Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૨૩૭. • તિર્વા કિવ: ૪-૨-૪રૂા . અર્થ:- કિર્ ધાતુનું ધિત્વ થયે છતે પૂર્વનાં વર્ણનો) fત આદેશ વિકલ્પ થાય છે. વિવેચન - તિષ્ઠવ, ટિવ = તે થંક્યો. કિન્વ-નિરસને (૧૧૬૭) (૪૬૩)
f84+ - ... ૩-૩-૧૨ થી નવું પ્રત્યય. કિષ્ઠિ+ - દિર્ધાતુ: ૪-૧-૧ થી ધાતુ કિત્વ. કિવિ – વ્યગ્નન... ૪-૧-૪૪ થી પૂર્વનાં સ્ નો લોપ. વિઝિવ - મયોપે... ૪-૧-૪૫ થી પૂર્વનાં ૬ નો લોપ. તિષ્ઠિવ - આ સૂત્રથી પૂર્વનાં ઉa નો તિ આદેશ વિકલ્પ. ટિકિવ - તિ ન થાય ત્યારે દિતીય.. ૪-૧-૪૨ થી ૩ નો ટુ તિષ્ઠવ, ચ્છિવ - રયો... ૪-૩-૪ થી રૂ નો ગુણ . અહીં ધ્યાત્રિ અને વિવાદ્રિ બન્ને ગણનાં છિદ્ ધાતુનું ગ્રહણ થશે.
એનડનાત્ના ૪-૨-૪૪ અર્થ- કિવ થયે છતે પૂર્વનાં અનાદિ વ્યંજનનો લોપ થાય છે. વિવેચન - અનાદ્દિવ્યંગન = આદિવ્યંજન અને સ્વર સિવાયનાં બધા જ
વ્યંજનનો લોપ તેને અનાદિવ્યંજનનો લોપ કહેવાય છે. (૧) નાસ્તે – તે દુ:ખી થયો. નૈ - ર્ષ) (૩૧) :
તૈ+U - પત્... ૩-૩-૧૨ થી ૪ પ્રત્યય. ના+- બા... ૪-૨-૧ થી છે નો . સત્તા તા+U - દિર્ધાતુ. ૪-૧-૧ થી ધાતુ કિત્વ. Iકત્તામા -- આ સૂત્રથી અનાદિવ્યંજન – નો લોપ.
તો+U - દૂ: ૪-૧-૩૯ થી પૂર્વનો સ્વર હરવ. નન્ના+U - Tહોર્ન: ૪-૧-૪૦ થી પૂર્વનાં | નો ન્. નમસ્તે – .... ૪-૩-૯૪ થી માં નો લોપ. બનાવેરિતિ વિમ્ ? મારે મૂત્ - પપાવે = તેણે રાંધ્યું. સાધનિકા ૩-૪-૪૬ માં કરેલી છે. પર્ ધાતુમાં – અનાદિવ્યંજન છે તેથી તેનો લોપ થયો. પણ | વ્યંજન આદિમાં છે તેથી તેનો લોપ થયો નથી.
