Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05

Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan

Page 67

૫O
___एकदेशानुवृत्तिः व्याख्यायते न सर्वत्र इति "व्याख्यानात् वरं करणम्"
(સૂત્રસ્ય) તિ ચાયનુસારમ્ પૃથ યોરમ: વ ત = જણાવનાર (પદ) હોતે છતે અને બીજો ઉપાય ન હોતે છતે ક્યારેક એકદેશની અનુવૃત્તિ લેવાય છે. પણ સર્વત્ર નથી લેવાતી એટલે “વ્યાખ્યા કરતાં જુદું સૂત્ર બનાવવું તે શ્રેષ્ઠ છે” એ ન્યાયને અનુસારે પૃથમ્ સૂત્ર બનાવ્યું.
યમ: સ્વીકારે 1 રૂ-રૂઅર્થ:- સ્વીકાર અર્થમાં વર્તતાં ૩પ ઉપસર્ગપૂર્વક ચમ્ ધાતુથી કર્તામાં
આત્મપદ થાય છે. વિવેચનઃ (૧) ચામું ૩યજીતે = તે કન્યાને સ્વીકારે છે. વણ્ - ૩૫ (૩૮૬)
૩૫+ચમતે - તિવું ત... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય. ૩૫+ + - hી.. ૩-૪-૭૧ થી શત્ પ્રત્યય. ૩૫ +તે – fમ.. ૪-૨-૧૦૬ થી મ્ નો છું. ઉપયફ્રેઈમ+તે - સ્વરેણ્ય: ૧-૩-૩૦ થી છું હિત. ૩૫યો - ગો૧-૩-૫૦ થી છું નો . મહીસ્ત્રાળ ૩૫યંત = મહાનું અસ્ત્રોનો સ્વીકાર કર્યો. ૩૫યમુ+તે – હિતા.. ૩-૩-૧૧ થી તે પ્રત્યય. ૩૫+[++ત - સિન. ૩-૪-૫૩ થી સિદ્ પ્રત્યય. ૩૫+1+++ત - અધાતો... ૪-૪-૨૯ થી મદ્ આગમ. ડપાયમ++ત - સમાનાનાં... ૧-૨-૧ થી મ+= મા. ૩૫યંત - ઈ. ૧-૩-૪૦ થી K નો અનુસ્વાર. ટ્વિનિર્દેશ: કિમ્ ? શાન ૩પછીત = પોતાની સાડીઓને ગ્રહણ કરે છે. અહીં પરની વસ્તુને ગ્રહણ કરવું અર્થ નથી પણ પોતાની જ વસ્તુને પોતે ગ્રહણ કરે છે તેથી ૩૫ પૂર્વક ચમ્ ધાતુ હોવા છતાં આ
સૂત્રથી આત્મપદ ન થતાં શેષાત્ . ૩-૩-૧00 થી પરસ્મપદ થયું છે. देवाऽर्चा मैत्री-सङ्गम-पथिकर्तृक-मन्त्रकरणे स्थः । ३-३-६० અર્થ:- દેવાર્થી (દેવપૂજા), મૈત્રી, સંગમ (મિલન), પથિકર્ણક માર્ગ જેમાં