Surya Sahasra Nam Sangraha Trayam

Author(s): Dharmdhurandharsuri
Publisher: Jain Vidya Shodh Samsthan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004472/1

Page #1
zrI sUryasahasranAmasAhavayam saMzodhaka evaM saMpAdaka AcArya zrImad vijaya dharmadhuraMdhara sUri jI ma0

Page #2
OM hrIM zrIsarvatobhadrapArzvanathasvAmine namaH OM hrIM namo nANassa zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam racanAkAraH mahopAdhyAya zrI bhAnucandra jI.gaNI zrI hemavijaya jI gaNI AcArya zrI jinasena jI ____ saMzodhaka evaM saMpAdakaH AcArya zrImad vijaya dharmadhuraMdhara. sUri jI mahArAja prakAzaka: jaina vidyA zodha saMsthAna guru samudra smAraka, sarvatobhadra tIrtham / .... mu. po. ostarA, tahasIla: bhopAlagaDha . . - jilA: jodhapura (rAjasthAna) .

Page #3
// aha~ nmH|| guru Atma-vallabha-samudra-puNya-anekAMta smRti graMthamAlA kA 5vAM puSyaM pustaka kA nAma: zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam / racanAkAra: mahopAdhyAya zrIbhAnucandra jI gaNI, zrI hema vijaya jI gaNI, ___ AcArya zrI jinasena jii| saMzodhaka evaM saMpAdaka: AcArya zrImad vijaya dharmadhuraMdhara sUri jI mhaaraaj| prakAzana tithi: mAgha zuklA 13 / dinAMka: 4/2/2004 / vIra saMvat: 2530; vikrama saM0 2060 / (paMjAba kezarI gurudeva zrImad vijaya vallabha sUrIzvara jI mahArAja kA svargArohaNa svarNa jayaMti varSa / ) prakAzaka: jaina vidyA zodha saMsthAna guru samudra smAraka, sarvatobhadra tIrtham, ostarA (rAjasthAna) sarvAdhikAraH prakAzakAdhIna . mUlya: 35 rupye| prApti sthala: jaina vidyA zodha saMsthAna guru samudra smAraka, sarvatobhadra tIrtham mu0po0 ostarA, tahasIla- bhopAlagaDha, jilA: jodhapura, (rAjasthAna) pye| guru samudra-anekAMta Adarza TrasTa 19, rAjapatha sosAyaTI, pI0 TI0kaoNleja roDa pAlaDI ahamadAbAda- 380007 (gujarAta). . 2

Page #4
prastAvanA - A. vijaya municandra sUri mahopAdhyAya zrIbhAnucaMdragaNiviracita svopajJa TIkA sAthe sUryasahasranAma" graMtha prathama vakhataja prakAzita thai rahyo che. te ghaNo AnaMdano viSaya che. - virya zrutabhAskara AcArya pravara zrI dharmadhuraMdharasUri ma. sA. e A graMthanuM saMpAdana-saMzodhana karyuM che. A pUrve teozrIe 'saMtinAhacariya' jevA vizAla prAkRtabhASAnA apragaTa graMthane anekavidha prAcIna prationA upayogapUrvaka saMpAdita karelo che ane bIjI paNa apragaTa kRtio saMpAdita karI che. prastuta graMthanuM saMzodhana graMthakAranA ziSya upAdhyAya siddhicaMdrajI gaNivare karyuM che. emane potAnA gurunA jIvanane AvaratuM eka saMskRta padyakAvya (4prakAza, 750 padya) 'bhAnacaMdragaNicarita' paNa racyuM che. A caritramAM jaNAvyuM che ke - bAdazAha akabare brAhmaNo pAse sUryanA hajAra nAma mAMgyA. paNa teo ApI na zakayA. upAdhyAya bhAnucaMdrajIe ApyA. akabara kahe: 'mAre Ano abhyAsa konI pAse karavo ?' upAdhyAyaH 'brahmacArI, iMdriyavijetA hoya te adhyApanano adhikArI kahevAya.' akabaraH 'to Apaja mane bhaNAvo?, saMbhaLAvo,' Ama upAdhyAyajI pAsethI akabara sUryasahasranAmanuM niyamita 'zrImohanalAla da. desAie saMpAdita kareluM vistRta aMgrejI prastAvanA sAthe nuM A caritra vi. saM. 1997mAM siMdhI jainagraMthamAlAmAM prasiddha thayuM che. skaMdhapurANamAM sUryanA nAmo che. A prasaMga kAzmIramAM banyAnuM RSabhadAsa kavi "hIravijayasUrirAsa' kaDI 19mAM jaNAya che. - 3

Page #5
zravaNa karavA lAgyo. akabara roja savAre A nAmazravaNa sUrya-sanmukha aMjali joDI karato. A sUryanA sahastranAma jo ke A pUrve be-traNa sthaLethI prasiddha thayo che. paraMtu sUryanA 1044 nAma TIkA sAthe sarvaprathama ahIM prasiddha thai rahyo che. graMthakAra ane saMzodhakanuM jIvana-kavanA graMthakAranA jIvanavize. "bhAnucaMdracarita', hIravijayasUrirAsa", "sUrIzvara ane samrA. jenA paraMparAno itihAsa bhAga. 3. ane 'bhAnucaMdracaritranA prAraMbhamAM mohanalAla da. desAinA IMkSaiimIbhaziMjJakSa vageremAM apAyelI vigatonA AdhAre ahIM saMkSepamAM teozrInA ane upAdhyAya siddhicaMdrajInA jIvana-kavanA vize vigato joie. siddhapuramAM rAmajI nAmanA vepArI zeTha rahetA. emanA dharmapatnI rAmAdee eka rAtre svapnamAM siMhane joyo. zeThANI prasanna thayA. emanI kukSImAM koi AtamapaMkhIe mALo bAMdhyo hoya evuM emane lAgavA mAMDayuM. pUrA samaye eka putrane janma Apyo. nAma bhANajI pADavAmAM AvyuM. bhANajInA moTA bhAinuM nAma raMgajI hatuM. '. jainaparaMparAno itihAsa bhAga-2/ pR0781mAM sUrIzvara ane samrATu' pRo 150mAM dara ravivAre sAMbhaLato, ema lakhyuM che. paraMtu sUryasahasranAmastotranA aMte pratyahaM kRNoti' spaSTa lakhyuM che. . AtmAnaMda' hiMdI mAsika varSa 4, aMka 9mAM ane "bhAnucaMdragaNicarita'nA pariziSTa 1mAM sUryasahasranAma prasiddha thayA che. ane (gujarAtI artha sAthe) vApI jainA yuvaka maMDala dvArA vi. saM. 1998mAM prasiddha thayela che. *. muni zrI vidyAvijayaracita A graMtha "yazovijaya graMthamAlA' taraphathI vi.saM. 1989mAM pragaTa thayela che. * tripuTI ma. racita A graMtha "cAritra smAraka graMthamAlA' taraphathI vi. saM. 2020mAM prasiddha thayela che. AcArya bhadrasena sUrijInA prayAsathI AnA bhAga 1.2.nuM punarmudraNa thayuM che. bhAga 3nuM cAlu che.

Page #6
ekavAra paMnyAsa sUracaMdra gaNivara siddhapura padhAryA. tyAre bhANajInI vaya 10 varSanI hatI. moTAbhAi sAthe bhANajI upAzraya gayo. vaMdanAdi karyA, paMnyAsajIe dharmano upadeza Apyo. pUrvajanmanAM saMskAronA kAraNe banne bhAionA haiyA vairAgyanA raMge raMgAvA mAMDayA. keTaloka samaya paMnyAsa sUracaMdragaNivara sAthe rahI tAlIma prApta karI. banneno prabala vairAgya joi mAtA, pitAe mahotsava pUrvaka dIkSA apAvI. banne bhAIonA nAma muni raMgacaMdra vijaya ane muni bhAnucaMdra vijaya jAhera thayA. banne munio medhAvI ane mahenata hatA. thoDAsamayamAM ghaNA zAstrono abhyAsa karyo. keTalAka mumukSuone dIkSA ApI ziSya banAvyA. vaDiloe yogodvahana karAvyA, gaNi ane paMnyAsa pade ArUDha karyA. vi. saM. 1639mAM jagadgara gujarAtathI phatehapurasikI padhAryA tyAre muni raMgacaMdrajI ane muni bhAnacaMdrajI paNa sAthe hatA. vi. saM. 1640mAM phatehapura sikImAM thAnamala zeThe karelA. pratiSThA-mahotsava prasaMge jagadgurue munibhAnucaMdrajIne paMnyAsapade ArUDha karyA. jagannura hIrasUrIzvarajIne dilhIthI vihAra karavAno thayo. tyAre akabara bAdazAhane pratibodhavA mATe upAdhyAya zAMticaMdrajI, paMnyAsa bhAnacaMdrajI gaNi vagerene potAnA pratinidhi tarIke mUkIne gayelA. e pachI upAdhyAyajIne paNa vihAra karavAno thayo. tyAre paMnyAsa bhAnucaMdragaNi ane emanA vidvAna ziSyapaMnyAsa siddhicaMdragaNi va. jagadgurunA. pratinidhi tarIke dilhImAM rahelA. upAdhyAya bhAnacaMdrajI akabaranI sabhAmAM niyamita jatA. bAdazAhanI dharmasabhAmAM teo 140mAM naMbaranA sabhAsada - 5

Page #7
hatA. ema 'sUrIzvara ane samrA" (pR.145) mAM jaNAvyuM che. upAdhyAyajI pratye bAdazAhane mAna ane zraddhA hatA. mAthuM duHkhavA AvyuM tyAre bAdazAhe upAdhyAyajIno hAtha mAthe mukAvyo hato. ane duHkhAvo dUra thayela. upAdhyAyajIne ratnajaDita bAjoTha upara birAjamAna karAvI emanA mukhethI roja akabara sUryasahasranAma sAMbhaLato. akabara ane jahAMgIranA zAsanakAlamAM tevIsa varSa sthiratA. daramyAna upAdhyAya bhAnucaMdrajIe mogala darabAramAM zAsanaprabhAvanAnA ghaNA viziSTa kAryoakabara pAse karAvyA che. te mukhya-mukhya A pramANe-- gujarAtanA subA mirajhA ajitakokAe jAmanagaramAM rAjA jAmane jItI lai tenA mANasone keda karyAnA samAcAra maLatAM upAdhyAyajIe bAdazAhane kahyuM, 'A baMdIjanone choDIdo.' akabara kaheH 'mAtra baMdIjanoja zA mATe ? Akho saurASTra tamane ApyuM. tarataja pharamAna upara sahI sikkA paNa karI dIdhA. lAhoramAM saMghanA lokone mATe ArAdhanA karavA upAzraya hato nahIM. AthI upAdhyAyajI koi gRhasthane tyAM utarelA. teo zrInA jANamAM AvyuM ke saMghanA AgevAno upAzraya banAvavA Atura che. paraMtu yogya jagyA maLatI nathI. eka divase upAdhyAyajI akabara pAse niyata samaya karatAM moDA pahoMcyA. akabare moDA AvavAnuM kAraNa pUchayuM. upAdhyAyajIe kahyuM: 'ahiM koi upAzraya che nahIM. ame utaryA chIe te jagyA sAMkaDI che. vaLI jagyAno mAlika barAbara anukUla nathI. vaLI e sthAna paNa dUra che. A-badhA juo "Aine akabarI (pRo 1, 538, 547) tathA jaina sAhityano saMkSipta itihAsa,

Page #8
kAraNosara huM ciMtAgrasta banelo A kAraNe AvavAmAM moDuM thayuM che. akabara kaheH "are ! emAM muMjhAvavAnI zI jarUra che? ahIM ATalA badhA makAno che. je joie te laI lo.'upAdhyAyaH 'saMghane jagyA joie che, makAna nahIM.' Ama joitI jagyA maLI gai. e jagyA upara vIsa hajAranA kharce upAzraya ane zAMtinAthabhagavAnanuM jinAlaya banyA. lAhoramAM saMvat 1648-49mAM zAhajAdA jahAMgIranI bIbIe eka bAlakIne janma Apyo. lokoe kahyuM: 'A kanyAno janma mUlanakSatramAM thayuM che, mATe A anarthanuM mUla che. mATe A viSakanyAne mArI nAkho." bhAnacaMdrajInI salAha mAMgavAmAM AvI, tyAre teoe kahyuM: 'aSTotarazatA zAMtisnAtra bhaNAvavAthI badhI azAMtio TaLI jAya che. 'kanyAne mArazo nahIM.' A pachI ThATha-mATha pUrvaka pUjana bhaNAvavAmAM AvyuM. zAMtisnAtra abhiSeka jala bAdazAha ane zAhajAdAe AMkhe lagADayuM. janAnakhAnAmAM paNa mokalavAmAM AvyuM. amaMgalanI AzaMkA nirmaLa banI. eka atimahattvanuM kAma paMnyAsajIe karyuM te zatruMjaya mahAtIrtha upara levAto kara dUra karavAnuM. kAzmIramAM cAlIsa gAunA gherAvAmAM AvelA jaina laMkAtaLAvanA kAMThe jayAre , paDAva hato, ThaMDI atizaya pramANamAM paDatI hatI, tyAre sagaDI vagereno upayoga nahiM karatAM upAdhyAyajIne garamAvA. mATe rAjAe zAla dhAbaLA vagere svIkAravA kahyuM tyAre taka joine bhAnacaMdrajIe kahyuM ke "amane zAla-dhAbaLA karatAM vadhu garamAvo dharmanA kAryo dvArA thAya che. akabara kaheH 'bolo, dharmanuM zuM kAma karavuM che ?" e vakhate zrI bhAnucaMdrajIgaNinI preraNAthI zatruMjaya

Page #9
karamocana uparAMta zatruMjaya upara navA jinAlaya banAvavAno pratibaMdha vikrama saM. 1647mAM uThAvI lIdho. eTaluM ja nahi paMnyAsajInI preraNAthI zatruMjaya tIrtha jagadguru hIrasUrIzvarajI mahArAja sAhebane akabare bheTa karyuM. A maMgala ghaTanA vi. saM. 1649 vaizAkha sudi 10 nA banI. prastuta graMthanA prAraMbhamAM zloka8 uparokta karamukti uparAMta mRtadhana (apatriyAnuM dhana)ane "jIjIA vero (hiMduo uparano vizeSa kara) levAnuM baMdha karAvyAno ullekha che. AvijayasenasUrinA guNa-gAna paMnyAsajI akabara pAse avAranavAra karatA rahetA. AthI akabarane teozrInA darzana karavAnI bhAvanA thai. zeTha durjanazalya paNa AcArya vijayasena sUrijIne bolAvavA bhalAmaNa karI. ane bAdazAhanI vinaMtIthI AcAryazrI padhAryA. AcAryazrIno paricaya thatAM akabarane lAgyuM ke A to gura karatAM savAyAM che. AthI bAdazAhae AcAryazrIjIne savAi hIra'nuM biruda ApyuM. paMnyAsa bhAnacaMdrajIne upAdhyAya pada ApavA vinaMti akabare karI. ane AcArya vijayasenasUrijInA varada haste paMnyAsa bhAnucaMdrajIne vi.saM. 1648mAM upAdhyAyapada pradAna karavAmAM AvyuM. upAdhyAya bhAnucaMdrajI upara gagurune ghaNuM vAtsalya hatuM. jagadgurue muni bhAvacaMdra ane muni siddhicaMdra vi. ne bhAnucaMdrajInA ziSya tarIke gujarAtamAM dIkSA ApI lAhora mokalyA hatA. kuzAgrabuddhivAlA zrI bhAnucaMdrajIne jagadgurue 'prajJa'nuM biruda paNa ApyuM hatuM. bAlamuni siddhicaMdrane hIrasaubhAgyakAvyamAM jaNAvyuM che ke siddhAcalayAtrAmATe pahelA 1 dInAra, pachI 5 mahamudrikA e pachI 3 mahamudrikA kara hato. je A prasaMge dUra thayo, 8

Page #10
akabare khuphAma (asAdhAraNa buddhivAlA) evuM biruda ApeluM. bAdazAha jahAMgIre paNa "nAhirajahAM biruda ApeluM, paNa e badhuM jANItuM nathI. prastuta graMthamAM ane anya graMthamAM paNa siddhicaMdrajI nA A khuphahama birudano ullekha karyo che. bAlamuni atyaMta rUpavAna hatA. - vi. saM. 1652 bhAdaravA sudi 11nA jagadguruno unA mukAme svargavAsa thayo. tyAre upAdhyAya bhAnacaMdrajInI preraNAthI akabare samAdhisthAna mATe 10 vIghA jamIna ApelI. Aje paNa unA-ajArA vacce nadIkAMThe AveluM A sthAna zAhabAda tarIke jANItuM che. emAM jagadgara ane emanA paTTadharo vagerenI pAdukAo yukta samAdhisthalo vidyamAna che. akabare enA jIvana daramyAna ghaNI musApharI karI che. saMtsagapremI hovAthI-bhAnucaMdrajIne e avazya sAthe rAkhato. AmAM ghaNI vakhata kaSTo sahana karavA paDatA paNa upAdhyAyajIne mana jagadgurunI AjJAnuM pAlana ane zAsanaprabhAvanAnA kAryanuM ja mahattva hatuM. kaSTo hasatAM mukhe sahana karatA ane sAdhujIvananA AcAramAM custa rahetA. kAzmIrathI pAchA pharatApIrapaMjAbanI ghATIno rasto lIdhelo. ubaDa-khAbaDa raste tIkSNa pattharoM uparathI cAlavAnA kAraNe baMdhA munirAjonA pagamAM cIrA paDayA. lohI vahevA lAgyuM. paraMtu vAhana vAparavAnI bAdazAhanI vinaMti svIkArI nahIM. AthI akabare thoDA divasa pravAsa sthagita karyo. munionA. paga sArA thayA pachI AgaLa vadhyA. banapura paNa upAdhyAya bhAnucaMdrajI sAthe hatA. nagarane bhaktAmarastotravRttimAM aMte ane jinazataka TIkAnA aMte jahAMgIre 'nAdIrajahAM upanAma ApyAno ane jinazataka TIkAmAM prAraMbhamAM ane sUktiratnAkaranA aMte jahAMgIra pasaMda" nAma ApyAnuM siddhicaMdrajI pote jaNAve che. 9.

Page #11
lUMTavAnA kAryathI bAdazAhane emane aTakAvyo hato. eTaluM nahiM paraMtu bahanapuramAM zrIbhAnacaMdrajInA upadezathI cAra jinAlaya, nUtana upAzraya AdinuM nirmANa thayuM hatuM. AgrAmAM ciMtAmaNI pArzvanAtha bhagavAnanuM jinAlaya upAdhyAya bhAnucaMdrajInA upadezathI banyuM. enA nibhAva mATe akabare rozanamohallo Apelo. vi. saM. 1647mAM subA ajItakokAno putra khurame zatruMjaya talATInuM jinAlaya toDayuM ane girirAja upara makhya jinAlayane saLagAvavA cAre tarapha lAkaDA goThavyA. AcArya vijayasena sUrijIe A samAcAra tarata dilhI pahoMcADayA. paMnyAsa siddhicaMdrajIe tarata bAdazAha pAsethI pharamAna lakhAvI A akAryane aTakAvI dIdhuM. upAdhyAya bhAnucaMdra ane upAdhyAya siddhicaMdra guraziSyanI joDalIe mogala darabAramAM be dazakA jevo dIrghakAla vitAvI ghaNI zAsana-prabhAvanA karI che. siddhicaMdrajI paNa gurunA jevA vidvAna hatA ane 'kAdaMbarI" jevA saMskRta sAhityanA praziSTa graMthanI TIkA A guru-ziSyanI joMDalIe karI che. kAdaMbarInI racanA. 'bANa paMDite ane enA putre karI che. pitA-putrakRtinI TIkA guru-ziSya karI. kevo yogAnuyoga ! Avo ja bIjo yogAnuyoga e paNa che ke guru upAdhyAya bhAnacaMdrajIe potAnA moTA bhAi sAthe bAlavaye dIkSA. lIdhI. eja rIte siddhicaMdrajIe paNa potAnA jayeSTha baMdhu bhAvacaMdrajI sAthe bAlavayamAM saMyamajIvana prApta karyuM. upAdhyAya bhAnucaMdrajI adhyApana kArya paNa karyuM che. akabaranA putro jahAMgIra ane dAnI Alane jainadharmano paricaya karAvyo. zeTha abdula phajhalane "dhadarzananuM '10

Page #12
adhyayana karAvyuM. (bhAnucaMdracarita 2160). upAdhyAya siddhicaMdrajI siddhicaMdra munimAM vaDo jima magadalamAM siMha | jeNe jahAMgIranAra dekhatAM, rAkhI suMdara lIha || . (hIravijayasUrirAsa pR. 185) bApa karatAM beTA savAyA nIkale tema guru karatAM ziSya savAyA nIkale evA ghaNA prasaMgo banyA che. bAlyavayamAM jagadgaranA hAthe rajoharaNa meLavI banne baMdhuo AgrAmAM guru upAdhyAya bhAnucaMdrajI pAse pahoMcI gayA. rUpALA ane nAnakaDA siddhicaMdrajI upara akabaranuM putravat vAtsalya rahyuM che. khurUhamanI padavI paNa akabare emane ApI che. tIvamedhAzaktivALA siddhicaMdajI zatAvadhAnI hatA. jevA medhAvI hatA evAja saMyamanA khapI hatA. vi. saM. 1672mAM bAdazAha jahAMgIre kahyuM keH 'tamArA jevA yuvAna ane rUpAlA vyaktie sAdhujIvananA kaSTo zA mATe sahevA joie ? tamane pAMca sau ghoDesavAranuM nAyakapada ane khUbasUrata kanyA ApuM.' siciMdrajIe rokaDuM parakhAvyuM keH 'moTuM sAmrAjaya Apo to paNa saMyama na choDuM." jahAMgIra nArAja thayo to munizrI AgarA choDI mAlapura cAlyA gayA. Akhare jahAMgIrane bhUla samajAtAM mAnabhera pAchA teDAvyA. siddhicaMdrajI SaDradarzananA jANakAra to hatA ja. uparAMta phArasI bhASAnuM jJAna uDuM hatuM. phArasI bhASAnuM adhyApanakArya paNa emane karAvyuM che. burkAnapuramAM 32 corone mArI nAkhavAnA che. e samAcAra maLatAMja dayAnA sAgara siddhicaMdrajIe bAdazAhapAsethI pharamAna meLavI te corone abhayadAna apAvyuM hatuM. e rIte eka lADavaNikane paNa hiAthInA pagataLe kacaDAvavAno hukama rada karAvelo. A vaNipha zrImAlI jayadAsa japAe pachI burkAnapuramAM bhavya jinAlaya

Page #13
banAveluM. bAlavayamAM siddhicaMdrajIe akabaranI sabhAmAM avadhAna karI saune prabhAvita karelA. bhAnucaMdracaritramAM siddhicaMdrajIe pote karelA abhyAsanI vigata ApI che. pAtaMjalamahAbhASya, naiSadhakAvya, tattvaciMtAmaNi, kAvyaprakAza vagere uparAMta chaMda, nATaka vagere nA zAstrono TUMka samayamAM abhyAsa karyo. akabare kahyuM: 'phArasIbhASA paDho munizrIe phArasIno paNa evo saMgIna abhyAsa karyo ke e bhASAmAM nipuNa banyA. pratiSThAo, dIkSAo guru-ziSyanI joDalIe karelA pratiSThAdi kAryonI vigata A pramANe maLe che. mAlapuramAM zrIsumatinAtha jinAlayanI pratiSThA, jagadgurunA caraNapAdukAnI pratiSThA, (vi.saM. 1672). bIjI paNa nava pratiSThAo temanA hAthe thai. vi. saM. 1673mAM jAloramAM 21.bhAi, bahenone dIkSA ApI. AcArya zrIvijayasenasUrijInA svargavAsa pachI tapagacchanA be phAMTA paDacA tyAre A guru-ziSya vijayAnaMdasUrinA pakSe rahyAM. AcArya vijaya tilakasUrijInA AcArya padavI sAthe paMnyAsa siddhicaMdrajIne upAdhyAya pada vi. saM. 1673mAM ApavamAM AvyuM. upAdhyAya bhAnucaMdrajI vi. saM. 1639mAM jagadguru sAthe mogaladarabAramAM pahoMcyA. tyArathI vi. saM. 1662mAM akabaranA svargavAsa sudhI rokAyA. e pachI bAdazAha jahAMgIranI saMmati meLavI gujarAta tarapha vihAra karyo. punaH jahAMgIranI vinaMtithI vi. saM. 1669mAM AgrA padhAryA..cAra varSa bAda vi. saM 1673mAM mAravADa tarapha vihAra karyo. pharI vi. saM. 1676mAM AgrA padhAryA. A vakhate jahAMgIre akabaranA jUnA pharamAno ke jemAM karamAMthI, dharmasthAnarakSA, 12

Page #14
ahiMsApAlananA hukamo hatA. te tAjA karI ApyA. amAripAlanamAM ekamAsano vadhAro paNa karI Apyo. baMnne gura, ziSyanA janma saMvata ane dIkSA saMvat maLatAM nathI. paNa vi. saM. 1640mAM paMnyAsapada meLavanAra bhAnacaMdrajI vi. saM. 1722 pachI svargavAsa pAmyA che. evuM tripuTI mahArAjanuM anumAna che. A anumAna sAcuM hoya to. teo zatAdhika varSAyu hovA joie. zrImohanalAla dalIcaMda desAinuM anumAna che ke upAdhyAya bhAnucaMdrajInuM vi. saM. 1699 pUrve svargagamana thayuM haze. kemake A varSamAM siddhicaMdrajI eka saMghamAM joDAyA e vakhate emanA guru mahArAja sAhebano ullekha nathI. guraparaparA graMthakArazrI ane saMzodhakazrI guru-ziSya che. teonI guruparaMparA A pramANe maLe che. bhagavAna mahAvIra prabhunI 55mI pATe tapagacchamAM AcArya hemavimalasUri thayA. lokAgacchanA jIvAjInA ziSya hAnA RSi vagere mUrtipUjaka saMpradAyamAM satya jaNAvavAthI potAnA pakSa choDI AcArya hemavimalasUrijI pAse saMvegI dIkSA svIkArI. - 1 AcArya hemavimalasUrijIe teone potAnA ziSya kuzalamANikyanA ziSya muni sahajakuzala banAvyA. AcArya sahajakuzala jI (hAnA RSi) nA ziSya sakalacaMdra upAdhyAya thayA. zrI sakalacaMdrajI ane emano parivAra vidvAnonI khANa hovAthI, emanA parivAramAM AcArya vijayadAnasUrijI mahArAje "sarasvatIkuTuMbanuM biruda ApyuM hatuM. upAdhyAya sakalacaMdrajInA ziSya paMnyAsa sUracaMdragaNi. temanA ziSya upAdhyAya bhAnacaMdra gaNi, temanA ziSya

