Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
ગળ
૬૧ ૩. સાધનિકા ૩-૩-૩૦ માં જણાવેલ મસ્જિરતિ પ્રમાણે થશે. ષ્યિતિ બ્રિમ્ ? અપરિતિ વીરતઃ ધૂતિ 8: = હર્ષિત થયેલો બાળક ધૂળ ઉડાડે છે. અહીં હર્ષિત થયેલો ચતુષ્પાદ નથી બાળક છે તેથી આ સૂત્રથી સત્ આગમ થયો નથી. સાધનિક ૩-૩-૩૦ માં જણાવેલ અપરિતિ પ્રમાણે થશે. છિિષ્યતિ શ્રિમ્ ? પરિતિ હતી જેનશ્રાપન્નેન = હાથી ચપળતા વડે (ચંચળતાથી) ધૂળ ઊડાડે છે. અહીં હાથી ચતુષ્પાદ છે પણ હર્ષિત થવાથી ધૂળ ઉડાડતો નથી. સ્વાભાવિક ધૂળ ઊડાડે છે તેથી આ સૂત્રથી
સદ્ આગમ થયો નથી સાધનિકા ૩-૩-૩૦ માં જણાવેલ અપરિતિ પ્રમાણે થશે.
વૌ વિજ઼િરો વા ! ૪-૪-૨૬ અર્થ - પક્ષિ અર્થ વાચ્ય (ગમ્યમાન) હોય તો વિ ઉપસર્ગથી પર રહેલાં ૩
ધાતુની આદિમાં સદ્ વિકલ્પ નિપાતન થાય છે. વિવેચન - વિક્કિ:, વિર: = પક્ષી.
વિ+ગ – મૂત.. પ-૧-૧૪૪ થી પ્રત્યય. વિ+ગ - આ સૂત્રથી સત્ આગમ. વિ+4 - કરોડ. ૨-૩-૪૮ થી સ્ નો ૬. વિષ્ઠિર - ઋતાં... ૪-૪-૧૧૬ થી ૨ નો રૂ, સિ પ્રત્યય, સોફા, પાન્ત... થી વિકિર થશે. વિકલ્પપક્ષે આ
સૂત્રથી સત્ ન થવાથી વિઝિ: થશે. જ પક્ષિ અર્થ સિવાય અન્યત્ર વિહિર શબ્દનો પ્રયોગ થતો નથી.
- प्रात् तुम्पतेर्गवि । ४-४-९७ અર્થ - કર્તા હોય તો પ્ર ઉપસર્ગથી પર રહેલાં તુન્ ધાતુની આદિમાં ટું
આગમ થાય છે. વિવેચન - પ્રસ્તુપતિ : = બળદ (શિંગડું) મારે છે. તુમ્પ-હિંસાયન્ (૩૪૪)
પ્રસ્તુતિ – તિર્... ૩-૩-૬ થી ઉતર્ પ્રત્યય. પ્રસ્તુતિ - આ સૂત્રથી સત્ આગમ.
