________________
૩૧૦
થવાની પ્રાપ્તિ આવત.
✡ સૂત્રમાં સિધ્યતે પ્રયોગ દર્શાવ્યો હોવાથી દિવાદિ ગણનો જ ગ્રહણ થાય છે. પણ વિધૂ-નામ્ (૩૨૦) સ્વાતિ ગણનો ગ્રહણ નહીં થાય. ત્રિ-શોર્નવા । ૪-૨-૨
અર્થ:- ખિ પ્રત્યય પર છતાં ત્તિ અને ર્ ધાતુનાં સ્વરનો આ વિકલ્પે થાય છે. વિવેચન - (૧) વાપયતિ, ચાયતિ = તે સંગ્રહ કરાવે છે. વિષ્ણુ-ચયને (૧૨૯૦) સાધનિકા ૪-૨-૧૦ માં જણાવેલ જાપતિ પ્રમાણે થશે. વિકલ્પપક્ષે આ સૂત્રથી રૂ નો આ ન થાય ત્યારે નૉમિનો... ૪-૩-૫૧ થી રૂ ની વૃદ્ધિ છેૢ થવાથી ચાયતિ પ્રયોગ થશે. (૨) ારયતિ, સ્કોરતિ = તે સ્ફૂરાવે છે.
તે
+રૂ - પ્રયો.... ૩-૪-૨૦ થી ર્િ પ્રત્યય. ઋરિ - આ સૂત્રથી ૩ નો આ. વિકલ્પપક્ષે ૪ નો આ ન થાય ત્યારે નામિનો... ૪-૩-૧ થી ૪ નો ગુણ ઓ થવાથી સ્મોરિ થશે. પછી તિવ્ વિગેરે કાર્ય થવાથી યિંતિ અને òોતિ થશે.
વિયઃ પ્રનને । ૪-૨-૧૩
અર્થ:- ના પ્રત્યય પર છતાં ગર્ભાધાન અર્થમાં વર્તતાં,વી ધાતુનાં (અન્ય) સ્વરનો આ વિકલ્પે થાય છે.
વિવેચન - પ્રવાપયંતિ, પ્રવાયયતિ પુરો વાતો : = પૂર્વ દિશાનો વાયુ ગાયોને ગર્ભ ધારણ કરાવે છે. સાધનિકા ૪-૨-૧૦ માં જણાવેલ જાપયતિ પ્રમાણે થશે. વિકલ્પપક્ષે જ્યારે આ સૂત્રથી અન્ય ૐ નો આ ન થાય ત્યારે નામિનો... ૪-૩-૫૧ થી વી નાં ફ્ ની વૃદ્ધિ પે થશે. પછી ઞયુ થવાથી ય ધાતુ બન્યા પછી તિવ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પ્રવાયયતિ પ્રયોગ થશે.
वक्
પ્રજ્ઞનાન્ત્યસનવાનેન (૧૦૭૬) પ્રનન =
ગર્ભગ્રહણ,
કાન્તિ, અસન, ખાદન એમ ચા૨ અર્થમાં પ્રવર્તે છે તેમાંથી પ્રષ્નન અર્થ ગમ્યમાન હોય તો જ આ સૂત્ર લાગે છે.
–
હ્રહ: ૫: । ૪-૨-૨૪
અર્થ:- પ્રિત્યય પર છતાં હૂઁ ધાતુનાં હૈં નો પ્ વિકલ્પે થાય છે.