Page #15
upAdhyAya siddhicaMdra gaNi. upAdhyAyazrI bhAnucaMdrajIno ziSya parivAra " kavi RSabhadAse vi.saM. 1685mAM racelA 'hIravijayasUrirAsa'mAM lakhela che ke upAdhyAyajIne 80 ziSyo hatA. temAMthI 13 paMnyAsapadArUDha hatA. badhAnA nAma maLatA nathI. je maLe che te A pramANe cheH 1. udayacaMdra 2. bhAvacaMdra3, siddhicaMdra 4. devacaMdra 5. vivekacaMdra 6, RddhicaMdra 7. sumaticaMdra 8. hIracaMdra 9. somacaMdra 10. hIracaMdra 11. sukhacaMdra 12. kuzalacaMdra 13. amaracaMdra 14. zivacaMdra 15. labdhicaMdra upAdhyAya bhAnacaMdrajInI eka ziSya paraMparA A pramANe maLe cheH upAdhyAya bhAnucaMdra jI- bhAvacaMdrakanakacaMdra- kapUracaMdra- mayAcaMdra- bhakticaMdra- udayacaMdrauttamacaMdra-zivacaMdra. siddhicaMdrajI laghuzAMtinI TakAM laghuziSya kapUracaMdranA adhyayana mATe racyAnuM jaNAve che. emanA eka anya ziSyanI paraMparA A pramANe maLe cheH upAdhyAya siddhicaMdraamIcaMdra- guNacaMdra- goviMdacaMdra.emanA anya ziSyo viSe vigato maLI nathI. . sarasvatI devInI kRpA A paraMparA upara sArI utarelI. A baMnne guru-ziSyoe paNa suMdara sAhitya sarjana karyuM che. sAhityasarjananI upalabdha vigato A pramArge che. upAdhyAya zrIbhAnucaMdragaNikRta graMtho. 1. ratnapAla kathAnaka mohanalAla desAI jaNAve che ke A saMskRtakathAmAM tarasyAne pANI ApavAthI thatA lAbhanI vAta jaNAvI che. udayapuranA yati vivekavijayanA bhaMDAramAM 1662mAM mAlapuramAM. lakhAyelI AnI prata che. buhabaranA riporTa IMIMI(i. saM. 1872-73mAM) paNa Ano ullekha che. 14

Page #16
2. vasaMtarAja zakunazAstravRttiH A TIkAnI racanA sirohImAM akherAjanA rAjayakAla (vi.saM. 16741720)mAM thai che. AnuM saMzodhana upAdhyAya siddhicaMdrajIe karyuM che. vi.saM.1940mAM zrIdharajaTAzaMkaree AnuM prakAzana karela che. vi. saM. 1963mAM vekaTezvara prese hiMdI anuvAda sAthe prasiddha karyuM che. 3. kAdaMbarI pUrvArdha TIkAH AnI racanA AcArya vijaya tilakasUrijInA samayamAM (vi.saM. 1673-1676) siddhicaMdrajInI prasannatAmATe thai che. nirNayasAgare AnuM prakAzana karyuM che. 4. sArasvata vyAkaraNavRtti, TippaNa (vivaraNa): kSemendranI TIkA uparanA A TippaNanuM saMzodhana graMthakAranA ziSya siddhicaMdrajIe karyuM che. chANI sthita pravartaka kAMtivijayajInA bhaMDAra vi. mAM AnI prata che. 5. kAvyaprakAzavRttiH mammaTanA kAvyaprakAzauparanI A vRtti amadAbAda vimalagacchanA bhaMDAramAM hovAnuM bhaMDArakare (i. saM. 1883-84) riporTamAM noMdhyuM che. (si caMdragaNie kAvyaprakAzakhaMDana racyuM che, e AnAthI bhinna jaNAya che.) 6. nAmazreNivRttiH A TIkA je graMtha upara che tenA 'viviktanAmasaMgraha' 'nAmamAtA' 'bhAnucaMdra nAmamAlA" evA nAmo paNa maLe che. A vRtti AcArya : vijayasenasUrijI (vi.saM. 1672 svargavAsa) nA samayamAM racAi che. vi.saM. 1698mAM lakhAyelI AnI prata DelAnA bhaMDAramAM che. 15

Page #17
7. vivekavilAsa TIkAH vAyaDagacchanA jinadattasUrijInA graMtha uparanI A TIkA vi.saM. 1678mAM racAi che. lAbhavijaya upAdhyAya AnuM saMzodhana karyuM che. 8. SatrizikA vRttiH AnI prata vimalagacchanA bhaMDAramAM che. upAdhyAya siddhicaMdrajInI graMtharacanA 1. kAdaMbarI uttarArdha TIkAH A TIkAnI racanA upAdhyAyapada prApti (vi.saM.1673) pachI thai che. nirNayasAgarapresa dvArA prakAzita che. 2. zobhanastuti TIkAH Agamodayasamiti dvArA prakAzita. graMthAgraH 2200. Ano prathama Adarza kartAnA vaDila gurubaMdhu zrI bhAvacaMdrajIe karyo 3. vRddha prAstAvikaratnAkara (graMthakAranA gurabhAI zivacaMdrajIe laghu prAstAvika ratnAkara racyuM che. ane bhImazra bANeke prasiddha karyuM che.) 4. bhAnacaMdracaritamaH siMdhi graMthamAlAmAM prasiddha che. 5. bhaktAmarastotra TIkAH bhImasiMha mANekadvArA prakAzita. 6. tarkabhASA TIkAH kezavamizranI "taEbhASA" upara vRtti. 7. saptapadArthoTIkAH zrIzivAdityanI "saptapadArtha upara TIkA. 8. jinazatakaTIkAH zrIjaMbUnAganI kRti upara TIkA. racanA saMghapuramAM, saM.1714. 9. vAsavadattA vRttiH subaMdhunA caMpUkAvya upara TIkA, saMghapuragAmamAM vi. saM. 1722mAM racanA 16

Page #18
(graMthAga 3200). 10. kAvyaprakAzakhaMDanaH mammaTanA graMthanuM khaMDana. saMghapuramAM vi. saM. 1722mAM racanA. 11.anekArthopasargavRttiH amarakoSanA keTalAka upasargo va. nA anekArtha batAvatI vRtti (jai. 5. i. bhA. 3, pR. 798) mAM anekArthanAmamAAlA saMgraha vRtti" nAma ApyuM che. graM. 2000. 12.dhAtumaMjarIH saMskRta dhAtupATha viSe vivecana. graM. 1200. 13.AkhyAtavAda TIkAH saMskRta vyAkaraNagatA AkhyAta prakaraNa upara TIkA. 14.prAkRta subhASita saMgrahaH vividha subhASitonA saMgraha. racanA-saMghapuramAM. 15.sUkti ratnAkara 377 saMskRta padyono saMgraha. 16.maMgalavAdaH maMgalanI upayogitA viSe carcA. 17.saptasmaraNa vRttiH sAta smaraNo upara TIkA. 18.lekha-likhanA paddhati. 19.saMkSipta kAdaMbarI kathAnaka (gujarAtI). 20.neminAtha comAsI,kAvya (gujarAtI). A uparAMta 'kAmaMdakIya-jAti-zAstranI siddhicaMdrajIe lakhelI nakala bIjApuranA jJAnabhaMDAramAM che. jaina paraMparAno itihAsa bhAga 3 pR. 798mAM A uparAMta vivekavilAsa vRtti ane caMdracaMdrikA vRtti (saMghapuramAM) racyAnI noMdha che. AmAM vivekavilAsavRttinI racanA upAdhyAya bhAnacaMdrajIe karI che ane caMdracaMdrikA vRtti uparoktA AkhyAtavAda TIkAthI bhinna che, ke abhinna che te 17

Page #19
jANI zakAyuM nathI. akabara bAdazAha akabara bIjA badhA muslima sattAdhIzothI sAva anokho hato. evuM enA aneka kAryo uparathI spaSTa jaNAya che. sUryanA hajAra nAmono roja pATha karavo ane saMskRtamAM baMdhAnA uccAra karavAnuM kAma hiMdu rAjAonA jIvanamAM paNa bhAgyeja jovA maLe.'' islAmanA keTalAka siddhAMto uparathI enI zraddhA uThI gai hatI. e jaNAvatAM-keTalAka ullekho enA samakAlIna itihAsakAroe noMdhyA che. itihAsakAra badAunI lakhe cheH 'samrATe islAmadharmanA punaH uddhava saMbaMdhInA khyAlo, kayAmatanA divasa ane tene lagatI vigato temaja payagaMbaranI daMtakathA para racAyelA badhAM hakamomAM zraddhA kADhI nAMkhI- khAsa karIne AtmAonA punarjanmanA siddhAMte tenA cittamAM daDhamUla nAMkhyuM.' (ala-badAunI, pR. 263-4). A badhuM thavAmAM eka kAraNa evuM paNa ApavAmAM Ave che ke akabara pUrvabhavamAM hiMdu saMnyAsI hato ane eNe jAtismaraNajJAna thayuM hatuM. kavi zrI dIpavijayajI sohamakularatna paTTAvalImAM lakhyuM che have dilhIpati jANIi akabara zAha sulatAnA pUraNa bhAgya mujabalI nRpazekhara nRpabhANa eka dina brahmacArI kAle dekhI akabara bAdazAha ihApoha karatA pragaTa jAtismaraNa thAya. | '18

Page #20
dekhyo.pUrvabhava pragaTa suNIi catura sujANa. saMskRta zlokathakI karuM chappaya kavita pramANa. atha chappayaH tapasI brahmacArI nAma hai mukuMda jAko tIratha prayAga kAma dhAma mana nyAya he pannara sehe 81 saMvata ko mAna jANo. mAgha vadi dvAdazI prathama jAma jAya ke agana kuMDameM mukuMde dehahoma kIno. tapa japa sAdhane prabala bala pAyake karata kavirAja dIpa akabara bAdazAha bhayo hai bhAna jeso dillI para Ayake. duhA khabara karAi prAgvaDa miliyo saba saMketa. pragaTa vAta akabara kare bahu paMDita jana zeta. agnihoma karavata maraNa kare mApha sulatAna. Aja lage te mApha che, akabara hukama pramANa. 'vizAla bhArata'. nA 1946 DiseMbara ane 1948 eprilanA aMkamAM paNa saMnyAsI baLI marIne akabara thayAnI vigato ApI che ane akabare khodakAma karatAM je tAmrapatra meLavyuM temAM vasu-nidhi-zara-caMde tIrtharAja prayAge. - tapasI bahala pakSe dvAdazI pUrvayAma | A zirivani tanuba homyA khaMDa bhUmAdhipatya : sakala durita hArI brahmacArI mukuMduH || A pramANe lakhANa hovAnuM jaNAvyuM che. zrI khUbacaMda ke. pArekhanAM pustaka "AtmavijJAna' pR. 72-74mAM paNa uparokta vigato ApI che. pIpalIgrAphI oNpha iMDiyAmAM smithe paNa AnuM ullekha karyuM che. 19.

Page #21
abula phajhalA A graMthanA prAraMbhamAM ane dara 100 sUryanA nAma pachI zekhazrIabulaphajhalakAritAmAM evo ullekha Ave che. eTale A graMthanI racanAmAM A zekhano paNa kaMika sahayoga avazya rahyo jaNAya che. A graMthanA prAraMbhamAM ullekha che e jotAM ema lAge che ke sUryanA nAmo akabaranI ruci mujabanA varNAnukrame goThavavAnuM kAma abula phajhale karyuM che. , 'Aine akabarI" ane "akabaranAmAM' no A lekhaka akabarano aMgata mANasa hato ane bhAnacaMdrajIno paNa ghaNo nikaTa hato. zrI bhAnucaMdrajIne upAdhyAya padavI lAhoramAM apAi. tyAre A zekhe 600 rupaiyA ane 1008 ghoDAnuM dAna kareluM. bhAnucaMdrajI pAse SaDradarzana samuccaya'nuM adhyayanA paNa zekhe karyuM che ane enI noMdha paNa e karato. evuM "bhAnucaMdracarita'mAM jaNAvyuM che. " zvetAMbara munionA nikaTanA paricayanA kAraNe abula phajhale zvetAMbara samudAya viSe lakhyuM che, te vAstavika che. jayAre digaMbara saMpradAya viSe ene khAsa paricaya na hato. abula phajhale akabaranA rAjayavahIvaTa ane enI rAjakIya carcA maMtraNAonI vigata enA ukta graMthamAM ApI che. eTale e vahIvaTI adhikArI hoya ema lAge che. vaLI e yuddhakalAno paNa niSNAta jaNAya che. jayAre akabarano putra murAda raNamedAnamAM muzkelImAM mukAyo tyAre akabare enI madade abulaphajhalane mokalelo. ane ene murAdanA mRtyuthI sainyane naSTa-bhraSTa thatuM rokeluM eTale akabare ene 'dalathaMbhana' biruda ApeluM. sahastranAma saMgrahAtmaka kRtio pUjanIya tattvonA hajAra nAmonA saMcaya svarUpa kRtionI 20

Page #22
racanA prAcIna kAlathI thatI rahI che. 'jina sahasranAmanI judA-judA kartAonI sAta kRtino paricaya zrI hIrAlAla kApaDiyAe (jaina saMskRta sAhityano itihAsa, khaMDa-2, u. 1, pR. 552thI) Apyo che. ane Aja prakaraNamAM 'pArzvanAtha sahasranAma' ane 'padmAvatI sahasranAma'no paricaya che. A rIte viSNu sahastranAma' vagere ajaina lekhakonI kRtio paNa prasiddha che. koi ajJAta lekhakanI 'akabara sahastranAma' saMskRta racanA kRpArasa koSa'nA pariziSTamAM pragaTa thai che. stuti sAhitya ajaina graMthakAronI dArzanika ke sAhityika kRti upara jaina sAhityakAroe TIkA Adi racyAnA ghaNA udAharaNo che. upAdhyAya bhAnacaMddha-siddhicaMdrajInI kAdaMbarI TIkA, kezavamizranI 'tarkabhASA' upara siddhicaMdra jI ane zubhAzIlagaNinI TIkAo vagere aneka racanAo che. paraMtu sUryanA nAmono saMgraha ane enA upara svopajJa TIkA jevo bIjo dAkhalo maLato nathI. sUryaviSayaka jaina-ajaina kRtio kobA sthita AcArya kailAza sAgara sUri jJAnamaMdira tarapha thI maLelI mAhitInI TUMka vigata A pramANe che. jaina kRtioH sUryazataka upara munisuMdara sUriziSyakRta avacUrNi sUryanI gahlI (kartA muni ratna) sUryavrata udyApana vidhi, sUryAyana tapa, sUrya-caMdra zloka, (prasAdapratiSThA aMtargata) ravistotra, sUryadIpikA TIkA, (AcArya sudarzanA sUri) sUrya (A. buddhisAgara sUri) sUryaprakAza (A. 18 akabaranI rasaruci joIne koI paMDite "allopaniSad racyuM che. A racanA koI sAmayikamAM pragaTa paNa thai che. 21

Page #23
nemicaMdra). ajainaH sUryazataka (kartA mayUra kavi), sUryASTaka, sUryArNava, sUryASTaka, sUryakavaca stotra, sUryastotra, sUryaprapAThaka, sUryaprAtaHsmaraNa, sUryanAmasahasrastotra, , (rudrayAmalataMtre devIrahasyAntargata), sUryasahasranAma, (bhaviSyottara purANa) sUryopaniSad, sUryagItA, sUryASTottara zatanAma stotra, vagere.kartA va. nI noMdha vinAnI kRtio . sUryaprarUpaNA, sUrya-caMdraparvasAdhana, sUryastuti, sUrya aMjali, sUryamaMtra, sUryachaMda, vagere. * svopajJa TIkA saha sUryasahasranAmA sUryasahasranAmanuM svopajJa TIkA sAthe prakAzana ahIMsarvaprathama vAra thAya che. A graMthano paricaya paNa khAsaM jovAmAM Avato nathI. zrI mohanalAla dalIcaMda desAIe "bhAnucaMdra caritra'mAM lakhela vistRta IMkSajJimIbhaziMjJakSa mAM graMthakAranA anya badhA graMthono paricaya Apyo che. paNa A svopajJa TIkA emanA jovAmAM nathI AvI tema lakhyuM che. mUlamAtra sUryasahasranAma ane svopajJaTIkA saha sUryasahasranAmanuM nirIkSaNa karatAM ATalI bAbato najare caDe mUlamAtramAM maMgalAcaraNano zloka nIce mujaba che. saTIkamAM nathI. 3 namaH zrIsUryadevAya sahastranAmadhAriNe | kAriNe sarvasaukhyAnAM pratApAz2atatejase II. mUlamAtramAM aMte sUryanAmamahimA sUcavatAM nIce mujabanAM 4 padyo che. saTIkamAM nathI. svidaM zruNuyAnnitya, paThed vA prayato naraH | pratApI pUrNamAyu. karasthAstasya sammada 1 || nRpA-Dagni-taskarabhayaM, vyAdhibhyo na bhayaM bhavet |

Page #24
vijayI ca bhAvennityaM sa zreyaH samApnayAt II2II kIrtimAn subhago vidvAna, sa sukhI priyadarzanaH | - bhAved varSazatAyuzca sarvabAdhAvivarjitaH II3II nAsnA sahasamidaaMzumataH paThedya , prAtaH zucirniyamavAn susamAdhiyuktaH | dUraNa taM pariharanti sadeva rogA, bhItAH suparNamiva sarvamahoragendrAH II4II mULamAtramAM aMte nIce mujaba lakhANa che. saTIkamAM nathI. iti zrIsUryasahasranAma stotra sapUrNam | amuM zrIsUryasahasranAma stotra pratyahaM praNama~thvIpatikoTirakoTisaMghaSTitapadakamalatrikharaDAdhipati ta-dilhIMpati-pAtisAhi-zrIakabarasAhI jalAluddInaH pratyahaM kRNoti ! soDapi pratApavAn bhavatu ! mUlamAtramAM 1000 nAma che. saTIkamAM 1044 che. nAmonA kramamAM paNa pheraphAra jovA maLe che. mUla karatAM saTIkamAM nAma vadhu che hoya te svabhAvika che. vaLI keTalAka nAma mUlamAtramAM hoya ane saTIkamAM na hoya evuM paNa jovA maLe che. svopajJaTIkAnAM prAraMbhamAM jaNAvyuM che ke- zekha abulaphajhale sUryasahasranAmone ekabaranI pasaMdagI mujabanAM varNakramathI goThavyA che. mULamAtramAM paNa lagabhaga varNakrama Avoja che. eTale mUlamAtranAM varNakrama goThavavAmAM paNa zekhe kaMika prayatna karyo hoya te banavA joga che. jo ke varNakramamAM paNa ekadama cokkasAI jaLavAi hoya evuM jaNAtuM nathI. keTalAka apavAdo paNa jovA maLe che. saTIkanA prAraMbhamAM- graMthamAM prayojela varNakrama ane temAM AvatA nAmonI saMkhyA ApI che. AmAM paNa keTalIka gaDabaDa jovA maLe che. jemake-- saTIkamAM vigatano prAraMbha A rIte che - 23

Page #25
atra akArAdInyaSTAdazAdhikazatasaMkhyAkAni IkAraukArAntAnAmatrevAntaHpAtitvam | ahiM 118nI saMkhyA batAvI che. jayAre Agala pejamAM ityekonaviMzatizataM svarAdi | eja peregrAphamAM AgaLa tAdIni dvAtrizat ! lakhyuM che. jayAre graMthamAM tAdi- 32 nahIM paNa 37 nAmo jovA maLe che. ema lAge che chellI ghaDI sudhI sudhArA vadhArA umerA thatA rahyA hoya ane enuM vartamAna rUpe saMkalana upAdhyAya siddhicaMdrajIe karyuM hoya, mUlamAtra sUryanAmo hajAra male che. saTIkamAM1044 male che. e vAta agAu jaNAvIja che. aMtaraMga paricaya maMgalAcaraNa pachI akabara bAdazAhanuM varNana karatAM graMthakArazrIe gAyanA mukhe akabarane AzISa ApatAM jaNAvyuM che ke mArA putro vRSabho dhurAne vahana kare che (khetI karI anAja pakave che.) mAra putrIo-gAyo amRta jevuM dUdha Ape che ane chatAM (naguNA) jIbhanA lAlacuo. (mAMsabhojIo) te (mArA AvA upayogI saMtAnone nirdayatA pUrvaka haNI nAMkhe che. (AvI nirdaya katalane baMdha karAvanAra) jIvanadAtA bAdazAha akabarane dhenuo AzISa Ape che. (zloka. 5) zloka 6mAM mAchalIo bAdazAhane AzISa Ape che e bAtA jaNAvI che. nadI, sarovara vagerenA kAMThe karoDo mAchImArone joine mAchalI zokagrasta banI gai. (A mAchImAronI jALamAM enA pati pakaDAi jaze ane potAne patino viyoga thaze e bhayathI dhrujatI mAchalIne jayAre lokamukhethI sAMbhaLavA. mahyuM ke zrI jalAladIna bAdazAha akabare A badhA jIvone abhayadAna ApyuM che. mAchImArIno niSedha karyo che tyAre - 24

Page #26
mAchalI atyaMta prasanna thai gai. ane akabara ghaNuM jIvo. akabarano jaya thAo evA aMtaranA AzISa ApavA mAMDI. ahI zloka 5-6mAM kAvyAtmaka zailimAM be aitihAsika tathyone gUMthI levAmAM AvyA che. akabare govadhano niSedha karelo e jANItI vAta che sAtha baladano vadha paNa baMdha karyo hoya evuM ahIM sUcita thAya che. vaLI, mAcchImArIno niSedha paNa akabare hinAkaryAnuM ahIM spaSTa jaNAvyuM che. ane A paMktinA lekhaka akabaranA samakAlInaja nahIM akabara sAthe babbe dazakAno sahavAsa dharAvatA eka jainamunie lakhI che. eTale enuM aitihAsika mUlya paNa UMcu che. AvIja bIjI traNa aitihAsika ghaTanAno ullekha 8mAM. zlokamAM karyo che. akabare nirvaza maranAranuM dhana levAnuM baMdha karyuM, hiMduo Uparano kajIyAvero levAnuM paNa baMdha karyuM ane zatruMjaya upara levAto kara baMdha karAvyo ane A kAryoakabare u. bhAnucaMdragaNinA upadezathI karyAnuM ahIM (zloka 8mAM) spaSTa jaNAvyuM che. potAnA gura upA. bhAnacandrajIno paricaya paNa siddhicaMdrajIe alaMkArika bhASAmAM Apyo che. sarasvatI devIe potAnI vANInA nRtyamATe jemanI jIbhane raMgabhUmi banAvI che ane jemanA ziSyo bRhaspati jevA buddhimAna che. A graMthanI eka vilakSaNa bAbata e che ke svopajJaTIkA sAthe A graMthanI racanAnuM kArya upA. bhAnucandragaNIe karyuM che. jayAre enuM saMpAdana kArya siddhicaMdrajIe karyuM che. graMthakArane emanA ziSyo gurubhAio vagere e sahAya karI hoya ane emano graMthakAra prazastimAM sAdara ullekha kare e navI vAta nathI evA to aneka dAkhalA che. paNa gurue 25

Page #27
banAvelA kAcA-lakhANane maThArIne lakhavuM enuM maMgalAcaraNa vagere paNa karavuM, prazasti paNa lakhavI e A graMthanI viziSTatA che. A graMthano prAraMbhano maMgalAcaraNathI iti granthAdyasAtiriti kRtaM pallavena | sudhIno aMza siddhicandrajInI. kalame lakhAyelo che. ane emAM bloka 10mAM spaSTa lakhyuM che kesUryanA nAmonI vyAkhyA u. bhAnucandrajIe karI che. tene ja siddhicaMdra dvArA 'vicArya ligarle Ama Adhunika saMpAdana paddhatinA zrIgaNeza siciMgaNie karyA che ema kahI zakAya. atyAre jema graMthanI pUrve saMpAdako saMpAdakIya vaktavyamAM graMthanI utpattinA saMyogograMthakArano paricaya vagere Ape che. evuMja ahIM siddhicaMdrajInuM "saMpAdakIya vaktavya ApaNane jovA maLe che. evIja rIte ahIM zekha abulaphajhale saha-saMpAdakanuM kArya karyuM hoya evuM paNa spaSTa jaNAya che. vartamAnamAM granthanA mukhapRSTha Upara graMthakAra, saMpAdaka, saMzodhakanA nAma lakhavAnI paddhati pracalita che. A paddhatinA puraskartA paNa siddhicandragaNine ja mAnavA joie. graMthanuM prAraMbhika lakhANa A pramANe che. ImahaM namaH | | mahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNigurubhyo. namaH | zekhazrIabulaphajalakAritA, mahopAdhyAyazrIbhAnacandragaNizodhitA, mahopAdhyAyazrIbhAnacandramaNiviracitA catuzcatvAriMzadadhika-zrIsUryasahasranAmaTIkA | AvuM lakhANa koi prAcIna graMthamAM bhAgye ja jovA maLe ! jayAre ahIM AvuM lakhALa graMthanA mathALeja nahIM dara so nAma pachI jovAmAM Ave che - 26

Page #28
graMthanuM avalokana karatAM spaSTa jaNAya che ke- graMthakAra vyAkaraNa, dhAtuM-pATha, nAmamAlA vagerenA prakAMDa paMDita che. anya darzanonA graMthanuM paNa vizALa jJAna dharAve che. graMthakAre graMthanA nAmollekha pUrvaka ane kayAreka ullekha karyA vinA ghaNAM avataraNo potAnI vAtanA samarthanamAM rajU karyA che. medinI vagere zabdakozonA avataraNo (pRo 2 vagere) to ApyA ja che paraMtu kRSNanA upAsakonA mate amuka zabdano artha Avo che ane sUryanA upAsakonA mate Avo che AvI jhINavaTa bharI rajUAta karI che! (pR0 2) eka zabdanI vyutpatti koi eka prakAre karIne graMthakAre saMtoSa lIdho nathI paraMtuM yatA karI judI judI aneka rIte te te zabdanI vyutpatti karI batAvI che. evuM jaNAya che ke graMthakAre racelA ane abula phajhale goThavelA sUryanA nAmone bhAnucandragaNie lakhavAnuM kArya cAlu karyuM hoya e daramiyAna navA navA sUryanAmonuM saMkalana paNa cAlu hoya. eTale pAchala thI AvelA nAmone te-te sthale samAvavAmAM AvyA hoya, A kAraNe nAmanI saMkhyAmAM paNa vadhAro thayo hoya ane keTalAka niyamomAM apavAda levo paDayo hoya. .. * dAkhalA tarIke 398muM nAma bhavadyota ane 399muM bhUSya A. pachI AveluM bhUpati ne A be vacce goThavavAmAM AvyuM che paraMtu AnA kAraNe saMkhyAmAM ekano vadhAro thayo. 197 pachI paNa AvuM eka umeraNa che. lAdi 11 nA badale 12 che. daraso. nAme prazasyAtmaka lakhANa je Ave che te lakhANa ane AgaLanuM lakhANa A pUrve nizcita thayuM haze evuM anumAna thAya che. AvA umerA siddhicaMdrajInA saMpAdakIya jevA prAraMbhika lakhANa thayA pachI paNa thatAM rahyA haze jethI banne vacce 27

Page #29
thoDoka pharaka jovAmAM Ave che. jemake jhINavaTathI joie to akArAdi va. 118 nA badale 119 che (+1), da-tha-vamAM 72 nA badale 73 che (+1). ba-pa-bhamAM 146 nA badale 145 che (-1). lamAM 11 nA badale 12 che (+1). mamAM 68 nA badale 67 che (-1). tamAM 32 nA badale 37 che (+5). evuM paNa lAge che ke sUryanA sahasranAmanI racanA pUrve aSTottarazata 108 nAmanI racanA karI haze. ahIM 1000 nAma pachI lakhyuM che ke pUrvapratipAdita 108 nAmamAMthI 64 A (sahasranAma) mAM AvI gayA. bAkInA 44ne akabaranA AdezathI abulaphajhale goThavyA che. eTale enI paNa vyAkhyA karI chIe. granthakArazrI koi zabda, dhAtu va. apracalita vAta hoya to sAmAnya vAcakane zaMkA jAge ke bhUla jevuM lAge evI saMbhAvanAne dhyAnamAM rAkhI enA pUratA purAvA Ape che. jemake 284 sutapaH ahIM pracalita sakArAnta tapas zabda nathI paNa alpaprasiddha akArAnta tapa zabda che. ahIM cANakyanuM eka avataraNa ApI tapa akArAnta paNa che e vAta siddha karI che.' graMthane aMte ApelI prazastinI racanA paNa upA. siddhicandrajInI racanA jaNAya che. ahIM paNa teonI kavitvazaktinA darzana thAya che. hAthInA gaMDasthala Upara paDatAM prabhAtanA kiraNone siMdUranI upamA ApI che. parvata upara paDatAM sUrya-kiraNone kuMkumanA lepa jevA varNavyA che. chelle hIrasUrIzvaranA gaNamAM thayelA pAThaka sakalacandranA ziSya sUracandranA ziSya bhAnucandra sUryasahasranAma racavAnuM jaNAvyuM che. '' 28.

