Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
પ્રત્યયનાં આ નો ર્ફે થાય છે.
તે માપે છે.
વિવેચન (૧) નિમીતે
-
મામા-તે
મા+તે - તિવ્... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય.
–
–
–
=
મમા+તે
મિમા+તે
નિમીતે - આ સૂત્રથી મા નાં ઞ નો . એજ પ્રમાણે -.મિમીતામ્, અમિમીત.
३८८
હવ.... ૪-૧-૧૨ થી ધાતુ દ્વિત્વ.
સ્વ: ૪-૧-૩૯ થી પૂર્વનો સ્વર હ્રસ્વ.
પ્- રૃ... ૪-૧-૫૮ થી પૂર્વનાં ઞ નો રૂ.
(૨) તુનીત: = તેઓ બે કાપે છે.
-
નૂ+તમ્ - તિવ્... ૩-૩-૬ થી ત ્ પ્રત્યય.
लु+तस् વારે.... ૪-૨-૧૦૫ થી હૂઁ નો હ્રસ્વ.
જુનાતમ્ - જ્યારે: ૩-૪-૭૯ થી ના પ્રત્યય.
-
સુનીતમ્ -
સોહ:, ૨:પવાન્તે... થી જુનીતઃ પ્રયોગ થશે. એજપ્રમાણે—તુનીહિ, તુનીયાત્. વ્યજ્ઞન કૃતિ વિમ્ ? મિમતે = તેઓ માપે છે. સાધુનિકા ૪-૨-૯૬ માં કરેલી છે. અહીં અવિશિત્ પ્રત્યય છે પણ વ્યંજનાદિ નથી સ્વરાદિ છે તેથી આ સૂત્રથી ધાતુનાં આ નો ન થતાં ૪-૨-૯૬ થી લોપ થયો છે. એજ પ્રમાણે - સુનન્તિ અહીં ના પ્રત્યયનાં આ નો ફ્ થયો નથી.
તેઓ બે આપે છે.
अद इति किम् ? दत्तः दा+तस् તિ વ્... ૩-૩-૬ થી ત ્ પ્રત્યય.
दादा+तस् હવ:... ૪-૧-૧૨ થી ધાતુ દ્વિત્વ. ददा+तस् હ્રસ્વ: ૪-૧-૩૯ થી પૂર્વનો સ્વર હ્રસ્વ. दद्+तस् રનૠાત: ૪-૨-૯૬ થી ધાતુનાં આ નો લોપ.
ત્તમ્ - અઘોષ... ૧-૩-૫૦ થી ર્ નો ત્.
સોહ, ર:પાત્તે... થી ત્તઃ પ્રયોગ થશે. એજ પ્રમાણે ધત્ત:
धधा+तस् દ્વિતીય... ૪-૧-૪૨ થી પૂર્વનાં ધ્ નો વ્ થવાથી
વધા+તમ્, ધામ... ૨-૧-૭૮ થી પૂર્વનાં ર્ નો ધ્ થવાથી ધંધા-તમ્,
-
આ સૂત્રથી ના નાં આ નો ફ્.
=
