Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૨૮૫
TM પ્રત્યય પર છતાં થૈ નો શૌ આદેશ થયો પણ ઠંડીનો અનુભવ સ્પર્શ વિના થઈ શકતો નથી. તેથી જ્ઞ નાં યોગમાં ત્ નો ત્ થયો નથી.
द्रवमूर्तिस्पर्श इति किम् ? संश्यानः वृश्चिकः વીંછી સંકોચાયો. સાધર્નિકા ૪-૧-૯૫ માં જણાવેલ સંપ્રસ્યાન: પ્રમાણે થશે. અહીં શીતવડે વીંછી સંકુચિત થયો છે તે દ્રવમૂર્તિ કે સ્પર્શનો વિષય બનતો નથી તેથી આ સૂત્રથી થૈ ધાતુનો શૌ આદેશ અને ત્ નો ત્ થયો નથી. પ્રàઃ । ૪-o-૧૮
અર્થ:- હૈં અને હ્રવતુ પ્રત્યય પર છતાં પ્રતિ ઉપસર્ગથી પર રહેલાં વૈ ધાતુનો શૌ આદેશ થાય છે. અને તેનાં યોગમાં હ્ર-òવતુ નાં સ્ નો મૈં થાય છે.
=
વિવેચન - પ્રતિશીન:,, પ્રતિશીનવાન્ = શરદીથી પીડા પામ્યો. સાધનિકા ૪૧-૯૭ માં જણાવેલ શીનમ્, શીનવત્ પ્રમાણે થશે. પ્રતિ પૂર્વક થૈ ધાતુ રોગમાં વર્તે છે તેથી પૂર્વ સૂત્રવડે ૌ આદેશની પ્રાપ્તિ ન હોવાથી આ સૂત્ર બનાવ્યું.
वाऽभ्यवाभ्याम् । ४-१-९९
અર્થ:- હૈં અને વતુ પ્રત્યય પર છતાં અમિ અને અવ ઉપસર્ગથી પર રહેલાં થૈ ધાતુનો શો આદેશ વિકલ્પે થાય છે. અને તે શી નાં યોગમાં અસ્પર્શ વિષય હોય તો -હવતુ નાં સ્નો વ્ થાય છે. વિવેચન - (૧) મિશીન:, મશીનવાન્ = ચારે બાજુથી થીજી ગયેલો. સાનિકા ૪-૧-૯૭ માં જણાવેલ શીનમ્, શીનવત્ પ્રમાણે થશે. વિકલ્પપક્ષે જ્યારે થૈ નો શો આદેશ ન થાય ત્યારે...
3
(૨) અમિશ્યાનં:, અમિયાનવાન્ = ચારે બાજુથી થીજી ગયેલો. સાનિકા ૪-૧-૯૫ માં જણાવેલ સંપ્રત્યાન: પ્રમાણે થશે.
(૩) અવશીનમ્, અવશીનવાન્ = થીજી ગયેલો બરફ કે હિમ. સાધુનિકા ૪૧-૯૭ માં જણાવેલ શીનમ્, શીનવત્ પ્રમાણે થશે. વિકલ્પપક્ષે જ્યારે ચૈ નો શૌ આદેશ ન થાય ત્યારે...
(४) अवश्यानम् हिमम्, अवश्यानवान्
થીજી ગયેલું હિમ કે બરફ. સાધનિકા ૪-૧-૯૫ માં જણાવેલ સંપ્રસ્યાન: પ્રમાણે થશે.
=