Page #30
prastuta saMskaraNamAM u. bhAnucandragaNiviracita saTIka sUryasahasranAma uparAMta e ja kartAnA mUlamAtra nAmo je agAU prasiddha thayela che te paNa pragaTa thai rahyA che. uparAMtamAM anya be padya sUryasahasranAmo pragaTa thai rahyA che te ghaNA AnaMdanI vAta che. uparokta bhAnucandrajInI mUlakRti to pragaTa thayelI hatI. ane saTIka racanA viSe paNa ullekho (bhAnucandracaritranI prastAvanA vageremAM) jovA malyA che. jayAre be padya racanAo viSe A pahelAM kyAMya vAMcavA sAMbhaLavA paNa malyuM na hatuM. prathama padyaracanA 'sUryasahasranAmasaMgraha' nA kartA zrIhemavijayajI che. teoe jagadbhara hIrasUri ma. sA. nA. vacanathI A saMgraha karyo che. kula 10 prakAzamAM vibhakta A kRti 133 padyanI banelI che. jagannura hIravijayasUri ma. sA. akabaranA AmaMtraNathI phattepura-AgrA-dIlhI gayA tyAre hemavijayagaNI paNa teonI sAthe hatA. emanA jIvana-kavana viSe ame kathAratnanI prastAvanAmAM vigate lakhyuM che. tyAM joi levA bhalAmaNa che. bIjI padya racanA sUryasahasranAmastavananA kartA jinasenAcArya che. 126 padyanI A racanAnA kartA zvetAMbara che ke digaMbara te jANavuM bAkI rahe che. A graMtha kyAMka-kyAMka truTaka svarape maLe che. banne padyagraMthoMmAM anuSTabhachaMdano mukhyatve upayoga karavAmAM Avyo che. prastuta graMthanA prakAzanathI eka apragaTa kRti pragaTa thai che. zrutabhAskara AcArya zrI vijaya dharmadhuraMdhara sUri mahArAja aneka vyastatAo vacce aprakaTa kRtionA saMpAdanasaMzodhana karI rahyA che, te ghaNAM harSano viSaya che. 29

Page #31
apragaTa kRtione pragaTa karavAnI prakriyA keTalI, lAMbI zramasAdhya, anubhavagamya ane zairyasAdhya hoya che te enA anubhavIoja jANe che. A kSetramAM je gaNyA gAMThThayA vidvAno che emAM AcAryazrInuM nAma AgaLanI haroLamAM che. haju paNa navA-navA apragaTa graMthanA saMpAdana, saMzodhana karI pragaTa kare evI lAgaNIbharI mAMgaNI. 30

Page #32
||AUM hrIM aha~ namaH / / / / zrImadAtma-vallabha-samudra-indradinnasadgurubhyo namaH // saMpAdakIya eka dina kAma karate-karate hama donoM (maiM aura mere vidyAguru jI zrImAn amRtabhAI mohanalAla jI bhojaka) thaka gae aura yUM hI baiThe hue bAteM kara rahe the| maiMne bAta-bAta meM unase pUchA- guru jI ! Aja thailA bhArI sA hai; kyA mere lie kucha lAe ho ? guru jI ne apane thaile meM se tIna pratiyAM nikAlI aura mujhe dikhAte hue kahA- bahuta mahattvapUrNa hai yaha graMtha; ye 'svopajJaTIkAyuta sUryasahasranAma' kI tIna pratiyAM haiM / yaha graMtha aprakAzita hai / bahuta mehanata aura laMbe samaya ke bAda milI haiM ye tInoM pratiyAM / merI icchA hai ki tuma isakI pratilipi to karo hI magara isakA saMzodhana bhI kro| maiMne unase tInoM pratiyAM le lI / maiMne dekhI aura mujhe jaMca giiN| maiMne guru jI se kahA- yadi Apa sahayoga degeM to maiM pratilipi bhI kara daMgA aura saMzodhana bhii| unhoMne hAmI bhara dii| ' maiMne apanI anukUlatA ke anusAra kArya prAraMbha kiyA aura pUrA bhii| maiMne zaMkita sthAnoM para mUla pratiyoM se milA bhI liyA aura mujhe kahA- lAlA jI mahArAja, aba chapavA bhI do / graMtha pUrA taiyAra hai| maiMne kahA- guru jI ! Apane kAma dekha liyA; pasaMda bhI kara liyA to aba kabhI chaMpa bhI jaaegaa| . unhoMne merI pratilipi aura saMzodhita pATha vAle sabhI pRSTha mujhe de diye aura mUla pratiyAM apane pAsa rakha lI / isa rIti se saMpAdakIya likhate hue mUla pratiyAM mere pAsa na hone ke kAraNa maiM apanI Adarza tInoM pratiyoM kA paricaya 31

Page #33
nahIM de paauuNgaa| hAM, tInoM pratiyAM prAya: zuddha hI thiiN| . .. anyAnya pravRttiyoM meM vyastatA ke kAraNa maiMne apane usa kArya ke prati dhyAna hI nahIM diyA / mujhe bhAgyavAn zrImAn lakSmaNa bhAI bhojaka jI evaM mere sahayogI muni zrI cidAnaMda vijaya jI mahArAja tathA muni zrI dharmakIrti vijaya jI mahArAja samaya-samaya para yAda dilAte rahe ki saTIka sUryasahasranAmamAlA chapavA lo; pUrI taiyAra to hai hii| magara merI ora se vilaMba hI hotA rhaa| maiMne zrImAn lakSmaNa bhAI bhojaka jI se 'lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya vidyA maMdira, ahamadAbAda' ke vizAlatama jJAnabhaMDAra meM se 'saTIka sUryasahasranAma' graMtha kI eka prati ke lie nivedanA kI to unhoMne saTIka sUryasahasranAma kI to nahIM magara anya 'sUryasahasranAmA' prati naMbara 4742, aura 'sUryasahasranAmastotra' prati naMbara 5699 pratiyAM mujhe dikhAI aura jJAnabhaMDAra meM ina donoM grathoM kI mAtra eka-eka hI prati kI bAta khii| maiMne una donoM pratiyoM kI jherokSa kaoNpI maMgavA lii| maiMne anya jJAnabhaMDAroM meM se koziza kI ki anya sUryasahasranAmamAlA graMtha kI pratiyAM mila jAeM magara nahIM mila pAIM / aMtata: maiMne una do choTI-choTI kRtiyoM para bhI kArya unhIM do pratiyoM ke AdhAra para jyAdA se jyAdA suMdara rIti se kara diyA aura unako bhI Aja saTIka sUryasahasranAmamAlA ke sAtha prakAzita karavA rahA huuN| ve donoM kRtiyAM bhI Aja taka aprakAzita hI thIM / isa rIti se prastuta kRti meM tIna graMtha haiN| maiMne AcArya zrImad vijaya municaMdra sUrIzvara jI mahArAja se apanA kArya dekhane ke lie vinaMti kI to unhoMne kArya dekhakara mujhe chapavAne kI salAha dI / maiMne unase prastAvanA likhane kA Agraha kiyaa| unhoMne mere Agraha ko svIkArA aura racanA tathA racanAkAra mahApuruSa ke viSaya meM gahana abhyAsa 32

Page #34
karake suMdara prastAvanA bhI likha dii| graMtha ko mudraNa yogya banAne kA kArya maiMne 'mAtR-AziSa saMgaNaka yaMtra' ke vyavasthApaka, sUrata nivAsI zrImAn hemacaMdra sumita kumAra kocara jI ko sauMpA / unhoMne bhI bahuta sAvadhAnI se mere kArya ko jyoM kA tyoM isa rIti se taiyAra kara diyA ki mujhe bAra-bAra prUpha dekhane hI nahIM paDe / eka bAra dekhane para hI merA kAma pUrA ho gyaa| . Aja graMtha prakAzana kI isa velA maiM kRtajJatA prakaTa karatA hUM apane svargIya vidyAguru jI zrImAn amRtabhAI mohanalAla bhojaka jI ke prati tathA zrImAn lakSmaNa bhAI bhojaka jI ke prati jinake sahayoga se maiM yaha kArya saralatA se saMpanna kara paayaa| isa pala kRtajJatA prakaTa karatA hUM AcArya zrImad vijaya municaMdra sUrIzvara jI mahArAja ke prati jinhoMne bahuta mehanata se itanI suMdara prastAvanA likha dI / isa pala vaise hI sahayoga kI apekSA prakaTa karatA hUM munirAja zrI harSada vijaya jI mahArAja, munirAja zrI cidAnaMda vijaya jI mahArAja aura munirAja zrI dharmakIrti vijaya jI se; jinake sahayoga ke binA maiM saMzodhana kA kArya kara hI na pAtA; aura isa pala zrImAn sumita jI kocara ko dhanyavAda detA hUM jinhoMne ki isa kArya ko isa rIti se taiyAra kara diyA ki mujhe bAra-bAra prUpha dekhane kI jarUrata hI na pddii| . ___ aMta meM graMtha saMbaMdhI kArya meM chadmasthatA, ajJAnatA, pramAdAdi doSoM ke kAraNa mUla racanAkAra mahApuruSa ke Azaya se viparIta yA nyUnAdhika kucha likhA gayA ho; to usake lie maiM isa pala 'micchA mi dukkaDaM-kSamA mAMgatA hAM, isa racanA aura racanAkAra mahodaya ke viSaya meM zraddheya AcArya zrI 33

Page #35
municandra sUri jI mahArAja ne prastAvanA meM bahuta kucha likhA hI hai magara maiM itanA jarUra likhanA cAhatA hUM ki Agametara jaina sAhitya meM sUryadeva ke viSaya meM saTIka yaha pahalI kRti hai| isake saMpAdana evaM saMzodhana kA kArya mujhe milA yaha merA saubhAgya hai aura gurudeva zrImad vijaya samudra sUrIzvara jI mahArAja kI kRpA hai| ... isa graMtha kA aitihAsika aura AdhyAtmika mahattva to hai hI magara dainaMdina kAryoM meM sUrya kA upayoga kitanA kitanA mahattva rakhatA hai yaha isa graMtha ke adhyayana se saralatA pUrvaka jAnA jA sakatA hai| sAdhanA, upAsanA ke kSetra meM sUrya kI upAsanA se kyA-kyA upalabdha ho sakatA hai; yaha bhI isa graMtha ke adhyayana se samajhA jAnA jA sakatA hai / sUrya ke saMdarbha meM aise bahuta sAre AzcaryotpAdaka rahasya bhI jAne aura samajhe jA sakate haiM jinakA vaijJAnika mahattva ho sakatA hai; dhArmika dRSTi se mahattva ho sakatA hai| zAririka, mAnasika aura Atmika dRSTi se mahattva ho sakatA hai| yaha graMtha sUrya ke saMdarbha meM anveSaNa kI eka mukhya dizA bana sakatA hai yaha vizvAsa jatalAtA huuN| isa graMtha meM racanAkAra mahApuruSa ne sUryakiraNoM evaM sauraUrjA se saMbaMdhita aise kaI-kaI nirdeza diye haiM jinakA prayoga nae UrjAsrotoM kA rUpa dhAraNa kara sakatA hai| yaha graMtha racanAkAra mahodaya vidvadvareNya mahopAdhyAya zrI bhAnucandra jI mahArAja evaM prathama saMzodhaka upAdhyAya zrI siddhicaMdra jI mahArAja ke vyAkaraNa, koSa aura anyAnya darzana viSayaka gahana adhyayana evaM prastutikaraNa kA eka udAharaNa to hai hI magara musalima samrATa akabara kI prArthanA kA pariNAma hai yaha graMtha; itanA hI nahIM svayaM samrATa akabara isa graMtha ko paDhakara sUrya deva kI ArAdhanA karatA thA / mahopAdhyAya zrI bhAnucandra jI mahArAja ke 24

Page #36
pAsa eka vinIta vidyArthI banakara apane putra, pautrAdi svajanoM aura kaI vidvad janoM ke sAtha sUrya ke hajAra nAmoM ko paDhatA thaa| upAdhyAya bhagavaMta jI se sUrya ke rahasya ko sunatA evaM samajhatA thaa| samrATa akabara ne mahopAdhyAya zrI bhAnucandra jI mahArAja sAheba kI preraNA se prabhAvita hokara kaI aise kArya kiye the jinakI kalpanA eka musalima bAdazAha se kabhI kI hI nahIM jA sakatI thii| jaina itihAsa sAkSI hai ki svayaM akabara upAdhyAya zrI bhAnucandra jI mahArAja sAheba ke sAtha satsaMga karatA thA / akabara ke kaI asaMbhava prAya: kArya upAdhyAya zrI jI kI kRpA se saMpanna hue aMta meM svAdhyAyI varga se vinamra Agaha karatA hUM ki ve isa graMtha kA adhyayana kareM; evaM yadi kucha kSatiyAM pAeM to mujhe sUcita kreN| . dharma dhuraMdhara sUri zrI Atma-vallabha-sAmudra vihAra pAlI (rAjasthAna) 35

Page #37
jaina vidyAoM ke saMzodhana, saMpAdana ke lie jinhoMne Adarza kArya kiyA; aise gItArtha-vRSabha, zruta-zIlavAridhi, Agama prabhAkara, puNyanAmadheya munirAja zrI puNya vijaya jI mahArAja ke karakamaloM meM arpita karatA huuN| vijaya dharmadhuraMdhara sUri

Page #38
// OM hrIM aha~ namaH // / / zrImadAtma-vallabha-samudra-indradinnasadgurubhyo namaH / / prakAzakIya aisA kauna sA viSaya hai jisa para jainAcAryoM ne, jaina muniyoM ne ciMtana na kiyA ho ? Alekhana na kiyA ho ? yathArtha aura saTIka vizada vivecana prastuta na kiyA ho ? mAtra AvazyakatA hai jaina sAhitya ke anveSaNAtmaka svAdhyAya kii| kheda ke sAtha likhanA par3a rahA hai ki amudrita hone ke kAraNa abhI bhI bahuta sArA jaina sAhitya achUtA aura anadekhA sA hasta likhita pratiyoM ke rUpa meM bhinna-bhinna jJAna-bhaMDAroM meM surakSita hai / aise sAhitya meM chupe tattvoM ko jAnane samajhane ke lie prAthamika AvazyakatA hai ki amudrita jaina sAhitya kA suMdara DhaMga se mudraNa karavAyA jAe / hameM prasannatA hai ki isa dizA meM yat kiMcit kArya karane ke lie svAdhyAya, sAdhanA, sevA aura sahakAra kI bhAvanAoM ko kendra meM rakhakara nirmita sarvatobhadra tIrtham, ostarA (rAjasthAna) ke eka vibhAga rUpa meM nirmita 'jaina vidyA zodha saMsthAna' ke rUpa meM jaina vidyAoM ke saMzodhana, saMpAdana, prakAzana evaM pracAra ke lie kucha kArya kiyA jA skegaa| Aja hama prasannatA abhivyakta karate haiM ki hama isa pustaka ke mudraNa ke mAdhyama se jaina sAhitya ke kSetra meM eka apUrva kArya karane jA rahe hai kyoMki Agametara jaina sAhitya kI sUci meM sUrya ke saMdarbha meM yaha kRti prathama hai / hameM yaha saubhAgya prApta karavAyA hai AcArya zrImad vijaya dharmadhuraMdhara sUrIzvara jI mahArAja ne / isa graMtha kA saMpAdana evaM saMzodhana pUjya AcArya zrI jI ne hI kiyA hai; evaM prakAzana ke lie saMsthAna ke Agraha ko svayaM kI svIkRti 36

Page #39
pradAna kI hai| prakAzana kI isa velA meM hama kRtajJatA pUrvaka yAda kara rahe haiM cAmuMDerI nivAsI, dharmavIra zrutarasika zrImAn kezarImala hIrAcaMda (bakSA) jI parivAra ko; jinhoMne sAdhvI saumyaprabhA zrI jI mahArAja evaM sAdhvI saumyadarzanA zrI jI mahArAja kI preraNA se isa pustaka ke mudraNa kArya meM saMpUrNa arthasahayoga pradAna kiyA hai / isa velA meM hama yAda karate haiM 'mAtRAziSa saMgaNaka yaMtra' ke vyavasthApaka sUrata nivAsI zrImAn hemacaMdra sumita kumAra kocara jI ko| jinhoMne isa pustaka ko sabhI rIti se mudraNa ke yogya taiyAra kiyA; aura hama isa pala bhAva pUrvaka paramAtmA se prArthanA karate haiM ki jaina sAhitya ke kSetra meM kucha kArya karate rahane ke hameM pauna:punyena avasara upalabdha hote rheN| vinItaH jayaMtilAla zivalAla zAha saciva: zrI ostarA pArzvanAtha jaina ... zvetAMbara mUrtipUjaka TrasTa / 37

Page #40
mahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitA zrIsUryasahasranAmaTIkA

Page #41
_

Page #42
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam . // mahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNigurubhyo namaH / / mahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitA, mahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitA catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkA vandAruvAsavottaMsa_simandAradAmabhiH / . trisandhyaracitAbhyarcA, vIrapAdadvayIM numaH // 1 // sadvarNA vibudhastutyA, sAlaGkArA lstpdaa| dvedhA'pi jAyatAM devI prasannA me sarasvatI / / 2 / / na stumaH sujanaM naiva, nindAmo durjanaM janam / naivameva svarUpaM tau sudhA-kSveDAvivojjhata: // 3 // athA'kabarazAhivarNanam- . yaddordaNDabalAtirekajanitA''takAdiva zrIpatiH, zete vAriNi vAridhe: surapatirmeghAlaye tasthivAn / svIcakre sphaTikAdrikUTamatulaM mInadhvajadhvaMsakRt, so'yaM zAhiakabbarakSitipati yAcciraM bhUtale / / 4 / / dhaureyA dhuramAvahanti satataM matsUnavo duHsahAm, matputryo dadate payaH pratidinaM pIyUSakalpaM punaH / jAnaneva janastathApi rasanAlubdho nihantIti tAs- trAtAH samprati zAhinA surabhayo yasmai dadatyAziSaH // 5 // dInA mInavadhUrviyogavidhurA kaivartakoTi taTe, dRSTvA zokamupeyuSI janamukhAdAkarNya tUrNaM vacaH / zrImacchAhijalAladInanRpatirjIvA'bhayaM dattavAn, 38

Page #43
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam pazyantISTajanaM cirAya jayatAdityAziSaM sA dadau // 6 // AsIdAsAgarAntaprathitapRthuyazAH sUracandrasya ziSyopAdhyAyazreNimukhyaH kRtasukRtatatirbhAnucandro munIndraH / yajjihvAM vAgakArSInijanaTanakRte raGgabhUmiM hi yasya, ziSyAH sutrAmamantripratitulitadhiyo bhUtalaM bhAsayanti // 7 // . yadupadezavazena mudaM dadhanikhilamaNDalavAsijane nije| . mRtadhanaM ca karaM ca saM 'jIjIA''bhidhamakabbarabhUpatiratyajat // 8 // , pratibodhyA'kabaranRpaM mahAnubhAvena yena vihitAni / zatruJjayakaramuktipramukhANi sukRtakRtyAni / / 9 / / nAmnAM dinamaNestena vyAkhyAmoga: kRto'sti yH| sa eva siddhicandreNa vicArya likhyate punaH // 10 // tatra pUrva zrIakabbarajallAladInasuratrANena pratidinajApArthaM zrIsUryasya samantrANyaSTottarazatanAmAni mahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNipArzve svayaM smRtigocarIkRtAni / tadanu zrIsUryasahasranAmapipaThiSAyAmupAdhyAyazrIbhAnucandragaNibhirbhaviSyatpurANoktasahasranAmAni prAbhRtIkRtAni / tata: zrIzAhayaH sauvamantrimukhyaM zekhazrIabulaphajalamAhUyetyAjJApayAJcakruH- yadasmAkaM mate asa-ha-davarNAnAM mukhytvm| tatastadAdIni nAmAni yathAkramaM yuSmAbhirvyavasthApanIyAni / tadanantaraM a-ba-ya-dapratipAditavarNAnupUrvIkrameNaivatAnyanyAnyapi ca / zrIzekhaistathA vihitaani| tatra akArAdInyaSTAdazAdhikazatasaGkhyAkAni, IkAraukArAntAnAmatraiSAnta:pAtitvam / sakArAdInyekasaptatyadhikazatapramitAni / hakArAdInyekonaviMzati: / dakArAdIni dvisaptatiH, ya-dhayorapyantarbhAvaH / bakArAdIni SaTcatvAriMza 39

Page #44
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam dadhikazatasaGghasakAni, pa-bhayozcAntarbhAvaH / jakArAdIni aSTapaJcAzatpramitAni, atra ca-yayoranta:pAtitvam / vkaaraadiinyssttaaviNshtydhikshtsngkhyaakaani| kakArAdIni saptadazAdhika-zatasaGkhyAkAni, kha-ga-gha-kSANAmapyantarbhAvaH / lAdInyekAdaza / mAdInyaSTaSaSTiH / nAdIni trayastriMzat / rAdIni caturviMzatiH / zAdIni dvicatvAriMzat / tAdIni dvAtriMzat / sarvANyapyekIkRtAni catuzcatvAriMzadadhikasahasrasaddhyAkAni bhavanti / tAni sarvANyapi pAdasAhazrIakabbarajallAladInabhUzakreNa putra-prapautrAdisahitena mahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNipAdhaiM paThitAnIti granthAdyasaGgatiriti kRtaM pallavena tatra zabdAstrividhA:- rUDhA yaugikA mizrAzca / tatra prakRtipratyayavibhAgenAnvarthavarjitA 'AkhaNDalA'''dayo rUDhAH / yaugikAstu trividhA:-guNataH kriyAta: sambandhatazca / tatra guNo nIla-pItAdiH / kriyA karotItyAdikA / sambandha: svasvAmitvAdiH / teSAM ca puna: nIlakaNTha-sraSTabhUpatiprabhRtInyudAharaNAni yathAsaGghayaM jJeyAni / mizrAH puna: yogapuraskAreNa / rUDhimanta: zambhu-paGkajaprabhRtayaH; iti paryAptaM vistrenn| atha catuzcatvAriMzadadhikasahasranAmnAM. bhagavataH stutirUpatve'pi ziSTAcArapratipAlanAya . nirvighnagranthasamAptikRte ca sarvajanaprasiddhamaGgaladyotakapadamAdAvupadarzayannAha"Adideva:"1 iti / 'dIvyati' krIDati paramAnandapade iti devaH, AdizvAsau devazceti karmadhArayaH / atra AdizabdaH pUrvavAcI, sRSTikAryApekSayA pUrvavRttitvena sarveSAM kAraNabhUtaH / devAnAm Adiriti tatpuruSo vA; agnyAditvAd Adizabdasya pUrvanipAtaH / caturmukhaprabhRtInAM prathamatayA devatvenA''khyAnIya ityarthaH / divdhAtoH krIDA-vijigISA 40

Page #45
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam vyavahAra-dyuti-stuti-gatiSu paryavasAnAt / prathamavijigISuH-svayaM parAn samutpATya vijetumicchurityarthaH / prathamavyavahArasRSTerabhAvAt prathamatayA'yameva vyavaharaNayogyaH / prathamadyuti:-anyAsAM dIdhitInAmanutpannatvena prathama dyutirUpatayA'yamevA'vabhAsata ityarthaH / prathamastuti:-stutikartRNAM svayaMmutpAdakatvena svayaM stutirUpa iti / prathamagatiH-gamanakriyAyAH asAdhAraNakAraNatvena, kAraNe kAryopacArAt svayaM gatirUpa ityarthaH / Adizabdasya samIpArthavAcakatvena 'Adau-samIpe dIvyatIti AdidevaH, adhikArAt parabrahmaNaH ityarthaH / athavA Adi:-mUlakAraNaM deva iti pUrvArthaH / athavA sRSTyapekSayA Adau-yugAdau deva:-kamanIya ityarthaH / AdiH; a:kRSNaH, tasyA''di:-kazcit sakalapadArthasApekSAkArI bhagavAn / sa cAsau devazceti karmadhArayaH, niraJjana: ityarthaH / a:-kRSNaH, AH-svayambhUH, i:kAmaH, I-zrI:, u:-IzvaraH ityekAkSaraH / a:-kRSNaH, tasyAdideva:prathamastutiviSayaviSayiNorabhedopacArAt prathamastutya ityarthaH / kevalakRSNopAstikAriNAM mate- a:-kRSNaH, tasya Adi:-avayavabhUtaH, sa cAsau devazceti karmadhArayaH; kRSNAvayavairniSpanna ityarthaH / kevalasUryopAstikAriNAM mate Adaya:-kRSNaprakArA devAH, teSAM deva:-dhyeya ityarthaH / atra AdizabdaH prakArArthaH / yaduktam sAmIpye ca vyavasthAyAM prakAre'vayave tathA / caturvartheSu medhAvI AdizabdaM tu yojayet / / athavA a:-viSNu:, sa Adau yeSAm / te sattva-rajastama:pradhAnA viSNubrahma-zivAH, tairdIvyate-stUyata ityarthaH / athavA AdiSu- Adi-madhyA'vasAneSu dIptyA svajyotiSA dIvyati iti / atra Adizabdena madhyA'ntayorapi grahaNam, prathamayorityatra dvitIyAyA iva taduktam

Page #46
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam . paspa - nA'ho na rAtrirna nabho na bhUmi sIttamo jyotirabhUna cAnyat / zrotrAdibuddhyA'nupalabdhamekaM prAdhAnikaM brahma pumAMstadAsIt / / iti / / athavA Adau dIvyati-mana:prabhRtipadArthavyavahArasthApanena vyavaharati sa AdidevaH, AdivyavahAraheturityarthaH / yastvak-cakSuH-zravaNa-rasanA-ghrANa-pANyahi-vANIpAgU-pasthasthitirapi mano-budhdya-haGkAramUrtiH / tiSThatyantarbahirapi jagad bhAsayan dvAdazAtmA, mArtaNDaM taM sakalakaraNAdhAramekaM prapadye / / iti shaambokteH|| athavA devapaJcakapUjAyAM mukhyatvena Adau dIvyati-stUyate iti AdidevaH / 'ravirvinAyakazcaNDI' ityAdivacanairAdAveva pUjyatvokteH / athavA Adau dIvyati-AnandatIti saH, tadAnandenA'nye AnandantItyarthaH / / 1 / / "Aditya:"2 iti / aditi:-devamAtA, tasyA apatyaM lokarUDhyA AdityaH / anidamityAdinA JyaH / AdityaM janayatIti vA Aditya:, anAdirityarthaH; pRSodarAditvAnnipAta: / AdibhUta iti vA AdityaH, AdibhUtatvAditi smRteH / athavA nikhilanigamarUpatvAd AdityaH / 'Adityo bhAskare deve'pyA''mnAye nigame'pi ca' / iti medini: yAntavarga 74 / yadvA AdityA:-devAH, tAn abhivyApya vartate ityAdityaH / AparvaH tadabhividhyarthaH // 2 // "AditejAH" 3 iti / Adi-sRSTerarvAk tejo yasya sa tathA, sarvadA tejobhirvyApta ityarthaH / Adaya:-kRSNaprakArAH surAH, teSAM tejo yasyeti vA / yadvA Adau teja:-prabhAvo yasya jaganirmANasAmarthyAt / 'tejo dhAmni parAkrame prabhAve ca // ' iti vizvaH // 3 // "ApaH" 4 iti / Apyante sukhAditi ApaH, striyAM bahuvacanAntaH / 42

