Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
११९४
जीवाभिगमसूत्रे उत्कर्षण पृथिवी कालः सूक्ष्मनिगोदस्याऽपि । 'अपज्जत्तगाणं सव्वेसिं जहन्नेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं' अपर्याप्तक सर्व पृथिव्यादिकायिकानां जघन्योस्कर्षाभ्यामन्तर्मुहूर्त स्थितिः नवरं-जघन्यादुत्कृष्टं शब्दमर्यादया यत्किञ्चिद्विशेषाधिकम् । 'पज्जत्तगाण वि सव्वेसिं जहन्नेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं' एवं पर्याप्तका अपि जघन्योत्कर्षाभ्यामन्तर्मुहूर्तस्थितिमन्तः (वैशिष्टयञ्चोत्कृष्टे)।
अथाऽन्तर-निरूपणम्-सुहुमस्स णं भंते ! केवइयं कालं अंतर होइ' सूक्ष्मस्य सूक्ष्म पृथिवी आदि जीवों की कायस्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट से असंख्यात काल प्रमाण यावत् असंख्यातलोक प्रमाण है इसी तरह की कायस्थिति का काल निगोद का भी है पृथिवीकायिक की कायस्थिति का काल उत्कृष्ट से इतना ही बतलाया गया है अतः सूत्रकार ने यहां 'सव्वेसिं पुढवीकालो' ऐसा कहा है 'अपज्जत्तगाणं सव्वेसिं जहण्णेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं, एवं पज्जत्तगाण वि सम्वेसिं जहण्णेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहत्त' हे गौतम ! जितने भी अपर्याप्त अवस्था वाले सूक्ष्म पृथिवीकायादिक जीव है उनकी कायस्थिति का काल जघन्य से भी अन्तर्मुहर्तका है और उत्कृष्ट से भी अन्तर्मुहूर्त का है इसी प्रकार से जितने भी पर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिक जीव है उनकी कायस्थिति का काल जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से भी एक अन्तर्मुहूर्त का है।
अन्तर कथन-'सुहुमस्स णं भंते ! केवतियं कालं अंतर होइ' हे વિગેરે ની કાયસ્થિતિ જઘન્યથી એક અંતમુહૂર્તની છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યાતકાળ પ્રમાણુની યાવત્ અસંખ્યાત લેક પ્રમાણની છે. આ જ પ્રમા ગેની કાયસ્થિતિને કાળ નિગોદનો પણ છે. પૃથ્વીકાયિકની કાયસ્થિતિને કાળ નિગોદને પણ છે. પૃથ્વીકાયિકની કાય સ્થિતિને કાળ ઉત્કૃષ્ટથી એટલેજ કહેવામાં मावस छे. तेथी सूत्र४२ महीयां 'सव्वेसिं पुढवीकालो' से प्रभारी इंस छ. 'अपज्जत्तागाणं सव्वेसिं जहण्णेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं, एवं पज्जगाण वि सव्वेसिं जहण्णेण वि उक्कोसेण वि अंतो मुहुत्तं' : गौतम ! माસક અવસ્થાવાળા જેટલા સૂમ પૃથ્વીકાયિક જીવે છે. તેમની કાયસ્થિતિને કાળ જઘન્યથી પણ અંતમુહૂર્તન છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ અંતમુહૂર્ત છે. એજ પ્રમાણે જેટલા પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક જીવે છે. તેમની કાયસ્થિતિને કાળ જઘન્યથી એક અંતમુહૂતને છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ એક અંતમુહૂર્ત છે.
જીવાભિગમસૂત્ર
