Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૪૧૮
માથાત્ – 22+ - ૩-૪-૯, ઋય - ૪-૧-૩, ઋય - ૪-૧-૧૮,,
ઋય - ૪-૧-૫૬, ગયિ - ૪-૩-૧૧૦, ગાય – ૧-૩-૪૧, મારિયાન્ - ૩-૩-૧૩, ગરયાત્ – ૩-૪-૧૪ થી પ્રયોગ થશે. ક્રિયાત્ - ઋ+ - ૩-૪-૯, શ્રેઢી - ૪-૧-૩, ઋય - ૪-૧૩૮, ઋય કે મરીયે - ૪-૧-૫૬, ગટય - ૧-૨-૨૧, અયિ - ૪-૩-૧૧૦, – ૩-૪-૧૪, યાત્ - ૩-૩-૧૩ થી પ્રયોગ થશે.
____ न वृद्धिश्चाऽविति क्ङिल्लोपे । ४-३-११ અર્થ:- અવિત્ પ્રત્યય પરમાં હોતે છતે જે કિ કે ફિલ્ પ્રત્યય છે તેનો લોપ
થયે છતે ગુણ કે વૃદ્ધિ થતાં નથી. વિવેચન - (૧) : = વારંવાર ભેગું કરનાર. સાધનિકા ૩-૪-૧૫ માં
કરેલી છે. અહીં વેવી+ગ થયા પછી નામનો... ૪-૩-૧ થી હું ને ગુણ થવાની પ્રાપ્તિ છે. પરંતુ અત્ પ્રત્યય અવિતું હોવાથી તેની પૂર્વે રહેલાં ડિત્ એવા ય પ્રત્યયનો રિ ૩-૪-૧૫ થી લોપ થયેલો હોવાથી મર્ પ્રત્યય પર છતાં આ સૂત્રથી { નાં ગુણનો નિષેધ થયેલો છે. મરીમૃગઃ = વારંવાર સાફ કરનાર. , મૃગૂંચ-પૃચ - સૂનાવે. ૩-૪-૯ થી ય પ્રત્યય. મૃ5 - સ... ૪-૧-૩ થી. આદ્ય એકસ્વરાંશ કિત્વ.. મકૃષ્ય – ઋતોત્ ૪-૧-૩૮ થી પૂર્વનાં ઝ નો . " મરીમૃ૧ – ીિ... ૪-૧-૫૬ થી રી આગમ. પરીકૃ+ - મદ્ ૫-૧-૪૯ થી મદ્ પ્રત્યય. મરીમૃગ - ૨ ૩-૪-૧૫ થી ૨ નો લોપ. ત્તિ પ્રત્યય, તો, કે પાતે થી મરીમૃગ પ્રયોગ થશે. અહીં પૂરીમૃગ+આ અવસ્થામાં ઋત:... ૪-૩-૪૩ થી ૐ ની વૃદ્ધિ આ થવાની પ્રાપ્તિ હતી પણ અવિત એવો મન્ પ્રત્યય પર છતાં પૂર્વનાં ડિત્ એવા ય પ્રત્યયનો લોપ થયેલો છે તેથી આ સૂત્રથી ઋ ની વૃદ્ધિનો નિષેધ થયેલો છે.