Page #47
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam . ApaH kvip hrasvAcceti sAdhu: / kAraNe kAryopacArAd gaurvAhIka iva tasminnAropa ityarthaH; sarveSAM sukhopalabdhezca / yadvA A-samantAd ApnotivyApnotIti ApaH, sarvavyApaka ityarthaH / A-samantAdbhAvena pAtIti vA ApaH; yadvA Apa:-jalAnIti / 'AdityAjjAyate vRSTiH / / ' iti smRteH / tato jalanAmatA // 4 // "AcAratatparaH" 5 iti, / Acaryate ityAcAraH, udayA-'stamanalakSaNa: sarvaprakAzalakSaNo vA timirApanodalakSaNo vA zruti-smRtilakSaNo vA / tatra tatparaH-sAvadhAnaH, tatkAritvAt tatpratipAdakatvAcca / yadvA AcAreSuvarNakRtyeSu tatparAH sarve, yasmAt tadudayAdhInatvAt sarvadharmapravRtteH / athavA A-samantAt caraNam-itastata: paribhramaNaM jyotizcakrasya, tatra tatparaHtatprayojakaH tadadhIzatvAditi / 'yadvA ekamUrtistrayo devAH / ' iti prasiddheH / teSAM AcAra:-sRSTyAdilakSaNaH, tatra tatparaH-prayatnavAn; jyotirvidAM mate 'ayameva saSTyAdikRd' ityaGgIkArAd iti / yadvA A-samantAt cAra:viyatparibhramaNam, tatra tatparaH sarvadA tatkAritvAt / yadi vA 'cara gatibhakSaNayoH' .. iti AcaraNam-AcAraH, abhyavahAraH / tatra tatparAH sarve; yasmAt keSAJcinmate rAtrau bhojanasya niSiddhatvAt / / 5 / / "AyuH" 6 iti / tadupAstikAriNAM sarvApAyApagamakAritvena tatpoSakatvAt kAraNe kaaryopcaarH| 'anantaguNamutsraSTumAdatte hi rasaM rviH|' raghuvaMze zloka: iti prasiddheH / sakalavRSTihetutvena paramparayA tatkAraNajanakatvena vA / yadvA sarveSAmAhArAdipariNAmahetutvena Ayu:sampAdakatvAt / yadvA AyurghaTakasaMvatsarAdipravRttijanakatvena tadrUpatvAt / yadvA sarvotpattihetutvena tasyA'pi tadanta:pAtitvAt kAryopacAraH / / 6 / / "AyuSmAn" 7 iti / Ayurvidyate yasya sa tathA, matuppratyayAntaH / nanu 43

Page #48
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam sarvajantusAdhAraNaM nAsyAbhidhAnamiti cet; na / atra sAvadhAraNatvena vyAkhyAnAt, sarvadA AyuSmAnevetyarthaH / Ayu:-tadgatistadvAn vA // 7 // "AkAra:"8 iti / A-samantAt kriyata ityAkAraH, AkRtivizeSaH / tadAlokasahakRtenaivendriyeNa sarvAsAmAkRtInAM gRhyamANatvena tadupakArakatvAt tannAmatA / A-jaganmaryAdIkRtya kAraH-kRtyaM prakAzalakSaNaM yasyeti vA AkAraH / AkRtimAn maNDalAkRtimattvena pratIyamAnatvAd vA / AsamantAd lokAn karotIti AkAraH iti vA // 8 // "AkAza:" 9 iti / AkAzate sUryAdayo'sminniti AkAzam, puMklIbaliGgaH; AzrayA-''zrayiNoH kathaJcidabhedopacArAdatra lakSaNayA zabdapravRttiH / A-samantAt kAzate-prakAzate ityAkAza: / yadi vA AkAzavad vyApakatvAd AkAza: / A-samantAt kAzo-brahma; 'kAzo brahma' iti purANAditi vA / akaM-duHkham, tasya samUhaH Akam, taM zyatIti AkAzo vA / 'akaM duHkhe ca pApe ca' iti vizvaH / yadvA A-samantAt kAza:-zabdavizeSo yasmAditi AkAzaH / A:-manmathaH, tasya kAza:kutsanaM yasmAditi vA, taMdudaye mdnodreknivRttitvaat| 'A vidhAtari manmathe' iti mediniH // 9 // .. "AlokakRt' 10 iti / Alokyate jano'neneti AlokaH, prakAzaH / taM karotIti kvippratyayAntaH / sRSTikartIpekSayA tu A-samantAd lokaH-saMsAraH, tatkArakaH ityarthaH / A-samantAt svadIptyA lokaM kRNatIti sH| A-brahmA, tasya lokH-utpttirysmaadvaa| a:-kRSNaH, tasya Aloka:-alakSa iti vaa| Alokyate ityAlokazcakSuH, taM karotIti vA; tadadhiSThAtRdevatvAt // 10 // "AmuktaH" 11 . iti / A-samantAd muktaH AmuktaH, tattatpadArthasambandhavattve'pi anupAdhikasvarUpaH / sarvatrAnupahatagatitvena .. 44

Page #49
zrIsUryasahasranAmasaGgahavayam Amukta:-nirAvaraNa iti vA / avidyAnAskanditatvenAmukta iti vA / yadvA .. 'A vidhAtari manmathe' iti vacanAt; kAmena mukta ityarthaH / 'A santApakopayoH' ityukteH, santApa-kopAbhyAM mukto vA // 11 // "OMkAra:' 12 iti / OM-ityanAdivarNa: / 'varNAt kAraH' iti kArapratyayaH / anAditvena sarvavarNotkRSTatvena caabhinnopmaa'tstdbhidhaantaa| sRSTikartRtve tu avatIti OM, kazcijjagadrakSAkRt puruSavizeSaH / tasya kAra:karaNaM yasya sa tathA / zabda-brahmarUpasrayImaya iti vA / avatIti OM rakSAkAritvam, tadeva kAra:-kRtyaM yasyeti vA / / 12 / / "Arogya:" 13 iti / ArogyaM-dharmavizeSaH, dhrm-dhrminnorbhedopcaarH| roga:-jarA-maraNAdiH, tadabhAva: arogaH / tatra sAdhurarogyaH, arogya eva ArogyaH / / 13 / / . . "ArogyakAraNa:" 14 iti / jagatkartRtvApekSayA Arogyasya tadadhInatvena taddhetuH / yaduktamAgame- 'ArogyaM bhAskarAdiccheddhanamicchedbhutAzanAd / ' iti // 14 // "AzugaH' 15 iti / Azu-tvaritaM gacchatItyAzugaH / yaduktamAgame'karkasaGkrAntidine raverudayAstayorantarakSetramAnaM yojanAnAM caturnavatiH sahasrANi paJca zatAni SaDviMzatyadhikAni, dvicatvAriMzacca SadhiAgA yojanasya // ' yojanaM cAtra daivam, manuSyayojanAccatuHzataguNitaM mantavyam / tathA purANAdAvapyuktam 'yojanAnAM sahasre dve dve zate dve ca yojne| ekena nimiSArdhena kramamANa ! namo'stu te // ' iti| . Azuga iva Azuga iti vA, atIvazIghragAmitvAt / jagata: prANabhUta iti vA; 'Azugau vAyu-vizikhau' ityukteH // 15 // 45

Page #50
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "Atapa:" 16 iti / AtapatItyAtapaH, sarvadA tapanasvabhAvatvAt // 16 / / "AtapI" 17 iti / Atapa:-prakAzaH, so'syAstIti inpratyayAntaH; sva-pasprakAzavAn ityarthaH // 17 // "AtmA" 18 iti / atati-satataM gacchatIti AtmA iti niruktyA, mukhyavRttyA'syaiva tatprasaGgaH, gauNavRttyA'nyeSAmapi // 18 // "AtreyaH" 19 iti / atri:-muniH, tasyApatyamAtreya:-candraH / tadaMzapravezenaiva tasyodayasambhavAt tannAmatA / Atreya:-karuNAnvita iti vA / 'AtreyI puSpavatyAM syAdAtreya: krunnaanvitH|' iti mediniH // 19 // "asahaH" 20 iti / na sahaH asahaH; anyeSAM mahasAmabhibhAvakaH // 20 // "asaGgagAmI" 21 iti / saGgaH-saMyogaH, tadaMnadhInatvena gantuzIlamasyeti sH| asaGgAn-ni:parigrahAn gacchati-prApnotIti vA, taddhayetRRNAM nirgranthAnAM pratyakSarUpa ityarthaH // 21 // "asurAntakaH" 22 iti / suSTu rAjante iti surAH / na surA asurAH, daityAH / teSAmantaM-nAzaM karotIti asurAntakaH, tadvinAzakArItyarthaH / asava:-prANAH, taiH rAjante / ityasurAH, . prANinaH / teSAmanugatAvityasmAniSpanno'ntazabdo nizcayavAcI / tena antena-nizcayena, kaM-sukhaM yasmAt sa tathA / 'kaM ziro jalamAkhyAtaM kaM sukhe parikIrtitam / / ' ityajayaH / yadvA- 'asurA rajanIvAmyoH' iti medinIkArokteH / tasyA antaka:-nAzakaH / a:-kRSNaH, surA:-devAH, antaka:-yamaH, teSAM ka:AtmA vA / 'ko brahmA-''tma-prakAzA-'rka-keki-vAyu-yamA-'gniSu / ' ityamaracandraH / asurA:-raudrAkAradhAriNo mlecchavizeSAH, teSAmantaM karotIti vA // 22 // "umrapati:" 23 iti / umrA:-kiraNAH, teSAM pati:-prabhuH, 'sarveSAM tejasAM . . . 46

Page #51
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam patiH / / ' iti zruteH / / 23 / / "ahaspati:" 24 iti / ahate-gacchatIti ahaH, dinam / tasya pati:, tasya tadadhInatvAt // 24 // "ahimAn" 25 iti / ahaya:-sarIsRpAH, rathe razmibhUtA vidyante yasya sa tathA / aH-kRSNaH, tasya hi:-jJAnaM vidyate yasya sa tathA / astyarthe matum / 'hirhetau padapUrtI ca vizeSe-'pyavadhAraNe // ' medinikoza ityukteH / asya kRSNasya hi:-vizeSo vidyate yasmAditi vA // 25 // "ahimAMzubhRt" 26 iti / ahimA:-uSNAH kiraNAH, aMzavaH / tAn bibhartIti ahimAMzubhRt / sarvadhAtubhya: kvip / a-viSNu:, himAMzu:-candraH, tau bibharti-poSayatIti vA / 'a: kRSNa AH svayambhUriH kAma I: zrIrurIzvaraH // ' ityekAkSaraH // 26 // "ahimakaraH" 27 iti / kAryante iti karAH / na vidyate hima:-zaityaM yeSu te ahimAH / evaMvidhAH karA yasya yasmin vA sa tathA / tadanya-tadviruddhatadabhAveSu naJ vartata iti| himakara:-candraH, tadvirodhI taddIptihArakatvAd vaa| ahimaM-zaityarahitam, arthAjagat karotIti vA // 27 // "ahimaruk' 28 iti / hima-tuhinam, tajjanitA yA ruk-pIDA, sA na vidyate yasmAt sa tathA / ahimA-himanAzikA rug-dIptiryasyeti vA // 28 // "ahimaruci:" 29 iti / na vidyate himaM yeSu te ahimA:-udayAcalaprabhRtayo nagAH, teSu ruciryasya sa tathA / ahimAnAm-uSNavastUnAM ruci:-abhilASo yasminniti vA / 'rucirabhiSvaGgA-'bhilASayoH // ' iti mediniH / caturNAm nAmnAm eSAmabhinnArthakAnAmapi kathaJcidbheda upapAditaH, vastutastu na bhedaH, na cAtra paunaruktyam 'sajjhAya-jjhANa-tava-osahesu uves-thuiphaannesu| .

Page #52
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam saMtaguNakittaNesu ya Na huMti puNaruttadosA u // ' ityukteH / / 29 // "ahiMsakaH" 30 iti / hinastIti hiMsakaH / na hiMsaka:-ahiMsakaH, sakalajagajjantujIvAturityarthaH // 30 // "aharmaNi:" 31 iti / ahAM-dinAnAM maNiriva maNiH, tacchobhAkAritvAt / / 31 // "udArakarmA" 32 iti / udArANi-jagatprakAzalakSaNAni jyotiSTomAdIni vA karmANi yasmin yasmAd vA sa tathA / / 32 / / "advitIya:' 33 iti / na vidyate dvitIyastejasvitayA jagatkartRtayopamAnatayA vA yasya sa tathA, sajAtIya-vijAtIyabhedazUnya ityarthaH / / 33 / / "udIcyaveza:' 34 iti / udIcyAm-uttarasyAM dizi, aveza:-apraveza udayA-'stamanakAle yasya sa tathA / 'udIcyaveSaH' iti pAThe; udIcyepazcimottaradeze, veSa:-zobhAdhAyakaM svarUpaM yasyeti vA, uttarAyaNagatasya tasyAdhikadIptimattvAt // 34 // "apAMpati:" 35 iti / apAM-jalAnAM pati:-svAmI, tatpravartakatvAt / 'AdityAjjAyate vRSTiH' iti prasiddheH // 35 / / "abhayapradaH" 36 iti / abhayaM-caurAdibhyo rakSaNaM tamovidhvaMsalakSaNaM vA, prakarSeNa dadAtIti abhayapradaH; caurAdijanitAtaGkavidhvaMsaka ityarthaH / abhayamekAtmyaM pradadAtIti vA, 'bhayaM dvitIyAbhinivezitaM syAd' ityukteH // 36 / / "abhinanditaH" 37 iti / abhi-sAmastyena, nandita:-samRddhaH sarvadA vaibhavayuktaH / trisandhyaM brAhmaNaistattatstavaiH stutigocarIkRta iti vA // 37|| "abhiSTuta:" 38 iti / abhi-sAmastyena, stUyata iti abhiSTutaH; sarvakAlaM prekSAvadbhirbahmAdibhirvA stutiviSayIkRta ityarthaH // 38 // ."abjahastaH". 39 iti / abjaM-kamalaM haste yasya sa tathA, tadvikAzasya ____48

Page #53
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam tadadhInatvAt / abjAkArI hastau yasyeti vA // 39 // "abjabAndhavaH" 40 iti / abjAnAM-padmAnAM bAndhava iva bAndhavaH / abjAnyeva bAndhavabhUtAni yasyeti vA sa tathA; tadudayA-'stamanayosteSAmapi tathAvasthitidarzanAt // 40 // "aparAjita:" 41 iti / parAjIyate sma parAjitaH / na parAjito'parAjito'bhagnaH, prtejobhinevaabhibhuut ityarthaH // 41 // .. "aprameyaH" 42 iti / pramAtuM yogyaH prameyaH, na prameyo'prameyaH, iyattAvacchinnaparimANatayA vaktumazakyaH, pratyakSapramANAgocara iti vA / / 43 / / "ajaH" 43 iti / na jAyate ityajaH, utpattirahita ityarthaH // 43 // "uccaiH" 44 iti / sAntamavyayamuccatvavAcakam, tena sarveSAmupari vrtmaanH| 'nIcairalpe mahatyuccaiH' iti haimaH // 44 // "acyutaH" 45 iti / na cyavate ityacyutaH sarvadA vrtmaantvaat| SaDbhAvavikArarahita iti vA / te ca- 1.jAyate 2asti 3. vipariNamate. 4. vardhata 5.apanIyata 6. vinazyati ceti // 45 // .. "ajayaH" 46 iti / a:-vinatAsUnustena jayatItyajayaH, sarvadA tadadhInagatitvAt / na vidyate jayo yasyeti vA, yatpratiyogiko jaya: kasyApi nAstItyarthaH // 46 // "acalaH" 47 iti / na calatItyacala: svapratijJAyA iti jJeyam / paratantratayA calatIti vA / na vidyate calanam-asattA yasyeti vA sadA sadrUpatvAt // 47 // "acintyaH" 48 iti / na cintyo'cintyaH, 'ayametAdRzaH' iti / vizvaprapaJcavilakSaNatvena cintayitumazakyatvAt, pramANAgocara iti vA // 48|| "acintyAtmA" 49 iti / 'AtmA puMsi prabhAve ca prayatna-manasoH / / ' iti 49

Page #54
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam vizvaprakAzavacanAd / acintyaH AtmA-prabhAvo yasya sa tathA / yadvA atatItyAtmA matpratyayAntaH / acintya:-bAhyajJAnenA'navasita AtmAsvarUpaM yasya sa tathA / tasya niraMzatvena bAhyendriyAviSayatvAt // 49 // "acaraH" 50 iti / 'cara gati-bhakSaNayoH' itybhyvhaaraabhilaassrhitH| yadvA dIptimAn / 'acara: sthAvare'pi syAdacaro dIptimatyapi // ' iti mediniH // 50 // "ajita:" 51 iti / na jIyate sma ityajitaH, na kenApi bhRtyatAmApAditaH // 51 // "avicintyavapuH" 52 iti / upyate iti vapuH, zarIram / avicintyamanAlakSaNIyaM tad yasyeti sa tathA, anekarUpatvAt tasyeti bhAvaH / / 52|| "avyayaH" 53 iti / na vyeti-vividhaM vikAraM na prApnotItyavyayaH, zatrumitrayoH samacetaskatvAt / na vidyate vyayaH-nAzo yasyeti vA // 53 // "avyaGgadhArI " 54 iti / viruddhAnyaGgAni vyaGgAni / na vyaGgAni dhArayatIti sa tathA / avyaGgam-avyabhicAri jJAnaM dhArayatIti vA / averaGgaM yatra sa: avyaGgaH, arthAghajJastaM dhArayati poSayatIti vA // 54 // "Urjita:" 55 iti / 'Urja bala-prANayoH' * iti prakRSTabalavAn // 55 // "ayonijaH" 56 iti / yoni:-strIcihnam, tasmAjjAto yonijaH, pazcAnnaJsamAsaH / yadvA 'yo vedhasi yame vAte' ityanekArthavacanAt / a:kRSNaH, ya:-brahmA, u:-IzvaraH, ete nijA:-svakIyA yasyetyarthaH // 56 // "aindhanaH" 57 iti / indhanAt samudbhuto vahniH aindhanaH, bhavAdyarthe'N ityaNa, aindhana ivaindhanastadvat sva-paraprakAzakaH / 'aikArazca mahezvare' iti / ai-mahezvaraH, sa eva dhanaM yasyeti vA, anusvAraH chAndasatvAt / 'indhI dIptau' ityasya dhAtoryupratyaye svArthe'Ni aindhana:-dIptimAniti vA // 57 // 50

Page #55
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "ekaH" 58 iti / 'eko'nyaH kevalaH zreSTha:' . 'iti / eka:-zreSThaH prazasya: iti yAvat / / 58 // "ekAkI" 59 iti / eka:-asahAyo gacchatIti evaMzIla: ekAkI, parAnadhInagamanatvAt / sRSTyAdikaraNe parAnapekSa iti vA / / 59 // "ekacakrarathaH' 60 iti / ekaM cakraM yatra tAdRg ratho yasya sa tathA / tadrathasyaikacakratA suprasiddhaiva // 60 // "ekanAtha:" 61 iti / 'eke mukhyA-'nya-kevalA:' iti / eka:-mukhyo nAtha: ekanAthaH // 6 // "Iza:" 62 iti / ISTa iti Iza:, samarthaH sarveSAM sukha-duHkhapradAnakSamaH / yaduktam- 'Izvaraprerito gacchet svarga vA zvabhrameva vA // ' iti / I:lakSmIH , tAM zAstIti-sanmArge pravartayatIti vA, apratihateccha iti vA / / 62 / / "IzvaraH" 63 iti / iSTa iti IzvaraH / 'IzAdevaraH' iti varapratyayaH / sakalazaktimattvAd aNimAdyaSTasiddhipradAtRtvAd vA / trijagajjanatAniSevyamAnacaraNendIvaratvAd vA / bhaktAnAM yathAbhilaSitArthasampAdakatvAd vA // 63 / / "akliSTakarmakRt" 64 iti / akliSTaM-zubhaM karma-trijagatprakAzalakSaNaM karotIti akliSTakarmakRt, sarvadhAtubhyaH kvip / akliSTAni karmANi jAyante yasmAt so'kliSTakarmA / 'vedastaM karoti' iti naiyAyikAH / 'tatpravartakaH' iti tu mImAMsakAH / na vidyate'nyat kliSTaM karma yasmAditi arthAt pApam, tat kRntatIti vA / anAyAsena karmakArIti vA / / 64 // "ugrarUpa:" 65 iti / ugraM-bhImaM rUpaM yasya sa tathA, atitejasvitayA durnirIkSyarUpatvAt / athavA ugraH-IzvaraH, sa eva rUpaM yasya sa tathA, sRSTyAdikArakatvAt / / 65 / / 51

Page #56
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "agniH" 66 iti / agati-UrdhvaM gacchatIti agniH, tatsamAnadharmatvAt tadabhidhAnatA / yadvA agnirivA'gniH, tIvratejasvitayA'bhedopacAraH / himanirvartakatvasAmyAd vA / sUryakAntAdAvagnijanakatvAt / / 66 / / "akiJcanaH" 67 iti / nAsti kiJcana asyeti akiJcanaH, sarvapApaparigrahaparAGmukha ityarthaH / na vidyate kiJcana bhinnaM yasmAditi vA sarvavyApakatvAt // 67 // "akrodhanaH" 68 iti / krudhyatIti krodhana:, 'ruSa krudhe' ityanaH, pazcAnnaJtatpuruSaH; roSAtyantAbhAvAdhikaraNaka ityarthaH / / 68|| "akSaraH" 69 iti / na kSaratItyakSara:-sarvadA tadavasthaH / yadvA akSaM-cakSu rAti-dadAtIti vA // 69 // "alaGkAraH" 70 iti / alatiyate vizvamaneneti alaGkAraH, sarveSAM bhUSAkRditi tAtparyArthaH / jagatAM svakiraNairbhUSaNaM karoti vA // 70 // "alakRtaH" 71 iti / alatiyate smeti alaGkRtaH; sphuratkAntikalApena vibhUSitaH, jagatparyAptikarteti vA / 'alaM bhUSaNa-paryApti-vAraNeSu' ityukteH / / 71 / / "amAyaH" 72 iti / na vidyate mAyA-dambho'syeti amAyaH, sarvathA vigatakauTilyAbhiprAyaH // 72 // 'ameyAtmA" 73 iti / iyattayAvacchedakarahita AtmA-svarUpamasyeti, IdRk iyattayA vA durjeyasvarUpa iti phalitArthaH / sarvaprANibhirameya AtmAbuddhiryasyeti vA / 'AtmA yatno dhRtirbuddhiH" ityamaraH / / 73 / / "amaraprabhuH" 74 iti / amarA:-devAH, teSAM prabhuH-tadrakSAkRt / amarAH prabhavo yeneti vA / amarAH prabhavanti yasmAditi vA // 74 // "amarazreSThaH" 75 iti / teSu pUrvokteSu trijagatprakAzakAritvenA'yameva zreSThaH-prazasyaH // 75|| 52

Page #57
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "amita:" 76 iti / amitaM-pracuramAttejo yasya sa tathA / dezataH kAlatazcAparicchinna iti vA / mAnAtIta iti vA / / 76 / / "amitAtmA" 77 iti / amita:-sarvavyApaka AtmA yasyeti saH, sarvatra tadupalabdheH / amitA:-asaGkhyAtAH AtmAnaH-svarUpANi yasyeti vA / / 77 // "aNuH" 78 iti / aNatItyaNu:, . kiJcinyUnadaivatayojanapramitamaNDalatve'pi atrAlpatayA dRzyamAnatvAt / aNu:paramANustadvadiva sarvatrA'pratihatagatiriti vA // 78|| "inaH" 79 iti / etIti inaH, sarvadA gamanasvabhAvatvAt / iM-kAmamarthAt kSayaM nayatIti inaH; sarvaprabhuriti vA jagatkAritvAt / / 79 // "anAdyantaH" 80 iti / AdizcAntazca tau na vidyate yasya sa tathA, utpatti-vinAzarahitaH / / 80 // . . "andhakArApahaH" 81 iti / andhaM karotIti andhakAraH, tam apahantIti andhakArApahaH-tamovinAzakaH / andhakAravad AvarakatvAd andhakAra:ajJAnam, tannivAraka iti vA / / 81 / / / / "indraH" 82 iti / indanAd indraH / 'idi paramaizvarye! auNAdiko 'ra' pratyayaH / / 8 / / "ambhaH" 83 iti / amiti nimnapradeza iti ambhaH, tatpradAtRtvAt zucikAritvAd vA / yadi vA amanam am, nirantaraM gamanam / tena bhAtIti ambhaH / / 83 // "ambhojabandhuH" 84 iti / ambhojAnAM-kamalAnAM vikAzakAritvena bandhuriva bandhuH / yadvA ambhoja-vidyullakSaNaM tejaH, tadeva bandhuryasya sajAtIyatvAt / ambhojAni badhnAti-zobhayate iti vA // 84 // "ambudaH" 85 iti / ambu-pAnIyaM dadAtIti ambudaH, 'nAgni ca' iti

Page #58
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam DaH / mukhyavRttyA'syaiva taddhetutvAt / / 85|| "ambarabhUSaNa:" 86 iti / ambarasya-AkAzasya bhUSaNam, tadgatanIlatAyAH prakAzakAritvAt / kevalaM 'bhUSaNaH' iti pAThe, bhUSayatIti bhUSaNaH / / 86 // "anekaH" 87 iti / na ekaH anekaH, dvAdazAtmakatayA prasiddhaH / mAyAvijRmbhitAnekarUpa iti vA / / 87|| "aGgArakaH" 88 iti / aGgAni iyartIti aGgArakaH, kujaH / atra sevyasevakayorabhedopacAraH, aGgAravarNatvAd vA / / 88 // "aGgirA" 89 iti / aGgirA-RSiH, atra dhyAtR-dhyeyayoH kathaJcidaikyAt tadupacAraH / aGgina:-prANinaH, rAti-svIyatvena gRhNAtIti kvippratyayAntasya rUpaM vA // 89 // . "anala:" 90 iti / anitIti analaH, vahniH / dAhakatvaguNayogAt tadabhidhAnatA / alatIti alaH, na alaH anala:-aparyAptaH, arthAd gamanAditi vA / anAn prANAn lAti Atmatveneti vA, sarvAntargAmitvAt // 9 // "analaprabhaH" 91 iti / anala:-vahniH, tadvat prabhA yasya sa tathA, svaparaprakAzakatvAt / 'yaccandramasi yaccAnau tat tejo viddhi mAmakam' iti purANokteH / analaprabhA yasyeti vA // 91 // "animittagati:" 92 iti / animittA-sAdhananirapekSA gatiryasyeti saH, svabhAvAdeva gatimAnityarthaH / gatyartha-jJAnArthayoraikyAd animittApaThanavyatirekeNa gati:-jJAnaM yasyeti vA // 12 // "anaGgaH" 93 iti / na vidyate aGga-zarIraM yasya sa tathA parabrahmarUpatvena, zarIrAbhAvAt pAJcabhautikazarIrarahita iti vA jyotirmayasvarUpatvAt // 93 // 54

