Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૬૩૧
વ્યંજન કાર્ય અનિત્ય થવાથી હું નો લોપ થયો નથી. તેથી અવ્યય શબ્દ સિદ્ધ થયો.
મા ૪-૪-૨૨૦ અર્થ:- fa૫ પ્રત્યય જ પર છતાં મા ઉપસર્ગથી પર રહેલાં શાન્ ધાતુનાં
મામ્ નો રૂમ્ આદેશ થાય છે. વિવેચન - કાશી: = શુભેચ્છા, આશીર્વાદ. સાધનિકા ૪-૪-૧૧૯ માં
જણાવેલ મિત્ર પ્રમાણે થશે. વિવ - શાતે = તે શાસન કરે છે. શાસ્મતે અહીં વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય લાગેલો છે. તેથી આશીર્ નાં માસ્ નો રૂમ્ આ સૂત્રથી થયો નથી. ગ્રાશાસ્ ધાતુને |િ પ્રત્યય લાગ્યો હોય તો જ આ
સૂત્રથી શાણું નાં માસ્ નો રૂમ્ થાય છે. જ અહીં ૪-૪-૧૧૯ થી શા ધાતુનાં મા નો રૂમ્ સિદ્ધ જ હતો
છતાં આ સૂત્ર જુદું બનાવ્યું તેથી નિયમ થયો કે મા પૂર્વક શાસ્ નાં મામ્ નો રૂમ્ થાય તો |િ પ્રત્યય પર છતાં જ થશે. |િ સિવાયનો કોઈપણ પ્રત્યેય હશે તો માણસ નાં મામ્ નો રૂ ૪-૪-૧૧૯ સૂત્રથી પણ નહીં થાય. '
aો દ્વવ્યને નુક્કા ૪-૪-૨૨૨ . અર્થ- g આગમ પર છતાં તેમજ વર્જીને અન્ય વ્યંજનાદિ પ્રત્યય પર
છતાં તેની પૂર્વે રહેલાં ... અને ત્ નો લોપ થાય છે. વિવેચન : (૧) વનોપતિ = તે અવાજ કરાવે છે અથવા તે ભીનું કરાવે છે. - સાધનિક ગત્તિ... ૪-૨-૨૧ માં કરેલી છે. (૨) સ્મૃતિમ્ = તેણે કંપાવેલ. સ્માર્ય-વિધૂનને (૮૦૩) સ્માત - રુ...
પ-૧-૧૭૪ થી $ પ્રત્યય, સ્માત - આ સૂત્રથી ૬ નો લોપ, સિ
પ્રત્યય, fસ નો અમ્ અને અમ્ નાં નો લોપ થવાથી સ્માતમ્ થશે. (૩) રિવ: = અમે બે વારંવાર રમીએ છીએ.
વિવું - વ્યગ્નનાવે... ૩-૪-૯ થી યક્ પ્રત્યય. રિદ્રિવ્ય - સન ૪-૧-૩ થી આદ્ય એકસ્વરાંશ ત્વિ.
