________________
વ્યન્તરોના પ્રકાર
વ્યન્તર
રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પહેલા ૧,૦૦૦ યોજનમાં ઉપર-નીચે ૧૦૦-૧૦૦ યોજન છોડી વચ્ચેના ૮૦૦ યોજનમાં વ્યન્તરોના ભૂમિમાં રહેલા અસંખ્ય સુન્દર નગરો આવેલા છે. (મનુષ્યક્ષેત્રની બહાર દ્વીપો-સમુદ્રોમાં રહેલી વ્યન્તરોની નગરીઓનું વર્ણન જીવાભિગમ વગેરે શાસ્ત્રોમાંથી જાણી લેવુ.) (જુઓ ચિત્ર નં. ૧)
ભરતક્ષેત્ર જેટલા મહાવિદેહક્ષેત્ર જેટલા
સૌથી નાના નગરો
મધ્યમ નગરો
સૌથી મોટા નગરો
જંબુદ્રીપ જેટલા
વ્યન્તરદેવોના ૮ પ્રકાર છે. તે આ પ્રમાણે -
(૧) પિશાચ
(૨) ભૂત
(૩) યક્ષ
(૪) રાક્ષસ
(૧) કુષ્માંડ
(૨) પાટક
(૩) જોષ
(૪) આહ્નિક
(૫) કાલ
-
-
પિશાચોના ૧૫ પ્રકાર છે. તે આ પ્રમાણે -
(૧) સુરૂપ
(૨) પ્રતિરૂપ (૩) અતિરૂપ
ભૂતોના ૯ પ્રકાર છે. તે
-
(૬) મહાકાલ
(૭) ચોક્ષ
(૫) કિન્નર
(૬) કિંપુરુષ (૭) મહોરગ
(૮) ગર્વ
(૮) અચોક્ષ
(૯) તાલપિશાચ
(૧૦) મુખપિશાચ
આ પ્રમાણે
(૪) ભૂતોત્તમ
(૫) ન્દિક
(૬) મહાસ્કન્દિક
૧૯
(૧૧) અધસ્તારક
(૧૨) દેહ
(૧૩) મહાદેહ
(૧૪) તૃષ્ણીક
(૧૫) વનપિશાચ
(૭) મહાવેગ
(૮) પ્રતિછન્ન
(૯) આકાશગ
