Book Title: Hitopdeshmala evam Darshanshuddhi Prakaranam
Author(s): Prabhanandsuri, Chandraprabhsuri, Kirtiyashvijay
Publisher: Naginbhai Paushadhshala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002224/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. zrIpramAnandasariviracivAsa hitopadezanAlA bhabhinivezatyAga dAna AtmAtkaSatmaga samyakatva ucitaAcaraNa zIla dezavirati tapa paropakAra paropakAra kRtajJatA kRtajJa vikaTa viruddhakoyatyAga bhAva sarvavirati vinaya A zrIcandrapramabhUriviracitaM dhamaeNtattva moTAtajAdiyakaraNama mAgetattva devatattva sAdhutattva tattcatattva saMpAdaka pU.muni zrIkItiyazavijayajI mahArAja saMpAdaka Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU0 A0 zrIprabhAnanda sUriviracitA zrI hitopadezamAlA * * * pU0 A0 zrIcandraprabhavariviracitaM zrIdarzanazuddhiprakaraNam anuvAdaka : pU0 paM0 zrIvicakSaNavijayajIgaNivara. pU0 mu0 zrI anantadarzanavijayajI ma. * saMzodhaka * saMpAdaka pU0 muni zrIkIrtiyazavijayajI ma0 prakAzaka :- nagInabhAI pauSadhazAlA - pATaNa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prApti sthAne nagInadAsa pauSadhazALA hela (maMDa5) paMcAsara sAme pATaNa (u. gu) kIrtilAlabAbulAla enDa kAM. ratanapoLa gaLavADa jainadharmazALA sAme amadAvAda pIna 380001 , sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA ratanapoLa amadAvAda-380001 phena. 336628 prathama saMskaraNa . vi. saM. 2039 vaizAkha suda-2 zanivAra tA. 14-pa-1983 nakala-1000 sarasavatI kampojha khAnapura, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzakanI vAta : anaMta upakArI, vizvavatsala zrI arihaMta paramAtmAe sthApelA samyajJAna, samyagdarzana ane samyak cAritrarUpa meAkSamA ApaNA saunA sudhI paheAMcyA che temAM sauthI mATA phALA AcArya bhagavaMtAdi vihita muni-puMgavAnA che, teozrIe paramAtmAnA zAsananAM rahasyabhUta tatvajJAnane prApta karyuM, samyak zradghA karI hRdayamAM sthira karyuM, sva-jIvanamAM zakti anusAra AcaryuM, ane bhaviSyakALanA AtmAthI AtmA sudhI paheAMce te mATe tene suyogya rIte viniyoga paNa karyAM. zrutajJAnanA viniyoga karavAnA je aneka prakAro zAstrAmAM varNavyA che, temAM zAstraracanA karavI e paNa te paikInA ja eka prakAra che AthI AcAryadi mahApurUSoe nutana prakaraNAdinI racanA karIne AgamanA bhAvane paramArthAne te prakaraNAdi graMthAmAM gummita karyA jenA pariNAme Agama graMthA bhaNavAnI yogyatA--kakSA sudhI nahi. paheAMcelA AtmAo paNa zrIjinezvara devAe prakAzela tattvajJAnane sahelAIthI pAmI zake, temAM samyakU zrAddA karI zake ane zakti anusAra sva-jIvanamAM AcarI zake ! caturvidha zrI sa MdhamAM jo AvA graMtharatnAnu adhyayana vadhe tA aneka bhavyAbhAte sanmAnI saMprApti thAya, evA hetuthI keTalAka graMthA gujarAtI anuvAda sAthe te keTalAka prathA mULarUpe prakAzita karavAnA amane zubha manAratha thayo ane e mATe ame paramapUjya, paramazAsanaprabhAvaka, vyAkhyAna-vAcaspati suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacadrasUrIzvarajI mahArAjAne vinati karI ke--ApazrI amArA zubha manAtha saphaLa thAya te mATe Apane ceAgya lAge te muni bhagavatane AjJA karA ke jethI mumukSu tathA tajijJAsu AtmAone svAdhyAya, ciMtana ane manana karavAmAMtathA sanmAnI ArAdhanAmAM sahAyaka bane tevA gheADAka prathAne anuvAda sAthe zuddhi pUrvaka taiyAra karIne Ape." te pUjyapAdazrIe amArI e vinaMtinA svIkAra karIne vaiyAvaccI, parama tapasvI pU. munirAja zrIguNayaza vijayajI mahArAjanA ziSyaratna pU. munirAja zrIkIrtiyaza vijayajI mahArAjane A kArya mATe AjJA pharamAvI ane teozrIe pUjyapAdazrInI AjJAne zirAmAnya karIne ati alpa samayamAM ja hitApadezamALA ane darzanazuddhi prakaraNa A be graMtharatnAne prakAzanane ceAgya taiyAra karI ApyA, tathA te bannenA gurjara bhASAnuvAda paNa pUjya paMnyAsa pravara zrI vicakSaNa vijayajI gaNivara tathA pUjaya munirAja zrI '-tadana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] vijayajI mahArAja pAse karAvIne tene sudhArIne vyavasthita karI ApyuM. tathA tenAM pariziSTo ane prastAvanA paNa lakhI ApI che. tenA pratApe ja Aje ame A baneya graMtha ratnane gurjara anuvAda sAthe adhikRta samyagU zrutapAsaka AtmAonA karakamaLamAM samarpita karavA saphaLa banI zakyA chIe. ethI ame pUjyapAda gacchAdhipatizrIne tathA paMnyAsajI mahArAja Adi banne pUjya munirAjanA atyaMta RNI chIe. tema ja A banneya graMtharatnanuM mudraNa kArya a85 samayamAM ja suMdara rIte karI ApavA badala sarasvatI pustaka bhaMDAravALA azvInabhAI zAhanA AbhArI chIe. temaja amadAvAdamAM A pustakanI chapAI Adi aMge bIjI badhI rIte sahAyaka thanAra kIrtilAla bAbulAla enDa kaMpanIvALA zA. bAbubhAI kakkaladAsa vagerenA paNa AbhArI chIe. e ja lI. nagInadAsa pauSadhazALAnA TrasTavatI kAMtilAla laherucaMda zAha pATaNa (u. gu.) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapAnI dRSTimAM graMtha ane graMthakAra __________ sarvAJchita mokSaphalapradAyaka zrIzaMkhezvarapArzvanAthAya namo namaH / nyAyavizArada, nyAyAcArya maheApAdhyAya zrImad yazeAvijayajI gaNivara viracita zrIsImaMdharajinavijJaptirUpa 350 gAthAnA stavananA vivecana graMtha sanmArgodananuM Alekhana karatAM mane A pustakamAM prakAzita thatA banne ya graMthAnI prApti thaI che. jemAM pahelA graMtha che zrI hitApadezamALA.' pUjya AcArya zrI jJAnavimaLari mahArAje 350 gAthAnA stavananA TakhAmAM sAkSI mATe Thera Thera hitApadezamALA thatA upayAga karyo che. A jotAM mane te graMthane meLavavAnI-jovAnI atyaMta utkaMThA vadhI, te mATe meM aneka bhaMDArAmAM tapAsa karI teA mArI sAme mATe bhAge jainetara 'hitApadeza' graMtha dharavAmAM AvatA, kAraNake A graMtha aprakAzita heAvAnA kAraNe lokanA meATA bhAga A graMthathI taddana aparicita hatA. vikramasaMvata-2038nuM amArUM cAturmAsa pATaNa mukAme thayuM. tyAM A. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI jJAnamA~diramAM saMgraha karAyelI hastalikhIta pratAmAM A graMtharatnanI e pratA saMgrahAyelI hatI. eka hatI mULa ane bIjI hatI saTIka.--meM A banneya pratA meLavIne te graMthanuM vAMcana karyuM. graMthanI racanA ane temAM guMthAyelA bhAveAe mArA hRdayane AndvAti karyuM. jema jema te graMtha vAMcatA gayA, tema tema temAM nirUpAyelA viSayeA joIne hRdaya pulakita banyuM ane hRdayanA UMDANamAM eka sauMdara vicAra dhArA pragaTa thaI ke--A graMtha jo prakAzamAM lAvavAmAM Ave te aneka bhavyAtmAone mATe ghaNA ja upakAraka bane ! A vicArathI tenI eka suMdara nakala karI. tyArabAda saTIka pratanA AdhAre yathAzakaya zuddha karI ane tene gujarAtI anuvAda paNa pU. paM. zrI vicaRNa vijayajI gaNivara pAse taiyAra karAvyo, jenA pariNAme A graMtha Aje prakAzamAM AvI rahyo che, ema kahu te karatA paNu A graMtharatnanA prakAza ApaNA sudhI paheAMcI zakayo ane ApaNA saunA AtmAne prakAzita karI rahyo che, tema kahevuM vadhu ucita jaNAya che. hitApadezamALA grantharatnanA paricaya - : A graMtharatnanA prAraMbhamAM graMthakArazrIe maMgaLAcaraNa karIne bhavyUchavAne jainasiddhAMta sAgaramAMthI uddhRta karela hiMtApadezAmRta ApavAnI pratijJAne jaNAvI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] . . hitakAraka mArga darzAvatAM pharamAvyuM che ke-1-suvizuddha samyaktva, 2-uttama guNone saMgraha ane 3-dezavirati tathA sarvavirati, A cAra guNomAM prabaLa purUSArtha karo e ja parama hitakAraka mArga che. - kramazaH A cAreya guNonuM vistArathI varNana karatAM samyagdarzana guNane pAmavA mATe mithyAtvanI anartha kArakatA varNavI tene tyAga karavAne ane samyagdarzana. guNane svIkAravAno upadeza Ape che. adhikArI AtmA ja samyaktva pAmI zake. samyaktvanA adhikArI banavA mATe tera guNInI AvazyakatA upara bhAra mUkIne te tera guNone nAmellekha karyo. che. (gAthA 12 thI 14.) tyAra bAda gAthA 15 thI 21 mAM samyaphatvanuM lakSaNa ane tenA mahimAne varNavyuM che. gAthA 22 thI 30 mAM samyaktvanA pAMca deSa, pAMca lakSaNa ane pAMca bhUSaNanuM varNana karyuM che. samyaktva ratna paNa guNone samudAya hoya to ja zobhI zake che. tethI te mATenA Avazyaka agyAra guNenuM varNana vistArathI kramazaH karyuM che. temAM dAna guNamAM abhayadAna, anukaMpAdAna, jJAnadAna ane bhaktidAnane samAveza karIne jJAnadAnamAM pAMca jJAnanuM varNana karyuM che. (gA.-15 thI 41) bhaktidAnamAM jinamaMdira Adi sAtakSetranuM vistArathI nirUpaNa karyuM che. temAM jinamaMdiranA nirmANa mATe zAstra-vidhi upara khUba bhAra mUkIne dAnaguNanI samApti karI che. gAthA 4ra thI 169) vaLI zIlaguNanuM varNana karatAM kahyuM che ke-dAnaguNa paNa zIla vinA zobhato nathI, paraMtu zIla pALavuM ghaNuM ja duSkara che. je AtmA zIlane vizuddha bhAvathI pALe che te AtmA ja kalyANa sAdhI zake che. tathA kAmanI bhayaMkaratA varNavatAM lakhyuM che ke-zAstranI vicAraNA karavAne prasaMga ubho thAya tyAre zAstranA abhyAsa vinAnA AtmAo pazu jevA dekhAya che, paraMtu kAmanuM AkramaNa Ave tyAre te paMDita ane apaMDita e banneya pazu jevA dekhAya che. eka hRdayavedhaka ramUja raju karatA teozrI jaNAve che ke "bahAranuM koI paNa AkramaNe Ave to leke baLavAna manuSyanuM zaraNa svIkAre che, paNa kAmanuM AkramaNa Ave tyAre te leka abaLA (strI)nuM ja zaraNa svIkAre che A kevuM apUrva Azcarya che ! khedanI vAta to e che ke saMsAra choDIne vanavAsa karanArA (saMnyAsI Adi) paNa kAmanA prabaLa pAzamAMthI bacI zakyA nathI. kAmanA prabaLa pAzamAMthI je bace te dhanyavAdane pAtra che ane tenA hRdayamAM ja cAritra lakSmI vilAsa karI zake che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] " vitarAga evA zrI arihaMtadevoe sthApele zramaNa pradhAna caturvidha saMdha kharekhara virAga guNanA pratApe vizvamAM zobhI rahyo che. (gAthA 170 thI 184) trIjA tapaguNanuM varNana karatAM lakhyuM che ke-zIladharma paNa te ja pALI zakAya ke je jIvanamAM tapaguNa hoya A tapanA cha bAhya ane cha atyaMtara ema bAra prakAra batAvyA che. zubha pariNAmathI te anikAcita karmone kSaya thAya che paNa tapanuM AcaraNa karavAthI te nikAcita karmone paNa kSaya thAya che. tapa karavAthI amaMgaLa-vigho nAza thAya che, IndriyenuM niyaMtraNa thAya che ane deva paNa vaza thAya che, tathA AmaSa Sadhi vagere aneka labdhio prApta thAya che. AvA anupama tapadharmane zrI tIrthakaradevoe pitAnA jIvanamAM Acaryo che ane jagatanA jIvone tene upadeza Ape che. A tapadha" rAgAdi bhAvaSone nAza karanAra hovAthI ene AdarapUrvaka jIvanamAM Avavo joIe. (gAthA 185thI198) cothA bhAvadharmanuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke-bhAva vinAnA dAna, zIla, ane tapa e traNeya kaSTAnuSThAnarUpa bane che ane pazuonA kaSTabheganI jema akAma nirjarA ja karAve che. karaDe janmamAM karelA tapathI je karmone kSaya nathI thatuM, te karmone kSaya bhAvadharma dvArA kSaNArdha-adhIkSaNamAM thAya che. saMsAranuM ke mokSanuM, AzravanuM ke saMvaranuM mukhya kAraNa kriyAo nathI paNuM zubhAzubha bhAva che. ityAdi jaNAvIne bhAvadharmane mahimA game che. (gAthA 198 thI 211) pAMcamA vinayaguNanuM varNana karatAM laukika ane lekettara ema be prakAranA vinaya darzAvIne laukika vinayamAM 1- kapacAra vinaya, 2-bhaya vinaya, 3-artha vinaya ane 4-kAmavinayanuM suMdara varNana karyuM che. ane pAMca prakAranA lekera vinayamAM 1-jJAna vinaya, 2-darzana vinaya, 3cAritra vinaya, tapa vinaya ane 5-upacAraviyanuM suMdara varNana karyuM che. zAzvata sukhanA abhilASI AtmAo ja mukhyatayA lokottara vinayanA adhikArI che. vinayane zatru mAna kaSAya hovAthI mAna kaSAyane vijaya karanAro AtmA ja vinayaguNanI prApti-pAlana ane parivardhana karI zake che. "mAnAdi kaSAye saMsAranuM mULa che ane ucita sthAnamAM karAyele vinaya mekSanuM mULa che." ityAdi vAta jaNAvI che. (gAthA 212 thI 230) " perepakAra nAmanA chaThThA guNanuM varNana karatAM kapakAra ane bhAvopakAranuM sarasa varNana karyuM che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] paramapakArI zrIjinezvara devoe dravyopakAra ane bhAvapakAra ke viziSTa prakArane karyo te daSTAMta dvArA jaNAvyuM che. jo ke jaDa prAyaH vAdaLa, nadI, vRkSo, agni, vAyu Adi padArtho aneka kaSTa sahana karIne jagata upara viziSTa upakAra kare che to pachI caitanyaguNavALA manuSya kevo upakAra karavo joIe ? A sthaLamAM TIkAkAre paNa samAdhAna karatAM jaNAvyuM che ke-A to kavionI kalpanA ja che. vAstavika rIte te vAdaLa vagerene jagata upara upakAra karavAnI buddhi hotI nathI, paNa temanI te te pravRttio tevA prakAranA vikasA pariNAmathI ja thAya che. paraMtu kavio e sarvanI sukhakArI sthiti joIne teo jANe jagata upara upakAra karatA hAya tevI ubekSA kare che. (gAthA 231 thI 268) sAtamA ucitaAcaraNa guNanuM varNana karatAM ATha prakAranA ucita AcaraNa batAvyA che. 1-mAtA-pitA, ra-bhAI, 3-patnI, 4-putra, pa-svajana, 6dharmAcArya, 7-nAgarikajane ane 8-paratIthio pratye kevuM ucita AcaraNa karavuM joIe e vAtane chaNAvaTa karIne suMdara rIte samajAvI che. vartamAnamAM jyAre ucita AcaraNa ghaTI rahyuM che, tyAre A viSaya vartamAna kALanA jIvo mATe ghaNo ja mArgadarzaka ane upakAraka nivaDe tema che. AthI A viSayane zAMtacittathI mananapUrvaka vAMcavo jarUrI jaNAya che. (gAthA 269 thI 319) AThamA dezAdivirUddhatyAga nAmanA guNanA varNanamAM. 1-dezavirUddha, 2-rAjya virUddha, 3-lekavirUddha, ane 4-dharmavirUddha ema cAra prakAranA virUddha kAryonI vigatavAra samaja ApI che ane tenA dvArA thatA ahitanuM varNana karIne tene tyAga karavAne upadeza ApyuM che. (gAthA 3ra0 thI 359) , navamA AtmotkarSa-tyAga nAmanA guNanuM varNana karatAM AtmatkarSane (abhimAna-ApabaDAIne) AdhIna thayelA AtmAnI mAnasika avasthA ane bAhya vyavahAra vagere kvA hoya che, tethI tenA AtmAne AjIvanamAM ane paralokamAM kevuM nukasAna thAya che te jaNAvyuM che. tame garva zAna kare che ? tame garva karavA jevuM evuM zuM karyuM che,"? ityAdi kahyA bAda jaNAve che ke AtmotkarSa doSa AtmAe AdarelI Avazyaka kriyAo, vIrAsana Adi kAyaphaleza, zrutajJAna, zIla, tapa, jApa, Adi dharmAnuSThAtene niSphaLa banAve che. (gAthA 360 thI 376) eka bahu ja suMdara vAta raju karatAM kahyuM che ke-catura mANasa "A niMdaka che evA kalaMkathI bacavA bhale paraniMdA na karatA hoya, paNa kuzaLatApUrvaka je teo Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] AtmazlAghA karatA hoya te mAnI ja levuM ke vAstavamAM te paraniMdA ja karI rahyA che. (gAthA-377) mATe jeo AtmatkarSa doSane tyAga karIne prazamAmRtathI pitAnA AtmAne sIMce che tevA AtmAo ja A bhavamAM ane parabhavamAM paramasukhI thAya che. dazamA kRtajJaguNane varNavatAM eka anupama vAta jaNAvI che ke-uttama ke? ane adhama keNa ? e bannenI vyAkhyA karatAM tame zA mATe muMjhAo che ? jeo kRtajJa che teo ja uttama che ane jeo kRtadhra che teo ja adhama che. (gAthA-382) pRthvI kRtajJapurUSone dhAraNa karavAnA kAraNe ratnaparA kahevAya che ane kRtagha purUSane dhAraNa karavAnA kAraNe medinI kahevAya che. (gAthA 383) mATe ja bhagavAnane prArthanA karatAM kahyuM che ke he bhagavana ! je ApanI pAsethI mAgeluM maLatuM hoya te eka ja vastu mAguM chuM ke-bhale huM kaIne upakAra karavA ke badale vALavA samartha na banuM, paNa kRtadhra te kyAre ya paNa na ja thAuM ! (gAthA-385) kRtaLatA deSane kAraNe te AtmAnA pitAnA ja gurUnA guNane nAza thAya che. zrI tIrthakara bhagavaMte paNa tijJaguNanA prabhAve tIrthane namaskAra kare che." ItyAdi jaNAvIne kRtajJaguNanuM suMdara varNana karyuM che. (gAthA-380) agyAramA abhinivezatyAga nAmanA guNanuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke AtmAmAM pragaTa thatA guNasamudAyane rokavAnuM kArya abhiniveza (mithyAtva) kare che. jenA hRdayamAM abhinivezanuM jhera raheluM hoya tenA upara gurUnAM vacanane maMtra paNa asara karI zakato nathI. AcareluM kaSTakArI dharmAnuSThAna, tIvratA, nirmaLa keTinuM zIla ane zrutajJAna paNa abhinivezanA kAraNe nAza pAme che. cAritrarUpa jahAjanI sahAyathI saMsAra-sAgaranA kinAre AvelA AtmAne paNa abhinivezarUpa kalolanI hAramALA madhadariyAmAM pheMkI de che. abhiniveza deSane kAraNe ja prANI mekSamArga svarUpa nigraMtha pravacanane tyAga karIne saMsAra aTavImAM bhaTakI mare che ItyAdi vAta samajAvIne UMDo kheda vyakta karyo che. zrI jinamatane na pAmelA jIvo kadAgrahane AdhIna hoya temAM navAI nathI, paNa jinamatane pAmelA AtmAo paNa kadAgrahane AdhIna heya temAM te mehane ja mahimA che ne ? Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] jainazAstronAM yathArtha rahasyone jANyA vinA ja vyAkhyAnanI pATa upara besIne unmAdane vaza thayelA vyAkhyAtAo je unmArganI prarUpaNuM kare che, te paNa A abhinivezane ja vilAsa che. ema jaNAvIne enAthI bacavAne uttama upadeza Avyo che. (gAthA-392 thI 407) tyAra bAda trIjA viratidvAranuM varNana karatAM dezavirati ane sarvavirati ema viratinA be bheda darzAvIne dezaviratimAM bAra vratanuM ane bAra vratanA aticAronuM varNana karyuM che. sarvaviratinuM varNana karatAM pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane traNa guptirUpa aSTa pravacanamAtAnuM varNana karIne munijanone pramAdano vijaya karavAno upadeza ApatAM kahyuM che ke- A pramAda ja saMyamI AtmAone saMyamathI bhraSTa karanAra che. agyAramA guNasthAnake pahoMcIne vitarAga dazAno anubhava karanArA AtmAone paNa A pramAde ja paTakyA che. vinAzanA Are rahele A pramAda paNa kaSAyenA avalaMbanathI ja punarjIvanane prApta kare che mATe pramAdane vijaya prApta karavA udyata thayelA munie A kaSAyane jItavA joIe. A krodha, mAna, mAyA, lobha te paNa saMjavalana Adi cAra cAra prakAranA che AtmAne teNe kevuM kevuM nukasAna karyuM che ? AtmAnA bhAvaprANene kevI rIte guMgaLAvyA che? ItyAdi varNavIne teo aMtima upadeza ApatAM jaNAve che ke A vizvamAM je kAMI paNa duHkha dekhAya che tenuM mULa kaSAyavRddhi che ane je kAMIpaNa sukha dekhAya che tenuM mULa kaSAya--hAni che. AthI "kaSAyone mULamAMthI khatama karI jIvamAtra pratye matrIbhAva keLavIne pApakarmathI virAma pAmo. ane A hitopadezamAM sadAya ramaNatA karo" evo upadeza ApI graMthakArazrIe pitAnA gurnAdinuM nAma ApavA pUrvaka pitAne nAmollekha karyo che. A graMtharacanAmAM dvAdazAMgIthI virUddha tathA pUrvAcAryanA AzayathI virUddha kaMI paNa lakhAyuM hoya te te mATe zratadhara pAse kSamA yAcI che ane te bhUla sudhAravA vinaMti karI che. aMtamAM merUparvatanA zikhara uparanA jinamaMdire jyAM sudhI sthira rahe tyAM sudhI A graMtha paNa vijayavaMta rahe tema jaNAvIne pAMcaso paccIza gAthAnI saMkhyAvALe A graMtha sAMbhaLanArA, bhaNanArA, svAdhyAya karanArA ane ciMtana karanArA bhavyAtmAonuM kalyANa karanAre thAo. evI zubhAbhilASAne pragaTa karIne A graMthanI samApti karI che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAnta 105 [11] zrI hitApadezamALA graMthamAM AvatAM te te viSayanAM daSTA - gAthA viSaya 29 pravacanabhakti zrI saMbhavanAtha svAmI jIvahiMsA mRgAputra "leDhiyA" jIvadayA bhIla, 75 anukaMpAdAna somadatta vidhipUrvaka zrutagrahaNa A. zrI AryarakSita sUri ma. 105 zrutadAna A. zrI vajIsvAmI ma. 115 zrutajJAnanI avajJAna mAsatuSa muni 133 supAtra dAna , bAhu muni, puSpacUlA sAdhvI, mULadeva zrAvaka ane caMdanabALA zrAvikA 147 jinavacanAmRtazravaNa rahiNI cera, cilAtI putra 16ra jinamaMdira nirmANa bharata cakravarti 168 jinabiMba ) suvarNakAra kumAranaMdI 184 zIla pAlana zrI sthUlabhadra svAmI, rAmatI sAdhvI, sudarzana zrAvaka, subhadrA zrAvikA - 198 tapaguNa baLadeva muni, brAhmI sAdhvI, AnaMda zrAvaka, ane sundarI zrAvikA 207thI bhAvaguNa bAhubalI muni, magAvatI sAdhvI, 210 IlAci kumAra, ane kanakAvatI 229 vinaya abhayakumAra 268 . ' dravya-bhAvopakAra munIndra rAjAnA putra 444 dezaviratipAlana ceTaka mahArAjA zrIhitopadezamALA graMthakartAne paricayaH hitopadezamALA graMthanA racayitA AcArya zrI prabhAnaMda sUri mahArAjane vigatavAra paricaya maLI zakyo nathI. paraMtu upalabdha sAdhanenA AdhAre nizcitarUpe jeTale jaNAvavA gya lAge teTale ahIM raju karyo che. jena paraMparAne ItihAsa bhAga-1-2-3 bahAra paDela che, tenA bIjA bhAgamAM patra-31 upara A graMthane kartA tarIke A. zrI paramAna dasUri ma.nuM nAma jaNAvyuM che. te ja hakIkata mehanalAla dalicaMda desAI lakhela jaina sAhityane saMkSipta itihAsa pustakanA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] patra-400 upara paNa e ja pramANe darzAvyuM che. ane vitarAga-oNtra graMthanI saTIka pratanI prastAvanAmAM paM. aMbAlAla premacaMda zAhe tathA keTalAMka hastalikhita jJAnabhaMDAranAM lIsTamAM paNa A. zrI paramAnaMda sUri mahArAjanuM nAma jaNAvyuM che. paraMtu A sthAnamAM te savanI eka sarakhI bhUla thavA pAmI che. eka bIjA uparathI vizvAsane AdhAre utAro karAya che, agara te pratyekanI khalana thaI che. jaina sAhityakA bRhad ItihAsa bhA-janA patra 188mAM te graMthakartA tarIke A. zrI paramAnaMdasUri mahArAjanuM nAma darzAvIne temane navAMgIvRttikAra A. zrI abhayadevasUrinA ziSya A. zrI devabhadrasUrinA ziSya tarIke oLakhAvyA che. je vAta keTalI asaMgata che te AgaLa vAMcavAthI samajAze. Ama skUlanA thavAne hetu e jaNAya che kedareke athavA prathama lakhanAra vyaktie saTIka pratanuM chelluM patra joyuM haze. chelA patramAM TIkAkAranI prazasti che. TIkAkAra A. zrI paramAnaMda sUri ma. hitopadezamALA graMthanA kartA A. zrI prabhAnaMda sUri ma.nA pUrvAvasthAnA bhAI hatA. ane sAdhupaNAmAM paNa ' gurUbhAI hatA. ethI TIkA tathA prazasti jevAne kAraNe A prakArane bhrama thaye hoya te saMbhavita che. hakIkatamAM A graMthanA racayitA A. zrI prabhAnaMdasUri mahArAja che, je nIcenI be gAthA jevAthI spaSTa thAya che.. +iya abhayadevamaNivai-viNeya siridevabhaddamUriNa / aniuNamaihiM sIsehi, siri pabhANaMdamurIhiM // 521 // uvajIviUNa jiNamaya-mahattha-satthattha-sattha-sAralave / saparesi hio eso, hiovaeso viNimmavio // 522 / / TIkAkAra A. bha. zrI paramAnaMdasUri mahArAja TIkAnA aMtamAM tathA prazastimAM jaNAve che ke : 1navAMgavRttikAra A. zrI abhayadevasUri mahArAjanI paraMparAmAM thayelA zrI rUdrapallIya gacchanA A. zrI abhayadevasUri mahArAjanA paTTa upara sthApita karAyelA + artha mATe juvo-patra-144 1- navAgAvRttikArasantAnAya zrIrudrapallIya-zrImadabhayadevasUripaTTapratiSThitazrImadevabhadrasUri ziSyAvataMsazrIprabhAnadAcAryasodaryapaNDitazrIparamAnandaviracite hitopadezAmRtavivaraNe sarvaviratyAkhya, caturthamuladvAra samAptamiti bhadram / tatsamaptau samAptamidaM hitopazAmRtavivaraNamiti / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13] A. zrI devabhadrasUri mahArAjAnA ziSyomAM ziromaNi AcArya zrIprabhAnaMdasUri mahArAjanA bAMdhava paMDita zrI paramAnaMdasUri viracita zrI hitopadezAmRta nAmanI TIkAmAM sarvavirati nAmanuM cothuM dvAra purU thayuM. A rIte hitopadezAmRta nAmanuM vivaraNa purU thayuM."--1 "cAMdrakuLamAM cAritraguNathI nirmaLa evA zrI abhayadevasUrinAmanA AcAryadeva thayA.jeozrIno yazodehanavAMgI vRittanI racanAnA yoge Aje paNa jagatamAM vidyamAna che."1 teozrInI paraMparAmAM thayelA A. zrI jinavallabhasUri mahArAja pitAnA guNa samudAyathI te rIte vizvamAM vikhyAta thayA ke jethI saMyama (sAdhu)onA samudAyamAM ane paMDita purUSomAM Aje paNa teo agragaNya che."--2 "teozrInA vaMzanA vibhUSaNa samA tathA duSamakALanA prabhAve mUchavaza thayela munione vratane jIvita karavA mATe auSadha tulya ane niHsIma puNyalakSamInA AdhArabhUta evA AcAryazrI abhayadevasUri nAmanA gurUvara thayA. teo (svargavAsI banatAM teo)thI vikhuTA paDelA temanA guNe temanA jevo ja anupama Azraya zodhavA dazeya dizAmAM pharI rahyA che. arthAta vartamAnamAM temanA jevA guNavAna AcArya kaI nathI ane temanA guNone yaza dazeya dizAmAM phelAI gayo che."--3 swteonA paTTanA AbhUSaNa rUpa A. zrI devabhadra nAmanA yunipati Aje paNa vijaya pAme che, ke jeonA vacane viSama evA viSaya-vikAre rU5 rogothI saMnipAta thAya tyAre rasAyaNanuM kAma kare che arthAta teonA vacane viSaya--vikArone vinAza kare che."--4 2-cAndre kule'sminnamalazcaritreH, prabhurbabhUvAbhayadevasUriH / navAMgavRttichalato yadIya-madyApi jAgarti yazaHzarIraM // 1 // 3tasmAnunIM; fjainavajImotha, tathA prAmA niI jodhe vipazcitAM saMyaminAM ca varge, dhurINatA tasya yathA'dhunApi // 2 // 4-teSAmayamana samamavata saMnavane duSaHImurchaalsy munivratasya bhavanaM niHsImapuNyazriyaH / zrImanto'bhayadevasUriguravaste yadviyuktai guNedraSTu tAdRzamAzrayAnramaho dikcakramAkramyate // 3 // 5 gatitiniyamo -nAnA nati tarIpAvalaMsa: | eSa viSayaviSarogasannipAte, dadhati rasAyanatAM-vacAMsi yasya // 4 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] . "teonA ziSyaratna AcArya zrI prabhAnaMda sUri mahArAja che, ke jeo pratibhAne samudra che, samasta zAstrArUpa sAgaranuM pAna karavAne kAraNe agasti muni jevA che, temaja kavitva, vakatRtva ane nirUktinA keza jevA che."--pa A rIte TIkAkAra AcArya zrI paramAnaMda sUri mahArAje graMthakArane tathA temanI paraMparAne paricaya Apela che. vadhumAM A. zrI prabhAnaMdasUri mahAraje vitarAga-oNtra graMthanI vRttinI racanA paNa karI che, je vAMcatAM ja bhagavadbhakta hRdaya bhAvormithI pariplAvita banyA vinA rahetuM nathI. te vRtti-graMthanI prazasti paNa upara mujaba ja che. emAM cothA ane pAMcamA zlekamAM taphAvata nIce mujaba che. teozrIne paTTAlaMkAra munipati AcArya zrI devabhadra nAmanA thayA, jeonI vANu jagatanA bhAva rogone dUra karavA rasAyaNa jevI hatI."--4 " teonI pATe pratibhAsamudra A. zrI prabhAnaMdamunIzvara thayA ke jemaNe vitarAga-stavanI durga padaprakAza nAmanI vRtti racI che."-5 A prazasti teozrIe nahiM paNa muni harSacaMdra gaNie lakhI che tema nizcitarUpe lAge che. kAraNake teo pote potAne mATe "pratibhAsamudra' evuM vizeSaNa lagADe e asaMbhavita jaNAya che. A vicAraNane te pachInA chaThThA zlekane AdhAra maLI rahe che je A pramANe che A pramANe ekavIza se paccIza (2125) zleka pramANa A (vItarAgastotravRtti) prabaMdha che. je prathama Adarza (nakala)mAM munizrI harSacaMdra nAmanA gaNue lakhyo che." 6-samastazAstrAmbudhikumbhajanmA, kavitvavaktRtva niruktikozaH / / ziSyastadIya pratibhAsamudraH, zrImanprabhAnanda munIzvaro'sti // 5 // -hitonA prazasti ! 7-yatipatiratha devabhadranAmA, samajani tasya padAvataMsadezyaH / dadhuradharitabhAvarogayogA jagati rasAyanatAM yadIyavAcaH // 4 // tadIyapaTTe pratibhAsamudraH, zrImAn prabhAnandamunIzvaro'bhUt / sa vitarAgastavaneSvamISu, vinirmame durgapadaprakAzam // 5 // 9-evaM sapAdazatayutaviMzatizataparimitaH pravandho'yam / likhitaH prathamAdaSe gaNinA harSendunA zaminA // 6 // -vitA stotra- stu zivRtti / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] A badhuM jotAM A graMthanA racayitA A. zrI prabhAnaMda surIzvarajI mahArAja che e vAta nizcita thAya che. vaLI teo navAgavRttikAra A. zrI abhayadevasUri mahArAjanI paraMparAmAM thayela AcArya zrI abhayadevasUri mahArAjanA ziSya A. zrI devabhadrasUri mahArAjanA ziSya hatA ane A. zrI paramAnaMdasUri mahArAjanA vaDilabaMdhu hatA e vAta paNa nizcita thAya che. A. zrI devabhadrasUri mahArAja navAMgIvRttikAranA sIdhA ziSya nahi paNa navAMgIvRttikAra A. zrI abhayadevasUri mahArAjanI paraMparAmAM thayela A. zrI abhayadevasUri mahArAjanA ziSya hatA. vadhumAM TIkAnI prazasti jatAM e paNa nizcita thAya che ke te samaye temanA gacchAdhipati bhaTTAraka A. zrI. semasuMdarasUri mahArAja hatA ane bhaTTAraka A. zrI munisuMdarasUri ma. bhaTTAraka A. zrI jyacaMdrasUri ma. bhaTTAraka A. zrI bhuvana suMdarasUri ma, bhaTTAraka A. zrI jinasuMdarasUri ma, ane mahApAdhyAya zrI jinakIrtigaNi vagere teonA vaDIle ane sahapatio hatA. + ja teozrI je rUdrapalIya. gacchanA hatA, te rudrapallIya ga7nI sthApanA A. zrI jinazekharasUri mahArAje saM. 1204mAM karyA ullekha che. paNa praznottara ratnamALA'nI vRttinI prAMta prazastimAM ane A. zrI haribhadrasUrIzvarajI kRta "samyaktva sati graMthanI A. zrI saMghatilakasUrijIe racelI vRttinI prazastimAM paNa rudrapallIya gacchanI sthApanA zrI abhayadevasUrijIe ke-jemaNe saM. 1278mAM "jayaMtavijaya" kAvyanI racanA karI hatI ane jemane kAzInA rAjA taraphathI "vAdisiMhanuM birUda maLyuM hatuM, temaNe karyAne ullekha che. tene ja puSTi Apate ullekha upAdhyAya zrIdharmasAgarajIe "pravacana parIkSA" graMthamAM paNa karyo che. abhUt tataH kRtAnandaH prabhAnandamunIzvaraH / tra pramA-mA- mAvA gApunati AzA tasyAntevAsimukhyaH kumatimatitamazcaNDamArtaNDakalpaH / kalpadruH kalpitArthapravitaraNavidhau zrI prabhAnandasUriH // 12 // + gacchanAyakabhaTTArakaprabhuzrIsomasudarasUribhaTTAraka-zrImunisudarasUribhaTTAraka-zrImat zrIjayasUribhaTTAraka-zrIbhuvanasudarasUribhahAraka-zrIjinasuMdarasUri-mahopAdhyAyazrIjinakIrtigaNiprasAdAt zrIhitopadezavRtti saMpUrNA // zubhaM bhavatu / / 1- r[TwvAha: pura9mo hisTIya8i: 2-juo jImata ane saMpatti pR-34-36 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] * A. zrIdevendrasUrijIe "praznottararatnamAlA" graMthanI vRttinI prazastimAM ane A. zrIsaMghatilakasUrijIe "samyaktva samati vRttinI prazastimAM A. zrI prabhAnaMda sUri ma. nI prazaMsA kramazaH nIce mujaba karI che - Ama teo mahAvidvAna hatA e to vitarAga trivRttinI prazastimAM projelA "timAnamudrA' ane "tamAmanAma' e zabdathI paNa jANuM zakAya che. zrI hitopadezamAM graMthanA saMpAdanamAM upayogamAM levAyelI prato A graMtharatnanuM saMpAdana karavA mATe mukhya be pratone upayoga thAya che, je banne prati A. zrI hemacaMdrasUri jJAna maMdiranA pATaNanA bhaMDAranI che jemAM eka prata mULa che jene DA. naM.-17 ane pratanaM-7926 che. bIjI prata saTIka che, paNa pUrI nathI lagabhaga 480 zleka sudhI che. pAThAMtare. meLavavA mATe te pratane upayoga karyo che, TIkAnI prazasti mATe pagathIyAnA (saMvegI) upAzrayanI saTIka pratane upaga karyo che.. uparanI pratyeka pratamAM glaeNka naM. 75pachI 77 naMbara che, vacce 76 naMbara nathI. lA. da. vidyAmaMdiramAM paNa eka mULanI hastaprata che, jene naMbara pa883/2011 che. patra-12 che, temAM paNa 77 naMbara nathI. paraMtu gAthAomAM koI ja phera nathI traNeya pratamAM eka sarakhI gAthAo che. temAM gaha hai -71 -76, jAti 78. A mujaba che. prakaraNa jotAM eka paNa gAthA chuTelI jaNAtI nathI ane kula para5 gAthAnI saMkhyA thaI jAya che. darzanazuddhi prakaraNane paricaya - vidvajanemAM A graMtha aneka nAmathI prasiddhine pAmyuM che. jevAM ke1-darzanazuddhi-prakaraNa, 2-'samyakatva prakaraNa, 3-samyaktva-svarUpa prakaraNa, 4upadezaratnakeza, pa-saMdehaviSauSadhi graMtha, ane 6-paMcaratna prakaraNa, A graMtharatnanI racanA pUrvAcAkRta graMthamAMthI gAthAone uddhAra karIne karavAmAM AvI che. A graMthamAM samyagdarzananA svarUpane vizada chaNAvaTapUrvaka spaSTa karavAmAM AvyuM che. 1-sagavaprakaraNa'prasiddhoDayama / rU-mAiiA sToka 2 vRtti che 2-hemacaMdra sUri jJAnamaMdira pATaNanuM lIsTa 3-5 juo patra 178 upara darzanazuddhi prakaraNa, gAthA-269 6- - 178 , , -267 tathA pariziSTa-3 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] graMthakArazrIe prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karIne saMkSepathI samyagdarzananA svarUpane raju karavAnI pratijJA karIne saMkSepa kathanane hetu darzAvyuM che. samyaktvanA svarUpane jaNAvatAM eka vAta e karI che ke-deva, dhama, mArga, sAdhu ane jIvAdinava tasvarUpa pAMca tattavonI yathArtha zraddhAne dhAraNa karavI tene samyaktva kahevAya che. A pAMca tattanI viparIta zraddhA karavI tene mithyAtva kahevAya. sAmAnya rIte anyatra deva, gurU ane dharma ema traNa tatvonI vAta Ave che jyAre ahIM mArga ane jIvAdi tatva A beyane paNa tatva tarIke jaNAvyAM che ane e pAMceya to upara zraddhA karavI tene samyaktva kahyuM che. e ahIM vizeSatA che. anyatra te traNa tatvamAM kahela trIjA dharmatatvamAM aMtima be tane samAveza thaI jAya che. ahIM A pAMceya tanuM nirUpaNa vistArathI karavAmAM AvyuM che. (gA. 1 thI 5) pahelA deva--tatvanuM nirUpaNa karatAM, zrI tIrtha karanA ATha mahAprAtihArya tathA. cetrIza atizayathI zobhaMtA ane aDhAra deSathI varjita evA zrI arihaMta paramAtmA hoya che. temanA arihaMta, aruhaMta ane arahaMta e traNeya nAmanI yathArtha vyAkhyA karIne teonuM namaskAra, vaMdana, stava, pUjana, ane dhyAna karavAne upadeza Ape che. AvA devane suvarNa tulya ane anya devane pittaLa jevA jaNAvI suvarNa-pittaLane samAna mAnavAthI bacavAne upadeza ApyA che. (gAthA 6 thI 15). zrI arihaMta paramAtmAnI bhakti mATe jinamaMdiranuM nirmANa ane tenI vidhi darzAvIne tene adhikArI zrAvakanA sAta guNe darzAvyA che. (gAthA 16 thI 21) tyArabAda jinabiMbanI pratiSThAvidhi, aSTaprakArI pUja, vidhinuM mahatva, vaMdana-vidhi, pAMca abhigama, dazatrika, AzAtanAnuM varjana, Adi jaNAvIne devadravyanA rakSaNa ane bhakSaNa karanArane thatA lAbha-hAninuM varNana karyuM che. devadravyanI rakSA mATe sAdhunI tathA zrAvakanI javAbadArI upara bhAra mUkatAM je koI sAdhu ke zrAvaka zakti hovA chatAM devadravyane vinAza thAya tyAre upekSA kare, tene anaMta saMsAra vadhe che ane je koI rakSA kare tene saMsAra alpa thAya che, yAvata, tIrthakarapaNuM prApta thAya che ema jaNAvyuM che. (gAthA 22 thI 61) bIja dharmatatvanuM varNana karatAM sAmAnya rIte dharmanI vyAkhyA karI zrAvakanA bAra vratane nAmollekha karI daza prakAranA yatidharmanAM nAma darzAvyAM che. AvA dharmane pAmanArA AtmAo sadAya alpa hoya che, kAraNa ke tene mATe viziSTaTinI yegyatA-adhikAra anivArya che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] je AtmA ekavIza guNothI yukta hoya te ja A dezavirati ane sarvaviratirUpa dharmane adhikArI che mATe ekavIza guNa paNa nAmapUrvaka jaNAvyA che. (gAthA 61 thI 8) trIja mArgatatvanuM nirUpaNa karatAM mArga-prAptinI durlabhatA varNavIne zAstranirapekSa banelA sAdhujananI unmArga pravRtti ane unmArgopadeza tarapha aMgulI-nirdeza karyo che. temAMthI keTalIka vigata nIce mujaba che - 1-sAdhune paNa jinamaMdira karavAno adhikAra che, 2-sAdhune deSita paNa vastra, pAtra, AhAra, pANuM Adi ApavAM, 3-suvihita munio pAse vratAdi lenArane rekavA, 4-jinamaMdira tathA jinabiMba banAvavA ane jinapUjA kasvAne sAdhune adhikAra che, pa-jinamaMdiramAM nivAsa karavo. ItyAdi. uparokta unmArga-pravRtti keTalI ahitakara ane ayogya che, te vAtane yukti ane ukti dvArA samajAvIne dravyastava ane bhAvastavanI vAta karatAM jaNAvyuM che ke dravyastavane adhikArI zrAvaka ja che, paNa sAdhu nahIM. sAdhu te bhAvastavane ja adhikArI che. sarva sAvadyAganI pratijJA karIne koIpaNa bahAnAthI dravyastava karanAra sAdhu kharekhara mUDha che. bhAvastavamAM ja dravyastavane samAveza thaI jAya che, te chatAM jene dravyastava karavAnuM mana thAya che tevA sAdhune paramArthathI muktimArganuM jJAna ja nathI, ema kahI zakAya. (gAthA 60 thI 86) zAstramAM AvatA apavAdika vidhAnane AgaLa karIne vyastavanI puSTi karavA InA sAdhuone paNa sArI rIte samajAvIne dravyastava tathA bhAvastavanA viSayane upasaMhAra karatA jaNAvyuM che ke-"je AtmA tapa ane saMyamamAM udyamazIla hoya te AtmA ja citya, kula, gaNa, saMdha, AcArya, pravacana ane zratanA viSayamAM je samaye je kArya ucita hoya te samaye te kArya karavAne adhikArI che, paNa bIje nahi." ema jaNAvIne je kaI zithIla hoya te pitanI zithIlatAne dharmanA oThA nIce chupAvavA IcchatA hoya te tene A pramANe sanmArga darzAvavAne prayatna karyo che. (gAthA 85 thI 88) keTalAka bhavAbhinaMdI AtmAo "zrAvake samakSa sUma padArthonuM kathana na thAya tema je jaNAve che te vAta keTalI nirbaLa ane anucita che tene zrI bhagavatI sUtrane pATha ApIne spaSTa jaNAvyuM che. (gAthA 89 thI 92) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19 . zithIlAcAramAM Asakta thaIne sanmArgane samajavA Avela bhadrika pariNamI AtmAone unmArga samajAvanArA sAdhuone durgatimAM paDatA bacAvavA sAcI hitazikSA ApI che. (gAthA 93 thI 96). gAthA 97 mAM kahyuM che ke dharmopadezaka, dharmanI dezanA ane dharmatA be be prakAranA hoya che. dvividha dharmopadeza - 1-prAraMbhamAM madhura ane pariNAme dArUNa (bhayaMkara), tathA 2-prAraMbhamAM kaDavo ane pariName hitakArI hoya che. dvividhA dharmadezakaH- dharmadezanA karanArA paNa be prakAranA che:- 1-prAraMbhamAM madhura ane pariNAme dArUNa upadeza Ape che ane ra-prAraMbhamAM kaDavo tathA pariNAme hitakArI upadeza Ape che. zretA paNa A pramANe be prakAranA che: 1-prAraMbhamAM madhura ane pariNAme bhayaMkara upadeza sAMbhaLe che, 2-keTalAka prAraMbhamAM kaDavo ane pariNAme hitakArI upadezane sAMbhaLe che. pahelA prakAranA upadeza-upadezaka ane zretAo ghaNuM hoya che, jyAre bIjA prakAranA upadeza-upadezaka ane zretAo haMmezA virala hoya che, je A viSama paristhitine citAra Aje paNa vizvamAM spaSTa dekhAya che. (gAthA-97) A pachI sadupadezaka gurUonI upakAraktA varNavIne vizeSa dharmAtmA kadI - paNa gADariyA pravAhanI jema gutAnugatika dharma karatuM nathI. tathA tevA AtmAnI sthiti ane vicAradhArAne raju karIne mokSamArgarUpa dharmanA viSayamAM AgamanuM pramANu ja mAnya rAkhI zakAya ema jaNAvyuM che. (gAthA 88 thI 105) gRhasthaliMga, carakAdi kuliMga ane pAsasthA Adi dravyaliMgane saMsArane mArga tathA susAdhu, suzrAvaka ane saMvijJa-pAkSikane mekSamArga kahyo che.. samyagdarzana, samyaphajJAna ane samyakyAritrane mokSamArga kahyo che tathA mithyAdarzana-jJAna-cAritrane unmArga jaNAvIne samyagdarzanAdinI vyAkhyA karI che tathA sAdhu ane zrAvakanA dharmanuM nirUpaNa karyuM che. (gAthA 106 thI 110) tyAra bAda AMtara zatruonI viSamatA jaNAvIne tenAthI bacavA mATe zrAvake kevI kevI bhAvanAe karavI joIe te jaNAvIne mArga tattvanuM nirUpaNa purUM karyuM che.' (gAthA 111 thI 114) cethA sAdhutatvane samajAvatAM aDhArade varNavI sAdhu te denA tyAgI hoya tema jaNAvyuM che. sAdhunA jIvananirvAha mATe Avazyaka AhAra, pANuM, vastra, pAtra, vasati Adi kevAM hovAM joIe te jaNAvavA bhikSAnA betALIza denuM varNana karyuM che. te bhikSAne grahaNa karavA mATenA utsarga tathA apavAda mArgane jaNAvIne kyAre ane kaI rIte kyA AtmAe utsargane ke apavAdane Azraya karavo ItyAdi vAtane sArI rIte carcavAmAM AvI che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] sAdhu koNa? tathA asAdhu keNa ? vaMdanIka koNa ? ane avaMdanIka koNa? vigere vAto upara paNa pUro prakAza pADayo che. (gAthA 115 thI 140). - tyAra bAda AcAryanI gyatAne jaNAvanArA AcAryanA chatrIza guNonuM varNana karavAmAM AvyuM che. ahIM eka vastu jANavI jarUrI che ke--kevA guNothI yukta gurU zAstronA rahasyone samajAvavAne adhikArI che. AcArya pada kene ApI zakAya ? apAtramAM AcArya pada pradAna karanAra tathA parIkSA karyA vinA ja apAtrane dharma ApanArA gurU kaI keTImAM gaNAya ? ItyAdi vAta jaNAvIne sugurUnA upakAronuM varNana karyuM che. tyAra pachI pAMca prakAranA cAritrI, temanA bhakti-bahumAna kevI rIte karavA ?, "vartamAnamAM paNa cAritra dharmanuM astitva che. je koI tene niSedha kare tene zamaNusaMgha bahAra karavAnI bhagavAnanI AjJA che, amuka guNo na hoya eTalA mAtrathI gurUpaNuM nathI ema mAnavuM anucita che, vartamAnakALamAM paNa uttama cAritrI sAdhuo vidyamAna che." ItyAdi jaNAvIne pAMca prakAranA pAsasthAdi avaMdanIka sAdhunuM varNana karyuM che, tathA paraMparAnuM svarUpa batAvIne paraMparAne nAme AMdhaLI deTa na mUkatAM tene viveka karavAne upadeza Apyo che. AjJAbhraSTa sAdhuo sAthe kaNe kyA saMyogamAM kevo vyavahAra karavo, te darzAvIne utsarga ane apavAdanuM suMdara vivecana karyuM che, le chelle upasaMhAramAM hitazikSA ApatAM jaNAvyuM ke-vartamAnamAM anucita pravRtti karanAra chane joIne temanI karma parataMtratAne vicAravI ane zubha AcaraNa karanArA jIvone joIne tenA pratye bahumAnabhAva dhAraNa karavo eTaluM kahIne sAdhutatva nAmanuM caturtha tattva samApta karyuM che. pAMcamA navatatvarUpa tattvanuM nirUpaNa karatAM jIvAdi nava taro upara suMdara prakAza pADyo che. jIvatatvanA varNanamAM jIvanA nava, cauda ane batrIza prakAre, jenI AkRti, IndriyanI zakti, dazaprANa, cha paryApti, chone AhAra, jIvonI saMkhyA, cha vezyA, cAritra, ni, yoga, upayoga, cauda guNasthAnaka, mArgaNA Adi viSayane spaSTa karyA che. bAkInA ATha tavone saMkSepamAM varNavIne samyaktva, mithyAtva, mithyAtvanI hAjarImAM jIvanI avasthA, samyagdarzanane mahimA, samyagdarzanane pAmavAnI yegyatA, ane samyaktvanAM pAMca lakSaNa jaNAvIne kahyuM che ke samyagdaSTi AtmA paNa caraNa ane karaNathI vikaLa hoya te mukti pAmI zakatA nathI. (gAthA thI 262) A pachI caraNasittarI ane karaNasittarI darzAvIne, jJAnaguNa, tapaguNa, ane saMyama guNanuM mahattva darzAvI tenI mekSa kAraNutA darzAvI che. (gA. 263 thI 265) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] chelle graMthakArazrIe pitAne nAmollekha karIne graMtharacanAne hetu darzAvIne A graMthamAM meM lagabhaga pUrvAcAryoe racelI gAthAone saMgraha karyo che tema jaNAvIne graMthanA cAra nAmo jaNAvyAM che ane graMthane mahimA gAya che. prAntamAM bhavyAtmAone A darzana zuddhi graMthane bhaNavA, sAMbhaLavA, jANavA ane tadanusAra dharmAnuSThAna karavAne upadeza ApIne zAzvata sukhanA bhokatA banavAne AzirvAda Ape che. darzanazuddhi graMthakArazrIne paricayaH A darzanazuddhi graMthanI racanA A. zrI caMdraprabhasUri mahArAje karI che. jeo vaDaga7nA A. zrI sarvadeva sUri mahArAjanA ATha AcAryomAM mukhya AcArya zrI jayasiMha sUri mahArAjanA ziSya hatA. teozrI samartha vidvAna ane vAdI hatA tathA vAdIbhasUrinuM birUda dharAvatA hatA, vaDagacchamAM sauthI moTA hatA. teo saM-1149mAM pitAnAM garachathI judA paDyA ane saM. 1158 thI navA punamIyA gacchanI sthApanA karI hatI. teone paricaya ApatAM vRttikAra A. zrI devabhadrasUri mahArAja jaNAve che ke - 'uccakeTine, daDha vistAravALA, pRthvItalamAM prakhyAta, ane sAdhuonA samudAyanA sthAnabhUta vizALa vRkSa jevo zrI kaTikagaNu che. kaTika gaNarUpa vRkSamAM lAMbI, gADha chAyAvALI, sajana purUSonA samUhathI stavanA karAyelI, sadAkALa phaLethI zobhatI ane vizvamAM vikhyAta evI vaja nAmanI zAkhA che.-13 8 te vajazAkhAmAM amRta samAna vANIthI sarva pRthvItalane saMtuSTa karanAruM zubha AcArathI samyaka rIte zebhatuM evuM cAMdra nAmanuM kuLa vijaya pAme che." 34 te cAMdrakuLamAM AhaMtu zAsanarUpa vanamAM advitIya sthAnabhUta, ane vyAkhyAnanA guMjAravathI tAjonA aMtaHkaraNarUpa jhADImAM rahelA pApe rUpI pazuone cAre 1-matte tuLo inAmo muticho mustaste | AsthAna dvijasArthAnAM, zrIkoTikagaNadrumaH // 2 // 2-trAyatA ghanachAyA, sumanaHstomasastutA || varazAkhA'sti vikhyAtA, sadaiva phalazAlinI // 3 // 3-omiH suvAvayasthAmittapitAro mUtaruM / tasyAM suvRttasaMzobhi, cAndra vijayate kulaM // 4 // 4-achAsanAnanaivasatidhyAnanuM nAma: | zrotRsvAMtanikujakalmaSamRgAnuttrAsayan sarvataH / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] bAjuthI trAsa pamADatAM, vizeSa unmAdavALA prativAdIe rUpa hAthIonI hAramALAne kSeAbha pamADavAmAM nipuNa tathA jaya karavAmAM si'hu jevA yathArtha khyAtine dhAraNa karanArA zrI jayasihasara nAmanA AcAya thayA. 5"tenA ziSyaratna A. zrIcaMdraprabhasUri mahArAja thayA, je adbhuta guNAnA nidhi hatA, cAritrathI zAbhatA AtmAmAM agraNI hatA, saghaLA zAstronA mAmAM kuzaLa buddhivALA hatA, A kalikALamAM lAMbA samayathI nAza pAmelA purAtana vidhimA / uddhAra karanArA hatA, ane pRthvItalamAM jeenI khyAti vistArane pAmelI hatI. te A. zrI caMdraprabhasUri mahArAje A darzanazuddhi graMthanI racanI racanA karI hatI. 5 A jotAM ApaNane graMthakAra pU. A. zrI caMdraprabha sUri mahArAjanI paraparAne paricaya maLe che. graMtha uparanI vRtti H A graMtha upara kula traNa vRttionI racanA thayelI che. 1-A graMtha upara A. zrI cakrezvararasUri mahArAje eka apUrNa vRttinI racanA karI che ane A. zrI tilakaprabhasUri mahArAje te vRttine pUrNa karI che. 2-5nyasa zrIvimalavijayajI gaNIe A graMtha upara laghuttinI racanA karI che. 3-50 zrI vimalavijayagaNInA ziSya A. zrI devabhadrasUri mahArAje A graMtha upara vRtti racI che, tathA jAmanagaravALA hirAlAla haMsarAja nAmanA zrAvake tene mudrita karI che, temAM padArtho ghaNA che, dRSTAMtA prAya nathI. jyAre pahelI vRttimAM dRSTAMtA paNa ghaNAM ApyA che. A zivAya paNa bIjI vRtio hAvAnI sa MbhAvanA che. A graMthanA traNeya vRttikArA A.zrI caMdraprabhasUri mahAjanI paraMparAmAM ja thayelA che. (juo jaina paraMparAnA ItihAsa bhAga-2 5tra 495 thI 501) tathA jaina sAhityakA bRhad ItihAsa bhA-4 putra 209-210-286 'ahI karAyelAM vidhAne parIkSaNIya che.') pronmAdiprativAdivAraNaghaTA vikSobhadakSo'bhava tatra jayasiMha ityavitathakhyAtiM dadhAnaH prabhuH ||5|| 5- tacchiSyaH samajAyatA'dbhUtanidhizcAritriNAmagraNIH zAstrasyAsya bidhAyaka, kuzaladhIrniH zeSazAstrAdhvani / luptasyeha cirAccirantanavidheruddhArakartA kalau zrI caMdraprabhasUrirityabhidhayA khyAtaH kSitau sadguruH ||6|| -- A. zrI devabhadrasUrikRtA darzanazuddhiprakaraNavRttiprazastiH / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] ahIM pragaTa karavAmAM AvatA A darzanazuddhi prakaraNane gurjara bhASAnuvAda paramazAsana prabhAvaka, vyAkhyAna-vAcaspati, paramapUjya AcArya bhagavaMta zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna munirAjazrI anaMtadarzana vijayajI mahArAje karela che. papU mahApAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje trIjI "mArga dvAtrizikAnI bAramI gAthAnI vRttimAM "caMtya prajarAjasiMcamarthaH ' e rIte je A graMthane nirdeza karyo che, te jotAM paNa A graMthanuM mahAgya samajI zakAya che. A graMtharatnanuM saMpAdana mukhyatayA A. zrI devabhadra sUrikRta vRttiyukta mudrita prata tathA A.zrI hemacaMdrasUri jJAnamaMdira (pATaNa)nI eka hastalikhita pratanA AdhAre karela che, jenI saMjJA. he. rAkhI che. ane mudritanI saMjJA mu. rAkhelI che. A graMtha chapAyA bAda lA. da. vidyAmaMdiranI be prata paNa jovAmAM AvI. gAthA144/pATaNanI upayogamAM levAyelI hastapratamAM che, paNa mudritamAM nathI. jayAre gAthA-14pa mukitamAM che, paNa upayogamAM levAyelI hastapratamAM nathI. - lAlabhAI dalapatabhAI vidyAmaMdiranI 28684 naMbaranI pratamAM 1442 gAthA nathI. paNa te gAthAnI vRtti che. tema ja tyAMnI 10051 naMbaranI pratamAM 144/2 tathA 145 ema banneya gAthAo che. * * gAthA-153mAM 6 lAIna che, temAM " guru...machinna" tyAM sudhInI e lAIna phakta hepratamAM nathI, bAkI muditamAM che, tema ja lA. da. vidyAmaMdiranI baneya pratAmAM paNa cha e cha pade che. ane prAnta.. pATaNa nivAsi svAdhyAyarasika suzrAvakanaMdalAlabhAI (kAMtibhAI)nI vinaMtithI ane pUjyapAda gacchAdhipatizrInI AjJAthI A banneya graMthanuM saMpAdana karavAnI taka maLatAM A banneya graMtharatnanuM vAraMvAra adhyayana karavAnI ane tenA padArthone vAraMvAra vALavAnI anupama taka maLI che. A baneya graMtharatnonA adhyayanathI prAraMbhine saMpAdana sudhInI mArI pratyeka pravRttio pUrNatayA mArgastha ane AtmalakSI banI rahe te mATe pratipaLa mArA AtmAnuM rakhopu karanAra, mArA parama upakArI, mArgadAtA, viziSTa vivekadaSTie paramArthanA jJAtA, paramazAsana prabhAvaka-saMrakSaka, suvizALa gacchAdhipati vyAkhyAna vAcaspati AcArya bhagavaMta zrImad vijya rAmacaMdra surIzvarajI mahArAjAnA tathA +juo sanmArgadarzana bhAga-2, DhALa-4 gAthA-10nuM vivecana. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24] - mArA para pakArI janmakALathI ja saMyamadharma pratyenuM pUrNa bahumAna jagADI aneka vidane vacceya DhALazA banI saMyamadharmanI prApti karAvIne mArA jIvananA AMtarika vikAzamAM pitAnA mana, vacana ane kAyAnI zaktione sarva rIte samucita prakAre viniyoga karanAra pU. muni bhagavaMtazrI guNayaza vijayajI mahArAjanA pavitra caraNemAM bhaktisabhara hadaye pUrNa ahAbhAvathI namaskAra karuM chuM. A graMtharatnanuM AtmalakSI banIne zAMtacitte adhyayana manana karavAmAM Ave ane emAM darzAvelA mArge zaktimujaba cAlavAmAM Ave jethI jarUra mithyAtvanI maMdatA, samyakatva, dezavirati, sarvavirati, ane apramattadazA vagere guNasthAnakenI. prApti sulabha bane pariNAme sarvakarmano kSaya karI ApaNe saune AtmA siddhipadane bhoktA bane evI zubhAbhilASA sAthe viramuM chuM. di. phA. va-4 zukravAra vijayadAnasUri jJAna maMdira kALupura roDa amadAvAda-1 papU0 tapasvI, gurUbhakti parAyaNa muni bhagavaMtazrI guNayaza vijayajI mahArAjane vineya muni kItiyaza vijaya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama ( patra naM. * 25 34 35 38 hara 43 viSaya prakAzakanI vAta saMpAdakanI dRSTimAM graMtha ane graMthakAra5 viSayAnukrama hitopadezamALA prakaraNa maMgaLAcaraNa samyakatvane adhikArI AtmA 3 . samyakatva samyaktvanA pAMca deze 'pa samyaktvanAM pAMca lakSaNa : 5 samyaktvanAM pAMca bhUSaNa guNene mahimA dAna guNa 1 abhayadAna 2-anukaMpAdAna 14 3-jJAnadAna matijJAna zrutajJAna , ' avadhijJAna mana paryavajJAna kevaLajJAna 4-bhaktidAna sAdhu-sAdhvI ApavAdika dAnavidhi zrAvaka-zrAvikA jinAgamAM jinamaMdira viSaya patra na', jinamaMdira nirmANane lAbha 32 vidhinI anivAryatA vidhinuM mahatva zIla guNa tapa guNa 'vavidha bAhyatA kavidha atyaMtaratA tapadharmane mahimA bhAvaguNa . vinayaguNa vinayanI vyAkhyA vinayanA prakAra 1-lekepacAra vinaya ra-bhaya vinaya 3-artha vinaya 4-kAmavinaya le kAttara vinaya 45 1-jJAnavinaya 2-darzana vinaya 3-cAritra vinaya 4-tapavinaya 5-upacAra vinaya paropakAraguNa zrIjinezvarene dravyapakAra 49 - zrIjinezvarene bhAvapakAra ucita AcaraNa guNa * 15 44 17. , T] 45 45 24 24 47 27 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya patra. mAtA-pitAnuM ucita AcaraNa pa bhAI pratyenuM 57 "" avinIta bhAIne sudhAravAnI rIta 57 patni pratyenuM ucita AcaraNa 58 putra 5 svajana . 