Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
४०४
: પઝાનાં પઝાડડઠ્ઠ I ૪-૨-૨૨૮ અર્થ:- ટૂ ધાતુથી પર રહેલાં તિવું વિગેરે પાંચ (તિવ, ત, અગ્નિ, સિવ,
થ) પ્રત્યયોનાં સ્થાને અનુક્રમે વિગેરે પાંચ (Mવું, અતુ, સસ્ થવું, મથુરુ પ્રત્યયો વિકલ્પ થાય છે. અને નવું વિગેરે આદેશનાં યોગમાં ટૂ ધાતુનો ના આદેશ થાય છે.
આ વિવેચન - (૧) મદ, દ્રવીતિ = તે બોલે છે.
તૂતિ – તિ... ૩-૩-૬ થી તિવ્ પ્રત્યય. મા = મા - આ સૂત્રથી તિવ્ નાં સ્થાને જીવું અને ટૂ નો મા, વિકપણે જવું આદેશ ન થાય ત્યારે તૂત - ૩-૩-૬ થી ઉતિ . પ્રત્યય, તૂ+છું+તિ - વૂત:.. ૪-૩-૬૩ થી ત, વો+છું+તિ - નામનો.... ૪-૩-૧ થી ૪ નો ગુણ નો, વ્રવીતિ - ગોતો.... ૧-૨-૨૪ થી ગો
નો થશે. (૨) બાદ0:, નૂત: = તેઓ બે બોલે છે. અહીં તેનું પ્રત્યાયનાં સ્થાને અતુમ્
" પ્રત્યય થયો તેનાં યોગમાં ટૂ નો ગદ્દ થયો છે. (૩) સાહુ, વૃતિ = તેઓ બોલે છે. અહીં અતિ પ્રત્યયનાં સ્થાને હું
પ્રત્યય થયો તેનાં યોગમાં ઝૂ નો સાદ થયો છે. વૃત્તિ માં ઝૂમત, ધાતો... ર-૧-૫૦ થી નો ડર્ થયો છે. ' બાહ્ય, વીષિ = તું બોલે છે. અહીં સિવું પ્રત્યયનાં સ્થાને થવું પ્રત્યય વિકલ્પ થયો તેનાં યોગમાં ઝૂ નો સાદ થયો છે. તેથી મહિ+થ - નહો૨-૧-૮૫ થી ૨ નો તું થવાથી માW થશે. ગ્રેવીષિ ની સાધનિકા દ્રવીતિ પ્રમાણે થશે. બાદ,:, થ = તમે બે બોલો છો. અહીં થર્ પ્રત્યયનાં સ્થાને મથુમ્ પ્રત્યય વિકલ્પ થયો તેનાં યોગમાં ટૂ નો માહું થયો છે. પાણિતિ ?િ ગૂંથ = તમે બોલો છો. અહીં પ્રત્યય એ પાંચમો નથી છઠ્ઠો છે તેથી આ સૂત્રથી થ ના સ્થાને મ પ્રત્યય થયો નથી અને ટૂ નો આત્ આદેશ પણ થયો નથી.
આશિષ તુ-તાતા ૪-૨-૨૨૨ અર્થ:- આશીર્વાદ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પંચમીનાં તુન્ અને દિ પ્રત્યયનાં