Page #59
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam . . "annam" 94 iti / tasya paripAkahetutvena kAraNe kAryopacAraH, sarvapoSakatvAd vA // 9 // "anantaH" 95 iti / na vidyate anta:-vinAzaH, ayametAdRgiti nizcayo vA yasya sa tathA, deza-kAla-vastuparicchedAbhAvAd vA // 95 / / "anirdezyaH" 96 iti / guNa-kriyA-jAtibhirnirdeSTumazakyaH / / 96 // "anirdezyavapuH" 97 iti / anirdezyam-anirvacanIyaM vapuH-zarIraM yasya sa tathA, tejomayatvAt / / 97 // . "aMzuH" 98 iti / aznute-vyApnotIti aMzuH / auNAditvAt sAdhuH, guNa-guNinorabhedopacAraH // 98 // "aMzumAn" 99 iti / aMzavo vidyante yasya yasmin vA sa tathA, astyarthe matuH / / 99 / / "aMzumAlI" 100 iti / aMzUnAM mAM-zobhAm, Anayati-prANayatIti vA aMzumAlIti / aMzUnAM mAlA-paramparA vidyate yasya sa tathA / aMzUn mAlayatidhArayatIti vA / 'mal dhRtau' ityasya rUpam / / 100 // // iti pAdasAhazrIakabbarasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tAcchiSyASTottarazatA-vadhAnasAdhanapramuditapAdazAhazrIakabbarapradatta . 'khusphahamA''parAbhidhAnamaho-pAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphajalakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM prathamazatavivaraNaM samAptam // "anuttamaH" 101 iti / na vidyate uttamo yasmAt sa tathA / 'na tvatsamo'styabhyadhikaH kuto'nyaH' iti smRteH // 101 // "arihA" 102 iti / arIn hantIti arihA, bhaktazatruvinAzaka

Page #60
zrIsUryasahasranAmasaGghahatrayam ityarthaH // 102 / / . "arhan" 103 iti / surA-'surendrAdikRtAM pUjAmarhatIti arhan, 'arha pUjAyAm' // 103 / / "aravindAkSaH" 104 iti / aravindaM-kamalaM tadvad akSiNI-locane yasya sa tathA / araM-cakraM vindati-prApnotIti aravindaH,viSNuH / tasya akss:stutyH| 'akSo jJAnAtma-zakaTa-vyavahAreSu pAzake / rudrAkSendrAlpayoH stutye vibhItakatarAvapi // ' iti medinIkAraH / / 104 // "aryamA" 105 iti / AkAzamArgeNa gamanazIlaH / 'arya: svAmivaizyayoH' // iti / aryANAM-svAminAM mananaM man, jJAnaM yasmAdvA / / 105|| "arkaH" 106 iti / aya'te-stUyate'rcyate iti vA arkaH // 106 // "arimardanaH" 107 iti / arIn-zatrUn mardayati-nAzayatIti arimardanaH / araM-pApam, tad asyAstIti arI, pApI / tannAzaka iti vA / 'araM zIghra ca cakrAGge zIghrage kalmaSe'pi ca // ' iti dharaNiH // 107|| "aruNasArathiH" 108 iti / aruNa:-vinatAsUnuH, sa eva sArathiryasya sa tathA / AraktamaNDalatvAdaruNaH, antaryAmitayA dharmA-'dharmaprerakatvAt sArathiH, pazcAt karmadhAraya iti vA // 20 // "azvatthaH'' 109 iti / azvattha:-piSpalakaH, sarvadevAtmakatayA'sya prasiddhestannAmaMtA / / 109 / / "azItarazmi:' 110 iti / azItA:-uSNA: razmayo yasya sa tathA / na vidyate zItaM yasmAditi azIta:, agniH / sa razmi:-mUrtyantaraM yasyeti vA / 'kiraNe pragrahe razmistathA mUrtyantare pumAn // ' iti mediniH / zamanaM-zIH / na zIH azI: / tAm itA:-prAptAH razmayo yasyeti vA // 110 // 56

Page #61
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "uSNakaraH" 111 iti / uSNAH karA:-kiraNA yasya sa tathA / nanu pUrvaparayoH samAnArthatvAt punaruktatAdoSaH iti ced, na / samAnArthatve'pi 'daNDAkArA razmayaH karAH' iti niruktibhedAd bhedaH / uSNamuSNatAguNayuktamarthAjjagat karotIti vA / uSNa: kara:-pratApo yasyeti vA / 'karo varSopale razmau, pratApe prIti-zuNDayoH / / ' ityanekArthaH / / 111 // "azvinaH" 112 iti / asUnAM-prANAnAm, ina:-svAmI, vRSTyAdidvArA'nnasampAdakatvena taddhAskatvAt, mAsAdhipatitvAd vA / / 112 / / "aziziraH" 113 iti / na vidyate zizira:-zItalatAlakSaNo guNo yasya sa tathA, ajaDa iti vA / 'ziziro nA hime vA strI Rtubhede'jaDe triSu / ' iti mediniH // a-aruNa:, tena zizira:-zItalaH, srvdaa'pRthgbhuuttvaat| prasannasvAnta iti vA // 113|| . "atuladyuti:" 114 iti / na vidyate tulA-sAmyaM yAsAM tAH atulAH, evaMvidhA dyutayo yasyeti sa tathA // 114 // "atIndraH" 115 iti / indraM atikrAnta atIndraH; tejasvitayA indrAdadhika ityarthaH / atizayenendati-paramaizvaryeNa zobhate iti vA // 115 // "atIndriyaH" 116 iti / indriyamatikrAnto yaH sa tathA, krAntAdyarthe samAsaH / indriyajanyajJAnAgocaraH // 116 / / "uttamaH" 117 iti / udgataM tamo yasmAt saH / 'kSINe ca tamasaM tamaH' ityakArAntadarzanAt / utkarSakASThAM gata iti vA, tadapekSotkRSTAbhAvAt // 117 // "uttaraH" 118 iti / ut prAbalyena tIryate saMsArasAgaramaneneti saH // 118 // "taraNaMtaraH" 119 iti / udgatasUraH saMsArasAgarataraNopAyo yasmAd vA 57

Page #62
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam ||119|| // ityekonaviMzatyadhikaM nAmnAM zataM svarAdi / / "sAdhuH" 120 iti / sAdhyate samyagdarzanAdinA paramapadamiti sAdhuH // 120 // "sAvarNiH" 121 iti / A-samantAdbhAvena varNanam-AvarNiH, tayA saha vartata iti sAvarNiH, sarvastutya ityarthaH / "sAvarNaH" iti pAThe tu varNAbhAvena saha vartata iti sAvarNaH, varNAnAM pazcAdutpannatvAt // 121 // "sAvitrIbhAvitA" 122 iti / sAvitrI-gAyitrI, tAM bhAvayatiprApayatIti sAvitrIbhAvitA / 'bhU prAptau' ityasya rUpam / NijlopazchAndasaH / / 122 / / "sAyanaH" 124 iti / ayanAbhyAM dakSiNottarAbhyAM saha vartata iti saH, tatkAritvAd vA // 124 // . "saukhyam'' 125 iti / sukhayatIti sukham / suSTu khanatIti / su-zobhanAni khAni-indriyANi atreti vA / tadbhAva: saukhyam, tadAtmakatvAt tatkAritvAd vA // 125|| "sAgaraH" 126 iti / sagarasyAyaM sAgaraH, tatkhanitatvAd / atra gAmbhIryAdiguNairabhedopacAraH // 126 // "sAma;" 127 iti / 'vedAnAM sAmavedo'ham' iti bhAratoktervedottama ityarthaH / sAma-dAma-bheda-daNDA upAyA iti / atrastha 'sAma' zabdaprayoge asyati vairamaneneti sAma, sarveSAM vairanAzaka ityartho jJeyaH // 127 / / "sAmavedaH" 128 iti| 'sAma' iti nAmnA vedaH, tatprarUpakatvAt; kAraNe kAryopacAraH / sAma vettIti vA / 'sAma' ityupalakSaNaM sarvavedavidityarthaH // 128 // "zArGgadhanvA" 129 iti / zArGga dhanuryasya sa zArGgadhanvA, kRSNaH; sarvavyApakatvAt / zArGgadhanu:-sthalaM yasyeti vA / 'dhanvA tu marudeze nA klIbaM .cApe sthale'pi ca / / ' iti vizvaH / / "sAraGgadhanvA" iti pAThe tu sAraGgaH 58

Page #63
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam hiMsAsaktaH puruSaH, tatra dhanvA, tannivArakatvAt / sAraGgaH-agni:, sa. eva dhanu:-sthalaM svatejasa: sthApane yasyeti vA / 'dinAnte nihitaM tejaH savitreva hutAzanaH // ' ityukteH / / 129|| . "sahasrAkSaH" 130 iti / sahasrANAm akSaH-stutyaH / sahasrapramitA akSA:-vyavahArA yasyeti vA // 130 // "sahasrAMzuH" 131 iti / sahasramaMzavo yasya sa tathA / sahasradhA jagat tena tena rUpeNa aMzayati-vibhajatIti vA / / "131 // "sahasradhAmA" 132 iti / sahasraM-sahasraprakAraM dhAma-balaM tejo vA yasya sa tathA / sahasradhA mimIte vizvamiti vA kvippratyayAntaH / sahasraM dhAmAniprabhAvA yasyeti vA / 'gRha-deha-tviT-prabhAvA dhAmAni // ' ityamaraH // 132 // "sahasradIdhiti:" 133 iti / sahasraM dIdhIte-dIpyatIti saH / sahasraM dIdhitaya:-krIDanAni yasyeti vA / 'dIdhIG dIpti-devatayoH' ityasya ktipratyayAntasya rUpam // 133 // "sahasrapAt" 134 iti / sahasraM pibatIti-pRthivyAdi, krameNa lIlaM karotIti sahasrapAH,prakRtiH / tAm attIti sahasrapAt; pralaye svayamevAvaziSTaH / sahasraM pAntIti sahasrapAH, daityAH / tAn attIti vA // 134 / / "sahasracakSuH" 135 iti / sahasraM caSTe sahasracakSuH / sahasrazabdenA'tra bahutvokteH sarvadraSTetyarthaH / sahasraiH-aparimitaiH cakSyate-khyAyate pratipAdyata iti sahasracakSuH / / 135 // "sahasrosraH" 136 iti / sahasramusrA:-dharmA yasmAt sa tathA / saha:-balaM rAtIti tena rAjante vA sahasrA indrAdidevAH / te vasantyasminniti vA sarvadevAtmakatvAt // 136 // "sahasrakaraH" 137 iti / sahasreSu arthAd daityeSu kara:-daNDo yasya sa

Page #64
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam tathA, daityavinAzakatvAt / sahasraM karA:-balayo yasmai iti vA / 'bali-hastAM'zava: karAH // ' ityamaraH // 137 // "sahasrakiraNa:" 138 iti / sahasraM-sahasraguNam arthAttamaH kirativikSipatIti saH / sahasraM kiratIti vA, sahasramityupalakSaNaM koTAkoTipradAnakSamaH // 138|| "sahasrarazmiH " 139 iti / sahasraM razmaya:-avidyArUpabandhanAni yasmAt saH / / 139|| "sadAyogI" 140 iti / sadA-sarvadA yoga:-yamAdyaSTabhiraGgaiH prasiddhaH / so'syAstIti sdaayogii| dAna-dAH, tena sahitAH sadAH / yunakti dharmeSviti yogI, pazcAt karmadhAraya iti vA / / 140 / / "sadAgati:" 141 iti / sadA-sarvakAlaM gati:-gamanaM jJAnaM vA yasya sa tathA / sadA-kAlatraye gati:-svargaprAptilakSaNA yasmAditi vA / satAM-devAnAM manuSyakSetre Agati:-gamanaM yasmAditi vA, sarveSAM tadutpAdyatvAt / sadbhiH prApya iti vA // 141 // "sudharmA' 142 iti / dadhAti-sthApayati sugatAviti dharmaH / yaduktaM hemasUribhiH- 'durgatiprapaMtatprANidhAraNAd dharma ucyate / / ' iti / suSTu-zobhano dharmo yasya sa tathA; 'dharmAdan' ityan / / 142 / / "siddhaH" 143 iti / sidhyati smeti siddhaH, paramapadapratiSThitatvAd niSpannakAryatvAd vA // 14 // "siddhakArya:" 144 iti / siddhAni-maGgalAni kAryANi yasmAt sa tathA / 'SidhU zAstre mAGgalye ca' ityukteH / siddhAni-paripUrNIbhUtAni kAryANi yasyeti vA, aprtihtecchtvaat| siddhAn-karmanirmuktAn kurvantIti siddhakAH, evaMvidhA AryA yasmAditi vA // 144 / 10 // - 60

Page #65
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "sabhAjita:" 145 iti / pUjitaH sarvadhyeyatvAt, 'sabhAjatkasevane prItidarzane' ityukteH / trijagajjanaiH sevita iti vA // 145 / / "suprabhaH" 146 iti / suSTu prabhA-kAntiryasyeti saH / suSTu prabhavatIti daityAniti vA // 146 // "supradIpakaH" 147 iti / sutarAM pradIpakaH supradIpakaH, sarvaprakAzakAritvAt / / 147|| "suprabhAvanaH" 148 iti / suSTu prabhA yeSAM te suprabhAH, devAH / teSAm avanaM-rakSaNaM yasmAt saH // 148 / / "suprabhAkAraH' 149 iti / suprabhA AkArA yasmAt sa tathA / suSTu anirvacanIyasvarUpA prabhA kriyate'neneti vA // 14 // "supriyaH" 150 iti / suSTu priyaH supriyaH, sarveSAM vallabhaH // 150|| "suparNaH" 151 iti / suSTu-zobhanau parNI-zvetakRSNapakSau yasya sa tthaa| zobhanAni parNAni-chandAMsi yasyeti vA sarvavedAtmakatvAt / / 151|| "saptArciH" 152 iti / saptasaGkhyA: arciSa:-kAntayo yasya sa tathA, saviturvahninihitatejaskatvAt / saptasu lokeSu arciSo yasyeti vA // 152| "saptAzvaH" 153 iti / saptasaGkhyA azvA lokarUDhyA rathyA yasya sa tathA // 153 // "saptajihvaH" 154 iti / sapta jihvAH-svararUpA yasya sa tathA, vedanirUpakatvAt / / 154 // "saptalokanamaskRta:" 155 iti / sapta ca te lokAzceti karmadhArayaH, atrA''dhArA-''dheyayorabhedopacArAt tadvAsino janAH, tairnamaskRtaH / saptAnAM grahANAM madhye lokanamaskRta iti vA // 155 // "saptamIpriyaH" 156 iti / saptamI tithiH / tasyA adhiSThAtRtvena priya: 61

Page #66
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam iSTaH / 'sarvAsu saptamISu tithipatitvena ravi: pUjyaH' iti nirNayAmRtokteH / 'agnirviraJcirgirijA gaNezaH' ityAdinA saptamyAH patI raviriti pratipAdanAcca / SaDbhiraGgaiH saptamena vedena ca mIyata iti saptamI, pazcAt karmadhAraya iti vA / AtmatvAd vedaikagamyatvAcca priyatvaM spaSTam / / 156 / / "saptimAn" 157 iti / saptaya:-azvA vidyante yasya sa tathA / 'vAjivAhA-'rva-gandharva-haya-saindhava-saptayaH / / ' ityamaraH / saptInAm-azvAnAM revantapramukhANAM mAM-lakSmIm, Anayati-prANayatIti vA, teSAM sUryajanyatvAt // 157 / / "saptasapti:" 158 iti / saptasaGkhyAH saptayaH-azvA yasya sa tathA, saGkhyApradhAnatvAd pUrvasmAd bhedaH // 158|| "saptaturaga:"159 iti / saptAnAM lokAnAM turaga:-hRyadam, sarvAnta:karaNAdhiSThAtRtvAt / 'turagazcitta-vAjinoH // ' iti medini: // 159|| "svam' 160 itiH / asyate-kSipyate iti svam, tadupalabdhAvasAdhAraNakAraNIbhUtatvAt / pulliGgatve tu sarveSAmAtmA svAnyAtmAtmIyajJAtimitrANItyabhiyuktaprasiddheH // 160 // "svAhAkAraH" 161 iti / svAhA-mantravizeSaH, tadevAkAro yasya sa tathA, mantrAtmakatvAt svAhAkArapravartakatvAdvA; tadudaye tatpravRtteH // 161 / / "suvAhanaH" 162 iti / suSTu vAhanaM yasya sa tathA / suSTu vAhayatiprApayatIti vA // 162 // "svAhAbhuk' 163 iti / yajamAnaiH svAhAzabdena yad vahnau kSiptaM tad bhuGkte iti sa tathA, sarvAntargatatvAt // 163 / / "svAcAraH" 164 iti / suSTu AcAro-jagatpAvitryalakSaNo yasya sa tathA, tatpraNetRtvAt / / 164 / /

Page #67
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "susaMyuktaH" 165 iti / suSThu-apRthagbhAvena parabrahmaNi yukta:-militaH, sarvaiH padAryai: saha sambaddha iti vA; vibhutvena sakalamUrtasaMyogitvAt / / 165 / / "susthitaH" 166 iti / suSTu-patanAbhAvena sthitaH, anantazaktimattvAt // 166 // "svajana:' 167 iti / kuTumbasadRza: sarveSAM trAyakatvAt / svaM-dhanaM janayatIti vA, arthapradAtRtvAt / / 167|| : "suveza:" 168 iti / suSTu-apratihatagatitvena veza:-pravezo yasya sa tyaa| suSTu-zobhanaM vA'tigacchatIti / suvA(?va:)-prANaH, tasyeza iti vA // 168 // "sUkSmaH" 169 iti / zlakSNatvAd durjeyatvAd vA sUkSmaH / / 169 / / "sUkSmadhIH" 170 iti / sUkSmA-atIndriyArthagrAhiNI dhIryasya sa tathA // 170 // . . "somaH" 171 iti / AhvAdakatvAd yajJasAdhanatvAd vA somaH / / 171 / / "sUryaH" 172 iti / sarati sUte vA lokAniti saH // 172 // "suvarcA" 173 iti / suSTu-zobhanaM varcas-tejo yasmAditi saH / 'va! dIptau purISe ca, varcI rUpe'pi ca kvacid / / ' iti vizvaH // 173 / / "suvarNaH" 174 iti / suSTu-zobhano varNa:-gauratvalakSaNo yasya yasmAd vA sa tathA / suSThu varNa:-jAtilakSaNo yasmAditi vA / suSTu varNyate-stUMyate iti vA // 174 // "svarNaH" 175 iti / suvarNo'syeti, pRSodarAditvAd ukAralope svarNaM puMklIbaliGgaH / tanmayatvAt / 'ahaM dhAtuSu kAJcanam / / ' iti bhAgavatokteH // 175 // "svarNaretAH" 176 iti / svarNaM-hiraNyaM reta:-vIryaM yasya sa tathA, svanihatatejaskatvAd dAhakatvAd vA // 176 / / / 63

Page #68
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "suviziSTaH" 177 iti / sutarAM sarvebhyo viziSTaH-utkRSTaH // 177 // "savitA" 178 iti / sUte samIhitArtha prakAzaM vA, pratidinaM prakAzakAritvAt // 178|| "saihikeyaripuH" 179 iti / siMhikAyA apatyaM saiMhikeya:, rAhuH / lokarUDhyA tasya ripuH / 'vastuta: somamaNDalachAyaiva grahaNam' iti jyotirvidaH; viSNurUpeNa tannAzakatvAt // 179 // "svayaMvibhuH" 180 iti / svayam-AtmanA vibhuH-svAmI, na parapradattaizvaryaH / anyeSAM taddattaizvaryeNa vibhutvAt / / 180 // "sukhadaH" 181 iti / sukhaM-prasiddhaM dadAtIti saH / suSTu khAni-indriyANi dadAtIti vA // 18 // "sukhapradaH" 182 iti / suSTu khAni-jJAnarUpANIndriyANi yasya sa sukha: / prakarSeNa dadAtIti pradaH, pazcAt karmadhArayaH / suSTu khanantIti sukhAH, munayaH / tAn prakarSeNa dadAtIti vaa| 'khamindriye sukhe svarge zUnye bindau vihAyasi / nRpe saMvedane kSetre kRSyAM halaphale kvacid / / ' iti vizvaH // 182 // "sukhI' 183 iti / sukhaM vidyate yasmin sa tathA / sarvasAdhAraNatve'pi sarvadA cidAnandasvarUpatvAdanyebhyo bhedaH // 183 / / "sukhasevyaH" 184 iti / sukhena sevyata iti sukhasevyaH, namaskRtimAtreNaiva tatsaparyAparyApteH // 184 // "suketanaH" 185 iti / suSTu ketanaH suketanaH, dhvajaH; tadvatpratIyamAnatvAt / zobhanAni ketanAni-kRtyAni smRtiprabhRtIni yasyeti vA / zobhanAni kRtyAni sRSTyAdIni yasyeti vA / 'gRhe ketau ca kRtye ca ketanaM * samudIritam // ' iti mediniH // 185 // 64

Page #69
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "skandaH" 186 iti / skandati-vinAzayati arIniti skandaH, daityavinAzakatvena pratItatvAt / skandati-amRtarUpeNa zravatIti vA / 'skadiJAplAva-udvatau' iti rUpam / / 186 / / "sulocanaH" 187 iti / suSTu zobhane-devatvena nimeSavarjite locane yasya sa tathA / azarIratve tu suSTu-jJAnarUpaM locanaM yasyeti vA // 187 / / "samAhitamati:" 188 iti / samyakprakAreNa AhitA-sthApitA matiryena sa tathA / samA-zatrumitrodAsInA, samantAdbhAvena sarvajantuSu hitA matiryasyeti vA // 188 // "samAyuktaH" 189 iti / Ayujyata iti AyuktaH, vyApRtaH / svasvakartavyatAyAM samyaktayA pravRttaH / saha mayA-lakSmyA vartata iti samaH, kRSNaH / tena A-samantAd yukta iti vA ekamUrtitvAt / / 189 // / "samAkRti:" 190 iti / AkaraNam AkRti:, saMsthAnavizeSaH / zobhanA yasya sa tathA / samA:-sajjanAH, teSu AkRti:-prayanno yasyeti vA / samAsarucirA kRti:-karaNaM yasmAd vA, viSNurUpeNa tadutpAdakatvAt / / 190 / / "sumahAbalaH" 191 iti / suSTu rogAdinA'pratihataM mahAbalaM yasya sa tthaa| suSTu balaM-rUpaM yasyeti vA / 'balaM gandha-rase rUpe // ' iti mediniH // 191 // "samudraH" 192 iti / mudrayA-AkRtivizeSeNa vartate yaH sa tathA / yadi vA samudravadapAratvAt samudraH / samudaH-harSayuktAn rAti-svIyatvena gRhNAtIti vA // 192 / / "sumUrtiH" 193 iti / suSTu-zobhanA mUrtiH-anubhAvo yasya sa tathA / 'anubhAve striyAM mUrtiH / / ' iti mediniH / suSTu-zobhanA vRttAkAreNa dRzyamAnA mUrtiryasyeti vA / / 193 / / "sumedhAH' 194 iti / suSTu-vizeSagrAhiNI medhA-buddhiryasya sa tathA // 194 // 65

Page #70
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "sumanAH" 195 iti / suSTu-kalpanArahitaM mano yasya sa tathA / 'klIbe mano jJAna-hRdoH // ' iti dharaNiH // 195 / / "sumanoharaH' 196 iti / suSThu manoharaH sumanoharaH, sarveSAM spRhaNIya ityarthaH / sumanasa:-puSpANi upaDhaukanAni yasyeti vA / 'hara: puMsi mahAdeva na dvayorupaDhaukane / ' ityanekArthaH // 196 / / "sumaGgalaH" 197 iti / suSTu-sarvadA'vasthAyi maGgalaM yasya sa tathA // 197|| "sumati:' 197+1 iti / suSTu-sva-paraprakAzakAriNI matiryasya yasmAd vA sa tathA // 197+1 // "sumita:" 198 iti / suSTu-yathArthatvena mita:-jJAta: sumitaH / avyabhicAripramANairmito'vadhArito vA // 198 // "sumitiJjayaH" 199 iti / suSTu miti:-mAnam, taM jayatIti sa tathA, parimANAtIta ityarthaH / 'samitiJjayaH' iti pAThe samiti-saGgrAmaM jayatItyarthaH / 'samityAjisamipyudhaH / / ' ityamaraH // 199 / / "sanAtanaH" 200 iti / sadA bhavatIti sanAtanaH, viraLacyAdInAmapyAdibhUtatvAt / / 200 // // iti pAdasAhazrIakabbarajallAladInasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjaya tIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdasAhazrIakabbarapradatta'khusphahamA' - parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zokhazrIabulaphajalakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM dvitIyazatavivaraNaM smaaptm|| "saMsArArNavatArakaH" 201 iti / saMsAra evArNavaH-samudrastasmAt tAraMyatIti saH // 201 // 66

Page #71
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "saMsAragativicchettA" 202 iti / saMsAre gati:-gamanam, tAM vicchinattIti saH // 202 // "saMsAratArakaH" 203 iti / saMsAraM-caturgatilakSaNaM tArayatIti saMsAratArakaH / samyakprakAreNa sAraM vastu Rcchati-prApnotIti vA / 'R gatau' vuNpratyaye rUpam // 203 / / "saMhartA" 204 iti / saMharati pralayakAlAvasthAyAM sarvamiti saMhartA // 20 // "sampUraH" 205 iti / 'pRpAlana-pUragayoH' iti / samyakprakAreNa pUrayati, samIhitArthaM pAlayatIti vA saH / / 20 / / "sampannaH' 206 iti / sampadyata iti sampannaH aizvaryAdiguNairyuktatvAt / sampadaM nayati-prApayatIti vA // 206 // "samprakAzakaH" 207 iti / samprakAzyate loko'neneti sa:, jJAnarUpatayA'khilavastuprakAzakatvAt / / 207 // , "sampratApanaH" 208 iti / sampratApayatIti saH, zItalasyoSNatAM janayatItyarthaH // 208 // "saJcArI" 209 iti / saJcaraNaM-saJcAraH, zarIravyApAravizeSaH / so'syAstIti saJcArI / / 209 // "saJjIvanaH" 210 iti / samyakprakAreNa jIvyate loko'neneti saJjIvanaH / saM-samyag jIvanaM-pAnIyaM yasmAditi vA / 'AdityAjjAyate vRSTiH / / ' iti purANokteH // 'payaH kIlAlamamRtaM jIvanaM bhuvanaM vanam // ' ityamaraH // 210 // "saMyama:" 211 iti / saM-samyak yama:-nityakarmaniyamo yeneti sa:, nityakarmapravRttestadadhInatvAt / 'zarIrasAdhanApekSaM nityaM yat karma tad yama:' ityamaraH // 21 //

Page #72
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "saMvibhAgI" 212 iti / saMvibhajana-saMvibhAgaH, so'syAstIti saH; sarveSAmadRSTAnusAriphalajanaka ityarthaH / pRthak tattatsvarUpeNa vivecanaMsaMvibhAgaH, tadvAniti vA // 212 // "saMpravartakaH" 213 iti / samIcInatayA pravartayati janAn iti saMpravartakaH, sanmArgapravartakatvAt / / 213 // "saMvatsaraH" 214 iti / saM-samyakprakAreNa vasanti Rtavo'treti saMvatsaraH, tajjanakatvAt / / 214 // "saMvatsarakaraH" 215 iti / meSAdirAzigatyA saMvatsaraM karoti-pravartayatIti saH // 215|| "sunayaH" 216 iti / suSTu nayati-paramapaMdaM prApayati janAniti sa: / suSTuzobhanA: nayA:-zAstrANi jyotiSAdIni yasmAd vA // 216 / / "sunetraH" 217 iti / suSTu-apratihatatejAMsi netrANi yasmAt sa tathA / suSTu-viyadgAmI netra:-ratho yasyeti vA / 'netramarthe guNe vastrabhede mUle drumasya ca / rathe cakSuSi nadyAM ca / / ' iti medinikAraH / / 217 // "saGkalpayoniH" 218 iti / saGkalpena-icchAmAtreNa yoni:-utpattiryasmAt saH / saGkalpa:-samIcIno vyavahAraH, tasya yoni:-utpattisthAnaM vA / / 218|| "santApanaH" 219 iti / samyak tApayati narakabhogAdinA pApina iti sa tathA // 219 // "santApakRt" 220 iti / santApaM kRntatIti sa tathA // 220 / / : "santapana:" 221 iti / santapatIti santapana: kevalajyotiHsvarUpatvAt / santapati zatrUniti vA / / 221 // "surAdhyakSaH". 222 iti / surANAmadhyakSaH-adhikArI, * tnnigrhaa'nugrhkaaritvaat| surANAmAdhi:-mAnasI vyathA, tasyAmakSa:-cakraM vA 68