60 dharmAcArya 61 29 dura najarajate -- paratIrthio,, virUddha kAryAnA tyAga guNa 66 deza virUddha kArya nA tyAga 4 "" "" }} kALa 67 67 Ta 71 74 rAjya lAka dha ,, , .. 22 .. virati dvAra daizivarita .. 22 "" "" ,, "" 27 "" "" "" "" "2 ,, AtmakatA tyAga guNu 77 kRtajJaguNa abhiniveza tyAga guNu 80 83 83 84 84 pahelu aNuvrata pahelA aNuvratanA aticArA khIjuM aNuvrata khIjA aNuvratanA aticAro 85 85 trIjI aNuvrata 86 trIjA aNuvratanA aticArA 86 ceAthu aNuvrata ceAthA aNuvratanA aticAra pAMcamuM aNuvrata pAMcamA aNuvratanA aticAra| 88 paheluM guNuvrata 87 chu 2 3 [6] viSaya patra na. pahelA guNuvratanA aticAro 89 90 khIjuM guNuvrata khInna guNavratanA aticAra 90 paMdara karmAdAna 91 trIjI guNavrata 94 trIA guNavratanA aticAre 94 pa pahelu zikSAvrata pahelA zikSAvratanA aticAra| 95 khIjI zikSAvrata khIna zikSAvratanA aticAra 96 trIju zikSAvrata trIjA zikSAtranA aticAro cothuM zikSAvrata 87 97 : 98 ceAthA zikSAvratanA aticAro 98 saviratidvAra 100 pAMca mahAvratA 101 103 108 108 113 aSTapravacana mAtA pramAda vijaya kaSAya vijaya atima upadeza da nazuddhiprakaraNa magalAcaraNu samyakatvanuM svarUpa 1-devatattva 116 117 117 117 118 118 120 ,,ne adhikArI 121 biMbanI pratiSThA 121 "" 122 ceAtrIza atizaya ATha mahApratihA .. aDhALa doSa jinabhavana nirmANuvidhi ,, vidhinuM mahatva Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - nava prakAra 132 165 165 165 142 [27] viSaya . patrana, viSaya patra na, vaMdana vidhi 123 pAMca avaMdanika 160 pAMca abhigama 123 paraMparAne viveka 161 dazatrika nirUpaNa 124 AjJAbhraSTa sAthe vyavahAra 162 AzAtanAne tyAga 127 5tava tatva 164 devadravyanI rakSA 129 chavanA prakAro 165 2-dharmatattva 130 3-mAgatattva cauda ,, unmArga pravRtti 132 , batrIsa ,, dravyastava-bhAvastava 134 , saMsthAna-AkRti 166 AMtara zatrunI viSamatA IndriyanI viSaya grahaNa zakti 166 AvakanI bhAvanA 14ra dvAra gAthA 166 4-sAdhutatva 143 daza prANe 166 aDhAra doSa 143 cha paryApti 167 piMDavidhAna 144 AhAra anAhAra 167 uddagamanA meLa deza 144 jIva saMkhyA 167 utpAdanonA e che 145 'lezyA vicAra 169 eSaNunA daza , 145 cAritra utsarga ane apavAda 146 169 vasati vicAra 147 170 vastra ) 148 upayoga , 170 pAtra '148 guNasthAnaka , 170 sAdhu-asAdhu, mArgaNa 171 gurUnA chatrIsa guNe 148 ajIva che 171 ATha prakAranI saMpadA 150 kALa 172 anyarIte gurUnA chatrIsa guNe 150 puNyapApAdi vicAra 172 sugurU ane temane upakAre 153 samyakatva 172 gurU svarUpa 154 mithyAtva , 172 pAMca cAritri 154 samyagdarzanane mahimA 173 sugurU pratye bhakti bahumAna 155 sa2 da0 pAmavAnI yogyatA 174 - vartamAnamAM cAritranuM astitva 156 sadanAM lakSaNa - 75 169 ni ga, . . . 148 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28] " 176 . upazama saMvega niveda 175 175 anukaMpA AstiyA . 176 175 pariziSTa-1 hitopadezamALAne akArAdikrama pariziSTa-2 darzanazuddhiprakaraNane akArAdikrama pariziSTa-3 dazanazuddhiprakaraNanI gAthAnI tulanA +: pariziSTa 3nI saMjJA sUci AcA. ni. AcArAMga niryukti * dharma. saM. dharma saMgrahaNI Ava. ni. Avazyaka niryukti dharma 2. dharmaratna prakaraNa Ava. bhA. Avazyaka bhASya prava. sA. pravacana sAroddhAra uttarA. uttarAdhyayana sUtra piM. ni. piMDa niryukti upa. pada upadezapada ' nizItha, nizItha bhASya e. ni. edha niryukti cau.vaM.ma.bhA. caityavaMdana mahAbhASya khU. ka. bhA. bahakalpa bhAga. jIva. sa. jIva samAsa vi.A.bhA. vizeSa Avazyaka bhASya da. vai dazavaikAlika vi. vi. viMzati vizikA saM. pra. ku. gu. a. saMbadha prakaraNa kugurUsvarU5 adhikAra saM. pra. de. sva. a. , , devasvarUpa adhikAra saM. pra. zrA. a. , , zrAvaka adhikAra saM. pra. zra. tra. a. , , zrAvaka vata adhikAra saM. pra. saa ,, , samyaktva adhikAra saM. pra. sa. gu. a. ,, ,, sugurU svarUpa adhikAra sU. ni. sUtrakRtAMga niryukti. + juo peja 193 thI 196 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *ii zrI sahe namaH OM namaH sarvavAJchita mokSa phalaprada / yaka zrIzaMkhezvarapArzvanAthAya namaH -: siri dilovasamA - namimurAsura-siddhati-sarasa-maMvAra-jhunuma-reai / nimmajjiyapayanaha- dappaNe jiNe paNamimo sirasA // 1 // naMdaMtu te jiniMdA, je ikkaniggoyajaMtu mittaMpi / mukkhamapAuNiya aNatajaMtusivadAyagA jAyA // 2 // jayat jiyakammasattho, varakevalanANapayaDiyapayattho / caMduvva desaNAmayanivvaviyajaNo jiNo bIro || 3 || maMgaLAcaraNa: namaskAra karanArA devA ane asurAnA mastaka para ze|bhatA sundara kalpavRkSanA puSpAnI raja vaDe svaccha karAyA che paganA nakha rUpI arIsA jemanA evA jinezvara bhagavantAne ame mastaka vaDe namaskAra karIe chIe 1. eka nigeAdamAM rahelA sa` jIvAne paNa mAkSa nathI pamADacA chatAM, je anaMta jIvAne mAkSa ApanArA thayA che te jinezvara bhagavantA samRddhithI vadhe. 2. ka nA samudAyane jItanArA, kevaLajJAna vaDe padArthone pragaTa karanArA candranI mAphaka dezanAnA amRtavaDe prANione zAnta karanArA zrI vIrajina jaya pAme che. 3. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitApadezamALA '' caugaigattAvaDiyaM, samasamayaM savvabhavvajaNanivahaM / uddhariDaM viva patto, cauvviddattaM jayaha saMgho // 4 // paNamitta pAyapaume, goyamamAINa gaNahariMdANaM / AsannuvayAriNaM, niyayagurUNaM viseseNaM // 5 // jiNasamayasAgarAo, samuddhareUNa bhavvasattANaM / ajarAmara taheu, hiovarasAmayaM demi ||6|| yugmam puNaruttajammamaraNe, aNAinihaNe bhavammi jIvANaM / dusamadusamAi jiNadaMsaNa va maNuyattaNaM dulahaM // 7 // patte ya tammi khittAi sayalasAmaggisaMgae kahavi / attahiyaMmi payatto, saha jutto buddhimaMtANaM // 8 // suvisuddhaM samatta - 1, uttamaguNasaMgaho - 2 virahajuyalaM - 3 pAraNa hiyatthINa, paramatthahiyANi yANi // 9 // cAreya gatinA khADAmAM paDelA saghaLAe bhavya jIveAnA samuhanA uddhAra karavA mATe ja jANe cAra prakAravALA anelA zrIsa`gha jaya pAme che. 4. gautamAdi gaNadhara bhagavantAnA caraNakamaLamAM namaskAra karIne ane najIkanA upakArI evA mArA peAtAnA gurUdevanA caraNa kamaLamAM vizeSe karIne namaskAra karI jaina siddhAntarUpI samudramAMthI uddhAra karIne ajarAmarapaNAnA kAraNabhUta 'hitApadeza'rUpI amRta bhavya jIvAne Apu chu pa. 6. punaH puna: janma maraNa thai rahyAM che jemAM evA anAdi anata sa'sAramAM duSamAtiduSama kALamAM jinanA dananI jema jIvAne manuSyapaNuM maLavuM dula bha che. 7. A kSetrAdi sakalasAmagrI sa`yukta evA manuSya-bhava kAika rIte (mahAmuzIkhate) prApta thaye chate buddhizALI purUSAe Atmahita karavAmAM ja hammeza mATe prayatna karavA yukta che. 8. suvizuddha samyaktva-uttamaNAnA sa'graha-viratiyugala. (deza virati ane savirati) A traNa pAthan hitAthI jIvA mATe paramArthathI hita karanArA che. huM. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA / 3 5 1 1 12. 13 micchattapaDalasaMchannadaMsaNA vatthutattamaniyaMtA / amuNaMtA hiyamahiyaM, nivaDaMti bhavAvaDe jIvA // 10 // tA micchapaDicchaMda, hatthaM ucchidiUNa micchattaM / payaDiyajiNuttatattaM, bho bhavvA ! bhayaha sammatta // 11 // daDhadhammarAyarattA, kammesu anidiemu ya pasattA / vasaNesu asaMkhuddhA, kutitthiriddhIsu vi asuddhA // 12 // akhuddA ya akiviNA, adurArAhA adINavittI ya / hiyapiyamiyabhAsillA, saMtosaparA amAilA // 13 // dhammapaDikUlakulagaNajaNavayanivajaNayasayaNaakkhobhA / jaNasammayA ya purisA, sammatta higAriNo Dhuti // 14 // tribhivizeSakam / mithyAtvanA paDalathI avarAyela samyagdarzanavALA, jIvAdi vastunA svarUpane nahI jenArA ane ethI ja potAnA hitAhitane nahI jANanArA jI saMsAranA kuvAmAM paDe che. 10. tethI karIne lAkho duHkhone ApanAra pleccha sarakhA mithyAtvane zIvratayA mULamAMthI ukheDIne he bhavya jI ! tame jinezvara bhagavatee kahelA, tane pragaTa karanArA samyaktvane bhaje-(Azraya karo) 11. samyaktvane adhikArI AtmA : daDha rIte dhamarAgamAM rakta banelA-1, aniMdanIya kAryomAM Asakta banelA-2, kaSTomAM lobha na pAmanArA-3, kutIthiMkI (saMnyAsI vagere)nI tapAdinI Rddhi joIne mahita na thanArA-4, 12. akSudra-haiyAnI vizALatAvALI-5, udAra-6, adurArAdhA-sArI rIte samajAvI zakAya evA-7, adInavRttivALA-8 hita-mita-priyA belanArA 9, saMtoSI-10, amAyAvI-sarala hadayavALA-11, 13. dharmane pratikula evA kula, gaNa, deza, rAjA, pitA, ane svajanathI kSobha na pAmanArA-12, ane loka mAnya-13, purUSe samyaktvanA adhikArI hoya che- 14. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI hitopadezamALA savvannupaNIesuM tattesu ruI havijja sammatta / micchattaheuvirahA, suhAyapariNAmaruva te / / 15 / / dhammadumassa mUlaM, sammattaM sugainayaravaradAra / ayasudaDhapaiTThANa, jiNapavayaNajANavattassa / / 16 / / viNayAiguNagaNANa, AhAro uvvaravva sasANaM / amayassa bhAyaNaM nANacaraNarayaNANa kiMca nihI // 17 / / pamhusai mukkhamaggaM, tAvacciya nibiDamohatimiroho / sammattacittabhANU, na jA payatthe payAsei // 18 // vicchinno vi hu tinno, bhavannavo gopayaM va naNu tehiM / ArUDhA daDhabaMdhe, je daMsaNajANavattammi // 19 / / samyakatva : sarvajJa bhagavantoe prarUpelAM tamAM rUcI e samyakatva kahevAya che ane samyaktva, mithyAtvarUpa hetuno abhAva thavAnA kAraNe prApta thayela zubha pariNAma rUpa che. 15 samyaktva e dharmavRkSanuM mULa che, saddaganirUpa nagaranuM zreSTha dvAra che ane jinapravacana rUpI yAnapAtra (jahAjono atyanta majabuta AdhAra staMbha che. 16. dhAnyane AdhAra jema pRthvI che; ema vinayAdiguNa-samudAyane AdhAra samyakatva che, temaja samyakatva amRtanuM bhAjana (mokSanuM sAdhana) che ane jJAna tathA cAritra rUpa ratnono bhaMDAra che. 17. gADha meha rUpI aMdhakArane samuha tyAM sudhI ja mokSamArgane nAza karI zake che ke jyAM sudhI samyaktvarUpI sUrya jIvAdi padArthone prakAzita karato nathI. 18. majabuta ane chidra vagaranA samyagadarzana rUpI yAnapAtra (jahAja) mAM jeo besI gayA, teo kharekhara vizALa evA paNa bhavasamudrane eka khAbocIyAnI mAphaka tarI gayA che. 19. . * Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA.. aidukarapi caraNaM, na viNA sammaM sivaM pasAhei / dasaNamasahAyaM pi hu, ghaDijja mukkhAya jaM maNiyaM // 20 // "bhaTheNa carittAo, suThuyaraM dasaNaM gaheyavvaM / rizcati vAhiyA, hRdiyA na riti" I[ ] saMkAidosarahie, pasamatthijjAiguNagAvee / mukkhatarumUlabIe, tA sammatte samujjamaha // 22 // saMkAkakhavigaMchA-paratitthipasaMsasaMthave dose / dasaNadappaNaghaNasamaya-pavanapaDime pariharijjA // 23 // micchAmiNivesovasamaparamapayarAgabhavavirAgehiM / bhUyANukaMpatattasthivAyao muNaha sammattaM // 24 // atyaMta duSkara evuM paNa cAritra samyaktva vinA ziva (mokSa)nuM sAdhaka banatuM nathI. jyAre samyakatva ekaluM hoya to paNa te mokSane ApavA -. mATe samartha thAya che. mATe ja zAstramAM kahyuM che. 20 - "cAritrathI bhraSTa thayelA e samyagradarzanane sArI rIte pakaDI rAkhavuM joIe kAraNa ke cAritrathI rahita banelA siddha thAya che paNa samyagadarzana vagaranA siddha thatA nathI." 21. samyakatvanA pAMca deze ? tethI karIne zaMkAdi deSathI rahita ane prazama-stharyAdiguNothI sahita tathA mekSavRkSanA avadhya bIjabhUta evA samyagadarzanane meLavavA mATe samyak prakArano udyama karo. ra2. varSARtune pavana bhejavALa hovAthI svaccha ArIsAne paNa melo banAvI de che, tema zaMkA-1, kAMkSA-2, vicikitsA-3, paratIthikanI prazaMsA4, tathA temane paricaya 5, A pAMca cSe samyagudarzanane malIna kare che. mATe e deno tyAga kara joIe. 23 samyakuvanAM pAMca lakSaNa : - mithyAbhinivezane upazama-1, muktine rAga-2, bhavana virAga-3 prANuonI anukaMpA-4 ane jIvAditane svIkAravA rUpa Astika-1, e pAMca lakSaNe vaDe samyaktvane jANe 24. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA jiNapavayaNe thirata, pabhAvaNA tahaya vAyapabhiIhiM / supasatthatitthasevA, suttatthesu ca kosallaM // 25 // accaMtabhattirAo, paMcahiM vi imehiM bhUsaNavarehiM / bhUsijjai sammatta, visesao bhattirAeNa // 26 // yugmam / saMtammi bhattirAe, jeNa pavittI pabhAvaNAIsu / .. tilayaM va tao sAro, sammattavibhUsaNesu imo // 27 / / bhUsijjai sammatta, taha jigamayamattirAyarayaNeNa / jaha titthayarasirI vi hu, sammattadharaM naraM varai // 28 // itucciya putvabhave, jiNapavayaNanibiDabhattirAeNa / pattaM titthayarattaM, sirisaMbhavatitthanAheNa // 29 // eso ya daMsaNamaNI, uttamaguNakaNayakaDayasaMghaDio / savisesa hoi thiro, jutto guNasaMgaho tamhA // 30 // samyakatvanAM pAMca bhUSaNa : jaina pravacanamAM sthiratA-1, vAda Adi dvArA jaina zAsananI prabhAvanA-2, kalyANaka bhUmi Adipa dravyatIrtha" tathA prathama gaNadhara athavA caturvidha saMgha rUpa bhAvatIrthanI bhakti-3, sUtra ane arthamAM kuzalatA-4, ane jaina zAsanamAM atyaMta bhaktirAga-5, A pAMca bhUSaNe vaDe samyagudarzana vibhUSita karAya che emAM ya bhakti-rAga vaDe vizeSa karIne vibhUSita karAya che 25-26. kAraNa ke bhaktirAga heAye chate prabhAvanAdi kAryomAM pravRtti thAya che. mATe bhaktirAga e samyaktvanA bhUSaNomAM tilaka samAna che. 27 . - jyAre jinamatamAM bhaktirAga rUpI ratna vaDe samyakatva vibhUSita karAya che tyAre tIrthakara paNAnI lakSmI samyaktva dhAraNa karanArane vare che. 28. eTalA mATeja zrIsaMbhavanAtha nAmanA tIrthakara bhagavAne pUrvabhavamAM jina pravacananA gADhabhaktirAga vaDe tIrthaMkarapaNuM prApta karyuM hatuM 29. A samyagudarzana rUpa maNa uttama guNa rUpI senAnA kaDAmAM (kaMkaNamAM) je hoya te e savizeSa karIne sthira thaI jAya che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA ticciya jeNa mahagdhA, te ceva ya sAsayA dhuvaM bhuvaNe / tatohiMto viyarai kumuoyarasoyarA kittI // 31 // tulle tahA maNuyattaNami, jaM kei sevagajaNANa / kappadrumavva vaMchiyaphalehiM niccaM ciya phalaMti // 32 // anne payaMDabhuyadaMDa-payaDiyANappadappamAhappA / jaM vaggirakhaggakarA, karaMti karagoyara puhabiM // 33 // bhayavasanamaMtasAmaMtaviyaDakoDIraghaDiyapayapIDhA / payaDapayAvA keI, jaM kira bhujati bharahaddhaM // 34 // bhuyabalavidattavasuhA, ThaviyAvahitullacullahimavaMtA / surakhayaranayA avare, jaM jAyA puhayai purahuyA // 35 // mATe guNano saMgraha kara ucita che arthAt guNa meLavavA yatna kare . Avazyaka che. 30 guNene mahimA : " te kAraNathI te guNoja jagatamAM mahAna kiMmatI che (senA, mANeka, ratno AdithI paNa durlabha che) te guNa ja kharekhara zAzvata che ane e guNothI ja caMdravikAsa sapheda kamaLanA madhyabhAga jevI ujajavala kIti phelAya che. 31. dareka manuSyamAM manuSyapaNuM samAna hovA chatAM sevaka lekane vAMchita phala ApavA dvArA keTalAka udAratA guNathI zobhatA rAjA vagere kalpavRkSanI mAphaka phaLe che. 32. - hAMrthamAM talavArane ghumAvanArA ane pracaMDa bhUjAdaMDathI pracura garvanA prabhAvane pragaTa karanArA evA keTalAka rAjA vageree pRthvIne hastagata karI che. 33. saMbhramavaza namaskAra karatA sAmanta rAjAonA viziSTa prakAranA mukuTavaDe sparza karAyA che pAda-pITha jemanA evA pragaTa prabhAvI keTalAka vAsudevAdi rAjAo kharekhara ardhabharatanuM rAjya bhogave che. 34 bhUjAnA balathI pRthvIne meLavanArA, cullahimavaMta parvatone sImA (rekhA) rUpe sthApana karanArA tathA devo ane vidyAdharothI namaskAra karAyelA, pRthvIne viSe IndrasamAna je cakravatI vagere thayA che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hiteparamALA unbhaDadaMbholibalAvalevaavagaNiyadittadaNuvaiNo / appaDimappabhAvA kappasAmiNo jauM ca sIsaMti // 36 // samasamayasasaMbhamabhamiranamirasurarAyapaNayapayakamalA / varanANamahoahiNo, jaM jAyA kei jayaguruNo // 37 // annaM pi hu ja kiMpI, bhuvaNaccharayakaraM paraM loe / savvaM ciya cirasaMciyaguNANa taM muNaha mAhappaM // 38 // pUyaM pAvaMti aceyaNA vi, pasuNo vi gorakhamuviti / jaM suguNapariggahiyA, tA bhayaha guNe ime te ya // 39 // dANaM-1 sIlaM ca-2 tavo-3 bhAvo-4 viNao-5 prokyaaro-6| uciyAcaraNaM ca-7 tahA, desAiviruddhaparihAro-8 // 40 // attukkarisa-9 kayagghatta-10, aminivesANa vajjaNaM thy-11|| iya eso guNanivaho, sammattathirattaNaM kuNai // 41 // pracaMDa vajA ane balanA abhimAna vaDe rAkSasapationo paNa tiraskAra karanArA ane zAstramAM niSpatima prabhAvavALA je Indro kahevAyA che. A jagatpati (arihaMtAdinI bhakti karavAmAM ame zuM zuM karI laIe.? e pramANenA harSa thI caMcaLa banelA ane saMbhramavaza eka sAthe namra banelA Indro jemanA caraNa kamaLane namyA che tathA jeo jJAnanA zreSTha sAgara banyA che evA je kaI jagadagurU (arihaMtAdi) thayA che. bIju paNa je kAMI lokamAM utkRSTa rIte bhuvanane viSe AzcaryakAraka jaNAya che te sarvamAM dIrghakAlathI ekaThA karelA guNono ja prabhAva jANa joIe.--3pa thI 38. kalpavRkSa ane ciMtAmaNi jevA acetana (viziSTa rautanya vagaranA) padArtho paNa pUjAne pAme che. ane kAmadhenu vagere pazu paNa gauravane pAme che tenuM kAraNa eja che ke teo sadaguNothI yukta banelA che mATe he bhAgyavAna! tame guNone ja bhaje (meLavavA yatna karo) te guNa A mujaba che. 39 1-dAna, 2-zIla, 3-tapa, 4-bhAva, 5-vinaya, 6-paropakAra 7-ucita AcaraNa, 8-dezAdi virUddha kAryano tyAga, 9-AmotkarSane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiobaesamAlA 3 uddIviyasayalaguNaM, dANaM tA tattha bhannae paDhamaM / taM puNa cauppayAraM, vannijjai samayasatthesu // 42 // paDhama abhayapayANaM, aNukaMpAdANamaha bhave vIyaM / taiyaM tu nANadANaM, cautthayaM bhattidANaM tu // 43 // tattha ya abhayapayANaM, kijjai bhayavihuriyANa jIvANaM / bhannai bhayaM tu maraNAu nAvaraM cAuraMtabhave // 44 // rakvati ya maraNabhayaM, pANINa dayAvarA narA sammaM / tamhA dhammarahassaM ikkacciya hoi pANidayA // 45 // pANitI jIvaMtI ja, teNaM pANiNo ihaM jIvA / sA hoi dayA jaM puNa, tesiM hisAI parihAro // 46 // tyAga, 10-kRtajJatAne tyAga, tathA 11-mithyAbhinivezanu varjana, A pramANeno A guNa samudAya samyakRtvane sthira kare che. 40-41 dAnaguNa:* dAna sakala guNone uddIpta karanArUM che, ethI prathama tenuM kathana karavAmAM Ave che. ane e dAna Agama zAstromAM cAra prakAranuM varNavavAmAM AvyuM che. 42 prathama abhayadAna, bIju anukaMpAdAna, trIju zAnadAna. ane cothuM bhaktidAna. che. 43. 1-abhayadAna :- . - A cAra prakAranA dAnamAM abhayadAna bhayathI Akula-vyAkula thayelA jIne karAya che. maraNa sivAya cAragatirUpa saMsAramAM bIjo kaye bhaya che? arthAt maraNa je bIjo koI bhaya nathI. 44 dayA karavAmAM tatpara banelA mANase mRtyunA bhayathI prANIonuM rakSaNa kare che. mATe "prANIonI dayA" eja eka dharmanuM rahasya che. 45 je cha prANane dhAraNa kare che te prANI kahevAya che mATe teonI hiMsAne tyAga kare (jIvonA prANa TakAvI rAkhavA) eja dayA che. 46 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 zrI hitopadezamALA hisacciya naNu na ghaDai, aNAinihaNassa tAva jIvassa / tayabhAve kaha Nu dayA ?, gAmAbhAve jahA sImA // 47 // sace na ghaDai hiMsA, aNAinihaNassa soma! jIvassa / hiMsAsadatthaM puNa, na yANasi teNima bhaNasi // 48 // pANA saMti imassatti, teNa pANitti vuccaI jIvo / pANe uNa dasasaMkhe, AgamabhaNie ime muNasu // 19 // paMciMdiyANi maNa-vayaNa-kAya bala-mANapANamAuM ca / e e dasahA pANA, pannattA jiNavariMdehi // 50 // .jahasaMbhavaM ime puNa, jIveNa samaM bhavaMti saMghaDiyA / AuTTippabhiIhiM, eANa vioyaNaM hisA // 51 // prazna-jIva (AtmA) anAdi anaMta (sthiti vALa) che ethI enI hiMsA ja ghaTI zakatI nathI. je hiMsA ja na ghaTe to hiMsAnA parihAra svarUpa dayA paNuM zI rIte ghaTI zake ? "gAma ja na hoya to pachI sImADe kyAMthI hoya? 47 uttara :- he saumya ! hiMsA zabdanA arthane tuM jANato nathI mATe te A pramANe bole che ke-"anAdi anaMtakAlIna jIvanI sarvathA hiMsA ghaTatI nathI." 48 hiMsA zabdano artha A pramANe che : prANa jene hoya te jIva prANI kahevAya che. ane te prANa Agama zAstramAM dezanI saMkhyAmAM kahelAM che. 49 te A pramANe pAMca indriya-manabaLa-vacanabaLa-kAcabaLa-zvAsozvAsa ane AyuSya A daza prANa jinezvarabhagavantoe prarUpyA che. 50 - je jIvane jeTalA prANanI saMbhAvanA hoya, teTalA prANa nI sAthe joDAya che. e prANone jIthI AkuTTIkA-dapa -ane kalpAdi vaDe judA pADavA te hiMsA kahevAya che. 51 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioesamAlA 11 ^ sAsayarUvAo vi hU, jIvAu imesi jaM puDho karaNaM / taM tassa tivvaduha-dAyagaM ti uvayArao hiMsA // 52 // evaM hiMsAe jo parihAro havijja sA hu dayA / havai u atullakallANa-kAraNaM seviyA esA // 53 // ko teyaMsI tavaNAo ko va surasahayarAu oyaMsI / ko va tarassI pavaNAu ko va mayaNAu rUvassI // 54 // kiM nahalAu viulaM, supaiTThe kiM va dharaNivaTThAo / ko anno vihu dhammo, jIvadayAo visiyaro // 55 // yugmam / nihaNato pANigaNaM, pAvaThANaM na kiM samArabhai 1 / rakkhato puNa taM ciya, punnaTThANaM na kiM jIvo 1 // 56 // du zAzvata svarUpavALA evA paNu jIvAthI A prANAnuM je pRthakkaraNa (viyeAjana) karAya che; te jIvane, tIvraduHkha ApanArU thAya che mATe anAdi anaMta kAlIna (sthiti vALA) jIvanI paNa hiMsA thaI. ema upacArathI kahevAya che. para AvA prakAranI (duHkhanuM kAraNa prANa viyeAjana svarUpa) hisAne tyAga karavA e kharekhara yA kahevAya che ane AvI dayAnuM samyag rIte karelu. pAlana asAdhAraNa kalyANa (sukha)nu kAraNa bane che, para A vizvamAM sUryathI tejasvI koNa che ? indrathI khalavAn kANu che ? pavanathI vadhu vegavALA kANu che ? kAmadevathI adhika rUpavAnuM kANu che ? AkAza karatAM vadhAre vizALa kaI cIja che ? ane pRthvI karatAM nizcala vastu kaI che ? tema jIvadayAthI caDhIyAtA dhama paNa bIjo kaceA che ? arthAt keAI nathI; sarva zreSTha dharma kAI hAya teA eka jIvadayA ja che. 54-55. prANIonA samudAyane haNanArA pApasthAnAmAM (pApanA aMdhamAM) zuM nathI vartatA ? tema prANIonA samuhanuM rakSaNa karanArA puNyasthAnAmAM (puNya khaMdhamAM) zu' nathI vataM tA arthAt varteja che. 56. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hiteApalezamALA eya pi tAva kaDaM, pArvati muNatayA vi jaM keI / vasaNagaNatappaNahA, pANivahe saMpayadRti // 57 // eyaM puNa kaTThayaraM, sakaM sou pi kaha sayannehiM / jaM kei pANighAyaM, karaMti kira dhammabuddhIe // 58 // kiM titthasatthaparisIlaNehiM, kiM homasomapANehi / pikkhaha appaM va jie, rakkhaha dukkhAu appANaM // 59 // jaM kiM pi suhaM loe, taM jANaha pANirakSaNamutthaM / jaM ca duhaM taM savvaM, ghorAo pANighAyAo // 60 // karacaraNanayaNasavaNuDhaghANaviyalAvilINalAvannA / jaM uppajjaMti narA, taM pANivahassa phalamasuhaM // 61 // A paNa eka khedanI vAta che. ke jIvahiMsA pApa che e pramANe jANavA chatAM paNa jIva madhamAMsa zikArAdi vyasanane saMtoSavA mATe prANionI hiMsAmAM pravarte che. pa7 A vAta kharekhara duHkhadAyaka che mATe ja buddhimAna dayALu purUSa dvArA saMbhaLAya paNa zI rIte ke je keTalAka ja dharmanI buddhithI ja prANione ghAta kare che 58. prayAgAdi tIrthomAM javAvaDe zuM ? ane vedAdi zAstronA atyAsAdi vaDe ya zuM ? temaja homa-havana karavAthI paNa zuM ? ane semarasanuM pAna karavAthI paNa zuM ? ne pitAnA jevA juo ane jIvonI hiMsAthI uddabhavatAM du:khothI potAnI jAtane bacAvI lo. je jIvane Atmatulya mAnavAmAM na Ave to tIrthagamanAdi paNa zuM lAbha ApI zake ? pa9 A vAta jANI lo ke- lokamAM je kAMI sukha dekhAya che te jInI rakSAthI utpanna thayeluM che. ane je kAMI duHkha dekhAya che te saghaLuM ya ghora jIvahiMsAthI pedA thayeluM che 60. A jagatamAM hAtha, paga, AMkha, kAna, hoTha, nAka, vagaranA ane rUpalAvaNya vagaranA je mANase janme che, e jIvahiMsAnuM azubha phaLa che. 61. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioesamAlA accaMtaniraNukaMpA, kAUNaM pANighAyaNaM ghoraM / jAyati miyAputtavca bhAyaNaM tikkhadukkhANa // 62 // teyassiNo surUvA, dIhAU pabalabhuyabalasameyA / jaM huMti narA taM puNa, muNa jIvadayAi mAhappaM // 63 // ciMtAmaNi-kAmagavI-surataruNo samuiyA na taM diti / jaM ikkacciya viyarai, jIvadayA seviyA samma // 64 // dhannA gahiUNa imaM, gurumUle malakalaMkaparimukkaM / pAlaMti pAuNati. ya, phalamamalamimIi acireNa // 65 // jaha teNa puliMdeNaM, muNivayaNasamiddhasuddhasaddeNaM / paDivannA jIvadayA, vIyabhave phalavaI jAyA // 66 // iya bhaNiyamabhayadANaM, bhavvANa narANa sivasuhaniyANa / aNukaMpAdANaM puNa, bhaNAmi dukkhattasattesu // 67 // atyanta nirdaya mANaso ghora prANihiMsAne karIne mRgAputra leDhIyAnI mAphaka tIkSaNa evA duHkhanuM bhAjana thAya che 62. tejasvI-svarUpavAna dIrdhAyuSyavALA. ane bhUjAnA prabala baLavALe je mANase hoya che temAM jIvadayAne ja prabhAva jANo 63. ciMtAmaNI ratna, kAmadhenu-ane kalpavRkSa e bhegAM maLIne paNa te vastu nathI ApI zakatA ke je samyapha prakAre sevAyelI eka jIvadayA Ape che. 64. A jIvadayAna gurU pAse svIkAra karIne malakalaMkathI (aticAradethI) rahita je mANase pALe che te purUSe dhanya che ane teo A jIvadayAthI nirmala evA mekSAdi phaLane jaladIthI pAme che 65. | munirAjanA upadeza-vacanathI samRddha thayelI zuddhazraddhAvALA puliMde (bhIla) svIkArelI jIvadayA tenA mATe bIjA bhave phaLavatI thaI 66. , A pramANe bhavya purUSone zIvasukhanAM sAdhanabhuta abhayadAnanuM : kathana karyuM have duHkhathI pIDAtA prANiomAM karAtuM anakampAdAna kahuM chuM 67. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA dINANa aNAhANa ya baMdhavarahiyANa vAhivihurANa / kAraDiyALa visALa vasavIDhALa dvA. aMdhANa ya paMgUNa ya, kuNImakhujjANa vAmaNANaM ca / bAlANa ya vuDDhANa ya, chuhiyANa pivAsiyANaM ca // 69 // . evaMvihANa pANINa, diti karuNAmahannavA jamiha / taM aNukaMpAdANaM, bhannai sannANasAlIhiM // 7 // saMte vi cittavitte, dive satte vi tikkhadukkhatte / aNukaMpA jai citte, na hunja bhaMtivva bhavvatte // 71 // bhAvijjai bhavyattaM, pANidayA pAuNei parabhAga / sammattaM ca visujjhai, aNukaMpAe viyaraNeNaM // 72 // pANINa pANasaMrakSaNAya, pANe vi naNu paNAmati / iha keI sattadhaNA, kA gaNaNA bajjhavatthUNaM // 73 // -anukaMpAdAna : dIna-anAthaAndhavathI rahita, rogapIDA AdinI vyAdhithI duHkhI thayelA,jelamAM paDelA,videzIka (musAphara), chaLabhAva vyasanomAM (kaSTomAM) paDelA, AMdhaLA, pAMgaLA, DuM ThA, kubaDA, vAmana, bALaka, vRddha, bhUkhyA ane tarasyA evA duHkhI prANIomAM karuNAnA sAgara mANaso potAnuM je kAMI Ape che, tene kevalajJAnIoe anukaMpAdAna kahyuM che. 68, 9, 70. citta-mana paNa hoya ane vijJa-dhana paNa hoya temaja duHkhathI piDAto prANa paNa jovAmAM AvatuM hoya. chatAM paNa cittamAM anukaMpA na Ave to ene bhavyatvamAM (muktigamayegyatAmAM) brAti (zaMkA) che. prAyaH karIne abhavyamAM ja AvI kaThoratA hoya che; ke duHkhIone joIne dayA na Ave 71. - prANIonI dayAthI bhavyatva prakAzita thAya che. abhavyone dayA kyAMthI hoya ? prANIdayA parabhAga-guNanA utkarSane pamADe che. ane anukaMpAthI dAna karavA dvArA samyakatvanI vizuddhi thAya che. 72. sAtivakatA eja jenuM dhana che evA keTalAka mANase prANIonA prANonI rakSA karavA pitAnA prANa paNa ApI de che, te Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 siri hioSaesamAlA riddhIo viulAo, abhaMguraM bhUribhogasAmagi / jaM bhujaMti narA taM, aNukaMpAdANamAhappaM // 74 // jaha teNa siTThisAgaradattassa sueNa somadatteNa / aNukaMpAdANAo, pattA bhogA iheva bhave // 75 // aNukaMpAdANamiNaM, bhaNiyaM leseNa saMpayaM kiM pi / nANavisayaMpi. bhaNimo, jiNagaNaharabhaNiyanAeNa // 76 // najaMti jeNa tattA, jIvAjIvAiNo jiNavarattA / taM iha bhannai nANaM, tassa ya meyA ime paMca // 77 // paDhama kira mainANaM, bIyaM suyamavahinANamaha taiyaM / maNapajjavaM cautthaM, paMcamaya kevalaM nANe // 78 // bAho dhanAdi vastunI zI gaNunA ? arthAt prANIone bacAvavA dhanAdi ApavAmAM teone jarA paNa saMkoca thato nathI. 73. mANase vipula Rddhi ane akhaMDita evI pracura bhegasAmagrIna je bhagave che, temAM anukaMpAdAnano ja prabhAva che. 74. jema sAgaradatta zreSThinA putra se madare anukaMpAdAnathI eja bhavamAM bhege prApta karyA. 75 A rIte TuMkamAM anukaMpAdAnanuM kathana karyuM have jJAna viSayakadAnane jinezvara-gaNadhara bhagavonA kahelA duSTAnta vaDe kahIzuM 76 nyAya- . 3-zAnadAna - jinezvara bhagavoe kahelA jIva-ajIva vigere to jenAthI jaNAya tene jJAna kahevAya che ane tenA pAMca bheda A pramANe che. 77 prathama matijJAna-bIjuM zrutajJAna-trIjuM avadhijJAna-cethe manaparyava jJAna ane pAMcamu kevalajJAna che. 78 + amane prApta thayelI baneya hastalikhita pratomAM ahIMthI eka naMbarane kera paDe che. temAM 75 pachI 77 naMbara che. vacce 76 naMbara nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI hitApadezamALA mijjai najjai jeNa, saddo attho ya uggahAIhi / taM vaTTamANavisaya, mainANaM bhannae tesu // 79 // bheyA duttiyacauro, aTThAvIsA ya asaTTasayaM / tinniMsayA chattIsA, mahanANe hu~ti nAyavvA // 80 // suvvat ya nisAmijjaha, pAraMpajjeNa jeNa teNa suyaM / taM pi dubheyaM neyaM, aMgapaviddhaM tadiyaraM ca // 81 // paDhamaM jirNidacaMderhi, atthao suttao gaNaharehi / OM nAM saravA, te yak da naiva rA ; 1 matijJAnaH-- A pAMce jJAnamAM je jJAnathI zabda ane atha (=ghaTAdi padAthe!) avagraha ihAviDe jaNAya che. tene matijJAna kahevAya che. ane te matijJAna vartamAna kALanA viSayavALuM che. 79 te matijJAnanA bhedo A pramANe che. indriyaja ane nAindriyaja e be prakArathI matijJAna e bhedavALuM che. avagraha ihA apAya ane dhAraNAnI apekSAe cAra bhedavALuM che cakSu ane mana vinA zeSa cAra indriyanA cAra vyaMjanAvagraha ane pAMca indriya ane mana e cha nA avagrahAdi cAra hovAthI cAvIsa ema kula aThayAvIza bheda paNa matijJAnanA thAya che. e aThayAvIza bhedanA paNa bahu, bahuvidha, kSipra, nizrita, sa`digdha, dhruva bhedo hovAthI matijJAnanA ekasesa aDasaTha bheda thAya che ane e athAvIza bhedanA ahu-abahu, kSipra-akSipra, nizrita-anizrita, sa'digdha-asa'digdha, dhruvaadhruva e bAra prakAronI apekSAe traNaseA chatrIza bheda paNa thAya che 80 2 zrutajJAna :-- gItA gaNadharAdminI, para parAe je saMbhaLAya. te zrutajJAna kahevAya, te zrutajJAna e bhedavALu che. 1-a'gapraviSTa 2-ana gapraviSTa (aMgamAhya) 81 jinezvaradevAe athI ane gaNadhara bhagavantAe sUtrathI sAkSAt kahyuM hoya, te zrutajJAna AcArAMgAdi rUpa aMgapraviSTa jANavu'. 82 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sini piga paramAra bIyaM cabdasadasapubbadhAraehiM tahA mahesIhi / saMghayaNakAlabalabuddhihANi-mAgAmipurisANaM // 83 // muNiUNa paramakaruNAi, gahissuttatthasAramAdAya / jaM viraiyamiha sAmAiyAi taM aMgavajjhaM tu // 84 // yugmam / eyaM duvihaM pi tikAla-goyaraM bhannae suyannANaM / kevalanANIhiM pi hu, parovaesAya bhayaNijjaM // 85 // akkharasannippamuhA, sesA bheyA imammi meyaduge / pavisaMti ninnayANaM, jahA pavAhA jalanihimmi // 86 // avahI kila majjAyA, sA vijjai jaMmi ta avahinANaM / bhavapaccaiyaM ca khaovasamasamutthaM ca taM pi duhA // 87 // . bhavapaccaiyaM suranArayANa, sikkhAtavAivirahe vi / AjammaM ciya jAi, vihagANaM gayaNagamaNaM va // 88 // bhaviSyakAlIna purUSanA saMghayaNa kAla-aLa ane buddhinI hAnine jANune cauda ane daza pUrvane dharanArA mahApurUSoe tathA anya maharSi ee gaMbhIra sUtra ane arthano sAra laIne paramakarUNAthI je racyuM hoya te sAmAcikAdi sUtra aMga bAhya zrutajJAna kahevAya che. 83 84 A banne prakAranuM zrutajJAna bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNeya kALane viSaya karanAruM che. kevalI bhagavantane paNa anya jIne upadeza ApavA zrutajJAnano Azraya levo paDe che. 85 jema nadIonA pravAha samudramAM praveza pAme che; tema akSarakRtasaMjJIzrata vagere zrutajJAnanA je bhede anya granthomAM batAvyA che, teone A zrutajJAnanA be bheda mAM (aMga praviSTa ane anaMga praviSTamAM) samAveza thaI jAya che. 86 3 avadhijJAna - avadhi eTale maryAdA; e maryAdA je jJAnamAM che, tene avadhijJAna kahevAya che ane enA bhavapratyayika ane kSApazamika ema be bheda che. 87 pakSionuM AkAzamAM uDavAnuM jema bhavane kAraNe che, tema Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI hitopadezamALA kammANa khaovasameNa, maNuyatiriyANa jAyae jaM ca / taM chabbheyaM neya, evaM suttANusAreNa // 89 // aNugAmimaNaNugAmi ca, hIyamANaM ca vaiDhamANaM ca / aNavaTThiyaM avaTThiya-mirya chanbheyaM bhavai eyaM // 90 // AmaraNaM taM ca bhave, bhavaMtaraM vA vi saMkamai eyaM / visao puNa duvihassa vi, imassa je rUviNo davyA // 11 // payaitthapayatthapayAsaNeNa, sammINa esa sammohI / ahaTThiyadaMsINaM, micchaTThiINa . u vibhaMgo // 12 // AmANusuttarAo, nagAu paMciMdiyANa sannINaM / muNai maNogayabhAve, jaM taM maNapajjavaM viti // 93 // devatAo ane nArakIone tapa tathA zikSAno abhAva hovA chatAM temane bhavapratyayika avadhijJAna jIvana-paryata hoya che. 88 karmane kSapazamathI manuSya ane tiryaMcAne je avadhijJAna thAya che; te sUtranA anusAre cha bhedavALuM che ema jANavuM. 89 anugAmI-ananugAmI, hIyamAna-vardhamAna, anavasthita (pratipAtIavasthita (apratipAtI) A pramANe cha bheda avadhijJAnanA thAya che. 90 A bhavapratyayika avadhijJAna mare tyAM sudhI rahe che ane bhavAntaramAM paNa jAya che. bhavapratyacika ane kSApazamika A bane prakAranA avadhijJAnane viSaya rUpIdravya hoya che. 91 samyagadaSTionuM A jJAna prakRtistha (arihaMta bhagavantanI daSTithI jevAlA) padArthonuM prakAzana karanArUM hovAthI e samyaga avadhijJAna kahevAya che ane ahRdaSTa padArthone paNa ayathArtha rUpe jenArA mithyAdaSTionuM A jJAna virbhAgajJAna kahevAya che. 92 4 mana:paryavajJAna : - mAnuSettara parvata sudhImAM rahelA be samudra ane aDhI dvIpanI aMdara rahelA saMjJI paMcendriya jIvonA manogata bhAva jenAthI jaNAya, tene tIrthakara-gaNadhara bhagavanto mana:paryavajJAna kahe che. 93 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA ujuviThThalabheyao so, duhA viseso imo u viulammi / paDhamA u visuddhayaro, apadivAi ya viulamaI // 14 // visao imassa succiya, mANusakhittassa majjhavattINaM / paMciMdiyasannINaM, jaM pariyANai maNodavve // 15 // maisuyaohinnANA, virayANaM iMti avirayANaM ca / maNakevalanANANi u, niyameNaM savavirayassa // 16 // kevalanANaM puNa, savvadacapajjAyakAlaakkhaliyaM / egasarUvamaNaMta, appaDivAI nirAvaraNaM // 97 // Rjumati ane vipulamatinA bhedathI A mana 5ryavajJAna be prakAranuM che. vipulamati mana:paryavajJAnamAM A vizeSatA che ke vipulamatimanaHparyAvajJAna, prathama (jumati) mana:paryavajJAna karatAM vizuddhatara ane apratipAtI hoya che. 94, " manuSyakSetramAM rahelA saMjJIpaMcendriya jIvonA mana rUpe pariNAma pAmelAM manodrA e mana:paryavajJAna viSaya che. 95 mati-buta ane avadhi A traNa jJAne viratidharane ane aviratidharone hoya che. tyAre mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna sarvaviratidhare (bhAvasaMyamIo)ne ja hoya che. 6 pa kevaLajJAna kevaLajJAna saghaLAMe dravyo ane sarva dravyanA sarvaparyAno tathA bhuta, bhaviSya ane vartamAna rUpa saghaLAya kALano viSaya kare che. vaLIte jJAna sadA ekaja svarUpavALuM rahe che arthAta enuM svarUpa kyAreya badalAtuM nathI; kevaLajJAna rUpe kAyama rahe che. vaLI te kevaLajJAna leka ane alakane prakAzita karanAruM hovAthI anaMta che tathA kayAreya nAza na pAmatuM hovAthI apratipAtI che temaja tene bhIMta vigere koIpaNa padArthanuM AvaraNa naDatuM nathI ane karmanuM paNa AvaraNa enA upara hetuM nathI. 97 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 0 rathI hipadezamALA ( evaM paMcavigappaM, nANaM nANasthiNA sayA samma / suNiyavvaM muNiyavvaM, saddahiyavvaM payaDiyavvaM // 98 // ittha ya suyanANaM ciya, pAeNa payAsayaM payatthANaM / tappaccaeNa saMpai, jiNA vi jaM saddahijjaMto // 19 // najaMti jIvagaI-kammapariNaI puggalANa pariNAmA / taha vaTTamANatIyANA-gayabhAvA visIsaMti // 10 // tamhA nANamahannava-pasatthatitthovame sayA ittha / savisesaM ujjogo, nivvuikAme hiM kAya vo // 101 // dANaM nANassa imaM, jaM saddhAsAliNo viNIyassa / mehAvissa viNeyassa, saMmamabhuTThiyassa puro // 102 // avaganniUNa niya-taNupIDaM avahatthiUNa AlassaM / gIyattheNaM guruNA; suttaM attho. ya dAyavyo // 103 // jJAnanA arthI AtmAe A pAMceya prakAranA jJAnane sadA mATe sArI rIte sAMbhaLavuM joIe, jANavuM joIe, tene pratye zraddhA karavI joIe ane bIjAone samajAvavA mATe sundara rIte tenuM prakAzana karavuM joIe.98 A pAMca jJAnamAM prAyaH karIne zrutajJAna ja chavAdi padArthonuM prakAzana karanAruM che. vartamAna kALamAM jinezvara bhagavanta pratyenI zraddhA paNa e zrutajJAna dvArA ja thAya che. 9 - zrutajJAna vaDe jIvanI gati, karmanI pariNati ane putalenA pariNAma jaNAya che, tathA vartamAna-bhuta ane bhaviSyamAM rahelA bhAve paNa zrutajJAnathI jaNAya che. 100 tethI mokSa meLavavAnI kAmanAvALA mANase e jJAnarUpI mahAna samudramAM praveza karavA mATe zreSTha tIrtha (avatAra) samAna zrutajJAnamAM savizeSa udyama karavuM joIe. 101 zraddhAnta, vinIta, buddhizALI ane samyapha prakAre abhuThio. Adi vaMdananI vidhine karanArA ziSyane gItArtha gurUe pitAnA zarIranI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA teNAvi hu taM kAle viNaeNaM bahumaIi tavasA ya / aNigRhaNeNa suttatthatadubhaeNaM / pittavvaM // 104 // ittha ya suttatthANaM, vihigahaNe ajjarakkhiyAyario / tasseva ya vihidANe, diTThato vairasAmi guru // 105 // evamaNagArigoyaramagArivisayaM tu nANadANamiNaM / jaM tesi par3hatANaM, saMpADai putthayAIyaM // 106 // viraei uvaTuMbhaM, AhAreNa cauviheNAvi / taha vatthapattaosahasijjAIhiM . visuddhehiM // 107 // nANaDDhayANa kuNai ya, bahumANaM taha tayaMtie samma / tANi ahijjai gaMthANi, jesimo hoi ahigArI // 108 // pIDAne gaNyA vagara tathA ALasane tyAga karIne sUtra ane artha Apa joIe A rIte sUtra ane arthane. Apa te zrutajJAnanuM dAna kahevAya che. 102-103 ziSya paNa yogyakALa-vaMdanAdinA vinayathI gurU pratyenA bahumAna vaDe godrahanAdinA tapa karavA pUrvaka ane jenI pAse jJAna lIdhu hoya tene chupAvyA vagara sUtra-artha-ane (sUtra-artha rU5) tadubhaya e ane rIte zrutajJAnane grahaNa karavuM joIe. 104 zrutajJAnane AzrayIne sUtra, artha ane tadubhayanuM vidhipUrvaka grahaNa karavA mAM zrI Arya rakSitasUrIzvarajI mahArAja ane tenuM vidhipUrvaka dAna karavAmAM gurUvarya zrI vejasvAmIjI mahArAja dRSTAnta rUpa che. 105 A rIte sAdhune lagatuM jJAnadAna batAvyuM. have zrAvakane lagatuM jJAnadAna A pramANe che je zrAvake zAstrAbhyAsa karanArA sAdhuone pustakAdi lAvI Ape che. vaLI-AdhAkarmAdi deSathI vizuddha evA azanAdi cAra prakArane AhAra tathA vastra, pAtra (zayyA, auSadha) Adi ApavA dvArA jJAnAbhyAsa karanArA sAdhuonA zarIrane TekA rUpa thAya che, tathA jeo jJAnAdhika AcAryAdinuM bahumAna kare che, tevA zrAvake te AcAryAdinI pAse je granthone bhaNavA mATe adhikArI hoya, te granthone bhaNe. 106-107-108. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI hitopadezamALA aTThappavayaNamAyANugayaM suttaM jahannao paDhai / ukkoseNaM chajjIvaNiM, tu jaivayakaujjogo // 109 // piMDesaNaajjhayaNaM, suNai paraM atthao gurusayAse / sesasuyassa na saDDho, akkhaMDarUvassa ahigArI // 110 // na ya tattiyamitteNaM, uttANo kuNai desaNAiyaM / guru niravikkho hou, jamhA sutte nisiddhamiNaM // 111 // kiM itto kaTThayara, samma aNahigayasamayasabhAvo / annaM kudesaNAe, kaTTha yarAgaMmi pADei // 112 // bhavasayasahassamahaNo, vibohao bhaviyapuMDarIyANaM / dhammo jiNapannatto, pakappajaiNA. kaheyavyo // 113 // jaghanyathI aSTapravacana mAtAnA varNanathI yukta evA sUtrane bhaNe ane utkRSTathI dazavaikAlika sUtranA Sa jIrvanikAya adhyayana sudhI bhaNe te paNa badhA zrAvaka nahI, paNa je sAdhuonAM vrato levA mATe prayatnazIla banyA hoya te ja. 109 tyAra pachI gurU pAse piMDeSaNa adhyayanane arthathI sAMbhaLe paNa sUtrathI bhaNe nahIM. akhaMDa svarUpa vALA (pUrvApara anusaMdhAnathI manahara) zeSa zrutane abhyAsa karavA mATe Avaka adhikArI nathI. 110 - gurUkulavAsamAM rahIne sUtrano artha lezamAtra jANavAthI garvita banelA sAdhue gurUthI nirapekSa banI dezanAdinI pravRtti na karavI joIe kAraNa ke-zAstramAM teno niSedha karyo che. 111 te A pramANe- samyaga rIte zAstranA rahasyane nahIM jANanAra sAdhuo kudezanA karavA dvArA bIjA mANasane atyanta kaSTamAM (bhavATavImAM) pADe che enA jevI bIjI kaI khedanI vAta che ?. 112. - lAkha bhane nAza karanAra ane bhavya jIvo rUpI puMDarIka kamaLane vizeSa karIne prabodha karanAra jinapraNIta dharma prakalpati (nizIthAdi granthonA abhyAsI sAdhu) e kahevuM joIe arthAt jinakathita dharmano Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA 23 jaM puNa paDhai suNeI, jaNassa dhamma kahei iccAI / taM pacchAgaDavisayaM, teNa vi jai taM purAhIyaM // 114 // tamhA maNasA vi suyassa, suyaharANaM kuNai nAvannaM / jaM pajjaMtaduraMtA, mAsatusasseva sA hoi // 115 // turiyaM tu bhattidANaM, taM puNa pattesu ceva dijjataM / hoi sivasukkhaphalaya, pattANi ya sattakhittANi // 116 // cAucano saMgho, jiNAgamo jiNaharaM ca jiNabiMba // eesu vittabIya, niyaM kuTuMbIhiM vRttavvaM // 117 // upadeza devAne adhikAra nizIthAdi utsarga-apavAdanA vivecana granthanA atyAsI sAdhuno ja che. anyane nahIM'. 113 | upadezamALA granthamAM dharmadAsa gaNie zrAvakajananI sthitinuM (maryAdAnuM) varNana karatAM ema kahyuM che ke-zrAvaka dhamane upadeza Ape ane tame ahi ema kahe che ke prakalpamatie dharmane upadeza Apa joIe to A be vAtano meLa zI rIte jAme ? evA zaMkAkAranA praznanA uttaramAM granthakAra jaNAve che ke - "bhaNe, sAMbhaLe, ane dharmano upadeza Ape" ItyAdi dharmadAsagaNinuM je vacana che, te pazcAtkRta (sAdhupaNAthI patita thayelA) zrAvakane lagatuM che. sAdhudharmathI patita thayela paNa zrAvaka sAdhupaNAmAM gurU pAsethI je bharyo hoya tene ja upadeza Ape paNa potAnI matikalpanAthI upadeza na Ape 114. tethI karIne manathI paNa zrata ke zratadharanI avajJA na karavI joIe kemake e avajJA gherAtighora duHkhane ApanArI thAya che. jema mAsatuSa munine thaI. 115 4. bhaktidAna - cothuM bhaktidAna tene kahevAya, ke-je pAtramAM ApavAmAM Ave ane zivasukha ApanAra bane; te pAtra sAta kSetro rUpa che. 116 caturvidha saMgha, jinAgama, jinamaMdira, jinabiMba A sAtakSetra che. emAM A sAte ya kSetramAM pitAnA dhanarUpI bIjanI kuTuMbIo pAse vAvaNI karAvavI joIe. 117 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hiteSa mALA samaNA samaNIo ya, sAvayA. sAviyA thaa| . eso caunviho saMgho, vigghasaMghavidhAyaNo // 118 // tattha ya jiNiMdasamaNA-bhayavaMto jaivi huMti niggaMthA / taha vi vayakAyarakkhA-nimittamarihaMti dANamiNaM // 119 // phAsuyaesaNiyAI, ahAkaDAI ca bhattapANANi / taha vatthapattakaMbala-sijjAsaMthArapamuhAI // 120 // osahabhesajjAI, taha pavayaNavuDhiheubhUyAi / sacittAI pi avacca-sayaNapabhiINi aNavarayaM // 121 // bhattIi dei sAhUNa, suddhalesullasaMtaromaMco / ussaggeNaM saDDho, avavAyapayaMmi puNa evaM // 122 // sAdhu-sAdhvI-zrAvaka ane zrAvikA e cAra prakArane saMgha viznonA samuhano nAza karanAra che. 118.* A cAra prakAranA saMghamAM sAdhuo je ke nigraMtha (parigrahathI rahita) hoya che, chatAM vrata-pAlana karavAmAM atyanta upagI evA zarIranI rakSA karavA mATenA bhaktidAna mATe teo cagya che. 119 prAsuka (jIvarahita) eSaNa, (42 deSarahita) yathAkRta (gRhastha pitAne mATe banAvela) bhakta pAna (azanAdi catuSka) tathA vastra-pAtra kAMbaLI-zamyA vagere, auSadha (bIjA dravyathI mizraNa nahI karelA kevala haraDe vagere athavA zarIranI aMdara upayogI thatA dravyo.) bheSaja(haraDe AmaLA vagere mizrita dravya athavA zarIranI bahAra upayogI lepa vagere dravyo) temaja zAsana prabhAvanAnI vRddhinA kAraNabhUta pitAnA putra-svajana Adi sacitta vastuo paNa zuddha vezyAthI (bhAvabharyA ullAsathI) bhaktipUrvaka utsarga mArgathI Ape che. ' ApavAdika dAnavidhi- tathA apavAda mArgathI-dukALamAM, Damara (keIpaNa kAraNe kupita thayela deve utpanna karela aziva vagere upadrava) vihUvara (rAjyane aMdarano ke bahArano upadrava) rodhaka (nagara vagerene ghere) aTavI, zarIranI bimArI vagere kAraNe upasthita thAya tyAre gItArtha sAdhu svajanAdinA gharamAM sAdhuprAgya prAsuka ane eSaNIya bhakta pAnavastrAdi vastuonI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovagatamAlA - 25 kumiNe hama-vika-jo- --mesajo ! samuvaThiyaMmi gIo, Abhoyai saparagehesu // 123 // jaijaNapAuggAI, jahuttapuvvuttavatthujAyANi / dulahesu pariharaMto, taratamabhAveNa +gurUdose // 124 // ginhei payaNudose, tesi pi hu asai aha migaviutte / suvicittaMmi paese, jahociyaM kuNai jaM bhaNiya // 125 // phAsuyaesaNiehiM, phAsuya uhAsiehiM kIehiM / pUIkammeNa tahA, ahAkammeNa jayaNAe // 126 // iya samaNANaM dANaM, samaNINa vi evameva savvaM pi / gIyatthajaNaNibhaiNIpaNaiNipabhiIhiM dAvei // 127 // madhukaravRttithI tapAsa kare ane tema karatAM moTA moTA AdhAkarma vagere no tyAga karavA pUrvaka a5 alpa deSavALA bhaktapAna vagare grahaNa kare. alpaSavALA bhaktapAnAdinI prApti na thAya to AdhAkarma vigere adhikaSavALA bhaktapAnAdi jyAM agItArtha sAdhu na hoya, tevA ekAMtapradezamAM yatanA pUrvaka yathAgya rIte grahaNa karIne sAdhuone nirvAha kare. mATeja zAstramAM kahyuM che ke-dukALAdinA prasaMgamAM prathama sAdhuono nirvAha prAsuka ane eSaNIya bhaktapAnAdi dvArA kare. prAsaMka ane eSaNIya bhaktapAnAdi na maLe te prAsukAvabhAsita (acitta) evA krIta dejavALI (sAdhu mATe kharIdelA) bhakta pAnAdithI nirvAha kare. tenA abhAvamAM pUtikarmadeSavALA bhaktapAnAdithI nirvAha kare, ane enA paNa abhAvamAM AdhAkarma cSavALA bhakta pAnAdithI paNa yatanA pUrvaka gItArtha sAdhu nirvAha kare. 120 thI 126 A pramANe gRhastha, sAdhuone AhArAdinuM dAna kare che temaja e ja vidhithI pitAnI gItArtha-diAnavidhinI jJAtA] mAtA, bahena, patnI Adi dvArA sAdhvIone paNa dAna apAve che. [kAraNake temane dAna ApavAne temane ja adhikAra che]. 127 + guDhDhoso ti pAyAntaram | Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI hitopadezamALA paricattasayalaloiyatihipavvamahUsavA mahAmuNiNo / bhoyaNasamayA nihiNo, dhannANa havaMti guNanihiNo // 128 // dhannANa dANabuddhI, dhannayarANaM ca deyaparisuddhI / dhannatamANaM tu jae, jAyai suhapattasaMsiddhI // 129 // kassa vi kallANagihassa, ceva gehaMmi. samaNarUvadharA / paccakravanANadaMsaNacaraNA piMDaM paDicchaMti // 130 // AraMbhaniyattANaM, chajjIvanikAyarakkhaNarayANaM / mukvapahasAhagANaM, dhannA je diti pattANaM // 131 // niya niya visayavibhAgaM, paDucca saMghe cauppayAre vi / vikkhAyA ittha ime, suprattadANaMmi diTuMtA // 132 // amAvAsyAdi tithi-saMkrAti vagere samasta laukika parva ane lagnAdina mahotsavano jemaNe tyAga karyo che tathA jeo jJAnAdi guNono bhaMDAra che; evA mahAmunio bhojananA samaye bhAgyavAna AtmAone ja bhikSAno lAbha ApanArA thAya che. 128 - puNyavAna purUSane ja dAna karavAnI buddhi thAya che, deyaparizuddhi navakeTithI zuddhi to tethI paNa adhika puNyavALA purUSone ja thAya che ane satpAtranI prApti te adhikAdhika puvALA purUSane ja thAya che. 129 zramaNa rUpane dhAraNa karanArA temaja jJAna darzana ane cAritranA pratyakSa piMDabhUta evA sAdhuo koIka bhAgyavAnanA ghareja AhArAdinA piMDane grahaNa kare che. 130 jeo AraMbhathI nivRtta thayelA paDrajavanikAyanuM rakSaNa karavAmAM rakta banelA ane mokSamArga (jJAna-darzana-cAritra)nA sAdhaka evA supAtrasAdhuone dAna Ape che. teo kharekhara dhanya che. 131 (cAre prakAranA saMghamAM) pota potAnA viSaya vibhAgane AzrayIne supAtradAnane lagatA AnIcenI gAthAmAM kahevAtAM daSTAnta zAstramAM prasiddha che. 13ra. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioesamAlA sAdanuM vAdulA, jJANuM tara puruSanA ! saDDhesu mUladevo, caMdaNabAlA ya saDDhIsu // 133 // ahigayajIvAjIvANa, sammamuvaladdhapunnapAvANaM / cirapariNayadhammANaM, kharakammaniyattacittANaM // 134 // nimmalatavorayANaM, ajiyAhArANa baMbhayArINaM / AvassayanirayANaM, samANadhammANa saDDhANaM // 135 // raha-titthajatta-paDimApaiTTha-sammatta-viraigahaNesu / pakkha-caumAsa-vaccharatavauttarapAraNAIsu // 136 // . sagihANaM sammANaM, dANaM ca guNANurAgao kuNai / dhammathirattanirmittaM, ahiNavadhammANa savisesaM // 137 // sAdhuomAM bAhumuni, sAdhvIomAM puSpacUlA, zrAvakomAM mUladeva ane zrAvikAomAM caMdanabAlA; 133 3-4 zrAvaka ane zrAvikA - jIva ane ajIvane jANanArAM, puNya-pApane paNa samyarIte jANanArA, dIrghakAlathI dharmamAM pariNata thayelAM, khara karma-jadAra, jelara vigerenI aneka jIvone trAsa karanArI nokarI AdimAMthI nivRtta cittavALA, nirmaLa tapamAM rakta banelA, AhArathI nahi chatAyelAM=AhAra upara kAbuvALA,-brahmacArI, pratikramaNAdi Avazyaka kriyA karavAmAM nirata banelA, samAnadharmavALA-sAdharmika zrAvakonI rathayAtrA-tIrthayAtrApratimA pratiSThA-samyaktvanuM grahaNa, viratinuM grahaNa karavA AdinA zubha prasaMgomAM tathA pakhI-ce mAsI-saMvacharI tapanA uttarapAraNA ane pAraNAdinA prasaMgamAM guNAnurAgathI hAtha joDavAdi rUpa sanmAna ane vastrAlaMkArAdinuM dAna kare che tathA navA dharma pAmelA sAdharmikone dharmamAM sthira karavAM savizeSa sanmAna-dAna kare che. 134 thI 137 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI hinApadezamA jamhA sulahA niyakajjasiddhisaMbaMdha dhuNo bhuvaNe / juThThA 3 dhammasava dha vadhu vadhavA aLiya rUA tamhA samANadhammANa, vacchalatteNa dhammavacchallaM / taMmi ya puNa vacchallaM, atullakallANakulabhavaNaM // 139 // bhaNiya khittacaukkaM, paMcamakhittaM jiNAgamaM bhaNimo ! kevalidiTThe bhAve, jo payaDara dUsamA vi // 140 // ummIliya kevalanANamuNiya tihuaNagayatthasatthehiM / tivaIdAreNa jiNehiM atthao jaM kilakkhAyaM // 141 // bhuvaNanbhuyabuddhidharehi, gaNaharidehiM jaM ca gahiUNa / suttatteNa nibaddha jiNapavayaNavuDhikAmehiM // 142 // je kAraNathI A jagatamAM peAtAnA svArthanI siddhimAtrathI sambandha karanArA svajane maLavA sulabha che, paraMtu dharmanA sambandhathI maneAhara svajanA (sAdhamikA) maLavA atyanta durlabha che. 138 tethI karIne ja sAmi kAnu` vAtsalya karavA dvArA dharmanuM vAtsalya thAya che, ane e dharmanuM vAtsalya nirUpama kATInA kalyANAnuM kulabhavana= kAraNa che. 139 A pramANe sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA rUpa cAra prakAranu` kSetra kahyuM. have pAMcamA jinAgama nAmanA kSetranuM kathana karIe chIe ke je duSamakAlamAM paNa kevalI dRSTa bhAvAne pragaTa kare che. 140 5-jinAgama: pragaTa thayelAM kevalajJAnavaDe traNe jagatamAM rahelA padArthonA samUhane jANanArA zrI jinezvara bhagavantAe tripadI dvArA arthathI je Agamanu kathana karyuM che ane jinapravacananI vRddhi karavAnI kAmanAvALA; traNe bhuvanamAM adbhuta buddhine dhAraNa karanArA gaNadhara bhagavantAe a rUpe grahaNa karIne je dvAdazAMgI rUpa te jinAgamanI sUtra rUpe racanA karI che. 141-142 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioesamAlA 29 aha tesi vayaNapaMkayamayaraMdasamaM namaMtasIsehiM / caudasapuvvadharehiM, jamahiyamahINamehehiM // 14 // tatto dasapuvvadharAiehiM kamahiyamANapannehiM / gIyatthagaNaharehiM, jaM pAviyamittiya samayaM // 144 // tassa suMyassa ya bhagavao, taviha mehAvipattavirahAo / pAeNa dUsamAe, AhAro putthayA ceva // 145 // tamhA jiNiMdasamayaM, bhattIe putthaesu lehei / avvucchittinimittaM, sattANamaNuggahatthaM ca // 146 // jiNamayapayamittaM pi hu, pIyaM pIUsamiva jao harai / micchAvisa mihanAyaM, rohiNIya--cilAiputtAI // 147 // - tyArabAda vinayathI natamastakavALA banelA ane paripUrNa buddhine dhAraNa karanAra cauda pUrva dharoe, gaNadhara bhagavantanA mukharUpI kamaLanA makaraMda (rasa) samAna evA jinAgamanuM adhyayana karyuM che. 143 che. tyAra pachI krame karI ghaTatI jatI buddhine dhAraNa karanArA dazapUrvadhara vAsvAmI vagere gItArtha AcAryo vaDe A jinAgama prApta karAyuM che. 144 - duHSamakALanA prabhAve saMghayaNa-balAdi hIna thavAnA kAraNe tathAprakAranI padAnusArI vagere prajJAno viracheda thavAthI kevaLa gurU-mukhethI jinAgane grahaNa karanArA sAdhu rUpa pAtra na maLavAnA kAraNe A jinA game pustakArUDha thayAM ane ethI ja e jinAgamanAM pustako kharekhara A duSamA kALamAM padAnusArI vagere prajJA vagaranA sAdhuo mATe AdhArabhUta che. 15 te kAraNe jinAgamanI amyuricchatti karavA mATe (paraMparA akhaMDita rAkhavA mATe) tathA jInA anugraha-upakAra mATe jinAgane zrAvake bhaktithI pustakamAM lakhAve che. 146 - pIdheluM amRta jema halAhala viSano nAza kare che, tema jinAgamanuM eka pada paNa mithyAtvarUpI viSanuM nAza karanAra bane che ane A viSayamAM zahiNI cera ane cilAtiputra vagere daSTAntarUpa che. 147 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA tamhA saisAmatthe, vitthArai putthaehiM jiNasamayaM / vAyAvei ya vihiNA mehAguNasaMgayamuNIhiM // 148 // sasamaya-parasamayaviU, te vi tayatthAvabhAsaNasamatthA / paratitthINaM pi tao, pamANasatthANi niuNANi // 149 // vAra-che-saMvA- -nAra -hIruM he . jaM savvaM sammasuyaM, sammadiTThIhiM parigahiyaM // 150 // je kei jappavattiya, putthayagaM satthasavaNao jIvA / ' pAvAI pariharaMtI, sa hoi tappunnaphalabhAgI // 151 // bhaNiyaM susAvagociya, niyaputthayakhittamaha samAseNa / jiNamaMdirakhittaM pi hu, suyANusAreNa sAhemi // 152 // te kAraNathI zrAvakoe pustakamAM Aga lakhAvIne ane lakhelAM Agama-pustake vaMcAtA maLatA hoya to tene saMgraha karIne paNa jinendra bhagavantanA siddhAMtone vistAra kare joIe. ane medhAyukta-anuga karavAmAM kuzaLa munio pAse caturvidha saMghamAM jinAgamanI pUjA tathA mahotsava karavA pUrvakanI vidhi sahita e jinAgamo vaMcAvavAM joIe. 148 | svasiddhAnto ja zrAvaka lakhAve ? parasiddhAnta zuM na lakhAvI zake ? AvI zaMkAnuM samAdhAna karavA granthakAra kahe che ke-anuga karanArA sAdhuo svasiddhAnta ane parasiddhAntanA jANakAra hoya che, vaLI teo sva-para siddhAntanA ane prakAzita karavAmAM samartha hoya che evA sAdhuone sva-para siddhAntanA jANakAra banAvavA para tIrthikanA pramANa-nyAyAdinA zAstro ane vyAkaraNa-chaMda-alaMkArakAvya-nATaka-kathA AdinA zAstro paNa lakhAve; kAraNa ke samyagadaSTie grahaNa kareluM badhuM ja zruta samyakRta thAya che. 149-150 : pustakamAM lakhAvelA jinAgamane sAMbhaLavAthI jIva jeTalA pramANamAM pApono parihAra kare che, teTalA pramANamAM te pApa-nivRttimAM nimitta banavAnA kAraNe Agama lakhAvanAra jIva paNa puNyaphaLano bhAgIdAra thAya che. 151 zrAvakone ucita pustaka (jinAgama) kSetra kahyuM have jinamaMdira kSetrane zrutanA anusAra saMkSepathI kahuM chuM. 15ra Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA 31 sammattadharo saDDho, savisesaM bohisohaNasayanho / kArei jiNAyayaNaM, niiviDDhatteNa vitteNa // 153 // ahigArI jaM eso, doso puNa aNahigAriNo niyamA / ANAbhaMgAIo duraMtabhavabhamaNaperaMto // 154 // naNu jiNabhavaNANamihaM, mahayAraMbheNa hoi nimmANaM / AraMbhe kaha Nu dayA ?, jiNAdhammo puNa dayAmUlo // 155 // saccaM hoi vimaddo, puDhavAINaM dhuvo samAraMbhe / kiMtu buhA gurulAbhe, kajje sajjati jaM bhaNiyaM // 156 // 6 jinamaMdira: samyagadaSTi zrAvaka vizeSa prakAre potAnA samyagadarzananI zuddhi karavA mATe nIti pUrvaka upArjana karelA dhanavaDe jinamaMdira baMdhAve. 153 kemake jinamaMdira baMdhAvavA samyagadaSTi zrAvaka adhikArI che. [sAdhu jinamaMdira baMdhAvavA adhikArI nathI.] anadhikArI evA sAdhu maMdira baMdhAve to tene apAra bhava-bhramaNa karAvanAra jinAjJA bhaMgAdinA de lAge. [sAdhu to bhAvapUjAne adhikArI che ema arihaMta devAdhideve kahyuM che] 154 zaMkAkAra kahe che ke jinamaMdiranuM nirmANa moTA AraMbhathI thAya che, AraMbhamAM te jIvonI hiMsA thayA vagara rahetI nathI. tyAM jIvonI dayA kaI rIte thaI zake ? ane jinadharmanuM mUla te dayA che. 155 granthakAra kahe che ke - jinamaMdiranA nirmANamAM AraMbha samAraMbha hovAthI avazya pRthvIkAyAdi jIvonI hiMsA thAya che; to paNa jinamaMdiranA nirmANamAM thate jIvahiMsAne deSa alpa che. jyAre samyagadarzanAdi guNanI prAptine lAbha vadhu che, mATe paMDita purUSe viziSTa lAbhane joIne jinamaMdirAdinA nirmANamAM pravRtta thAya che. mATe kahyuM che ke-156 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitendarAmALA kuNai vayaM dhaNaheu, dhaNassa kaNiu vi AgamaM nAuM / iya saMjamassa vi vau, tassevaTThA na dosAya // 157 // saMtaMmi jiNAyayaNe, vaMdaNavaDiyA muNINa dhammakahA / bhaddagabohI-sammattasuddhi-viraIdugAiguNA // 158 // ikkassa vi tAva jiyassa, bhavaduhAo vimoyaNa dhammo / kiM puNa tattiyamittANa, bhavyajIvANa jaM bhaNiyaM // 159 // "sayalaMmi vi jiyaloe, teNa iha ghosio amaaghaao| ikkaM pi jo duhattaM, sattaM bohei jiNavayaNe // 160 // jema vaNIka paNa vadhu dhanane lAbha thatuM hoya te tenA mATe alpadhanano vyaya kare che. tema saMyamanA pAlana mATe temaja saMyamanI vRddhi mATe (gItArthe) kareluM asaMyamanuM sevana paNa deSa mATe thatuM nathI. tema AraMbha-samAraMbhanA doSavALuM paNa jinamaMdiranuM nirmANa deSa mATe thatuM nathI. paraMtu samyagu darzanAdi guNo mATe thAya che. 157 jinamaMdiranA nirmANane lAbha: jinamaMdirathI samyagU darzanAdi guNonI prApti je rIte thAya che te batAve che je nagaramAM jinamaMdira hoya tyAM munie darzana-vaMdanArthe Ave che, darzanavaMdana karyA bAda ekatrita thayelA zrAvakane dharmadezanA Ape che. A dharmopadeza sAMbhaLI. temAMthI keTalAka ja bhadrika pariNAmI bane che, keTalAka samyagudarzana pAme che, keTalAkane samyagadarzananI zaddhi thAya che, keTalAka dezavirati ane keTalAka sarvavirati guNane pAme che. 158 je eka paNa jIvane bhavaduHkhathI choDAva e mahAna dharmakArya che, te pachI bhadrika-pariNAmI Adi bananArA aneka prANIone bhavaduHkhathI mukAvavA te keTaluM mahAna kArya gaNAya ? je mATe kahyuM che ke - bhavaduHkhathI pIDAtA eka jIvane paNa je jinavacanane bodha pamADe che, teNe kharekhara sakala jIva lokamAM amArIne paDaha vagADyo che 159-160 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiri hiovaesamAlA tA bhAvuvayArakara, siribharahAihiM sayamihAinna / vihiNA kAravaNa, ceiyANa sikAraNa biti // 161 // uddharaNa puNa jinnANa, jiNaharANa visesao hoi / iha-paraloya-suhayaraM, jaha vaggurasaDDhiNo tassa // 162 // nimmavie jiNabhavaNe, jiNabiMba tattha ThAvae maimaM / ANaMda-saMdiracchAhatthaM, picchaMti jaM bhavvA // 163 // vihiNA taM nimmANaM, vihiNA kArija tappaiTThANa / vihipUyAivihANaM, vihiNA thuithuttapaNihANaM // 16 // samyagU darzanAdirUpa bhAva upakAra karanArAM jinamaMdiranuM nirmANa kArya zrI bharata mahArAjA vageree paNa karyuM che. tethIja vidhipUrvaka jina maMdira banAvavuM e mokSanuM kAraNa che ema pUrvamunio kahe che. 161 jIrNazIrNa thayelA jinamaMdirano uddhAra kare; e navA maMdire banAvavA karatA paNa vizeSa karIne A loka ane paralokamAM sukha karanAra thAya che. A viSayamAM vangara zreSThInuM daSTAnta che. jeNe jinamaMdironA jirNoddhAra karAvI, Aloka ane paralekanA parama sukhane prApta karyuM. 162 jinamaMdiranuM nirmANa karyA bAda temAM matimAnuM zrAvake mahAmahatsava pUrvaka jinabimbanuM sthApana karavuM joIe. ke-jethI karIne bhavya AnaMdAzrathI sabhara nayanavALA banI te jinabiMbanAM darzana kare. 163 vidhinI anivAryatA : jinabiMbanuM nirmANa vidhipUrvaka karavuM joIe, jinabimbanI pratiSThA vidhipUrvaka karavI joIe, tenI pUjA paNa vidhithI karavI joIe ane tenI stuti[=praNipAta daMDaka, nAstivakRtastavAdi stotra[bhaktAmarAdi] praNidhAna[=piMDastha, padastha, ane rUpAtItAvasthAnuM dhyAna : paNa vidhipUrvaka karavuM joIe. 164 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI hitopadezamALA dhannANaM vihijogo, vihipakkhArAhagA narA dhannA / vihibahumANI dhannA, vihipakkhaadusagA dhannA // 165 / / su-saMgha-silya-pakuTuM, salve nityaM hiM tAva va aa tassa paDicchaMdammI kayammi, sukayaM kayaM sayalaM // 166 // veruliya-phalihaddhavidduma-pamukkharayaNehiM sela-dhAUhiM / dhannA jiyaMmi kAriya-jiNapaDimA huti appddimaa||167|| aidullahaM pi bohiM, jiNapaDimA-kAriNo lahu lahati / devAhidevapaDibiMba-kArao jaha suvannayaro // 168 // iya sattasu khittesuM, suyapannatteSu vittabIyaM jaM / uppai gihIhiM taM bhAva-salilasittaM sivaphalayaM // 169 // viAMdhanuM mahattva - jeone vidhine vega maLyo che, teo dhanya che. jeo vidhimArganuM pAlana kare che, teo paNa dhanya che, jene vidhi pratye bahumAna pragaTayuM che, teo paNa dhanya che ane jeo vidhi pakSane dUSita karatA nathI, teo paNa dhanya che. 165 | tIrthakara bhagavantoe zruta [=dvAdazAMgI] saMgha [-sAdhu-sAdhvI-zrAvaka zrAvikA] tIrtha [pravacana athavA prathama gaNadhara] A badhI vastuone pravartAvI che. tethI je tIrthakara bhagavantanI pratimA banAve che; teNe paNa te sarvene sArI rIte pravartAvyA kahevAya. 166 jeo vaDurya, sphaTika, vikrama paravALA Adi ratnonI, pASANanI, ane suvarNAdi dhAtunI anupama pratimAonuM nirmANa kare che, teo kharekhara A jagatamAM dhanya bane che. 167 jema jina-pratimA banAvanAra suvarNakAra (kumAranaMdi senI) bedhine pAye, tema jina-pratimAne karAvanArA atyanta durlabha evA paNa bedhi [=samyagradarzanane jaladIthI pAme che. 168 A pramANe sArI rIte zAstromAM batAvelA sAtakSetromAM zrAvake dvArA je dhanarUpI bIja vAvavAmAM Ave che, ane zubhabhAvarUpI jaLa vaDe sIMcavAmAM Ave che, te tene mokSa rUpa phaLa ApanAra thAya che. 1990 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA dANaguNasaMgao vi hU, garuyArambho vi bhaddajAI vi / sIleNa sohai naro, karivva kamapIvarakareNa // 170 / / sIlaM ababha-cAo, nAo va caraNahariNarAyassa / pasarai jassa maNavaNe, na haNai taM mayaNamAyaMgo / / 171 // sIlaM suhatarumUlaM, sIlaM nAlaM va nANanaliNassa / sIlaM dhammahamUlaM, sIlaM sAlo vayapurassa // 172 // bAhAhi jalahitaraNaM, huyavaha-jAloli-kavalaNaM taha ya / asidhArA-caMkamaNaM, tulAi surasela-tulaNaM ca // 173 // annaM pi dukkaraM jaM, te pi hu sukaraM kayAi kassA vi / pAlaNamika ciya, nikkalaMka-sIlassa na hu sukaraM // 174 // hAthI paNa jema kramathI puSTa thayela zuDha vaDe zobhe che; tema dAna guNathI yukta gurUtarAraMbhavALA [ niSkalaMka kulamAM janmelAM mAna paNa zIlaguNathI zobhe che. 170 zala e abrahmanA tyAga mithunanA varjana] rU5 che. ane zIla eja cAritrarUpa che. e cAritra rUpI siMhane nAda jenA manovanamAM prasarI rahyo che, tene kAmarUpI hAthI haNI zakato nathI. 171 zIla e sukharUpI vRkSanuM mUla che, zIla e jJAnarUpI kamaLanuM nALa che, zIla e dharmanuM mULa che ane zIla e vrata rUpI nagarane killo che. 172 zIlapAlananI duSkaratA - bAha vaDe samudra taro, agni-javAlAonI zreNIno kaLI kare, talavAranI dhAra upara cAlavuM, trAvAthI merU parvatane taLave ane loDhAnA caNA cAvavA vigere je je kAryo duSkara che; e sarva kAryo keIvAra koI AtmAne mATe sukara banI jAya, paraMtu niSkalaMka paNe eka zIlanuM pAlana karavuM e saheluM nathI. 173-174 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA sasiNeha hiyayajalie, vamaha-dahaNebhimANa-ghaNadhUme / sahasakkho vi na pikkhai, kiccAkicca kimu duyakkho // 175 // pINa-paohara-caccara-tivalItipahaMmi. jai mayallINaM / puriso maNaMpi khalio, tA chalio mayaNabhUeNa // 176 // gaMthattha-viyAre patthuyaMmi, ege pasU pare viusA / mAra-viyAraMmi puNo, ubhae vi pasuvva dIsaMti // 177 // vihuraMmi huti saraNaM, je sabalA esa vissuo maggo / vammaha-vihurammi puNo, abalA saraNaMti acchariyaM // 178 / / kayakesavesapariyara-paricattA ninhavaMti appANaM / daMsaNiNo hA ! taha vi hu, bammahavAheNa hammaMti // 179 // jyAre hRdayamAM kAmAnala saLagyo hoya ane abhimAnano dhumADo pragaTa hoya tyAre hajAra AMkhavALo Indra paNa kArya-kAryane joI zakatuM nathI, te pachI be AMkhavALA sAmAnya purUSanI to vAta ja zuM karavI ? 175 strIonA puSTastanarUpI cauTAmAM ane peTa uparanI traNa rekhArUpI. mArgamAM vikArabhAvathI purUSanI jarA paNa khalanA thAya to kAma rUpI 'bhUta ene tarata ja vaLagI paDe che. 176 zAstronI vicAraNA karavAnA samaye zAstrAbhyAsa vagaranA mANase pazu jevA dekhAya che. jyAre kAmI avasthAmAM mUkAyelA zAstrAbhyAsI paMDita ane apaMDita e banneya pazu tulya dekhAya che. 177 "bAhya kaSTo AvavAne kAraNe utpanna thayelI vihala avasthAmAM baLavAna mANase zaraNa rUpa bane che," e mArga prasiddha che. jyAre kAmathI thayelI vihala avasthAmAM abalA (strI) zaraNa rUpa thAya che. A eka Azcarya che ! 178 kezaparivartana karanArA [-mAthuM muMDAvanArA, zikhAdhAraNa karanArA, ane jaTA dhAraNa karanArA vagere. ] veSa parivartana karanAra [-ta, pILAM Adi vastro dhAraNa karanArA, laMgoTa paheranArA, nagna rahenArA vagere ] parikara parivartana karanArA [ daMDa, kamaMDalu, ane sphaTikAdinI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 siri hiovaesamAlA amuNiya-visaya-vivAgA, chAgA iva vavaharaMtu kimajuttaM / ahaha ! guruttaM kammANa, muNiyatattAvi mujhaMti // 180 // dhannANa maNe ramaNI-amaliyasIlaMgarAgasubhagaMmi / vilasai cArittasirI, paricattasavattisaMtAvA // 181 // duddhara-mayaraddhayabhilla-bhallisalliyamaNe jaNe jANa / bhinnaM na sIlakavayaM, avayaMsA ticciya jayassa // 182 // saccaM pahINarAgA, bhayavaMto Asi ittha titthayarA / tayaNuguNo tesi, jao payAsae saMghasaMtANo // 183 / / mALA rAkhanArA vagere] darzanIo [-saMta, saMnyAsIo] kAma rAgathI pitAnI jAtane chupAve che; chatAM khedanI vAta che ke-kAmarUpI vAghathI teo haNAI jAya che. 179 jeoe viSayenA vipAkane nathI jANyA evA mANase bakarA(pazu)nI mAphaka viSamAM pravRtti kare che emAM zuM aghaTita che? ajJAnatA nAmane mahAdeSa ja emane viSayamAM pravRtti karAve che. paraMtu duHkhanI vAta to e che ke viSayanA vipAkane jANanArA evA paNa tattvajJAnIo viSamAM muMjhAya che. kharekhara emAM gurUkamitAno ja parama prabhAva che. 180 jeonA manane zIlarUpI aMgarAga (vilepana) strIo dvArA naSTa karA nathI evA puNyavAna purUSenA manamAM zekaSa strInA saMtApa vagaranI cAritra-lakSamI vilAsa kare che. 181 sure ane asure paNa jenuM nivAraNa karavA samartha nathI evA strIo dvArA mUkAyelA kAmarUpa bhIlanA kaTAkSarUpa bhAlAothI samagra vizvanuM mana bhedAI gayuM che. te chatAM paNa te dvArA je enuM zIlarUpI akhtara bhedAyuM nathI, evA uttamakoTinA manuSya A jagatanA sAcA zaNagAra che. 182 A vAta niHsaMzaya che ke tIrthakara bhagavaMta rAga deSathI rahita hatA, mATe ja teo pUjya vaDe sthapAyela caturvidha saMgha emanA vitarAga guNane anurUpa virAgI tarIke vizvamAM zebhI rahyo che. 183 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA suvvaMti thUlabhado, rAyamaI taha sudaMsaNo siTThI / sussAviyA subhaddA, tammi ime sIladiTuMtA // 184 // sIlaM ca paNIyAhAra-suhayadehassa dullahaM pAyaM / tA dehasohaNakae, jahasattIe tavaM tavasu // 185 / / tAvei jeNa kamma, tavijjae jaM ca sivasuhatthIhiM / teNiha tavaMti bhannai, taM duvihaM bArasavihaM ca / / 186 / / bAhira-abhitarabheyao, duhA teya dovi patteyaM / chabbheyAiya evaM, bArasabheyaM suebhihiyaM // 187 // te caturvidha saMghamAM sAdhuomAM zrI sthalabha svAmI, sAdhvIemAM rAmatI, zrAvakamAM sudarzana zeTha ane zrAvikAo mAM subhadrA satI tathA bIjA paNa aneka dharmAmAonAM zIlapAlananA viSayanAM dRSTAnta zAstromAM AlekhAyelAM che. 184 * 3rUpa guNa : praNItAhAra-vigaI yukta AhAra vaDe puSTa banelA dehavALA mANasone zIladharmanuM pAlana prAyaH karIne durlabha hoya che. tethI dehanI zuddhi (-vikAra bhAvane pidA karanArI dhAtuone apacaya.) karavA mATe zakti mujaba tapa dharmanuM Asevana karavuM joIe. 185. zivasukhanA athao vaDe je sevAya ane karmone je tapAve tene zrI jinazAsanamAM tapa kahevAya che. e tapa mULa bhedathI be prakAranA che, tathA uttara bhedathI bAra prakAra che. 186. " dvividha ane dvAdazavidha tapadha" - bAhA ane atyantara evA bhedathI tapadharma be prakAra che. ane e bane bhedanA cha-cha prakAra hovAthI bAra prakArano tapa paNa zrI jinAgamamAM kahyo che. 187, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSaesamAlA aNasaNa-guNoyariyA, vittIsaMkhevaNaM saccAo / kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // 188 // pAyacchitta viNao, vaiyAvaccaM taheva sajjhAo / vALa 3 vika, mata to ho 28 bArasabheyaMpi imaM, na tavijja tavaM imehiM kAmehiM / paro-pUthA-Adu-nasattipamuhiM 10. puvvi duccinnANaM, duppaDikaMtANa veyaNijjANaM / sakaDANaM kammANaM, kevalamummUlaNaTThAe // 191 // na ya annovi hu balavaM, eyANa nikAiyANa kammANaM / duTThANa dalaNaheU, havijja sutte jao vuttaM // 192 // Savidha bAhya tapaH anazana-1, udarIkA-2, vRttisaMkSepa-3, rasatyAga-4, kAyaphaleza5, ane saMlInatA-6, A cha prakAre bAhya tapa che. 188 vavidha abhyatara tapa - - prAyazcita-1, vinaya-2, vaiyAvRtya-3, svAdhyAya-4, dhyAna-5, ane utsaga (kAryotsarga)-6, A cha prakArano atyantara tapa che. 189 A bAre ya prakArano tapadhama AlekamAM ke paralokamAM pUjA, prabhutva, yaza, kIti, Adi ISTa padArthone meLavavAnI kAmanAthI sevA joIe nahi. 190 A anAdikAlIna saMsAramAM jAte karelAM karmo ke-je duzmIrNa duSTa adhyavasAyathI karelAM hoya tathA dupratikAnta=gurUdeva pAse jenI AlecanA na karI hoya, tevAM je avazya vedavA gya karmone mULamAMthI ucheda karavA mATe ja tapadharma kare joIe. 191 - tapadhamano mahimA - . prAyaH karIne AvA nikAcita ane duSTa evA karmonA nAza hetu tapa sivAya bIjo koI nathI. mATe ja A gamazAstramAM kahyuM che Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitApadezamALA " savvAsi pagaDINa, pariNAmavasAduvakamo bhaNio / prAyaniSThAyALuM, tavasA 3 niSThAyALuM vi" uozA tamhA ciracinna - kukamma - sela - daMbholisacchami tave / sayayaM samaggamaMgalamUle sammaM samujjamaha || 194 // pasamati vigdhasaMghA, duhaMtA iMdiyA ya dammaMti / sijjhati vaMchiyatthA, taveNa devA vase huMti // 195 // gAmodi viSvodi-vehoda-chagosIvamudde / ja jiNasamae summai, taM tavataruNo phalaM sayalaM // 196 // uttamapurisapaNIe, uttamapurisehiM ceva Aine / nimmahiyabhAvaroge, veraggakare tave ramaha // 197 // '' ke--save anikAcita karmonA zubha pariNAma dvArA ane nikAcita karmanA tapa dharmAMnA AsevanathI upakrama (vinAza) thAya che, ema zrI tIrthaM kara devAe pharamAvyuM che. 192-1938 tethI karIne dIgha kALathI AcarelAM kukarmI rUpI patane nAza karavA mATe va samAna ane sarva maMgaLAmAM mahA magaLabhUta tapa dhamAM samyak prakAre satata udyama karavA joie. 194 tapa dha` vaDe vidyonA samuha zAMta thaI jAya che, indriyAnu damana thAya che, icchita anI siddhi thAya che, ane devA paNa vaza thAya che. 195 Amau Sadhi, vipRSauSadhi, khelauSadhi ane jallauSadhi vagere je koI labdhio zAstrAmAM kahevAi che; te badhIja labdhie taparUpI vRkSanuM ja phaLa che. 196 uttama purUSA=zrI tIrthaMkara bhagavaMtAe tapadharmanI prarUpaNA karI che, vaLI e tIrthaMkara bhagavantAe potAnA jIvanamAM e tapane Aca che, e tapa rAgAdi bhAvarAgonA nAza karanAra che. temaja vairAgyane pedA karanAra che tethI huM bhavya jIvA ! prabhAvazALI evA A tapa dharmamAM tame ramatA karI. 197 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSaesamAlA baladevamuNI ya bhayavaM, baMbhI ya susAhuNI tave tivve / ANaMdo ya mahappA, susAviyA suMdarI nAyaM // 198 // kajjalarehArahiya, cittaM jaha rasavaI viNA lavaNaM / pANiyahINuvva maNI, viyaliyakalasuvva pAsAo // 199 // vayaNaM va nayaNahINaM, lAyannavivajjiyaM tArunna / na viNA bhAvaM sohai, eso dANAio dhammo // 20 // jaM kaTThamaNuTThANaM, dANaM sIlaM tavo viNA bhAvaM / tamakAmanijjarAe, nivvai savvaM pasUNaM va // 201 // jaM jammakoDighaDieNa, tivvaM tavasA na khijjae kammaM / oyaha suhabhAvapasaro, khavei taMpi hu khaNaddheNa // 202 // ege saMkappataraMgiehiM, visaehiM velavijaMtA / sumiNe vi adiTThasuhA, vihurA aharaM gaI jati // 203 // tIvra tapa karavA viSe sAdhumAM baladevamuni, sAdhvImAM brAhmI, zrAvakamAM AnaMdazrAvaka ane zrAvikAmAM sundarIzrAvikA dRSTAMtarUpa che. 198 4-bhAva guNa :- zyAmarekhA vagaranuM citra, mIThA vagaranI rAI, teja vagarano maNi, kalaza vagaranuM maMdira, netra vagaranuM mukha, ane lAvaNya vinAnuM yauvana jema zobhatuM nathI, tema bhAva vagaranA dAnAdi dharmo paNa zebhAne pAmatA nathI. 19-200 dAna, zIla, ane tapa je bhAva rahita hoya to te kaSTa-anuSThAna rUpa thAya che. ethI e sava anuSThAno pazunA kaSTanI mAphaka akAma nirdhAra karAve che. 201 karoDo janmamAM karelA tIvra tapa vaDe je kameM nathI khapatAM te karmone kharekhara prakaSTa bhAvavALe ardha kSaNamAM khapAve che. 202 mAnasika taraMgamAM AvelA zabdAdi viSaye vaDe plAvita thatAM, - sukhane svapnamAM paNa nahIM jenArA ane vidhura (kaluSita athavasAya Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI hitApadezamALA anne bhujaMtA vi hU, viule mANussae mahAbhoge / taM kiM pi suddhabhAvaM, dharaMti muccati lahu jeNa || 204 || tamhA na bajjhaciTThA, asuhA va suhA va balavaI ittha / maNavittIi guruttaM, samayaviU diti jaM biMti // 205 // '' vAvArANaM garuo, maNavAvAro jiNehi pannatto / jo nei sattamIe, ahavA murti parANe // 206 // - ciraparicieNa na kayaM taveNa taM bAhubalimahAmuNiNo / [ muddamAvaLApa, viyi tadhAmihiyAi / 20 / / suhabhAva - maNupaviTTho, doso vi kayA vi kuNai guNakajjaM / jAo ki na pamAo, migAvaie sivovAo // 208 // vALA) anelA avivekI purUSo naraka gatimAM jAya che ane keTalAka suvivekI AtmAe vipula mAnavIya bhegeAne bhAgavavA chatAM kAika apUrva zuddha bhAvane dharanArA ane che, zuddha bhAvanA ceAge tee zIghratayA saMsAra (bhavabhramaNa)thI mukAi jAya che ! 203-204 tethI dharma vyavahAramAM sa'vararUpa bAhya, zubha kriyA athavA AzravarUpa bAhya azubha kriyAe pradhAna gaNAtI nathI. arthAt mAkSa ke saMsAranuM kAraNa banatI nathI. paraMtu siddhAMtanA jJAtAe maneAvRtti (=bhAva)ne ja meAkSAdinI prAptimAM kAraNarUpe pradhAna mAne che. ethIja teo kahe che ke-mana, vacana ane kAyAnA vyApArAmAM manovyApArane mahAna tarIke zrI jinezvara bhagavaDatAe prarUpyA che ke je manovyApAra sAtamI narakamAM laI jAya che athavA muktipadane pamADe che. 205-206 eka varasa sudhI tapa karavA vaDe bAhubalIjIe je prApta na karyuM; te (-kevalajJAna), tatkAla pragaTela zuddha bhAvanAthI prApta karyuM'. 207 zuddhabhAvamAM praveza pAmelo doSa paNa koi virala AtmAne guNa rUpa kAne karanAre banI jAya che. jema sAdhvI zrI mRgavatIjIne pramAda rUpa doSa paNa ziva sukhanA upAya banyA. 208 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSapasamAlA 43 viyaliyakulAbhimANo, vimukkamero vi kevalaM jutto / putto sa ilAputto, tassa namo suddhabhAvassa // 209 // mattAhiyAu nUNaM, mattAhINo parAbhavaM lahai / picchaha kaNagavaIe, bhAveNa bhavo parAhUo // 210 // eso cauppayAro, dhammo dANAio bhuvaNasAro / ArAhio niraMbhai, dArANi caunha vi gaINa // 211 // kaha puNa imo muNijjai ?, guruvaeseMNa taM vi kaha diti ? / viNaeNa sevaNijjo, tamhA eyAtthaNA viNao // 212 // jamhA viNayai kamma, aTThavihaM cAurattamukkhAya / tamhA u vayaMti viU, viNautti vilINasaMsArA // 213 // jenuM kula-abhimAna paNa nAza pAmI gayuM hatuM ane kulanI maryAdAo paNa jeNe cheDI dIdhI hatI evA zrI ilAputra (ilAcikumAra) paNa jenA pratApe kevalajJAnane pAmyA, te zuddhabhAvane mAre namaskAra thAo ! 209 : . jagatamAM A nizcita che ke-jaghanya guNavALa AtmA asAdhAraNa guNavALAthI parAbhava pAme che arthAt adhika balavALAthI alpa balavALe parAbhava pAmI jAya che. mATe janna tIe adhika balavALA bhA vadharmathI alpa balavALA bhavane saMsArano nAza karyo. 210 traNeya jagatamAM sArabhUta e dAnAdi cAra prakArane A dharma samyaga rIte Aro hoya to cAreya prakAranI durgatienA dvArA baMdha karI de che. 211 pa-vinaya guNa- prazna:-dAnAdi dharma zI rIte jANI zakAya ? uttara -gurUnA upadezathI. prazna-gurUo paNa upadeza kayAre Ape ? uttara-vinaya hoya to mATe dAnAdi dharmanA athae avazya vinayanuM sevana karavuM joIe. 212 vinayanI vyAkhyA. je ATha prakAranA karmane dUra kare che ane je saMsArathI mukta Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI hitApadezamALA 1 loiya- loyauttarabheyao, duhA tattha loio viNao / ra 4 3 * hobovacAra-maya-trathAmaverdi 23melo ArA taduciyaanbhuGkANaM, aMjalibaMdho ya AsaNapayANaM / phevA-tijJA pUyA, rUpa haso chocho vilo razmA corAbhimarAIsa, aMjaliba dhAio u bhayaviNao / atthaviNao ya patthiva-pamiisa paDivatti karaNaM jaM // 216 // kAmaviNao ya kAmiNi-jaNaMmi kAmINa cADupabhio / eso loiyaviNao, cauppayAro samakkhAo / / 217 // thavAmAM kAraNa bane che, tene sa'sAranA nAza karanArA zrI sarvajJa bhagavatA vinaya kahe che. 213 vinayanA prakAra- e vinaya laukika ane leAkeAttara ema be prakAranA che. temAM laukika vinayanA 1-leAkeApacAra, 2-bhaya, 3-a ane 4-kAma, ema cAra prakAra che. 214 1-lAkApacAravinaya vinaya karavA caiAnya mAtA, pitA, vidyAgurU vagerenu abhyutthAna= teAne AvatAM dekhIne ja UbhA thavuM, hAtha" joDavA, besavA mATe Asana Apavu', temaja sAme javu vagere. tathA deva ane atithinI pUjA karavI, e leAkeApacAra vinaya kahevAya che. 215 2-bhavanaya : cAra, mArA vagere Ave tyAre prANa tathA dhanAdinuM rakSaNa karavA mATe te cArAdine bhayathI hAtha joDavA, enA zaraNe javu vagere bharyAvanaya kahevAya. 3-avinaya: dhanAdinI prApti mATe rAjA vagerenI sevA karavI e avinaya kahevAya. 216 4-kAma vinaya : kAmI leAkeA kAmavAsanAne pUrNa karavA strIonI je muzA mata Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - siri hiAvaesamAlA louttaraviNao puNa, paMcavigappo samAsao tAva / nANammi dasaNammi, caraNammi tavammi uvayAre // 218 // so hoi nANaviNao, jaM sammaM nANapugviyA kiriyA / daMsaNaviNao puNa, jiNavaruttatattANa saddahaNaM // 219 // caraNe tavammi ya imo, viNao tesiM jahuttakaraNaM jaM / uvayArio u viNao, AyariyAIsu iya neo // 220 // maNa-vaya-kAyajogesu, pasatthe tesu dharai niccaM pi / AsAyaNaM ca sammaM, vajjato vahai bahumANaM // 221 // vagere kare tene kAma vinaya kahevAya che. A pramANe cAra prakArane laukika vinaya kahyo. 217 lokottara vinaya - lokottara vinaya saMkSepathI pAMca prakAra che. te A pramANe--jJAnavinaya-1, darzanavinaya 2, cAritravinaya-3, tapavinaya-4, ane upacAravinaya-pa. 218 1-jJAnavinaya -jJAna pUrvaka je kriyAo samyak rIte karAya tene jJAna vinaya kahevAya che. 2-darzanavinaya zrI jinezvara devae kahelA tenI zraddhA karavI * tene darzanavinaya kahevAya che. 3-cAritravinaya -Agama zAstromAM kahela vidhi pramANe samiti, gupti tathA kSamAdi rUpa cAritrane pALavuM, tene cAritra vinaya kahevAya che. 4-tapavinaya -cha bAhya ane cha atyantara ema bAra prakAre tapa kare tene tapa vinaya kahevAya che. pa-upacAravinaya -AcAryAdimAM A pramANe jANa AcAryAdimAM (mana vacana ane kAyAne atyanta prazasta) dhAraNa karavA. arthAt mana, vacana, ane kAyAthI AcAryAdinuM kAMI paNa pratikUla Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI hitApadezamALA rUpa jovattacitro, majbo me ! paddA samayasAro / eyammi caiva sAsaya-sivasuhakaMkhINa ahigAro // 222 // paDivakkhaviuDaNeNaM, ghaDijja mukkhAya viNayapaDivattI / tA mALa-mahaputraM, vandva vid no maLiya||22|| "mUlaM saMsArassa u, huMti kasAyA aNatapattassa / vilo DhALapatto, tuviSuvavalla muvamsa" // 22 // payaDijjai kulamamalaM, kalAkalAvo vi payarisaM lahai / vitthara sAhuvAo, viNayaguNe viSphuraMtaMmi // 225 // huti guru supasannA, vinnANamaNuttaraM uvahasaMti / durddatA vihu pahuNo, kuNaMti vayaNaM viNIyassa ||226 || na karavuM, tathA AzAtanAnA tyAga karavA pUrNAMka hRdayathI bahumAnane dhAraNa karavuM tene upacAra vinaya kahevAya che. 219 thI 221 A pramANe siddhAMtanA sArabhUta pAMca prakAranA leAkeAttara vinaya kahyo. zAzvata evA zivasukhanA icchuenA A lAkottara vinayamAM ja adhikAra che, arthAta muktisukhanA athI (AtmAe A ja vinaya karavA joie. 22 vinayanA pratipakSI mAna kaSAyane dUra karIne vinaya guNane svIkAra karAya teA te mAkSanuM kAraNa ane. mATe he bhavyAtmAe ! tame mAnanA nAza karavA pUrvaka vinayamAM AgaLa vadheA. zAstramAM kahyuM che ke kaSAyA anAdikALanA sasAranu mULa che, ane yAgyasthAne karelA vinaya, duHkhathI vijata mAkSanu mULa che.'' 223-224 je purUSAmAM vinayaguNu vikAsa pAme che, te purUSanuM nirmAMLa kula pragaTa thAya che. tenAmAM kaLAonA samuha preka ne pAme che, gurUe tenA upara prasanna thAya che, ane prasanna thayelA gurUe tene anupama jJAnanA upadeza Ape che. pracaMDa parAkramI heAvAnA kAraNe jeone anya koI parAbhava pamADI zakatu nathI evA rAjA vagere paNa vinIta purUSanA vacanane mAna Ape che. 225-226 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 siri hiopaesamAlA niddhe vi baMdhave uvviyaMti, nayaNAI dunviNiyammi / suviNIe uNa diDe, parevi paramaM pamayamiti // 227 // ciMtAmaNI maNINa va, amaratarUNaM ca pAriyAuvva / meruvva pavvayANaM, guNANa sAro paraM viNao // 228 // viNaeNa pucchaNijjo, jAyai vIsaMbhabhAyaNaM ca naro / jaha seNiyassa ranno, pae pae piyasuo abhao // 229 // jaNamaNanayaNANaMda, jaNei emeva tAva suviNio / 6i puNa parAvayArI; vi hujja tA kiM na pajjattaM ? // 230 // tamhA sai sAmatthe, ijja puriso parovayArammi / pasarai kittI atto, mayaMkakarakomalA bhuvaNe // 231 // ke ke jammaNa-jara-maraNa-salilapaDalAule bhavasamudde / .. jala bubbuyavva niyakamma-pavaNapahayA narA na gayA ? // 232 // vinayathI rahita sago putra hoya ke bAMdhava vigere hoya, tene joIne mAtA-pitA vigerenI AMkho udvega pAme che. jyAre vinayI ne joIne aparicita mANase paNa parama pramAdane pAme che. rara7 jema sarvamaNiomAM ciMtAmaNi ratna, saghaLAM kalpavRkSAmAM parijAta nAmanuM kalpavRkSa ane sarva parvatamAM merU parvata zreSTha che. tema saghaLA guNamAM vinaya guNa zreSTha che. rara8 vinayathI mANasa dareka viSama kAryamAM puchavA gya bane che, temaja vinayathI mANasa vizvAsanuM bhAjana thAya che. jema priyaputra abhayakamAya zreNika mahArAjAne Dagale ne pagale dareka gahana kAryamAM puchavA gya ane vizvasanIya hatA. 229-230 -papakAra guNa - paropakAra nahI karanAre paNa vinayI mANasa lokonA mana ane nayanane AnaMda pragaTa karanAra thAya che. te pachI je vinayI tathA paropakArI hoya ene mATe te puchavuM ja zuM. ? 231 mATe je sAmarthya hoya to mAnavIe paropakAra karavAmAM prayatna Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 48 zrI hitopadezamALA niyajaDharapiDharabharaNikkamittajattANa tANa nAmapi / / ko nAma muNai maNuyAha-mANa aparovayArINaM ? // 233 // je UNa parovayAraM, kariMsu iha kei purisasardUlA / disivalayesu visappai, tesiM jasapaDahanigghoso // 234 // jesiM parovayaraNe, na phurai buddhI vi kIvapayaINaM / uvviyai uvvahaMtI, tesiM bhAraM dhuvaM dharaNI. // 235 // pAyAlA-nalajAlApalittagattANi kaviNada viNANi / khaNamUsasaMti pAvaMti, jai karaM paruvayArINaM // 236 // navanihiNo vi nihiNA, suvannapuriso vi nUNa kaauriso| kaNayagirI vi aNU viva, uvayAri maNorahassa puro||237|| karavuM joIe. pAkAra karavAthI jagatamAM caMdranA kiraNa jevI nirmaLa kIti phelAya che. ra32 janma, jarA ane maraNarUpI jaLa samuhathI vyApta banelA bhava samudramAM (pANInA parapoTAnI mAphaka) pitAne karNorUpI pavanathI haNAyelA kyA kyA mANase vinAzane nathI pAmyA ? - temAM vaLI pitAnAja peTa rUpI ke ThAra mAtrane bharavA prayatna karanArA ane zakti hovA chatAM popakora karavAnA avasare paropakAra nahIM karanArA purUSanuM nAma paNa koI jANatuM nathI. arthAt AvA aparopakArI adhama mANasanuM nAma paNa levAmAM koI rAjI hotuM nathI. ra33 je purUSa siMhe A vizvamAM paropakAra kare che, teonA yazaHpaDahane ninAda(avAja) saghaLIe dizAnA valamAM prasArapAme che. 234 kapaNa prakRtivALA je mANasane paropakAra karavAmAM buddhi skurAyamAna thatI nathI, teonA bhArane vahana karatI pRthvI paNa kharekhara uThegane pAme che. 235 pAtAlanA agninI javAlAothI jenAM saghaLAye aMge saLagI gayAM che, evuM kRpaNamAnanuM (jamInamAM daTAyeluM) dhana je parepakArIonA hAthamAM Ave to kSaNavAra paNa zvAsa laI zake. 236 upakArI purUSane dAna karavAnA manorathanI AgaLa navanidhAne tuccha lAge che; suvarNa purUSa kApurUSa je (nirmAlyo lAge che, ane Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihi limobaesamAlA uvayArakhaNe samuvaTTiyami, uvakAriNo taYdhaNassa / jaM hoi maNe dukkhaM, muNai paraMpArago jai taM // 238 // vihavAIhiM paresiM, jaM uvayaraNaM parokyAro so| aniuNavayaNamiNaM, naNu eso attovayAro jN||239|| uvayAro puNa duviho, davve bhAve ya divvanANIhi / sayameva samAyariuM, taha annesi pi upaiTTho // 240 // muNiUNa viraisamayaM, jagapaIvANa jiNavariMdANaM / bhattibharabhariyahiyao, sohammavaI suravariMdo // 241 // jiMbhagadevehiM to, samaMtao naTThakeuseUhiM / bhUgolanilIhaNe, asAmiehiM nihANehiM // 242 // suvarNagiri (merUparvata) paNa aNa jevo lAge che. arthAt navanidhAna vagere dunyavI zreSTha padArtho dAnanA mananI tulanAmAM AvI zake tema nathI. ra37 upakAra vRttivALA alpa dhanavALA purUSane paropakAra karavAne samaya upasthita thAya tyAre je paropakAra karavAnA saMge anukUla na hoya ane te kAraNe je paropakAra karavAnuM zakya na bane, to tene je duHkha thAya che; tene kharekhara zrI sarvajJa bhagavate ja jANuM zake. ra38 vaibhava Adi dvArA bIjA upara je upakAra karAya che tenAthI pArane ja lAbha thAya che. paNa pitAne nahiM; AvuM vacana kharekhara sicyA vacana che. kAraNa ke vAstavamAM paropakAra e potAno ja upakAra che. eTale ke paropakAramAM potAno paNa upakA2 samAyelo ja che. 239 A upakAra be prakArano che, dravya upakAra-1 ane bhAva upakAra-2, divyajJAnI tIrthakaradee A baneya prakArane upakAra karIne anya ane te karavAno upadeza Apyo che. 240 zrI jinezvaradevone dravyopakAra :- - traNa jagatamAM pradIpa samAna zrI jinendra bhagavaMtanA dIkSA samayane jANI bhakti sabhara hadayavALA saudharmakalpanA adhipati Indra mahArAjAe tiyam zaMbhaka deva pAse jamInamAM daTAyelAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI hitApaDhazALA pUrai kosAgAraM jiNANa jagabaMdhavANamaNavarayaM / saMvaccha riyaM karuNAi, to payati te dANaM // 243 // akaliyapattA-pattaM, avibhA viyasaguNa-nigguNavibhAgaM / agaLiyaminnA-mitte, vingar ne maLiya TALe ra44)) evaM jiNA ghaNA iva, viuladayA bhUrikaNayadhArAhi / nivvAviti sudussaha- dogacca davvaddiyaM loyaM // 245 // tA jar3a nibaddhatitthayara nAmagoyA avassa sivagAmI / evaM davbuvayA, kariMtu kira bhuvaNaguruNo vi // 246 // saha sAmaggavisese, tamhA sesehi tattha savisesaM / - savAreNa saMdiddha-siddhigamaNehiM jayavvaM // 247 // mAlikI vagaranA tathA ketu !-varSAnA pANIthI khetI karavA ceAgya bhUmi], setu [-kuvAnA pANIthI khetI karavA cAgya bhUmi] trikacatuSpatha-catvarAdi (traNa mAga -cAra mArga)nA sthAnAmAM rahelA nidhAnAthI jagadkhaMdhu zrI jinezvaradevAnA kAzAgAra(bhaMDAra)ne bharAve che, ane emAMthI tIrthaMkaradevA karUNAthI sAMvatsarika dAna pravartAve che. 241 thI 243 te jagadgurU zrI tIrtha kara bhagavaMtA pAtrApAtrane vibhAga karyA vinA, guNI nirguNInA vicAra karyA vinA ane mitrAmitrane gaNyA vinA jeAe je vastu mAMgI tene tenuM dAna Apyu` hatu`. 244 A pramANe vipulayAvALA zrI jinezvarA meghanI jema vipula pramANamAM suNa AdinI vRSTi karavA vaDe duHsaha daridrathI pIDAyelA lokAne sukhI kare che. 245 jeoe tItha 'kara nAma kama mAMdhyu che ane jee avazya mAkSe javAnA che, evA bhuvanagurU zrI tItha kara devAe paNa A rIte dravyopakAra karyA che. teA pachI kayAre mekSa gamana thaze" evA jenA mATe saMdeha che, evA khIjA mANasAe teA je potAnI pAse sAmagrI hAya tA sarva prayatnathI savizeSa dravya-upakAra karavA joIe. 246-247 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSapasamAlA sI so davvayArA, jiNANa saMkhevao samakkhAo / rUddi mAthuvayArM vi, iiSa seLa sAmi / / 28 / / paDivajjiUNa tivihaM, tiviheNa viNuttamA viraimaggaM / ti-tava-taniyatanuLo, Tumbuvatane nAdisaddittA / / 21 / / sukkajjhANAnala saMpatti- ghaNaghAikammavaNagahaNA / appa Diyamappa DimaM, kevala nANaM samaNuppattA // 250 // suraraiyakaNayamayakamala - kanniyAsannivesiyapayaggA / siradhariyadhavalachattattaya- paMyaDiyatiddhayaNa pahuttA / / 251 // suravaikarakamala paNulla - sa sikarA yAracA maruppIlA | dippaMtapurassaradhamma-cakkasappaMtaIdajjhayA / / 252 / / A rIte jinezvaradevAnA dravyopakAra saMkSepathI kahyo have temaNe karelA bhAva upakArane paNa lezathI kahu chuM. 248 zrI jinezvaradevAnA bhAvASakAra H-- tIrthaMkara devA mana, vacana, ane kAyAthI karaNa, karAvaNu ane anumeAdana pUrNAMkanA sarva sAMvadyayeAganA tyAga rUpasavirati mAnA svIkAra karIne, tIvra tapa tapI karUpa zarIrane tapAve che ane kaThAra upasagerrAne sArI rIte sahe che. tyAra bAda zukaladhyAnarUpI agni dvArA ghanaghAti kanA gADhA jaMgalane saLagAvI nAkhe che, ane apratihata (kAIpaNa nimittathI nAza na pAme tevA) ane anupama evA kevalajJAnane pAme che, tyAra pachI devAe racelA suvarNa kamaLa upara pAdakamaLa sthApana karIne cAle che. mastaka para karAtA traNa chatro vaDe traNeya bhuvananu prabhutva pragaTa karAya che, indro poteja potAnA hastakamaLathI candranA kiraNeA jevA ujjavala evA cAmA vije che, dedIpyamAna dharmacakra ane Indradhvaja AgaLa cAlatA hoya che, peAtAnA teja vaDe sUrya ne paNa tRNu samAna karanAruM bhAma`Dala dehanI pAchaLa geAThavAI jAya che, ratnamaya pApIThathI yukta siMhAsana sAtheja cAle che, bhaktisabhara banI sAthe cAlatA cAra nikAyanA karoDo devA vaDe + 'ahiMsittA" kRti vAjhAntaramU Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara zrI hitApradezamALA niyateyatiNIkayacaMDa - bhANubhAmaMDala ANuga yadehA / rayaNamayapAyavIDho-vaveyasIhA saNasameyA / / 253 // saMbhamacaliracauvviha - devanikAehi koDisaMkherhi / sevinnatA DhALe DhALe, nimniyasamosA / / / 24 / appa yAvara Dihera - ucchabaM paDicchettA / viharati titthanAhA, nagarAgaramaMDiyaM vasu // / 255 / / paNatIsavayaNaguNasaMga yAi, sAhAraNAi sattANaM / jo aNapasappiNI, vANIi kuNati dhammakahaM / / 256 / / bohiti bhavvasatte, micchattatamaMdhayAramavarNiti / jaNayaMti bhavavirAgaM, nivvANapahaM payAsaMti / / 257 / / saMsAracArayagayaM bhaviyajaNaM uddharaMti karuNAe / eso bhAvayAro, bhuvaNaMmi jiNiMda caMdANaM ', / / 258 / / evaM duviho vi imo, uvayAro jai Nehi sayameva / Ainno kahamanne, imami sajjati na sayannA / / 259 / / sevAya che. sthAne sthAne bhavya jIvAne pratibedhavA dharmAMpadeza karavA mATe devA vaDe samavasaraNanI racanA thAya che, A rIte anupama kATInA aSTamahAprAtihAryanI pUjAne pAmatAM evA zrI tIrthaMkara devA vihAra karatA nagarAdithI maMDita pRthvI talane pAvana kare che. 24-255 e tIthaMkara bhagavaMtA ceAjana pramANa kSetramAM prasara pAmanArI (vyApta thanArI), tathA saghaLA prANIe sva-sva bhASAmAM samajI zake evI pAMtrIza guNayukta vANIthI dhama dezanA Ape che. 256 dhama dezanA ApatA devAdhideva zrI arihaMta paramAtmAe bhavya prANione jIvAdi tattvanA beya pamADe che, mithyAtvarUpI a`dhakArane dUra kare che. samyagdarzanAdi svarUpa meAkSa-mAne prakAzita kare che, ane e pramANe karUNA karavA dvAra sa`sAranA jelakhAnAmAM rahelA bhavya jIveAnA bhavapara parAthI uddhAra kare che. 257-258 A pramANe banne prakAranA upakAra zrI jinezvarAe svaya' karcI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA rUvaM ca vaNasarUvaM, dujIhajIhAcalaM jae jIyaM / taDitaralamatthajAyaM, uvayArucciya thiro ego // 260 // kaivayadiNapAhuNaeNa, haMta deheNa dehiNo kahavi / uvayAradhaNaM Ai ajiNaMti naNu sAsayA huMti // 261 // kaha tesiM ceyaNatta, uvayariyA uvayaraMti je annaM / nicciyasaceyaNA je, aNuvakayA uvayaraMti paraM // 262 // * samae samunnaI pAviUNa, jalapaDalamamalamujjhato / uvayarai ghaNo loyaM, kimuvakayaM tassa loeNa // 263 // che, to pachI anya buddhimAna mANase e zA mATe A baMne prakAranA upakAra karavAmAM sajaja na thavuM joIe ? 259 rUpa vana jevuM che. jema lIlAchama vanane paNa sukAI jatAM vAra nathI lAgatI tema rUpane paNa vaNasI jatAM (vikRta thatAM vAra nathI lAgatI. jIvita sarpanI jIbha jevuM caMcaLa, che ane dhana-saMpadA vijaLInA camakArA jevI asthira che. jagatamAM sthira koI hoya to eka upakAra che. 260 thoDA divasanA mahemAna jevA A deha vaDe je prANuo upakAra rUpI dhanane upAje che; teo kharekhara zAzvata (kyAreya nAza na pAme tevA) banI jAya che arthAt janma-maraNathI rahita bane che. 261 bIjAthI upakata karAyelA jeo bIjA upara upakAra kare temAM evuM kayuM caitanya che ? kharekhara caitanyavALA to teoja che ke jeo anyathI upakRta nathI karAyA chatAM anya upara upakAra kare che. 262 megha upara lokee zuM upakAra karyo che ? kAMIja nahIM. chatAM varSARtumAM lokone AnaMda ApanArI unnatine pAmI jalasamUhane varasAvato megha loko upara upakAra kare che. 263 kila na khalu-upakRtinibandhanA eva ghanAdinAM pravRttiH kintu tathA visasApariNAmaghazAt svabhAva eva ayamamISAM tathApi kila paropakRtibaddhabuddhayaste pravartante iti vitarkagocaramavatarati iti / itivRttau vizleSaNam / je kharekhara megha vigerenI upakAra karavAnI bhAvanA pUrvakanI varSavA vigere rUpa pravRtti hetI nathI, paraMtu tevA prakAranA vizrasA pariNAmane kAraNe A Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 : zrI hitopadezamALA tuMgagirinivaDaNa-siharAvayaDovalakhalaNanIyagAmittaM / aNuvakayAu naio, sahati loovayAratthaM // 264 // ravikaratAvaM pakkhINa, caMcunahapaharapayabharakkamaNaM / visahaMti maggataruNo, pahiyANamapariciyANa kae // 265 // bhUmI vi vahai bhAraM, jalaNo vi hu osahIgaNaM payai / AsAsai pavaNo vi hu, loyaM keNuvakayaM tesiM // 266 / / iya jai aNuvakayA vi hu, visiDaceyannasunnayA vi ime / kira uvayaraMti tA jayaha, davva-bhAvovayAresu // 267 // nadIo para lokone kaI upakAra hoto nathI chatAM nadIo parvatanA zikhara uparathI paDavuM, pattharAdinI sAthe athaDAvavA vagerenuM kaSTa lokonA snAnAdinA upakAra mATe sahana kare che. 264 - sUryane pracaMDa tApane-pakSIonI cAMca ane nakhanA prahArane, paganA bhAranA AkramaNane tathA bIjA paNa ThaMDI AdinA kaSTane sahana karIne vRkSe aparicita evA musApharone zItalatA-chAyA Adi Ape che. 265 - pRthvI carAcara vizvanA bhArane vahe che, agni anAja vagerene rAMdhI Ape che. pavana thAkelAM mANasone AzvAsana Ape che. A badhI vastuo upara lokoe ke upakAra karyo che ? arthAt kaI upakAra karyo nathI. 266 jenA upara keIthI upakAra nathI karAya evAM viziSTa rautanya vagaranA paNa vRkSo vagere upakAra kare che, to sacetana purUSoe drapakAra ane bhAvapakAra karavAmAM avazya prayatna karavo joIe. ra67 varSavA vigerene ene svabhAva hoya che. te paNa teo paropakAramAM baddha buddhivALA banIne 'varSavA vigerenI pravRtti kare che. evo virtaka thAya che arthAta kavie uljhakSArUpa ka95nA kare che. A sthaLamAM TIkAmAM A prakAre khulAse 'karavAmAM Avyo che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSaesamAlA papa jaha te muNiMdanaranAha, naMdaNA bhAva-davva uvayAraM / kAuM parupparaM bhava-duhANa vivaraM muhA jAyA // 268 / / uvayAraparo vi naro, jo na muNai sammamuciyamAyariuM / salahijjai so na jaNe, tA muNiUNaM kuNaha uciyaM // 269 // sAmanne maNuyatte, jaM keI pAuNaMti iha kittiM / taM muNaha niviyappaM, uciyAcaraNassa mAhappaM // 270 // taM puNa pii-mAi-sahoiresu, paNaiNi-avacca sayaNesu / gurujaNa-nAyara-paratitthiesu, puriseNa kAyavvaM // 271 / / piuNo taNusussUsaM, viNaeNaM kiMkaruvva kuNai sayaM / vayaNaM pi se paDicchai, vayaNAo apaDiyaM ceva // 272 // cittaM pi hu aNuyattai, savvapayatteNa savvakajjesu / uvajIvai buddhiguNe, niyasabhAvaM payAsei // 273 // munindranagaranAthanA be putroe paraspara dravya ane bhAva upakAra karI bhavaduHkhathI parAmukha (rahIta) banyA. 218 ucita-AcaraNa guNa :-- upakAra karanAra mAnavI paNa je ucita AcaravAnuM na jANata hoya to te lokamAM prazaMsanIya banato nathI. mATe ucita jANIne upakAra karavo joIe. ra6 manuSyapaNuM darekanuM sarakhuM hovA chatAM paNa keTalAka ja loko je yaza-kIrtine pAme che; temAM ucita-AcaraNanuM ja mAhAsya che, ema vinA saMdehe mAnI levuM joIe. 270 te ucita-AcaraNa pitA, mAtA, bhAI, patnI, putra, vajana, gurUjana, nagaranA leka ane paratIthikIomAM karavuM joIe. ra71 mAtA-pitA pratyenuM ucita-AcaraNa : sevakanI jema vinayathI pitAnA zarIranI zuzraSA svayaM karavI joIe ane pitAnA mukhamAMthI paDato bola jhIlI levuM joIe. ra72 * * sarva kAryomAM pitAnA cittane sarvaprayatnathI anusaravuM joIe. