Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
વિ+૩+ અને - બત... ૪-૨-૮૯ થી નો ૩. '' વિવુ+3+ગતે – મનો... ૪-૨-૧૧૪ થી મતે નું તે. વિર્વત - રુવ .. ૧-૨-૨૧ થી ૩ નો વુિં. આ અકર્મક કૃ ધાતુનું ઉદાહરણ છે. વાવે... ર-૧-૬૩ થી ૩ દીર્થ થવાની પ્રાપ્તિ હતી. પણ ગુરુ છુ: ૨-૧-૬૬ થી દીર્ઘનો નિષેધ થયો
છે તેથી વિર્વત માં ૩ દીર્ઘ થયો નથી. (૨) કોણ વિસ્ત સ્વજન્ = શિયાળ અવાજ કરે છે. '
વિરુતે ની સાધનિકા ૩-૩-૭૬ માં કહેલ કન્ફરતે પ્રમાણે થશે. અહીં
સ્વાન્ એ શબ્દકર્મ છે તેથી આ સૂત્રથી આત્મપદ થયું છે. શત્રે ચેતિ વિમ્ ? વિરતિ મૃતમ્ = માટીને કેળવે છે. અહીં કૃમ્ એ શબ્દકર્મ નથી. કર્મ છે તેથી આ સૂત્રથી આત્મપદ ન થતાં શેષા.. ૩-૩-૧૦૦ થી પરમૈપદ થયું છે. વિરતિ ની સાધનિકા ૩-૩-૨ માં કહેલ રાતિ પ્રમાણે થશે.
નાશ કૃતિ વિમ્ વિવાતિ અધ્યાયમ્ = અધ્યાયનો નાશ કરે છે. અહીં નાશ અર્થ થાય છે તેથી આ સૂત્રથી આત્મપદ ન થતાં શેષ... ૩-૩-૧૦૦ થી પરસૈયદ થયું છે. વિકતિ ની સાધનિકા ૩-૩-ર માં કહેલ કરોતિ પ્રમાણે થશે. '
માડો યમ-દન, વેફે ! રૂ-રૂ-૮૬ અર્થ - કર્મનો અભાવ હોતે છતે અને કર્તાનું પોતાનું અંગ કર્મ હોતે છતે મા,
ઉપસર્ગપૂર્વક યમ્ અને ન ધાતુથી કર્તામાં આત્મપદ થાય છે. વિવેચન : (૧) ગાયતે = (પોતાનાં હાથ-પગ લાંબા કરે છે.) લાંબુ કરે છે.
-૩૫ (૩૮૬) સાધનિકા ૩-૩-૫૯ માં કહેલ પ્રમાણે થશે. (૨) મારતે = પોતાનાં અંગને આઘાત કરે છે. હનં-હિંસા-ત્યો: (૧૧00)
ગા+નુ+તે – તિર્ તમ્. ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય. મ+હ+તે – શિવિત્ ૪-૩-૨૦ થી તે પ્રત્યય હિન્દ્ર, માતે – યમ-મિ. ૪-૨-૫૫ થી ધુડાદિ ડિત્ પર છતાં નો લોપ. આ બે ઉદાહરણ અકર્મક યમ્ અને હેલ્ ધાતુનાં છે.
