Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૫૮૩
વિવેચન - (૧) પુષ્ટી નુ: = જેના બધા અવયવો મજબૂત બંધાયેલા છે . એવી દોરી સાધનિકા ૪-૪-૬૬ માં જણાવેલ ધૃષ્ટ: પ્રમાણે થશે.
અહીં મા... ૨-૪-૧૮ થી મામ્ પ્રત્યય લાગ્યો છે. એજ પ્રમાણે – (૨) પુષ્ટિવાન્ = બધા અવયવો મજબૂત બાંધ્યાં. પુર્ણવત્ થયા પછીની
સાધનિકા ૪-૨-૬૭ માં જણાવેલ હત્રવાનું પ્રમાણે થશે.
વિશદ્ રૂતિ વિમ્ ? મવપુષિત વવચમ્ = વિવિધ પ્રકારનાં શબ્દો વાળું વાક્ય અથવા પ્રતિજ્ઞાવાળું વાક્ય બોલે છે. અહીં વિશબ્દ અર્થ છે તેથી આ સૂત્રથી રૂ આગમનો નિષેધ ન થતાં તા... ૪-૪-૩૨ થી ટુ આગમ થયો છે. પુણ્ ધાતુ સ્વાતિ નો જ ગ્રહણ થશે વુદ્ધિ નો ગ્રહણ નહીં થાય. કારણ કે વિશબ્દ અર્થમાં પ્રતિષેધથી વિશબ્દ અર્થવાળો ધુમ્ ધાતુ વૃદ્ધિ નો છે તેનો નિષેધ થશે. અને નવું પ્રત્યય લાગવાથી તે અનેકસ્વરવાળો હોવાથી પણ નિષેધ થાય જ છે તેથી તેનું વર્જન કરવું જ ન પડે છતાં વર્જન કર્યું છે તે “નિત્યો પુરાવીનામુ” એ ન્યાયનાં કારણે જ્યારે નવું ન લાગે ત્યારે પણ રૂરિ નાં પુષ ધાતુને આ સૂત્રથી રૂદ્ આગમનાં પ્રતિષેધનો નિષેધ કરવા માટે સૂત્રમાં વિશદ્ એવું વચન સાર્થક છે.
વનિ-ધૂને વૃઢ: I ૪-૪-૬૬ અર્થ- બળવાન અને સ્કૂલે અર્થમાં વર્તતાં રુ પ્રત્યયાત્ત ૬ અથવા દંત્
ધાતુનું ઢ નિપાતન થાય છે. વિવેચન : (૧) દૃઢ: વતિ: : વી = બળવાન અથવા સ્કૂલ. અહીં
સ્વાદ... ૪-૪-૩ર થી પ્રાપ્ત રૂટું આગમનો અભાવ, જી નો ઢ, ધાતુ
સંબંધી ૬ અને અનુસ્વારનો લોપ. તે સર્વ કાર્ય નિપાતનથી થયું છે. (૨) પઢિચ્ચે તિ: = બળવાનને કહીને ગયો. પરિદ્ધિ માટે અર્થમાં
fણન્... ૩-૪-૪૨ થી પ્રત્યય, પરિઢિ+3, 27... ૭-૪-૪૩ થી અન્ય નો લોપ - પરિદ્ધિ, પ્રશ્ચિાતે થી સ્વી પ્રત્યય પરિઢિત્વ, મનગ:.. ૩-ર-૧૫૪ થી ત્વા નો યમ્ - પરિઢિ, તપો.. ૪-૩૮૬ થી fખ નો થવાથી પરિવૃઢથ્ય થશે.
