkha koTI kula... | 1,97,50,000 koTI vAyukAya vanaspatikAya beIndriya teIndriya carindriya jalacara uraparisarpa bhujaparisarpa catuSpada khecara deva nArakI manuSya 12 135 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 traNa prakAranI yoni * 3 prakAranI yoni - (pahelI rIte) saMvRta = DhaMkAyelI, vivRta = khullI, saMvRta-vivRta = mizra jIvo yoni ekendriya, nArakI, devo saMvRta vikalendriya, saMmUrchAima paMcendriya tiryaMca-manuSya | vivRta garbhaja paMcendriya tiryaMca-manuSya saMvRta-vivRta * 3 prakAranI yoni - (bIjI rIte) sacitta, acitta, mizra | jIvo | yoni devo, nArakI acitta garbhaja paMcendriya tiryaMca-manuSya | mizra vikasendriya, saMmUcchima paMcendriya sacitta, acitta, mizra tiyaca-manuSya * 3 prakAranI yoni- (trIjI rIte) - zIta, uSNa, zItoSNa jIvo | yoni deva, garbhaja paMcendriya tiryaca-manuSya zItoSNa pahelI traNa naraka cothI-pAMcamI naraka zIta, uSNa chellI be naraka, teukAya uSNa | zeSa eka vikale, samU.paMce. tiryaca-manuSya zIta,uSNa,zItoSNa zIta Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 manuSyayoninA traNa prakAra, AyuSyanA 7 padArtho manuSyayoni 3 prakAre che - (1) zaMkhAvartA - je yonimAM zaMkhanI jema Avarta hoya che. te cakrInA strIratnane hoya. temAM garbha avazya nAza pAme. (2) kUrmonnatA - je yoni kAcabAnI pIThanI jema upaselI hoya te. temAM tIrthakara, cakrI, vAsudeva, baLadeva utpanna thAya. (3) vaMzIpatrA - je yoni vAMsanA joDAyelA be pAMdaDAnA AkAranI hoya te.temAM zeSa manuSyo utpanna thAya. * AyuSyanA 7 padArtho che - (1) baMdhakALa - jeTaluM AyuSya bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya baMdhAya te. (2) abAdhAkALa - bAMdhyA pachI AyuSya jeTalo samaya udayamAM na Ave te. (3) aMtasamaya - anubhavAtu AyuSya je samaye puru thAya te. (4) apavartanIya AyuSya - lAMbAkALasudhI bhogavavAyogya je AyuSyane alpakALamAM bhogavavA yogya karAya te. (5) anapavartanIya AyuSya - je AyuSya jeTalu bAMdhyuM hoya teTaluM ja bhogavAya te. (6) upakrama - apavartanAnA kAraNo. (7) anupakrama - apavartanAnA kAraNono abhAva. (1) baMdhakALa - devo, nArakIo, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca - svAyuSyanA cha mAsa bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 baMdhakALa, abAdhAkALa, aMta samaya saMkhyAtA varSanA ane anapavartanIya AyuSyavALA ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya :- svAyuSyano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe. saMkhyAtA varSanA ane apavarNanIya AyuSyavALA ekendriya, vikasendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya - svAyuSyano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, athavA navamo bhAga bAkI hoya tyAre, athavA 27mo bhAga bAkI hoya tyAre, athavA chellA aMtarmuhUrtamAM parabhavanuM AyuSya bAMdhe. (2) abAdhAkALa - je jIvo jeTaluM AyuSya bAkI hote jIte parabhavAyuSya bAMdhe temanI mATe teTalo abAdhAkALa hoya. (3) aMtasamaya - je samaye anubhavAtu AyuSya puru thAya ane pachInA samaye parabhavAyuSya udayamAM Ave te aMtasamaya. parabhavamAM be rIte gati thAya - (1) RjugatithI - AmAM pahelA samaye ja parabhavAyuSyano udaya thAya ane parabhava saMbaMdhI AhAra le. (2) vakragatithI - nizcayamate - pahelAsamaye ja parabhavAyuSyano udaya thAya. eka vakravALI gatimAM bIjA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. be vakravALI gatimAM trIjA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. traNa vakravALI gatimAM cothA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. cAra varkavALI gatimAM pAMcamA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apavartanIyAyuSya, anapavartanIyAyuSya 139 vakragati samaya ne chellA samaye | zeSa samayomAM eka vakravALI | 2 AhAraka | 1 samaya anAhAraka be vakravALI | 3 AhAraka | 2 samaya anAhAraka traNa vakravALI | 4 | AhAraka | 3 samaya anAhAraka che cAra varkavALI ) 5 AhAraka | 4 samaya anAhAraka (juo citra naM. 12) vyavahAramate - bIjA samaye parabhavAyuSyano udaya thAya. eka vakavALI gatimAM bIjA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. be vakravALI gatimAM trIjA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. traNa vakravALI gatimAM cothA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. cAra vakravALI gatimAM pAMcamA samaye parabhavasaMbaMdhI AhAra le. vakragati | samaya pahelA chellA vaccenA samayomAM samaye samaye eka vakravALI ra AhAraka AhAraka be vakravALI AhAraka [ 1 samaya anAhAraka | AhAraka traNa vakravALI AhAraka | 2 samaya anAhAraka | AhAraka cAra vakravALI 5 | AhAraka | 3 samaya anAhAraka | AhAraka (juo citra naM. 13) 1. pUrvabhavanA carama samaye ja vakragati zarU thaI jAya. tethI bIjA samaye parabhavAyuSyano udaya thAya. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 upakrama (4) apavartanIyAyuSya - (5) anAvartanIyAyuSya ghaNA kALa sudhI bhogavavA yogya je AyuSyane apavartanAkaraNathI alpakALamAM bhogavavA yogya kare te apavartanIyAyuSya. AyuSyanI jema anya karmonI paNa apavartana thAya che. bAMdhatI vakhate ja A karmo evA zithila bAMdhe che ke te te deza-kALaadhyavasAya vagerenI apekSAe temanuM apavartana karI zakAya. je AyuSya gADha nikAcita bAMdhyuM hovAthI alpakALamAM bhogavavA yogya na karI zakAya, paNa krame karIne ja bhogavAya te anapavartanIyAyuSya. AyuSyanI jema anya karmo paNa anapavartanIya hoya che. devo, nArako, uttamapuruSo, 'caramazarIrI, asaMkhya varSanA AyuSyavALA jIvonuM AyuSya anapavartanIya hoya che. zeSa jIvonuM AyuSya apavartanIya ke anapavartanIya hoya che. (6) upakrama - jenAthI AyuSyanuM apavartana thAya te upakrama kahevAya. jemane upakrama hetuono saMparka thAya te sopakrama AyuSyavALA kahevAya. upakrama sAta prakAre che - (1) adhyavasAya - traNa prakAre - (1) rAga, (2) sneha, (3) bhaya. (2) nimitta - daMDa, cAbUka, zastra, doraDuM vagere. (3) AhAra - atisnigdha ke ghaNu khAvAthI. 1. uttamapuruSo = tIrthakara, cakravartI, baLadeva, vAsudeva vagere. 2. caramazarIrI = te ja bhave mokSe janAra. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 anupakrama, paryApti (4) vedanA - zULa vagere. (5) parAghAta - khADAmAM paDavuM vagere. (6) sparza - agni, sarpa vagereno. (7) zvAsocchavAsa - vadhI javAthI ke saMdhAvAthI. A upakramo apavartanayogya AyuSyanuM apavartana kare che, anapavartanIya AyuSyanuM apavartana nathI karatA. keTalAka caramazarIrI jIvone upakramahetuno saMparka thAya che. te apekSAe te sopakramAyuSyavALA kahevAya che, paNa te upakramo temanA AyuSyanuM apavartana nathI karatA. (7) anupakrama - jenAthI AyuSyanuM apavartana na thAya te anupakrama kahevAya. upakramahetuono saMparka jemane na thAya te nirupakrama AyuSyavALA kahevAya. * paryApti - pudgaladravyanA upacayathI utpanna thayela AhAra vagerenA pudgalone grahaNa karavAnI ane pariNamAvavAnI zakti te paryApti. te 6 prakAranI che(1) AhAraparyApti - je zaktithI jIva grahaNa karela AhArane rasa ane khala rUpe parimAve te. (2) zarIraparyApti- je zaktithI jIva rasarUpe pariNamela AhAramAMthI sAtadhAturUpa zarIra banAve te. (3) IndriyaparyApti - je zaktithI jIva dhAtarUpe pariNamela AhAramAMthI pudgalone laI temane indriyarUpe pariNAvI IndriyonA viSayone jANavA samartha bane che. 1. paMcasaMgrahamAM paNa kahyuM che ke anapavartanIya AyuSya sopakrama paNa hoya che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 (4) ucchvAsaparyApti - je zaktithI jIva uchvAsa vargaNAnA dalikone grahaNa kare, tene ucchvAsarUpe pariNamAve ane choDe te. (5) bhASAparyApti - je zaktithI jIva bhASAvargaNAnA dalikone grahaNa kare, tene bhASArUpe pariNamAve ane choDe te. (6) mana:paryApti - je zaktithI jIva manovargaNAnA dalikone grahaNa kare, tene manarUpe pariNamAve ane choDe te. prANa badhI paryAptio utpattinA prathamasamaye ja zaru kare. AhA2paryApti prathamasamaye ja pUrI thAya. audArika zarIramAM zeSa paryAptio kramazaH aMtarmuhUrte - aMtarmuhUrta pUrNa thAya. vaikriya ane AhAraka zarIramAM zarI25ryAti aMtarmuhUrte pUrNa thAya. tyAra pachI zeSa paryAptio kramazaH samaye samaye pUrNa thAya. badhI paryAptiono pUrNa thavAno kALa aMtarmuhUrta ja che. jIvo paryApti 1thI 4 1thI 5 ekendriya vikalendriya, saMmUrchima paMcendriya tiryaMca-manuSya 1thI 6 deva, nArakI, garbhaja paMcendriya tiryaMca-manuSya aparyAptAvasthAmAM mRtyu pAmanArA jIvo pahelI traNa paryApti pUrNa karIne, tyArapachI aMtarmuhUrtamAM AyuSya bAMdhIne, tyArapachI abAdhAkALarUpa aMtarmuhUrta jIvIne pachI ja mare che. * prANa - jemane dhAraNa karavAthI AtmA prANI kahevAya ane jemano viyoga thavAthI maraNa thAya te prANa kahevAya. te daza prakAre che- pAMca indriya, traNa baLa, zvAsocchvAsa ane AyuSya. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 teindriya saMkSiptatara saMgrahaNi, zarIra dvAra jIvo prANa | ekendriya sparzanendriya, kAyabaLa, zvAsocchavAsa, AyuSya beindriya uparanA 4+rasanendriya+vacanabaLI uparanA 6 + dhrANendriya caurindriya uparanA 7 + cakSurindriya saMmUchima manuSya, | uparanA 8 + zrosendriya saMmU7ima paMcendriya tiryaMca garbhaja manuSya, garbhaja uparanA 9 + manabaLa paMcendriya tiryaMca, deva, nArakI * saMkSiptatara saMgrahaNi - 24 dhAro (1) zarIra - te 5 prakAre che - audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kArpaNa A pAMca zarIronI nava dvArothI vicAraNA - (1) kAraNa - audArikazarIra sthUla pudgalothI baneluM che. tyAra pachI uttarottara zarIra sUkSma-sUkSma pudgalothI banelA che. (2) pradezasaMkhyA - | | | pradeza saMkhyA audArika alpa vaikriya asaMkhya guNa AhAraka asaMkhyaguNa taijasa anaMtaguNa zarIra kArpaNa anaMtaguNa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zarIra dvAramAM svAmI, viSaya (3) svAmI zarIra svAmI | audArika | manuSya, tiryaMca vaikriya deva, nArakI, labdhidhara manuSya-tiryaMca AhAraka | cauda pUrvI tejasa | sarva saMsArI jIvo DArpaNa sarva saMsArI jIvo (4) viSaya zarIra viSaya audArika | vidyAdharone naMdIzvaradvIpa sudhI. | jaMghAcAraNone rucaka parvata sudhI. upara bannene pAMDuka vana sudhI. vaikriya asaMkhya dvIpasamudra. AhAraka | mahAvidehakSetra. taijasa sarvaloka. kAmaNa | sarvaloka. 1. saMgrahaNisUtranI devabhadrasUrijIkRta TIkAmAM ahIM paMDakavana kahyuM che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra dvAramAM prayojana, pramANa, avagAhanA (5) prayojana zarIra audArika vaikriya AhAraka taijasa kArmaNa (5) pramANa (6) avagAhanA zarIra AhAraka | audArika vaikriya prayojana dharma, adharma, sukha, du:kha, kevaLajJAnaprApti vagere. sthUlatva, sUkSmatva, ekatva, anekatva, AkAzagamana, pRthvIgamana vagere aneka prakAranI vibhUti. sUkSma arthono saMzaya chedavo. AhAra pacAvavo, zApa Apavo, anugraha karavo. bhavAMtaramAM javuM. zarIra audArika vaikriya AhAraka taijasa kArmaNa 145 pramANa sAdhika 1000 yojana sAdhika 1 lAkha yojana 1 hAtha lokAkAza pramANa lokAkAza pramANa avagAhanA alpa pradezomAM avagADha saMkhyAtaguNa pradezomAM avagADha saMkhyAtaguNa pradezomAM avagADha taijasa-kArmaNa | asaMkhyaguNa pradezomAM avagADha (paraspara tulya) Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zarIradvAramAM sthiti, alpabadutva (8) sthiti sthiti zarIra jaghanya utkRSTa audArika aMtarmuhUrta 3 palyopama vaikriya-bhavadhAraNIya | 10,000 varSa 33 sAgaropama uttara vaikriya aMtarmuhUrta ardha mAsa AhAraka aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta taijasa abhavyane anAdi anaMta,bhavyane anAdi sAMta abhavyane anAdi anaMta, bhavyane anAdi sAMta kArpaNa (9) alpabadutva - zarIra | alpabadutva hetu | AhAraka sauthI thoDA | kyAreka hoya, kyAreka na hoya.' hoya tyAre paNa jaghanyathI 1 ke 2 hoya ane utkRSTathI 9000 hoya. vikriya |asaMkhyaguNa diva-nAraka asaMkhya hovAthI. audArika asaMkhyaguNa tiryaMca-manuSyanA zarIra asaMkhyahovAthI. taiijasa-kArpaNa anaMtaguNa dareka saMsArI jIvane hovAthI. (paraspara tulya) 1.AhAraka zarIranuM aMtara jaghanyathI 1 samaya che ane utkRSTathI 6 mAsa che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 avagAhanA, saMghayaNa, saMsthAna (2) avagAhanA - zarIrapramANa. te pUrve kahyuM che. (3) saMghayaNa - 6 prakAre che. te pUrve kahyA che. saMsthAna - be prakAre che. (i) jIvonA - 6 prakAre pUrve kahyA che. (ii) ajIvona - 5 prakAre che. te A pramANe (a) parimaMDala (b) goLa (C) trikoNa (1) corasa (e) Ayata (lAMbu). darekanA be prakAra che - pratara, ghana. AyatanA 3 prakAra che - zreNi, pratara, ghana. parimaMDala vinA te darekanA pharI be prakAra che - ojapradezajanya, yugmapradezajanya. (1) ojapradezaprataragoLa - 5 pradezathI banela hoya. (2) yugmapradezaprataragoLa - 12 pradezathI banela hoya. (3) ojapradezaghanagoLa - 7 pradezathI banela hoya. ojapradezaprataragoLanA vaccenA paramANunI upara-nIce eka-eka paramANu mUkavA. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ajIvonA saMsthAna 32 pradezathI banela hoya. (4) yugmapradezaghanagoLa yugmapradezaprataragoLanI upara 12 52mANu mUkavA. pachI u52-nIce cAra-cAra paramANu mUkavA. (5) ojapradezaprataratrikoNa - 3 pradezathI banela hoya. - (6) yugmapradezaprataratrikoNa - 6 pradezathI banela hoya. (7) ojapradezaghanatrikoNa - 35 pradezathI banela hoya. tIrchA pa paramANu sthapavA. tenI AgaLa kramazaH tIrjhA 4, 3, 2, 1 paramANu sthApavA. A 15 paramANunuM 1 pratara thayuM. tenI upara-upara dareka paMktimAMthI chellA paramANuno tyAga karI kramazaH 10, 6, 3, 1 paramANu mUkavA. (8) yugmapradezaghanatrikoNa - 4 pradezathI banela hoya. ojapradezaprataratrikoNanA madhya paramANunI upa2 1 paramANu mUkavo. (9) ojapradezaprataracorasa - 9 pradezathI banela hoya. (10) yugmapradezaprataracorasa - 4 pradezathI banela hoya. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIvonA saMsthAna 149 (11) ojapradezaghanacorasa - 27 pradezathI banela hoya. ojapradezaprakaracorasanI upara-nIce 9-9 paramANu mUkavA. (12) yugmapradezaghanacorasa - 8 pradezathI banela hoya. yugmapradezaprataracorasanI upara 4 paramANu mUkavA. (13) ojapradezazreNI Ayata - 3 pradezathI banela hoya.[TT] (14) yugmapradezazreNIAyata - 2 pradezathI banela hoya. [1] (15) ojapradezaprataraAyata - 15 pradezathI banela hoya. (16) yugmapradezaprataraAyata - 6 pradezathI banela hoya. (17) ojapradezaghanaAyata - 45 pradezathI banela hoya. ojapradezaprataraAyatanI upara-nIce 15-15 paramANu mUkavA. (18) yugmapradezaghanaAyata - 12 pradezathI banela hoya. yugmapradezaprataraAyatanI upara 6 paramANu mUkavAthI. (19) pratAparimaMDala - 20 pradezathI banela hoya. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 kaSAya, saMjJA, vezyA, indriya (20) ghanaparimaMDala - 40 pradezathI banela hoya. prataraparimaMDalanI upara 20 paramANu mUkavAthI. kaSAya - kaSa = saMsAra, teno lAbha jenAthI thAya te kaSAya. te cAra prakAre che - krodha, mAna, mAyA, lobha. darekanA cAra prakAra che - anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNIya, pratyAkhyAnAvaraNIya, saMjavalana. temanuM svarUpa prathama karmagranthamAMthI jANI levuM. (6) saMjJA - cAra prakAre che - AhAra, bhaya, maithuna, parigraha. (7) lezyA - kRSNAdi dravyonA sAMnidhyathI thato AtmAno zubhAzubha pariNAma te vezyA. te ja prakAre che - kRSNa, nIla, kApo, tejo, padma, zukla temanuM svarUpa daMDakamAMthI jANI levuM. Indriya - te 5 prakAre che - sparzana, rasana, prANa, cakSu, zrotra. indriyanA be prakAra che - (1) dravyendriya (2) bhAvendriya (1) bendriya - te be prakAre che - (i) nivRtti ane (i) upakaraNa (i) nivRtti eTale AkAra. te be prakAre che - (a) bAhya nivRtti - vividha prakAre che. (b) abhyattara nivRtti - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samuddAta, saMjJI Indriya zrotrendriya cakSurindriya ghrANendriya rasanendriya sparzanendriya abhyantara nivRtti kadaMbanA puSpa jevI masUra jevI atimuktanA puSpa jevI annA jevI vividha prakAranI 151 (ii) upakaraNa - nivRtti IndriyanI viSayane grahaNa karavAnI zakti te upakaraNa. (2) bhAvendriya - te be prakAre che - (i) labdhi ane (ii) upayoga (i) labdhi - te te AvaraNIya karmono kSayopazama te labdhi. (ii) upayoga - Indriyono potAnA viSayamAM vyApAra te upayoga. eka kALe eka ja indriyano upayoga hoya. (9) samuddAta - te 7 prakAre che - vedanA, kaSAya, maraNa, vaikriya taijasa, AhAraka, kevalI. temanuM svarUpa daMDakamAMthI jANI levuM. (10) saMzI - jenI pAse saMjJA hoya te saMjJI. paryAptA paMcendriya saMzI che. zeSa ekendriya, vikalendriya, aparyApta paMcendriya, saMmUcchima paMcendriya asaMzI che. athavA saMjJI 3 prakAre . (i) dIrghakAlikIsaMjJA jene hoya te saMjJI, zeSa asaMjJI. jemAM traNe kALanuM jJAna hoya te dIrghakAlikI saMjJA. A saMjJA deva, nArakI, garbhaja tiryaMca, garbhaja manuSyane hoya. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 veda, paryApti, dRSTi, darzana, jJAna, yoga (i) hetuvAdopadezasaMjJA jene hoya te saMsI, zeSa (ekendriya) asaMjJI. jemAM vartamAnakALanuM ja jJAna hoya te hetuvAdopadeza saMjJA. A saMjJA vikasendriyane hoya. ekendriyane oghasaMjJA hoya. (ii) daSTivAdopadezasaMjJA jene hoya te saMzI - samyagdaSTi, zeSa asaMzI - mithyASTi. chadmastha samyagdaSTine A saMjJA hoya. kevaLIo saMjJAtIta hoya che. (11) veda - te traNa prakAre che - strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda. ' te pUrve kahyA che. (12) paryApti - te pUrve kahI che. (13) daSTi - traNa prakAre che - samyagdaSTi, mithyAdaSTi, samyagamithyAdaSTi. (14) darzana - vastuno sAmAnya bodha te darzana. te cAra prakAre che cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana, kevaLadarzana. (15) jJAna - vastuno vizeSa bodha te jJAna. te pAMca prakAre che matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna. (16) yoga- te traNa prakAre che - mana, vacana, kAyA. manoyoga cAra prakAre che - satya, asatya, satyAsatya, asatyaamRSA. vacanayoga cAra prakAre che - satya, asatya, satyAsatya, asatyaamRSA. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga, kimAhAra, upapAta, sthiti, samudyAta, cyavana, gati, Agati 153 kAyayoga sAta prakAre che - audArika, vaikriya, AhAraka, audArikamizra, vaikriyamizra, AhArakamizra, kArpaNa. (17) upayoga - te be prakAre che - sAkAra, anAkAra. sAkAra upayoganA ATha prakAra che- matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna, matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna. anAkAra upayoga cAra prakAre che- cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana, kevaLadarzana. (18) kimAhAra - jIva AhAraka che ke anAhAraka che. athavA AhArano sacitta vagere prakAra, athavA jIva kayA zarIra vaDe AhAra kare che? te. te pUrve kahyuM che. jIva keTalI dizAmAMthI AvelA dravyono AhAra kare che te jIvAbhigamamAMthI jANavu. (19) upapAta - deva-nArakono. te pUrve kahyo che. (20) sthiti AyuSya. te pUrve kahI che. (21) samughAta - acittamahAtkaMdhasamudyAta. kevaLa samuddhAtanI jema jANavo. (22) cyavana - devAdinuM. te pUrve kahyuM che. (23) gati - te pUrve kahI che. (24) Agati - te pUrve kahI che. bRhatsaMgrahaNinA padArtho samApta Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbRhatsaMgrahaNi mULagAthA-zabdArtha niTTaviyaakarma, vIraM namiUNa tigaraNavisuddhA nANamahaMtamaDahatyaM, tA saMgahaNitti nAmeNaM 1 / vucche diIbhavaNIgAhaNAya, suranArayANa patteyA naratiriadehamANe, AupamANaM ca vucchAmi / / virahuvavAlviTTe saMbaM, taha ceva egasaeNe gaIrAgaI ca pucchuM, savvasiM ANupulvIe / 3 // jemaNe ATha karmono kSaya karyo che evA ane anaMtajJAnamaya evA vIraprabhune mana-vacana-kAyAnI vizuddhipUrvaka namana karIne satya arthavALA saMgrahaNi nAmanA prakaraNane huM kahIza. devo-nArakonA darekanA sthiti, bhavana, avagAhanA ane manuSya-tiryaMconA dehapramANa, AyuSyapramANa kahIza. badhAnA upapAtaviraha, udvartanA (cyavana)viraha, ekasamayamAM upapatasaMkhyA, ekasamayamAM cyavanasaMkhyA, gati, Agati anukrame kahIza. (1, 2, 3) dasa viNavaNayarANa, vAsasahassA ThiI jahanneNA paliovamamukkosa, vaMtariyANe viyANijjA | 4 | bhavanapati-vyantaranI jaghanyasthiti 10,000 varSanI che. vyantaranI utkRSTa sthiti 1 palyopama che. (4) amara bali sAramahiaM, sesANa surANa Aue vuchuM . dAhaNa divaDhapalie, do desUNuttarillANaM . 5 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 155 camarendra ane balIndranI utkRSTa sthiti kramazaH 1 sAgaropama ane sAdhika 1 sAgaropama che. have zeSa devonuM AyuSya kahIza. dakSiNabAjunA IndronI doDha palyopama ane uttarabAjunA IndronI dezona 2 palyopama utkRSTa sthiti che. (5) adbhaTTa addhapaMcama paliovama, asurajuyaladevINA sesa vaNadevayANa ya, desUddhapaliyamukkosa / 6 // camarendra-balIndrarUpa asurayugalanI devIonuM kramazaH 3 palyopama ane 4 palyopama utkRSTa AyuSya che. zeSa uttaradizAnA asurendronI devIonuM dezona palyopama ane dakSiNadizAnA asurendronI devIonuM tathA vyattaradevInuM ardha palyopama utkRSTa AyuSya che. (6) paliyaM vAsasahasse, AIsyANa ThiI viyANijjA. palie ca sayasahassa, caMdANavi AuyaM jANa / 7/ sUryonI sthiti 1 palyopama + 1,000 varSa jANavI. candronuM AyuSya 1 palyopama + 1 lAkha varSa jANa. (7) paliovama gahANe, nakhattANaM ca jANa paliyaDhA tArANa cau jahanna-kramo ya devINa viSeo II & I. pannAsasahassAI paliaddha, paMcavAsasayamahiaM sasi-ravi-gahadevINe, paliaddha cau jahanneNe 9 ! grahadevonuM 1 palyopama, nakSatradevonuM ardha palyopama, tArA devAnuM ? palyopama, tArA devIonuM 1 palyopama jaghanya AyuSya jANavu. candradevInuM 1 palyopama + 50,000 varSa, sUryadevInuM palyopama + 500 varSa, grahadevInuM palyopama utkRSTa AyuSya che. traNenuM jaghanya AyuSya 1 palyopama che. (8-9) Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 mULagAthA - zabdArtha paliacaulyuM jahaSNukkosa, savisesa hoI nakhatte. tArakRbhAga savisesa, jahaSNukkosaga ahavA / 10 || nakSatradevInuM jaghanya AyuSya palyopama, utkRSTa AyuSya sAdhika 5 palyopama, tArA devInuM jaghanya AyuSya 1 palyopama, utkRSTa AyuSya sAdhika palyopama che. (10) tisu ega addha pAo, ti addha sAhicarikrebhAgo ya / caujuyale caubhAgo, du aTTa lakhe sahassaddha II 11 / traNa (candra, sUrya, grahonuM 1 palyopama, nakSatranuM palyopama, tArAnuM palyopama, traNa (candra, sUrya, praha) devInuM 1 palyopama, nakSatradevInuM sAdhika : palyopama, tArAdevInuM 1 palyopama utkRSTa AyuSya che. cAra yugala (candra deva-devI, sUrya deva-devI, graha devadevI, nakSatradeva-devI)nuM palyopama, tArA deva-devInuM palyopama jaghanya AyuSya che. candra-sUryanuM kramazaH 1 lAkha varSa ane 1,000 varSa adhika (1 palyopama) ane candradevI-sUryadevInuM kramazaH 50,OOO varSa ane 500 varSa adhika (1 palyopama) utkRSTa AyuSya che. (11) do sAhi satta sAhiya, dasa caudasa sattareva ayarAI ! sohamA jA sukko, taduvari IkkikkamAro | 12 saudharmathI mahAzukra sudhI kramazaH 2 sAgaropama, sAdhika ra sAgaropama, 7 sAgaropama, sAdhika 7 sAgaropama, 10 sAgaropama, 14 sAgaropama, 17 sAgaropama utkRSTa sthiti che. tenI upara 11 sAgaropama adhika caDhAvavo. (12) esa ThiI ukkosA, tittIsaM jAva huMti savaDhe A Itto ya jahanna ThiI, pRcchAmi ahANuputhvIe 13 . Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 157 A utkRSTa sthiti che, yAvat sarvArthasiddhamAM 33 sAgaropama che. have anukrame jaghanya sthiti kahIza. (13) paliaM ahiyaM do sAra, sAhiyaM satta dasa ya caudasa ya / sattarasa sahassAre, taduri IkkikkamArove // 14 | 1 palyopama, sAdhika 1 palyopama, 2 sAgaropama, sAdhika 2 sAgaropama, 7 sAgaropama, 10 sAgaropama, 14 sAgaropama, 17 sAgaropama (kramazaH saudharmathI) sahasrAramAM jaghanya sthiti che. tenI upara 1-1 sAgaropama caDhAvavo. (14) tittIsasAgarAI, ukkoseNaM ThiI bhave cauMsu / vijayAIsu vizeyA, jahannayaM egatIsaM tu II 15 // vijayAdi cAra vimAnamAM utkRSTa sthiti 33 sAgaropama ane jadhanya sthiti 31 sAgaropama che. (15) tittIsasAgarAIM, savvadhruvimANaAuyaM jANa / ajahannamaNukkosA, ThiI esA viyAhiyA // 16 // sarvArthasiddhavimAnamAM 33 sAgaropama AyuSya jANa. A sthiti ajaghanyotkRSTa kahI che. (16) apariggaheyarANaM, sohammIsANa paliya sAhIyaM / ukkosa satta pannA, nava paNapannA ya devINuM // 17 || saudharma-IzAnanI parigRhItA - aparigRhItA devInuM jaghanya AyuSya kramazaH 1 palyopama ane sAdhika palyopama che tathA utkRSTa AyuSya kramazaH 7 palyopama, 50 palyopama, 9 palyopama, 55 palyopama che. (17) dusu terasa dusu bArasa, cha ppaNa cau cau durga durga ya caU I gevijjAIsu dasagaM, bAvaTTI uDDalogammi II 18 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 mULagAthA - zabdArtha be devalokamAM 13, be devalokamAM 12, 6, 5, 4, 4, be devalokamAM 4, be devalokamAM 4, raiveyakAdimAM 10 - Ama UrdhvalokamAM 62 pratara che. (18) sohammukkosaThiI, saga payara vihatta icchasaMguNiyA payarukkosaThiIo, jahanna paliovama paDhame 19 saudharmanI 7 sAgaropamanI utkRSTa sthitine tenA pratarathI bhAgavI, pachI Icchita pratarathI guNavI. te te prataranI utkRSTa sthiti che. pahelA prataramAM jaghanya sthiti 1 palyopama che. (19) paliovama jahannA, do terasabhAga udahinAmassA ukkosaThiI bhaNiyA, sohame patthaDe paDhame II 20 saudharmamAM pahelA prataramAM jaghanya sthiti 1 palyopama, utkRSTa sthiti sAgaropama kahI che. (20) evaM dugavuDhIe neavva, jAva aMtima payA bhAgehiM tao karaNe, jA terasame duve ayarA 21 / Ama aMtima pratara sudhI be-be erIyA bhAganI vRddhi karavI. pachI bhAgothI sAgaropama karavA, yAvat 13mA prataramAM 2 sAgaropama utkRSTa sthiti che. (21) surakappaThiIviseso, saga payara vihatta Iccha saMguNio. hifillaThiIsahio, Icchiyapayaramei ukkosA ! rara ! be devalokanI utkRSTa sthitinA vizleSa (aMtara)ne potAnA pratarathI bhAgavo, pachI Icchita pratarathI guNavo. nIcenI sthitithI sahita te Icchita prataramAM utkRSTa sthiti che. (22) Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 mULagAthA - zabdArtha do ayarA ya jahannA, paDhame payare sarNakumArassa? do ayarA ukkosA, bArasa bhAgA ya paMca . 