Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१३६०
सपर्यवसितस्याऽज्ञानिनो जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् जघन्यसम्यग्दर्शनकालस्यैतावन्मात्रत्वात् । ' उक्को सेणं छावट्ठि सागरोवमाई साइरेगाइ' उत्कर्षेण षट् षष्टिः सागरोपमाणि सातिरेकाणि, इतोप्यूर्ध्वं सम्यदर्शनप्रतिपातेऽज्ञानभावात् इति ।
जीवाभिगमसूत्रे
'अप्पाबहु' अल्पबहुत्वम् ज्ञानाऽज्ञानिनां कतरेभ्यः कतरेऽल्पा बहुकावेति प्रश्नः ? गौतम ! 'सव्वत्थोवा नाणी' सर्वस्तोका ज्ञानिनः 'अण्णाणी अनंतगुणा' अज्ञानिनोऽनन्तगुणाः निगोदजीवाऽपेक्षया । पुनद्वैविध्यम्- ' अहवा दुविहा सव्व जीवा पन्नत्ता' अथवा - द्विविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - 'सागारोव उत्तायअणागारोवउत्ताय' साकारोपयुक्ताश्चाऽनाकारोपयुक्ताश्च । 'संचिद्वणा - अंतरं च जहन्नेणं-उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं' द्वयोरपि काय स्थिति:- अन्तरञ्च जघन्येनो
उत्कृष्ट कुछ
है सो वह यहां जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का और अधिक ६६ सागरोपम का है ।
अल्पबहुत्व का कथन - हे भदन्त ! ज्ञानी और अज्ञानी जीवां में कौन जीव अल्प हैं ? और कौन जीव बहुत हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - हे गौतम ? सब से कम ज्ञानी जीव हैं और अज्ञानी जीव इनकी अपेक्षा अनन्तगुणें अधिक हैं। क्योंकि अज्ञानियों में निगोद जीवों का भी अन्तर्भाव हो जाता है । 'अहवा दुविहा सव्व जीवा' अथवा समस्त जीव दो प्रकार के इस प्रकार से भी है- ' सागरोवउत्ता य अणागारोवउत्ता य' एक साकारोपयुक्त और दूसरे अनाकारोपयुक्त 'संचिणा अंतरं जहन्नेणं उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं' इन दोनों की कायस्थिति और अन्तर जघन्य से एवं उत्कृष्ट से एक २ છે. તેમનું અંતર હોય છે. તે તે અહીંયાં જઘન્યથી એક અંતમુહૂનું અને ઉત્કૃષ્ટથી કઇક વધા૨ે ૬૬ છાસઠ સાગરોપમનુ છે.
અલ્પબહુત્વનું કથન
હે ભગવન્ ? જ્ઞાની અને અજ્ઞાની જીવામાં કયા જીવા અલ્પ છે ? અને કયા જીવા વધારે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે હે ગૌતમ ! સૌથી ઓછા જ્ઞાની જીવ છે. તેના કરતાં અજ્ઞાની જીવા અનંતગણા વધારે छे. प्रेम - अज्ञानियामां निगोह लवोनी यशु समावेश या लय छे. 'अहवा दुविहा सव्वजीवा' अथवा साल आ प्रमाणे पशु मे रीतना था नय छे. 'सागारोवउत्ता य अणागारोवउत्ता य' मे४ साडीरोपयुक्त भने जील मना आरोपयुक्त संचिट्ठणा अंतरं जहणेणं उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्त' मा मन्नेनी કાય સ્થિતિ અને અંતર જઘન્યથી અને ઉત્કૃષ્ટથી એક એક અંતર્મુહનુ
જીવાભિગમસૂત્ર