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApucchiuM payaTTai, karaNijjesuM nisehio ThAi / khalie kharaM pi bhaNio, viNIyayaM na hu vilaMghei // 274 // savisesaM paripUrai, dhammANugae maNorahe tassa / emAi uciyakaraNaM, piuNo jagaNIi vi taheva / / 275 / / navaraM se savisesa, payaDai bhAvANuvittimappaDimaM / itthIsahAvasulahaM, parAbhavaM vahai na hu jeNa // 276 // uciyaM eyaM tu sahoyaraMmi jaM niyai appasamameyaM / jiTuM va kaNiTuM pi hu, bahumannai savvakajjesu // 277 // ethI e mANasa zuzraSAdi karavA dvArA zuzruSAdi buddhinA guNone abhyAsa karanAre thAya che. pitA pAse potAnA saddabhAvane prakAzita kare, gRhAdi kAryomAM pitAne pUchIne pravarte; ane je niSedha kare te te kArya karato aTakI jAya. potAnI bhUla vakhate pitA kaThera vacana kahe te paNa vinayanuM ulaMghana na kare, ane dharma kAne lagatA pitAnA manoratho vizeSa karIne pUrNa kare. ItyAdi aneka prakAre pitA pratye ucita AcaraNa karavuM joIe ane mAtA pratye paNa e rIte ucita AcaraNa karavuM joIe. paraMtu mAtA pratye vizeSe karIne apratima bhAva batAvavo joIe arthAt mAtAne dareka karatAM vadhu anukUla bane. kAraNa ke vAta vAtamAM ochuM lAgI javA rUpa parAbhava-(apamAna) tha e strI jAtane svabhAvathI sulabha che. ethI strI jAti apamAna sahI zakatI nathI. 273 thI 276 bhAi pratyenuM ucita AcaraNa: bhAI pratyenuM ucita e che ke badhA bhAIone potAnI samAna jevA. keIno paNa tiraskAra vagere karavo nahIM. moTA bhAInI jema nAnA bhAInuM paNa gRha AdinA dareka kAryomAM pRcchA karavArUpa bahu mAna karavuM. tAtparya e ke-dareka kAryamAM pitAnI jema hAtha joDIne puchavA pUrvaka moTA bhAInuM bahumAna sAcavavuM ane nAnAbhAInuM. ucita pRSNa karanna pUka bahumAna sAcavavuM. 277 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziri himokpasamAlA dasai na puDobhAvaM, sabbhAvaM kahai pucchai ya tassa / vavahAraMmi payaTTai, na nigRhai thevamavi daviNaM // 278 // aviNIyaM aNuyattai, mittehito raho uvAlabhai / sayaNajaNAo sikkha, dAvai annAvaeseNa // 279 // hiyae sasiNeho vi hu, payaDai kuviyaM va tassa appANaM / paDivanaviNayamaggaM, Alavai achammapimmaparo // 280 // tappaNaiNi-puttAisu, samadihI hoi dANa-sammANe / sAvakkammi u itto, savisesaM kuNai savvaMpi // 281 // bhAI sAthe bhedabhAva na rAkhavo, koI vAta puche tyAre saraLatAthI -sAcI salAha ApavI, vyApArAdimAM potAnI sAthe joDave ane thoDuM paNa dhanAdi dravya enAthI chupAvavuM nahIM. 278 avinIta bhAIne sudhAravAnI rIta: avinayIbhAI pratye anukUla vartana karavuM, paNa karkaza vacane vaDe tene tiraskAra na karo. tene sudhAravA mATe tenAM aMgata mitra dvArA ekAMtamAM Thapako apAva, kAkA-mAmA vagere svajano dvArA bIjAonA vyapadeza (udAharaNa)thI vinayanI zikhAmaNa apAvavI. 279 A rIte karavAthI paNa bhAImAMthI avinatapaNuM na jAya te e avinItapaNuM dUra karavA hRdayamAM nehavALA rahIne bahArathI tenA upara roSa darzAva. ane jo A rIte karatAM te vinayamArgane pAmI jAya, eTale ke vinayI banI jAya te svAbhAvika premapUrNa manavALA banI pUrvanI mAphaka enI sAthe vArtAlApa karI enuM vAtsalya karavuM. 280 pitAnI patnI-putrAdinI jemaja potAnA bhAInI patnI-putrAdine vAlaMkArAdi ApavA dvArA samadaSTivALA banavuM, ane emAM paNa apara mAtAnA bhAIonI patnI AdinuM dAna-sanmAna savizeSa karavuM. ra81 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 | zrI hitopadezamAkSa, iya bhAyagayaM uciyaM, paNaiNivisayaM pi kapi jaMpemo / sappaNaya-vayaNa-sammANaNeNa taM abhimuhaM kuNai // 282 // sussusAi payaTTai, vatthAbharaNAi samuciyaM dei / nADaya-picchaNayAisu, jaNasamuddesu vArei // 283 // rubhai rayaNipayAraM, kusIlapAsaMDisaMgamavaNei / gihakiccesu nioyai, na vioyai appaNA saddhiM // 284 // avamANaM na payaMsai, khalie sikkhei kuviyamaNuNei / dhaNahANi-buDDhi-gharamaMta-vaiyaraM payaDai na tIse // 285 // sukuluggayAhiM pariNaya-vayAhiM nicchammadhammanirayAhiM / sayaNaramaNIhiM pII, pAuNai samANadhammAhiM // 286 // patnI pratyenuM ucita-AcaraNa - A pramANe bhAI pratyenuM uciMta kahyuM, have patnIne lagatuM ucita kahIzuM. patnIne priya vacanothI sanmAnI potAnI pratye anukUla manavALI banAvavI joIe. 282. vaLI patnIne zuzraSAmAM pravartAvavI, ucita vastra-alaMkArAdi ApavAM, tathA nATaka, prekSaNa AdimAM ane aziSTa lokonA meLAmAM jatI patnIne ravI. 283 rAte pharavA javAnuM baMdha karAvavuM. naTa-viTa vigere kuzIla (kharAba AcaraNavALA) lake tathA pAkhaMDIonA saMgane dUrathIja nivAra, gharanA kAryomAM jeDavI, judA dezamAM (sthAnamAM rAkhIne pitAnAthI chuTI na karavI. 284 pramAdathI kaI meTI bhUla kare tyAre tenuM apamAna na karavuM, paNa evI rIte zikhAmaNa ApavI ke-pharI AvI bhUla na kare, e gusse thAya tyAre ene anukUla svabhAvavALA thavuM. vyApAramAM kamANI thAya ke khoTa Ave tenI vAta tathA gharane lagatI khAnagI vAta patnIne na kahevI. 285 - sArA kuLamAM janmelI-prauDhavayavALI, haiyAthI dharmanuM pAlana karanArI, ane samAna dharmavALI-eka gurUe batAvelI zuddha sAmAcArInuM pAlana Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA 59. rogAMisu novikkhai, susahAo hoi dhammakajjesu / emAi paNaiNigayaM, uciyaM pAeNa purisassa // 287 // puttaM pai puNa uciyaM, piuNo lAlei bAlabhAvaMmi / ummIliyabuddhiguNaM, kalAsu kusalaM kuNai kamaso // 288 // guru-deva-dhamma-suhi-sayaNa paricayaM kAravei niccapi / uttamaloehiM samaM, mittIbhAvaM rayAvei // 289 // ginhAvei ya pANiM, samANa-kula-jamma-rUva-kannANaM / gihabhAraMmi nijuMjai, pahuttaNaM viyarai kameNa // 297 // paccakkhaM na ya saMsai, vasaNe vahayANa kahai dukhatthaM / AyaM vayamavasesaM ca, sohae sayamimAhito // 293 // karavAmAM rakta banelI sagAM-saMbaMdhIonI strIo sAthe prIti baMdhAvavI. 286 regAdimAM patnInI upekSA na karavI, tapa-japa-udyApanAdi dharma kAryomAM sundara rIte sahAyaka banavuM, ItyAdi aneka prakAre potAnI patnI ne lagatA ucita AcArane purUSe AcaravAnA hoya che. ra87 putra pratyenuM ucita-AcaraNa: putra pratye pitAnuM ucita AcaraNa e che ke-pitA bAlyakAlamAM putranuM lAlana-pAlana kare. zuzruSAdi buddhinA guNa enAmAM pUrNapaNe khIlI uThe tyAre ene purUSanI bahoMtera kaLAomAM krame karIne kuzaLa banAve. deva-gurU-dharmanA viSayamAM priya ane hitakArI upadeza ApavAmAM kuzaLa evA svajanono nitya paricaya karAve, kulajAti AdithI uttama evA lokonI sAthe mitratA karAve. 288-289 saMcama-dharma svIkAravA azakta evA pitAnA putrane kula-jAtithI samAna-ane rUpavatI kanyAo sAthe lagna karAvavuM, gharanA bhAramAM-(kharIdI karavI levaDa-devaDa vagere kAmamAM) jeDa, ane krame karIne tene gharane mAlika paNa banAvo. 290 - putranI hAjarImAM putranI prazaMsA na karavI, anAcArAdinA vyasanamAM paDelAM putranI AgaLa tevA vyasanothI pIDAelAM mANasanI durdazAnuM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hiteza daMsei nariMdasoM, desaMtarabhAvapayaDaNaM kuNai / iccAi avaccagaya, uciyaM piuNo muNeyavva // 292 // sayaNANa samuciyamiNaM, jaM te niyagehavuDhikajjesu / sammANijja sayA vi hu, karijja hANIsu vi samIve // 293 // sayamavi tersi vasaNU savesu hoyavvamaMtiyaMmi sayA / . khINavihavANa, rogAurANa kAyavvamuddharaNaM // 294 // khAijja piDhimaMsaM, na tesi kujjA na sukkakalahaM ca / tadamittehiM mittiM, na karijja karijja mittehi // 295 // varNana karavuM, vyApArAdimAM thayelA lAbhAlAbha vagereno hisAba pitAe pote rAkha. 291 - rAjasabhAne paricaya karAve ke jethI koIvAra Apatti AvIne ubhI rahe, tyAre tene muMjavaNa na thAya ane niSkAraNa dveSIo herAna na kare ane bIjA dezono AcAra-vicAra tathA vyavahAra paNa jaNAvo jethI e jyAre dezAMtaramAM jAya tyAre "A ajA mANasa che ema mAnI kaI tene kaSTamAM na pADe. A pramANe putra pratyenuM pitAnuM ucita AcaraNa jANavuM. 292 svajana pratyenuM UMcita-AcaraNa:- mAtRpakSa-pitRpakSAdimAM janmelA lokone svajana kahevAya che. tenA pratyenuM ucita-AcaraNa A pramANe che putrane janma-nAmasthApana, ane lagna vigere mahotsavanAM kAryomAM AmaMtraNa ApI haMmezA jamaNa vagere karAvI svajanenuM sanmAna karavuM joIe, bhAgyavaza kaI svajanane vyApArAdimAM nukasAna Ave tyAre, te svajanane pitAnI samIpamAM rAkhe. eTaleke ene dhanAdinI sahAya kare. 293 jemane vaibhava nAza pAmyA hoya evA, tathA rogathI pIDAtA svajanone uddhAra kara, svajanenI niMdA na karavI, enI sAthe kalahakajIyA na kare, svajananA duzmanonI sAthe mitratA na rAkhavI temaja temanA mitronI sAthe ja maitrI karavI. ra94-95 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri himogapatamAlA tamabhAve tambahe na, vahajjaM baijja atthasaMbaMdha / muru-deva-dhammakajjesu, egacittehiM hoyavvaM // 296 // emAI sayamociyamaha, dhammAyariya samuciyaM bhaNimo / bhacibahumANa puvvaM, tesi tisaMjjhaM pi pnnivaao||297|| tahasiyanIIe, AvassayapamuhakiccakaraNaM ca / dhammovaesasavaNaM, tadaMtie suddhasaddhAe // 298 // AesaM bahumannai, imesi maNasA vi kuNai nAvannaM / ruMbhai avannavAyaM, thuivAyaM payaDai sayA vi // 299 // na havai chiddappehI, suhivva aNuyattae suha-duhesu / paDaNIyapaccavAyaM, savvapayatteNa vArei // 30 // kAkA-mAmA vagere svajananI gerahAjarImAM teo nA ghare na jAvuM, svajananI sAthe artha saMbaMdha-(dravyano vyavahA2) na rAkhave, svajana je kAMI deva, gurU, ane dharmanA kAryo kare temAM eka cittavALA banI sahAya karavI. ra6 : dharmAcArya pratyenuM ucita-AcaraNa:- A pramANe svajananuM ucita kahyuM, have dharmAcArya pratyenA ucita AcaraNane kahIzuM. traNeya saMdhyA samaye bhaktibahumAna pUrvaka dharmacAryane vaMdana karavuM joIe, ane teoe batAvelI vidhi pramANe pratikramaNAdi Avazyaka kartavya karavAM joIe ane zuddha zraddhAthI temanI pAse dharmopadeza sAMbhaLavuM joIe. 297-28 dharmAcArya je Adeza kare tenuM pAlana karavA pUrvaka bahumAna karavuM-joIe, teone avarNavAda manathI paNa na karo; ane kaI avarNa vAda karato hoya to tene aTakAvavo. temaja sadAkALa emanI stuti Adi karavA vaDe prazaMsA karavI. 29 dharmAcAryanA chidrone kadI paNa na jevAM. sukha-du:khanI avasthAmAM mitranI mAphaka anukUla vartavuM, ane pratyanika dvArA thatAM apAye (upadra)nuM sarva prayatnathI nivAraNa karavuM. 300 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI hitopadezamALA khaliyaMmi coio, gurujaNeNa mannai tahatti sabaMpi / coei gurujaNaM pi hu, pamAyakhaliesu egaMte // 301 // kuNai viNaovayAraM, bhattIe samayasamuciyaM savvaM / gADhaM guNANurAyaM, nimAyaM vahai hiyayaMmi // 302 // bhAvovayAramesi, desaMtariovi sumarai sayA vi / iya evamAi gurujaNa-samuciya muciyaM muNeyatvaM // 303 // jattha sayaM nivasijjai, nayare tattheva je kira vasaMti / sasamANavittiNo te, nAyarayA nAma vuccaMti // 304 // samuciya miNamo tesi jamegacittehi samasuha-duhehiM / vasaNUsavatullagamAgamehiM niccaMpi hoyavvaM // 305 // pitAnI bhUla thAya tyAre dharmAcArya Ama na karavuM joIe e pramANenI preraNA kare tyAre teozrInI sarva hitazikSA tahatti karIne mAnavI joIe ane dharmAcAryanI bhUla thAya tyAre temane paNa ekAMtamAM ApazrIe Ama karavuM ucita nathI." A rItanI preraNA karavI joIe. 301 samayane ucita badheja vipacAra bhaktithI kare. gADha anurAga keLavI dharmAcAryane hRdaya kamaLamAM dhAraNa karavA. 302 dharmAcArya dezAMtaramAM gayelA hovA chatAM paNa teothI karAyelA samyaga darzanAdi dharmanI prApti karAvavAnA bhAvopakArane nitya yAda karavo joIe. A pramANe dharmAcAryAdi gurUjananuM ucita jANavuM. 303 nAgarika ke pratyenuM ucita AcaraNa: je nagaramAM pite vasate hoya tyAM ja jeo pitAnI samAna vANijya vRttithI (vyApArathI) jIvatA hoya te nAgarike kahevAya che. 304 teonuM ucita A pramANe che sadAkALa nAgarikone sukhamAM pite sukhI ane teonA duHkhamAM pote paNa duHkhI thAya nagarajane kaSTamAM hoya tyAre potAne paNa kaSTamAM mukAyA hoya te anubhava kare ane teo AdetsavamAM hoya tyAre pote paNa AnaMdetsavamAM rahe. 305 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA kAyavvaM kajje vi hu, na ikkamikkeNa daMsaNaM pahuNo / kajjo na maMtabheo, pesunnaM parihareyavvaM // 306 // samuvaTThie vivAe, tulAsamANehiM ceva ThAyavvaM / kAraNa sAvikkhehi, vihuNeyavvo na nayamaggo // 307 // baliehi dumbalajaNo, sukakarAI hiM nAmibhaviyavyo / thevAvarAhadose vi, daMDabhUmi na neyavo // 308 // kAraNiehi pi samaM, kAyavyo tA na atthasaMbaMdho / kiM puNa pahuNA saddhi, appahiyaM ahilasaMtehiM // 309 // eyaM parupparaM nAyarANa, pAyaNa samuciyAcaraNaM / paratitthiyANa samuciya-maha kiMpi bhaNAmi leseNa // 310 // rAjAnuM koIpaNa rAjyAbhiSekAdinuM mahAna kArya upasthita thAya tyAre ekalAe rAjAnA darzana karavA na javuM. ekaleja rAjAnA darzana karavA jAya te nagaranA lokone mahAavizvAsa thAya. rAjAne maMtrabheda (rahasyamaya vAtonI jAherAta) na kare. nahitara rAjAne prakopa thAya, tathA rAjA ane maMtrI vagere mANasenAM duSaNe na bolavAM. 306 dhanadhAnyAdinA viSayamAM be pakSamAM kaI vivAda upasthita thAya, tyAre madhyasthapaNAthI trAjavA samAna dharmavALA ane nyAya karavAmAM makkama evA mahAjananI sAthe rahevuM joIe. parantu sagAM sambandhI bhAI bhatrIjA vagerenA pakSamAM besI nyAyamArgane ThukarAva nahI. 307 rAjA AdinI lAgavagathI sabaLa banelA mANase cIjonuM mUlya ane karAdi vadhAre laI dhana vagaranA durbaLa mANasano parAbhava na karo. ane thoDA aparAdhamAM koI paNa mANasane rAjA pAse daMDanI bhUmikAmAM na laI ja arthAt alpa aparAdhamAM rAjA pAse moTe daDa na karAvavo. 308 rAjAe nyAyAdi karavA mATe nImelA mANasanI sAthe dhanAdi dravyanI levaDa devaDane vyavahAra na kara ane rAjA sAtheto e vyavahAra khAsa na karavo. 309 A pramANe nAgarIkenuM parasparanuM ucita kahyuM have paratIrthionuM ucita TUMkamAM kahuM chuM. 310 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jitAzALA kavibhAvo kira kaba, kavI ya jiNadasaNI ihaM tAva / tadavikkhAe teNaM, ee paratitthimo neyA // 311 // sugaya-bhayavaMta-saivA, patteyaM tAva cau cau pabheyA / mImaMsago dubheo, kAvila-kolAyadaMsaNiNo // 312 / / eesi titthiyANa, bhikkhaTTamuvaTThiyANa niyagehe / kAyavvamuciyaM kiccaM, visesao rAyamahiyANaM // 313 // jai vi na maNaMmi bhattI, na pakvavAo ya taggayaguNesu / uciyaM gihAgaesuti, tahavi dhammo mihINa imo // 314 // paratIthio pratyenuM ucita AcaraNa - kavinA kAryane kAvya kahevAya che. A sthaLamAM jaina darzanIne kavi tarIke oLakhavAnA che. te apekSAe jenadanI sivAyanA atre darzAvatA tIrthike paratIrthike kahevAya che. 311 surata-bauddha, bhagavanta (-bhAgavata) ziva e pratyeka cAra bhedavALA che. sugamatanA cAra bheda-vabhASika, sautrAMtika, gAcAra ane mAdhyamika. bhagavanamatanA cAra bheda-kuTIcara, bahudaka haMsa ane paramahaMsa. zaivamatanA cAra bheda-rauva, pAzupata, mahAvrata-ane kAlAmukha. karmamImAMsaka ane brahmamImAMsaka e pramANe mImAMsaka-matanA be bheda che, tathA kapilA sAMkhya ane kela (nAstika) A chaye darzanavALA paratIrthio che. 312 A chae darzanavALA paratIrthio bhIkSA levA mATe pitAnA ghare Ave tyAre teonuM "padhAro" ema bolavA dvArA ane teone ucita vastu ApavA dvArA ucita karavuM joIe. jo teo rAjA vigerethI pUjita hoya to tenuM vizeSa prakAre ucita karavuM-313 'paratIrthikIo to asaMyata che; teonuM zrAvaka (gRhastha) A pramANenuM ucita zA mATe kare ? e praznano uttara ApatAM graMthakAra zrI pharamAve che ke - zrAvaka (gRhasthonA haiyAmAM anya tIthiMkIone lagatI bhakti na hoya ane temanA kahevAtA guNomAM pakSapAta paNa na hoya, chatAM gRhasthAne A dharma (-AcAra) che. ke-pitAnA ghare AvelA atithi AdinuM ucita sAcavavuM. 314 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA . gehAgayANamuciyaM, vasaNAvaDiyANa taha samuddharaNe / duhiyANa dayA eso, savvesiM sammao dhammo // 315 // piimAINa samuciyaM, pauMjamANA jahuttajuttIe / purisAe saMtavasaNA, jiNadhammAhigAriNo huti // 316 // muMcaMti na majjAyaM, jalanihiNo nAcalAvi hu calati / na kayAvi uttamanarA, uciyAcaraNaM vilaMghaMti // 317 // teNaM ciya jayaguruNo, titthayarA vi hu gihatthabhAvammi / ammApiUNamuciyaM, abmuTThANAi kuvaMti // 318 // uciyAcaraNeNa naro, laddhapasiddhI vi naMdae na ciraM / desAiviruddhAI, acayaMto te tao cayasu // 319 // A vyavahAra eka darzanavALAne ja saMmata che evuM nathI, paNa pratyeka darzanavALAone sammata che. eTalA mATe ja granthakAra pharamAve ghare AvelA atithinuM ucita sAcavavuM, kaSTamAM paDelAno uddhAra karo, ane duHkhI prANIonI dayA karavI, A dharma(=AcAra) sarva -darzanavALAone mAnya che. 315 AgaLa kahyA pramANe mAtA, pitA vigerenuM ucita sAcavanArA, ane tenA prabhAve jemanAM samasta vidgo upazAnta thayAM che, evA purUSa ja jinadharmane ArAdhavA mATe adhikArI che. 316 jema samudro maryAdA mUkatA nathI, parvate calAyamAna thatA nathI, tema uttama purU kyAre paNa ucita ocaraNanuM ullaMghana karatA nathI.317 mATe ja jagadagurU zrI tIrthakara bhagavanto paNa gRhasthapaNAmAM atyutthAna AdivaDe mAtA-pitAnuM ucita AcaraNa kare che. 318 ucita AcaraNa karavA dvArA jagatamAM prasiddhi pAmelA AtmAo je dezAdivirUddha kAyaeNne tyAga na kare, te lAMbAkALa sudhI AnaMdamAM rahI zakatA nathI; mATe dezAdi-virUddha kAryono tyAga karavo joIe.319 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naziI vizALa delassa ya kAlassa ya, nikssa logassa vaha ya dhammassa / vaja jo paDikUlaM, dhamma sammaM ca lahai naro // 320 // egassa bhUmivaiNo, nayarassa va jo havijja paDibaddho / bhUbhAgo so deso, tassa viruddhaM tu paDikUlaM // 321 // taM puNa nareNa jatteNa, buddhimaMteNa neva kAyavvaM / gihamittassa vi kIrai, na viruddhaM kimuya desassa. // 322 // na ya anna desiyANaM, purao taddesa khisaNaM kuNai / savvesi pakkhavAyANa, desapakkho jao garuo // 323 // evaM desaviruddhaM, kAlaviruddhaM tu iha imaM neyaM / sthA-pAve, je vIra vIra nareva rUrajhA . --8-dezAdividdhatyAga dvAra - - deza, kALa, rAjA, leka ane dharmane pratikULa kAryanuM varjana karato AtmA dharma ane zarma (sukha)ne prApta kare che. 3ra0 dezavirUddhakAyIne tyAga - eka ja rAjAne athavA ekaja nagarane pratibaddha=sambandhavALe je bhUmine bhAga hoya, tene deza kahevAya che; e dezanI virUddha AcaNa karavuM te dezapratikULa kahevAya. jema lAdezamAM surAsaMdhAnadArU banAva, sauvIra dezamAM kRSikarma karavuM, ItyAdi bIjA paNa dezamAM je kAryone niSiddha gaNAvyA hoya, te kAryo ziSTa purUSane anAcaraNIya che. te dezavirUddha kArya kahevAya. 321 te dezavirUddha kAryothI buddhimAna mANase kALajI pUrvaka bacavuM joIe. gRhavirUddha kArya paNa je na karAya to dezavirUddha kArya te karAya ja kema? mATe dezavirUddha kArya to avazya tajavuM ja joIe. 322 - kevaLa dezavirUddha kArya ja na kare ema nahI, paNa anya dezavAsIonI AgaLa potAnA dezavAsIone tiraskAra paNa na kare, kAraNake saghaLAe pakSapAtomAM dezano pakSapAta mahAnuM che. 323 kALavirUddha kAryano tyAga - A pramANe dezavirUddha kAryanuM kathana karyuM. have kALavirUddha kArya A pramANe jANavuM-je prasthAna prayANa kArya je kALamAM karavAnuM hoya, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaetamAlA hemaMte. himagiri-parisaresu gimhe marutthalapahesu / vAsAsu avara-dakSiNa-samuddaperaMtabhAgesu // 325 / / aidubhikkhe naranAha-viggahe maggaroha-katAre / asahAyassa paose, patthANamaNatthapatthArI // 326 // puriso desaviruddhaM, kAlaviruddhaM ca muNiya muMcato / hoi purisatthabhAgI, aNatthasatthe ya nittharai // 327 // nivai-viruddhaM puNa niuNa-buddhiNA niyamaso na kAyavbaM / sAma--vivaravaLa-teya-sira mAnuM te rU28 iyaro vi naro na. sahai, appaMmi viruddhamAyarijaMtaM / kiM puNa louttaraviriya-duddharA dharaNidhAyAro // 329 // tenAthI virUddha kALamAM kare, te te prayANakArya kALa virUddha kahevAya. 324 ' hemaMtaRtumAM himAcala parvatanA pradezomAM, grISmaRtumAM marU- dharadezanA mArgomAM, varasAdanI RtumAM pazcima ane dakSiNa samudranA paryanta bhAgomAM, bhayaMkaradukAlamAM, rAjAonA yuddhamAM, rAja dvArA karAyelA mArganA rodha (aTakAva)mAM=karphayu AdithI mAga rokI lIdhA hoya tyAre, mANasa vagaranI bhayaMkara aTavImAM tathA rAtrimAM koInI paNa sahAya vagara ekalA prayANa karavuM, e kALavirUddha kArya che ane e dhana ane prANuno nAza karavAmAM kAraNa hovAthI anartha mATe ja thAya che. 325, 326 , tethI dezavirUddha ane kALavirUddha kAryone jANI te bannene tyAga karanAre purUSa ja dharma, artha, kAma tathA mokSa purUSArthane meLavanAra thAya che, jethI Aloka ane paralokamAM thatI anarthanI paraMparAthI bacI jAya che. 327 rAjyavirUddha kAryane tyAga - rAjAo sAmAnya mANasethI viziSTa teje lahamIvaDe dedIpyamAna hoya che, mATe rAjyavirUddha kArya paNa nirca karIne na karavuM joIe, 328 - sAmAnya mANasa paNa je potAnAthI virUddha kArya koI Acare te te sahana nathI karato, to pachI lokottara zakti vaDe durdhara evA rAjA mATe te puchavuM ja zuM? e te sahana kare ja naDi' :2: Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI hitopadezamALA - ~ saMtevi nivai-dose, na payAsai kahavi kassa vi samakvaM / appe vi guNe guru-goraveNa savvattha payaDei // 330 // naranAha-sammayANaM, sammANaM kuNai subahubahumANaM / . tappaDikUlehi samaM, sammaMtao cayai saMgapi // 331 / / na ya tayari-jaNavaesu, bahulAbhesu vi gamAgamaM kuNai / saMghaDai na paDibhaMDaM, taddesovaNaya-vaNiyANaM // 332 // laddhaM pahu-bahumANaM, appANaM ciya na mannai pahuM ti / niva-tetaro , nAyarA nAma para rUrUrUA. sattappautta-gUDhAbhimaracarehiM bahuMpi velavio / ciMtai dinna-duhohaM, maNasA vi na sAmiNo dohaM // 334 / / rAjAmAM doSa hoya te paNa mANase e deSa kyAreya paNa koInI AgaLa prakAzita na karo. rAjAne thoDe paNa guNa sarvatra meTA gauravathI pragaTa kare, jethI rAjA prasanna thAya, ane prasanna thayela te rAjA dharmAdimAM anukULatA karI Ape. 330 rAjAne mAnya evA mANasanuM ghaNuM bahumAna pUrvaka sanmAna karavuM joIe, ane je manuSya rAjAne pratikULa hoya tene saMga paNa choDI devo joIe. 331 pitAnA rAjAnA duzmana evA rAjAnA rAjyamAM game teTalo. dhanAdine lAbha thato hoya te paNa tyAM gamanAgamana na karavuM, temaja duzmana rAjAnA dezamAMthI AvelA vyApArIonA karIyANAdinI sAthe pitAnA karIyANadine adala badalo karI levaDa devaDa paNa na karavI. 332 rAjA pAsethI ghaNuM mAna meLavIne potAnI jAtane ja rAjA na mAnI le. ghaNuM mAna maLavAnA kAraNe rAjatejane pAmele te nagaranA lokathI pratikULa pravRtti na kare. 333 dazamanarAjAe goThavelA guptacara dhanAdi ApavA dvArA lobhita kare, te paNa duHkhanA samuhane sarjanArA rAjadrohane manathI paNa na ciMtave. 334 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSapasamAlA kaha hIrai tassa jIyaM, jIvaMte jammi jiyai jiyloo| jaM causu-yA samesu, guruMti mannaMti daMsaNiNo // 335 // niggaMthA vi hu muNiNo, chattacchAyA jassa nivasaMtA / uvasaMta-cittatAvA, pAvANa kuNaMti niggahaNaM // 336 / / tamhA rAyaviruddhaM, viddhaMsiya-dhamma-kammasaMbaMdhaM / na kayAi kusalabuddhI, buddhIi vi saMpahAriti // 337 // lou jaNutti vuccai, pavAharUveNa sAsayasarUvo / tassAyAra-viruddhaM, loya-viruddhaM tu vinneyaM // 338 // vajjei taM pi kusalo, a-silogakaraM sayA sayAyAro / sAro imo vi dhammassa, jeNa jiNasAsaNe bhaNio // 339 // dareka darzanakAre jene cAra AzramanA gurU tarIke mAne che, ane je jIvate chate jIvaloka jIve che, tevA rAjAnuM jIvita kema harI levAya? 335 jeonA cittanA saMtApa upazAnta thaI gayA che evA nircathasAdhuo paNa jene rAjyamAM rahIne saMyama tathA tapanI suMdara ArAdhanA karI, pApa karmono nigraha kare che evA rAjAno droha karAya ja kema ? 336 tethI karIne dharma ane vyApArAdi kAryonA saMbaMdhano nAza karanAra rAjyavirUddha kAryane kuzaLa buddhivALA mAnavIe kyAreya paNa potAnI buddhimAM sthAna ApavuM joIe nahi. rAjayavirUddha kArya karanAra dharmanuM ArAdhana zI rIte karI zake ? ane dhanAdine paNa zI rIte prApta karI zake ? 337 lekavirUddhakAryane tyAga : jana=mAnavasamUhane loka kahevAya che. e loka pravAhathI zAzvata svarUpavALe che. temAM paNa je ziSTa leke che, temanA AcArathI virUddha kArya karavuM te lokavirUddha kArya kahevAya. 338 samyaka prakAranA AcAravALA mAnavIe apayazane karanArA evA lekavirUddhakAryanuM sadA mATe varjana karavuM joIe. lekavirUddha kAryanA vajanane jainazAsanamAM dharmanA sAra tarIke varNavyuM che. 339 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA loyAyAraviruddha, kuNamANoM lahu lahuttaNaM lahara / lahuyattaNaM ca patto, tiNaM va na naro vi kajjakaro || 340 // kaha lahau na bahumANaM, loo louttarA narA jatto / DhokaLa tiduyaLa viTTu, tund-ga-niyAH tAttvinuM ArUozA tini visayA tisaTTA, pAsaMDINaM saTTANa parituTThI / OM vanIyaMti mA, tuM sa rogo jadupaTTo ArUozA kA vA paresi gaNaNA suNiNo paricatta- savva-saMgAvi / vaidasa saMgamasta ya, ravadyA gamaNuvattuti rUIzA tamhA bahumaMtavvo, loo kusalehiM nAvamaMtavvo / tasa ya vime+, pujvAria nitlRi // 4 // savvassa caiva niMdA, visesao taha ya guNasamiddhANaM / kanudhammataLa, rI. naLayaLijJAnuM rUIzA leAkAcAravirUddha kArya karanAra mANasa zIghratayA laghutAne pAme che, tathA taNakhalAnI kismatanA banI jAya che. tethI e vyApArAdi koi paNa kArya karanArA thai zakatA nathI. 340 je leAkamAM tItha kara-gaNadhara vagere leAkeAttara purUSo thayA ane traNeya jIvanane duHkhanA samudramAMthI tAryA, te leAka khaMhumAna kema na pAme ? arthAt tevA lAka bahumAnane yogya che. 341 traNasogesaDha pAkhaDIo pazu, lAke ApelA ` bhAjana, vastra, sthAnAdvi vaDe peAtAnA mAnelA AcArAnu pAlana karI potAnI jAtane kRtArtha mAne che; te te leAkane halakA kema gaNAya ? 342 khIjAonI vAta teA khAjumAM rAkhe ! paNa sa saMganA tyAgI evA munie paNa deha ane sa`yamanu' rakSaNa karavA mATe lokane madhukara vRttithI anusare che, koIne tyAM bhikSAdiISTa vastu mATe dhAmA nAkhIne leAkAne raMjADatA nathI. 343 tethI karIne leAkanuM bahumAna karavuM, paNu apamAna karavuM nahIM. te leAkavirUddhakA! pUrvAcAryoe A pramANe kahyAM che. 344 uttama-madhyama-ane adhamamAMthI kAipaNa leAkeAnI niMdA karavI, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hijovarasamAlA sAhu-sAmi toto, saha sAmatthaMni apaDiyAle / emAiyAI itthaM, loga-viruddhAiM NeyAI // 346 // bahujaNa-viruddha-saMgo, desAdAyAra-laMghaNaM vetra / uvvaNamou ya tahA, dANAi ya piyADamanneu // 347 // eyAi pariharaMto, savassa jaNasta vallaho hoi / jaNavallahattaNaM puNa, narassa saMmattatarubIyaM // 348 // desaviruddhAINi u, imAI muccaMti dhammarakvaTThA / tamhA dhammaviruddhaM, pareNa jatteNa muttavvaM // 349 / / dharai paDataM jo duggaIi, dukkhatta-satta-saMghAyaM / so iha vuccai dhammo, tassa viruddhaM tu puNa iNamo // 350 // e lekavirUddha kArya che. emAM paNa guNasamRddha lekenI niMdA karavI e te vizeSe karIne lokavirUddha kArya che. saraLa ane dharma karavAmAM parAyaNa mANasonI hAMsI karavI, lekane mATe pUjya evA gurU vagerenI avajJA karavI. 345 sAdhu kaSTamAM mUkAya temAM AnaMda pAna, sAmarthya hovA chatAM pUNa sAdhu, upara AvelA kaSTone pratikAra na kare, ItyAdi loka virUddha kAryo jANavAM. 346 anya AcAyanA mata- je ghaNA lokonI vidhI hoya tenI sAthe saMga kara-1, dezAcAranuM ullaMghana karavuM-2, deza-kALa ane vibhUti Adine anucita e ubhaTa vastrAdino bhegavaTe kara-3, karelA dAnAdinuM janasabhAmAM prakAzana karavuM-4, ItyAdi kAryone paNa anya AcAryo lokavirUddha kArya tarIke oLakhAve che. 347 AvA lokavirUddha kAryono tyAga karanAra mAnava janavallabha thAya che ane e janavalalabhapaNuM e mAnava mATe samyakatvarUpI vRkSanA bIjarUpa bane che. 348 dharmavirUddha kAryono tyAga -. dharmanuM rakSaNa karavA mATe dezavirUddhAdi kAryone tyAga karAya che, tethI dharmavirUddha kAryo te parama prayatnathI choDI devA joIe. 34 je duHkhathI pIDAtA prANIonA samudAyane durgatimAM paDatAM dhArI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA AsavadArae pavittI, aNAyaro dhammakammanimmANe / muNijaNa-videsittaM, ceiya-davvassa paribhogo // 351 // jiNasAsaNovahAso, liMgiNijaNasaMgasAhasikkaM ca / kolAyariya-parUviyadhammaruI viraivaccAso // 352 // guru-sAmi-dhammi-suhi-sayaNa-juvai-vIsatya-caMcaNAraMbhA / parariddhimaccharittaM, accubbhaDa-lobhasaMkhobho // 353 // kaya-vikkayANi niccaM, kula-jaNa-vaya-aNuciyANa vatthUNa / maNaso ya niddayattaM, kharakamme vAvaDattaM ca // 354 // rAkhe te dharma kahevAya te dharmathI virUddha kAryo A pramANe che. 350 karmabaMdhanA kAraNabhUta prANAtipAtAdi AzravanA dvAromAM nirdayatAthI pravRtti karavI, AvazyakAdi nityakartavyarUpa dharmakAryo karavAmAM anAdara kare; munijana pratye dveSa kare; devadravyanuM bhakSaNa karavuM, janazAsanane upahAsa kara, saMyamanuM pAlana nahIM karanArA ane mAtra sAdhuvezane dhAraNa karanArA pAkhaMDIono saMga karavAnuM sAhasa karavuM, (pAkhaMDI sAdhuone saMga kare e paNa anya lokonA manamAM kaMpa pedA karanAra hovAthI eka sAhasa che ke lAcArya- cArvAkee prarUpelA dharmamAM rUcI karavI, dezavirati ke sarva--viratine svIkAra karyA pachI pAlana na karavuM. e dharmavirUddha kArya che.) e saghaLAM dharmavirUddha kAryo che. gurU-dharmAcArya svAmI AjIvikA pUrI pADanAra, dhama-artha-kAmane gauNa karI kevaLa dharmamAM rakta banela, suha-mitra, strI, ane vizvAsa rAkhanAra e badhAne ThagavAnuM kArya karavuM e paNa dharmavirUddha kArya che. kemake A badhAne ThagavAnuM kArya e ubhayaloka gahiMta che. pArakAnI RddhinI IrSyA karavI, e dharmavirUddha kArya che ane lobha sarva pApanuM mULa hovAthI, utkaTa lebhathI cittanuM asvAgyA paNa dharmavirUddha kArya che. kulAcAra ane dezAcArane anucita evI vastuonI kharIdI ane vecANa karavuM e dharma virUddha kArya che. mAnasika krUratA e paNa dharmavirUddha kArya che. kemake kRpAthI kamaLa banelA cittamAM ja dharmanuM adhiSThAna thAya che. vaLI-keTavALAdinA daMDa-zikSA-phAMsI AdinA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSapalamAlA 73 eyAi dhammatarumUla - jalirajAlAvalIsamANAI | munnArUM nahaiiM, sAsasimudravIdi rUpA kula - rUva - riddhi - sAmittaNAi purisassa jeNamuvaNIyaM / dhammassa tassa jujjai, kaha nAma viruddhamAyariM / / 356 || naiddipurA lakSma--nA--mara naho roga sona--timimI | uttino bhavajalahI, tehiM dhuvaM dhammapoeNa // 357 / / inhipi taraMti tahA, bhavissasamae vi taha tarissaMti / tamhA dhammaviruddhaM, na kayAi kuNaMti buddhiSaNA || 358 || desavirudvANaM, iko vi suhAvaho vi muccaMto / kiM puNa savve savvaM, kusalakalAvaM uvaNamaMtA / / 359 / / kAryA dharmavirUddha che, kAraNa ke e kAryAmAM citta hamezA raudradhyAnavALu' ja rahe che. 350-354 A badhAM dharma virUddha kArya dharUpI vRkSanA mULane bhasmIbhUta karavA mATe bhaDake baLatI agninI jvAlA samAna che, mATe zAzvatasukhanA abhilASI purUSAe tevA kAryAne tyajI devAM joie. 355 je dharme uttama kuLa, sundara rUpa, Rddhi ane svAmipaNuM Adi anekavidha anupama vastue mANasane prApta karAvI ApI che te dharmathI virUddha Acaravu. kRtajJa purUSo mATe kAI rIte yukta nathI. 356 je dharmAtmAe dharUpI yAnapAtra (jahAja)thI pUrvakALamAM janma, jarA ane maraNarUpI jaLathI bharapUra tathA rAga, zAkAdi magara matsyAthI yukta evA bhavasamudrane tarI gayA, vartamAnakALamAM paNa tare che ane bhaviSya kALamAM paNa taraze tethI buddhidhanavALA purUSo kacAre paNa dha virUddha kArya karatA nathI. 357-358 pUrvAkta dezAdi virUddha kAryamAMthI eka paNa virUddha kArya ne cheADI denArA mAnavI sukhane prApta karanArA thAya che, te pachI sarva virUddha kAryAMnA tyAga karanArA purUSa AlAka ane paraleAka saMbaMdhI samasta kalyANAne (sukhAne) kema na pAme ? mATe dezA-ivirUddhakA ne peAtAnA jIvanamAMthI tilAMjalI ApavI joI e. 359 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA hitAravAmA dANAIe u guNe kaha, kaha vi hu putra-puMja-saMghaDie / attukariseNa naro, hArei khaNeNa naMNu tamhA // 360 // viNayavaNadhUmakeDe, vasaNa-gaNAgamaNa-viulataraseuM / duggaipahapAheyaM, attukkarisaM cayaha eyaM // 361 // jai saMti guNA naNu, abhaNiyAvi kAhiMti attaupakarisaM / aha te vi na saMti muhA, attukkariseNa kiM teNa // 362 // mittA hasaMti nidaMti, baMdhavA guruNA uvikkhaMti / piyaro vi na bahumannaMti, appabahumANiNaM purisaM // 363 // attukkarisapahANe, naraMmi na viNIyayA samalliyai / ghaDDhassa ya cAvassa ya, na hoi saMkamo kaha vi // 364 // AtmotkarSano tyAga - mahAmuzIbate puNyanA pUjathI prApta karelA dAnAdi guNone mAnava AmatkarSa deSa (A5 baDAI)thI kSaNavAramAM hArI jAya che. mATe he bhavya jIvo ! tame viyarUpI vanane saLagAvI nAkhavA mATe agni samAna, aneka kaSTone AvavA mATe vizALa pula samAna, ane durgatinA mArgamAM gamana karavA mATe bhAthA samAna AtmotkarSa deSane (ahaMkArano) tyAga karo. 360-361 | he jIva! je tArAmAM kharekhara guNasamudAyane vAsa che, te te guNe ja kahyA vagara tAre utkarSane karaze. ane je tArAmAM guNone vAsa nathI te AtmatkarSa karavAthI zuM ? 362 pitAno utkarSa (ahaMkAra) karanAra purUSanI tenA mitro hAMsI kare che, bAMdha niMdA kare che; kalAcArya-dharmAcArya vagere gurUjane upekSA kare che, mAtA-pitA paNa enuM bahumAna karatA nathI. 363 jema hADakAMnA dhanuSyamAM derI caDhAvI zakAtI nathI. tema AtmatkarSane ja pradhAnatA ApanAra mANasamAM vinItapaNuM AvatuM nathI. ane vinItapaNAthI rahita mANasamAM jJAnAdi guNane saMkrama (praveza) thato nathI. 364 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siriM hioesamIlA . guNaparimalapArihINI, kusumai va naro jaNaM na raMjeI / jaNaraMjaNAvihINeM na, huMti kamalAu viulAo // 365 / / kamalA-vilAsarahio, pae pae pAuNei avamANaM / avamANapayaM patto, purisakkAraM paricayai // 366 // paricatta-purisayAro, vihuNijjai AvayAhiM vivihAhiM / Avai-paDio soyai, soeNa ya hoi sunnamaNo // 367 // sunnamaNo viyalattaM, pAuNai kameNa lahai nihaNaMpi / attukkarisAo vi hu, tA ko anno vi iha sattu // 368 // keNAvi akayapuvvaM, asuyamadiTuM aciMtaNijjaM ca / jai kiMpi kIrai jae, attukka riso vi tA hou // 369 // amayamayakaMtataNuNo, ANaMdiyasayalajIvalogassa / caMdassa jai kalaMko, avaNijjai hou tA gabbo // 370 // guNarUpI sugandhathI rahita mANasa sugandha vagaranA phulanI mAphaka le kone khuza karI zakato nathI. ane lokone khuza nahIM karanArA mANasane vipula lakSmI prApta thatI nathI. 365 - lakSmInA vilAsa vagarano mAnava Dagale ne pagale apamAnane pAme che, ane apamAnanA sthAna pAmelo mANasa arthakAmAdinA purUSArthano tyAga kare che, purUSArthano tyAga karanAra purUSa vividha prakAranI ApattiothI gherAI jAya che, ApattimAM paDelo zeka kare che ane zokavaDe zunyamanaska banI jAya che. zunya manaska banelo vikalapaNAne (mUrzita paNAne) pAme che, ane krame karIne maraNane zaraNa thAya che. mATe A jagatamAM AMmatkarSa sivAya bIje kyA dumana che ? 366 thI 368 - jagatamAM keIe evuM kArya pUrvakALamAM karyuM na hoya, joyuM na heya sAMbhaLyuM na hoya, ane ciMtavyuM paNa na hoya tevuM kArya karI Ave to e mAnava bhale garva kare. 369 amRtamaya tathA manohara maMDalavALA ane sakala jIva lekane AnaMda ApanArA caMdranA kalaMkane je kaI dUra kare te bhale garva kare. 370 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'C6 zrI hitopadezamALA bhUovamadarahiehiM, nIighaDiehiM niyayavihavehiM / . . moijjai bhuvaNajaNo, riNAu jai hou tA gayo // 371 // gehesu gahirasatthattha-sattha-kusalANa jaiya viusANaM / AcaMdaM hujja siri, thirIkayA hou tA gavvo // 372 // tihuyaNamaNavilasira-maNorahAyaM'khaMDaNuDDamaro / khalio akAlamaccU, jaNassa jai hou tA gayo // 373 // dakkhA dakkhinnaparA, parovayArI piyaMvayA saralA / ajarAmarAya suyaNA, jai vihiyA hou tA gayo // 374 // iccAi kiMpi asarisama-payAsiya-niyaya-cariya-macchariyaM / jo tiNamiva niyai jaNaM, ko anno tiNasamo tatto // 375 // bhUtapamaE=parAbhisandhAnaM=jemAM prANIone pIDA vagere upajAvI nathI ane nItithI prApta karAyelA pitAnA vaibhava (lakamI) vaDe AkhA jagatanA lekene RNa=devAmAMthI mukAvI zakAya to bhale garva thAo.! 371 gaMbhIrazAstronA arthomAM kuzaLa evA vidvAna purUSanA gharamAM rahelI lakSmI caMdranI sthiratA jyAM sudhI che tyAM sudhI je sthira karAI hoya te bhale garva kare ! 372 traNe bhuvanamAM rahelA lokonA manamAM vilAsa karatA manerane akAle ja cUrI nAkhanArA bhayaMkara evA akAlamRtyune tame dUra karI zakatA he te garva karI zake che. 373 dakSasahaja pratibhAvALA-dAkSiNya guNavALA-paropakArI, priyabolanArA, ane saraLatA Adi guNavALA sajajanone ke purUSe rasAyanauSadhI-vaDe ajarAmara banAvyA hoya te te garva vahana karI zake che. 374 A rItanA ane bIjA paNa AvA AzcaryakArI kAryo kyAreya paNa keIe karyA nathI chatAM, mithyA abhimAna dhAraNa karI bIjAone tRNa jevA mAne che tenA jevo halako tRNu samAna bIje kayo mAnava hoI zake ? 375 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA kiriyA kAyakileso, suyaM ca sIlaM tavo javo sayalaM / vihalaM ikkapai ciya, attukkarisaM vahaMtassa // 376 // loyAvavAyamIru, niuNo niMdeu mA paraM sakvA / jai payaDai appathuI, tA so paraniMdao nUNaM // 377 // paraniMdA puNa bhaNiyA, jiNehiM jiyarAgadosamohehiM / kugaigamaNamUlabIyaM, saparesi kasAyaheutti // 378 // dhannA vinnAya hutta-tattaparicattaukkarisA / pasamAmayarasa sittA havaMti, suhiNo bhava duge vi // 379 // nirahaMkAro vi naro na, rocae tAva guNisu appANaM / jAva samunnaiheuM kayannuyannaM na payaDei // 380 // AkarSa-abhimAna dhAraNa karanAra AtmAnuM Avazyaka kriyAo, vIrAsana, AtApanAdi kAyakarleza, zrutajJAna, zIla, tapa, japa Adi sarva dharmAcaraNa niSphaLa bane che. 376 "aho ! A paraguNa asahiSNu che ! bhayaMkara mAtsaryavALo che!" e pramANe lokonA apavAdathI DaranAra ane catura evo mANasa bhale paranI niMdA na kare, paNa te je yukti pUrvaka potAnI stuti-prazaMsA karato hoya to mAnavuM ke e kharekhara paraniMdaka ja . 377 - rAga-dveSa ane mehanA vijetA zrI jinezvara dee sva ane parane kaSAyanuM kAraNa hovAthI para-nidAne durgatimAM javA mATe mULa kAraNa tarIke darzAvela che. 378 tattvanA jJAtA banI AkarSa daSano tyAga karanArA, ane prathama guNarUpa amRta rasathI siMcAyelA dhanya puruSa AbhavamAM ane parabhavamAM sukhI thAya che ! 379 10-kRtajJa guNaH ahaMkAra vagarane paNa mANasa jyAM sudhI samyaga prakAranI unnatinA kAraNabhUta kRtajJatA guNane jIvanamAM pragaTa karato nathI tyAM sudhI e potAne guNIonI gaNanAmAM Aropita karI zakatuM nathI. eTale ke te AmAM guNIomAM gaNato nathI. 380 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI hitezabhAzA lAi na sahassesu vi, uvayAekaro vi iha naso tAva / jo mannai uvayariyaM, so lakkhesu pi dullakkho // 381 // uttama-ahamaviyAre vImaMsaha kiM muhA juhA tume / ahamo na kayagdhAo, kayannuNo uttamo namo // 382 // naNu teNa rayaNagambhA, dharai gharA jaM kayannuNo purise / jaM puNa vahai kayagghe, teNaM ciya meiNI vi imA // 383 // acchau paccuvayAro, uvayArakaraMmi tA kayagghassa / evaM pi bhaNai dhiTTho, uvayarai bhaeNa mama eso // 384 // hujja varamaNuvayArI, paccuvayArammi maMtharo vAvi / jai maggiyaM pi labbhai, tA mA hujjA kayagdho haM // 385 // hajAro mANasomAM paNa upakAra karanAre maLatuM nathI, ane upakArIonA upakArane samajanAra ane mAnanAro mANasa te lAkhkhamAM paNa dekhAto nathI. 381 - he paMDita purUSa ! uttama ane adhamanA svarUpane vicAra karavAmAM muMjhAo cho zA mATe ? A jagatamAM kRtagha mAnavI je kaI adhama nathI, ane kRtajJa purUSa jevo koI uttama nathI. 382 kharekhara pRthvI kRtajJa purUSane dhAraNa kare che, mATe kavio pRthvI ne ratnagarbhA kahe che ane kRtadhra purUSane dhAraNa kare che, mATe medinI paNa kahe che. 383 upakAra karanArA mANasa upara pratyupakAra karavAno te bAjumAM rahe ! paNa dhRSTa e kRtajJa ema paNa bole che ke "A upakAra karanArane kAMI mArA para prema nathI; parantu mArI tAkAtanA bhayathI mArA upara upakAra kare che. 384 he bhagavan! ApanI pAsethI mAMgeluM maLatuM hoya to ApanI pAse ekaja mAgaNI karuM chuM ke "bhale huM upakAra karanAra na thAuM ! - athavA upakArane badale vALavAmAM samarthana thAuM, paNa kRtagha te na ja thAuM ! 385 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haNai kira parakaya , taNa kayagyo satti bhaNaTha jaNo / appaka ciya sukayaM, nihalAi esutti mahabuddhI // 386 // sAmaggI sAvikkho, parokyAro bhavijja va na vatti / uvayariyaM mannatANa, hujja kAnAma dhaNahANI ! // 387 // avaNiyaM sIsAo, tiNamuvayAraMti mannai kayannu / picchaha purisa-visesa, iyaro koDipi pamhusai // 388 // uvayAriNaM nigRhai, nIyajaNo riddhi-payari-saMpatto / uttamajaNo puNa tAma, visesao taM payAsei // 389 // uttama purUSoe karelA upakArane je nathI mAnatA te kRtajJa kahevAya che." kRtagha zabdano e artha loka bhale kare, paNa mArI buddhi "kRtagha" zabdano artha A pramANe kare che ke pote karelA sukatane je haNI nAkhe che, te ja khare kRtadina che."! . - pApakAra te dhanAdisAmagrI sApekSa che, e sAmagrI ApaNI pAse heca te paropakAra thaI zake ane e sAmagrI ApaNI pAse na hoya te na paNa thaI zake, paNa anya mANase ApaNuM upara upakAra karyo hoya te e upakArane mAnavAmAM ApaNane zuM dhana-hAni thaI javAnI che ? 387 manuSyapaNuM samAna hovA chatAM kRtajJa mANasa potAnA mAthA uparathI koIe eka taNakhaluM paNa dUra karyuM hoya, to te tRNu dUra karavAnA upakArane karaDenuM dAna karavA tulya mAne che, jyAre kRtana mANasa to ene koIe karoDanuM dAna karyuM hoya to paNa te dAnane tRNa jeTaluM paNa mAnatA nathI. 388 utkRSTa -ddhine pAmela nIca mANasa "A purUSe mArA upara zuM upakAra karyo che ?" ema belI upakArIne chupAve che, tyAre uttama purUSa "A purUSe mArA upara mahAna upakAra karyo che ema bolIne upakArInA upakArane vizeSa prakAre prakAzita kare che. 389 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA annaha kahamarihaMtA, titthayarasiriM aNuttaraM pattA / / uvayArissa kayannU , titthassa namutti japaMti // 390 // thevaM pi hu uvayAraM, mannaMti kayannuNo aimahagyaM / jaha ranne dinnakhIrA-malassa savarassa naranAho // 391 // sammattAiguNoho, aNabhiNiviTThassa mANase vasai / tamhA kugaipavesA, nirubhiyanyo abhiniveso // 392 // jaha ajjinnAu jaraM, jahaMdhayAraM ca taraNivirahAo / taha muNaha nisaMsAo, micchattaM ahiNivesAo // 393 // pasarai gADhAvego, jassa maNe abhinivesa-visavego / tammi pautto vi gurU-vaesamaMto na saMkamai // 394 // uttama purUSa upakArInA upakArane vizeSa karIne prakAzita na karatA hoya to kRtajJaziromaNi zrI arihaMta bhagavo anupama keTInI tIrthakaralakSmIne pAmyA pachI "tIrthane namaskAra thAo" ema kema bole ? ke je tIrtha temane upAsanA karavA dvArA tIrthaMkaralakamIne prApta karavA mAM parama upakArI banyuM che. 390 jema aTavImAM bhUlA paDelA ane tRSita thayelA keI eka rAjAnene bhIla purUSe pANIthI bharelo AmaLA (phaLavizeSa) ApIne tenI tRSAne zamAvI. kRtajJa evA te rAjAe paNa tRSAzAMta karavArUpa sAmAnya sahAya karavA badala te bhIlane mahAna upakAra mAnya tema kRtajJa purUSe cheDA paNa upakArane mahAmUle mAne che. 31 11-abhiniveza-parityAga guNa : abhiniveza (kadAgraha) vagaranA mANasanA manamAM samyaktvAdi pUrvokta guNono vAsa thAya che mATe durgatimAM praveza karAvanArA abhinivezane manamAM praveza karatAM pahelA ja rekI devo joIe.392 ajIrNa thavAthI jema tAva Ave che ane sUryanI gerahAjarImAM jema aMdhakAra utpanna thAya che, tema rAkSasasamAna abhiniveza (kadAgraha)thI mithyAtva utpanna thAya che ema samajI levuM. 393 je manuSyanA manamAM mithyA Agraha rUpa tIvra viSavege prasArane pAme che, tenA manane gurUnA upadeza rUpa maMtra paNa asara karI zako nathI. 394 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA.. 82 ikko vi abhiniveso, sadappa-sappuvva sappiro purao / rubhai viyaMbhamANaM, nariMdasinnaM va guNanivahaM // 395 // jassa maNa-bhavaNamaNahaM, tivvAmiNivesasaMtamasachannaM / vittharai tattha na dhuvaM, payattha-payaDaNaparA diTThI // 396 // kaTThamaNuTThANamaNuTTiyaM pi, taviyaM tavaM pi aitivvaM / parisIliyamamalasuyaM, hI hIrai abhiNiveseNa // 397 // ahaha bhavannavapAraM, carittapoeNa kevi pattAvi / tammajjhamiti puNa, ahiNivesa-paDikUla-pavaNahayA // 398 / / muttaNa mukkhamaggaM, niggaMthaM pavayaNaM ha hA ! mUDhA / micchAmiNivesahayA, bhamaMti saMsArakaMtAre // 399 // jema pheNa uMcI karIne mArga vacce rahelA eka sarSa paNa rAjAnA sainyane AgaLa jatAM rokI le che, tema A mithyA Agraha rUpI sarpa vilAsa karatA guNa samudAyane AgaLa vadhatAM aTakAvI de che. 35 - jenuM nirmaLa evuM paNa mane bhavana tIvra abhinivezanA gADha aMdhakArathI vyApta banI gayuM hoya, tenA manamAM jIvAdi padArthone pragaTa karavA mATe samyagadarzana rUpaparAdaSTi kayAreya vilAsa karI zakatI nathI. 36 khedanI vAta e che ke AcareluM kaSTakArI evuM paNa dharmAnuSThAna, tIvrapaNe tapelo tapa, sArI rIte pALeluM zIla ane nirmaLa evuM paNa zrutajJAna mithyA AgrahathI niSphaLa bane che. 397 kharekhara duHkhanI vAta to e che ke cAritra rUpI jahAjanI sahAyathI bhava samudranA kinArAne pAmelA paNa keTalAka mAnave abhinivezarUpa viparIta pavananA jhapATAthI pharI te bhavasamudranA madhyamAM pheMkAI jAya che. 398 : : mithyA abhinivezathI haNAyelA mUDha mANase mokSamArgarUpa nircanja pravacanane choDIne saMsAranI ghora aTavImAM bhaTake che. A paNa eka duHkhada bInA che. 39 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI himAMzamALA kaha tAla jaNo suklI, udggkumgdbmgitviyNgo| jAva na jiNacayaNAmaya-dahami nivvakra apANaM // 40 // jiNamayarahassamunno, micchAmiNisamunvahau anno| siyavAyakhAya buddhI, vi kuggahaM jati hi moho||401|| jiNapannattassa suyassa, bhagavao bhaavvittimmunnNtaa| viliyanANA loyA, niraisayA saMpaiyapurisA // 4.02 / / davvaM khittaM kAlaM, bhAvaM taha nANa-kiriya-nayajogaM / ussaggaM avavAyaM, vavahAraM nicchayanayaM ca // 403 // oheNa suNiya samma, visayavibhAgaM ayANiya imesi / jaM kiMci suttamittaM, juttisuhaM saMgaheUNa // 404 // - utkaTa kadAgraharUpI dAvAnalathI tapI gayelA aMgavALe mAnava jyAM sudhI jinavacananA amRta sarovaramAM DubakI lagAvI potAnI jAtane zAMta karatuM nathI, tyAM sudhI e sukhI kyAMthI hoya ? jinavacananA amRtanA pAna vagara aMge aMgamAM vyApelA abhinivezane tApa - jyAre ya TaLatuM nathI. 400 - jinamatanA rahasyane nahIM pAmelA anya darzanIomAM mithyA abhiniveza hoya te zakya che, paNa syAdavAda siddhAMtamAM pravINa buddhivALA jI paNa abhiniveza deSane AdhIna bane emAM te mohanoja mahimA che. 401 zrIjinezvaradee prarUpelAM pUjyatama zrutajJAnanAM rahasyane nahIM jANanArA ane samyaga jJAnarUpa locanavihoNA temaja duSamakALanA prabhAvathI avadhijJAnAdi viziSTa jJAnAtizaya vagaranA vartamAna kAlIna purUSa, dravya, kSetra, kAla, bhAva, jJAnanaya tathA kriyAnane saMbaMdha, utsarga ane apavAda, vyavahAra ane nizcayanayane AghathI sAMbhaLI samyagna pate e sarvenA viSayavibhAgane jANyA vagara, aMga ane anaMga sUtromAM rahelA yukti saha utsarga-apavAdAdinA vyAkhyAnamAM utArI zakAya evA paNa sUtramAtrane upara challe saMgraha karIne ane pUrvAcAryonI paraMparAthI AvelA sUtronA arthane avagaNI madavaza banelA je jIve Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihi nikobamAsamAhA puvAyariya-kamAmaya-tayatyamalahatthikaNa mayavasako / jaM payati kumaggaM, tamabhiNivesassa mAhappaM // 405 / / ko vA dusamasamutthe, mohahae iha jaNe uvAlabho / micchAbhiNivesahayA, jamAsi jiNanAha-samae vi // 406 // uyaha hayamohamahimaM, jaM jiNa-jiNapavayaNesu saMtesu / payaDiMsu kei kupaha, didruto nihnavA ittha // 407 // ya to me! higouttama-gu-saMho samAja | inhiM virai-sarUvaM, suyANusAreNa payaDemi // 408 // viraI iha panattA, jiNehiM dukamma-mamma-mahaNehiM / AsavadAra-niroho, so puNa dese ya savve ya // 409 // pANivahAIyANaM, pAvaTThANANa-desapaDiseho / desavirai tti samaNo-vAsagadhammutti sA hoi // 410 // unmArgane pragaTa kare che; temAM kharekhara abhinivezanuM ja addabhuta mAhAsya che. 402 thI 405 ( zrIjinezvaradevanA kALamAM paNa mithyA A grahathI jI pIDAtA hatA, te duSamakALamAM janmelA ane mehathI haNAyelA joIne teone zuM upAlaMbha Apavo ? 406 mahAmahanA mAhAtmyane te juo!je kALamAM bhagavAna zrIvIra ane temaNe prakAzelI dvAdazAMgI vidyamAna hatI, te kALamAM paNa abhinivezathI grasta banelA aneka lokee unmArgane pragaTa karyo hato; A viSayamAM nino dRSTAntabhUta che. 407 virati dvAra: A pramANe uttamaguNono saMgraha saMkSepathI kahyo; have zratanA anusAre virati dvArane pragaTa karIza. 