Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૭૬
દ્ધિ-તે - તિથ્ તસ્... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય.
હવે પછીની સાનિકા ૩-૩-૮૮ માં જણાવેલ આરોયતે પ્રમાણે થશે.
બાળકને ઠગે છે.
વચ્+f[ - પ્રયોí... ૩-૪-૨૦ થી શ્િ પ્રત્યય.
વગ્નિ+તે તિર્ તફ્... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય.
હવે પછીની સાનિકા ૩-૩-૮૮ માં જણાવેલ રોયતે પ્રમાણે થશે. પ્રતમ્ભ કૃતિ વિમ્ ? શ્વાનં દ્રુતિ = કૂતરાને લલચાવે છે. અહીં fળાન્ત વૃધ્ ધાતુ છે. પણ લલચાવવું અર્થમાં છે ઠગવું અર્થમાં નથી તેથી આ સૂત્રથી આત્મનેપદ ન થતાં શેષાત્.... ૩-૩-૧૦૦ થી પરૌંપદ થયું છે.
(૨) વટું વજ્રયતે
સામાન્યથી પિ ્ પ્રત્યયાન્ત ધાતુ ત્િ હોવાથી શિત: ૩-૩-૯૫ થી ફલવાન કર્તામાં આત્મનેપદ થાય છે પણ અફલવાન કર્તામાં આત્મનેપદ કરવા માટે જ આ સૂત્રનો આરંભ છે.
–
ली - लिनोऽर्चा - भिभवे चाऽऽच्चाऽकर्त्तर्यपि । ३-३-९० અર્થ:- અર્ચા, અભિભવ અને પ્રલમ્ભ અર્થમાં વર્તતાં fન્ત એવા સ્રી અને ત્ની ધાતુથી કર્તામાં આત્મનેપદ થાય છે. અને તે બન્ને ધાતુઓનાં અંત્ય ર્ફે નો કર્તા અને અકર્તામાં આ થાય છે.
વિવેચન : (૧) અર્વા પૂજા. નમિ: આલાપયતે = જટા વડે પૂજાય છે. તીક્ર્ જ્ઞેષને (૧૨૪૮) અને તીં-જ્ઞેષ (૧૫૨૬).
બાલા+]
आलापि
મા+ +ી+fr[ - પ્રયો.... ૩-૪-૨૦ થી નિત્ પ્રત્યય.
f[ - આ સૂત્રથી કર્તામાં સૌ ના હૂઁ નો આ.
=
અત્તિ... ૪-૨-૨૧ થી ૫ નો આગમ.
હવે પછીની સાનિકા ૩-૩-૮૮ માં જણાવેલ આરોયતે પ્રમાણે થશે. (૨) અભિમન પરાભવ. જ્યેનો વૃત્તિમાં અપનાપયતે = બાજ પક્ષી
ચકલીનો પરાભવ કરે છે. સાનિકા ઉપર પ્રમાણે થશે.
=
=
(૩) પ્રત = ઠગવું. ન: ત્વામ્ રાયતે = તને કોણ ઠંગે છે. સાનિકા ઉપર પ્રમાણે થશે. નિતૌ ૧-૩-૬૫ થી ૩૬ ના ર્ નો સ્ થશે.
