Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.५ सू.१२८ षइविधसंसारसमापन्नकजीवनिरूपणम् ११६७ इया' तत्र खलु ये ते तीर्थकरादय एवमुक्तवन्तः षडू विधाः संसारसमापनकाजीवास्ते एवं वक्ष्यमाणवच उक्तवन्तः, तद्यथा-पृथिवीकायिकाः, अपूकायिकाः, तेजस्कायिकाः वायुकायिकाः वनस्पतिकायिका स्त्रसकायिका जीवास्त एते षड्रविधा जीवाः प्रज्ञप्ताः इति । 'से किं तं पुढवीकाइया' अथ तत्र के ते पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकानां किं स्वरूपलक्षणमिति प्रश्नः ? भगवानाहगौतम ! 'पुढवीकाइया दुविहा पण्णता, तं जहा-सुहुमपुढवीकाइया-बायरपुढवीकाइया' पृथिवीकायिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः १
-पांचवी प्रतिपत्ति'तत्थणं जे ते एवमाहंसु छव्विहा संसारसमावण्णगा जीवा ते एवमाहंसु'-इत्यादि।
टीकार्थ-जिन्होंने इस पांचवीं प्रतिपत्ति में ऐसा कहा है-कि संसारी जीव छ प्रकार के हैं उन्होंने इस सम्बन्ध में ऐसा स्पष्टी करण किया-'तं जहा-पुढविकाइया, आउक्काइया, तेउ० वाउ० वणस्सइकाइया तसकाइया' पृथिवीकायिक, अप्कायिक, तेजस्कायिक वायुकायिक, वनस्पतिकायिक और सकायिक । इस प्रकार से ये ६ संसारी जीव हैं 'से किं तं पुढवि०' हे भदन्त ! पृथिवी कायिक का क्या स्वरूप है क्या लक्षण है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! पुढवी० दुविहा पण्णत्ता' हे गौतम ! पृथिवीकायिक दो प्रकार का कहा गया है तं जहा-जैसे-'सुहुम पुढविक्काइया बादर पुढविकाइया'
पायभी प्रतिपत्तिनो मार - 'तत्थणं जे ते एवमाहंसु छव्विहा संसारसमावण्णगा जीवा ते एवमाहंसु' ઈત્યાદિ
ટીકાર્ય–જેમણે આ પાંચમી પ્રતિપત્તિમાં એવું કહ્યું છે, કે–સંસારી છ છ પ્રકારના છે. તેમણે આ સંબંધમાં એવું સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે. “ जहा पुढविकाइया, आउक्काइया, तेउ, वाउ, वणस्सइकाइया तसकाइया' पृथिवी यि४, यि, ते४२४ायि४, वायुयि, वनस्पतिय४, सोयि, આ રીતે આ છ સંસારી જીવે છે.
से कि तं पुढविकाइया' हे भगवन 2वीय वार्नु शु १३५ છે ? અને તેનું લક્ષણ શું છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે'गोयमा ! पुढविकाइया दुविहा पण्णत्ता' है गौतम! पृथ्वीय मे प्रा२ना डपामा मावेस छ. 'तं जहा' सभडे-'सुहुम पुढविक्काइया बादर पुढविकाइया' सूक्ष्म पृथ्वीय मने मा४२ पृथ्वीयि तमा 'सुहुमपुढविकाइया दुविहा पण्णत्ता' सूक्ष्म पृथ्वीयि४ मे २॥ वामां
જીવાભિગમસૂત્ર