408 duSkarmanA marmonuM bhedana karanArA zrIjinezvaroe AzravanA nidhane virati kahI che. te virati dezathI ane sarvathI ema be prakAranI che. 409 dezavirati :- prANAtipAtAdi pApasthAnane dezathI niSedha e dezavirati kahevAya che, ane te dezavirati zrAvakane dharma che. 410 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA - 4 paMca ya aNuvvayAI, guNavvayAI tu huti tinneva / sikkhAvayANi caurA, iya gihidhammo ime te y||411|| vANivada-purAvANa, catta-madurijade a | ri-Arja -samakA-se tada sada-fmAcharA jAvajjIva jIvaM, thUlaM saMkappiyaM niravarAhaM / tivvakasAo maNa-vaya-taNUhiM na haNe na ya haNAve // 413 // vaha-baMdha-chaviccheyaM, aibhAraM bhatta-pANavuccheyaM / / pANivahAo virao, vajjijja ime aIyArA // 414 // pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata ema bAra vatavALa gRhasthadharmazrAvakadharma che. 411 te bAra vrato A pramANe che - sthUlathI prANAtipAta viramaNa-1, mRSAvAda viramaNa-2, adattAdAnaviramaNa-3, maithunaviramaNa-4 ane parigrahaviramaNa-pa, A rIte pAMca Avrato che. diziparimANa-1, gopabhoga viramaNa-2, tathA anarthadaMDa viramaNa-3, A traNa guNavrata che. ane sAmAyika-1, dezAvagAsika-2, pauSadha-3 ane atithisaMvibhAga-4, A cAra zikSAtratA che. 411-412 sthUla prANAtipAta viramaNavrata - jAvajajIva sudhI saMkalpa pUrvaka niraparAdhI sthUla trasa jIvone tIvra kaSAyathI (=nirapekSa rIte), mana, vacana, ane kAyA vaDe haNe nahIM ane haNAve nahIM. 413 tIvra krodhathI krUratAthI vadha kare putrAdine tathA pazu Adine lAkaDImuThI Adi vaDe mAravA te-1, bandha-deraDAdi vaDe pazu tathA manuSyane bAMdhavA-2, chavi cheda kAna, nAka Adi aMgano cheda kare-3, - atibhArApaNa =krodhathI ke paisA bacAvavAnI vRttithI pazu athavA mANasa pAse na upADI zakAya, eTalo bhAra upaDAva-4, bhaktapAnabucachedatrakAdhathI mANasa ane pazuone khAvA-pIvAmAM aMtarAya kare-pa A pAMceya kAryo sthUla prANAtipAta viramaNa vratavALAne aticAra rUpa che. e aticArono tyAga karavAno hoya che. 414 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA ciM , jJAminAzaku ! kUDagasa kvijami ya, iha aiyAre ime cayasu // 415 // sahasA abhakkhANaM, rahasA ya sadAramaMtabheyaM ca / mosovaesaNaM kUDa-lehakaraNaM ca niccapi // 416 // sthUla mRSAvAda viramaNavrata: sthUla mRSAvAda rUpa asatya pAMca prakAranuM che. kanyAlIka-1, gavAlIka-2, bhUsyalIka-3; nyAsaharaNa-4, ane kuTasAkSI bharavI-5, kanyAlIka-kanyA zabdathI dvipada=badhA manuSyo levAM; tenA sambandhamAM rAgadveSAdi duSTa AzayathI asatya bolavuM te prathama asatya kahevAya.-1. gavAlIka ge zabdathI ahiM gAya, bheMsa, UMTa vagere badhAM ja catuSpada levAM, tenA saMbaMdhamAM rAga-dveSAdinA duSTa adhyavasAyathI asatya bolavuM te bIjuM asatya kahevAya.-2, bhUsyalIka=bhUmi zabdathI khetara, makAna, dukAna vagere sthAno samajavA tenA saMbaMdhamAM (rAga-dveSAdinA kAraNe) asatya bolavuM, te trIjuM asatya kahevAya.-3, . . nyAsaharaNakarakSA mATe keIe sepelI potAnI dhanAdi vastu (thApaNa)ne aMge asatya bolavuM te zuM asatya kahevAya.-4, kUsAkSI keIna levaDa-devaDanA vivAdamAM khoTI sAkSI ApavI tene pAMcamuM asatya kahevAya-415. bIjA aNuvratanA aticAre - sahasAbhyAkhyAna vagara vicAre keIne 'tu cera che" ityAdi ALakalaMka devuM te.-1, rahasyabheda=hAMsI, mazkarI vagerethI kaIkanI guptavAta bIjAne karavI te-2, * svadArAmaMtrabheda vizvAsathI potAnI strIe karelI guptavAtane jAhera karavI te.-3, mRSA-upadeza vagara vicAre ajANatA ke atikrama vagere dvArA bIjAne asatya bolavAnI preraNA ApavI te. 4, , HlekhakaraNa vagara vicAre-ajANatAM ke atikrama vagere dvArA beTAM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hisAriyALI duvihamadattAdANaM, thUlaM suhumaM ca tattha suhumamiNaM / . . taruchAyATThANAI, thUlaM nica-niggahAikaraM // 417 // corovaNIyagahaNaM, takkara loga viruddharajgamaM / kUDatula-kUDamANa, tappaDirUvaM ca aiyArA // 418 // mehunnaM pi hu duvihaM, thUlaM suhumaM ca suhumamiyamittha / iMdiyavigAramittaM, thUlaM savvaMgasaMbhogo // 419 // . . lekha, beTAM dastAveja vagere lakhavA te-pa, o pAMca bIjA aNuvratanA aticAra che. 41. sthUla adattAdAna viramaNa vrata - adattAdAnanA be prakAra che, skUla ane sUkama. temAM vRkSAdinA mAlikanI anujJA lIdhA vagara vRkSAdinI chAyAmAM besavuM; tene sUkSma adattAdAna kahevAya che. A sUkSma, adattAdAna prAya: sarva-virati, viSayaka che. je grahaNa karavAthI rAjA vagerethI zikSA thAya, te sthUla adattAdAna kahevAya. tenuM viramaNa karavuM e trIju aNuvrata che. 417 trIjA aNuvratanA aticAra - tenAhatAdAnare corIne lAvelI vastu grahaNa karavI te-1taskaraga=tame corI kare, ema belI corI karavA preraNA karavI. ane corI karavA mATe khAtara pADavA keza-kedALI tathA kAtara vagere zastro ApavAM te-2, viruddharAjya gamana zatru rAjAonA rAjyanI maryAdAnI bhUmimAM te rAjAne niSedha hovA chatAM javuM te-3, kUTatulakUTamApolamAM ane mApamAM ApavAmAM ochuM ApavuM ane levAmAM vadhu levuM te-4, tapratirupa banAvaTI vastuo sAcI vastunA badalAmAM ApavI. athavA banAvaTI vastuone sAcI vastumAM bheLaseLa karIne ApavI te-5, trIjA aNuvratanA A pAMca aticA2 che. 418 sthUla maithuna viramaNa vrata: maithuna paNa be prakAranuM che skUla ane sUma, mananA vikArathI mAtra Indriyone vikAra e sukSmamaMthana kahevAya; emAM vacana ane kAyAnI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hilokyasamAlA .. duvihaM tiviheNa divyaM, egavihaM tivihaM tiriyamehunna / mANusassa paradAraM, vajjijja ramija va sadAre // 420 // vajjai ittiri-apariggahiyAgamaNaM aNamakIDaM ca / paravivAhakaraNaM, kAme tivvAmilAsamiha // 421 // duviho pariggaho vi hu, thalo suhumo ya tatva paradavve / mucchAmittaM suhumo, thUlA u dhaNAi nava bheo // 422 // kupravRtti na hoya. pati-patnI vagerenA savagano bhaMga kare e sthUla maithuna kahevAya. 419 * mithuna divya ane dArikanA bhedathI paNa be prakAre che; audArika maithuna tiryaMca ane manuSyanA bhedathI be prakAre che ane divyamathuna bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnikanA bhedathI cAra prakAranuM che. divyamathunamAM mana, vacana, kAyAthI karavA ane karAvavAnI virati karavAnI hoya che. tiryaMca maithunamAM mana, vacana ane kAyAthI karavA vaDe maithunane tyAga karavAno hoya che, ane manuSyanA mithunamAM svadAra saMtoSa athavA paradA rAgamana-niSedha rUpa be prakAranI virati karavAnI hoya che. 420 cethA aNuvratanA aticAre - itvarAgamanaDA kALa mATe rakhAta tarIke rAkhelI strI sAthe maithuna sevavuM te-1, aparicahitAgamana=mAlIka vagaranI strI sAthe maithuna sevavuM te-2, anaMgakIDA=strInI yoni ane purUSanu liMga e baMnene choDI bAkInA aMge sAthe strI purUSa kAmakrIDA kare te-3, paravivAhakaraNa=patAnA putra-putrI Adi sivAyanA bIjA svajanAdinA putra-putrI AdinAM lagna karavAM te-4, tIvrakAmAbhilASa viSaya-sevanamAM ati pramANamAM Asakti karavI te-5, A pAMceya aticArane cothA aNuvatavALo AtmA tyAga kare. karela parigraha parimANuvrata: parigraha paNa sUkSma ane sthUla ema be prakAre che. kaiI paNuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA - khittAi hirabAI dhaNAi dupayAi kuppamANakamo / / gAya-vAdhana- sAmarda ne gurU 42rUA. cIja para mUcha karavI e sUmaparigraha kahevAya, ane dhana, dhAnyAdi nava prakArane sthUla parigraha kahevAya, te bannenuM parimANa karavuM e parigraha parimANavrata kahevAya. 422 pAMcamAM aNuvratanA aticAre :- kSetrAdi, suvarNAdi, dhanAdi, dvipadAdi, rupyAdi, A pAMca vastuomAM je saMkhyAdi pramANano niyama karyo hoya tenuM jana-1, pradAna-2, baMdhana-3, kAraNa-4 ane bhAva-5, e pAMca vaDe ullaMghana karavuM e pAMca aticAronuM pAMcamA vratamAM varjana karavAnuM hoya che. jana=kSetra, vAstu vagerenuM saMyojana kare, jema amuka pramANamAM khetara, ghara vagere rAkhavAno niyama karyo hoya, pachI bIjuM meLavavAnI IcchA thAya "mAre niyama na bhAMgI jAya" e vicArathI pitAnI bAjunuM khetara athavA ghara laI vADa ke bhIMta toDI banene eka khetara ke eka ghara banAvavuM te. AmAM dhArelI saMkhyAnuM ullaMghana na thavAnA kAraNe vyavahA2 nayathI vratano bhaMga na thAya, paNa parigrahamAM pramANa vadhavAnA kAraNe nizcaya nayathI te vratane bhaMga ja thAya che, mATe bhaMgAbhaMga rU5 aticAra che-1, pradAna potAnA niyama karatAM adhika suvarNAdinI prApti thatAM pote rAkhe te niyama bhaMga thAya; mATe bIjA pAse rakhAvavuM, te paNa aticAra kahevAya.--2, baMdhana amuka pramANamAM dhanAdino niyama lIdhA pachI kaI devAdAra ke bheTa ApanAra dhanAdi ApavA Ave tyAre pitAne niyama bhAMge nahI, e apekSAthI pite na rAkhatAM "mArUM thoDuM ochuM thayA pachI laIza" ema vicArI ApavA AvanArane kahe ke "hAla tuM rAkha thoDA divasa pachI pahoMcADaje ema kahevuM athavA te dhanAdilaIne vastraderaDAdithI bAMdhI thApaNanI mAphaka pitAnA gharamAM mukAvI devuM, e paNa aticAra che.-3, kAraNa-garbhAdhAna garbha dhAraNa karAve jema varSa-bevarSa vagere amuka mudata sudhI mAre ATalI saMkhyAthI vadhAre. gAya, bheMsa vagere * Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri: hioSaesamAlA 89 ', 3 DhADho--tiriyAvitti, rAmmAsA hAjamALa | gamaLa--parimALa--La, muLaya hor naminheM / / 42 / / vajjaha icchAikama - muDDhA hotiriya disipamANagayaM / taha caiva khittavuDhi, kahiM vi saha aMtaraddhaM ca / / 425 || na rAkhavAM. e niyama karyA bAda thADA vakhata pachI e vicAre ke hAlamAM gAya vagerene garbha raheze, te niyamanI mudata pUrI thatAM pahelAM ja vAcharaDA AdinA janma thaI jaze, ethI mArA niyama bhAMgI jaze mATe thADA vakhata pachI garbha rahe te niyama na bhAMge; ema vicArI keTalAka kALa pasAra thayA pachI garbha dhAraNa karAvavA e aticAra che-4, bhAva=mukhya eTale gharanA vAsaNa vagere 'gharavakharI' emAM amuka pramANathI vadhAre na rAkhavu evA niyama karyA pachI bheTa vagere Ave tyAre niyama uparAMta vadhI javAthI niyama bha`ga thaI jAya. mATe bheTa AvelA vAsaNAdi ane peAtAnA vAsaNAdi bhAMgI eka anAvavuM; e aticAra che-5, A pAMca aticArAnu pAMcamA aNuvratavALAe vajana karavuM joie. 423 traNa guNavratamAM prathama diziparimANavrata : urdhva, adhA ane ticchI dizAmAM cAra mahinAdinA kAla-pramANa vaDe gamananuM pramANa karavuM, e diziparimANu nAmanuM prathama guNa vrata che. 424 prathama guNavratanA aticAro : udhva, adhaH, ticchI dizAne lagatuM gamana karavAnA viSayamAM je ceAjanAdi pramANanA niyama karyAM hoya, tenA upayAga na rahevArUpaanAbhAga, vicAra vinA javAthI sahasAtkAra ane javAnI icchAdi karavA rUpa atikrama, vyatikrama, vagerethI ullaghana karavu, emAM urdhva diziparimANAtikrama-1, adhAdiziparimANuAtikrama-ra, tiryaMgadiziparimANAtikrama-3, ema traNa aticAra thAya che. kSetravRddhi=eka dizAmAM javAnuM pramANa ghaTADI bIjI dizAmAM pramANa vadhAravuM, tene kSetravRddhi kahevAya. jema cAre dizAmAM seA se ceAjanathI AgaLa na javuM, evA niyama karyA pachI keAika vAra daza ceAjana * eka dizAmAM vadhAre javAnA prasaMga Ave, tyAre bIjI dizAnA daza i Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | e hitApadaMzamAbA bhogovabhogaparimANa, karaNamitto guNavvayaM bIdhe / taM bhoyaNao taha, kammao ya duvihaM muNeyavvaM // 426 // mothaLo vine, zani vakaGS:-jItIyA !. paMcuMbariM mahu~ merayaM ca rayaNIi bhataM ca // 427 // saccittaM paDibaddhaM, apaula-duppaula-tucchabhakkhaNayaM / bhoyaNao aiyArA, vajjeyavvA ime paMca // 428 // jana kApI je dizAmAM javuM hoya te dizAmAM jana vadhArI gamana karavuM, tene kSetravRddhi nAmane ce aMticAra kahevAya-4, smRtibhraMza=dizAomAM javAnuM jeTaluM pramANa dhAryuM hoya, te javAnA samaye ativyAkula thavAnA kAraNe pramAdathI athavA smaraNa zakti nahIM hovAthI bhUlI javuM. jema se jana dhAryA pachI yAda na rahyuM, ke "meM se jana dhAryA che ke pacAsa ?? A pramANenA saMzayamAM pacAsa janathI uparAMta jAya to aticAra lAge ane se yejanathI uparAMta jAya te te niyamane bhaMga thAya che. 425 bIju bhegopabhoga viramaNavrata - - bhega ane upaga padArthonuM saMkhyAdi rUpe pramANa karavuM te bhege pabhoga parimANa nAmanuM bIju guNavrata kahevAya. je vastu ekavAra bhegamAM upayogI thAya te anna, phala, kulAdi bhagapadArtha kahevAya, ane je vAraMvAra bhegamAM upayegI thAya te strIvastrAdi upabhoga padArtha kahevAya. A vrata jana ane karmathI ema be prakAre jANavuM. 426 bhajanathI A vrata jeNe svIkAryuM hoya teNe nIcenI vastuono tyAga karavo joIe. 4ra7. DuMgaLI, mULA, baTATAM vagere anaMtakAya. pAMca udumbara-uduMbara, vaDa, plekSa, kAka=pArasa pIpaLo, ubara ane pIpaLe, e pAMceya vRkSanA phaLa trasa jInI bharapUra hovAnA kAraNe teno tyAga karavo joIe. madha, madIrA, mAMsa ane rAtribhejanane paNa tyAga kare joIe 4ra7 bIjA guNavratanA aticAro - sacittAhAra-sacittanA tyAgIne anAga, sahaMsAtkAra, ane Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hijaesamAlA ~ ~ ~ kammayaoM puNa itthaM, paDivanne savvameva kharakamma / vajjeyavvaM niccaM, kiM puNa iMgAlakammAI // 429 // jIvana sArI rIte suvA vANijja cevaya, daMta lakkha-rasa kesa visavisayaM // 430 // sacittavastu khAvAdinI irachA svarUpa atikramAdivaDe sajIva vastune khAvAdinI pravRtti karavI. te sacittAvAra nAmane aticAra kahevAya-1, sacittapratibaddhAhAra:-sajIvavRkSomAM lAgelo guMdara vagare, acitta vRkSone vaLagelAM pAkAM phaLo vagere, temaja jemAM bIja, gArelA vagere sacitta hoya evAM khajura vagerene sacitta pratibaddha kahevAya. tene anAbhe gAdivaDe khAvAdinI pravRtti karavI te sacittapratibaddhAhAra nAmane aticAra kahevAya-2, apaphavAhAra nahIM pAkelA kAMgaDu maga vagerene anAgAdithI khAvA vaDe apakuvAhAra nAmane aticAra lAge che-3, duSpakuvAhAra - aDadhA kAcAM pAkAM evA ghauMnA pAka vagere anAbhogAdithI khAvA vaDe duSpAhAra nAmane aticAra lAge che-4, * tucchauSadhibhakSaNa-bhUkhazamAvavAmAM asamartha evI kAcI maga vagerenI phaLIonuM anAbhegAdivaDe bhakSaNa karavAthI tucchauSadhibhakSaNa nAmane aticAra lAge che-pa, e pAMceya aticArone tyAga kare joIe. 28 karmathI jeNe bhegapabhoga viramaNavrata svIkAryuM hoya teNe kharakarmane tyAga karavo joIe ane paMdara karmAdAnano paNa avazya tyAga kara joIe. keTavALapaNuM (phejadAra, pilIsa, guNipAlapaNuM jelara, vagere jemAM. jIvone trAsa thAya tevAM kAma karavAM paDe evI (je sarakArI nokarI) tene kharakama kahevAya. 429 15 karmAdAna : aMgArakarma -lAkaDAM bALI kalasA pADavA, enAthI AjIvikA calAvavI, emAM chae kAyanI hiMsA thavAno saMbhava che. je je kAryo agninI virAdhanAthI thAya te dareka aMgArakarma kahevAya. bhaTThAthI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI hitApadezamALA anAja sekavAM, iTA vagere pakAvavI, kuMbhAra, luhAra, sAnI vagerenA dhaMdhA karavA vagere aMgArakama kahevAyA-1. vanaka :-vana=ja'gala tenAM kameryAM eTaleke kApelAM ane nahi kApelAM jaMgaleA, vRkSeA pAMdaDAM, phula ke phaLo vagere veMcavA tathA anAja daLavAM, pI'savAM vagerethI AjIvikA calAvavI mukhyatayA jemAM vanaspati jIvAnI hiMsA ghaNI hoya tevA dhaMdhAne vanakarma kahyuM che. AvA kAryamAM vanaspati jIvA tathA tene AzrayIne rahelA bIjA paNa sthAvarathI mAMDI pa`cendriya jIvAnI hiMsAnA sabhava hAya che.-2 sADIkama ! gADAM ke tenA avayava vagere ghaDavAM veMcavAM tene sADIkrama kahevAya. vartamAnamAM meTara, rIkSA, vimAna, vagere yAMtrika vAhanAnA aMgA vecavA ghaDavA ghaDAvavA vagere paNa sADIkama kahevAya che.-3 bhATakakarma :-gADAM, baLada, UMTa, pADA gheADA, gadheDAM, khaccara vagerethI bhADu' upajAvavA mATe bIjAnA bhAra khecAvavA, upaDAvavA tene bhATakakarma kahevAya-4 sphoTaka ka :-pRthvIne khAvI, phADavI, kuvA kheADhAvavA, haLathI jamIna kheDavI, pa tA ke khINamAMthI pattharA kaDhAvavA vagere sphATakakama kahevAya.-5 A rIte pAMca karUpa karmAdAna kahyAM. have vyApArarUpa pAMca karmAdAna kahe che : daMtavANijya-dAMta, keza, nakha, hADakAM, cAmaDAM vagere trasa jIvAnA aMgAne tenA utpatti sthAne jaIne vyApArAthe kharIda karavAM tene daMtavANijya kahevAya. anya sthaLe kharIdavAthI A aticAra nathI lAgatA. utpattisthAne kharIdanArane enA nimitte karAyelI jIvAnI hiMsAnA mahAn doSa lAge che. mATe tene aticAra lAge che.-6 lAkSAvANijya :-lAkha, mana:zIla, gaLI, dhAtakI TaMkaNakhAra Adi cIjoneA vyApAra karavA te lAkSAvANijya kahevAya che. A vyApAramAM ghaNA trasa jIveAnI hiMsA thatI hAvAthI atipApanuM kAraNa che.-7 savANijya :-mA khaNu, carabI, dArU, majjA vagerenA vyApAra karavA te rasavANijya kahevAca-8. kezavANijya :-kezavALA jIvAnA vyApAra karavA eTale ke dAsadAsI Adi manuSya tathA gAya, gheADA, UMTa, khakarAM, gheTAM vagere kezavALA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA - ~ eva khu jjatapIlaNa-kamma nilaMchaNaM ca davadANaM / 14 sara-TU-sAMcaso, rasarUpouM ra blijja karUNA pazuone tathA rUvATIvALAM pakSIone, tathA tenAM pIMchAMno vyApAra kare te kezavANijya kahevAya-9, viSavANijya -dareka jAtanA viSa, talavAra vagere zastro, haLa tathA pANI kheMcavAnA reTa vagere, lAkaDAnA, lokhaMDanAM, mATInAM ke cAmaDAnAM sAdhano, koza, kuhADe, kadAlI, pAvaDA vagere sAdhano tathA haratAla vagereno vyApAra karavo, te viSavANijya kahevAya-10. 430 yaMtrapIDanakama -tala, zeraDI, sarasa, eraMDA vagere pIlavA. araghaTTa vagerethI pANI vagere kheMcavuM, tela vagere mATe dalile kare, vagerene vyApAra kare te cannapIDanakarma kahevAya-11. nilaMchanakama UMTa, pADA, baLada vagerenA nAka viMdhavAM, baLadaghoDAone AMkavA, teonA aMDakoSa kApavA, UMTanI pITha gALavI. baLada vagerenA kAna-nAka kApavAM, gaLakaMbala chedavI, vagere nilaMchanakarma kahevAya. emAM e jIne khuba pIDA thAya che-12. davAgnidAna --kuTeva ke kUtuhalathI athavA dharmabuddhithI jaMgala, gAma, nagara vagere saLagAvavAM, tene davAgnidAna nAmanuM karmAdAna kahevAya che-13. sarakazeSaNakarma savara, nadIo ke dro vagerenAM pANInuM zoSaNa karavuM te-14. asatIpoSaNa-durAcAriNI strInuM tathA pipaTa, menA, kutarAM, bilADI vagere hiMsaka prANInuM poSaNa karavuM, te pApanA piSaNarUpa hovAthI meTA de SarUpa che-15. A paMdara karmAdAno karavAM e bhegapabhoga viramaNavratanA aticAro che. AmAM ghaNuM ghaNuM jInI hiMsA thatI hovAthI mahApApa baMdhanA hetubhUta che, mATe bIjA guNavratavALAe A aticArone tyAga kare joIe. 431 . . . . . . . . . . Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 1 2 3 avajjhANa- pamAyAyariya, hisaddhANe ya prAvauvA se 1 cauhA aNatthadaMDo, tattha iyArA ime paMca || 432 // zrI hitapradezamALA 1 ra 3 4 kaMdaSpaM kukuiyaM, mohariyaM saMjuyAhigaraNaM ca / 5 uvabhogaparIbhogAi regayaM caiva vajjijjA // 433 // trIjI anaaDa viramaNavrata : - zarIra, indriya, svajanAdinI sevA vagerenA mAjana vinA manuSyA je daMDa (pApa kAryA) kare, te ana daMDa kahevAya. te ana IMDa cAra prakAranA kyo che.-- 1-apadhyAna-A raudradhyAna rUpa che. ra-pApApadeza-narakAduirgati -tA kAraNa rUpa khetI AdinAM pApakAryAM karavA mATe khIjAone preraNA karavI jema khetara kheDA' 'sAMDhAnu damana karA' gheADAone khalI karA' 'zatruone jAhera kareA' 'mazIna-yaMtra cAlu karA' 'zastro sajja kA' vagere preraNA karavI e pApApadeza kahevAya. hiMsakArpaNa--jenAthI jIvAnI hiMsA thAya tevA ghaTI, koza, kuhADA, muzaLa, talavAra, baMduka vagere zasro; agni ke agni saLagAvavAnAM sAdhanA tathA jhera ke jherI vastuo apavAdathI dAkSiNya karavA ceAgya sivAya bIjA koIne ApavI, tene hi sakANu anaDa kahevAya.-1 pramAdAcaraNa-pramAdathI pravRtti karavI te. jema ke madirA-pAna karavuM, viSayApabhAga karavA, kaSAya karavA, uMghavuM ane vikathA karavI e pAMcane pramAdAcaraNa kahevAya che.-2432 trIjA guNavratanA aticAro H kanda : viSayavAsanA jAge tevA vikArI vacanA khelavA ke viSayAnI vAtA karavI tene kannUpa kahevAya-1. kautkaccha :-bhAMDa bhavaiyAnI jema kharAba ceSTAo karavI te-2. saMyuktAdhikaraNa :-AtmA naraka vagere krutinA adhikArI ane tevA khAMDaNIyuM, sAMkhela' vagera sAdhanA joDelAM taiyAra rAkhavAM te. (AvA hiMsaka sAdhanA judA judA sthAne rAkhavA joie jethI mAMgI na zake ane mAMge te niSedha paNa sahelAIthI karI zakAya-3. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liri nibhAnAmatamAlA sAvajjemarajogANa, vajjaNA seyazobhayasaruvaM / sikkhAvayANa paDhama, bhannai sAmAiyaM eyaM // 434 // maNa-vayaNa-kAya-duppaNihANaM iha jattao vivajjei / sai akaraNaM ca aNavaTTiyassa tahakaraNayaM ca gihI // 435 // maukhaya-jema tema bolavuM, eTaleke bIDrAIthI bolavuM, asatya - vacana belavuM, saMbaMdha vinAnuM bolavuM, niSkAraNe vAraMvAra belavuM, tene maurya kahevAya-4. | bhegopabhogAtiriktatA -potAne jarUra karatAM vadhAre pramANamAM bhegasAmagrI ke upabhegasAmagrI rAkhavI te-5. anarthadaMDa viramaNa vratavALA AtmAe A pAMceya aticAre varjavA joIe. 433 ' sAmAyika nAmanuM prathama zikSAtrata - - cAra zikSAtramAM sAvadyAga=pApa vyApAranuM varjana ane niravadya ga=niSpA5 vyApAranuM sevana be prakAre paheluM sAmAyika zikSA vrata che. 434 pahelA zikSAtratanA aticAre: mana, vacana ane kAyAnuM duppaNidhAna=pApa vyApAramAM mana, vacana kAyAne joDavAM, te traNa aticAra prathama zikSAvratamAM lAge che 1thI3. smRtyakaraNa-pramAdAdinA kAraNe sAmAyika karavAnA avasare sAmAcika na karavuM ke karelA sAmAyikane bhUlI javuM tene smRti-akaraNa kahevAya-4. anavasthita karaNa-anAdara-sAmAyika karavAmAM anukula saMga hovA chatAM niyamita samaye sAmAyika na karavuM, game tyAre ane game te rIte karavuM, sAmAcikane samaya pUro thatAM pahelAM ja pArI levuM vagerene anavasthita karaNa nAmane aticAra kahevAya-pa. A pAMceya aticAronuM vajana sAmAyika vratavALA AtmAe karavAnuM hoya che. 435 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hitopadezamALA - ~ ~ disivayagahiyassa disA, parimANasseha paidiNaM jaMtu / gamaNaparimANakaraNaM, bIyaM sikkhAvayaM eyaM // 436 // vajjai iha ANayaNappaoga pesappaogayaM ceva / sadANuvAya-rUvANuvAya-vvahipuggalakkhevaM // 437 / / dezAvagAsika nAmanuM dvitIya zikSAvrata - urvAdha vagare dizAomAM gamananuM parimANa karavuM te dezAvagAsika nAmanuM bIju zikSAvrata kahevAya che. 436 bIjA zikSAvratanA aticAro: preSaNaH-dezAvagAsikannatamAM javA-AvavA vagerenuM amuka pramANamAM niyamana karyuM hoya, pachI kaI prayojana AvI paDatAM, "huM jAte maryAdA bahAra jaIza to niyamabhaMga thaze mATe bIjAne mokaluM, ema vicArI bIjAne mekalI kAma karAvI levuM te-1. Anayana prayoga niyamita karelI bhUminI bahAra rahelI kaI paNa vastunI jarUra paDe tyAre jAte levA jAya te niyama bhAMge mATe nokarAdi pAse maMgAve te Anayanapravega kahevAya-2, zabdAnupAta :A vratamAM jyAM rahyo hoya te makAna, makAnanI vADa ke makAnane keTa vagerenI maryAdA bahAra na javuM, ema abhigraha karyo hoya ane pachI prayajana AvI paDatAM "huM jAte maryAdA bahAra jaIza te mArA vratane bhaMga thaze" ema samajI makAnAdinI maryAdAmAM rahIne udharasa-chIMka vagerethI makAnanI maryAdA bahAranA mANasane bolAve, tene zabdAnupAta aticAra kahevAya-3: rUpAnupAta -zabdAnupAtanI mAphaka avAja na karatAM potAnuM rUpa dekhADIne bahAranA mANasane bolAvo, tene rUpAnupAta aticAra kahevAya-4. pula prakSepa -potAnA tarapha bIjAnuM dhyAna kheMcavA paththara, ITa, kAMkare vagere tenA tarapha pheMkIne bolAva, tene pula prakSepa aticAra kahevAya-pa. dezAvagAsika vratamAM A pAMceya aticAre lAge che eno paNa A vratavALA AtmAe tyAga karavo joIe. 437 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSaesamAlA AhAra-dehasakAra-baMbha-vAvAracAganiSphannaM / iha posahaMti vuccai, taiya sikkhAvayaM pavaraM // 438 // duvihaM ca imaM neyaM, dese savve ya tattha sabammi / sAmAiyaM pavajjai, niyamA sAhuvva uvautto // 439 // appaDi-duppaDilehappamajja sijjAi vajjaI itthaM / sammaM ca aNaNupAlaNa-mahorAIsu savvesu // 440 // pauSadha nAmanuM trIju zikSAtrata: AhAra khAvuM, pIvuM te-1, zarIra satkAra-nAna karavuM, tela caLavuM, caMdana-barAsa lagADavuM, phala vagereno upaga kare, pAvaDara, krIma vigere vAparavuM te. tathA Rtune anukULa rezamI vagere vastra paheravAM ityAdi-2, abrahma:-maithuna sevavuM-4, sAvagha kama -khetIvADI vagerene vyApAra kare e cAreyano aSTamI Adi parva tithiomAM tyAga kare tene pauSadha nAmanuM zikSAtrata kahevAya che. 438 te pauSadhavrata deza ane sarvathI ema be prakAre che-parvatithimAM tathA parvatithi sivAyanA paNa divase mAM sAmAyika uccaryA vinA vivekI zrAvaka AhArAdi catuSTayane tyAga kare, ene dezapauSadha kahevAya, ane sAmAcikana svIkAra karI sAdhunI mAphaka upagavALo thayela zrAvaka AhAra, zarIra satkArAdi catuSTayane tyAga kare, tene sarvapauSadha kahevAya. 439 trIjA zikSAvratanA aticAro - pATa, pATalA vagere pauSadhepagI dareka vastuone pramAdane kAraNe AMkhathI joyA vinA athavA jema tema joIne levA-mUkavI, te pauSadhavratamAM prathama aticAra che. 1, saMthAro, kAMbaLI, vastra vagere pauSadhanAM upakaraNene pramAdanI AdhInatAnA kAraNe dRSTithI sArI rIte joyA vinA athavA jema tema joIne levAM mUkavAM te bIjo aticAra che. - IMDila, mAtra, lezama vagere tyAjya vastuone paraThavavAnI bhUmine pramAdanA kAraNe daSTithI sArI rIte joyA vinA athavA jema tema joIne UDila, mAtru, vagere paraThavavuM, e trIje aticAra che-3. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI hitopadezamALA annAiNaM suddhANa, kappaNijjANa desakAlajuyaM / dANaM jaINamuciyaM, cautthaM sikkhAvayaM biMti // 441 // saccitanikkhavaNayaM, vajjai saccittapihiNayaM cev| . kAlAikkama paravavaesaM, macchariyaM ceha // 442 // pauSadhavatamAM Adara na hovAnA kAraNe pauSadhanI pratyeka pravRtti jema tema karavI te anAdararUpa ce aticAra che. pauSadhamAM AhAra-zarIra satkArAdi cArane lagato je niyama karyo, hoya tenuM pramAdathI pAlana na karavuM, te pAMcamo aticAra che. pauSadhavratavALAe A pAMce aticArane rAtri-divasAdinA dareka pauSadhamAM tyAga karavo joIe. 440 atithi saMvibhAga nAmanuM cothuM zikSAtrata - deza-kALane ucita, sAdhuprAgya AhAra, pANI, vastrAdinuM je dAna karavuM, tene zrIarihaMta-gaNadhara bhagavo atithi saMvibhAga nAmanuM thuiM zikSAtrata kahe che. 441 cothA zikSAvatanA aticAra - - sacittanikSepaH-sAdhune devA gya vastu pitAnI pAse hovA chatAM, nahi devAnI buddhithI kAcuM mIThuM, sacitta pANI, vanaspati vagere sacitta vastu upara mUkI devI, tene sacittanikSepa aticAra kahevAya-1, sacittapidhAna sAdhune ApavA gya vastune na devAnI buddhithI vanaspati, kAcuM mIThuM, pANI vagere sacitta vastuthI DhAMkI devI te-ra. kAlAtikrama -sAdhuone AhArAdi ApavAnI IcchA na hovA chatAM ApavAnI taiyArI batAvavA bhikSAnA samayane sAcavyA vagara vahorAvavA mATe moDA-vahelA bolAvavA javuM tene kAlAtikrama aticAra kahevAya-3. paravyapadeza sAdhune na devAnI icchAthI vaharAvavA gya vastu mATe gharanA mANase samakSa bole ke "A vastu pArakI che; ApaNI nathI" temaja lAbha levAnI bhAvanAthI pArakI vastune potAnI jaNAvavI te. 4 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovapasamAlA iya daMsaNamUlAI, bArasa vi vayAI sugurupayamUle / gihriya paripAlaMtA, niyamA sussAvagA huMti // 443 // eyANa niraiyArANa, sudiDDhasammattamUlapeDhANaM / paripAlagaMmi diTTho, didruto ceDaganariMdo // 444 // micchaTThiI surAsura-naravaipamuhehiM pANaharaNe vi / khobheu na samatthA, niggaMthAo pavayaNAo // 445 // pajjusaNe caummAse, pavvadiNadvAhiyAsu savisesaM / jiNapUyAi payaTTA, visiTTatavabaMbhaceraDDhA // 446 // matsara :-sAdhu koI vastunI mAgaNI kare tyAre temanA para matsara= arUcI karavI athavA sAdhunI mAgaNIthI sAmAnya sthitivALAne vaherAvatA joIne, zuM A garIbathI paNa huM halakuM chuM? ema vahorAvanAra upara mAtsarca karI vahorAvavuM, tene matsara kahevAya-5 bAramA vratanA A pAMceya aticAro che, mATe atithi-saMvibhAga vatavALA zrAvake A aticArene tyAga karavo joIe. 442 samyagadarzana sahita A bAreya vrato saddagurU pAse grahaNa karIne pAlana karanAra mANase niyamA suzrAvaka bane che. 443 sudaDha samyaktva rUpI pAyAvALAM, A vratanuM aticAra rahitapaNe pAlana karavAnA viSayamAM zrI ceDArAjA daSTAnta rUpa che. 444 jIvana-maraNane prasaMge upasthita thAya to paNa mithyAdaSTi sure, asara ane rAjAo vagere te suzrAvakane ninya pravacana=arihaMta paramAtmAnA zAsanathI calAyamAna karavA samartha banI zakatA nathI. 445 paSaNamahAparvamAM, sAMvatsarika parvamAM, mAsI parvamAM-(kAtika kAzana ane ASADhI comAsAmAM) savizeSa jinapUjA kare che, viziSTa prakAranA tapamAM pravRtta thAya che ane brahmacaryanuM pAlana kare che. 446. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 100 - zrI hitopadezamALA ceiya-jai-sAhammiya-kajjesu va jujjai ya ja mittaM / taM mitta ciya atthaM, sesamaNatthaM ti mannaMtA // 447 // sai sAmatthe sammaM, rakkhatA ceIyANa davAI / sAhAraNadaviNeNaM, satta vi khittAI pINaMtA // 448 // . rahajatta-titthajattA-pamuhehiM pavayaNaM pabhAvitA / iya je baTuMti gihI, na tesi nivvuipaho dulaho // 449 // jaM puNa pANivahAINa, tivihaM tiviheNa savvasaMvaraNaM / sA hoi savvaviraI, viraI bhava bhamaNa dukkhANaM // 450 / / paMca ya mahavvayAI, samiio paMca tinni guttiio| khaMtippamuhA :ya guNA, iya jaidhammo samAseNa // 451 // - te suzrAvaka, zrIjinabiMba, sAdhu ane sAdhamikenI bhakti kAryomAM jeTalA pramANamAM potAnA dhanane saddavyaya kare che, teTalA dhanane ja lAbhakArI mAne che ane bAkInA dhanane teo anarthakArI mAne che. 447 ' sAmarthya hoya te devadravya tathA jJAnadravyAdinuM rakSaNa kare ane pitAnA dhanane sAdhAraNa dravya tarIke ApIne sAteya kSetrane puSTa banAve. che. 448 rathayAtrA-tIrthayAtrAdinA kAryo karIne zrIjaina zAsananI prabhAvanA kare che, AvA suzrAvako mATe mokSamArga durlabha nathI. arthAt sAta, ATha bhamAM ja mekSa pada maLI jAya che. 449 A pramANe deza-viratikAranuM varNana samApta thayuM. sarvavirati dvAra : prANatipAtAdi pApone mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA, ane anumodavAno sarvathA tyAga kare, tene sarvavirati kahevAya che. A sarvavirati bhavabhramaNanA duHkhanI virati kare che, arthAt AtmAnuM bhavabhramaNa aTakAvI de che. 450 pAMcamahAvrata, pAMcasamiti, traNa gupti ane kSamA vagere daza guNo e saMkSepathI yatidharma che. 451 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA 101 chabiha-jIvanikAya, jAvajjIvaM pi tivihaM tiviheNaM / maNavayataNUhiM rakkhai, jaM tamiha mahatvayaM paDhamaM // 452 // mahura-magaviya-maNaliya-mavAhayaM kajjasAramaNavajja / jaM jaM pijjai vayaNaM, taM viti mahavvayaM bIyaM // 453 // avi daMtamittasohaNa-madinnamannassa janna gilati / samatiNa-maNiNo muNiNo, taM havai mahavvayaM taiyaM // 454 // sura-nara-tiri-nArIsu, maNasA vi viyAravajjaNaM jamiha / baMbhANassa vi bhayavaM, bhaNaMti baMbhavvayaM taM tu // 455 // dhaNa-dhanna-hirannAisu, sAvaya-uvagaraNa-vasahipabhiIsu / mucchAviccheyaparaM, appariggaha miha vayaMti viU // 456 // pAMcamahAvrata --jIvanabhara pRthvIkAya Adi che kAyanA jIvane mana, vacana, kAyAthI haNavA nahI, haNAvavA nahIM ane haNatAne anumodana ApavuM nahi, e prANAtipAta viramaNarUpa prathama mahAvrata kahevAya che. 45ra ( 2madhura karNapriya, agavitaranamra, analika-satya, avadhaka= ahiMsaka kArya sAra-kAmapUratuM; ane anavagha=niSpApa, evuM je vacana munio vaDe belAya che, te mRSAvAda viramaNarUpa bIju mahAvrata kahevAya che. 453 3-mAlike ApyA vinA dAMta khetaravAnI saLI jevI sAmAnya vastu paNa grahaNa na karavI te, tRNa ane mane samAna mAnanArA munionuM adattAdAna viramaNa nAmanuM trIjuM mahAvrata kahevAya che. 54 4- kAyAdinA vikAranI te vAta ja zuM karavI ? paraMtu deva manuSya ane tiryaMcanI strIomAM manathI paNa vikAranuM vajana karavuM tene brahmacarya nAmanuM cothuM mahAvrata kahevAya che ane te vratanI kaThInAIthI brahmA vigere paNa bhaya pAme che. 55 pa-dhana, dhAnya, hiraNyAdimAM tathA upakaraNa, vasati AdimAM mUchanA tyAgane jJAnI puruSa aparigraha nAmanuM pAMcamu mahAvrata kahe che. 4pa6 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI hitopadezALA diNa rayaNi-gahaNa-bhoyaNa-bheyacaubhaMgisaMgayaM jaM ca / taM rAibhattapi hu, eyANugayaM cayati muNI // 457 // ee paMca muNINaM, mahavvayA pavvayava aigaruyA / . dhIracariyANa suvahA, suduvvahA kIvapayaINaM // 458 // ee dhammarahassaM, paicciya savva viraisavvassaM / ee paramaM nANaM, eicciya mukkha-pahajANaM // 459 // eehiM aNuggahio, damago vi guruttaNaM tahA lahai / jaha cakkavaTTiNo vi hu, mahaMti ahamahamigAi imaM // 460 // picchaha viraIi-phalaM, phuraMta-maNimaya-kirIDa-koDIhiM / paya-naha-paMti vilahaMti, tiyasa-pahuNo muNijaNassa // 461 // 6-AhArAdi divase grahaNa karavA ane rAte khAvA-1, rAte grahaNa karavA ane divase khAvA-2, rAte grahaNa karavA ane rAte khAvA-3 tathA divase grahaNa karavA ane divase khAvA-4. A cAra prakAramAMthI prathamanA traNa prakAra azuddha che. munio e traNeya bhAMgAthI rAtribhajanano tyAga kare che, kemake rAtri bhejananA tyAga rUpa chaThuM vrata e pAMca mahAvratanI sAthe pratibaddha che. 457. munionA A pAMceya mahAvrate parvata jevA atibhAravALAM che, tethI dhIra purUSe ja e mahAvratone sArI rIte vahana karI zake che. kAyara purUSo mATe te e mahAvrato atyaMta dusaha banI jAya che. 458 A pAMceya mahAvatA kSamAdi daza prakAranA yati dharmanuM rahasya che, sarvaviratinuM sarvasva che, vaLI A mahAvrato ja parama zreSThakeTinuM jJAna che ane mokSamArgamAM gamana karavA mATe pravahaNa (jahAja) samAna che. 459 - A pAMca mahAvratothI anugrahIta karAyela raMkaHdaridra paNa tevA, prakAranA gauravane pAme che ke-jethI cakravatI paNa tenI sevA karavA paDApaDI kare che. 460 - viratinA phaLane te juo ! namana karatA Indra mahArAjAonA dedipyamAna maNimaya kaDo mugaTathI munijananA caraNanA nakhanI zreNI kevI zobhI rahI che ? 461 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hioSapasamAlA 103 ucchidiUNa gihavAsa-pAsamainisiyatavakivANeNa / - dhanA appaDibaddhA, vihaga vva mahIi viharaMti // 462 // tamhA mahavvayAI, laddhaM kahakahavi punajoeNa / pAlijja payatteNaM, rayaNAI rorapurisuvva // 463 / / eyaM ca vayasarIraM, lAlijjai jAhiM suTTha aNavarayaM / aTThappavayaNamAyAu, tAu leseNa sIsaMti // 464 // rUriyA-masA-sA-zArApu-sasarA nAma jovA samiIo paMca maNa-cayaNa-kAyaguttittayaM tAo // 465 // iriyAsamiyANa bhave, parimaliya-pahAmma-mihara-kara puDhe / aNavajja kajja-mAsajjA, gamaNamegaggamaNanayaNaM // 466 // tapadhama rUpa atitINa talavArathI grahavAsanAM baMdhanone chedIne. pratyeka vastu pratyenA rAgathI nirlepa banelA dhanya evA munio pRthvItaLa upara paMkhInI jema mukta rIte vihare che. 462 jema daridra purUSa puryodayathI durlabha evA ciMtAmaNi Adi ranone pAmIne tenuM prayatna pUrvaka jatana kare che, tema puNyodayathI prApta thayelAM A mahAvratone pAmyA pachI sudaDha prayatna dvArA tenuM jatana karavuM joIe. 463. aSTapravacana mAtA -je ATha pravacanamAtAo, A pAMca mahAvratarUpI zarIranuM hamezane mATe atyaMta sArI rIte lAlana pAlana kare che, te ATha pravacana mAtAonuM have TuMkamAM varNana karazuM. 464 Isamiti-1, bhASAsamiti-2, eSaNAsamiti-3, AdAna-nikSepa samiti-4 ane pAriSThApanikA samiti-5, A pAMca samiti kahevAya che. tathA managuNi-1, vacanagumi-2, ane kAyagupti-3, A traNa guptio. kahevAya che. 465 1-Isamiti-IrSA samitine dhAraNa karanArA munio jJAnadarzana ane cAritranuM koI Avazyaka kArya upasthita thAya, tyAre traNa ane sthAvara jIvonI rakSA karavA mATe lokonA cAlavA dvArA ane sUryanAM kiraNathI sparzAvelA mArgamAM mananI ane AMkhanI ekAgratApUrvaka jotAM jatAM gamana kare, tene Isamiti kahevAya che. 466 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI hitopadezamALA naNu kahamuvauttANa vi, cchaumatthamuNINa suhumajiyarakkhA hai| saccaM taha vi na vahagA, uvaogaparA jao bhaNiyaM // 467 // uccAliyaMmi caraNe, iriyAsamiyassa saMkamaTThAe / vAvajjejja kuliMgI, marijja taM jogamAsajja // 468 // na ya tassa tannimitto, baMdho suhumo vi desio samae / aNavajjo uvaogeNa, savvabhAveNa so jamhA // 469 // .. bhaya-hAsa-koha-lohehiM, virahiyaM niuNabuddhisaMThaviyaM / siyavAyamaNupa viTuM, bhAsaM bhAsaMti tassamiyA // 470 // kuNamANo dhammakahaM, suhumesu vi samayasAravatthusu / bhAsAsamio sammaM, na chalijjai vitahavAeNa // 471 // prazna :-IryAsamitimAM upagavALA evA paNa chadmastha munio daSTigocara na thAya, tevA sUkSma jIvonI rakSA zI rIte karI zake ? uttara-A vAta sAcI che, paraMtu IryAsamitimAM upagavALA sAdhuthI kadAca sUkSma jIvanI hiMsA thaI jAya, to paNa te hiMsaka gaNAtuM nathI. ethI ja zAstramAM kahyuM che ke-IryAsamitimAM pUrA upa gavALA sAdhue cAlavA mATe paga upADA hoya ane acAnaka e vakhate enA paga nIce kuliMgI, khisakolI vagere jIve AvIne marI jAya che, tenA nimitte munine sUkama karmano baMdha paNa thatuM nathI. kemake sAdhu saMpUrNa upayogavALo hovAthI nirdoSa che. 467thI 469. 2-bhASAsamiti - bhaya, hAsya, dha ane lobhathI rahita, pUrvAparamAM visaMvAda vagaranI, nipuNa buddhithI saMsthApita, belatAM pahelAM "A Ama ja che" e pramANe cittamAM nizcita karAyelI, ane syAdavAdamAM praveza pAmelI je bhASAne munio bole che, te bhASAsamiti kahevAya che. 470 - samyagna prakAre bhASAsamitinuM pAlana karanAra sAdhu, siddhAntanA sArabhUta sUkama vastuonA viSayamAM paNa dharmakathAne kare, te paNa tenAthI vitathavAda ayathArtha prarUpaNa thatI nathI. 471 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 siri hiovapasamAlA varamannANI vi muNI, kaTThANuTThANavirahio vAvi / nANa-kiriyArao vi hu, ajahattha-parUvago na varaM // 472 // nANa-kiriyAsu siDhilA, appANaM ciya bhavaMmi pADaMti / vitahAparUvagA puNa, aNaMtasatte bhamADiti // 473 // taddA sarapa, kA tava naraparA - zuM ! ajahatthabhAsaNaM puNa, caijja jatteNa jaM bhaNiyaM // 474 // "ussuttabhAsagANaM, bohInAso aNaMtasaMsAro / pANaccAevi dhIrA, tamhA na vayaMti ussutta" // 475 // uggama-upAyaNa-duviha-esaNA-suddhamanna vatthAI / kAraNajAe jaiNo, girhatA esaNAsamiyA // 476 // muni ajJAnI hoya to paNa sAre ! kaNakArI tapAdi anuSThAna na karanAro hoya to paNa sAre ! paraMtu jJAna ane kriyAnuSThAnamAM rakta banelo paNa sAdhu ayathArtha prarUpaNA-utsutra prarUpaNa karanAra hoya, to te sAre nathI. 472 tenuM kAraNa e che ke-jJAna ane kriyAnuSThAnamAM zithIla sAdhuo pitAnA AtmAne ja saMsAramAM pADe che, paraMtu usUtra prarUpaNa karanAra te aneka jIvane saMsAramAM bhaTakAve che. 473 mATe tapadharmamAM tathA caraNasittarI ane karaNa sittarI rUpa caraNakaraNanA gomAM yathAzakti yatna kare, paNa utsutrabhASaNano to saghaLAe prayatnathI tyAga karavo joIe kAraNa ke zrIjinA gamamAM kahyuM che ke - usUtrabhASaNa karanArAonA badhiguNa (samyagdarzana)no nAza thAya che. ane anaMta saMsAra vadhI jAya che, tethI dhIra purUSa prANa tyAga thAya, te paNa utsutra vacana bolatA nathI. 474-475 3. eSaNa samiti -gRhastha dvArA utpanna thatA AdhAkamI Adi seLa uddagama doSo, sAdhuthI utpanna thatA dhAtrIpiMDa Adi seLa utpAdana deze ane gRhastha tathA sAdhuthI utpanna thatA daza eSaNadoSa A rIte kula beMtALIsa doSathI zuddha evAM AhAra, pANuM, vastra, pAtrAdine sudhA vigere kAraNe upasthita thAya, tyAre saMyamadehanA pAlana mATe munie grahaNa kare, tene eSaNa samiti kahevAya che. 476 " | F3 1 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrI hitopadezamALA khaNamittatittiheussa, kaha Nu khuddassa bhoyaNassa kae / pillijja piMDasamiI, saMjama-saMjIvaNiM viuso // 477 // khaDaMti piMDasohiM, chuhaveyaNa-vihUriyA vi je kIvA / duggovasagga-viyaNA-viNivAe kA gaI tesiM ? // 478 // rasagAravammi giddhA, muddhA hAraMti tuccha-suha-luddhA / divvAiM suhasayAI, accharagaNaghaNasiNehAI 479 // tamhA sai saMtharaNe, caijja piMDesaNaM na maNasA. vi / rA ya carsathara, kagm kahagli 48LA dahra diTThIi pamajjiUNa, rayaharaNamAiNA sammaM / AyANasAmai-samiyA, gihati muyaMti uvagaraNaM 481 // kSaNamAtra tRpti karanArA tuccha bhajana mATe zrIjinapravacanamAM kuzaLa evA sAdhu, saMyama dharmane jIvaMta rAkhanArI eSaNAsamitine zA mATe pIDe ? arthAt doSita AhArAdi vAparIne eSaNA samitinA nAza zA mATe kare ? 477 je alpa satvavALA sAdhuo mAtra sudhAvedanIyakarmane AdhIna thaIne eSaNA samitinuM khaMDana karavA taiyAra thAya che, teone jyAre bhayaMkara upasargo ane tIvravedanAo pIDaze, tyAre temanI sthiti kevI thaze? 478 rasagAravamAM Asakta banelA, ane tuccha evA sAMsArika sukhamAM lubdha banelA, mugdhamativALA sAdhuo, apsarAnA gADha nehathI bharapUra evAM devalokanAM seMkaDo sukhane hArI jAya che. 479 - tethI nirdoSa AhAra vaDe nirvAha thaI zake tema hoya, to vacana ane kAyAthI te zuM? paNa manathI paNa eSaNA samitino bhaMga kare nahI. nirdoSa AhArAdi na maLatAM je nirvAha thaI zake ema na hoya, te zAstramAM batAvela jayaNA pUrvaka yathAyogya rIte alpa alpa deSavALA AhArane grahaNa karIne nirvAha karavAno prayatna karavo joIe. 480 4-AdAnanakSepa samiti :A AdAna-nikSepa samitine pALanArA je sAdhuo daSTithI sArI rIte joIne tathA rajoharaNathI pUjIne upakaraNone grahaNa kare ane mUke, tene AdAnanikSepa samiti kahevAya che. 481 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA 107 mala-jala-khelAiyaM, suppaDilehiya-pamajjiyapaese / jayaNAi vosirAvaNa-puvvaM nisiraMti tassa miyA // 482 // paricattaaTTa-rudde, maNami samabhAvabhAvie samma / varadhamma-sukkajjhANANa, saMkamo hoi maNaguttI // 483 // vigahA-parihAreNaM, sajjhAyaM paMcahA jahAjogaM / juMjatA vayaguttA, huMti muNI ahava kayamoNA // 484 // vIrAsaNAiehiM, agaNaMtA gimha-sisira-masagAI / AyAviMtA muNiNo, apamattA huMti taNuguttA // 485 // Iya samii-guttivajjagiyAisaMvammio sumunnisuhddo| na pamAya-bhilla-bhallI-saMpAe khubhai maNayaMpi // 486 // pa-pAriSTAnikA samiti - maLa=UDila, jaLapANI, khela=zlema, baLa vagere tyajavA gya padArthone sArI rIte paDilaheNa karelI ane pramAjelI jagyAmAM, kaI paNa chAnI virAdhanA na thAya te rIte jayaNathI paraThavavAM ane vosirAvavAM tene pAriSThApanikA samiti kahevAya che. 482 1-mana gupti : Arta-raudradhyAnathI rahita ane samabhAvathI bhAvita manamAM zreSTha dharmadhyAna ane zukladhyAnanuM je pravartana karAya, tene mana gupti kahevAya che. 483 2-vacanagupti - _vikathAno tyAga karavA pUrvaka vAcanA, pRcchanA Adi pAMca prakArane yathAyogya svAdhyAya karanArA munie vacanaguptivALA hoya che. athavA mauna rAkhanArA sAdhuo vacanaguptivALA kahevAya che. 484 3-kAyagupti - ThaMDI, garamI. DAMsa, maccharAdine gaNakAryA vinA, vIrAsanAdi Asana vaDe AtApanA lenArA apramatta munivare kAyaguptivALA kahevAya che. 485 , - A pramANe samiti tathA guptirUpI lokhaMDI bakhatarane dhAraNa karanAre munirUpI subhaTa pramAdarUpI bhIlonA bhAlA o chAtI upara AvI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI hitApadezamALA OM kAyavvo ya pamAoM, muNIhi savvappaNA hayapayAvo / eso hu laddhapasaro, kaM na vilaMgher3a jaM bhaNiyaM // 487 || AhAragA vi maNanANiNo vi savvovasaMtamohA vi / skruti pamAya-vasA, totameva 135thA 5488 // nihaNijjato vi imo, saMjamajogujjaehiM sAhuhi / uTThe puNo hatthA kasAyANaM // 489 // tamhA kasAya pasaraM, ruMbhijja maNe maNapi naNu ee / viAhavitta vidu, attivitta tti gago ||460nA jaM ajjiyaM caritaM, dekhaNA vi puvvakoDie / taM pikAsAiyamita hAre muNI muhutteNa / / 491 // paDe tyAre jarA paNa kSeAbhAyamAna thatA nathI. 486 munie pramAdanA pratApane sarvarIte haNI nAMkhavA joie. munijIvanamAM jo pramAdane praveza karavAnuM sthAna maLI jAya to te kayA saMcamIne saMyamathI bhraSTa karavA samartha na ane ? zAstramAM kahyuM che keAhAraka labdhivALA mana:paryavajJAnIo ane upazAntamAha guNusthAnane pAmelA paNa je AtmAe pramAdane AdhIna thayA-pramAdavaza banI gayA, te tarata ja durgatimAM phUMkAI gayA. 487-488. saMyamayeAgAnuM pAlana karavAmAM ghukta anelA sAdhuo vaDe sarvanAzanA kinAre ubhele evA paNa pramAda, kaSAyAnA hastAvala'manane prApta karIne krIthI ubhA thaI jAya che. 489 tethI kaSAyanA prasarane manamAM ja rokI levA joIe. kharekhara alpa kaSAyA paNa dI kALathI prApta karela cAritradhanane luTI le che. mATeja zAstramAM kahyuM che ke-munie dezeAnapUva kroDa varSa mAM je cAritrane prApta karyuM,hAya te cAritrane kaSAyathI paravaza banelA AtmA muhUta mAtramAM hArI jAya che. 490491 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hijovaesamAlA 109 9 saMjaNAvi hu ee, nayaMti nihaNaM carita - mahakvAyaM / anne puNo puNambhava - taruNa siMcaMti mUlAI ||492 / / koho pIilayAe, pavi saMpAuvvaM nivviyArataM / paDai paDupannANa vi, annANANavi viyaMbhato // 493 // ciMtas arcitaNijjaM vayai ya jaM savvahA avayaNijjaM / kuNai akicca pi naro, rosapasatto vivitto vi / / 494 // tA khati khaggavaggira-karehiM dhIrehiM sAhusuhaDehi / niNeyabbo koho, vivikkhajohucca duvvisa ho ||495 // uyaha khamAbala-matulaM, calaMtu bhaDakoDiparivuDA vi purA / je bhIyA te vihiyA, khamAi egAgiNI abhayA / / 496 / / saMjvalananA kaSAyA, kevaLajJAnanA kAraNabhUta yathApyAta cAritranA nAza kare che. ane pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI tathA anaMtAnuMdhinA kaSAyA, janma-maraNanI paraparA rUpa saMsAra vRkSanAM pramAda, avirati ane mithyAtvarUpa muLIyAMne sIMce che ane puSTa kare che. 492 ajJAnI jIvAmAM pragaTa thatA krodha, snehanI velaDIne khatama karavA vajrapAta jevA che ane nipuNa buddhivALAjIvAnI nirvicArakatAne pragaTa karanArA che; jo temanAmAM nivicArakatA na hAya teA A krodha pragaTe ja kema ? 43 krodhe bharAyelA ekalA paNa mANasa na ciMtavAya evu ciMtave che; na khelAya tevuM khele che ane na karAya tevu kAma kare che, 44 tethI jema subhaTo atyaMta duHsaha evA paNa cAndrAne haNI nAMkhe che, tema kSamArUpI khaDgane hAthamAM dhAraNa karanArA sAdhurUpI subhaToe krodharUpa caDhAne haNI nAMkhavA joIe. 45 he bhavyaprANIo ! tame kSamAnA atula baLane tA jue ! karoDo subhaTothI piravarelA evA paNa je purUSA bhayagrasta hatA, te vaDe ekAkI avasthAmAM paNa nirbhaya rahI zake che. 46 kSamA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI hitApadezamALA jai vi khamAparibhUyA, jai vi khamaMtassa Ayaro natthi / taha vikhamA kAyavvA, khamAsamo baMdhavo natthi // 497 // jAi-kula- rUva-pamuhA, bhava-bhave vi sarisattaNamurvitA / kaha hutu mayanimittaM, pattA vi hu muNiya-tattANaM // 498 // jo jassa mayaTThANassa, vaha niravaggahaM samukkarisaM / so taM ciya niyameNa, hINayaraM lahai paijammaM // 499 // kucha--gArva--medAna--viriya--dunna--vizeSajJALA / jai hu~ti narA so naNu, aTThamayaTThANa ya vivAgo // 500 // savisesa je dosA, huMti. ahaMkAra - taraliyamaNaM / + atukka risa duvAre, purAvi te payaDiyA pAyaM // 501 // joke-keAIka samaye kSamAnA parAbhava thayA hoya tathA koIka vakhata kSamAne dhAraNa karanArA AtmAnA jagatamAM Adara thatA na hoya, tA paNu kSamA ja karavI joie; kemake kSamA samAna kAI khAMdhava nathI. 497 bhaveAbhavamAM badalAyA karatA jAti, kula, rUpa vagere, sArAM maLI jAya te paNa tattvanA jANakArAne kai rIte madanuM=ahaMkAranuM kAraNa anI zake ? 48 je AtmA je viSayamAM utkRSa ne pAmIne nira'kuza paNe abhimAna dhAraNa kare che; te AtmA pratyeka janmamAM te te viSayamAM niyamA hIna hInatara sthAnane=avasthAne pAme che; jemake-rUpanA madane karanArA bhAbhava kurUpatAne pAme che. 49 je je mANasA kula, jAti, rUpa, buddhi, bala, vIya, svAmitva, ane dhana vagaranA dekhAya che, te A ATha prakAranAM madasthAnanu` ja phaLa che. 500 ahaMkArathI caMcaLa banelI buddhivALA mANasAmAM je vizeSaprakAranA dASA dekhAya che, te doSA pahelAM paNa AtmAtkaSaeNnA dvAramAM prAyaH pragaTa karAyA che. 501 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA tamhA maddavapaviNA, mANagiriM kuNaha lUNapakkhamiNaM / nAvi maddai viNayavaNaM, jeNeso sivasuhaphaDDa // 502 // mA iMdajAlamuvadaMsiUNa, vaMcaMti kira paraM dhuttA / mUDhA na muNaMti imaM, appaM ciya vaMcimo evaM // 503 // kiM eyaM viusattaM, vaMcijai jaM jaNo suvIsattho / jaM asthi viyaDDhattaM, to vaMcaha jara-maraNajAlaM // 504 // annAyapavaMce hi, suThTha jaNo vaMciuM ti hiyaeNa / kIsa hasaMti hayAsA, dIsaMtA divvanANIhiM // 505 // vittAi nimitteNa, kayagAe uddharija kira dhammo / dhammami jesi mAyA, kro mAyA tesi tijae vi // 506 // --- mATe mRdutArUpI vAvaDe abhimAna rUpI parvatanI pAMkhane kApI nAMkhe ke-jethI abhimAnarUpI parvata mokSasukhanA eka aMzabhUta vinaya rUpI vanane nAza na kare. pa02 mAyArUpI IndrajALa batAvIne dhUrta loko bIjAne Thage che, te mUDha mANase A vastu nathI jANatA ke "ame amArA AtmAne ja ThagI rahyA chIe. 503 vizvAsu mANasane Thaga e zuM paMDitAI che? je kharekhara tamArAmAM caturAI hoya to janma-jarA-maraNanI jALane Thage, eTale ke janma-jarA-maraNanI jALane bhedI nAMkhe. 