________________
૬૦૮ વ્યારિત્ર્યવ - અતિ = તેઓ રડે છે. અહીં તિ પ્રત્યય શિત્ છે પણ સ્વરાદિ છે વ્યંજનાદિ નથી તેથી આ સૂત્રથી આગમ થયો નથી.
દ્વિ-ચોરી ૪-૪-૮૨ અર્થ - , વિગેરે પાંચ ધાતુઓથી પરમાં રહેલા વિસિવું શિત્ પ્રત્યાયની
આદિમાં ટૂ આગમ થાય છે. વિવેચન - (૧) મોતીન્ = તે રડ્યો. ત્ર્ - વુિં. ૩-૩-૯ થી વિવું
પ્રત્યય, મત્સ્ - ૩. ૪-૪-ર૯ થી મટું આગમ, કરો - તધો. ૪-૩-૪ થી ૩ નો ગુણ શો, સરોવીન્ - આ સૂત્રથી રૂં આગમ, રોદ્રીત્ - વિરામે વા ૧-૩-૫૧ થી ૬ નો ત્. એજ પ્રમાણે
- મેસ્વરી, પ્રાણી, અશ્વસીસ્ અને સાક્ષીત્ પ્રયોગ થશે. (૨) અરોરીઃ = તું રડ્યો. સાધનિકા અરોરી પ્રમાણે થશે. પણ લિવૂ
પ્રત્યય, સો થી સ્નો અને રાતે... થી ૬ નો વિસર્ગ થશે. એજ પ્રમાણે - સ્વપીડ, પ્રાણી, અશ્વતી અને સાક્ષી પ્રયોગ થશે. વિદ્ પ્રત્યય હ્યસ્તનીનો છે તેનાં સાહચર્યથી સિવું પ્રત્યય પણ હ્રસ્તનીનો જ ગ્રહણ થશે પણ વર્તમાનાનો સિવું પ્રત્યય ગ્રહણ નહીં થાય. તેથી િિષ માં ૪-૪-૮૮ થી હ્રસ્વ રૂ થશે.
કક્ષાએ ૪-૪-૨૦ અર્થ- સત્ અને ત્ વિગેરે પાંચ ધાતુઓથી પરમાં રહેલાં વિવું-સિવું, શિત
પ્રત્યયની આદિમાં મદ્ આગમ થાય છે. વિવેચન - (૧) વત્ = તેણે ખાધું. અત્ - વિ... ૩-૩-૯ થી વિવું
પ્રત્યય, માર્ – સ્વરા. ૪-૪-૩૧ થી આદ્ય મ ની વૃદ્ધિ મા, માવત્ - આ સૂત્રથી મદ્ આગમ, આવત્ - વિરામે વા ૧-૩-૫૧ થી ૨ નો . મઃ = તે ખાધું. સાધનિક વત્ પ્રમાણે થશે. પણ સિવું પ્રત્યય,
સોરઃ થી સ્ નો ? અને પાન્તઃ થી નો વિસર્ગ થશે. (૩) ગોત્ = તે રડ્યો. સાધનિકા ૪-૪-૮૯ માં જણાવેલ સરોવીન્દ્ર
પ્રમાણે થશે પણ હું ને બદલે આ સૂત્રથી અત્ આગમ થશે. એજ પ્રમાણે – પ્રાગત, સ્વપત્, શ્વસત્ અને નક્ષત્ પ્રયોગ થશે.