Page #73
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam taducchedakatvAt / 'cakre karSe pumAnakSaH' iti dharaNyukteH / / 222 // "surAvRtaH" 223 iti / surairAvRtaH surAvRtaH / 'rathasyaiH suraiH stAvakaiH parivRtastiSThati / / ' iti purANaprasiddheH // 223 / / / "surArihA" 224 iti / surANAmaraya:-daityAstAn hantIti saH // 224 / / "surAriH" 225 iti / surA-avidyA maadktvaat| tasyA ari:-naashkH| surAH-pratikUlavartino devAH, teSAmariH taducchedakatvAd vA / / 225 // "sarvaMsahaH" 226 iti / sarvaM sahatIni sarvasahaH, krodhAdhyavasAyarahitaH // 226 // "svarbhANuH" 227 iti / sva:-svarge bhAtIti svarbhAnuH // 227|| "sarvadaH" 228 iti / sarvaM yathAbhilaSitamarthaM dadAtIti saH / sarvAn nan-pApAn dyati-khaNDayatIti vA / / 228 / / / "sarvadarzI" 229 iti / sarvaM puro bhavad-bhAvi-bhUraM vastu draSTuM zIlamasya saH 229 // "sarvapriyaH' 230 iti / sarvato'pi priya: sarvapriyaH, AtmatvAt svarabhedAbhAvAt / sarve priyA yasyeti vA / / 230 // "sarvavedapragItAtmA" 231 iti / sarveSu vedeSu prakRSTatayA gIta:tutiviSayIkRta: AtmA-svarUpaM yasya sa tathA // 23 // "sarvavedAlayaH" 232 iti / sarvavedAnAmAlayo yasminiti saH / SAJcinmate kalpAnte taducchedasambhavAt / / 232 // "sarvaratnamayaH" 233 iti / sarvANi ca tAni ratnAni ca sarvaratnAni, nmaya:-tadrUpa ityrthH| 'yad yad vibhUtimat sattvaM, tad ratnamabhidhIyate / ' tyuktatvAt // 233 // "surapUjitaH" 234 iti / suraiH pUjitaH-puSpAdinA'rcita ityarthaH, kalasurANAM tatsaparyAvidhAyakatvAt / surAn punantIti sura(vaH, viSNavAdayaH

Page #74
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam / teSAM jitaM-jayo yasmAd vA // 234 // "savalokaprakAzaka:" 235 iti / sarve ca te lokAzca sarvalokAH, tAn prakAzayatIti sa tathA / / 235 // "surapati:" 236 iti / surANAM-devAnAM pati:-nAyakaH, tadrakSakatvAt / zobhanAnAM rANAm-agnInAM gArhapatyAdInAM pati: yajJapuruSatvAd vA / 'ro'gnau tIkSNe dhvanau kAme, rA: svarNe jalade dhane / ' ityekAkSaraH // 236 / / "sarvazatrunivAraNa:" 237 iti / sarve ca te zatravazva bAhyAbhyantarabhedabhinnAH, teSAM nivAraNa:-tadutpattau pratibandhakIbhUta ityarthaH // 237 // "sarvatomukhaH" 238 iti / sarvato mukhaM yasya sa tathA, darzanakAriNAM nRNAM sarvataH sammukhIbhUta ityarthaH / 'sarvatomukha'nAmakayajJarUpatvAd vA // 238 // "sarvaH" 239 iti / caturdazarajjvAtmakalokavyApisvarUpa ityarthaH / 'sarvasya sarvadA jJAnAt sarvamenaM pracakSate / / ' iti bhagavadvyAsavacanAt / / 239 / / "sarvAtmA" 240 iti / sarveSu vastuSu AtmA-adhiSThAnaM yasya sa tathA / 'AtmA-'dhiSThAna-manasoH / / ' ityanekArthaH // 240 // "sarvasvaH" 241 iti / sarvaM-sthAvarajaGgamAtmakaM jagat svam-AtmIyaM yasya sa tathA / sarveSAM sva-dhanaM yasmAditi vA // 241|| "sarvasvI" 242 iti / sarvaM ca tat svaM ca sarvasvam / tad vidyate yasya yasmin vA, sakaladravyAdhiSThAtRtvAt / sarvaviSayikaM sva:-jJAnaM yasyeti vA / 'sva: syAt puMsyAtmani jJAne // ' iti mediniH / 'svaM jJAtAvAtmadhanayorAtmIye ca pracakSate // ' iti vizvaH // 242 / / "sarvadyotaH" 243 iti / sarvatra dyota:-prakAzo yasya sa tathA // 243 / / "sarvadyutikaraH" 244 iti / sarveSAM dyutiM karotIti saH, sarveSAM zobhAjanaka .' ityarthaH // 244 // ___70

Page #75
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "sarvajitAMvaraH'' 245 iti / sarvAn zatrUn jayantIti sarvajitaH, viSNuprabhRtayo devAH / teSAM madhye vara:-pradhAnaH, sarveSAM cakravartinAM varo yasmAd vA // 245 // "sarvodadhisthitikaraH" 246 iti / sarvasmin udadhau sthitiM karotIti saH, viSNurUpeNa tacchAyitvAt / sarveSAmudadhInAM-samudrANAM pRthvIrUpamavalambya sthitiM karotIti vA / 'sa eva sarvasthityarthaM pRthivIrUpatAM gataH // ' ityukteH // 246 // "sarvavRtaH" 247 iti / sarvairAnmATharAdibhirvRtaH-svAmitvena svIkRta ityarthaH / / 247|| "sarvamadanaH" 248 iti / sarvAn madayati-AnandayatIti saH, sarvAhlAdakatvAt / / 248 // "sarvapraharaNAyudhaH" 249 iti / sarve prahriyante'neneti sarvapraharaNam / evaMvidhamAyudhaM yasya sa tathA, pralaye sarvasaMhArakAritvAt / / 249 / / "sarvaprakAzaka:' 250 iti / sarvAn padArthAn prakAzayatIti saH / sarveSu vastuSu prakAzo yasyeti vA / sarvaH-samagra: prakAzo yasyeti vA / / 250 // "sarvagaH" 251 iti / sarvatra gacchatIti sarvagaH, apratihatagatitvAt / sarvAn-vedAn gAyatIti vA, prathamavedAdhyApakatvAt: / 'svayambhureSa bhagavAn vedo gIta: purA / / ' ityuktatvAt / / 251 // "sarvajJaH'' 252 iti / sarvam-atItA'nAgatabhedabhinnaM vastu jAnAtIti sarvajJaH, sarvavastuvyavasthAkAritvAt / sarvajJAH-paNDitAH yasyeti vA // 252 / / "sarvakalyANabhAjana:' 253 iti / sarveSAM kalyANAnAM-zreyasAM bhAjanaMpAtram // 253 / / "sarvasAkSI' 254 iti / sarveSAM sAkSI-kAryotpAdanAvasthAyAM nikttvrtii|

Page #76
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam sarve sAkSiNo yasyeti vA / / 254 // "sarvazastrabhRtAMvaraH" 255 iti / sarveSAM zastrabhRtAM-zastropajIvinAM varaH pUjyaH, sUryaprasAdena zastrANyamoghAni bhavantItyarthaH // 255 // "surezaH" 256 iti / surANAM-zobhanadAtRNAm, Iza:-svAmI / / 256 / / "sargaH" 257 iti / sRjatIti sargaH-sRSTiH, janyajanakayorabhedAt // 257|| "sargAdikaraH" 258 iti / sargasyAdiH-brahmA, taM karotIti saH / sargAdayaH sarga-sthiti-pralayAH, tAn karotIti vA / / 258|| "surakAryajJaH" 259 iti / surANAM kArya:-yajJaH, taM jAnAtIti saH / surANAM kArya-kRtyaM karaNIyatayA jAnAtIti vA / / 259 / / "svargadvAraH" 260 iti / svaryate-sukhahetutayA kathyate iti svargaH / tasya dvAramiva dvAram, tatpuraskAreNa tadupalabdheH / svargasya dvAraM-gamanopAyo yasmAd vA, varNAzramAcArapravartakamanvAderapyupadezakatvAt / / 260 // "svargapratardanaH" 261 iti / pApinAM svarga-sukhavizeSaM pratardayatikhaNDayatIti saH / 'tarda hiMsAyAm' ityasya rUpam // 26 // "magvI' 262 iti / sarvadA avinazvarA srag-mAlA vidyate yasya sa tathA // 262 // . .. "suramaNiH" 263 iti / . surANAM madhye maNiriva maNi:, tadadhikatejasvitayA sarvotkRSTatvAt / maNi:-nAyaka iti vA, tannigrahA'nugrahakAritvAt / / 263 / / "suranibhAkRti:" 264 iti / surANAM nibhAH-surapratimA AkRtayo yasmAt sa tathA // 26 // "surazreSThaH" 265 iti / surANAM madhye zreSThaH-pUjya: purANapuruSatvAt / surAH zreSThA yasmAditi vA daityasaMhArakAritvAt / / 265 // 72

Page #77
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "sRSTiH' 266 iti / sarjanaM-sRSTiH, tadupAdAnakAraNatvAd janyajanakayorabhedopacArAd vA / / 266 // "sraSTA" 267 iti / brahmaNastadaMzatvAd abhedopacAraH / kAryotpattI tAMstAnupAyAn sRjatIti vA // 267 / / "zreSThAtmA" 268 iti / zreSThaH prekSAvatAmAtmA-svarUpaM yasya saH trijagatspRhaNIyarUpatvAt / zreSTha AtmA-yano yasyeti vA, sRSTiviSayakanityaprayatnavattvAt / 'AtmA yatno dhRtirbuddhiH svabhAvo brahma varma (ma) vA / / ' ityamaraH // 268|| . . "sRSTikRt' 269 iti / sRSTiM kRntatIti sRSTikRt, pratisarge sRSTisaMhArakAritvAt / sRSTiM-janmaparamparAM taddhyetRNAM kRntatIti vA // 269 / / "sRSTikartA" 270 iti / sRSTiH-saMsAraH, taM karotIti saH, svamAyayA tattatpravRttijanakatvAt / / 270 / / / "surathaH" 271 iti / suSTu-avinAzI ratho yasya sa tathA // 271 // "sita:" 272 iti / zubhravarNatvAt, udayA'-stamanayo raktatvamupAdhi janyam / / 272|| "sthAvarAtmakaH" 273 iti / sthAvarA:-pRthivyAdayaH padArthAH, ta eva AtmAnaH-svarUpabhedA yasyeti saH / 'sarvatra sthitimad brahma sthAvarAdi carAcaraH / / ' iti purANokteH // 273 / / "sthAnam" 274 iti / sthIyata iti sthAnam, sarveSAmAdhArabhUta ityarthaH // 274 // "sthUlag" 275 iti / sthUla:-mahAn, dRg-jJAnagamyaH, pazcAt karmadhArayaH / 'jJAnagamye striyAM netre dRgindriya-samUhayoH // ' iti mediniH / viSNurUpatve tu sthUlA-bAhyArthagrAhiNI dRg-dRSTiryasyeti vA // 275||

Page #78
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "sthaviraH" 276 iti / yauvanamatikramya tiSThatIti sthavira:-vRddha iti yAvat, purANapuruSatvAt // 276 // "sthitaH" 277 iti / tiSThatIti sthitaH, kAlatraye'pi vartamAna ityarthaH // 277|| "stheyaH" 278 iti / sthAtuM yogyaH stheyaH, sarvatrAvasthAnayogya: anantazaktimattvAt / tiSThatIti sthA, avinazvarA; I:-lakSmI:; tAM yApayatiprApayatIti vA / 'aH kRSNa A svayambhUriH kAma I zrIrurIzvaraH // ' ityekAkSaraH / stheya:-sarveSAM sAkSIbhUta iti vA / 'pratibhUrlagnakaH sAkSI stheya Adhistu bandhakaH // ' ityukteH // 278 // . "sthitimAn 279 iti| sthiti:-udayA-'stamanalakSaNA, sA vidyate yasya sa tathA // 279|| "sthitihetuH" 280 iti / sthiti:-maryAdA varNAnAM svAcAraniSThatvam, tatra hetu:-kAraNam / / 280 // .. "sthirAtmakaH" 281 iti / sthira AtmA-svabhAvo yasya saH, avicalamaryAda ityarthaH // 28 // "sthitistheyaH" 282 iti / devAnAm antarikSAvasthAnaM sthitiH, sarvadA prakAzalakSaNA vA / tasyAM stheya:-yogyaH, sthiti-sthAtR-stheyasvarUpa: / atra madhyapadalopisamAsena sthAtRpadalopa: jJAnajJAtRjJeyavat / / 282 // - "sthitipriyaH'' 283 iti| sthiti:-svAcAraniSThatA, sA priyA yasyeti saH / sthiti:-jagato'vasthAnam, tat priyaM yasyeti vA, viSNurUpeNa pratipAlakatvAt // 283 / / "sutapaH" 284 iti / suSTu tapo yasya sa sutapaH, akArAnto'yam / yadAha cANakyaH -... 74 .

Page #79
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam 'santoSastriSu kartavyaH svadAre bhojane dhne| triSu caiva na kartavyo dAne cA'dhyayane tpe||' ityakArAntazravaNAt / 'nara-nArAyaNarUpeNa badarikazrame tapastaptam // ' iti purANokteH // 28 // "sattvaH" 285 iti / sattvaguNapradhAnatvAt sattvaH; sarvaprANinAM sattvapradAtRtvAd vA // 285 // "stotram" 286 iti / stotraM-guNasaGkIrtanAtmakaM taveti purANokteH / / 286 // "satyavAn' 287 iti / satyaM-nityajJAnam, tad vidyate yasmin sa tathA // 287|| "satyaH" 288 iti / sat sAdhutvAt satyaH / satyamiti pAThe sarveSAM vinAzitvenAyameva nityatayA pratibhAsata ityarthaH / / 288 // "satyasandhiH" 289 iti / satyaH sandhiH-sacaTanaM yasya sa tathA, dharmAdharmaghaTakatvAt / / 289 // . // ityekasaptatyadhikazataM sAdinAmnAm // "huva:" 290 iti / huva:-yajJasvarUpaH / 'huva: AjJAdhvarAhvAne // ' iti dharaNyukteH / / 290 // "homaH" 291 iti / hUyata iti homaH, yajJAdikAryANAM tadadhInatvAt / / 291 // "homAntakaraNa:" 292 iti / homasyAnta:-parisamApti: phalaprAptilakSaNA vA kriyate'neneti sH||292|| "hotA'' 293 iti / juhotIti hotA, hotRRNAM tatsAnidhyasyAvazyakatvAt // 293 / / "hayaga:" 294 iti / padaikadeze padasamudAyopacArAd hrayaiHazvamedhAdibhistuSTiM gacchatIti saH / / 294 / / "heli:" 295 iti / bhaktAparAdhasahiSNuH / 'Aga: sahiSNau sUrye ca heli:

Page #80
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam syAjjyotiSi striyAm // ' iti mediniH / anyamahasAM vrIDAjanaka iti vA // 295 // "himadaH" 296 iti / hima-zaityaM dyatIti himadaH / / 296 / / "haMsaH" 297 iti / hanti zatrUn iti haMsaH, sarvazarIre gacchatIti vA // 297 / / "haraH" 298 iti / harati pralayakAle jagaditi haraH / / 298 / / "hariH" 299 iti / smRtimAtreNa puMsAM pApaM haratIti hariH / / 299 / / "haridazvaH" 300 iti / harita:-chandAMsi azvA yasya saH / 'hayarUpadharairbhUpa ! chandobhiH kila saptabhiH / uhyate bhagavAn sUryaH sarvalokapradIpanaH / ' iti purANokteH // harid-nIlam arthAt tama: aznAtIti haridaza, tAdRzaM vA locanaM tejolakSaNaM yasyeti vA / 'va: svAnte varuNe vAte vakAra: svaM prakIrtitaH / gatyarthe nayane zreSThe // ' ityukteH // 300 // // iti pAdasAhazrIakabbarasUryasahasranAmAdhyApaka zrIzatruJjayatIrthakaramocanAdhanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnapramuditapAdasAhazrIakabbarapradatta'khusphahamA parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphajalakAritAyAM cAtuzcatvAriMzadadhika-zrIsUryasahasranAmaTIkAyAM tRtIyazatavivaraNaM samAptam / / "haripriyaH" 301 iti / haraya:-azvAH, ta eva priyA: rathavoDhAro yasya sa: / haraya:-aMzavaH, arthAt zItArtAnAM priyA yasyeti vA / hari:-viSNuH priMyo yasyeti vaa| 'yamA'nilendracandrArkaviSNusiMhAMzu vAjiSu / zukA'hikapibhekeSu hari rza kapile triSu / / ' ityamaraH / / 'priya: puMsi prItipAtre vAhake bhartRvezayoH // ' iti dharaNiH // 301 // 76

Page #81
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatyam "haryazvaH" 302 iti / harayaH-piGgalAH, azvAH yasya sa tathA / / 302|| "harI" 303 iti / hare:-viSNoH I-lakSmIryasmAt saH / pApAn haratItyevaMzIlo harI // 303 // "hiraNyagarbhaH"304 iti / hiraNyamayamaNDaM yadvIryasambhUtaM tadasya garbhe // 304 // "hiraNyaretAH" 305 iti / hiraNyareta:-agniH, tatkAraNatvAt tathA / 'hiraNyaretasaM vahiM, vidvAMsaH smprcksste| . so'smAt saJjAta ityenaM tannAmnaiva budhAH jaguH // ' iti purANokteH // . hiraNya:-daityaH, tatra reta:-vIryaM yasya saH // 305 / / . "haritAzvaH" 306 iti / haritA-haridvarNA azvA yasya saH / 'haritsavarNA mihirasya vAjinaH // ' ityukteH / haritA:-pakSivizeSAH, tAn A-samantAt zvasayati-jADyavidhvaMsakatvena prANAn dhArayatIti vA, Dapratyaye rUpam // 306 // "hutaH" 307 iti / hUyate,' iti huta: / jyotiSTomAdisambandhinastaddhomoddezya ityarthaH // 307 // "hutAhuti:" 308 iti / hutA Ahutayo yasmai iti saH, svargasAdhanatvAt // 308 // // ityekonaviMzatirhakArAdIni nAmAni / / "dyauH" 309 iti / tadgatipradAtRtvAt / dyauH-AkAzaM vA sarvadA tatsambandhatvAt / / 309 // "du:svapnAzubhanAzanaH" 310 iti / nidrAdoSaduSTAnta:karaNajanyaM jJAnaM svpnH| duH-duSTaH svapnaH duHsvapnaH, tajjanitaM yadazubhaM tasya nAzana:-vinAzakaH, sUryadarzanena tannAzAt / duHsvapnaM vA'zubhaM ca te nAzayatIti vA / / 310 // "dhAtA" 311 iti / dadhAti sarvalokamiti dhAtA, sarveSAM prANinAmAdhArabhUta ityarthaH / / 311 / / 77

Page #82
zrIsUryasaharanAmasaGgrahatrayam "dhvAntApahaH" 312 iti / dhvanyate sarvarogaharatayeti dhvAntaM, tamaH / tamapahantIti saH // 312 // "dhvAntasUdanaH" 313 iti / dhvAntam-ajJAnam, tat sUdayati-nAzayatIti saH // 313 // "dhvAntahA" 314 iti / dhvAntaM-pApaM hantIti sa tathA / 'syAd dhvAntaM timirainasoH // ' iti vizvaH // 314 / / "dhvAntavidveSI" 315 iti / dhvAntairvidviSyanti iti dhvAntavidveSAH, kiraNAH / te'sya santIti tathA // 315 // "dhUmaketuH" 316 iti / agnisvarUpa: / tasmin svadIptyAdhAyakatvAt / 'anyaM dvIpaM vrajati dahane sthApayitvA svatejaH // ' iti purANokteH / dhUmaketuriva dhUmaketuH, sevya-sevakayoH kathaJcidabhedAt // 316 / / "dhImAn" 317 iti / dhI:-buddhiH, sA vidyate yasya yasmin vA saH / dhIzva mA ca te aniti-dadAtIti vA / andhAtordAnArthatvena pratipAdanAt // 317 // "dhIraH" 318 iti / tattatkalpAdikaraNe'pyavicalitadhairyAd dhIraH / . saMsArapravRttibhUtAM dhiyaM IrayatIti vA / dhI:-suvarNaM tadiva dhI:-buddhiH, tasyA ra:-agniH, tanmAlinyanAzakatvAt / 'prajJA-hATakayoH syAd dhIH // ' iti dharaNiH // 318 // . "dhIrAtmA" 319 iti / dhIra AtmA-zarIraM yasya sa tathA / 'samudrakoTigAmbhIryo himavatkoTinizcalaH // ' ityaitihyaprAmANyAt / / 319 / / "dhanam" 320 iti / dhanati-zabdAyate iti dhanaM, dravyam / tasya tadadhInatvAt / dhanaM vA tadvat sarvopAdeyatvAt // 320 // "dhanAdhyakSaH" 321 iti / dhane niyuktaH, dhanasvAmItyarthaH / dhanasyAdhipIDAm, akSayatIti vA // 321 // 78

Page #83
. zrIsUryasahasranAmasahatrayam . zrIsUyA .. "dhanadaH" 322 iti / dhanaM dadAtIti saH / vairAgyavAsitAnta:svAntAnAM dharma dyati-khaNDayatIti vA, vairAgyotpAdakatve dhanAzAvicchedakAritvAt / 'yasyAnugrahamicchAmi tasya vittaM harAmyaham / / ' iti bhagavadukteH / / 322 // "dhanvantariH" 323 iti / bAhyA'bhyantarabhedabhinnAmayanirvartakatvAd dhanvantariva dhanvantariH / 'ArogyaM bhAskarAdicchet // ' ityukteH // 323 // . "dhanaJjayaH" 324 iti / dhanaJjaya:-zarIrastho vAyuH, tatpoSakatvAd / 'dhanaJjayo'rjune vahni-nAgabhid-dehamArute // ' iti medinikAraH // 324 // "dhanyaH" 325 iti / dhanaM labdhA dhanyaH, kRtakRtyatvAt // 325 / / "dhanurdharaH" 326 iti / dhanu:-kANDaM dharatIti saH, tnmntropdeshktvaat| 'rAmo bhUtvA dhArayAmAsa cApam // ' ityuktervA // 326 / / "dhanuSmAn" 327 iti / dhanu:kriyA vidyate yasmin sa tthaa| 'dhanu: pipIlenA na strI rAzibhede shraasne| klIbaM vitastau haste ca dayAyAM candane'pi ca // ' . . iti mediniH / / 327 // "dharAdharaH" 328 iti / dharAM-pRthvIM dharatIti saH, vRSTikAritvena paramparayA taddhArakatvAt / dhara:-udayAcalaH, sa eva adhara:-AdhAro yasyeti vA / 'vindyaadgaarmaagaarmpgaamaapgaampi|aaraammaarmN cApi tayA'dharamAdhAravat / / ' iti dvirUpakozaH / / 328|| "dhruvaH" 329 iti / dhruvatIti dhruvaH, apracyutA-'nutpannasthiraikasvabhAvatvAt / / 329 / / "dharmaH" 330 iti / dharati-sthApayati sugatAviti dharmaH // 330 // . "dharmA'dharmapravartakaH" 331 iti / dharmazcAdharmazca tau dharmAdharmoM, tayoH pravartakastadudayAdeva tatpravRtteH / adharmapravRttiM vinA daityAnAM nAzAsambhavAt / 79

Page #84
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam teSvadharmamutpAdya tAnAzayatItyarthaH / / 331 // "dharmA'dharmavarapradaH" 332 iti / guNa-guNinorabhedopacArAd atra dhArmikA'-dhArmikayoH svAnurUpaphalajanakaH // 332 / / "dharmadaH" 333 iti / dharma-yAgAdijanyamapUrvaM tad dadAti-phalena yojayati sa tathA / / 333 // "dharmadhvajaH" 334 iti / dharma:-tamovinAzitvalakSaNaH, sa eva dhvaja:cihaM jJApakaM yasya sa tthaa| dharma-udayA'stamanalakSaNaM dhvajati-gacchatIti vaa| 'dhvajazcihe patAkAyAM, dhvajaH zauNDika-zephayoH // ' iti vizvaH // 334 // "dharmavRkSaH" 335 iti / vRzyate-chidyata iti vRkSaH / dharmeSusadanuSThAnalakSaNeSu vRkSa iMva vRkSaH, tattatkAryapratibandhakIbhUtaprabhUtapratyUhAtapanivArakatvAt // 335 // .. "dharmavRtaH" 336 iti / dharme:-dharmapradhAnairdevairvRta:-vyAptaH // 336 / / "dharmavatsalaH" 337 iti / dharmA:-dhArmikAH, teSu vatsalaH / dharma eva vatsaH dharmavatsaH, taM lAtIti vA // 337 // . 'dharmaketuH' 338 iti / dharmasya ketuH-saMsthApakaH / 'ketuH saMsthApake cihe / / ' iti mediniH / / 338 // . "dharmakartA" 339 iti / lokazikSAyai svayameva dharmAnuSThAtetyarthaH // 339 / / "dharmanityaH" 340 iti / dharmo nityo yasmAt sa tathA; yanityatayA dharmo'pi nityo bhavatItyarthaH // 340 // "dharmarAjaH" 341 iti / dharmeNa rAjata iti dharmarAjaH, jamajanakatvAd vaa| 'AtamA vai jAyate putraH / / ' iti zruteH / / 341 // "dharmaratnaH" 342 iti / dharmakavaca ityarthaH / 'ratnaM maNivizeSe syAt klIbaM varmaNi cottame // ' iti mediniH // 342 // 80

Page #85
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "dharmarataH" 343 iti / dharme-svAcAre, rata:-tatpara ityarthaH / pATho'yaM sArvatrikaH // 34 // "dharaNIdharaH" 344 iti / diggaja-kulAcalAdirUpeNa dharaNIM dhArayatIti sa tathA // 344 // "dhRtAtapatrapratimaH" 345 iti / dhRtamAtapatraM yayA evaMvidhA pratimAmUrtiryasya sa tayA, rAjacihnopetatvAt / dhRtAtapatreNa puruSeNa pratimaH-sadRzaH sarvadA tajjanitasaundaryabhAgityarthaH / / 345 / / / "dhRtikaraH" 346 iti / dhRtiH-dhAraNam, arthAjjagata: tat karotIti sa tathA // 346 / / "dhRtimAn" 347 iti / dhRti:-dhairya santoSo vA, tau vidyete yasya sa tthaa| 'dhRtiryogAntare dhairya dhAraNA-'dhvara-tuSTiSu // ' iti vizvaH // 347 // . "divA'' 348 iti / divA ityavyayaM dinavAci, tatkartRtvAd bhagavAnapi tthaa||348|| "dvAdazAtmA" 349 iti / dvAdaza AtmAna:-rUpANi yasya saH / 'dvAdaza AdityAH // ' iti zruteH / / 349 / / "dvAparaH" 350 iti / dvau aparau yasmAditi dvAparo yugaH, tajjanakatvAt tadvayapadezaH / abhaktAnAM svaviSayakasandehAdhAyaka iti vA / 'abhaktAnAM ca bhaktAnAM sandeho'jJAnameva ca / / ' iti purANeSu darzanAt / 'sandeho dvAparo cAtha // ' ityamaraH // 350 // "divApuSTaH" 351 iti / divA-divase puSTo divApuSTaH, sphuratkAntiH / bhagavata: sarvadA paripUrNatve'pi lokairdivase tathA pratIyamAnatvAt / / 351|| "divApati:" 352 iti / divA-divasasya pati:-svAmI,.dinAdhIzatvAt // 352 //

