Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૫૪૯ 3 આગમ થયો છે તેથી રૂ આગમ આ સૂત્રથી દીર્ઘ થયો નથી. પ્રષિીણ = તે ઢાંકે. પ્ર+૩+વૃકસીઝ - વાત્... ૩-૩-૧૩ થી સીઝ પ્રત્યય, પ્રવૃ+સૌષ્ટ - સમાનાનાં... ૧-૨-૧ થી એ+કા = મા, પ્રવૃફેંસીસ્ટ - રૂ સિના... ૪-૪-૩૬ થી આગમ, પ્રવરસીઝ - નામનો... ૪-૩-૧ થી ઋ નો ગુણ , પ્રારષષ્ટ – નાખ્ય... ર૩-૧૫ થી { નો . એજ પ્રમાણે નાસ્તરિષીણ = તે બિછાવે. અહીં આશીર્વાદનાં સીટ પ્રત્યય પર છતાં ટૂ આગમ થયો છે તેથી રૂદ્ આ સૂત્રથી દીર્ઘ થયો નથી. પ્રીવરિષ: = તેણે ઢાંક્યું. પ્રવૃ+ન્ - વિતા... ૩-૩-૧૧ થી મન પ્રત્યય, પ્રવૃ+{+સન્ - સિઝ... ૩-૪-૫૩ થી સિદ્ પ્રત્યય, પ્રવૃ+3+ ગન - તાદ્ય... ૪-૪-૩૨ થી રૂદ્ આગમ, પ્રવૃડું++ગનું - નાખ્ય... ૨-૩-૧૫ થી ૬ નો ૫, પ્રવૃ++|+૩ - સિવિદો... ૪૨-૯૨ થી સન્ નો પુસ, પ્રવારિપુર્ - વિ ... ૪-૩-૪૪ થી 28 ની વૃદ્ધિ મા, સોહર, પાન્ડે.. થી પ્રવારિપુ થશે. એજ પ્રમાણે માતારિપુ: = તેણે બિછાવ્યું. અહીં પરસૈપદ સંબંધી સિદ્ પ્રત્યયનાં કારણે રૂદ્ આગમ થયેલો હોવાથી આ સૂત્રથી દીર્ઘ આદેશ થયો નથી. સિદ્ પ્રત્યયનું પરમૈપદ એ પ્રમાણે વિશેષણ હોવાથી આત્મપદીમાં આ સૂત્રથી દીર્ઘ આદેશ થશે જેમકે – આવરીખ, અરિષ્ટ - પ્રવરીટ,
प्रावरिष्ट - आस्तरीष्ट, आस्तरिष्ट. ૪ સુત્રમાં ઋતુ એ પ્રમાણે તુ નો નિર્દેશ કરેલો હોવાથી ધાતનાં
સાહચર્યથી ગ્રાન્તી ધાતુનું ગ્રહણ નહીં થાય. પણ કારાન્ત ધાતુ જ ગ્રહણ થશે. નહીંતર શ્ર ધાતુનો જ સરીતા, સરિતા પ્રયોગ થાત. વૃત રૂતિ લિમ્ ? કરિષ્યતિ = કરશે. અહીં વૃ ધાતુ સિવાય કોઈપણ 22 કારાત્ત ધાતુનું ગ્રહણ નથી તેથી 9 ધાતુનો રૂટું આ સૂત્રથી દીર્ઘ
થયો નથી. ઋત્ થી માત્ર દીર્ઘ ઋ કારાન્ત ધાતુઓનું જ ગ્રહણ થશે. " દ્ સિનાશિવરાત્મને . ૪-૪-૬ અર્થ- અને ઋ કારાન્ત ધાતુથી આત્મપદ વિષયક સિદ્ પ્રત્યાયની ૧ આદિમાં તથા આશીર્વાદ વિભક્તિનાં પ્રત્યયોની આદિમાં ૮ વિકલ્પ
થાય છે.
