Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू. ९८ मनुष्यक्षेत्रनिरूपणम् अउणपण्णे' हे गौतम ! पंच चत्वारिंशद् योजनशतसहस्राणि ४५०००० आयामविष्कम्भाभ्याम् एका योजनकोटिः यावद् आभ्यन्तरपुष्करार्धपरिरयस्तावत्स भणितव्यः तथा च एका योजनकोटी द्वाचत्वारिंशच्छत सहस्राणि त्रिंशतसहस्राणि द्वे योजनशते एकोनपश्चाशे किश्चिद्विशेषाधिके परिक्षेपेण प्रज्ञप्तम् । तत्प्रमाणपरिमितं मानुषक्षेत्रम् । मानुष्यक्षेत्रनामकरणे हेतुं पृच्छति-‘से केणद्वेणं भंते ! एवं वुच्चइ माणुसखेत्ते २' तत्केन कारणेन भदन्त ! मानुषक्षेत्र २ इत्येवमुच्यते इति प्रश्नः भगवानाह-'गोयमा ! माणुसखेत्ते णं तिविहा मणुस्सा परिवसंति' मनुष्यक्षेत्रे त्रिविधा लोका वसन्ति । ते के तत्राह-'तं जहा' कम्मभूमगा-अकम्मभूमगा अंतरदीवगा' कर्मभूमकाः कर्मभूमौ जाताः १ अकर्मकाः २ अन्तद्वीपकाः अन्तरद्वीपे जाताः । अन्यच्च मनुष्याणां जन्ममरणश्चात्रैव क्षेत्रे न तद्वहिरिति निश्चितं, 'से तेणटेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ माणुसखेत्ते २' तत्तेनार्थेनैव मुच्यते मानुषपण्णे' हे गौतम ! मनुष्यक्षेत्र की लम्बाई चौडाई ४५ लाख योजन की है और आभ्यन्तर पुष्करार्द्ध की जितनी परिधि है उतनी इसकी परिधि है । आभ्यन्तर पुष्कराध की परिधि १४२३०२४९ एक करोड बयालीस लाख तीस हजार दो सौ उनपचास योजन की है यही इस की परिधि का प्रमाण है 'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ माणुसखेत्ते २' हे भदन्त ! इसका 'मानुषक्षेत्र' ऐसा नाम किस कारण से हुआ है ? 'गोयमा ! माणुसखेत्ते णं तिविधा मणुस्सा परिवसंति' हे गौतम ! मनुष्य क्षेत्र में तीन प्रकार के मनुष्य रहते हैं-'तं जहा' जैसे 'कम्मभूमगा, अकम्मभूमगा, अंतरदीवगा' कर्मभूमक १ अकर्मभूमक २ और अन्तरद्वीपक 'से तेणटेणं एवं वुच्चइ माणुस खेत्ते २' इस कारण से हे गौतम! मानुषक्षेत्र का नाम 'मानुषक्षेत्र' ऐसा कहा पुक्खरद्ध परिरओ से भाणियव्वो जाव अउणपन्ने' हे गौतम ! मनुष्य क्षेत्रनी લંબાઈ પહોળાઈ ૪૫ પિસ્તાલીસ લાખ જનની છે. અને આભ્યન્તર પુષ્કરાધની જેટલી પરિધિ છે એટલી જ તેની પરિધિ છે. આભ્યન્તર પુષ્કરાની પરિધિ ૧૪૨૩૦૨૪૯ એક કરોડ બેંતાલીસ લાખ ત્રીસ હજાર બસો ઓગણ ५यास योनी छे. सेना प्रमाण मनुष्यक्षेत्रनी परिधिनु छ. 'से केणठेण भंते ! एवं बुच्चइ माणुसखेत्ते माणुसखेत्ते' हे भगवन् ! २॥ क्षेत्रनु नाम 'मानुष क्षेत्र में प्रमाणे शा ४।२९४थी थये छ ? 'गोयमा ! माणुसखेत्तेणं तिविधा मणुस्सा परिवसति' हे गौतम ! मनुष्य क्षेत्रमा ५४।२ना मनुध्या २९ . 'तं जहा' २ ॥ प्रमाणे छे. 'कम्मभूमगा अकम्मभूमगा अंतरदीवगा' भभूम४ १ २५ भूम४ २ मने मत२ द्वी५४ 3 'से तेणठेण एवं वुच्चइ
જીવાભિગમસૂત્ર