Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૩૩૭
નિ:શુહ+અ+તિ
ર્રાર્ય... ૩-૪-૭૧ થી શબ્ પ્રત્યય.
નિોહતિ - લોહ... ૪-૩-૪ થી ૩ નો ગુણ ો. નિવૃતિ - આ સૂત્રથી ઓ નો
આદેશ.
ऊ
-
અહીં સ્વરાદિ શબ્ પ્રત્યય પર છતાં આ સૂત્રથી ગુણ પ્રાપ્ત ગોદ્દ નાં ઓ નો દીર્ઘ થયો છે એજ પ્રમાણે – નાિ પ્રત્યય પર છતાં નિવૃતિ, દ્ગ પ્રત્યય પર છતાં નિમૂહ:, હામ્ (અમ્) પ્રત્યય પર છતાં નિપૂòનિમૂહમ્ અને વ્ પ્રત્યય પર છતાં નિનુવૃત્ત વિગેરે પ્રયોગ થશે. જોહ્ન વૃતિ વિમ્ ? નિતુબુદ્ધુઃ = તેઓએ છુપાવ્યું. નિ+નુ+સ્ - વ્... ૩-૩-૧૨ થી ૩ ્ પ્રત્યય. નિશુદ્ઘનુ+૩સ્ - દિર્ધાતુ.... ૪-૧-૧ થી ધાતુ દ્વિત્વ. નિપુ+મ્ - અન્નન... ૪-૧-૪૪ થી અનાદિવ્યંજન ૬ નો લોપ. નિગુહસ્ - હોર્ન: ૪-૧-૪૦ થી ર્ નો ન્.
સોહ:, ર:પવાસ્તે... થી નિઝુનુદુઃ પ્રયોગ થશે. અહીં રૂ.... ૪-૩-૨૧ થી અવિત્ પરોક્ષાનાં પ્રત્યયો કિમ્ થાય છે તેથી ગુણ ન થવાથી આ સૂત્રથી થયો નથી.
સ્વર કૃતિ વ્હિમ્ ? નિોઢા = છુપાવશે. અહીં શ્વસ્તનીનો તા પ્રત્યય લાગ્યો છે તે સ્વરાદિ પ્રત્યય ન હોવાથી આ સૂત્રથી ઉપાન્ય ઓ નો થયો નથી. એજ પ્રમાણે તુમ્ પ્રત્યય ૫૨ છતાં નિયોન્નુમ્ થશે.
મુદ્દો વ: પરોક્ષા-ઘતન્યોઃ । ૪-૨-૪૩
અર્થ:- પરોક્ષા અને અદ્યતનીનાં પ્રત્યય પર છતાં વ્ અન્તે છે જેને એવા भू ધાતુનાં ઉપાન્ય વર્ણનો ૪ આદેશ થાય છે.
વિવેચન - (૧) વમૂવ નાસાન્વમૂત્ર પ્રમાણે થશે. (૨) મૂવન્ = તેઓ થયા.
=
તે થયો. સાધનિકા ધાતો... ૩-૪-૪૬ માં જણાવેલ
મૂ+ગત્ - ત્રિ-તામ્... ૩-૩-૧૧ થી અન્ પ્રત્યય. ભૂ++અન્ - સિન... ૩-૪-૫૩ થી સિદ્ પ્રત્યય. અમૂ++અન્ - ગર્... ૪-૪-૨૯ થી અદ્ આગમ.
