Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05

Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan

Page 627

૬૧૦
✡ વિ માં પાઠ હોવાથી સંસ્કૃતિ: માં સ્કટ્ આગમ થયો નથી.
ઉપાદ્
સં, પરિ: માં ૢ ધાતુથી અદ્ભુ પ્રત્યય થયો છે તેથી સ્વર્ આગમ થયો નથી સત્ આગમ ધાતુથી થાય છે. ૐ ધાતુથી થતો નથી. ભૂષા-સમવાય-પ્રતિયત-વિજાર-વાયાઽધ્યાહારે । ૪-૪-૧૨ અર્થ:- ભૂષા-સમવાય-પ્રતિયત્ન-વિકાર-વાક્યાધ્યાહાર અર્થ ગમ્યમાન હોય તો ૩૫ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલાં હ્ર ધાતુની આદિમાં સ્ક્રૂટ્ આગમ થાય છે.
કન્યાને શણગારે છે. રોતિ ની
વિવેચન - (૧) ન્યામુપરોતિ સાનિકા મુળો... ૩-૩-૨ માં કરેલી છે. ૩૫+રોતિ - અહીં ભૂષા અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી આ સૂત્રથી ર્ આગમ થવાથી ૩પ′′રોતિ પ્રયોગ થયો છે.
=
=
(२) तत्र नः उपस्कृतम् ત્યાં અમારો સમુદાય છે. અહીં સમુદાય અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી સ્કટ્ આગમ થયો છે. તમ્−
પ્રત્યયાન્ત નામ છે. (૩) ધોવ મુપસ્તુતે = લાકડા અને પાણીને સંસ્કારીત કરે છે. સાનિકા TUના... ૩-૩-૭૬ માં કરેલી છે. અહીં પ્રતિયત્ન અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી આ સૂત્રથી સ્વર્ આગમ થયો છે.
(૪) ૩૫તં મુદ્ = વઘાર કરેલું ખાય છે. પ્રકૃતિથી વિપરીત ભાવ તેને વિકૃત કહેવાય છે. તીખું વિગેરે ખાવાથી પ્રકૃતિને અનુકુળ ન આવવાથી વિકૃતિ કરે છે. એવો અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી આ સૂત્રથી દ્ આગમ થયો છે.
(૫) સોપત્ઝાર સૂત્રમ્ = વાક્યનાં અધ્યાહારવાળું સૂત્ર. સૂત્રનો અર્થ સમજવા માટે વાક્યનો અધ્યાહાર ગ્રહણ કરવો પડે છે. અહીં આવો અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી સ્વર્ટ્ આગમ આ સૂત્રથી થયો છે. ધાતુને कृ ત્ પ્રત્યય લાગવાથી ૠ ની વૃદ્ધિ થઈને જાર શબ્દ બન્યો છે. િિત વિમ્ ? ૩પોતિ = તે ઉપકાર કરે છે. અહીં ભૂષા વિગેરે અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી આ સૂત્રથી સદ્ આગમ થયો નથી. किरो लवने । ४-४-९३
અર્થ:- નવન (કાપવું) વિષયાર્થ જણાતો હોય તો ૩૬ ઉપસર્ગથી પરમાં