Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ phiTamAgatApakadA kAmarAma hn ki zamasAvetamA jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam preraka :- vairAgyavAridhi AcArya zrI kulacandrasUrIzvarajI ma.sA. saMpAdaka :- munizrI hemaprabhavijayajI ma.sA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ DO0000000000 DO0000000000 TRONG N HUNG NON NON DOHODODEND DO0000000000 DO0000000000 00000000000 00000000000 DOOOOOOOOOOO 1 m. 2011. GHLIGNE CE- 2023 2093 . vairAgyavAridhi oooooooooooooooooo SOHO den age de Wala D0000MC00000 00000000000 00000000000 00000000000 DO0000000000 DO0000000000 DO0000000000 DO0000000000
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRtti vRttisamalaGkRta jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam jIvavicAra greenamenanganergrey-19-19-19-19-19 90sarkarengengressurQugugargam jIvavicArAdi-15 prakaraNacatuSTayam -: preraka :vairAgyavAridhi AcArya zrI kulacandrasUrIzvarajI ma.sA. -: saMpAdaka :munizrI hemaprabhavijayajI ma.sA. // 1 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ -: prAptisthAna :divyadarzana TrasTa bAbulAla saremalajI (beDAvAlA) 39, kalIkuMDa sosAyaTI, mu. ghoLakA, siddhAcala, senTa ensa skUla sAme, hIrA jaina sosAyaTI. ji. amadAvAda - 387810, phona : 02714-225981 sAbaramatI, amadAbAda. mo. 94265 85904 2jIvavicAra Doord6i06/062606d6d6d6d6ider zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zve.mU. tapA. jaina saMgha DaoN. saMjayabhAI zAha mAtuzrI jayAlakSmI ArAdhanA bhavana meghamayura grupa opha kaMpanI 115, DaoN. manubhAI pI. vaidya mArga, tilaka roDa, O/B/5, tribhuvana komplekSa, ghoDadoDa roDa, ghATakopara (I), muMbaI-400077 surata-395007. mo. kIrtibhAI - 9820765098, phona : 0261-266171 rohitabhAI - 9892081439 mo. 9825121455 mudraka : bharata grAphiksa, 7, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-380001. phona : 079-22134176, mo. 9925020106 da6i0606/26/26d6d606006260 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ || zrIpravavanAya nama: | | namonama: zrIgurupremasUraye | purAvA prastAvanA zrIsaMghamAM cAraprakaraNa tarIke thayela jIvavicAra/navatattva daMDaka laghusaMgrahaNIno vRttisahita samAveza karavAmAM Avela sgsaagraagraagsaagraagrigrigrik praveactussttym ja jIvavicAra savRttiH jaina mahArASTramAM 51 AryA chandomAM A kRtinI racanA thaI che. A kRtinA mULakartA AcArya | zrI zAntisUri mahArAja che. judA judA gacchamAM AjasudhImAM zrI zAntisUri nAmanA aneka AcAryo thayA che, jenI ziI nAmAvalI A prastAvanAnA aMte prathama pariziSTamAM ApavAmAM AvI che. jIvanA 563 bhedane vistArathI samajAvatA zI A prakaraNa upara Aja sudhImAM aneka nAnImoTI vRtti/avasUrio temaja bAlAvabodhAdinI racanA thaI che. rUA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA kSamAkalyANagaNiH prastuta vRttinA kartA kharataragacchIya amRtadharma vAcakanA ziSya kSamAkalyANa gaNi che. teozrIe $ bIkAnera mukAme saM. 1850 mAM A vRttinI racanA karI che. A sivAya gautamIyakAvyanI TIkA/praznottara sArdha zataka che. caityavaMdana caturvizatikA Adi graMthonI racanA karI che. navatattva saTIka: jaina mahArASTrImAM-AryA chaMdamAM racAyela, jIva/ajIvAdi navatattvanA bhedane vistArathI samajAvatI A kRti ajJAtakartRka che. vartamAnamAM 60 gAthAmAM baMdhAyela A prakaraNanI bhinna bhinna kartaka vRttione jotAM mULa ke gAthAono kula saMkhyAMka paNa bhinna bhinna jovA maLe che. upAdhyAya zrI samayasuMdara mahArAje prastuta vRttimAM 49 gAthA BI $ upara vivaraNa karyuM che. A prakaraNanA kadamAM Avo pheraphAra thavAnuM kAraNa e saMbhavI zake ke jema jema A prakaraNano phrI jIvavicArAdi zizu svAdhyAya vadhato gayo tema tema A prakaraNamAM navatattvane lagatI anya upayukta gAthAone paNa samAvI levAmAM AvI. prakaraNa navatattva prakaraNanA mULakartA aMge zrI jaina grantha prakAzaka sabhA taraphathI prakAzita thayela navatattvavistarArtha nAmanA zI catuSTayam BJpustakamAM be bolamAM je vicAra karyo che te akSarazaH atre ApIe chIe.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA | "navatattvanA praNetAnI gaveSaNA karatAM haju sudhI koI nirNaya laI zakyo nathI. navatattva TabAvALI ekaja prAcIna $ pratimAM sAThamI eka gAthA iya navatattavicAro appamahanANajANaNA jA heDaM / saMkhito uddhario lihio siridhammasUrIhi // dekhavAmAM AvavAthI zrI dharmasUri mahArAja A prakaraNanA kartA hoya tema jaNAya che, dharmasUrijI mahArAjano samaya nirNaya karavo azakya che. vRtti-avacUrNi-bAlAvabodhakaro A gAthA jaNAvatA nathI. jethI jaNAya che je mULa sattAvIza Aii gAthAo anyakartaka hovI joIe ane tenA praNetA teramA saikAnI pUrve thayelA hovA joIe tema tenI vRttio uparathI jIvavicArAdi ja anumAna thAya che, vaLI bIjA eka prAcIna pustakamAM "ti zrI vahivevasiriviravita navatattvaprakaraNa" e pramANe vAkya ja catuSTayam zI jovAmAM AvyuM hatuM je uparathI syAdvAdaratnAkaragrantha nirmAtA je apUrvagranthamAM strInirvANasiddhi mATe lagabhaga 42 hajAra $ 8) zloka pramANano bhAga hato, mahArAjA siddharAjanI sabhAmAM kumudacandra jevA digaMbaravAdIone jItanAra aDhAradezamAM aagsaaNgsaagsaaNgsaagsaaNgtaagsaagr prazaUT
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~60% % prastAvanA % % ja amArinA pravartaka, paramAhita mahArAjA kumArapAla nRpapratibodhaka, kalikAlasarvajJa, bhagavAna hemacaMdrAcArya mahArAja jo $ vigerenA vidyAguru, bhagavAna vAdidevasUri mahArAja A prakaraNanA racayitA hoya tema paNa anumAna thAya che. uparanI ? zI gAthA tathA vAkya e baMne tarapha vicAra karatA ekavAkyatA viSayaka evuM paNa anumAna thaI zake ke mUlagAthA ra7 nA kartA zrI vAdidevasUri mahArAja ane prakSiptagAthAonA saMgrAhaka zrI dharmasUri mahArAja hoya." | navatattvane lagatA aneka maulika granthonI racanA thaI che temaja navatattva prakaraNa upara paNa Aja sudhImAM aneka vRtti/avasUri AdinI racanA thaI che. upAdhyAya zrI samayasuMdara mahArAja : prastuta navatattvanI vRttinA kartA kharataragacchanA AcArya zrI jinacaMdrasUrinA nIvavivArA- haste dikSita, sakalacaMdragaNinA ziSya samayasuMdaragaNi che. vAdI harSanaMdana vagere aneka ziSya/praziSyanA teo guru hatA. $ pravaART zI saMyamanA aneka yogomAM svAdhyAya teozrIno priyayoga hato. saMskRta/gujarAtI/hindI/rAjasthAnI Adi bhASAmAM catuSTayam teozrIe aneka racanAo karI che. zrI abhaya jaina graMthamAlAnA 15mAM pukha tarIke pragaTa thayela "samayasuMdara kRti Y] kasumAMjali" mAM teonI saMskRta-gujarAtI-hindI Adi bhASAmAM racAyela pa63 laghuracanAono saMgraha pragaTa thayo che. ~~~~6 Il % %
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA e % % zIe sivAya saMskRta ane gujarAtI bhASAnI aneka dIrgharacanAo paNa teozrIe karI che. je jotAM teozrIno svAdhyAya zA prema parakhAI Ave che. potAnA ziSyo vidvAna bane te mATe paNa teo khUba ja parizrama karatA. potAnA ziSyono jJAna para Adara vadhe te mATe teozrIe eka kavitA banAvela. je A pramANe che "bhaNo re celAbhAI bhaNo re bhaNo, bhaNyA mANasane Adara ghaNo; bhaNyAne hue bhalo vaharAvaNo, sakharavastra pahira oDhaNo; jIvavicArAdi pada have vAcaka pAThaka taNo, prazna bAjoTha upara besaNo; catuSTayam bhaNiyA pAkhe (vinA) duHkha dekhANo, khAMdhe jolI hAtha meM dohaNI (ghaDo); sgsaaNgsaugsaagsaaNgsaugsaaggsaagsaa % % % % %
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA samayasuMdara zabda mAnaNo, Iha paraloka suhAvaNo;" rAjasthAnanA sAMcoramAM poravADa jJAtinA rUpasiMhanA dharmapatnI lIlIdevInI kukSithI janmI yuvAvasthAmAM cAritra zna laIne sattaramI sadInA sAhityAkAzamAM jAjavalyamAna nakSatra banelA mahopAdhyAya zrI samayasuMdarajI gujarAta, rAjasthAna, zikSA Bii uttarapradeza Adi aneka kSetromAM vicarI saM.1702mAM caitra suda 13nA divase amadAvAda mukAme samAdhipUrvaka kALadharma Bii ja pAmI svarge saMcaryo'.. prastuta navatattvanI zabdArtha vRtti saM.1688nA amadAvAda, hAjA paTelanI poLamAM vRddha upAzraya maLe muni nIvavivAri-4 sahajavimala tathA paM.meghavijaya nAmanA potAnA ziSyo mATe racI che. prazastinA aMte ApavAmAM Avela eka zloka || Val zA vAMcatA Azcarya karAve tevo che. catuSTayam 1, mahopAdhyAya samayasuMdarajInA jIvana-kavananuM nIcenA be lekhamAM vistRta Alekhana thayuM che. (1) mohanalAla dalIcaMda desAI likhita "kavivara | samayasandara' je AnaMdakAvya mahodadhi mauktika 7mAMnI prastAvanAmAM mudrita thayo che. (2) maho. vinayasAgara likhita "mahopAdhyAya samayasundara' je 4i samayasundara kRti kusumAMjalimAM prakAzita thayela che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % % -%D prastAvanA % % 6 % 2% zloka A mujaba che - vRtti likhitvA mAtsaryAt prazasti na likhiSyati / jinAjJAlopakRt pApI narake sa patiSyati // daMDaka saTIka vicAraSatrizikA tathA laghusaMgrahaNInA nAmathI oLakhAtuM A prakaraNa dhavalacaMdranA ziSya gajasAra, zA raceluM che. A prakaraNamAM 24 dvAramAM 24 daMDakane utAravAmAM AvyA che. zA vartamAnamAM 42 gAthAmAM prApta thatuM A prakaraNa ratnacaMdra ma.nI vRttimAM 43 gAthA pramANa maLe che to samayasuMdara che. ma.nI vRttimAM 38 gAthA pramANa maLe che jyAre svopajJa avacUrimAM 39 gAthA pramANa maLe che. jiivvicaaraadiprada - soLamAM saikAmAM racAyela A prakaraNanI vRtti samayasuMdara mahArAje saM.1696mAM amadAvAda-hAjA paTelanI poLanA catuSTayam ja upAzrayamAM racI che. daMDaka prakaraNa upara bhinna bhinna kartaka vRtti-avacUri temaja aneka bAlAvabodhAdinI racanA thaI che. %<< -%e0 II % % -% 6
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam jaMbudrIpasaMgrahaNI - A 29 gAthAnA graMthanA racayitA pa.pU.A.zrI.vi.haribhadrasUri ma.sA. dvArA jaina dharmanA bhUgoLa viSayaka jJAna ane bhavyajIvonA upakAra mATe racAyo che. A graMtha upara zrIkRSNagacchanA pa.pU.A.zrI prabhAnaMdasUri ma.sA. e vi.saM.1390mAM racela che. A graMthamAM jaMbudvIpanA padArthonuM varNana khaMDAdi daza dvArathI karavAmAM Avela che. laghusaMgrahaNInA A granthamAM jaMbudvIpanuM saMkSipta varNana che. vistRta varNana jJAna mATe laghukSetrasamAsa tathA bRhadbetrasamAsa vi. jovA jarUrI che. A cAra prakaraNanI TIkAo prathama vairAgyadezanAdakSa pa.pU.A.zrI hemacaMdrasUri ma.sA. taraphathI prakaraNatrayI ane jaMbudvIpasaMgrahaNI ema alaga-alaga pustaka ane pratarUpe prakAzita thayela hatI. paraMtu cAreya prakaraNanI TIkA vAMcavAmAM saraLa bane tathA prAkRta-saMskRtanA abhyAsIonuM bhASAjJAna samRddha bane ane vizeSa padArthono bodha thAya te mATe pa.pU.siddhAMtamahodadhi A.zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nA caramaziSyaratna vairAgyavAridhi pa.pU.A.zrImad vijaya kulacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU.A.zrI.vi. razmirAjasUrIzvarajI ma.sA.nI pAvana preraNAthI saMskRta TIkA sahita cAra prakaraNonuM eka graMthamAM prakAzana karatA amo atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. prastAvanA ||j||
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ % 62% sahAyaka 6 % aagsaagggsaagsaaNgtaagsaagugNgraa anumodanA.. anumodanA... anumodanA.. siddhAMta mahodadhi karmasAhityaniSNAta pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nI vagariohaNa ardhazatAbdi (2024-2004) nimitte tathA vairAgyavAridhi, AyaDa tIrthoddhAraka pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya kulacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. nA 50 varSanA saMyama jIvana nA (2003-2073) suvarNa avasare A graMthanA lAbhArthI zrI . mU. pU. jaina saMgha, nAnapurA, surata % % jiivvicaaraadiprApaUTctussttym % zA % %4
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpravacanAya namaH // namo namaH zrIgurupremasUraye // zrIkSamAkalyANagaNiviracitavRttisahitam zrI zAntisUriviracitam jIvavicAra DAR606006066060060A // jIvavicAraprakaraNam // 6060666006060-600606/ jIvavicArAdi-15 prakaraNacatuSTayam dhyAtvA jainaM mahaH zrImatsadrUM praNipatya ca / vRttiM jIvavicArasya kurve saMkSepataH sphuTAm // 1 // iha hi saMsArasAgare nimajjatAM jantUnAmupakArAya pravahaNakalpaM tattvopadezaM dAtukAmaH zrIzAntistAvatsveSTa // 1 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra | devapraNatipUrvikAmabhidheyAdisUcikAmAdimAM gAthAmAha - bhuvaNapaIvaM vIraM namiUNa bhaNAmi abuhabohatthaM / jIvasarUvaM kiMcivi jahabhaNiyaM puvvasUrIhiM // 1 // bhuvaNeti-atra bhaNAmIti kriyAbhisaMbandhAdahamiti kartRpadamadhyAhAryaM / tatazcAyamanvayaH-ahaM vIraM zrIvarddhamAnajinaM natvA kiMcidalpaM jIvasvarUpaM siddhasAMsArikAdibhedabhinnaM bhaNAmi bravImi / kIdRzaM vIraM? bhuvanapradIpaM bhuvane vizve pradIpa iva bhuvanapradIpaH jIvAjIvAdisakalapadArthasArthaprakAzakaH taM / kimartham ? abudhabodhArtha-abudhA ajJAtajIvAjIvAdyarthAH teSAM bodhArthaM tadvijJApanAyetyarthaH / kathaM bhaNAmItyAha - yathA pUrvasUribhiH gautamasudharmAdibhiH pUrvAcAryairbhaNitaM tathA jIvavicArAdi ba-8 bhaNAmi na tu svamanISikayetyarthaH // 1 // atha tAvajjIvabhedAnAha - catuSTayam jIvA muttA saMsAriNo ya tasa thAvarA ya saMsArI / puDhavijalajalaNavAUvaNassaI thAvarA neyA // 2 // 60-60-6060660606006d6a 606060606d6d6d6d6d6a prakaraNa // 2 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra grgsaaglaagsaaggligsaagrN grNgrN jIvanti kAlatraye'pi prANAn dhArayantIti jIvAH / te ca dvidhA - eke muktAH siddhA ityarthaH / ca punararthe anye saMsAriNaH caturgatirUpasaMsArasthA ityarthaH / te ca saMsAriNo dvidhA-eke trasAH sanAmakarmodayavartinaH dvIndriyAdayaH / ca punaranye sthAvarAH sthAvaranAmakarmodayavartina ekendriyA ityarthaH / tatra prathama sthAvarabhedAnAha - puDhavItyAdi-pRthvI 1 jala 2 jvalana 3 vAyu 4 vanaspatayaH 5 pRthivyapteja:pavanavanaspatayaH ete paJcApi sthAvarA jJeyA jJAtavyAH // 2 // atha gAthAdvayena pRthivIbhedAnAha - phalihamaNirayaNavidruma, hiMgulahariyAlamaNasilarasiMdA / kaNagAidhAuseDhI, vannia araNeTTaya palevA // 3 // abbhayatUrIUsaM, maTTIpAhANajAioNegA / sovIraMjaNalUNAi puDhavibheAi iccAI // 4 // 606060600600600606006006 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam sphaTika: prasiddhaH, maNayazcandrakAntAdayaH, ratnAni vajrakarketanAdIni yadvA samudrodbhavAH maNayaH khanisamudbhavAni ratnAni vidrumaH pravAla:, hiMgulaharitAlamanaH zilAH prasiddhA eva, rasendraH pAradaH / tathA kanakAdayaH sapta dhAtavaH te cAmI - svarNa 1 rupya 2 tAmra 3 loha 4 trapu 5 sIsaka 6 jasadAH 7 / eSAmagnisaMyogAtpUrvaM pRthvIkAyatvaM agnisaMyoge tvagnikAyatvaM / 2, jIvavicAra | seDhItti khaTikA, varNikA raktamRttikA, araNeTaka: pASANakhaMDamizritazvetamRttikArUpo dezavizeSaprasiddhaH, palevakaH pASANabhedaH // 3 // abhrakANi paJcavarNAni, tUrI vastrANAM pAzaheturmRttikAvizeSaH, uSaH kSArabhUmiH yatrAMkurotpattirna bhavati tathA mRttikAjAtayaH pASANajAtayazcAnekAH, sauvIrAJjanaM zvetakRSNAdibhedabhinnamaJjanaM, lavaNaM saindhavAdi prasiddhameva, AdizabdAdanye'pi pRthivIbhedA grAhyA ityAdayaH pRthvIkAyabhedAH syuH ||4|| athApkAyabhedAnAha - bhomaMtarikkhamudagaM, osAhimakaragaharitaNUmahiyA / huti ghaNodahimAI, bheANegA ya Aussa // 5 // 11811
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam ra bhaumamudakaM kUpavApyAdijalaM, AntarIkSamudakaM meghajaM paya:, osatti avazyAyasnehajalaM, himaM tuSAraH, karako ghanopalaH, haritaNutti-snehakAle darbhAgreSu jalabindavaH, mahimA ghUmarI, ghanodadhiH vimAnapRthivyAdhArabhUtAsaMkhyeyayojanapramANapayaH-piNDarUpaH, | ityAdayaH aneke'pkAyasya bhedAH bhavanti // 5 // athAgnikAyabhedAnAha - iMgAlajAlamummura, ukkAsaNikaNagavijjumAIyA / agaNijiyANaM bheyA, nAyavvA niuNabuddhie // 6 // aMgAro jvAlArahitaH kASThAdyagniH, jvAlA prasiddhA, murmura: viralAgnikaNabhasma loke kAriSo'gniriti prasiddha:, ulkA | AkAzAgnirutpAtakAraNaM vyomni vividhAkArayuktarekhArUpA, azani: AkAzAtpatitA bhuvi vahnikaNAH, kaNagatti-gaganAttArakavat kaNarUpaH patannagnirdRzyate, vidyut prasiddhaiva, AdizabdAt sUryakAntAdervaMzagharSaNAdezca samutpanno vahnirnirindhanaH zuddhAgnizca grAhyaH / ityAdayo agnikAyajIvAnAM bhedA nipuNabuddhyA jJAtavyAH ||6|| atha vAyukAyabhedAnAha - 6 jIvavicAra 1111
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 600626262600620066066n ubbhAmaga ukkaliyA, maMDalimahasuddhaguMjavAyA ya / ghaNataNuvAyAIyA, bheyA khalu vAukAyassa // 7 // udbhrAmakavAtaH-yastRNAdikamUvaM bhrAmayati, ulkalikAvAtaH yaH sthitvA sthitvA vAti yena dhaliSa rekhAH samatpadyante. jAvAvacAra maMDalIvAtaH yo maMDalyA vAti patrAdikaM maMDalAkAreNa bhrAmayatItyarthaH, mahAvAta:-atiprabalavAtaH / kvacinmaMDalimuhatti pAThastatra muhatti mukhaM vAta ityarthaH, zAstrAntare tu vAyukAyabhedeSvayaM prAyo na dRzyate / zuddhavAto-mandavAtaH, guMjavAtaH prasiddha eva, ghanavAtatanuvAtau ghanodadhivadratnaprabhAdInAM saudharmAdInAM cAdhArabhUtau tayorAdyaH | styAnaghRtasadRzaH anyastu tApitaghRtavadadRDhasvarUpaH / ityAdayo vAyukAyasya bhedA jJeyAH, khalu nizcaye // 7 // atha vanaspatikAyabhedAnAha - sAhAraNapatteyA, vaNassaijIvA duhA sue bhaNiyA / // 6 // jesimaNaMtANaM taNu egA sAhAraNA teU // 8 // gNgsaagsaagsaaNgshaaysaaglaagsaagliNgddi jIvavicArAdi- prakaraNacatuSTayam
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra 060060606/06d6d6d6d6d6d za zrute siddhAnte vanaspatijIvA dvidhA bhaNitA uktAH / tatraike sAdhAraNAH anye pratyekAH / tatra tAvatsAdhAraNasvarUpaM darzayati esitti eSAM vanaspatijIvAnAmanaMtAnAmekA tanurekaM zarIraM te sAdhAraNA anaMtakAyikA jJeyA, eSAM nigoda ityapi saMjJA'sti // 8 // atha lokaprasiddhAn katicidanantakAyAnnAmagrAhamAha - kaMdA aMkura kisalaya, paNagA sevAla bhUmiphoDA a / allayatiya gajjara mottha, vatthulA thega pallaMkA // 9 // komalaphalaM ca savvaM, gUDhasirAiM siNAi-pattAI / thohari kuMAri gugguli, galoya pamuhAi chinnaruhA // 10 // kaMdAH bhUmadhyagAH vRkSAdyavayavAste cArdrA eva gRhyante zuSkANAM nirjIvatvAt evamagre'pi, aMkurA udgamanAvasthAyAmavyaktapatrAdyavayavAH, kizalayAni udgacchanUtanakomaladalAni, panakA paJcavarNA phulliH, zevAlaM prasiddham, bhUmisphoTAni grISmavarSAkAlabhAvIni chatrAkArANi, allayatiyatti-ArdrakatrikaM ArdrAkaM zrRMgaberaM 1 ArdrA haridrA 2 kavRkzca tiktadravyavizeSaH 60060606060606060060460 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam INI!
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ rsaadraagsaaggngNgliNgNgNgNgaa 3, garjarANi prasiddhAni, mustA sUkarapriyA, vatthUlaH zAkavizeSaH sa ca prathamodagata eva, thegaH kandabhedaH, pallaMkaH zAkavizeSaH // 9 // tathA sarva komalaphalamavRddhAsthikaM, gUDhasirANi aprakaTasandhIni sinAdipatrANi sinazabdena dezavizeSe kSArapIluvRkSa zrI jIvavicAra / ucyate, thoharI prasiddhA, kumArI mAMsalapraNAlyAkArapatrA, guggulaH prasiddhaH, giloyatti gaDUcIllayA'pi prasiddhaiva / eteSu | thoharI-kumArI-guggula-gaDUcIpramukhAH sAdhAraNavanaspatayaH chinnaruhA jJeyAH, chinnA api punArohaMtItyarthaH / ete sarve'pyanantakAyikAH / evamanye'pi vaMzakarellaka-lavaNavRkSatvagamRtavallI-komalA-cAmlikA-girikarNAvallIprabhRtayo'nantakAyikabhedAH jJeyAH // 10 // athaitAvaMta eva anaMtakAyA utAdhikA ityAzaGkAnirAsArthamAha - iccAiNo aNege, havaMti bheyA aNaMtakAyANaM / tesiM parijANaNatthaM, lakkhaNameyaM sue bhaNiyaM // 11 // ete sUtroktA eva bhedA na, kintu ityAdayaH aneke anantakAyikAnAM bhedAH bhavanti / teSAM parijJApanArthaM etallakSaNaM zrute bhaNitam // 11 // tadeva darzayati - 0900900909009009009009009009 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 8 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra gUDhasirasaMdhipavvaM, samabhaMgamahIrugaM ca chinaruhaM / sAhAraNaM sarIraM, tavvivarIaM ca patteyaM // 12 // gUDhAni-guptAni prakaTatayA'jJAyamAnAni sirAH strasAH saMdhayaH parvANi ca yasya patranAlAdestadgUDhasirAsandhiparva / tathA yasya trauTyamAnasya patrAdeH samo'danturo bhaMgazchedo bhavati tatsamabhaMgam / tathA chidyamAnasya na vidyate hIrakAH tantulakSaNA BI madhye yasya tadahIrakam / tathA yasya chinnamapi khaNDaM jalAdisAmagrI prApya gaDUcyAdivadanyatra punaH prarohati tacchinnaruham / / tadetairlakSaNaiH sAdhAraNamanantakAyikazarIraM jnyeym| tallakSaNaviparItaM punaH pratyekaM zarIraM bodhyam // 12 // atha pratyeka zavanaspaterlakSaNAdikamAha - jIvavicArAdi egasarIre ego, jIvo jesiM tu te ya patteyA / prakaraNacatuSTayam phalaphUllachallikaTThA, mUlagapattANi bIyANi // 13 // yeSAM tarUNAmekasmin zarIre eko jIvaH syAt te pratyekA vanaspatayaH ucyante / caH samuccaye, turevArthe te evetyarthaH / / saaglaag saagrsaadrNgsaagsaaNggNguddi boo60606/0666006606dia
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam Sonde pratyekavRkSANAM saptasu sthAneSu pRthagjIvAH santi / tAni sthAnAni darzayati - phalAni 1 puSpANi 2 challayaH 3 kASThAni 4 mUlAni 5 patrANi 6 bIjAni 7 ceti / iha pratyekavanaspatInAM nAmamAtramupadarzitaM, bhedavizeSavicArastu prajJApanAdibhyo'vaseyaH // 13 // atha sarvaikendriyAnAzritya pRthvyAdayaH paMcApi kva kva santIti tadvizeSamAha patteyataruM muttuM paMcavi puDhavAiNo sayalaloe / suhumA havaMti niyamA aMtamuhuttAu ahissA // 14 // - pratyekataruM muktvA paMcApi pRthivyAdayaH sUkSmaikendriyA niyamAt nizcayena sakalaloke caturdazarajjupramANe loke bhavanti | vidyante / paraM te kIdRzA: ? niyamAdantarmuhUrtAyuSaH / punaH kIdRzAH ? adRzyAzcarmacakSuSAmagocarAH kevalinAM jJAnagocarAH | ityarthaH / ata eva vahnizastrAdibhyaH teSAmupaghAto na bhavati // 14 // uktAH sthAvarabhedAH, sAMprataM kramAyAtAstrasAH te ca | dvitricatuH paMcendriyabhedAccaturdhA, teSu tAvad dvIndriyabhedAnA - jIvavicAra // 10 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam saMkhakavaDDayagaMDula, jaloyacaMdaNagaalasalahagAI / mehari kimi pUaragA, beiMdiyamAIvAhAI // 15 // zaMkhaH prasiddhaH, kapardako varATaH, gaMDolA udarAntarbRhatkRmayaH, jalaukasaH prasiddhAH, caMdanakAH samayabhASayA'kSatvena pratItAH, alasA bhUnAgAH ye varSAkAle vRSTau satyAM bhuvyutpadyante, lahakA lAlIyakajIvAH ye kUthitapUyikAdau lAlArUpAH | samutpadyante, kecittu lahugA iti paThanti laghugAtrIti tasyArthaH, atrApi pAThe ta eva jIvA jJeyAH, meharatti kASThakITavizeSAH, | kRmaya udarAntavartijIvAH, harSA mUlagudapradezakaMDUkarA strIyonyantargatA vA gaDUtpannA vA anekadhA jJeyAH, pUtarakA jalAntarvatino | raktavarNAH kRSNamukhajIvAH, mAtRvAhikA gurjaradezaprasiddhAH cUDelittinAmnA vikhyAtAH, AdizabdAt zuktyAdayo vAlakAdayazca dvIndriyabhedA anuktA api grAhyAH / bAlakA ye manuSyAMge karapAdAdiSUtpadyante / ihobhayatrAdipadagrahaNAd dvIndriyA | jalajasthalajabhedabhinnA anekadhA grAhyAH / evaM sarve'pi dvIndriyA jIvA jJeyAH / eSAM dehavadanarUpamindriyadvayamastItyarthaH | // 15 // atha gAthAdvayena katicit trIndriyabhedAnAha - jIvavicAra // 11 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomI maMkaNa jUA, pipIli uddehiyA ya makkoDA / illiya ghayamillio, sAvayagokIDajAIo // 16 // jIvavicAra gaddahaya corakIDA, gomayakIDA ya dhannakIDA ya / kuMthu govAliya iliyA teiMdiya iMdagovAi // 17 // | gulmiH karNazRgAlI, matkuNayUke prasiddhe upalakSaNAllikSA'pi, pipIlikA kITikA, upadehikA vAlmIkajIvAH, caH samuccaye, matkoTakAH pratItAH, illikA dhAnyeSUtpannA, ghayamillitti ghRtelikAH prAkRtatvAn makArAgamaH, sAvayatti lokabhASAyAM 1 sAvAH nAma carmajUkAH te ca bhAvikaSTasUcakA manuSyANAM zarIrAvayaveSu prAgevotpadyante / gokITikAH prasiddhA eva jIvavicArAdi-15 prakaraNa / jAtigrahaNena sarvatirazcAM karNAdyavayaveSUtpannAzcicciDAdayo grAhyAH // 16 // catuSTayam gardabhakAH lokaprasiddhAH, corakITAH bhUmAvadhaHsaMkSiptamukhA vistIrNA vRttAcchidrakArakAH, gomayakITAzchagaNotpannAH, dhAnyakITAH |ghuNAdayaH, kunthuH prasiddhaH, gopAlikA jIvavizeSaH, IlikA lahajAtiH, indragopAH raktavarNakITAH ye varSAsu prathamavRSTAvutpadyante kaagsaaNgsaugNggNgutiNgriNgsaaNgliNgddi MANANGM6606OONDO // 12 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ loke mamolAtvena prasiddhA AdizabdAdanye'pi grAhyAH / ete sarve'pi trIndriyA jIvA jJeyAH / eSAM dehamukhanAsikAH isyurityarthaH // 17 // atha kiyatazcaturindriyabhedAnAha - cariMdiyA ya vicchU DhikuNa bhamarA ya bhamariyA tiDDA / jIvavicAra macchiya DaMsA masagA kaMsArI kavilaDolAi // 18 // 1 ca punarvakSyamANA jIvAzcaturindriyA ucyante / eSAM dehamukhaghrANacaDhUMSi syurityarthaH / tAndarzayati-vRzcikaH prasiddhaH, 1 B/ TiMkuNA jIvavizeSAH, bhramarAH kRSNavarNAH, bhramarikAH pItAdivividhavarNAH vividhAkAravatyazca, tiDAH prasiddhAH, makSikA api pratItA evopalakSaNAnmadhumakSikAdayo'pi grAhyAH, daMzAH sindhudezaprasiddhA varSodbhavAH, mazakAstu daMzakAkAravantaH sarvartubhAvinazca, kaMsArikA prasiddhA, kapilaDolakA jIvavizeSaH, khaDamAMkaDIti prasiddhaH, AdizabdAt pataMgaDhiMDhaNAdayo grAhyAH / evamanye'pyaneke caturindriyA jIvA jJeyaH // 18 // atha paJcendriyabhedAnAha - 6000606/oo06006606d6dboard Honomidnid6d6dohidnidood prakaraNacatuSTayam // 13 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra rsaarsaagdgdgdgdNdu paMciMdiyA ya cauhA, nArayatiriyAmaNussadevA ya / neraiyA sattavihA nAyavvA puDhavibheeNaM // 19 // paJca sparzanarasanaghrANacakSuHzrotranAmakAnIndriyANi yeSAM te paJcendriyA jIvAH / te caturdhA-nArakAH 1 tiryaMco 2 manuSyAH |3 devAzca 4 / tatra nairayikA ratnaprabhApRthvIbhedena saptavidhAH jJAtavyAH / pRthvInAM nAmAni yathA-ratnaprabhA 1 zarkarAprabhA 2 | vAlukAprabhA 3 paMkaprabhA 4 dhUmaprabhA 5 tamaHprabhA 6 tamastamaHprabhA 7 ceti / etat sthAnasaptakotpannatvAnnArakA api saptadhocyante // 19 // paJcendriyeSu nArakabhedAnuktvA atha gAthAcatuSTayena paJcendriyatirazcAM manuSyANAM ca bhedAnAha - jalayarathalayarakhayarA tivihA paMciMdiyA tirikkhA ya / susumAra maccha-kacchava-gAhA-magarA ya jalacArI // 20 // caupaya uraparisappA bhujaparisappA ya thalayarA tivihA / gosappanaulapamuhA bodhavvA te samAseNaM // 21 // naaglaagsaaggurupoNdsaagsaaNgsaugsaagsaaNgu jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 14 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam khayarA romayapakkhI cammayapakkhI ya pAyaDA ceva / narogAo bAhiM samuggapakkhI viyayapakkhI // 22 // ca puna: paJcendriyAH tiryaJcastrividhAH jalacarAH 1 sthalacarAH 2 khacarAH 3 / tatra tAvajjalacAriNaH paJcadhA - ziMzumArAmahiSasadRzAH 1 matsyAH 2 kacchapAzca prasiddhA eva tatra matsyA valayAkAraM varjayitvA vividhAkAravanto bhavanti, 3 grahAstaMtukatayA prasiddhAH 4 makarA mahAmatsyAH 5 / ete jalacarA uktAH jale carantIti vyutpatteH jalaM vinA vipadyante ityarthaH jIvavicAra // 20 // tathA sthalacarAstrividhAH catuSpadAH 1 uraH parisarpAH 2 bhujaparisarpAzca 3 / te samAsena saMkSepeNa gosarpanakulapramukhA boddhavyAH jJAtavyAH / ayambhAvaH - catvAraH pAdA yeSAM te catuSpadAH gomahiSAdayaH 1, urasA parisarpanti gacchanti ye te | uraH parisarpAH kRSNasarpAdayaH 2 bhujAbhyAM parisarpanti ye te bhujaparisarpAH nakulagRhagodhAdayaH 2 ete sthalacarA jJeyAH // 21 // tathA khe AkAze carantIti khacarAH pakSiNaH / te dvidhA - romajapakSiNaH 1 carmajapakSiNazca 2 / tatra romabhirjAtA ye pakSAH | | te santyeSAmiti romajapakSiNaH sukahaMsasArasAdayaH, carmaNo jAtAH pakSAH santyeSAmiti carmajapakSiNaH valgulIcarmacaTikAdaya // 15 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra te ubhaye'pi prakaTA eva / caH pUraNe / tathA jambUdvIpo dhAtakIkhaNDaH puSkaravaradvIpALU ceti sArdhadvIpadvayaM lavaNaH | kAlodazceti dvau samudrAvetatsamuditaM svarNamayamAnuSottaragiri pariveSTitaM paJcacatvAriMzallakSayojanapramANaM kSetraM naraloka ucyate / atraiva manuSyANAM janmamaraNasambhavAt / tasmAnnaralokAnmanuSyakSetrAbahiH samudgapakSiNo-vitatapakSiNazceti dvividhAH | B/pakSiNo bhavanti / tatra samudgavat saMpuTIbhUtA militAH pakSAH santyeSAmityAdyAH 1, vitatA vistIrNA eva pakSAH / / santyeSAmiti dvitIyAH 2 / ete sarve khacarA jJeyAH / uktAH trividhAstiryaJcaH // 22 // atha gAthArddhana teSAM pratyeka dvaividhyamanyaprakAreNAha savve jalathalakhayarA sammucchimA gabbhayA duhA hu~ti / / jIvavicArAdi-2 sarve jalacarAH sthalacarAH khacarAstiryaJcaH saMmUcchimA garbhajAzceti dvidhA bhavanti / tatra mAtRpitRnirapekSotpattayaH saMmUcchimAH / prakaraNacatuSTayam garbhAjjAtAH garbhajA iti / eka-dvi-tri-caturindriyAstiryaJcaH saMmUcchimA eva syuH, paJcendriyAH dvidhApIti vivekaH / BuktAstirazcAM bhedaaH| atha gAthArddhana manuSyabhedAnAha - 6d6d60060600606 60606606d6d6d6d6d6dom // 16 // 606d6or