504 jenA prapaMcane keIe paNa nathI jANe tevA daMbhI AtmAo vizvAsu sajajanene ThagIne haiyAmAM hase che ane AnaMda mAne che, ke A sArI rIte ThagA. paraMtu divyajJAnI (kevaLajJAnI)nI daSTie to e pote ja hatAza banyA che ThagAyA che arthAt enI bhaviSyanI saghaLI AzAo nAza pAmI che. pa05 dhanAdi mATe mAyA karanArAone uddhAra kharekhara dharmathI thaI zakaze, paraMtu dharmanA anuSThAnomAM mAyA-kapaTa karanAranuM rakSaNa A jagatamAM koNa karaze ? pa06 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI hitopadezamALA tA niviDa-niyaDi-nigaDassa, vihaDaNe paDu-pakkhamADovaM / vana-matimaf a, kuda ridiyamanavara pagA gAhaMti gahiramuda hiM, aDaMti viyaDADavIsu bhImAsu / pavisaMti ya vivaresuM, rasakUiyaM paloyaMti // 508 // tihuyaNa-vijaya, vijjaM javaMti rattiM bhamaMti peyavaNe / kuvvaMti dhAuvAya, khijjaMti ya khannavAeNa / / 509 // pasiNaMti kinhacittaya-uppattiM dhukta desiehiMto / niuNaM villapalAsappa-rohaM mamgaM vi maggaMti // 510 // vaMcaMti sAmigurujaNaya-bhaNayasayaNAiyaM ca jaM purisA / vila siyamiNamosayalaM, nibbharalobhassa nibhaMtaM // 511 / / kA gaNaNA annesiM, jaM jiNamaya-bhAviesu vi maNesu / lahalahai lohalaiyA, saMtosa-tusAravarise vi // 512 // tethI gADha mAyArUpI pilAdI beDIone teDavA mATe ArjavasaraLatA rUpI lehakAMta maNine tame haMmezA tamArI pAse rAkhe. 507 - je UMDA samudranuM avagAhana kare che, viphaTa aTavIomAM bhame che, parvatanI guphAomAM praveza kare che ane suvarNarasanI kUpikAone zodhe che, traNeya bhuvanane vijaya karanArI vidyAne jape che, rAte samazAnamAM phare che, dhAtuvAda (senuM vagere banAvavAnuM)nuM kArya kare che, ane khanIjavAdathI kheda pAme che. arthAt khANomAM davAnA kAmo karIne thAke che.508-509 - dhutta jevA lokene kRSNa citrAvelInA uddagamasthAna pache che, bIla ane palAza vagerenA prahamArganuM bArika nirIkSaNa kare che. 510 je adhama purUSo svAmI=rAjA Adi, gurU vidyAgurU, dharmAcAryAdi, janaka-pitA, tanaya putrAdi ane svajanAdi sarvane Thage che temAM prabaLa evA lobhano ja vilAsa kAma kare che, e niHzaMka vAta che. pa11 : zrIjinamatathI bhAvita evA paNa manamAM saMteSarUpI hima varasavA chatAM lebharUpI latA vadhyA ja kare, te pachI bIjAonI to vAta ja zuM karavI ? 512 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA .. tA jjhatti aTTaruddANa, mUlabIyaM nisuMbhiuM lobha / mucchA-viccheyakara, saMtosa-rasAyaNaM piyaha // 513 // kohAie kasAe, uppajjate vijjhati jhapijjA / rogesu va kAyaco, thovatti aNAyaro na jao // 514 // aNathovaM vaNathovaM, aggIthovaM kasAyathovaM ca / nahu me ! vIsasiyavvaM, thova pi hu taM bahu~ hoi // 515 // uvasaMtakasAyANaM, nicchayao hoi bhAvacArittaM / taM ciya vayaMti muNiNo, avaMjjhabIyaM sivatarussa // 516 / / saMtesu saMparAesu, cariyamaidukkaraM pi sAmannaM / vAvannadaMsaNANa va, na hoi sivasAhayaM kiMca // 517 // tethI he bhavyaprANIo ! Ata-raudra sthAnanA mULakAraNabhUta lobhane khatama karIne mUchano viccheda karanArA saMtoSarUpI rasAyaNane tame pIe. 513 krodhAdi kaSAyane roganI jema utpanna thatAM ja jaladIthI zAMta karI devA joIe. paraMtu kaSAyone zamAvavAmAM jarA paNa anAdara kare nahI. kAraNa ke zAstramAM kahyuM che ke-thoDuM paNa RNa (karaja), thADe paNa agni ane thoDo paNa kaSAya vizvAsa karavA gya nathI. thoDAM paNa RNAdi AgaLa jatAM vizALa pramANamAM thaI jAya che. 514-515 upazAMtakaSAyavALA AtmAone bhAvacAritra hoya che, ane gaNadhara bhagavaMtAdi mahAmunio e bhAvacAritrane ja zivatarU (mokSarUpa vRkSa)nuM avaMdhya kAraNa kahe che. 516 kaSAyonI vidyamAnatAmAM AcareluM atiduSkara evuM paNa cAritra vyApanna darzanIe=niTsanA atiduSkara cAritranI jema mokSasAdhaka banatuM nathI. pa17 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 16 zrI hitopadezamALa jaM aidukkhaM loe, jaM ca suhaM uttamaM tihuyaNaMmi / taM jANa kasAyANaM, vuDhi-kkhayaheuyaM savvaM / / 518 // tamhA taha pariciMtaha, taha paha taha ya ciTThaha susamaNA / jaha sa-parakilesakaro, na hoi udao kasAyANaM // 519 // iya paDihaNiyakasAyA, payaDaha mitti samattasattesu / pAvacariyAu viramaha, hiovaese sayA ramaha // 520 // iya abhayadevamuNivai-viNeya siridevabhahasarINa / aniuNamaIhiM sIsehiM, siripabhANaMdamurIhiM // 521 // uvajIviUNa jiNamaya-mahattha-satthattha-sattha-sAralave / saparesi hio eso, hiovaeso viNimmavio // 522 // he bhavya AtmAo! tame samajI rAkhe ke-A jagatamAM je kAMI bhayaMkara dukha dekhAya che, tenuM kAraNa kaSAnI vRddhi che, ane je kAMI uttama koTinuM sukha dekhAya che, tenuM kAraNa kaSAyone kSaya che. 518 - tethI he suzramaNa ! tame tevI rIte vicAra kare ane tevI rIte bole ke-jethI potAne ane parane saMkuleza pedA karanArA kaSAyone udaya thAya nahi. 119 ' A pramANe kaSAyone haNane samasta jIvamAM maitrIbhAvane pragaTa kare, pApa karavAthI virAma pAmo, ane hitopadezamAM sadA ramaNatA kare ! para AcAryazrI abhayadeva sUrinA ziSya AcArya zrI devabhadra sUrinA alpamativALA ziSya AcArya prajAnaMda sUri evA meM jinamatamAM rahelA mahAna arthavALA zAstranA sArabhUta arthane avalaMbIne svaparane hita karanArA A hitopadeza nAmanA graMthanuM nirmANa karyuM che. pa21-522 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri hiovaesamAlA - - 115 jaM iha suttuttinnaM, na sammayaM jaM ca pubasUrINaM / taM suyaharehiM savvaM, khamiyavvaM sohiyavvaM ca // 523 // jAva surasiharicUDA-cUDAmaNisanihe jiNAyayaNe / dhArei tAva naMdau, hiovaeso imo bhuvaNe // 524 // nisuNaMta-padaMta guNatayANa, kallANakAraNaM eso / gAhANaM saMkhAe, paMcasayA paMcavIsahiyA // 525 // // iti zrI hitopadezamAlA-prakaraNaM samAptamiti bhadram // A hitopadeza graMthamAM AgamazAstrathI bAhya ane pUrvAcAryone sammata na hoya, evuM je kAMI nirUpaNa karAyuM hoya, te sarve ne zratadharee khamavuM joIe ane zodhavuM joIe. eTale ke A graMthamAM Agama virUddha ke pUrvAcAryonI paraMparA virUddha je kAMI nirUpaNa mArAthI karAyuM hoya, tenI kSamA mAMganArA ane mRtadhare kSamA Apaze, ane thayelI bhUlane sudhAraze evI AzA rAkhuM chuM. pa23 merU parvata pitAnA=zikharanA mukuTa samAna zrI jinamaMdirane jyAM sadhI dhAraNa kare, tyAM sudhI A hitopadeza nAmano graMtha A vizvamAM vijayavaMte raho ! pa24 A graMthane sAMbhaLanArA-bhaNanArA ane eno svAdhyAya karanArA bhavyAtmAonuM kalyANa karavAmAM kAraNabhUta A graMtha pAMcase ane paccIza gAthAnI saMkhyAvALe che. pa25. zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNa, sAgara gacchane jJAna bhaMDAra. DA. naM. 107 prati naM-7926. patrasaMkhyA7 A saMpAdanamAM mukhyatayA A pratane upa * * . Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNasuddhipagaraNaM avaranAma sammattapayaraNaM // .. pattabhavaNNavatIraM, duhadavanIraM sivaMbatarukIraM / kaMcaNagorasarIraM, namiUNa jiNesaraM vIraM // 1 // vucchaM tuccha maiNaM, aNuggahatthaM samatthabhavvANaM / sammattassa saruvaM, saMkheNeNaM nisAmeha // 2 // yugmam / suyasAyaro apAro, AuM thovaM jiyA ya dummehA / taM kiMpi sikkhiyavvaM, je kajjakaraM ca thovaM ca // 3 // maMgaLAcaraNa :A bhavasAgaranA kinArAne pAmelA, duHkhanA dAvAnalane zAMta karavA mATe jaLa jevA, zivapadarUpa AmravRkSamAM popaTanI mAphaka parama AnaMdane anubhava karanArA, ane suvarNavarNa zarIravALA zrIvIra jinezvarane namaskAra karIne alpamativALA sakaLa bhavya prANIo upara anugraha karavA mATe "samyaktvanA svarUpane huM saMkSepathI kahIza. he bhavya ja ! tame tene sAMbhaLo. 1-2. saMkSepakathanane hetu - zrutasAgara apAra che. duSamakALanA prabhAve jIvenuM AyuSya paNa alpa che ane jIvo paNa maMdabuddhivALA che. tethI A loka ane paralokanA ISTa prayajananuM sAdhaka evuM kAMI paNa zIkhavuM joIe. pachI bhale te DuM (saMkSepamAM kaheluM) hoya. 3 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMsaNasuddhipagaraNaM-sammattapagaraNaM u micchattamahAmohaM-dhayAramuDhANa ittha jIvANaM / punnehiM kahavi jAyai, dullaho sammattapariNAmo // 4 // devo dhammo maggo, sAhU tattANi ceva sammattaM / tavivarIyaM micchatta-dasaNaM desiyaM samae // 5 // cautIsaaisayajuo, aTThamahApADiherakayasoho / aTThadasadosarahio, so devo natthi saMdeho // 6 // cauro jammappabhiI, ikkArasakammasaMkhae jAe / navadasa ya devajaNie, cautIsaM aisae vaMde // 7 // A saMsAramAM mithyA svarUpa mahAmahanA aMdhakAra vaDe mUDha , (viveka vikala) thayelA jIvane durlabha e paNa samyakatvane pariNAma puNyathI pragaTa thAya che. 4 samyavAdinuM svarUpa : deva, dharma, mArga tathA sAdhu ane jIva Adi tattvanI zraddhAne samyakatva kahevAya che, ane devAdinA viSayamAM viparIta zraddhAne mithyAtva kahevAya che. 5 1. devatatva - cetrIza atizayothI yukta, ATha mahAprAtihArya dvArA karAyelI zebhAvALA ane aDhA2 deSathI rahita je hoya tene ja sudeva kahevAya emAM jarA paNa saMdeha nathI. 6 zrI tIrthaMkara paramAtmAnA trIza atizayonuM varNana janmathI cAra atizaya, kamano kSayathI utpanna thayelA agyAra atizaya, ane dethI- karAyelA ogaNIsa atizaya ema trIza_ atizane huM vaMdana karuM chuM. 7 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa mavara II kaikelli-kusumakhuTTI, divvaguNi cAmarA-saNAI ca / bhAvalaya-bhairi-chatta, jayaMti NipADiherAI // 8 // annAna-da-na--da-nAnA-ghara nA nA lava-aricavA-gorA-ajIra-evA II 12 13 14 pANivaha-pema-kIDApasaMga-hAsA ya jassa ii dosA / aTThArasavi paNaTThA, namAmi devAhidevaM taM // 10 // yugmam / tassa puNo NAmAI, tiNNi jahatthAI samayabhaNiyAI / . hato hato, zastRta mAMvavAE zA ATha mahAprAtihAyanI saMpadA :- , azokavRkSa-1, surapuSpavRSTi-2, divyadhvani-3, cAmara-4, Asana-5, bhAmaMDala-6, duMdubhi-7, ane chatratrayI-8. 8 aDhAra doSa : ajJAna-1, krodha-2, mada-3, mAna-4, lAbha-5, mAyA-6, rati-7, arati-8, nidrA-9, zoka-10, asatya-11, corI-12, mAtsarya-13, bhaya-14, hiMsA-15, prema (rAga)-16, kAmakrIDA (maithuna)-17 ane hAsya-18, A aDhAra doSo jeonA nAza pAmyA che; tevA devAdhidevane huM namaskAra karuM chuM. 9-10 te devAdhidevanAM "arihaMta", "arahaMta" ane "ahaMta" evAM traNa yathArtha nAmo siddhAntamAM varNavyAM che. tenAthI AtmAne bhAvita kare. joIe. 11 1 vi4i. TeI 2 TrikvalULa. . ! Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM 119 aTThavihaM pi ya kammaM, aribhUyaM hoi savvajIvANaM / taM kammamari hatA, arihaMtA teNa vuccaMti // 12 // arahaMti vaMdaNa-NamaMsaNAI arahaMti pUyasakkAra / siddhigamaNaM ca arahA, arahaMtA teNa vuccaM ti // 13 // accaMta daDUDhami bIyaMmi, na aMkuro jahA hoi / daDdami kammabIe, na ruhai bhavaaMkuro vi tahA // 14 // taM namaha taM pasaMsaha, taM jhAyaha tassa saraNamAlliyaha / mA kiNaha kaNayamulleNa, pittalaM ittiyaM bhaNimo // 15 // meruvva samuttuMgaM, himagiridhavalaM lasaMtadhavaladhayaM / bhavaNaM kAreyavvaM, vihiNA sirivIyarAyassa // 16 // ATha prakAranA karmaja sarvajInA zatru che. zrI tIrthakare te karma rUpI zatruno saMpUrNa kSaya karanAra che; tethI temane "arihaMta' kahevAya che. 12. karmazatrunA kSayathI prApta thayela kevaLajJAnAdi guNonA prabhAvathI zrI arihaMta paramAtmAo vaMdana, namaskAra, pUjA ane satkAra mATe tathA siddhipada mATe yogya banelA che, tethI teo "arahaMta" kahevAya che. 13 jema saMpUrNa rIte bIja baLI gayuM hoya to temAMthI aMkura pragaTa thato nathI. tema devAdhideva zrI arihaMta prabhunuM karma bIja sarvathA baLI gayeluM hovAthI temane bhavarUpI aMkuro pragaTa thato nathI, mATe teo aheta kahevAya che. 14. mATe he bhavya jIva ! te devAdhidevane namaskAra karI, te devAdhidevanI prazaMsA kare, piMDasthAdi dhyAnanA bhedathI te devAdhidevanuM dhyAna karo, te devAdhidevanuM ja zaraNa svIkAro. senAnA mUlya pittaLane na kharIde. arthAt suvarNatulya namaskArAdi vaDe pittala samAna sarAgI devone na ArAdhe. ame tamane ATaluM ja kahIe chIe. 15 merU parvatanI jema uttaga, himAlaya parvata jevuM ujajavala tathA tadhvajAothI zobhatuM evuM zrI vItarAgadevanuM maMdira vidhipUrvaka banAvavuM joIe. 16 1 kyuritA. de.. 2 mI. che. | 3 -nazcida de. | . Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa 1 2 jiNabhavaNakaraNa vihi, suddhA bhUmi dalaM ca kaTThAI / miyagANatisaMdhANaM, sAsayavuDDI ya jayaNA ya // 17 // ahigAriNA imaM khalu, kAreyavvaM vivajjae doso| ANAbhaMgA u ciya, dhammo ANAe paDi baddho // 18 // titthagarANA mUlaM, niyamA dhammassa tIe vAghAe / . kiM dhammo kimahammo, mUDhA neyaM viyAraMti // 19 // ArAhaNAe tIe, punna pAvaM virAhaNAe u / the dhara, virSa puddhimarda ro. zrI jinabhavana nirmANa vidhi :- jina bhavana banAvavAnI vidhi A pramANe che. jinabhavana mATe bhUmi daLa ane kASTa Adi saghaLAM dravya zuddha hovA joIe. tenuM kArya karanArA nekarane ThagavA na joIe, AtmAnA pariNAmanI vRddhi karavI joIe ane jayaNAnuM pAlana karavuM joIe. 17 adhikArI vyaktie ja jinamaMdiranA nirmANanA kAryamAM pravRtta banavuM joIe. anadhikArI AtmA je jinamaMdira baMdhAve te jinAjJAna bhaMga thAya che. ane jJAna bhaMga thavAthI pApabaMdha rUpa mahA deSa thAya che, dharma te jinAjJAnI sAthe ja saMkaLAyela che. 18 - zrI tIrthaMkaradevanI AjJA e niyamA dharmanuM mULakAraNa che, ane tene bhaMga adharmanuM mULa che. dharma zuM che ? ane adharma zuM che ? tene vibhAga vivekadaSTi vinAnA mUDha mANase karI zakatA nathI. 19 zrI jinAjJAnI ArAdhanAthI puNyabaMdha thAya che, ane AjJAnI virAdhanAthI pApabaMdha thAya che. Aja kharekhara dharmanuM rahasya che ema buddhimAna purUe samajavuM joIe. 20 1 -AravihiM. re | 2 miyaTLa mathALe. . . 3 mA-mu- tI. . | 4 mArASTra, de.. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNa 1 * ahigAri u gihattho, suhasayaNo vittasaMjuo kulajo / akhbudo dhiibalio, maimaM taha dhammarAgI ya / / 21 // niphAiUNa evaM jiNabhavaNaM suMdaraM tahi biMbaM / ', vihikAriyamaha vihiNA, paiDuvijA lahu caiva // 22 // ahigAriNA vihIe, kArAvayaM jaM na sAhunissAe / tamanissakaDe aTThA - vaivva sesaM tu nissakaDaM // 23 // / i muma--vaya--ve, TIvaya-vAse ikuMvara 1 pUrA yasahite haiM, badhruviddA tamAyanA ||ra|| 111 1 jinamaMdiranA nirmANanA adhikArI : sArAM svajanavALA-1,-dhanavA--ra, kulavAn-3, akSudra (=akRpaNa athavA akrUra)-4, dhaiya zaktizALI-5, buddhizALI-6 ane dharmAMnA rAgI-7 gRhastha zrAvaka jinamaMdiranA nirmANanA adhikArI che. paNa sAdhu adhikArI nathI. 21 jikhiMkhanI pratiSThA : jinama'diranu nirmANa karyA pachI temAM vidhi pUrvaka banAvelu' ane maneAhara zrIjinakhi`khanI pratiSThA zIghratayA vidhipUrvaka karavI joIe. 22 pUrvokta guNavALA adhikArI gRhasthe tejinamaMdira sAdhu bhagavaMtanI nizrAmAM na karAvyu` hAya tA te anizrAkRta jinamaMdira kahevAya ane te sAdhunI nizrAmAM karAvelu) hoya teA te nizrAkRta jinamaMdira kahevAya. 23 zrIjinabiMbanI--1, puSpapUjA-2, akSatapUjA-3, dhUpapUjA-4, dIpa pUjA-pa vAsapUjA-6, phaLapUjA-7, naivedyapUjA ane 8-jalapUjA A pramANe aSTaprakArI pUjA karavI joie. 24 1 vayavasannihiM de. / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa gurukAriyAe kei, anne sayakAriyAe taM viti| vihikAriyAe anne, paDimAe pUyaNavihANaM // 25 // suttabhaNieNa vihiNA, gihiNA NivvANamicchamANeNa / loguttamANa pUyA, niccaM ciya hoi kAyabbA // 26 // AsannasiddhiyANaM, vihipariNAmo u hoi sayAkAlaM / vihicAo avihibhattI, abhavati.yadurabhavvANaM // 27 / / dhannANaM vihilogo, vihipakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANi dhannA, vihipakkhaadusagA dhannA // 28 // keTalAka AcAryo jaNAve che ke-"mAtA, pitA vigere gurUjanoe bharAvelI pratimAnI pUjA karavI, keTalAka AcAryo kahe che ke "pote - bharAvelI pratimAnI pUjA karavI joIe ane keTalAka AcAryo kahe che ke "vidhipUrvaka bharAvelI pratimAnI pUjA karavI joIe. paraMtu kharI vAta to e che ke "pratyeka jinapratimAnI sarakhA bhAvathI pUjA karavI joIe, kAraNa ke pratyekamAM arihaMtapaNAnI sthApanA samAna che. 25 mokSa padanA abhilASI zrAvaka gRhastha sadA mATe lokottama evA zrI tIrthaMkaradevanI pUjA sUtramAM darzAvela vidhine anusarIne karavI joIe. 26 vidhinuM mahatva - Asannasiddhika-najIkanA kALamAM mokSe janArA AtmA ne ja sadAne mATe sarva dharmakriyAomAM vidhinuM pAlana karavAne pariNAma hoya che. ane vidhine tyAga tathA avidhinuM sevana karavAnuM mana abhavya ane dubhavya jIvone hoya che. ra7 dhanya purUSane ja vidhine vega prApta thAya che, sadAkALa vidhimArganuM pAlana karanArAo paNa dhanya che, vidhinuM bahumAna karanArAone paNa dhanya che. ane vidhimAgane dUSita nahIM karanArAone paNa dhanya che. 28 1 . de. | Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNasuddhipagaraNaM-sammattapamaraNaM 1 iya AgamavihipubvaM, bhattibharulla siyabahalaromaMcA / taM bhuvaNavaMdaNijaM, vaMdaha paramAra bhattIe // 29 // paMcavihAbhigameNaM, payAhiNatigeNa pUyapuvvaM ca / paNihANa muddasahiyA, vihijuttA baMdaNA hoti // 30 // 3 davvANa sacittANaM, viUsaraNama cittada bvamaNusaggo / aregatIkaraNa, aMja libaMdho ya diTThipahe // 31 // taha egasADaeNaM, uttarasaMgeNa harapaveso / 123 5 paMcavihe / bhigamo iya ahavAvi ya annahA eso ||32|| avahaTTa rAyakakuhAI paMca vararAyakakuharuvAI | 4 ' 5 2 3 varSA itto-vALada-manuM tadda cAmALo ya ArA tethI karIne AgamamAM darzAvelI vidhipUrvaka bhaktibhAvathI udbhasita rAmAMyukta banIne traNe bhuvanamAM vaMdanIya evA zrI arihatidevane parama zreSTha bhaktithI vaMdana karI ! 29 vanavidhi :pAMcaabhigama, pUjAvika, pradakSiNAtrika, praNidhAnatrika ane mudrA trika vaDe vidhipUrvaka caityavaMdanA thAya che. 30 pAMca abhigama - jinamadiramAM praveza karatAM pahelAM pUjAnAM upakaraNa sivAya sacitta vastuone tyAga karavA-1, deha upara paherelA dAgInA vagere acitta dravyAne dhAraNa karavA-2, mananI ekAgratA rAkhavI-3, zrI jinezvara devanu darzIna thatAMja temane hAtha joDavA-4, sAMdhyA vagaranA uttasaMga (presa) dhAraNa karI jinamaMdiramAM praveza karavA-5, A pAMca abhigama sAmAnya RddhivALA mANasA mATe che. ane vizeSa Rddhisampanna purUSAne mATe pAMca abhigama A mujama che. 31-32 zreSTha evA rAjAoe rAja cihnone tyAga karIne zrI jinamaMdiramAM praveza karavA joI e. te rAjacihno A pramANe che- talavAra-1, chatra-ra, meAjaDI-3, mukuTa-4 ane cAmara-5. 33 1 vadula hai. / 2 'timeLa. hai / 3 -Rrimono, hai. | 4 sAhiO, de, / 5.sa. mu. | Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa 3 4 5 tinni nisIhi tinni ya, payAhiNa / tinni caiva ya paNAmA / tivijJA pUrA ya taddA, avasthatiyamAvAM jeva / / tidisinirikkhaNaviraI, tivihaM bhUmipamajjaNaM caiva / vaNNAitiyaM muddA - tiyaM ca tivihaM ca paNihANaM // 35 // iya dahatiyasaMjuttaM vaMdaNayaM jo jiNANa tikAlaM / kuNai naro uvautto, sA pAvai sAsayaM ThANaM // 36 // dazatrikanuM' nirUpaNa 1. nisIhitrika :- jinamadiranA mukhyadvAramAM pravezatAM, jinamaoNMdiranA garbhagRhamAM pravezatAM, ane caityavaMdananA prAraMbhamAM, ema traNa vAra nisIhi khelavI tene nisIhitrika kahevAya, 2. pradakSiNAtrika :- prabhupratimAne dakSiNa hAthathI traNa pradakSiNA ApavI te. : 3. praNAmatrika :- bhUmine mastakanA sparza karavA svarUpa traNavAra arihaMtadevane namana karavuM te praNAmatrika che. 4. pUjAtrika :- aMgapUjA, agrapUjA ane stutipUjA (bhAvapUjA) A pramANe traNa prakAranI pUjA karavI. 5. avasthAtrika :- piMDastha, padastha, ane rUpAtIta e rIte zrI jinezvaradevanI traNa avasthAnI bhAvanA karavI te 34 6. (dizi nirIkSaNa virati :- pUjA karatI vakhate udizA, adhAdizA ane tirthya dizAmAM na jovu ane mAtra jinabiMbanI sAme ja jovu joI e te. 7. pramAjanAtrika :-je sthAnamAM daza na ke caityavaMdana karavAnu hoya, te bhUmine rajoharaNa ke caravalAdivaDe traNavAra pu javI, tene pramA nAtrika kahevAya. 8. vatrika :- varNa, artha, ane AlaMbana. = 9. muddAtrika :- muktAsuktimudrA, yAgamudrA, ane jinamudrA, caityavaMdanamAM A traNe mudrAnu pAlana karavu joI e. 10. praNidhAnatrika :-caityavaMdanamAM mana, vacana, ane kAyAnI ekAgratA rAkhavI. 35 A pramANe dazatrikanuM vidhi sahita pAlana karavAmAM upayAgavALA anelA je purUSa trikALa caityavaMdana kare che, te zAzvata padane pAme che. 36 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM A 125 puSphA-misa-thuimeyA, tivihA pUyA avatthatiyayaM tu / hoi chaumatthakevali-siddhattaM bhuvaNanAhassa // 37 // vaNNAitiyaM tu puNo, vaNNatthAlaMbaNassaruvaM tu / maNavayaNakAyajaNiyaM, tivihaM paNihANamavi hoi // 38 // muddAtiyaM tu itthaM, vinneyaM hoi jogamuddAe / haribhaddasariviraiya-gaMthaMmi imaM jao bhaNiyaM // 39 // paMcaMgo paNivAo, ayapADho hoi jogamuddAe / vaMdaNaM jiNamuddAe, paNihANaM muttasuttIe // 40 // do jANu donni karA, paMcamaMga hoi uttamaMgaM tu / sa saMpaLavA, te pALiyA kathA - puSpa, naivedya ane stutinA bhedathI-jinapUjA traNa prakAranI che, ane paramezvaranI chadmasthAvasthA, kevali avasthA ane siddhAvasthA ema avasthA traNa prakAranI che. 37 vaLI varNa, artha ane AlaMbanarUpa varNAdi tritaya che, mana praNidhAna, vacana praNidhAna ane kAca praNidhAna ema traNa prakAranuM praNidhAna che. 38 ) A sthAnamAM gamudrA vigere traNa prakAranI mudrAo jANavI kAraNake-A. zrI haribhadrasUrIzvarajI ma. racita paMcAzaka graMthamAM paNa A mujaba kahyuM che ke- paMcAMga praNipAta ane zastava yogamudrA vaDe thAya che, ramaityavaMdana jinamudrAthI thAya che ane praNidhAnatrika muktAzukti mudrAthI thAya che. 39-40 be hAtha, be paga ane mastaka e pAMca aMga che, e pAMceya aMga bhegAM karIne je praNipAta thAya tene paMcAMga praNipAta kahevAya. 41 1 degtiya ja che. 2-phaM. che 3-zupADho. 4 duniyA che ! Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 darzanazuddhi prakaraNa-samyakRtva prakaraNa annonnaMtariyaMguli--kosAgArehiM dohiM hatthehiM / 2 piTTovari kuppara - saMThiehi taha jogamuddatti // 42 // cattAri aMgulAI, purao UNAI tattha pacchimao / pAyANaM ussaggo, esA puNa hoi jiNamuddA // 43 // muttamuttamuddA, samAjahiM dovi gabbhiyA hatthA / te puNa nilADadese, laggA anne alaggati // 44 // paDosesatiyattho, tatto nAUNa evaM tiyadasagaM / sammaM samAyaraMto, vihiceiyavaMdago hoi // 45 // sAhUNa sattavArA, hoi ahorattamajjhayArammi / gihiNo puNa ciivaMdaNa, ti ya paMca va satta vA vArA // 46 // ekabIjI sAthe bhegI karelI AMgaLIe vaDe kamaLanA kAzanA (ADAnA) AkAravALA tathA peTa upara kANI rAkhelA be hAtha vaDe thayelA AkAravALI mudrAne yAgamudrA kahevAya. 42 je mudrAmAM paganI AgaLanA bhAgamAM cAra AMgaLa jeTaluM aMtara hAya ane pAchaLanA bhAgamAM cAra AMgaLa karatAM kaMIka echu' atara hoya, tene jinamudrA kahevAya. 43 jemAM banneya hAtha sarakhI rIte uMcA rAkhIne lalATane aDADelA hoya tene muktANuktimudrA kahevAya. anya AcAryanA mate hAtha lalATe aDADelA nahoya te paNa te muktAmuktimudrA kahevAya che. 44 bAkI rahela naSadhikItrikAdi dareka trikanA artha spaSTa che. tethI A dazatrikane jANIne sArI rIte tenuM AcaraNa karanAra AtmA zAstramAM kahela vidhithI arhaMtanI pratimAne vaMdana karanArA thAya che. 45 sAdhuone aheArAtrimAM sAta vakhata caityava`dana karavAnuM vidhAna che, tathA zrAvakane traNa, pAMca athavA sAtavAra caityavadana karavAnuM vidhAna che. 46 1 anunvaMtariyaghuhi hai. / 2 ovara siMiha~ haiM| 3 viyavaLa| 4 ceyavaLa. mu. / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNaM-sammattapAraNaM 17. paDikkamaNe cezyahare, bhoyaNasamayammi tahaya saMvaraNe / paDikkamaNasuyaNapaDiboha-kAliyaM sattahA jaiNo // 47 // NimaMdirabhUmIe, dasagaM AsAyaNANa vajjeha / jiNadavvabhakkhaNe, rakkhaNe ya doSe guNe muNaha // 48 // tevo-pA-moLa -AdathI moka-sucananirava aa muttuccAraM jUyaM, vajje jiNamaMdirassaMto // 49 // satthA'vaggaha tiviho, ukkosa-jahanna-majjhimo ceva / ukkosa saTThihattho, jahanna nava sesa viccAlo // 50 // sAdhuone sAta maityavaMdana A mujaba karavAnA che. 1-prAtaHkALanI pratikramaNanA aMtamAM, 2-jinamaMdiramAM, 3-bhe jana samaye paccakkhANa pAratI vakhate, 4-vAparyAbAda paccakkhANa samaye, pa-sAMjanA pratikramaNa vakhate, 6-saMthArApe2sI pahelAM ane 7-savAranA pratikramaNanI zarUAtamAM. 47 pratikramaNa karanAra gRhastha paNa sAta ane pAMca vakhata, ane pratikramaNa nahi karanAra gRhastha pratidina saMdhyAkALanI traNa prajAomAM jaghanyathI traNa vAra caityavaMdana karavu joIe. AzAtanAne tyAga : jinamaMdiranI bhUmimAM dazaprakAranI AzAtanAne tyAga kare joIe. tathA jinadravyanA bhakSaNamAM thatA doSa ane jinadravyanA rakSaNamAM thatA guNone paNa jANavA joIe. 48. zrI jinezvara devanA maMdiramAM tabela, pANI pIvuM, bhojana karavuM buTa-caMpala vigere pagarakhAM paheravAM, maithuna sevana karavuM, sUvuM, thuMkavuM, pezAba, ane jhADo e sarva kAryo karavA nahi. 49 zrI jinezvaradevano avagraha jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakArano che. jaghanya avagraha nava hAthano che, madhyama avagraha dazathI ogaNasAITha hAthano che ane utkRSTa avagraha sAITha hAthano che. 50 1 moyaNa TiC, . . Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 gurudevaggahabhUmIha, jattao ceva hoi paribhogo / 3 '' phalasAhago saha, aNiphalasAhago iharA // 51 // nivAakaraNaM, asakkahAM aNuciyAsaNAiyaM / Ayayami abhogo, ittha ya devA udAharaNaM // 52 // devaharayami devA, visayavisavimohiyA vi na kayA vi| accharasAhipi samaM, hAsakhiDDAivi kuNaMti // 53 // bhakkhei jo ubakkher3a, jiNadavvaM tu saMvio / pannAhiNo bhave jo u, lippar3a pAvakammuNA ||54 || AyANaM jo bhaMjai, paDivannaM dhaNaM na dei devassa / 5 darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa nassaMtaM samuvekkhar3a, so vi hu paribhamai saMsAre // 55 // je AtmA, gurUdeva tathA paramagurU zrI paramAtmAnA avagrahane upayAga pUrvaka sAcave che, te nirvANapadasvarUpa iSTalane pAme che, ane je AtmAe upayAgapUrvaka ubhaya pUjyAnAM avagrahane sAcavatA nathI, te AtmA A durgatirUpa aniSTalane pAme che. 51 jinamadiramAM thUMkavu', dAMta sApha karavA vigere aAgya kAryA karavAM nahiM, strIkathA Adi vikathA karavI nahi; ane pathArI, gAdI Adi anucita Asana karavAM nahi. A * badhA vidhAnanA pAlanamAM bhavanapati Adi cAranikAyanA devA dRSTAMtabhUta che. para zabdAdi pAMca viSayarUpa viSathI mAhita thayelA evA paNu devA devAdhideva zrI vitarAgaprabhunA madiramAM hoya tyAre, apsarAonI sAthe hAsya, kautukAdi akAryane sevatAM nathI. 53 je zrAvaka jANakAra heAvA chatAM devadravyanu bhakSaNa kare che. ane devadravya nAza pAmatu hAya teA upekSA kare che, tathA je buddhihIna AtmA devadravyane khoTI rIte vyaya kare che; te banneyane azubha ka nA arpaNa karela ghara, pitAdi svarjanAe vacana adha thAya che. 54 vaLI-rAjA-amAtya Adie jinabhaktimAM che, tathA khetara vagere rUpa dhananA nAza kare 1 mUmI vaLva. mu. | 4 hAsa DDiA vi hai. / 2 saya. hai. / 3 tharo. mu. / 5 -muvivajJa. phai / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNa 129 ceiyadarva sAhAraNaM ca, jo duhai mohiyamaio / dharma va so na jANai, ahavA baddhAuo narae // 56 // ceiyadavvaviNAse, taddavvaviNAsaNe duvihabhee / sAhU uvikkhamANo, aNaMtasaMsArio bhaNio // 5 // jiNapavayaNabuDhikaraM, pabhAvaga nANadaMsaNaguNANaM / bhakkhato jiNadatvaM, aNaMtasaMsArio hoi // 58 // jiNapavayaNabuDhikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / rakkhaso jiNadavvaM, parittasaMsArio hoi // 59 // ApIne niNata karela devanA dravyane ApatA nathI, ane bIjA le ke devadravyane nAza karatA hoya te jovA chatAM tenI upekSA kare che, te AtmA paNa cAra gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che. papa devadravyanI rakSA : te ja pramANe devadravya ane jIrNoddhAra Adi mATe ekatrita karela sAdhAraNa dravyanuM je AtmA bhakSaNa kare che, te AtmA kharekhara sarvajJapraNIta dhamane jANato ja nathI. athavA teNe pUrvamAM durgatinuM AyuSya bAMdhI lIdhuM che, have te marIne avazya narakamAM javAnuM che ema nizcita thAya che. 56 : devadravyane tathA jinamaMdiramAM upayogI lAkaDuM, paththara, mATI Adi dravyano nAza aneka rIte be be prakAre thAya che. A rIte teno nAza thato hovA chatAM je sAdhu tenI upekSA kare, te sAdhu paNa anaMta saMsArI thAya che. pa7 . zrI arihaMta paramAtmAnA zAsananI abhivRddhikAraka tathA jJAna, darzanAdi Atmika guNone dIpAvanArA devadravyanuM bhakSaNa karanAre AtmA anaMta saMsArI thAya che. 58 - jinapravacananI abhivRddhikAraka tathA jJAna-darzanAdi guNene dIpAnArA devadravyanuM rakSaNa karanAra AtmA alpa saMsArI thAya che. 59 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dazanazuddhi prakaraNa-samyakUva prakaraNa jiNapatayaNavuDhikaraM, pabhAvagaM nANadaMsamaguNANaM / vaDhaM to jiNadavvaM, titthayarattaM lahai jIvo // 60 // jIvadaya-saccavayaNaM, paradhaNaparivajjaNaM susIlaM ca / vaMtI pati-niyAdo, 2 dhakSa mUAruM ddazA, sammattamUlamaNuccaya-paNagaM tini u guNanvayA huMti / sikkhAvayAI cauro, bArasahA heAi gihidhammo // 62 // vaLavada-purAvAra, vara-kha-rAde vaiva ff-moja-saMta-sAmA che tu gholara-vimAne dA ratI madda-anna-jutti-tava sAme roSa. sacca soya AkiMcaNa, ca babhaM ca jaidhammo // 6 // jinazAsananI abhivRddhikAraka tathA jJAnAdi guNone dIpAvanArA devadravyanI vRddhi karanArA AtmAne tIrthakaraMpaNuM prApta thAya che. 60 2-dharmatattva - sarva jI pratye dayA rAkhavI, sadA kALa satyavacana bolavuM, pArakA dhanane parityAga kare, zuddha brahmacaryanuM pAlana karavuM, kSamA rAkhavI, ane pAMceya indriyano nigraha karavo" A saghaLAM kAryo dharmanAM mULa che. 61 samyaktva pUrvakanAM pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrate hoya, te bAra prakAranA vratane zrAvakadharma kahevAya che. 62 prANivadha, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigrahanuM-zUlathI viramaNarUpa pAMca aNuvrate, diziparimANa, bhogapabhogaparimANa ane anarthadaMDaviratirUpa traNa guNavate kahevAya che, ane sAmAyika-dezAvagAzika, pauSadha tathA atithi-saMvibhAga svarUpa cAra zikSAvrata kahevAya che. 23 1-phAti-kSamA, 2-mRdutA-kamaLapaNuM, 3-Arjava-saraLatA, 4-jukti-nirlobhatA, pa-tapa, 6-saMyama, 7-satya, 8-zauca, 9-Arki1 varjiriya. de2 guNavA 2. . ! " Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM rayaNatthiNovi thovA, taddAyAro ya jaheva logammi / iya suddhadhammarayaNatthi-dAyagA daDhayaraM NeyA // 65 // dhammarayaNassa jogo, akhkhuddo ruvavaM pagaisomo / logappio akUro, bhIrU asaDho sudakkhinno // 66 // lajjAluo dayAlU, majjhattho somadiTTi guNarAgI / sakkaha supakkhajutto, sudIhadaisI visesannU // 6 // vuDDhANugo viNIo, kayaNNuo parahiyatthakArI ya / taha ceva laddhalakkho, igavIsaguNehiM saMjutto // 6 // afmarizeSa !. cana ane 10-brahmacarya. A daza prakArane sAdhudharma kahevAya che. 64 jema lekamAM paNa ronA athI purUSa ane ratnono vyApAra karanArA vepArIo thoDA hoya che, tema zuddha dharmarUpa ratnanA arthI ane dAtA paNuM ghaNuM ja ochA hoya che. 65 ekavIza guNothI yukta AtmA dharmaratnane prApta karavA yogya thAya che. te ekvIza guNo A mujaba che :- 1-gaMbhIra hadayavALe, 2-rUpavAna, 3-svabhAvathI ja AnaMdadAyI (saumya prakRtivALA) 4vinayAdi guNothI lekamAM priya, pa-akrara, 6-pApasamuhathI gabharAnAre, --saraLa AzayavALo, 8-sudAkSiNyavAn, 9-lajajALu, 10-dayALu, 11-madhyastha, 12-zAMta daSTivALa, 13-aucitya Adi guNone anurAgI, 14-sArI ja vAta karanAre, sArI pratijJA vALa, 15sudIrghadazI, 16-vizeSajJa, 17-jJAnAdi guNothI vRddha evA purUSone anusaranAro, 18-vinIta, 1-kRtajJa, 20-paropakAra karavAnA svabhAva vALe ane 21-sarva zubha-anuSThAnamAM kuzaLa. A rIte dharmatattvane pAmavA mATe ekavIza guNo anivArya che. 66 thI 28 1 vi. je. | 2 jue . | Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa dulahA gurukammANaM, jIvANaM suddhadhammabuddhIvi / / tIe suguru taMmi vi, kumaggaThiisaMkalAbhaMgo // 69 // jiNabhavaNe ahigAro, jaiNo gihiNovi gacchapaDibaddhA / jaha taha deyaM dANaM, suvihiyapAse vayaniseDho // 7 // jiNabhavaNa biMbapUyA-karaNaM kArAvaNaM jaiNaMpi / AgamaparammuhehiM, mUDhehiM paruvio maggo // 71 / / yugmam / samaNANaM ko sAro, chajjIvanikAya-saMjamo eyaM / vayaNaM bhuvaNaguruNaM, nihADiyaM payaDaruvaMpi // 72 // 3-mAgata. darzanamohanIyAdi karmothI bhAre thayelA jIvone zuddhadharmanI buddhi utpanna thavI durlabha che. A zuddhabuddhi maLyA pachI paNa sadagurUne saMga thavo durlabha che ane saddagurUne saMga thayA pachI paNa unmArganA sevanamAM sthiratA svarUpa sAMkaLano bhaMga thavA sudurlabha che. arthAta ke unmArganI pravRtti aTakavI du zakya che. 6 unmArga-pravRtti - Agama zAstranA jJAnathI nirapekSa banelA, mohAMdha AtmAoe nIce pramANe mAgane nAme unmArganI prarUpaNuM karI che. je kAraNe gacchanI maryAdAmAM rahelA sAdhuno ane gRhasthane ema bannene jinamaMdiramAM adhikAra che. te kAraNe kItAdi doSavALA AhAra, vastra, pAtrAdinuM dAna sAdhuone ApavuM joIe. tathA suvihita munio pAse vratagrahaNano niSedha karavA joIe. ane jinamaMdira, jinabiMba tathA jinabiMbanI pUjA karavI ane karAvavI joI e. 70-71 uparanI vAta Agama-virUddha che kAraNa ke--zramaNapaNane sArA zuM ? doSita AhAra Adi levAM ane jinapratimAnI pUjA vigere karavI e zramaNadharmane sAra nathI. "zamaNadharmano sAra te pRthvIkAyAdi che jIva nikAyanI rakSA karavI e che." evuM spaSTa vacana tribhuvanagurU, 1 vaniroho. de che 2 veti mu / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM 133 mannati ceiyaM ajja-rakkhiehimaNunnAyamiha kei / tAmithe mAvajo, kALo kAne mAthe II7rUA. eyaM bhaNiyaM samae, iMdeNaM sAhUjANaNanimittaM / jakkhaguhAe dAraM, aNNamuhaM ThAviyaM taiyA // 74 // duggaMdhamalINavatthassa, khelasiMghANajallajuttassa / jiNabhavaNe No kappai, jaiNo AsAyaNAheU // 75 / / bhAvatthayadavvatthaya-ruvo sivapaMthasatthavAheNa / savvannUNA paNIo, duviho maggo sivapurassa // 76 // zrI arihaMta paramAtmAe kahyuM che, paraMtu te mUDha AtmAoe tribhuvana gurUnA e vacananI paNa avagaNanA karI che. 72 AcAryapaNuM gumAvI beThelA keTalAka AcAryAbhAse A pramANe kahe che ke--"AcArya zrI Arya rakSitasUrIzvarajI ma. e sAdhuone jinamaMdiramAM nivAsa karavAnI anujJA ApI che." AvuM hIna vacana bolanArA te AcAryono mata jinAjJAthI viparIta che. paNa jinAjJAne anusaratA nathI, kAraNa ke-AgamamAM kyAMya paNa caityavAsa karavA mATe anujJA apAI nathI. 73 AvazyakacUrNi' Adi Agama graMthomAM kahyuM che ke-saudharma svarganA svAmI Indra mahArAjAe AcAryadeva zrI AryarakSita sUrIdharajInA sAdhu samudAyane pitAnuM Agamana jaNAvavA mATe te samaye pU. A.zrI AryarakSita sUri ma. je yakSanI guphAmAM rahyA hatA te yakSanI guphAnA dvArane bIjI dizAmAM pheravI nAMkhyuM evo ullekha che, paNa cityanA dvArane pheraphAra karyo e ullekha kayAMya nathI. A uparathI paNa nizcita thAya che ke teo paNa caMtyavAsa karatA na hatA. 74 durgadhI ane malina vastravALA, ghUMka, nAkane maLa tathA dehanA maLathI yukta evA sAdhune jinAyatanamAM rahevuM yogya nathI kAraNa ke tyAM rahevuM te AzAtanAnuM kAraNa bane che. 75 mokSamArganA sArthavAha samA zrIarihaMta paramAtmAe mukti Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa jAvajjIva Agama-vihiNA cArittapAlaNaM pddhmo| nAyajjiyadazveNaM, bIo jiNabhavaNakaraNAI // 77 // jiNabhavaNabiMbaThAvaNa-jattApUyAi suttao vihiNA / . davvatthayatti neyaM, bhAvatthayakAraNatteNa // 78 // chaNhaM jIvanikAyANaM, saMjamo jeNa pAvae bhaMga / to jaiNo jagaguruNo, puphAIyaM na icchaMti // 79 // taM Natthi bhuvaNamajjhe, pUyAkammaM na jaM kayaM tassa / jeNeha paramaANA, na khaMDiyA paramadevassa // 8 // nagaramAM javA mATe bhAvastava tathA dravyastava svarUpa dvividha mArganI marUpaNa karI che. 76 dravyastavabhAvastava - * AgamazAstromAM darzAvela vidhi mujaba cAritradharmanuM yAjajIva pAlana karavuM te bhAvarUvarUpa prathama mArga che, ane nyAyamArgathI prApta karela dhana dvArA zrI jinabhavana karavA Adi zubha anuSThAna AcaravA e dravyastava rUpa dvitIya mArga che. 77 AgamanA vacanane anusAra vidhisahita jinamaMdira tathA jinabiMba karAvavAM, jinapratimAnI pratiSThA karavI, ane yAtrA-trika tathA jinapUjA karavI A sarva zubha anuSThAna cAritradharmanI prAptirUpa bhAvastavanA hetubhUta hovAthI dravyastava tarIke jANavA. 78 jagadagurU zrI jinezvaradevanI puSpAdi pUjAmAM pRthvI Adi che jIvanikAyanA saMyamano bhaMga thato hovAthI sAdhuo puSpAdi pUjArUpa dravyastavane IcchatA nathI. 79 paramAtmAnI AjJAnuM pAlana karavuM e ja sarvazreSTha pUjA hovAthI je AtmAe devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI "sarva jIvonI rakSA rUpa" zreSTha AjJAnuM khaMDana nathI karyuM, te AtmAne sarvaprakArI pUjAne lAbha maLe che. AthI teNe koI paNa prakAranI pUjA nathI karI ema na kahevAya. 80 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNa 1 merussa sarisavassa va jattiyamittaM tu aMtaraM hoI / mAvathaya--athayALa, aMtara ziya prema // 8 // ukkosaM davvatthayaM, ArAhiya jAi accuyaM jAva / bhAvatthaeNa pAvai, aMtamuhutteNa nivvANaM // 82 // mottaNa bhAvatthayaM, jo dabvatthae pavattae mUDho / sau sAda vatto, zauyama ! anabo vio ya // 8 // maMsanivviti kAuM, sevai daMtikkayaMtidhaNibheyA / iya caiUNAraMbha, paravavaesA kuNai bAlo // 84 // titthayaruddeseNa vi, siDilijja na saMjamaM sugaimUlaM / titthayareNa vi jamhA, samayami imaM viNiddiTTha // 85 // merU parvata ane sarasava vacce jeTalu` aMtara che, tethyuM ja aMtara bhAvastava ane dravyastava vacce che. 81 dravyastavanI ArAdhanA karanArA AtmA utkRSTathI 'acyuta' nAmanA bAramA devalAka sudhI jAya che, ane bhAvastava vaDe AtmA aMtarmuhUta mAtra kALamAM ja nirvANapadane prApta kare che. 82 he gautama ! kRtyAkRtyanA viveka vinAnA jemUDha sAdhu bhAvastavane tyajIne dravyastavanI pravRtti kare che, te sAdhu SaTkAyanI virAdhanAthI ayatanAvALA ane sayamathI patita thavAthI avirata kahevAya che. 83 je AtmA ArabhavALI pravRttinI pratijJA karIne, bhagavAnanI bhaktinA nAme AraMbhavALI pravRtti kare ane kahe ke huM bhakti karU chuM, temANasa 'mAMsa na khAvu" evA niyama karIne mAMsanuM bhakSaNa kare ane kahe ke 'huM mAMsa nathI khAtA paraMtu 'tiya'' dAMtamAM kaca-kaca karanArI vastu khAuM chuM.' ema zabda bheda raju karanAra jevA mUDha che. 84 pa zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bhaktinA AzayathI paNu satinA mULabhUta cAritrane zithila karavu', joie nahi, kAraNake zrI tI kara prabhue paNa AgamamAM pharamAvyu` che ke- kAi AtmA samagra pRthvI-valayane 1 ya. mu. / 2 vittiya mu.| 3 tittiyaM,mu. | 4 murttaLa hai / 5 vavA, hai / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa savvarayaNamaehi, vibhUsiyaM jiNaharehi mahivalayaM / jo kArijja samaggaM, tao vi caraNaM mahar3iyaM // 86 // annAbhAve jayaNAe, maggaNAso havijja mA teNa / puvvaM kayA yayaNAisu, irsiguNasaMbhave iharA ||87|| ceya haja----maye, bAyariyALa 6 vayaLanu ya | savvesu vi teNa kathaM, tavasaMjamaujjamaMteNa // 88 // - 2 sarva prakAranA ratnAthI banAvelAM jinamadirAthI vibhUSita kare, teA tenAthI je lAbha thAya, te lAbha karatAM paNa bAhya-abhyaMtara mahAsamRddhine ApanAra cAritra dharmanA pAlanathI moTo lAbha thAya che. 85-86 ahI' zakA thAya che ke-jo drazyastava karatAM bhAvastava mahAna hAya ane sAdhune dravyastavanA aMdhikAra na hAya tA zAstramAM Ave che ke "jinamadiramAM cheADa Adi ugyA hoya te tene sAdhu dUra kare" te vidhAna kaMI rIte samajavuM ? A zaMkAnuM' samAdhAna e che ke jyAre koi paNa anya zrAvaka kArya karanAra na ja hAya, ane prAcIna jinamadiramAM vRkSanI latA vagere UgavAnA kAraNe te jinamaMdirane nAza thavAnI zakyatA hAya, tenA cAge mAnA tInA nAza thavAnI sabhAvanA jaNAtI hoya tathA te vRkSane dUra karavAmAM vizeSa lAbha jaNAtA hoya te te aniSTane TALavA anya kAI na jotAM heAya tevA samaye muni te latA AdineyatanApUrvaka dUra kare. ATalA mAtrathI dravyastava karavAnA munine adhikAra che, ema mAnavu' anucita che. 87 je AtmA tapa ane sayamamAM udyamazIla heAya te AtmAe caitya, kula, gaNu, saMgha AcArya, pravacana ane zruta e sarva viSayamAM yathAcita kArya karyuM gaNAya, kAraNa ke tevA AtmA ja A sarva viSayamAM yathAcita pravRtti karI zake che, bIjo nahiM. 88 1 ringa. de / 2 iiSkraya che. / 3 vebna mu. 14 puttra, mu / 5 tavagamamukhamaMtenaM. de| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNa kei bhaNaMti bhaNNai, suhumavicAro na sAvagANa puro / taM na jao aMgAisu, suvvai tavvaNNaNA evaM // 89 // laTThA gahiyaTThA ya, pucchiyaTThA viNicchiyaTThA ya / ahigayajIvAiyA, acAlaNijjA pavayaNAo // 9 // ta6 TridimA-juyaranA nirfpA ! eso dhammo aTTho, paramaTThI sesagamaNaTTho // 91 // sutte atthe kusalA, ussagga-cavAIe tahA kusalA . vavahAra-bhAvakusalA, pavayaNakusalA ya chaTThANA // 92 // keTalAka bhavAbhinaMdI AtmAo kahe che ke-sAdhue zrAvakone AgamamAM prarUpela sUkSmavicAre kahevA nahiM. tenuM A kathana anucita che. kAraNa ke-aMga upAMgAdimAM paNa zrAvakanA guNonI je prazaMsA karavAmAM AvI che te A mujaba che. te zrAvako nitya jinadharmanuM zravaNa karanArA hovAthI labdhAtha kahevAya. te sAMbhaLela dhamane hRdayamAM sArI rIte dhAraNa karatA hovAthI gRhItArtha kahevAya. keI tattvamAM saMzaya thAya te prazna karIne samAdhAna meLavatA hovAthI prazcitArtha kahevAya che. samAdhAna meLavyA bAda taronA saMpUrNa rahasyane nizcita rIte jANatA hovAthI vinizcitAtha kahevAya. ane jIva-ajIva Adi tonA jJAtA hovAthI zrI jinezvara paramAtmAnA pravacananI daDha zraddhAvALA hoya che. mATe ja keIthI calAyamAna na karI zakAya tevA hoya che. 8-98 A tathA "A jina dharma ja upAdeya ane paramArtha svarUpa che, te sivAyanA ziva-zAkya Adi dareka dharmo anarthakArI che. evuM mAnanArA hoya che, asthi ane asthimajajAnI jema zrI jinadharmamAM daDha anurAgavALA hoya che. 91 vaLI te zrAvako akhalitAdi guNothI yukta sutrone bolavAmAM kuzaLa hoya che. sutronA arthone jANavAmAM kuzaLa hoya che, utsarga 1 ziyA . . 2 sesIoi . 3 vavAyA. che. A Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa pucchaMtANa dhamma, taMpi ya na pariksviuM samatthANaM / AhAramittaluddhA, je ummaggaM uvaisaMti // 93 // sugaI haNaMti tesiM, dhammiyajaNaNiMdaNaM karemANA / AhArapasaMsAsu ya, Nayati jaNaM duggaiM bahuyaM // 14 // hujja hu vasaNappatto, sarIradobballayAe asamattho / caraNa-karaNe asuddhe, suddhaM maggaM parUvejjA // 15 // * parivArapUyaheDaM, pAsatthANaM ca ANuvittIe / jo na kahei visuddhaM, taM dullahabohiyaM jANa // 16 // ane apavAdamAgamAM kuzaLa hoya che, dharma Adi cAra prakAranA vyavahAramAM kuzaLa hoya che ane jina pravacanamAM kuzaLa hoya che. A pramANe cha sthAnamAM kuzaLa hoya te ja utkRSTha zrAvaka kahevAya che. 92 AhAra-vastra-pAtra-pUjA AdimAM lubdha thayelA je sAdhuo, dharmanI parIkSA karavAmAM asamartha evA dharmanuM svarUpa puchanArA zrAvaka vigere AtmAone unmArgano upadeza Ape che, tevA kusAdhuo te bhadrika pariNAmI AtmAonI sagatine nAza kare che. vaLI-AhAra ane AhAra ApanAranI prazaMsA tathA dhArmika lokanI niMdA karanArA teo aneka ajJAna AtmAone durgatimAM laI jAya che. 93-94 koI paNa ApattimAM phasAyele agara to pAMceya indriyanA baLathI rahita tathA zarIranI durbaLatAnA kAraNe je kaI sAdhu aticAra rahita cAritradharmanuM pAlana karavAmAM asamartha hoya te sAdhue potAnA caraNa karaNa azuddha hovA chatAM paNa dharmadezanA te zuddhamAganI ja ApavI joIe. 95 he ziSya ! te samajI levuM joIe ke-je kaI sAdhu pitAnA parivArane pUjA-pratiSThA maLyA kare evA hetuthI pArzva sthAdi kasAdhuonA cittane anusarIne zrAvakavargane vizuddha evA mekSa mArgane upadeza ApatA nathI, te sAdhu durlabhadhi bane che. 96 . 1 maiiti . 2 vijhA de ! Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsamasuddhipagaraNa-sammarUpamaraNaM 139 muhamahure pariNai-maMgulaM ca, geNhaMti deM ti uvaesa / muhakaDuyaM pariNai-suMdaraM ca viralacciya bhaNaMti // 97 // bhavagihamachami pamAya-jalaNajaliyaMmi mohanidAe / uddavai jo. suyaMta, so tassa jaNo paramabaMdhU // 98 // jaivi hu sakammadosA, maNayaM sIyaMti caraNakaraNesu / suddhaparuvagA teNa, bhAvao pUyaNijjaMti // 99 // evaM jiyA AgamadidvidiTTha-sunnAyamaggA sumaggalaggA / gayANugAmINa jaNANa maMgge, laggati no gaDDarigApavAhe // 10 // AcArya Adi moTAbhAganA sAdhuo prAraMbhamAM mIThe tathA pariNAme dArUNa vipAkavALo upadeza Ape che ane moTAbhAganA zrAvako paNa teonA tevA ahitakArI upadezane sAMbhaLe che, virala AcAryAdi sAdhuo ja prAraMbhamAM kaDe tathA pariNAme hitakArI upadeza Ape che ane te hitakArI upadezane virala zrotAo sAMbhaLe che.-97 gurU bhagavaMtAdi jeo pramAdarUpa agnithI baLatA saMsAra-gRhamAM mehanI nidrAthI sutelA AtmAne jAgRta kare che, te gurUbhagavaMtAdi te AmAnA paramabaMdhu che. 98 je ke potAnA pUrvakRta karmanA doSathI je AtmAo caraNa karaNanA cogomAM saheja maMda AcaraNavALA thAya che, te paNa zuddha prarUpaNAnA guNathI zuddha dharmane upadeza ApanArA teo bhAvathI pUjanIya bane che. 9 AgamarUpa netrathI sanmAgane jenArA ane vizeSatAthI jANanArA tathA sArI rIte dharmAnuSThAnamAM tatpara thayelA dharmAtmAe gatAnagati lekanA gADariyA pravAha jevA ajANyA mArgamAM gamana karatA nathI. paraMtu AvA dharmAtmAe te tatvamAgane ja anusare che. 100 1 sumana che. I 2 diyA jANo. de che - '. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa * lansalo, sAra ekAne svIkAra negateNaM ciya loga-nAyasAreNa ittha hoyavvaM / bahumuMDAivayaNao, ANA itto iha pamANaM // 101 / / bahujaNapavittimitta icchaMtehiM iha loio ceva / dhammo na ujjhiyavvo, jeNa tahiM bahujaNapavittI // 102 // tA zALAnuyaM , te je puLA viyava tu kimiha vahuNA jaNeNaM, haMdina se atthiNo bahuyA // 103 // dUsamakAle dulaho, vihimaggo tami ceva kIrate / jAyai titthuccheo, kesiMvi kuggaho eso // 104 // laukika siddhAnothI ghaDAyelA vyavahArane ekAne svIkAra kare ucita nathI. kAraNa ke je laukika siddhAnta svIkAravAmAM Ave to sAdhuomAM paNa meTe bhAga muMDAyelAone che. teonA vacanane anusaravAmAM Ave to AgamanAM vacane kyAre paNa TakI zake nahi. A ja kAraNe nizcita thAya che ke Agama zAstranAM vacana baLavAna ane zreSTha che. 101 have gatAnugatika pakSane kahe che - ghaNA lo ke je dharma kare te ja dharma kare joIe evuM mAnanArA AtmAo kyAreya paNa laukika dharmane tyAga karI zakaze nahi, kAraNa ke rAjA amAtya vigere moTA bhAganA loke laukika dharmamAMja pravRtti karanArA hoya che. 102 tethI vivekI AtmAoe te je dharma ane dharmAnuSThAna zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAne anusaratuM hoya, te ja dharma ane dharmAnuSThAna AcaravuM joIe, dharmanI sAdhanA karanAre ghaNA loko zuM kare che, te jovAnuM hoya ja nahi. khedanI vAta to e che ke-te jinadharmanA anuSThAnanA arthI AtmAo ghaNA nathI. paNa ati alpa saMkhyAmAM avasarpiNIne pAMcamA ArArUpa A duSama kALamAM vidhimArganuM =zAstrAnusArI dharmanA AcaraNanuM pAlana karavuM durlabha che. te vidhi1 gAthA 101 thI 105 mATe juo yogaviMzika gAthe 14 thI 16 nI TIkA tathA sanmArga darzana-bhA-1 patra 10 thI 19 tathA 24 thI 33 che. 103 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattaMpagaraNa 141 jamhA na mokkhamagge, mucaNaM AgamaM iha pamANaM / vijjai chaumatthANaM, tamhA tattheva jaiyavvaM // 105 // gihiliMga-kuliMgiya-davvaliMgiNo tini hu~ti bhvmggaa| sujai-susAvaga-saMvigga-pakkhiNo tinni mokkhapahA // 16 // sammatta-nANa-caraNA, maggo mokkhassa jiNavaruddiTTo / vivarIo ummaggo, NAyavyoM buddhimaMtehiM // 107 // sannANaM vatthugao, boho saiMsaNaM ca tattaruI / saccaraNamaNuDhDhANaM, vihipaDisehANugaM tattha // 108 // jIva ma-vahahu ma AliyaM jaMpahu, ma appaM appahu kaMdappahu / ma harahu ma karahu pariggahu, ehu maggu saggahu apavaggahu // 109 // mArgane ja AcaravAmAM Ave te tIrthane ucheda thaI jAya." A pramANe keTalAka ajJAnI purUSono kadAgraha che. 104 jethI A mokSamArgamAM Agama sivAya bIju kaI pramANa chadmastha prANIone jaNAtuM nathI, tethI te mokSamArgamAM ja prayatna kara joIe. 105 | gRhasthaliMga-carakAdi kuliMga ane pArzvasthAdi dravyaliMga A traNa saMsAramArga che, susAdhu-suzrAvaka-ane saMvignapAkSika A traNa mokSamArga che. 106 ' ' buddhimAna purUSoe samajavuM joIe ke zrIjinezvara dee upa dezela samyagdarzana, samyagujJAna ane samyapha cAritra e ja muktimArga che, tathA mithyAdarzana mithyAjJAna ane mithyA cAritra e unmArga che. 107 jIvAdi padArthonA svarUpane jANavuM te samyagajJAna kahevAya, zrIjinezvaradevee prarUpela tamAM zraddhA karavI te samyagdarzana kahevAya ane vidhi tathA pratiSedharUpa zrIjinAjJAne anusaranArA anuSThAnane AcaravAM te samyapha cAritra kahevAya. 