Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
પર ૨
નિ-વિ-સ્વર્વવતુ | 8-8-૮ અર્થ:- $ પ્રત્યય પર છતાં નિ, વિ, તું, મન અને નવ ઉપસર્ગથી પર
રહેલાં ટ્રા ધાતુન ન્ આદેશ વિકલ્પ થાય છે. વિવેચન - (૧) નીત્તનું, નિત્તમ્ = આપ્યું, નિરંતર આપેલું.
f++ત - રુ... પ-૧-૧૭૪ થી છ પ્રત્યય. f++ત – આ સૂત્રથી દ્રા નો ર્ આદેશ. ત્તિ - ધો. ૧-૩-૪૮ થી 7 નાં તું નો લોપ. નીત્ત – વસ્તિ ૩-૨-૮૮ થી નિ નો ડું દીર્ધ. fસ પ્રત્યય, સિ નો અમુ, મમ્ નાં ક નો લોપ થવાથી નૌત્તમ્ થશે. વિકલ્પપક્ષે ટ્રા નો જૂ ન થાય ત્યારે ત્ ૪-૪-૧૦ થી ૮ નો ત્ :
આદેશ થવાથી નિત્તમ્ પ્રયોગ થશે. એજ પ્રમાણે - . (૨) વીત્તવિદ્રત્તમ્ = આપ્યું, વિશેષ આપેલું. (૩) સૂર, સુરમ્ = આપ્યું, સારી રીતે આપેલું. (૪) અનૂતનું અનુત્તમ્ = આપ્યું, પછી આપેલું. (૫) વત્તમ, મવદ્રત્ત = આપેલું. અહીં નવ ઉપસર્ગ છે તે નામ્યન્ત
નથી તેથી ૩-૨-૮૮ સૂત્રથી દીર્ઘ આદેશ થયો નથી. ૪ વરદુષસ . ૪-૪-૯ થી નિત્ય ર્ આદેશ થતો હતો તેનો આ
સૂત્રથી વિકલ્પ થયો છે.' છે કેટલાંક આરંભ અર્થમાં જ દ્રા ધાતુનો ત્ આદેશ વિકલ્પ ઈચ્છે છે.
स्वरादुपसर्गाद् दस्ति कित्यधः । ४-४-९ અર્થ- તકારાદિ કિત પ્રત્યય પર છતાં સ્વરાજો ઉપસર્ગથી પર રહેલાં ધા
વર્જીને ટ્રા સંજ્ઞક ધાતુનો નિત્ય તૂ આદેશ થાય છે. વિવેચન - (૧) પ્રઃ = આપેલું અથવા આપનાર.
પ્ર++ત - રુ... પ-૧-૧૭૪ થી ૪ પ્રત્યય. પ્ર++– આ સૂત્રથી તા નો આદેશ. : પ્રત્ત - ધુળે.૧-૩-૫૮ થી 7 નાં તુ નો લોપ.