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kammAkammagabhUmi aMtaradIvA maNussA ya // 23 // 3 karmabhUmijAH 1 akarmabhUmijAH 2 antIpavAsinazceti trividhA manuSyA bhavanti / tatra kRSivANijyAdikarmapradhAnabhUmayaH jIvavicAra krmbhuumyH| tAzca sArddhadvIpadvaye paJca bharatAni paJcairAvatAni paJca mahAvidehAzceti paJcadaza bhavanti / tAsu jAtAH karmabhUmijA 2. manuSyA ucyante / prAguktaM karma yatra nAsti tA akarmabhUmayaH triMzat / tathAhi-haimavata 1 airaNyavata 2 harivarSa 3 ramyak 41 B/ devakuru 5 uttarukuru 6 saMjJAH SaD bhUmayaH paJcabhirmerurbhiguNitAstriMzad bhavanti / tAsu jAtA akarmabhUmijA ucyante / te ca yugaladhArmikA eva jJeyAH / athAntaradvIpAH SaTpaJcAzat te ca lavaNasamudre himavadgireH zikharigirezcobhayaprAntAbhyAM nirgatayordvayordvayordaSTrayorupari sapta sapta vidyante / taddvIpavAsino yugalino manuSyAH palyopamAsaMkhyeyabhAgavarSAyuSo'STajIvavicArAdi- zatadhanurucchritAzca santi / ete sarve trividhA api manuSyA garbhajAH saMmUcchimAzceti dvidhA bodhyAH // 23|| atha prakaraNa- caturvidhadevabhedAnAhacatuSTayam dasahA bhavaNAhivaI aTThavihA vANamaMtarA huMti / joisiyA paMcavihA duvihA vemANiyA devA // 24 // 606/206.006d6d6d6nd // 17 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam devA hi bhavanapati 1 vyantara 2 jyotiSka 3 vaimAnika 4 bhedAccaturdhA / tatra bhavanAdhipatayo dazadhA - asura 1 nAga 2 suvarNa 3 vidyut 4 agni 5 dvIpa 6 udadhi 7 dig 8 vAyu 9 stanitA: 10 kumArAntA jJeyAH / tathA vAnamantarA vyantarA aSTavidhA aSTaprakArA bhavanti / te cAmI -pizAcAH 1 bhUtAH 2 yakSAH 3 rAkSasAH 4 kiMnarAH 5 kimpuruSAH 6 mahoragAH 7 gAndharvA 8 ityaSTau / punaranye'pi aNapannIprabhRtayo vyantarabhedA jJeyAH / tathA jyotiSkAH paJcavidhAH - candra 1 sUrya 2 graha 3 nakSatra 4 tArA 5 rUpA: / te punardvidhA manuSyakSetre carAH 1 tadbahiH sthirAH 2 iti / tathA vaimAnikA devA dvividhAH kalpopapannAH 1 kalpAtItAzca 2 / tatra saudharma 1 IzAna 2 sanatkumAra 3 mAhendra 4 brahmaloka 5 lAntaka 6 zukra 7 sahastrAra 8 Anata 9 prANata 10 AraNa 11 acyuta 12 dvAdazakalpavAsino devAH kalpopapannA ucyante / indrasAmAnikAdivyavasthAvanta ityarthaH / tathA sudarzana 1 suprabuddha 2 manorama 3 sarvatobhadra 4 vizAla 5 sumanaH 6 saumanasa 7 priyaMkara 8 naMdikara 9 nAma navagraiveyakavimAnavAsinaH, vijaya 1 vaijayanta 2 jayanta 3 aparAjita 4 sarvArthasiddha 5 nAma paJcAnuttaravimAnavAsinazca devAH kalpAtItA ucyante / ete sarve'pi ahamindratvAt prAguktavyavasthAzUnyA ityarthaH // 24 // // ityuktAH saMsArijIvAH // jIvavicAra // 18 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha siddhajIvabhedAnAha - siddhA panarasabheyA, titthAtitthAisiddhabheeNaM / jIvavicAra ee saMkheveNaM jIvavigappA samakkhAyA // 25 // siddhAH sarvakarmanirmuktA jIvAH / tIrthakarAtIrthakarAdisiddhabhedena paJcadazabhedA jJeyAH / atra sUtre praakRttvaatkrpdlopH| 2 / tatra tIrthakarAH santo ye siddhAste tIrthakarasiddhAH 1 atIrthakarAH sAmAnyakevalinaH santo ye siddhAste'tIrthakarasiddhAH 2 Baa AdipadAttIrthasiddhA atIrthasiddhAdipaJcadazabhedAH navatattvAdibhyo jJAtavyAH / itthaM saMkSepeNa ete jIvAnAM vikalpAH bhedAH / samAkhyAtAH kathitAH // 25 // atha yadvaktavyaM tatsvayameva sUtrakRdAha - jIvavicArAdi eesi jIvANaM sarIramAUThiIsakAyaMmi / / prakaraNacatuSTayam pANA joNipamANaM jesiM jaM asthi taM bhaNimo // 26 // // 19 // eteSAM pUrvoktaikendriyAdInAM jIvAnAM zarIramiti pramANazabdasya sarvatrAbhisambandhAt zarIrapramANaM 1, AUtti-jaghanyotkRSTAyu: Do6/062600606006d6d6d6d6/ A6A60-6006006060666n
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANaM 2, tathA ekendriyAdermRtvA punaryA tatraivotpattiH sA svakAye sthitiH tatpramANaM 3, tathA prANA daza tatpramANaM 4, 1 yonizcaturazItilakSAstatpramANaM 5 yeSAM jIvAnAM yadasti tadvayaM bhaNimotti bhaNiSyAma ityarthaH // 26 / / athaiSAM zarIrapramANaM tAvadAha - zrI jIvavicAra aMgula asaMkhabhAgo, sarIramegidiyANa savvesi / joyaNasahassamahiyaM navaraM patteyarukkhANaM // 27 // sarveSAM sUkSmabAdarapRthivyAdibhedabhinnAnAmekendriyANAM zarIraM aMgulasyAsaMkhyeyabhAgapramANaM syAt / navaraM ti ayaM vizeSa:pratyekavRkSANAM pratyekavanaspatInAM zarIraM yojanasahastramadhikaM kiJcidadhikasahastrayojanapramANamityarthaH / etacca samudrAdiSu di- utsedhAMgulena yojanasahastrAvagAhajale padmanAlAdInAM bahirvIpeSu latAdInAM ca bodhyam / kiJcidatra yadyapi sAmAnyataH sarveSAM prakaraNacatuSTayam 3 pRthvyAdInAM zarIramaMgulAsaMkhyeyabhAgamuktaM tathApi saMgrahiNyAdibhyo vizeSatayA jJAtavyam / aMgulAsaMkhyeyabhAgasyAsaMkhyabhedatvAt 12/ // 27 // evamekendriyANAM dehapramANamuktvA dvIndriyAdInAM tadAha - 60606wom606606 6voritorionitor6wom6omorrondia // 20 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam bArasa joyaNa tinneva gAuA joyaNaM ca aNuko / beiMdiya iMdiya cariMdiya dehamuccattaM // 28 // dvAdazayojanAni dvIndriyANAM bahiH samudravartti zaMkhAdInAM, tathA trINyeva gavyUtAni trIndriyANAM bahirdvIpavarttikarNazrRgAlyAdInAM, tathA yojanaM caikaM caturindriyANAM bahirdvIpavarttibhramarAdInAM / anukramazaH anukrameNa / dehamuccattaMtti prAkRtatvena vibhaktivyatyayAt | dehasyoccatvam / yadvA dehaM zarIramuccatvena bhagavatA bhaNitamiti zeSaH // 28 // atha paJcendriyANAM nArakAdInAM dehapramANamAhadhaNusayapaMcapamANA, neraiyA sattamAipuDhavIe / tatto arddhaddhUNA, neyA rayaNappA jAva // 29 // saptamyAM pRthivyAM tamastamaH prabhAyAM dhanuHpaJcazatapramANA nairayikA jJeyAH 7 / tataH paraM vyutkrameNArddhArddhAnAH kAyapramANamAzritya | nArakA jJeyAH yAvat ratnaprabhA nAma prathamA pRthvI syAt / ayambhAvaH SaSThayAM pRthivyAM sArddhe dve dhanuHzate dehapramANaM 6, paJcamyAM sapAdazatadhanUMSi 5, caturthyAM sArddhadvASaSTirdhanUMSi 4, tRtIyasyAM sapAdaikatriMzaddhanUMSi 3, dvitIyasyAM sArddhapaJcadazadhanUSi dvAdaza jIvavicAra // 21 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5006306060600060006 cAMgulAni 2, prathamAyAM pRthvyAM saptadhanUMSi trayo hastAH SaDaMgulAni dehamAnaM 1 idaM svAbhAvikadehapramANamuktam / uttaravaikriyaM / tvasmAd dviguNaM jJeyam // 29 // // ityuktaM nArakANAM dehamAnam // jIvavicAra atha paJcendriyatirazcAM tadAha - joyaNasahassamANA, macchA uragA ya gabbhayA huMti / dhaNuapuhuttaM pakkhisu bhuyacArI gAuapuhuttaM // 30 // khayarAdhaNuapuhuttaM bhuyagA uragA ya joyaNapuhuttaM / gAuapuhuttamittA samucchimA cauppayA bhaNiyA // 31 // garbhajAH saMmUcchimAzceti sAmAnyato dvividhAstiryaJcaH / tatra garbhajA matsyAH ca punargarbhajA uragAH uraHparisara yojanasahastrapramANA dehamAnena bhavanti / etatpramANA matsyA svayaMbhUramaNasamudre uragA bahirdIpeSu bodhyAH / tathA garbhajAH pakSiNo dhanuHpRthaktvaM navadhanuHpramANa dehA ityarthaH / dviprabhRtirAnavabhyaH pRthaktvamucyate / tathA bhujaparisarpA godhAdayo garbhajAH wevenesvenue-genergreenery jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 22 // 6060
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra gavyUtapRthaktvaM dehamAnena bhavanti // 30 // tathA saMmUcchimAH khacarAH pakSiNo bhujagAH bhujaparisazca dhanuHpRthaktvaM dehamAnena bhavanti / saMmUcchimA uragA yojanapRthaktvaM 3 dehamAnena syuH / tathA saMmUcchimAzcatuSpadA gavyUtapRthaktvamAtrA navagavyUtapramANadehA bhaNitA uktAH / iha bahuSu pustakeSu "uragA bhuyagA ya joyaNa puhuttaM" iti pATho dRzyate sa cintyaH prajJApanAsaMgrahiNyAdibhirvirodhAt // 31 // athAvaziSTagarbhajacatuSpadatirazcAM manuSyANAM ca dehamAnamAha - chacceva gAuAI, cauppayA gabbhayA muNeyavvA / ___ kosatigaM ca maNussA, ukkosasarIramANeNaM // 32 // jIvavicArAdi garbhajAH catuSpadA utkarSata: SaDgavyUtAnyeva mantavyAH / caH samuccaye / etaddevakurvAdau garbhajagajAnAzritya boddhavyam / / prakaraNacatuSTayam tathA garbhajA manuSyA utkRSTazarIrapramANena kozatrikoccA mantavyAH / idamapi devakurvAdau yugalikanarAnAzritya jJeyam // 32 // atha devAnAM svAbhAvikadehamAnamAha - 6066066060060060060mil eeeesereven9019-19 // 23 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam IsANaMtasurANaM rayaNIo satta huMti uccattaM / dugadugadugacaugevijjaNuttare ikkikka parihANI // 33 // atrezAnAntagrahaNena bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnA grAhyAH / tenezAnAntaM IzAna nAma dvitIyadevalokaM yAvat surANAM | devAnAM sapta ratnayaH sapta hastA: zarIrasyoccatvaM bhavati / tataH paraM dvika 1 dvika 2 dvika 2 catuSka 4 graiveyaka 5 anuttareSu 6 ekaikasya hastasya parihAraH nyUnatvaM syAt / ayamarthaH - sanatkumAramAhendradvike SaT hastAH / brahmalAntakadvike paJca / zukrasahastrAradvike catvAraH / AnatAdicatuSke trayaH / navagraiveyakeSu dvau hastau / paJcAnuttareSu eka eko hastaH / dehamAnaM sarveSAM jIvAnAM dehapramANamutsedhAMgulena jJeyam // 33 // ityuktaM dehamAnadvAram / bAvIsA puDhavIe, satta ya Aussa tinni vAssa / vAsasahassA dasa tarugaNANa teuttirattAu // 34 // sAmpratamAyurdvAramAha - jIvavicAra // 24 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam pRthivyAH pRthivIkAyasya dvAviMzativarSasahastrAH utkRSTAyuH sthitiH, evamapkAyasya saptavarSasahasrAH, vAyukAyasya trayo varSasahasrAH, tarUNAM pratyekavanaspatisamUhAnAM daza varSasahastrA: utkRSTAyuHsthitiH, tejaskAyaMsya trINyahorAtrANyutkRSTAyuHsthitiH / | jaghanyA tu sarveSAmapyAntarmuhUrtikI bodhyA ||34|| ityuktaM bAdarasthAvarapaJcakAyuH / atha dvIndriyAdInAM tadAhavAsANi bArasAU biiMdiyANaM tiiMdiyANaM tu / auNApannadiNAI cauriMdINaM tu chammAsA // 35 // dvIndriyANAM dvAdazavarSANyAyuH utkRSTA sthitiH, trIndriyANAM caikonapaJcAzaddinAni AyuH, caturindriyANAM tu SaNmAsA:, | jaghanyaM tu sarveSAM prAgvat // 35 // atha caturvidhapaJcendriyANAmutkRSTAyurmAnamAha-- suraneraiyANaii, ukkosA sAgarANi tittIsaM / capaya tiriya maNussA, tinni ya paliovamA huMti // 36 // jIvavicAra // 25 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra jalayaraurabhUyagANaM paramAU hoi puvvakoDio / pakkhINaM puNa bhaNio asaMkhabhAgo ya paliyassa // 37 // savve suhumA sAhAraNA ya saMmucchimA maNussA ya / ukkosajahanneNaM aMtamuhuttaM ciya jiyaMti // 38 // surANAM nairayikANAM cotkRSTA sthitiH trayastriMzatsAgaropamANi bhavanti, iyaM cAnuttareSu saptamanarake ca bodhyA / tathA luptaSaSThInirdezAt catuSpadatirazcAM manuSyANAM cotkRSTA sthitiH tripalyopamapramANA iyaM ca devakurvAdau jnyeyaa| iha palyopamasAgaropame Baa sUkSmAddhAvizeSeNa viziSTe grAhye / devanArakANAM jaghanyAyurdazavarSasahastramAnaM bodhyam / naratirazcAM tu prAgvat // 36 // jIvavicArAdiprakaraNa- __ jalacarANAM garbhajasaMmUcchimabhedAd dvividhAnAmuragANAM bhujagAnAM ca garbhajAnAmeva paramAyurutkRSTAyuH pUrvakoTirbhavati / catuSTayam saptatirlakSakoTayaH SaTpazcAzacca sahastrakoTayo varSANi ekaM pUrvamucyate, IdRkkoTipUrvANItyarthaH, tathA garbhajapakSiNAM punarutkRSTAyuH palyopamasyAsaMkhyeyabhAgo bhaNita uktaH / iha sUtre sNmuucchimsthlcrkhcraadipnycendriyaannaamutkRssttaayunoktN tad granthAntaragataitad 606060606020606d6d6d6/ // 26 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam gAthAyA bodhyam "samucchi paNidi thalayara, khayara uraga bhuyaya jiTThaTThiikamaso / vAsasahassA culaMsI bisattarI tipanna bAyAlA // 1 // " iti / (bRhatsaMgrahaNI gAthA - 263) sarve sUkSmAH pRthvyaptejovAyuvanaspatayazca punaH sAdhAraNAH bAdaranigodarupA anaMtakAyikAzca / punaH saMmUcchimA manuSyA | ye ekottarazatakSetrotpannagarbhajanarANAM malamUtravAtAdiSUtpadyante te sarve'pyutkarSeNa jaghanyena ca antarmuhUrtameva jIvanti antarmuhUrtAyuSa ityarthaH / antarmuhUrtasyAsaMkhyabhedatvAnnAnAtvamavaseyam // 38 // athoktaM dvAradvayaM nigamayannAha ogAhaNA''u mANaM evaM saMkhevao samakkhAyaM / je puNa ittha visesA visesasuttAu te neyA // 39 // -- - jIvavicAra avagAhante avatiSThante jIvA asyAmityavagAhanA dehaH, tasyA AyuSazca mAnaM pramANaM evamuktapramANena saMkSepataH samAkhyAtaM // 27 // kathitaM / ye punaratra vizeSadevalokAdau pratarAdyAzritya avagAhanAyurbhedAdayaH santi te vizeSasUtrAt saMgrahaNIprajJApanAderjJeyA jJAtavyAH ||39|| atha tRtIyaM svakAyasthitidvAramAha
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ egidiyA ya savve, asaMkha ussappiNI sakAyaMmi / uvavajjaMti cayaMti ya, aNaMtakAyA aNaMtAo // 40 // jIvavicAra sarve ekendriyAH pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatayaH asaMkhyeyotsarpiNyavasarpiNIryAvat svakAye pRthivyAdAvutpadyante ca | punazcavyante mriyante punaH punastatraivotpattivinAzau labhante ityarthaH / tathA anaMtakAyavanaspatijIvAH anaMtA utsarpiNyavasarpiNI-131 ryAvat svakAye utpadyante vipadyante ca // 40 // ityuktA ekendriyANAM kAyasthitiH / atha dvIndriyAdInAM tAmAha - saMkhijja samA vigalA, sattaTTha bhavA parNiditirimaNuyA / uvavajjati sakAe nAraya devA ya no ceva // 41 // jIvavicArAdiprakaraNa vikalA dvitricaturindriyAH saMkhyeyasamAH saMkhyAtavarSasahastrANi yAvat svakAye utpadyante tathA paJcendriyAstiryaMco manuSyAzca catuSTayam / saptASTau bhavAn yAvat svakAye utpadyante / tatra saptabhavAH saMkhyeyavarSAyuSaH aSTamastvasaMkhyAtavarSAyuSka eva jJeyaH / // 28 // atrASTabhaveSUtkarSataH pUrvakoTipRthaktvAdhikAni trINi palyopamAni kAlo bodhyaH / jaghanyA tu sarvatrApi kAyasthitirantarmuhUrtameveti / | Hd6d6d6d6d6dowdwidesid6 AnsionGoo6n6d600606606
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra tathA nArakA devAzca mRtvA notpadyante atasteSAM sA noktA // 41 // atha caturthaM prANadvAramAha - dasahA jiyANa pANA, iMdiyausAsAubalarUvA / egidiesu cauro, vigalesu cha satta aTTeva // 42 // asannisannipaMciMdiesu, navadasakameNa bodhavvA / tehiM saha vippaogo jIvANaM bhaNNae maraNaM // 43 // dazadhA dazaprakArA jIvAnAM prANAH / te cendriyocchvAsAyuryogabalarUpAH syuH / tatrendriyANi sparzanAdIni paJca 5 jIvavicArAdi | ucchAsazabdenocchAsanizvAso gRhyate 6 AyurjIvitam 7 yogAnAM manovAkkAyAnAM balAni trINi manobala 8 vacanabala 9 B/kAyabala 10 rUpANi evaM daza syuH / 'ihi iMdiyaUsAsaAubalarUvatti' pAThAntaraM / tatra balazabdena manobalAditrayaM grAhyam / catuSTayam atha yeSAM yAvantaH prANAstadAha-ekendriyeSu paJcasu catvAraH prANAH sparzanendriyocchvAsAyuHkAyabalarUpAH syuH / vikalendriyeSu triSu SaT sapta aSTaiva prANAH syuH / tathAhi-dvIndriyeSu prAguktAzcatvAro rasanendriyavAgbalayutAH SaT syuH / trIndriyeSu ta eva 6idiom6onGooooooooooom60060 606606orridonhd6d6dosh prakaraNa // 29 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaT ghrANendriyayutAH sapta syuH / caturindriyeSu ta eva sapta cakSurindriyayutA aSTau prANA: syuH // 42 // ___asannitti-asaMjJipaJcendriyeSu saMjJipaJcendriyeSu ca krameNa nava daza prANA boddhavyAH / tatrAsaMjJipaJcendriyeSu ta evASTau zrotrendriyayutA nava syuH / tathA saMjJipaJcendriyeSu ta eva nava manobalayuttA daza prANAH syuH / taiH prANaiH saha viprayogo jIvAnAM 3jIvavicAra | maraNaM bhaNyate / atra devanArakagarbhajatiryagmanuSyAH saMjJina ucyante / saMmUcchimatiryagmanuSyAstu asaMjJina ucyante / tatra saMmUcchimamanuSyANAM vAgbalAdivarjitAH saptASTau prANA bodhyAH // 43 // athoktasvarUpaM maraNaM jIvaiH kativArAn prAptamityAzaMkA nirAsArthamAha - evaM aNorapAre saMsAre sAyaraMmi bhImaMmi / jIvavicArAdi-15 patto aNaMtakhatto jIvahiM apattadhammehiM // 44 // prakaraNacatuSTayam aprAptadhamai rjIvaiH evaM aNorapAratti-avArapAravajite ata eva bhIme bhayaMkare saMsAre sAgare saMsArarUpasamudre evaM // 30 // prANaviyogalakSaNaprakAreNAnantakRtvaH anantavArAn pattotti prAptam prasaMgAnmaraNamiti saMbadhyate / prAkRtatvAtpuMliMganirdezaH / kvacittu 'pattaM' pATho dRzyate // 44 // atha paJcamaM yonidvAramAha - 26/06/onwon6N6006idiwoniloniione m6ow6RAGONGrol6d6d6indsorder
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra taha caurAsIlakkhA saMkhA joNINa hoi jIvANaM / puDhavAINa cauNhaM, patteyaM satta satteva // 45 // dasapatteyatarUNaM caudasa lakkhA havaMti iyaresa / vigaliMdiesu do do cauro paMciMdi tiriyANaM // 46 // cauro cauro nArayasuresu maNuANa caudasa havaMti / saMpiMDiyA ya savve culasIlakkhA u joNINaM // 47 // jIvavicArAdi- tathA caturazItirlakSA jIvAnAM yonInAM saMkhyA bhavanti / jIvAnAmutpattisthAnaM yonirucyate / tatra pRthivyAdInAM caturNAM prakaraNa pratyekaM sapta saptaiva lakSA yonayaH syuH / etena pRthivyaptejovAyUnAmaSTAviMzatiyonilakSA jAtAH // 45 // catuSTayam BI daseti pratyekatarUNAM pratyekavanaspatInAM dazayonilakSAH syuH / itareSu sAdhAraNavanaspatikAyeSu caturdazalakSA yonayo bhavanti / tathA vikalendriyeSu dvitricaturindriyeSu dve dve lakSe yonInAM bhavataH / tathA paJcendriyatirazcAM caturlakSA momorrowardroidroid6d6idivo Homed60600606060606/onei B9 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ yonayaH syuH // 46 // cauro iti-nArakeSu sureSu ca catastrazcatastro lakSA yonayaH syuH / tathA manujAnAM manuSyANAM caturdazalakSA yonayo bhavanti / | evaM sarve yonibhedAH saMpiNDitA ekatrakRtAH santo yogInAM caturazItilakSA bhavanti / tu zabdau pUraNArthoM // 47 // ityuktaM | saMsArijIvAnAzritya zarIrAdidvArapaJcakam // sAmprataM siddhAnAzritya tadAha - siddhANaM natthi deho na Au kammaM na paannjonniio|| sAiaNaMtA tesiM, ThiI jiNaMdAgame bhaNiyA // 48 // B siddhAnAM siddhaparamAtmanAM dehaH zarIraM nAsti / ata evAyuHkarmApi nAsti / yato nAyustata eva prANA yonayazcApi na / jIvavicArAdi santi / etadabhAvAnmaraNakAyasthityAdyabhAvo'pi darzitaH / evaM ca sarvakarmopAdhimuktAnAM lokAgre svarUpasthitAnAM teSAM) siddhAnAM sAdiranantA sthitijinendrAgame jinendrapraNItasiddhAnte bhaNitA proktA / itastatra gamanasadbhAvAt sAditvaM / // 3 tatazcyAvanAbhAvAdanaMtatvaM ca samavaseyam // 48 // ityuktaM siddhasvarUpam // atha punaH saMsArisvarUpamAha - 26d6d60060606006 6064 060060060060006006006006 prakaraNa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam kAle aNAinihaNe joNIgahaNaMmi bhIsaNe ittha / bhamiyA bhamirhiti ciraM, jIvA jiNavayaNamalahaMtA // 49 // AdiH prArambhaH nidhanaM nAzaH Adizca nidhanaM cAdinidhane te na vidyete yasya sa anAdinidhanastasmin anAdyanante kAle jinavacanaM hitopadezarUpaM alabhamAnA aprApnuvantaH jIvAH yonibhizcaturazItilakSasaMkhyAbhirgahane atisaMkule ata eva bhISaNe bhayaMkare'trAsmin saMsAre bhrAntA atItakAle paryaTanaM kRtavantaH punazciraM bahukAlaM bhramiSyantyAgAmikAle'pi | paryaTiSyantItyarthaH / vartamAnakAlasyaikasAmayikatvenAlpatvAnnAtra vivakSA kRteti // 49 // atha granthakAraH svanAma sUcayan dharmopadezamAha tattasmAd - tA saMpai saMpatte maNuatte dulhe vi sammatte / sirisaMtisUrisiTTe kareha bho ujjamaM dhamme // 50 // bho bhavyAH samprati idAnIM dazabhirdraSTAntairdurlabhe manujatve samprApte ca punastatrApi durlabhatare samyaktve jIvavicAra // 33 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra jinoktatatvarucirUpe samprApte sati zrI zAntisUriziSTe dharme udyamaM kuruta / yUyamiti zeSaH / zrIH jJAnAdilakSmIH zAntiH | rAgAdyupazamaH tAbhyAM sUrayaH pUjyAH tIrthakarA gaNadharA vA taiH ziSTe upadiSTe ityarthaH / anena svanAmApi sUcitam / tathAhi-3 zrIzAntisUrirupadizati ziSTe ziSTapuruSAcIrNe dharme udyamaM kurutetyanvayaH / yadvA zrIzAntisUriNA ziSTe bhagavadvacanAnusAreNopadiSTe Bdharme iti vAcyam // 50 // atha prastutasUtraM nigamayannAha - eso jIvaviyAro saMkhevarUINa jANaNA heu / saMkhitto Uddhario ruddAo suyasamuddAo // 51 // sAkSAdukto jIvAnAM vicAraH saMkSeparucInAM svalpamatInAM manuSyANAM jJApanAhetu jJApananimittaM, rundrAt anavagAhyavistArAt jIvavicArAdi zrutasamudrAt saMkSipta ughRta saMkSepeNoddhRta nibaddha ityarthaH / etena na svamanISayA kalpita iti sUcitam // 51 // prakaraNacatuSTayam iti jIvavicAralaghuvRttiH // 06/0460606woo6d6006d6d6dmi 606 66666606061 // 34 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra swryyn wsysyyn bRhadvRttyAdikaM tvasya yadyapyasti purAtanam / tathApi sukhabodhArthaM vRttikeyaM vinirmitA // 1 // pramAdAdvA matermAndyAt proktamutsUtramatra yat / tanmithyAduSkRtaM me'stu zodhanIyaM ca dhIdhanaiH // 2 // saMvadvyomazilImukhASTavasudhA (1850) saMkhye nabhasye site / pakSe pAvanasaptamIsudivase bIkAdinerAbhidhe // deMge zrImati pUrNatAmabhajat vyAkhyA subodhinyasau / samyak zrIjinacandrasUrImunipe gacchezatAM bibhrati // 1 // zrImanto jinabhaktisUriguravazcAndre kule jajJire / tacchiSyA jinalAbhasUrimunipAH zrIjJAnataH sAgarAH / / 27egvegvegvegversneveregnent jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 25 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tacchiSyAmRtadharmavAcakavarAsteSAM vineyaH kSamAkalyANaH svaparopakAravidhaye'kArSIdimAM vRttikAm // 2 // zrIjIvavicAraprakaraNaM savRttikaM samAptam // jIvavicAra Hom6om6onGoo6n606/AGoboor 6100626060606ideodo6n6NG jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam 2 // 36 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam zrI zaMkhezvarapArzvanAthAya namaH // upAdhyAyazrI samayasuMdarakRtavRttyA saMvalitaM zrInavatattvaprakaraNam zAMtinAthaM jinaM natvA gaNiH samayasuMdaraH / zrInavatattvasUtrasya zabdArthaM kurute sphuTam // jIvAjIvA puNNaM pAvAsavasaMvaro a nijjaraNA / baMdho mukkho a tahA navatattA huMti nAyavvA // 1 // nava tattvAni bhavanti, tAni dharmArthibhirjJAtavyAni / tattvamiti ko'rthaH ? padArthasvarUpam, tAni navatattvAni kAni ? nAmata Aha - navatattva // 37 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva 6 jIvatattvaM 1 ajIvatattvaM 2 puNyatattvaM 3 pApatattvaM 4 AzravatattvaM 5 saMvaratattvaM 6 ca punaH nirjarAtattvaM 7 bandhatattvaM 78 mokSatattvaM 9 cakArAt keSAMcinmate saptatattvAni santi / tathA punaratra jIvAdinavapadArthAnAM vyutpattikaraNe ziSyasya, zavyAmoho bhavatIti hetoryutpattirna kRtA zabdArthamAtrasya sAdhAraNatvAt // 1 // atha jIvAdinavatattvAnAM bhedAn gAthayA Aha caudasa caudasa bAyAlIsA bAsIya haMti bAyAlA / sattAvannaM bArasa cau nava bheyA kameNesiM // 2 // esiM iti-eteSAM jIvAdinavatattvAnAM krameNa-anukrameNa bhedA bhavanti / jIvatattvasya caturdaza bhedA bhavantyagre vakSyamANAH 1 ajIvatattvasya caturdaza bhedAH 2 puNyatattvasya dvicatvAriMzadbhedA jIvavicArAdi-za bhavanti 3 pApatattvasya dvayazItibhedAH 4 Azravatattvasya dvicatvAriMzadbhedAH 5 saMvaratattvasya saptapaJcAzadbhedAH 6 nirjarAtattvasya prakaraNacatuSTayam dvAdaza bhedAH 7 bandhatattvasya catvAro bhedAH 8 mokSatattvasya nava bhedAH ete sarve'pi navatattvAnAM bhedA mIlitAH santaH dve zate SaTsaptatizca // 2 // atha jIvatattvasyAbhiprAyAntareNa prakSepagAthayaikAdikrameNa SaDvidhajIvabhedAnAha - workwooooooooooooooooooooons asaagupaaysaagglaagsaagglaagsaagu 12IL
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam egavihaduvihativihA cauvvihA paMcachavvihA jIvA / ceyaNatasaiyarehiM veyagaikaraNakAehiM // 3 // prathamadvitIyapadAbhyAM kRtvA tRtIyacaturthapadayorarthayojanA kartavyA / sA caivaM ceaNatti - cetanAlakSaNo jIvaH iti jIvasya lakSaNaM kriyate tadaika eva jIvasya bhedaH / yataH sUkSmanigodajIveSvapi zrIprajJApanAdisUtreSvakSarasyAnaMtatamo bhAgaH pratipAdito'sti 1 / dvIndriya-trIndriya-caturindriya-paJcendriyajIvAH trasAH / iyaritti itare apare pRthivyaptejovAyuvanaspatijIvA ekendriyA iti vivakSayA jIvA dvividhAH 2 / 'kecitpuruSavedAH kecitstrIvedAH kecinnapuMsakavedAH tatra devAH puruSavedAH strIvedAzca / manuSyAH paJcendriyatiryaJcazca kecit puruSavedAH kecit strIvedAH kecinnapuMsakavedAzca / tebhyaH zeSAH pRthivyaptejovAyuvanaspatidvIMdriyatrIndriyacaturiMdriyanArakA napuMsakA evaM vivakSayA trividhA jIvAH 3 / I gatimAzritya caturvidhA jIvAH kecinmanuSyagatigatAH 1 keciddevagatigatAH 2 kecinnarakagatigatAH 3 kecittiryaggatigatAH navatattva // 39 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 iti vivakSayA caturvidhA jIvAH 4 / 2 karaNatti-karaNAnIndriyANi tAnyAzritya paMcavidhA jIvAH pRthivyaptejovAyuvanaspatijIvA ekendriyAH 1 zaMkhakapardakAdayo 3 dvIndriyAH 2 gomImatkuNAdayastrIndriyAH 3 vRzcikAdayazcaturindriyAH 4 nArakAdayaH paJcendriyAH 5 iti vivakSayA paJcavidhA 3 jIvAH 5 / kAehi iti-kAyamAzritya SaDvidhA jIvAH, kecit pRthivIkAyagatAH 1 kecidapkAyagatAH 2 kecittejaHkAyagatAH 36 / kecidvAyukAyagatAH 5 kecit trasakAyagatAH 6 iti vivakSayA SaDvidhA jIvAH // 3 // atha mUlata uktAn caturdazajIvabhedAnAha egidiyasuhumiyarA sanniyarapaNidiA ya sabiticaU / jIvavicArAdi-5 apajjattA pajjattA kameNa caudasa jiyaTThANA // 4 // catuSTayam etAni krameNa-anukrameNa caturdaza jiyaThANA iti-jIvasthAnAni jIvabhedA bhavanti, tAn 14 bhedAnAha - ekendriyAH sUkSmAH, sUkSmA ye 'caturdazalokavyApina: paJcApi pRthivyAdayo vartante 1 / iyare iti-itare apare bAdarAH 60Min6006260606 Personer erwerbenwerfer serwer prakaraNa // 40 // 6
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva 60606060660660606 pRthivyAdayo vyavahArarAzigatAH chadmasthaidRzyamAnAH iti bhedadvayaM 2 punaH saMjJino yeSAM mano vartate 3 iyaratti-itare apare yeSAM / 2 paJcendriyANAM mano nAsti te ke ? ye zrIprajJApanAsUtre uccArAdisthAneSUtpadyamAnAH saMmUcchimAH paJcendriyAH manuSyAH itare saMmUcchimatiryaJcazca proktAH santi te 4 evaM bhedacatuSTayaM jAtamete sabiticaU iti-dvIndriyatrIndriyacaturindriyasahitA kAryAH, 1 B/jAtAH saptaite aparyAptAzca paryAptitrayaM vinA paryAptirahitAH 5-6-7 / paryAptAzca svasvaparyAptisahitAH dviguNitAzcaturdazajIvabhedA | bhavanti // 4 // atha prakArAntareNa jIvalakSaNaM prakSepagAthayAha - nANaM ca daMsaNaM ceva carittaM ca tavo tahA / / viriaM uvaogo ya eaM jIvassa lakkhaNaM // 5 // | evaM jIvasya lakSaNaM bhavati / evaM kiM? tatrAha-jJAnaM 1 darzanaM 2 ca punaH cAritraM 3 ca punaH tapaH 4 tathA vIryaM 5 ca punarupayogaH 6 etAni SaDapi samuditAni na tu pRthak pRthak yatra bhavanti sa jIvaH / etatSaTkarahito'jIva ityrthH| .. atrAha ziSyaH-nanu paJcendriyamanuSyAdau kevaliparyantaitAni SaDapi dRzyante paraM ye sUkSmaikendriyA vartante teSu kathaM teSAM 5 sambhava: ? ucyate-sUkSmeSvekendriyeSu jJAnamakSarasyAnantatamabhAgarUpaM zrIprajJApanAdau proktaM vartata evAnyathA tadvinA jIvasyAjIvatvaM / 60606/06/06d6d6d6d6d6ia prakaraNacatuSTayam