Page #86
zrIsUryasahasranAmasahavayam "divAkaraH" 353 iti / divAzabdena svargavAcinA duHkhAsambhinnaM sukhaM lakSyate / tasya Akara:-khaniH tatpradAtRtvAt // 353 / / "divAkRt" 354 iti / divA-dinam, tat kRntatIti tathA, dvIpAntargamanena taducchedakAritvAt // 354 // "divasapati:" 355 iti / dIvyata iti divau / evaMvidhau asau hari-harau tayoH pati:-svAmI, tayostadadhInatvAt / divasAnAm-arthAt tatparvaNAM pati:-svAmI, saGkAntyAyadhIza ityarthaH // 355|| "divisthita:" 356 iti / divi-AkAze sthitaM-sthAnaM yasya sa tathA // 356 // "divyavAha:" 357 iti / divyA lokottarA vAhA yasya sa tathA // 357|| "divyavapuH" 358 iti| divyaM-manoharaM vapuryasmAt sa tthaa| divyaM-vaikriyaM vapuryasyeti vA // 358|| - "divyarUpaH" 359 iti / divyam-alaukikaM rUpaM-jyotiryasya sa tathA // 359|| "dhuvRkSaH" 360 iti / diva:-AkAzasya vRkSo dhuvRkSaH, svargIyaphaladAtRtvAt // 360 // "dayAluH" 361 iti / paramakAruNikaH // 361 // "dehakartA" 362 iti / dehaH-zarIram karotIti dehakartA, sarveSAM zarIrotpattau kAraNabhUta ityarthaH // 362 // - "dIdhitimAn" 363 iti / dIdhIte-dIpyate asyA iti dIdhiti:* kAntiH, sA vidyate yasya sa tathA / dIdhitaya:-kiraNAH, teSAM mA-lakSmI:, tAmAnayati-prANayatIti vA // 363 // .. "dIpaH" 364 iti / dIpyate lokatraye iti dIpaH, 82

Page #87
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam ajJAnAndhakAranAzakatvAt / / 364|| "dIptAMzuH" 365 iti / dIpta:-kAntimAn aMzuH-vibhavo yasmAt sa tyaa| 'aMzu vibhave kare // ' iti mediniH / / 365 // . "dIptadIdhitiH" 366 iti / dIptA:-dIdhitayo yasmAt sa tthaa| 'nakSatre'nAvindAvudare kanake maNau dRzi samUhe yat khalu tejastadadhikamojAyitamabjamitrasya / / ' iti prAmANikavacanAt / / 366 / / "deva:' 367 iti / AdidevavyAkhyAnAvasare vyAkhyAtaH // 367 // "devadeva:' 368 iti / devAnAm-IzvaraprabhRtInAM deva:-pUjya: / devayantipIDayanti janAn iti devAH, asurAH / teSAM deva:-pIDaka iti vA // 368 // "dyotaH" 369 iti / dyotyate iti dyotaH, prakAzaH; tatsvarUpatvAt / 'prakAzo dyota AtapaH // ' ityamaraH // 369 // "dyotanaH" 370 iti / dyotayati vizvamiti dyotanaH, prakAzaka ityarthaH / dyotaM-prakAzaM nayati-anyeSAM prApayatIti vA / dyAM tanayati-upatApayati svakiraNairiti vA / 'tanu zraddhopatApayoH / / ' ityasya rUpam / / 370 // "dyotita:" 371 iti / dyota:-anirvacanIyasvarUpaprakAzaH saJjAto'sya asmin vA sa tathA // 371 // "dyotitAnala:" 372 iti / dyotita:-prakAzito'nalo yena sa tathA, rAtrau sUryakiraNapravezena vaherdIptyAdhikyAt / / 372 / / "dikpati:" 373 iti / dizatIti dik, tasyAH pati:-jyotiH / zAstrarItyA pUrvadiksvAmItyarthaH / / 373 // "digvAsA:" 374 iti / dizo vAsa:-vastraM yasya sa tathA / dikSu vAsa:vasanaM yeSAM te digvAsAH, lokapAlAH / teSAm A-pitAmaha iti vA, tajjanakatvAt / dikSu vAnti-gacchantIti digvAH, andhakArAH / tAn 83

Page #88
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam asyati-kSipatIti vA // 374 // "dakSaH" 375 iti / dakSate-Azu gacchatIti dakSaH / dakSayati-vardhayati bhaktAniti vA / dakSa:-caturo vA, tattatkartavyatAyAM kuzala ityarthaH / / 375 / / "dinAdhIzaH" 376 iti / dinasya adhi-sAmastyena Iza:-dinAdhIzaH / dineSu AdhiM iyanti-gacchantIti dinAdhayaH, daityAH / tAn zyatItinAzayatIti saH / dinodbhavo ya AdhiH, tasya I:-lakSmIH, tAM zyatinAzayatIti vA / / 376 // "dinapraNI:" 377 iti / dinaM prakarSeNa nayati-avasAnaM prApayatIti sa: // 377|| "dinabandhuH" 378 iti / dyati tama iti dinaM, tejaH / tasya bandhuriva bandhuH, tatpuSTikAritvAt / / 378 // "dinakRt'' 379 iti / dinaM karotIti dinakRt, viziSTadivasakartRtvAt / dhati tama iti dinaM, tejaH / atha dinyeSAM kRntatIti vA // 379 // "dinanAtha:" 380 iti / dine nAthyate-yAcyate, arthAdisamaye svasamIhitaM janairiti saH / dinasya nAtha iti vA, tadupaghAtakAritamasAM vidhvaMsakatvAt / dine pApAn kRntatIti vA // 380 // .. . "durArAdhyaH" 381 iti / duHkhenArAdhyate iti durArAdhyaH, yamaniyamopavAsAdibhirmahatkaSTenArAddhaM yogya ityarthaH / / 381 // "pApanAzanaH" 382 iti / pApAn nAzayatIti saH, smaraNamAtreNaiva tanAzakatvAt // 382 // "pAvanaH" 383 iti / pAvayati-pavitrayati svakiraNaitrijagaditi tathA / 'nAnAvidhadoSaduSTAnAM vastUnAM sUryakiraNaireva pAvitryam // ' iti dharmazAstrokteH // 383 // . 84

Page #89
zrIsUryasahasranAmasaGgrahAtrayam "bhAsvAn' 384 iti / bhAsata iti bhAH klivantaH / sAM vidyate yasya sa tathA, sadodbhUtAnabhibhUtabhAsvararUpavattvAt / bhAnAM-nakSatrANAm, asUna-dIptI:, A-samantAd anayati-bhakSayatIti vA / 'prANa-dIptyorasuH puMsi / / ' iti mediniH / atra 'an'dhAturbhakSaNArtha: svarAdiH // 38 // "bhAskaraH" 385 iti / karA iva karAH / bhAsa eva karA AdAnotsargasamarthA yasya sa tthaa| bhAbhiH-kiraNaiH kaM-jalaM rAti-Adatte iti vA / 'kaM sukhe salile zIrSe / / " ityanekArthaH / bhAsA-dIptyA kebhya:brahmavAyuprabhRtibhyo ra:-tIkSNaH, sarvAdhikatejaskatvAditi vA / 'ra: smRtaH pAvake tIkSNe, rAH puMsi svarNa-vittayoH // ' iti mediniH // 385 // "bhAsantaH" 386 iti / bhAsAM-dIptInAm anta:-nizcayo yasmAt sa tathA, anyAsAM dIptInAmetadAdhInatvAt / bhAnyasanto jAyante yasmAditi vA / bhAsAM-nakSatrAdigatadIptInAmanta:-vinAzo yasmAditi,vA / bhAbhi:-kiraNaiH, antati-banAti arthAd rAtriJcarAniti vA / 'ati bandhane' ityasya ruupm| atra sakArasya visargAkaraNamArSam // 386 / / "bhAsataH" 387 iti / atnm-atH| bhAsA-dIptyA ata:-gamanaM yasya saH / sarvadA tatsambaddhatvAt / bhAni-nakSatrANi Asate iti bhAsaH, AkAzam / tasya tA-lakSmIryasmAditi vA / 'tA sA zrI: kamalendirA // ' iti haimaH / / 387 / / "bhAsitaH" 388 iti / bhAso jAtA asya asmin vA saH / bhAbhiH sita:-ujjavala iti vA / bhAnAM-graha-nakSatrANAmasitaM-dIptirjAyate yasmAditi vA / 'as dIptyAdAnayoH' ityasya rUpam / 'sUryeNa sahaikatrAvasthAnamastagamanaM, sUryamuktAnAM ca punarudayo dIptyAdhikyaM ca // ' ityadbhutasAgarAdau suprasiddhatvAt // 38 // "bhAvitAtmA" 389 iti / bhAvita AtmAM yena saH, 85

Page #90
zrIsUryasahasranAmasaGghahatrayam vairAgyarasodrekavAnityarthaH / bhAvita:-zodhita: AtmA yeneti vA / 'bhUkU zuddhi-cintayoH' ityasya rUpam / bhayA-kAntyA avita:-rakSita AtmAsaMsAro yeneti vaa| 'AtmA puMsi prabhAve ca, prayatna-manasorapi / dhRtAvapi manISAyAM saMsAra-brahmaNorapi // ' iti mediniH / / 389 // "bhAgyaM' 390 iti / bhAgyam-adRSTam, tadutpAdakatvAt / bha:-zukraH agya:-kuTilagatiyogyo jAyate yasmAditi vA / budhazukrayostAdRzasAnidhyasya vakratAhetutvAt / 'agya vakragatau' ityasya ruupm| 'bhaH syAnmakheva zukre ca, bhaM nakSatre prakIrtitam / / ' iti vizvaH / bhA:-dIptayaH, agyA:-vRkSahitA yasyeti vA, sUryakiraNAnAM vRkSavRddhihetutvAt / / 390 // "bhAnuH" 391 iti / bhAtIti bhAnuH, bhAnusvarUpatvAd vA // 391 // "bhAnemiH" 392 iti / bhAnAM-nakSatrANAM dIptInAM vA nemiH-avadhiH / 'nemiH kUle'vadhau // ' iti mediniH / bhA nemau-vakrAnte yasyeti vA // 392 // 'bhAnukesaraH" 393 iti / bhAnava eva kesarANi yasya sa tathA / / 393 / / "bhAnumAn" 394 iti / bhAnava:-kiraNA vidyante yasya yasmin vA sa tayA // 394 // 'bhAnurUpaH" 395 iti / bhAnubhi:-kiraNaiH rUpa-saundaryaM yasya sa tathA / bhAnAM-nakSatrANAM sevyatayA anurUpa:-yogya iti vA / bhAnUnAM rUpaM-saundarya yasmAditi vA // 395 // "bahudAyakaH" 396 iti / bahu-samIhitAdhikaM dadAtIti sa tathA / bahudAHkarNAdayaH, teSAmayaH-zobhAvaho vidhiryasmAditi vA, dAtRkalyANakartetyarthaH . // 396 // ... 86

Page #91
zrIsUryasahasranAmasahavayam "bhUdharaH'' 397 iti / jalAplutAM bhuvaM tacchoSaNena dharatIti yaH sa tathA / bhUdhara:-nagaH, tadutpAdakatvAd vA / bhuvaM-sthitimaryAdAM dharatIti vA / 'bhUrutpattisthitibhUmiSu' ityukteH // 397 // "bhavadyotaH" 398 iti / bhava:-saMsAra Izvaro vA, tayo?tau-samudbhavaprakAzI yasmAditi saH / bhavaM-janma tattatkarmAnusAreNa dyotayati-prakAzayatIti vA / 'bhava: saMsAra-sattA-ni:zreya:-zaGkara-janmasu / ' iti vizvaH / / "bhUpati:" 398 iti / bhU:-jagatAmutpattisthAnam, tasyAH pati:pAlayitA, sRSTi-sthitikartetyarthaH // 398|| "bhUSyaH' 399 iti / bhUSayituM yogyo bhUyaH, svayaM bhUSitatve'pi tadbhaktaizcandanAdinA tanmaNDalasya bhUSyamANatvAt / / 399 / / "bhogI" 400 iti / bhoga:-sukhAnubhava:, so'syAstIti bhogii| bhogA:sarpazarIrANi ratharajjutayA vidyante asya asminniti vA // 400 // // iti pAdasAhazrIakabbarasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdasAhazrIakabarapradatta 'khusaphahama' aparAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM sekhazrIabulaphalajakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM catuHzatavivaraNaM samAptam / / "bhoktA" 401 iti / bhunaktIti bhoktA / sakalapadArthopabhogakAritvAt / bhuGkte iti bhoktA sRSTivinAzakArI, pralaye svayameva jagannAzakatvAt / 'sRjatyavati bhuGkte ca sRSTi-sthityantakRd vibhuH / / ' iti purANokteH // 401 / / "bhuvanapUjita:" 402 iti / bhuvanairlakSaNayA tatrasthairmanuSyaiH pUjita:candanAdinA'rcita ityarthaH / bhuvanaM punAtIti bhuvanapaH, evaMvidhaM jitaM-jayo yasyeti vA // 402 //

Page #92
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "bhuvanezvaraH".403 iti / bhuvanAnAM-caturdazasaGgyAkAnAmIzvaraH-svAmI, tadyogakSemakAritvAt // 403 / / "bhUSNuH" 404 iti / bhavatItyevaMzIlo bhUSNuH, kAlikasattAyogItyarthaH // 404 // "bhUtAtmA" 405 iti / bhUtAnAM-prANinAmAtmA, tatsambandhAdeva teSAM caitanyopapatteH // 405|| "bhUtAdiH" 406 iti / bhUtAH-prANinaH, teSAmAdiH-prathamaH tadutpAdakatvAt / bhUtAH-devavizeSAH, teSAmAdiriti vA / bhUtAH Adaya:avayavA yasyeti vA / / 406 // "bhUtAntakaraNaH" 407 iti / bhUtAnAM-prANinAmanta:-vinAza: kriyate'neneti sa tathA, saMhArakAritvAt / bhUtAnAmanto yasmAt sa bhUtAntaH, yamaH / tasya karaNaM-prakRSTakAraNamityarthaH // 407 // "bhUtAzrayaH" 408 iti / bhUtAnAmAzraya:-jIvanaheturityarthaH // 408|| "bhUtidaH" 409 iti / bhUti-sampadaM dadAtIti bhUtidaH, sarvasampatpradaH / bhUti:-saMsAre samutpattiH, tAM dyatIti vA / / 409 // "bhUtabhavyaH" 410 iti / bhUteSu-prANiSu bhavyaH-prazasyaH, tadrakSAkAritvAt / bhUtaM-jAtaM bhavyaM-maGgalaM yasmAditi vA / / 410 // "bhUtaprabhuH" 411 iti / bhUtAni prabhavaMte-sarvakAryeSu pragalbhante yasmAditi saH / bhUteSu prabhavatIti vA // 411 // "bhUtapati:" 412 iti / bhUtAnAM pati:-svAmI / bhUtAH patayo yasmAditi vA // 412 // "bhUtavibhuH" 413 iti / prANimAtrezvara ityarthaH // 413 // * "bhUtezaH" 414 iti / bhUtAnAmISTe sRSTyAdAviti sa tathA // 414 // 88

Page #93
zrIsUryasahasranAmasatrayam "bhUSaNaM" 415 iti / bhUSyate'nena vizvamiti bhUSaNam, trijagacchiro'vataMsAyamAnatvAt // 415 // "bhUSaNodbhAsI" 416 iti / bhUSaNaiH ut-prAbalyena bhAsata ityevaMzIlo yaH sa tathA, sarvadA nAnAvidhAlaGkAropayukta iva pratibhAsamAnatvAt / / 416 // "bhayAntakaraNa:" 417 iti / bhayasya-bhIteH, antaka:-nAzakaH, raNa:zabdo yasya sa tathA // 417 // "bhImaH" 418 iti / bhIma:-adhRSyo'nAkalanIya iti yAvat // 418 // "bhImataH" 419 iti / bhImAn-mRtyuprabhRtIn tasyati-kSipatIti sa tthaa| 'tas utkSepe' ityasya rUpam / bhI:-bhayam, tatra mata:-sarvaiH smRtigocarIkRta iti vA // 419 // "bhagaH" 420 iti / bhajantyenamiti bhagaH / bhAni-grahanakSatrAdIni gacchanti-arthAdastamasmAditi vA // 420 // "bhagavAn' 421 iti / bhagaH-jJAnavairAgyaizvaryAdiH, sa vidyate yasya sa tyaa| 'aizvaryasya samagrasya dharmasya yazasaH shriyH| jJAna-vairAgyayozcaiva SaNNAM bhaga iti smRtaH // ' ityukteH| 'utpattiM pralayaM caiva, bhUtAnAmAgatiM gtim| vetti vidyAmavidyAM ca, sa vAcyo bhgvaaniti||' vA // 421 // "bhaktavatsalaH" 422 iti / bhaktAH-tadupAstikAriNo janAH, teSu vatsalaH-mahAkAruNika ityarthaH // 422 / / "bahumaGgalaH" 423 iti / bahUni maGgalAni-mAlakRtyAni jAyante yasmAt sa tathA, uttarAyaNagate gabhastimAlini nAnAvidhamAGgalikakarmapravRtteH // 423 // "bahurUpa:" 424 iti / bahUni-anekAni rUpANi-AkRtayo yasya sa tathA, sRSTyAdikAryabhedAd bhinnabhinnAkRtidhArItyarthaH // 424 // .

Page #94
zrIsUryasahasranAmasahajayam "bhRtAhAraH" 425 iti / bhRtAH-sambhRtAH, arthAt prANinAmAhArA yena sa tathA / bhRta:-dhRtaH, A-samantAd hAro yeneti vA // 425 / / "bhiSagvaraH" 426 iti / bhiSajAM varaH-pradhAnaH / 'ArogyaM bhAskarAdicched // iti zruteH / saMsArarUpamahAvyAdhinAzakatvAd vA // 426 // "buddhaH" 427 iti / buddhyate smeti buddhaH, yogibhiH sAkSAtkRtaH ityarthaH / dharmA-'dharmavivakevicakSaNa iti vA / / 427|| "buddhiH" 428 iti / bodhanaM-buddhiH, kathaJciddharma-dharmiNorabhedAt tadvati tabdhapadezaH // 428 // "buddhivardhana:' 429 iti / buddhavardhano buddhivardhanaH / tadupAstikAriNAM sarvAdhikabuddhimattvAt / buddhiM vardhayati- chinayatyadhArmikANAmiti vA // 429 / / "buddhimAn" 430 iti / buddhiH-jJAnaM vidyate yasya sa tathA, astyarthe matuH / buddhizca mA ca te anati-gacchati prApnotIti vA // 430 // "budhaH" 431 iti / sarveSAmAdibhUtatvAt sarvAtmakatvAd rudrarUpo vA / 'budhno nA mUla-rudrayoH / / ' iti dharaNiH // 431 // "padmahasta:" 432 iti / pananidhihaste-niyoge yasya saH, padmaprabhRtinidhInAM tadAyattatvAt / / 432 / / . "padmapANi:" 433 iti / phyAkAropalakSitaH pANiryasya saH, asaMkhyeyapANiriti vA // 433 / / "padmabandhuH" 434 iti / padmAnAM bandhuriva bandhuH, tadvikAzakAritvAt / padmapradAnAM bandhurvA, madhyapadalopIsamAsaH // 434 // "padmayogI" 435 iti / padmam-ambujam, tena saha yoga:-sambandho yasya sa: / padmaH-nidhiH, tena saha yogo yasmAditi vA / asaMkhyeyA yogA vidyante yasyeti vA / . padmeSu-hastivizeSeSu yoga:-niyogo'syAstIti vA; .... 90

Page #95
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam jagadvyavasthApakatayA tanniyogena teSAM pRthivI dhArakatvAt / padmAnAM-pannagAnAM rajjutayA sthitAnAM yoga:-saGgatirasyAstIti vaa| 'padmo'strI zamake vyUha-nidhi-saMkhyAntare'mbuje / nA nAge-strI-kaMjikA zrI-vAraTI-pannageSu ca / / ' iti medinikAraH // 435|| "padmayoniH" 436 iti / padmayoni:-brahmA, tadutpAdakatvAt / padmAnAM yoni:-kAraNam, parjanyakaratvena taDAgAdipUrakatvAt / / 436 / / "padmodaranibhAnanaH" 437 iti / padmasya-kamalasyodaram-arthAt kozaH, tena sadRzamAnanaM-mukhaM yasya sa tathA / padmodareSu nibhA:-prabhAH, tAsvAnanamagrabhAgo yasyeti vA / / 437 // "padmakSaNaH" 438 iti / padma-kamalam, tadvad IkSaNe-locane yasya yasmAd vA sa tathA, sundaranayanapradAtRtvAt / padmAyAH-lakSmyA IkSaNaM-darzanaM yasmAditi vA / padmAnAm I:-zobhA, tasyAH kSaNa:-utsavo yeneti vA // 438 // "padmamAlI" 439 iti / paJa-kamalaM nidhiM vA poSayati dhArayatItyevaMzIla: padmamAlI / padmAnAM mA-zobhA, tasyA Alaya:, tAsAm I:-zobhA yasmAditi vA / / 439 / / "padmanAbhaH" 440 iti / padmaM nAbhau yasya saH, nAbhe: padmAkRtimattvAt viSNUtpAdakatvAd vA // 440 // "padminIzaH" 441 iti / padminInAM-kamalinInAm, Iza:-svAmI, tadudaye tAsAM vikAzasambhavAt / padmo nidhirvidyate yeSAM te padminaH, devAH / tAn nayatisanmArge pravartayati yaH sa padminI:, indraH / tasya zaM-sukhaM yasmAditi vA ||44kssaa "pUtAtmA" 442 iti / pUtaH-pavitra AtmA yasya sa tathA, nirmalAnta:karaNa: ityarthaH // 442 / / 91

Page #96
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "pavitrAtmA' '443 iti / pavitraH AtmA-anta:karaNaM jAyate yasmAditi sH| pave:-vajrAt trAyate iti pavitraH / evaMvidha AtmA-svarUpaM yasyeti vA / / 443 // "pUSA" 444 iti / pUSati-vardhate RtubhedAd razmibhiH sa tathA / / 444 / / "pItavAsAH" 445 iti / pItAni vAsAMsi yasyeti sa tathA, pItAmbara ityarthaH / pIta:-gaNezaH, va:-varuNaH, a:-viSNuH, sa:-yamaH, etAn Asayati-svasvAdhikAre sthApayati iti AH, tattadadhikArasthApaka iti vA / 'Asa upavezane' ityasya aaH| 'pItaM pIte haridrAyAM, striyAM si vinAyake // iti mediniH / 'vakAro varuNo proktaH // ' ityekAkSarakozAt / 'sakAro dharmarAje syAd / / ' iti tatraiva / aH suprasiddha eva / / 445 / / "pakSaH" 446 iti / pavanti bhUtAni atreti pakSaH paJcadazadinAtmakaH, tatsampAdakatvAt // 446 / / "baladaH" 447 iti / balaM-zarIrasthamojaH, sainyaM vA dadAti sa tathA / duSTAnAM balaM dyati-khaNDayatIti vA // 447 // "balabhRd" 448 iti / balaM-trailokyarakSaNasAmarthya bibhartIti sa tathA // 448 / / "balapriyaH" 449 iti / baM-jJAnam, lAnti-Adadate iti balAH, paMNDitAH / te priyA yasya sa tathA // 449 / / ."balavAn" 450 iti / balaM-sarvAdhikarUpaM vidyate yasya yasmin vA sa tathA / 'balaM. gandhe rase rUpe // ' iti mediniH // 450 // "balI" 451 iti / balInAmA daitya:, tadvidArakatvAt tadabhidheyatA / balaMsainyaM grahAdirUpaM vidyate yasya sa tathA // 451 / / "balinAMvaraH" 452 iti / balinAM-hariharaprabhRtidevAnAM madhye vara:-pradhAnaH, sarvotkRSTatvAt / / 452|| 92

Page #97
zrIsUryasahasranAmasahatrayam "pinAkadhUg" 453 iti / IzvararUpeNa pinAkaM-dhanurdharSatIti sa tayA // 453 // "vinduH" 454 iti / nirAkAra ityrthH| ___ 'puMsi vRkSavizeSe syAd, nindurdaNDakSatAntare / dhruvormadhye nirAkAre, kRtau ca pRSatau tayA // ' iti mediniH // 454 // "bandhuH" 455 iti / badhnAti prIti jano'sminiti bandhuH, sarveSAM hitakAritvAt // 455 // . "bandhahA' 456 iti / badhnAtIti bandhaH, arthAt saMsArabandhaM hantIti sa tathA // 456 // . "puNDarIkAkSaH" 457 iti / puNDarIkaM-sitAmbhojam, tadvadakSiNI yasya sa tathA / puNDarIkANAm akSaH-jIvAturiti vA / 'vibhItakatarau cakre, jIvAtau pAzake pumaan||' iti mediniH / puNDarIka:-sito varNaH, tam akSNotIti vA // 457|| "puNyasaGkIrtanaH" 458 iti / puNyaM-pavitraM sakIrtanaM yasya sa tathA, smRtimAtreNaiva sarvapApapraNAzakAritvAt // 458 // "puNyahetuH" 459 iti / puNyaM-satkarmapudgalAH, tasya hetu:-kAraNam, dharmapratibandhakIbhUtapratyUhavinAzakAritvAt / / 459 // "paraH" 460 iti / sarvotkarSakASThAM gataH / prapaJcAd vibhinna iti vA // 460 // "prAptayAnaH" 461 iti / prAptaM yAnaM-ekacakrarathalakSaNaM yena sa tathA / prApta yAnaM-gamanaM yasmAditi vA, tadudaye tatpravRtteH // 461 // "parAvaraH" 462 iti / parAn-lokAn, AvRNoti-anugrahabudhdyA gRhNAtIti parAvaraH / parA:-zatravaH, teSAm avara:-anuttamaH, taducchedakAritvAd vA / parAn avati-rakSatIti parAva:, evaMvidho ra:-zabdo 93

Page #98
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam yasyeti vA / para:-paramAtmA, tadapekSayA avara:-jIvaH, tatsvarUpa iti vA, parAtmana eva avidyAvacchinnasya jIvatvAt / 'karmabaddho bhavejjIva:, karmamukto bhavecchivaH / / ' ityukteH / avanam-ava:, paro'va: parAva:, taM rAti-Adatte iti vA, sarvotkRSTapAlanavAnityarthaH // 462 / / "parAvarajJaH" 463 iti / para:-utkRSTaH, A-brahmA, taM varaM jAnAtIti saH / para:-sajjanaH, tadapekSayA avara:-adhamaH, tau jAnAtIti vA, sadasadvivekajJAtRtvAt // 463 // "parAyaNaH" 464 iti / jagatprakAze parAyaNa:-tatparaH / jagatAmabhISTadAtRtvena parAyaNa:-abhISTa iti vA / 'parAyaNamabhISTe syAt tatparA-''zrayayorapi // ' iti mediniH / param-utkRSTam, ayanaM-gamanaM yasyeti vA / / 464 // "prAjJaH" 465 iti / prAjJaH-vidvAn / pragatA'jJA yasmAditi vA / prakRSTA AjJA yasyeti vA / prakRSTA A-samantAd jJA yasyeti vA // 465 / / "parAkramaH" 466 iti / parAn-zatrUn Akramata iti parAkramaH / parAprAtilaumyenAkramati tama iti parAkramaH, zaktiriti vA; dharmadharmiNorabhedopacArAt // 466 / / . : "prANadhArakaH" 467 iti / prANAn dhArayatIti saH / nAnAvidhavyAdhivinAzakatvena prANadhAraka iti vA / prANa:-sarvotkRSTabalam, tad dhArayati bhaktAnAmiti vA / / 467|| "prANavAn' 468 iti / prakRSTamaNatIti vedavaktRtvAt / prANa:-brahmA, sa vidyate yasya sa tathA / aNanam-aNa: / prakRSTo'Na: prANa:-vedadhvanilakSaNa:, sa vidyate yasyeti vA, tatprayoktRtvAt / / 468|| "prAMzuH" 469 iti / prAMzuH-ucca:, gaganAvalambitvAt / prakRSTA aMzava: 94

