Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.५ सू.१३१ सूक्ष्मपृथ्वीकायादीनामल्पबहुत्वम् १२०३ दात्, तदुक्तम्-प्रज्ञापनायां प्रथमे प्रज्ञापनाख्यपदे-पज्जत्तगनिस्साए अपज्जत्तगावक्कमति जत्थ एगो तत्थ नियमा असंखेज्जा' पर्याप्तकनिश्रया अपर्याप्तकाव्युत्क्रामन्ति यत्रैकस्तत्र नियमात्-असंख्येयाः। सूक्ष्मेषु पुनर्नाऽयं क्रमः पर्याप्ताथाऽपर्याप्तापेक्षया चिरस्थायिनः इति सदैव ते बहबो लभ्यन्ते तत उक्तं सर्वस्तोकाः सूक्ष्मा अपर्याप्तकाः तेभ्यः पर्याप्तक सूक्ष्माः संख्येयगुणाः। 'सव्वत्थोवा सुहुमा अपज्जत्तगा' सर्वस्तोकाः सूक्ष्मा अपर्याप्तकाः तेभ्यः 'संखेज्जगुणा पज्जत्तगा' संख्येयगुणाः पर्याप्तकाः 'एवं जाव सुहम णिगोया' एवं यावत्सूक्ष्मनिगोदाः पृथिवीकायादिभ्यो निगोदपर्यन्ते पर्याप्तापर्याप्तेषु अल्पवहुवम् । ___अथ सर्वेषां समुदितानां पर्याप्तापर्याप्तानां पञ्चमाल्पबहुत्वम्-'एएसि णं भंते ! मुहुमाणं सुहुमपुढवीकाइयाणं' एतेषां खलु भदन्त ! सूक्ष्मपृथिव्यप्तेजोवायुवनस्पतीनाम् 'जाव सुहुमणिओयाण य' यावत्सूक्ष्मनिगोदानां कतरेकतरेहै क्योंकि वहीं एक २ पर्याप्तक की निश्रा से असंख्यात अपर्याप्तकों का उत्पाद होता है प्रज्ञापना के प्रथम प्रज्ञापना नामके पद में ऐसा कहा है 'पजत्तगनिस्साए अपज्जत्तगा वक्कमंति जत्थ एगो तत्थ नियमा असंखेन्जा' परन्तु सूक्ष्मों में यह क्रम नहीं है इसलिये यहां ऐसा यह सूक्ष्म पर्याप्तकों का अल्पबहुत्व यावत् सूक्ष्म निगोद के पर्याप्तक और अपर्याप्तक विकल्प तक जानना चाहिये अब गौतम सूक्ष्म पृथिवीकायिक आदि में जो पर्याप्तक दशा और अपर्याप्तक दशा है उस सम्बन्ध में प्रश्न करते है ऊपर में जो पूछा गया है वह सूक्ष्म पर्याप्तक और सूक्ष्म अपर्याप्तक सामान्य दशा को लेकर पूछा गया है अब इस प्रश्न में वे प्रत्येक सूक्ष्म पर्याप्तक को और सूक्ष्म अपर्याप्तक की अवस्था को लेकर पूछ रहे हैं-'एएसि णं भंते ! सुहुमाणं અપર્યાપક અસંખ્યાગણું વધારે છે. કેમકે ત્યાં એક એક પર્યાપ્તકના આશ્રયથી અપર્યાપ્તકને ઉત્પાદ થાય છે. પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના પ્રજ્ઞાપના નામના પહેલા પદમાં से यु छ -'पज्जत्तगनिस्साए अपज्जत्तगा वक्कमति जत्थ एगो तत्थ नियमा असंखेज्जा' ५२तु सूक्ष्मामा मा म डरतेनथी. तेथी मडीया । સૂમ પર્યાપ્તકોનું અને સૂક્ષ્મ અપર્યાપ્તકનું અલપ બહત્વ યાવત્ સૂમ નિગોદના પર્યાપ્તકના કથન પર્યન્ત અહીયાં સમજી લેવું.
હવે ગૌતમસ્વામી સૂમ પૃથ્વીકાયિક વિગેરેમાં જે પર્યાપ્તક દશા અને અપર્યાપ્તક દશા છે તેના સંબંધી પ્રશ્ન કરે છે. ઉપર જે પ્રશ્ન પૂછેલ છે તે સૂમ પર્યાપ્તક અને સક્ષમ અપર્યાપ્તકની સામાન્ય અવસ્થાને લઈને પૂછવામાં આવેલ છે. હવે આ પ્રશ્નથી તેઓ પ્રત્યેક સૂક્ષ્મ પર્યાપ્તકની અને સૂક્મ અપयतिनी अवस्थाने शीन पूछे छे. 'एएसिणं भंते ! सुहुमाणं सुहुम पुढवी
જીવાભિગમસૂત્ર