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam syAt 1 / punardarzanasya navabhedAH santi tanmadhye'cakSurdarzanarUpaM nidrArUpaM ca darzanamapi vartata eva 2 punazca cAritramapi karmagranthAbhiprAyeNAviratirUpaM vartate 3 / tapo'pi kAyaklezAdirUpaM vartate 4 / vIryamapi kAyavIryaM vartate svakAyasya vidyamAnatvAt 5 / upayogA dvAdaza vartante, paJcajJAnAni trINyajJAnAni catvAri cakSurdarzanAdIni darzanAni / tanmadhye teSvajJAnamacakSurdarzanaM caitad dvayaM tu vartata eva tatraikendriyAdiSu paJcendriyAnteSu sarveSvapi jIveSvetatSakarUpaM lakSaNaM labhyata eva / atra kecit pratipAdayanti - etatSaDkaM na sarvajIveSu kintu pRthak pRthakjIvabhedeSu lakSaNaM jJAnAdikaM labhyate na te siddhAntamarmajJA na te gItArthagurucaraNasevinazca // 5 // atha kasmin jIve katiparyAptayaH labhyante tadAha - navatattva // 42 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam AhArasarIriMdiyapajjattI ANapANabhAsamaNe / caupaMcapaMcachappiya igavigalAsannisannINaM // 6 // AhAraparyAptiH 1 zarIraparyAptiH 2 indriyaparyAptiH 3 ANapANatti - zvAsocchvAsaparyAptiH 4 bhASAparyAptiH 5 manaHparyAptizca 6 / nanu paryAptiH kimucyate ? paryAptirjIvasya ko'pi zaktivizeSaH, yenotpattisthAne'ntarmuhUrtamadhye jIvaH pudgalAnAhArAditayA pariNamayati / atha tRtIyapadasya caturthapadena samaM yojanA kartavyA / kathamityAha - ekendriyeSu AhAraparyAptiH 1, zarIraparyAptiH 2, indriyaparyAptiH 3, zvAsocchvAsaparyAptizca 4, tAzcatasraH paryAptayo labhyante / vikaleSu dvitricaturindriyeSvasaMjJiSu saMjJiSu cAnukrameNa paJca paJca SaT ca jJeyAH / arthAttA eva pUrvoktAzcatasraH bhASAsahitAH paJcaparyAptayoH vikalendriyeSu labhyante evaM tA eva | paryAptayo'saMjJiSu saMmUcchimamanuSyAdiSu labhyante, kathaM ? teSAM manorahitatvAt / tA eva paJcaparyAptayo manaH- paryAptisahitAH | SaDapi saMjJiSu manuSyadevatAnArakatiryakSu labhyante teSAM manaHsaMjJAsahitatvAt / navatattva // 43 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam nanu zrI bhagavatyAdisiddhAnteSu devAnAM paJca eva paryAptayaH kathaM pratipAditA: ? ucyate tatra bhASAmanaHparyAptyorutpatteH samaye jAyamAnatvAdekatvena vivakSAkaraNAnna doSaH ||6|| atha katiprANAH ? te prANAH keSu jIveSu kati labhyante tadAha - paNidiattibalusA sAu-dasa pANacau cha sagaM aTTha / iga-du-ti-caturiMdiNaM, asanni sannINa nava dasa ya // 7 // jIvAnAM prANA dazadhA-dazaprakArA bhavanti / te ke ityAha-paJca, sparzana - 1 rasana- 2 ghrANa - 3 cakSuH - 4 zrotra - 5 | rupANIndriyANi, zvAsocchvAsaH - 6 AyuH - 7 manobalaM - 8 vacanabalaM - 9 kAyabalaM - 10 caite daza prANAH / tatraikendriyeSu | sparzanendriya:- 1 zvAsocchvAsaH - 2 AyuH - 3 kAyabalaM - 4 caite catvAraH prANA labhyante / vikalendriyeSu dvitricaturindriyeSvanukrameNa SaTsaptASTau ca labhyante / ayamarthaH - ta eva pUrvoktAzcatvAraH prANA rasanendriyavacanabalasahitAH SaT dvIndriyeSu bhavanti / ete eva SaT ghrANendriyasahitAH sapta trIndriyeSu bhavanti / ete eva sapta cakSurindriyasahitA aSTau caturindriyeSu bhavanti ||7|| navatattva // 44 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam tathA'saMjJipaJcendriyeSu saMmUcchimamanuSyAdiSu pUrvoktA evASTau zrotrendriyasahitA nava bhavanti / tathA saMjJiSu manuSyAdiSu manaH sahitA daza prANA bhavanti te boddhavyAH - jJAtavyAH / atha maraNaM kimucyate ityAha - taistaiH svakaiH prANaiH samaM viprayogaH chuTanaM maraNamiti jIvAnAM bhaNyate paraM zAzvato jIvo na mriyate tasyAmaratvAt, nityatvAt, ajIvat jIvati jIviSyatIti jIva iti vyutpattisadbhAvAcca / ityaSTagAthAbhiH kRtvA jIvatattvaM nirupitam 1 // 7 // athAjIvatattvasya caturdazabhedAnAha - dhammA'dhammAgAsA tiyatiya bheyA taheva addhA ya / khaMdhA desapaesA paramANu ajIva caudasahA // 8 // dharmAstikAyaH, adharmAstikAyaH AkAzAstikAyaH ete trayo'pi tiyatiyabheyA- trikatrikabhedAH / kathamityAhadharmAstikAyaskandhaH 1 dharmAstikAyadezaH 2 dharmAstikAyapradeza: 3 evamadharmAstikAyaskandhaH 4 adharmAstikAyadezaH 5 navatattva // 45 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva adharmAstikAyapradezaH 6 jAtAH SaDevamAkAzAstikAyaskandhaH 7 AkAzAstikAyadezaH 8 AkAzAstikAyapradezaH 9 jAtA nava tathaivAddhA-kAla: 10 jAtA daza punaH pudgalAstikAya skandhaH 11 pudgalAstikAyadezaH 12 pudgalAstikAyapradezaH 3 |13 paramANuzca 14 ete'jIvatattvasya caturdaza bhedA jJAtavyAH / OM pUrvoktA dharmAstikAyaskandhAdayaH kAlaparyantA bhedA arUpiNaH pudgalAstikAyasya catvAro bhedA rUpiNastatrApi prmaannuH| sUkSmatvAt kevalipratyakSo na chadmasthagamyaH / | punaH ziSyahitArthaM vyAmohatroTanArthaM ca kiJciducyate-dharmAstikAyo lokavyApI tatrApi yatra skandhastatra dezavivakSA na 6 kriyate, zrIbhagavatIsUtravRttyAdau tathaiva pratipAditatvAdevamadharmAstikAyo'pi lokavyApyAkAzAstikAyastu lokAlokavyApI, jIvavicArAdi-3 kAlastu paJcacatvAriMzallakSayojanapramitamanuSyakSetre eva vivakSito'sti, pudgalabhedAzcatvAro'pi lokavyApinaH / | kenApi pRSTaM devaloke katyajIvabhedAH ? tathA (dA) procyate-daza / kathaM ? dharmAstikAyasyAdharmAstikAyasyAkAzasya catuSTayam ca skandho na tathA kAlo'pi tatra naivaM dazaiva bhedA labhyantaivaM merucUlikAyAmapyevaM narakAdAvapi manuSyakSetrAbahiH sarvatra | kAlasyAbhAvAt daza bhedA ev| manuSyakSetre sarvatra sarvasthAnapRcchAyAmekAdaza bhedA labhyante, kAlasya vidyamAnatvAt / wordniwomw606droidroidroidroid didnid6d6d6d6dodaivdaovdo prakaraNa // 46 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam lokamadhye dharmAstikAyadezaH adharmAstikAyadezaH AkAzAstikAyaskandhaH ete trayo, na zeSA ekAdaza bhedA labhyante / | alokamadhye tvAkAzAstikAyasya skandho na, kintu dezapradezAviti bhedadvayameva / nanu yadyalokamadhye AkAzaM vartate, tasya lakSaNaM 'avagAho AgAsaM' iti tataH ko'pi devAdiH pudgalamalokamadhye kSipettadA yAti ? ucyate na hi kathaM ? tatra 'calaNasahAvo dhammo' iti dharmAstikAyasyAbhAvena pudgalasyAgamanenApravezAt // 8 // atha prakArAntareNAjIvasya paJcaiva bhedAn dharmAstikAyAdInAM ca lakSaNAni gAthAdvayenAha - dhammAdhammApuggala naha kAlo paMca huMti ajIvA / calaNasahAvo dhammo thirasaMThANo ahammo ya // 9 // avagAho AgAsaM puggalajIvANa puggalA cahA / khaMdhA desapaesA paramANu ceva nAyavvA // 10 // ajIvA paJca bhavanti, ke te ityAha- dharmAstikAyaH 1 adharmAstikAyaH 2 pudgalAstikAya: 3 'naha' iti nabha AkAzaM navatattva // 47 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva tenAkAzAstikAyaH 4 kAlaH 5 / atha lakSaNAnyAha - dharmo dharmAstikAyazcalanasvabhAvaH yasya balena jIvAjIvau calataH 1 / adharmaH adharmAstikAyaH sthirasaMsthAnaH, 13 ko'rthaH? yasya balena jIvAjIvau sthirasaMsthAnena nizcalatayA tiSThataH 2 // 9 // __ AgAsaM-avakAzaH, ko'rthaH ? staMbhAdau yasya balena kIlakaH kSiptaH san pravizati tadAkAzaM pudgalAnAM jIvAnAM || cAvakAzadAyakam 3 / te pudgalAzcaturdhA catuHprakArA-skandhAH 1 dezAH 2 pradezaH 3 paramANuzca 4 / nanu pradezaparamANvoH parasparaM ko bhedaH? ucyate-pradezo'pi nivibhAgaH paramANurapi nivibhAgaH, paraM skandhalagnaH pradezaH skandhAt pRthagbhUtaH paramANuriti vRddhAH // 4 // // 10 // atha kAlasya bhedAnAha - jIvavicArAdi samayAvalI muhuttA dIhA pakkhA ya mAsavarisA ya / catuSTayam bhaNio paliyA sAgara usappiNIsappiNIkAlo // 11 // samayaH-paramasUkSmo, yasya vibhAgo na bhavati, AvalikA-asaMkhyAtasamayarUpA, muhUrta-ghaTIdvayapramANaM, divasAH Gorbandmoonsaridrioudios 6006060600600600600606006 prakaraNa // 48 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva triMzanmuhUrtapramANA ahorAtrirUpAH, pakSAH-paJcadazadinamAnAH, prAyikaM cedaM yataH zivaTippanakAnusAreNa kadAcittithihAnyA caturdazadinapramANaH kadAcittithivRddhayA SoDaza divasapramANa: pakSo jAyamAno dRzyate / jainamataTippane tu zrAvaNa 1 Azvina 3 2 mRgazIrSa 3 mAgha 4 caitra 5 jyeSTha 6 mAseSu kRSNapakSe ekaikatithihAnirnAsIt..... tajjainaTippanaM tu vyavacchinnaM, mAsAH B pakSadvayarUpAH, varSANi-dvAdazamAsarUpANIdamapi prAyikaM vaco yato'dhikamAse jAte tRtIyavarSaM trayodazamAsarUpaM bhavati, 8|mAsAnAM madhye'nyatamamAsavardhanena yaH ko'pi vardhate, jainaTippanake tu poSo vA''SADho vA vardhamAno'bhUt, punrbhnnitH| palyo pamarUpaH kAlaH sa kUpadRSTAnte na jJAtavyaH, punardazakoTAkoTIpalyopamapramANaM sAgaropamaM, dazakoTAkoTIsAgaropamapramANaivotsarpiNI tAvatpramANaiva avasarpiNI, eSaH kAlaH sUryagatikriyAparigamyaH // 11 // athaikasminmuhUte katyAvalikA bhavanti tadAha - jIvavicArAdiprakaraNa egAkoDI sattasaTThi lakkhA sattahuttarI sahassA ya / catuSTayam do ya sayA solahiyA AvaliyA iga muhattammi // 12 // ekA koTi saptaSaSTilakSAH saptasaptatiH sahastrA dve zate SoDazAdhike AvalikAnAmekasminmuhUrte // 12 // atha katibhiH 206/0-600606/066606d6d6don 60-60660606dohid6d6d6idon // 49 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva zvAsocchAsairmuhUrto bhavati tadAha - tinni sahassA satta ya sayANi tehuttaraM ca usAsA / esa muhatto bhaNio savvehi aNaMtanANihi // 13 // sarvairanantajJAnibhireSa muhUrtaH kAlo bhaNitaH, eSaH ka ityAha-trINi sahasrANi saptazatAni trisaptatirucchvAsAH, etAvatA etaiH zvAsocchvAsairmuhUrto bhavati 5 / ityajIvatattvaM prarupitam 2 // 13 // atha puNyatattvasya dvicatvAriMzabhedAnAha sA uccagoamaNuduga suraduga, paMciMdi jAi paNadehA / AititaNaNuvaMgA AimasaMghayaNasaMThANA // 14 // vannacaukkA'gurulahu paraghA UsAsa AyavujjoaM / subhakhagainimiNatasadasa suranaratiriAu titthayaraM // 15 // -60-60dawn6d6d6i05/066ion jIvavicArAdiprakaraNa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva tasabAyarapajjattaM patteathiraM subhaM ca subhagaM ca / susaraAijjajasaM tasAidasagaM imaM hoI // 16 // sAtaM-sAtAvedanIyaM karma yena jIva: sAtasaukhyAni labhate 1 uccairgotraM yasminnutpanno jIvaH sarvalokamAnyo bhavati 2 manuSyadvikaM-manuSyagatiH, manuSyAnupUrvI ca, yayA karmaprakRtyA jIvo manuSyagati labhate sA manuSyagatiH 3 yayA karmaprakRtyA . manuSyagatibaddhAyurjIvaH prAnte'nyatra gacchan manuSyagatAvAnIyate sA manuSyAnupUrvI 4 tathA suradvikaM suragatiH 5 surAnupUrvI 5 | cArthastu pUrvavat / paJcendriyajAtiryayA jIvasya paJcendriyatvaM syAt 7 paNadehatti-paJca dehAH paJca zarIrANi audArikaM 1 vaikriyaM 2 AhArakaM 3 taijasaM 4 kArmaNaM ca 5 tatrodAraiH pradhAnaiH pudgalairniSpannaM yaccharIraM tiryagmanuSyANAM tadaudArikamudAratvaM ca 1 jIvavicArAdi- tIrthakaragaNadharApekSaM jJeyaM 8 vividhayA'NutvagurutvAdikriyayA niSpannaM devanArakANAM zarIraM vaikriyaM labdhimatAM vA zarIraM 93 prakaraNa / yaccaturdazapUrvadharaiH saMdehocchedanAya tIrthaMkarANAmRddhidarzanAya vA mahAvidehakSetre gamanAyaikahastapramANamatyantarUpasaMpannaM zarIraM 1, catuSTayam B/ kriyate tadAhArakaM 10 yena zarIreNa jIvairAhAro gRhItaH san khalarasAdidhAturUpatayA pariNati nIyate yadvA yadvazAt tapolabdhyA | tejolezyAvinirgamazca kriyate tattaijasaM 11 kArmaNazarIramaSTavidhakarmavikArarUpaM, zarIrANAM cedaM kAraNabhUtaM 12 taijasakArmaNazarIre 606d6d6d6d6doe 26006060 >Hom60060060606006d6d6i006ia 51 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva sarvasaMsArijIvAnAmanAdikAlasaMbaddha bhavataH, mokSagamanaM vinA tayoH kadA'pi viyogo na syAdAditritanUnAmaudArika 13 vaikriya 14 AhAraka 15 zarIrANAmupAMgAnyAdimaM saMhananaM vajraRSabhanArAcarUpaM 16 Adima saMsthAnaM samacaturasrarUpam 173 // 14 // varNacatuSkaM prastAvAt zubhaM jJeyaM tataH zubhaM rUpaM 1 zubho rasaH 2 zubho gandhaH 3 zubhaH sparzaH 4 evaM 21 yena karmaNA jIvAnAM zarIraM na guru na laghu syAt tadagurulaghu 22 (yadudayAt pareSAM duSpragharSaH mahaujasvI darzanamAtreNa vAksauSThavena mahAbhUpasabhAmapi gataH sabhyAnAmapi kSobhamutpAdayati pratipakSapratibhApratighAtaM ca karoti tat parAghAtanAma 23 || yadudayAducchvasanalabdhirAtmano bhavati taducchvAsanAma 24) yena karmaNA jIvazarIraM svayamanuSNamapyuSNaprakAzasaMyuktaM syAt || jIvavicArAdi- yathA sUryamaNDale pRthivIkAyajIvAnAM, idaM sUryamaNDale eva nAnyatra tadAtapanAmakarma 25 yena karmaNA'nuSNaprakAzasaMyuktaM , prakaraNa- syAdyathA candramaNDale tadudyotanAmakarma 26 zubhakhagatiH zubhA prazastA khe-AkAze gatiH zubhakhagatiha~savRSabhagajAdInAmiva / catuSTayam 52 // 1127 yena karmaNA jIvazarIre aMgapratyaMgAnAM niyatavyavasthApanaM kriyate yathA sUtrAdhAreNa puttalikAdau tannirmANanAmakarma 28/X trasadazakamagre vakSyate 38 surANAM 39 narANAM 40 tIrazcAM cAyuH 41 catustriMzadatizayayuktaM kevalyavasthAyAmudayabhUtaM tribhuvanapUjyaM / 6d6d6d6060600600610066 gsaaggsaaNgsaugNgsaagpoglaagsaagsaa
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva tIrthaMkaranAma 42 // 15 // iza trasanAmakarma-dvIndriyAdInAM 1 bAdaranAmakarma yena jIvAH sthUlAzca grAhyA bhavanti 2 yena jIvAH svasvaparyAptiyuktA bhavanti | tatparyAptinAmakarma 3 pratyekanAmakarma-yenaikasminzarIraikajIvaH 4 yena jIvAnAM dantAsthipramukhaM sthiraM syAttat sthiranAmakarma 5 yena nAbherUvaM zarIraM zubhaM syAttat zubhanAmakarma 6 yena jIva: saubhAgyavAn syAt tat subhaganAmakarma 7 yena mAdhuryAdiguNasahitaH svaro bhavati tat susvaranAmakarma 8 yena sarvajanamAnyavacano jIvaH syAttadAdeyanAmakarma 9 yena jIvo kIrtiyukto bhavati tadyazaHkarma 10 idaM trasAdidazakamiti puNyatattvasya dvicatvAriMzadbhedAH // 16 // atha pApatattvasya vyazItibhedAn ? gAthAtrayeNAha - jIvavicArAdi nANaMtarAyadasagaM nava bIe nIyasAyamicchattaM / thAvaradasanarayatigaM kasAya paNavIsatiriyadugaM // 17 // catuSTayam igabiticaujAIo kukhagai uvaghAya huMti pAvassa / apasatyaM vaNNacau apaDhamasaMghayaNasaMThANA // 18 // gusaarNgsaaggsaagraagraagraagraaguloo 6/06/06/066060-606100606/d prakaraNa
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva thAvarasuhamaapajjaM sAhAraNamathiramasubhadubhagANi / dusaraaNAijja jasaM thAvaradasagaM vivajjatthaM // 19 // ete vyazItibhedAH pApatattvasya huMtIti-bhavanti / ke te ityAha-jJAnAntarAyadazakaM-jJAnAvaraNapaJcakamantarAyapaJcakaM ca / 3 tatra jJAnAntarAyapaJcakaM kimucyate ? tatrAha-matijJAnAvaraNaM 1 zrutajJAnAvaraNaM 2 avadhijJAnAvaraNaM 3 manaHparyAyajJAnAvaraNaM 4 kevalajJAnAvaraNaM 5 tatra paJcabhirindriyaiH BSaSThena manasA jIvasya yat jJAnaM syAt tanmatijJAnaM tasyAvaraNaM matijJAnAvaraNaM 1 zrutajJAnAvaraNaM tatra zrutaM dvividhaM-dravyazrutaM bhAvazrutaM ca dravyazrutaM dvAdazAMgIrupaM 1 bhAvazrutaM dvAdazAMgItaH samutpannaM upayogarUpaM tasyAvaraNaM zrutajJAnAvaraNaM 2 avadhijJAnaM jIvavicArAdi dviprakAraM-bhavahetukaM guNahetukaM ca / bhavahetukaM devanArakANAM, guNahetukaM tu zrAddhasAdhUnAM syAt tasyAvaraNamavadhijJAnAvaraNaM 3 prakaraNacatuSTayam 3 manaHparyAyajJAnaM sArddhadvayadvIpasamudrasthitasaMjJipaJcendriyamanoviSayaM tadapi dvibhedaM Rjumati-vipulamatibhedAdidaM ca sAdhUnAmeva bhavati tasyAvaraNaM manaHparyAyajJAnAvaraNaM 4 tathA ghanaghAtikarmacatuSTayakSayena samutpannaM sakalalokAlokaprakAzakaM kevalajJAnaM tasyAvaraNaM kevalajJAnAvaraNaM 5 / 606006d6d6d6d6d6nd diio66606d6d6d6006
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva ___antarAyapaJcakaM cedaM-dAnAntarAyaH 1 lAbhAntarAyaH 2 bhogAntarAyaH 3 upabhogAntarAyaH 4 vIryAntarAyaH 5 yena karmaNA 3 citte vitte pAtre ca prApte sati dAnaphale jAnannapi na dadAti taddAnAntarAyakarma 6 yena karmaNodyame kriyamANe'pi sAmagrIsamAyoge'pi 3 lAbho na syAt tallAbhAntarAyakarma 7 yena karmaNA bhogavastuprAptAvapi bhoktuM na zakyate tadbhogAntarAyakarma 8 yena karmaNopabhogyavastuSu B| vidyamAneSvapi bhoktuM na zakyate tadupabhogAntarAyakarma 9 / / nanu bhogopabhogayoH ko vizeSaH ? ucyate-sakRdbhogo-yadvastu puSpamAlAcandanavilepanAdikamekavArameva bhoktuM zakyate, upabhogo-vAraMvAraM tadeva vastvAbharaNagRhastrIpramukhaM bhoktuM zakyate / yena karmaNA nIrogo'pi pradhAnAvayavastho'pi hInabalaH | syAttadvIryAntarAyakarma 10 paJcakadvayamIlane jAtA daza / za atha dvitIye karmaNi darzanAvaraNe nava bhedAste ceme-catvAri darzanAvaraNAni nidrApaJcakaM ca, tatra yena karmaNA cakSurdarzanamAvriyate jIvavicArAdiprakaraNa- taccakSurdarzanAvaraNaM 11 yena karmaNA cakSurdarzanaM vinA'nyAni catvArIndriyadarzanAnyAvriyante tadacakSurdarzanAvaraNaM 12 yena catuSTayam karmaNA'vadhidarzanamAviyate tadavadhidarzanAvaraNaM 13 yena karmaNA kevaladarzanamAviyate tat kevaladarzanAvaraNaM 14 / nanu darzanajJAnayorko vizeSaH ? 6660600600606660061 eeventee990nvenueneurs 55 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaTapaTAdipadArthasAmAnyAkAraparijJAnaM darzanaM, ghaTapaTAdipadArthavizeSaparijJAnaM tu jJAnamiti jJAnadarzanayoH parasparaM bhedaH / nidrApaJcakaM tvidaM-nidrA 1 nidrAnidrA 2 pracalA 3 pracalApracalA 4 styAnaddhizca 5 tatra yasyAM satyAM suptaH san sukhena manuSyo / jAgati sA nidrA 15 yasyAM satyAM duHkhena jAgarti sA nidrAnidrA 16 yA sthitasyopaviSTasya samupagacchati sA pracalA 17 B. yA mArge gacchataH samAgacchati sA pracalApracalA 18 yA dinaciMtitakArya rAtrau karoti vAsudevabalAdarddhabalA syAt sA | styAnaddhinidrA 19 evaM darzanacatuSkanidrApaJcakamIlane nava bhedA jAtAH pUrvoktadazamIlane jAtA ekonaviMzatiH / . ___ tathA yena karmaNA nIcakule janma syAttannIcargotram 20 asAtavedanIyaM-yena jIvo duHkhaparaMparAM labhate tacca prAyastIryaknarakeSu / syAt 21 mithyAtvaM - "adeve devabaddhiryA garudhIragarau ca yA / jIvavicArAdiprakaraNa adharma dharmabuddhizca mithyAtvaM tannigadyate // 1 // (yogazAstra/dvitIyaprakAza/zloka 3) catuSTayam iti lakSaNaM 22 / sthAvaradazakamagre vyAkhyAsyate 32 narakatrikaM narakagatiH 33 narakAnupUrvI 34 narakAyuzca 35 jAtAH / 35 alaagsaagshaaysaagsaaNgsaaglaagsaaggn grigrigrigrigrigrigrigrigriNguroo // 56 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam paJcaviMzatiH kaSAyAstatra krodha 1 mAna 2 mAyA 3 lobha 4 rUpAzcatvAraH kaSAyAste ca pratyekamanantAnubandhi 1 apratyAkhyAnika 2 pratyAkhyAnika 3 saJjvalana 4 bhedaiH SoDaza bhavanti teSAM svarUpaM cedaM tatrAnaMtAnubandhinaH AjanmA'vadhibhAvino narakagatidAyinaH samyaktvaghAtinaH parvatarekhAsamAnAzca 1 / apratyAkhyAnikA varSaparyantabhAvinastiryaggatidAyino | dezaviratighAtinazca 2 / pratyAkhyAnikA mAsacatuSTayamanuSyagatidAyinaH sAdhudharmaghAtinazca 3 / saJjvalanAH punaH pakSAvadhayo devagatidAyinaH kevalajJAnaghAtinazca 4 / navanokaSAyAH te cAmI -hAsyaratyaratibhayazokajugupsApuruSavedastrIvedanapuMsakavedarUpAsteSAM svarUpaM cedaM yena karmaNA sanimittaM nirnimittaM vA jIvAnAM hAsyamAyAti tad hAsyamohanIyaM 1 yena manohareSu zabdarUpAdiSu rAgaH syAt tad ratimohanIyaM 2 | yenAmanohareSu zabdarUpAdiSu virAgaH syAt tadaratimohanIyaM 3 yena jIvAnAM nAnAvidhanimittairbhayamutpadyate tad bhayamohanIyaM 4 yenAbhISTaviyoge duHkhaM dhriyate tacchokamohanIyaM 5 yena bIbhatsavastudarzane niMdA kriyate tajjugupsAmohanIyaM 5 yena striyaM | pratyabhilASaH syAt sa puMvedastRNadAhasamaH 7 strIvedaH karISadAhasamaH 8 napuMsakavedo nagaradAhasamaH 9 evaM SoDazakaSAyaiH | navanokaSAyaizca kRtvA kaSAyAH paJcaviMzatirjAtAH / pUrvokta 35 mIlane jAtAH SaSTiH 60 tathA 'tiriadugaM' tiryaggati: 61 navatattva // 57 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ | navatattva Seseggystyre tiryagAnupUrvI 62 ca tiryagAyuSaH puNyabhede pratipAditatvAt 'suranaratiriAu' ityanena, dRzyate ca rAjAdInAM paTTahastituraMgamAdInAM sukhamanubhavatAM zubhamAyuH // 17 // / yayA jIvAnAM caturindriyahAnyA ekendriyatvaM bhavati saikendriyajAtiH 63 evameva dvi-tri-caturindriyajAtayo jJeyAH jAtAH 166 yA jIvAnAM kharoSTrAdInAmivAzubhagatiH sA kukhagatiH 67 yena karmaNA jIva svazarIrAvayavaiH pratijihvA-galakaNThikAcoradantAdibhirupahanyate tadupaghAtanAmakarma 68 aprazastaM varNacatuSkaM-azubho varNaH 1 azubho rasaH 2 azubho gandhaH 3|| azubhaH sparzazca 4 jAtAH 72 | prathamasaMhananaM vinA paJca saMhananAni prathamasaMhananasya puNyabhede gaNitatvAt, paJca saMsthAnAni prathamaM saMsthAnamapi puNyabhede gaNitamasti / saMhanananAmAnImAni-vajraRSabhanArAcaM 1 RSabhanArAcaM 2 nArAcaM 3 ardhanArAcaM 4 kIlikA 5 sevArtaM 6 caiteSAM lakSaNaM, yathA-yasmin asthisandhAvubhayato markaTabandhastasyopari kIlikAvajraM tad vajraRSabhanArAcaM 1 kIlikArahitaM RSabhanArAcaM 2 yatrAsthisandhAvubhayato markaTabandhaH paTTakIlike na bhavataH tannArAcaM 3 yatraikapArve markaTabandho'parapArve ca kIlikA syAttadardhanArAcaM 4 yatrAsthIni kIlikAmAtrabaddhAni syustatkIlikAkhyaM 5 yatra punarasthIni pRthasthitAni parasparaM saMlagnAni paadysaagraagsaagtiiglaagsaagrsaadu jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam do6006
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanti tatsevArtaM nityaM tailAbhyaMgAdisevayA RtaM vyAptaM sevArtamiti nAmArthaH 6 prathamaM vinA paJca saMhanananAnyatra tato jAtA || bhedAH 77 / 1 saMsthAnAni SaT nAmAni yathA-samacaturasra 1 nyagrodhaM 2 sAdi 3 vAmanakaM 4 kubjaM 5 huMDaM 6 cetyartho yathA-samacaturasraM- zanavatattva B paryaMkAsanopaviSTajinabimbamiva jJeyaM tatpuNyabhede uktamiti hetoratra na grAhyaM 1 nyagrodho vaTaH upari saMpUrNAvayavo'dhastu hInastato nAbheruparilakSaNopetaM saMpUrNamadhastu yaddhInaM tatsaMsthAnaM nyagrodhaM 2 sahA''dinA vartate yattatsAdi naabherdho| yathoktalakSaNasahitamupari tu hInaM tatsAdisaMsthAnaM 3 yatra pAdapANizIrogrIvAdikaM pramANalakSaNasahitaM uraudarAdi ca kubjaM tatkubjasaMsthAnaM 4 tadviparItaM vAmanasaMsthAnaM 5 sarvAvayavairazubhaM huMDasaMsthAnaM 6 sAmprataM prAyo manuSyANAM huNDameva vartate, prathamaM 3 jIvavicArAdi vinA zeSapaJcasaMsthAnamIlane pUrvoktabhedA jAtA vyazItiH 82 // 18 // prakaraNa- ma atha sthAvaradazakamAha-tiSThantyuSNAdyabhitApitA api tatparihAre'samarthAH iti sthAvarAsta ekendriyA jJeyAH, sthAvaratvadAyakaM catuSTayam karma sthAvaranAmakarma 1 yena jIvAzcarmacakSuSAmadRzyA bhavanti yathA nigodAdayastatsUkSmanAmakarma 2 yena karmaNA jIvA aparyAptA eva mriyante yathA nigodAstadaparyAptanAmakarma 3 yena karmaNaikasminzarIre'naMtAnAM jIvAnAM nivAso bhavati yathA kandAdyanaMtakAye | kNgsaaggliglaagsaagsaaNgsaugsaagsaaddu 60606
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6006 syAt 20 navatattva Honoronsorbondonsion606dra tat sAdhAraNanAmakarma 4 yena jIvAnAmoSThajihvAdaMtAdayo'vayavA'sthirA bhavanti tadasthiranAmakarma 5 yena nAbheradhaH zarIramazubhaM syAt tadazubhanAmakarma 6 yena jIvA daurbhAgyavanto bhavanti tad durbhaganAmakarma 7 duHsvaranAmakarma-yena jIvAnAM svaraH | karNakaTuramanojJazca syAt 8 yena jIvAnAM vacanaM na kenA'pi manyate tadanAdeyanAmakarma 9 yena jIvAnAmayazo'kIrtizca syAt | tadayazonAmakarma 10 iti pApatattvasya dvayazItibhedAH, iti pApatattvaM 4 // 19 // athA''zravatattvasya paJcamasya dvicatvAriMzadbhedAnAha gAthAcatuSTayena - iMdiyakasAyaavvaya, jogA paMca cau paMca tinni kamA / kiriyAo paNavIsaM imA u tAo aNukkamaso // 20 // kAia ahigaraNIyA pAusiyA pAritAvaNI kiriyA / pANAivAyaraMbhia pariggahiyA mAyavattIyA // 21 // jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam 160 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva micchAdasaNavattI appaccakkhANA ya diTThI puTThI ya / pADucciya sAmaMtovaNIa nesatthi sAhatthi // 22 // ANavaNi viAraNiA aNabhogA aNavakaMkhapaccaiA / annApaogasamudANa pijjadoseriA vahiA // 23 // prathamaM padaM dvitIyapadena samaM yojanIyaM, tathAhi-indriyANi paJca, kaSAyAzcatvAraH, avratAni paJca, yogAstrayaH jAtAH 17 // indriyANi-sparzana 1 rasana 2 ghrANa 3 cakSuH 4 zrotra 5 nAmAni / teSAM svarUpaM cedaM-tAnIndriyANi dviprakArANi dravyendriyANi 1 bhAvendriyANi 2 ca / dravyendriyANi pudgaladravyarUpANi, bhAvendriyANi labdhyupayogarUpANi, jIvasya jIvavicArAdi-15 prakaraNa | jJAnAvaraNAdikarmakSayopazamabhAvAt sparza 1 rasa 2 gandha 3 rUpa 4 zabda 5 viSayagrahaNe yA zaktiH sA labdhiH, yaH punaH catuSTayam sparzAdigrahaNe pariNAmo jAyate sa upayogaH, etad dvayarUpANi bhAvendriyANi paJca / kaSAyAH krodha 6 mAna 7 mAyA 8 lobha 9 rUpAzcatvArasteSAM svarUpaM pUrva vyAkhyAtaM / / 6worldwonGoo6ochorionidroidio Kor6word6060606dowonitorial 161 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva 06d6d6d6d6d6d6oad avratAni-prANAtipAta 10 mRSAvAda 11 adattAdAna 12 maithuna 13 parigraha 14 rUpANi / yogAstrayaH-manoyoga 15 vacanayoga 16 kAyayoga 17 rUpA jAtAH saptadaza bhedAH / kriyAzca paJcaviMzatirimAzca tAH kriyAH anukramazo'nukrameNa jJAtavyAH // 20 // atha paJcaviMzatikriyA Aha-kAyenAyatamAnena nirvattA jAtA kAyikI pApakriyA 1 adhikaraNena pazuvadhAdipravRttena 23 khaDgAdinirvartanena ca nirvRttA adhikaraNikI 2 jIvAjIvayorupari pradveSakaraNena bhavA prAdveSikI 3 krodhAdinA svaparayoH / paritApena nirvRttA pAritApanikI 4 prANAtipAtena jIvavadhena bhavA prANAtipAtikI 5 kRSyAdyAraMbhena bhavA''rambhikI 6 dhanadhAnyAdinavavidhaparigraheNa bhavA pArigrahikI 7 mAyayA paravaJcanena jAtA mAyApratyayikI 8 // 21 // mithyAdarzanena jinavacanaviparItapariNAmarUpeNa pratyayena jAtA mithyAdarzanapratyayikI 9 apratyAkhyAnenAviratyA jAtA'pratyAkhyAnikI 10 dRSTvA kautukanirIkSaNAdi jAtA dRSTakI 11 rAgAdvA dveSAdyA vRSabhAdibAlAdiviziSTavastUnAM | hastasparzanena jAtA spRSTikI 12 jIvAjIvAdikaM pratItyAzritya karmabandhanena jAtA prAtityakI 13 svakIyagajaturaMgamavRSabhAdiviziSTapadArthaM vilokayituM lokaM sarvataH samAgacchantaM prazaMsAkurvantaM vA dRSTvA harSakaraNenAthavA'nAcchAditasnehAdibhAjane / Sidhion6006/ 06d6doiidnowonod6d6d jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva trasANAM jIvAnAM nipAtena jAtA sAmantopanipAtikI 14 rAjAdyAdezAnnitarAM yantrazastrAdhAkarSaNena saMjAtA naizastrikI 15 jIvena zvAnAdinA'jIvena zastrAdinA zazakAdikaM svahastena mArayataH svAhastikI 16 // 22 // OM jIvAjIvayorAjJApanena svecchayA vyApArarUpeNAnayanena vA''jJApanikyAnayanikI vA 17 jIvAjIvayorvidAraNe sphoTanena jAtA vaidAraNikI 18 anAbhogena zUnyacitattayA vastUnAmAdAnagrahaNena jAtA'nAbhogikI 19 ihalokaviruddhAcaraNenAnava| kAMkSapratyayikI 20 anyA'parA ekaviMzatitamA prayogeNa mana-vacana-kAyayogena duHpraNidhAnarUpeNa jAtA prAyogikI 21 aSTAnAM karmaNAM samudAyena jAtA sA sAmudAyikI, mAryamANacauraM vA pazyatAM ca bhavatIti vRddhAH 22 premeNa mAyAlobharUpeNa | jAtA premikI 23 krodhamAnarUpeNa jAtA dveSikI 24 kevalinAM kevalakAyayogena jAtairyApathikI 25 / jIvavicArAdi- 3 pUrvoktasaptadazabhedAnAM paJcaviMzatikriyANAM ca mIlane jAtA Azravatattvasya dvicatvAriMzabhedAH 42 / vyAkhyAtaM prakaraNa paJcamamAzravatattvam 5 // 23 // atha saMvaratattvaM SaSThaM tasya saptapaJcAzadbhedAstAnAha - catuSTayam samiiguttIparIsaha jaidhammo bhAvaNA carittANi / paNa ti duvIsa dasa bAra paMca bheehiM sagavannA // 24 // 606606060600606606 sgsaaggligpoglaagsaaglaagsaagsaa // 6 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva 60-6d6d6d6d6ion 606d6d6or prathamapadadvayasya tRtIyacaturthapadAbhyAM saha yojanA kAryA sA caivaM-samitayaH paJca, guptayastistraH, parISahAH dvAviMzatiH yatidharmo dazavidhaH, bhAvanA dvAdaza, cAritrANi paJcaitairbhedaiH kRtvA saptapaJcAzadbhedAH saMvaratattvasya bhavanti / paJcasamitinAmAni yathA-IryAsamitiH 1 bhASAsamitiH 2 eSaNAsamitiH 3 AdAnabhaMDanikSepaNAsamitiH 