23 sanakumAranA pahelA prataramAM jaghanya sthiti be sAgaropama che, utkRSTa sthiti ra sAgaropama ane bIjA 5 bArIyA bhAga che. (23) paMcattariyA vuDhI, nevvA jAva aMtima payara to bArasamei payare, saMpunnA sAyarA satta // 24 || aMtima pratara sudhI pAMca-pAMca bArIyA bhAganI vRddhi jANavI. tethI bAramA prataramAM saMpUrNa 7 sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. (24) sattayarAI jahannA, paDhame payarazmi baMbhaloyassA ukkosA sattayarA, ti#i ya chabhAga nidiTTA . rapa | brahmalokanA pahelA prataramAM jaghanya sthiti 7 sAgaropama ane utkRSTa sthiti 7 sAgaropama ane traNa chakIyA bhAga kahI che. (25) evaM tigavuDhIe, bIyAo Arabhitu bhAgehiM. karaNe tA neyaa, dasa ayarA jAva chakRmi 26 Ama bIjA pratarathI zaru karI traNa-traNa chakIyA bhAganI vRddhi karavI. bhAgo vaDe sAgaropama karavA. tyAM sudhI jANavu yAvat chA prataramAM 10 sAgaropama utkRSTa sthiti che. (26). dasa ayarAI jahannA, paDhame payarami saMtagassa ThiI ukkosA dasa ayarA, cattArI ya paMcabhAgA u . ra7 II lAtakanA pahelA prataramAM jaghanya sthiti 10 sAgaropama che ane utkRSTa sthiti 10 sAgaropama ane cAra pAMcIyA bhAga che. (27) 10 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 mULagAthA - zabdArtha cauttariyA vuDhI, bIyAo Arabhig bhAgehiM karaNe tA nevuM, codasa ayarAI paMcamae / 28 / bIjA pratarathI mAMDIne 4-4 pAMcIyA bhAganI vRddhi karavI. bhAgothI sAgaropama karavA. tyAM sudhI jANavu yAvat pAMcamA prataramAM 14 sAgaropama utkRSTa sthiti che. (28). codasa ayara jahannA, paDhame payarazmi ThiI mahAsukkA te ceva ya ukkosA, titriya caubhAga anne u. 29 / mahAzukamAM pahelA prataramAM jaghanya sthiti 14 sAgaropama che ane utkRSTa sthiti 14 sAgaropama ane traNa cArIyA bhAga che. (29) evaM tigavuDhIe, biyAo Arabhitu bhAgehi | karaNa tA neTavuM, sattarasa ayarA cautkRmi | 30 || Ama bIjA pratarathI mAMDIne traNa-traNa cArIyA bhAganI vRddhi karavI. bhAgothI sAgaropama karavA. tyAM sudhI jANavu yAvat cothA prataramAM utkRSTa sthiti 17 sAgaropama che. (30) sattarasa ayara jahannA, paDhame payarazmi ThiI sahassAre che tAI ciya ukkosA, cautthabhAgeNa sahiyAI I 31 || sahastrAramAM pahelA prataramAM jaghanya sthiti 17 sAgaropama che ane utkRSTa sthiti 17 3 sAgaropama che. (31) eguttaravuDhIe, neyavaM jAva cotthaya payara. aTTArasa ayarAI, ThiI ukkosA caulyumi | 32 . cothA pratara sudhI 1-1 cothA bhAganI vRddhi jANavI. cothA prataramAM utkRSTa sthiti 18 sAgaropama che. (32) Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 mULagAthA - zabdArtha cau caupayarA uvari, kappA cattAri ANayAIA. aTTArasa jahannAI, eguttariyA ya vaDhIe . 33 // upara Anata vagere cAra devalokamAM 4-4 pratara che. AnatanA pahelA prataramAM jaghanya sthiti 18 sAgaropama che. pachI 1-1 bhAganI vRddhi jANavI (33) jA bAvIsa ayarA, aMtimapayaramei acue kappA nava payarA ayaruttara - vaDhI jA uvari gelijjA / 34 / yAvat ayyata devalokamAM aMtimautaramAM 22 sAgaropama utkRSTa sthiti che. uparanA raiveyaka sudhI 9 pratara che. temAM 1-1 sAgaropamanI vRddhi jANavI. (34) satteva ya koDIo, havaMti bAvantari sayasahassA eso bhavaNasamAso, bhavaNavaIrNa viyANijjA rUpA 7 kroDa 72 lAkha-A bhavanapatinA bhavanonI saMkhyA jANavI. (35) causaTTI asurANa, nAgakumArANa hoI culasII bAvattari kaNagANuM, vAukumAraNa chaauI 36ll dIvadisAudahINa, vijukumAriMdathaNiyaaggIrNa ! chaepi juyalANuM, chAvattarimo sayasahassA li37ii. asurakumAranA 64 lAkha, nAgakumAranA 84 lAkha, suvarNakumAranA 72 lAkha, vAyukumAranA 96 lAkha, dvIpakumAradikumAra- udadhikumAra- vighukumAra- svanitakumAra-agnikumAra - chae yugalamAM 76 lAkha bhavano che. (36, 37) cautIsA caucattA, adruttIsaM ca sayasahassAI pannA cattAlIsA, dAhiNao hRti bhavaNAI 38. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 mULagAthA - zabdArtha 34 lAkha, 44 lAkha, 38 lAkha, 50 lAkha, 40 lAkha dakSiNa dizAmAM kramazaH bhavano che. (38) tIsA cattAlIsA, cautIsaM ceva sayasahassAI ! chAyAlA chattIsA, uttao hRti bhavAI li39aaaa 30 lAkha, 40 lAkha, 34 lAkha,46 lAkha, 36 lAkha uttara dizAmAM kramazaH bhavano che. (39). jaMbUdIvasamA khalu, bhavaNA je huMti savvakhuTTAgA ! saMkhijavitthaDA makjhimA u, sesA asaMkhijA savA sauthI nAnA bhavano jaMbUdvIpa jeTalA hoya che. madhyama pramANavALA bhavano saMkhyAta koTAkoTI yojana vistRta hoya che. zeSa utkRSTa pramANavALA bhavano asaMkhya koTAkoTI yojanA pramANanA hoya che. (40) rayaNapahapuDhavIe, uvari hiTTA ya joyaNasahassA muhUNa majhabhAe, vaNAI bhavaNavAsINaM 415 ratnaprabhApRthvInA upara-nIce 1000 yojana choDI vaccenA bhAgamAM bhavanapatinA bhavano hoya che. (41) asurA nAgA vijja, suvarNa agnI ya vAu caNiyA yA udahI dIva divi ya, dasabheyA bhavaNavAsINuM 4rA asurakumAra, nAgakumAra, vighukumAra, suvarNakumAra, agnikumAra, vAyukumAra, svanitakumAra, udadhikumAra, dIpakumAra, dikumAra- A bhavanapatinA 10 bheda che. (42) cUDAmaNi phaNi vaje, garuDe ghaDa mayara vaddhamANe yA asse sIhe handI, asurANaM muNasu ciMdhe 43 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 163 cUDAmaNI, sarpa, vajra, garuDa, ghaDo, magara, vardhamAnaka, azva, siMha, hAthI - A asurakumArAdinA cihno jANavA. (43) kAlA asurakumArA, nAgA udahI ya paMDurA dovi / varakaNayataviyagorA huMti, suvaNNA disA thaNiyA 544 // uttattakaNayavannA, vijju aggI ya huMti dIvA ya / sAmA piyaMguvannA, vAyukumArA mujJeyA / / 45 // asurakumAra kALA che, nAgakumAra - udikumAra be ya sapheda che, suvarNakumAra - dikumAra - stanitakumA2 tapelA suvarNa jevA gorA che, vidyutkrumAra- agnikumAra- dvIpakumAra ati tapelA suvarNanA varNanA che, vAyukumAra priyaMgu jevA zyAmavarNanA jANavA. (44, 45) asuresu huMti rattA, sisiMdhapuptappabhA ya nAgudahI | AsAsagavasaNadharA, huMti suvannA disA thaNiyA / / 46 // nIlANurAgavasaNA, vijja aggI ya huMti dIvA ya / saMjhANurAgavasaNA, vAukumArA mujJeyA // 4 // asurakumAranA vastra lAla che, nAgakumAra - udakuimAranA vastra silipuSpa jevA (nIla) che, suvarNakumA2 - dikkumArastanitakumAra ghoDAnA moDhAnA phINa jevA (sapheda) vastrane dhAraNa karanArA che, vidyutkrumA2-agnikamA2-dvIpakumAra nIlavarNanA vasavALA che, vAyukumAra saMdhyAnA rAga jevA vastravALA jANavA. (46, 47) camare balI ya dharaNe, bhUANaMde ya veNudeve ya / tattoM ya veNudAlI, hirakaMta harimsahe ceva // 48 // agnisiha agnimANava, punna visaTTe taheva jalakaMte / jalapaha taha amiagaI, bIe miavAhaNe IMde / / 49 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 mULagAthA - zabdArtha velaMbe apabhaMjaNa, ghose ceva ya mahA mahAghose. bhavaNavaI IMdANuM, nAmAI havaMti eyAI //pA. camara, balI, dharaNa, bhUtAnaMda, veNudeva, veNudAlI, harikAMta, harissaha, agnizikha, agnimAnava, pUrNa, vaziSTha, jalakAMta, jalaprabha, amitagati, amitavAhana Indra, velamba, prabhaMjana, ghoSa ane mahAghoSa - A bhavanapatinA IndronA nAmo che. (48, 49, 50) causaTTI saTTI khalu, chacca sahassA u asuravajjANe sAmANiyA u ee, cauguNA AyarakhAo Apavo. camarendranA 64 hajAra, balIndranA 60 hajAra, asurendra sivAyanA IndronA 6 hajAra sAmAnika devo che. Ane cAra guNA karIe eTalA AtmarakSaka devo che. (51) sAmANiANa cauro, sahassa solasa ya AyarakhANuM patteyaM sanvesiM, vaMtaravaIsasiravINe ca parA badhA vyantarendra ane candrandra - sUryendranA darekanA 4,000 sAmAnika ane 16,000 AtmarakSakadevo che. (52) caurAsII asII, bAvattarI sattarI ya saTTI yI pannA cattAlIsA, tIsA vIsA dasasahassA paDA 84 hajAra, 80 hajAra, 72 hajAra, 70 hajAra, 60 hajAra, 50 hajAra, 40 hajAra, 30 hajAra, 20 hajAra, 10 hajAra kramazaH vaimAnikendronA sAmAnikadevo che. (53) paMca ya champi ya cala, cau apheva kameNa agnamahisIo! asuranAgAIvaMtara, joIsakappadugiMdANuM pattA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 165 asurendra, nAgakumAra vagerenA Indra, vyantarendra, jyotiSendra, saudharmendra-IzAnendranI kramazaH 5, 6, 4, 4, 8 agramahiSI che. (54) tirikavavAIyANa, ramA bhomanagarA asaMkhejjA ! tatto saMkhezvaguNA, joIsiyANa vimANAo papA - ticchalokamAM upapAtavALA lattaronA bhUminI aMdara rahelA asaMkhya suMdara nagaro che. tenA karatA jyotiSanA vimAna saMkhyAta guNa che. (55) jaMbuddIvasamA khalu, ujjoseNe havaMti te nagarA khur3A khittasamA khalu, videhasamagI u majhimagA pado te nagaro utkRSTathI jaMbUDhIpa jeTalA che, sauthI nAnA nagaro bharatakSetra jeTalA che, madhyama nagaro mahAvidehakSetra jeTalA che. (56) hiTrovari joyaNasaya-rahie rayAe joyaNasahassA paDhame vaMtariyANuM, bhomAI huMti nagarAI pachI ratnaprabhAnA pahelA 1,000 yojanamAM upara-nIce 100 yojana choDIne vyantaronA bhUminI aMdara rahelA nagaro che. (57) pisAyabhUA japhaA ya, rakhasA kinarA ya kipuriyA mahoragA ya gaMdhabbA, aTTavihA vANamaMtariyA //paTA pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kiMmara, liMpuraSa, mahoraga, gandharva- A ATha prakAranA vantaradevo che. (58) kAle ya mahAkAle, surUva paDirUva punnabhaTTe yA amaravaI mANibhade, bhIme ya taho mahAbhIme palA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 mULagAthA - zabdArtha kinnara kiMmparise khalu, sapurise ceva taha mahApurise aIkAyamahAkAe, gIyaraI ceva gayajase I6ol kAla, mahAkAla, surUpa, pratirUpa, pUrNabhadra, mANibhadra, bhIma,mahAbhIma, kinnara, kiMpuruSa, sapuruSa, mahApuruSa, atikAya, mahAkAya, gItarati, gItayaza - A bannarendro che. (59, 60) ciMdhAI kalaMba jhae, sulavaDe taha ya hoI khapheMge ! Asoya caMpae vi ya, nAge taha tuMbaru ceva 61 kadaMbavRkSa, tulasa, vaTavRkSa, khaTvAMga, azokavRkSa, campakavRkSa, nAgavRkSa, tuMbavRkSa - A pizAca vagerenA dhvajamAM cihno che. (61) sAmAvadAya jakhA, savva ya mahoragA sagaMdhA . avadAyA kiMmparisA, sarakhasA huti vanneNe AdarA kAlA bhUyA sAmA ya, pisAyA kinnarA piyaMgunibhA. eso vannavibhAgo, vaMtariANe suravarANe I63 - yakSa, badhA mahoraga, gandharva zyAma ane nirmaLa che, kiMpuruSa ane rAkSasa varNathI sapheda che, bhUta kALA che, pizAca zyAma che, kinnara priyaMgu jevA (nIla) che - A vyattaradevono varNavibhAga che. (62, 63) do caMdA Iha dIve, cattAri ya sAyare lavaNatoye. dhAyaIsaMDe dIve, bArasa caMdA sUrA ya 64il. A jaMbudvIpamAM 2, lavaNasamudramAM 4, dhAtakIkhaMDamAM 12 candra-sUrya che. (64) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 mULagAthA - zabdArtha dhAyaIsaMDappabhiI, uddiddA tiguNiyA bhave caMdA AIllacaMdasahi, ahaMtANaMtare khite 6pA. udiSTa candra - sUryane traNa guNA karavA. te AdinA candrasUrya sahita dhAtakIkhaMDathI mAMDIne pachI pachInA kSetramAM candra-sUrya che. (65) du iya cauro bArasa, bAyAlIsA bisattarI cevA egaMtaradIvudahINa, caMdasakhA muNeyavA 66 2, 4, 12, 42, 7ra - A ekAntarita dvIpa - samudronA candrasUryanI saMkhyA jANavI. (66) cattArI ya paMtIo, caMdAIyyANa maNuyelogami. chAvaTTI chAvaTTI, hoI ya IkkikkapatIe dizA manuSyalokamAM candra-sUryanI 4 paMktio che. 1-1 paMktimAM 66-66 candra ke sUrya che. (67) chappanna paMtIo, nakhattANaM tu maNuyalogami. chAvaTTI chAvaTTI ya hoI, IkrikriyA patI 68 manuSyalokamAM nakSatronI pa6 paMktio che. 1-1 paMktimAM 66-66 nakSatra che. (68) chAvattarI gahANe paMtisayuM, hoI maNuyalogamiA chAvaTTI chAvaTTI ya hoI, ikrikriyA patI dulA manuSyalokamAM grahonI 176 paMktio che. 1-1 paMktimAM 66-66 graho che. (69) salaeNsiM sUrANa, abhitaramaMDalA u bAhiriyA hoI abAhA niyamA, paMceva datyuttarasayAI 70 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 mULagAthA - zabdArtha badhA sUryonA abhyantara maMDalathI bAhyamaMDala sudhI avazya 510 yojananI abAdhA che. (70) paviseI ya uyahimmI, tinneva sayAIM tIsaM ahiyAI / asiyaM ca joyaNasayaM, jaMbuddIvammi paviseI 71 // candra-sUrya samudramAM 330 yojana praveze che ane jaMbudrIpamAM 180 yojana praveze che. (71) te meru pariyaDaMtA, paAhiNAvattamaMDalA sabve / aNaviTTayajogajuA, caMdA sUrA gahagaNA ya II72 // nakSatra sAthe anavasthita yogavALA candra, sUrya, grahagaNo jaMbudvIpanA merunI cAre tarapha pradakSiNAvartta maMDalamAM bhame che. (72) caMdAo sUrasta ya, sUrA caMdasa aMtara hoI / pannAsasahassAIM tu, joaNANaM samahiAI / / 3 / / (manuSyalokanI bahAra) candrathI sUryanuM ane sUryathI candranuM aMtara sAdhika 50,000 yojana che. (73) paNayAlasayaM paDhamilluyAI, paMtIe caMdasUrANuM / teNa paraM paMtIo, chagasattagavuddhio neA II74 manuSyalokanI bahAra pahelI paMktimAM 145 candra-sUrya che. tyAra pachI 6 ke 7 nI vRddhithI paMktio jANavI. (74) caMdANa savvasaMkhA, sattatIsAI terasasayAI / pukhkharadIviaraddhe, sUrANa vi tattio jANa II75 // puSkaravarArdhadvIpamAM candronI sarvasaMkhyA 1,337 che. sUryonI saMkhyA paNa teTalI jANa. (75) Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 mULagAthA - zabdArtha coAlasayaM paDhamiluAe, paMtIe caMdasUrANuM ! teNa paraM paMtIo, cauttariA ya vaDhIe 76o. (manuSyakSetra pachI) prathamapaMktimAM 144 candra-sUrya che. tyArapachI uttarottara 4nI vRddhithI paMktio che. (76) bAvattari caMdANuM bAvattari, sUriANa paMtIe ! paDhamAe aMtara puNa, caMdA caMdasa lakhaduga I7 pahelI paMktimAM 72 candra, 72 sUrya che. candrathI candranuM aMtara 2 lAkha yojana che. (77). jo jA sayasahassAI, vittharo sAgaro a dIvo vAA tAvaIyAo sahiaM, paMtIo caMdasUrANaM 78 je dvIpa ke samudra jeTalA lAkha yojana vistAravALo che, tyAM teTalI candra-sUryanI paMktio che. (78) gacchottarasaMvaggo, uttarahImei pakhite AI aMtimadhaNamAIjue, gacchaddhaguNaM tu savadhaNa ll79 gacchane uttarathI guNavo. temAMthI uttara ochu karavuM. temAM Adi nAkhavI. tethI aMtimadhana Ave. tene Adi sAthe joDI gacchArdhathI guNavo. tethI sarvadhana (te te dvIpa-samudranA badhA candrasUrya) Ave. (79) uddhArasAgarANa, aDhAIjjANa jattio samayA. duguNA duguNapavitthara - dIvodahI huMti evaIyA 80 aDhI uddhAra sAgaropamanA jeTalA samaya che teTalA bamaNAbamaNa vistAravALA dIpa-samudro che. (80) aDhAIjA dIvA, dunni samuddA ya mANasa khitta paNamAlasayasahassA, vikhaMbhAyAmao bhaNie I81 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 mULagAthA - zabdArtha aDhI dvIpa ane be samudra e manuSyakSetra che. te laMbAIpahoLAIthI 45 lAkha yojana kahyuM che. (81) jaMbuddIvo dhAyaI, pukbaradIvo ya vAruNivaro ya / khIravaro vi ya dIvo, ghayavaradIvo ya khoyavaro 82 naMdIsaro ya aruNo, aruNovAo a kuMDalavaro ya / taha saMkharuyagabhuyagavara - kusakuMcavaro tao dIvo 83 // jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa, puSkaravaradvIpa, vAruNivara, kSIravaradvIpa, mRtavaradvIpa, IkSuvara, nandIzvara, aruNa, aruNopapAta, (aruNavara, aruNavarAvabhAsa) kuMDalavara, zaMkha, rucaka, bhujagavara, kuza, krauMcavara dvIpa - A dvIpo che. (82, 83) jaMbuddIve lavaNo, dhAyaIsaMDe a hoI kAloo / sesANaM dIvANuM, havaMti sarisanAmayA udahI 584 jaMbUdrIpane pharato lavaNasamudra che, dhAtakIkhaMDane pharato kAlodhi che, zeSa dvIpone pharatA sarakhA nAmavALA samudro che. (84) evaM dIvasamuddA, duguNA duguNA bhave asaMkheA / bhaNio ya tiriyaloe, sayaMbhuramaNodahI jAva // 8 // Ama tinlokamAM bamaNA bamaNA asaMkhya dvIpa-samudro che, yAvat chelle svayaMbhUramaNa samudra kahyo che. (85) paNayAlIsaM lakkhA, sImaMtaya mANusaM uDu sivaM ca / apaIDhDhANo savvanrusiddhi, dIvo Imo lakhkhuM 86 // sImantaka narakAvAsa, manuSyakSetra, uDu vimAnendraka, siddhazilA45 lAkha yojananA che. apratiSThAna narakAvAsa, sarvArthasiddha vimAna, jaMbudrIpa - 1 lAkha yojananA che. (86) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 mULagAthA - zabdArtha parearasA cattAri, sAyarA ti ihuti udayarasA | avasesA ya samudA, IkhurasA huMti nAyabbA l8LA cAra sAgaro pratyeka (bhina) svAdavALA che, 3 sAgaro pANInA svAdavALA che, zeSa samudro IkSarasa jevA svAdavALA che ema jANavuM. (87) vANivara kharavaro, ghayavara lavaNo A huti patteyA kAloe pukharodahi, sayaMbhuramaNo A udayarasA I88 vANivara, kSIravara, vRtavara, lavaNa- A cAra samudra pratyeka svAdavALA che. kAlodadhi, puSkaravarodadhi, svayaMbhUramaNa samudra - A traNa samudro pANInA svAdavALA che. (88) lavaNe paMca sayAI, satta sayAI tu huMti kAloe A joaNasahassamega, sayaMbhuramaNammi macchANe keTalAM lavaNasamudramAM 500 yojananA, kAlodadhimAM 700 yojananA, svayaMbhUramaNasamudramAM 1,000 yojananA mAchalA hoya che. (89). lavaNe kAlasamudde, sayaMbhuramaNe ya hRti macchAo.. avasasasamudesuM, nalthi u macchA ya mayarA vA 9oll lavaNasamudramAM, kALodadhimAM ane svayaMbhUramaNasamudramAM mAchalA hoya che. zeSa samudromAM mAchalA ke magara nathI. (90) nisthitti paribhAva paDucca, na u savamacchapaDiseho ! appA semesu bhave, na hu te nimacchayA bhaNiA 91 nathI' ema prAcuryane AzrayIne kahyu, sarvathA mAchalAno niSedha nathI. zeSa samudromAM alpa mAchalA che, kemake te mAchalArahita nathI kahyA. (91) Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jaMbU lavaNo dhAyaI, kAloo pukkharAI jualAI / vAruNikhIraghayakkha, naMdIsara aruNadIvudahI 925 mULagAthA - zabdArtha jaMbudrIpa-lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDa-kALodadhi, puSkaravara vagere dvIpa-samudra, vAruNIvara dvIpa-samudra, kSIravadvIpa-samudra, dhRtavara dvIpasamudra, IkSuvara dvIpa-samudra, nandIzvara dvIpa-samudra, aruNavara dvIpasamudra yugalo che. (92) AbharaNavatthagaMdhe, uppalatilae a paumanihiyaNe / vAsaharadahanaIo, vijayA vArakampiMdA II93|| kurumaMdaraAvAsA, kUDA nakbattacaMdasUrA ya / deve nAge jakhme, bhUe a sayaMbhuramaNe a II94 // AbharaNa, vastra, gandha, rAtrivikAsI kamaLa, tilaka, divasavikAsI kamaLa, nava nidhi, cauda ratna, varSadharaparvata, draha, nadI, vijaya, vakSaskAra, devendra, kurukSetra, meru, zakra vagerenA AvAsa, phUTa, nakSatra, candra, sUryanA nAmavALA dvIpa-samudro jANavA. pachI deva, nAga, yakSa, bhUta, svayaMbhUramaNa nAmanA dvIpa-samudra che. (9394) aTTAsIIM ca gahA, aTThAvIsaM ca huMti nakkhattA / egasasI parivAro, etto tArAgaNuM varccha // 5 // 1 candranA parivAramAM 88 graho, 28 nakSatro che. have tArAgaNa kahIza. (95) chAvaTTisahassAI, nava ceva sayAIM paMcasayarAI / egasasiparivAro, tArAgaNakoDikoDINuM 96 // 1 candranA parivAramAM 66,975 koTIkoTI tArA che. (96) Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 mULagAthA - zabdArtha addhakaviTTagajThANasaMThiyA, phaliAyA rammA ! joIsiANa vimANA, tirie loe asaMkhijjA 9zA ticchalokamAM ardha koThAnA AkAre rahelA, sphaTikamaya, asaMkhya suMdara jayotiSanA vimAno che. (97) IgasaddibhAga kAuNa, joarNa caMdabhAI paMcA AyAmaM vikhaMbha, uccatta ceva tucchAmi 98 1 yojananA 61 bhAga karIne candra vagere pAMcanA laMbAI, pahoLAI ane uMcAI kahIza. (98) chappannA aDayAlA, addha gAu ya tahaddhagavyA AyAma vikhaMbha, AyAmaa ca uccatta kalA jyotiSa vimAnonI laMbAI-pahoLAI kramazaH 3 yojana, 3 yojana, ardha yojana, 1 gAu, 3 gAu che. uMcAI laMbAIthI aDadhI hoya che. (9) mANasanagAu bAhiM, caMdAIA tabaddhaparihoNA gaIThiImeeNa Ime, abhitarabAhirA neyA 100 mAnuSottara parvatanI bahAra candra vagerenI laMbAI vagere aDadhI ochI che. gati-sthitinA bhedathI kramazaH A abhyattara ane bAhya jANavA. (100) dharaNiyalAo samAo, sattahiM nauehi joyaNasaehiM. hiThillo hoI talo, sUro puNa ahiM saehi 101 samabhUtalathI 700 yojane jayotiSanuM nIcenuM tala che. sUrya samabhUtalathI 800 yojane che. (101) aTTasae ya asIe, caMdo nava ceva hoI uvaritalo joaNasaya datyuttara, bAhalla joIsasta bhave 10rA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 mULagAthA - zabdArtha samabhUtalathI 80 yojane candra che, 900 yojane uparitala che. jyotiSacakranI jADAI 110 yojana che. (12) savvabhaMtarabhAI, mUlo puNa savabAhiro bhamaI savovariM ca sAI, bharaNI puNa savahiiimayA /103 sarvathI aMdara abhIjitu nakSatra, sarvathI bahAra mUlanakSatra, sarvathI upara svAtinakSatra, sarvathI nIce bharaNI nakSatra phare che. (103) battIsaM caMdasayuM, battIsaM ceva sUriANa sayA sayala maNussalo, bhamaMti ee payAsaMtA I/104 132 candra ane 132 sUrya saMpUrNa manuSyalokane prakAzatA phare che. (104). IkkArasikkavIsA, sayamikkArAhiyA ya IkkArA merualAgAbAhiM, joIsacaE caraI ThAI 10pA 1,121 yojana ane 1,111 yojana kramazaH meru ane alokanI abAdhA karIne jayotiSacakra phare che ane sthira che. (105) riSpagrahatAragsa, dIvasamude ya Icchase nAuT tassa sasIhi ya guNiya, ribbaggahatAraJa tu /106ll je dIpa-samudramAM nakSatra, graha, tArAnuM parimANa jANavA Icche che tenA candrothI 1 candranA nakSatra, graha, tArAnI saMkhyAne guNavI. (106). solasa ceva sahassA, aTTa ya cauro ya dotriya sahassAmAM joIsiANa vimANA, vaheMti devA u evaIyA /107 16,000, 8,000, 4,000, 2,000 ATalA devo Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 mULagAthA - zabdArtha jayotiSanA vimAnone candra-sUrya, graha, nakSatra, tArAnA vimAnone) vahana kare che. (107) sasiraviNo ya vimANA, vaheMti devANa solasa sahassA gaharikhatAragANuM, aTTa cIkka durga ceva 108 candrasUryanA vimAnone 16,000 devo vahana kare che. graha, nakSatra, tArAnA vimAnone kramazaH 8,000; 4,000; 2,000 devo vahana kare che. (108) purao vahati sIhA, dAhiNao kuMjarA mahAkAyA paccacchimeNa vasahA, turagA paNa uttare pAse 10lA AgaLa siMharUpe, dakSiNamAM mahAkAya hAthIrUpe, pazcimamAM baLadarUpe, uttaramAM ghoDArUpe vahana kare che. (109) caMdehi ravI sigyA, raviNo ubhave gaNA u sigdharA tatto nakhattAI, nakhattehi tu tArAo /110 candra karatA sUrya zIghragativALA che. sUrya karatA graha vadhu zIdhra che. tenA karatA nakSatra, nakSatra karatA tArA vadhu zIdhra che. (110) savvaDappagaI caMdA, tArA puNa huti savasiDyuyarAmAM eso gaIviseso, tiriyaM loe vimAsANa 111 candra sarvathI alpagativALA che. tArA sarvathI vadhu zIdhra che. tiSkRlokamAM vimAnonI gatino A vizeSa che. (111) appaddhiA u tArA, nakhattA khalu tao mahaThThiI nakhattehi tu gahA, gahehi sUrA tao caMdA 11rA tArA alpa RddhivALA che, nakSatra tenA karatA mahaddhika che. nakSatra karatA graho, graho karatA sUrya, sUrya karatA candra mahaddhika che. (112) Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 mULagAthA - zabdArtha paMceva dhaNasayAI, jahannaya aMtaraM tu tArANA do ceva gAuAI, nivAghANe ukkosa 113 tArAnuM vyAghAta vinA jaghanya aMtara 500 dhanuSya che, utkRSTa aMtara ra gAu che. (113) sUrassa ya sUrassa ya, sasiNo sasiNo ya aMtare dilDaM. bAhiM tu mANasanagasTa, joaNArNa sayasahassA 114 / mAnuSottaraparvatanI bahAra sUryanuM ane sUryanuM tathA candranuM ane candranuM aMtara 1 lAkha yojana jovAyuM che. (114) sUratariA caMdA, caMdaMtariA ya diNayarA dittA cittataralesAgA, suhalesA maMdalesAya / 115 / - sUryathI aMtarita candra ane candrathI aMtarita dedIpyamAna sUrya che. teo citra aMtara ane vezyAvALA hoya che. candra sukhalezyAvALA che, sUrya manDalezyAvALA che. (115) kiDuM rAhuvimArNa nicce, caMdeNa hoI avirahie. cariMgulamappatta, hiThA caMdasya caraI ! 116 | rAhunuM kALuM vimAna haMmezA candrathI avirahita hoya che. te candranI nIce cAra aMgula dUra care che. (11) battIsaThAvIsA, bArasa aTha cauro sayasahassA AreNa baMbhalogA, vimANasakhA bhave esA ! 117/ - 32 lAkha, 28 lAkha, 12 lAkha, 8 lAkha, 4 lAkha - A brahmaloka sudhI vimAnonI saMkhyA che. (117) pannAsa catta chacceva sahassA, saMtasukkasahassArA saya cauro ANayapANaesa, tinnAraNapyuyae / 118. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 177 lAMtaka, mahAzukra ane sannAramAM 50 hajAra, 40 hajAra ane 6 hajAra vimAna che. Anata-prANatamAM 400 vimAna che. AraNa-arcyutamAM 3OO vimAna che. (118) ikkArasuttaraM hiThimesu, sasuttaraM ca majhimae ! sayamege uvarie, pacava aNuttara vimANA / 119 // nIcenA 3 raiveyakamAM 111, madhyama raiveyakamAM 107, uparanA raiveyakamAM 100 vimAna che. pa anuttaravimAna che. (11) culasII sayasahassA, sattANauI bhave sahassAI tevIsa ca vimANA, vimANasakhA bhave esA re 120 84, 97, 023 - A vimAnonI saMkhyA che. (12) kampasmaNapulvIe, AImapayaratimaM ca gaNaIttA muhabhUmisabhAsaddha, payarehi guNaM tu savvadharNa 12nA devalokanA kramazaH pahelA ane chellA prataranA vimAnonI saMkhyA gaNavI. te mukha ane bhUmi che. te bannene bhegA karI tenuM ardha karavuM. tene pratarathI guNavuM. te sarvadhana che. (121) jahiM kaSpa jAvaIA payarA, AvaliyA taAi tatthA egadizAe tAsi, tIhiM bhAgehiM je laddha ne 12rA. taMmilie ThANatige, tame cariMsavaTTae kAuM! tivibhattevi asesa, ciMtasu dugaIkkasunnAI 123 jAvaIA tahiM IkkA, tAvaIA saMsarAsi paddhivasu mIliya dugapiMDa dala, tame cariMsi bIyarala 124 evaM egadizAe, sa ya cariMsavaTTasakhAo vasu IMdagANi ya, khevasu savvasu cauguNiye 12pA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 mULagAthA - zabdArtha je devalokamAM jeTalA pratara hoya tyAM cAra dizAmAM teTalI AvalikAo che. eka dizAnA AvalikAgata vimAnone traNathI bhAgavA. je maLe te bhegu karavuM. te trikoNa, corasa, goLavimAnorUpa traNa sthAnomAM sthApavu. traNathI bhAgyA pachI je zeSa rahe temAM 2, 1, 0 vicAravA. temAM jeTalA 1 hoya teTalA trikoNavimAnamAM umeravA. badhA ra bhegA karI tenuM ardha trikoNavimAnamAM umeravuM ane bIju ardha corasavimAnamAM umeravu. Ama eka dizAmAM trikoNa, corasa, goLa vimAnonI saMkhyA Ave che. goLamAM Indraka vimAno umeravA. sarvene cAragaNA karavA. (122, 123, 124, 125) ghaNaudahipaITTANA, surabhavaNA dosu huti kanvesu tisu vAupaITTANA, tadubhayasu paIkriyA tIsu II126ll be devalokamAM vimAno ghanodadhi upara pratiSThita che. traNa devalokamAM vimAno vAyu upara pratiSThita che. traNa devalokamAM vimAno te banne upara pratiSThita che. (126). teNa paraM uvarimagA, AgAsaMtarapaIkriyA save. esa paTTANavihI, ua loe vimAsANa I/127 tyArapachI uparanA devalokanA badhA vimAno AkAzanA AMtare pratiSThita che. A UrdhvalokamAM vimAnonI pratiSThAnavidhi che. (127) puDhavINe bAhae, uccatta ceva taha vimANANuM ! vanno a suAbhihio, sohammAIsu viSeo 128 saudharma vagere devalokamAM pRthvInI jADAI ane vimAnonI uMcAI ane varNa zrutamAM kahela jANavo. (128) sattAvIsasayAI, AImakaAsu puDhavibAhallA IkkikkahANi sese, duduge duge ya caudde ya 12 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa gAthA - zabdArtha 179 pahelA be devalokamAM pRthvInI jADAI 2,700 yojana che. zeSa 2, 2, 3, 4 devalokamAM 100-100 yojana ochA karavA. (129) paMcasayucyateNaM, AImakaEsu huMti u vimANA Ikkikka vuddhi sese, duduge ya duge caudde ya 130 pahelA be devalokamAM vimAno 500 yojana uMcA che. zeSa 2, 2, 3, 4 devalokamAM 100-100 yojananI vRddhi karavI. (130) gevizvaguttareluM eso u, kamo u hANivuDhIeT Ikkikkampi vimANe, dunnivi mIliyA u battIsaM 131 greveyaka ane anuttaramAM hAni-vRddhino A ja krama che. 11 vimAnamAM banne bhegA karavAthI 3,200 yojana thAya. (131) sohami paMcavaNA, ekkagahANI u jA sahassAro. do do tullA kappA, teNa paraM puMDariyANi 13rA saudharmamAM vimAno pAMcavarNanA che. sahasrAra sudhI 1-1 varNanI hAnI karavI. be be devalokamAM vimAno tulya che. tyAra pachI vimAno sapheda che. (132). bhavaNavaIvANamaMtara - joIsiANaM tu huMti bhavaNAI viSNuNa vicittAI, paDAgajhayapaMtikaliyAI 133 bhavanapati, vyantara, jyotiSanA bhavano varNathI vicitra ane patAkA-dhvajanI paMktithI yukta che. (133) jAvaya udeI sUro, jAvaya so asthameI avareNA tiyapaNasattanavaguNa, kAuM patteya patteya 134 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 mULagAthA - zabdArtha jeTalA kSetre sUrya uge che ane pazcimamAM jeTalA kSetre te Athame che tene darekane 3, 5, 7, 9 gaNu karIne (vimAnanA vistAra vagere mApanAra devanA pagalA jANavA). (134) sIyAlIsahassA, do ya sayA joyANa tevaTTA IgavIsa sakribhAgA, kakkaDamAImmi piccha narA I/13pA karkasaMkrAntinI AdimAM manuSyo 47,263 30 yojana dUra rahela sUryane juve che. (135) eyaM dugupsa kAuM, guNijjae tipaMcasattanavaahiM Agayaphala tu ja tuM, kamaparimANe viyANAhi136 Ane bamaNu karI 3, 5, 7, 9 thI guNAya. je Avelu phaLa te pagalAnuM mApa jANa. (136) ee kamaparimANe, ahAI chamAsiyaM ta kAlassI AyAmapariphivitthara, devagaIhiM miNijjAsu 13 A pagalAnuM mApa che. 1 divasathI cha mAsanA kALaparimANa sudhI devagatithI laMbAI, paridhi, vistAra mApa. (137) caMDAe vikhaMbho, cavalAe taha ya hoI AyAmo. abhitara vaNAe, bAhiraparihI ya vegAe 138 caMDAthI pahoLAI, capalAthI laMbAI, javanAthI aMdaranI paridhi ane vegAthI bAhya paridhi (mapAya). (138) cattAri vi sakamehi, caMDAIgaIhiM jaMti chaggAsA tahavi navi jaMti pAraM, kesiM ca surA vimAsANa 139 cAre ya devo potAnA pagalA vaDe caMDA vagere gatithI cha mahinA sudhI jAya che. chatA paNa keTalAka vimAnonA pArane nathI pAmatA. (139) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 