108 kaI paNa jIvano vadha na kara, asatya vacana na bolavuM, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 - darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa ~ pUyA jiNidesu raI vaesu, jatto ya sAmAiya posahesu / dANaM supatte savaNa sutitthe, susAhusevA sikloyamaggA // 110 // rAgoragagaralabharo, taralai cittaM tAvai dosaggI / kuNai kumaggapavitti, mahAmaINapi hA moho ! // 111 // annANadhA micchatta-mohiyA kuggahuggagahagahiyA / maggaM na niyaMti na saddahati ceTThati na ya uciyaM // 112 // nahi ApelI anyanI vastu grahaNa na karavI, kAmaceSTA na AcaravI, na ane parigraha na rAkho , A mArga, svarga ane apavarga (mokSa)no che. 109 zrI jinezvaradevanI pUjA karavI, vrata vagere anuSThAnamAM anurAga kare, sAmAyika ane pauSadha anuSThAnamAM prayatna kare, supAtramAM AhAra AdinuM dAna karavuM, sugurU pAse dharmadezanAnuM zravaNa karavuM ane susAdhunI sevA karavI" A sarve anuSThAno mekSa nagaranA mArga rUpa che. 110 AMtarazatrunI viSamatA . rAgarUpI sApanuM utkaTa viSa mahAbuddhizALI manane paNa AkuLavyAkuLa banAve che, dveSarUpI agni paMDita purUSanA cittane paNa tapAve che, ane meharUpI mahAzatru mahAmativALA AtmAone paNa kumArgamAM pravRtti karAve che. 111 ajJAnathI aMdha banelA, mithyAtvanA udayathI bhramita thayelA, tathA kadAgrahanA pracaMDa grahathI grasta thayelA che, svayaM sanmArgane jotA nathI, bIjAe batAvelA sanmAganI zraddhA karatA nathI ane ucita pravRttine AcaratA nathI. 112 zrAvakanI bhAvanA : rAga, dveSa, ajJAna, kadAgraha vagerene paravaza paDelA jInuM svarUpa darzAvyA bAda je chAnA mithyAtvane nAza thaye heya ane yathAzakti dezaviratinuM pAlana karatA hoya tevA AtmAo sarvavirati pAmavA mATe je je manera kare che te darzAve che. 1 kutto. mu. che ! Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNamuddhipagaraka-sammatapagarapaM 143 tA kaiyA taM khudIpaM, sA sutihI taM bhave sunakkhattaM / jammi suguruparataMto, caraNabharadhuraM dharissamahaM // 113 // savvattha asthi dhammo, jA muNiyaM jiNa na sAsaNaM tumha / kaNagAurANa kaNagaM va, sasiyapayamalabhamANANaM // 114 // aTThArasa je dosA, AyArakahAe vaniyA sutte / te vajjato sAhU, pannatto vIyarAehiM // 115 // paDhamaM vayachakkaM, kAyachakkaM akappagihibhAyaNaM / paliyaMkanisejjA ci ya, siNANasohAvivajjaNayaM // 116 // kharekhara A rAgAdi zatruo bhayaMkara che, AtmA upara vAraMvAra AkramaNa kare che, ane AtmAne svarUpathI bhraSTa kare che mATe jyAre te zubhadivasa Apaze ? kyAre naMdA Adi zubhatithi ane puSya Adi zubha nakSatra Avaze ? ke je. zubha divasa-tithi ane nakSatramAM, huM sadugurUne pUrNa samarpita thaIne cAritranA bhAranI dhurAne aMgIkAra karIza ! 113 he jinezvara pratye ! jema cUirNane khAnAre mANasa jyAM sudhI sAkara yukta dUdhane pItA nathI, tyAM sudhI IMTa vigere sarva padArthomAM teNe suvarNanI bhrAMti thAya che. te ja mANasa jyAre dUdhane pIe che, tyAre tenI te bhrAMti dUra thAya che, tema je koI vyakti jyAM sudhI tArA zAsanane pAmato nathI tyAM sudhI ja tene "ziva-zAkaya Adi sarva darzanomAM dharma che" tevI bhrAMti thAya che paraMtu tArA zAsanane pAmyA pachI tenI te brAti dUra thAya che. 114 sAdhutatva : AgamagraMthamAM tathA dazavaikAlikanA "AcArakathA" nAmanA chaThThA adhyayanamAM je aDhAra de jaNAvyA che, te aDhAra dene tyAga karanArane zrI jinezvara deve sAdhu kahyo che.-115 aDhAra doSo : prathama prANAtipAta viramaNathI mAMDIne rAtribhe jana viramaNa sudhInA cha vatenI virAdhanA karavI, pRthvIkAya Adi cha kAcanI virAdhanA karavI, be prakAranA akalpanuM sevana karavuM, gRhasthanAM bhAjanavAsaNane upayoga, Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa piMDa sejjaM vatthaM, pattaM cArittarakkhaNaTThAe / akappaM vajjejjA, givhejjA kappiyaM sAhU // 117 // jIvA sukhesiNo taM, sivaMmi taM saMjameNa so dehe / so piMDeNa sadoso, so paDikuTTo ime te ya / / 118 / / solasa uggamadosA, solasa upAyaNAe dosA u / 2 dasa esaNAe dosA, bAyAlIsa iha havati // 119 // 1 2 AhAkammuddesiya-pUyIkamme ya mIsA 3 / p ThavaNA pAhurDiyAe, pAauyara - kIryapAmicce || 120 // | 11 13. pariyaTTie ahis - bhinne Horess 14 15 - 16 Acchijje aNisiTThe, ajjhoyara eya solasime // 121 // . karavA, palaga ane AsanA vAparavAM tathA snAna ane zezabhA karavI. * A sarva dASAnuM vizeSe karIne vana karavuM. 116 piDavidhAna : sAdhue cAritra dharmanI rakSA karavA mATe akalpanIya piMDa-zayyA vastra-pAtra Adi sarva vastuone tyajavI joIe tathA AdhAkadi doSathI rahita kalpanIya piDAdine grahaNa karavAM joi e. 117 jagatanA sarva jIvA sukhanA abhilASI che, te vAstavika sukha meAkSamAM che. te mAkSapada sa'yamadharma thI prApta thAya che, te sayama dehamAM che, te deha azanAdi rUpa piMDathI Take che, tethI sa jinezvaradevoe doSayukta piMDane grahaNa karavAnA niSedha karyA che, te doSo A pramANe cheH ugamanA seALa doSa, utpAdananA sALa doSa, ane eSaNAnA daza doSa, e pramANe pi'DamAM beMtALIsa doSa lAge che. 118-119 ugamanA sALa DhoSa : 1-AdhAka, 2-audezika, 3-pUtika, 4-mizrajAta, pa-sthApanA, (-prAkRttikA, 7-prAduSkaraNa, 8-krIta, -prAmityaka, 10-parivati ta, 1 kabATALApha hai | 2 sabAra haiM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNamukhipagaraNa-sammatapariNaM 11 dhAI-i-nimitte, AjIva-vaNImage tigicchA ya / kohe mANe mAyA, lobhe ya havaMti dasa ee // 122 // puci-pacchA saMthava, vijA-mate ya cunna-joge ya / uppAyaNAe dosA, solasame mUlakamme ya // 123 // saMkiya-makkhiya-nikvitta-pihiya-sAhariya-dAyagu-mmIse / apariNaya-litta-chaDDiya, esaNadosA dasa havaMti // 124 // eyadosavimukko INa, piMDo ziNehiNuNNAo / sesakiriyAThiyANaM, eso puNa tattao neo // 125 / / jassaTThA AhAro AraMbho hoi tassa niyameNa / AraMbhe pANivaho, pANivahe hoi vybhNgo||126|| 11-abhyAhata, 12-uddabhinna, 13-mAlApahata, 14-Acchedya, 15-anusUSTa ane 16 adhyapUraka, 120-121 utpAdanonA seLa doSa : 1-dhAtrIpiMDa, 2-dUtIpiMDa, 3-nimittapiMDa, 4-AchavakapiDa, pa-vanapakapiMDa, 6-cikitsApiMDa, 7-kepiMDa, 8-mAnapiMDa, 9-mAyApiMDa, 10-lobhapiMDa, 11-pUrva saMstava-pazcAt saMstavapiMDa, 12-vidyApiMDa, 13-maMtrapiMDa, 14-cUrNapiMDa, 15-gapiMDa, ane 16-mULakarmapiMDa. 122-123 eSaNAnA daza doSa:- - 1. 1-zakita, 2-prakSita, 3-nikSita, 4-pihita, 5-saMhita, 6-dAyaka 7-umizra 8-apariNata, lisa ane 10 chardita. 124 zrI jinezvaradeva e svAdhyAyAdi dharmAnuSThAnamAM rata evA sAdhuone uparyukta beMtAlIza deSarahita piMDane grahaNa karavAnI anujJA ApI che. tevA beMtALIza deSathI rahita piMDane ja tattvathI vizuddha jANavo. 125 je sAdhune mATe AhArAdi taiyAra karAya che, temAM te sAdhune nimitte avazya AraMbhamAM prANIone vadha thAya che ane prANivadhumAM vratono bhaMga thAya che. 126 - 17 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa bhujai AhAkamma, sammaM na jo paDikkamai luddho / sabajiNANAvimuhassa, tassa ArAhaNA patthi // 127 // saMtharaNammi azuddhaM, doNha vi giNhaMta-ditayANa'hiyaM / AuradiTThateNa, taM ceva hiyaMti niddidvaM // 128 // phAsuya-esaNiahi, phAsuya-ohAsiehiM kiM. ehiM / pUIe mIsaeNa ya, AhAkammeNa jayaNAe // 129 // ussageNa nisiddhANi, jANi davvANi saMthare a.iNo / kAraNajAe jAe, avavAe tANi kappaMti // 130 // je lupI sAdhu, AdhAkarmaSavALA AhArane vApare che, tathA te doSanuM samyapha rIte prAyazcita karatA nathI, te sAdhu sarvajinezvaranI AjJAthI vimukha baneluM hovAthI ArAdhaka banI zakato nathI. 127 utsarga ane apavAda - nirdoSa AhArathI nirvAha thavA chatAM azuddha AhAradine grahaNa karanAra sAdhu ane dAna ApanAra zrAvaka, e banneyanuM ahita thAya che ane kAraNe Ape che te ja azuddha AhAra hitakArI thAya che, jema regI ne amuka avasthAmAM je apathya heya, te amuka avasthAmAM pathya bane che, tema ahIM samajavuM. 128. anaMta upakArI zrIjinezvara bhagavaMtoe A pramANe kahyuM che ke-rogI sAdhu mATe paNa prathama prAthaka ane eSaNIya AhAranI zodha karavI, te na maLe te mAzuka jevA AhArane zodhavAmAM catna karavo, tevA AhAranI prApti na thAya te anukrame kIta, pUtikarma, mizrajAta ane AdhAkarma AhArathI regIne nirvAha kare. AnuM rahasya e che ke-catanA vaDe alpa doSavALA AhArane prathama grahaNa kare, te zuddha ane kapya AhAra na maLe, te vizeSa vizeSa doSayukta AhAra AgADha prayojanamAM mahattvanA kAraNe ja grahaNa kare. 129 dravya Apatti vagere na hoya tevI avasthAmAM sAdhuone utsarga 1 phri mAMthI huM tathA . 0 mA. 2608. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNaM-sammattapagaraNa 149 puDhavAisu AsevA, uppanne kAraNami jynnaae| . migarahiyassa Thiyassa, avavAo hoi nnaayvvo||131|| bahuvittharamussaggaM, bahuvihamavavAyavittharaNaM / gAuM laMgheu guttavihiM, bahuguNajuttaM karejjAhi // 132 // mUlottaraguNasuddhaM, thI-pasu-paMDagavivajjiyaM vasahiM / sevijja savvakAlaM, vivajjae huMti dosAo // 133 // saTThIvaMso dodhAraNAu, cattAri muulveliio| mUlaguNe huvaveyA, esA u ahAgaDA vasahI // 134 // mArgathI je dravya grahaNa karavAno niSedha karyo che, te dravya Apatti Adi upasthita thAya te apavAdamAge grahaNa karavAM kape che. 130 glAna sAdhunI sevAmAM rahelA gItArtha munine gADha kAraNu utpanna thAya, tyAre pUrvokta cetanAthI ajJAna sAdhuo na jANe te rIte, pRthvIkAyAdinA Asevana svarUpa apavAdamAga paNa AcaravAne heya che, ema jANavuM. 131 - utsargamArganA aneka prakAra che ane apavAdamAga che ane kAneka prakAra che. tethI pUrvokta piMDanI vidhine nizIthAdi graMthomAMthI jANyA bAda lAbha-hAninI tulanA karIne-saMyamanI zuddhi mATe ahuguNakAraka piMDano ja svIkAra karavo. 132 vasati-vicAra- - - - | munie sadAne mATe mUlaguNa ane uttara-guNathI zuddha tathA strIpazu-napuMsakAdinA saMsarga vinAnI vasatinuM sevana karavuM arthAta uparcata guNavALI vasatimAM rahIne ratnatrayInI ArAdhanA karavI, kAraNa keuparyukta guNayukta vasatinuM sevana na karavAthI deze pedA thAya che. 133 SaSTivaMza=mebha, be dhAraNI=nADI ane cAra mULa-velIe. A sAta mUlaguNathI yukta vasati=sthAna sAdhunA uddezathI banAvavAmAM Avela hoya te te vasati AdhArmikI kahevAya. 134 1 varSiduvipha. mu. | Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dazanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa 0: jaM na tayaTThA kIyaM, neva vUyaM gahiyamanneNaM / AhaDDa pAmiccaM, vajjiUNa taM kappae vatthaM // 135 // tuMbayadArumaTTiya-patta kammAidosaparimukkaM / . uttama-majjha-jahaNaM, jaINa bhaNiyaM jiNavarehi // 136 // esA caukkasohI, niddiTThA jiNavarehiM savvehiM / eyaM ahasattIe, kuNamANo bhaNNae sAhU // 137 // uddiTTakaDaM bhujai, chakkAyapamaddaNo gharaM kuNai / paccakkhaM ca lagae, jo piyai kahaM nu so sAhU ? // 138 / / je saMkiliTThacittA, mAyaTThANaM mi niccaM tallicchA / AjIvagabhayagacchA, mUDhA no sAhuNo huMti // 139 // vastravacAra :- sAdhunA nimittathI je kharIda karAyuM na hoya, vaNAyuM na hoya, ane anya vastu ApIne grahaNa karAyuM na hoya tathA Ahata ane prAmityadeSa vinAnuM hoya, evuM nirdoSa vastra sAdhune levuM ka9pe che. 135 pAtravicAra :- zrI jinezvara bhagavaMtoe sAdhuone AdhakarmAdi doSathI rahita tathA uttama, madhyama ane jaghanya bhedathI bhinna tuMbaDAnuM, lAkaDAnuM ke mATInuM pAtra vAparavAnuM pharamAvyuM che. 136 sAdhu-asAdhu vicAra - ' ja sarvatIrthakara bhagavaMtoe A uparyukta cAra prakAranI zuddhi batAvI che, te zuddhione yathAzakti AcaranAra AtmA ja sAdhu kahevAya. 137 " je kaI udiSTa Adi doSavALA AhAra Adine upaga kare che, SakAyanuM mardana karIne ghara banAve che tathA pratyakSa pANImAM rahelA apakAyAdi ane pIe che, tene sAdhu kevI rIte kahevAya ? A deSanuM sevana karanArane sAdhu kahI zakAya nahi. 138 | vaLI jeo rAgAdithI saMphilaSTa cittavALA hoya, . mAyAnA sthAnomAM lubdha banelA hoya ane AjIvikAne nAza thavAnA bhayathI 1 jUThuM , I 2 degmanerti che. ! Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paripatra arajI . sIlaMgANa sahassA, aTThArasa je jiNehiM paNNattA / o te dharei samma, gurubuddhI tammi kAyavvA // 140 // uNatta na kayAivi, mANasaMkha imaM tu ahigicca / jaM eyadharA sutte, NiTThiA vaMdaNijjA u // 141 // paMcavihAyArarao, aTThArasasahassaguNagaNoveA / esa guru maha suMdara, bhaNio kammaTThamahaNehiM // 142 // aTThAvihagaNisaMpaya, caugguNA Navari huMti battIsaM / viNao ya caubheo, chattIsaguNA ime tassa // 143 // bhayabhIta hoya, teo kharekhara mohathI mUDha che. AvA meha mUkSma AtmAo koIpaNa kALe sAdhu kahevAtA nathI. kAraNa ke mahamUDha AmA emAM sAdhutA hotI nathI. 139 zrI jinezvare e zIlaguNanA je aDhAra hajAra aMge prarUpyAM che, te aMgone jeo sArI rIte dhAraNa kare, te ja sAdhu che ane evA sAdhune ja guru tarIke mAnavA. 140 - cothe Are hoya ke pAMcame Are hoya, dareka kALamAM A zIlanA aDhAra hajAra guNanA pramANunI saMkhyAne eka sarakhI svIkArI che. emAM nyunatA darzAvI nathI, mATe je AtmAe A aDhAra hajAra zIlanA guNone dhAraNa karanArA hoya, te mahAtmAone ja pratikramaNadhyayana zAstramAM vaMdanIya vaMdana karavA egra kahyAM che. 141 he ziSya! AThakamenuM mathana karanArA zrI jinezvaroe jeo paMcAcAranuM pAlana karavA-karAvavAmAM ta5ra ane zIlanA aDhAra hajAra guNothI yukta hoya tene ja mArA gurU tarIke jaNavyA che. 142 gurUnA chatrIsa guNe: ATha prakAranI gaNi-saMpadAo cAra cAra prakAranI hovAthI tene cAranI saMkhyA vaDe guNatAM batrIzanI saMkhyA thAya. temAM vinayanA cAra prakAra umeravAthI chatrIzanI saMkhyA thAya che. jeo A chatrIza guNathI yukta hoya, tene gurU kahevAya. 143 1 maDha vi " hai! Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 dazanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa vayachakkAi aTThAra-seva AyAravAi advaiva / pAyacchittaM dasahA, sUriguNA hu~ti chattIsaM // 144 // AyArAi aTTha u, taha ceva ya dasaviho ya Thiikappo / bArasatava chAvassaga, sariguNA huMti chattIsaM // 144 // AyAra suyasarIre, vayaNe vAyaNamaIpaogaIe / eesu saMpayA khalu, ahamiyA saMgahapariNAe // 145 // virA-sAya-saNA, piMko va -aa sAma bhAsAdhammo ee, cauguNiyA huti suriguNA // 146 // paMcamahavvayajutto, pNcvihaayaarpaalnnujjutto| paMcasamio tigutto, chattIsaguNo guru hoi // 147 / / ekaso soLamI gAthAmAM darzAvela "vataSakanuM pAlana na karavuM vagere aDhAra deSa sevanArane yathAyogya prAyazcitta ApI zuddha karatA hovAthI aDhAra guNavALa tathA AcAMyukta vagere ATha guNovALA ane dazaprakAranAM prAyazcitta ApanArA, A rIte paNa AcAryanA chatrIsa guNo heya che. 144 - AcAra Adi ATha sapadA, daza prakAranI sthiti kalpa, bAra prakArano tapa ane cha prakAranAM Avazyaka; A pramANe AcAryonA chatrIsa guNa che. 144 ATha prakAranI saMpadA : AcAra-1, zruta-2, zarIra-3, vacana-4, vAcanA-5, mati-6, ane pragamati-7, A sAteyamAM tathA AThamI saMgraha-parijJAnA viSayamAM saMpadA=atizaya hoya, tethI A ATha saMpadA kahevAya che. 145 cAra cAra prakAranI vikathA, kaSAya, saMjJA, piMDa, upasarga, dhyAna, sAmAyika, bhASA ane dharmamAMthI ucitane sadabhAva ane anucitane abhAva havA rUpa AcAryanA chatrIza guNe thAya che. 146 anya rIte gurUnA chatrIza guNa : pAMca mahAvratothI yukta, pAMca prakAranA AcAranA pAlanamAM udyata, pAMcasamitithI sahita, ane traNa gupithI gupta ema chatrIza guNavALA gurU hoya che. 147 1 A gAthA hastapratamAM che, mukitamAM nathI. 2 A gAthA mukitamAM che, gAthA-147 - ahIM guNe 36nA badale 18 ja thAya che, A pUrve jepNciNdiysNvrnno vaha nvvihbNbhcerguttidhro| caunvihakasAyamukko iya aTThArasaguNehiM saMjutto" AvI kaI gAthA heya te 36 guNa thAya paNa amane maLelI keIpaNa pratimAM A kaI ja pATha maLyuM nathI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNasuddhipagaraNaM-sammattaMpagaraNaM 3 * -kula- jAi - rubI, saMghayaNI dhajuo saMsa I 11 avikatthaNo amAyI, thiraparivADI gahiyavakko // 148 // priyapallio priyaddio, maLatyo deza jAja---mAvajI | 18 19 Asannaladdhapaibho NANAMvihadesa bhAsannU // 149 // 25-27 151 20-24 paMcavihe AyAre jutto, sutatthatadubhaya vihannU / 31 28 29 3. 3ra 33 34 35 36 37 38, bAdarA--Na--jAra nikaLo gALAsaro "nA sasamaya - parasamayaviU, gaMbhIro dittimaM sivo somo T guNasayakalio jutto, pavayaNasAraM parikaheuM // 151 // bUDho gaNaharasaddo, gograma mAIhiM dhIrapurisehiM / jo taM Thave apatte, jANato so mahApAvo // 152 // uttamadeza-1, uttamakuLa-2, : uttamajAti-3 ane uttamarUpavALA-4, viziSTa saMghacaNavALA-5, dhairyavAna 6, anAzasI-7, alpabhASI-8, amAyAvI-9, sthiraparipATI-10, Adeya vacanavALA 11, jitaparyaM=vAdInI sabhAne jItanArA-12, nidrAnA vijetA-13, madhyasthASTivALA-14, deza-kALa ane bhAvanA jANakAra-15-thI 17, pratyutpanna mativALA-18, aneka dezanI bhASAnA jJAtA 19, jJAnAdi pAMca AcAramAM udyamavALA-20thI 24, sUtra-artha ane tadrubhayamAM nipuNu, 25thI27, udAharaNa hetu-kAraNa-ane nayAmAM kuzaLa 28thI31, grAhaNA kuzaLa-3ra, svadarzana ane paradanane jANanArA-33-34, ga`bhIra-35, dIptimAn-36, kalyANakArI-37, saumya svabhAvI-38 ityAdi se...kaDA guNAthI yukta evA AcArya jaina pravacananAM rahasyane kahevA mATe lAyaka kahevAya che. 148 thI 151 je AcArya jANe che ke gaNadhara zakhsane zrIgautama gaNAdhipati Adi dhIrapurUSoe dhAraNa karyA hatA' te AcAya jo te gaNadhara zabda= AcArya padmane apAtramAM sthApana kare, te te AcArya mahApApI che.1para Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara darzanazuddhiprakaraNa-sabhya prakaraNa tinni vi rayaNai dei, guru suparipakkhiyai na jassu / sIsahasIsu haraMtu, jiha so guru vairi u tassu // so guru vairi u tassu, itthu saMdehu na kijji| sIsaha sIsu haraMtu, je naru nara bhaNijjai // suparipakkhiyai na jassu, sacca saMsau maNichinnivi / dei sudeva-sudhamma-sugururayaNAi tinnivi // 153 // so ji. dhamma sacarAcara jiivhdyshio| so guru jo ghara-gharaNi-surayasaMgamarahio // iMdiyavisayakasAihiM devu ju mukkamalu / ehu lehu rayaNattau ciMtiyadinnaphalu // 154 // : devaM guruM ca dhammaM ca, bhavasAyastArayaM / guruNA suppasanneNa, jaNo jANai NicchiyaM // 155 // je gurU sArI parIkSA karyA vinA ja ziSyane ratnatrayI Ape che, te gurU te ziSyanA bhAva mastakano cheda kare che mATe te gurU tene vairI che emAM saheja paNa zaMkA karavI na joIe. je gurU ziSyanA sAcA saMzayane parIkSA karIne chedyA vinA ja ziSyane sudeva Adi ratnatrayI Ape che, te gurU mANasa hovA chatAM vAnara jevA kahevAya che. 153 sacarAcara evA A jagatamAM rahelA chepratye je dharmamAM dayA batAvI hoya, te ja vAstavika dharma kahevAya, je ghara-patnI-kAmakriIDA ane sarva padArthanA saMgathI virahita hoya te ja gurU kahevAya, vaLI je Indriya-viSaya-kaSAya AdithI rahita tathA karmo rUpI maLathI mukta thayA hoya te ja sAcA deva kahevAya, A traNeya ratno ciMtita phaLane ApanArAM che. 154 suprasanna evA gurUdvArA ja saghaLA ya loko bhavasAgarathI tAranArA deva-gurU ane dharmanA svarUpane nizcitarUpe jANe che. 155 1 yAda che. 2 suvimala na na de. 3 nada nariri maLi 1 = 4 "zo ... maNikara tavAna para che. maLe nati ! ! ! Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saNasucikAraNaM-kammalapasaraNaM paNa dhammannU dhammakattA ya, sayA dhmmpraaynno| sattANaM dhammasatthattha-desao bhaNNae guru // 156 // taM sugurusuddhadesaNa-maMtakkharakannajAvamAhappaM / jaM miccha visapasuttAvi, kei pAvaMti suhabohaM // 157 // saggApavaggamaggaM, maggaMtANaM amaggalaggANaM / dugge bhavakaMtAre, narANa nitthArayA guruNo // 158 // annANa-niraMtara-timira-pUrapaDipUriyami bhavabhavaNe / ko payaDei payatthe, jai gurudIvA na dippaMti // 159 // akkharu akkhaI kiMpi na ihai, annuvi bhavasaMsAraha bIhai / saMjamaniyamiehi khaNu vi na muccai, eha dhammiya suhaguru vuccai / / 160 // . dharmatattvane jJAtA, zAMti Adi dharmAnuSThAnone sevanAre, sadA ya dharmamAM tatpara, ane prANIone dharmazAstronA rahasyonI dezanA ApanAza sAdhu, ja gurU kahevAya che. 156 mithyAtvarUpa viSathI ghora nidrAmAM rahelA je keTalAka bhArekamI AtmAo sukhapUrvaka bodha pAme che, temAM saddagurUnI zuddhadezanA rUpI matrAkSaronA karNajApano (kAnamAM paDavAna) prabhAva che. 157 sugurU ane sugurUnA upakAra :-- A saMsArarUpI jagalamAM svarga ane apavarga = mokSanA mArgane zodhanArA tathA unmArgamAM gayelA manuSyone saMsArathI pAra utAranArA saddagurUo ja che. 158 - jo sadagurUpI dIpaka samAna prakAza pAtharatA na heta, te ajJAnanA gADha aMdhakAranA samuhathI gherAyelA A saMsArarUpa bhavanamAM rahelA padArthone prakAzita keNu karata ? A kathananuM tAtparya e che ke sadagurUrUpa dIpakathI ja jagatamAM rahelA padArthonuM svarUpa jaNAya che.159 ' he dhamIjane ! jeo dharmatatva sAthe saMkaLAyelA akSarone kahe che, chatAM zrotAjano pAsethI koI paNa padArthanI spRhA rAkhatA nathI, Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 darzanaddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa chavvIhajIvanikAo virAha, paMca vi iMdiya jo navi sAhai / hodda--mALa--mathama inuttara, 1 so guru narayahaM neha niruttau // 169 // gAya-vihAra-mAsA, caMmA--dALa--viLayammudi| savvannU bhAsiehi, jANijjai suvihio sAhU / / 16.2 / / pulAyaNAmo paDhamo caritI bIo bausso tahao kusIlo / utthao hoi niggaMthanAmo, savyuttamo paMcamao siNAo // 163 // niggaMthasiNAyANaM, pulAgasahiyANa tiSNa vuccheo / bakusakusIlA donivi, jA titthaM tAva hohiti / / 164 // temaja cAragatirUpa saMsAranA bhramaNathI bhaya pAme che, ane ahiMsAvratAdithI jarA paNa aLagA rahetA nathI, te ja kharekhara sadgurU kahevAya che. 160 gusvarUpa H je pRthvI Adi cha jIvanikAyanI virAdhanA kare che, pAMca indriyAne niyatraNamAM rAkhatA nathI, ane krodha-mAna-mada ane IrSyAdi doSothI cuktahAya, tevA gurU zrotAjanane avazya narakamAM laI jAya che. 161 zrI sarvajJa bhagavaMtAe darzAvyA mujaba upAzraya-vihAra-bhASA-- cakramaNa (javA-AvavAnI kriyA) sthAna-ane vinayakama karanArA sAdhu suvihita=zubha AcAravALA che, tema jANI zakAya che. 162 pAMca cAritrI :~ pahelA cAritrI pulAka nAmaneA che, bIjo cAritrI bakuza nAmaneA che, trIjo cAritrI kuzIla nAmanA che, ceAtheA cAritrI nigraMtha nAmanA che ane pAMcamA snAtaka nAmanA savathI uttama cAritrI che. 163 A duSamA nAmanA pAMcamA ArAmAM pulAka, nigraMtha ane snAtaka e traNeya cAritranA vyavaccheda (nAza) thayA che, tathA bakuza ane kuzIla cAritra tA, jyAM sudhI prabhu zrI mahAvIranuM tIrthaM haze tyAM sudhI raheze. 164 1 niyajJa. re / Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM 155 tA tesiM asaThANaM, jahasatti jahAgamaM jayaMtANaM / kAlociyajayaNAe, bahumANaM hoi kAyacvaM // 165 // bahumANaM vaMdaNaya, niveyaNA pAlaNA ya jatteNa / uvagaraNadANamevaM, gurupUyA hoi vinneyA // 166 // palae mahAguNANaM, havaMti sevArihA lahuguNAvi / atthamie diNanAhe, ahilasai jaNo paivapi / / 167 // sammattanANacaraNANupAi-mANANugaM ca jaM tattha / jiNapannattaM bhattIe, pUyae taM tahAbhAvaM // 168 // sugurU pratye bhakti-bahumAna - tethI AgamanI AjJAne anusare yathAzakti udyama karanArA tathA saraLa svabhAvavALA bakuza ane kuzIla cAritrIonuM duSamakALane ucita yatanAthI bahumAna karavuM joIe. 165 . bahumAna karavuM, vaMdana karavuM, dravyathI ane bhAvathI ema ubhaya prakAre AtmasamarpaNa karavuM, gurUe ApelA upadezanuM pAlana karavuM ane prayatna pUrvaka vastra-pAtrAdi upakaraNonuM gurUne samarpaNa karavuM, ema sarva prakAre sugurUnI pUjA thaI zake che. 166 snAtakAdi mahAguNavALA cAritrInA abhAvamAM alpaguNavALA cAritrI sAdhuo sevAne yogya thAya che, jema loke paNa sUryane asta thAya, tyAre prakAza mATe pradIpane Azraya kare che. 167 samyagdarzana, jJAna ane cAritra Adi guNone anusaranAruM tathA zrIjinAjJA mujabanuM je kAMI anuSThAna je purUSamAM dekhAya, te samyagdarzana Adi guNe zrIjinavarAe prarUpyA che, ema vicArIne te guNayuta purUSanI ucita-bhaktithI pUjA karavI joIe. 168 1 masarA, de.. 2 vaghumALo . | 3 caDyo. mu. 4 vari mu. pami che. I 5 vAyALu che. | Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 darzanazuddhi prakaraNa samatva prakaraNa kesiMci ya Aeso, dasapanANehiM vaTTae nityaM / . vocchinnaM ca caritaM, vayamANe hoi pacchittaM // 169 // jo bhaNNai Natthi dhammo, na ya sAmAiyaM na ceva ya vayAI / so samaNasaMghabajjho, kAyavyo samaNasaMgheNa // 17 // duppasahaMtaM caraNaM, jaM bhaNiyaM bhagavA IhaM khitte / ANAjuttANamiNaM, na hoi ahuNattiyA moho // 171 // kAlociyajayaNAe, macchararahiyANa ujyamaMtANa / jaNalattArahiyANaM, hoi jaittaM jaiba sayA // 172 // na viNA titthaM niggaMthehiM, nAtitthA ya niggaMthayA / chakkAyasaMjamo jAva, tAva aNusaMjaNA duhaM // 173 / / vartamAnakALamAM cAritranuM asiva:- keTalAka purUSane e mata che ke vartamAnakALamAM dharmatIrtha= jinazAsana, darzana tathA jJAna megathI ja cAle che ane cAritrayegane vartamAnamAM viccheda thayo che. paraMtu A pramANe bolanAranI vAta khoTI che ane AvuM bolanAra purUSane prAyazcitta lAge che. 169 je purUSa kahe ke-vartamAnamAM dharma nathI, sAmAyika nathI ane mahAvrata paNa nathI, tevuM bolanAra purUSane zramaNasaMghe saMgha bahAra kare jaIe. 170 - bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAe kahyuM che ke-A bharata nAmanA kSetramAM dukasabha nAmanA AcArya sudhI cAritradharma raheze. tethI AjJA yukta AtmAone "A duSamakALamAM cAritra nathI e vyAha (muMjhavaNa) karavAnuM kAMI ja kAraNa nathI. 171 - duSamakALane ucita yatanAthI jIvanArA, IrSAdeSathI rahita thayelA, pratilekhanAdi anuSThAnamAM udyama karanArA ane lekavyavahArathI para thayelA, sAdhuone sadA mATe yatipaNuM hoya che. 172 nigraMthe-sAdhuo vinA tIrtha hotuM nathI ane tIrtha vinA | jina de Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNa 157 jA saMyamayA jIvesu, tAva mUlA ya uttaraguNA ya / ittariya cheyasaMjamo, niggaMtha bausA ya paDisevI // 174 // savvajiNANaM NiccaM, bakusakusIlehi vaTTae titthaM / navaraM kasAyakusIlA, apamattajaivi satteNa // 175 / / guruguNarahio ya ihaM, daTTavyo mUlaguNaviutto jo / na u guNamittavihINa-tti caMDaruddo udAharaNaM // 176 / / kAlAidosao jaivi, kaha vi dIsaMti tArisA na jai / savvattha tahavi natthitti, neva kujjA aNAsAsaM // 177 // sAdhuo hotA nathI. jyAM sudhI pakAyano saMyama hoya che, tyAM sudhI tIrtha ane nigraMtha, e banneno paraspara saMbaMdha Take che. 173 - jyAM sudhI pRthvI AdijInuM saMyama-rakSaNa karavAne pariNAma hoya che, tyAM sudhI ja mUlaguNo ane uttaraguNa rahe che tathA jyAM sudhI sAmAyika ane chedapasthApanIya A be saMyama hoya che, tyAM sudhI te dvividha saMyamanA sAdhaka bakuzacAritrI ane pratisevanakuzIla cAritrI mahAtmAo hoya che. 174 - bakuza ane kuzIla sAdhuethI ja sarva jinezvaradevenuM tIrtha Take che, kevaLa vizeSatA eTalI che ke apramattayatio (sAtame guNaThANe rahelA sAdhuo) krodhAdi kaSAyanI sattAthI ja kaSAyakuzIla kahevAya che. bIjI kuzIlatA teomAM hotI nathI. 175 . . . . je sAdhu mUlaguNa vinAno hoya, tene ja gurUnA guNothI rahita jANa, paNa je yati ekAda guNamAtrathI rahita hoya, tene to gurUnA guNothI yukta ja samaja. sarvathA guNahIna sAdhumAM to zrI caMDarudrAcArya dRSTAntabhUta che. 176 vaLI A duSama kALAdinA doSathI kaI sthAnamAM suguNazALI sAdhuo na dekhAya, teTalA mAtrathI "sarvatra sAdhuo nathI te avizvAsa kare nahiM. 177, 1 sarli ji niLAkha che. ' Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 darzanazuddhi prakaraNa-samyakuva prakaraNa kuggaha kalaMkarahiyA, jahasatti jahAgamaM ca jayamANA / jeNa visuddhacarittA, kahiyA arihaMtasamayaMmi // 178 // ajjavi tinnapainnA, garuyabharuvvahaNapaccalA loe / dIsaMti mahApurisA, akhaMDiyasIlapabbhArA // 179 / / ajjavi tavasusiyaMgA, taNuyakasAyA jiiMdiyA dhIrA / dIsaMti jae jaiNo, mammahahiyayaM viyaarNtaa||180|| ajjavi dayasaMpannA, chajjIvanikAyarakkhaNujjuttA / dIsaMti tavassigaNA, vigaha-virattA suIjuttA // 181 // ajjavi daya-khati-paiTThiyAI tv-niym-siilkliyaaii| viralAI samAe, dIsaMti susAhurayaNAI // 182 / / kAraNake-zrI arihaMta paramAtmAnA zAsanamAM kadAgrahanA kalaMkathI rahita, ane yathAzakti jinAjJA mulma ratnatrayInI ArAdhanAmAM udyamazIla sAdhuone vizuddha cAritravALA kahyA che. 178 Aje paNa vizvamAM pratijJAne pUrNa rIte pALanArA, mahAbhAravALA saMyamane vahana karavAmAM samartha ane akhaMDita zIlanA prArabhArane dhAraNa karanArA mahApurUSe dekhAya che. 179 vartamAna kALamAM paNa tapanA anuSThAnathI kAyAne sukAvanArA, alpa kaSAyavALA, jitendriya, kSudhA Adi parabrahone sahana karavAmAM dhIra, ane kAmadevanA hadayanuM vidAraNa karanArA kAma vijetA mahApurUSa jagatamAM dekhAya che. 180 A duSamakALamAM paNa dayAthI yukta, cha javanikAyanA rakSaNamAM udyamavALA, vikathAothI virakta, ane svAdhyAya guNathI sahita evA tapasvIo jagatamAM dekhAya che. 181 AjanA duSamakALamAM paNa kSamAguNamAM sthira, tapa, niyama ane zIlathI zobhatA, susAdhu rane jovA maLe che. 182 1 titti kuttamata" che. . 2 utivayA mu. I - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMsaNasuddhipagaraNaM-sammattapagaraNaM 159 che iI jANiUNa eyaM, mA dosaM dusamAe dAUNa / ghaNuM mukhyadu, zakkavi imo kacarU 28rUA. tA tuliyaniyabalANa, sattIe jahAgamaM jayaMtANaM / sapunnA cciya kiriyA, duppasahatANa sAhUNaM // 184 / / lAhAlAha-suhAsuha-jIviyamaraNa-TThiIpayANesu / harisa-visAyavimukkaM, namAmi cittaM carittINa // 185 / / vaMdito harisaM, nidijjato karejja na visAyaM / na hu namiya-niMdiyANaM, sugaI kugaI va beMti jiNA // 186 // vaMdAmi tavaM taha saMjamaM ca, khaMtiM ca baMbhaceraM ca / jIvANaM ca ahiMsA, jaM ca niyattA gharAvAsA / / 187 // A pramANe duSamakALamAM paNa cAritra dharmanI vidyamAnatA jANune, duSamakALane deva ApIne dharmanA udyamano tyAga karaze nahi; kAraNa ke Aje paNa jinadharma jagatamAM jaya pAme che. 183 tethI ja potAnA baLanI tulanA karIne, yathAzakti AgamanI AjJA pramANe yatanA karanArA AcArya dukAmasabhasUri mahArAjanA kALa sudhI thanArA sAdhuone dharmakriyAo saMpUrNa phaLa ApanArI thAya che. 184 lAbhaalAbha, sukha-duHkha, jIvana-maraNa, sthiti-prayANa ane harSa-viSAdathI vimukta evA cAritrIonA cittane huM namaskAra karuM chuM, 185 . anya koI vaMdana kare to sAdhue harSa na karavuM joIe ane niMdA kare to sAdhue viSAda na karavo joIe, kAraNa ke-namana karAcelAnI sadagati ane niMdA karAyelAnI durgati thAya che, evuM zrI jinezvara de pharamAvatA nathI. 186 - tapa, saMyama, kSamA, brahmacarya, jIvamAtranI ahiMsA ane grahavAsathI virAma pAmavArUpa dhamane huM vaMdana karuM chuM. 187 : 1 sahuja ji. de. 2 subu. mu. 3 zrema . tu. | Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 darzanazuddhi prakaraNa-sabhya prakaraNa . jai khamasi to namijjasi, chajjai nAmapi tuha khamAsamaNo / aha na khamasi na namijjasi, nAmapi niratthaya vahasi // 188 / / pAsattha-osanna-kusIlaruvA, saMsatta-hAchaMdasaruvadhArI / AlAvamAihi vivajjaNijjA, avaMdaNijjA ya jiNAgamaMmi vaMdaMtassa u pAsattha-mAiNo neya nijjara na kittI / jAyai kAyakileso, baMdho kammassa ANAi // 190 / / he sAdhu! je tuM kSamA rAkhIza, te anyanA vaMdanane prApta karIza, ane "kSamAzramaNa" evuM tAruM nAma paNa zobhaze-sArthaka thaze ane je kSamA nahi rAkhe to bIjAne vaMdanane pAmIza nahi, ane e kSamAzramaNa nAmane paNa tuM nirarthaka vahana kare che. 188 pAMca avaMdanIka - - pArthasthA, avasannA, kuzIliyA, saMsakta ane yathAIdANAnA svarUpane dhAraNa karanArA sAdhuonI sAthe AlApa-vArtAlApa Adi kAne parityAga karavo joIe, kemake zrI jinendronA AgamamAM teone avaMdanIka kahyA che. 189 - pArthasthAdi pAMceyane vaMdana karanAra AtmAne nirjarA paNa thatI nathI ane kIrti paNa thatI nathI. mAtra vaMdana karanAranI kAyAne phaleza thAya che, tathA te AtmAne karmano baMdha thAya che. 190 1 mudrite nAsti : 2 vArasAthosanasIro ya siDhio tahIM ! diTThIe vi ime paMca, goyamA ! na nirikkhae // 1 // . paMca ime mahApAve, jo na vajjai goyamA / / pAsatthAi ahiTThiyassa bhamihi so sumaI jahA ||shkssepkgaathaa. he.| Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAsaMse // 10 pAsatthapamatta ehivi A dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM je baMbhacerassa vayassa bhaTTA, uDuti pAe guNasuTThiyANaM / jammatare dullahabohiyA te / lAhevi kuMTattaNayaM lahaMti // 191 // pAsattho osanno, kuzIlasaMsattanIya ahAchaMdo / eehiM AyariyaM, na Ayarijja na yAsaMse // 192 // jaM jIyamasohikaraM, pAsatthapamattasaMjayAIhiM / bahuehiMvi AinnaM, na teNa jIeNa vavahAro // 193 // ja jIyaM sohikaraM, saMvegaparAyaNeNa daMteNa / ekeNa vi Ainna, teNa u jIeNa vavahAro // 194 // brahmacarya vratathI bhraSTa thayelA je sAdhuo, guNomAM susthira evA sAdhuone potAnA pagamAM pADe che vaMdana le che, te vaMdana lenAra sAdhuo anya janmamAM durlabhabAdhivALA thAya che, kadAca teone bedhino lAbha thAya to paNa paMgupaNuM, baherApaNuM tathA bobaDApaNuM pAme che. 191 paraMparAne viveka - pArzvastha, avasagna, kuzIla, saMsakata ane yathA chaMda A pAMca kasAdhuoe je je anuSThAno Acarita karyo hoya, te te anuSThAne AcaravAM joIe nahi ane tenI prazaMsA paNa karavI joIe nahiM. 1992 aneka pAsasthA ane pramattasaMcatioe bhegA thaIne Acarita karela je jIta-vyavahAMra-paraMparA, azuddhinuM kAraNa hoya; te jIta- vyavahAra-paraMparA dvArA dhamavyavahAra karI zakAya nahI. 13. | saMvegamAM parAyaNa, ane jitendriya evA eka paNa sAdhu vaDe. je sAmAcArI pAlana karAI hoya, te samAcArI ja karmamaLane dara karavA samartha bane che; mATe te ja sAmAcArI vaDe dharmavyavahAra karI zakAya. 194. 1 daramrAya aMti, de.2 na mAyarijhA sikkA che Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa ANAe avaTTataM, jo uvahijja jiNavariMdANaM / titthayarassa suyassa ya, saMghassa ya paccaNIo so||195|| kiM vA dei varAo, maNuo suhRvi dhaNIvi bhattovi / ANAikkamaNaM puNa, taNuyapi aNaMtaduhaheu / / 196 // tamhA sai sAsatthe, ANAbhaTThami no khalu uvehA / aNukUlageyarehi, aNusaTThI hoi dAyavvA // 197 // . evaM pAeNa jaNA, kAlANubhAvA ihaM tu. savve vi / No suMdaraMtti tamhA, ANAjuttesu paDibaMdho // 198 // iyaresu vi ya paoso, no kAyavvo bhavaTTiI esA / navAM vivekagaNijJA, vidhi saMyamanA 33 - zrI jinezvaranI AjJAnuM ullaMghana karanAra adhama purUSanI, je keI AtmA prazaMsA kare che, te AtmA zrI tIrthakarane, mRta (Agama) no ane saMghane zatru bane che. 15 , athavA-daridrI mANasa hoya ke dhanavAna e bhakta hoya te ApI ApIne bIju zu ApavAno hato ? kazuM ja nahI. paraMtu zrIjinAjJAnuM atialpa mAtrAmAM paNa ullaMghana karavAmAM Ave, to tenA pariNAme anaMta dukhe AvIne ubhA rahe che. 196 , AjJAbhraSTa sAtheno vyavahAra tethI sAmarthya hoya to AjJAthI bhraSTa banela purUSanI upekSA karavI cagya nathI, mATe tene anukULa-priya ke pratikULa-apriya vacanathI hita zikhAmaNa ApavI joIe. 197 A pramANe duSamakALanA prabhAvathI A bharatakSetramAM rahelA dareke dareka sAdhuo sArA hoya che tevuM nathI, tethI je kaI sAdhu, zrI jinAjJAne vaphAdAra hoya, temanA upara ja gurU tarIkenuM bahumAna bhAva dhAraNa karavA. 198 je AtmAo jinAjJAthI nirapekSa hoya, tenA upara paNa dveSa te na ja kare; kAraNa ke saMsAranuM svarUpa ja AvuM viSama che; mATe . sanmArgamAM susthira banelA AtmAoe to jinAjJAthI nirapekSa 1 guttaya ho vahilavo che. | Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNasuddhipagaraNaM- sammattapagaraNaM 163 agIyAtthAdAinne, khitte'NNatthaThi abhAvami / bhAbANuvaghA yattaNu-vattaNAe tesiM tu vasiyabvaM // 200 // iharA saparuvaghAo, ucchubhAIhiM attaNo lahuyA / tersipi pAvabaMdho, dugaM pi evaM aNiti // 201 // tA davvao ya tersi, arattadudveNa kajjamAsajja / aNuyattaNatthamIsaM, kAyavvaM kiMpi no bhAvA // 202 // unnayamavikkhaM ninnassa, pasiddhI unnayassa ninnAo / iya annonnAvekkhA, ussaggavavAya do tullA // 203 // anelA purUSonI sAthe vArtAlApa vigere sarva prakAranA vyavahAraneA vidhipUrvaka tyAga karavA joie. 199 jyAre anyakSetromAM sthAna maLe tevuM na heAya ane jyAM sthAna maLe tevu heAya te kSetro agItA vagere kusAdhuothI bharelAM hoya, tA tevA sthAnamAM cAritranA pariNAmane TakAvIne vaMdanAdi rUpa anuva nAthI te pArzva sthAdi kusAdhuenI sAthe vasavu paDe teA vasavuM. 200 upara jaNAvela rIte jinAjJAne anusarIne jo pAzrva sthAdi musAdhuenI sAthe vyavahAra karavAmAM na Ave, tA tene ane pAtAne upaghAta-nukasAna thAya che, te khATA ALa Apa-kalaMka ApIne lAkamAM laghutA kare che ane te kusAdhuone paNa guNavAna pratye dveSabhAvathI pApakanA aMdha thAya temAM pAte nimitta banatA hAvAthI peAtAne paNa kema baMdha thAya che, A rIte AjJAne nahi anusaravAthI ane pakSanuM aniSTa ahita thAya che. 201 A kAraNe rAga-dveSanA vijetA susAdhue jyAre jJAna-dana ke cAritra viSayaka koIpaNa kArya upasthita thAya, tyAre jarUra lAge te te pArzva sthAdine kaIka namaskAra karavA' ityAdi rUpa anuvana dravyathI karavuM. paraMtu hRdayanA bahumAna-bhAvathI karavuM nahi. 202 jema uMcAnI apekSAe nIcuM kahevAya che ane nIcAnI apekSAe uMcu kahevAya che. tema utsaganI apekSAe apavAda ane apavAdanI apekSAe utsaga kahevAya che mATe parasparanI apekSA rAkhanArA utsaga ane apavAda e banne samAna che. ekeya uMcA nathI ke ekeya nIcA nathI. 203 1. mIsi hai ! meMsi 30 10 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa hiM vana- mA AyaNNaha mA ya mannaha giraM kutitthiyANaM tahA, suttuttinnakubohakuggahagahaghatthANamannANa vi / NANiNaM caraNujjuyANa ya tahA kiccaM karehAyarA, nissesaM jaNaraMjaNatthamuciyaM liMgAvasesANa vi // 204 // gurukammANa jiyANaM, asamaMjasace TThiyANi dahaNa / . jiMdapaosaM maNayaMpi, savvahA saMvivajjejjA // 205 / / dussamakAlasaruvaM, kammavasittaM ca tesi jIvANaM / bhAveha kuNaha guru-AyaraM ca guNavaMtapattesu // 206 // vaLavA punna, vasava-saMvaro ja nijhara baMdho mukkho ya tahA, navatattA huMti nAyabbA // 207 // ghaNuM kahevAthI zuM ? tame zAstrajJAthI bAhA evA duSTa bodha ane kadAgraharUpa grahathI grasta thayelA kutIthikonI vANune sAMbhaLe nahi ane mAna paNa nahi tathA caraNa (saMyama) Adi zubha anuSThAnamAM tatpara evA jJAnI purUSanA vacanane AdarapUrvaka sAMbhaLo ane mAne, vaLI-liMgadhArI sAdhuone janaraMjanane mATe ucita namaskArAdi sarva kAryo kare. 204 bhArekamI AtmAonI anucita pravRttione joIne teonI DI paNa niMdA na karavI, ke teo pratye jarA paNa dveSabhAva na rAkha. 205 anucita pravRtti karanArA jene joIne duSamakALanuM svarUpa ane te anucita pravRtti karanArA AtmAonA karmanI parataMtratAne vicAravI ane guNavALA AtmAone joIne temane pratye atyaMta AdarabhAva dhAraNa karavuM. 206 5 tattvasvarU5 :-- - jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjara, baMdha ane makSatatva A navata jANavA yogya che. 207 1 saMdhivaSe . . 2 savanIvA de. | Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM - 15 vida-vida-tividAvA-vaMvida hA navA ! ceyaNatasaiyarehiM, veyagaikaraNakAehiM // 208 // puDhavI-AU-teU vAU-vaNassai taheva beiMdI / tei diya--cauriMdiya--paMciMdiyabheyao navahA // 209 // egidi yasuhumiyarA, sanniyarapaNidiyA sabiticaU / pajjattA-pajjattAbhaeNa cauddasa jIyaggAmA // 210 // puDhavi-daga-agaNi-mAruya-vaNassayaNaMtA paNidiyA cauhA / vaNapatteyA vigalA, duvihA savvepi battIsaM // 211 // - jIvanA prakAra : jagatamAM ja caitanya guNanI apekSAe eka prakAranA, trasa- sthAvara bhedanI apekSAe be prakAranA, purUSa Adi vedanI apekSAe traNa prakAranA, manuSya Adi apekSAe cAra prakAranA, spardhAdi indriyanI apekSA e pAMca prakAranA ane pRthvIkAyAdi kAyanI apekSAe cha prakAranA jIve lokamAM hoya che. 208 - najInA nava prakAra : - pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, beIndriya, teIndriya, calarindriya ane paMcendriyanA bhedathI jagatanA jIvo nava prakAranA che. 209 chanA cauda prakAra : sUkama ane bAdara e kendriya, saMjJI ane asaMjJI paMcendriya tathA beIndriya, teIndriya ane caurindriya, A sarvane paryAptA ane amaryAptA ema be bheda paDavAthI jIvonA cauda sthAno-prakAro che. 210 jIvonA batrIza prakAra : pRthvI, pANuM, agni, vAyu ane sAdhAraNa vanaspatikAya A pAMce ya jIvo sUkSma-bAdara-paryAptA ane aparyAptAdavALA hoya che, mATe vIza prakAra thayA. paMcendriya prANIo saMjJI-asaMjJI-paryAptA ane aparyAptAnA bhedathI cAra prakAranA che, ane pratyeka vanaspatikAya tathA vikalendriya (=beIndriya, teIndriya, caurindriya) jIva paryAptA ane aparyAptA hoya che mATe temanA ATha prakAra thAya che, A rIte 1 kALAmu. | 2 vAsmaphatA de. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhi prakaraNa-samyaktva prakaraNa massUrae thibuya sui, paDAgA aNegasaMThANA / puDhavI-daga-agaNi-mAruya-vaNassaiNaM ca saMThANA // 212 // aMgulajoyaNalakkho, samahio navabArasukkaso visao / cakkhuttiyasoyANaM, aMgulaasaMkhabhAgiyaro // 213 / / pANA pajjattIo, taNumANaM AuyaM ca kAyaThiI / lesA saMjamajoNI, eesi jANiyavvAiM // 214 // daargaahaa|| paMciMdiya-tivihabalaM, nIsAsussAsaAuyaM ceva / dasapANA panattA, tesi vidhAo bhave hiMsA // 215 // dAraM / jIvanA kula batrIza prakAra paNa thAya che. bIjI rIte vicArIe to uparyukta pRthvI Adi chene sukSma Adi cAranI sAthe tathA pratyeka vanaspati Adi cArane paryAptA Adi benI saMkhyA sAthe guNavAthI kula batrIza bheda paNa jIvanA thAya che. 211 jInA saMsthAna=AkRti : pRthvI-pANa-agni-vAyu ane vanaspatikAya e sarvenA masUra nAmanuM dhAnya, pANInuM biMdu,seya dhvajA Adi aneka saMsthAne AkAra anukrame hoya che. 212 IndriyonI viSayagrahaNa zakti utkarSa thI cakSu Indriyane viSaya AtmAMgulathI samaSika eka lAkhajanane hoya che, sparzendriya, rasanendriya ane dhrANendrine viSaya nava janane hoya che tathA zrotrendriyane viSaya bAra ejanane hoya che. ane cakSu sivAyanI bIjI cAreya indriyane jaghanya viSaya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo che. 213 dvAragAthA : ekendriyAdi jInA IndriyAdi prANa-1, AhArAdira paryAsio-3 zarIranuM parimANa-4, AyuSya-pa kAyasthiti-6, vezyA-7 saMyama-8, ane ni-9, A sarva vastu jANavA yeca che. 214 daza prANa : sparzanendriya vigere pAMca indriye, manabaLa, vacanabaLa ane -kAcabaLa ema traNa prakAranuM baLa, zvAse zvAsa ane AyuSya A pramANe daza mANe che, ema zrI jinavarAe pharamAvyuM che, te prANene vighAta Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNa 167 AhArasarIriMdiya-pajjattI ANapANa-bhAsamaNe / cattAri paMca chappiya, egidiyavigalasannINaM // 216 // viggahagaimAvannA, kevaliNo samuhayA ajogIyA / siddhA ya aNAhArA, sesA AhAragA jIvA // 217 // dAraM // addAmalaMyapamANe, puDhavIkAe havaMti je jIvA / te pArevayamittA, jaMbudIve na mAijjA // 218 // egammi udagabiMdummi, je jIvA jiNavarehiM pannattA / te vi ya sarasavamittA, jaMbudIve. na mAyati // 219 // karavAthI jIvahiMsA thAya che. 215 cha paryApti H AhAra, zarIra, Indriya, zvAsozvAsa, bhASA ane mana A che ' paryAmi kahevAya che, ekendriyone pahelI cAra, vikalendriya (beIndriyateIndriya ane caurindriya jIne pAMca, tathA saMjJI paMcendriya jIne cha paryApti hoya che. 216 : AhAra-anAhAraH vigrahagatimAM rahelA =eka gatimAMthI bIjI gatimAM jatA jI, samuddaghAta karanArA kevaLI bhagavaMto, caudamAM guNasthAnavatI ayogI AtmAo ane siddhigatimAM virAjamAna zrI siddhabhagavaMte aNahArI (AhAra nahi karanArA) hoya che, ane bIjA sarva jIvo AhAra karanArA che. 217 jIva saMkhyA : bhInA AmaLA jeTalI pRthvImAM pRthvIkAyanA jeTalA jIve che, te jIvane je pArevA (kabutara)nA kada jeTalA moTA kadanA karavAmAM Ave to teo A ja budvIpamAM samAya nahi teTalI saMkhyAmAM che. 218 - zrI jinezvaree pANuMnA eka biMdumAM jeTalA cha darzAvyA che, te jIvone sarasavanA pramANavALA banAvavAmAM Ave te paNa te A ja budvIpamAM samAI zake nahI teTalI saMkhyAmAM hoya che-219 * 1 sarisa" che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa egassa duNha tiNhava, saMkhejjANa jAva Na pAsiuM sakkA / dIsaMti sarIrAI, puDhavIjiyANaM asaMkhijjA // 220 // AUteUvAu, ersi sarIrANi puDhavijuttIe / dIsaMti vaNasarIrA, dIsaMti asaMkha saMkhijjA // 221 // bAvIsa sahassA satta-sahassAI tinni ahorttaa| vAe tinni sahassA, dasavAsasahassiyA rukkhA // 222 // saMvaccharANi bArasa, rAiMdiya huti auNapannAsA / chammAsa-tinni-paliyA, puDhavAINaM Thii ukkosA ||223||yugm|| asaMkhosa ppiNi-sappiNIu egidiyANa cau / cauNhaM tA ceva U, vaNassaIe u bodhavvA // 224 // pRthvIkAyanA eka, be, traNa-cAvatuM saMkhyAtA chanAM zarIra ekaThAM thAya to paNa te joI zakAtA nathI, paNa bhegAM thayelA asaMkhyAtA zarIre ApaNane dekhAya che. 220 pRthvIkAyanI jema apUkAya tejasukAya ane vAyukAya e traNeyanAM asaMkhyAtA zarIre bhegAM thAya tyAre ja dekhAya che, tathA vanaspatikAyanA jIvo asaMkhyAtA zarIre bhegAM thAya to paNa dekhAya che ane saMkhyAtA zarIra hoya to paNa dekhAya che. 221 pRthvIkAyanuM utkRSTa AyuSya bAvIsa hajAra varSanuM che, apakAyanuM utkRSTa AyuSya sAta hajAra varSanuM che, agnikAyanuM utkRSTa AyuSya traNa ahorAtranuM che, vAyukAyanuM utkRSTa AyuSya traNa hajAra varSanuM che, vanaspatikAyanuM utkRSTa AyuSya daza hajAra varSanuM che, beIndriyajInuM utkRSTa AyuSya bAra varSanuM che, teIndriyajInuM ogaNapacAsa aherAtrinuM che, caturindriyajIvanuM cha mahinAnuM che ane paMcendriya prANInuM utkRSTa AyuSya traNa palyopamanuM che. A pramANe pRthvIkAyAdinI utkRSTa sthiti siddhAMtamAM kahI che. rarararara3 pRthvI Adi cAra ekendriyanI utkRSTa kAyasthiti asaMkhya utsapiNuM-avasarpiNa che, ane vanaspati kAyanI utkRSTa kAyasthiti anaMta utsarpiNI-avasarpiNa che. ra24 1 ka mAtA che. | Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuzipamaraNasammattapagaraNaM kiNhA-nIlA-kAu-teu-pamhA taheva sukkA ya / challesA khalu eyA, jIvANaM huMti viNNeyA // 225 // mUlaM sAhapasAhA, gucchaphalechidiyapaDiyabhakkhaNayA / savvaM mANusaM purise, sAuha-jujjaMta-dhaNaharaNA // 226 // sAmAiyaM paDhama, cheovaTThAvaNaM bhave bIyaM / parihAravisuddhIyaM, suhumaM taha saMparAyaM ca // 227 // tatto ya ahakkhAyaM, khAyaM savammi jIvalogammi / jaM cariUNa suvihiyA, vaccaMti ayarAmaraM ThANaM // 228 // lezyAvicAra kRSNa, nIla, kapota, teje, padma ane zukala A pramANe che - vezyAo jagatanA jIvone hoya che ema jANavuM. 