43 pAriSThApanikAsamitiH / athaiteSAM svarUpamAha-saM-samyak jinapravacanAnusAreNa itiH gamanaceSTAsamitiH IyAyA gamanasya | | samitirIryAsamitiH, mArge gacchan sAdhuryugapramANabhUmau dattadRSTiH samastajIvAnAM rakSAM kurvan yad yAti seryAsamitiH kathyate 1 / bhASAyA niravadyavacanasya samiti SAsamitiH 2 / eSaNA-bhikSAdoSavilokane tasyA eSaNAyAH samitireSaNAsamitiH, zayataH sAdhubhirdvicatvAriMzaddoSarahita AhAro gRhyate saiSaNAsamitiH 3 / AdAnaM-vastUnAM grahaNaM nikSepo-vastUnAM sthApanaM 6 muJcanaM tayorAdAnanikSepayoH samitiH yadvastUnAM grahaNaM mocanaM ca prathamaM vIkSya rajoharaNAdinA pramAW vidhIyate / sA''dAnanikSepaNAsamitiH 4 / pariSThApyate sA pAriSThApanikA tasyAH samitiH pAriSThApanikAsamitiH 5 / _ ____ guptitrayasvarUpamidaM-1 manoguptistredhA-ArtaraudradhyAnAt vadhabandhakalpanAjAlaparihAraH, 2-dharmadhyAnAnubandhinI mAdhyasthA pariNatiH 3-kevalajJAninAM yoganirodhAvasthAyAM sakalamanovRttinirodhazca 6 vacanaguptidvaidhA-1 bhrUsaMjJAdiparihAreNa maunA'bhigrahaH Showdo/oniwooooooo60MHomeido606dard jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 4 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam 2-vAcanApRcchanAdiSu mukhavastrikAcchAditamukhasya bhASamANasyApi vAgniyantraNaM ca / nanu vacanagupti - bhASAsamityoH parasparaM ko bhedaH ? ucyate - vacanaguptiH sarvathA vacananirodharUpA, niravadya-samyak - vacanabhASaNarUpA ca dvedhA / bhASAsamitiH punaH samyagvacanapravRttirUpaikabhedaiva, 7 kAyagusidvaidhA - 1 upasargAdisadbhAve kAyotsargAdacalanaM, 2 - kevalinAM yoganirodhAvasthAyAM sarvathA zarIraceSTAparihArazca 8 iti guptitrayam ||24|| atha dvAviMzatiparISahAnAha -- khuhApivAsAsiunhaM daMsAcelAraitthio | cariA nisIhiyA sijjA akkosa vaha jAyaNA // 25 // alAbharogataNaphAsA malasakkAraparIsahA / pannA annANa sammattaM ia bAvIsa parIsahA // 26 // kSudhAparISahaH-niravadyAhArAlAbhe kSudhA sahanIyA na punaH sAvadyAhAragrahaNaM kAryamityevaMrUpaH 1 / pipAsAparISahaH - tRSA navatattva // 65 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam sahanIyA na punastRSApIDitenApi sacittaM jalaM peyaM 2 / zItaparISahaH - kAyotsargavihArAdi kurvatAM sAdhUnAM zItaM lagati tatsahanIyaM na punaragneH sevanaM cintanaM vA kAryaM 3 / uSNaparISahaH - AtApanAdikaSTaM sahanIyaM na punaH grISme tApAkrAntairapi | snAnavAyuvyajanavAtAyanAzrayaNaM kAryaM 4 / kAyotsargAdiSu daMzamazakAdikRtA pIDA sahanIyA iti daMzaparISahaH 5 / mAnapramANopetairvastrairmalinajIrNairapi manasi khedo na kArya ityacelaparISahaH 6 / amanojJeSUpAzrayeSvAhArAdiSu cAratirna kAryetyaratiparISahaH 7 / strINAM manohararUpavibhUSAvilAsavacanacAturIhAvabhAvAdikaM dRSTvA cittakSobho na kArya iti strIparISahaH | 8 | vAyuvadapratibaddhatayA vihAraH kArya na punarekatra vAse stheyamiti caryAparISahaH 9 / zmazAnazUnyAgArasarpabilasiMhaguhAdiSu | kAyotsargakaraNenopasargAH sahanIyA na punarayogyA ceSTA kAryeti naiSedhikIparISahaH 10 uccAvaccazayyAsu zItoSNakAlAdau manasyudvego na kArya iti zayyAparISahaH 11 / ajJAnilokAnAM durvacanazravaNe kopo na kAryo dRDhaprahArivadityAkrozaparISahaH 12 / ko'pi durAtmA sAdhUnAM vadhaM karoti tathApi sAdhubhistasyopari kopo na kAryaH skandhakasUri499 ziSyavaditi vadhaparISahaH 13 / bhikSAkALe paragRheSu bhramaNe yAcane duHkhaM na kAryamiti yAcanAparISahaH 14 // 25 // antarAyakarmodaye nirdoSabhikSAlAbhasyAbhAve'pi citte udvego na kAryo DhaMDhaNakumAravat 15 / ugrarogasaMbhave'pyArtadhyAnaM navatattva // 66 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ na kArya samyak sahyaM sanatkumArarAjarSivat 16 / saMstArakAdau darbhAditRNavyApAre dehapIDAyAmapi duHkhaM cintyamiti tRNasparzaparISahaH || 17 / malasvedAdikaM zarIrAnna spheTanIyaM kintu yAvajjIvaM samyak sahanIyaM 18 / bahulokaiH kriyamANeSu stutivandanAdiSu cittotsAho | na kArya iti satkAraparISahaH 19 / bahujJAnasambhave'pyAtmIye citte garvo na kArya iti prajJAparISahaH 20 / jJAnAvaraNIyakarmodayAtpaThatAmapi pATho nAgacchati tathA'pi duHkhaM manasi nAneyaM kintu karmavipAka eva cintya ityajJAnapariSahaH 21 / jinazAsanaviSaye muktidevagurudharmaviSaye ca saMdeho na kArya iti samyaktvaparISahaH 22 iti dvAviMzatiparISahAH 30 // 26 // atha yatidharmasya dazabhedAnAha - . khaMtimaddavaajjava muttI tava saMjame a bodhavve / jIvavicArAdi saccaM soaM AkiMcaNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // 27 // prakaraNacatuSTayam kSamA-upazamena krodhajayaH 1 mArdavaM mRdo vo mArdavaM mAnajayaH 2 ArjavaM-RjorbhAva ArjavaM mAyAjayaH 3 muktiH-3 2 nirmamatvaM lobhajayaH 4 tapo bAhyamabhyantaraM ceti dvAdazadhA 5 saMyamaH prANAtipAtAdiviramaNarUpaH 6 sadbhayo jIvebhyo hitaM 1, | pathyaM satyaM sarvajIveSu sukhakArivacanaM 7 zaucaM-adattAdAnaparihAraH 8 na vidyate kiJcanAsya bhAva AkiJcanyaM sarvaparigrahatyAgaH rhdpogtaagsaaggligsaaggaa 6d6d6d6d6d6d6d6d6oid
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva 39 audArikavaikriyasambandhimaithunaparityAgo brahmacarya 10 iti kSAntyAdiko dazaprakAro yatidharmaH 40 // 27 // atha bhAvanAyA | dvAdazabhedAnAha - paDhamamaNiccamasaraNaM saMsAro egayA ya annattaM / asuittaM Asava saMvaro ya taha nijjarA navamI // 28 // logasahAvo bohIdulahA dhammassa sAhagA arihA / eAo bhAvaNAo bhAveyavvA payatteNaM // 29 // jIvavicArAdi nAmAni yathA-anityabhAvanA 1 azaraNabhAvanA 2 saMsArabhAvanA 3 anityabhAvanA 4 ekatvabhAvanA 5 azaucabhAvanA prakaraNa B6 AzravabhAvanA 7 saMvarabhAvanA 8 nirjarAbhAvanA 9 lokasvabhAvabhAvanA 10 bodhibhAvanA 11 dharmasAdhakabhAvanA 12 catuSTayam arthatAsAM bhAvanAnAM svarUpaM kathyate-sarve'pi padArthA anityA iti cintanaM prathamA'nityabhAvanA 1 dehinAM maraNAdisamaye saMsAre zaraNaM kimapi nAstIti cintanamazaraNabhAvanA 2 caturazItilakSayonijIvAH karmaNA sarvatra bhramantIti cintanaM saMsArabhAvanA ra doo600600600606006d 606006o Fo6606A6A6A6A6A6AGOOK // 68 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam 3 ekAkyeva jIva AgacchatyekAkyeva ca yAti parabhavamekAkyeva karmANi zubhAnyazubhAni copArjayati bhuGkte ceti cintanamekatvabhAvanA 4 jIvAnAM deho'pi pRthagbhUto vartate tataH putrakalatradhanAdipadArthA vizeSataH pRthagbhUtAstataH paramArthavRttyA | nAnyaH ko'pi kasyApi sambandhI vartate iti cintanamanyatvabhAvanA 5 dehasya saptadhAtumayasya navazrotAMsi nArIjanApekSayA stanadvayasadbhAvenaikAdaza zrotAMsi nirantaraM vahanti malamUtra zleSmAdIni mahAbIbhatsAni sahacArINi santi azucitvaM na kimapi | zucitvamiti ciMtanamazaucabhAvanA 6 manovAkkAyayogaiH zubhAzubhakarmArjanamAzravaH 7 mithyAtvAdInAM bandhahetubhUtAnAM saMvaraNasyopAyAH samyaktvAdayo vartante iti cintanaM saMvarabhAvanA 8 nirjarA-karmanirjaraNaM sA dvedhA - sakAmanirjarA 1 akAmanirjarA 2 ca sakAmanirjarA sAdhUnAmakAmA'jJAnijIvAnAM, tatra sakAmA dvAdazaprakAratapobhiH karmakSayarUpA, akAmA punaH tiryagAdijIvAnAM tRSA- bubhukSA-chedana-bhedana - tADana - tarjana- bhArodvahanAdinA kaSTasahanena yaH karmakSayastadrUpA iti cintanaM nirjarAbhAvanA 9 // 28 // caturdazarajjvAtmako lokaH kaTisaMsthApitakareNa tiryakprasAritapAdena puruSAkAreNa sadRzo vartate | punardharmAdharmAkAzAstikAyakAlapudgalajIvarUpaiH SaDbhirdravyaiH paripUrNo vartata iti cintanaM lokasvabhAvabhAvanA 10 anaMtAnaMtakAlena durlabhA manuSyabhavAdisAmagrI, tasyAH prAptAvapi durlabhA bodhirjinadharmaprAptiriticintanaM bodhibhAvanA 11 saMsArasamudratAraNe navatattva // 69 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva Foo600600606d6d6d6d pravahaNasamasya jinadharmasya sAdhakA evArhA yogyA nAnye iti cintanaM dharmabhAvanA 12 / etAzca dvAdazabhAvanA dharmimanuSyeNa prayatnena bhAvayitavyA iti dvAdazabhAvanAH pUrNA 52 // 29 // atha cAritrasya paJca bhedAnAha - sAmAiattha paDhama cheovaTThAvaNaM bhave bIaM / parihAravisuddhiaM suhumaM taha saMparAyaM ca // 30 // tatto a ahakkhAyaM khAyaM savvammi jIvalogammi / jaM cariUNa suvihiyA vaccaMti ayarAmaraM ThANaM // 31 // sAmAyikaM 1 chedopasthApanIyaM 2 parihAravizuddhikaM 3 sUkSmasaMparAyaM 4 yathAkhyAtaM 5, ca teSAM svarUpaM cedaMsarvasAvadhavyApAraparityAgarUpaM niravadyavyApArAsevanarUpaM ca sAmAyikaM 1 prANAtipAtaviramaNAdipaJcamahAvratarUpaM chedopasthApanIyaM 2 nava sAdhavo gacchAd bahinirgatyASTAdazamAsAn yAvat siddhAntoktarItyA tapaH kurvanti tatparihAravizuddhikaM 3 sUkSmasaMparAyanAmni dazame guNasthAnake vartamAnAnAM sAdhUnAM yaccAritraM bhavati tatsUkSmasaMparAyaM 4 // 30 // sgsaaNglaagsaaggligsaagnigtNgsaagti jIvavicArAdiprakaraNa- catuSTayam 70 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarveSu kaSAyeSu kSayaM prApteSu sAdhUnAM yaccAritraM tat, yaccAritraM caritvA''sevya suvihitAH sAdhavo bahuvidhA ajarAmaraM hai 3. mokSaM prAptAH 5-57 iti paJca samitayaH, tisro guptayo, dvAviMzatiH parISahAH, dazavidho yatidharmaH, dvAdaza bhAvanAH, paJca 3, cAritrANi sarvamIlane saptapaJcAzadbhedAH saMvaratattvasya jAtA iti saMvaratattvaM SaSTham 6 // 31 // atha nirjarAtattvaM saptamaM navatattva vyAkhyAnayati bArasavihaM tavo nijjarA ya baMdho cauvigappo a / payaiThiiaNubhAgapaesabheehiM nAyavvo // 32 // . dvAdazavidhatapo nirjarAtattvamucyate // 32 // jIvavicArAdi (bandhatattvaTIkA nirjarAtattvaTIkAnantaraM likhitA) tasya tapaso dvAdaza bhedAnAha - prakaraNacatuSTayam aNasaNamUNodariyA vittisaMkhevaNaM rasaccAo / // 71 // kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // 33 // 6006d6d6d6d6d606006/d6d 600626061006006060606006
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo vi ya abbhitarao tavo hoi // 34 // idaM bAhyaM tapo bhavati, tasya SaDbhedAstathAhi - anazanaM 1 UnodaratA 2 vRttisaMkSepaH 3 rasatyAgaH 4 kAyaklezaH 5 saMlInatA ca 6 teSAmartho yathA - anazanamAhAratyAgarUpaM tacca dvedhA - itvaraM 1 yAvatkathikaM ca 2 tatretvaraM - caturthaSaSTASTamAdi, yAvatkathikaM ca prAntAvasthAyAmanazanagrahaNarUpaM 1 / UnodaratA - ekadvitricaturAdikavalAdihAnyA jJeyAH 2 / vRttisaMkSepaH- dravyakSetra-kAla- bhAvaviSayAbhigraheNAnekadhArUpo yathA - zrImahAvIrasya caturvidhAbhigrahazcaMdanabAlayA pUrita: 3 / rasatyAgo vikRtityAgarUpaH 4 / kAyaklezo- locayogAsanAdikaSTasahanaM 5 / saMlInatA caturvidhA - indriya 1 kaSAya 2 yoga 3 nivAraNena stryAdivarjitasyopAzrayasya nivasanena 4 ca 6 / evaM bAhyaM tapaH lokaprasiddhaM SaDvidhaM jJeyaM // 33 // athAbhyantaratapasaH SaDbhedAnAha - prAyazcittaM 1 vinayaH 2 vaiyAvRttyaM 3 svAdhyAyaH 4 dhyAnaM 5 utsarganAmakaM 6 ca / teSAmartho yathA-tatra prAyazcittaM tadyat yathA svakIyAni pAtakAni lagnAni bhavanti tathaiva gurUNAmagre manaH zuddhayA''locyate gurudattaM tapazca samAcaryate 1 / vinayaH saptadhA - jJAna 1 darzana 2 cAritra 3 mano 4 vacana 5 kAya 6 lokopacAra 7 bhedairjJeyaH navatattva // 72 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 / vaiyAvRttyaM-AcAryopAdhyAyatapasviziSyaglAnAdInAmannapAnAdisaMpAdanavizrAmaNarUpaM jJeyaM 3 / svAdhyAyo-vAcanA 1 | pRcchanA 2 parAvartanA 3 anuprekSA 4 dharmakathArUpaH 5 paJcabhedo jJeyaH 4 / dhyAnaM-ArtadhyAnaraudradhyAnadharmadhyAnazukladhyAnarUpaM tatra ArttadhyAnaraudradhyAnayoH parihAro dharmadhyAnazukladhyAnayozca svIkAraH 5 / utsargo dravya-bhAvabhedena dvidhA-dravyotsargo gaNadehopadhi-bhaktatyAgena caturdhA, bhAvotsargaH punaH krodhAdiparityAgena jJAtavyaH 6 / evaM SaTprakAramAbhyantaraM tapaH 12 / nanvabhyantaraM kathamadhikam ? ucyate-mokSaprAptAvidamaMtaraMgakAraNaM tato'dhikamiti nirjarAtattvaM saptamaM 7 // 34 // ___ athASTamaM bandhatattvaM-bandhaH-karmabhiH saha jIvAnAM saMzleSo, yathA kSIranIrayoragnyayaHpiNDayorvA, sa bandhazcaturvikalpaH prakRti 1 sthiti 2 anubhAga 3 pradeza 4 bhedairjJAtavyaH / athaitAneva caturo bhedAn prakSepagAthayA''ha - jIvavicArAdi-za payai sahAvo vutto ThiI kAlAvahAraNaM / prakaraNacatuSTayam aNubhAgo raso Neo paeso dalasaMcao // 35 // prakRtiH-svabhAvaH pariNAma: 1 sthitibandhaH kAlaparimANaM 2 anubhAgo rasaH 3 pradezabandhaH-pudgaladalasaJcayaH 4 te epartsappyreparesamerpurposes gsaaglaag saagupaaysaagrigrigrigrignni I73 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva catvAro'pi bandhabhedA modakadRSTAntena jJeyAH / yathA-kazcinmodako bahuvidhadravyasaMyoganiSpanno vAtaM pittaM zleSmANaM ca yena svarUpeNa hanti sa svabhAvaH kathyate 1 / / tathA sa eva modakaH pakSaM mAsaM dvimAsaM trimAsaM caturmAsAdi yAvattenaiva rUpeNa tiSThati sA sthitiH kathyate 2 / yathA punaH sa eva modakaH kazcitkaTurbhavati kazcittIvro bhavati sa raso jJeyaH 3 / yathA punaH sa eva modakaH kazcidalpaparimANaniSpannaH / kazcit punarbahudalaniSpannaH kazcidbahutaradalaniSpannaH evaM modakeSu yaddalaparimANaM syAt sa pradezabandhaH 4 / / evaM karmaNAM bandho'pi catuSprakAro jJeyastathAhi-kAnicit jJAnAvaraNIyAdIni karmANi jJAnaM darzanaM cAritraM vA ghnanti yena svabhAvena / zasa prakRtibandha ucyate 1 / tAnyeva karmANi kAnicijjaghanyato'ntarmuhUrtasthitikAni bhavanti kAnicitpunaH I jIvavicArAdi-3 saptatikoTAkoTIsAgaropamasthitikAni bhavantyeva yAvantaM kAlaM baddhAni karmANi tiSThanti sa sthitibandhaH kathyate 2 / eSAmeva karmaNAM prakaraNa keSAMcinmadhurarasaH keSAMcit kaTurasaH keSAMcittIvrarasa: syAt sa rasabandhaH 3 / teSAmeva karmaNAM yat pudgalaparimANaM bhavati sa catuSTayam pradezabandhaH 8 / evaM bandhatattvasya catvAro bhedAH // 35 // punaH prakArAntareNa prakSepagAthayA karmaNAM svabhAvamAha - poNgliNgsaagysaagglaa 60060606 6dmom60606006droidoiidnion // 74 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam paDapaDihArasimajja haDacittakulAlabhaMDAgAriNaM / jaha eesiM bhavvA kammANa vi jANa taha bhAvA // 36 // re bhavyajIva ! tvamevaM jAnIhi yathA-paTAdInAmaSTAnAM padArthAnAM bhAvA svabhAvAstathA jJAnAvaraNIyAdInAmaSTAnAM karmaNAM bhAvaH / kathamityAha-yathA-paTo locanamAvRNotyevaM jJAnAvaraNIyaM jJAnamAvRNoti 1 / pratihAro rAjAdarzanamAgacchantaM naraM ruNaddhi | evaM darzanAvaraNIyaM darzanaM ruNaddhi 2 / asiH khaDgo yathA dehAdi chinattyevaM vedanIyakarmA'pi 3 / tathA madyaM madirA manuSyaM pratimohayati vikalaM vihvalaM ca karotyevaM mohanIyaM karma 4 / haDiH khoDDakastatra patito manuSyo yathA na nissarituM | zaknotyevamAyurbaMdhavadho'pi jIva: 5 / tathA citrakaracitrANi yathA nAnAprakArANi tathA nAmakarmApi 6 / kulAla: kumbhakAra: yathA nAnAprakArANi prazastAnyaprazastAni bhANDavastUni niSpAdayatyevaM gotrakarmA'pyuccairnIcairgotrANi 7 / tathA bhANDAdhikArI rAjJA na dadAtyevamantarAyakarmA'pi 8 ityaSTamaM bandhatattvam 8 // 36 // atha navamaM mokSatattvaM tasya nava bhedAstAnAha saMtapayaparuvaNayA davvapamANaM ca khittaphusaNA ya / kAlo a aMtaraM bhAga bhAve appAbahuM ceva // 37 // - navatattva // 75 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva satpadaprarUpaNA 1 dravyapramANaM 2 kSetrapramANaM 3 sparzanA 4 kAlaH 5 antaraM 6 bhAgaH 7 bhAva 8 alpabahutvaM ca // 37 / / atha prathamabhedasya satpadaprarUpaNArUpasya svarUpaM prarUpayati - saMtaM saddhapayattA vijjaMtaM khakusumavva na asaMtaM / mukkhatti payaM tassa u parUvaNA maggaNAIhiM // 38 // mokSa iti padaM sat vidyamAnaM kasmAt zuddhapadatvAdasaMyuktapadatvAdekapadatvAdityarthaH, AkAzakusumavat asaMta-avidyamAnaM 6 na / ayambhAva:- samastaloke yasya yasya padArthasyaikapadaM nAma bhavati sa padArtho'styeva yathA ghaTapaTalakuTAdirevaM mokSasyApi mokSa ityekapadaM nAmAtaH kAraNAt mokSo'styeva na punarAkAzakusumavannAsti yata AkAzakusumasyaikapadanAma nAsti kintu jIvavicArAdi- dvipadaM nAmA'sti / yadyad vastu dvipadanAmavAcyaM bhavati tattadekAntena vidyamAnaM na bhavati kintu kiJcid gozRMgamahiSazRMgAdivat prakaraNacatuSTayam vidyamAnamasti kiMcit punaH kharazRMgaturaMgamazRMgAkAzakusumAdivadavidyamAnaM tato mokSa iti padamekapadatvAdastyevetyanumAnapramANena mokSasattA sthApitA // 38 // atha tasya mokSasya satpadarUpasya gatyAdimArgaNAdvAreNa prarUpaNA kriyate, tathAhi - 6d6d6d6d6d6d6d 60606 gligsaagsaaNdsaaggpoogpogddugN 76 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva naragaipaNiditasabhava sanni ahakkhAya khaia sammatte / makkho'NAhArakevaladaMsaNanANe na sesesu // 39 // gatizcaturdhA-manuSyagatiH 1 tiryaggatiH 2 devagatiH 3 narakagatizca 4 tatra manuSyagatAveva jIvAnAM mokSo bhavati na 1 zeSagatitraye 1 / indriyamArgaNAyAM jIvAH paJcadhA santi-ekendriyAH 1 dvIndriyAH 2 trIndriyAH 3 caturindriyAH 4 paJcendriyAzca 5 tatra paJcendriyA eva mokSaM yAnti na punarekendriyAdikAzcatvAraH 2 / kAyamArgaNAyAM kAyAH SaT-pRthivIkAyaH 1 apkAyaH 2 tejaskAyaH 3 vAyukAyaH 4 vanaspatikAyaH 5 trasakAyazca 6 jIvavicArAdi-tatra trasakAye sthitA jIvA mokSaM yAnti na punaH sthAvarakAye pRthivyAdipaJcake 3 / / prakaraNacatuSTayam bhavasiddhimArgaNAyAM jIvA dvedhA-bhavyA abhavyAzca, tatra bhave siddhiryeSAM te bhavyAstebhyo viparItA abhavyAstatra bhavyA 31 eva mokSaM yAnti nAbhavyAH 4 / saMjJimArgaNAyAM jIvA dvedhA-saMjJino yeSAM manaH saMjJA vidyate'saMjJino manorahitAH, tatra saMjJina eva mokSaM yAnti nA'saMjJinaH 5 60606060606006 wwwwwwwwwm 606
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam cAritramArgaNAyAM cAritrANi paJca, tatra yathAkhyAtacAritre paJcamabhede vartamAnAnAM jIvAnAM mokSo bhavati na sAmAyikAdizeSacAritracatuSke 6 / samyaktvaM paJcadhA vartate, tathAhi - aupazamikaM 1 sAsvAdanaM 2 kSAyopazamikaM 3 vedakaM 4 kSAyikaM ca teSAM prAptizcaivaMtatraupazamikasamyaktvasya prAptirevaM jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya - vedanIyAntarAyakarmaNAM caturNAM triMzatkoTIkoTIsAgaropamasthiti| pramANAnAmekonatriMzatkoTAkoTIsAgaropamasthitikSaye, mohanIyakarmaNazca saptatikoTIkoTIsAgaropamasthitipramANasyaikonasaptatikoTIkoTIsAgaropamasthitikSaye nAmagotrakarmaNoviMzatikoTIkoTIsAgaropama-sthitipramANayorekonaviMzatikoTIkoTIsAgaropamasthitikSaye satyevaM saptAnAmapi karmaNAmekaikakoTIkoTIsAgaropamasthitimadhye sthitAnAM yathApravRttikaraNenA'dhyavasAyarUpeNa jIvoM nibiDarAgadveSaparimANarUpAM sudurbhedAM karmagranthi prApnoti, tato'pUrvakaraNenA'dhyavasAyarUpeNa karmagranthi bhittvA pratisamayaM pratisamayamanantavizuddhayA vizuddhayamAno jIvastatrAntarakaraNena mithyAtvasyaikakoTIkoTIsAgaropamasthitipramANasya sthitidvayaM karoti, tatra prathamA sthitirAntarmuhUrtikI dvitIyA zeSAsthitistadUnA, prathamasthitau pratisamayaM mithyAtvapudgalAnanubhavan kSINAyAM satyAmantarakaraNasyAdyasamayenaivaupazamikaM samyaktvaM labhate tatsamyaktvamapaudgalikamantarmuhUrtakAlaM yAvadbhavati 1 / navatattva // 78 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam tathA yA dvitIyA karmasthitirmithyAtvasya vartate tasyAH puJjatrayaM karoti jIvaH zuddhaM 1 ardhavizuddhaM 2 azuddhaM 3 ca, yathA kodravANAM gomayapAnIyAdibhiruttAritamadanAnAM zuddhaH puJjaH 1 ardhottAritAnAmardhazuddhaH puJjaH 2 anuttAritamadanAnAmazuddhaH puJjaH 3 mithyAtvadalikasyApi kSapitamithyAttvAnubhAvasya yaH puJjaH sa zuddhaH kSAyopazamikarUpaH kathyate, yo'rdhazuddhaH puJjaH sa mizraH kathyate, yo'zuddhapuJjastanmithyAtvaM kathyate, tatraupazamikasamyaktvakAlasya jaghanyata ekasamaye zeSe utkRSTataH SaDAvalikAzeSe'nantAnubandhyudayo bhavati yena kRtvopazamasamyaktvaM kaluSIbhavati tadA samyaktvavamanakAle sAsvAdanaM bhavati 2 / pUrvoktapuJjatrayamadhye yadA zuddhaH puJjodayastadA kSAyopazamikasamyaktvaM bhavati 3 / puJjatrayakSapaNakAle-kSapaNasamaye vedakasamyaktvaM bhavati zuddhasamyaktvANuvedanAccaramasamaye 4 / krodha-mAna-mAyA-lobhAnAmanantAnubandhinAM caturNAM kSaye mithyAtvamizrapaudgalikasamyaktvAnAM kSaye kSAyikaM bhavati tadapyapaudgalikaM 5 / tatra samyaktvAnAM paJcAnAM madhye kSAyikasamyaktve sati mokSo bhavati na zeSasamyaktvacatuSTaye 7 / navatattva // 79 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva Groomidiomonitorionidroidrioridoe anAhArakamArgaNAyAM-tatrAnAhArakasya jIvasya mokSo bhavati nA''hArakasya 8 / jJAnamArgaNAyAM-kevalajJAne sati mokSo bhavati na zeSe matijJAnazrutajJAnA'vadhijJAnamanaHparyAyajJAnacatuSTaye 9 / darzanamArgaNAyAM-tatra kevaladarzane mokSo bhavati na cakSurdarzana-acakSurdarzana-avadhidarzanatraye sati 10 / iti mokSatattvasya navabhedA vartante teSAM madhye prathamaH satpadaprarUpaNArUpo bhedo vyAkhyAtaH 1 // 39 // atha dravyapramANa-kSetradvAradvayaM gAthayA''ha davvapamANe siddhANaM jIvadavvANi huMti NaMtANi / logassa asaMkhijje bhAge ikko ya savvevi // 40 // dravyapramANadvAre cintyamAne siddhAnAM jIvadravyANyanantAni santIti dravyadvAraM samAptaM 2 / kSetradvAre cintyamAne lokAkAzasyA'saMkhyeyatame bhAge ekaH siddho vartate sarve vA siddhA lokAkAzasyAsaMkhyeyatame bhAge vartante paramekasiddhavyAptakSetrApekSayA sarvasiddhavyAptakSetramadhikapramANaM jJeyaM, kSetradvAraM samAptaM 3 // 40 // atha sparzanA-kAlaantararupaM bhedatrayaM gAthayA''ha - . 60606060060606d6d6d6ore jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam Koll
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatanta aagsaaglaagsaaggNgsaaggliNgNg phusaNA ahiA kAlo igasiddha paDucca sAioNaMto / paDivAyAbhAvAo siddhANaM aMtaraM nasthi // 41 // siddhAnAM sparzanA kSetrAdadhikA bhavati yathaikasminnAkAzapradeze sthitasya paramANoH saptAkAzapradezasparzanA bhavatyevaM siddhAnAmapi sparzanA'dhikA bhavatIti sparzanAdvAraM 4 / kAladvAramAha-ekaM siddhaM nAmagrAhaM pratItya kAlaH sAdi-sahitaH, anantaH antararahitaH sarvasiddhAnAmAzrityAnAdiranantazceti kAladvArA paJcamaM 5 / atha SaSThamantaradvAramAha-pratipAtasyAbhAvAt siddhAnAmantaraM nAsti, yato'ntaraM taducyate yat taM bhAvaM prApya punaranyatra ra | gatvA''gatya tameva bhAvaM prApnotyevaMvidhaM siddhAnAmantaraM nAstIti SaSThamantaradvAram // 41 // atha bhAgadvAra-bhAvadvAraM ca gAthayA''ha savvajiyANamaNate bhAge te tesiM daMsaNaM nANaM / khaie bhAve pariNAmie a puNa hoi jIvattaM // 42 // 6006060-600604606060-60060 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 8 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva tatra bhAgadvAramAha-sarvajIvAnAmanantatame bhAge sarve'pi siddhA vartante, bhAgadvAraM saptamaM / atha bhAvadvAramAha-teSAM siddhAnAM teSu siddheSu vA kevalajJAnaM kevaladarzanaM ca kSAyike bhAve vartate, punaH kSayAbhAvena zAzvatatvAt ca / punaH teSAM siddhAnAM jIvatvaM pAriNAmike bhAve vartate iti bhAvadvAraM 8 // 42 // athAlpabahutvadvAraM gAthayA''ha thovA napuMsasiddhA thInarasiddhA kameNa saMkhaguNA / iya mukkhatattameaM navatattA lesao bhaNiyA // 43 // mokSagamanabhave ye napuMsakatvamanubhUya siddhAste stokAH / nanu janmanapuMsakAnAM cAritramapi na bhavati kuto mokSagamanaM ? ucyate-ete janmanapuMsakA na kintu ye pazcAdvaddhitAdikaraNena 3, jIvavivAra kRtAste jJeyAH 1 tebhyo napuMsakebhyo ye strIvedamanubhUya siddhAste saMkhyAtaguNA jJeyAH 2 tebhyaH strIvedasiddhebhyo ye puruSavedamanubhUya 2 prakaraNa- | siddhAste saMkhyAtaguNA jJeyAH 3 / ityalpabahutvadvAraM samAptaM navamaM 9 / ityanena granthena navApi mokSatattvasya bhedA catuSTayam vyAkhyAtA iti mokSatattvaM jJeyaM 9 / mokSatattvabhaNanena ca navatattvAni lezato bhaNitAni // 44 // atha navatattvAnAM prijnyaane||82|| phalamAha - www6W60-60-60dridroid
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva jIvAinavapayatthe jo jANai tassa hoi sammattaM / bhAveNa saddahato ayANamANevi sammattaM // 44 // jIvAdinavapadArthAn yo jAnAti zraddadhAti ca tasya samyaktvaM bhavatyatha ca bhAvena 'tameva saccaM nIsaMkaM jaM jiNehiM 3. paveIyaM' ityAdirUpeNa zraddadhAno'pi, ko'rthaH ? zraddhAnaM kurvati jIvAdi navapadArthAn arthAdikathanenAjAnannapi jIvAdinavapadArthajJAnarahite'pi jIve samyaktvaM bhavati // 44 // atha samyaktvasya nizcalatAmAha - savvAiM jiNesarabhAsiAiM vayaNAI nannahA huMti / / . iya buddhi jassa maNe sammattaM niccalaM tassa // 45 // jIvavicArAdiprakaraNa / iti buddhiryasya manasi bhavati tassa samyaktvaM nizcalaM jJeyamiti, kiM ? sarvANi vacanAni jinezvarabhASitAni catuSTayam tIrthaMkaradevakathitAni nAnyathA bhavanti kintu satyAnyeveti // 45 // atha samyaktvasparzane lAbhamAha - 6006060600660606600060 asogsogsogsogsogsaaNglaagsaagpoNgli // 83 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavatattva antomuhuttamittaM pi phAsiaM hujja jehiM sammattaM / tesiM avaDDhapuggalapariaTTo ceva saMsAro // 46 // __ antarmuhUrtamAtramapi yaiH samyaktvaM spRSTaM bhavati teSAM saMsAro'rdhapudgalaparAvarto jIvAbhigamAdau dezonaH kathitastato dezono jJAtavyaH, samyaktvaprApteranantAzAtanAbahulAnAmapi mahAkrUrakarmaNAmapi jIvAnAM nAdhikaH saMsAraH syAt // 46 / / pudgalaparAvartaH kiyatkAlena bhavatItyAha - ussappiNI aNaMtA puggalapariaTTao muNeavvo / teNaMtAtIaddhA aNAgayaddhA aNaMtaguNA // 47 // annatI utsarpiNyaH pudgalaparAvartaH jJAtavyaste'nnatA atItAddhA gatakAlaH, anAgatakAla: anAgatAddhA tu gatakAlAdanaMtaguNaH nirantaraM gamanatve'pyakSuNNatvAt // 47 // atha siddhAnAM paJcadazabhedAn prakSepagAthayA''ha - HARASRA6A6A6A6A6A6Aswar jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam 84 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva jiNaajiNatitthatitthAgihiannasaliMgathInaranapuMsA / patteyasayaMbuddhA buddhabohiya ikkaNikkAya // 48 // jinAH tIrthakarapadavIM prApya siddhA 1 ajinA ye tAM padavIM vinA siddhA 2 ye tIrthe pravartite siddhAste tIrthasiddhAH 3 ye tIrthe'pravartite siddhAste'tIrthasiddhA marudevyAdivat 4 ye gRhiveSeNa siddhAste gRhisiddhA marudevyAdivat 5 18 anyaliMginastApasAdayaH 6 ye svaliMgena sAdhuveSeNa siddhAH 7 evaM strIveda 8 puruSaveda 9 napuMsakavedaiH siddhAH 10 pratItya | kiJcid vRSabhAdikaM siddhAH pratyekasiddhAH 11 svayaMbuddhAstIrthaMkarAH 12 buddhabodhitA gurupratibodhitAH 13 ekasmin samaye / ekaH siddhaste ekasiddhAH 14 ekasmin samaye ye'neko'STottarazataparyantAH siddhAste'nekasiddhAH 15 // 48 // jIvavicArAdi (TIkAkRtprazastiH) catuSTayam saMvat vasugajarasazazi (1688) samite ca durbhikSakArtike mAse / amadAvAde nagare paTelahAjAbhidhaprolyAM // 1 // gsaagdgdglaagsaagsaaNgliNgN 6066666d6d6d6d6ion prakaraNa // 45 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattva Gom6006ionHow6droidnoon6d6d vRddhopAzrayamadhye cAndrakule vRddhe kharatare gacche / zrIjinasAgarasUrevijayini rAjye susAmrAjye // 2 // navatattvasUtravRttirvihitA zrIsamayasundaraiH sugamA / munisahajavimalapaMDitameghavijayanAmaziSyakRte // 3 // vRtti likhitvA mAtsaryAt prazasti na likhiSyati / jinAjJAlopakRt pApI narake sa patiSyati // 4 // // iti zrIsamayasundaropAdhyAyakRtaM navatattvazabdArthavyAkhyAnaM sampUrNam // 6606606060606006006 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 86 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam zrIsamayasundaragaNiviracitavRttisahitaM zrIgajasAgaramuniviracitaM daNDakaprakaraNam zAnti zAntikaraM natvA gaNiH samayasundaraH / daNDakastotrasUtrasya vRttiM vakti prayatnataH // namiuM cauvIsajiNe tassuttaviyAralesadesaNao / daMDagapaerhi te cciya thosAmi suNeha bho bhavvA // 1 // bho bhavyA ! yUyaM zRNuta, ahamiti zeSaH / tAneva jinA stoSyAmi, kaiH kRtvA ? daNDakapadaiH "neraiA asurAI" | ityAdibhi: zrIbhagavatIsUtroktaiH jIvasthAnaiH kutaH - kena prakAreNa stoSyAmItyAha 'tassuttaviyAralesadesaNau' ayamarthaH teSAM daMDaka // 87 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthaMkarANAM sUtramAgamaH siddhAntaH iti yAvat tatsUtraM tasya vicArastasya lezaH ekadezastasya darzanaM prakAzanaM, tasmAt, kiM kRtvA ? caturvizatijinAn natvA praNamya iti gAthA saMkSepArthaH // 1 // atha caturviMzatidaNDakAn nAmagrAhamAha - neraiA asurAI puDhavAI beiMdiyAdao ceva / gabbhayatiriamaNussA vaMtarajoisiavemANI // 2 // neraiA-nArakAsteSAM saptAnAmapi kathaMcit sUtre eka eva daNDako gaNitaH 1 / asurAI-asurAdayaH daza daNDakAH / | asurAdayo daza te caite-asurakumArAH 1 nAgakumArA: 2 suvarNakumArAH 3 vidyutkumArAH 4 agnikumArAH 5 dvIpakumArAH 64 / udadhikumArA: 7 dikkumArAH 8 vAyukumArA 9 stanitakumArA: 10 iti 11 / puDhavAI iti pRthivyAdayaH paJca te caitejIvavicArAdi-6 pRthivI 1 ap 2 tejo 3 vAyu 4 vanaspatirUpAH 5 / atra ca sUkSmAzcaturdazalokavyApinaH pRthivyAdayaH aparyAptA na prakaraNacatuSTayam 3 grAhyAsteSAM pRthak dvArAbhAvAt jAtAH SoDaza 16 / punaH beiMdiyAdao iti dvIndriyAdayastrayaste caite-dvIndriyAH 1 trIndriyAH | 2 caturindriyAH 3 jAtA ekonaviMzatiH 19 / punaH garbhajatiryagmanuSyAH, ayamarthaH-garbhajatiryaMca 1 garbhajamanuSyAzca 2 tato
