________________
૨૧૨
દ્વિત્વની પ્રાપ્તિ હતી તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ થયો છે.
सीतिकिम् ? जिज्ञपयिषति
જ્ઞપિ+સ સુધી ઉપર પ્રમાણે થશે.
ज्ञपि+इ+स
વૃદ્ધ... ૪-૪-૪૭ થી રૂર્ આગમ.
પે++સ - નામિનો... ૪-૩-૧ થી રૂ નો ગુણ ૬.
જ્ઞયિસ - તો... ૧-૨-૨૩ થી ૬ નો અમ્.
ज्ञज्ञपसि સદ્... ૪-૧-૩ થી આઘ એકસ્વરી અંશ દ્વિત્વ.
जज्ञपसि
जिज्ञापयिस
जिज्ञपयिष
નામ્યન્ત... ૨-૩-૧૫ થી સ્ નો બ્.
તિર્, શવ, તુળસ્યા... થી ખિજ્ઞયિતિ થશે. અહીં ફટ્ આગમ થયેલો હોવાથી સકારાદિ સન્ પ્રત્યય નથી તેથી આ સૂત્ર ન લાગ્યું.
ww
-
=
તે જણાવવાને ઇચ્છે છે.
-
વ્યજ્ઞન... ૪-૧-૪૪ થી ગ્ નો લોપ.
સન્યસ્ય ૪-૧-૫૯ થી 5 નો ફ્ આદેશ.
ધાતુ અને सन् પ્રત્યયની વચ્ચે રૂર્ કે અન્ય કોઈ પ્રત્યય ન હોય તો તેને સકારાદિ સન્ પ્રત્યય કહેવાય છે.
આ સૂત્રથી માંડીને કેપિવ:... ૪-૧-૩૩ સૂત્ર સુધી ધાતુનાં આદેશનાં વિધાનમાં દ્વિત્વનો અભાવ થાય છે.
ऋध ईर्त् । ४-१-१७
અર્થ:- સકારાદિ સત્ પ્રત્યય પરમાં હોતે છતે ધ્ ધાતુનો ત્ આદેશ થાય છે અને ધ્ ધાતુનું દ્વિત્વ થતું નથી.
વિવેચન - કૃત્ક્રુતિ = તે વધવાને ઈચ્છે છે. ધૂ-વૃદ્ધો (૧૧૮૬) ઋધૂવૃદ્ધી (૧૩૦૬) અહીં વિવાતિ અને સ્વાતિ બન્ને ધાતુનું ગ્રહણ થાય છે. +સ - તુમ... ૩-૪-૨૧ થી સત્ પ્રત્યય.
આ સૂત્રથી ધ્ નો ત્ આદેશ અને દ્વિત્વનો નિષેધ. તિર્, શવ્ પ્રત્યય, તુળસ્યા... થી કૃત્કૃતિ થશે. सीत्येव - अर्दिधिषति તે વધવાને ઈચ્છે છે. . ૠ+સ - તુમહĒ... ૩-૪-૨૧ થી સન્ પ્રત્યય.
=
