________________
૩૪૧ વિવેચન -(૧) સ્ત્રd: = ઢીલું કરાએલ. - સં+ત - ... પ-૧-૧૭૪ થી ૪ પ્રત્યય..
સ્ત્રત - આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય નો લોપ.
ત્તિ પ્રત્યય, સોર, પાને... થી સ્ત્રd: પ્રયોગ થશે. (૨) સનીસંસ્થતે = વારંવાર ઢીલું કરાય છે. ૪-૧-૫૦ માં સ્ત્રમ્ ધાતુ આવેલ
છે પણ સાધનિકા ૪-૧-૪૮માં જણાવેલ વનવગ્રતે પ્રમાણે થશે. વ્યનતિ ?િ નીયતે = લઈ જવાય છે. અહીં ૩-૪-૭૦ થી ની ધાતુને ચ પ્રત્યય થયો છે. તે એ પ્રત્યય તિ છે પણ ની ધાતુ વ્યંજનાન્ત નથી તેથી આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય નો લોપ થયો નથી. અનુતિ રૂતિ લિમ્ ? નીચતે = તે ખૂબ સમૃદ્ધ થાય છે. ટુવું- . સમૃદ્ધી (૩૧૨) ન - ચનારે. ૩-૪-૯ થી યક્ પ્રત્યય. ની – ઉરિત.... ૪-૪-૯૮ થી ૬ નો આગમ. નનન્દ - સન્... ૪-૧-૩ થી આઘ એકસ્વરાંશ ધિત્વ. નાનન્દ- મા-. ૪-૧-૪૮ થી પૂર્વનાં ૩ નો આ. તે પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી નાનાતે પ્રયોગ થશે. અહીં ધાતુ ઉદિત હોવાથી ડિત્ પ્રત્યય હોવા છતાં આ સૂત્રથી નર્ ધાતુનાં ઉપાજ્ય નો લોપ થયો નથી. વિન્ડીયેવ - અંહિતા = ઢીલું થશે. અહીં સ્તનીનો તા પ્રત્યય થયો છે તે કિત કે ડિ ન હોવાથી આ સૂત્રથી ઉપાન્ય ન નો (અનુસ્વારનો) લોપ થયો નથી. ડપાયેવ - નાતે = તે બાંધે છે. અહીંવૂ-વીને (૧૨૮૫) અહીં વિવારે.. ૩૪-૭ર થી શ્ય પ્રત્યય થયો છે તે હિન્દુ છે પણ નદ્ ધાતુમાં ઉપાજ્ય એ છે ? નથી તેથી આ સૂત્રથી ન નો લોપ થયો નથી. એજ પ્રમાણે - નાનાતે = તે વારંવાર બાંધે છે. અહીં ય પ્રત્યય હિન્દુ છે પણ ઉપાજ્યમાં ન ન હોવાથી આ સૂત્રથી 7 નો લોપ થયો નથી.