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDaka jAtA ekaviMzatiH / punaH vaMtarajoisiavemANitti vyantarAH 22 jyotiSikA 23 vaimAnikAzca 24 jAtAH sarve'pi caturviMzatiH 24 // 2 // atha caturviMzatidaNDakeSu yAni caviMzativaktavyasthAnAni tAni nAmata Aha - saMkhittayarI u imA sarIramogAhaNA ya saMghayaNA / saNNA-saMThANa-kasAya-lesa-iMdiya-dusamugghAyA // 3 // diTThIdaMsaNanANe joguvaogovavAyacavaNaThiI / pajjatti kimAhAre sannigaiAgaIvee // 4 // (dvAragAthA) jIvavicArAdi imA tu eSA gAthA saMkSiptatarA vartate, yato nAmamAtreNa caturviMzati vaktavyAni sUcitAni na vistarataH / tatra prathamaM vaktavyaMza zarIraM, tat zarIraM paJcadhA vartate, tathAhi-audArikaM 1 vaikriyaM 2 AhArakaM 3 taijasaM 4 kArmaNaM 5 ca / atrAyaM bhAvArtha:-18 catuSTayam / eteSAM paJcazarIrANAM madhye kati zarIrANi kasmin daNDake labhyante? evaM sarvatra daNDakeSu sarveSAM vaktavyAnAM bhAvanA kAryA eggregorygengreputyresorry 6006060060060060060060060060 prakaraNa // 89 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam avagAhanA-zarIramAnaM tat tredhA - jaghanyaM 1 madhyamaM 2 utkRSTaM 3 ca 2 / saMhananaM-karmagranthAbhiprAyeNa asthiracanArUpaM tat SoDhA tathAhi - vajraRSabhanArAcaM 1 RSabhanArAcaM 2 nArAcaM 3 ardhanArAcaM 4 kIlikA 5 sevArtaM 6 ca 3 / saMjJAzcatasra-AhArasaMjJA 1 bhayasaMjJA 2 maithunasaMjJA 3 parigrahasaMjJA 4 athavA daza krodhasaMjJA 1 mAnasaMjJA 2 mAyAsaMjJA | 3 lobhasaMjJA 4 lokasaMjJA 5 oghasaMjJA 6 pUrvokta 4 saMjJAmIlane jAtA daza 10 / tatra oghasaMjJA kA ityAha- avyaktopayogarUpA vallIvitAnArohaNAdirUpA jJAnAvaraNIyA'lpakSayopazamasamudbhava ca iti zrIAcArAMgavRttau SaSThapatre zeSaM sugamaM 4 / saMsthAnAni SaT, tathAhi-samacaturastrasaMsthAna 1 nyagrodha 2 sAdi 3 vAmana 4 kubja 5 huMDa 6 rUpANi 5 / 'kaSAyAzcatvAraste ca krodha 1 mAna 2 mAyA 3 lobha 4 rUpA: 6 | lezyAH SaT tAzcemAH-kRSNalezyA 1 nIlalezyA 2 kApotalezyA 3 tejolezyA 4 padmalezyA 5 zuklalezyA 6 ca / atra tu dravyarUpA avasthitarUpA vicAryA na bhAvalezyAH 7 / indriyANi paJca tAnImAni - sparzana 1 rasana 2 ghrANa 3 cakSuH 4 zrotra 5 rUpANi 8 // daMDaka // 90 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam samudghAtau dvau -eka: ajIvaviSayo'cittamahAskandharUpaH, tenAcitamahAskandharUpeNa nAtra prayojanaM 1 / dvitIyo jIvaviSaya:sa ca saptadhA, tathAhi - vedanAsamudghAtaH 1 kaSAyasamudghAtaH 2 maraNasamudghAtaH 3 vaikriyasamudghAtaH 4 AhArakasamudghAtaH 5 taijasasamudghAtaH 6 kevalisamuddhAtazca 7 / tatra samuddhAtalakSaNaM kimityucyate, samavahananAt AtmapradezAnAM vikaraNaM | samudghAtaH 9 / // 3 // dRSTistredhA - samyagdRSTiH 1 mithyAdRSTiH 2 mizradRSTi 3 10 / darzanaM caturdhA - tathAhi - cakSurdarzanaM 1 acakSurdarzanaM 2 avadhidarzanaM 3 kevaladarzanaM 4 ca 11 / jJAnaM paJcadhA, tathAhi-matijJAnaM 1 zrutajJAnaM 2 avadhijJAnaM 3 manaH paryavajJAnaM 4 kevalajJAnaM 5 ca / atra jJAnasahacAritvAt | ajJAnatrikaM anuktamapi grAhyaM tattrayaM yathA matyajJAnaM 1 zrutAjJAnaM 2 vibhaMgajJAnaM 3 ca 13 / yogAH paJcadaza te ceme- audArikayogaH 1 audArikamizrayogaH 2 vaikriyayogaH 3 vaikriyamizrayogaH 4 AhArakayogaH 5 AhArakamizrayogaH 6 taijasakArmaNayogaH 7 ete zarIrasaMbandhino yogAH sapta, punazcatvAro manoyogAstathAhi - satyamanoyogaH 1 | asatyamanoyogaH 2 satyAmRSAmanoyogaH 3 asatyAmRSAmanoyogazca 4 / evaM catvAro vacanayogAstathAhi - satyavacanayoga: (1) asatyavacanayogaH (2) satyAmRSAvacanayogaH (3) asatyAmRSAvacanayogazca (4) / prakAratrayamIlane paJcadaza yogA bhavanti 14 / daMDaka // 91 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDaka 600066606006 upayogo dvedhA-sAkAropayogaH 1 anAkAropayogazca 2 / tatra sAkAropayogo'STadhA-paJcajJAnAni 5 trINyajJAnAni 3 / anAkAropayogazcaturdhA-cakSurdarzanaM 1 acakSurdarzanaM 2 avadhidarzanaM 3 kevaladarzanaM 4 ca sarvamIlane dvAdaza bhedA bhavanti // 15 // 'uvavAutti'-ekasamaye samakAlaM kiyanta utpadyante ? 16 / 'cavaNatti' ekasamaye samakAlaM kiyantaH cyavante ? 17 / 'Thiitti' sthitiH AyuH, kasya kiyadbhavatIti tadAyudvaidhA-jaghanyaM 1 utkRSTaM 2 ca 18 / 'pajjatti' paryAptayo jIvazaktirUpAH kasya kiyatyaH tAzcemAH-AhAraparyAptiH 1 zarIraparyAptiH 2 indriyaparyAptiH 3 zvAsocchvAsaparyAptiH 4 bhASAparyAptiH 5 manaHparyAptiH 6 19 / "kimAhAretti' ke jIvAH katibhyo digbhyaH AgatamAhAraM gRhNanti 20 / __'saMNItti' saMjJA-viziSTasaMjJAM tAzca tisraH, tathAhi-dIrghakAlikI 1 hetuvAdopadezikI 2 dRSTivAdopadezikI 3 ca / etAsAM 1 cArtho'yaM-trikAlaviSaye'rthaM jAnAti sA dIrghakAlikI saMjJA, sA ca samanaskAnAmeva bhavati 1 yazca svadehapAlanAhetoH | iSTavastuSu pravartate ahitAcca nivartate vartamAnakAlaviSaye ca yasya cintanaM tasya hetuvAdopadezikI saMjJA 2 atha yazca / 60600600606/06/06d6dwidnice jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 22 // 6066006
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagadRSTiH kSAyopazamikajJAnayukto yathAzakti rAgAdinigrahaparastasya dRSTivAdopadezikI saMjJA 3 21 / 'gai' iti gatirbhavAntare gamanam 22 / / _ 'Agai' iti AgatiH parabhavAdAgamanam 23 / / 'vee' iti vedaH, sa ca tredhA tathAhi-puruSavedaH 1 strIvedaH 2 napuMsakavedazca 3 24 / iti vaktavyAni // 4 // atha yasmin daNDake yAvantyetAni vaktavyAni bhavanti tAni pratidaNDakaM pratipAdayannAha - caugabbhatiriyavAusu maNuANaM paMca sesatisarIrA catvAri zarIrANi-audArika 1 vaikriya 2 taijasa 3 kArmaNa 4 rUpANi garbhajatiryagvAyvorbhavanti, AhArakaM na bhavati jIvavicArAdi- tasya caturdazapUrvadharasyaivakaraNAt / atra 'dovayaNe bahuvayaNaM' iti prAkRtasUtrAt tiryagvAyuSu iti dvivacane'pi bahuvacanaM na papatu prakaraNa- B/doSAya, 'maNuANaM paMca' iti manuSyANAM paMcApi zarIrANi bhavanti / zeSA ekaviMzatidaNDakAH trizarIrAH nArakAH trayodazasaMkhyA devAzca teSAM vaikriya 1 taijasa 2 kArmaNa 3 rUpaM zarIratrayaM bhavatyanyeSAM pRthivyaptejovanaspatidvIndriyatrIndriyacaturindriyadaNDakAnAM audArika 1 taijasa 2 kArmaNa 3 rUpaM zarIratrayaM bhavati iti prathamaM dvAram 1 / athAvagAhanAmAnarUpaM dvitIyaM dvAramAha - 6060606060600606006060 60monilonior600606d6d6d6d catuSTayam // 23 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAvaracauge duhao aMgulaasaMkhabhAgataNU // 5 // sthAvaracatuSke pRthivyaptejovAyurUpe daNDakacatuSke duhao tti dvAbhyAM prakArAbhyAM jaghanyotkRSTarUpAbhyAM kRtvA | aMgulasyAsaMkhyabhAgA tanuH zarIramAnamityarthaH / iha yadyapi eteSAM caturNA bAdaratvAt vAtAgnijalapRthivIrUpANAM | parasparamaMgulasyAsaMkhyaguNavRddhirasti tathApyaMgulAsaMkhyabhAgamAnaM na vyabhicarati // 5 // savvesi pi jahannA sAhAviya aMgalassa asaMkhaMso / zeSANAM viMzatidaMDakAnAM svAbhAvikasya maulasya zarIrasya utpattisamaye aMgulasyAsaMkhyAto bhAgo jaghanyA'vagAhanA / 1 athotkRSTAmavagAhanAM pratidaNDakamAha pRthak pRthak - jIvavicArAdiprakaraNa ukkosa paNasayadhaNu neraiA / catuSTayam utkRSTataH nArakAH paJcazatadhanuHpramANAH saptamanarakApekSayA / sattahattha surA // 6 // 0600606060060606006606on // 94 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ surAH trayodazadaNDakasatkAH saptahastapramANAH bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnAntAH tataH paraM zarIrahAnisadbhAvAt // 6 // gabbhatirisahasajoyaNa / garbhajatiryaJcaH svayambhuramaNasamudramatsyAdayaH sahasrayojanAH / vaNassaI ahiajoyaNasahassaM / vanaspatizarIraM sAdhikayojanasahasrapramANaM tattu jalAzraye jJeyaM / tadUrdhvaM tu pRthivIvikAraH / narateiMdi tigAU narA-manuSyA yugalikApekSayA, trIndriyAH karNazalAkAdayaH trigavyUtadehamAnAH / beiMdiya joyaNe bAra // 7 // aagsaaggsaaNgsaugliNgNgNgNgNgN jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 95 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIndriyAH zaMkhAdayo dvAdazayojanapramANadehAH // 7 // joyaNagaM cauriMdidehamuccattaNeNa sue bhaNiaM / caturindriyadehaM punaruccatvena zrute prajJApanAdau yojanamekaM bhaNitaM, etanmAnaM tu bhramarAdInAmapekSayA / veuvviyadehaM puNa aMgulasaMkhaMsamAraMbhe // 8 // prastAvAt jaghanyato vaikriyadehamAnaM idamuktaM kiM tadAha-vaikriyadehaM prArambhe vaikriyazarIraprArambhasamaye aMgulasya saMkhyAto || bhAgaH // 8 // utkRSTaM tu vaikriyazarIraM pRthak pRthak prasaMgata Aha - jIvavicArAdi devanaraahiyalakkhaM tiriANaM nava ya joyaNasayAI / duguNaM tu nArayANaM bhaNi veuvviyazarIraM // 1 // catuSTayam devAnAM manuSyANAM cotkRSTottaravaikriyazarIraM sAdhikaM yojanalakSaM bhavati, ca punaH tirazcAM navayojanazatAni, tu punaH nArakANAM vaikriyazarIraM dviguNaM bhaNita, ko'rthaH ? nijanijasvAbhAvikazarIramAnAt dviguNaM syAt // 9 // atha prasaMgataH 606060060606060606006doe 606060600606006006060060 prakaraNa // 96 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ daDaka uttaravaikriyaM kiyatkAlaM tiSThatIti kAlamAnamAha - aMtamuhuttaM nirae muhuttacattAri tiriyamaNuesu / devesa addhamAso ukkosaviuvvaNAkAlo // 10 // narake'ntarmuhUrtakAlaM yAvat uttaravaikriyazarIraM kRtaM sat tiSThati pazcAdvinazyati / punaH tiryagmanuSyayoH catvAri muhUrtAni || yAvat / deveSu ardhamAsaM yAvat utkRSTo vaikriyakAla iti dvitIyaM dvAram 2 // 10 // atha tRtIyadvAraM saMhananarUpamAha - thAvarasuraneraiyA asaMghayaNA ya vigalachevaTThA / saMghayaNachaggaM gabbhayanaratiriesu vi muNeyavvaM // 11 // jIvavicArAdi-15 sthAvarAH pathivyapatejovAyavanaspatirUpAH paJca. sarAH devAH, nairayikAH nArakAzcaite ekonaviMzatidaNDakAH asNhnnaaH|3 2. saMhananarahitAH / ayambhAvaH-saMhamanamasthiracanArUpaM bhavati, eSAM tu asthyabhAvAt na vivakSitaM karmagranthAbhiprAyeNa, paraM catuSTayam B/ siddhAntAbhiprAyeNa tu suranArakAH prathamasaMhananA uktAH, tadabhiprAyaM ta eva vidantIti / tathA-dvi-tri-caturindriyAH sevArtAH | / sevArta nAma SaSThasaMhananavantaH, katham ? asthiracanAyAH sadbhAvAt / tathA garbhajanaratirazcAH saMhananaSaTkaM jJAtavyaM, ko'rthaH ? 6d6d6d6d60060060 60606d6d6d6d6nKondol6dos prakaraNa // 17 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDaka SaDapi saMhananAni bhavantItyarthaH, iti tRtIyaM dvAraM saMpUrNam 3 // 11 // atha saMjJAdvAraM caturthamAha - savvesiM cau daha vA saNNA / sarveSAM caturviMzatidaNDakAnAM catasra AhArasaMjJA 1 bhayasaMjJA 2 maithunasaMjJA 3 parigrahasaMjJA 4 rUpA bhavanti / athavA 3 iti pakSAntare krodha 1 mAna 2 mAyA 3 lobha 4 loka 5 ogha 6 saMjJASaTkamIlane daza bhavanti iti caturtha dvAram 4 / atha paJcamaM saMsthAnadvAramAha - savve surA ya cauraMsA / naratiriya cha saMThANA huMDA vigalidineraiyA // 12 // jIvavicArAdi nANAvihadhayasUI bubbua vaNavAuteuapakAyA / catuSTayam puDhavImasUracaMdAkArA saMThANao bhaNiyA // 13 // sarve surAH trayodazadaNDakamitA: caturasraH samacaturasrasaMsthAnAH, tathA narAH tiryaJcaH SaTsaMsthAnAH, tathA vikalendriyAH 60606006d6d6d6d6d6d6d 6d6d6006d6oriidnioridroid prakaraNa // 98 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ || dvi-tri-caturindriyA:-nairayikA-nArakAzca huMDakasaMsthAnAH // 12 // tathA vaNavAuteuapakAyA-vanaspativAyutejo'pakAyAH ete catvAraH nANAvihadhayasUIbubbuya tti nivibhaktiko nirdezaH, 2ayamarthaH-vanaspatirnAnAvidhAkAro nAnAprakAradehAkAraH, vAyuH dhvajAkAradehaH, tejo'gniH sUcyAkAradehaH, apkAyaH bubudAkAraH tathA puhavImasUracaMdAkArA pRthivI masUranAmadhAnyadalAkArA saMsthAnataH bhaNitAH kathitA zrIprajJApanAdau iti paJcamadvAram 5 R // 13 // atha SaSThaM kaSAyadvAramAha - savvevi caukasAyA / sarve'pi caturviMzatidaNDakAH cataHkaSAyAH krodha-mAna-mAyA-lobhasahitA bhavantIti SaSThaM dvAraM sampUrNam 6 / atha saptamaM lezyAdvAramAha jIvavicArAdiprakaraNa lesachagaM gabbhatiriyamaNuesu / catuSTayam nArayateUvAUvigalA vemANiya tilesA // 14 // 606d6d6d6d6d6d6d6ions graaygligsaagtiiglaagsaagnsaagu // 19 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam joisiya teulesA sesA savvevi huMti caulesA / garbhajatiryag-manuSyeSu lezyASaTkaM bhavati / tathA nAraka-tejovAyu-vikalAH vaimAnikAzca trilezyA:, atra vizeSato vivecanaM kriyate, tathAhi prathamAyAM dvitIyAyAM ca narakapRthivyAM kApotA tRtIyasyAmupari kApotA'dho nIlA caturthyAM nIlA, paJcamyAM nIlA kRSNA, SaSThIsaptamyo, pRthivyoH kRSNaiva / tejovAyuvikalAH kRSNa-nIla- kApotalezyAvantaH / vaimAnikA anena prakAreNa trilezyAH, ayamarthaH - saudharmezAnayoH tejolezyA, tataH kalpatraye padmA, tato lAntakAdiSu kalpeSu ekA zuklaiva // 14 // jyotiSkA tejolezyA:, 'sesA savvevi huMti caulesA' zeSA uktavyatiriktAH, ke ityAha - pRthivyapavanaspatibhavanapativyantarAH | te caturlezyAH, kathamityAha - AdilezyAtrayaM svAbhAvikaM pRthivyapvanaspatiSu vartata eva, atha kecit tejolezyAvanto devA etattrayeSUtpadyante tat utpattisamaye'ntarmuhUrtaM pUrvabhavikA tejolezyA bhavati, bhavanapativyantarAstu svabhAvatazcaturlezyA eva iti saptamaM dvAraM sampUrNam // 7 // athASTamaM dvAraM prAha - iMdiyadAraM sugamaM / daMDaka // 100 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDaka 6060600606060606d6d6ood ekendriye pRthivyaptejovAyuvanaspatirUpe eka sparzanendriyaM tathA dvIndriye zaMkhapramukhe sparzana-rasane dve indriye, atha trIndriye kITikAjUkAdike sparzana-rasana-ghrANAni trINIndriyANi, caturindriye bhramarAdike sparzana-rasana-ghrANa-cakSUrUpANi catvArIndriyANi, paJcendriye nAraka-tiryag-manuSya-devarUpe sparzana-rasana-ghrANa-cakSuHzrotrANi paJcendriyANi bhavanti iti aSTamaM indriyadvAraM sampUrNam 8 / atha navamaM samudghAtarUpadvAramAha - maNuANa satta samugghAyA // 15 // manuSyeSu sapta samudghAtAH vedanA 1 kaSAya 2 maraNa 3 vaikriya 4 AhAraka 5 taijasa 6 kevali 7 rUpAH // 15 / / tathA-1 paNagabbhatirisuresu / garbhajatiryag-surayoH paJca samudghAtAH AhAraka 1 kevali 2 samudghAtau na bhavataH / tathA - nArayavAusu caura / nArakavAyvoH catvAraH samudghAtAH AhAraka 1 taijasa 2 kevali 3 samudghAtatrayasyAbhAvAt / tathA - tiya sese / aagsaagniglaagsaagngpogtaagsaagsaagsaaddu jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 101 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam zeSe pRthivyaptejovanaspatidvIndriyatrIndriyacaturindriyarUpe daNDake saptake trayo vedanA - kaSAya - maraNarUpA bhavanti iti navamaM dvAraM sampUrNam 9 // atha dazamaM dRSTirUpaM dvAramAha - vigala dudiTThI thAvara micchatti sesa tiadiTThI // 16 // ayamarthaH - vikale dvIndriya-trIndriyacaturindriyarUpe samyagdRSTi 1 mithyAdRSTi 2 rUpaM dRSTidvayaM bhavati, tathA 'thAvara micchattI' sthAvarAH pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH mithyAtvinaH, tathA 'sesa tiyadiTThI' zeSAH nArakasuratiryagmanuSyarUpAH | SoDaza daNDakAH dRSTitrayavantaH iti dazamaM dvAraM sampUrNam 10 // 16 // athaikAdazaM darzanadvAramAha - thAvarabitisu acakkhU cauriMdisu tadugaM sue bhaNiyaM / maNuA caudaMsaNiNo sesesu tigaM tigaM bhaNiyaM // 17 // sthAvarAH pRthivyaptejovAyuvanaspatirUpAH paJca dvIndriyatrIndriyAzcaiteSu saptadaNDakeSu ekaM acakSurdarzanaM bhavati, tathA | cauriMdisu tadugaM caturindriyeSu tayozcakSurdarzanA'cakSurdarzanayordvikaM zrute prajJApanAdau bhaNitaM, tathA manuSyAzcaturdarzaninaH cakSurdarzana daMDaka // 102 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDaka 1 acakSurdarzana 2 avadhidarzana 3 kevaladarzanavaMto 4 bhavanti, zeSeSu daNDakeSu nAraka-sura-tiryagrupeSu paJcadazadaNDakeSu cakSurdarzana 1 acakSurdarzana 2 avadhidarzana 3 rUpaM darzanatrayaM bhavati kevalaM na syAt iti ekAdazaM dvAram // 17 // atha zazajJAnAjJAnayobharadvayaM dvAdazatrayodazarUpaM sammilitamevAha - annANanANa tia tia suratirinirae thire anANadugaM nANannANa duvigale maNue paNanANatianANA // 18 // sura-tiryaga-narake paJcadazadaNDake ajJAnatrikaM yathA-matyajJAna-zrutAjJAna-vibhaMgajJAnarUpaM jJAnatrikaM ca matijJAna-zrutajJAna avadhijJAnarUpaM ca bhavati / jIvavicArAdi nanu jJAnAjJAnayoH parasparaM virodhAt kathaM dvayamapi paJcadazadaNDakeSu ekatvaM bhavati? ucyate-eteSAM madhye yasmin daNDake catuSTayam samyaktvaM tatra jJAnaM yatra ca mithyAtvaM tatrAjJAnaM tato na virodhaH / tathA sthire pRthivyAdipaJcakarUpe ajJAnadvayaM matyajJAnaM zrutAjJAnaM ca / iha yadyapi siddhAntAbhiprAyeNa pRthivI-jalavanaspatiSu samyaktvaM vamatAM devAnAmutpAde sAsvAdanasadbhAvAcca mati-zrutajJAne bhavataH paramatra nAdhikRte, tathA nANannANaduvigale' Hidiomon66d6d6onor6006om pogrugaagsaaNgsaugsaagsaaNgsaugsaugNgloo prakaraNa // 103 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikale dvIndriyatrIndriyacaturindriyarUpe jJAnamajJAnaM ca dvayamapi syAt teSAM samyaktve sati jJAnaM mithyAtve satyajJAnaM, tathA zamanuSye jJAnapaJcakaM paraM samyaktve sati, manuSye'jJAnatrayamapi paraM mithyAtve sati iti dvAdazaM trayodazaM ca dvAram 12-13 // 18 // atha caturdazayogadvAramAha - ikkArasa suranirae tiriesu tera panara maNuesu / vigale cau paNa vAe jogatigaM thAvare hoi // 19 // 'sura-nirae' caturdazadaNDake ekAdazayogA bhavanti / audArika-audArikamizra-AhAraka-AhArakamizrANAM cturnnaambhaavaat| / tathA tiriesu tera-tiryakSu trayodazayogAH AhAraka-AhArakamizrayoH abhAvAt, manuSyeSu paJcadaza yogAH bhavanti, vikaleSu / / jIvavicArAdi- catvAro yogAH ke ityAha-audArika 1 audArikamizra 2 kArmaNa 3 asatyAmRSAbhASArUpAH 4 tathA 'paNa vAe' vAyau paJca | prakaraNacatuSTayam yogAH / audArika 1 audArikamizra 2 vaikriya 3 vaikriyamizra 4 kArmaNa 5 rUpAH, tathA 'jogatiaM thAvare hoI' sthAvare . 3 pRthivyaptejovanaspaticatuSTayarUpe yogAstrayaH audArika 1 audArikamizra 2 kArmaNa 3 rUpAH iti caturdazaM dvAraM 14 // 19 // 3. atha paJcadazamupayogarUpaM dvAramAha - 5066666060-60-60-60 Gion606AWoroorbondisord6ore
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60-60-6006006d6d6d6d6d6d uvaogA maNuesu bArasa nava nirayatiriadevesu / vigaladuge paNa chakkaM cauriMdisu thAvare tiagaM // 20 // ___ manuSyeSu dvAdazApi upayogAH, tathA 'navanirayatiriadevesu' nArakatiryagdeveSu nava upayogA syuH, manaHparyAyajJAnakevaladarzanakevalajJAnarUpAstrayo na bhavanti, tathA 'vigaladuge paNachakkaM ko'rthaH? dvIndriya-trIndriyavikale paJca upayogA, paJca ke ityAha-matijJAna 1 zrutajJAna, 2 matyajJAna 3 zrutAjJAna 4 akSurdarzana 5 rUpAH tathA caturindriyeSu 'chakkaM' SaT upayogA bhavanti paJca pUrvokta eva SaSThaH cakSurdarzanarUpaH tathA sthAvare pRthivyAdipaJcake matyajJAna 1 zrutAjJAna 2 acakSurdarzana 3 rUpAstraya | upayogAH iti paJcadazaM dvAraM 15 // 20 // atha SoDazamupapAtadvAramAha - saMkhamasaMkhA samae gabbhayatirivigalanArayasurA ya / maNuA niyamA saMkhA vaNaNaMtA thAvara asaMkhA // 21 // asanninara asaMkhA / gsoglaayrugsaagpoogsaugsaaglaaguloo jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 105 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDaka garbhajatiryazcaHvikalA-nArakAH-surAzcaite aSTAdaza daNDakAH ekasmin samaye saMkhyAtA asaMkhyAtAzcotpadyamAnA labhante, tathA manuSyA niyamena saMkhyAtA evotpadyante teSAM sattArUpeNApi saMkhyAtatvAt, vaNatti-vanaspatayaH anantA utpadyante, tathA sthAvarAH pRthivyAdipaJcakarUpAH asaMkhyAtA utpadyante // 21 // | asaMjJino manuSyAH prajJApalAyAM ye uccArAdicaturdazasthAneSu kathitAste ekasmin samaye asaMkhyAtA utpadyante idaM prasaMgAllikhitamiti SoDazadvAram 16 / atha saptadazaM cyavanarUpaM dvAramAha - jaha uvavAu taheva cavaNevi / __yathA caturviMzatidaNDakeSu upapAtadvAraM tathaiva cyavanadvAramapi jJeyaM, ye saMkhyAtAH asaMkhyAtA anaMtAzcotpadyamAnA uktAste jIvavicArAdi-zacyavane'pi tathaiva jJAtavyAH iti saptadazadvAram // 7 // aSTAdazaM sthitidvAramAha - prakaraNacatuSTayam bAvIsasagatidasavAsasahassa ukkiTTha puDhavAI // 22 // tidiNaggitipallA U naratirisuranirayasAgaratittisA / vaMtarapallaM joisa varisalakkhAhiyaM paliyaM // 23 // 60606606060606/06/06ore androidr6workwordGiridiworiproon 2 // 106 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ asurANa ahiya ayaraM desUNadupallayaM nava nikAe / bArasavAsuNapaNadiNa chamAsa ukkiTTha vigalAU // 24 // puDhavAi dasapayANaM aMtamuhuttaM jahannaAuThiI / dasasahasavarisaThiiA bhavaNAhivanirayavaMtariyA // 25 // vemANiajoisiyA pallatayaTuMsaAuA huMti / . pRthivyapvAyuvanaspatInAM caturNAM daNDakAnAmanukrameNa bAvIsetyAdi sthitirAyurjJAtavyaM, ayambhAvaH-pRthivyAH dvAviMzatijIvavicArAdi-13 varSasahasrANyutkRSTamAyuH, tathA saga tti-apAM saptasahasravarSANi, tathA'gnerane pRthak vakSyamANatvAt, vAyoH trINi varSasahasrANi, prakaraNa- tathA vanaspateH dazasahasravarSANyAyuH // 22 // catuSTayam _ 'tidiNaggi tti' agneH trINyahorAtrANi, tathA 'naratiri' iti narANAM tirazcAM ca trINi palyopamAni devakurUttarakuru-1B yugalikApekSayA tathA 'suranirayasAgara tittisA' tti surANAM nArakANAM cAyurutkRSTaM trayastriMzatsAgaropamANIdaM ca sarvArthavimAna 606060-60-6006060 6006206a 6006060600606A6A6d6i0nha // 107 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamanarakApekSaM cAnukrameNa jJeyaM, vyantarANAM palyopamaM, jyotiSAM varSalakSAdhikaM palyaM candrApekSayA // 23 // tathA asurANAM camarAdInAM sAdhikaM sAgaropamaM, tathA navanikAye uttaradizi dezonaM palyopamadvayaM, dakSiNadizi tu sAdhu 3 palyopamaM, tathA 'bArasavAsuNapaNadiNachamAsukkiTThavigalAU' vikalAnAM dvIndriyatrIndriyacaturindriyANAmutkRSTamAyuranukrameNaivaM jJAtavyaM, tathAhi-dvIndriyANAM dvAdazavarSANi, trIndriyANAmekonapaJcAzadinAni, caturindriyANAM SaTmAsAH // 24 // | atha caturviMzatidaNDakAnAM jaghanyAM sthitimAha-'puDhavAIdasapayANaM' pRthivyAdidazapadAnAM pRthivyaptejovAyuvanaspatidvIndriyatrIndriyacaturindriyagarbhajatiryagmanuSyarUpANAM jaghanyAyuH sthitirekamantarmuhUrta, tathA bhavanAdhipA nArakA vyantarAzca dazasahastravarSasthitikAH eteSAM dazavarSasahasrANyAyurityarthaH // 25 // tathA 'vemANiajoisiapallatayaTuMsaAuA hoMti' ayamarthaH-vaimAnikadevAnAM jaghanyamAyuH palyopamaM, jyotiSAM cAnukrameNa BpalyopamasyASTamo bhAgaH ityaSTAdazaM dvAram // 18 // athaikonaviMzatitamaM paryAptirUpaM dvAramAha - suranaratiriniraesu cha pajjattI thAvare caugaM // 26 // vigale paMca pajjattI / RAMAGR60-606060 606606 aagsaaglaagsaaglaagsaaglaagsaaglaagsaagvaaddu prakaraNacatuSTayam // 108 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ sura-nara-tiryaga-narakeSu SaTparyAptayo bhavanti tathA sthAvare pRthivyAdipaJcake bhASA-manaHparyAptidvayarahitAzcatasro bhavanti // 26 // 7 tathA vikale dvIndriya-trIndriya-caturindriyarUpe mano vinA paJca paryAptayo bhavanti iti ekonaviMzatitamaM paryAptidvAram | 19 / atha viMzatitamaM kimAhAre tti dvAramAha - chaddisi AhAra hoi savvesi / paNagAipae bhayaNA / sarveSAM caturviMzatidaNDakAnAM SaTbhyo digbhya AgatAnAM pudgalAnAmAhAro bhavati, paMcadigAdike AhAre bhajanA, ayaM jIvavicArAdi paramArthaH-lokAntavartinAM jIvAnAM paJcadizo bhavati, lokaniSkuTasthAnAnAM caturdikko'pi bhavati iti kimAhAradvAraM 20 / prakaraNacatuSTayam athaikaviMzatitamaM saMjJArUpaM dvAramAha - aha sannitiaM bhaNissAmi // 27 // wwwwwwww weaguggregugry Dawengreganeeye
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam cavihasuratiriesu naraesu a dIhakAligIsannA / vigale heuvaesA sannArahiyA thirA savve // 28 // atha granthakartA vakti-ahaM saMjJAtrikaM caturviMzatidaNDakeSu vakSyAmi ||27|| tathAhi-caturvidhasureSu tiryakSu narakeSu ca dIrghakAlikI saMjJA bhavati, yasyAM dIrghakAlo'tIto'nAgato vartamAno viSayo jJeyatayA iti vyutpatteH, tathA vikale - dvIndriyatrIndriyacaturindriyarUpe hetUpadezikI saMjJA avyaktakiMcinmanojJAnasahitA vartamAnaviSayA | ityarthaH, tathA sthAvarAH paJcApi sarve saMjJArahitAH viziSTaitatsaMjJArahitA ityarthaH // 28 // daMDaka maNuANa dIhakAliyadiTTivAovaesiyA kevi / manuSyANAM dIrghakAlikI saMjJA, kecit paJcendriyA draSTivAdopadezikIsaMjJAsahitA bhavanti kSAyopazamikAdisamyaktvasahitAH, paJcendriyatiryaMco'pi ke'pi draSTivAdopadezikIsaMjJAsahitA bhavanti paramalpatvAnna vivakSitAH iti ekaviMzatitamaM dvAraM 21 / // 110 // atha dvAviMzatitamaM trayoviMzatitimaM ca dvAradvayaM saMlagnamevAha -
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ resuggesregamyrepreya pajjapaNatirimaNua cciya cauvvihadevesu gacchaMti // 29 // saMkhAu pajjapaNidi tirinaresu taheva pajjatte / bhUdagapatteavaNe eesu ccia surAgamaNaM // 30 // paryAptAstiryaMco manuSyAzca caturvidhadeveSu gacchanti na zeSajIvAH, etAvatA etayordvayordeveSu gatirutpattiH iti gatiH / // 29 // atha devAzcyutvA kutra gacchanti iti AgatimAha-saMkhyAtAyuSkeSu tiryagnareSu tathaiva paryApte bhUdakapratyekavane-pRthivIjala-pratyekavanaspatirUpe etAvatA eteSu daNDakapaJcakeSu surANAM AgamanamayamarthaH-garbhajaparyAptAstiryaMco manuSyAzca devAH | bhavanti, devAzcyutvA paJcendriyatiryagmanuSyapRthivyapavanaspatiSu Agacchanti iti devAnAM gatyAgatI iti trayodazadaNDakA devasambandhino jAtAH // 30 // atha tiryagnarayorgatyAgatI Aha - pajjattasaMkhagabbhaya tiriyanarA nirayasattage jaMti / 606d6d6d6dooooooooooooo jIvavicArAdi-15 prakaraNacatuSTayam // 111 // doo6n