mULagAthA - zabdArtha ahavA tiguNAIe, patteya caMDamAI caubhAge ! AImapaMcamagavijjagesu, tahaNuttaracaudde 140 athavA traNa guNa vagere caMDAdi dareka gatithI pahelA ja devaloka, 5 thI 12 devaloka, raiveyaka ane 4 anuttararUpa cAra bhAgomAM sthAnomAM) vimAnonI laMbAI vagere mApavI. (140) caMDA cavalA javaNA, vegA ya gaIla huti cattArita jayaNayariM puNa atre, gaI caucaii bhaNaMtI uI/141 caMDA, capalA, javanA, vegA - cAra gati che. bIjAo cothI gatine javanatarI kahe che. (141) paDhamitkagaI caMDA, biIyA cavalA taIya taha javA jayaNayarI ya cautthI, vimANamANe na te pattA ||14rA ahIM pahelI gati caMDA che, bIjI capalA che, trIjI javanA che, cothI javanArI che. te devo vimAnanA pramANane na pAmyA. (142) . bhavaNavaNajoIsohammasANe, satta huti rayaNIo . IkkikkahANi sese, duduge ya duge caudde ya 14all bhavanapati, vyantara, jyotiSa, saudharma, IzAnamAM 7 hAtha avagAhanA che. zeSa 2, 2, 2, 4 devalokamAM 1-1 hAthanI hAnI karavI. (143) gavijesuM dotriya, IkkA ramaNI aNuttareluM cI bhavadhAraNijja esA, ukkosA hoI nAyavvA I/144 raiveyakamAM ra hAtha, anuttaramAM 1 hAtha che. A bhavadhAraNIyanI utkRSTa avagAhanA jANavI. (144) lA. (183) Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18ra. mULagAthA - zabdArtha sohammIsANaduge, uvari duga duga duge caudde yA navage paNane ya kamA, ukkosA ThiI ImA hoI 14pa do ayara satta caudasa, aTTArasa ceva taha ya bAvIsA | IgatIsA tittIsA, sAsu ThANesu tAsi tu 146ll vivare ikvikUNe, IkkArasagAu pADie sesAsa rayaNikkArasabhAgA, eguttaravuDhiyA cayasu 14 saudharma-IzAna bemAM, upara 2-2-2-4-9-5 devalokamAM kramazaH A utkRSTa sthiti che - 2 sAgaropama, 7 sAgaropama, 14 sAgaropama, 18 sAgaropama, 22 sAgaropama, 31 sAgaropama, 33 sAgaropama. sAta sthAnomAM te sthitinA vizleSane 1 ocho karI 1 hAthanA 11 bhAgamAMthI ocho karavo. zeSa 1 hAthanA 11 bhAga ekottara vRddhivALA thayelA pUrvanA devalokanA zarIra pramANamAMthI ochA karavA. (145, 146, 147) savvasukosA joaNANa, velaviyA sayasahassA gavijjaNuttareluM, uttaravelaviyA nalthi 148 badhA devalokamAM uttaravaikriya zarIra 1 lAkha yojana pramANa che. raiveyaka-anuttaramAM uttaravaikriyazarIra nathI. (148) aMgula asaMkhabhAgo, jahanna bhavadhAraNijja AraMbhe. saMkhijjo avagAhaNa, uttaraveuviyA sA vi 149mAM bhavadhAraNIya zarIra zarumAM jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM che. uttaravaikriyazarIra jaghanyathI aMgulanA saMkhyAtamA bhAganuM che. (149) bhavaNavaNajoIsohammasANe, cauvIsaIyaM muhuttA ukkosavirahakAlo, paMcasuvi jahannao samao 150 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 183 bhavanapati, vyattara, jyotiSa, saudharma, IzAnamAM utkRSTa upapAtavirahakALa 24 muhUrta che. pAMcamAM jaghanyathI 1 samaya che. (15) navadiNa vIsa muhurA, bArasa dasa ceva diNamahattAo bAvIsA addha ciya, paNayAla asII divasayaM /151 9 divasa 20 muhUrta, 12 divasa 10 muhUrta, 22 3 divasa, 45 divasa, 80 divasa, 100 divasa (kramazaH sahastrAra sudhI utkRSTa upapAtavirahakALa che.) (151) saMkhijA mAsA ANayapANaesa, taha AraNamyue vAsA ! saMkhijA vinneyA, gevijesuM ao vuDjha vaparA Anata-prANatamAM saMkhyAtA mAsa, AraNa-arcyutamAM saMkhyAtA varSa jANavA. have raiveyakamAM kahIza. (1para) hiTrima vAsasayAI, majhime sahassa uvarime lakhA! saMkhijA viSeyA, jahAsaMkheNa tIsuM pi 153 nIcenA raiveyakamAM saMkhyAtA so varSa, madhyama raiveyakamAM saMkhyAtA hajAra varSa, uparanA raiveyakamAM saMkhyAtA lAkha varSa kramazaH traNemAM jANavuM. (153) paliyA asaMkhabhAgo, ukkoso hoI virahakAlo uI vijayAIsu nidiTTo, savvasu jahannao samao 154 vijayAdimAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa upapAta virahakALa kahyo che. badhAmAM jaghanyathI 1 samaya che. (154) uvavAyavirahakAlo, I eso varNIio a devenuM viTTaNAvi evuM, salaeNsiM hoI viNeyA 15pA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 mULagAthA - zabdArtha A pramANe A devomAM upapAtavirahakALa kahyo. badhAnI udvartanA (cyavana) paNa A pramANe jANavI. (155) ekko va do va titti va, saMkhamasaMkhA va egasaeNe uvavarjatevaIyA, udhvardratA vi emeva 15dA. 1 ke 2 ke 3 ke saMkhyAtA ke asaMkhyAtA-1 samayamAM ATalA utpanna thAya che. udvartana paNa A pramANe ja che. (156) pariNAmavizuddhie, devAyikammabaMdhajogae paMciMdiyA u gaccha, naratiriyA sesa paDileho !/15 devAyuSya karma bAMdhavA yogya pariNAmavizuddhithI paMcendriya manuSya-tiryaMca devamAM jAya, bIjA nahI. (157) naratiriasaMkhajIvI, joIsavajjasu jaMti devesu, niyaAuyasamahINA-uesu IsANaaMte su 158 asaMkhyavarSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca (aMtaradvIpanA manuSyo ane khecaro) potAnA AyuSyanI samAna ke hIna AyuSyavALA jyotiSa (ane vaimAnika) sivAyanA (davomAM jAya. asaMkhya varSanA AyuSyavALA zeSa manuSya-tiryaMca) IzAna sudhInA devomAM jAya. (158) samucchimatiriyA uNa, bhavAhiyavaMtare su gaoti. je tesiM uvavAo, paliyAsaMkhijjaAusuI/15 saMmUcchima tiryaMca bhavanapati, vyantaramAM jAya che, kemake temanI utpatti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSyavALAmAM thAya che. (159) bAlata paDibaddhA, ujjaDarosA taveNa gAraviyA vereNa ya paDibaddhA, mariuM asurelu uvavAo 16oll bAlApamAM Asakta, utkaTa gussAvALA, tapanA gauravavALA, vairathI baMdhAyelA jIvo marIne asuromAM utpanna thAya che. (160) Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 mULagAthA - zabdArtha rajuggahaNe visabhakhaNe ya, jalaNe ya jalapavese yA tahA chuhA kilatA, mariUNa havaMti vaMtariyA 16 15. gaLe phAMso khAvAthI, viSabhakSaNa karavAthI, agnimAM praveza karavAthI, jalamAM praveza karavAthI, bhUkha-tarasathI pIDAyelA marIne vyantara thAya che. (161). rajuggahaNe visabhakhaNe ya, jalaNe ya girisirAvaDaNe ! mariUNa vaMtarAto, havijja jaI sohaNe citta 16rA gaLe phAMso khAvAmAM, viSabhakSaNamAM, agnipravezamAM, parvatanA zikharathI paDavAmAM jo zubha citta hoya to marIne vyantara thAya. (162) uvavAo tAvasANuM, ukkoNeNaM tu jAva joIsiyA. jAvaMti gaMbhalogo, caragaparivrAyavivAo /16all tApasonI utpatti utkRSTathI jayotiSa sudhI che. carakaparivrAjakanI utpatti utkRSTathI brahmaloka sudhI che. (163) paMciMdiyatiriyANa, uvavAokTosao sahassAre uvavAo sAvagANuM, ukkosaNagruo jAva 164 paMcendriya tiryaMcanI utpatti utkRSTathI sahasrAra sudhI che. zrAvakonI utpatti utkRSTathI azruta sudhI che. (164) je daMsaNavAvannA, liMgaggahaNa kariti sAmannA tesipi ya uvavAo, ukkoso jAva gevince 16pA sAdhupaNAmAM je samyakatvathI patita che ane liMganuM grahaNa kare che temanI paNa utpatti utkRSTathI raiveyaka sudhI che. (15) uvavAo eesiM, ukkoso hoI jAva gevije . ukkosaNa taveNaM, niyamA nigaeNtharUveNe II166ll. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 mULagAthA - zabdArtha niyamA nircanharUpavaDe utkRSTa tapathI AmanI utkRSTathI utpatti raiveyaka sudhI che. (16) payamakhara pi Ikka, jo na roeI suttanidia sesa royato vi hu, micchadiTTI murNayavvo 167 sUtramAM kahela eka pada ke akSara paNa jene na ruce te bIju rucavA chatA mithyAdaSTi jANavo. (167). sutta gaNatararaIya, taheva patteyabuddharaIyaM cA suyamevaliNA raIya, abhinnadasapuviNA raIyaM II168. gaNadhararacita, pratyekabuddharacita, zrutakevalIthI racita, saMpUrNa dazapUrvIthI racita te sUtra che. (168) uvavAo laMgami u, caudasapuvimsa hoI u jahanno. ukkoso sabUTTa, siddhigamo vA akammassa /16 - cauda pUrvanI utpatti jaghanyathI lAMtakamAM thAya che, utkRSTathI sarvArthasiddhamAM ke karmarahitanuM mokSamAM gamana thAya che. (169). chaumaFsaMjayANuM, uvavAokTosa u savA bhavaNavaNajoIsamANiyANa, eso kamo bhaNio 170 chadmastha saMyatonI utpatti utkRSTathI sarvArthasiddhamAM thAya che. bhavanapati, vyattara, jyotiSa, vaimAnikamAM A krama kahyo. (170) avivAhiyasAmaNamsa, sAhuNo sAvagassa ya jahaao. sohame uvavAo, bhali telukasIhiM 21714 avirAdhitazrAmasthavALA sAdhu ane zrAvakanI jaghanyathI utpatti saudharmamAM traNa lokane jonArA tIrthakaroe kahI che. (171) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 mULagAthA - zabdArtha sesANa tAvasAINa, jahanno vaMtasu uvavAo! bhaNio jiPhiM so puNa, niyakiriyaddiANa vinneo 17ro zeSa tApasa vagerenI utpatti jaghanyathI vyantaromAM jinezvaroe kahI che. te potAnI kriyAmAM rahelAnI jANavI. (172) varjarisahanArAya, paDhamaM bIyaM ca risabhanArAyA nArAyamaddhanArAya, kIliA taha ya chevaTuM 173 pahelu vajaRSabhanArAca, bIju RSabhanArA, nArAca, ardhanArAca, kAlikA ane sevArta- (A saMghayaNa che.) (103) risaho e hoI paTTo, varja paNa kIliyA muNeyavA ubhao makkaDabaMdha, nArAya te viyANAhi II174 RSabha eTale paTTa, vaja eTale khIlI jANavI, banne bAju markaTabaMdha te nArAca jANa. (174) samacause niggomaMDale, sAI vAmaNe khuje! huMDe vi ye saMThANA, jIvANuM umaNeyavA 17pA. samacaturagna, nyagrodhamaMDala, sAdi, vAmana, kunja, huMDaka - A jIvonA saMsthAna jANavA. (175). tulla vitthaDabahula, usehabahuM ca maDahakoa cA haThillakAyamaDahaM, savvatthAsaMThiyaM huM 176 saMsthAno kramazaH tulya, ghaNA vistAravALu, ghaNI uMcAIvALu, nyUnAdhika koivALu, nIcenI kAyAnA pramANa vinAnuM che. sarvatra asaMsthita huMDaka che. (17) samacariMsa nigroha sAI, khujjA ya vAmaNA huMDA paMciMdayatiriyanarA, surA samA huMDayA sesA 17 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 mULagAthA - zabdArtha samacaturasra, nyagrodha, sAdi, kubja, vAmana, huMDaka - 6 saMsthAna paMcendriya tiryaMca - manuSya ne hoya. devone samacaturasra saMsthAna hoya. zeSane huMDaka saMsthAna hoya. (177) naratiriANaM chappiya, havaMti vigalaiMdiyANa chevaTuM | suraneraIyA eniMdiyA ya, savvu asaMghayaNI 178 // manuSya-paMcendriya tiryaMcane chaye saMghayaNa hoya, vikalendriyane sevArta saMghayaNa hoya, deva-nArakI-ekendriya badhA saMghayaNa vinAnA che. (178) chevaTTeNa u gammaI, cattAri ya jAva AImA kappA / vadbhijja kappajualaM, saMghayaNe kIliyAIe 179 // sevArtA saMghayaNathI pahelA cAra devaloka sudhI javAya. kIlikA vagere saMghayaNamAM devalokanuM yugala vadhAravu. (179) puDhavIAuvaNassaI-gajme 5jjattasaMkhajIvIsu / saggacuANuM vAso, sesA paDisehiyA ThANA // 180|| svargathI cyavelAno vAsa pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA paryAptA garbhajamAM thAya. zeSa sthAnomAM na thAya. (180) do kAyappaviyArA kappA, phariseNa donni do rUve / sadde do caura maNe, uvariM paviyAraNA natthi 181 // che keemamAM ke sI maina senTara che e bemAM rUpathI, bemAM zabdathI, cAramAM manathI maithuna sevanArA che. u52 maithunanuM sevana nathI. (181) tatto paraM tu devA, bodhavvA huMti appaviyArA / sappaviyAraThiINuM, aNaMtaguNasokkhasaMjuttA // 182 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 mULagAthA - zabdArtha tyAra pachI devo apravicArI (mathuna nahIM sevanArA) hoya che ema jANavu. teo sapravicArasthitivALA (mathuna sevanArA) devo karatA anaMtaguNasukhavALA che. (12) jaM ca kAmasuha loe, jaM ca divyaM mahAsuhA viyarAyasuhase, khaMtabhAge pi naththaI 183 lokamAM je kAmasukha che ane je divya mahAsukha che e vItarAganA sukhanA anaMtamA bhAgane paNa yogya nathI. (183) AIsANA kanve, uvavAo hoI devadevINA tatto paraM tu niyamA, devINe nalthi uvavAo 184. IzAna sudhInA devalokamAM deva-devInI utpatti hoya che. tyAra pachI niyamA devIonI utpatti nathI. (184) AreNa agruAo, gamaNAgamaNaM tu devadevINa tatto paraM tu niyamA, ubhaesiM natyi ta kavi 18pA azruta sudhI deva-devInuM gamanAgamana thAya. tyArapachI koI paNa rIte bannenuM gamanAgamana nathI. (185) titri paliyA tisArA, terasa sArA ya kivisA bhaNiyA sohammasANa-sarNakumArasaMtassa hiTTAo 186 saudharma-IzAna, sanakumAra, lAMtakanI nIce 3 palyopama, 3 sAgaropama, 13 sAgaropamavALA kilbiSiyA devo kahyA che. (186) kanvesu AbhiyogA, devA viDuiM na AraNaccayao laMtagauvari niyamA, na huMti devA u kiblisiyA 187 devalokomAM AraNa-azrutathI upara Abhiyogika devo nathI. lAtakanI upara kilbiSiyA devo nathI. (187) Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 mULagAthA - zabdArtha sohamei vimANANe, chacceva havaMti sayasahassAI cattAri ya IsANe, aparigdahiANa devINuM I188 aparigRhItA devInA saudharmamAM 6 lAkha vimAna che, IzAnamAM 4 lAkha vimAna che. (188) paliovamAI samayAriA, ThiI jAsiM dasa paliyA sohammagadevIo, tAo u sarNakumArANe 18 jemanI sthiti samayAdhika palyopamathI 10 palyopama sudhInI che te saudharmanI aparigRhItA devIo sanakumAradevonA upabhoga yogya che. (189) eeNa kameNa bhave, samayAtiya dasagapaliavRddhie A khaMbhamahAsukkANaya-AraNadevANaM pannAsA 19oll e krame samayAdhikathI 10 palyopama sudhInI vRddhithI saudharmanI aparigRhItA devIo kramazaH brahmaloka, mahAzukra, Anata, AraNa devone upabhogayogya che. yAvatu 50 palyopama sthitivALI devIo AraNa devone yogya che. (190) sAhiapaliyA samayAriA, ThiI jAsi jAva pannarasI IsANodevIo, tAo mAhiMdadevANaM 191 jemanI sthiti samayAdhika sAdhika palyopamathI 15 palyopama sudhInI che te IzAnanI aparigRhItA devIo mATendradevonA upabhogayogya che. (191) eeNa kameNa bhave, samayAtiya dasagapaliyaDuddhie saMta-sahasAra-pANaya-arcyuadevANa paNapannA /19rA e krame samayAdhikathI 10 palyopama sudhInI vRddhithI IzAnanI aparigRhItA devIo kramazaH lAMtaka, sahastrAra, prANata, azruta Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 191 devonA upabhogayogya che. yAvat papa palyopama sthitivALI devIo azruta devone yogya che. (12) kihA nIlA kAU,teU lesA ya bhavaNavaMtariyA joIsarohammasANa, tehalesA muNeyavA 193 bhavanapati-vyantarane kRSNa, nila, kApota, tejo vezyA hoya. jayotiSa, saudharma, IzAna devone tejolezyA jANavI. (193) kape sarNakumAre, mAhide ceva baMbhaloe yA eesu paNDalesA, teNa paraM sukkalesAo 194 sanakumAra, mahendra, brahmaloka A devalokomAM padmalezyA che. tyArapachI zuphalalezyA che. (194) kaNagazyarattAbhA, suravasabhA dosu hAMti kaAsu. tisu hoti panDagorA, teNa paraM sukkalA devA ./19pI. be devalokamAM sonAnI tvacA jevI lAla chAyAvALA devo che. traNamAM kamaLanI kesarA jevA sapheda devo che. tyAra pachI sapheda devo che. (15) dasavAsasahassAI, jahannamAu dharati je devA tesi cautthAhAro, sattahi thovehi UsAso 19do. je devo 10,000 varSanuM jaghanya AyuSya dhAraNa kare che teo ahorAtra pachI AhAra kare che ane 7 stoka pachI ucchavAsa le che. (196) sarireNIyAhAro, tayA ya phAse ya lomaAhAro ! paSpavahAro puNa, kAvalio hoI nAyavvo 19zA zarIrathI ojAhAra thAya. tvacAnA sparzathI lomAhAra thAya. prakSepAhAra koLiyArUpa jANavo. (197) Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 oyAhArA jIvA, savvu apajattagA murNayavvA / pajjattagA ya lome, pakjheve hoti bhaIyavvA 1196211 badhA aparyApta jIvo ojAhArI hoya che. paryApta jIvomAM lomAhAra ane prakSepAhAranI bhajanA karavAnI hoya che. (198) mULagAthA - zabdArtha egidiyadevANuM, neraIyANaM ca nadghi pakSevo / sesANaM jIvANuM, saMsAratyANa pakjhevo // 199aa ekendriya, deva, nArakIne prakSepAhAra na hoya. saMsAramAM rahelA zeSa jIvone prakSepAhAra hoya che. (199) lomAhArA eniMdiyA ya, neraIa suragaNA ceva / sesANaM AhAro, lome 5kjhevao ceva // 200aa ekendriya, nArakI, devo lomAhArI che. zeSa jIvono AhAra lomathI ane prakSepathI che. (200) oyAhArA maNabhakkhiNo ya, savva vi suragaNA hoti / sesA havaMti jIvA, lomAhArA murNayavvA 5201 badhA devo ojAhArI ane manobhakSI che. zeSa jIvo lomAhArI che ema jANavuM. (201) apajANa surANa-maNAbhoganivattio u AhAro / pajjattANuM maNabhakkhaNeNa, AbhoganimmAo II202 / / aparyAptA devone anAbhogathI thayela AhAra hoya. paryAptA devone manobhakSaNavaDe AbhogathI thayela AhAra hoya. (202) saccittAcittobhayarUvo, AhAra savvutiriyANuM | savvanarANaM ca tahA, suraneraIANa accitto||203|| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 193 badhA tiryaMca ane badhA manuSyano sacitta, acitta, ubhayarUpa AhAra che. deva-nArakIne acitta AhAra che. (203) AbhogANAbhogA, savvasiM hoI loma AhAro / neraIyANaDamaNunno, pariNamaI surANa sumaNunno 204 lomAhAra badhAne AbhogathI-anAbhogathI hoya che, te nArakIone azubharUpe pariName che ane devone zubharUpe pariName che. (204) IgavigaliMdiyanAraya - jIvANuMtomuhuttamukkoso / paMciMdiyatiriyANaM, chaTThau maNuANa aTTamao 205aa ekendriya, vikalendriya, nArakajIvone utkRSTathI aMtarmuhUrte, paMcendriya tiryaMcone chaThe, manuSyone ame AhAra hoya che. (205) AhAro devANaM, sAyaramajhammi diNapuhuAMto / sAyarasaMkhAe puNa, vAsasahassehi bhaNio a I206 // sAgaropamanI aMdaranA AyuSyavALA devone divasapRthanI aMdara AhAra hoya. sAgaropamanI saMkhyA pramANe hajAra varSe AhAra kahyo che. (206) haTTassa aNavagallamsa, niruvakiTTassa jaMtuNo / ege UsAsanIsAse, esa pANutti vuccaI I207 // hRSTa, nIrogI, klezarahita jIvano 1 zvAsocchvAsa e prANa kahevAya che. (207) satta pANi se thove, satta thovANi se lave / lavANa sattahattarIe, esa muhutte viAhie 208 // 7 prANa te 1 stoka che, 7 sToka te lava che, 77 lava e muhUrta kahyuM che. (208) Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 mULagAthA - zabdArtha tikti sahassA satta ya, sayAI tevattari ca UsAsA esa muhuto bhaNio, salaeNhiM asaMtanANIhiM 209aaaa. badhA anaMtajJAnIoe 3,773 udghAsanuM eka muhUrta karyuM che. (209) egaM ca sayasahassa, UsAsANaM tu terasa sahassA nauasaeNe ahiA, divasanisiM huMti viyA //ra10mAM sAdhika 1,13, 190 uvAsa e ahorAtra jANavu. (210) mAse vi a UsAsA, lakhkhA tattasa sahasa paNanauI ! satta ya sayAI jANatu, kahiAI pUvvasUrIhiM ra1nA pUrvenA sUrioe 1 mahinAmAM 33,95,700 ucchavAsa kahyA che. (211). cattAri koDIo, lambA sattava hoMti nAyavvA aDayAlIsasahassA, cattAri sayA hoMti varisANa ra1rI 1 varSanA ucchavAsa 4,07,48,400 che. (212) carAri u koDisayA, koDIo satta lakha aDayAlA cattAlIsasahassA, vAsasae hoMti UsAsA ra13. 100 varSanA ucchavAsa 4,07,48,40,000 che. (213) jasTa jaI sAgarAI, ThiI tassa tattiehiM pakhehiM UsAso devANuM, vAsasahastehiM AhAro //ra14 jenI jeTalA sAgaropamanI sthiti hoya te devono teTalA pakhavADIye ucchavAsa ane teTalA hajAra varase AhAra hoya. (214) dasavAsasahassAI, samayAI jAva sAgara UrNA divasamuhurUpuhurA, AhArUsAsa sesANaM ra1pa. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 195 samayAdhika 10,000 varSathI nyUna sAgaropama sudhInI sthitivALA zeSa devono divasa pRthakve AhAra ane muhUrtapRthakve ucchavAsa hoya. (215) kaNagamiva niruvalevA, nimpalagattA sugaMdhinissAsAe saLaMgabhUsaNadharA, samacariMsA ya saMThANA ra16ll devo suvarNanI jema dhULa-pasIno vagerenA upalepathI rahita, nirmaLa gAtravALA, sugaMdhi niHzvAsavALA, badhA aMge AbhUSaNa dhAraNa karanArA, samacaturagna saMsthAnavALA hoya che. (216) kesanahasaMsarome, camyavasAhiramunnapurisaMvA nevaTTI neva sirA, devANa sarIrasaMDANe ra1LA devonA zarIrasaMsthAnamAM keza nakha, mAMsa, roma, carma, carabI, lohI, mUtra, viSTA, hADakA, snAyu hotA nathI. (217) vannarasarUvagaMdhe, uttamadaa guNahi saMjud. " gihaI devo boMdi, sucarikammANabhAveNe ra18 devo sucarita karmanA prabhAvathI varNa-rasa-rUpa-gandhamAM uttama dravyavALA, guNothI yukta zarIrane grahaNa kare che. (218) pakjharIpajjato, bhinnamuhurUNa hoI nAyavyo aNasamaya patti, gihaI diONa rUveNe ra1lAM deva aMtarmuhUrtamAM (zarIra) paryAptithI paryApta thAya che ema samajavuM. samaye-samaye divyarUpathI (AhAraka, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana) paryAtine grahaNa kare che. (219) sakkIsANA paDhamaM, duvyaM ca sarNakumAramAliMdA taeN ca baMbhalaMtaga, sukkasahassAra ya caunci 20 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 mULagAthA - zabdArtha ANayapANayakaSpa, devA pAsaMti paMcami puDhavi / taM ceva AraNaccaya, ohInANeNa pAsaMti // 221|| chaTTei hiTTimamajhimagevijjA, sattamiM ca uvarillA I saMbhinnaloganAhiM, pAsaMti aNuttarA devA // 2225 saudharma-IzAnanA devo pahelI pRthvIne, sanatkumAra-mAhendra nA devo bIjI pRthvIne, brahmaloka-lAMtakanA devo trIjI pRthvIne, mahAzukra-sahasrAra devo cothI pRthvIne, Anata-prANatadevo pAMcamI pRthvIne, AraNa-acyutadevo tene ja, nIcenA ane madhyama traiveyakanA devo chaThThI pRthvIne, uparanA traiveyakanA devo sAtamI pRthvIne, anuttaradevo saMpUrNa lokanAline avadhijJAnathI juve che. (220, 221, 222) eesimasaMkhejjA, tiriyuM dIvA ya sAgarA ceva / bahuyayaruM uviramagA, udraM ca sakalpathubhAI I223 A devo tIrjI asaMkhya dvIpa-samudro sudhI juve, uparanA devo vadhu juve, upara potAnA devalokanA stUpa vagerene juve. (223) saMkhejjajoyaNA khalu, devANaM addhasAgare uNe / teNa paramasaMkhejjA, jahannayaM pannavIsaM tu // 224 // nyUna ardha sAgaropama AyuSyavALA devo saMkhyAtA yojana juve, tyAra pachInA devo asaMkhya yojana juve. jaghanya AyuSyavALA 25 yojana juve. (224/ neraIyabhavaNavaNayara-joIsakappAlayANamohissa | gevijjaNuttarANa ya, huMtAgArA jahAsaMkha // 225 // tappAgAre pallaga-paDahaga-jhallari-muIMga-pulpha-jave / tiriamaNuesu ohI, nANAvihasaMThio bhaNio / / 226 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 197 nArakI, bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, 12 devaloka, raiveyaka, anuttaranA avadhikSetranA AkAra kramazaH trApo, pyAlo, Dhola, jhAlara, mRdaMga, puSpagaMgerI, javanAzaka (kaMcuka sahita caNiyo) jevA che. tiryaMca - manuSyamAM avadhikSetra vividha saMsthAnavALu kahyu che. (225, 226) aNimisanayaNA maNakakjhasAhaNA puphadAmamamilANA.. cariMguleNa bhUmi, na chivaMti surA jiNA biMti para rA. jinezvaro kahe che ke devo animeSa nayanavALA, manathI kArya sAdhanArA, nahIM karamAyelI puSpanI mALAvALA hoya che ane bhUmIne cAra AMgaLathI sparzatA nathI. (227) jiNapaMcasu kalyANesu ceva, maharisitavANubhAvAo jammataraneeNa ya, Agacchatti surA IhaI Ara 28. jinezvaronA pAMca kalyANakomAM, maharSinA tapanA prabhAvathI ane anya janmanA snehathI devo ahIM Ave che. (228) avayaraNa-jampa- nikhamaNa-nANa-nivANa-paMcakalyANe ! tisthayarANe niyamA, karaMtiDasemesu khittesu ra29. avataraNa (cyavana), janma, dIkSA, jJAna, nirvANa-tIrthakaronA A pAMca-kalyANako badhA kSetromAM devo avazya kare che. (229). saMketadivaSemA, visayAsattADasamarakattavvA aNahINamaNuakajjA, narabhavamasuI na Iti surA ra3O| jemanAmAM divya prema saMkrAMta thayo che evA, viSayomAM Asakta, jemanA kArya samApta nathI thayA evA, manuSyane anadhIna kAryavALA devo azubha evA manuSyabhavamAM nathI AvatA. (230) cattAri paMca joaNasayAI, gaMdho ya maNualoassA uDUDha vaccaI jeNe, na ke devA teNa AnaMti . 231 || Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 mULagAthA - zabdArtha je kAraNathI manuSyalokanI gaMdha 400 ke 500 yojana upara jAya che tethI devo (ahIM) nathI AvatA. (231) evaM devogAhaNe bhavaNAU, vaniA samAsaNA ThiI-puDhavIogAhaNa, naraesu ao para vuDjha | 232 / Ama devonI avagAhanA, bhavana, AyuSyanuM saMkSepathI varNana karyuM. have pachI narakomAM sthiti, pRthvI, avagAhanA kahIza. (232) sAgaramezaM tia satta, dasa ya sattarasa taha ya bAvIsA. tittIsaM ceva ThiI, sattasu puDhavIsu ukkosA ! ra33 / sAta pRthvImAM utkRSTa sthiti 1, 3, 7, 10, 17, 22, 33 sAgaropama che. (233) jA paDhamAe jiThA, sA bIAe kaNiThiA bhaNiA taratamajogo eso, dasavAsasahassa rayaNAe II 234 / je pahelI pRthvInI utkRSTa sthiti te bIjI pRthvInI jaghanya sthiti kahI che. A taratamayoga (badhI pRthvImAM jANavo). ratnaprabhAnI jaghanya sthiti 10,000 varSa che. (234) dasanauI ya sahassA, paDhame payarazmi ThiI jahaniyarA sA sayaguNiyA biIe, taIyami puNo ImA hoI II 235 / nauI lakakha jahanA, uphakosA puvaeNkoDi nidiThA Ailla puvakoDI, dasabhAgo sAyarassiyarA | 236 // dasabhAgo paMcamae, do dasabhAgA ya hoI ukkosA. eguttaravuDhie, daseva bhAgA bhave jAva 237 II pahelA prataramAM jaghanya sthiti 10,000 varSa che ane utkRSTa Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 199 sthiti 90,000 varSa che. bIjA prataramAM te 100 guNI che. trIjA prata2mAM A che- jaghanya 90 lAkha varSa, utkRSTa pUrvakroDavarSa kahI che. 1 sAgaropama che. pAMcamA 10 cothA prataramAM jadhanya pUrvakroDavarSa, utkRSTa prataramAM jaghanya sAgaropama utkRSTa sAgaropama che. Ama ekottara vRddhi tyAM sudhI jANavI yAvat 13mA prataramAM dasa bhAga 1 2 10 10 ( sAgaropama) utkRSTa sthiti thAya. (235, 236, 237) uvari khiiThiI viseso, sagapayaravibhAga iccha saMguNio / uvarikhiIThiIsahio, icchiyapayarammi ukkosA // 238 II uparanI pRthvInI sthitinA vizleSa (taphAvata)ne potAnA pratarathI bhAgI Icchita pratarathI guNavo, uparanI pRthvInI sthiti sahita te Icchita prataramAM utkRSTa sthiti che. (238) ghammA vaMsA selA, aMjaNa riTThA maghA ya mAghavai / puDhavINuM nAmAU, rayaNAi huMti gottAIM // 239 // dharmA, vaMzA, zailA, aMjanA, riSTA, maghA, mAdhavatI pRthvInA nAma che. ratnaprabhA vagere gotra che. (239) udahIghaNataNuvAyA, AgAsapaiThThiyA u savvAo / ghammAI puDhavIo, chattAIchattasaMThANA // 240 // gharmA vagere badhI pRthvIo ghanodadhi, ghanavAta, tanavAta, AkAza upara pratiSThita che ane chatrAtichatranA AkAre che. (240) paDhamAsIIsahassA, battIsA aTkavIsa vIsA ya / aTkArasolasadgha ya sahassa lovara mujjA // 241 || - A pahelI pRthvImAM 80,000, pachI 32,000, 28,000, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 mULagAthA - zabdArtha 20,000, 18,000, 16,000, 8,000 lAkhanI upara karavA. (A te te pRthvInI jADAI che.) (241). sarve vIsasahassA, bAhalleNe ghaNodahI neyA. sesANaM tu asaMkhA, aho aho jAva sattamiyA 24ra nIce nIcesAtamI pRthvI sudhI badhA ghanodadhinI jADAI 20,000 yojana che, zeSa (valayo)nI jADAI asaMkhya yojana che. (242) na vi ya phusaMti aloga, calasuM pi disAsu savapuDhavIo / saMgaThiyA valaehiM, vikhaMbhe tesi vucchAmi ra43 // valayothI saMgRhIta badhI pRthvIo cAreya dizAmAM alokane sparzatI nathI. temanI navalayonI) jADAI kahIza. (243) chava addhapaMcama, joaNamaa ca hoI rayaNAe udahIghaNataNavAyA, jahAsaMmeNa nidiThA 244 / ratnaprabhAmAM ghanodadhi, ghanavAta, tanavAta kramazaH 6, 4, 1 yojanA (jADA) kahyA che. (244) tibhAgo gAue ceva, tibhAgo gAuassa yA Aidhuve pakhevo, aho aho jAva sattamiyA 245 / nIce nIce sAtamI pRthvI sudhI AdinA dhruvamAM 3 yojana, 1 gAu, 1 gAu umeravA. (245) chacca tibhAgA pauNA ya, paMca valayANa joyaNapamANe ega bArasa bhAgA, satta kamA bIyapuDhavIe . ra46 // bIjI pRthvImAM valayonuM pramANa kramazaH 'yojana, 4 yojana, 17 yojana che. (246) Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 mULagAthA - zabdArtha joaNasatta tibhAgUNa, paMca ecaM ca valayaparimANa bArasa bhAgA aSTha le, taiAe jahakkama neya II 247 II trIjI pRthvImAM kramazaH 6 yojana, 5 yojana, 1, yojana valayonuM parimANa jANavu. (247) satta savAyA paMca uM, pauNA do joyaNA cautthIe . ghaNaudahimAIANaM, valayANa mANameyaM tu | 248 / cothI pRthvImAM ghanodadhi vagere valayonuM A parimANa che - 7 yojana, pa yojana, 1 yojana. (248) satibhAga satta taha addhachaTha, valayANa mANameyaM tu. joaNamege bArasa, bhAgA dasa paMcamIe tA. 249 // pAMcamI pRthvImAM valayonuM parimANa A che - 7 yojana, pa yojana, 116 yojana. (249) addha tibhAvUNAI pauNAi, chacca valayamANe tu chaThThIe joarNa taha, bArasabhAgA ya ikkArA ra50 || chaThThI pRthvImAM valayonuM parimANa A che - 7 yojana, parU yojana, 13 yojana. (250) aTha ya chazciya duni ya, ghaNodahimAIyANa mANe tu sattamamahie neya, jahAsaMkheNa tihiMpi / rapa1 sAtamI pRthvImAM traNe ghanodadhi vagerenuM kramazaH parimANa 8 yojana, 6 yojana, ra yojana jANavuM. (251) piThopari sahasse, saddhA bAvana sattamamahIe! eyaM nirayavihUrNa, esesu niraMtarA nirayA / rapara che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 mULagAthA - zabdArtha sAtamI pRthvImAM upara-nIce 52,500 yojana e narakAvAsa rahita che, zeSamAM nirantara narakAvAsa che. (252) terikkArasa nava satta paMca, tinneva huMti ikko ya / patthaDasaMkhA esA, sattasu vi kameNa puDhavIsu // 253 // 13, 11, 9, 7, 5, 3, 1 - sAte ya pRthvIomAM A kramazaH prataronI saMkhyA che. (253) bisahasyUNA puDhavI, sagapayarehiM tisahassaguNiehiM / UNA rUpUNiyapayara-bhAIyA patthaaMtarayuM // 254 // 1 2000 yojana nyUna pRthvI(piMDa)mAMthI potAnA pratarone 3000thI guNI nyUna karavA. tene 1 nyUna potAnA pratarathI bhAgavu. te pratarAMtara che. (254) tIsA ya patnavIsA, panarasa dasa ceva tini ya havaMti / paMcUNa sayasahasse, paMceva aNuttarA nirayA // 255 // (sAta pRthvImAM kramazaH) 30 lAkha, 25 lAkha, 15 lAkha, 10 lAkha, 3 lAkha, nyUna 1 lAkha ane 5 anuttara narakAvAsa che. (255) rayaNAe paDhamapayare, disi disi egUNavanta narayAo / vidisAseDhIe puNo, aDayAlA iMdao majhe // 256 // ratnaprabhAnA prathamaprataramAM dizA-dizAmAM 49 narakAvAsa che, vidizAnI zreNImAM 48 narakAvAsa che, vacce narakeka che. (256) biiyAisu payaresuM, disAsu vidisAsu hIyamANeNaM ikkikkeNuM payare, auNAvane disisu cauro // 257 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 203 bIjA vagere pratomAM dizA-vidizAmAM 1-1 narakAvAsa ochu thAya. 