225 kaI che purUSanA "mULa sahita vRkSane chedavuM, zAkhAone chedevI, nAnI zAkhAone chedavI, gucchAone chedavA, phaLone chedavAM ane bhUmi upara paDelA phaLone khAvAnA" taratamatAvALe pariNAma je kRSNAdi cha lezyAono taratamatAvALe pariNAma hoya che. vaLI-koI cha cAranA "gAmanA saghaLA jIvone mAravA, manukhene mAravA, purUSone mAravA, zastravALA lokone mAravA, sAmano karanArAone mAravA, ane phakta suvarNa-ratanAdi dhanane lUMTI levAnA pariNAma je A kRSNAdi cha lezyAone taratamatAvALA pariNAma hoya che. 226 cAritravicAra : - paheluM sAmAyika cAritra che, bIju chede pasthApanIya cAritra che, trIju parihAravizuddhi cAritra che, cothuM sUkSama-saMpAca cAritra che, ane pAMcamuM yathAkhyAta cAritra che, A pAMca prakAranA cAritra, sarva jIva lekane AzrIne hoya che. jene ArAdhIne suvihita AmAo ajarAmara=mekSa padamAM jAya che. ra27 nivicAra : - pRthvI, pANa, agni ane vAyu A cAranI sAta-sAta lAkha coni che. pratyeka vanaspatikAyanI daza lAkha yoni che, ane sAdhAraNa Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa puDhavidagaagaNimAruya-ikkekke sattajoNilakkhAo / vaNapatteya aNaMtA, dasa cauddasa joNilakkhAo // 229 // vigaliM diesu do do, cauro cauro ya nArayasuresu / tiriemu huMti cauro, cauddasalakkhA u maNuesu // 230 // saccaM mosaM mIsaM, asaccamosaM maNovaI atttth| kAu urAla-vikkiya-AhAraga-mIsa-kammaigo // 231 // NANaM paMcavigappaM, aNNANatigaM ca savvasAgAraM / caudasaNamaNagAraM, uvaogA bArasa hovaMti // 232 // micchadiTThI sAsAyaNo ya, taha sammamiccha diTThI ya / aviraya sammaTThiI , virayAviraI pamatte ya // 233 // vanaspatikAyanI cauda lAkha yoni che. vikalendriya beIndriya-teIndriyaane caturindriya jInI be be lAkha yoni che, nArakI ane devanI cAra lAkha yoni hoya che, paMcendriya tiryaMcanI cAra lAkha yoni che. ane manuSyanI cauda lAkha yoni hoya che. 228-229-230. gavicAra :| ma ga ane vacana keganA satya-1, asatya-2, mizna-3, ane asatyAmRSA-4, A pramANe cAra cAra bheda thatA hovAthI ATha prakArano. ga thAya che, tathA audArika-1, vekriya-2, AhAraka-3, audArika mizra-4, vaikiyamizra-5, AhArakamizna-6, ane kArmaNa-7 ema kAyAganA sAta prakAra che. A rIte kula paMdara prakAranA yoga che. 231 upayogavicAra : pAMcajJAna ane traNa ajJAna ema ATha prakArane AkAra upaga che, tathA cAra darzanane anAkAra upaga che. ema kula bAra prakArane upaga hoya che. ra3ra guNasthAnakavicAra - guNasthAnaka cauda che : 1-mithyASTi, 2-sAsvAdana, 3-mizra, 4-avirati-samyagdaSTi, pa-dezavirati, 6-pramatta, -apramatta, 8-nivRtti, 9-anivRttibAdara Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNasuddhipagaraNa-lemmattapagaraNaM -- tatto ya appamatte, niyaTTi aniyaTTi bAyare hume / vasata--pILoDhe, horsanoLI nomanIyArA gar kRti A jAi, koi vei sAthaLe ya | saMgamasaLa--sA, mavasamme sanni-bAhAra ArarUkhA dhammA-dhammA--gAsA, ttivRttiyameyA tahena baddhA ya | khaMdhA desapaesA, paramANu ajIva caudasahA || 236 // dhamA--dhammA--pura--nadda jAho patra druti banIvA calaNasahAvo dhammo, thirasaMThANo adhammo ya // 237 // avagAho AgAso, puggala - jIvANa puggalA cauhA / khaMdhA desapaesA, paramANU ceva nAyavvA / / 238 // 171 10-sUkSmasa'parAya, 11-upazAMtameAha, 12-kSINamAha, 13-sayAgI guNasthAnaka che. 233-234 ane 14-ayAgIguNasthAnaka. ema cauda kula mAga NAvicAra - gati, indriya, kAya, cAga, veda, kaSAya, jJAna, sayama, darzana, lezyA, bhavya, saMjJI ane AhAra A cauda mANAdvAra che. 235 ajIvicAra : dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya e traNeyanA skaMdha, deza ane pradeza ema traNa traNa bheda che, eTale A traNanA nava bheda thAya che. puddagalanA koMdha, deza, pradeza ane paramANu, ema cAra prakAra che ane kALanA eka prakAra che A rIte ajIvanA kula cauda prakAra che. 236 dharmAstikAya, adharmAstikAya, puddagalAstikAya AkAzAstikAya ane kALa A pAMceya ajIva che. temAMthI dharmAstikAya calanakriyAmAM kAraNabhUta che ane adharmAstikAya sthira rahevAmAM kAraNabhUta che. 237 AkAzAstikAya, puddagala ane jIvAne avakAza Ape che, tathA pudgalanA kadha, deza, pradeza ane paramANu ema cAra prakA2 che. 238 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 dazanazuddhi prakaraNasamyakatava prakaraNa samayAvalimuhuttA, diyahA pakkhA ya mAsa varisA ya / bhaNio paliyA-sAgara, osppinni-sppinniikaalo||239|| suggaimaggo puNNa, duggaimaggo ca hoi puNa pAvaM / kammasuhA-suhaAsava, saMvaraNaM tassa jo niyamo // 240 // tava-saMjamehiM nijjara, pANivahAIhi hoi baMdhotti / kammANa savvavigamo, mukkho jiNasAsaNe bhaNio // 241 // jIvAi navapayatthe, jo jANai tassa hoi sammattaM / ' bhAveNa saddahate, ayANamANevi sammattaM // 242 // duvihaM loiyamicchaM, devagayaM gurugayaM muNeyavvaM / louttaraMpi duvihaM, devagayaM gurugayaM ceva // 243 // kALavicAra: "samaya, AvalI, muhUrta, divasa, pakSa, mAsa, varSa, patye pama, sAgaropama, utsarpiNI ane avasarpiNI" A sarva prakAra kALanA che. 239 puNya-pApa-Azrava-saMvara vicAra: puNya e saddagatine mAge che, ane pApa e durgatine mArga che. zubhAzubha karma e Azrava che, ane Azravane nirodha karavo te saMvara kahevAya che. 240 , nira-baMdha_mokSa vicAra : ' tapa ane saMyamathI nirjarA thAya che ane prANivadha AdithI karmone baMdha thAya che. sarva karmonA vinAzane jinazAsanamAM mokSa kahyo che. 241 samyakatva vicAra :- je AtmA chavAdi nava padArthone yathArtha rIte jANe che, tene samyakatva prApta thAya che, te padArthone, nahi jANanAre paNa je jIva tenI bhAvapUrvaka zraddhA kare che, tene paNa samyakatvanI prApti thAya che. 242 mithyAtva vicAra :- mithyAtva be prakAranAM che. laukika ane lokottara, A bane mithyAtvanA paNa be prakAre che devaviSayaka ane gurUviSayaka. 243 : ? | hato de. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasuddhipagaraNa-sammattapagaraNaM 173 caubheyaM micchattaM, tivihaM tiviheNa jo vivajjei / akalaMka sammattaM, hoi phuDaM tassa jIvassa // 244 // kuNamANo vi hi kiriyaM, pariccayaMtovi synndhnnbhoge| ditAvi duhassa karaM, na jiNai aMdho parANIyaM // 245 / / kuNamANovi nivittiM, pariccayaMtIvi sayaNadhaNabhoge / ditovi duhassa karaM, micchadiTThI na sijjhai u // 246 // tA mApIyaM, 3 mo saMmi prajJA . dasaNavao hi saphalANi, huMti tavaNANacaraNANi // 247 // bhaTTeNa carittAo, suTThayaraM daMsaNaM maheyatvaM / sijhaMti caraNarahiyA, daMsaNarahiyA na sijhaMti // 248 // je AtmA uparyukta cAra prakArano mithyAtvano trividha trividhe parityAga kare che, te AtmAne niSkalaMka samyaktva spaSTapaNe pragaTa thAya che. 244 * jema prahArAdi kriyAone karato, svajana-dhana ane bhegone tyajato ane sAmI chAtIe du:khanI sAme dhasato evo paNa AMdhaLe mANasa zatrunA sainyane jItI zakato nathI. 245. tema anyadarzanamAM darzAvelI nivRttine karato, svajana-dhana-bhegA dino parityAga karato ane sAmI chAtIe duHkhanI sAme dhasatomithyASTi siddhine pAmI zakatuM nathI. 246 samyagdazanano mahimA : tethI kamarUpa sainyane jItavAnI abhilASAvALA AtmAe samyadarzanamAM prayatna karavo joIe. samyagdarzana vALe AtmA je je ta5, jJAna ane cAritra Acare che. te te saphaLa thAya che. 247 cAritrathI bhraSTa thayelA AtmAe paNa suMdaratara samyagdarzanane ja grahaNa karavuM joIe. kemake cAritra vinAnA AtmAo siddha thAya che, paNa samyagdarzana vinAnA AtmAo siddha thatA nathI, 248 1 moi, De. 2 mouM. he.. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa egaviha-duviha-tivihaM, cauhA paMcavihaM dasavihaM samma / mokvatarubIyabhUaM, saMpairAyA va dhArejA // 249 / / bhAsAmaibuddhivivega-viNayakusalo. jIyakva gamIrA / uvasamaguNehiM jutto nicchayavavahAranayaniuNo // 250 // jiNagurusuyabhattirao, hiyamiyapiyavayaNapiro dhIro / saMkAidosa rahio, arihosammattarayaNassa // 251 // ||yugmm / / te dhannA tANa namo, te ciya cirajIviNo buhA te u / je niraiyArameyaM, dharaMti sammattavararayaNaM // 252 // . mokSarUpI vRkSanA bIjabhUta eka, be, traNa, cAra, pAMca ane daza prakAranA samyagdarzanane saMprati mahArAjAnI jema dhAraNa karavuM naye. 248 sabhyazana pAbhavAnI yogyatA :- .. bhASA, bhati, bhuddhi, vive4 bhane vinayabhA. zaNa, hindriya, gaMbhIra, upazamaguNathI yukta, nizcaya ane vyavahAra nayamAM nipuNa, deva, gurU ane zrutanI bhaktimAM tatpara, hitakArI alpa ane priyavacanane bolanAra, dhIra ane zaMkA Adi deSathI rahita AtmA samyagadarzana rUpa ratna pAmavAne caDyuM che. 250-251 je puNyavAnuM prANuo A niraticAra samyakatvane dhAraNa kare che, te prANIo dhanya che. teone namaskAra thAo, teo je cirakALa jIvana jIvanArA che, ane tevA AtmAo ja kharekhara paMDita purUSa che. 25ra 1 dhArijjA he| 2. viveya. / 3. arho.| 4 te ya. he. / 5 traikAlyaM dravyaSaTkaM. navapadasahita jIvaSaTrakAyalezyAH , paJcAnye cAstikAyA vrtsmitigtijnyaancaaritrbhedaaH| ityetanmokSamUlaM tribhUvanamahitaiH proktamaha dviIzaiH, pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa, vai zuddhadRSTiH // 1 // he pratau ayaM zlokaH 251-252 madhye dRzyate / mu. pratau ayaM zlokaH mule nAsti apitu gAthA 252sya vRtau dRzyate / mUlamaMthasya prAkRtatvAt nAya ... mUlagraMthasya zloka iti nizciyate ataH yeppaNyA prasthApito'smAbhiH / Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasupigaraNaM-sammattapagaraNaM ... 17, R uvasama saMvego vi ya, nivveovi ya taheva annukNpaa| AtthikkaM caiva tahA, sammatte lakSaNA paMca // 253 / / ittha ya pariNAmo khalu, jIvassa suho u hoi vinneo / kiM malakalaMkamukka, kaNagaM bhuvi jjhAmalaM hoi // 254 // payaIe kammANaM, viyANiuM vA vivAgamasuhaM ti / avaraddhevi na kuppai, uvasamao savvakAlaMpi // 255 // naravibuhesarasokkhaM, dukkha ciya bhAvao u mnnNto| savegao na mokvaM, mottUNaM kiMpi patthei // 256 // nArayatiriyanarAmara-bhavesu nivveyao vasai dukkhaM / akayaparalogamaggo.mamattavisavegarahio va // 25 // samyagdazananAM lakSaNa -- upazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya A pAMca samyakatvanA lakSaNa che. 253 A vAta samajavI Avazyaka che ke A samyaktvaratna jenI pAse hoya te AtmAnA pariNAmo vizuddha koTInA hoya che. zuM mATInA kalaMkathI chUTuM thayeluM suvarNa bhUmi upara rakhaDatuM hoya tevuM bane kharuM ? 254 samyakatvaratnane pAmelo AtmA svAbhAvika rIte ja kaSAyAdi karmonA azubha vipAkane jANa hoya che. AthI upazama guNane pAmele te kayAreya paNa aparAdhI. AtmA upara paNa gussa karatuM nathI. 255. saMvega : saMvega guNanA ge rAjAo tathA devendronA sukha samudAyane paNa bhAvathI duHkharUpa mAnate e te samakiti eka mekSane tyajIne bIju , kaMI ja IcchatA nathI. 256 niveda - paralokanI yathAzya sAdhanA na karI hovAthI tathA mamatva rUpa viSanA Avega vagaranA A samakiti AtmA nAraka-tiryaMca manuSya ane devanA bhamAM nirveda guNanA vege duHkhapUrvaka vase che. ra57 1 ma.i 2 payaDI. je. 3 suvi de 4 gAmo 5 vi . upazama : Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhi prakaraNa-samyakatva prakaraNa daThuNa pANinivahaM, bhIme bhavasAyarammi dukkhattaM / avisesaoNukaMpaM, duhAvi sAmatthao kuNai // 258 // . mannai tameva saccaM, nissaMkaM jaM jiNehi pannattaM / suhapariNAmo sammaM, kaMkhAivisuttiyArahio // 259 // evaMvihapariNAmo, sammaTThiI jiNehi pannatto / eso u bhavasamudda, laMghai thoveNa kAleNa // 260 // sammadidvissavi avirayassa, na tavo bahuphalo hoi / havai hu hatthiNhANaM, buMdagchiyayaM va taM tassa // 261 / / caraNakaraNehiM rahio, na sijjhai suddhasammadiTThI vi / jeNAgamammi siTTho, rahaMdhapaMgUNa diTuMto // 262 / / anukaMpA : pakSapAta karyA vagara bhayaMkara evA bhavasAgaramAM prANIonA samUhane du:khathI pIDAto jAIne sAmarthya vaDe dravya ane bhAva ema bane prakAre anukaMpA kare che. 258 Astikya - kAMkSA Adi vizrotasikA cittavikSepathI rahita ane zubhapariNAmavALa AtmA "jinezvara devoe je tattva prarUpyuM che te ja satya ane niHzaMka che' ema samyagU rIte mAne che-te sti che. 259 zrI jinezvaree uparyukta upazamAdi guNayukta AtmAne samyadaSTi pharamAvyo che. ane A AtmA alpa samayamAM ja bhava samudrane oLaMgI jAya che. 260 avirata samyagdaSTi AtmAne tapadha" hAthinA snAnanI jema tathA zAraDInI jema, bahu phaLa A5nAro thato nathI. jema hAthI snAna karIne zarIra upara dhuLa naoNkhe che. ane zarIra malIna thAya che temaja zAraDImAM paNa eka taraphathI derI chuTI jAya ane bIjI taraphathI viMTaLAtI jAya che, tema avirata samyagdaSTi AtmAne Atmazuddhine prayatna hovA chatAM aviratinA ge joIe tevI zuddhi thatI nathI. ra1 - jema ratha paNa be cakro vinA cAlI zakato nathI ane jema ekalo AMdhaLo ke pAMgaLo mANasa jaMgalane oLaMgI zakatuM nathI paNa be bhegA 1 zrada . | 2 de. I Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNasukhipagaraNaM-sammattapagaraNa 177 vayasamaNadhamma saMjama-veyAvaccaM ca bNbhguttiio| nANAitiyaM tavakoha-niggahAi caraNameyaM // 263 // piMDavisohI samiI, bhAvaNa-paDimAya iMdiyaniroho / paDilehaNaguttIo, abhiggahA ceva karaNaM tu // 264 // sammaggassa payAsagaM iha bhave gANaM tavo sohaNaM / kammANaM cirasaMciyANa niyayaM guttIkaro sNjmo| bodhabbo navakammuNo niyamaNe bhAveha evaM sayA / esi tiNhavi saMgameNa bhaNio mokkho jiNidAgame // 265 // thAya te ja jagalane vaTAvI zake che, tema samyagdaSTi AtmA paNa caraNa ane karaNathI vikaLa hoya to mukti pAmI zakato nathI. ra62 caraNasittari : pAMca mahAvrata, dazavidha zramaNadharma, sattara prakArano saMyama, daza prakAranI vaiyAvRtya, nava prakAranI brahmagupti, jJAnAditrika, bAra prakArano tapa ane krodhAdi kaSAyano nigraha A sittara prakAranuM caraNa (cAritra) kahevAya. 263 karaNasittara : piMDa Adi cAranI vizuddhi, pAMca samiti, bAra bhAvanA, bAra prakAranI pratimA, pAMca Indriyone nigraha, pacIza prakAranI pratilekhanA, traNa gupti ane dravyAdi cAra abhigrahe A pramANe sitera prakArane karaNaga kahevAya. 264 A lekhamAM jJAnaguNuM sanmAne prakAzaka che, tapa guNa cirakALathI ekaThAM thayela karmonI zuddhi karanAra che ane saMyama navA pApakarmothI rakSaNa karanAra che. niraMtara A bhAvanAthI manane bhAvita karavuM joIe kAraNa ke- zrI jinezvaradevanA AgamamAM pharamAvyuM che ke-pUrvokta traNeya (jJAna-tapa ane saMyama)nA saMgamathI ja mokSapadanI prApti thAya che. 265 1 gfsa. mu. 2 niriAme de ! 12 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 darzanazuddhi prakaraNa-seDaphava prakaraNa caMdAdipahavarasari-payanivahapaDhamavannehiM / jesiM nAma tehiM, parovayAraMmi nirae hiM // 266 // iMyaM pAyaM puvvAyariya-raiya gAhANa saMgaho eso / vihio aNuggahatthaM, kumaggalaggANa jIvANaM / / 267 // je majjhatthA dhamma-tthiNo ya jesiM ca Agame ditttthii| tesiM ubayArakaro, eso na u saMkiliTThANa // 268 / / uvaesarayaNakosaM, saMdehavisosahiM ca viuyajaNA / ahavAvi paMcarayaNaM, saNasuddhiM imaM bhaNaha // 269 // micchamahaNNavatAraNa-tariyaM AgamasamuddabiMdusamaM / kuggahaggahamaMtaM, saMdehavisosa hiM paramaM // 270 // evaM dasaNasuddhiM, sabve bhavvA padaMtu nisuNaMtu / jANaMtu kuNaMtu lahaMtu, sivasuhaM sAsayaM jhatti // 271 // yugmam / paropakAra karavAmAM parAyaNa tathA caMdra jenI AdimAM che tevA padenA samudAyathI jeozrInuM nAma banyuM che tevA AcArya zrI caMdraprabhasUrie unmArgamAM lIna thayelA jInA upakAra mATe A graMthamAM lagabhaga pUrvAcAryoe racelI gAthAono saMgraha karyo che. ra66-ra67. je AtmAone jinAgama pratye bahumAna che, jeo madhyastha bhAvamAM ramaNa kare che ane jeo zubhadharmane arthI che, teone ja A graMtha upakAra karavA samartha banI zakaze paraMtu rAgAdithI kaluSita cittavALA AtmAone A graMtha upakAraka banI zake tema nathI. 268 he paMDita purUSe ! tame A graMthane "upadeza ratnakeza", "saMdehaviSaSadhi", "paMcaratna" athavA darzanazuddhinAmathI oLakhI zake che. ra69 . A graMtha mithyAtvarUpa mahAsAgarathI tAravA mATe pravahaNa samAna che Agama samudrane eka biMdu jevuM che, kadAgraharUpa grahane nAza karavA mATe maMtra samAna che ane saMdeha rU5 viSane dUra karavA mATe zreSTha kaSadha jevuM che. ra70 1 saghaLA bhavya AtmAo A "darzanazuddhi' graMthane bhaNe-zravaNa karo ane jANa, jANIne te mujaba dharmAnuSThAnane karo ane vahelI take zAzvata evA zivasukhane prApta kare. evI zubhAbhilASA. ra71 1 TUMsaLasohiM. de. 2 vivasa . | Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 zrIhitopadezamAlA-gAthA-akArAdikramaH / a . appaDi-duppaDileha 440 amayamayakaMtataNuNo 370 aidullahaM pi dhohiM . 168 amuNiya-visaya-vivAgA 180 aidubbhikkhe naranAha- 326 avajjhANa-pamAyAyariya 422 aidukkaraMpi caraNaM avahI kila majjAyA akAlayapattA-pattaM 244 avaganniUNa niya- 103 akkharasannippamuhA avamANaM na payaMsaha ra89 akhuddA ya akiviNA .13 avaNiya sIsAo rU88 accataniraNukaMpA avidaMtamittasohaNa- 454 accatabhattirAo aviNIyaM aNuyattai 279 acchau paccuvayAro 384 * aliyaM paMcavigappaM 415 aTThappavayaNamAyANugaya 109 aha tesi vayaNapaMkaya 143 aTTappayAravarapADihera ahaha bhavannavapAraM aNathovaM vaNathovaM ahigayajIvAjIvANa aNasaNa-muNoyariyA 188 ahigArI ja eso aNukaMpAdANamiNa 76 . aNugAmimaNaNugAmi ca 90 . A attukkarisaM kayagghatta .. 41 Aesa bahumannai 299 attukkarisapahANe. 364 ApucchiuM payaTTai aMdhANa ya paMgUNa ya. 69 AmaraNaM taM ca bhave anna pi hu jaM kiMpI - 38 AmANusuttarAo annaM pi dukkaraM jaM 174 Amosahi-vipposahi annAyapavaMcehi AraMbhaniyattANaM 131 annAiNaM suddhANa AsavadArae pavittI 351 anne bhujatA vi hu AhAra-dehasakkAra-baMbha 438 anne payaMDabhuyadaMDa- 33 AhAragAvi maNa- :Nio 448 255 274 OM Wom Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chis ikat fa abhiniveso 395 i' gAlI - vasADI iccA kiMpi asarisama 375 430 29 itucci pugvabhave ittha ya suyanANaM ciya 99 105 358 67 408 443 iya daMsaNamUlAi iya abhayadevamuNivara iya jai aNuvakayA vi hu 267 521 127 iya samaNANaM dANaM iya louttaraviNao 222 iya bhAyagayaM uciya 282 169 iya sattasu khittesuM iyaro vi naro na sahai 329 486 I samii - guttivajjaM iriyA - bhAsA - esaNa iriyAsamiyANa bhave 64 466 ittha ya suttatthANa inhipi taraMti tahA iya bhaNiyamabhayadANaM i eso bhe ! kahio u uggama - upAyaNa - duviha uccAliyaMmi caraNe [ 180 ] 476 468 uciyaM eyaM tu sahoyaraMbhi 277 uciyAcaraNeNa naro ucchidiUNa gihavAsa ujufare bheo so ur3aDhAho - tiriyadisiM uttama - ahamaviyAre uttamapurisapaNIpa 319 462 94 424 82 197 uddISaya sayalaguNaM uddharaNaM puNa jinnANa ubbhaDadaMbholibalAvaleva ummIliya kevalanANa uyaha khamAbalamatulaM yaha hayamohamahima jaM uvayAraparI vi naro uvajIviUNa jiNamaya' ee dhamarahas ehiM aNuggahio e e paMca muNINaM eesi titthiyANaM egassa bhUmivaraNo ege saMppata raMgiehiM emAI sayaNociyamaha eyaM duvihaM pi tikAla eyaM pi tAva kadaThaM eyaM paMcavigappa 42: 162 36 141 516. uvasaMtakasAyANaM uvayAro puNa duviho 240 uvayArakhaNe samuTThiya mi 238 vAriNaM nigUes 389 ussuttabhAsa gANaM. 30 e eyaM puNa kaTuyaraM eya ca vayasarIraM eyaM parupparaM nAyarANa mart pariharaMto eyAi dhammatarumUla yA niraiyArANa evaM vihANa pANINa 496 407 .269 522 459. 460 458 313 321 203 297 85 57 98 58 67 310 348 355 444 70 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM duviho ci imo evaM jiNA ghaNA iva evaM desaviruddha evaM khu jjatapIlaNa evaMvihahiMsAe jo evamaNagArigoyara eso ya dasaNamaNI eso cauppayAro o osahabhesajjAi kammayao puNa ittha kammANa khaovasameNa 259 245 324 431 53 106 30 211 121 ka * 261 kaMdapaM kukuiya mohariya 433 kaivayadiNapAhuNapaNa -kajjalarehArahiya kaTThamaNuANamaNuTThiya N pi397 kamalA-vilAsarahio 366 199 429 karacaraNanayaNasavaNuTTha kavi bhAvo kira kavyaM kassa vikallA gihassa kaha lahau na bahumANaM kaha tesiM ceyaNattaM 89 179 kaya kesavesapariyarakaya - vikkayANi niccaM 354 [181] 61 311 130 341 262 400 kaha puNa imo muNijjai ? 212 kaha tAva jaNo sukkhI kaha hIrai tassa jIya kA gaNaNA annesiM kAmaviNao ya kAmiNi 217 335 512 kAyavyaM kajje vi hu 306 * kAvvo ya pamAo kAraNiehiM pi samaM kA vA paresi gaNaNA kiM itto kaTuyaraM kiM eya viusattaM 504 kiM titthasatthaparisIlaNehiM 59 55 kiM nahalAu viulaM kiriyA kAyakileso kuNamANo dhammakahaM kuNaI viNaovayAraM kula jAi ruvaM mehA kula- rUva- riddhi- sAmi ke ke jammaNa-jara - maraNa keNAvi akayapuvba kevalanANaM puNa ko teyasI tavaNAo ko vA dusamasamutthe koho pIilayAe kohAie kalAe kha khaMDaMti piMDasohiM khaNamittatitti haiussa khaliya mi coio khAijja piTThimaMsa khittAi hirannAI 47 309 343 112 376 471 201 wwk 356 232 369 97 54 406 493 514 478 477 301 295 423 ga thattha-viyAre patthuya mi 177 508 292 gAha ti gahiramudahiM ginhAvei ya pANi ginche payaNudose guNaparimalaparihINo 125 365 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. [12] guru-sAmi-dhammi-suhi guru-deva-dhamma-suhi gehAgayANamuciya gehesu gahirasatthattha 353 289 caugaigattAvaDiya caraNe tavammi ya imo cAuvvanno saMgho ciMtai aciMtaNijja 494 ciMtAmaNI maNINa va . 288 ciMtAmaNi-kAmagavI 64 cittaM pi hu aNuyattai 273 ciraparicieNa na kaya 207 ceiya-jai-sAhammiya 447 corAbhimarAIsu corovaNIyagahaNa 418 jaNamaNanayaNANaMdaM 230 jattha saya nivAsijjaI 304 jamhA sulahA niyakajja 138 jamhA viNayai kamma 213 jayai jiyakammasattho 3 jassa maNa-bhavamaNaha 396 jaha teNa siddhisAgara . 75 jaha teNa puliMdeNa - 66 jahasaMbhavaM ime puNa 51 jaha te murNidanaranAha 268 jAva surasiharicUr3A 524 jAi-kula-rUva:pamuhA 498 jAvajjIvaM jIva 413 jiNasAsaNovahAso 352 jiNamayapayamitta pi hu 147 jiNapannattassa suyassa 402 jiNamabarahassasunno 401 jiNasamayasAgarAo 6 jiNapavayaNe thiratta .. 25 jiMbhagadevehiM to 242 je kei jappavattiya 151 jesiM parovayaraNe 235 je UNa parovayAraM 234 jehi purA jamma-jarA-maraNa 357 jo jassa mayaTThANassa 499 chavviha-jIvanikAyaM 452 491 jaM ajjiyaM caritaM jaM aidukkhaM loe jaM iha sututtinnaM jaM kiM pi suhaM loe 60 ja jammakoDighaDieNa 202 jauM puNa pANivahAINa 450 ja puNa paDhaDa suNeI 114 jai vi khamAparibhUyA 497 jai vina maNami bhattI 314 jai saMti guNA naNu 362 maijaNapAuggAI taM puNa nareNa jatteNa 322 ta puNa piya-mAi saho 271 tatto dasapuvvadharAiehiM 144 tattha ya jiNiMdasamaNA 119 tattha ya abhayapayANaM 44 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www 104 231 .. [18] taduciyaabbhuTThANaM 215 tugagiri-nivaDaNa-sihara 264 taddasiyanIIe 298 turiya tu bhattidANaM 116 tappaNaiNi-puttAisu tulle tahA maNuyattaNaMmi 32 tamhA samANadhammANa teNaM ciya jayaguruNo 318 tamhA rAyaviruddha teNAvi hu ta kAle / tamhA jiNiMdasamaya teyassiNo suruvA tamhA sai sAmatthe tamhA maNasA vi suyassa tamhA saisAmatthe . 148 da seMi nariMdasabha tamhA bahumaMtavvo . 344 dasai na puDhobhAva 278 tamhA ciracinnakukamma 194 dakkhA dakkhinnaparA 374 tamhA jahasattIe 474 daThudiTThIi pamajjiUNa 481 tamhA maddavapaviNA 502 daDhadhammarAyarattA tamhA nANamahannaya 101 davva khitta kAla tamhA sai saMtharaNe 480 dANaM-sIla ca-tavo 40 tamhA taha pariciMtaha 511 dANaM nANassa ima 102 tamhA kasAya pasara 490 dAgaguNasaMgao vi hU 170 tamhA na bajjhaciTThA 205 dANAIe u guNe kaha 360 tamhA mahavvayAi 463 diNa-rayaNi-gahaNa-bhoyaNa 457 tayabhAve taggehe na 296 disivayagahiyassa disA436 tassa suyassa ya bhagavao 145 dINANa aNAhANa ya 68 tA khaMti-khaggayaggira .495 duddhara-mayaraddhayabhilla 182 tA jai nibaddhatitthayara 246. dubbhikkha Damara 123 tA jjhatti aTTaruhANa - 513 duvihauM ca ima neya 439 tA niviDa niyaDi-nigaDasma507 duvihativiheNa divva 420 tA bhAvuvayArakara 161 duvihamadattAdANaM 417 tA micchapaDicchada 11 duviho parIggaho vi hu 422 tAvei jeNa kamma 186 desassa ya kAlassa ya 320 ticciya jeNa mahagdhA 31 desaviruddhAINi u 349 tinni vi sayA tisaTTA 343 desAiviruddhANaM 359 tihuyaNamaNavilasira 373 tihuyaNa-vijaya vijja 509 dhannANa maNe ramaNI 181 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhannANa vihijogo dhannA vinnAyajahutta dhannA gahiUNa ima dhannANa dANabuDI dhaNa-dhanna-hirannAisu 165 379 65 129 456 dhammadumassa mUla 16 dhammapaDikUlakula 14 dharai paData' jo duggaIi 350 na ''tu te jiniMdA jati jIvagaI 383 332 najjati jeNa tattA naNu kahamuvauttANaM vi naNu teNa rayaNagabbhA aNu jiNabhavaNANamiha 155 namirasurAsura-sira na. ya tayari-jaNavaeMsu na ya tassa tannimitto 469 na ya annoSi hu balava 192 na ya anna desiyANaM nayanattiyamitNa naranAha- sammathANaM navara se savisesa 276 navanihiNo vi nihiNA 237 na havai chippehI 200 nANa-kiriyAsu siDhilA 473 nANaDDhayANa kuNai ya 108 323 111 331 niggathA vi hu muNiNo 336 nidve vidhave ubviya ti227 135 nimmalata vorayANaM nimmavie jiNabhavaNe niyaMjaDharapiDharabharaNikka- 232 163 2 wwd 77 467 [ 184] niyateya tiNIkayacaDa 253 for for free vibhAga 132 niraha kAro vi naro na 380 nias - viruddha purNa niuNa328 nisurNata par3hata guNa tayANa525 nihaNijjato vi imo 489 pa. 451 paMca ya mahavvayAI paMca ya aNuvvayAI' 411 paMcidiyANi maNa - vayaNa 50 paccakkha na ya saMsai 291 pajjusaNe caummAse paDivajjiUNa tiviha paDivakkhaviuDaNeNaM 446 249 223 43 78 82 paDhamaM abhayapayANaM padama kira mainANaM paDhama jiNidaca dehiM paNatIsa vayaNaguNa saMgayAi 256 paNamita pAya ume patte ya tambhi khittAi 5 8 18 92 pamhusai mukkhamagga payaitthapayatthapayAsaNeNa paraniMdA puNa bhaNiyA 378 paricatta-purisayAro paricatta-aTTa-rudde 367 paricattasayalaloiya 483 128 195 samati vigghasaMghA pasiNaMti kinhacitta ya 510 pANA saMti imassatti 49 pANitI jIvatI ja 46 pANihAIyA 410 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 185] pANivaha-musASAe, 412 pANINa pANasaMrakkhaNAya 73 pAyAlAnalajAlA- 236 pAyacchittaM viNao piimAINa samuciyaM piuNo taNusussusaM ra7ra picchaha viraii-phala 461 piMDesaNaajjhayaNa pINa-paohara-caccara puNarattajammamaraNe puttaM pai puNa uciyaM 288 puriso desaviruddhaM 327 . puvAyariya-kamAgaya 405 puzvi duJcinnANa pUyaM pAvaMti aceyaNA vi. 39 pUrai kosAgAre 110 bhaNiya khittacaukka 140 bhattIi dei sAhUNa 122 bhayavasanamaMtasAmaMta 34 bhaya-hAsa-koha-lohehiM 470 bhavapaccaiya suranArayANa 88 bhavasayasahassamahaNo 113 bhAvijjai bhavvatta 72 bhAvovayAramesi bhuyabalaviDhattavasuhA . bhuvaNabhuyabuddhidharehi 142 . bhUovamarahiehiM 371 . bhUmI vi vahai bhAra 266 bhUsijjai sammatta bheyA duttiyacauro bhogovabhogaparimANa 426 . bhoyaNao paDivanne 427 28 120 phAsuyaesaNiyAI phAsuyaesaNiehiM 07 482 453 baladevamuNI ya bhayavaM 198 baliehiM dubalajaNI bahujaNa viruddha-saMgo 347 bArasabheyaM pi imaM .. vAhAhi jalahitaraNa 173 bAhiraambhitarabheyao 187 bIya caudasadasapuSya . 83 bohiMti bhavyasatte. 257 "bhadreNa carittAo 21 bhaNiya susAdhagociya 152 maisuyaohinnANA . 96 maNa-vayaNa-kAya-duppaNi 435 maNa-vaya-kAyajogesu 221 mattAhiyAu nRNa', mala-jala-khelAiya mahurame-gagviya mA iMdajAlamuva 503 micchattapaDalasa channa 10 micchaTThiA surAsura 445 micchAbhiNivesovasama 24 mijjai najjai jeNa 79 mittA hasati niMda ti 363 muca ti na majjAya 317 muNiUNa viraisamaya 241 . Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muNiUNa paramakaruNAi muttUNa mukkha magga "mUla saMsArassa u mehUnna pi hu duviha rakkhati ya maraNabhaya ra ravikaratA va pakkhINa rasagAkhammi giddhA raha-tittha- jattha rahajatta - titthajattA riddhAo viulAo bhai syaNipayAra' rUva ca vaNa sarUva rogAi nokhii la louttaraviNao puNa lou jaNutti vuccai ataraanabhIru loyAyAraviruddha 84 399 224 419 45 265 479 333 laghu pahu-bahumANa labbhai na sahassesu vi 381 loiya- loyauttarabheyao 214 218 vajjai iha ANayaNa vajje taM pi kusalo varamannANI vimuNI vahaM-badha- chaviccheya 136 449 74 284 260 287 338 377. 340 va vaca ti sAbhigurujaNa ya 511 vajjai icchAikkama 425 vajjai ittiri appari 421 437 339 472 414 [] vAgaraNa-cha da-laMkAra 150 vAvArANa garuo 206 987 vigahA - parihAreNa' vicchinno vi hu tinno 19 viNaraNa pucchaNijjo 229 viyAiguNagANa 17 viNavaNa 361 506 vittAi nimitteNa viyalayakulAbhimANo 209 virai uvaTTabha 107 409 95 239 viraI iha pannattA viso imassa succiya vivAIhiM paresiM vihiNA taM nimmANa viraMbhi huti saraNa 178 vIrAsaNAiehiM agaNa tA 485 veruliya-phalihaddhaviduma 167 164 sa 'kAido rahie 'kAka'viga chA satami bhattirAe sasu saMparAe savi nivai - dose sate va cittavitte sabhamacaricauThivaha sauMsAracArayagaya saisAmatthe sammaM sai sAmaggivisese sacca pahINarAgA sacca hoi vimaho saccitta paMDibaddha 22 23 27 517 330 71 254 258 448 247 183 156 428 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [187] saccitanikkhavaNaya kakara sAhUsu bAhusAhU saMjalaNAvi hu ee 492 sIla suhatarumUla, 172 sattappautta-gRDhAbhi 334 sIlaca paNIyAhAra 185 samasamayasasabhama 37 sIla adhabha-cAo 171 samae samunnaI pAviUNa 263 sukuluggayAhiM pariNaya- 286 samaNA samaNIo ya 118 .sukkajjhAnalasa palitta 250 samihANa sammANa . 137 sugaya-bhayavata-saivA samuciyamiNamo tesiM sunnamaNo viyalatta / 368 samuvaTrie vivAe 307 suya-sagha-tittha-pamuha 166 sammattadharo saDDho 153 suraraiyakaNayamayakamala 251 sayamavi tesiM vasaNU 294 sura-nara-tiri-nArIsu 455 sayaNANa samuciyamiNa' 393 suravaikarakamalapaNulla 252 savisesa je dosA 501 suvisuddha samatta savisesa paripUrai 275 suvvati thUlabhaddo savvannupaNIesu tattesu . 15 subai ya nisAmijjai 81 savvassa ceva niMdA 345 sussUsAi payaTTai 283 savva na ghaDai hiMsA 48 suhabhAva-maNupaviTTho 208 "savvAsiM pagaDINa 193 so davvuvayAro 248 sasamaya-parasamayaviU 149 so hoi nANaviNao 219 sasiNeha hiyayajalie 175 sahasA asakkhANa. 416 haNai kira parakaya ja 386 sAmanne maNuyatte 270 hiMsacciya nazu na ghaDai 47 sAmaggI sAvikkho 387 hiyae sasiNeho vi hu 280 sAvajjeyarajogANa - 434 huti guru supasannA sAsayaruvAo vi ha 52 hujja varamaNuvayArI sAhu-vasaNaMmi toso 346 hemate himagiri 3 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A .. 144 183 pariziSTa-2 darzanazuddhi prakaraNa-gAthA-akArAdikramaH / . a akkharu akkhai kiMpina ihai 160 AUteUvAu. agIyAtthAdAinne . 200 ANAe avadRtaM accataM dadami bIyaMmi. 14 AyANaM jo bhejA ajjavi tavasusiyaMgA 180 AyAra suyasarIre ajjadhi tinnapainnA 179 AyArAi aTTa u ajjavi daya-khati 182 ArAhaNAe tIe ajjadhi dayasaMpannA Alaya-vihAra-bhAsA aTTAvihagaNisaMpaya AsannasiddhiyANa aTTavihaM pi ya kamma -- 12 Ahakammuddesiya aTThArasa je dosA AhArasarIriMdiya 216 ahAmalayapamANe annANa-koha-maya ii jANiUNa eya annANa-niraMtaratimira 159 annANaMdhA micchatta ittha ya pariNAmI khalu 254 annAbhAve jayaNAe iya AgamavihipuvvaM 29 annonnatariyaMguli iya dahatiyasaMjutta 36 arahaMti vaMdaNa iya pAyaM puvAyariya 267 avagAho AgAso iyaresu vi ya paoso 199 avahaTu rAyakakuhAI iharA saparuSaghAo 201 asaMkhosappiNi ahigAri u gihattho ukkosa davyatthaya 82 ahigAriNA imaM khalu uNatta na kayAivi 141 ahigAriNA vihIe 23 uhiTTakaDa bhujai 138 aMgulajoyaNalakkho unnayamavikkha jinnassa 203 115 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . .. [18] uvaesarayaNakosa 269 uvasama sa'vego vi . 253 ussaggeNa nisiddhANi 130 106 gai-idie kAe gihiliMga-kuliMgiya / gurukammANa jiyANa gurukAriyAe kei guruguNarahio ya iha gurudevaggahabhUmIi 205 raka 176 cautIsaaisayajuo caubheya micchatta 244 cauro jammappabhiI 7 cattAri aMgulAI 43 caraNakaraNehiM rahio 262 cadAdipahavarasUri 266 cehaya-kula-gaNa sadhe ceiyavvaviNAse 57 ceiyadava sAhAraNaM ca 56 260 egammi udagabiMdummi 219 egaviha-duviha-tivihA 208 egaviha-duviha-tiviha. 249 egassa duNha tiNhava. 220 egidiyasuhumiyarA 210 eyaddosa vimukko jaINa 125 eya dasaNa suddhi eya bhaNiya samae 74 evaM jiyA AgamadiTTi 100 eva pAeNa jaNA evaM vihapariNAmo esA caukkasohI . . ka . ka kelli-kusumavuTThI kAlAidosao jaivi 177 kAlociyajayaNAe. 172 kiNhA-nIlA-kAu 225 kiM vA dei. varAo. 196 kuggaha kalakarahiyA 178 kuNamANovi nivittI 246 kuNamANo vi hi kiriya245 kusuma-kkhaya-dhUvehiM 24 kei bhaNati bhaNNai kesiMci ya Aeso . 169 chaNha jIvanikAyANaM 79 chavvIhajIvanikAo virAhai 161 jai khamasi to namijjasi188 jaivi hu sakammadosA 99 jamhA na mokkhamagge 105 jassaTTA AhAro Arabho 126 ja jIyamasohikara' 193 ja jIya sohikara jana tayaTThA kIya jAdhajjIva Agama khatI ya mahava-ajjava . 64 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 [ 0 ] jA sayamayA jIvesu 174 taM sugurusuddhadesaNa jiMNagurusuyabhattirao 251 tamhA kammANIya jiNapavayaNavuDriDhakara 58 tamhA sai sAmatthe jiNapavayaNavuDhikara 59 tA ANANugaya ja 103 jiNapavayaNavuDriDhakara 60 tA kaiyA ta sudINaM jiyapariso jiyaNiddo 149 tA tuliyaniyabalANa 184 jiNabhavaNakaraNavihi 17 tA tesiM asaThANa 165 jiNabhavaNaviMbaThAvaNa 78 tA davvao ya tesiM . 202 jiNabhavaNa biMbapUyA 71 titthagarANA mUlaM 19 jiNabhavaNe ahigAro 70 titthayarudeseNa vi 85 jiNamadirabhUmIe 48 tidisinirikkhaNaviraI 35 jIvadaya-saccavayaNaM 61 tinni nisIhi tinni ya 34 jIva ma-vahahu ma Aliya 109 tinni vi rayaNai dei 153 jIvAi navapayatthe 24ra tubayadArumaTTiya jIvAjIvA punna 207 . te dhannA tANa namo 252 jIvA sukhesiNo taM 118 je baMbhacerassa vayassa bhaTThA 191 daThuNa pANinivahaM / je majjhatthA dhamma 268 davvANa sacittANaM je sakiliTThacittA 139 duggaMdhamalINavatthassa jo bhaNNai Natthi dhammo 170 duppasahaMtaM caraNaM dulahA gurukammANa 69 NANaM paMcavigappaM duvihaM loiyamiccha dussamakAlasaruvaM tatto ya appamatte dUsamakAle dulaho 104 tatto ya ahakkhAya 228 devaharayammi devA . 53 tava-saMjamehiM nijjara devaM guru' ca dhammaM ca 155 tassa puNo NAmAI devo dhammo maggo 5 taha aTThiaTThimajjA desa-kula-jAi-ruvI 148 taha egasADaeNaM do jANu donni karA 41 taM Natthi bhuvaNamajjhe taM namaha taM pasaMsaha dhannANa vihijogo 28 taMbola-pANa-bhoyaNo dhammannU dhammakattA ya. 156 171 222 243 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . [at] dhammarayaNassa jogo 66 piMDa visohI samiI ____264 dhammA-dhammA-gAsA 236 piMDa sejja vatthaM dhammA-dhammA-puggala 237 pucchaMtANa dhamma 93 dhAI-dUi-nimitte 122 puDhavAisu AsevA . 131 puDhavI-AU-teU 209 na viNA tittha niggathehiM 173 puDhavidagaagaNimAruya 229 naravibuhesarasaMkkhaM . 256 puDhavi-daga-agaNi mAruya 211 nArayatiriyanarAmara 257 pupphA-misa-thuibheyA 37 .. niggathasiNAyANa - 164 pubviM-pacchA saMthava 123 niTTIvaNAiakaraNa pulAyaNAmo paDhamo carittI 163 nipphAiUNa evaM pUyA jiNidesu rai vaesu 110 nega teNa ciya loga 101 . phAsuya-esaNiahiM 129 paDikkamaNe ceiyahare 47 paDhama vayachakka bahujaNapavittimittaM pattabhavaNNavatIra bahumANaM vaMdaNayaM payaIe kammANa bahuvittharamussaggaM payaDo sesatiyattho bAvIsa sahassA satta 222 pariyaTTie abhihaDu 121 parivArapUyahe bhakkhei jo uvakkhei palae mahAguNANaM . . bha?Na carittAo 248 paMcamahavyayajutto . 147 bhavagihamajjhami pamAya paMcavihAbhigameNaM . bhAvatthayadavvatthaya 76 paMcavihAyArarao 142 bhAsAmaibuddhivivega .250 paMcavihe AyAre 150 bhujai AhAkamma 127 paMcago paNivAo paMciMdiya-tivihabala 215 mannai tameva sacca 214 259 pANA pajjattIo 'mannati ceiyaM ajja pANivaha-pema-kIDApasaMga 10 pANivaha-musAvAe 63 massUrae thibuya sui 212 . pAsattha-osanna-kusIlaruvA 189 maMsanivittiM kaau| pAsattho osanno 192 'mA AyaNNaha mA ya 204 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 226 [12] micchattamahAmoha micchaTThiA sAsAyaNo ya 233 saggApavaggamaggaM 158 micchamahaNNavatAraNa 270 saJca' mosa mIsa 231 muttAsuttImuddA saTTIvaMso dodhAraNAu 134 muddAtiyaM tu itthaM satthA'vaggaha tiviho 50 muhamahura pariNai sannANaM vatthugao 108 mUlaM sAhapasAhA sammaggassa payAsaMga 265 gRlottaraguNasuddhaM samaNANa ko sAro .. 72 meruvva samuttUgaM sammaddihissavi avirayassa 261 merussa sarisavassa va 81 sammattanANacaraNANupAi 168 mottaNa bhAvatthayaM . 82 sammatta-nANa-caraNA 107 sammattamUlamaNuvvaya 62 rayaNatthiNovi thovA samayAvalimuhuttA 239 . rAgoragagaralabharo 111 savvajiNANaM Nicca 1975 savvattha asthi dhammo 114 lajjAluo dayAlU savvarayaNamaehiM vibhUsiya 86. sasamaya-parasamaya viU 151 laTThA gahiyaTThA ya sakiya-makkhiya-nikkhitta 12 lAhAlAha-suhAsuha saMtharaNammi azuddha saMvaccharANi vArasa 223 ghaNNAi tiyaM tu puNo sAmAiya paDhama 1rara7 vayachakkAi aTThAra 144 sAhUNa sattavArA vayasamaNadhamma saMjama 263 sIlaMgANa sahassA 140 vaMdaMtassa u pAsattha 190 sugaI haNuti tesiM __94 vaMdAmi tava taha sajamaM ca 187 suggaimaggo puNNaM vaMdito harisaM 186 suttabhaNieNa vihiNA ___26 vigaliMdiesu do do 230 sutte atthe kusalA viggahagaimAvannA 217 suyasAyarI apAro vinahA-kasAya-saNNA 146 so ji dhammu vuccha tucchamaiNaM solasa uggamadosA 119 vuDDhANugo viNIo 68 bUDho gaNaharasaho hujja hu vasaNappato 95 128 240 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4para 181 68 pariziSTa-3 zrI darzana zuddhi prakaraNanI gAthAonI anya graMthonI gAthAo sAthe samAnatA ane tulanA 8 saM. pra. de. sva. a. 21 20 paMcAzaka 7/3 - prava. sA. 451 21 paMcAzaka 7/4 saM pra. de. sva. a. 13 22 paMcAzaka 7/43 lokaprakAza 30/1002 26 paMcAzaka 180 saptati prakaraNa 191 27 saM, prasu.gu. a. 340 193 abhi. ci. 1/72 28 saM pra. su. gu. a. 338 10 prava. sA. 34 ci. vaM. ma. bhA. 180 12 Ava. ni. ra0. - prava. sA. saM. pra. de. sva. a. 14 35 ci. . ma. bhAloka prakAza 30/1003 prava. sA. saptatiprakaraNa 36 prava. sA. abhi. ci. 1/73 - 40 ca. vaM. ma. bhA. 236 ce. va. ma. bhA. 283 * prava. sA. vi. A. bhA, 3563 paMcAzaka 3/17 13 Ava. ni. 921 41 ci. vaM. ma. bhA. 237 ce. vaM. ma. bhA. 278 prava, sA.. 73 vi. A. bhA. 3pa64 paMcAzaka . 3/18 17 paMcAzaka 7/8 42 ci. va. ma. bhA. - 238 paMcavastu 1112 prava, sA. 18 paMcAzaka . : : 7/2 paMcAzaka 3/19 19 upa. pada 680 43 ce. vaM. ma. bhA. 239 + A graMthanI 26mI gAthAmAM jaNAvyuM che ke A graMthamAM pUrvAcAryoe racelA gAthAone saMgraha karavAmAM AvyuM che AthI A graMthamAM AvatI je je gAthAo je je graMthamAM maLI zakI tenI ahIM neMdha ApI che AgaLanA bleka AMkaDA darzanazuddhinA che ane tenI sAme e gAthA je graMthanI che te graMthana nAmollekha ane naMbara sucavyo che. ahIM sucavela TUMkA nAmonAM pUrAM nAmonI saMjJA sUci zarUAtamAM peja 28 upara che. 72 74 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] 3/20 256 prava. sA, 75 paMcAzaka 44 ce. va. ma. bhA. paMcAzaka 3/21 46 prava. sA. 49 ce. vaM. ma. bhA. 63 saMpra. de. sva. a. 87 53 saM. pra. de. sva. a. 86 54 saM. pra. de, sva. a. 104 papa saM. pra. de. sva. a. 110 56 saM. pra. de. sva. a. 107 pa7 saM. pra. de, sva. a. 106 58 saM pra. de. sva. a. 100 59 saM. pra. de. sva. a. 88 60 saM. pra. de. sva. a. 65 23 Ava, bhA. 247, piM.ni- 1099 AcA. ni- 331 saM pra. zrA, . a. 1 64 navatatva 6pa upa. pada 66 dharma 2. saMpra. zrA. a. 67 dharmara. saM. pra. zrA, a. 7 68 dharmara saM. pra. zrA. a. 8 79 mR. ka. bhA.-6/6419,6420 82 saM. pra. de. sva. a. 111 84 paMcavastu- 98 dharma saM. 991 89 saM. pra. ku, gu. a. 26 90 saM pra. ku. gu. a. 27 93 saM. pra. ku. gu. a. 28 94 saM pra. ku. gu. a. 29 96 pR. ka. bhA. 5/5396 nizItha- 5437 12 saM. pra. ku. gu. a. 78 103 upa. 5. 910 104 saM. pra. ku. gu. a. 78 107 dharma saM * * 749, 108 yegazataka117 dave - 119 piMDani. vi.vi. 13/2 paMcAzaka 13-3. paMcavatu 738 prava. sA. 163 120 bu. ka. bhA. 4/4ra75 nizItha 3250 paMcavastu 741. viM. vi. 13/3 pi ni. 92, 83 *paMcAzaka - 13/5 prava. sA. 564 121 mR. ka. bhA. :/4ra76 paMcavastu 74ra nizItha 3251 pi.ni - . vi. vi. 13/4 paMcAzaka 13/6 122 vi. vi. 13-5 paMcavastu 754 paMcAzaka 13/18 prava. sA. pa66 2Ta Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 568 '. 762 . [195] 123 vi. vi.. 13/6 164 prava. sA. 730 paMcavastu 13/18 - 168 saM. pra. su. gu. a. 341 pacAzaka 613 169 saM. pra. sa. gu. a. 34ra prava, sA, 567 171 upa. pa. 808 124 uttara para saM. pra. su. gu. a, 343 vi. vi. 13/7 172 saM. pra. su. gu. a. 344 prava. sA. 173 saM. pra. sa. gu. a. 347 piMDa. ni. * para 0 175 sa. ma. sa. gu. a. 346 paMcavastu 176 paMcAzaka 11/3pa paMcAzaka 185 nizItha- 2687,42 68 125 paMcAzaka 13/30, 189 su. ni. 102 128 bu. ka. bhA. 2/1608 saM. pra. sa. gu. a. 25 nizItha 1650 191 Ava. ni. 1100 130 nizItha-para4pa, pa368 198 upa. 5. 838 bu. ka. bhA.- 4/33ra7 199 upa. 5. 839 138 da. vai.- 358 200 upa. 5. 840 139 saM ... sa. gu. a. 158 * 201 upa 5. 143 prava sAM. 540 202 upa pa. 'saM. pra. sa. gu. a. 98 203 mR. ka bhA- 1/321 144/1 saM. pra. sugu, a. 100 207 prava. sA. 974 15 prava. sA. 541 208 5. saM. 11 6 147 saM. pra. su. gu. a. 92 209 sa. ni. 148 bu. ka. bhA- 1/241 11 jIva. sa. 26 saM. pra.. gu. a. . . 94 216 jIva. sa. 25 149 bu. ka. bhA- 1/4ra prava. sA. 1317 saM. pra. sa. gu. a. 85 217 jIva. sa. 82 150 bu. ka. bhA- 1/243 prave. sA. 1318 saM. pra. su. gu. a. 96 219 upa. 5. 1023 151 bu. ka. bhA- 1/244 220 Ava. ni. 142 saM. pra. sa. gu. a. 97 221 bu. ka. bhA. 3/274ra 15ra paMcavastu 1319 nizItha- 3130,274ra 156 dharmabiMdu 22. pra . sA. 1096 841 844 18 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] 107 1094 17 343 70 1148 115 1261 11/3 11/4 ra3 prava. sA. 224 prava. sA. upa. pa. rarapa uttarA jIva. sa. 227 Ava. ni. Ava. ni. vi. A. bhA. paMcAzaka 228 paMcAzaka ra29 Ava. ni. 230 prava. sA. 235 vi. A. bhA. jIva. sa. paMca. saM. prava. sA. 236 utarA. prava. sA. 243 saM. pra. sa. a. 244 saM. pra. sa. a. 14 245 AcA. ni- 220 246 AcA. ni- 221 27 AcA. ni. 222 248 Ava. ni. 1159 249 navatatva - 13 vi. A. bhA. 2036 prava. sA. 35, 94ra 253 prava. sA.. 36 255 dharma saM. 256 dharma, saM 800 257 dharma. saM. 258 dharma. saM. 259 dharma. saM. 260 dharma. saM. , 263 e. ni. bhA. prava. sA. 551 saM. pra. sa.gu. a. 230 264 saM. pra.sa. gu. a. 231 o. ni- * prava. sA. 868 - 811 400 813 21 1303 1381 1301 44 45 - Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitopadezamAlAprakaraNasya zuddhidarzanam patra gAthA zuddhapAThaH patra gAthA zuddhapAThaH patra gAthA zuddhapAThaH 1 2 nigoya0 10 51 hiMsA 25 124 gurudose 1 2 0mittaM pi 11 52 hiMsA 25 125 suvivittami 2 50yArINaM, 11 56 pAvaTThANaM 25 126 phAsuyaohA0 2 9 sammatta-1 12 60 0Na samutthaM 25 126 AhA0 3 13 akkhuddA 12 61 0viyalA vi0 29 143 jamahIya. 4 15 suhA''ya .13 62 bhAyaNaM 29 144 kamahIya. 4 15 0rUvatta - 13 64 samma 29 145 suyassa bha0 4 16 aisudiDha0 1 3 66 0saddheNaM 145 tanvihamehA0 5 15 sijjhati 15 74 sAmagiMga 29 147 rohiNiya5 23 pavaNa ...16 79 jeNaM . 30 148 sai sAma0 6 25 taha ya 17 88 jAyai, 30 151 gaMthattha0 7 31 mahagyA, 18 89 ta 30 152 ciyamiya pu0 7 31 tattohito . 18 89 0 sAreNaM 31 153 nIi vi0 7 32 tahA hi ma0 18 90 -miya 31 155 jiNadhammo 7 35 puhaipurahUyA 18 92 sammINae sa 32 157 vao 8 : 36 0mapabhAvA 19 94 appaDivAi 33 161 0bharahAIhiM 8 39 0muviMti 20 99 0hijjati 33 162 0siTThiNo 8 40 0yAro ya-6 20 100 jIvagai 33 164 tannimmANa, 8 41 taha ya 21 104 0bhaeNaca ghi0 34 165 0adUsagA 9 46 hiMsAipari0 21 105 0sAmigurU 34 167 phalihavi0 10 47 hiMsacciya 22 110 akhaMDa0 34 167 jayaMmi 10 48 saccaM 22 111 desaNAIyaM 35 170 hu 10 48 na [vi] yA.. 23 115 0harANaM ca ku0 35 171 nAo iva 10 50 ee. 24 121 saccittAipi 35 172 vammahasUla 0 presadoSa, TAIpanuM tUTI javuM tathA saMzodhana mATenAM sAdhanano abhAva vagere kAraNe rahI gayela kSatione A zuddhidarzana mujaba sudhAryA bAda A graMthane upayoga karavA vinaMti. A zuddhidarzana taiyAra karI ApavA badala pU. saM. munirAjazrIjIne tathA te mATenA sAdhano purAM pADanAra tathA sahayoga ApanAra jJAnArAdhaka vidvajanono ame hAdika AbhAra mAnIe chIe, mr mr Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra gAthA zuddhapAThaH patra gAgA zuddhapAThaH / ' patra gAthA zuddhapAThaH 36 175 0Nehahiya0 49 242 0devehiMto 61 297 tisaMjha 36 175 kiccAkiccaM 49 242 niloNehiM 62 302 nimmAyaM 39 188 0mUNoyariyA, 50 244 jammaggiya / 62 303 0ciyamuciyaM 39 191 pudi 50 245 0ccadavaddiya 305 0ciyamiNamo 40 193 pagaDINaM 50 248 eso da062 62 305 tesiM 40 196 jaM 50 248 0vayAro, 62 305 0cittehi 41 198 0muNI bhayavaM - 51 248 iNiha 63 307 kAraNa sAvi41 200 0jjiyaM va tA0 51 250 samaNupattA skhehiM 41 202 tivva tavasA 51 251 0tihuyaNapa0 . 63 308 nAbhibhavi0 41 202 uyaha 51 252 0idajhayA 63 310 pAeNa 42 204 bhujaMtA 52 255 pUucchavaM 64 313 0muciyakicca 42 208 migAvaIe 52 255 paDicchaMtA 64 314 gihINa 43 209 jatto 52 256 joaNa 65 316 purisA pasaM0 43 209 patto 53 260 cavaNa0 65 316 0dhamma'hi0 43 211 cauNha 53 26.2 nicchiya0 66 320 vajjato 43 212 gurUvae0 54 264 tugagirisihara- 66 324 kira 43 212 eyatthiNA . nivaDaNa ciya . 68 334 sattuppa0 43 213 0raMtamukkhAe Dova0 69 335 jiya 44 216 0vattikaraNaM 55 268 0nAhanaMdaNA . 69 335 degsu Asamesu 44 217 0pabhiIo 55 268 vivarammuhA , 69 336 0cchAyAi 45 218 dasammI 55 201 sahoyaresu, 69 338 loo 58 282 bhAigayaM 45 221 vayaNa- kA0 70 343 saThANa 46 226 gurU 70 343 parituTUThA 58 283 0sammadesu 47 230 suviNIo 59 291 vasaNovaha 70 343 lahU hoi 59 291 duravattha 71 347 bhoo 48 234 je uNa 60 292 gaya 71 348 eyAI 48 236 0ttANi kivi0 60 292 0yavaM 72 351 0dArapavittI, 48 237 nihINA 60 294 vasaNUsa0 73 357 maraNajalo 49 238 para pArago 61 296 vaijja 73 359 vimuccaMto 49 241 jagappai0 61 296 caijja 74 364 thaDDhassa 49 241 bhattibhara0 61 297 0yariyasamu0 364 cAvassa va . Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 patra gAthA zuddhapAThaH patra gAthA zuddhapAThaH patra gAthA zuddhapAThaH 74 364 hoi guNa saM0 82 404 imesiM 99 445 micchaddiTThi75 365 0jaNA vihINe 83 410 0NANa desa 99 446 visiTriTha0 75 366 pariccayai 84 411 cauro 100 447 0su ya jujjaI 75 370 gayo 86 417 0chAyAThANAI 100 448 ceiyANa 76 372 jai ya 86 417 niva 100 449 tivihativi0 76 372 sirI 87 420 duviha ti0 100 451 mahabbayAI 76 373 0yaNajaNamaNa 87 420 tivihatiri0 100 451 samiIo 76 373 0yaMDakhaMDa. 87 420 mANusse 101 4 452 tivihativi0 . 76 374 0masa 20 87 421 0pArigahiya 101 453 -mabAhayaM 77 376 cciya 87 421 paravIvAha0 101 453 jaM jaMpijjai 77 377 bhIrU 87 422 thUlo 101 454 ja na ginhati 77 378 0gamamUla0 90 426 - 0mANakaraNa0 102 457 rAIbhattaM pi 77 378 0cattaattauM 90 427 bhoyaNao 102 459 eicciya 77 378 bhavaduge 93 431 evaM khu jaMta0 182 461 0iiphalaM 77 380 rovae 93 431 asaIposa 102 461 pati0 77 380 0nnuyata 94 432 avajhANa- 102 461 vilihaMti 79 386 maha vuddhI / 94 432 0riyahiMsa0 103 463 ladhu 79 387 sAmaggI sA0 94 432 tattha'i0 103 466 pahammi 79 388 kayannU . 94 433 kukkuiya 104 467 0utANa vi cha0 79 388 koDiM pi 95 435 taha karaNa0 104 471 0vatthUsu 79 389 paya [ra?] 96 436 disApari0 106 478 vihariyA 79 389 puNa tayA 96 436 jaMtu 106 480 jAe ya 80 391 sabarassa . 96 436 sikkhavayaM 106 481 0samii80 392 0paveso 96 437 0vAya vahi0 106 481 giti 81.398 0 jjhamiti 97 440 -mAhArAIsu 107 482 -khelAIyaM, 82 401 0khAyabuddhI, 98 441 annAINa 107 483 sukajhANANa, 82 401 hI moho 98 441 cautthasi0 107 486 iya 82 402 viyaliya0 98 442 saccittani0 108 489 sAhuhiM je gAthA amane maLelI pratamAM na hatI, te gAthA jesalameranI pratamAMthI maLI che je nIce ApI che AthI 75mI gAthAne naMbara 76 ema kamazaH 1, 1, naMbara vadhe che. jethI para6 gAthA thAya. dINAIsu dayAe, dito na kayAi niSphalo puriso / pAusapajjanno iva dubhikkhAisu viseseNa // 75 / / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhiprakaraNasya zuddhidarzanam 108 489 ladhu hatthA0 122 27 0durabhavvANa 150 146 tri0 108 491 0koDIe 123 30 pUyapura 151 149 bhAvaNNU . 109 493 annANANa va 123 31 0dava0 151 150 tadubhaya 109 495 viva0kha 124 36 tikkAla 154 162 0kammehiM 109 496 calatabhaDa0 128 52 0saNAI ya 154 164 bhAsiehiM 110 497 khamA pari0 128 54 sAvao 155 165 asaDhANa 110 498 bhave bhave 129 59 rakhato 156. 171 iha 110 498 visarisatta0 130 61 paMciMdiya 156 172 jaINa'' 110 499 niyameNaM 131 66 joggo 156 173 niyaMThehi 110 500 ThANayavi0 132 69 sugurU 156 173 niyaMThaNA 111 502 na vimaddai 132 72 0gurUNa, 157 175 jaIvi 111 505 pavaMcehiM 135 81 0savassa ya 159 184 saMpunnA 111 506 vittAinimi0 135 83 bhavatthaya / 161 192 0jjA na sa111 506 ko tAyA te0 135 83 dabvatthae sijjA 112 507 nibiDa 136 86 mahaDDhIya 162 197 sAmatthe 112 508 0muvahiM 136 87 IsiM guNa 163 200 bhAvANuva0 112 508 rasakUio 137 90 0jIvAIyA, 165 211 ssaiNatA 112 510 -rohamAMga 138 94 niti 167 218 jaMbuddIve 112 511 jayaNa-taNa0 138 99 teNa 167 219 jaMbuddIve 112 511 miNamo sayala, 140 103 bahuNA ja0 168 221 0teUvAU, 113 513 tA jhati 141 108 maNuTThANa 168 224 tA ceva U 113 514 vijhatti jhapi0 145 125 jiNehiM NNA0 , aNa tA 113 516 avaMjhabIya 146 127 bhujai 169 225 kA U 115 525 par3hataguNaM0 147 133 0jjiyA vasahI 169 226 mANusapuri0 119 14 daDDhamI 148 139 nicca 173 245 Ura 120 19 tIi 150 144 sUrIguNA 173 246 Ura 121 24 kAyavvA 150 145 0paogamai 173 248 gaheyanva 122 27 abhavva0 150 146 -jhANa- 178 271 savve Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # pUjya munirAja zrI kItiyaza vijayajI mahArAje saMpAdita karelAM prakAzanA :1 - hitopadezamALA-darzanazuddhiprakaraNa [ sAnuvAda ] - sAIjha-DemI 16 pejI. 2 - cogazAstra atara le ke sahita bAra prakAza. sAIjha krAuna 16 pejI 3 - ye gazAstra mULa bAra prakAza sAIjha DemI 32 pejI 4 - adhyAtma yaza bhAratI [ adhyAtmasAra, adhyAtma paniSad ] sAIjha DemI 32 pejI 5 - ahaM namaskArAvalI u. zrI vinaya vijaya gaNi viracita jinasahastra nAma stotra A. zrI siddhasena divAkara viracita vardhamAna zastava A. zrI. hemacaMdra sUrIzvarajI viracita vardhamAna zakrastava sAnuvAda] # pUjya munirAjazrInA haste lakhAyela purataka :1 - samAga darzana bhAga-1 [ mahopAdhyAya zrI yazA vija jI gaNivara viracita zrI sImaMdharajina vijJaptirUpa 350 gAthAnA stavananuM vivecana DhALa'--1 thI 3.] sAIjha DemI 16 pejI . 2 - sanmArga darzana bhAga-2 [ presamAM ] [ DhALa-4 thI 7] sAIjha DemI 16 pejI 3 thI 5 - samArga darzana bhA-3-4-5, [ have pachI ] [ DhALa--8 thI 10, 11 thI 14, 15 thI 17 ] prApti thAna :-kIrtilAla bAbulAla enDa kuM. ratanapoLa goDavADa jainadharma zALA sAme amadAvAda pIna-380001 title printed by : natvar smruti printers, a'hd.