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ daDaka Hidionondonwlodmomorrons paryAptAH saMkhyAyuSo garbhajAstiryaMco narAzca narakasaptake yAnti, 'asannI khalu paDhama' iti vacanAt asaMjJino'pi prathamAM | pRthivIM yAvat yAnti paraM teSAM nAtrA'dhikAraH iti nArakANAM gatiH, tathA - nirayauvaTTA eesu uvavajjaMti na sesesu // 31 // narakebhya udvattA nirgatA etayoreva tiryaga-narayoreva viSaye gacchanti na zeSeSu dvAviMzatidaNDakeSu ityAgatiH, iti nArakANAM gatyAgatI, daNDakA jAtAzcaturdaza // 31 // atha pRthivyapavanaspatInAM trayANAM daNDakAnAM gatyAgatI Aha - puDhavI AuvaNassai majjhe nArayavivajjiyA jIvA / savve uvavajjaMti niyaniyakammANumANeNaM // 32 // sarve jIvA nArakavivarjitAH trayoviMzatidaNDakAH pRthivyapavanaspatimadhye utpadyante paraM nijanijakarmAnumAnena iti vadatA sUtrakAreNa iti sUcitaM svakRtaM karma bhujyate sarvaiH jIvaiH na parakRtaM iti pRthivyapvanaspatInAM gatiH / / 32 // AgatimAha 606/06/06/oo06doiidnid6d6droid jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam | // 112 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ daDaka srigsaaggNgsaagsaaNgsaugNgraagraadu puDhavAidasapaesu puDhavIAUvaNassaI jaMti / ___ pRthivyapavanaspatayaH pRthivyAdidazapadeSu Agacchanti, pRthivyAdidaza padAnImAni pRthivyap-tejo-vAyu-vanaspati-dvIndriyatrIndriya-caturindriya-garbhajatiryag-garbhajamanuSyAH, iti pRthivyAditrayANAM gatyAgatI, daNDakA jAtAH saptadaza / atha tejovAyvorgatyAgatI Aha - puDhavAidasapaehiM teuvAusu uvavAo // 33 // teuvAU gamaNaM puDhavIpamuhaMmi hoi payanavage / pRthivyAdidazapadAnAM tejovAyvorviSayeSUpapAtaH gatirityarthaH, tejovAyvorgamanaM-AgatiH pRthivyAdipadanavake bhavati garbhajamanuSye tayorAgate abhAvAt iti tejovAyvorgatyAgatI daNDakA jAtA ekonaviMzatiH // 33 // atha vikalAnAM gatyAgatI Aha - puDhavAiThANadasagA vigalA iMti a tahiM jaMti // 34 // 606060600606060060606006 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 113 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam vikalA dvIndriya-trIndriya- caturindriyAH pRthivyAdidazakAt pUrvoktAt 'iMti' Agacchanti iti vikalAnAM gatiH punastatraiva mRtvA yAnti iti vikalAnAM gatyAgatI, daMDakA jAtA: dvAviMzatiH / atha tirazcAM gaMtyAgatI Aha gamaNAgamaNaM gabbhayatiriANaM sayalajIvaThANesu / - garbhajatirazca sakalajIvasthAneSu caturviMzatidaNDakeSu gamanaM gatiH AgamanaM ca bhavatIti tirazcAM gatyAgatI, daNDakA jAtAstrayoviMzatiH / atha manuSyasya gatyAgatI Aha -- savvattha jaMti maNuA teuvAuhiM no iMti // 35 // manuSyAH sarvatra caturviMzatidaNDakeSu mRtvA yAnti, saMhanana - kAlAdisadbhAve muktAvapi yAnti iti gatiH, tejovAyubhyAM | sakAzAt nAgacchanti iti manuSyANAM gatyAgatI, iti gatyAgatI Azritya iti caturviMzatidaNDakalApanikA / atra saMmUcchimamanuSyANAmadhikAro nAsti tathApi sopayogatvena teSAM gatyAgatI anayA gAthayA jJeye, tathAhi - daMDaka // 114 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam jati saMmucchi maNuA puDhavAidasapaesu niyameNa / AgacchaMta aDae (?) teuvAurhito na huMti narA // idaM trayoviMzatitamaM dvAraM 23 ||35|| atha caturviMzatitamaM vedadvAramAha veatiatirinaresu itthipuriso a cauvihasuresu / thiravigalanAraesu napuMsaveo havai ego // 36 // tiryagnareSu vedatrikaM puM-strI - napuMsakarUpaM, strI-puruSazceti vedadvayaM caturvidhadeveSu, sthirAH pRthivyaptejovAyuvanaspatirUpAH | paJca vikalAH dvi-tri- caturindriyAH nArakA eteSu ekA napuMsakaveda eva iti vedadvAraM, ityanena jAtAni caturviMzatidvArANi sampUrNAni 24 || 36 | athAtrAnuktamapi alpabahutvadvAramAha - pajjamaNubAyaraggivemANiabhavaNa niraya vaMtariA / joisaca upaNatiriA beiMditeiMdibhUAU // 37 // daMDaka // 115 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAUvaNassai ccia ahiA ahiA kameNime huMti / savvevi ime bhAvA jiNA ! mae'NaMtaso pattA // 38 // paryAptA manuSyAH sarvastokAH, kathaM ? sarvastokasaMkhyAtvAt, tebhyo bAdarAgnirasaMkhyAtaguNaH, tasmAt vaimAnikA asaMkhyAtaguNAH, tebhyo bhavanapataya asaMkhyAtaguNAH, tebhyo nArakA asaMkhyAtaguNAH, tebhyo vyantarA asaMkhyAtaguNAH, tebhyo jyotiSkAH | saMkhyAtaguNAH, tebhyazcaturindriyAH saMkhyAtaguNAH, tebhya paJcendriyAstiryaMco vizeSAdhikAH, tebhyo dvIndriyAH vizeSAdhikAH, | tebhya: trIndriyA vizeSAdhikAH, tebhyaH pRthivIkAyikA jIvA asaMkhyAtaguNAH, tebhyaH apkAyikA jIvA asaMkhyAtaguNAH 1 // 37 // jIvavicArAdi- 6 tebhyo vAyukAyikA saMkhyAtaguNA, tebhyo vanaspatijIvA anaMtaguNAH / ete paJcadazaprakArA jIvabhedA anukrameNa adhikA prakaraNacatuSTayam jJeyAH / tatra kecit saMkhyAtaguNAH, kecidasaMkhyAtaguNAH, kecit vizeSAdhikAH, kecidanaMtaguNAH iti / 2 atha stotrakartA svakIyasvarUpaM prArthanAM ca kurvanAha-'savvevi ime bhAvA jiNA ! mae'NaMtaso pattA' he jinAH ! sarve'pi 1 pUrvoktAzcaturviMzati daNDakA mayA anaMtazo'naMtAn vArAn prAptAH // 38 // Gooool6d6d6d6om word/dr6wom6oKddardGition // 116 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam saMpai tumha bhattassa daMDagapayabhamaNabhaggahiyayassa / daMDatiavirai sulaha lahu mama diMtu mukkhapayaM // 39 // saMpratyatha he jinA ! iti zeSaH mama mahyaM laghu zIghraM mokSapadaM dadatu / kiM viziSTAya mahyaM ? tumha bhattassa - yuSmAkaM | bhaktasya, punaH kiMviziSTasya ? mama daMDagapayabhamaNabhaggahiyayassa daNDakapadeSu bhramaNaM tena bhagnaM hRdayaM yasya sa tasya kiM viziSTaM mokSapadaM ? 'daMDatiaviraisulahaM' daMDA manovacaH kAyadaMDAsteSAM trayaM daNDatrayaM tasmAd yA viratirviramaNaM tayA sulabhaM suprApyam // 39 // sirijiNahaMsamuNIsararajje siridhavalacaMdasIseNa / gajasAreNa lihiyA esA vinnatti appahiA // 40 // zrIjinahaMsasUrimunIzvararAjye gajasAreNa eSA vijJaptirlikhitA, kiMviziSTA vijJaptiH ? AtmahitA - AtmanaH hitA hitakArikA upalakSaNatvAtpareSAM ca, kiMviziSTena gajasAreNa ? zrIdhavalacandranAmAprAgvATavaMzIyopAdhyAyastasya ziSyeNeti // 35 // evere daMDaka // 117 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ widioHd6d6d6d6d6d6omind durghaTaM daNDakastotraM vyAkhyAtuM yena tena ca / na zakyate sphuradbodhAbhAvena bhavinAM puraH // 1 // prayAti sugamaM tasmAd vyAkhyAnaM vihitaM sphuTaM / svayaM vyAkhyAnayantu drAk zrIgurorvAcanAM vinA // 2 // saMvatirasya (sa) nidhiguhamukhasoma (1616) mite nabhasi kRSNapakSe ca / amadAvAde hAjApaTelapolIsthazAlAyAM // 3 // zrImatkharataragacchAdhIzvarajinacandrasUriziSyo'bhUt / gaNiH sakalacandranAmA rIhaDagotrI ca puNyAtmA // 4 // tacchiSyasamayasundara etAM vRttiM cakAra cArutayA / atisugamAM subodhAM paThantu bho ! pAThayantu drAk // 5 // iti zrIsamayasundaropAdhyAyakRtA daNDakastotravRttiH / ' zrIrastu kalyANamastu // zrI // 66006d6d660060060060060 jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam | // 118 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI haribhadrasUriviracitA jaMbUdvIpasaMgrahaNI jaMbUdvIpa saMgrahaNI 6006660606006 (zrIprabhAnaMdasUriviracitavRttisahitA.) natvA zrIvIrajinaM saMdarzitavizvavizvavastucayam / zrI kSetrasaMgrahaNyA vRttiM kurve yathAzakti // 1 // jIvavicArAdi-15 prakaraNa dattaikAMtavAdisaMdohApArasAdAnAM girAsvargApagAnAdAnuvAdAnAM zrIharibhadrasUripAdAnAM kRteAcikhyAsAyAM mAdRzasyAlpamedhasaH catuSTayam ko'vakAzaH? tathApyarthanipuNaprakaraNarAgAt svazaktimajAnAno'pyupacakrame / iha tAvat sUtrakAraH prathamaM caturatizayasvarUpabhagavannamaskAramaMgalAbhidhAyikAM ziSTopadiSTamArgAnusaraNArthamAdyagAthAmAha / do6onsion6006wd06d6d6idiombianbidos // 11 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam namiya jiNaM savvannuM, jagapujjaM jagaguruM mahAvIraM / jaMbUddIvapayatthe, vucchaM suttA saparaheDaM // 1 // namiyajiNetyAdi - mahAvIraM natvA jaMbUdvIpapadArthAn vakSye iti saMbaMdha: / tatra karmavidAraNAdiguNAdvIraH / uktaM ca|" vidArayati yatkarma tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca tasmAdvIra iti smRtaH // 1 // tato mahAMzcAsau vIrazca | mahAvIraH caramatIrthaMkaraH taM natvA praNamya, kiMviziSTamityAha, rAgAdInaSTAdazAMtaraMgArIn jayatyabhibhavati iti jina: taM tathoktaM, | ityanenApAyApagamAtizayaH apAyarUpAntarArikSayAt / tathA sarvajJaM sarvaM jIvAjIvagatisthityAdikaM jAnAti vettIti sarvajJaH taM tathAvidhaM, iha jJAnagrahaNena darzanamapi gRhItaM tena sarvadarzinamityapi pratyetavyaM, tannAMtarIyakatvAt, etena tu jJAnAtizayaH | sUcita: / tathA jagatpUjyaM atra jagacchabdena bhinnagraMthikabhavyasaMjJiparyAptapaMcendriyagrahaH tato jagataH pUjyo'rcanIyo jagatpUjya: taM tathAprakAraM, anena tu vizeSaNena pUjAtizayaH / punaH kIdRzaM ? jagadguruM iha jagacchabdena caturdazarajjvAtmakalokaparigrahaH, | tato jagaccarAcaraM gRNAti kathayati jagadguruH taM, anekadvIpasAgarasurAlayanairayikAlayAdipUrNajagadvaktAramityarthaH, mUkakevalino // 120 // hi sarvajJAH sarvadarzino'pi vacanasAmarthyAbhAvAnna vizvasvarUpaM nirUpayitumalaMbhUSNavo bhavatyanena tadvyavacchedAdvacanAtizayaH jaMbUdvIpa saMgrahaNI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyapAdi / evaM gAthArddhana bhagavannamaskArarUpaM maMgalamuktaM / aparAddhe tu abhidheyAdInAha, - "jaMbUddIvapayatthi tti" - jaMbUvRkSavizeSastena upalakSito dvIpo jaMbUdvIpaH, uttarakurukSetre hi nIlavadvarSadharamAlyavadvakSaskArazItAnadInAM bahumadhyadezabhAge 3 bahutadvRkSalakSalakSito jaMbUvRkSo'sti, tannAmnAyaM jaMbUdvIpaH / uktaM ca bhagavatyaMge-"se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai, jaMbUddIve | jaMbUdvIpa BI dIve, goyamA ! jaMbUddIveNaM dIve maMdarassa pavvayasya uttareNaM lavaNassa dAhiNeNaM jAva tattha bahave jaMbUrukkhA jaMbUvannA jAva | saMgrahaNI | uvasohemANA ciThThati se teNaTheNaM goyamA ! evaM vuccai jaMbUddIve dIve iti" tatra padArthAH kSetraparvatanadIvanAdayo'bhidheyavasturUpAH tAn, kiM kariSyAmi ? ityAha, 'vucchaM' vakSyAmyabhidhAsyAmi, ihA'smadarthakriyAyogAtsUtre'nukto'pyahamityAtmanirdezo jJAtavyaH, jaMbUdvIpapadArthAn vakSyAmi, anena tvabhidheyaM nigaditaM / na bhagavato'tizAyijJAnamaMtareNa cakSuragocaraitAvatkSetra-3 svarUpaprarUpaNapravINatAstItyAdiparapraznanirAkaraNAyAha-'sutta tti' sUtraM siddhAMto gaNadharAdiracitajaMbUdvIpaprajJaptikSetrasamAsAdi jIvavicArAdiprakaraNa tasmAt, na svamatyanusAreNa / kimarthametAvAn prayAsaH kriyate ? ityAha 'saparaheu tti' sva AtmA paro'nyastayorheturnimittaM / catuSTayam | tadarthamityarthaH, etena saMbaMdho'bhihitaH, sa ca svaparabhedAd dvidhA, punaraikaiko'naMtaraparaMparabhedAd dvidhA, tatrAnaMtaraH karturbhavyasattvAnugrahaH parasya zrotustvetadarthAvagamo jaMbUdvIpavicArajJAnarUpaH, paraMparastu dvayorapi paramapadAvAptiriti / abhidhAnaM tUttaratra gAthAyAM 60-620606ou606d6d6d6d6d alaagsaagsaaNgsaagniglaagsaagr // 12
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayameva sUtrakAro bhaNiSyati // 1 // idAnImabhidheyarUpadazadvArapurassaraM kaviH prakaraNAbhidhAnamAha - khaMDoM joryaNa vAsA, pacaya kUDaoN ya tittha seDhIo / vijaya daheM sarlilAo, piMDesi hoi saMghayaNI // 2 // jaMbUdvIpa saMgrahaNI tatra khaMDAni vistAreNa bharatapramANAni, yojanAni ghanIkRtarUpANi, varSANi bharatakSetrAdIni, parvatA vaitADhyAdayaH kUTAni 2 vaitADhyAdiparvataziraHsthitAni zRMgarUpANi siddhAyatanakUTAdIni, tIrthAni mAgadhAdIni, zreNayo dIrghavaitADhyeSu pArzvadvaye'pi B/ vidyAdharanagarAbhiyogikadevanivAsazreNayaH, vijayAH kacchAdayaH, hRdA: padmAdayo mahAhadAH, salilA gaMgAdyA mahAnadyaH / iha samAsa evaM kartavyo yojanAni ca varSANi ca yojanavarSANi prAkRtatvAliMgavyatyayaH, evamagre'pi, navaraM tIrthAni ca zreNayazca tAstIrthazreNayaH, jIvavicArAdi-"strIpuMnapuMsakAnAM sahavacane syAtparaM liMgamiti vacanAt" strItvamevamagre'pi vijJeyaM / "piMDesiM hoi-saMghayaNi tti" / eSAM dazAnAM hai catuSTayam varNanIyapadArthAnAM piMDa: samavAyaH saMgrahaNirbhavati, piMDazabdaH samUhe'pyasti, yadAha haimAnekArtha:-"piMDo vRMde japApuSpe gole boleuMgasihayoriti" / etAni khaMDAdIni dazApi paramArthataH kSetrameva, tataH evaM niruktiH, kSetraM jaMbUdvIpalakSaNaM saMgRhyate upAdIyate'nayeti kSetrasaMgrahaNiH avayave samudAyopacArAt / imAni daza dvArANyatra prakaraNe'bhidhAsyaMta iti // 2 // atha yathoddezastathA nirdeza iti / onlondwonod6d6d6d6d06ondonsidere eeeeeeeeeyok prakaraNa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyamAzritya prathamaM gAthAtrayeNa khaMDAnyAha - nauyasayaM khaMDANaM, bharahapamANeNa bhAie lakkhe / jaMbUdvIpa ahavA nauyasayaguNaM, bharahapamANaM havai lakkhaM // 3 // saMgrahaNI nauyasayetti-samastamapi jaMbUdvIpaM navatyuttaraM zataM khaMDAnAM bhaNiSyamANaprakAreNa bhavatIti zeSaH / kSetraparvatavistAramAzritya | khaMDAni jJAtavyAni na punardIrghatvena, yata:-dhanuSpRSThAkAratvAdAdyaM bharatakSetraM laghIyastataH parANi krameNa dIrghatarANi yAvanmahAvideho B madhyavibhAge yojanalakSadairghyaH / kiyatpramANAni khaMDAni bhavaMti ? ityAha-"bharahapamANeNa" ityAdi bharataM prathama varSaM tasya / pramANaM mAnaM SaDviMzatyadhikapaMcayojanazatAni sayojanaikonaviMzaSaDbhAgAni tena bhAjite bhAge hRte sati yallabhyate tatsamAni jIvavicArAdi-zakhaMDAni bhavaMti / tadyathA-jaMbUdvIpaviSkaMbho yojanalakSaM, eka ekakastadane paMca zUnyAni dhriyaMte 100000, eSa bhAjyarAziH, catuSTayam bharatamAnaM tu prAk kathitaM 526 yojana, kalA 6, ayaM ca bhAgahAraH, tato labdhaM navatyuttaraM zataM 190, etAni sarvajaMbUdvIpakhaMDAni // 123 // punarvidhAnAMtareNa khaMDAnayanAyopAyamAha-'ahave' tyAdi, - athavA prakArAMtareNa bharatapramANamuktasvarUpaM navatyadhikena zatena 2. | gaNitaM jaMbadvIpaviSkaMbhamAnaM lakSayojanarUpaM bhavati / tathAhi-bharatamAnaM 526 yo. kalA 6, eSa mUlarAziH, navatyuttaraM zataM 260606060606006 weggyuggagyeyaneswersneygyangya prakaraNa
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam |ca 190, guNakAraH tato guNite labdhaM yojanAni lakSaM 100000 etatpunarjaMbUdvIpamAnamiti ||3|| punarmugdhAvabodhanArthaM varSANi varSadharAMzcAzritya tRtIyaM prakAramAha - ahavega khaMDe bharahe, do himavaMte ya hemavai cauro / aTTha mahAhimavaMte, solasa khaMDAI harivAse // 4 // battIsaM puNa nisaDhe, miliyA tesaTThi bIyapAsevi / causaTThI u videhe, tirAsipiMDe u nauyasayaM // 5 // ahavetyAdi-athaveti vikalpAMtare bharatanAmni kSetre ekamekasaMkhyAkaM khaMDaM bhavatItyAdi zeSo'dhyAhAryaH, khaMDapramANatvAttasya / | yaduktaM- "paMcasaye chavvIse chacca kalAvitthaDaM bharahavAsaM" iti / tathA "do himavaMti tti" hemavati varSadhare dve dvisaMkhye khaMDe bhavataH / yato bharatakSetrAt parANi varSadharavarSANi krameNa dviguNadviguNavistArANi / taduktaM "bharaheravayappabhiI, duguNA duguNA ya hoi vikkhaMbhe / vAsA vAsaharANaM, jAvaya vAsaM videhati // 1 // tathA "hemavai cauro" iti haimavate dvitIye kSetre catvAri jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 124 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ badIpa catuHsaMkhyAkAni khaMDAni / 'advetyAdi' mahAhimavati dvitIye varSadhare'STau khaMDAni / harivarSe tRtIye kSetre SoDaza khaMDAni / tathA 3 'battIsamiti' niSadhe tRtIyavarSadhare punatriMzat khaMDAni bhavaMti iti sarvatra saMbadhyate / iti mahAvidehavyatirikteSu dakSiNadigvatiSu 3, varSavarSadhareSu sarvamIlane triSaSTikhaMDAni jAtAni / idAnImuttaradigvyavasthitakSetravarSadharakhaMDAni nirUpayati-'miliyetyAdi' evameva B/ militAni samuditAni triSaSTiH khaMDAni dvitIyapArve'pi bhaveyustadyathA-ekaM khaMDamairavate, dve zikharigirau, catvAri hairaNyavatakSetre, saMgrahaNI 18 aSTau rukmiparvate, SoDaza ramyakkSetre, dvAtriMzattu nIlavati varSadhara iti / 'causaTThI' ityAdi, iha padaikadeze'pi padasamudAyopacArAdvidehe iti mahAvidehe sarvavarSadharamadhyavartini kSetre catuHSaSTiH khaMDAni bhavaMti / etAvatA sarvasaMkhyayA kiM jAtamityAha-'tirAsItyAdi' trayazca te rAzayazca trirAzayaH teSAM piMDa: samUhaH, yadvA trayANAM rAzInAM samAhArastrirAziH tasya piMDastasmin, tuH punararthe navatyadhikaM zataM khaMDAni syuriti gAthAdvayArthaH // 4-5 // atha jaMbUdvIpe yojanaparimANAni khaMDAni kiyaMti bhavaMti ? ityAdikaM 3 jIvavicArAdi-15 prakaraNa- ghanIkRtayojanadvAraM gAthApaMcakenAha - catuSTayam 2 // 125 // joyaNaparimANAI, samacaturaMsAiM ittha khaMDAI / lakkhassa ya parihIe, tappAya guNe ya (te) huMteva // 6 // 6666006wonlon60060606on >>idaidad
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ joyaNetti-khaMDapramANamajAnAnaM ziSyaM prati gurustatpramANamAcaSTe-atrAsmin jaMbUdvIpe prakrAMtaprakaraNe vA ghanIkRtayojanaparimANAni samacaturasrANAM khaMDAni yojanAni bhaNyaMte / samAstulyapramANAzcatvAro'srAH koTayo yeSAM tAni | tathoktAni / tathAhi- kalpanayA kila kazcid devaH sakalamapi jaMbUdvIpaM yojanapramANeSTikAcitaM karoti, prataravistAreNa 3 B/tatpramANA yAvatya iSTikA bhavaMti tAvatyeva yojanakhaMDAni bhaveyuH / tadAnayanAya karaNamAha-'lakkhasse' tyAdi, lakSasyeti yojanalakSapramANaM vRttakSetraM tasya paridhirbAhyaparimaMDalaM bhaNiSyamANapramANaM tasya 'tappAyaguNaM' tti, tasya lakSasya yaH pAdazcaturtho'zaH paMcaviMzatisahasrarUpaH tena guNo guNakAraH tasmin kRte sati, caH samuccaye, kiM bhavatItyAha,-'te hu~ti tti' prAkRtatvAt || liMgavyatyayaH / tatastAni yojanaparimANAni khaMDAni bhavaMti saMpadyate / tathAhi- lakSasya paridhau paMcaviMzatyA sahasrairguNite jIvavicArAdi vAMchitAMko labhyata iti bhAvaH, sa cottaratra prapaMcena bhaNiSyati // 6 // adhunA yaduktaM 'lakkhassa ya parihIe' iti paridhernAmakIrtanaM prakaraNa- tasyAnayanAya karaNagAthAmAha - catuSTayam vikkhaMbhavaggadahaguNa, karaNi vaTTassa parirao hoi / vikkhaMbhapAyaguNio, parirao tassa gaNiyapayaM // 7 // 666660-6060606/dood aagsaagsaaNgsaugNgsaagsaaNgshaaysaagrN // 126 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam vikkhaMbheti-iha jaMbUdvIpaparidhinA prayojanaM sa ca vedikAziraH kaTakajAlakabAhyadigbhAgavarttI grAhyaH, ato mUle | dvAdazayojanAni pRthulA vedikA tasyAzca madhyAnyaSTau yojanAni jaMbUdvIpe jJAtavyAni, yojanacatuSTayamAno bAhyapradezo lavaNasamudramadhye |gaNyate ' viSkaMbhe' tyAdi viSkaMbho vistAraH tasya vargaH tAvataiva guNanaM, yathA catvArazcaturbhirguNitAH SoDaza bhavaMtItyAdi sa ca dazaguNo dazakena guNitaH tasya karaNirviSamasametyAdinA vargamUlAnayanaM, evaM kRte kiM bhavati ? ityAha- 'vaTTassetyAdi' | vRttasya vartulakSetrasya parirayaH paridhirbhavati syAt / viSkaMbhasya pAdena caturthAMzena guNitaH san parirayo gaNitapadaM bhavati / kiMca sarvavRttakSetrANAM paridhigaNitapadayorAnayanAyAyameva karaNavidhiriti gAthAkSarArthaH / bhAvArthastvayaM- yathA jaMbUdvIpasya viSkaMbho yojanalakSamAnaH tata eko nyasyate tadagre paMca zUnyAni 100000 tasya vargo vidhIyate ekakasyAgre dazazUnyAni 10000000000 punardazaguNane ekazUnyavRddhiH 100000000000 etasya rAzermUlametadAryAdvayAnusAreNAnetavyaM, yathAviSamAtpadatastyaktvA vargasthAnacyutena mUlena / dviguNena bhajeccheSaM labdhaM vinivezayet paMktyAM // 1 // tadvargaM saMzodhya, dviguNIkurvIta pUrvavallabdhaM / utsArya tato vibhajet, zeSaM dviguNaM kRtaM dalayet // 2 // tato labdhAMkasya chedarAziH, SaT lakSANi, dvAtriMzatsahasrANi catvAri zatAni, saptacatvAriMzadadhikAni, 632447 etAni ca prAMtavarttisaptakaM muktvA sarvANyarddhakriyate jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 127 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpa zatato jAtAni trINi lakSANi SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike 316227, zeSamuparIdamuddharati catvAri lakSANi, caturazItisahasrANi, catvAri zatAni, ekasaptatyargalAni 484471, amUni ca yojanAni gavyUtaM yojanasya caturthAMzaH, zatatazcaturbhirguNitAni jAtA ekonaviMzatirlakSAH, saptatriMzatsahasrA, aSTau zatAni, caturazIti yutAni, gavyUtAnAM 1937884, tatazchedarAzinA SaDlakSAdinA navaramaMtyasaptakamapi dviguNaM kRtvA bhAge hRte labdhaM gavyUtatritayaM zeSamidamupariSTAttiSThati, saMgrahaNI catvAriMzatsahasrANi, paMcazatAni, dvAviMzatyadhikAni 40522, ekena gavyUtena dhanuHsahasradvayaM bhavati, tAvatA ca gavyUtarUpa uddharitarAzirguNyate, tadyathA - agre zUnyatrayaM datvA mUlarAzirdviguNo vidhIyate, jAtA aSTau koTayo dazalakSAzcatuzcatvAriMzat | OM sahasrAH 81044000, pUrvoktacchedarAzinA bhAgo hiyate labdhamaSTAviMzatyadhikaM dhanuHzataM 128 zeSamidamuparidhanUrUpaM tisstthti| ekonanavatiH sahastrANyaSTAzItyadhikAnyaSTau zatAni 89888 tato'gulAnayanAya SaNNavatyA etasya guNakAre datte jAtAni 2. jIvavicArAdi SaNNazItilakSANyekonatriMzatsahastrANi dve zate'STacatvAriMzadadhike 8629248 prAktanarItyA chedarAzimadho vihAya bhAge hRte / catuSTayam labdhAni trayodazAMgulAni 13, uparIdamavaziSyate, catvAri lakSANi, sapta sahasrANi, SaTcatvAriMzadadhikAni, trINi zatAni || za40736, ardhAMgulAnayanAya eSa rAzirdviguNIkriyate, jAtAnyaSTau lakSANi, caturdaza sahasrANi, SaTzatAni, dvinavatyargalAni | 6monHid60606006doiidnilionition prakaraNa // 128 // didaid
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ |814692, prAktanena cchedarAzinA bhakte labdhamarddhamaMgulaM zeSamuddharati, ekA lakSA, dvayazItiH sahasrANi, dve zate aSTAtriMzadadhike / 182237, eSa jaMbUdvIpasya paridhiriti // 7 // amumevArthaM spaSTataramAha - parihI tilakkha solasa, sahassa doya saya sattavIsahiyA / . jaMbUdvIpa saMgrahaNI kosatigaTThAvIsaM, dhaNusaya teraMguladdhahi // 8 // parihi tti-yojanAnAM tisro lakSaH, SoDaza sahasrAH, dve zate saptaviMzatyadhike, krozatrayamaSTAviMzaM dhanuHzataM trayodazAMgulAnyarddha B/cAMgulaM sAdhikaM jaMbUdvIpasya paridhiH parikSepo bhavati / ihAdhikagrahaNAdekA yUkA likSA caikA labhyata ityAdi vizeSArthinA svayamevAbhyUhyaM, sUtrakAreNopekSitatvAnmayApi na likhitamiti // 8 // adhunA jaMbUdvIpasya gaNitapade kRte yatsaMpadyate jIvavicArAdi- tadabhidhitsurAhaprakaraNacatuSTayam satteva ya koDisayA, nauA chappanna sayasahassAI / cauNauyaM ca sahassA, sayaM divaDhe ca sAhIyaM // 9 // aagsaaggpoogpoogpoogpoogsaagglaag swyyyyyyyyyyyyyyyyyr // 129 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAuyamegaM panarasa, dhaNUsayA taha dhaNUNi pannarasa / saDhei ca aMgulAI, jaMbUddIvassa gaNiyapayaM // 10 // iza satteva ya tti-evo'vadhAraNe sapta koTizatAni navatikoTayaH SaTpaMcAzallakSANi caturnavatisahasrANi, dvitIyArddha zataM ca 3 jaMbUdvIpa 8 saMgrahaNI dvitIyaM zataM arddha yatra tat dvitIyArddha sArddhaM zatamityarthaH / caH samuccaye / kIdRzamityAha-sAdhikamadhikena sahitaM, 2, AdhikyamevAviSkaroti, 'gAuya tti' ekamekasaMkhyAkaM gavyUtaM krozaM, paMcadazadhanuHzatAni paMcadazottarANItyarthaH / caH samuccayArthaH sa ca bhinnakramastata evaM yojyate, SaSTiraMgulAni ca jaMbUdvIpasya gaNitapadaM bhavatIti zeSaH, idamuktaM bhavati - yadi samacaturasrANi samastajaMbUdvIpasya yojanapramANAni khaMDAni kriyate tadA yathoktasaMkhyAni gavyUtAdyadhikAni bhavaMti / tadyathA / jIvavicArAdi-3- jaMbUdvIpasya paridhiryojanAnAM tisro lakSAH SoDaza sahasrANi saptaviMzazatadvayAdhikAnItyevaMrUpa: paMcaviMzatyA sahasrairguNanIyaH, prakaraNa tato bhavaMti saptakoTIzatAni navatiH koTayaH SaTpaMcAzallakSANi paMcasaptatiH sahasrANi 7907675000, punargavyUtatritayaM catuSTayam B paMcaviMzatyA sahasrairguNitaM jAtAni paMcasaptatiH sahasrANi krozAnAM 75000, eSAM caturbhirbhAge hRte labdhA aSTAdaza sahasrAH | saptazatI paMcAzadadhikA yojanAnAM 18750, eSo'karAzimUlarAzau mIlanIyaH, tato'STAvizaM dhanuHzataM paMcaviMzatyA sahasrairguNanIyaM / 60060060606006om wepveyutyoggyeyengweggyega // 130 // 60606
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam | jAtAni dvAtriMzaddhanuSAM lakSANi 3200000, aSTabhirdhanuH sahasrairyojanaM bhavatIti kRtvA tadAnayanAyASTabhireva sahastrairbhAgo hiyate, | labdhAzcatvAro yojanazatAH 400, ete'pi mUlarAzimadhye prakSeptavyAH, tataH sArddhatrayodazAMguleSu paMcaviMzatyaiva sahastrairguNiteSu labdhAni trINi lakSANi saptatriMzatsahasrANi paMcazatAdhikAni 337500, eSAM dhanurAnayanArthaM SaNNavatyA bhAgo hiyate, jAtAni trINi dhanuHsahasrANi paMcadazottarapaMcazatAdhikAni 3515, SaSTiraMgulAni copariSTAt / punargavyUtAnayanAya dhanuHsahasradvayena bhAge hRte labdhaM gavyUtamekaM, SaTpaMcAzallakSANi caturnavatiH sahasrANi, sArddhazatAdhikAni samacaturasrANAM yojanapramANakhaMDAnAM, tathaikaM gavyUtaM paMcadazottarANi paMcadhanuH zatAni SaSTiraMgulAni ca 7905694150, gavyU. 1 dhanuH 1515 aMgula 60, iti sarvajaMbUdvIpagaNitapadaM prapaJcitaM tatprapaJcitena samarthitaM dvitIyaM yojanadvAram // 9 - 10 // saMprati kramAyAtaM tRtIyaM kSetradvAraM gAthAyAH prathamapAdenAha - bharahAi sattavAsA, "bharahAi tti," varSANi kSetrANi manuSyanivAsasthAnAnItyarthaH, tAni kiyatsaMkhyAni ? kiMnAmAni ca bhavaMti ityAha, satta tti saptasaMkhyAni nAmatastu bharatAdIni, AdizabdAddhemavataharivarSamahAvideharamyakairaNyavatairavatAnAM grahaH, tathA varSazabdo jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 131 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam napuMsakaliMgaH puMstve prayukto'pi prAkRtatvAt na doSAya, "liMgaM vyabhicAryapi' iti vacanAt, amUni ca sarvakSetrANi | svAdhiSThAtRdaivatasamAnanAmAni / tathAhi - bharatAdhipatiryo yo deva utpadyate taM taM tatsAmAnikAdyA devA 'bharata' ityAhvayaMti, | tatastannAmnA tadadhiSThitaM kSetramapi bharatamiti kathyate / tathAcAgama:- " se keNaThThaNaM bhaMte ! bharahe vAse iti ? goyamA, bharahe deve mahaDDIe, mahajjue jAva paliovamaTThiie parivasai, se eeNaTTeNaM goyamA, evaM vuccai bharahe vAse" iti evaM | haimavatAdiSvapi bhAvanIyamiti saMkSepArthaH / vistarArthastvayaM sarvadvIpasamudrANAM madhye paripUrNacaMdramaMDalasaMsthAnaH sarvato | lakSayojanamAno jaMbUdvIpo'sti / yadAgamaH-se NaM jaMbUddIve egA jagaIe, savvao samaMtA saparikhitte sANaM jagaI aTThajoaNAI uDDuM uccatteNaM, mUle bArasajoyaNAI vikkhaMbheNaM, majjhe aTThajoaNAiM vikkhaMbheNaM, uvariM cattAri joaNAiM vikkhaMbheNaM, mUle vicchinnA, majjhe saMkhittA, uvariM taNuA, gopucchasaMThANasaMThiyA, savvavairAmayA, acchA saNhA jAva paDiruva tti" / | tasyAzcopariSTAdarddhayojanocca: paMcadhanuH zatavistIrNo gavAkSakaTakaH, tathA tasyA eva bahudezamadhyabhAge gavAkSakaTakapramANocchrAyadairdhyA | parikSepeNa jagatIsamAnA, nAnAratnanirmANA, vividhapadmamaMDitA, padmavaravedikAsti / yaduktaM rAjapraznIyopAMge - "se keNaThTheNaM bhaMte! evaM vuccai, paumavaraveiyA ? goyamA ! paumavaraveiyANaM tattha tattha dese tarhi tarhi veiyAsu, veiyAbAhAsu ya, erver jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 132 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ | veiyAphalaesu ya, veiyApuDaMtaresu ya, khaMbhesu, khaMbhabAhAsu, khaMbhaphalaesa, khaMbhapuDaMtaresu, sUIsu, sUImuhesu, sUIphalaesu, isa sUIpuDaMtaresu, pakkhesu, pakkhabAhAsu pakkhaphalaesu, pakkhapuDaMtaresu, bahuyAI, paumAI, kumuyAI, naliNAI, subhagAI, sogaMdhiyAI, i puMDarIyA, sayavattAI, sahassavattAI, savvarayaNAmayAI, acchAI, paDirUvAI, mahayAvAsikkayachattasamANAiM, paNNattAI samaNAuso jaMbUdvIpa 18 se eeNaM aTeNaM goyamA, evaM vuccai paumavaraveiyA" iti / tasyAH pArzvadvaye'pi dvau vanakhaMDau vedikAmAnadaiyauM vidyete, B. | navaraM vistAreNAbhyaMtaraH sArddhadhanuHzatadvayonayojanayugmapramANo, bAhyastu vanakhaMDo'rddhASTamadhanuHzatahInayojanayugmamAno, yatastatra anyAnyapyabhyaMtarAt vanakhaMDAdadhikAni paMcadhanuHzatAni jAlakaTakenAvaruddhAni, paraM zrImalayagiripAdairnaitadvivakSitaM, dvayorapi 3 vanakhaMDayorekameva mAnamuktaM, tattvaM tu bahuzrutA vidaMti / tasyAM ca vedikAyAM meruparvatAtpaMcacatvAriMzadyojanasahasrANi dakSiNasyAM jIvavicArAdi-3 dizyAta dizyatigatya aSTayojanocchrAyaM caturyojanavistAraM pratyekamekaikakrozavistArayA dvArazAkhayA kalitaM, tataH sAmastyena prakaraNa- sArddhayojanacatuSTayavistAraM vaiDUryamayAbhyAM kapATAbhyAM vajramayyA parighayA nirjaTitaM, anekasAmAnikasurAdidevAgramahiSyAdidevIkRtasevArddhapalyopamAyurvaijayaMtadevAdhiSThitaM ve(vai)jayaMtAbhidhAnaM dvAramasti / tathA amuto dvArAt udIcyAM himavaMtaM pUrvAparayostu || 2 // 133 // zalavaNodanvaMtaM yAvadgataM bharatanAmakaM vijayakSetraM tacca bahumadhyadezabhAge pUrvAparayolavaNasamudraprAptena paMcAzadyojanavistIrNena witho6on6N6d6droid6000606006 mHyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyh catuSTayam