49mA prataramAM dizAomAM 4 narakAvAsa che. (257) sattamamahIe ekko, payaro tatto u uvira puDhavIsuM / igadutigAivuDDI, jA rayaNAe auNavantA II 258 // sAtamI pRthvImAM 1 pratara che. tenAthI uparanI pRthvIomAM (dizA-vidizAmAM) 1, 2, 3 vagere narakAvAsanI vRddhi thAya yAvat ratnaprabhAmAM (dareka dizAmAM) 49 narakAvAsa hoya. (258) iTjhapayarassa saMkhA, aguNA tirahIA bhave saMkhA / paDhamo muhamaMtimao, bhUmiM tesiM muNasu saMkha // 259 // iSTaprataranI (eka dizAnA narakAvAsanI) saMkhyAne AThathI guNI 3 ochA karavAthI te prataranA badhA narakAvAsanI saMkhyA Ave. pahelA prata2nA narakAvAsa te mukha che, chellA prataranA narakAvAsa te bhUmi che. temanI saMkhyA sAMbhaLa. (259) sImaMtayanaraIMdaya paDhame, payaraMmi hoI saMkhAo / timni saya auNanauyA, nirayA taha aMtime paMca // 260 II pahelA prataramAM sImantaka narakendraka che. narakAvAsanI saMkhyA 389 che. chellA prataramAM (narakAvAsa) 5 che. (260) muhabhUmisamAsaddha, payarehiM guNaM tu hoI savvadhaNuM | tevannahiyA chassaya, nava ceva sahassa savvadhaNuM // 261 // mukha ane bhUmine joDI ardha karI pratarothI guNavAthI sarvadhana (kula narakAvAsa) thAya che. 9,653 sarvadhana che. (261) AvaliAgayanarayA, ittiamittA u savvapuDhavIsu / tehiM viNA sabve, sesA puptAvakinnAo // 262 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 mULagAthA - zabdArtha ATalA badhI pRthvIomAM AvalikAgata narakAvAsa che. te sivAyanA badhA puSpAvakIrNa narakAvAsa che. (262) evaM painnagANaM, tesIi havaMti sayasahassAI / nauI tahA ya sahassA, tinni sayA ceva sIyAlA // 263 Ama prakIrNaka narakAvAso 83,90,347 che. (263) apaiThThANo lakhkhuM, sesA saMkhA va hujjaDasaMkhA vA | vikhaMbhAyAmeNuM, uccatta tinni u sahassA II 264 // apratiSThAna narakAvAsa 1 lAkha yojanano che. zeSa narakAvAso laMbAI-pahoLAIthI saMkhyAta ke asaMkhyAta yojana che, uMcAI 3,000 yojana che. (264) bhavadhAraNijjahe sattamAe, paMceva dhaNusaukkosA / adbhuDhDhahINa taduvari, neavvA jAva rayaNAe // 265 // sAtamI pRthvImAM bhavadhAraNIya zarIra utkRSTathI 500 dhanuSya che. tenI upara ratnaprabhA sudhI ardha-ardha ochu jANavu. (265) paDhamAe puDhavIe, neraIANaM tu hoI uccatte / sattadhaNu tinni rayaNI, chacceva ya aMgulAIM tu // 266 // pahelI pRthvImAM nArakIonI uMcAI 7 dhanuSya 3 hAtha 6 aMgula che. (266) rayaNAe paDhamapayare, hadghatiga dehaussayaM bhaNiyuM / chappannagula saDhA, payare payare havaI vuDDI // 267 // ratnaprabhAnA prathamaprata2mAM zarIranI uMcAI 3 hAtha che. dareka prataramAM 56 ae aMgulanI vRddhi thAya che. (267) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 mULagAthA - zabdArtha jA terasame payare, dehapamANeNa hoI eyaM tu. satta dhaNu tini ramaNI, chacceva ya aMgulA punnA 268 // yAvat teramA prataramAM zarIrapramANa A che - 7 dhanuSya, 3 hAtha, cha aMgula saMpUrNa. (268) sA ceva ya bIAe, paDhame payarazmi hoI useho ! hatya ti itini aMgula, payare payare ya vuDaDhIo || 269 !! bIjI pRthvInA pahelA prataramAM te ja utkRSTa uMcAI che. dareka prataramAM 3 hAtha 3 aMgulanI vRddhi thAya. (269) dhakkArasame payare, pannarasa dhaNuyAI duni rayaNIo ! bArasa ya aMgulAI, dehapamANe tu vineya | 270 || 11mA prataramAM 15 dhanuSya, 2 hAtha, 12 aMgula zarIrapramANa jANavu. (270). so ceva ya taIyAe, paDhame payarami hoI useho, sattarayaNI u aMgula, uNavIsa saDhavuDaDhIe II 271 payare payare a tahA, navame payarazmi hoI useho dhaNuANi egatIsaM, iphakA rayaNI ya nAyabyA che 272 // trIjI pRthvInA pahelA prataramAM te ja utkRSTa uMcAI che. dareka prataramAM 7 hAtha 19 aMgulanI vRddhi thAya. navamA prataramAM uMcAI 31 dhanuSya ane 1 hAtha jANavI. (271, 272) so ceva cautthIe, paDhame payaramei hoI usso paMca dhaNa vIsa aMgula, payare ya vaDhI che ra73 . cothI pRthvInA pahelA prataramAM te ja utkRSTa uMcAI che. dareka prataramAM 5 dhanuSya 20 aMgulanI vRddhi thAya. (273) Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mULagAthA - zabdArtha jA sattamae payare, raIANaM tu hoI useho. bAsaThI dhaNuAI, duni arayaNI A bodhavA | 274 . . yAvat sAtamA prataramAM nArakIonI uMcAI 62 dhanuSya 2 hAtha jANavI. (274) so ceva paMcamIe, paDhame payarami hoI useho panarasa dhaNUNi do hatya, saDha payare ya vuDhI ane 275 pAMcamI pRthvInA pahelA prataramAM te ja utkRSTa uMcAI che. dareka prataramAM 15 dhanuSya 2 hAthanI vRddhi thAya. (275) taha paMcamae payare, useho dhaNasayaM tu paNavIsA so ceva ya chaThIe, paDhame payaramei hoI useho 276 . tathA pAMcamA prataramAM uMcAI 125 dhanuSya che. te ja chaThThI pRthvInA pahelA prataramAM utkRSTa uMcAI che. (276) bAsaThi dhaNuha saDhA, payare payare ya hoI vaDhI ane chaThIe taUapayare, do saya pannAsayA huti / 277 . dareka prataramAM 62 dhanuSyanI vRddha thAya. chaThThI pRthvInA trIjA prataramAM (uMcAI) 250 dhanuSya che. (277) sattamiyAe payare, useho dhaNasayAI paMcevA bhavadhAraNIjja esA, ukkosA hoI nAyabbA | 278 | sAtamI pRthvInA prataramAM uMcAI 500 dhanuSya che. A bhavadhAraNIya zarIranI utkRSTa avagAhanA che ema jANavu. (278) jA jami hoI bhavadhAraNijja- ogAhaNA ya naraesu sA dugaNA bodhabbA, uttaravekavi ujjosA ! ra79 / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha narakomAM je pRthvImAM jeTalI bhavadhAraNIya zarIranI avagAhanA che te bamaNI uttaravaikriyazarIranI utkRSTa avagAhanA jANavI. (279) bhavadhAraNijyarUvA, uttaraveukviA ya naraesu ogAhaNA jahannA, aMgulaasaMkha saMkhe u // 280 // narakomAM bhavadhAraNIya zarIranI ane uttaravaikriya zarIranI jaghanya avagAhanA kramazaH aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane saMkhyAtamo bhAga che. (280) 207 cauvIsayaM muhuttA, satta ahoratta taha ya patnarasa I mAso a do a cauro, chammAsA virahakAlo u || 281 || uphphoso rayaNAisu, savvAsu jahannao bhave samao / emeva ya unvaTTaNa, saMkhA puNa suravarutullA II 282 // 24 muhUrta, 7 ahorAtra, 15 ahorAtra, 1 mAsa, 2 mAsa, 4 mAsa, 6 mAsa kramazaH ratnaprabhA vagere narakomAM utkRSTa upapAta virahakALa che. badhI narakomAM jaghanya 1 samaya che. e ja pramANe uddhartanavirahakALa che. (eka samayamAM upapAta-urtana) saMkhyA devotulya che. (281, 282) naratiriya saMkhajIvI, narae gacchati kevi paMciMdi / aikUrajhavasANA, aho aho jAva sattamiyA // 283 // saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA atikrura adhyavasAyavALA, keTalAka paMcendriya manuSya-tiryaMca narakamAM nIce nIce yAvat sAtamI naraka sudhI jAya che. (283) asannI khalu paDhamaM, duccuM ca sarIsavA taiya pakSI / sIhA jaMti cautthi, uragA puNa paMcami puDhavI // 284 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 mULagAthA - zabdArtha chaDuiM ca isthio, macchA maNuyA ya sattamiM puDhaviM eso paramavavAo, bodhavo narayapuDhavIsu II 285 / asaMjJI pahelI naraka sudhI, bhujaparisarpa bIjI naraka sudhI, pakSIo trIjI naraka sudhI, siMho cothI naraka sudhI, sarpo pAMcamI naraka sudhI, strIo chaThThI naraka sudhI, mAchalA ane manuSyo sAtamI pRthvI sudhI jAya. narakamRthvIomAM A utkRSTa utpatti jANavI. (284, 285) vAlesu a dADhIsu a, pakhIsu a jalayarelu uvavanA saMkhejjAuThiIA, puNo vi narayAuA huti | 286 (narakamAMthI) sarpomAM, vAgha-siMhamAM, pakSIomAM, jalacaromAM utpanna thayelA saMkhyAtA varSanI sthitivALA jIvo pharI paNa narakAyuSyavALA thAya che. (286) chevaTTaNa 9 gammaI, puDhavIo rayaNasakkarAbhAo ! ikkikkapuDhavivuDhI, saMghayaNe kIliyAie . 287 sevArya saMghayaNathI ratnaprabhA - zarkarA prabhA pRthvIomAM javAya. kAlikA vagere saMghayaNamAM eka-eka pRthvInI vRddhi jANavI. (287) kAU nIlA kihA, lesAo tini hUMti naraesu. taAe kAU nIlA, nIlA kihA ya riThAe A 288 . narakamAM kRSNa, nIla, kApota traNa lezyA hoya che. trIjI narakamAM kApota, nIla glezyA hoya che. rijhAmAM kRSNa, nIla vezyA hoya che. (288) kAU kAU taha kAUnIla, nIlA ya nalakihA yA kihA kihA ya tahA, sattasu puDhavIsu lesAo 289 / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 209 kApota, kApota, kApota-nIla, nIla, nIla-kRSNa, kRSNa, kRSNa-A pramANe sAta pRthvIomAM vezyAo che. (289) narayAo ubUTTA, garbhe pajjatta saMkhajIvIsu. niyameNa hoI vAso, laddhINa u saMbhavaM vorjI | 290 || narakamAMthI AvIne niyamA paryAptA garbhaja saMkhyAtA varSanA AyuSyavALAmAM vAsa thAya. have labdhino saMbhava kahIza. (290) tisu tiltha cautthIe u, kevala paMcamIe sAmanA chaThII virayaviraI, sattamapuDhavII sammatta | 291 . - traNamAMthI tIrthakara, cothImAMthI kevaLajJAna, pAMcamImAMthI sAdhupaNu, chaThThImAMthI dezavirati, sAtamI pRthvImAMthI samyakatva pAmI zake. (291) paDhamAu cakkavaTI, biIyAo rAmakesavA huMti saccAo arihaMtA, tavaMtakiriyA cautthIo / ra92 / pahelImAMthI cakravartI thAya, bIjImAMthI baLadeva-vAsudeva thAya, trIjImAMthI arihaMta thAya, cothImAMthI aMtakriyA (mokSa) thAya. (292) uvaTiyA ya saMtA, neIyA tamatamAu puDhavIo . na lahaMti mANasatta, tiriphakhajoNi uvaNamaMti 293 // - tamastamAM pRthvImAMthI nArakIo cyavIne manuSyapaNa nathI pAmatA, tiryaMcayonimAM jAya che. (293) chaThIo puDhavIo, vidya Iha asaMtarabhavamimA bhA mANasajamma, saMjamalabheNa u vihoNA che 294 / chaThThI pRthvImAMthI avIne pachInA bhAvamAM manuSya janmanI prAptimAM bhajanA che, teo saMyamanA lAbha vinAnA che. (294). Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 baladeva cakkavaTTI, devaThThANesu huMti savvasu / arihaMta vAsudevA, vimANavAsIsu bodhavvA // 295 // badhA devasthAnomAMthI baLadeva, cakravartI thAya. arihaMtavAsudeva vaimAnikamAMthI jANavA. (295) mULagAthA - zabdArtha arihaMta cakkavaTTI, baladevA tahaya vAsudevA ya | na maNuyatiriehiMto, aNaMtaruM ceva jAyaMti // 296 // manuSya-tiryaMca mAMthI tarata arihaMta, cakravartI, baLadevavAsudeva na thAya. (296) bhUdagapaMkappabhavA, cauro hariAu chacca sijhaMti / vigalA labhijja viraU, na hu kiMci labhijja suhumatasA // 297ii pRthvIkAya- akAya- paMkaprabhAmAMthI AvelA (ekasamaye) cAra siddha thAya. vanaspatimAMthI AvelA (ekasamaye) cha siddha thAya. vikalendriyamAMthI AvelA virati pAme. sUkSmatrasamAMthI AvelA kaMI na pAme. (297) maMDaliamaNuarayaNAhe-sattamateuvAuvajjehiM / vAsudevamaNuyarayaNA, aNuttaravimANavajjehiM // 298 // mAMDalika ane cakravartinA manuSya ratno sAtamI naraka- teukAya -vAukAya sivAyamAMthI thAya. vAsudeva ane manuSyaratno anuttaravimAna sivAyamAMthI thAya. (298) tericchamaNuasaMkhAuehiM, kappAu jA sahassAro / hayagayarayaNuvavAo, neraiehiM ca savvahiM | 299 // saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMca-manuSya- sahasrArasudhInA devo-badhA nArakIomAMthI azvaratna ane gajaratnanI utpatti thAya. (299) Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 1 mULagAthA - zabdArtha egiMdiarayaNAI, asurakumArehiM jAva isANo uvavarjati a niyamo, sesaThANehiM paDileho . 300 / ekendriya ratno (devomAMthI utpanna thAya to) asurakumArathI IzAna sudhInA devomAMthI utpanna thAya, zeSasthAnomAMthI avazya nahIM. (300) cakka chatta daMDa, tini eyAI vAmamittAIM. came duhatvadIyaM, battIsaM aMgulAI asI . 301 / cakra, chatra, daMDa-traNeya bAma(dhanuSya) jeTalA che. carmaratna ra hAtha lAMbu che. khaDjharatna 32 aMgulanuM che. (301) cariMgulo maNI puNa, tassaddha ceva hoI visthiNo. cariMgulampamANA, suvarNavarakAgiNI neyA | 30 || maNI cAra aMgula lAMbo ane tenA karatA aDadho pahoLo che. suvarNamayakAkiNIratna 4 aMgulapramANa jANavuM. (302) seNAvaI gAhAvaI, purohi gaya turaya vaDhaI iOI. cakka chatta camma, maNi kAgiNI khamma daMDo ya // 303 / senApati, gRhapati, purohita, gaja, azva, vakI (suthAra), strI, cakra, chatra, carma, maNi, kAgiNi, khaga ane daMDa- A 14 ratno che. (303) cakke khakhkhuM ca dharma NI ya mAlA taheva gaya saMkho. ee u satta rayaNA, salaeNsiM vAsudevANaM . 304 .. cakra, khaga, dhanuSya, maNI, mALA, gadA ane zaMkha- A 7 ratno badhA vAsudevone hoya che. (304). rayaNaprahAe joyaNamega, visao havijja avahIe! puDhavIe puDhavIe, gAuamaa pariharijjA 305 che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 mULagAthA - zabdArtha ratnaprabhAmAM avadhijJAnano viSaya 1 yojana che. dareka pRthvImAM gAu ocho karavo. (305) narae saMkheveso, itto egiMdiyANa tiriANaM / gabmabhuyajalayarobhaya-paMciMdiyaAumANaM ca // 306 // A narakano saMkSepa (kahyo). have ekendriya, tiryaMca (vikalendriya), paMcendriya garbhaja bhujaparisarpa, garbhaja-saMmUcchima jalacaranA AyuSyanuM pramANa (kahIza). (306) joyaNasahassamahiyaM oheNa, egiMdie tarugaNesu / macchajuale sahasse, uragesu ya gakhmajAisu // 307 II ekendriyamAM oghathI ane vanaspatikAyamAM sAdhika 1000 yojana, mAchalA yugala (garbhaja - saMmUcchima) mAM ane garbhaja sarpomAM 1,000 yojana (avagAhanA) che. (307) gajmacauppaya chaggAUyAi, bhuagesu gAuapuhurtta / pikSasu dhaNuyapuhurtta, maNuesa a gAuA tinni II 308 II garbhaja catuSpadamAM 6 gAu, (garbhaja) bhujaparisarpamAM gAupRthaktva, (garbhaja) pakSiomAM dhanuSyapRthakva, manuSyamAM 3 gAu (avagAhanA) che. (308) dhaNuapuhui pisu, bhuage urage a joyaNapuhurtta / hoI cauppaya saMmucchimANa, taha gAuapuhurtta | 309 // (saMmUcchima) pakSiomAM dhanuSya pRthakva, (saMmUcchima) bhujaparisarpa-uraparisarpamAM yojanapRtha ane saMmUrcicchama catuSpadamAM gAupRthakktva (avagAhanA) che. (309) vigaliMdiyANa bArasa u, joyaNA tinni caura kosA ya / sesANogAhaNayA, aMgulabhAgo asaMkhatamo // 310 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 213 vikasendriyanI kramazaH 12 yojana, 3 gAu, cAra gAu avagAhanA che. zeSanI avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. (310) vaNasaMtasarIrANe, IganilasarIragaM pamANeNaM analodagapuDhavINa, asaMkhaguNiA bhave vaDhI / 311 // anaMta vanaspatikAyanA zarIranA pramANa jeTalu eka vAyukAyanuM zarIra che. teukAya, apUkAya, pRthvIkAyanuM zarIra kramazaH asaMkhyaguNavRddhivALu che. (311) bAvIsa sahassAi, satta sahassAI tini ahoratA. vAe tini sahassA, dasa vAsasahassiyA rukhA / 312 . saMvaccharANi bArasa, rAiMdiya hRti auNapannAsA chammAsa tini paliyA, puDhavAIrNa ThiI uphakosA 313 // (pRthvInI) 22,000 varSa, (apakAyanI)7,000 varSa (teukAyanI) 3 ahorAtra, vAyukAmAM 3,000 varSa, vRkSanI 10,000 varSa, (beIndriyanI) 12 varasa, (te IndriyanI) 49 ahorAtra, (caurindriyanI) 6 mAsa, (paMcendriyanI) 3 palyopamapRthvI vagerenI utkRSTa sthiti che. (312, 313) sahAya suddha vAlua, maNosilA sakkarA ya kharapuDhavI. ega bArasa caudasa, solasa, aThAra bAvIsA // 314 // suMvALI, zuddha, vAlukA, manazila (pAro), zarkarA, kharaA pRthvIonI sthiti kramazaH 1,000 varSa;12,000 varSa; 14,000 varSa; 16,000 varSa; 18,000 varSa; 22,000 varSa che. (314) Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 mULagAthA - zabdArtha gabhabhaajalacarobhaya-uragesu apuvakoDI ukkosA | maNuacauppaya tipaliya, paliAsaMkhijja pakhIsu . 31pa || garbhaja bhujaparisarpa, garbhaja-saMmUcchima jalacara, (garbhaja) uraparisarSamAM pUrva koDa varSa, (garbhaja) manuSya- (garbhaja) catuSpadamAM 3 palyopama, (garbhaja) pakSImAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa sthiti che. (315) pudgussa u parimANe, sayariM khalu hRti koDilakhAo . chappaNaM ca sahassA, bodhavA vAsakoDINuM 316 // 1 pUrvanuM parimANa 7,05,60,00,00,00,000 varSa jANavuM. (316) vAsasahassa parNidinu mucchima, culasI bisattari tivanA. bAyAlA uphakosA, thala khaharige bhuyaMge ya . 317/ saMmUcchima paMcendriya sthalacara, khecara, uraparisarpa ane bhujaparisarpamAM 84 hajAra, 72 hajAra, pa3 hajAra, 42 hajAra varSa utkRSTa sthiti che. (317) aMgula asaMkhabhAgo, uosogAhaNA maNussAthuM ! saMmUcchimANa jANatu, aMtamuhurta ca paramAuM // 318 || saMmUcchimAM manuSyanI utkRSTa avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che ane utkRSTa AyuSya aMtarmuhUrta che. (318) sarvesiM amakhANa, bhinnamuhuto bhave jahaneNuM ! sovakkamAuyANa, sanIrNa ceva emeva | 319 / badhA asaMzIonuM jaghanyathI aMtarmuhUrta AyuSya che. sopakamAyuSyavALA saMzIonuM jaghanya AyuSya eja pramANe che. (319) Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 15 mULagAthA - zabdArtha Aussa baMdhakAlo, abAhakAlo u aMtasamao yA apavattaNaNapavattaNa-uvakkamANavakramA bhaNiyA / 320 // AyuSyanA baMdhakALa, abAdhAkALa, aMtasamaya, apavartana, anapavartana,upakrama, anupakrama kahyA che. (320) devA neraiA asaMkha-vAsAuA ya tirimaNuA chammAsavaselAU, parabhavie AuM baMdhaMti . 321 .. devo, nArako, asaMkhya varSanA AyuSyavALA tiryaca-manuSya cha mAsa AyuSya bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. (321) egiMdiA taha vigalA, paziMdiA je ya aNapavattAU ! te jIviatibhAge, sese baMdhaMti paramAuM || 322 | ekendriya, vikalendriya, paMcendriya je anapavartanIyAyuSyavALA che te jIvitano trIjo bhAga zeSa hoya tyAre utkRSTa AyuSya bAMdhe che. (322) sesA puNo tibhAge, navabhAe sattavIsabhAe vA. baMdhaMti parabhavAuM, jaMtumuhartatie vADavi . 323 / zeSa jIvo trIjo bhAga, navamo bhAga, satyAvIsamo bhAga zeSa hoya tyAre athavA chellA aMtarmuhUrtamAM parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. (323) je jAvaime bhAge, jIvA baMdhati parabhavastAuM tesimabAhAkAlo, aNudayakAlutti so bhaNio . 324 .. je jIvo jeTalAmA bhAge parabhavanuM AyuSya bAMdhe che temano te abAdhAkALa - anudAyakALa kahyo che. (324) Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 mULagAthA - zabdArtha duvihA gaI jiANaM ujja, vakkA ya parabhavagrahaNe ! igasAmaiyA ujja, vakkA cIpaMcasamayaMtA . 325 / jIvonI parabhavagrahaNamAM be prakAranI gati che -Rju ane vakra. Rjugati 1 samayanI che, vakragati 4-5 samaya sudhInI che. (325) IgadugatigavaSpAisu, dugAIsamaesu parabhavAhAro, dugavakkAIsu samayA, Iga do tini ya aNAhArA . 326 / eka-be-traNa vagere vakravALI vigrahagatimAM bIjA vagere samaye parabhavano AhAra le. be vagere vakravALI vigrahagatimAM 1, 2, 3 samaya aNAhArI hoya. (326) bahukAlaveaNijja, kammu apaeNNa jamiha kAleNa ! veijjaI jugavaM cia, uISNasavvapnaesagga 327 apavattaNijjameya, AuM ahavA asesa kamma pi. baMdhasamae vi baddha, siDhila ciya taM jahAjugaeN e 328 | ghaNAkALamAM bhogavavA yogya je karmanA ahIM alpakALamAM badhA pradezo udayamAM AvI ekasAthe bhogavAya e apavartanIya AyuSya athavA badhA karmo paNa apavartanIya che. te baMdhasamaye paNa yathAyogya DhIlA ja baMdhAyelA hoya che. (327, 328) jaM puNa gADha nikAyaNabaMdheNaM, puvameva kila baddhA te hoI aNapavaraNachoDjha, kamaaNijjaphalaM . 329 . je karma pahelA ja gADha nikAcitabaMdhathI bAMdhyuM hoya te anapavartana yogya ane krame bhogavavAnA phaLavALu che. (329) jaNAumuvakkamijaI, appasamutyeNa irigeNAvi. ajhavasANAIo, vikramo so IhaM teo I 330 | Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 217 potAnAthI thayela (adhyavasAya vagere) ke bIjA paNa jenAthI AyuSyano upakrama thAya te adhyavasAya vagere ahIM upakrama jANavA. (330) ajhavasANanimitte, AhAre veyaNA parAghAeT phAse ANApAt sattavihaM bhijjae AuM / 331 // adhyavasAya, nimitta, AhAra, vedanA, parAghAta, sparza, zvAsocchavAsa- A sAta rIte AyuSya bhedAya che. (331) puDhavAINa bhavaThiI, esA me vaNiA samAsaNA eesiM kAyaThiI, uDUDha tu ao para vuchuM . 332 // A pRthvI vagerenI saMkSepamAM meM bhavasthiti kahI. have pachI upara emanI kAyasthiti kahIza. (332). asaMkhosapiNipriNIla, eniMdiyANa ya cauhA tA ceva u ahaMtA, vaNassaIe je bodhavA . 333 / cAra ekendriyanI kAyasthiti asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI che. vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMta utsarpiNI-avasarpiNI che. (333) vAsasahassA saMkhA, vigalANa ThiIu hoI bodhavyA sattaTha bhavA u bhave, parNiditirimaNue ukkosA re 334 || vikasendriyanI kAyasthiti saMkhyAtA hajAra varSa che. paMcendriya tiryaMca - manuSyanI utkRSTa kAyasthiti 7-8 bhava che. (334) aNasamayamasaMkhijjA, saMkhijjAU atiriyamamuA yA eniMdie su gaccha, ArA isANadevA ya aa 335 | pratisamaya asaMkhya ekendriya utpanna thAya che. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMca-manuSya ane izAnasudhInA devo ekendriyamAM utpanna thAya. (335). Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 218 jayA mohodao titvo, annANuM sumahadhmayaM / pelavaM veyaNIyaM ca, tayA egidio bhave // 336 // jyAre tIvra mohano udaya hoya, atibhayaMkara ajJAna hoya, asAtA vedanIyano udaya hoya tyAre jIva ekendriya thAya. (336) bhinnamuhutto vigaliMdiANa, samucchimANa ya taheva / bArasa muhutta gabbe, ukkosa jahannao samao // 337 // vikalendriya ane saMmUcchima paMcendriyano aMtarmuhUrta, garbhajano 12 muhUrta utkRSTa upapAtavirahakALa che, jaghanyathI 1 samaya che. (337) uTaNA vi evuM, saMkhA samaeNa suravarutullA / natiri ya saMkha savvasu, jaMti suranArayA gabbe II 338 II urdUrtanA paNa e ja pramANe. 1 samayamAM (upapAta-urtana) saMkhyA devotulya che. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca badhe jAya. deva-nAraka garbhajamAM jAya. (338) ulvaTTA tiriyAo, causuM pi gaIsu jaMti paMciMdI / thAvaravigalA doruM niyamA puNa saMkhajIvIsu // 339 // paMcendriya tiryaMcamAMthI marI cAre gatimAM jAya che. sthAvara ane vikalendriya avazya saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSyatiryaMcamAM jAya. (339) bArasa muhutta gabbe, muhutta samucchimesu cauvIsaM / ukkosa virahakAlo, dosu vi ya jahannao samao // 340 // garbhaja manuSyamAM 12 muhUrta, saMmUcchima manuSyamAM 24 muhUrta utkRSTa virahakALa che. bannemAM jadhanya 1 samaya che. (340) emeva ya udyaNasaMkhA, samaeNa suruvarutullA | maNuesuM uvavAo-DasaMkhAuya muttu sesAo // 341 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 219 e ja pramANe uddhRrtanA samajavI. 1 samayamAM (upapAtaurtana) saMkhyA devotulya che. asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyatiryaMca sivAyanA jIvo manuSyamAM utpanna thAya. (341) puDhavIAuvaNassaI, bAyarapattesu lesa cattArI / gabmayatiriyanaresuM, challesA tinni sesANuM // 342 // bAdara paryAptA pRthvIkAya-akAya-vanaspatikAyamAM cAra lezyA che, garbhaja manuSya-tiryaMcamAM cha lezyA che, zeSa jIvone 3 lezyA che. (342) cha sattamamahineraiyA, teU vAU aNaMtarutvA | na vi pAve mANusse, tahA asaMkhAuA savvu // 343 // sAtamI pRthvInA nArakIo, teukAya, vAukAya tathA badhA asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya-tiryaMca marIne tarata manuSyapaNu na pAme. (343) munnUNa maNuyadehaM, paMcasuvi gaIsu jaMti aviruddhA / pariNAmaviseseNaM, saMkhAu ya paDhamasaMghayaNA // 344 // saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA, pahelA saMghayaNavALA pariNAmavizeSathI aviruddha manuSyo manuSyadehane choDIne pAMce ya gatimAM jAya che. (344) jahanneNegasamao, ukkoseNuM tu huMti chammAsA / viraho siddhigaIe, unvaTTaNavajjiA niyamA // 345 // siddhigatino upapAtavirahakALa jaghanyathI 1 samaya, utkRSTathI 6 mAsa che. te niyamA urtana vinAnI che. (345) ikko va do va timni va, aTThasayaM jAva egasamaeNe / maNuagaio gacche, saMkhAua vIarAgA u // 346 || Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 mULagAthA - zabdArtha saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA vItarAga bhagavaMto manuSya gatimAMthI 1 samayamAM 1 ke 2 ke 3 yAvat 108 mokSe jAya. (346) battIsA ayAlA, saThI bAvattarI boddhavA | culasII chaSNauI, durahiamaThuttarasayaM ca / 347 // 32, 48, 60, 72, 84, 96, 102 ane 108 (kramazaH 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 samaya sudhI siddha thAya) ema jANavu. (347) ThiIbhavasANIgAhaNavarkatI, vaNiyA samAseNuM ! itto tivihipamANe, joNI pakjhatti lucchAmi / 348 | sthiti, bhavana, avagAhanA, vyutkAnti (gati-Agati) saMkSepathI kahI. have traNa prakAranA pramANa, yoni ane paryApti kahIza. (348) AyaMguleNa vahyuM, usehapamANao miNasu dehaM nagapuDhavivimAsAI, miNasu pamANaMguleNaM tu / 349 / AtmAMgulathI vAstu, utsadhapramANanA aMgulathI zarIra mApa, pramANAMgulathI parvata, pRthvI, vimAno mApa. (349) usehaMgulamarga havaI, pamAzaMgula sahassaguNa / usehaMguladuguNe, virassAyaMgula bhaNi II 350 || 1 utsadhAMgula hajAragaNu thayu thaku 1 pramANAMgula thAya. be gaNu utsadhAMgula e vIraprabhunuM AtmAgula kahyuM che. (35) puDhavidagaagaNimAjya, Ikrikakke satta joNilakhAo. vaNapateya aNaMte, dasa caudasa joNilakhAo | 351 | vigaliMdiesu do do, cauro cauro A nArayasurenuM tirie su huti cIro, caudasa lakhAu maNue suM 35ra // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 221 pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya-ekekamAM 7 lAkha yonio che, pratyeka vanaspatikAyamAM ane anaMtakAyamAM (kramazaH) 10 lAkha ane 14 lAkha yoni che, vikalendriyamAM 2-2 lAkha, nAraka-devomAM 4-4 lAkha, tiryaMcamAM 4 lAkha, manuSyamAM 14 lAkha yoni che. (351, 352) bArasa satta ya tinni ya, satta kulakoDi sayasahassAI / neyA puDhavidagAgaNi-vAUNa ceva parisaMkhA // 353 // pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAyamAM kramazaH 12 lAkha, 7 lAkha, 3 lAkha, 7 lAkha kulakoTi jANavI. (353) kulakoDisayasahassA, sattadgha ya nava ya aTThavIsaM ca / beiMdiateiMdia-cauriMdiahariyakAyANaM // 354 // beIndriya, teIndriya, carindriya, vanaspatikAyamAM kramazaH 7 lAkha, 8 lAkha, 9 lAkha, 28 lAkha kulakoTi che. (354) advaiterasa bArasa, dasa dasa nava ceva sayasahassAI / jalayarapakSa-cauppaya-urabhuasappANa kulasaMkhA // 355 // jalacara, pakSi, catuSpada, u2parisarpa, bhujaparisarpanI kulakoTinI saMkhyA kramazaH 12 lAkha, 12 lAkha, 10 lAkha, 10 lAkha ane 9 lAkha che. (355) chavvIsA paNavIsA, suraneraIANa sayahassAi / bAra sayasahassAU, kulakoDINuM maNussANuM // 356 // devo-nArakonI kramazaH 26 lAkha, 25 lAkha, manuSyanI 12 lAkha kulakoTi che. (356) egA koDAkoDI, sattANauI bhave sayasahassA / pannAsaM ca sahassA, kulakoDINuM murNayavvA // 357 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 mULagAthA - zabdArtha kula 1,97,50,000 kulakoTi jANavI. (357) ebiMdiyaneraiyA, saMvuDajoNI havaMti devAyA vigaliMdiyANa viaDA, saMvuDaviaDA ya gabhUmi 358 / ekendriya-nArakI-devo saMvRta (DhaMkAyela)yonivALA che, vilendriya nivRta pragaTa) yonivALA che, garbhaja jIvo saMvRtavivRta yonivALA che. (358) azcittA khalu joNI, neraIANe taheva devANaM mIsA ya gaLyavasahI, tivihA joNI u sesANaM . 