Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१५४ जीवानां दशविधत्वनिरूपणम् १५३७
टीका-'तत्थ णं जे ते एवमाहंसु-दसविहा सव्वजीवा पन्नत्ता-ते णं एव. माहंसु, तं जहा-पुढवीकाइया-आउकाइया-तेउकाइया-वाउकाइया-वणस्सइकाइया वेइंदिया-तेइ दिया-चउरिदिया-पंचिंदिया-अणिदिया' तत्र जीवभेदप्रस्तावे खलु ये ते गणधरादय एवं वक्ष्यमाणं वच उक्तवन्तो दशविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः ते एव मुक्तवन्तः, तद्यथा-पृथिवीकायिकाः, अप्कायिकाः तेजस्कायिकाः वायुकायिकाः वनस्पतिकायिकाः द्वीन्द्रियाः त्रीन्द्रियाः चतुरिन्द्रियाः पञ्चेन्द्रियाः अनिन्द्रियाः इति । अथैषां कायस्थितिमाह-'पुढवीकाइए णं भंते ! पुढवीकाइय त्ति कालओ केवच्चिरं होइ' पृयिव्येव कायो यस्य स पृथिवीकायिक इति कालतः कियच्चरं कालं तिष्ठति ? भगवानाह-'गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं-उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं' गौतम ! जघन्येनान्तर्मुहूर्तम्-उत्कर्षेणाऽसंख्येयं कालम्, 'असं'तत्थणं जे ते एवमाहंसु दसविहा सव्वजीवा'-इत्यादि ।
टीकार्थ-किसी अपेक्षा जीव १० प्रकार के होते हैं-उनका अभिप्राय इस विषय में ऐसा हैं-'तं जहा'-जैसे-'पुढवीकाइया, आउकाइया, तेउकाइया, वाउकाइया, वणस्सइकाइया, बेइंदिया, तेइंदिया, 'चउरिं॰, पंचिंदिया, अणिदिया०' पृथिवीकायिक १ अप्कायिक २ तेजस्कायिक ३ वायुकायिक ४ वनस्पतिकायिक ५, दोइन्द्रिय ६, तेइ. न्द्रिय ७ चौइन्द्रिय ८ पश्चेन्द्रिय ९ और अनिन्द्रिय १०,
कायस्थिति विचार-'पुढवीकाइए णं भंते ! पुढवीकाइयत्तिकालओ केवच्चिरं होइ' हे भदन्त ! पृथिवीकायिक पृथिवीकायिक रूप से काल की अपेक्षा कब तक रहता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! 'जह० अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं असंखेज्जाओ उस्सप्पि
'तत्थ ण जे ते एवमाहेसु दसविहा सव्वजीवा' त्यादि
ટીકાથ–કેઈ અપેક્ષાથી સઘળા જીવો ૧૦ દસ પ્રકારના કહેવામાં આવેલ छ. तमनी मान्यता । समयमा प्रमाणे छे. 'तं जहा' रेम- पुढवी काइया, आउकाइया तेउकाइया वाउकाइया वणस्सइ काइया वेइंदिया तेइंदिया चरिंदिया पंचिंदिया अणिदिया' पृथ्वी यि १ मयि २, ते4ि3 वायु४ायि ૪ વનસ્પતિકાયિક ૫ બે ઈદ્રિય ૬ તે ઈદ્રિય ૭ ચો ઈદ્રિય ૮ પંચૅક્રિય ૯ અને અનીંદ્રિય ૧૦
કાયસ્થિતિનું કથન 'पुढवीकाइएणं भंते ! पुढवीकाइयत्ति कालओ केवच्चिरं होई' डे लगवन् ! पृथ्वी. કાયિક પૃથ્વીકાયિક પણાથી કાળની અપેક્ષાથી કેટલે કાળ રહે છે? ઉત્તરમાં પ્રભુ
छ 3-गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं असंखेज कालं असंखेज्जाओ उस्सजो० १९३
જીવાભિગમસૂત્ર