Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७१६
जीवाभिगमसूत्र खलु भवेत् सहस्राणि । द्वे शते पुष्करार्धे तारागणकोटिकोटीनाम्-॥३॥ अशोभन्त-३ ॥९६॥ ____टीका-'कालोयं णं समुद्दे पुक्खरवरे णामं दीवे वट्टे वलयाकारसंठाणसंठिए सव्वओ समंता संपरिक्खित्ते तहेब जाव समचक्कवालसंठाणसंठिए नो विसमचक्रवालसंठाणसंठिए' पुष्करवरो नाम द्वीपः स च-वृत्तो वलयाकारसंस्थानसंस्थितः सन् सर्वतः समन्तात्-सर्वभावेण दिग्विदिक्षु कालोदं समुद्रं खलु संपरिक्षिप्य तयैव-धातकीखण्डद्वीपवत् समचक्रवालसंस्थानसंस्थितो नो विषमचक्रवालसंस्थानसंस्थितो यावत् तिष्ठति । विष्कम्भादि प्रतिपादनार्थमाह--'पुक्खरवरेणं भंते ! दीवे केवइयं चक्कवालविक्खंभेणं केवइयं परिक्खेवेणं पन्नत्ते ? 'गोयमा ! सोलसजोयणसयसहस्साई चक्कवालविक्खंभेणं एगा जोयणकोडी-बाणउइ खलु भवे सयसहस्सा । अउणाणउइं अट्ठसया च उणउया य परिरओ पुक्खरवरस्स' पुष्करवरः
'कालोयं णं समुदं पुक्खरवरे णामं दीवे' इत्यादि ।
टीकार्थ-कालोदधि समुद्र को चारों ओर से घेर कर रहा हुआ पुष्करवर नामका द्वीप है यह द्वीप गोल है और वलय का जैसा आकार होता है उसके जैसे आकार वाला है'तहेव जाव समचक्कवालसंठाणसंठिते नो विसणचक्कवालसंठाणसंठिए' यह जैसा कि पहिले द्वीपों के सम्बन्ध में कहा गया है उसी तरह ते समचक्रवाल संस्थान वाला है विषम चक्रवाल संस्थान वाला नहीं है 'पुक्खरवरे णं भंते ! दीवे केवइयं चक्कवाल विक्खंभेणं केवइयं परिक्खेवेणं पण्णत्ते' हे भदन्त ! पुष्कर वर द्वीप का चक्रवाल विष्कम्भ कितना है ? और कितना इस का परिक्षेप-परिधि-है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! सोलसजोयणसयसहस्साई चक्कवालविक्खंभेणं एगा जोयणकोडी-बाणउतिं
'कालोय णं समुदं पुक्खवरवरेणाम दीवे' त्याह
ટીકાર્ય–કાલેદધી સમુદ્રને ચારે બાજુએથી ઘેરીને રહેલ પુષ્કરવર દ્વીપ નામને દ્વીપ છે. આ દ્વીપ ગોળ છે. તેને આકાર વલયને જે આકાર હોય छ तेव। छ. 'तहेव जाव समचक्कवालसंठाणसंठिते नो विसमचक्कवालसंठाणસંદિg' આ સંબંધમાં જે પ્રમાણે દ્વીપના સંબંધમાં કહેવામાં આવેલ છે. એજ પ્રમાણે આ દ્વીપ પણ સમચકવાલ સંસ્થાનવાળે છે. વિષામચક્રવાલ સંસ્થાનવાળો नथी. 'पुक्खरवरेणं भंते ! दीवे केवइयं चक्कवालविक्खंभेणं केवइयं परिक्खेवेणं पण्णत्ते' ३ मावन् १७४२वीपन या विमा विस्तार पाणी छ ? मने તેને પરિક્ષેપ–પરિધિ કેટલું છે. આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે छ -'गोयमा ! सोलस जोयणसयसहस्साई चक्कवालविक्खंभेणं एगा जोयणकोडी
જીવાભિગમસૂત્ર