359 / nArakI-devonI acitta yoni che, garbhaja jIvonI mizra yoni che, zeSa jIvonI yoni traNa prakAranI che. (359). sIusaNajoNIA, sarve devA ya gaLyavarkatI usiNA ya teukAe, duha narae tiviha sesANaM . 360 || devo ane garbhaja jIvo zItoSNa yonivALA che, teukAyanI uSNayoni che, nArakInI yoni be prakAranI che, zeSa jIvonI yoni 3 prakAranI che. (360) sakhAvattA joNI, kumbhanaya vaMsapatta joNI a saMkhAvattAI tahiM, niyamAu viNassae gabbo 361 / zaMkhAvarta yoni, kurmonnata yoni ane vaMzIpatrA yoni (-A manuSyayoninA traNa prakAra che). temAM zaMkhAvartayonimAM garbha avazya nAza pAme che. (361) kumunayajoNIe, tisthayarA duviha cakkavaTTI yA rAmA vi ya jAyate, sesAe sesagajaNo ya aa 362 // kurmonnatayonimAM tIrthakara, be prakAranA cakravartI (cakravartI ane vAsudeva) ane baLadeva utpanna thAya che, zeSa yonimAM zeSa loko utpanna thAya che. (362) Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 23 mULagAthA - zabdArtha AhArasarIriMdiya pakjhatti, ANapANabhAsamaNe che cattAri paMca chauia, eniMdialigalasannIsaM . 363 AhAra, zarIra, Indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana (-A cha paryApta che). ekendriya, vikalendriya, saMjJIne kramazaH 4, 5, 6 paryApti hoya che. (363). esA saMkhevasthA, bhavvANa hiyaTTayAI samayAo. kahiyA bhe saMghayaNI, saMkhittayarI imA vanA | 364 | bhavyajIvonA hita mATe AgamamAMthI (uddhAra karIne) saMkSiptaarthavALI A saMgrahaNi tamane kahI che. tenAthI vadhu saMkSipta A bIjI saMgrahaNi che. (364) sarIrogAhaNasaMghayaNasaThANa- kasAya hRti saNAo ! lesiMdiyasamugdhAe, sannI vee A pakjharI | 365 / diThI daMsaNanANe, jogavaoge tahA kinAhAre. uvavAyaThiI samugdhAya, cavaNa gaIrAgaI ceva | 366 | zarIra, avagAhanA, saMghayaNa, saMsthAna, kaSAya, saMjJA, vezyA, Indriya, samudyAta, saMjJI, veda, paryApti, dRSTi, darzana, jJAna, yoga, upayoga, kimAdhAra, upapAta, sthiti, samuddhAta, cyavana, gati ane Agati. (365, 366). je uddhiyaM suyAo, puvAyariyAkayamahave samaIe khamiyaa suyaharehiM, taheva suyadevayAe ya . 367 je zrutamAMthI uddhata karyu athavA pUrvAcAryakRta uddhata karyu athavA svamatithI uddhata karyu hoya tenI zrutadharoe ane zrutadevatAe kSamA ApavI. (367) zrIbRhatsaMgrahaNinA mULagAthA-zabdArtha samApta Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsaMgrahaNisUtra mULagAthA-zabdArtha namiuM arihaMtAI, ThiI-bhavaNIgAhaNA ya patteyaM / sura-nArayANa vuDjha, nara-tiriyANuM viNA bhavarNa 1 | uvavAya-cavaNa-viraha, saMkhe aMga-samaIyaM gamA-gamaNe A dasa vAsasahassAI, bhavaNavaUNe jahannaThiI rA arihaMta vagerene namaskAra karIne devatA ane nArakanA darekanA (1) sthiti, (2) bhavana, (3) avagAhanA, manuSya ane tiryaMcanA darekanA bhavana vinA (sthiti ane avagAhanA), (4) upapAtaviraha, (5) avanaviraha, (6) eka samayamAM upapatasaMkhyA, (7) eka samayamAM cyavanasaMkhyA, (8) gati, (9) Agati kahIza. bhavanapatinI jaghanya sthiti 10,000 varSa che (1, 2). amara bali sAramahiaM, tadevINa tu tini cattAri ! paliyAI saDhAI, sesANaM navanikAyANaM Ilal dAhiNa divaThTha paliya, uttarao hutti duni desUNA | tadevImaddhapaliya, desUrNa Aumukkosa 4l (utkRSTa AyuSya) amarendranuM ane balIndranuM kramazaH 1 sAgaropama ane sAdhika 1 sAgaropama che. temanI devIonuM kramazaH 3 palyopama ane 4 pAlyopama, zeSa nava nikAyanA dakSiNa taraphanA devonuM 1 palyopama ane uttara taraphanA devonuM dezona 2 palyopama, temanI devIonuM kramazaH 1 palyopama ane dezona 1 palyopama utkRSTa AyuSya che. (3, 4) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 25 mULagAthA - zabdArtha vaMtarayANa jahane, dasa vAsasahassa paliyamukkosa devINuM paliyaddha, paliye ahiyaM sasiravaNe pA. lakheNa sahassaNa ya, vAsANa gahANa paliyameesiM ThiI addha devINa, kameNa nakhatta-tArANuM || paliyaa caubhAgo, cauaDabhAgAhigAu devINa / aujuale caubhAgo, jahannamaDabhAga paMcamae IIchA vyantara (davo ane devIo)nuM jaghanya AyuSya 10,000 varSa che. (davonuM) utkRSTa AyuSya 1 palyopama che. devIonuM utkRSTa AyuSya palyopama che. candra-sUrya (davA)nuM utkRSTa AyuSya kramazaH 1 palyopama + 1 lAkha varSa ane 1 palyopama + 1,000 varSa che. graha (devo)nuM utkRSTa AyuSya 1 palyopama che. emanI (candra, sUrya, grahanI) aDadhI sthiti (temanI) devInI che. nakSatra ane tArA (davo)nI utkRSTa sthiti kramazaH palyopama ane palyopama che. (temanI) devInI utkRSTa sthiti kramaza: sAdhika : palyopama ane sAdhika 1 palyopama che. cAra yugala (dava-devI)nI jaghanya sthiti ; palyopama che ane pAMcamAM yugalanI jaghanya sthiti : palyopama che. (5, 6, 7) do sAhi satta sAhiya, dasa caudasa sattara ayara jA sukko ikkikkamahiyamitto, jA iMgatisuvari gevinja IITA tittIsaNuttaresa, sohamAIsu imA ThiI kiTTA. sohamma IsANe, jahana ThiI paliyamahiyaM ca lA. (saudharmathI) mahAzukra sudhI kramazaH 2 sAgaropama, sAdhika 2 sAgaropama, 7 sAgaropama, sAdhika 7 sAgaropama, 10 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 mULagAthA - zabdArtha sAgaropama, 14 sAgaropama , 17 sAgaropama, ahIMthI (upara) 1-1 sAgaropama adhika yAvatu uparanA raiveyakamAM 31 sAgaropama ane anuttaramAM 33 sAgaropama - saudharma vageremAM A utkRSTa sthiti che. saudharmamAM ane izAnamAM jaghanya sthiti kramazaH 1 palyopama ane sAdhika 1 palyopama che (8, 9) do-sAhisatta-dasa-caudasa-sattara-ayarAI jA sahassAro ! tapparao ikirka, ahiyaM jANuttaracaudde ll10 igatIsa sAgarAiM, sabaiThe paNa jahana ThiI naOi ! parigrahiyANiyarANi ya, sohammIsANadevINa 115 paliyaM ahiyaM ca kamA, ThiI jahannA io ya ukkosA | paliyAOM satta pannAsa, taha ya nava pacavanA ya /12aa (tyAra pachI) sahastrAra sudhI ra sAgaropama, sAdhika 2 sAgorapama, 7 sAgaropama, 10 sAgaropama, 14 sAgaropama, 17 sAgaropama, tyArapachI 1-1 sAgaropama adhika yAvatu anuttara4mAM 31 sAgaropama jaghanya sthiti che. sarvArthasiddhamAM jaghanya sthiti nathI. saudharma ane izAnanI parigRhItA ane aparigRhItA devInI jaghanya sthiti kramazaH 1 palyopama ane sAdhika 1 palyopama che. have (temanI) utkRSTa sthiti 7 palyopama, 50 palyopama ane 9 palyopama, 55 palyopama che. (10,11, 12) paNa che cala cau aTTa ya, kameNa paNeyamagnamahisIo asura-nAgAI-vaMtara, joisa-kappaduniMdANaM 13 asurakumAra, nAgakumAra vagere, vyattara, jayotiSa, be devalokanA IndronI darekanI kramazaH 5, 6, 4, 4, 8 agramahiSIo che. (13) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 27 mULagAthA - zabdArtha dusu terasa dusu bArasa, cha paNa cau cau duge duge ya cau . gevikmaNattare dasa, bisaddhi payarA uvari loe 14 bemAM 13, bemAM 12, 6, 5, 4, 4, be-bemAM 4, raiveyaka-anuttaramAM 10 - A UrdhvalokamAM 62 pratara che. (14) sohamyukosaThiI, niyapayaravihattaIcchasaMguNio . payosaThiIo, savvastha jahanAo paliyaM I1po. - saudharmanI utkRSTa sthitine potAnA pratarothI bhAgIne ISTa pratarathI guNavAthI te prataranI utkRSTa sthiti Ave. badhA prataromAM jaghanya sthiti 1 palyopama che. (15) surakappaThiIviseso, sagapayaravihattaIcchasaMguNio hiDhillaThiIsahio, icchiyapayaraMmi ukkosA /16 devalokanI sthitinA vizeSa (taphAvata)ne potAnA pratarathI bhAgI iSTapratarathI guNI nIcenA devalokanI sthitithI sahita te iSTa prataramAM utkRSTa sthiti che. (16) kampasa aMtapayare, niya kapUvaDiyA vimANAo . iMdanivAsA tesiM, caudisi logapAlANaM 17 devalokanA chellA prataramAM indronA nivAsasthAnarUpa potapotAnA kalpAvataMsaka vimAno che. temanI cAre dizAmAM lokapAlonA vimAno che. (17) somajamANe satibhAga, paliya varUNassa duni desUNA | vesamaNe do paliyA, esa Thi logapAlANaM 18 - soma ane yamanI 1palyopama, varuNanI dezona 2 palyopama vaizramaNanI 2 palyopama - A lokapAlonI sthiti che. (18) Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 mULagAthA - zabdArtha asurA nAga suvannA, viju agnI ya dIva udahI aT disI pavaNa caNiya dasaviha, bhavaNavaI tesu du du IMdA 19. asurakumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra, vighukumAra, agnikumAra, dIpakumAra, udadhikumAra, dizikumAra, vAyukumAra, svanitakamAra - A 10 prakAranA bhavanapati devo che. temAM bebe indro che. (19) camare balI e dharaNe, bhUyANaMde ya veNudeve yaT tatto ya veNudAlI, harikate harissaha ceva ravA agvisiha agnimANava, puna vasiDaeN taheva jalakate . jalAha taha amiagaI, miyavAhaNa dAhiSNuttara ra1 velebe ya pahajaNa ghosa, mahAghosa esimanvayaro jaMbuddIvuM chad, meruM daMDa pahu kAuM rerA camara, bali, dharaNa, bhUtAnaMda, veNudeva, veNudAlI, harikAMta, harisaha, agnizikha, agnimAnava, pUrNa, vaziSTa, jalakAtta, jalaprabha, amitagati, mitavAhana, velaMba, prabhaMjana, ghoSa, mahAghoSa - A bhavanapatinA dakSiNa ane uttara taraphanA Indro che. AmAMno koI paNa Indra jaMbudvIpane chatra ane meruparvatane daMDa karavA samartha che. (20, 21, 22) cautIsA cacittA, atIsA ya catta paMcaThuM , panA cattA kamaso, labbA bhavakhANa dAhiNao ra3 34 lAkha, 44 lAkha, 38 lAkha, pAMcanA 40 lAkha, 50 lAkha, 40 lAkha kramazaH dakSiNa taraphanA bhavano che. (23) Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 229 cau cau lambA vihUNA, tAvaIyA ceva uttara dizAe / salaeNvi sastakoDI, bAvantari hanti lakhA ya ra4ll uttara dizAmAM cAra-cAra lAkha ochA evA teTalA ja bhavano che. badhA maLIne 7 karoDa 72 lAkha bhavano che. (24) rayaNAe hiTvavari, joyaNasahassa vimutuM te bhavaNA | jaMbuddIva samA taha, saMkhamasaMkhijja vitthArA rapo ratnaprabhA pRthvInA nIce ane upara 1,000 yojana choDIne te bhavano AvelA che. te jaMbudvIpa samAna vistAravALA, saMkhyAtA yojana vistAravALA, asaMkhyAtA yojana vistAravALA che. (25) cUDAmaNi phaNi garuDe, vaje taha kalasa sIha asse yA gaya mayara vaddhamANe, asurANa muNasu ciMdhe //ra6ll cUDAmaNi, phaNA, garuDa, vaja, kaLaza, siMha, azva, hAthI, magara, vardhamAna - A asurakumAra vagerenA cihano jANavA (26) asurA kAlA nAgudahi, paMDurA taha suvana disiNiyA! kaNagAbha viju-sihi-dIva, arUNA vAu piyagunibhA karI. asurakumAra kALA che, nAgakumAra-udadhikumAra sapheda che, suvarNakumAra-dizikumAra-stanitakumAra suvarNa jevA varNavALA che, vighukumAra-agnikumAra-dvIpakumAra lAla che, vAyukumAra rAyaNanA vRkSa jevA (nIla) varNavALA che. (27) asurANa vattha rattA, nAgo-dahi- viju-dIva-sihi nIlA ! disi-Niya-suvannANe, dhavalA vANi saMjharuI I28 asurakumAranA vastra lAla che, nAgakumAra-udadhikumAravighukumAra-dvIpakumAra-agnikumAranA vastra nIla che, dizikumAra Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 mULagAthA - zabdArtha svanitakumAra-suvarNakumAranA vastro sapheda che, vAyukumAranA vastra sabhyAnA raMga jevA che. (28) casiTTi saDhi asure, chacca sahassAI dharaNamAIe I sAmANiyA ImesiM, caugruNA AyarakhA ya rahA be asurendranA 64 hajAra ane 60 hajAra, dharaNendra vagerenA 6,000 sAmAnika devo che. enA karatA cAraguNA AtmarakSaka devo che. (29) rayaNAe paDhamajoyaNasahasse, hiDDavari sayasayavihUNe ! vaMtariyANuM rammA, bhommA navarA asaMkhijjA l30 ratnaprabhAnA prathama 1000 yojanamAM nIce upara 100100 yojana choDIne vyantaronA pRthvIkAyanA asaMkhya suMdara nagaro che. (30) bahiM vaTTA aMto cariMsA, aho ya kaNiyArA ! bhavaNavaIrNa taha vaMtarANAM, iMdabhavaNAo nAyabbA li31 bhavanapati ane vyantaranA indro (devo)nA bhavano bahArathI goLa, aMdarathI corasa ane nIcethI karNikAnA AkAranA jANavA (31) tahi devA vaMtariyA, varataruNIgIyavAiyaraveNuM ! nicce supiyA pamuiyA, gayaMpi kAla na yANaMti li3rA te bhavanomAM vyantara devo suMdara devIo ane gItavAjIMtronA nAda vaDe haMmezA sukhI ane khuza thayelA gayelA paNa kALane jANatA nathI. (32) Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 231 te jaMbuddIva bhAraha videha sama, gurU jahanna majijhamagA. vaMtara puNa aTTavihA, pisAya bhUyA kahA jakhA li33 rasmasa kiMnara kipurisA, mahoragA aTTamA ya gaMdhabbA ! dAhiSNuttara bheyA, solasa tesiM ime IMdA 34o. te bhavano utkRSTathI, jaghanyathI, madhyamathI jaMbudvIpa samAna, bharatakSetra samAna ane mahAvidehakSetra samAna che. vyaMtaro 8 prakAranA che- pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, jiMpuruSa, mahorama ane AThamA gaMdharva, dakSiNa-uttara bhedathI temanA soLa indro A pramANe che - (33, 34) kAle ya mahAkAle, surUva paDirUva punnabhaTTe ya taha ceva mANibhade, bhIme ya tathA mahAbhIme 3pI kiMnara kipurise samyurisA, mahApurisa taha ya akAye mahAkAya gIyaraI, gayajase duni duni kamA II36ll kAla, mahAkAla, surUpa, pratirUpa, pUrNabhadra, mANibhadra, bhIma, mahAbhIma, kinnara, kiMguruSa, sapuruSa, mahApuruSa, atikAya, mahAkAya, gItarati, gItayaza - kramazaH be-be. (35, 36) ciMdhe kalaMbasulase, vaDakhaTTuge asogacaMpayae . nAge tuMbarU a jhae, khaTTugavivajiyA khA I37 temanA dhvaja upara kadaMba, sulasa, vaDa, khaTvAMga, azoka, caMpaka, nAga, taMburu - A cihno che. temAM khaTvAMga sivAyanA badhA vRkSa che. (37) jasma-pisAya-mahoraga-gaMdhavA sAma kinarA nIlA ! rakhasa-kipurisA vi ya, dhavalA bhUyA puNo kAlA 38 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 mULagAthA - zabdArtha - yakSa-pizAca-mahoraga-gandharva zyAmavarNanA che, kinnara nIlavarNanA che, rAkSasa-liMpuruSa saphedavarNanA che, bhUta kALA varNanA che (38) aNapanI paNapanI, isivAIA bhUyavAIe evI kaMdI ya mahAkaMdI, kohaMDe ceva payae ya ll3lA. iya paDhamajoyaNasae, rayaNAe aTTa vaMtarA avare ! tenuM Iha solasiMdA, ruyaga aho dAhiSNuttarao 4Oaa. aNapannI, paNa patnI, RSivAdI, bhUtavAdI, kaMdita, mahAkaMdita, kuSmAMDa, pataMga - ratnaprabhAnA pahelA 100 yojanamAM A ATha anya vyantaro che. rucakanI nIce dakSiNa-uttara tarapha temanA ahIM 16 indro che. (39, 40) saMnihie sAmANe, dhAe vihAe isI ya isIvAle ! Isara mahesare vi ya, havaI suvaccha visAle ya l41 hAse hAsaraI vi ya, see ya bhave mahA mahAsee . payaMge payaMgavaI vi ya, solAsa iMdANa nAmAi 4rI saMnihita, sAmAna, dhAtA, vidhAtA, RSi, RSipAla, izvara, mahezvara, suvatsa, vizAla, hAsya, hAsyarati, zveta, mahAzveta, pataMga, pataMgapati- A 16 IndronA nAmo che. (41, 42). sAmANiyANa cauro, sahassa solasa ya AyaraphakhANuM ! patteyaM sanvesiM, vaMtaravaI-sasi-ravINaM ca 43 badhA vyantarendro ane candra-sUryanA darekanA 4000 sAmAnika devo che ane 16,000 AtmarakSaka devo che. (43) Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha iMda sama tAyatIsA, parisatiyA rakkha logapAlA ya | aNiya painnA abhiogA, kibbirsa dasa bhavaNa vemANI / / 44 // indra, sAmAnika, trAyaEiza, parSadAnA, AtmarakSaka, lokapAla, sainyanA, prakIrNaka, Abhiyogika, kilbiSa - A dasa prakAranA devo bhavanapati ane vaimAnikamAM hoya che. (44) gaMdhatva naTTa haya gaya, raha bhaDa aNiyANi savva iMdANuM / vemANiyANa vasahA, mahisA ya ahonivAsINaM 545 // garva, nATya, azva, hAthI, ratha, sainika - A sainyo badhA indrone hoya che. vaimAnikone baLadanuM sainya hoya che, nIcenA devone pADAnuM sainya hoya che. (45) 233 tittIsa tAyatIsA, parisa tiyA logapAla cattAri / aNiANi satta satta ya, aNiyAhiva sarvAMIMdANuM 46 // badhA indronA trAyazriMza devo 33 che, parSadA 3 prakAranI che, lokapAla cAra che, sainya 7 che, senApati 7 che. (46) navaraM vaMtara-joisa-iMdANa, na hunti logapAlAo / tAyattIsabhihANA, tiyasAvi ya tesiM na hu hunti ||47NA paNa vyantara-jyotiSanA indrone lokapAla nathI hotA, trAyasi~za nAmanA devo paNa temanA nathI hotA. (47) samabhUtalAo ahiM, dasUNa joyaNasaehiM Arabna / uvari dasuttarajoyaNa-sayaMmi ciTThanti joisiyA 48 // samabhUtalathI 10 yojana nyUna 800 yojanathI (790 yojanathI) mAMDIne upara 110 yojanamAM jyotiSa devo rahelA che (48) Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 mULagAthA - zabdArtha tatva 2vI dasa joyaNa, asII taduri sasI a riksesu / aha bhariNa sAi uvira, bahiM mUlo bhitare abhiI 49 temAM 790 yojanathI 10 yojana upara sUrya, tenI upara 80 yojane candra che. nakSatromAM nIce bharaNI, upara svAti, bahAra mULa, aMdara abhijat che. (49) tArA ravI caMda rikSA, buha sukkA jIva maMgala saNiyA / saga saya nauya dasa asii, cauM cau kamaso tiyA causu / / 5 / / tArA, sUrya, candra, nakSatra, budha, zukra, bRhaspati, maMgaLa, zina kramazaH 790 yojane, 10 yojane, 80 yojane, 4-4 yojane, cAramAM 3 - 3 yojane AvelA che. (50) ikkArasa joyaNasaya, igavIsikkAra sAhiyA kamaso / meru-alogAbAruM, joIsa cakke caraI ThAI 51 // jyotiSacakra meru parvata ane alokathI kramazaH 1,121 ane 1,111 yojana abAdhAe cAle che ane sthira rahe che. (51) addhakavidyAgArA, phalihamayA ramma joIsavimANA / vaMtaranayarehiMto, saMkhijjaguNA ime hutti 52 jyotiSanA vimAno aDadhA koThAnA AkAranA ane sphaTikanA che. e vyantaranA nagaro karatA saMkhyAtaguNA che. (52) tAIM vimANAIM puNa, sAIM hunti phAlihamayAI dagaphAlihamayA puNa, lavaNe je joisavimANA pA te vimAno badhA sphaTikanA hoya che. lavaNasamudramAM je jyotiSavimAno che te udakasphaTikanA che. (53) Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 mULagAthA - zabdArtha joyaNigasaddi bhAgA, chappana aDayAla gAu du Igaddha. caMdAI-vimANAyAma-vitthaDA addhamuccatta /pa4 candra vagerenA vimAnonI laMbAI ane pahoLAI 3 yojana, 3 yojana, 2 gAu, 1 gAu ane ? gAu che, uMcAI tenA karatA aDadhI che (54) paNayAla lakha joyaNa, narakhitta tasthime sayA bhamirA ! narakhittAu bahiM paNa, addhapamANA ThiA nircA papA. manuSyakSetra 45 lAkha yojananuM che. tyAM A (candra vagere) sadA bhamatA hoya che. manuSyakSetranI bahAra te candra vagere aDadhA pramANavALA hoya che ane haMmezA sthira hoya che. (55) sasi-ravi-gaha-nakhattA, tArAo hutti jaduttaraM sigyA ! vivarIyA u mahaddhie, vimANavahagA kameNesiM padA solasa solasa aDa cale, do surasahassA purao dAhiNao . pacchima uttara sIhA, hatnI vasahA hayA kamaso ApaNA candra-sUrya-graha-nakSatra-tArA uttarottara zIdhra che ane viparIta rIte mahaddhika che. emanA vimAnone vahana karanArA kramazaH 16000, 16000, 2000, 8000, 2000 devo che. teo pUrvamAM, dakSiNamAM, pazcimamAM ane uttaramAM kramazaH siMha, hAthI, baLada ane azvanA rUpe hoya che. (pa6,57) gaha aTTAsI nambatta, aDavasa tArakoDikoDINuM ! chAsakrisahassa navasaya, paNahattari egasasIsinaM paTA. graho 88 che, nakSatro 28 che, tArAo 66,975 koTikoTi che. A eka candranuM sainya che. (58) Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 mULagAthA - zabdArtha koDAkoDI sanaMtaraM tu, manatti khittathIvatayA ! keI ane ugneha-gulamANeNa tArANe palA kSetra thoDu hovAthI keTalAka koTAkoTine anya saMjJA mAne che. bIjA keTalAka tArAnA vimAnanuM mApa utsadhaaMgulathI kahe che. (59) kiNAM rAhuvimANe, nircA caMdaNa hoI avirahiyaM / cariMgulamappAM, hiTTA caMdasya taM caraI 60 - rAhunuM kALuM vimAna haMmezA candranI najIkamAM hoya che. te candranI nIce cAra aMgula dUra care che. (60) tArasta ya tArassa ya, jaMbudIvaMmi aMtare guruyaM / bArasa joyaNa sahassA, duni sayA ceva bAyAlA 6 1 jaMbudvIpamAM tArA ane tArAnuM utkRSTa aMtara 12, 242 yojana che. (61). nisaDho ya nIlavaMto, cAri saya ucca paMca saya kUDA ! addha uvari rijJA, caraMti ubhayaDaTTa bAhAe 6 rA. niSadha ane nIlavaMta parvata 800 yojana uMcA che. tenI upara 500 yojana uMcA zikhara che. te upara aDadhA (250 yojana) pahoLA che. temanI banne bAju 8 yojananI abAdhAe nakSatro care che. (62) chAvaTTA duni sayA, jahannameyaM tu hoI vAghAe I nivAghAe guru kahu, do gAu ya dhaNu sayA paMca 63 ra66 yojana - A vyAghAtamAM (tArAonuM) jaghanya aMtara che. nirvAghAtamAM (tArAonuM) utkRSTa ane jaghanya aMtara kramazaH 2 gAu ane 500 dhanuSya che. (63) Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha mANusanagAo bAhiM, caMdA suramsa sura caMdamsa / joyaNa sahasya pannAsa-NuNagA aMtaruM diDhuM 64 // mAnuSottaraparvatanI bahAra candrathI sUryanuM ane sUryathI caMdranuM aMtara anyUna 50,000 yojana jovAyuM che. (64) sisa sisa riva vi sAhiya, joyaNa lakkhaNa aMtara hoI / ravi aMtariyA siNo, sasi aMtariyA ravi dittA 65 // 237 candra-candranuM ane sUrya-sUryanuM aMtara sAdhika lAkha yojana che. sUryanA AMtare candra ane caMdranA AMtare sUrya dedIpyamAna che. (65) bahiyA u mANusuttarao, caMdA sUrA aviTTaujjoyA / caMdA abhiijIttA, sUrA puNa hutti pussehiM 66aa mAnuSotara parvatathI bahAra candra ane sUrya avasthita tejavALA che, candra abhijit nakSatrathI yukta che ane sUrya puSyanakSatrathI yukta che. (66) uddhArasAgara duge, saDhe samaaihiM tulla dIvudahi / duguNAduguNapavitthara, valayAgArA paDhamavajja // 6 // bamaNA bamaNA vistAravALA, aDhI sAgaropamanA samayanI tulya dvIpasamudro che. temAM pahelA sivAyanA valayAkAre che (67) paDhamo joyaNalakhkhuM, vaTTo taM veDhiuM ThiA sesA / paDhamo jaMbuddIvo, sayaMbhUramaNodahI caramo 568nA pahelo dvIpa 1 lAkha yojanano ane goLa che. zeSa dvIpasamudro tene vIMTIne rahelA che. pahelo jaMbudvIpa che, chello svayaMbhUramaNasamudra che. (68) Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 mULagAthA - zabdArtha jaMbU dhAyaI pukhara, vAruNIvara khIra ghaya khoya naMdIsarA | aruNa-ruNuvAya kuMDala, saMkha yaga bhayaga kusa kuMcA 69mA jaMbU, dhAtakI, puSkaravara, vAruNIvara, kSIravara, dhRtavara, Izkavara, naMdIzvara, aruNa, aruNopapAta (aruNavaraaruNaharAvabhAsa) kuMDala, (kuMDalavara, kuMDalavarAvabhAsa), zaMkha, (zaMkhavara, zaMkhavarAvabhAsa), ceka, rucakavara, rucakavarAvabhAsa), bhujaMga, (bhujagavara, bhujagavarAvabhAsa), kuza, (kuzavara, kuzavarAvabhAsa), krauMca, (phreMcavara, krauMcavarAvabhAsa)-dIpo che. (69) paDhame lavaNo jalahI, bIe kAloya pukharAIsu! divesu hanti jalahI, dIvasamANehi nAmehi lioo. pahelA tapa pachI lavaNasamudra che, bIjA dvIpa pachI kAlodadhi che, puSkaravara vagere dvIpo pachI dvIpanI samAna nAmavALA samudro che. (70) AbharaNa vattha gaMdhe, uppalatilae ya pauma nihirayaNe ! vAhara daha naIo, vijayA vakhAra kapnidA l71ii. kurU maMdara AvAsA, kUDA nambatta caMda sUrA ya ! anevi evamAI, pasatyavasthUNa je nAmA 7rA tanAmA dIvudahI, tipaDoyAyAra hutti aruNAI ! jaMbUlavaNAIyA, payaM te asaMkhijjA 73 alaMkAra, vastra, gaMdha, caMdravikAsI kamaLa, tilaka vagere vRkSa, sUryavikAsI kamaLa, navanidhi, ratno, varSadhara parvato, kaho, nadIo, vijayo, vakSaskAraparvato, devaloka, Indra, devaguru- uttarakuru, meruparvata, AvAso, zikharo, nakSatro, caMdra, sUrya ane bIjA paNa evA sArI vastuonA je nAma che te nAmanA dvIpasamudro che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 239 aruNa vagere dvIpo-samudro tripratyavatAra che. jaMbudvIpa, lavaNasamudra vagere dareka asaMkhya che. (71, 72, 73) tANaMtima sUravarAvabhAsa, jalahI paraMtu ikkikkA . deve nAge japhakhe, bhUe ya sayaMbhuramaNe ya ll74 temAMno chello sUryavarAvabhAsa samudra che, tyAra pachI deva, nAga, yakSa, bhUta, svayaMbhUramaNa dIpo-samudro eka eka che (74) vAruNIvara kharavaro, ghayavara lavaNo ya hutti bhinnarasA ! kAloya puSkarodahi, sayaMbhuramaNo ya udagarasA ll7pA vAruNIvara samudra, lIvara samudra, dhRtavara samudra, lavaNasamudra bhinna bhinna svAdavALA che. kAlodadhi, puSkaravarasamudra ane svayaMbhUramaNasamudra pANInA jevA svAdavALA che. (75) ISpharasa sesa jalahI, lavaNe kAloe carimi bahumacchA paNa saga dasa joyaNasaya-taNu kamA thova esesu I76ll zeSa samudro zeraDInA rasa jevA svAdavALA che. lavaNasamudra, kAlodadhi ane chellA samudramAM kramazaH 500, 700, 1000 yojananA zarIravALA ghaNA mAchalA che. zeSa samudramAM thoDA mAchalA che. (76). do sasi do ravi paDhame, duguNA lavarNami dhAyaIsaMDe ! bArasa sasi bArasa ravi, tappabhiInidiTTasasiraviNo ll77 tiguNA puvila jayA, asaMtarANaMtaraMmi khittemi ! kAloe bAyAlA, bisattarI pusmaraddhami 78. pahelA dvIpamAM be candra-be sUrya che. lavaNasamudramAM bamaNA (candra-sUrya) che. dhAtakIkhaMDamAM 12 candra ane 12 sUrya che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 mULa gAthA - zabdArtha tyArathI mAMDIne pachI pachInA kSetramAM traNa guNA nirdiSTa candrasUrya ane pUrvenA candra-sUrya yukta candrasUrya kahyA che. kAlodadhimAM 4ra ane puSkaravarArdhamAM 72 candrasUrya che. (77-78) do do sasiravipatI, egaMtariyA chasa isaMkhAyA. meruM payAvihaMtA, mANasakhite pariaDatti ll79lA manuSyakSetramAM 66nI saMkhyAvALI candranI be paMkti ane sUryanI be paMkti ekAMtare meruparvatane pradakSiNA ApatI phare che. (79). evaM gahAINo vi hu, navaraM dhuvapAsavattiNo tArA ! te ciya pAhiNatA, tatthava sayA parimitti 80 e pramANe graha vagerenI paNa paMktio jANavI, paNa dhruvatArAnI najIkamAM rahelA tArAo tene ja pradakSiNA ApatA tyAM ja haMmezA phare che. (80) panarasa culasIIsaNaM, Iha sasiravimaMDalAI taphikhattA joyaNa paNa saya dasahiya, bhAgA aDayAla igasaTTA 81 ahIM candranA ane sUryanA kramazaH 15 ane 184 maMDala che. temanuM kSetra pa10 yojana che. (81) tIsigasaTTA cauro, Iga Igasasa satta bhaIyassA paNatI ca du joyaNa, sasiraviNo maMDalaMtarayaM 8ro. candra ane sUryanA maMDalonuM aMtara kramazaH 35 21 yojana ane ra yojana che. (82) maMDaladasagaM lavaNe, paNa- nisaDhami hoI caMdasa . maMDalaaMtaramANe, jANa pamANe purA kahiyaM 83 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 241 candranA 10 maMDala lavaNasamudranI upara che ane 5 maMDala niSadhaparvatanI upara che. maMDalanA aMtaranuM pramANa ane vimAnanuM pramANa pUrve kahyA mujaba jANa. (83) paNasaTTI nisaDhami ya, dunnei ya bAhA dujoyaNutariyA ! IguNavIsa tu saya, sUrassa ya maMDalA lavaNe 84 sUryanA 2 yojanA aMtaravALA 65 maMDala niSedhaparvata upara che, temAMthI be maMDala (harivarSakSetranI) bAhA upara che ane 119 maMDala lavaNasamudra upara che. (84) sasiraviNo lavaNami ya, joyaNasaya titri tIsa ahiyAI ! asImaM tu joyaNasayuM, jaMbuddIvaMmi pavisatti /pA candra-sUrya lavaNasamudramAM 330 yojana ane jaMbudvIpamAM 180 yojana praveze che. (85) gaha- rikha-tAra-saMbaM, jalthacchasi nAumudahidIve vA. tasyasihi egatasiNo, guNa saMpna hoI savaguM 86ll je dvIpamAM ke samudramAM graha, nakSatra ane tArAnI saMkhyA jANavA icche che tenA candro vaDe eka candranA parivAranI) saMkhyAne guNavAthI sarvasaMkhyA thAya che. (86) battIsaTTAvIsA, bArasa aDa cau vimANalambAI ! patrAsa catta cha sahassa, kameNa sohammAIsu II8NA saudharma vagere devalokamAM kramazaH 32 lAkha, 28 lAkha, 12 lAkha, 8 lAkha, 4 lAkha, 50,000, 40,000, 6,000 devavimAno che. (87). Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 mULagAthA - zabdArtha dusu saya ca dusu sayatiga-migArasahiyaM sayaM tige hiTTA majhe sasuttara-saya-muvari tige sayamuvari paMca 88 be devalokamAM 800, be devalokamAM 300, nIcenA 3 naiveyakamAM 111, vaccenA 3 raiveyakamAM 107, uparanA 3 raiveyakamAM 100 ane upara (anuttaramAM) 5 vimAno che. (88) culasII lakha sattANavaI, sahassA vimANa tevI saM. savaeNgnamuDhalogaMmi, IMdayA bisa ipayaresa 89o. UrdhvalokamAM kula 84,97,023 vimAno che, pratiromAM 62 iMdrakavimAno che. (89). cau disi cau paMtIo, bAsadghi vimANiyA paDhamapayare ! uvari Ikkikka hINA, aNuttare jAva IkkiE I90 pahelA prataramAM cAra dizAmAM 62 vimAnanI cAra paMkti che, uparanA pratironI paMktimAM 1-1 vimAna ochuM che, yAvata anuttaramAM paMktimAM 1-1 vimAna che. (0) hRdaya vaTTA patIsu, to kamaso kaMsa cariMsA vaTTA. vivihA puphavakinnA, tavaMtare mutuM putvadisi I91 iMdraka vimAna goLa che, pachI paMktimAM kramazaH trikoNa, corasa ane goLa vimAno che. temanI vacce pUrvadizAne choDIne vividha puSpAvakIrNa vimAno che. (91) ega deve dIve, duve ya nAgodahasu boddhabe cattAri janmadIve, bhUyasamudesu apheva . - devadvIpa upara 1, nAgasamudra upara be, yakSadvIpa upara 4 ane bhUtasamudra upara 8 vimAno jANavA (92) Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 mULagAthA - zabdArtha solasa sayaMbhuramaNa, dIve supaITriyA ya surabhavaNA IgatIsaM ca vimANA, sayaMbhuramaNe samudde ya 93 svayaMbhUramaNadvIpa upara 16 ane svayaMbhUramaNa samudra upara 31 devavimAno pratiSThita che. (93) vaTTa vaTTasUvarsi, kaMsa sasa uvarimaM hoI ! cause cariMsa, uThuM tu vimANaseDhIo 94 goLa vimAnanI upara goLa vimAna, trikoNa vimAnanI upara trikoNa vimAna ane corasa vimAnanI upara corasa vimAna che. ema upara vimAnonI zreNIo che. (94) save vaTTaviyANA, egaduvArA havanti nAyabbA | titri ya saMsavimANe, cattAri ya hutti cariMse 9pA badhA goLa vimAno 1 dvAravALA che, trikoNa vimAnomAM 3 ane corasa vimAnomAM 4 dvAra che. (95) pAgAraparikhittA, vanimANA havatti salaeNvi ! cariMsavimANANe, caudisi veiyA hoI I96ll. badhA goLa vimAno killAthI vIMTAyelA che, corasa vimAnonI cAre dizAmAM vedikA che. (96) jo vaTTa vimANA, tatto saMsassa veIyA hoI . pAgAro boddhatvo, avarosesuM tu pAsenuM 97 - trikoNa vimAnanI je tarapha goLa vimAna hoya te tarapha vedikA che, bAkInI bAjue killo jANavo (97) AvaliyavimAsANa, aMtara niyamaso asaMkhirja ! saMkhijja-masaMkhirja, bhaNiye puSkAvakillANaM 98. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 mULagAthA - zabdArtha AvalikAgata vimAnonuM aMtara niyamathI asaMkhya yojana che, puSpAvakIrNa vimAnonuM aMtara saMkhyAtA ke asaMkhyAtA yojana che (98) acaMtasurahigaMdhA, phAse navaNIyamauyasuhaphAsA | niccoyA rammA, sayaMpahA te virAyaMti 99 // atyaMta sugaMdhavALA, sparzamAM mAkhaNa jevA mRdu ane sukhakArI sparzavALA, haMmezA prakAzavALA, suMdara, potAnI prabhAvALA te vimAno zobhe che. (99) je dakkhiNeNa IMdA, dAhiNao AvalI muNeyA / je puNa uttaraIMdA, uttarao AvalI muNe tesiM 100 je dakSiNa taraphanA indra che temanA dakSiNa taraphanA AvalikAgata vimAno jANavA ane je uttara taraphanA indra che temanA uttara taraphanA AvalikAgata vimAno jANavA. (100) puvvaNa pacchimeNa ya, sAmannA AvalI murNayavvA / je puNa vaTTa vimANA, majhillA dAhiNillANuM ||101 // pUrvanA ane pazcimanA AvalikAgata vimAno sAmAnya (baMnenA) jANavA. je vaccenA goLa vimAna che te dakSiNendranA che. (101) puvvaNa pacchimeNa ya, je vaDhDhA te vi dAhiNillasa / taMsa cauraMsagA puNa, sAmannA hutti du N pi // 102 pUrvanA ane pazcimanA je goLa vimAno che te paNa dakSiNendranA che. trikoNa ane corasa vimAno banne indronA sAmAnya che (102) Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha paDhamaMtimapayarAvali, vimANa muha bhUmi tassamAsastuM / payaraguNamiTTakaQ, savvarga puSpakinniyara 103 // pahelA ane chellA prataranA AvalikAgata vimAnone kramazaH mukha ane bhUmi kahevAya. teno saravALo karI tene ardha karI pratarathI guNatA iSTa devalokanA kula (AvalikAgata) vimAno Ave, zeSa puSpAvakIrNa vimAno che. (103) 245 IgadisipaMtivimANA, tivibhattA taMsa caurasA vaTTA / taMsesu sesamegaM, khiva sesa dugasa IkkikyuM 104 taMsesu cauraMsesu ya, to rAsi tigaMpi cauguNaeN kAuM / vaDhesu IMdayaM khiva, payaradhaNuM mIliyaM kapte // 105 eka dizAnA paMktigata vimAnone traNathI bhAgatA trikoNa, corasa ane goLa vimAno Ave, zeSa ekane trikoNa vimAnamAM nAkha, zeSa bemAMthI trikoNa-corasa vimAnamAM 1-1 nAMkha, pachI traNe rAzine cArathI guNI goLa vimAnamAM indrakavimAno umeravA. traNe rAzine bhegA karatA te devalokanA prataranA AvalikAgata vimAno Ave. (104, 105) sattasaya sattavIsA, cattAri sayA ya hutti caunauyA / cattAri ya chAsIyA, sohambhe hunti vaTTAI 51065 saudharma devalokamAM goLa vagere vimAno kramazaH 727, 494, 486 che. (106) emeva ya IsANe, navaraM vaDhDhANa hoI nANanaM / do saya advaitIsA, sesA jaha ceva sohamme // 10 // izAna devalokamAM e ja pramANe che, paNa goLavimAnomAM pharaka che. te 238 che. zeSa vimAno saudharmanI jema che. (107) Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 puvvAvarA chalaMsA, taMsA puNa dAhiNuttarA bajhjhA / abhintara cauraMsA, savvAvi ya kahrAIo 108 / / mULagAthA - zabdArtha pUrva-pazcimamAM SaTkoNa, dakSiNa-uttaramAM bahAranI trikoNa ane aMdaranI badhI ya (laMba)corasa kRSNarAjIo che. (108) culasI asII bAvattira, sattara saTTI ya pakSa cattAlA / tulla sura tIsa vIsA, dasa sahassa Ayarakkha cauguNiyA / / 109 12 devalokamAM kramazaH 84,000, 80,000, 72,000, 70,000, 60,000, 50,000, 40,000, 30,000, 20,000, 10,000 sAmAnika devo che. temanAthI cAraguNA AtmarakSaka devo che. (109) kalpesu ya miya mahiso, varAha sIhA ya chagala sAlUrA | haya gaya bhuyaMga khaggI, vasahA viDimAI ciMdhAI / / 110 12 devalokamAM devonA haraNa, pADo, bhUMDa, siMha, bakaro, deDako, ghoDo, hAthI, sarpa, geMDo, baLada, viDima (mRgavizeSa) cihno che. (110) dusu tisu tisu kalpesu, ghaNudahi ghaNavAya tadubhayaM ca kamA / surabhavaNapaITThANuM, AgAsa paIkriyA uriM 5111 // be, traNa, traNa devalokamAM devavimAnonA AdhAra kramazaH ghanoSi, ghanAvata ane te banne che. uparanA vimAno AkAza upara pratiSThita che. (111) sattAvIsasayAI, puDhavipiMDo vimANauccatta / paMca sayA kappaduge, paDhame tatto ya Ikkikke 112 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 47 saLagyathA - zabdArtha hAyaI puDhavIsu sayaM, vaDhaI bhavaNesu dudu du kaEsu. cauge navage paNage, taheva jADayuttareluM bhave 113. IgavIsasayA puDhavI, vimANamikkAraseva ya sayAI ! battIsa joyaNasayA, miliyA savattha nAyabrA 114 pahelA be devalokamAM pRthvIpiMDa 2700 yojana che ane vimAnanI uMcAI 500 yojana che. tyArapachI 2, 2, 2, 4, 9, 5 devalokamAM pRthvI piMDamAM 100-100 yojana ghaTe che ane vimAnonI uMcAI 100-100 yojana vadhe che. yAvat anuttaramAM pRthvIpiMDa 2100 yojana che ane vimAnanI uMcAI 1100 yojana che. badhe banne (pRthvIpiMDa-vimAnanI uMcAI) maLIne 3200 yojana jANavA. (112, 113, 114) paNa cau ti du vanna vimANa, sadhaya dusu dusu ya jA sahassAro ! uvari siya bhavaNavaMtarajoIsiyANa vivihavannA 115 sahasrAra devaloka sudhI be-be devalokamAM dhajAsahita vimAno 5, 4, 3, 2, varNana che. uparanA vimAno sapheda che. bhavanapativyaMtara-jyotiSanA vimAno vividhavarNanA che (115) raviNo udayatyaMtara, caunavaI sahassa paNasaya chavIsA ! bAyAla sarphi bhAgA, kakkaDakaMtidiyahUmi /116o. eyaMmi puNo guNie, ti paMca saga nava ya hoI kamamANu tiguNaMmi ya do lakjhA, te sII sahassa paMca sayA 11ii . asII cha sarphi bhAgA, joyaNa cau lakha bisattari sahassAne chacca sayA tettIsA, tIsa kalA paMca guNiyaMmi 118 sattaguNe cha lakhA, Igasaddhi sahassa cha saMya chAsIyA caupanna kalA taha, navaguNaMmi aDalakha saTTAo /119 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 248 sattasayA cattAlA, aTThArasa kalA ya Iya kamA cauro / caMDA cavalA jayaNA, vegA ya tahA gaI cauro // 120aa 6 30 60 karkasaMkrAMtinA divase sUryanA udaya ane astanuM aMtara 94,5266 yojana che. ene 3, 5, 7, 9thI guNatA pagalAnuM mApa Ave che. traNathI guNatA 2,83,580 6 yojana thAya che, pAMcathI guNatA 4,02,633 yojana thAya che, sAtathI guNatA 6,61,686 yojana thAya che. navathI guNatA 8,50,740 yojana thAya che. A cAra pagalArUpa caMDA, capalA, javanA, vegA cAragati che. (116, 117, 118, 119, 120) 54 60 60 Intha ya gaI cautthi, jayaNayari nAma keI mannati / ehiM kamehimimAhiM, gaIhiM cauro surA kamaso // 121 // vikhaMbhaM AyAmaM, parihiM abhitaraM ca bAhiriye / jugavaM miNaMti chammAsa, jAva na tahAvi te pAraM // 122 / / pArvati vimANANuM; kesi pi hu ahava tiguNiyAIe / kamacauge patteyaM, caMDAI gaI u joIjjA / / 123 // tiguNeNa kappacauge, paMcaguNeNaM tu aTTasu muNijjA / gevijje sattaguNeNaM, navaguNeDaNuttaracauke 1192811 keTalAka ahIM cothI gatine javanatarI mAne che.A cAra pagalArUpa A cAra gati vaDe cAra devo kramazaH pahoLAI, laMbAI, aMdaranI ane bahAranI paridhine eka sAthe 6 mahinA sudhI mApe che. chatAM paNa teo keTalAka vimAnonA pArane nathI pAmatA. athavA traNa guNA vagere cAra pagalAmAM darekamAM caMDA vagere gatio joDavI. traNa guNA pagalA vaDe cAra devalokamAM, pAMca Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 249 guNA pagalA vaDe ATha devalokamAM, sAta guNA pagalA vaDe raiveyakamAM ane navaguNA pagalA vaDe cAra anuttaramAM jANavuM. (121, 122, 123, 124). paDhamapayaraMmi paDhame, kape uDu nAma hRdayavimANe. paNayAlalakhajoyaNa, lakhe savvari savaThuM 12pA pahelA devalokanA pahelA prataramAM, uDu nAmanuM Indraka vimAna 45 lAkha yojanAnuM che. badhAnI upara rahela sarvArthasiddha vimAna 1 lAkha yojananuM che. (125). uDu caMda rayaya vagu, variya varuNe taheva ANaMde ! khaMbhe kaMcaNa ruIre, caMda aruNe ya varuNe ya 126ll. uDu, caMdra, rajata, valtha, vIrya, varuNa, AnaMda, brahma, kAMcana, rucira, candra, aruNa ane varuNa - (A pahelA-bIjA devalokanA indraka vimAno che.) (126). verUliya yaga ruIre, aMke phalihe taheva tavaNijja ! mehe agdha hAlide, naliNe taha lohiyarme ya /12 vaIre aMjaNa varamAla, riTTa deve ya soma maMgalae ! balabhade cakka gayA, sovasthiya saMdiyAvare 128 vairya, rucaka, rucira, aMka, sphaTika, tapanIya, megha, artha, hAlidra, nalina, lohitAkSa, vaja - (A trIjA-cothA devalokanA Indraka vimAno che.) aMjana, varamAla, riSTa, deva, soma, maMgaLa(A brahmaloka devalokanA Indraka vimAno che.) balabhadra, cakra, gadA, svastika, naMdAvarta - (A lAMtaka devalokanA Indraka vimAno che.) (127, 128) Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 AbhaMkare ya giddhI, keu garule ya hoI boddhave khaMbhe khaMbhahie puNa, baMbhuttara laMtae ceva // 129 AbhaMkara, gRddhi, ketu, garuDa - (A mahAzukra devalokanA indraka vimAno) jANavA. brahma, brahmahita, brahmottara, lAMtaka (-A sahasrAra devalokanA indraka vimAno che.) (129) mahAsukkasahassAre, ANaya taha pANae ya boddhave / pupheDalaMkAre, AraNe a taha accue ceva // 13 // mahAzukra, sahasrAra, Anata ane prANata - (A AnataprANata devalokanA indraka vimAno) jANavA. puSpa, alaMkAra, AraNa ane acyuta (A AraNa-acyuta devalokanA indraka vimAno che). (130) - mULagAthA - zabdArtha sudaMsaNa surpADibanne, maNorame ceva hoI paDhamatige / tatto ya savvaobhadde, visAlae sumaNe ceva // 131 // (praiveyakanI) pahelI trikamAM sudarzana, supratibaddha ane manorama (A indraka vimAno che.) tyAra pachI (bIjI trikamAM) sarvatobhadra, vizAla ane sumana (A indraka vimAno che.) (131) somaNase pIIkare, AIcce ceva hoI taIyatige / savvaTjhasiddhanAme, sUriMdayA eva bAsaTTI // 132aa trIjI trikamAM somanasa, prItikara ane Aditya - (A indraka vimAno) che. sarvArthasiddha nAme (indrakavimAna che.) Ama devonA 62 indraka vimAno che. (132) paNayAlIsaM lakkhA, sImaMtaya mANusaM uDu sivaM ca / apaiDhANo savvaTTa, jaMbUdIvo ImeM lakkha // 133 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 251 sImantaka narakAvAsa, manuSya kSetra, uDu vimAna ane siddhazilA - A 45 lAkha yojananA vistAravALA che. apratiSThAna narakAvAsa, sarvArthasiddha vimAna, jaMbUDhIpa- A 1 lAkha yojana vistAravALA che. (133) aha bhAgA saga puDhavIsu, raju Ikkikka taheva sohame. mAhiMda saMta sahassAra-Dacua gevijja logaMte 134o. adholokamAM sAta pRthvIone viSe sAta bhAga 1-1 raju pramANa che, temaja saudharma, mAhendra, lAMtaka, sahasrAra, azruta, raiveyaka, lokAnta 1-1 rajue AvelA che. (134) sammattacaraNasahiyA, savva loge phuse niravasesa satta ya caudasa bhAe, paMca ya suya desaviraIe /13pA. samyakatva-cAritra sahita jIvo sarvalokane saMpUrNapaNe sparze che. zrutajJAnI lokanA je bhAgane sparze che. dezavirata lokanA ( bhAgane sparze che (135) bhavaNavaNajoIsohammI-sANe sarahastha taNumANe dudu du caudde gevinja-ghuttare hANi ikkikke 136 bhavanapati, vyantara, jayotiSa, saudharma, izAnamAM zarIranuM pramANa 7 hAtha che. be, be, be, cAra, raiveyaka, anuttara devalokamAM 1-1 hAthanI hAni thAya che. (136) kappa duga dudu du cauge, navage paNage ya jiThiI ayarA do satta caudaDaTTArasa, bAvasigatIsa tittIsA ll137 be, be, be, be, cAra, nava ane pAMca devalokamAM utkRSTa sthiti kramazaH 2 sAgaropama, 7 sAgaropama, 14 sAgaropama, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 mULagAthA - zabdArtha 18 sAgaropama, 22 sAgaropama, 31 sAgaropama, 33 sAgaropama che. (137) vivare tANikUNe, IkkArasagA u pADie saMsA hasthikkArasa bhAgA, ayare ayare samahiyaMmi 138 caya puvasarIrAo, kameNa IguttarAI vaDhIe ! evaM ThiIvisA, sarNakumArAItaNumANe 13lA (be sthitinA) taphAvatamAMthI 1 ocho karI tene 11thI bhAgI zeSa rahe te hAthanA agIyArIyA bhAga che. 1-1 sAgaropamanI vRddhie pUrvanA zarIramAMthI ekottara vRddhie agIyArIyA bhAga ochA karavA. ema sthitinA vizeSathI sanakumArAdinA zarIranuM pramANa Ave che. (138, 139) bhavadhAraNijja esA, uttaravevi joyaNA labdha / gavijjaDaNutterasa, uttaravelaviyA narthIi 14 A bhavadhAraNIya zarIra che. uttaravaikriyazarIra 1 lAkha yojananuM che. raiveyaka-anuttaramAM uttaravaikriya zarIra nathI. (140) sAhAviya veviya, taNU jahannA kameNa pAraMbhe . aMgulaasaMkhabhAgo, aMgulasaMkhijjabhAgo ya 141 svAbhAvika ane vaikiya zarIra jaghanyathI zaruAtamAM kramazaH aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane aMgulano saMkhyAtamo bhAga che. (141) sAmagnaNaM cauvihasusu, bArasa muhuta ukkoso uvavAyavirahakAlo, aha bhavaNAIsu pateya I/14rA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 253 - sAmAnyathI cAre prakAranA devomAM upapAtavirahakALa utkRSTathI 12 muhUrta che. have bhavanapati vagere darekano upapAtavirahAkALa kahIza (142) bhavaNavaNajoIsohammI-sANesu muhuu cauvasaM. to navadiNa vIsa muhU, bArasa diNa dasa muhurA 143 bAvIsa saDha diyahA, paNayAla asII diNa sayaM tatto . saMkhijA dusu mAsA, dusu vAsA tisu tigesu kamA 144 vAsANa sayA sahassA, lakSma taha causu vijayamAIsu ! paliyA asaMkhabhAgo, savvaTTe saMkhabhAgo ya 14pA bhavanapati, vyantara, jayotiSa, saudharma, izAnamAM 24 muhUrta, pachI (sanaskumAramAM) 9 divasa 20 muhUrta, (mAhendramAM) 12 divasa 10 muhUrta, (brahmalokamAM) sADA bAvIsa divasa, (lAMtakamAM) 45 divasa, (mahAzukramAM) 80 divasa, (sahasrAramAM) 100 divasa, pachI bemAM saMkhyAtA mAsa, bemAM saMkhyAtA varSa, traNa trikamAM kramazaH saMkhyAtA so varSa, saMkhyAtA hajAra varSa ane saMkhyAtA lAkha varSa, ane vijaya vagere cAramAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ane sarvArthasiddhamAM palyopamano saMkhyAmAM bhAga (upapAtavirahakALa che). (143, 148, 145) salaeNsiMpi jahanno, samao emeva cavaNaviraho vi . Iga-du-ti-saMkha-masaMkhA, Igasamae hanti ya avaMti 146ll. badhAyano jaghanya upapAtavirahakALa jaghanyathI 1 samaya che, e ja pramANe cyavanavirahakALa paNa jANavo. 1 samayamAM 1, 2, 3, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thAya che ane auve che. (146). Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 mULagAthA - zabdArtha narapaMciMdiyatiriyANuppattI, surabhave 5jjattANuM / ajJavasAyavisesA, tesiM gaItAratamyuM tu 1198911 paryApta manuSyo ane paMcendriya tiryaMconI utpatti devalokamAM thAya che, paNa adhyavasAyavizeSathI temanI gatimAM tAratamya hoya che. (147) nara tiri asaMkhajIvI, sabve niyameNa jaMti devesu / niyaAuyasamahINA-uesu IsANaaMtesu // 148 asaMkhya varSanA AyuSyavALA badhA manuSyo-tiryaMco niyamA potAnA AyuSyanI samAna ke ochA AyuSyavALA IzAna sudhInA devalokamAM jAya che. (148) jaMti samucchimatiriyA, bhavaNavaNesu na joImAIsu / jaM tesiM uvavAo, paliyAsaMkhaMsaAusu / / 149aa saMmUrcchima tiryaMco bhavanapati ane vyantaramAM jAya che, jyotiSa vageremAM nahIM, kemake temanI utpatti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSyavALAmAM thAya che. (149) bAlatave paDibaddhA, ukkaDarosA taveNa gAraviyA / vereNa ya paDibaddhA, mariuM asuresu jAyaMti 150 tapanA bAlatapa karanArA, utkaTa roSavALA, abhimAnavALA, vairavALA jIvo marIne asurakumAra devomAM utpanna thAya che. (150) rajjuggaha-visabhakSmaNa-jala-jalaNa-pavesa-taNDa-chuha-duhao / girisirapaDaNAu mayA, suhabhAvA huMti vaMtariyA // 151 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 255 doraDAno phAMso khAvAthI, viSa khAvAthI, pANI ke agnimAM praveza karavAthI, tarasa ke bhUkhanA duHkhathI, parvatanA zikhara parathI paDavAthI marelA jIvo zubhabhAvathI vyantara thAya che. (151) tAvasa jA joIsiyA, caragaparivvAya baMbhalogo jA / jA sahassAro paMciMditiriya, jA acyuo saDhA ||152 // tApaso jyotiSa sudhI, caka-parivrAjaka brahmaloka sudhI, paMcendriya tiryaMca sahasrAra sudhI, zrAvako acyuta sudhI jAya che. (152) jaIliMga micchadiTTI, geviA jAva jaMti ukkoruM / payapi asaddahaMto, suttae micchadiThThI u // 15 // sAdhunA veSavALA mithyAdaSTi jIvo utkRSTathI traiveyaka sudhI jAya che. sUtra ke arthanA eka padanI paNa azraddhA karanAro jIva mithyAdaSTi che. (153) sutaM gaNaha22IyaM, taheva pajJeyabuddharaIyaM ca / suyakevaliNA raIyaM, abhinnadasapurvAiNA raIyaM 154 // gaNadharoe raceluM, pratyekabuddhoe raceluM, zrutakevalIe raceluM ane saMpUrNa 10 pUrvIe raceluM te sUtra che. (154) chaumatthasaMjayANuM, uvavAukkosao a savvade / tesiM sadbhANaM pi ya, jahannao hoI sohame ||155|| chadmastha sAdhuonI utkRSTathI utpatti sarvArthasiddhamAM thAya che. temanI ane zrAvakonI paNa jaghanyathI utpatti saudharmamAM thAya che. (155) laMtaMmi caudapulvisTa, tAvasAINa vaMtaresu tahA / eso uvavAyavihi, niyaniyakiriyaThiyANa savvovi // 156 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 mULagAthA - zabdArtha 14 pUrvenI lAMtakamAM ane tApasa vagerenI vyaMtaromAM jaghanyathI utpatti thAya che. A utpanna thavAnI badhI vidhi potapotAnI kriyAmAM rahelAnI samajavI. (156). varjarisahanArAya, paDhamaM bIyaM ca risahanArAyaM / nArAyamaddhanArAya, kIliyA taha ya chevaTTe 1paNA ee cha saMghayaNA, risaho paTTo ya kIliyA varja I ubhao makkAbaMdho, nArAo hoI viSeo I158 pahelu vrajaRSabhanArAca, bIju RSabhanArAca, nArAya, ardhanArAca, kAlikA ane chevaTuM A cha saMghayaNa che. RSabha eTale pATo, vaja eTale khIlI, nArAca eTale banne bAju markaTabaMdha che ema jANavuM (157, 158) cha gaSmatirinarANe, samucchimaparNidivigala chevaTTa ! suraneraIyA ebiMdiyA ya, salve asaMghayaNA /159. garbhaja tiryaMco ane manuSyone cha, saMmUcchima paMcendriya ane vikasendriyane chevaTjha saMghayaNa hoya che. devo, nArako ane ekendriyo badhA saMghayaNa vinAnA che. (159) chevaTTaNa ugammaI, cauro jA Spa kIliyAIsu causu du du kaSpa vaDhI, paDhameNe jAva siddhI vi 16ol. chevA saMghayaNa vaDe cAra devaloka sudhI javAya che. kAlikA vagere cAra saMghayaNo hote chate be be devalokanI vRddhi karavI. pahelA saMghayaNa vaDe siddhi sudhI paNa jaI zakAya che. (160) samacariMse nammoha, sAI vAmaNa ya khuja huMDe yA jIvANa cha saMThANA, savvastha sulaMNe paDhamaM 161il Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 257 samacaturagna, nyagrodha, sAdi, vAmana, kumbha ane huDaka - A jIvonA cha saMsthAna che. pahelu saMsthAna sarvatra sArA lakSaNavALuM che. (16) nAhII uvari bIya, taIyamaho piTTipleyarauravajIM siragavapANipAe, sulakhaNuM te carcei tu 16rA, bIju saMsthAna nAbhInI upara sArA lakSaNavALu che, trIju saMsthAna nAbhInI nIce sArA lakSaNavALuM che, cothuM saMsthAna pITha, peTa, chAtI sivAyanA mastaka, gaLu, hAtha, pagamAM sArA lakSaNavALuM che (162) vivarIya paMcamAM, savvastha alakSmaNe bhave charuM ! gambhaya nara tiriya chahA, surA samA huMDayA sesA 163 pAMcamu saMsthAna (cothAthI) viparIta che. chaThTha saMsthAna sarvatra lakSaNa vinAnuM che, garbhaja manuSya-tiryaMcane cha prakAranA saMsthAna hoya che. devone samacatustra saMsthAna hoya che. zeSa jIvone huMDakasaMsthAna hoya che. (163) jaMti surA saMkhAuya-gabbayapajjattamaNuya-tirie su. pajaoNsu ya bAyara-bhU-daga-patteyagavaNesu l/164 devo saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA garbhaja manuSyatiryaMcamAM ane paryAptA bAdara pRthvIkAya, apakAya ane pratyeka vanaspatikAyamAM jAya che. (164) tatkavi sarNakumAra-prabhiI egiMdiesu no jaMti . ANayapamuhA caviluM, maNuesu ceva gacchatti /16pA temAM paNa sanakumAra vagere devo ekendriyomAM nathI jatA, Anata vagere devo AvIne manuSyamAM ja jAya che. (15) Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 mULagAthA - zabdArtha do kappa kAyasevI, do do do pharisa-rUva-sadRhiM cauro maheNuvarimA, appaniyArA ahaMtasuhA 166ll be devalokanA devo kAyA vaDe maithuna sevanArA che, be-bebe devalokanA devo kramazaH sparza-rUpa-zabdathI maithuna sevanArA che, cAra devalokanA devo manathI maithuna sevanArA che, uparanA devalokanA devo maithuna nahIM sevanArA ane anaMta sukhavALA che. (16) jaM ca kAmasuha loe, jaM ca divyaM mahAsuha .. viyarAyasuhassae, yaMtabhAge pi naththaI 16 lokamAM je kAmasukha che ane je devatAI mahAsukha che te vItarAganA sukhanA anaMtamA bhAgane paNa yogya nathI. (167) uvavAo devINe, kaNvadurgA jA parao sahassArA ! gamaNAgamaNe nandhI, accayaparao surANaMpi 168 devIonI utpatti be devaloka sudhI che, sahastrAra pachI devIonuM gamanAgamana nathI, azruta devaloka pachI devonuM paNa gamanAgamana nathI. (168) ti paliya ti sAra terasa, sArA kappaduga taIya saMta aho ! kimbisiya na hutti uvari, accamaparaoDabhiogAI 16lA 3 palyopama, 3 sAgaropama ane 13 sAgaropama AyuSyavALA kilbiSiyA devo be devaloka, trIjA devaloka ane lAtaMka devalokanI nIce hoya che. upara kilbiSiyA devo nathI hotA. azruta devaloka pachI Abhiyogika vagere devo nathI hotA. (169). aparigrahadevINe, vimANalaknA cha hRti sohame ! paliyAI samayAhiya, ThiI jAsiM jAva dasa paliyA 17al Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 mULagAthA - zabdArtha tAo saLaMkumArANevaM, vajranti paliyadasagehiM / jA baMbha-sukka-ANaya-AraNa devANa pannAsA ||171|| saudharmamAM aparigRhItA devIonA cha lAkha vimAno che. je devIonI sthiti 1 palyopamathI mAMDIne samayAdhika yAvat 10 palyopama sudhInI che teo sanakumAra devone yogya che. ema 1010 palyopama vadhatA kramazaH brahmaloka, mahAzukra, Anata sudhInA devone yogya che, yAvat 50 palyopama sthitivALI devIo AraNa devone yogya che. (170, 171) IsANe caulakkhA, sAhiyapaliyAI samayaahiyaThiI / jA pannara paliya jAsiM, tAo mAhiMdadevANaM 172 eeNa kameNa bhave, samayAhiya paliyadasagavuThThIe / laMta-sahassAra-pANaya-accaya-devANa paNapannA // 173 // IzAnamAM aparigRhItA devIonA cAra lAkha vimAno che. sAdhika palyopamathI mAMDIne samayAdhika yAvat 15 palyopama sudhInI jemanI sthiti che te devIo mAhendranA devone yogya che. e krame samayAdhika yAvat 10 palyopamanI vRddhi karatA kramazaH lAMtaka, sahasrAra, prANatanA devone yogya che, yAvat 55 palyopama sthitivALI devIo acyuta devone yogya che. (172, 173) kidA nIlA kAU, teU pamhA ya sukka lessAo / bhavaNavaNa paDhama cau lesa, joIsa kappaduge teU // 174 // kappatiya pamhalesA, laMtAIsu sukkalesa hanti surA | kaNagAbha paumakesara, vazA duru tisu uvari dhavalA // 175 // kRSNa, nIla, kApota, tejo, padma ane zukla- A cha lezyAo che. bhavanapati ane vyantarane pahelI cAra lezyA hoya che. jyotiSa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 mULagAthA - zabdArtha ane be devalokamAM tejolezyA hoya che. traNa devalokamAM padmalezyA hoya che, lAMtaka vageremAM zukla lezyAvALA devo hoya che. be devalokamAM suvarNa varNavALA, traNa devalokamAM kamaLanI kesarAnA varNavALA ane u52 sapheda varNavALA devo che. (174, 175) dasa vAsasahassAI, jahannamAuM dharaMti je devA / tesiM cautthAhAro, sattahiM thovehiM UsAso 176 // je devo jaghanyathI 10,000 varSanA AyuSyane dhAraNa kare che temano AhAra ekAMtare ane ucchvAsa sAta stoke hoya che. (176) AhivAhivimukkasa, nisAsUssAsa egago / pANu satta Imo thovo, sovi sattaguNo lavo 177 // lavasattahattarIe hoI, muhutto Imi UsAsA / sagatIsasaya tihuttara, tIsaguNA te ahoratte 178 lakhkhuM terasa sahasA, nauyasayaM ayarasaMkhayA deve / pakkhahiM UsAse, vAsasahassehiM AhAro // 179 // Adhi-vyAdhithI rahita manuSyano 1 zvAsocchvAsa te prANa che, 7 prANa te 1 stoka che, sAta guNo stoka te 1 lava che, 77 lavano 1 muhUrta che, 1 muhUrtamAM 3773 zvAsocchvAsa che, tene trIsa guNA karatA 1 ahorAtramAM 1,13,190 zvAsocchvAsa che. sAgaropamanI saMkhyAvaDe devamAM pakhavADiye zvAsocchavAsa ane hajAra varase AhAra hoya che. (177, 178, 179) dasa vAsasahastuvaai, samayAI jAva sAgara UbhuM / divasa muhutta puSuttA, AhArUsAsa sesANaM 180nA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 261 10,000 varSathI upara samaya vagerethI mAMDIne 1 sAgaropamathI ochA AyuSyavALA bAkInA devonA AhAra ane ucchavAsa kramazaH divasa pRthaphalve ane muhUrtapRthaphalve thAya che. (18) sarI reNa oyAhAro, tayAI phAsaNa lomaAhAro. paksevAdAro puNa, kAvalio hoI nAyavvo 181 zarIra vaDe ojAhAra hoya che, tvacAnA sparza vaDe lomAhAra hoya che ane prakSepAhAra koLIyAno hoya che ema jANavuM. (181) oyAhArA sarve, apajatta pajjata lomaAhAro ! sura-niraya-IniMdi viNA, sesA bhavatthA sapakhevA 18rI. badhA aparyAptA jIvo ojAhAravALA che, paryAptA jIvo lomahArAvALA che, devo-nArako-ekendriya sivAyanA zeSa saMsArI jIvo prakSepa AhAravALA che. (182) sacittAcittobhayarUvo, AhAra savatiriyANuM ! savanarANaM ca tahA, suraneraIyANa accitto 183 badhA tiryaMcono ane badhA manuSyono AhAra sacitta-acittaubhayarUpa che. devo-nArakono AhAra acitta hoya che. (183) AbhogADaNAbhogA, savaeNsiM hoI lomaAhAro ! nirayANe amaNunno, pariNamaI surANa samaNunno 184 badhA jIvono lomAhAra jANatA ane ajANatA thAya che. nArakIone te azubharUpe pariName che ane devone te zubha rUpe pariName che (184). taha vigalanArayANuM, aMtamuhurA sa hoI ukkoso ! paMciMditirinarANa, sAhAvio chaaTTamao 18pa Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 mULagAthA - zabdArtha vikalendriya ane nArakone te AhAra utkRSTathI aMtarmuhUrta hoya che. paMcendriya tiryaMco ane manuSyono svAbhAvika AhAra utkRSTathI kramazaH chaThe ane ame hoya che. (185) vigrahagaImAvajJA, kevaliNo samuhayA ajogI ya siddhA ya aNAhArA, sesA AhAragA jIvA 186ll vigrahagati pAmelA, kevalIo, samuddhAtavALA, ayogI jIvo ane siddho aNAhArI che, zeSa jIvo AhAraka che. (186) kesaddhi-saMsa-naha-roma-hira-vasa-camma-mutta-purisehiM rahiyA nimpaladehA, sugaMdhanIsAsa gayelevA ll18LA aMtamuhurtaNuM ciya, pajattA taruNapurisasaMkAsA savaMgabhUsaNadharA, ajarA niyA samA devA 188. devo keza-hADakA-mAMsa-nakha-roma-lohI-carabI-mUtra-viSTAthI rahita nirmaLa zarIravALA, sugaMdhI zvAsocchavAsavALA, lepa (parasevA)thI rahita, aMtarmuhUrtamAM