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tada.ccena rajatamayena vaitADhyaparvatena dvidhA kRtaM, tena dakSiNabharatArddhamuttarabharatArddha ceti bhaNyate / himavatparvatova'talasthitAt padmahUdAnnirgatAbhyAM prathamaM pUrvAparayorgatvA svasvanAmadheyakUTAdAvRtya dakSiNAM dizamanuzritya vijayADhyaparvataM vibhidya dakSiNalavaNodadhi praviSTAbhyAM gaMgAsiMdhubhyAM tacca kRtaSaTkhaMDaM, tatra ca prANiprANavyaparopaNapravaNAMta:karaNamlecchavyAptatvAdanAryANi zA jaMbUdvIpa saMgrahaNI paMca khaMDAni / ekaM ca vaitADhyAt dakSiNasyAM dizi ekAdazakalAdhikaM caturdazottaraM yojanazatamatigatya navayojanavistIrNayA hai| dvAdazayojanadIrghayA ayodhyayA nagaryA virAjitaM, gaMgAsiMdhuvaitADhyadakSiNasamudrANAM madhyasthitaM jinacayarddhacakri pramukhottarapuruSAdhyAsitamArya / uktaM ca - AryAvarto janmabhUmirjinacayarddhacakriNAmiti / tathA vaitADhya'pAcyAM tamistrA |guhAsti, sA ca dvAdazayojanAyAmA paMcAzadyojanadairdhyA kRtakRtamAladevanivAsA vejayaMtasamAnadvArA, tasyAzca bahumadhyadeze | dviyojanAMtarAle pratyekaM triyojanavistAre unmagnajalAnimagnajale nadyau staH / evaM prAcyAM nRttamAladevAdhiSThitA khaMDaprapAtaguhA / tasya ca girermUlAddazayojanAnyutplutya vedikAvanakhaMDamaMDitaM parvatapramANadairdhya pratyekaM dazadazayojanavistAraM vidyAdharanagarazreNidvayaM vidyate, kiMca dakSiNadigvatinyAM zreNI suprajobhirjanapadaivirAjitAni rathanUpuracakravAlapuraHsarANi paMcAzadvidyAdharanagarANi, uttara zreNau tu gaganavallabhAdIni SaSTiH purANi, teSu dharaNeMdraprakAzitASTAcatvAriMzatsahasramahAvidyAprasAdopanataprakama 666666 prakaraNacatuSTayam // 134 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam | samastamanorathAtithipadArthasamAsAditaparamAnaMdasaMdohA, gaganagamanasAmarthyasamanvitA vidyAdharAH sukhamAsate / punardazayojanAnyupariSTAdAruhya vidyAdhara zreNisamA'viSamonnatabhUmiriMdrAbhiyogikadevakRtanivAsA zreNidvayI samasti / tato'pi paMcasu yojaneSUpari dazayojanAni vistIrNaM vedikAvanakhaMDamanoharaM, analpakalpavAsidevakrIDAyogyaM sthAnamAste / tatra | sapAdaSaTyojanocchrayANi tAvanmUlavistArANi upariSTAt sArddhadvAdazakrozAyAmAni nava kUTAni / tathAhi, siddhayatana| dakSiNArddha bharata - khaMDaprapAta - mANibhadra - vijayaDhyA-pUrNarbhaMdra - tamistrAguha - uttarArddha bharata - vai zramaNanAmAni teSu | mANibhadravijayADhyapUrNabhadrakUTAni hiraNyamayAni, aparANi SaT ratnamayAni, prathame pUrvadigvarttini (kUTe) krozadairdhya krozArddhavistIrNaM catvAriMzadargalacaturdazadhanuH zatocchrAyaM siddhAyatanaM, tasmin paMcadhanuHzatoccAni tadarddhavistArANi trINi dvArANi tisRSu dikSu / tadyathA- prAcyAM prathamaM dvAraM, dvitIyaM dakSiNasyAM tRtIyamudIcyAM pratIcyAM tu na kiMciditi / kiMca - sarveSu siddhAyataneSu | prAsAdeSu ca jaMbUdvIpamadhye'yameva dvAradigvibhAgaH, tasya hi bahumadhyadeze krozacaturthAMzAyAmaviSkaMbhA tadarddhapRthulA maNipIThikA, | tasyA upari paMcadhanuH zatAyAmavistAraH tadadhikocchrAyo devacchaMdakaH, tatrASTottaraM zataM pratimAH, tA hi jaghanyataH saptahastapramANA | utkarSataH paMcadhanuH zatoccA RSabhavarddhamAnacaMdrAnanavAriSeNAkhyAH saMti / pUrNakalazanAgadaMtazAlabhaMjikAjAlakaTakAdiracanA jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 135 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam vizeSAH sarvacaityeSu jJeyAH / tataH paraM bharatArddhakUTaM tatra bharatadevasya siddhAyatanapramANaH prAsAdaH, khaMDaprapAtatamisrA| guhayornRttamAlakRtamAlau devau, anyeSu paMcasu svanAmAno devAH prAsAdeSu vilasaMti / tathA himavannitaMbe dakSiNadizi mUle dvAdaza yojanAni upari catvAri vistIrNo'STayojanocchraya RSabhadevanivAso ratnamaya RSabhakUTanAmA parvato'sti / sa ca 'bhUmikUTa' iti iha prakaraNe prasiddhaH, cakrI SaTkhaMDAM vasuMdharAM vijityAsmin svanAma likhati / bharatamuttareNa pUrvAparayorlavaNasamudraM prApto bharatAd dviguNavistAro yojanazatocchrayo hemamayo himavAn varSadharaH, tadupari bahumadhyadezamAge yojanasahasradairdhyaH tadarddhavistaro dazayojanAvagADho jalapUrNaH padmahUdaH, tasya rajatamayaM kUlaM, | vajramayapASANAzcaturdizi maNisopAnAH, tanmadhye yojanAyAmavistAraM arddhayojanapiMDaM dazayojanoccanAlaM gavyUtadvayaM jalAdupari sthitaM padmaM vidyate, vajramayaM tasya mUlaM, ariSTamayaH kaMdaH, vaiDUryamayo nAlaH bAhyapatrANi ca madhyAni tu jAMbUnadamayAni, kanakamayIkarNikA, svarNamayAni kesarANi vivighamaNimayaM puSkaraM sA ca karNikA dvigavyUtapramANA pRthulA tvekaM gavyUtaM, tasyA upari pIThikAdevacchaMdakAdiyutaM zrIdevIbhavanaM, etAdRzenArddhapramANena kamalAnAmaSTazatena vRtaM, tatra zrIdevyA AbharaNAni, tadvAhyeSu vAyavyaudIcyaizAneSu digbhAgeSu catvAri kamalasahasrANi 4000, teSu tAvaMta eva sAmAnikA devA devyo vA / pUrvasyAM 6 jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 136 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam dizi caturSu padmeSu catasRNAM mahAmaMtrisadRzInAM sthAnAni, AgneyyAmaSTasu padmasahasreSu zrIdevyA abhyaMtarAyAM parSadi devAnAmaSTau sahasrA: 8000, dakSiNasyAM dizi dazasu padmasahasreSu 10000 tAvaMta eva madhyaparSadi mitrasthAnIyA devAH, naiRtyAM dvAdazasu | padmasahasreSu 12000 tAvaMta eva kiMkarasthAnIyAH surAH bAhyaparSadi / pazcimAyAM saptasu padmeSu saptAnAmanIkAdhipatInAmAzrayAH, tathA catasRSu dikSu pUrvAdikAsu SoDazasu padmasahasreSu 16000 AtmarakSakadevAnAM sthAnAni, etadveSTanakatrayaM madhyaM / apare'pi bAhyAH trayaH parirayA:, teSvabhyaMtare parikSepe dvAtriMzallakSANi 3200000, madhyame catvAriMzacchatasahasrANi 4000000, aSTAcatvAriMzallakSANi 4800000 padmAnAM bAhye bhavanti / evaM sarvAgreNa ekA koTI, viMzatilakSANi, paJcAzatsahasrANi, | viMzatyadhikamekaM zataM ca 12050120 padmahUde padmAni / mahApadmAdiSvapyeSaiva kamalAnAM saMkhyeti / tasmAttu hRdAt pUrvadvAratoraNAt paMcayojanazatAni, pUrvasyAM parvatopari gatvA gaMgAvarttakUTAdAvartya dakSiNAbhimukhaM paMcayojanazatAni trayoviMzAni sAdhikA'ghyuSTakalAyutAni atikramya dvigavyUtadIrghAnmakaramukhAnniHsRtya gaMgAprapAtakuMDe nipatati / tacca kuMDaM | SaSTiyojanAyAmavistAramupariSTAt, adhastu dazayojananyUnaM dazayojanAvagADhaM vajramayatalaM tridvAratoraNasopAnAdiyutaM tanmadhye gaMgAdvIpo 'STayojanAyAmaviSkaMbho gavyUtadvayaM jalAdupari gataH, tanmadhye bhavanaM, tatra pIThikAyAM gaMgAdevyAH zayyeti / tadA jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 137 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zadakSiNatoraNAdvinirgatya vijayADhyaparvataM jagatIM ca vibhidya caturdazanadIsahasraparItA jaladhi praviveza gaMgA / tasyA hudAd vinirgame makaramukhe kuMDAtpravAhe ca sakrozAni SaT yojanAni vistAraH krozArddhamudvedhaH mukhaprastAraH pravAhAd dazaguNaH / uktaM ca-"jo jIse vitthAro, salilAe hoi ADhavaMtIe / so dasahi paDipunno muhavitthAro muNeyavvo" // 1 // udvedhastu sarvatra , jaMbUdvIpa prastArAtpaMcAzattamo bhAgaH / yata uktaM-"jo jattha u vitthAro, salilAe hoi jaMbudIvaMmi / pannAsaimaM bhAgaM tassuvvehaM / | saMgrahaNI viyANAhi" // 1 // tathA'syA api dve taTe vedikAvanakhaMDavatI, na caitadyAdRcchikaM / yadAgamaH-"gaMgANaM mahAnai ubhao | pAsehiM dohi ya paumavaraveiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikhittA" / evaM pazcimatoraNadvArAnnirgatA sidhvAvarttakUTAdAvartya 3 vivRtamukhAkArAt nAlAnnipatya siMdhudevInivAsaM kuMDaM madhyekRtya tathaiva jaladhi gatA siMdhunadI / tathottaratoraNAdvinirgatA gaMgAdviguNamAnaparivArA svanAmakuMDe nipatya zabdApAtinaM gavyUtadvayenAspRzaMtI haimavataM kSetraM madhyekRtyAparodadhi gatA rohitaaNshaa| himavati sarvaratnamayAnyekAdaza kUTAni / tadyathA-siddhAyatanaM kSullahimavat bharata ilA~ gaMgoM zrI rohitAMzA siMdhu surA (devI) haimavarta vaizramaNAkhyAni teSAM mUlavistAra uccatvaM ca paMcayojanazatAni, zikharavistArastu tadardhamAnaH, prathamakUTe (kSullanAmni) || // 138 // siddhAyatanaM paMcAzadyojanAni dIrgha tadarddha pRthulaM SaTtriMzadyojanocchrayaM, tasmin trINi dvArANi, teSAmAyAmo'STau yojanAni, 6d6d6d6d0606006onionldmoon prakaraNacatuSTayam
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 6d6 tadarddha viSkaMbhaH, aSTayojanAyAmaviSkaMbhA tasya madhye maNipIThikA, sA ca catvAri yojanAni pRthulA, tadupari devacchaMkastatpramANaH AyAmocchAyAbhyAM kiMcidadhikaH / tatra pratimA yathA vaitADhyAdyakUTe proktaaH| zeSeSu dazasu kUTeSu sArddhadvASaSTiyojanocchrAyAH sakrozaikatriMzadyojanavistArAH siMhAsanAdiyutAH prAsAdAH saMti / / jaMbUdvIpa B himavanmahAhimavatoraMtarAle bharatAccaturguNavistAra pUrvAparayorlavaNasamudraM prAptaM svanAmadevAdhiSThAyakaM dazavidhakalpapAdapa saMgrahaNI prabhAvopaDhaukitAbhilaSitAhAranepathyAbharaNazayanIyAvAsAdilAlitavapurbhiryugalikaivirAjitaM haimavatanAmakaM dvitIyaM kSetramasti / / tatra te yugaladharmiNazcatuHSaSTipRSThakaraMDabhrAjitamekagavyUtoccaM caturthabhaktAMte kRtamano'bhilaSitAhAraM rogajarApamRtyuduHkhadaurmanasyAdi-51 | rahitamekapalyopamAyurdehaM dadhAnAH paryaMte ekonAzItidinAnyapatyAni pAlayitvA svasya samasthitiSvalpasthitiSu vA deveSUtpadyate / jIvavicArAdi atra ca kecideteSAM caNakabadarAmalakapramitamAhAramekadvitrigavyUtapramANazarIrANAM krameNa, apare cASTAdazavyaMjanAkulAM rasavatI 3, prakaraNa- 8 bhojanatayAbhidadhati / tanna sakarNAnAM karNamavataMsayati, yataH zarkarAjitvararasA pRthvI kalpavRkSANAM phalAni ca catuSTayam teSAmAhAratayopayujyaMte / Aha cAgamaH-"puDhavIpuSpaphalAhArA te NaM maNuA pnnttaa|" tatra ca siMhavyAghrasarpabiDAlAdayo | // 139 // duSTatiryaMco'pi kSetrasvAbhAvyAnmitho hiMsyahiMsakabhAvavarjitAH pratanukaSAyatayAvatiSThate / atastadbhAvabhAvitatvAdapi 60060606a
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpa devagatimevAznuvate / daMzamazakayUkAmatkuNapramukhAH zarIrasaMtApakAriNaH kSudrajaMtavastu mUlato'pi na bhavaMti / kAlastatra 1 iza suSamaduSamArUpa eka eva / tanmadhye paMcavarNaratnamayaH sarvataH sahasrayojanapramANaH palyAkAraH zabdApAtI vRttavaitADhyaparvataH, ye'muM rajatamayamabhidadhati, teSAM jaMbUdvIpaprajJaptyA saha virodhaH / tatra hyevamuktaM-"kahi NaM bhaMte ! hemavae vAse saddAvaInAma B vaTTaveyaDDapavvae pannatte ? goyamA, rohiyAe mahAnaIe paccacchimeNaM rohiaMsAe mahAnaIe, puracchimeNaM hemavayavAsassa saMgrahaNI bahumajjhadesabhAge ittha NaM saddAvaI nAmaM vaTTaveyaDDe pavvae pannatte, egaM joyaNasahassaM u8 uccatteNaM, aDDAiyAI joynnsyaaii| uvveheNaM, savvatthasame, pallagasaMThANasaMThie, egaM joyaNasahassaM AyAmaviSkaMbheNaM tinni joyaNasahassAiM egaM ca bAvaTTha rAjoyaNasayaM (3162) kiMci visesAhiyaM parikheveNaM savvarayaNAmae acche ityAdi" / umAsvAtivAcako'pyevamevAha tathA 33 jIvavicArAdi 2 ca tadvAkyaM- "vRtto vividharatnamayaH sarvataH sAhasraH zabdApAtigiririti" ata etadvarNake yatkSetrasamAse 'rayayamayA' ityuktaM, prakaraNa- | tanna saMvAdIti, kiMtu 'rayaNamayA' iti saMvAdI pATha iti / tathA tadupari svAbhidhAnadevabhavanaM himavatkUTaprAsAdasadRzaM / / catuSTayam taduttaro haimavatakSetrAd dviguNavistAro'rjunamayo yojanazatadvayocco mahAhimavAn, tatra bahumadhye padmahudAd dviguNAyAmaviSkaMbho || zamahApadmahRdaH kRtahIdevInivAsaH padyAni padmahUdasaMkhyAsaMnibhAnyatra, etaddakSiNatoraNAnniHsRtya paMcakalAdhikAni paMcottarANi ohordGondo6d6d6d6oSoriwome 66600606061006/06/06word
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazayojanazatAni parvatamullaMghya rohitAdevyadhiSThite gaMgAprapAtakuMDAd dviguNAyAmaviSkaMbhe dazayojanodvedhe rohitAprapAtakuMDe | nipatya zabdApAtinaM caturthAMzena paridhAya gavyUtadvayenAspRzaMtyaSTAviMzatyA nadIsahasraiH samaM rohitAMzAsamavistArA rohitA | | pUrvodadhi prAvizat / tathottaradvArAnnirgatya pravAhe paMcaviMzatiyojanAyAmA mukhe tu dazaguNavistArA svanAmni kuMDe nipatya jaMbUdvIpa ekayojanAspRSTagaMdhApAtikA pravAhe mukhe ca krameNArddhapaMcayojanodvedhA SaTpaMcAzannadIsahasrasahitA harikAMtA pazcimodadhiM gtaa| tasmin parvate'STau kUTAni, tadyathA-siddhAryatana-mahAhimavat-haimavaMta-rohitA-hI-harikAMtA-harid-vaiDUryanAmAni, hai| himavatkUTatulyAni svanAmadheyadaivatAni / tasmAduttarasyAM dizi harivarSaM kSetraM tatra yugalinaH prAguktayugalikebhyo dviguNavizeSaNAH kevalaM kRtacatuHSaSTidinApatyapAlanA: jIvavicArAdi-15 SaSThaprAMte vihitAhArAzca, tasya bahumadhyadezabhAge'ruNadevavasatiH zabdApAtiviziSTo gaMdhApAtI / kAlastu tatra suSamArUpa: sdaiv| taduttaro harivarSakSetrAd dviguNavistArazcatuHzatayojanocchrayastapanIyamayo niSadhagiriH, tadupari mahApadmAd dviguNAyAmaviSkaMbho catuSTayam // 141 // |dazayojanAvagADhaH padmahUdaviziSTapadmapUrNaH kRtadhRtidevInivAsaH tigichihadaH, taddakSiNadigbhAge saikakalAni saptasahasrANi catvAri zatAni ekaviMzAni yojanAnAM parvatamullaMghya svanAmakuMDaM madhyekRtya harikAMtAvat kevalaM pUrvodadhi gatA haritsalilA / Piromidniwoodmoria m606 6060606006006006006 prakaraNa indain
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam uttareNa zItodA nirgatA, tasyAH pravAho jihvikA ca paMcAzadyojanAni, harinnadIkuMDAd dviguNakuMDA, niSedha - devakuru-sUryasulaiMsa - vidyutprabhahUdAn vibhidya caturazItyA nadIsahasrairanvitA, bhadrazAlavanamadhyapravRttA, yojanadvayAMtare maMdaramalagaMtI, | aparadigabhimukhaM vidyutprabhavidArikA'paravidehaM dvidhA vidhAya ekaikasmAdvijayAdaSTAviMzatinadIsahasrAnugatA, jayaMtadvArAdadho jagatIM vidArya paMcazatayojanAyAmA, dazayojanodvedhA, pazcimajaladhi (jaladhimadhi) gatA / tasmin parvate nava kUTAni, tadyathAsiddhAryatana - niSedha - harivairSa-prAgvaiideha-harit dhRti-zItoMdA - 'paravideha-rucaMkAbhidhAnAni, himavatkUTasadRzAni / niSadhAduttaro vaiDUryamayastigichipraticchaMdaH kezarihUdamadhyo nIlavAn varSadharaH, tatra nava kUTAni tathAhi - siddhayatana - nIle prAgvaiideha-zIta-kati nArI- aparavideha ramyak - upadarzanakUTAkhyAni niSadhakUTamAnAni / tataH kesarihUdAd dakSiNadizi saikakalAni saptayojanasahasrANi catvAri zatAnyekaviMzatyadhikAni parvatAdhityakAmullaMghya, svanAmadaivatakuMDaM madhyekRtya, | nIlottarakuru-caMdra- airarvaMta- mAlyaivat hRdAn vibhidya, bhadrazAlasatkacaturazItinadI sahasraparItA, mAlyavadvidehavijayadvAracchedinI, pUrvodadhi gatA zItA, zeSaM zItodAvat / niSadhanIlavadaMtarA mahAvideho lakSayojanAni tasya madhyadairghyaM viSkaMbhastu niSadhAd dviguNaH / jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 142 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanmadhye sahasrayojanAvagADho navanavatiyojanasahasroccaH bhUmitale dazasahasravistAraH upari sahasrayojanAyAmaH ratnamadhyaH / | svarNamayo merugiri / tadupatyakAyAM pUrvAparayoviMzatiyojanasahasrAyAma uttaradakSiNayostu pratyekaM sArddhayojanazatadvayavistAraM, nAnAvRkSakalitaM bhadrazAlavanaM / tanmadhye meruparvatAt paMcAzatA yojanaihimavatsiddhAyatanapramANAni caturdizyAni catvAri jaMbUdvIpa | siddhAyatanAni / tAvataiva vidikSu paMcAzatpaMcAzadyojanAyAmAstadarddhaviSkaMbhA dazadazayojanAvagADhAzcatasrazcatasro vApyaH / saMgrahaNI tannAmApi yathA-pA-padmaprebhA-kurmudA-kumudaprabhA, utpalagulmA-nalinI-utpailA-utpalojjvalA, ma~go zRMganibhA-aMjanA | | kajjala~prabhA, zrIkAMtA-zrImahitA-zrIcaMdra-zrInilayAH pUrvottarakramAdavagaMtavyAH, tanmadhye prAsAdAH paMcazatayojanoccAstadarddhavistArAH || siMhAsanarucirAzcatvAraH, teSu dAkSiNAtyau saudharmendrasya, audIcyau tvIzAneMdrasya / zItAzItodayonadyoH kuladvaye'pi dvau dvau | kUTaparvatau diggajanAmAnau, tannAmAni zItAnadyA uttaradigbhAgAddakSiNAvarttanena gaNyAni, tAni cemAni-padmottara-nIla-suhastajIvavicArAdiprakaraNa- aMjana-kumuda-palAza-avataMsa-rocana(nA) iti ete kUTagirayaH svanAmadevAH / tato merumUlAdutpatya yojanAnAM paMcazatyA / catuSTayam naMdanaM vanaM / tatra dikSu catasRSvapi himavatkUTasamAni catvAri siddhAyatanAni, vidikSu prAgvat prAsAdAnvitAH puSkariNyaH, 1. tathAhi-naMdottarAM-naMdA-sunaMdA-naMdivarddhanA, naMdiSA-amogho-gostUpA-sudarzanA, bho vizAlA-kurmudA-puMDarIkiNI, virjayA-3 60606660606006 6d6d6d6d6d6d6d6d6dr6R // 14 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpa | verjayaMtI-jayaMtI-aparAjitA / asyAM mekhalAyAmaSTau dikkumArINAM kUTAni, tathAhi-naMdana-maMdara-niSedha-haimavata-rajeta|| rurcaka-sAgaracitra-vajranAmAni, / eteSvaSTau dikkumAryo'vatiSThate, tAzcemAH-meghaMkarrA-meghavetI-sumeghA-meghamAlinI-suvatsA-1 vatsa mitrA-vAriSeNA-balAhake ti / etA devyo jinajanmani meghavarSAM vidadhati / tathezAnakoNe saMgrahaNI sahasrayojanocchrAyavistAramupariSTAdaddhayAmaM balakUTaM svanAmadaivataM, tacca paMcayojanazatAni naMdanavanAdahiniHsRtaM / uktaM ca-8 | "naMdaNavaNaruMbhettA, paMcasae joyaNAI nIsariuM / AyAme paMcasae, ruMbhettA ThAi balakUDe" // 1 // tato dviSaSTisahasrANi paMcazatAdhikAni yojanAnAmupariSTAdAruhya saumanasaM vanaM naMdanavanasadRzaM, kevalaM kUTAni tatra na saMti / vApyo yathA-sumanAH 3, saumanasA-saumanAMtA-manoramA, uttaraMkuru-devekuru-vIrasenA-sarasvatI, virzAlA-mAdhabhadrA-abhayasenA-rohiNI, bhadrotarAjIvavicArAdi | bhadrA-subhadrA-bhadravatI / zeSaM tathaiva / tataH SaTatriMzatsahasrANi yojanAnAmupari gatvA saumanasaviziSTaM paMDakavanaM, tadvistAraH / / prakaraNa- B/ sahasraM yojanAni, bahumadhyadezabhAge cUlA cAsya, sA uparyadho dvAdazacaturyojanAyAmA catvAriMzadyojanoccA vaiDUryamayI, tasyA catuSTayam / upari siddhAyatanaM vijayArddhasadRzaM madhyevanaM, vidikSu SoDaza puSkariNyaH, tadyathA-puMDrA-prabhA-suraktA-raktava'tI, kSIrasA ikSuresA-amRtarasA-vAruNI, zaMkhotarA-zaMkho-zaMkhAvata-balAha~kA, puSpottarA-puSparvatI-supuSpA-puSpA~linI / prAsAdAH / 6006d6onwol6d6driod6d6don 600600600606006 // 144 // 6060600600
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbadIpa saMgrahaNI siddhAyatanAni ca prAgvat / vanAMte catasRSu dikSu ekaikA jinAbhiSekazilA, tadyathA-prAcyAM pAMDuzilA, dakSiNasyAmatipAMDuzilA, apAcyAM raktazilA, uttarAyAmatiraktAzilA iti / tAzca sarvArddhacaMdrasaMsthAnasaMsthitAH paMcayojanazatAyAmAstadarddhavistArAcaturyojanotsedhAH arjunakanakanirmANAH, tAsu pAMDukaMbalAraktakaMbalayorupari dve siMhAsane, zeSayostvekaikaM, siMhAsanAnAM ca ___ sarveSAmAyAmo viSkaMbhazca paMcadhanuHzatAni, tadarddha pRthutvaM prAcyApAcyeSu vijayodbhavA jinA abhiSicyate / itarayo bharatairavatotpannAH tIrthaMkarA iti / tathA catasRSvapi merovidikSu gajadaMtAkAravakSaskAranAmAnaH parvatAH saMti / idamuktaM bhavati-yathA gajasya daMtA mUle sthUlAstataH krameNa hIyamAnA yAvadaMte sUkSmAH, evamete'pi, Adau niSadhanIlavaMtau nikaSA caturyojanazatoccAH 3 jIvavicArAdi-paMcayojanazatavistArAH, tata uccatve krameNa varddhamAnA vistAre tu hIyamAnAsturagakaMdharAkRtyo yAvanmerusamayAH / / prakaraNa- paMcayojanazatAnyuccA aMgulAsaMkhyeyabhAgavistArA bhavaMti / te cAmI-AgneyyAM rajatamayaH saptakUTapariSkRtaH saumanasaH 1. catuSTayam nairRtyAM tapanIyamayo navakUTAnvito vidyutprabhaH / 2.vAyavyAM hiraNyamayaH saptakUTo gaMdhamAdanaH / 3. aizAnyAM vaiDUryamayo zanavakUTAMkito mAlyavAn / 4. pratyekameteSAM triMzadyojanasahasrANi navottaraM zatadvayaM kalASaTkaM cAyAmaH, sarveSu prathame prathame 600606606063060 60-60-6066060606606h sogsaagti
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam kUTe siddhAyatanaM, kUTAni cAmUni himavatkUTapramANAni, eteSAM nAmAni merudigvibhAgAd gaNanIyAni, tathAhi - saumanase vakSaskAragirau siddhayatana - saumanasa-maMgalapAti - devakuru-vimela- kAMcana - vaziSTAni, paMcamaSaSThayostoyadhArAvicitradevate / tathA | vidyutprabhe siddhAryatana - vidyutprebha - devakuru-padma- kanake-svastika - zItodA~ - sadArjala - harinAmani, kanakasvastikakUTayoH 1, jaMbUdvIpa | puSpamAlA aniMditadevate / tathA gaMdhamAdane sirddha-gaMdhamodana-gaMdhalAMvat-uttarakuru-sphATike -lorhita-AnaMdAni / paMcamaSaSThayorbhogaMkarAbhogavatyau devyau / tathA mAlavati - siddha-mAlyaMvat - uttaraikuru-kaccha-sAgaraM - rajata- zItA~ - pUrNabhadra| haritsaMhAni, sAgararajatayossubhogAbhogamAlinyau devyau / zeSANi svanAmatulyadaivatAni / eteSu harissahaharikUTe sahasrayojanocchrAyAyAme upariSTAttu paMcayojanazatavistAre, zeSANi prAkkathitapramANAni / saMgrahaNI maMdaragaMdhamAdananIlavanmAlyavatAM madhye uttarakurukSetraM taccaikAdazayojanasahasrANi dvicatvAriMzAnyaSTau zatAni ca kalAdvayAdhikAni vistIrNaM tatra mithunadharmANo yugalinastrigavyUtoccA aSTamabhaktAvasAnakRtAhArAstripalyaparamAyuSaH | SaDadhikArddhatRtIyazatapRSTakaraMDakAGkitatanavaH suSamasuSamAkAlamanubhavaMtaH kalpadruphalasaMtuSTA ekonapaMcAzaddinAnyapatyAni paryaMte // 146 // pratipAlya sukhamRtyavo deveSUtpadyate /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgaNI atha zItAyAH prAcyAmapAcyAM ca nIlavatastu yAmyAyAmaSTau zatAni catustriMzAni yAdRzaiH saptabhiryojanaM bhavati tAdRzAMzcaturo bhAgAMzcAtikramya dvau yamakaparvato, tayormUlavistAra uccatvaM ca sahasraM yojanAni, upari tadarddhavistAraH, tayorupari kanakamayau prAsAdau, himavadvat tAvati ca / dakSiNadizi nIlAdyA hudAH / uktaM ca-"jAvaiyaMmi pamANaMmi hu~ti jamagA niilvNtaao| tAvaiyamaMtaraM khalu, jaMbUdvIpa | jamagadahANaM dahANaM ca" // 1 // te ca udagdakSiNayordIrghAH pUrvAparayostu vistIrNAH padmahadapramANAH svanAmadevanivAsAH, teSAM prAgaparayordizorekaikasya daza daza kAMcanagirayaH svanAmadevavasatayaH, teSAM uccatvaM mUlavistArazca zataM zataM yojanAni, upari tu / paMcAzadyojanAni, parasparaM zikharavyavadhAnaM zataM zataM yojanAnAM, mUle tu nAstyaMtaraM / tathA zItAyAH prAcyAM paMcazatayojanAyAmavistAraM abhyaMtare dvAdazayojanapRthulaM krameNa hIyamAnaM yAvadaMte'rddhayojanamAnaM jIvavicArAdi-jaMbUnadamayaM jaMbUpIThamasti, tacca dvigavyUtoccayA paMcadhanuHzatavistIrNayA padmavaravedikayA parikSiptaM, tasya catasRSvapi dikSu prakaraNa- | dvikrozocchrayANi tadarddhavistArANi dhvajatoraNavaMdanamAlAvibhAsitAni catvAri dvArANi / tathA ca bahumadhye caturyojanocchrayA catuSTayam aSTayojanAyAmA maNipIThikA, tasyA upariSTAd jaMbUvRkSaH, sa cASTayojanaviSkaMbhocchrayaH vajramayamUlaH, tasyAvagAhaH skaMdhazca / dve yojane, SaDyojanadairdhyAH aSTayojanadairdhyAH zAkhAH tAzca sauvarNAH, skaMdha: patrANi ca vaiDUryamayAni, pravAlamayAH pallavAH, 6060606060060m Kumeroresgargaregangargaregory // 147 // Midnidos
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam | ratnamayAni phalAni / prAcye zAle bhavanaM, tatra maNipIThikAyAmanAdRtadevasthAnaM, zeSeSu prAsAdAH, madhye siddhAyatanaM, sarvANi vijayArddhapramANAni, tatpariveSTane'STottaraM zataM jaMbUnAM, parivArajaMbUsaMkhyA padmahUdavat, etadadhipatiranAdRto devaH, tataH paMcAzataM | yojanAnyatigamya prathamavanakhaMDe catasRSu dikSu bhavanAni, vidikSu catasRNAM puSkariNInAM madhye prAsAdAH, bhavanaprAsAdamadhye'STau kUTAni RSabhakUTapramANAni jAMbUnadAni teSu siddhAyatanAni zAlivanapUrvottarAdiprAsAdeSu siMhAsanAni / maMdarAddakSiNe devakuruH, niSadhottarau citravicitrau yamakavat, hRdAstu niSadhAdayaH, tadaparArddhe garuDAvAsaH zAlmalitaruH jaMbvA sdRshvrnnkH| prAgaparayordvAtriMzadvijayAH / tathAhi - prAgvidehaH zItayA aparavidehastu zItodayA dvidhAkRtaH, punarekaiko vibhAgazcaturbhirvakSaskAraiH tisRbhistisRbhizcAMtarnadIbhiraMtarA nipatyASTadhA kRtaH, tato'STabhizcatvAro guNitA jAtA yathoktasaMkhyA vijayA:, tathA dAkSiNAtyA gaMgAsiMdhubhyAM nadIbhyAM, audIcyAstu raktAraktodAbhyAM vibhajya tridhA kRtAH / punaH prativijayaM vaitADhyena nipatya SaT khaMDAni kRtAni / uktaM ca " vijayaM paDiveyaDDo, gaMgAsiMdhusamAdudunni naI / tehiM kayA chakhaMDA, videha battIsa vijayANaM" // 1 // | tatraikasya vijayasyAyAmaH: SoDazayojanasahasrANi dvicatvAriMzAnyaSTau zatAni kalAdvayAdhikAni, tayA vistAro dvAviMzatizatAni jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 148 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam berber | trayodazottarANyarddhagavyUtAni niSadhanIlavatornitaMbe prativijayamekaikamRSabhakUTaM, zItAzItodayorgaMgAsiMdhusaMgame krameNa mAgadhaprabhAsau tIrthe, varadAmatIrthe tu tayorbahumadhyadezabhAge iti / iha bhadrazAlamukhavanayormadhye catvAro vakSaskArAstadaMtare tisro nadyaH, | tAsAmaMtarAle'STau vijayAH sarve'pi caturbhirguNitA jAtAnyaSTau vanAni, SoDaza vakSaskArAH, dvAdazAMtarnadyaH, dvAtriMzadvijayAH / | prativijayaM ca dve dve mahAnadyau, niSadhasavidhavarttikuMDAdvinirgate gaMgAsiMdhunAmnyau, kevalamaudIcyeSu SoDazasu vijayeSu mAlya (nIla) vadupakaMThasthitakuMDAt niHsRte nAmato raktAraktavatyau saritau vidyete / tatra vakSaskArANAM nAmAni yathA - ciMtra - padmanaline - ekazailAH, trikUrTa - vaizramaNa-sudarzana-aMjanAH, aMkarvat-padmavet-AzIrviSa-sukhAvahaH, caMdra-sUrya-naoNMga - devagira~ya: iti / prativakSaskAraM catvAri catvAri kUTAni siddhAryatana - svenAma- pUrvarvijaya- apararvijayAkhyAni / tathAMtarnadyaH kuMDanirgamAH kuMDamadhyadvIpAH svanAmadevIvasatayaH zItAzItodAnugAminyaH pratyekaM paMcaviMzatyadhikazatayojanavistArA dazagavyUtAvagAhAH, tAzca dvAdaza nAmato yathA - grArhavatI - hradavaMtI - vegavaMtI, taptajala-mattajelA - unmattajailAH, kSIroda siMhaMstrotoM 'tarvAhinyaH, UrmirmAlinI-gaMbhIraMmAlinI-phenamAlinya iti / vijayA yathA karccha-sukacche-mahAkaiccha- kacchvat-Avertta-maMgalArvartta puSkara- puSkaravaMtaH, varccha-surveccha- mahAvacche-vacchavat-ramye- ramyaMka- ramaNIyaM- maMgalavaMrtaH, padmaM - supadmaM - mahapadma- padmava~t jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 149 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkhe-kumurda-nalina salilavaMtaH, varpa-suvapre-mahAvaprai-vapravat-valgu-suvailgu-gaMdhila-gaMdhilavaMtaH, giribhirnadIbhizca vibhaktAH / / prativijayaM caikaikA nagarI, tadyathA-kSeA-kSemapurI-ariSTau-ariSTavatI-kheDgI-maMjUSA-auSadhI-puMDarIkiyaH, susIrmA-kuMDalA-1 hai. aparAjitA-prabhAkarI-aMkavatI-padmAvatI-zubhA-ratnasaMcayAH, azvapurI-siMhapurI-mahApurI-vijayapurI-rAjyA-virAjyA- jaMbUdvIpa 3. ashokaa-viitshokoH, vijA-vaijayaMtI-jayaMtI -aparAjitA-cakrapurI-khaDgapurI-avadhyA-ayodhyAH, etAH sarvAH pUryo ./sa saMgrahaNI bharatAyodhyApratikRtayaH iti / iha vakSaskArAMtarnadIvijayapurINAM sarveSAM gaNanAkramo mAlyavadvakSaskArAdavagaMtavyaH / tathA vijayAdInAM vaitADhyeSu pratyekaM pArzvadvaye'pi paMcapaMcAzatpaMcapaMcAzanagarANi saMti / yato nitaMbadvayamapi samAnadairghya, bharatairAvatayostu dhanuSpRSThAkAratvAnmadhyabAhyayoH pArzvayormahadaMtaramataH tatraikasyAM dizi paMcAzadanyasyAM tu SaSTiH sajanapadAni purANIti / jIvavicArAdi nIlavataH parato ramyakaM kSetraM harivarSavat kevalaM, nAmnA mAlyavAniha vRttavaitADhyaH, prakaraNa- tataH paro mahAhimavatpraticchAyo rukmI zailaH, tadupari buddhidevInivAso mahApadmapratirUpo mahApuMDarIko hRdaH, kUTAni hai| R aSTAvatra tAni cAmUni siddha-rukma-ramyak-narakAMta-buddhi-raupya-hairaNyavaMta-maNikAMcananAmAni / tatra dakSiNAnarakAMtApUrvagA hArakAMtAvat rUpyakUlottarA'paradiggAminI rohitAvat / naagrigrigrigrigrigrigsaagtNgsaay PA6up6A6A60-60660666 catuSTayam // 150 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadanaMtaraM haimaNyavatakSetra hairavataprakhyaM, navaraM tanmadhye nAmato vikTApAtI vRttavaitADhyaH prabhAsadevAdhivAsaH, kiM ca sarve'pi vRttavaitADhyA ekapramANavarNAH taduttaraH svarNamayaH zikharivarSadharaH lakSmInivAsaH padmaviziSTaH puMDarIko hudastatra, tasmAd dakSiNAM dizamAzritya , jaMbUdvIpa B rohitAMzAsadRzI suvarNakUlA, raktAraktavatyau tUttarage gaMgAsiMdhU iva pramANataH / tadupariSTAccaikAdazakUTAni, tadyathA-siddhoyatana saMgrahaNI | zikhari-hairaNyavata-surAdevI -raktA-lakSmI-suvarNA-raktodA~-gaMdhopAti-airavarta -tigichisaMjJAni himavatakUTasadRzi, ! sarvakSetrANAmuttaradigvyavasthitaM bharatapratikalamairavataM, vaitADhyastu vyatyayanagarasaMkhya iti / tathA'smAjjaMbUdvIpAdasaMkhyeSa 3 dvIpasamudreSvatikrAMteSu kazcid jaMbUdvIpAbhidhAno dvIpo'sti, tasmin sarve vijayAdidvAravarSadharaparvatakUTanadIdrahavRkSavijayAdyadhiSThAtRNAM | devAnAM rAjadhAnyaH saMti / uktaM ca jaMbUdvIpaprajJaptau "rAyahANIo jaMbUddIve maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM tiriyaM asaMkhijje jIvavicArAdi dIvasamudde vIivaittA annaMmi jaMbUddIve bArasajoyaNasahassAiM ugAhettA ittha NaM rAyahANIo bhaanniyvvaao|" tAsAM vizeSavarNanaM / kSetrasamAsabRhadvRtteravaseyamiti samastaprakaraNasamudAyArthaH / atha punarakSarArtho bhaNiSyate, tatra vyAkhyAyamAnakramAgataM caturthaM | // 151 // parvatadvAramAha - 606d6d6d6d6d 606061006/066006d6d6d6a prakaraNacatuSTayam
