Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४५ सर्वजीवानां त्रैविध्यनिरूपणम् १४११ 'अहवा सुहुमा असंखेज्जगुणा' एभ्यः सूक्ष्माः असंख्येयगुणाः। 'अहवा तिविहा सव्वजीवा पन्नत्ता-तं जहा सन्नी असन्नी नो सन्नी नो असन्नी' अथवा-पक्षान्तरे सर्वजीवा स्त्रिविधा भवन्ति तद्यथा संज्ञिनः समनस्काः १ अमनस्का ये तेऽसंज्ञिनः २ नो संज्ञिनो नो असंज्ञिनस्तु सिद्धाः ३ 'संन्नी भंते ! कालओ केवच्चिरं होई जहन्नेणं अंतोमुहुत्त-उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहुत्तं साइरेगे' संज्ञी खलु भदन्त जीव सिद्धों से भी अनन्तगुणे कहे गये हैं। इनकी अपेक्षा 'सुहुमा असंखेज्जगुणा' सूक्ष्म जीव असंख्यातगुणें अधिक हैं । क्योंकि बादर निगोद जीवों से सूक्ष्म निगोद जीव असंख्यातगुणें कहे गये हैं। ___ 'अहवा-तिविहा सव्व जीवा पण्णत्ता' अथवा-इस रीति से भी समस्त जीव तीन प्रकार के कहे गये हैं-'तं जहा-सण्णी असण्णी नो सण्णी नो असण्णी' जैसे-संज्ञी जीव, असंज्ञी जीव और नो संज्ञी नो असंज्ञी जीव जो जीव समनस्क हैं वे संज्ञी और जो अमः नस्क हैं वे असंज्ञी जीव हैं इन दोनों से जो विपरीत हैं-अर्थात् न संज्ञी हैं और न असंज्ञी हैं ऐसे वे सिद्ध जीव नो संज्ञी नो असंज्ञी जीव हैं । ___कायस्थिति का विचार-'सन्नी भंते ! कालओ केवच्चिरं होई' हे भदन्त ! संज्ञी जीव संज्ञी जीव रूप से कितने काल तक रहता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'जहन्नेणं अंतो० उक्कोसेणं सागरोवमसत. બાદર નિગદ છે સિદ્ધથી પણ અન તગણા વધારે છે. કેમકે બાદર નિગોદ ॐ सिद्धथी ५५ मनत वामां माया छे. तेन। ४२di ‘सुहुमा असंखेज्जगुणा' सूक्ष्म ७१ मन्यात पधारे छ. म मा४२ निगाह જેના કરતાં સૂક્ષ્મ નિગદ જીવે અસંખ્યાતગણા કહેવામાં આવેલા છે.
'अहवा तिविहा सव्व जीवा पण्णत्ता' अथवा मारीत ५५५ सा वो त्रय प्र४।२।। ४उवामां माता छ. 'तं जहा-सण्णी असण्णी नो सण्णी नो असण्णी' रम-संज्ञी १ २५सी ०१ मने ना सज्ञी असशी १२ જીવ સમનસ્ક છે તેઓ સંસી અને જે જ અમનસ્ક છે તે અસંજ્ઞી જીવ છે. આ બન્નેથી જે જુદા છે અર્થાત્ સંક્ષિ નથી તેમ અસંજ્ઞી પણ નથી. એવા એ સિદ્ધ જી ને સંજ્ઞી ને અસંજ્ઞી જીવ છે.
કાયસ્થિતિનું કથન 'सन्नी णं भंते ! कलओ केवच्चिरं होई' हुँ लगवन् सज्ञी १ सशी १ સંજ્ઞી પણાથી કેટલા કાળ પર્યન્ત રહે છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી हे छ -'जहण्णे णं अतोसुहुत्त उक्कोसेणं सागवमरोसय पुहुत्तं साइरेग' हे
જીવાભિગમસૂત્ર