Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૪૫૭
છે ચિત્ અને ત્િ પ્રત્યય નથી તેથી આ સૂત્રથી વૃદ્ધિ થઈ નથી.
नामिनोऽकलिहलेः । ४-३-५१
અર્થ:- બિસ્ અને ત્િ પ્રત્યય પર છતાં નામ્યન્ત ધાતુનાં અથવા ઋત્તિ અને હૃત્તિ વર્જીને નામનાં અન્ય નામી સ્વરની વૃદ્ધિ થાય છે.
વિવેચન - (૧) ગાયિ તેના વડે ભેગું કરાયું. સાનિકા ૩-૪-૬૮ માં જણાવેલ અરિ પ્રમાણે થશે. પણ અહીં વિ ધાતુનાં અન્ય રૂ ની વૃદ્ધિ પે થશે. અને દ્વૈતો... ૧-૨-૨૩ થી ૫ે નો આય્ થશે. એજ પ્રમાણે અનાયિ, અનાવિ, અતારિ, અયાવિ વિગેરે...
(૨)ાર:
કરનાર. +ા-૫-૧-૪૮, હ્રાર આ સૂત્રથી ની વૃદ્ધિ આર્, વ્યાર+સિ ૧-૧-૧૮, ગર્ ૨-૧-૭૨, कारकः ૧-૩-૫૩. એજ પ્રમાણે જાર, હાર, હારઃ વિગેરે...
=
=
-
–
(૩) અપીપત્ = પટુને કહ્યું. ટુમ્ આત્વત્ આ અર્થમાં -
પટુ+રૂ - ખિન્... ૩-૪-૪૨ થી પ્િ પ્રત્યય.
પૌ+રૂ
આ સૂત્રથી ટુ નામનાં ૩ ની વૃદ્ધિ ઔ.
पटि ચન્દ્ગ... ૭-૪-૪૩ થી અન્ય ઔ નો લોપ.
-
હવે પછીની સાનિકા પ્નિ-સ્તુ..૩-૪-૯૨ માં જણાવેલ ઝીપવત્ પ્રમાણે થશે. પણ ૪-૧-૬૯ અને ૪-૨-૩૫ સૂત્ર નહીં લાગે. ઋતિ-દૈનિવર્ગનું વિમ્ ? અત્તત્િ = કલિને કહ્યું. અનાત્ લિને કહ્યું. ત્તિ આવ્યત્, તિ માત્ આ અર્થમાં - ઋતિ, ઇતિ+રૂ - ખિન્... ૩-૪-૪૨ થી પ્િ પ્રત્યય. कलि, हलि અન્ય... ૭-૪-૪૩ થી અન્ય રૂ નો લોપ.
-
ઋત્તિ, નિ+ર્ - વિતામ્... ૩-૩-૧૧ થી દ્વિ પ્રત્યય.
ઋતિ, હતિ+અ+ર્ - ff... ૩-૪-૫૮ થી ૬ પ્રત્યય.
ઋતિ, તિ+અલ્ - આઘોંશ... ૪-૧-૨ થી આઘ એકસ્વરાંશ દ્વિત્વ.
વતિ+અ+ I+ર્ ૐઇંગ્ ૪-૧-૪૬ થી પૂર્વનાં નો ર્.. નતિ++ ્ - હોર્ન: ૪-૧-૪૦ થી પૂર્વનાં ૬ નો ન્. ह વાવું, બહાર્ - પેનિટિ ૪-૩-૮૩ થી પ્િ નો લોપ..
=