paryAptA thanArA, yuvAna puruSa jevA, badhA aMgo upara alaMkArone dhAraNa karanArA, jarA (ghaDapaNa) rahita, rogarahita ane samacaturagnasaMsthAnavALA hoya che. (187188) aNimisanayaNA maNa-kanjhasAhaNA puSphadAmaamilANA | cariMguleNa bhUmi, na vinti surA jiNA biMti /189aaaa animeSa nayanavALA, manathI kArya sAdhanArA, nahIM karamAyelI phUlanI mALAvALA devo bhUmine cAra AMgaLa vaDe sparzatA nathI ema jinezvaro kahe che. (18) Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 mULagAthA - zabdArtha paMcamuM jisakalANesu ceva, maharisitavANubhAvAo / jammataraneeNa ya, AgacchAnti surA IhaI 19oll jinezvaranA pAMca kalyANakomAM, maharSinA tapanA prabhAvathI ane anya janmanA snehathI devo ahIM Ave che. (190) saMketadigvapamA, visayAsattADasamattakattabbA. aNahINamaNuyakajjA, narabhavamasuI na IMti surA 191 saMkrAnta thayelA divya premavALA, viSayamAM Asakta, samApta nathI thayA kartavya jemanA evA, manuSyone analIna kAryavALA devo azubha manuSyabhavamAM nathI AvatA (191). cattAri paMca joyaNasayAI, gaMdho ya maNuyalogassa ! ua vaccaI jeNaM, na hu devA teNa Avatti 19ro je kAraNathI manuSyalokanI gaMdha 400 ke 500 yojana upara jAya che te kAraNathI devo ahIM AvatA nathI. (12) do kaSpa paDhamapuDhavuiM, do do do bIya-taIyaga-cautyi T cau uvarima ohIe, pAsanti paMcamaM puDhavi 193 be devalokanA devo pahelI pRthvIne, be-be-be devalokanA devo kramazaH bIjI-trIjI-cothI pRthvIne, uparanA cAra devalokanA devo pAMcamI pRthvIne avadhijJAnathI juve che. (193) chaai cha gelijjA, sattamimIyare aNuttarasurA uI kiMcUNa loganAli, asaMkhadIvudahi tiriyaM tu 194o. cha raiveyakanA devo chaThThI pRthvIne, traNa raiveyakanA devo sAtamI pRthvIne, anuttara devo kaMIka nyUna lokanAlIne avadhijJAnathI juve ane tIrjI asaMkhya dvIpa-samudrone juve che. (194) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 mULagAthA - zabdArtha bahuAyaragaM uvarimagA, uThuM saviyANaliyadhayAI / UNaddha sAgare saMkha-joyaNA tapparamasakhA 19pA uparanA devo to ghaNuM juve. upara potAnA vimAnanI cUlikAnI dhajA sudhI juve. aDadhA sAgaropamathI ochA AyuSyavALA devo saMkhyAtA yojana sudhI juve, tenAthI vadhu AyuSyavALA devo asaMkhya yojana sudhI juve. (15) paNavIsa joyaNa lahu, nAraya-bhavaNa-vaNa-joI-kappAe gavijjaDaNuttarANa ya, jahasaMkhe ohiAgArA 196ll, taprAgAre pallaga paDahaga-jhallari-muiMga-puNDa-jave tiriyamaNuesa ohI, nANAvihasaMThio bhaNio /19zI bhavanapati-vyantara jaghanyathI 25 yojana juve. nArakI, bhavanapati, vyattara, jayotiSa, 12 devaloka, raiveyaka, anuttaranA devonA avadhijJAnanA AkAro kramazaH trApo, pyAlo, Dhola, jhAlara, mRdaMga, puSpagaMgerI, javanAlaka (kanyAno kaMcuka sahita caNIyo)nA AkAre che. tiryaMco ane manuSyomAM avadhijJAna vividha saMsthAnovALuM kahyuM che. (196, 197) uThuM bhavaNavaNANe, bahugo vemANiyANaDaho ohI nAraya-joIsa tiriyuM, naratiriyANuM aegaviho 198 bhavanapati-vyantaranuM avadhijJAna upara vadhu hoya che, vaimAnikonuM avadhijJAna nIce vadhu hoya che, nArakI-jyotiSanuM avadhijJAna tIrjI vadhu hoya che, manuSyo-tiryaMconuM avadhijJAna aneka prakAranuM che. (198) Iya devANaM bhaNiya, ThiIpamuha nArayANa tucchAmi | Iga tigni satta dasa sattara, ayara bAvIsa tittIsA 199o Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 265 sattasu puDhavIsu ThiI, jidrovarimA ya hiTTa puDhavIe . hoI kameNa kaNiTTA, dasavAsasahassa paDhamAe 200 Ama devonA sthiti vagere kahyA. have nArakIonA kahIza. sAta narakamAM utkRSTa sthiti kramazaH 1, 3, 7, 10, 17, 22, 33 sAgaropama che. uparanI pRthvInI utkRSTa sthiti kramazaH nIcenI pRthvInI jaghanya sthiti che. pahelI pRthvInI jaghanya sthiti 10,000 varSa che. (199- 200) navaI sama sahasa lakhA, puvvANuM koDI ayara dasa bhAga Ikkikka bhAga vuDhI, jA ayara terase payare 201 Ia jiH jahannA puNa, dasavAsasahassa lamba payara duge ! semesu uvari kiTTA, aho kaNiDhAu paI puDhavi 202aa 90,000 varSa, 90 lAkha varSa, 1 kroDa pUrva, , sAgaropama, 1-1 bhAganI vRddhi yAvat 13mA prataramAM 1 sAgaropama - A utkRSTa sthiti che. jaghanya sthiti be prataramAM 10,000 varSa ane 1 lAkha varSa, zeSa pratiromAM dareka pRthvImAM uparanA prataranI utkRSTa sthiti nIcenA prataranI jaghanya sthiti che. (201- 202) uvarikhiiThiivizeso, sagapayaravihatu IcchasaMguNio. uvarimakhiiThiisahio IcchiyapayaraMmi ukkosA 203 uparanI pRthvInI sthitinA taphAvatane potAnA pratarathI bhAgI ISTa pratarathI guNI uparanI pRthvInI sthitithI sahita te ISTa prataramAM utkRSTa sthiti che (203) baMdhaNa gaI saThANA, bheyA vannA ya gaMdha rasa phAsA ! agurulahu sada dasahA, asuhA viya puggalA nirae 204ll, Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 mULagAthA - zabdArtha baMdhana, gati, saMsthAna, bheda, varNa, gaMdha, rasa, sparza, agurulaghu, zabda - e daza prakAranA azubha pudgala (pariNAmo) narakamAM che. (204) narayA dasavila veyaNa, sIusiNa-khuha-pivAsa-kaMhiM paravarsa jara dAha, bhaya sogaM ceva veyaMti 20pAI nArakIo 10 prakAranI vedanA bhogave che - ThaMDI, garamI, bhUkha, tarasa, khaMjavALa, paravazatA, tAva, dAha, bhaya ane zoka. (205). sattasu khittajaviyaNA, annannakayAvi paharaNehi viNA | paharaNakayA vi paMcasu, tisu paramAhampiyayAvi 206ll sAte pRthvImAM kSetraja ane praharaNa vinA parasparakRta vedanA hoya che. pAMca pRthvImAM praharaNakRta vedanA paNa hoya che. traNa pRthvImAM paradhAmIkRta vedanA paNa hoya che. (206) raNapraha sakkarapaha, vAluyapada paMkAha ya dhUmapahA ! tamapahA tamatamapahA, kameNa puDhavINa gorAI 207 ratnaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama:prabhA, tamastamaH prabhA - A kramazaH sAta pRthvInA gotra che. (207) ghammA vaMsA selA, aMjaNa riTTo maghA ya mAghavaI ! nAmehiM puDhavIo, chattAIchatta saMDANA 208 gharmA, vaMzA, zailA, aMjanA, viSTA, maghA ane mAghavatI - A nAmo vaDe sAta pRthvIo chatrAtichatranA AkAre rahelI che. (208) Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 267 asII battIsa aDavIsa, vIsA aTTAra sola aDa sahassA / lakjhuvira puDhavipiMDo, ghaNudahi-ghaNavAya-taNuvAyA 209 // gayaNaM ca paiTTANaM, vIsasahassAi ghaNudahI piMDo / ghaNataNuvAyAgAsA, asaMkhajoyaNajuyA piMDe // 210 1 lAkhanI upara 80 hajAra, 32 hajAra, 28 hajAra, 20 hajA2, 18 hajA2, 16 hajA2, 8 hajAra yojana, e pRthvIpiMDa che. temAM nIce ghanodidha, ghanavAta, tanavAta ane AkAza AdhAra che. ghanodadhino piMDa 20,000 yojana che. ghanavAtatanavAta-AkAzano piMDa asaMkhya yojanayukta che. (209- 210) na phusaMti aloga, caudisaMpi puDhavIu valayasaMgahiyA / rayaNAe valayANuM, chandvapaMcamajoyaNuM sadbha // 211|| vibho ghaNaudahI, ghaNataNuvAyANa hoI jahasaMkhuM / satibhAga gAuyaM, gAuyaM ca taha gAuyatibhAgo / / 212 / / paDhamamahIvalaesuM, khivijja eyaM krameNa bIyAe / du-ti-cau-paMca-cha-guNa, taiyAisu taMpi khiva kamaso // 213 valayothI vIMTAyelI pRthvIo cAreya dizAmAM alokane sparzatI nathI. ratnaprabhAnA ghanodadhi, ghanavAta, tanavAtanA valayo kramazaH 6, 4, 1 yojana jADA che. pahelI pRthvInA valayomAM 1 gAu, 1 gAu ane OM gAu umeratA e kramazaH bIjI pRthvInA valayonI pahoLAI che. tene 2, 3, 4, 5, 6 guNA karI umeravAthI kramazaH trIjI vagere pRthvImAM valayonI jADAI Ave che. (211, 212, 213) majje ciya puDhavIahe, ghaNudahipamuhANa piMDaparimANuM / bhaNiya tao kameNaM, hAyai jA valayaparimANuM // 214 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 mULagAthA - zabdArtha pRthvInI nIce madhyabhAge ja ghanodadhi vagerenA piMDanuM parimANa kahyu che, tyAra pachI kramazaH valayanA parimANa sudhI ghaTe che. (214) tIsa paNavIsa pannarasa, dasa tinni paNa ega lakkhAi / paMca ya narayA kamaso, culasI lakkhAI sattasu vi // 215aa 30 lAkha, 25 lAkha, 15 lAkha, 10 lAkha, 3 lAkha, 5 nyUna 1 lAkha ane pAMca narakAvAso kramazaH sAta pRthvIomAM che. sAtemAM 84 lAkha narakAvAsa che. (215) terikkArasa nava saga, paNa tinniga payara sagviguNavantA / sImaMtAI appaI-ThANaMtA iMdayA majye // 216 // sAta pRthvImAM kramazaH 13, 11, 9, 7, 5, 3, 1 prataro che. kula 49 pratara che. temanI vacce sImantakathI mAMDIne apratiSThAna sudhInA indraka narakAvAsa che. (216) tehiMto disividisiM, viNiggayA aDha nirayaAvalIyA / paDhame payare disi, IguNavanta vidisAsu aDayAlA // 217 / bIyAisu payaresu, iga iga hINA u hunti paMtIo / jA sattamamahIpayare, disI ikkikko vidisi natci // 218 te indraka narakAvAsothI dizA-vidizAmAM narakAvAsonI 8 Avalio nIkaLelI che. pahelA prataramAM dizAmAM 49 ane vidizAmAM 48 narakAvAsa che. bIjA vagere pratomAM paMktio 11 hIna narakAvAsavALI che, yAvat sAtamI pRthvInA prataramAM dizAmAM 1-1 narakAvAsa che ane vidizAmAM narakAvAsa nathI. (217-218) Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 mULagAthA - zabdArtha IThapayaregadisi saMkha, aDaguNA cauviNA sAMgasaMkhA ! jaha sImaMtayapayare, eguNanauyA sayA tini /ra1lA. apaIThANe paMca uM, paDhamo muhamatimo havaI bhUmI ! muhabhUmIsamAsaddha, payaraguNa hoI savadhaNa para 20 ISTa prataranI eka dizAnI narakAvAsanI saMkhyAne 8thI guNI, temAM 4 ochA karI 1 umeravo, jemake sImantaka prataramAM 389 narakAvAsa thAya. apratiSThAna prataramAM 5 narakAvAsa che. pahelo mukha che. chello bhUmi che. mukha ane bhUmino saravALo karI ardha karI pratara sAthe guNatA narakAvAsanI kula saMkhyA Ave. (219-220) channavaIsaya tivanA, sattasu puDhavIsu AvalI nirayA sesa tiyAsI lakhA, tisaya siyAlA navaIsahasA 221 - sAta pRthvIomAM AvalikAgata nArakAvAso 9,653 che. zeSa 83,90,347 puSpAvakIrNa narakAvAsI che. (221) tisahassaccA savaeN, saMkhamasaMkhijjavitthaDAyAmAM! paNayAlalakha, sImaMtao ya lakhuM apaheThANo rarara badhA narakAvAso 3000 yojana uMcA che ane saMkhyAtAasaMkhyAtA yojana lAMbA-pahoLA che. sImantaka narakAvAsa 45 lAkha yojanano che ane apratiSThAna narakAvAsa 1 lAkha yojanAno che. (222) chasu hiMThovari joyaNasahassa, bAvana saddha carimAe A puDhavIe narayarahiya, narayA sesaMmi savvAsu rara3 cha pRthvIomAM nIce-upara 1000 yojana ane chellI pRthvImAM nIce-upara para,500 yojana narakAvAsa rahita che. badhI pRthvIomAM zeSa kSetramAM narakAvAso che (223) Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 mULagAthA - zabdArtha bisahasUNA puDhavI, tisahassaguNiehi niyayapayarahiM ! UNA rUvUNaniyapayara-bhAIyA patthaDataraya ra24o 2000 yojana nyUna pRthvIpiMDamAM 3000 vaDe guNAyelA potAnA pratiro ochA karI eka nyUna potAnA pratiro vaDe bhAgavAthI pratironuM AMtaru Ave che. (24) paDhi dhaNu cha aMgula, rayaNAe dehamANamukkosaM. esAsu duguNaduguNe, paNa dhaNasaya jAva caramAe rahRpA ratnaprabhA pRthvImAM utkRSTa zarIramAna 7 dhanuSya 6 aMgula che, zeSa pRthvIomAM bamaNuM bamaNuM che, yAvata chellI pRthvImAM 500 dhanuSya che. (225) rayaNAe paDhamapayare, hatyatiya dehamANamaNupayara ! chappanaMgulasaSThA, vaDhI jA terase purna radI ratnaprabhA pRthvInA prathama prataramAM zarIramAna 3 hAtha che. tyAra pachI dareka pratare pa6 aMgulanI vRddhi karavI yAvat teramA pratare saMpUrNa thAya. (226) je dehapamANe uvarimAe, paDhavIe aMtime payare te ciya hiThimapuDhavIe, paDhamapayaraMmi boddhaa 227 uparanI pRthvInA aMtima prataramAM je zarIramAna hoya te ja nIcenI pRthvInA pahelA prataramAM jANavuM. (227) te cagUNagasagapayarabhaIye, bIyAI payarayuDhi bhave ! tikara tiaMgula karasatta, aMgulA sarTuiguNavIsa 228 paNa dhaNu aMgula vasa, panarasa dhaNu duni haltha saDhA | bAsaThi dhaNuha saTTA, paNa puDhavI payaravuddhi imA rahelA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 271 tene 1 jUna potAnA pratiro vaDe bhAgatA bIjI vagere pRthvInA pratiromAM vRddhi thAya che. 3 hAtha 3 aMgula, 7 hAtha 193 AMgula, 5 dhanuSya 20 aMgula, 15 dhanuSya 2 hAtha, 62 dhanuSya A pAMca pRthvIomAM dareka pratare vRddhi che. (228, 229) ie sAhAviya deho, uttaravevio ya taddaguNo .. duvihovi jahana kamA, aMgulaasaMkhasakhaso ra30 A svAbhAvika zarIranuM pramANa che. uttaravaikriyazarIra tenAthI bamaNuM che. banne prakAranuM zarIra jaghanyathI kramazaH aMgulano asaMkhyAtamo ane saMkhyAtamo bhAga che. (230) sattasu cauvIsa muhu, saga panara diBga ca chaggAsAe ujavAyacavaNaviraho, oha bArasa muhurU gurUA.ra31 lahuo duhAvi samao, saMkhA puNa surasamAM muNeyavA saMkhAu pajjata parNidi, tiri-nArA jaMti naraesu ra3rA sAta pRthvIomAM (utkRSTa) upapAta-cyavana virahakALa kramazaH 24 muhUrta, 7 divasa, 15 divasa, 1 mAsa, 2 mAsa, 4 mAsa, 6 mAsa che. sAmAnyathI narakamAM utkRSTa upapAtavirahakALa 12 muhUrta che. sAmAnyathI ane vizeSathI jaghanya upapAta-cyavana virahakALa 1 samaya che. 1 samaye upapAta-cyavana saMkhyA devonI samAna jANavI. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA paMcendriya tiryaMco ane manuSyo narakamAM jAya che. (231, 232) micchadiThi mahAraMbha, parignaho tivakoha nissIlo ! narayAue nibaMdhaI, pAvaruI pariNAmo ra33 mithyAdaSTi, mahAraMbhI, parigrahI, tIvra krodhavALo, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 mULagAthA - zabdArtha zIlarahita, pAparucivALo, raudra pariNAmavALo jIva narakAyuSya bAMdhe che. (233) asani sarisiva pakhI, sIha uragirthIi jatti jA chaThuiM kamaso ujjoseNaM, sattamapuDhavi maNuya macchA ra34o. asaMsI, bhujaparisarpa, pakSI, siMha, sarpa, strI kramazaH utkRSTathI (pahelI thI) chaThThI pRthvI sudhI jAya che. sAtamI pRthvImAM manuSyo ane mAchalA jAya che. (234) vAlA dADhI padmI, jalayara narayAgayA u adhanUrA jaMti puNo naraenuM, bAhulleNe na uNa niyamo ra3pA. atikrUra evA sarpa, vAgha-siMha, pakSI, jalacara narakamAMthI AvelA pharIne ghaNuM karIne narakamAM jAya che, paNa niyama nathI. (235) dopaDhamapuDhavigamaNe, chevaTe kIliyAI saMghayaNe ! ikki puDhavI vaDhI, AItilasAu naraesu ra36o. chevaThA saMghayaNamAM pahelI be pRthvImAM jAya, kAlikA vagere saMghayaNamAM 1-1 pRthvInI vRddhi che. narakomAM pahelI traNa lezyAo che. (236) dusu kAU taIyAe, kAU nIlA ya nIla paMkAe dhUmAe nIlakihA, dusu kihA hutti lesAo /ra37 be pRthvImAM kApotalezyA che, trIjI pRthvImAM kApota-nIla lezyA che, paMkaprabhAmAM nIlalezyA che, dhUmaprabhAmAM nIla-kRSNalezyA che, be narakamAM kRSNa lezyA che. (237) Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha suranArayANa tAo, davvalesA adghi bhaNayA / bhAvaparAvattIe, puNa esiM hutti challesA II238 devo-nArakone te dravyalezyAo avasthita kahI che. bhAvanA parAvartanathI emane chae lezyAo hoya che. (238) niraunvaTTA gajme, pajjatta saMkhAu laddhi eesiM / cakki harijuala arihA, jiNa jaI disa sammapuhavikamA||239|| narakamAMthI AvelA jIvo saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA garbhaja thAya. pRthvInA kramathI emanI labdhi cakravartI, vAsudeva, baLadeva, arihaMta, sAmAnya kevaLI, sAdhu, dezivarati ane samyaktva che. (239) 273 rayaNAe ohi gAuA, cattAri adbhuTjha gurU lahu kameNa / paI puDhavi gAuyadgha, hAyaI jA sattattama igaddha // 240 ratnaprabhAmAM utkRSTa jadhanya avadhijJAna kramazaH 4 gAu ane 3 gAu che. dareka pRthvImAM gAu ocho thAya che, yAvat sAtamI pRthvImAM 1 gAu ane ae gAu che. (240) gajmanara tipaliyAu, ti gAu ukkosa te jahanneNuM | mucchima duhAvi aMtamuhU, aMgulaasaMkhabhAgataNU ||241 // garbhaja manuSyo utkRSTathI traNa palyopamanA AyuSyavALA che. teo utkRSTathI 3 gAunA zarIravALA che. teo jaghanyathI ane saMmUrcchima manuSyo banne rIte aMtarmuhUrtanA AyuSyavALA ane aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA zarIravALA che (241) bArasa muhutta gabbe, iyare cauvIsa viraha ukkoso / janmamaraNesu samao, jahanna saMkhA surasamANA // 242 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 mULagAthA - zabdArtha upapAta-cyavana virahakALa utkRSTathI garbhaja manuSyono 12 muhUrta che ane saMmUcchima manuSyono 24 muhUrta che. jAnyathI (badhAno) 1 samaya che. 1 samayamAM upapAta-vana saMkhyA devonI samAna che. (242) sattamamahineraie, teU vAU asaMkhanaratirie ! muhUNa sesa jIvA, uSmajaMti narabhavaMmi ra43 sAtamI pRthvInA nArako, teukAya, vAyukAya asaMkhya varSAyuSyavALA manuSyo-tiryaMcone choDIne zeSa jIvo manuSya bhavamAM utpanna thAya che. (243) suranaraahiM ciya, havaMti hari-ariha-zakti-baladevA, caUviha sura cakki-balA, vemANiya hanti hari-arihA 244 vAsudeva, arihaMta, cakravartI, baLadeva deva-narakamAMthI ja AvelA thAya che. cAre prakAranA devo cakravartI ane baLadeva thAya che. vaimAnika devo vAsudeva ane arihaMta thAya che. (244) hariNI maNussaraNAI, hanti nANurehi dehi ! jaha saMbhavamuvavAo, haya-gaya-egiMdi-raNArNa ra4pA vAsudeva ane cakravartinA manuSyaratno anuttaradevomAMthI nathI thatA. azva, hAthI, ekendriya ratnonI utpatti yathAsaMbhava hoya che. (245) vAmapamANe cakka, chatta daMDa duhasthaya cammA. battIsagula khagno, suvannakAgiNi cariMguliyA ra46ll. cariMgulo duaMgulapihulo ya, maNi purohigaturayA ! seNAvaI gAhAvaI, vaDhaitthI cakkirayaNAI ra4zA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 275 cakra-chatra-daMDa vyAma (dhanuSya) pramANa che, carmaratna be hAthanuM che, khaDjha ratna 32 aMgulanuM che, suvarNanuM kAkiNI ratna cAra aMgulanuM che, cAra aMgula lAMbu ane 2 aMgula pahoLuM maNiratna che. purohita, hAthI, ghoDo, senApati, gAthApati, vardhakI (suthAra), strI - A cakravartinA ratno che. (246, 247) cakka dhaNuha khago, maNI gayA taha ya hoI vaNamAlA saMkho satta ImAI, rayaNAI vAsudevasya ra48 cakra, dhanuSya, khaDjha, maNi, gadA, vanamAlA, zaMkha - A sAta ratno vAsudevanA che. (248) saMkhanA causu gaisu, jaMti paMcasu vi paDhamasaMghayaNe Iga du ti jA asaNaM, iMgasamae jaMti te siddhi 24lA saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSyo cAre gatimAM jAya che. pahelA saMghayaNamAM teo pAMce gatimAM jAya che. 1 samayamAM teo 1, 2, 3, yAvat 108 mokSamAM jAya che. (249) vIsisthi dasa napuMsaga, purisaThasayaM tu egasaeNe ! sijhaI giriasaliMga, cale dasa aTTAkiya sayaM ca ra5oo. 1 samayamAM 20 strIo, 10 napuMsako, 108 puruSo, gRhiliMga-anyaliMga-svaliMgamAM kramazaH 4-10-108 siddha thAya che. (250) guru lahu majhima do cau, adbhasaya uDhaho tiriyaloe cau bAvIsaDaDhasaya, du samude tini sesajale ra51 utkRSTa-jaghanya-madhyama avagAhanAvALA kramazaH 2-4-108, Urdhvaloka-apoloka-ticchalokamAM kramazaH 4-22-108, samudramAM 2, zeSa jalamAM 3 siddha thAya che. (251) Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 mULagAthA - zabdArtha narayatiriyAgayA dasa, naradevagaIu vIsa aThThasayA dasa rayaNA sakkara vAluyAu, cau paMka-bhU-dagao raparA chacca vaNassaI dasa tiri, tiritthI dasa maNuya vIsa nArIo / asurAI vaMtarA dasa, paNa taddavi patteya rapa3 naraka-tiryaMcamAMthI AvelA 10, manuSya-devamAMthI AvelA 20 ane 108, ratnaprabhA-zarkarA prabhA-vAlukAprabhAmAMthI AvelA 10, paMkaprabhA-pRthvIkAya-apakAyamAMthI AvelA 4, vanaspatimAMthI AvelA 6, tiryaMca puruSa ane strImAMthI AvelA 10, manuSyapuruSamAMthI AvelA 10, manuSyastrImAMthI AvelA 20, asurakumArathI vyantara darekamAMthI AvelA 10, temanI devIomAMthI darekamAMthI AvelA 5 eka samayamAM siddha thAya che. (2para253) joI dasa devI visa, vemANi aTTamaya vIsa devIo. taha puehiMto, purisA hoUNa asaya ra54 sesaThabhaMgae huM, dasa dasa sijhatti egasaeNe ! viraho chamAsa guruo, lahu samao cavaNamita natyi mArApA jayotiSa devamAMthI AvelA 10, jayotiSa devImAMthI AvelA 20, vaimAnika devamAMthI AvelA 108, vaimAnika devImAMthI AvelA 20, tathA puruSavedamAMthI puruSa thaIne 108, zeSa 8 bhAMgAmAM 10-10 eka samayamAM siddha thAya che. utkRSTa upapAtavirahakALa cha mAsa che, jaghanya upapAtavirahakALa 1 samaya che. ahIM avana nathI. (254- 255) aDa saga cha paMca cau tini, duni Ikko ya sijhamANesu. battIsAsu samayA, niraMtara aMtara uvari rapadI Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 mULagAthA - zabdArtha battIsA aDayAlA, saTTI bAvArI ya avahIo / culasII channavaI, durahiyamaDhuttarasayaM ca 257. 3ra vagere siddha thate chate 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 samaya niraMtara hoya che. upara aMtara che. (te 32 vagere) avadhio A pramANe che- 32, 48, 60, 72, 84, 96, 100 ane 108. (256, 257). paNayAlalakhajoyaNa- vikhaMbhA siddhasila phalitavimalA ! taduvarigajoyasaMte, logaMto tattha siddhaThiI ra58 45 lAkha yojana pahoLI sphaTikanI, nirmaLa siddhazilA che. tenI upara eka yojanane aMte lokano cheDo che tyAM siddho rahelA che. (258) bAvIsa saga ti dasa vAsa-sahasagaNi tidiNa beIdiyAisu. bArasavAsuNapaNadiNa, chammAsa tipaliyaThiI jiTTA ra5lA (pRthvIkAya, apakAya, vAyukAya, vanaspatikAyanI kramazaH) 22,000 varSa, 7,000 varSa, 3000 varSa, 10,000 varSa, teukAyanI 3 divasa, beIndriya vageremAM kramazaH 12 varSa - 49 divasa - 6 mAsa - 3 palyopama utkRSTa sthiti che. (259) sahA ya suddhavAlaya, maNosilA sakkarA ya kharapuDhavI iga bAra cauda solasa-TTAra bAvIsa samasahasA //ra60 suMvALI, zuddha, retI, manazila (pAro), kAMkarA, kaThaNa pRthvInI utkRSTa sthiti kramazaH 1,000 varSa, 12,000 varSa, 14,000 varSa, 16,000 varSa, 18,000 varSa, 22,000 varSa che. (260) Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 mULagAthA - zabdArtha garbhabhuya jalayarobhaya, gabboraga puvaeNkoDi ukkosA | garbhecauppayapakinasu, tipaliya paliyAasaMkhaso ra6nA garbhaja bhujaparisarpa, banne jalacara, garbhaja uraparisarpanI utkRSTa sthiti 1 pUrvakroDa varSa che, garbhaja catuSpada ane pakSIomAM utkRSTa sthiti kramazaH 3 palyopama ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. (261) puvaeNssa u parimANe, sayariM khalu vAsa koDilakhAo . chappanaM ca sahassA, boddhabbA vAsakoDINuM //ra6rA. pUrvanuM pramANa 7,05,60,00,00,00,000 varSa che. (262) saMmucchANiMdi-ula-khahayaruraga-bhuyaga-jiTTaThiI kamaso vAsasahassA culasI, bisattari tipana bAyolA ra63. - saMmUcchima paMcendriya, sthalacara (catuSpada), khecara, uraparisarpa, bhujaparisarpanI utkRSTa sthiti kramazaH 84,000 varSa, 72,000 varSa, pa3,000 varSa, 42,000 varSa che. (263) esa puDhavAINa, bhavaThiI saMpa tu kAThiI. cau eniMdisu NeyA, ossapiNio asaMkhejjA ra64 A pRthvIkAya vagerenI bhavasthiti che. have kAyasthiti kahIza - cAra ekendriyamAM asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI jANavI. (264) tAo varNami ahaMtA, saMkhejA vAsasahasa vigalesu. paMciMdi-tiri-navesu, sattaTha bhavA u ukUkosA /ra6pA vanaspatikAyamAM anaMta utsarpiNI-avasarpiNI, vikalendriyamAM saMdhyAtA hajAra varSa paMcendriya tiryo ane manuSyomAM 7-8 bhava utkRSTa kAyasthiti che. (265). Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha savvesipi jahannA, aMtamuhurtta bhave ya kAye ya / joyaNasahassamahiyaM, eniMdiyadehamukkosaM 266aa badhA jIvonI jaghanya bhavasthiti ane kAyasthiti aMtarmuhUrta che. ekendriyanuM utkRSTa zarIramAna sAdhika hajAra yojana che. (266) biticauriMdisarIraM, bArasoyaNa tikosa caukosaM / joyaNasahasa paNiMdiya, ohe vuccha visesaM tu ||267nA beindriya, teindriya, carindriyanuM kramazaH 12 yojana, 3 gAu, 4 gAu ane paMcendriyanuM odhe 1000 yojana utkRSTa zarIramAna che. vizeSa zarIramAna have kahIza. (267) aMgulaasaMkhabhAgo, suhumanigoo asaMkhaguNa vAU / to agaNi tao AU, tatto suhumA bhave puDhavI // 268 // to bAyaravAugaNI, AU puDhavI nigoa aNukkamaso / patteavaNasarIraM, ahiya joyaNasahassuM tu // 269 // 279 sUkSma nigodanuM zarIramAna aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM che. tenA karatA sUkSma vAyukAyanuM asaMkhyaguNa, tenA karatA sUkSma teukAyanuM asaMkhyaguNa, tenA karatA sUkSma aplAyanuM asaMkhyaguNa, tenA karatA sUkSma pRthvIkAyanuM asaMkhyaguNa, tenA karatA bAdara vAyukAya - teukAya - akAya - pRthvIkAya, nigodanuM kramazaH asaMkhyaguNa zarIramAna che, pratyeka vanaspatikAyanuM zarIra sAdhika 1000 yojana che. (268, 269) ussehaMgulajoyaNa-sahasyamANe jalAsae neyaM / teM vallipaumapamu N, ao para puDhavIrUvaM tu // 270 // utsedhAMgulathI 1000 yojana pramANavALA sarovaramAM te Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 mULagAthA - zabdArtha (pratyeka vanaspatikAyanuM zarIra) velaDI, kamaLa vagerenuM jANavuM. enAthI vadhu pramANavALA pRthvIkAyarUpa jANavA. (270) . bArasoyaNa saMkho, tikAsa gummIya joyaNa bhamaro mucchimacaupayabhuyaguraga, gAuadhaNu-joyaNa-puhad 271 12 yojana pramANa zaMkha, 3 gAu pramANa kAnakhajurA, 1 yojana pramANa bhamaro che. saMmUcchima catuSpada-bhujaparisarpauraparisarpanuM zarIramAna kramazaH gAupRthakatva, dhanuSyapRthakatva ane yojanapRthatva che. (271) . garbhacauppaya chaggAuyAI, bhayagA u gAuyapuhartA joyaNasahastamuragA, macchA ubhaye vi ya sahasse ra7rA garbhaja catuSpadanuM 6 gAu, garbhaja bhujaparisarpanuM gAupRthatva, garbhaja uraparisarpanuM 1000 yojana, bane (garbhajasaMmUcchima) mAchalAnuM 1000 yojana zarIramAna che. (272) pambiduga dhaNupuhad, savANaMgulaasaMkhabhAga lahU I viraho vigalAsannaNa, janmamaraNenu aMtamuhU ra73 garbhe muhatta bArasa, guruo lahu samaya sukha suratullA. aNasamayamasaMkhijjA, ebiMdiya hRti ya avaMti 274 be (garbhaja-saMmUcchima) pakSIonuM dhanuSyapRthaphatva, badhAnuM jaghanya zarIramAna aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. vilendriya ane asaMjJI paMcendriya tiryaMcano aMtamuhUrta, garbhaja paMcendriya tiryaMcano 12 muhUrta utkRSTa upapAta-avana virahakALa che, jaghanya 1 samaya che. eka samaye upapAta-cyavana saMkhyA devatulya che. ekendriya pratisamaya asaMkhyAtA utpanna thAya che ane cyave che. (273, 274) Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 mULagAthA - zabdArtha vaNakAIo ahaMtA, IkkikkAo vi ja nigoyAo nizcamajkho bhAgo, asaMtajIvo cayaI eI ra7po vanaspatikAyamAM dareka samaye anaMtA utpanna thAya che ane auve che, kemake eka-eka nigodamAM haMmezA anaMtajIvovALo asaMkhyAtamo bhAga cyave che ane utpanna thAya che. (275) golA ya asaMkhijA, asaMkha nigoyao havaI golo ! Ikkikkami nigoe, ahaMtajIvA khuNeyavvA ra76ll asaMkhya goLA che, asaMkhya nigodavALo 1 goLo che, eka eka nigodamAM anaMta jIvo jANavA. (276) asthi ahaMtA jIvA, jehi na patto sAI pariNAmo. uppabhraMti cayaMti ya, puNovi tathaiva tatthava //ra7A. anaMtajIvo evA che ke jeo trasa vagere pariNAma nathI pAmyA. teo pharI tyAM ne tyAM ja utpanna thAya che ane cyave che. (277) sabbovi kisalao khalu, uccamamANo asaMto bhaNio. so ceva vivaDhanto, hoI paritto asaMto vA .ra78 utpanna thato badho kisalaya (prathama pAMdaDAnI avasthA) anaMtakAya kahyo che. te ja vadhato thako pratyeka ke anaMtakAya thAya che. (278) jayA mohoda tivyo, ajJANe khu mahayaM ! pelave veNIyaM tu, tayA eciMdiyattarNa ra79o. jayAre mohodaya tIvra hoya, mahAbhayarUpa ajJAna hoya ane asAra (asAtA) vedanIyano udaya hoya tyAre jIvo ekendriyapaNuM pAme. (279). Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 mULagAthA - zabdArtha tirie su jaMti saMkhAu, tirinarA jA dukappadevAo ! pajjatasaMkhagabbaya-bAyarabhUdagaparikvesu 280nA to sahasAraMtasurA, nirayA ya pawttasaMkhagabheMsu. saMkhapaNiMdiyatiriyA, mariuM causu vi gaIsu jatti 281aaaaN saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMco-manuSyo, tiryaMcamAM jAya che. be devaloka sudhInA devo saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA garbhaja (tiryaMca-manuSyo ane bAdara pRthvIkAya, apakAya pratyeka vanaspatikAyamAM jAya che. tyAra pachI sahasrAra sudhInA devo ane nArako saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paryAptA garbhaja (tiryaMcamanuSya)mAM jAya. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA paMcendriya tiryaMco marIne cAreya gatimAM jAya che. (280, 281) thAvara-vigalA niyamo, saMkhAuyatirinaresu gacchatti. vigalA labhijja viraI, sammapi na teuvAucayA 28ra sthAvara ane vikasendriya avazya saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMco-manuSyomAM jAya che. vikalendriyamAMthI velA sarvavirati pAme, teukAya-vAyukAmAMthI cyavelA samyakatva paNa na pAme. (282) puDhavI-daga-parittavaNA, bAyarapawtta hutti caulesA. gamyatiriyanarANe, challesA tizi sesANe ra83 bAdara paryAptA pRthvIkAya-apakAya-pratyekavanaspatikAya cAra lezyAvALA che, garbhaja tiryaMca ane manuSyone 6 lezyA hoya che, zeSa jIvone 3 lezyA hoya che. (283) aMtamuhurtAmi gae, aMtamuhurtAmi sesae cevA lesAhi pariNayAhiM, jIvA vaccati paraloyaM 284 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 283 aMtarmuhUrta gaye chate ane aMtarmuhUrta zeSa hote chate pariNAma pAmelI lezyAo vaDe jIvo paralokamAM jAya che. (284) tiri-nara AgAmibhavalessAe, aIgaye surA nirayA puvabhavalessasese, aMtamuhure maraNamiti ra8pI. tiryaMco ane manuSyo AgAmI bhavanI vezyAnuM aMtarmuhUrta gaye chate ane deva-nArako pUrvabhavanI vezyAnuM aMtarmuhUrta bAkI hote chate maraNa pAme che. (285) aMtamuhurUThiIo, tiriyanarANe havanti lessAo. carimA narANa puNa, navavArNA yuvakoDI vi 286ll tiryaMco-manuSyonI lezyAo aMtamUhurta sthitivALI hoya che. manuSyonI chellI (zukla) lezyA 9 varSa jUna 1 pUrvakroDa varSanI paNa hoya. (286). tiriyANa vi ThipamuhaM, bhaNiyamasesa pi saMparya vacche ! abhihiyadAraklahiya, caugaIjIvANa sAmanna ra8thA tiryaMconuM paNa sthiti vagere badhuM ya kahyuM. have kahelA dvArathI adhika cAre gatinA jIvone viSe sAmAnyathI kahIza. (287). devA asaMkhanaratiri, ItthI puveya garbhanaratiriyA saMkhAuyA tiveyA, napuMsagA nArayAIA ra88 devo, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-tiryaMco strIvedI ane puruSavedI che. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA garbhaja manuSyo-tiryaMco traNa vedavALA che. nArakI vagere napuMsakadavALA che. (288) Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 mULagAthA - zabdArtha AyaMguleNa vahyuM, sarIramugnehaaMguleNa taNA ! nagapuDhavivimAsAI, miNasu pamAzaMguleNaM tu //ra8lA AtmAMgulathI vAstu (makAna vagere), utsadhAMgulathI zarIra ane pramANAMgulathI parvata-pRthvI-vimAna vagere mApa. (289) satthaNa sutikmaNa vi, chetuM bhituM ca jaM kira na sakkA ! te paramANuM siddhA, vayaMti AI pamANArNa ra90ll khUba tIkSNa evA paNa zastra vaDe je chedI ane bhedI nathI zakAto te paramANune siddho pramANanI Adi (zarUAta) kahe che. (290) paramANu sasareNu, hareNu vAlaaSNa likhA ya | jUya javo aDraguNA, kameNa usehaaMgulaya 291 aMgulachakka pAo, so duguNa vihatyi sA duguNa halyo cahitye dhaNu dusahasa, koso te joyaNa cario ra9rA paramANu, trasareNu, rathareNu, vAlAjha, lIkha, jU, java, utsadhAMgula kramazaH AThaguNa karatA thAya che. cha aMgulano 1 pAda, te bamaNo 1 vaita, te bamaNo 1 hAtha, cAra hAthanuM 1 dhanuSya, 2000 dhanuSyano 1 koza, cAra kozano eka yojana thAya. (291, 292) casiyaguNa pamAzaMgula-mussehaMgulAo boddhavaM. usehaMguladuguNaM, vIrassAyaMgula bhaNiyuM ra93 utsadhAMgulathI pramANAMgula 400 gaNu jANavu. bamaNu utsadhAMgula te viraprabhunuM 1 AtmAgula kahyuM che. (293) puDhavAIsu patteya saga, vaNapateyasaMta dasa caudasa ! vigale dudu sura-nAraya-tiri, cau cAu caudasa navesu 294 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 285 pRthvIkAya vagere darekanI 7 lAkha, pratyeka-anaMtakAya vanaspatikAyanI kramazaH 10 lAkha ane 14 lAkha, vikalendriyanI darekanI 2 lAkha, devo-nArako-tiryaMconI 4-4 lAkha manuSyonI 14 lAkha yoni che. (294). joNaNa hoMti lakakhA, satre culasI Ideva gheppati samavaNAIsameA, egattaNeva sAmanA ra95 badhI maLIne 84 lAkha yoni che. samAna varNa vagerethI yukta hovAthI ekapaNA vaDe jAtirUpa thayelI yonionuM A 84 lAkha yonimAM ja grahaNa thaI jAya che. (295) egidiesu paMcasu, bAra saga ti satta aThavIsA yaT vigalesu satta aDa nava, jala-khaha-caupaya-uraga bhayage raho . addhaterasa bArasa, dasa dasa navAM narAmara narae bArasa chavvIsa paNavIsa, hutti kulakoDilambAI ra97. pAMca ekendriyomAM kramazaH 12 lAkha, 7 lAkha, 3 lAkha, 7 lAkha, 28 lAkha, vikasendriyamAM kramazaH 7 lAkha, 8 lAkha, 9 lAkha, jalacara-khecara-catuSpada-uraparisarpa-bhujaparisarpamAM kramazaH sADA 12 lAkha - 12 lAkha - 10 lAkha - 10 lAkha - 9 lAkha, manuSya-deva-nArakamAM kramazaH 12 lAkha - 26 lAkha - 25 lAkha kulakoTI che. (296- 297) Iga koDi sattanavaI, lambA saDhA kulANa koDINuM saMvuDajoNi sureniMdinArayA, viyaDa vigala gajjubhayA ra98 kula 1,97,50,000 kulakoTI che. devo-ekendriya-nArako saMvRta (DhaMkAyelI) yonivALA che, vikasendriya vivRta (pragaTa) yonivALA che. garbhaja jIvo saMvRta-vivRta yonivALA che. (298) Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 mULagAthA - zabdArtha acittajaNi sura-niraya, mIsa garbhe tibeya sesANaM ! sIusiNa nirayasuragarbha, mIsa usiNa sesa tihA ra9lA. devo-nArako acitta yoni vALA che, garbhaja jIvo mizra yoni vALA che, zeSa jIvo traNa prakAranI yonivALA che. nArako zIta ane uSNa yonivALA che. devo ane garbhaja manuSyo-tiryaMco mizra yonivALA che, teukAya uSNa yoni vALA che, zeSa jIvo traNa prakAranI yonivALA che. (299). hayagarbha saMkhavattA, joNI kumunnayAI jAyaMti | ariha hari cakri rAmA, vaMsIpattAI sesanarA 30oll zaMkhAvarta yoni garbhane haNI nAkhe che. kurmennata yonimAM arihaMta, vAsudeva, cakravartI ane baLadeva utpanna thAya che. zeSa manuSyo vaMzIpatrA yonimAM utpanna thAya che. (300) Aumsa baMdhakAlo, abAhakAlo ya aMtasamao ya ! apavattaNaNapavattaNa, vikkamaNuvarkImA bhaNiyAol301/ AyuSyanA baMdhakAla, abAdhAkAla, aMtasamaya, apavartana, anapavartana, upakrama, anupakrama kahyA che. (301) baMdhatti devanAraya, asaMkhatirinara chamAsa?sAU . parabhaviyAuM saMsA, nirUvakrama tibhAgasesAU 30rA sovakkamAlayA puNa, sesatibhAge ahava navamabhAge ! sattAvIsaIme vA, aMtamuhuvaMtime vAvi li303 devo - nArako - asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyotiryaMco cha mAsa AyuSya bAkI hoya tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe. zeSa nirupakrama AyuSyavALA jIvo trIjo bhAga AyuSya Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 287 bAkI hoya tyAre parabhavAyuSya bAMdhe. sopakrama AyuSyavALA jIvo trIjo bhAga athavA navamo bhAga athavA satyAvIzamo bhAga AyuSya bAkI hoya tyAre athavA chellA aMtarmuhUrtamAM parabhavAyuSya bAMdhe. (302- 303). jaIme bhAge baMdho, Ausa bhave abAhakAlo so .. aMte ujugaI Iga, samaya vakka cau paMca samayaMtA 304 jeTalAmA bhAge AyuSyano baMdha thAya teTalo kALa abAdhA che. aMte Rjugati 1 samayanI ane vakragati 4 ke 5 samaya sudhInI hoya che. (304). ujjAgaIpaDhamasamae, parabhaviya AyiM tahAhAro ! vakAI bIyasamae, parabhaviyAuM udayameI 30pA | RjugatinA pahelA samaye parabhavanuM AyuSya ane AhAra udayamAM Ave che, vakragatinA bIjA samaye parabhavanuM AyuSya udayamAM Ave che. (305) Iga-du-ti-cau-vakkAsu, dugAIsamaesu parabhavAhAro. dugavakkAIsu samayA, Iga do tizi ya aNAhArA 306ll 1,2,3,4 vakravALI vigrahagatimAM kramazaH bIjA vagere samaye parabhavano AhAra hoya che. be vagere vakravALI vigrahagatimAM kramazaH 1,2,3 samaya aNAhArI hoya che. (306) bahukAlaveyaNijja, kammu apaeNNa jamita kAleNuM ! veIjjaI jugavaM ciya, unnasavapaesagga 30 apavattaNijjameya, AuM ahavA asesakamaeNpi. baMdhasamaevi baddha, siDhila ciya te jahAjo 308 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 mULagAthA - zabdArtha ahIM ghaNA kALe bhogavavA yogya je karma alpakALamAM badhA pradezonA udaya dvArA eka sAthe bhogavAya che te aparvatIya AyuSya che athavA badhA karmo che. te baMdhasamaye paNa yathAyogya rIte DhIluM ja bAMdheluM hoya che. (307- 308). je puNa gADhanikAyaNabaMdheNaM, putvameva kila baddha te hoI aNapavANa-jugaeN kamaveyaNijjaphala 309. - je pahelA ja gADha nikAcita baMdha vaDe bAMdheluM hoya te anapavartanayogya karma che. te krame karIne bhogavavA yogya phaLavALuM che. (309). uttamacaramasarIrA, suraneraIyA asaMkhanaratiriyA ! hutti nivakkamAo, duhAvi sesA muPyavA 310 uttama puruSo, caramazarIrI jIvo, devo, nArako, asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSyo-tiryaMco nirupakrama AyuSyavALA che, zeSa jIvo banne prakAranA jANavA. (310) jeNAumuvakkamirjAI, appasamubheNa IyarageNAvi so ajhavasANAi, uvakramaNavakramo Iyaro 311 potAnAthI utpanna thayelA athavA anya evA paNa jenA vaDe AyuSyano upakrama thAya te adhyavasAya vagere upakrama che ane bIjA anupakrama che. (311) avasANa nimitte, AhAre veyaNA parAghAe A phAse ANApANa, sattavihaM jhikjhae AuM 31 rA. adhyavasAya, nimitta, AhAra, vedanA, parAghAta, sparza, zvAsocchavAsa - A sAta rIte AyuSya kSaya pAme che. (312) Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 mULagAthA - zabdArtha AhAra sarIridiya, pajjattI ANapANa bhAsa mANe che cau paMca paMca chapi ya, IgavigalAsatrisannaNaM 313 AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, manaA cha paryApti che. ekendriya, vikalendriya, asaMjJI ane saMjJIne kramazaH 4,5,5 ane 6 paryApti hoya che. (313) AhAra-sarIridiya-UsAsa-varDa-maroDabhinivruttI hoI jao daliyAo, karaNe paI sA upajjattI 314 je dalikomAMthI je zakti vaDe AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, vacana ane mana bane che te paryApta che. (314) parNidiyatibalUsA, AuA dasANa cau cha saga aTTa ! Iga-du-ti-cauridIrNa, asanni-satraNa nava dasa ya ll31pA pAMca indriya, 3 baLa, zvAsocchavAsa, AyuSya - A 10 prANa che. ekendriya-beindriya-te indriya-caurindriyane kramazaH 4, 6, 7, 8 prANa che, asaMjJI-saMjJIne kramazaH 9 ane 10 prANa che. (315) saMkhittA saMghayaNI, gurutarasaMghayaNimajhao esA siri-siricaMdamurNideNa, nimpiyA appADhaNaDhA 316ll - zrI zrI candrasUrie potAnA abhyAsa mATe moTI saMgrahaNimAMthI A saMkSipta saMgrahaNi banAvI. (316) saMkhiAyarI u imA, sarIramagAhaNA ya saMghayaNA. sannA saMDANa kasAya, lesiMdiya dusamugdhAyA 317 diTTI-daMsaNa-nANe, joga-vaogo-vavAya-cavaNa-ThiI ! pajatti-kimAhAre, sanni-gaI-AgaI-vee 318 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 mULagAthA - zabdArtha A vadhu saMkSipta saMgrahaNi che - zarIra, avagAhanA, saMghayaNa, saMjJA, saMsthAna, kaSAya, lezyA, indriya, be samudyAta, daSTi, darzana, jJAna, yoga, upayoga, upapAta, cyavana, sthiti, paryApti, kimAdhAra, saMzI, gati, Agati, veda. (317- 318) malahArihemasUrINa, sasaleseNa viraIyaM sammA saMghayaNirayaNameya, naMdaI jA vIraNitirthaM 31lA malavArI zrI hemacandrasUri mahArAjanA ziSyaleze sArI rIte racela A saMgrahaNiratna jyAM sudhI vIraprabhunuM tIrtha che tyAM sudhI vRddhi pAme. (319) zrIsaMgrahaNiratnane upayogI prakSepagAthAo paMca sayA bAvIsA, tinneva sayA u huMti chappannA tizi sayA aDayAlA, sarNakumArassa vAI / 1 / sanakumAra devalokanA goLa vagere vimAno kramazaH para2, 356 ane 348 che. (1) sattariyamapUrNa, tinneva sayA havatti chappannA titri sayA aDayAlA, vaDhAI mAhiMdasagnalsa | 2 mAhendra devalokanA goLa vagere vimAno kramazaH 170, 3pa6 ane 348 che. (2) covattari culasIyA, surayA duve duve sayAo. kaSpami baMbhaloe, vaTTA taMsA ya cariMsA / 3 / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 291 brahmaloka devalokamAM goLa, trikoNa ane corasavimAno kramazaH 274, 284 ane 276 che. (3) teNaue ceva sayaM, do ceva sayA sayaM ca bANauryA che kaUmi saMtayami, vaTTA taMsA ya cariMsA | 4 | lAMtaka devalokamAM goLa, trikoNa, corasa vimAno kramazaH 193, 200 ane 192 che. (4) aThThAvIsa ca sarya chattIsa-saya sayaM ca battIsaM. kamaeNmi mahAsujhe, vaTTA taMsA ya cariMsA / 5 / mahAzukra devalokamAM goLa, trikoNa ane corasa vimAno kramazaH 128, 136 ane 13ra che. (5) aTTottaraM ca sola, aTTa sayaM ceva hoaTUrNa tu. kamaeNmi sahassAre,vaTTA taMsA ya caraMsA / 6 / sahamrAra devalokamAM goLa, trikoNa ane corasa vimAno kramazaH 108, 116 ane anyUna 108 che. (6) aDasII bANauI, aTTAsII ya hoI boddhavA. ANayapANayakaSpa, vaTTA taMsA ya cariMsA / 7 // Anata-prANata devalokamAM goLa, trikoNa, corasa vimAno kramazaH 88, 92 ane 88 ema jANavA yogya che. (7) causaTTI bAvattari, aDasaTTo ceva hoI boddhabbA | AraNaaSNuyakaSpa, vaTTA taMsA ya cariMsA | 8 | AraNa-ayyata devalokamAM goLa, trikoNa, corasa vimAno kramazaH 64, 7ra ane 68 ema jANavA yogya che. (8) Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 mULagAthA - zabdArtha paNatIsA cattAlA, chattIsA heTrimami gevije ! tevIsa aTTavIsA, cauvIsA ceva majhimae / 9 / nIcenA traNa raiveyakamAM kramazaH 35, 40, 36 ane madhyama traNa raiveyakamAM kramazaH 23, 28, 24 goLa, trikoNa, corasa vimAno che. (9) ekkArasa solasa, bAraseva gevinja uvarime huti egaM vaTTa saMsA, cauro ya aNuttaraviyANA 10 | uparanA traNa devalokamAM kramazaH 11, 16, 12 goLa, trikoNa, corasa vimAno che. anuttara vimAno 1 goLa ane 4 trikoNa che. (10) accI tahAgnimAlI, vaIroyaNa pathaMkara ya caMdAbha . sUrAbhe sukkAbhe, supaTTAthaM ca riTTAbha | 11 || arci, arcimAlI, vairocana, prabhaMkara, candrAbha, sUryAbha, zukrAbha, supratiSThAbha, riSTAbha (A 9 lokAntika devonA vimAno che.) (11) sArassayamAIgyA, vahI varUNA ya gadatoyA ya tusiyA avAbAtA, agnIccA ceva riTTA ya ! 12 // - sArasvata, Aditya, vani, varuNa, gaItoya, tuSita, avyAbAdha, agni, riSTa- (A 9 lokAntika devonA nAma che.) (12) nANassa kevalINe, dhammAyariyassa salvAsAhUNaM ! mAI avarNavAI, kimbisiyaM bhAvaNe kuNaI ! 13 . Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 293 jJAnanA, kevaLInA, dharmAcAryana, sarvasAdhuonA avarNavAda karanAra, mAyAvI kilbiSika bhAvanA kare che. (eTale ke kilbiSika deva tarIke utpanna thAya che.) (13) kouyabhUIkame, pasiNApasiNe nimittamAjIve che Iddhi-rasa-sAya-guruo, Abhiga bhAvaNe kuNaI /14 | kautuka karanAra, bhUtikarma karanAra, praznAprazna kahenAra, nimittathI AjIvikA karanAra, Rddhi-rasa-sAtA gAravavALo Abhiyogika bhAvanA kare che. (eTale ke Abhiyogika deva tarIke utpanna thAya che.) (14) tesIyA paMcasayA, ekkArasa ceva joyaNasahassA rayaNAe patthaDatara mego ciya joyaNatibhAgo / 15 / ratnaprabhA pRthvamAM pratironuM AMtara 11,583 yojanA che. (15) sattANauI sayAI, bIyAe pattharaMtara hoI ! paNa sattari titri sayA, bArasa ya sahassa taIyAe 16 bIjI pRthvImAM pratironuM AMtaru 9700 yojana che. trIjI pRthvImAM pratironuM AMtaru 12,375 yojana che. (16) chAvasayaM solasa, sahassa paMkAe do tibhAgA yA aDhAIjja sayAI, paNavIsasahassa dhUmAe / 17 che. cothI pRthvImAM pratironuM AMtaru 16, 166 yojana che. dhUmaprabhAmAM pratironuM aMtara 25, 250 yojana che. (17) bAvatra sahassAI, paMceva havaMti joyaNasayAI ! patthaDamaMtarameyaM tu, chapuDhavIe nevuM che 18 | Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 mULagAthA - zabdArtha para, 500 yojana A chaThThI pRthvImAM pratironuM AMtara jANavuM (18) sImaMtauttha paDhamo, bIo puNa royatti nAyavo bhaMto uNastha taIo, caulyo hoI udbhato /1lA saMbhUtamasaMbaMto, virbhato ceva sattamo nirao . aTTamao to puNa, navamo saotti nAyavo | 20 || vakkatamavarkato, vikkato ceva roo nirao . paDhamAe puDhavIe, terasa niraIdayA ee 21 / ahIM pahelo sImantaka, bIjo rocaka jANavo, trIjo bhrAMta, cotho utkrAnta che, sabhrAnta, asakjhAnta, sAtamo narakAvAsa vibhrAnta, tyArapachI AThamo vaLI tapta, navamo zIta jANavo. vyutkrAnta, avyutkrAnta, vikrAnta ane rocaka narakAvAsa - A pahelI pRthvInA tera narakendraka che. (19, 20, 21) thaNie thaNae maNae A tahA vaNae A hoI nAyabyo ! ghaTe taha saMghaTe, jinne avajilmae ceva / 22 / lole lolAvajo, taheva thaNalAlue ya boddhaO I bIyAe puDhavIe, IkkArasa IMdayA ee 23 // svanita, stanaka, manaka, vanaka jANavA yogya che, ghaTTa, saMgha, jihna, apajiha, lola, lolAvarta, stanalolupa - A bIjI pRthvInA 11 Indraka narakAvAsa jANavA (22, 23) tatto kavio tavaNo, tAvaNo paMcamo nidAgho yA chaThTho puNa panjalio, ujjalio sAmo nirao 24 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagAthA - zabdArtha 295 saMjalio aTTama, saMpanjalio A navamo bhaNio. taIyAe puDhavIe, ee nava hoti naraIMdA / 25 / tapta, tapita, tapana, tApana, pAMcamo nidAgha, chaTho vaLI prajavalita, sAtamo ujjavalita, AThamo saMjavalita ane navamo saMprajavalita kahyo che. A trIjI pRthvInA nava Indraka narakendraka che. (24- 25) Are tAre mAre, vacce tamae ya hoI nAyave . khADakhaDe ya khaDakhaDe, hRdayanirayA cautthIe / 26 / Ara, tAra, mAra, varca, tamaka jANavA yogya che, khADakhaDa, khaDakhaDa - A cothI pRthvInA IndrakanArakAvAsa che. (26) khAe tamae A tahA, jhase ya aMdhe tahaya timise ane ee paMcamapuDhavIe, paMca niraIdayA haiMti ra7 . khAda, tamaka, jhaSa, aMdhaka, tamigna - A pAMcamI pRthvInA pAMca narakendraka che. (27) hima vaddala lallake, titriya niraIdayA u chaThThIe. ekko ya sattaramIe, boddhavyo akhaITTANo | 28 | hima, varkala, lallaka A chaThThI pRthvInA traNa narakendraka che. sAtamI pRthvImAM eka apratiSThAna narakAvAsa che. (28) | zrIsaMgrahaNisUtranA mULagAthA-zabdArtha samApta Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnaprabhApRthvImAM bhavanapati, vyantara, vANavyantara ane narakanA sthAna | (citra naM. 1). 6 yojanA 4", yojanA -1yojanA ratnaprabhA pRthvI 1 yojanA yojana vANavyataranA nagaro 10 yojanA 16,000 yojanA barakAMDa 800 yojanA vyastaranA nagaro; 100 yojanA < 84,000 yojanA paMkabahulakAMDa vanaspatinA bhavano ane naka < B trA 80,000 yojanA jalabahulakAMDa. 1000 yojana - ghanodadhi ghanavAta bhavanapati-vyattara-vANavyattara-narakanA sthAno tanavAta 20,000 yojanA asaMkhya yojana/ asaMkhya yojanA - * AkAza citramAM te te vastuo spaSTa samajI zakAya e mATe mApo skela pramANe lIdhA nathI | ema AgaLa paNa badhe jANavuM Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSavimAnonA sthAno 297 jyotiSa vimAnonA sthAno (citra naM. 2) <- zani 9i-3 yojanA - maMgaLa 9i-3 yojanA 1 1 - (1 / k-3 yojanA + 8 zuka J8-3 yojanA - budha - 8i-4 yojanA - nakSatra + - -4 yojanA - cakra + R 8-80 yojanA Dche - sUrya 1 8-10 yojanA + S 9- tArA 090 cojana meru parvata J-samabhUtala Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 tiSNuloka ane manuSyakSetra tichaloka ane manuSyakSetra (citra naM. 3) - - - mAtha/ mAnavonArvatI asaMkhya dvIpa-samudra svayabharamaNa dvIpa / savaMyabhUramaNa samudra 1 = budvIpa 2 = lavaNasamudra 3 = dhAtakI khaMDa 4 = kALodadhi samudra 5 = ardhapuSkaravara dvIpa (mAnuSottara parvatanI aMdarano) da = apuSkaravara dvIpa (mAnuSottara parvatanI bahArano) = puSkaravara samudra Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 AvalikAgata ane puSpAvakIrNa vimAno vaimAnika devalokanA eka prataramAM rahelA AvalikAgata ane puSpAvakIrNa vimAno (citra naM. 4) 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 0 0 0 0 0 0 ( 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 =[][]O>]qne 1 2 pazcima 0 0 0 0 0 8 vimAna 01 0 0 0 0 0 trikoNa vimAnane 0 0 0 0 0 Ccorasa vimAnasTa | 0 0 0 0 0 0 0 0 () ) O 0 0 0 0 A A goLa vimAna che ? 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 \0 0 0 0 0 0 0 0 \7 0 0 0 0 0 0 0 \0 0 0 0 0 0 0 0 , 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | 0 0 0 0 0 0 0 , (0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0, 0 0 0 0 0 ( ) 0 0 0 0 0 AvalikAgata vimAno 0 0 0 2 0 0 0 dakSiNa Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZOO goLa-trikoNa-corasa vimAno vaimAnika devalokanA AvalikAgata goLa, trikoNa, corasa vimAno (iokh si. ch) goLa vimAna killo t trikoNa vimAna az -- Vse) -- killo or Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamaskAya 1,021 yojana (bhIMta AkAre) tamaskAya (citra naM. 6) mAhendra sanatsumAra IzAna saudharma asaMkhya dvIpa-samudra 301 * trIju pratara bIju pratara - brahmaloka prathama pratara ~~0 yojana tamaskAya (kukaDAnA pAMjarAnA AkAre) asaMkhya dvIpa-samudra aruNavaradvIpa aruNavarasamudra Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 kRSNarAjI kRSNarAjI (citra naM. 0) uttara 0 2 na 0. 0 che 0 9) 0. pazcima Gii 0 kha va - 1 0. dakSiNa che = arci vimAna N = arcimAlI vimAna tra = vairocana vimAna = prazaMkara vimAna =candrAbhavimAna na = sUryAbha vimAna gha = zukrAbha vimAna 2 = supratiSThAbha vimAna na = riSTa vimAna Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudarAjalokanuM svarUpa 303 cauda rAjalokanuM svarUpa tathA vaimAnika devaloko ane narakonA sthAno (citra naM. 8) UrdhvalokAMta tamastamaprabhA adholokAMta dhUmaprabhA tamaHprabhA vAlukAmabhA aMkaprabhA ratnaprabhA zarkarabhA boo COOOOOOO ThE OF - 6 siddhabhagavaMto - siddhazilA -pAMca anuttara IzAna saudharma nava greveyaka * acyuta AraNa prAthata Anata sahasrAra mahAzuka lAMtaka brahmaloka mAhendra sanamAra ghanodadhi ghanavAta tanavAta AkAza caudamu raju teramu rajja bAramu rajU agIyAramu raju dasamu raju navamuM rajja AThamu rajU sAtamuM rajja chaThTha jja pAMcamu rajja cothu rajju trIju rajju bIjuM rajju pahelu rajja Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZOKh narakanA eka prataranA narakAvAso narakanA eka prataranA narakAvAso (Gra di. e) puSpAvakIrNa nAvAsa uttara vAyavya BRIA oooooooooooo oooooo ooooooooooooooo boo, ooooooooooooooo: oosoooooooooooooooookh /000989degoooooooooooooooo. ooooooo Tooooooooo ooooooo ooooooooo oooooooooooo oooooooooooo ooooooooooooo ooooooooooooom oooooooooooooo ooooooooooooooo pooooooooo o ooooo ooooooo boooooo oooooooooo boooooooooo 6oooooooooooo ooooooooo ooooooooooooo Bo. ooooooooooooo bo6ooo , podose Poo ooo oo oo oo. zda ooooo oooooooo oodegC) 6oooooooo ooooooooooooooo ooooooooooooooo oooooooooooooo i oooooooooooo oooooooooo oooooooooo. oooooooo %do Bobo oooo oooodvzei ag'zata e ooooooooooooo povaga agzana oo 9deg0898 onoologda delala / oooooooooooooooo, OOOOOO000000 oo oo oo oo oo. oooooooooo. ansa goloo agni ooooooooooooooooo? oooooooooooooooooo ooooooooooooooo oooooo dakSiNa Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 siddhazilA ane siddhabhagavaMto siddhazilA ane siddhabhagavaMto (citra naM. 10) lokAnta - jo bhAga uparanA 1 gAuno 21 gAuM chuM uparano siddha bhagavaMto - 45 lAkha yojana - siddhazilA 8 yojanA aMgulIe saMkhyA } para yojana pAMca anuttara vimAna savarthisiddha vimAna Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 nigodanuM svarUpa (citra naM. 11) loka 1 golaka eka nigoda asaMkhya golaka * asaMkhya nigoda anaMta jIvo nigodanuM svarUpa Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayamate vakragati ane Rjugati nizcayamate vakragatimAM ane RRjugatimAM parabhavanA AyuSyano udaya ane parabhavano AhAra (citra naM. 12) (1) eka vakravALI vakragati : maraNadeza (2) be vakravALI vakragati (3) traNa vavALI vakragati : (4) cAra vakravALI vakragati : maraNadeza (5) RRjugati : + - haze bIjo samaya, anAhA maraNadeza bIjo samaya, anAhAka maraNadeza bIjo samaya, anAhA bIjo samaya, AhAsya pahelo samaya, parabhavAyuno udaya, avAhaka cotho samaya, anAhAraka ~~ utpattideza pahelo samaya, parabhavAyuSyano udaya, anAraka pahelo samaya, parabhavAyuSyano udaya, anahAraka utpattideza trIjo samaya, AhAsya utpavideza pahelo samaya, parabhavAyuSyano udaya, avatAraka trIjo samaya, anAhAraka utpattideza cotho samaya, AhAraka trIjo samaya, anAhAraka + utpattideza - pAMcamo samaya, AhAraka pahelo samaya, parabhavAyuSyano udaya, AhAraka 307 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 vyavahAramate vakragati ane Rjugati vyavahAramate vakragatimAM ane bAjugatimAM parabhavanA AyuSyano udaya ane parabhavano AhAra (citra naM. 13) (1) eka vakavALI vakragati maraNI , -pahelo samaya, pUrvabhavano caramasamaya, AhAraka upaniMdA bIjo samaya, parabhavanA AyuSyano udaya, AhAraka (2) be vakravALI vakragati maraNadeza , 8i-pahelo samaya, pUrvabhavano caramasamaya, AhAraka bIjo samaya, parabhavanA AyuSyano udaya, anAhAraka ktrIjo samaya, AhAraka * utpattiza (3) traNa vakravALI vakragati maraNa che, -pahelo samaya, pUrvabhavano caramasamaya, AhAraka bIjo samaya, parabhavAyuSyano udaya, anAhAra k-trIjo samaya, anAhAraka -utpattideza cotho samaya, AhAraka (4) cAra vakavALI vakragatiH maraNadeNa che, pihelo samaya, pUrvabhavano caramasamaya, AhAraka bIjo samaya, parabhavAyuthano--'' udaya, anAhAraka k-trIjo samaya, anAhAraka cotho samaya, anAhAraka-- 8i-pAMcamo samaya, AhAraka utpatideza (5) ajugatiH maraNadeza - - *- utpattideza parabhavAyuSyano udaya, AhAraka Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa zrI bhuvanabhAnusUri janmazatAbdI 7 varSa nimitte A granthapuSpa bhavodadhitAraka pUjya pragurudeva zrIbhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA karakamalamAM sAdara samarpaNa karuM chuM. - A. hemacandrasUri Irist Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triloka tIrtha vaMdanA nAma-sthApanA-dravya-bhAva-nikSepa arihaMta paramAtmAnI ArAdhanA - AcArya hemacandrasUri pAMca bharatakSetramAM ane pAMca airAvatakSetramAM traNe covIzInA 720 tIrthakara bhagavaMto, pAMca mahAvidehamAM utkRSTa kALe thayelA 160 tIrthakara bhagavaMto, vartamAna viharamAna zrI sImaMdharasvAmI Adi vIza tIrthakara bhagavaMto, cAra zAsvata jina, covIza bhagavAnanA pAMce kalyANaka-Ama sahagnakuTa 1024 jinanI ArAdhanA sacitra... te Urdhvaloka-apoloka-vyaMtara tathA jayotiSacakranA zAzvata caityo.. naMdIzvara dvIpa-caka dvIpa - kuMDala dvIpa - mAnuSottara parvata paranA caityo, mahAvidehakSetranA tathA jaMbudvIpamAM kuTo - vaitADhya parvato - draho - nadInA kuMDo - merU parvatanA caityo, A ja rIte dhAtakIkhaMDa - puSkaravarAI dvIpanA zAzvata caityo, citro - nakazAo sAthe... zatruMjaya, gIranAra, aSTApada, Abu, sametazikhara tIrtho, anya 108 tIrthonA mULanAyaka tathA caityo sAthe keTalAka Adhunika tIrtho... 108 pArzvanAtha prabhu. 2 atItamAM thayelA tIrthakara bhagavaMto, anAgatamAM thanArA tIrthaMkara bhagavaMto, vartamAnamAM tIrthakara nAmakarma nikAcita karatA devo manuSyo-nArako.. te vartamAnamAM pAMca mahAvidehakSetramAM vicaratA viza jinezvaro, 84 gaNadharo, 10 lAkha kevaLajJAnI, 100 karoDa sAdhu-sAdhvIo, abajo zrAvaka-zrAvikAo ane asaMkhya IndrAdi devothI parivarita zrI sImaMdharaprabhu.. A badhAne juhAravAno, darzana-vaMdana karavAno mAhitasabhara adbhuta graMtha eTale "triloka tIrtha vaMdanA'. A graMtha jIvanane prabhubhaktithI bharI deze. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDonI kmANI karanAra peTAzALI parivAra padArthaprakAza bhAga-8nA prakAzanano saMpUrNa lAbha 'hemasukRtanidhi'mAMthI mULIbena aMbAlAla zAda khaMbhAtavALAe lIdhela che. - ha. putravadhU ramAbena puMDarIkabhAI, , pautravadhU khyAti zarmezakumAra, malaya-darzI, pautrI preraNA devezakumAra, meva-kuMjItA, pautrI prIti rAjezakumAra, devAMza-nirjarAM. saMpattino sadvyaya karanAra saubhAgyazALI parivAranI ame bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. makAna, vanabhAnusUri janma zatAbadI. hha, urjana,