Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
પ૬૯ છે 2 ખિ, , , છું અને પ્રથ્રુ ધાતુ અનિટુ હોવાથી રૂર્ આગમની
પ્રાપ્તિ ન હતી. અને ગૌ, મૌટિ ધાતુને ધૂતિઃ ૪-૪-૩૮ થી રૂ આગમની વિકલ્પ પ્રાપ્તિ હતી તથા , 7 ધાતુને વૃધ... ૪-૪૪૭ થી રૂદ્ આગમની વિકલ્પ પ્રાપ્તિ હતી તેને આ સૂત્રથી નિત્ય પ્રાપ્તિ કરી.
નૃત: ચર્થ ૪-૪-૪૨ અર્થ-હન અને સૂકારાન્ત ધાતુથી પરમાં રહેલાં ય પ્રત્યયની આદિમાં રૂદ્
આગમ થાય છે. . વિવેચન - (૧) નિષ્પતિ = તે હણશે. સાધનિકા સ્વર. ૩-૪-૬૯ માં
જણાવેલી છે. (૨) કરિષ્યતિ = તે કરશે. +સ્થતિ - તિ... ૩-૩-૧૫ થી સ્થતિ પ્રત્યય,
+3+સ્થતિ – આ સૂત્રથી ડું આગમ, રિસ્થતિ – નામનો... ૪-૩- ૧ થી ઝું નો ગુણ કરુ, વરિષ્યતિ - નામ્ય... ર-૩-૧૫ થી { નો
૬ થયો છે. એજ પ્રમાણે - ક્રિયાતિપત્તિ - મનિષ્ઠત્ - અરિષ્ય.
ભવિષ્યત્ કૃદન્ત - હનિયન - કાનિધ્યમાપ:, રૂરિષ્યન, ઋરિષ્યમાં.. ૪ ગૌસ્વ ધાતુ ગૌરિત્ હોવાથી ધૂળતિઃ ૪-૪-૩૮ થી વિકલ્પ રૂટું
આગમ થવાનો હતો પણ આ સૂત્ર પર હોવાથી વિકલ્પ રૂ, આગમનો બાધ કરીને નિત રૂદ્ કરે છે. જેમકે - વરિષ્યતિ, . अस्वरिष्यत्, स्वरिष्यन्. # સૂત્રમાં ત્રd: એ પ્રમાણે તકાર નિર્દેશ હોવાથી માત્ર 2 ધાતુનું જ ' પ્રહણ નહીં થાય પણ ઋકારાન્ત ધાતુનું ગ્રહણ થશે. '
વૃત-વૃતિ-નૃત-છૂક-તૃવોસિર: સાવ ! ૪-૪-૧૦ અર્થ - વૃત, વૃત, નૃત, છુ અને નૃત્ ધાતુથી પરમાં રહેલાં સિદ્ પ્રત્યયને
વર્જીને અન્ય અશિત્ સકારાદિ-તકારાદિ પ્રત્યય સંબંધી સકારાદિ
પ્રત્યયની આદિમાં રૂ આગમ વિકલ્પ થાય છે. " વિવેચન - (૧) સ્યતિ તિષ્યતિ = કાપશે અથવા ઘેરી લેશે, વીંટળાશે.
તૈ-છેઃ (૧૩૨૫), તૈ-વેષ્ટને (૧૪૯0) (+તિ - યતિ... ૩-૩-૧૫ થી અતિ પ્રત્યય.
