Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.५ सू.१३२ बादरादीनां स्थित्यादिनिरूपणम् १२१७ तिकाय प्रत्येकबादरवनस्पतिकायसूत्रेष्वपि उत्कृष्टा स्थिति दरपर्याप्तपृथ्वीकायसूत्रवदेव । सामान्यतो निगोदपर्याप्तस्यान्तर्मुहूर्तम् उभाभ्याम् जघन्योत्कृष्टाभ्याम् । बादरत्रसकायपर्याप्तस्यान्तर्मुहूर्तम् जघन्यतः, उत्कर्षेण सातिरेकं सागरोपमशतपृथक्त्वम् तच नैरयिकतियङ्मनुष्यदेवभवभ्रमणेन भवति इति ज्ञेयम् । एतेषां सर्वेषां संग्रहरूपेण मूलगाथा-'तहा असंखेज्जा उ०'तथाऽसंख्याता उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यः कालतः 'ओहेय' ओघे सामान्यस्य बादरस्यैतावत्कालपर्यन्तं स्थितिः 'बायर तरु अणुबंधो सेसओ वोच्छ' बादरतरु अनुबन्धः शेषतो वक्ष्यामि 'उस्सपि० अड्राइय पोग्गलाण परियट्टा' कालतोऽसंख्याता उत्सपिण्यवसपिण्यः क्षेत्रतोऽर्धतृतीयाः पुद्गलपरावर्ताः 'बेउदहि सहस्सा णं साहिया होति तसकाए' द्वे सागरोपमसहस्रे साधिके भवतः 'अंतोमुहुत्तकालो होइ अपज्जत्तगा सव्वेसिं' सर्वेषामपर्याप्तकानामुत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तस्थितिः । 'पज्जत्त बायरस्सय-बायरतसकाइयस्स वि' पर्याप्त बादरस्य च बादर त्रसकायिकस्याऽपि, 'एएसिं ठिई सागरोवमसयपुहत्तं साइरेगे' सर्वेषामेतेषां सातिरेकं सागरोपमशतपृथक्त्वम् 'तेउस्स संखराइंदिया तेजस्कायिकस्योत्कर्षतः संख्येयानि रात्रि दिवानि स्थितिः। 'दुविह णिओए मुहुत्तमद्धं-सेसाणं संखेज्जा वाससहस्सा य-सव्वेसिं' द्विविधानां निगोदानां सामान्यानां बादराणां च मुहूर्त भवस्थितिः शेषाणां सर्वेषां च कायस्थिति, बादर पर्याप्त पृथिवीकायिक के सूत्र में जैसी कही गई है वैसी ही है । समान्य से पर्याप्त निगोद की कायस्थिति जघन्य और उत्कृष्ट से एक अन्तर्मुहूर्त की है। बादर त्रस पर्याप्तक की कायस्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट से कुछ अधिक सागरोपमशतपृथक्त्व की है। यह कायस्थिति नैरयिकों के तिर्यग्योनिकों के, मनुष्यों के, एवं देवों के भवों में भ्रमण करने से सम्पन्न हो जाती है । इसी प्रकार इन सब की कायस्थिति को संग्रह करके प्रकट करने वाली ये 'तहा असंखेज्जा उ० ओहे य बायर तरु अणुबंधो सेसओ वोच्छ' इत्यादि संग्रह गाथाएं है। ઉત્કૃષ્ટ કાયસ્થિતિ બાદર પર્યાપ્તક પૃથ્વીકાયિકના સૂત્રમાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે. એ જ પ્રમાણેની સામાન્યથી પર્યાપ્તક નિગોદની કાયસ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી એક અંતમુહૂર્તની છે. બાદર ત્રસ પર્યાપ્તકની કાયસ્થિતિ જઘન્યથી એક અંતમુહૂર્તની છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી કંઈક વધારે સાગરોપમ શત પૃથકૃત્વની છે. આ કાયસ્થિતિ નિરયિકના નિયષ્યાનિકોના મનુષ્યના અને દેના ભામાં ભ્રમણ કરવાથી મળી જાય છે. એ જ પ્રમાણે આ બધાની કાયસ્થિતિનો સંગ્રહ કરીને બતાવવાવાળી આ પ્રમાણેની ગાથા છે.
'तहा असंखेज्जाउ० ओहेय बायर तरु अणुबंधो सेसओ वोच्छ' त्या जी० १५३
જીવાભિગમસૂત્ર