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyaDDa cau cauratIsa vaTTiyare / / solasa vakkhAragirI, do cittavicitta do jamagA // 11 // dosaya kaNayagirINaM, cau gayadaMtA ya taha sumerU ya / / jaMbUdvIpa saMgrahaNI cha vAsaharA piMDe, eguNasattarI sayA dunni // 12 // eSAM kSetrANAM dvAtriMzato vijayAnAM ca madhyavartino vaitADhyAH, te ca krameNa catvArazcatustriMzacca vRttA vartulAkArA itare | tadviparItA dIrghA ityarthaH, idamuktaM bhavati- catvAro vRttavaitADhyAsteSAM sthAnaM pramANaM ca prAgevoktaM kSetrasamAsAnusAreNa, | siddhAMtastvanAdyAnAM trayANAM sthAnakathanena vyavasthitaH, tathAhi-zabdApAtI, tadvad harivarSe vikaTApAtI, ramyake gaMdhApAtI, 11 jIvavicArAdi-15haraNyavata 3 hairaNyavate mAlyavAniti / tathA ca tadgraMthaH-"kahi NaM bhaMte ! harivAse viyaDAvaI nAmaM vaTTaveyaDDhe pannate, goyamA, 31 prakaraNa- harisalilAe mahAnaIe paccacchimeNaM harikaMtAe mahAnaIe puricchImeNaM, harivAsassa bahumajjhadesabhAge, ittha NaM viyaDAvaI | catuSTayam // 152 // 1 NAmaM vaTTaveyaDDe pannate, tathA kahi NaM bhaMte ! rammaevAse gaMdhAvaI nAmaM vaTTaveyaDDe pannate, go. narakaMtAe paccacchimeNaM, naariikNtaae| puricchImeNaM, rammayavAsassa bahumajjhadesabhAge gaMdhAvaI nAmaM vaTTaveyaDDe pannate tathA kahi NaM bhaMte ! eraNNavae vAse mAlavaMtapariyAe| eeeeeense eeeeeeeness e
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma vaTTaveyaDDe pannatte" iti, tattvaM punaH kevalino vidaMti / dIrghavaitADhyAstu dvAtriMzat videheSu prativijayamekaikasya bhAvAt, dvau ca bharatairAvatayoH, sarvamIlane catustriMzat, vakSaskAragirayaH SoDaza citrAdayo ye vijayacchedinaH, tathA dvAviti dvisaMkhyau, 3 2 kAvityAha-'cittavicitteti' prAkRtazailyA vibhaktilopaH / tataH citrazca vicitrazca citravicitrau, etayohi niSadhamuttareNa jaMbUdvIpa zItodAyA aparasyAM citragiriH prAcyAM tu vicitraH, tathAnyau dvau yamako nIlavato dakSiNataH zItAyAH prAgaparasthitI, eteSAM saMgrahaNI caturNAM samuditAnAmapi 'yamakA' iti kvacitsaMjJA dRzyate / kanakagirayaH kAMcanagirayaH teSAM dve zate zatadvayaM, tadyathA-kuruSu ra samuditA nIlavadAdayo daza hUdAH, ekaikasya hRdasya vAmato dakSiNatazca pratyekaM daza daza kanakanagAH tataH pArzvadvaye'pi / viMzatiH viMzatiH sarvamIlane jAtaM zatadvayaM, tathA gajadaMtAkAratvAt gajadaMtA vidyutprabhAdayazcatvAraH, te hi merovidikSu sthitAH, tatheti sAdRzyopanyAsArthaH, caH samuccaye, suSTha manoharaH suvarNaratnamayatvAt, merurmaMdaraH, varSadharA himavadAdayaH SaT / sarvasaMkhyAmAhajIvavicArAdi - "piMDetyAdi' piMDe sarvasamUhe ekonasaptatyadhike dve zate bhavata iti zeSaH // 12 // uktaM parvatadvAramadhunA kiyatsu parvateSu kiyaMti | prakaraNacatuSTayam kUTAni bhavaMti ? iti paMcamadvAramAha - // 153 // solasavakkhAresu, caucaukUDA ya hoMti patteyaM / somaNasa gaMdhamAyaNa sattaTTha ya ruppimahahimave // 13 // Homhidn006/06260MGoriousionida WA6orousword6d60600506the
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpa saMgrahaNI solasetti-SoDazasu citrAdiSu vakSaskAranageSu catvAri catvAri kUTAni parvatasyopariSTAduccairgatAni zRMgANi, 'kUTAnIti isa sAmayikI saMjJA / tathA saumanasagaMdhamAdanayoH sapta sapta, iha vibhaktilopo vIpsA tUttaratrApi prAkRtazailyA vijJeyA / caH punararthe / rukmimahAhimavatorvarSadharayoraSTAvaSTau, ekamekaM prati pratyekaM, tataH pratyekaM kUTAni bhavaMtIti sarvatra yojyaM // 13 // cautIsa viyaDDesu, vijjuppahanisaDhanIlavaMtesu / taha mAlavaMtasuragiri, nava nava kUDAiM patteyaM // 14 // cautisetti-catustriMzati vaitADhyeSu vijayabharatairavatavicchedakeSu dIrghavaitADhyeSu, tathA vidyutprabhazca niSadhazca nIlavAMzca te tathoktAH teSu, tatheti sAdRzye, mAlyavAMzca suragirizca mAlyavatsuragirI, tayostathoktayoH prAkRtazailyA vibhaktilopaH, eteSu jIvavicArAdi-15 pratyekamekonacatvAriMzati parvateSu nava nava kUTAni bhavaMti // 14 // tathAprakaraNa himasiharisu ikkArasa, iya igasaTThI girisu kUDANaM / catuSTayam egatte savvadhaNaM, saya cauro sattasaThThI ya // 15 // himetti-himeti padaikadeze'pi padasamudAyopacArAt himavAn, yathA bhImo bhImasenaH dRSTazca, himavAMzca zikharI ca rsaagraagraagraagrigrigrigrigrigri m6060606/06A6AGionardoin // 15 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ himavacchikhariNau tayostathoktayoH, iha prAkRtatvAtsUtre bahuvacanaM / yata uktaM-"duvvayaNe bahuvayaNamiti" / pratyekamekAdazaikAdaza kUTAni bhavaMti / samastakUTagirINAM kUTAnAM ca sarvAgramAha-"iya igasaTThItyAdi" / iti vakSyamANaprakAreNa ekenArgalA || SaSTirekaSaSTiH tasyAmekaSaSTau giriSu AdhArabhUteSu parvateSu ekatve sarvAMke sarvadhanaM nikhilasamudAyaH saptaSaSTyargalAni catvAri zIjaMbUdvIpa | zatAni 467 kUTAnAM bhavaMtIti zeSaH // 15 // atha sarvakUTasaMkhyAnayanAya karaNamAha - saMgrahaNI causattaaTThanavagegArasakUDehiM guNaha jahasaMkhaM / solasaduduguNayAlaM, duve ya sagasaTThi saya cauro // 16 // causatteti-catuHsaptASTanavakaikAdazabhiH kUTaiH yathAkramaM yathopanyAsamiti yAvat guNayata guNakArapravRttAn kuruta, he gaNitajJA cArAdi- iti gamyate / kAnityAha- 'solasetyAdi' SoDaza dvau dvau ekonacatvAriMzataM dvau ceti, tadyathA- SoDazAnAM caturbhirguNane catuHSaSTi, 2 prakaraNa- dvayostu saptabhirguNane caturdaza, tathA dvayorevASTabhirhanane SoDaza, ekonacatvAriMzato navabhirabhyAse saikapaMcAzAni trINi zatAni, catuSTayam dvayoH punarekAdazAnAM guNakAre jAtA dvAviMzatiriti / etAvatA sarvAMkena kA saMkhyA bhavatItyAha-'sagasaTTe' tyAdi, saptaSaSThyadhikAni // 155 / catvAri zatAni kUTAnAM bhavaMtIti gAthArthaH // 16 // idAnIM giriziraHsthitAni kUTAnyabhidhAya bhUmisthakUTasaMkhyAnamAha - aagsaagrigrigrigrigrigri 6060060 6606006d6d6d6d6d6d6a
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jaMbUdvIpa cautIsuM vijayesu, usahakUDA aTTha merU jaMbumi / aTTha ya devakurAe, harikUDaharissahe saTThI // 17 // cautIsuM iti-RSabhakUTAni prAguktasthAnAni vijayeSu jinAdhuttamapuruSotpattikSetreSu catustriMzat bhavaMti / tathA merau maMdaragirau 18 saMgrahaNI | jaMbvAmanAdRtadevanivAsavRkSe pratyekamaSTAvaSTau, caH samuccaye, devakurAviti, tadAdheye zAlmalivRkSa'STAvaSTasaMkhyAni tathAhi-merukUTAni zItAzItodobhayakUlavartIni diggajanAmAni, uttarakUrau jaMbUvRkSasatkavanamadhye prAk prapaMcitAnyaSTau kUTAni, evameva devakurau zAlmalivanamadhye'STAveva, harikUTaharissahakUTe vidyutprabhamAlyavatorvakSaskArayoruparisthite, sAmastyena kiM jAtamityAha-'saTThIti' 3 SaSTistisro viMzataya iti gAthArthaH // iha yat harikUTaharissahI bhUmisthakUTAnAM madhye nibaddhau tanna ghaTate, tayorvakSaskArayoruparibhAvAt, jIvavicArAdi- taduktaM-"vijjuppahe harikUDo harissaho mAlavaMtavakkhAre" iti / tathaitAdRzAbhidhAnaM bhUmikUTamaparaM jaMbUdvIpamadhye na dRzyate, bRhatkSetrasamAsAdyanusArataH, ye tu vakSaskAraziraHsthe harikUTaharissahakUTe, te girikUTaprastAve saptaSaSTyadhikacatuHzatakUTamadhye catuSTayam B/ paThite, tata "iya aDavannaM dharaNikUTo" iti pATho yuktaH, etadarthamAha, ityuktaprakAreNa dharaNisthAni kUTAni dharaNikUTAni | aSTApaMcAzad bhavaMti / tathA ca yadyapi bhUmisthitAH ziloccayAH sarve'pi parvatA bhaNyaMte, tathApyeSAM kSetrasamAsAdiSu kuTAnIti 60606060606od Kor6worronsiduGol6doiidnironioniwood prakaraNa 6006006
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam | saMjJA / iyaM gAthA purANapustakeSu na dRzyate paramupayoginIti kRtvA vyAkRteti / gataM paMcamaM parvatadvAraM // 17 // adhunA SaSTaM | tIrthasaMkhyAdvAramAha - mAgahavaradAmapabhAsatittha vijaesu eravayabharahe / cautIsA tIhiM guNiyA, duruttarasayaM tu titthANaM // 18 // mAgahatti-mAgadhazca varadAma ca prabhAsazca mAgadhavaradAmaprabhAsAH ta eva tIrthAni mAgadhavaradAmaprabhAsatIrthAni prAkRtazailyA sUtre vibhaktilopaH, tathA tIrthazabdaH pratyekaM saMbaMdhanIya:, tena mAgadhatIrthaM varadAmatIrthaM prabhAsatIrthaM ceti, kva caitAni saMti ? | ityAha-vijayA mahAvidehamadhyavartinaH khaMDavizeSAH, te ca sarvasaMkhyayA dvAtriMzat teSu, tathA airavataM ca bharataM ceti samAhAradvaMdvaH, tasminnairavatabharate, zrotAramanulakSya caraNe prathame ca kSetre saMtIti zeSaH / uttarArddhena sarvasaMkhyAnayanAya karaNamAha- 'cautIse' tyAdi:, tIrthAnAM sarvAgre dvAbhyAmuttaramadhikaM zataM daza dazakalakSaNaM dvayuttarazataM, tuH pAdapUraNe bhavatItyadhyAhriyate / kathamityAha - | caturbhiradhikA triMzat, tribhirguNitA guNakAraviSayIkRtA satIti gAthArthaH ||18|| atha saptamaM zreNidvAramAcikhyAsurAha jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 157 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdiprakaraNa catuSTayam vijjAhara abhiogiya, seDhIo dunni dunni veyaDDe / iya cauguNa cautIsA, chattIsasayaM tu seDhINaM // 19 // vijjaharetti-vidyAdharAH khecarAH abhiyogaH pAravazyaM tatra niyuktA AbhiyaugikAH te ceha saMpradAyAt saudharmezAnayo|rdevalokayoH preSyaprAyAH surA jJeyAH teSAM zreNayaH prAguktasvarUpAH vaitADhye vijayADhyaparvate ekaikasminniti gamyate, dve dve pratyekaM jJAtavye iti zeSaH / tathAhi - ekaikasmin vaitADhye ekasyAmekasyAM dizi ekaikA vidyAdharazreNiH, ekaikA | cAbhiyaugikadevanivAsazreNiH samuditA, pArzvadvaye'pi catasrazcatasro bhavaMti / aparArddhena saMkhyAnayanAya karaNamAha-'iyetyAdi' ityanena prakAreNa catustriMzat caturguNA caturbhirguNitA kiM bhavati ? ityAha- zreNInAM SaTtriMzadadhikaM zataM bhavati / gataM zreNidvAraM // 19 // adhunA gAthArddhenASTamaM vijayadvAramAha cakkI jeyavvAiM, vijayAiM ittha huMti cautIsaM / cakkItti-itthetyatra jaMbUdvIpe'smin prakaraNe vA vijayAzcatustriMzad bhavaMti / kiMviziSTAH ? ityAha- cakkItyAdi, cakraM | sahasrayakSAdhiSThitaH praharaNavizeSaH, tadastyasyeti cakrI sArvabhaumaH yaH SaTkhaMDAM bhuvaM bhunaktItyarthaH tena jetavyA vazamAnetavyA iti| jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 158 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam tathA catustriMzaditi vadatA sUtrakAreNa bharatairavate kSetre api vijayatvenAropite, uttamapuruSaniSevitatvAt, na caitadanAgamikaM, yaduktaM samavAyAMge "jaMbUddIve NaM dIve cautIsaM cakkavaTTivijayA pannattA, taM jahA battIsaM mahAvidehe bharaheravaItti" / iha sUtre savizeSaNasya vijayazabdasya napuMsakatvaM prAkRtatvAnna doSAyeti // atha navamaM hRdadvAraM gAthApAzcAtyArddhenAha mahadaha cha ppaDamAI, kurusu dasagaMti solasagaM // 20 // mahadahetti-padmo himavagiriziraHstha AdiryeSAM te padmAdayaH, cheti SaTsaMkhyAkAH, AdigrahaNAnmahApadmatigiMchikesari| mahApuMDarIkapuMDarIkANAM grahaH / ka ete ? ityAha- 'mahadahatti' mahAMta itarahUdApekSayA gurukA: hUdAH nadAH mahAhUdAH, tathA kuravo | devakurava uttarakuravazca teSu dazasaMkhyAmAnameSAM, dazakaM hRdAnAmiti gamyate, paMca hudA devakuruSu, paMcottarakuruSu cetyarthaH / atha sarvAgramAha, samAsaH prAgvat, SoDazakamiti militAH sarve'pi SoDaza iha bhavatIti // 20 // idAnIM dazamaM nadIdvAramAhagaMgA siMdhu rattA rattavaI cau naiuM patteyaM / caudasahiM sahassehiM, samagaM vacvaMti jalahiMmi // 21 // gaMgetti-gaMgAsiMdhuraktAraktavatyaH prAguktasvarUpAH catuH saMkhyAkA nadyaH saritaH pratyekaM pRthak pRthak caturdazabhizcaturdaza jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 159 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhinaMdIsahastraiH samameva samakaM sArddha jaladhi vrati gacchaMti pravizaMtIti yAvat // 21 // evaM abbhaMtaragA, cauro puNa aTThavIsasahassehiM / / puNaravi chappannehi, sahassehiM jaMti causalilA // 22 // jaMbUdvIpa saMgrahaNI evamiti-evamityanena prakAreNa yathA etA gaMgAdyA ekapramANAzcatasro jaladhi pravizaMti, tathA abhyaMtaraM gacchaMtItyabhyaMtaragAH, madhyavartinyazcatasro nadyo rohitAMzArohitArUpyakUlAsuvarNakUlAlakSaNAH, punarvizeSaNe, kiM vizinaSTi ? tadAha-pratyekamaSTAviMzatyA | 8 nadIsahasraiH samanvitA jaladhi pravizaMtIti prAcyagAthAsaMbaMdho'dhyAhAryaH / tatra rohitAMzArohite haimavatakSetraM rUpyakUlAsuvarNakUle / hairaNyavataM ca madhyekRtya pravahati / tanmadhyavartinInAM purAdhikyaM darzayati-'puNaravItyAdi' punarapi prAguktanadIbhyo | jIvavicArAdi-12 madhyagAminyazcatasro harikAMtAharitsalilAnArIkAMtAnarakAMtAbhidhAnAH saritaH pRthak pRthak SaTpaMcAzatA nadIsahasraiH saha yAMti | prakaraNa- BI jalanidhimiti zeSaH / tathA harikAMtAharitsalile harivarSa, nArIkAMtAnarakAMte punA ramyakaM dvidhA vidadhate / evaM| catuSTayam mahAvidehavyatirikteSu SaTsu kSetreSu trINi lakSANi dvinavatisahasrANi 392000 nadyo bhavaMti // 22 // idAnIM mahAvidehanadInAM | saMkhyAmAha word6d0606org SMonitonionwondroidnidroidnioradore // 160 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNacatuSTayam wegovergoo kurumajjhe caurAsI, sahassAiM taha ya vijayasolasasu / battIsANanaINaM, caudasa sahassAiM patteaM // 23 // kurutti - kurava ityuttarakuravaH padaikadeze'pi padasamudAyopacArAdyathA bhAmA satyabhAmeti / teSAM madhye vicAle caturazItisahasrANi nadyaH / tathetizabdo vizeSadyotakaH caH pAdapUraNe / vijayeSu prAgvidehamadhyavarttiSu SoDazasu, dviraSTasaMkhyAvacchinneSu dvAtriMzato gaMgAsiMdhuprAyANAM pratyekaM caturdazasahasrANi bhavaMti / tathAhi - ekasmAt kacchadezavijayAt pratyekaM caturdazabhizcaturdazabhi: sahastraiH saha dve nadyau raktAraktavatInAmnyau zItAyAM pravizataH / prAk sAmastyena tatrASTAviMzatisahasrANi nadyo bhavaMti / eSa eva kramaH sarveSu vijayeSu / yathA pUrvavideheSu vijayAH SoDaza (16), prativijayaM cASTAviMzatisahasrANi nadyaH / aparavidehamAzrityoktaM ca- 'vijayAvi ya ikkekA, aTThAvIsAi naisahassehiM / AuramANasalilA, avareNudahiM samaNupattA ' // 1 // iti / tato'STAviMzateH sahasrANAM SoDazabhirguNakAre jAtAzcatasro lakSA aSTAcatvAriMzatsahasrAdhikAH | 448000 nadyaH / pUrvoktAzcaturazItisahasrA uttarakurumadhyagA nadyaH etAsAM madhye prakSipyaMte, jAtAni dvAtriMzatsahasrAdhikAni paMcalakSANi 532000 nadInAM / tathA'nenaiva paryAyeNa devakuruSvaparamahAvidehAnAM saMbaMdhiSu vijayeSvapi etAvatya eva jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 161 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20532000 saritaH / tato'syAMkarAzidvayasya mIlane jAtAni dazalakSANi catuHSaSTisahasrAdhikAni 1064000 / tathaitadaMkarAzimadhye pUrvoktAni trINi lakSANi dvinavatisahasrAdhikAni kSipyante, tato bhavaMti samastajaMbUdvIpe SaTpaMcAzatsahasrAdhikAni caturdazalakSANi |1456000 sarvAgreNa nadya iti // 23 // zIjaMbUdvIpa evaM vyAkhyAne kRte vijayacchedinInAM grAhavatyAdInAM SaNNAM nadInAM prarupaNA upekSitA bhavatyatastadvarNanAya vAcanAMtareNa | dvitIyaM prakAramAha caudasa sahassaguNiyA, aDatIsanaIu vijayamajjhillA / sIoyAe nivaDaMti taha ya sIyAi emeva // 24 // jIvavicArAdi-3 caudasetti-anye AcAryA evamAcakSate-aSTAtriMzavijayamadhyavarttinyaH zItodAyAM nipapaMti pravizaMti, kiMviziSTAstAH? prakaraNa- ityAha-caturdazabhirnadIsahasrairguNitA abhyastAH, punaH kIdRzyastAH ? tadyathA-dvAtriMzadraktAdyA nadyaH, tathA SaT grAhavatyAdyAH, catuSTayam // 16 // evaM sAmastyena aSTAtriMzat SoDazavijayeSu saMti / tatazcaturdazasahasrairguNitAH aSTAtriMzat jAtAni paMcalakSANi dvAtriMzatsahasrAdhikAni 532000 / tatheti sAdRzye, yathA zItodAyAmevameveti / anenaiva prakAreNa paMcalakSANi dvAtriMzat sahasrAdhikAni 532000 gsaaglaagsaagglaagsaaglaagsaaglaaguloo 961006206/06/260606260606
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zItAyAmapi bhavaMtIti / tato rAzidvayasyApyekIkaraNe catuHSaSTisahasrAdhikAni dazalakSANi 1064000 sarito bhavaMti // itthaM 1 zaca vyAkhyAyamAne kurumadhyagAzcaturazItisahasrANi sarito na gRhItAH, tAsAM sthAne grAhavatyAdayaH SaDaMtarnadyaH pratyekaM | caturdazanadIsahasrasamanvitAzcaturdazaSaTakAni caturazItiriti gaNanAkrameNa caturazItinadIsahasrasaMkhyAM pUrayitvA yathoktA saMkhyA 3 jaMbUdvIpa samAhitA / paramayamapi prakAro na saMbhavati, yato'tarnadyo gaMgAdibhyaH sakAzAd dviguNavistArAH pratIyaMte, 'paNavIsasayaM ca saMgrahaNI salilAo' iti vacanAt, tato dviguNo'STAviMzatinadIsahasralakSaNaH pratyekamAsAM parivAro nyAyyaH / Aha comAsvAti vAcakaH-nadyo vijayacchedinyo rohitAvatkuMDadvIpA svanAmadevIvAsAH aSTAviMzatinadIsahasrAnugAH pratyekaM sarvatra samAH / paMcaviMzatyadhikaM yojanazatam vistRtAH arddhatRtIyayojanAvagAhAH grAhahudapaMkavatya ityAdi" / ataH SaNNAmapyetAsAmaSTaSaSTi sahasrAdhikaM lakSamekaM saritaH parivAraH, tathA paMcalakSANi sadvAtriMzatsahasrANi punaH sakurUNAM vijayAnAmatarnadIrahitAnAM / jIvavicArAdi-15 prakaraNa- bhavaMti evaM rAzidvayasya mIlane pUrNAni saptalakSANi saritaH etAvatya evAparavidehe devakurusamanvite, tataH samastamahAvidehe catuSTayam caturdazalakSANi 1400000 salilAH / punastrINi lakSANi dvinavatisahasrAdhikAni bharatAdInAM zeSANAM, evaM sarvAMke // 163 // saptadazalakSANi dvinavatihasrAdhikAni 1792000 nadyo bhavaMtIti / uktaM ca sUtre-'caudasalakkhA chapannasahasajaMbudIvaMmi / 60062606d6d6d6d6d6d6
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ haMti u sattarasalakkhA bANavaisahassa salilAo // 2 // ' iti / tathA siddhAMtAnusAreNa punarevaM jJAyate, yad grAhavatyAdInAM / dvAdazanadInAM parivAro na saMbhavati / yata etadvyatiriktA jaMbUdvIpe yA anyAH saritaH saMti, tAsAM pravAhAnmukhe sarvAsAM | dazaguNo vistAraH supratIta eva / uktaM ca vAcakamukhyena-'sarvA nadyaH pravAhadazaguNA mukhe vistArapaMcAzadbhAgAvagAhA iti|' jaMbUdvIpa saMgrahaNI BetAsAM tu tathA na kiMtu pravAhamadhye mukhe caikarUpa: paMcaviMzatyadhikayojanazatalakSaNaH pratyekaM vistAraH, nAnyaH kazcidvizeSo | na ca parivAro'pyAsAM dRzyate kSetrasamAsabRhadvattyanusAreNa, ataH pratIyate, yadyetAsvanyA anekAni sahasrANi nadyaH pravizeyustadA kathaM krameNa parataH parato gacchaMtInAM vistAravizeSo gaMgAdInAmiva na saMpadyeteti ? anyacca pUrvavidehe bhadrazAlavanasamIpavartinoH 1 kacchamaMgalAvatIvijayayostathA mukhavanopakaMThasthayoH puSkalAvatIvacchanAmnozca vijayayoraMtarnadInAmabhAva evAsti, ata eteSu caturdhvapi pratyekaM sAmastyenASTAviMzatiraSTAviMzatisahasrANi nadyaH saMti / gaMgAsiMdhusaMbaMdhinyo nAparAH yAvatI ca kacchavijaye | jIvavicArAdi- pa prakaraNa bhUmiraMtarnadImatAM sukacchAdInAM dvAdazAnAmapyanyeSAM ca tAvatyeva nAdhikA, ataH kathaM teSu bahutarA nadyo grAhavatyAdyaMtarnadIsaMyoge'pi / catuSTayam vizeSabhUmerabhAvAtsaMbhavaMti ? atrAha-naitatsaMvAdakoTImATIkate, yato jaMbudvIpaprajJaptAvapyaMtarnadInAM pratyekamaSTAviMzatinadIsahasralakSaNa: parivAro bhaNitastathA ca tadvAkyaM-'gAhAvaI mahAnaI pavUDhAsamaNIsukacchamahAkacchavijaye duhA vibhayamANI 2 aTThAvIsAe 6workwondo6odriA6ordaroo // 164 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ salilA sahassehiM samaggA dAhiNeNaM sIyamahAnaI samuppeI' / apare anUcAnAH punaritthaM pravadaMti-yathA aSTAzItigrahAzcaMdrasyaiva 3 parivAratayA prasiddhA api sUryasya eta eva parivAraH na puranyaH pRthak pratIyate / uktaM ca samavAyAMgavRttau-'aSTAzItimahAgrahA | ete yadyapi caMdrasyaiva parivAro'nyatra zrUyate tathApi sUryasyApIMdratvAdeva eva parivAratayA'vaseyA iti' / tathA gaMgAsiMdhusaMbaMdhinya jaMbUdvIpa saMgrahaNI BevASTAviMzatiraSTAviMzatirnadIsahasrANi aMtarnadInAmapi parivAra iti / evamaparavidehe'pi jJAtavyamiti // 24 // atra | sUtrakAro'mumevArthaM spaSTayan sakalajaMbUdvIpanadInAM saMkhyAmAha sIyAsIoyA viya, battIsa sahassa paMcalakkhehiM / savve caudasalakkhA, uppannasahassa melaviyA // 25 // jIvavicArAdi- sIyA iti-zItA nadI paMcabhirlakSaibhatriMzatA sahasrairnadIbhiH samaM jaladhi vratIti pUrvataragAthAyAH saMbaMdho gRhyate / tathA zItodApi pRthagetAvataiva parivAreNAvagaMtavyA, tataH sarvasaMkhyAyA kiM jAtamityAha-'savvetyAdi' sarve nadIvAcinoM'kA iti catuSTayam gamyate, yadi vA prAkRtattvAlliMgavyatyaye sarvA nadyaH, 'melaviyatti' melitA iti NigaMto'pi mUlArthadyotakaH, yathA rAmo 3 * rAjyamakArayadakarodityarthaH, tato militAH samuditAzcaturdazalakSANi SaTpaMcAzat sahasrANi aSTasaptaternadInAM parivAraH, tAzcemAH 606d6d6d6du606 6060606/06d6d6dionomidn prakaraNa // 165 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpa saMgrahaNI 6006060060606006060606 caturdaza gaMgAdyA hRdasaMbhavAH tathA kuMDaprabhavA gaMgAsiMdhupramANAH prativijayaM dve dve iti kRtvA dvAtriMzati vijayeSu catuHSaSTiH, grAhavatyAdyA dvAdaza tu parivArahInA aMtarnadya evametA navatirmahAnadyo bhavaMti jaMbudvIpe / paraM pUrvoktAt SaTpaMcAzatsahasrAdhika caturdazalakSalakSaNAt parivArAdetAH samadhikA vijJeyA na punastanmadhye gaNanIyAH, yato 'gaMgAsiMdhurattA rattavaI' iti gAthayA caturdazasahasrasaMkhyaH parivAro mUlanadIvyatirikta ukta ityAdi / AzAMbaramatAnusAriNo'pyamevAhuH, tathA ca tadgraMthaH 'jaMbUddIvanarAhiva, saMkhA savvanai caudahaM ya lakkhA / uppannaM ca sahassA, navai naIo kahaMti jiNA' // 1 // // 25 // saMprati mahAnadInAM pravahamukhayovistAramAha chajjoyaNe sakose, gaMgAsiMdhUNa vittharo mUle / dasaguNio pajjaMte, iya dudu guNaNeNa sesANaM // 26 // chajjoyaNetti-gaMgAsiMdhvoH sAdRzyAdraktAraktavatyorapi mUle pravahe hudAnniHsAre iti yAvat, sakrozAni sagavyUtAni SaT yojanAni vistaraH prapaMcaH, paryaMte samudrAdipraveze dazaguNito dazaguNaH sArddhadvASaSTiyojanarUpo vistAro bhavati / tathAbhyaMtarANAM rohitAMzAdInAM svarUpamAha-'iya' ityAdi / ityanayA dizA zeSANAM dvAbhyAM dvAbhyAM guNanaM tena dvidviguNanena vistAraH 60-6060606d6d6d6d6dna jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam // 166 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zazeSANAmavaziSTAnAmanuktAnAmiti yAvat labhyate iti zeSaH / tadyathA- rohitAMzArohitArUpyakUlAsuvarNakUlAnAM pravahe sArddhadvAdaza 2 paryaMte paMcavizaM zataM yojanAni vistAraH / tathA tanmadhyAnAM harikAMtAharitsalilAnArIkAMtAnarakAMtAnAM hRdatoraNAnnirgame paMcaviMzatiH, 3, | jaladhipravezo tu sArddhazatadvayaM yojanAni / punaH zItAzItodayostoraNAnniHsAre paMcAzatparyaMte paMcazatAni yojanAnAM prapaMca iti - jaMbUdvIpa | gAthArthaH // 26 // idAnIM sUtrakAraH svayameva mugdhAvabodhArthaM varSadharANAmuccatvavarNAvAha 8| saMgrahaNI joyaNasayamuvviddhA, kaNayamayA sihari cullahimavaMtA / rUppi mahAhimavaMtA, dusauccA ruppakaNayamayA // 27 // joyaNetti-zikharI paryaMtavartI varSadharaH, culla iti kSullo mahAhaimavatApekSayA laghuHhimavAn kSullahimavAn etau jIvavicArAdi yojanazatamudviddhAvucchritau kIdRzAvityAha-kanakaM svarNaM tanmayau tadvarNAvityarthaH / tathA 'ruppItyAdi' rukmimahAhaimavaMtau dve zate prakaraNa- B. yojanAnAmiti gamyate, uccAvucchritau, dvizatoccau, tathA rUpyakanakamayau krameNa / tathAhi-rukmI rUpyamayaH, mahAhimavAMstu catuSTayam hiraNyamaya iti / iha yadyapyavagAho noktaH sUtrakAreNa, tathApyucchrayasya caturthAMzamAno'vagamyaH / uktaM ca-'savvevi pvvyvraa,|16|| samayakhittaMmi maMdaravihUNA / dharaNitale avagADhA, usseha cautthayaM bhAyaM' // 1 // iti // 27 // 6d6or6/06d6d6d6d06/ d6oron 606 606d6d6d6d6d060060
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam cattAri joyaNasae, uvviddho nisaDhanIlavaMto ya / nisaDho tavaNijjamao verulio nIlavaMtagiri // 28 // cattAritti-niSadhaH catvAri yojanazatAni udviddha uccaH, na kevalamayaM, nIlavAMzca tAvadevoccaH / caH samuccaye / tathA niSadhastapanIyamayo jAtyasvarNanirmANo raktavarNa ityarthaH / mAlya (nIla) vAn giristu vaiDUryamayo nIlavarNa iti // 28 // saMprati svAbhidhAnaprakAzanapurassaraM sUtrakAro'rthakaraNopasaMhAramAha khaMDAI gAhAe, dasahiM dArehiM jaMbUdIvassa / saMghayaNI sammattA, raiyA haribhaddasUrihiM // 29 // khaMDAitti-jaMbUdvIpasyAdyadvIpakSetrarUpasya saMgrahaNiH samAptA iSTArthakathanena pUrNA / kaiH ? ityAha-dazabhiH dazasaMkhyAvacchinaiH dvArairuktasvarUpaiH, kiviziSTaiH ? 'khaMDAItti' khaMDAdInAmuddezakA gAthA khaMDAdigAthA, tayA tathoktayA, 'dIrghasvau mitho vRttau' iti dIrghatvaM 'I' 'khaMDA joyaNavAsA' ityanayA sUtrAdikathitayA gAthayA upalakSitairiti / kaiH kRteyaM ? ityAha- zrI haribhadrasUribhi: racitA sUtratayA nibaddheti bhadram // 29 // jaMbUdvIpa saMgrahaNI // 168 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUdvIpa atha vRttikArasya prazastiH / nityaM zrIharibhadrasUriguravo jIyAsuratyadbhutajJAnazrIsamalaMkRtAH suvizadAcAraprabhAbhAsurAH / yeSAM vAkprapayA prasannatarayA zAstrAMbusaMpUrNayA, bhavyasyeha na kasya kasya vidadhe saMtApalopo'vanau // 1 // vitte zrIkRSNagacche zramaNaparivRDhaH zrIprabhAnaMdasUriH, kSetrAdeH saMgrahiNyA akRta samayagaiH saMvadaMtI sadathaiH / etAM vRttiM khanaMdajvalanazazimite vikramAdve caturthyAM, bhAdrasya zyAmalAyAmiha yadanucitaM tadbudhAH zodhayaMtu // 2 // iti kSetrasaMgrahaNivRttiH samAptA / saMgrahaNI Hom6ionGoo6orid6d6idiombidio jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ / yum / (yzl- / yng- / l-l-l-l-l-----y-m-y-m-y-m-ti- skyeF19 59 602 FEBi 1ste / phyi / ( ----skyed- ste / phyi-ms-( / (d-byed-du- 1) IMMMMMMM) A1BE ( ( ((tshe(tshe(tsho (tsh) tshe-($ $) ( sna\chu-tshtsh() , *, *, , $ $ $ $ $ / Fe FF FFe@jp 3 1 skyo rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu tshod) tsho sgyu rgyu tshu rgyu rgyu rgyu) rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu ytstsh / (ang- ys- ng- -m ( (tsm-m-(a-m / s s s s s s s s s s (sm-(y-b- goial6er (coo868) dalada w-saxf Ue ls-byed-(5tshong-rr-rtse-(y-ng-tshos-phying-m- (phyi-(r-l-skyes- cu-tshng / (dbyung- / byung- / / s 28 (5 l (4 (btstsh-ste / ng- 41#***BESHEM! ( (tshe(tshong(7 (6) () ( ( 1951: rgyu rgyu rgyu rgyu rgyu 6 - s dpl-du
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAdana timallaPE HEREutteseturtel eleme vAmADiyAgajiyAdAra RUCIA AvasAvakA BRELET matyAvarAgaDayAsikA THEOnAmamA dezAsIdAga jIvavicArAdiprakaraNacatuSTayam jayavAgamanAgamAphiyA pAnamanAmadhayAnAcIzA divasAjhiAvamAthikAmamAyA gAzahAmatyAvA anyAyavikAra mIyAmANavaramApuratAliyA B BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1 Ph. : 079-22134176, M: 9925020106