Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
- ૧૯૯_ _ એ પ્રમાણે અનિષ્ટ પ્રયોગ થાત. છે, એજ પ્રમાણે ધાતુનું પપ રૂપ થાય છે. અહીં પરોક્ષાનો વ્ () પ્રત્યય સ્વરાદિ છે તેથી ગાતો... ૪-૨-૧૨૦ થી વ્ નો મી અને
ત... ૧-૨-૧૨ થી ગા =ૌ કરવો એ સ્વરવિધિ છે. પહેલાં પ ધાતુનું ધિત્વ કર્યું અને પછી સ્વરવિધિ કરી તેથી પપ રૂપ સિદ્ધ થયું. તેના બદલે જો પહેલાં સ્વરવિધિ કરીને પ ધાતુનો પી કરે અને પછી આ સૂત્રથી દ્ધિત્વ કરે તો નું કિત્વ થવાથી પૂર્વના નું હૃસ્વ પુ થાય તેથી પપી ને બદલે પુરી અનિષ્ટ રૂપ થાત.
સ્વર તિ વિમ્ ? નેગ્રીયતે = તે વારંવાર સૂવે છે. घ्रां-गन्धोपादाने (3) भृशं पुनः पुनः वा जिघ्रति इति પ્રા+ા - વ્યગ્નના... ૩-૪-૯ થી ય પ્રત્યય. પ્રીય - પ્રાધ્ધો.... ૪-૩-૯૮ થી પ્રા નાં મા નો . પ્રીપ્રીય -. સી. ૪-૧-૩ આદ્ય એકસ્વરાંશ ધિત્વ. પીથ્રી - બેગ્નન... ૪-૧-૪૪ થી અનાદિવ્યંજન રુ નો લોપ.
ગ્રીવ - દિતી.. ૪-૧-૪ર થી પૂર્વનાં ૬ નો [. નીપ્રીય - પોર્ન ૪-૧-૪૦ થી ૬ નો ન.
ટ્રીય - મા-બા. ૪-૧-૪૮ થી પૂર્વનાં છું નો ગુણ . તે પ્રત્યય, શ, તુસા.... થી નેપ્રીતે પ્રયોગ થશે. સ્વરાદિ પ્રત્યય પર છતાં સ્વરવિધિ પહેલાં દ્વિત્વ થાય છે એમ કહ્યું છે. પણ અહીં વ્યંજનાદિ પ્રત્યય પર છતાં તો ત્નિ કર્યા પહેલાં સ્વરવિધિ કરી તેથી પ્રીયતે રૂપની સિદ્ધિ થઈ જો વ્યંજનાદિ પ્રત્યય પર છતાં પણ પહેલાં દ્ધિત્વ કર્યું હોત તો પ્રા ધાતુ જ કિત્વ થાત અને રાષ્ટ્રીયતે અનિષ્ટ રૂપ થાત. વિવિધતિ વિમ્ ? શુશવ = ગયો, વધ્યો, સોજો આવ્યો.
શ્વ-તિવૃદ્ધો: (૯૯૭) fશ્વ+ગ - ... ૩-૩-૧૨ થી જવું પ્રત્યય. શુ+ગ - વા પરોક્ષા... ૪-૧-૯૦ થી સ્વર સહિત વિ નું વૃત્ ૩.