Page #99
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam kiraNA yasyeti vA // 469 // "prasannAtmA" 470 iti / prasanna:-nirmala:, AtmA-svarUpaM yasya sa tathA, rajastamobhyAM rahitatvAt / prasannatAmatati-gacchatIti vA, avAptasarvakAmatvAt / / 470 // "prasannavadanaH" 471 iti / prasannaM vadanaM yasya sa tathA / prasanna vadanamuktiryasmAditi vA / / 471 // "brahmA" 472 iti / jaganiSpAdakatvAt bRMhaNAdvA / 'bRMha vRddhau' // 472 // "brahmacaryavAn' 473 iti / brahmajJAnopalakSitaM sUrya-caryA, tadasyAstIti saH / brahmaNi-adhiSThAnabhUte carati-vividhaM svakAryamAsaJjayatIti brahmacarI, avidyA / tAm avAnati-nAzayatIti vA / avapUrvakasya anatehi~sArthakasya rUpam / / 473 // "pradyotaH" 474 iti / prakRSTaH-nAnAvidho dyota:-prakAzo yasya sa tathA // 474 // "pradyotanaH" 475 iti / prakarSeNa dyotyate-prakAzyate bAhyAbhyantarANi vastUni yeneti saH / prakRSTAM-divaM svatejasA tanotIti vA / / 476 // "prabhAvanaH" 476 iti / prabhAvyate-prApyate samIhitamaneneti sa tathA / prabhAvaM nayati-prApayatIti vA / prabhAvAnAm avanaM-rakSaNaM yasmAditi vA / prakRSTA bhAvanA yasmAditi vA / / 476 / / "prabhAkaraH" 477 iti / prabhANAmAkara:-utpattisthAnam / prabhayA-dIptyA kaM-jalaM rAtIti vA / prabhAM karotIti vA / / 477 // "prabhaJjanaH" 478 iti / prakRSTaM bhaJjanaM arthAt saMsArasya, daityAnAM vA yasmAditi saH / prabhajyate tamo'neneti vA / prabhaJjana:-vAyu:, tadvaditi vA, pApadrumANAM samUlonmUlakatvAt / / 478 / /

Page #100
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "paraprANa:".479 iti / parA:-utkRSTAH prANA yasya sa tathA, trijagadvyApakatvAt / pareSAM prANa iva prANa: sarvapriyatvAt // 479 // "parapuraJjayaH" 480 iti / pareSAM-zatrUNAM puraM-nagaraM jayatIti sa tathA // 480 // "prajAdvAraH" 481 iti / prajAyA:-santateraM-mUlopAyaH / / 481|| "prajApati:" 482 iti / prakarSeNa jAyante iti prajAH, caturvidhAni bhUtAni / teSAM pati:-svAmI, tatkartRtvAt / / 482 // "prajanaH" 483 iti / jananaM-jana:, prakRSTo jano yasmAditi saH, prakRSTajanmasampAdakatvAt / / 483 / / . "parjanyaH" 484 iti / parjanya:-meghaH, taddhetutvAt; AdhyAtmikAditApatrayopazAmakatvAd vA // 484 // "priyaH" 485 iti / sarveSAM premAspadIbhUta ityarthaH // 485 // "priyadarzana:" 486 iti / priyaM darzanaM-zAstraM yasya sa tathA / priyaM darzanaMrUpamiti vA / 'darzanaM zAstra-rUpAkSI // ' iti vizvaH // 486 / / "priyakArI" 487 iti / bhaktAnAM priyaM kartuM zIlamasyeti sa tathA / araMcakram, tadasyAstIti arI, viSNuH / priya eva priyakaH, evaMvidha: arIviSNuryasyeti vA // 487 // . . "priyakRd" 488 iti / priyaM karotIti priyakRt, sarveSAM hitakartRtvAt / priyaM-daityaM kRntatIti vA / 'priyo hite'nyavat puMsi daityanAmauSadheSu ca // iti mediniH // 488 // "priyaMvadaH' 489 iti / priyaM-hitaM vadatIti priyaMvadaH // 489 // "priyaGkaraH" 490 iti / priyaM-manojJaM karotIti saH, sarveSAM priyakAritvAt / priyAH-manohAriNa: karA yasyeti vA // 490 // 96

Page #101
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "prayata:" 491 iti / lokarakSAyai prayatatIti prayataH, taduddezenaiva tatpravRtteH // 49 // "prIti:" 492 iti / prIti:-santoSaH, taddhetutvAt / / 492 // .... "prayatAnandaH" 493 iti / prayatA:-sAdhavaH, tAn AnandayatIti saH, teSAmAnando yasmAditi vA // 493 // "prayatAtmA" 494 iti / prayataM-saniyamam, AtmA-anta:karaNaM jAyate. yasmAditi saH // 494 // "prItAtmA" 495 iti / prIta:-sarvabhUteSu samaH, AtmA yasya sa tathA, sarvabhUteSu sadRza ityarthaH // 495 / / "prItimanAH" 496 iti / prItau-santoSa mano yasya sa tathA, sakalatRSNocchedakatvAt / / 496 / / "prakAzanaH" 497 iti / prakAzayatIti prakAzana:, akhilapadArthAvabhAsakatvAt / / 497 // "prakRti:" 498 iti / prakRti:-mAyA, tatpravartakatvAt / / 498 // "prakRtasthita:" 499 iti / prakarSeNa kRtaM sthita:-sthAnaM bhaktAnAM yeneti saH // 499 // "pralambahAraH" 500 iti / pralambo-lambo hAro yasya sa tathA / pralambate'smin pApina: iti pralambaH, narakaH / taM haratIti vA / / 500 // // iti pAdazAhazrIakabbarasUryasahasranAmAdhyApaka-zrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdazAhazrIakabbarapradatta khusphahamA parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphalajakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM paJcamazatavivaraNaM samAptam / / pANI 97

Page #102
zrIsUryasahasranAmasaGgahatrayam "paramaH" 501 iti / parama:-utkRSTaH, ananyAdhInatvAt kevalacidAnandamayasvarUpatvAd vA / parA-utkRSTA mA-mAyA mA-zaktirjJAnaM vA yasyeti vA / yaduktamanyatra 'utkRSTatAM vyanaktIha, parazabdaH smaasgH| jJAna-zrI-zakti-hiMsArthavAci mA dhvaninA samam / / ' iti / pareSAM janAnAM maM-jJAnaM yasmAditi vA // 501 // "paramodAraH" 502 iti / paramazvAsAvudArazca paramodAraH, sarveSAM samIhitArthasArthasampAdakatvAt / pareSAM mA-lakSmIH , u:-dIptiH, te dArayatIti vA / 'u viSAde'nukampAyAM dIptyAM punaranavyayam / / ' iti medinIkAraH / paramA:-yoginaH, tairudIryate-gamyate iti vA // 502 / / "parameSThI" 503 iti / parame-prakRSTe, sve-mahimni sthAtuM zIlamasyeti sa tathA // 503 // "purandaraH" 504 iti / surANAM zatrubhRtaM puraM dArayatIti yaH sa tathA / puraM dyatIti purandaraH, indraH / tasya ra:-rakSaNaM yasmAditi vA // 504 / / "praNatArtihA" 505 iti / praNatAnAM-bhaktAnAM ati-pIDAM hantIti sa tathA / prakRSTaM NaM-jJAnaM yeSAM teM praNAH, teSAM tA:-zriyaH, tAsAm atiH-pIDA vinazvaratvalakSaNA, tAM hantIti vA / / 505 / / "praNatArtiharaH" 506 iti| prakarSeNa natA: praNatAH, vinayavAdinaH / teSAmati:-kAmajanitA cittaviplutiH, tasyAM hara iva haraH / praNatAnAM-bhaktAnAM rAjJAM artI-dhanuSkoTau sthitvA haraH, arthAt sarvazatruvinAzaka iti vA / 'artiH pIDA-dhanu:koTyoH / / ' ityamaraH // 506 // "parantapa:" 507 iti / param-atyarthaM tapatIti saH / paraM-zatruvargamiti vA, grISmau sarveSAmadhikatApakAritvAt / / 507|| 98

Page #103
zrIsUryasahasranAmasaGkahavayam "praretA:" 508 iti / prakRSTaM reta:-balaM vIryaM yasya sa tayA, sarvairapratihatazaktitvAt / / 508 // "prazAnta:" 509 iti / prakarSaNa zAnta: prazAntaH, dveSakAluSyarahita ityarthaH; samAdhau lIna iti vA / / 509 / / "prazama:" 510 iti / prakarSeNa zamaH-zAntirjAyate yasmAditi sa tathA // 510 // "pratApavAn' 511 iti / koza:-daNDajatejaH pratApaH, sa vidyate yasya sa tathA, rAjasu tadaMzapratIte: sArvajanInatvAt / prakRSTastApa: pratApaH, prkaashH| tadvAniti vA // 511 // "pratApanaH" 512 iti / pratApayati zatrUniti saH / pragatastApo yebhyaste pratApAH, munayaH / teSAM naM-jJAnaM yasmAditi vA // 512 // "pRthvI" 513 iti / sarvasahatvAt pRthutvAdvA pRthvIva pRthvI / pRthu:adhikA, A-anukampA, sA asyAstIti vA // 513 // "prathitaH" 514 iti / prathita:-vikhyAtaH, trijagajjanatAdhyeya nAmadheyatvAt // 514 // "pratItAtmA" 515 iti / pratIta:-lokairjJAnapathaM nIta: AtmA-yatnau yasya sa tathA // 515 // "pratyUhaH" 516 iti / pratizabdasya sAdRzyArthaparatvena prati-sadRzaM svAnurUpam, uhaH-jJAnaM yasya sa tathA / pratyUhaH-antarAya:, pApinAM tajjanakatvAd tadupacAra iti vA / prati-pratyekam, UhaH-jJAnaM yasyeti vA, pratyekaprANiviSayakajJAnavattvAt / / 516 // "puruSaH" 517 iti / puraM-zarIraM zete iti puruSaH / 'navadvAraM puraM puNyametairbhAvaiH samanvitam / . 99

Page #104
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam prApya zete mahAtmA yat, tasmAt puruSa ucyate // ' iti mhaabhaarte| puruSu-mahatsUtkarSazAliSu sarveSu sIdatIti vA / purUNi-phalAni, sanotidadAtIti vA / purUNi-utpannAni saMhArasamaye syati-nAzayatIti vA / pUraNatvAd vA, purANatvAd vA, sadanAd vA puruSaH / 'pUraNAt sadanAccaiva tato'sau puruSo mataH // ' iti // 517 // "puruSottamaH" 518 iti / puruSeSu-trijagadvartijaneSu uttamaH-pradhAna:, sarvAdhikatejaskatvAt / / 518 // "pazumAn" 519 iti / pazava:-catuSpadAH, arthAdazvAH / te vidyante yasya sa tathA / 'AbrahmasambhavaparyantaM pazava: parikIrtitAH / / ' ityukteH / tadvAn tadadhipatiriti vA / / 519 // "pitA" 520 iti / sarveSAM janakatvAt / / 520 // "pitAmahaH" 521 iti / pitAmahaH-brahmA, tabAreNaiva sRSTikartRtvAt // 521 // "pataga:" 522 iti / patau-pakSau ahorAtrilakSaNau, tAbhyAM gacchatIti sa tathA / patanaM-pataH, 'pataD aizvarye' ityasya rUpam / taM gacchati jano yasmAditi vA // 522|| .. "pataGgaH" 523 iti / lokadRSTyA paMtanniva gaganamArge gacchatIti saH / pataGgaH iva pataGgaH sarvadA vyomacAritvAt / / 523 / / "pitRdvAraH" 524 iti / pitRRNAM dvAramiva dvAram, pUrveSAM muktipradAtRtvAt // 524 // "puSkalanibhaH" 525 iti / puSkalA nibhA-upamA yasya sa tathA, prakRSTopama ityarthaH / puSkala:-sImamaryAdAkRto bhUmikSiptapASANavizeSaH, tasya nibha:sadRzaH, jagabyavasthApakatvAt / / 525 // 100

Page #105
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "vaSaTkAraH" 526 iti / vaSaT-AhutizabdavizeSaH, tasya kAraH-karaNaM yaduddezena sa tathA // 526 // "jyAyAn" 527 iti / atizayena jyeSTha: jyAyAn, sanAtanatvAt / / 526 / / "jAmadagnyajit' 528 iti / jamadagneridaM jAmadagnyaM, tasya pratijJAvacastajjayatIti tathA / jamadagninA sUryamaNDalabhede pratijJAte varadAnena tnnivaarnnaat| jamadagnerayaM jAmadagnyaH-parazurAmaH, taM rAmarUpeNa jayatIti vA // 528 // "cArucarita:" 529 iti / cAru-manohAri caritaM-bhaktoddharaNalakSaNaM yasya sa tathA / cArUNi-puNyakArINi karmANi carantIti cArucarAH, munayaH / taiH ita:-prApta: iti vA // 529 // 'jATharaH" 530 iti / brahmANDajaTharavartitvAd jATharaH, jATharo'gnibhedastadrUpatvAt vA / jAyante iti jAH, utpattibhAjaH / ThA:zUnyAH, tAn rAti-Adatta iti vA, jJAnazUnyaprANyanugrAhaka ityarthaH / / 530 // "jAtavedAH" 531 iti / jAtavedA:-agniH, tadrUpeNaiva sarve yajJAMzabhoktRtvAt / jAtA vedA yasmAt sa brahmA, tam asyatIti vA; pratikalpaM brahmAntarasthApanAt // 531|| . "chandavAhanaH" 532 iti / chandAni-svAdhInAni vAhanAni yasya yasmAdvA sa tathA / chandA:-abhiprAyAH, ta eva vAhanAni yasyeti vA, svAbhiprAyeNaiva sarvatra gamanAt / 'chando vaze'pyabhiprAye // ' iti medinIkAraH / chaM-nirmalaM dadAtIti chandaH, arthAt pAnIyam / tasya vAhaH-megha:, taM nayatIti vaa| 'cha: sUtrachedake khyAtastathA saMvaraNe bhavet / chaM ca chandasi taDiti nirmale ca tathA smRtaH // ' ityekAkSaraH // 532 // "yogI' 533 iti / yoga:-sakalamUrtadravyasaMyogaH, so'svAstIti saH, 101

Page #106
zrIsUryasahasranAmasaGghahatrayam trijagadvyApakatvAt / yogA:-jyoti:zAstraprasiddhA viSkambhAdayaH, te vidyante yasyeti vA // 533 // "yogIzvarapati:" 534 iti / yogina:-yogAbhyAsakAriNaH / teSu IzvarAH yAjJavalkyAdayaH, teSAM pati:-pUjya ArAdhya iti yAvat // 534 // "yoganitya:" 535 iti / yoge nitya:-sthiraprakRtika ityarthaH / yoga:prAptiH, sA nityA-sarvadA yasmAditi vA, vyApakatvena sarvatra sannihitatvAt // 535 // "yogatatparaH" 536 iti / yogA:-parvavizeSAH, teSu tatpara:-abhiyuktaH, pApinAM samuddharaNAya tAdRzayoganirmAtRtvAt / / 536 / / "jyotirIza:" 537 iti / jyotiSAM-candragrahanakSatrANAM mahasAM vA Iza:svAmI, tatpuSTikAritvAt / / 537|| "jayaH" 538 iti / jIyate'neneti jayaH, tatpradAtRtvAt / sarvAn jayatIti vA / / 538 // "jIva:" 539 iti / jIvati-prANAn dhArayatIti jIvaH / / 539 // "jIvAnandaH" 540 iti / jIvAn AnandayatIti saH / jIvAnAmAnanda:mokSo yasmAditi vA / "mahAnando'mRtaM siddhiH kaivalyamapunarbhavaH // " iti haimaH / / 540 // "jIvanaH" 541 iti / jIvyante lokA aneneti saH / jIvasyabRhaspaterjIvAnAM vA naM-jJAnaM yasmAditi vA / 'no buddhirjJAna-bandhayoH / asmAnasmAkamasmabhyameSAM sthAne bhavecca naH / / ' ityekAkSaraH / jIvAn nayati svargamiti vA // 54 // "jIvanAtha:" 542 iti / jIvAnAM-prANinAm, jIvasya-bRhaspatervA nAtha::: svAmI, teSAM svasvakarmAnusAriphalapradAtRtvAt / 'Izvaraprerito gacchet svarga vA 102

Page #107
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam zvabhrameva ca // iti zruteH / jIvaiH svAbhilaSitaM nAthyate-yAcyata iti vA // 542 // "jImUtaH" 543 iti / jIvanasya-jalasya mUtaM-puTabandhaH, pRSodarAditvAnipAtaH, vRSTAvupAdAnakAraNIbhUtatvAt / bhaktAnAM dhRtikara iti vaa| 'jImUto'drau dhRtikaraH // ' iti mediniH / / 543 / / "jayanapriyaH" 544 iti / jayaM nayanti-prApayantIti jayanAH, subhaTAH / teSAM priya:-vallabha ityarthaH / 'yajanapriyaH' iti pAThe yajanaM-ghRtAdInAM vahnau nikSepaH, tadeva priyaM yasya saH, sarvadevAtmakatvena yajJAMzabhoktRtvAt / / 544 / / "jetA" 545 iti / jayatIti jetA, sarvadaityopasaMhArakartRtvAt // 545 // "yugaM" 546 iti / vatsarapaJcAtmakaM yugam, sUryaparispandajanitatvena tasmiMstadupacAraH / 'yugaM bhaved vatsarapaJcakena / / ' iti zruteH / / 546 / / "yugAdikRt" 547 iti / yugAnAmAdi karotIti yugAdikRta, teSAM tajjanitatvAt // 547 // "yugAvartaH" 548 iti / yugAni kRtAdIni AvartayatIti saH, kalpAntAnantaraM punastatkaraNAt // 548 // . "jagadAdhAraH" 549 iti / jagatAmAdhAra:-adhikaraNam, pralayAdau jagatastatrAvasthAnAt // 549 // "jagadAdijaH" 550 iti / jagata Adi janayatIti sa tathA, pratikalpaM navInasRSTikartRtvAt / jagata AdiryasmAt sa anAdyanantaH kazcit puruSavizeSastasmAjjAyata iti vA tadaMzIbhUtatvAt / / 550 // "jagadAnandaH" 551 iti / jagatAmAnando yasmAt sa tathA // 551|| "jagaddIpa:" 552 iti / jagati-loke dIpa iva dIpaH, ajJAnAndhatamasAkrAntajagatprakAzakatvAt / / 552 // .. 103

Page #108
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "jagajjetA" 553 iti / jagajjayatIti jagajjetA, trailokyajayazAlItyarthaH // 553 // "yajJaH" 554 iti / yajanaM yajJa:-vedoktamantroccAraNapUrvakamAhutivizeSaH, etaduddezena kriyamANatvAt // 554 // "yajJapati:" 555 iti / yajJAnAM-jyotiSTomaprabhRtInAM pati:-svAmI, tatpratyUhakAriNAM vinAzakatvAt // 555 // "cakrapANi:" 556 iti / cakraM pANAvasyeti saH / cakraM-saMsAracakraM pAtIti cakrapaH-viSNuH, tato'pi aNi:-dakSa iti vA / 'aNirANavadakSAne // iti vizvaH // 556 / / "cakrabandhuH" 557 iti / cakrANAM-cakravAkAnAM bandhuriva bandhuH, rajanijanitatadvirahocchedakAritvAt / / 557|| "cakravartI" 558 ipti / cakre-jyotizcakre vartituM zIlamasyeti sa tthaa| cakravad vartituM bhramikartuM zIlamasyeti vA nirantarabhramaNazIlatvAt / / 558 // "janannAthaH" 559 iti / jagatAM nAthA yasmAditi saH, jagabyavasthAyai tatpAlakajanotpAdakatvAt / jagatA nAthyate-prArthyate svasamihitamiti vA // 559 // "jagat' 560 iti / jaGgamItIti.jagat, tatsvarUpatvAt / tadvyatirekeNa tadabhAvAt / / 560 // "jagatAmantakAraNa:" 561 iti / jagatAmanta:-vinAzaH, tatra kAraNaM-hetu: pralaye sarveSAmucchedakatvAt / jagatAmantakazcAsau araNazceti karmadhArayo vA / saGgrAmavyatirekeNa jagatsaMhArakartetyarthaH // 561 / / "jagatAMpati:" 562 iti / jagatAM-caturdazabhuvanAnAM pati:-svAmI tadrakSAkAritvAt / / 562 / / 104

Page #109
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "jagatsAkSI' 563 iti / jagatAM sAkSIva sAkSI, antaryAmitayA sarveSAM samIpavartitvAt / jagata:-lokasya sA-lakSmIH , tasyA akSa:-jJAnaM vidyate yasyeti vA // 563 // "jagatpriyaH" 564 iti / jagat prINAtIti saH / 'pR pAlana-pUraNayoH' ityasya rUpam / jagatpAlakatvAt samIhitArthapUrakatvAd vA // 564 / "jagatpati:" 565 iti / jagadrUpazcAsau patizceti karmadhArayaH, tadvyatirekeNa vastvantarAbhAvAt / / 565 / / "jagatpitA" 566 iti / jagatAM pitA-janayitA, AhArasaMyojanAdinA tatpoSakatvAt / / 566 // "yamaH" 567 iti / yamayatIti yamaH kAlasvarUpatvAt / niyama iti vA, taduddezena kriyamANatvAt / / 567 / / "janAnandaH" 568 iti / janAnAM-pAmarANAmapyAnando yasmAt sa tathA, tadudayenaiva teSAM sva-svakarmaNi pravRtteH / ja:-tejaH, naM-jJAnam, tAbhyAmAnando yasminniti vA / / 568|| "janArdana" 569+1 iti / janAnarthAd daityAdInardayati-hinastIti sH| janaiH samIhitamadyate-yAcyata iti vA // 569+1|| "caNDakaraH" 569 iti / caNDA:-tIkSNAH , karA:-kiraNA yasyeti sH| caNDaM-sAhasikaM bhaktaM karotIti vA / caNDAnAM-duSTAnAM kara:-daNDo yasmAditi vA / caNDA eva caNDakAH, tejasvinaH; arthAd agniprabhRtayaH, tebhyo'pi ra:tIkSNa iti vA // 569 // "janezvaraH" 570 iti / janAnAM-lokAnAmIzvaro janezvaraH / janA:-pAmarA api IzvarA yasmAditi vA, yatsaparyAvazata: prAkRtajanA api IzvaratAM bhajantItyarthaH / 'jano loke mahallokAt, paraloke ca pAmaraH // ' iti mediniH // 571 // 105

Page #110
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "janayitA" 572 iti / janayatIti janayitA, prayojanavyatirekeNaiva vizvajanakasvabhAvatvAt // 572 / / "jaGgamaH" 573 iti / jaGgamatIti jaGgamaH, nirantaragamanazIlatvAt // 573 / / "carAcarAtmA" 574 iti / carA:-dvIndriyAdayaH, acarAH-pRthivyAdayaH padArthAH / teSu AtmA-jJAnaM yasya sa tathA / careSu-prANimAtreSu A-anukampA, tAmAcaratIti ca carAcaraH; tAdRza AtmA-svabhAvo yasyeti vA, sakalaprANyanugrAhakatvAt / carAzvAcarAzca tAn atati-satataM gacchatIti vA // 574|| "yazasvI" 575 iti / yazo'syAstIti yazasvI, jagatpAlakatayA sarvatra vikhyAta ityarthaH // 575 // "jiSNuH" 576 iti / jayanazIlo jiSNu:; pratyahaM sandehAnAM jetRtvAt // 576 // "jitAvarIza:" 577 iti / jitA: avarA:-adhamAH kIcakAdayaste, arthAt pANDavAH / te vidyante yasyAsau jitAvarI, viSNuH / tasya Iza:-svAmI | AvRNotItyAvarI mAyA / jitA AvarI yaiste jitAvaryaH-munayaH, teSAmIza:-dhyeya iti vA // 577 // . "jitavapuH" 578 iti / jitaM vapuH-saMsArapravRttihetukaM yeneti sH||578|| "jitendriyaH" 579 iti / jiMtAni indriyANi-jJAnakarmendriyANi yena sa tathA, kevalajyoti:svarUpatvAt / / 579 / / "caturbhujaH" 580 iti / catasRSu dikSu bhujA eva kiraNA yasya sa tathA // 580 // "caturvedaH" 581 iti / catvAro vedA yasya yasmAd vA sa tathA / catasRSu dikSu vAntIti caturvAH-andhakArAH, teSAm I:-lakSmIH, tAM dyati-khaNDayatIti vA / caturSu mAseSu itastato vAnti-nirgacchantIti caturvAH, meghAH / 106

Page #111
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam / teSAm I-lakSmI dadAtIti vA / caturbhiH pramANairvedaH-jJAnaM yasyeti vA / / 581 / / "caturvedamayaH" 582 iti / catvAro vedAH pradhAnA yasmin sa tayA // 582 // "caturmukhaH" 583 iti / caturNAM vedAnAM mukhaM-praNavaH, tatsvarUpatvAt / catasUSu dikSu mukhaM yasyeti vA, sarvatra sammukha ityarthaH / / 582 // "citrAGgadaH" 584 iti / citrANi-vicAtrANi, aGgAni-zarIrANi dadAtIti sa tathA / citram-AzcaryakRdaGgaM dadAtIti vA // 584 // "vAsukiH" 585 iti / vasukasyApatyaM vAsukiH, vasundharAdhArakatvAt / va:-varuNaH, tasya asava:-jalAni kiratIti vA / / 585 / / "vAsarasvAmI" 586 iti / vAsara:-divasaH, tasya svAmI, tatpravRttestadadhInatvAt / vaM-varuNam, A-samantAt saratIti vAsaraH, indrH| tasya svAmI taddhyeyatvAt / / 586 / / . . "vAsaraprabhuH" 587 iti / vAsarANAM-puNyavAsarANAM prabhu:-devatetyarthaH / vAsaM rAntIti vAsarAH, sthAnAdhiSTAraH puruSAH / teSAM prabhuH-samartha iti vA // 587 // "vAsarapriyaH" 588 iti / vAsare bhavA vAsarAH, jIvavizeSAH / teSAM priya:-iSTaH / / 588 // "vAsarezitA" 589 iti / vAsa:-gRham, tad rAnti te vAsarAH, gRhasthAH / teSAM IzitA-vizeSeNArAdhya ityarthaH / / 589|| "vAsarezvaraH" 590 iti / vAsaM-saugandhyaM rAnti-Adadate iti vAsarAH, RtavaH / teSAmIzvaraH tatpravartakatvAt / / 590 // "vAhanArtiharaH" 591 iti / vAhanAnAM-svakIyAzvAnAM nirantaraM nirAlambe pathi bhramatAm, ati-zramaM haratIti sa tathA // 591 // "vAyu:" 592 iti / vAti-nirantaraM parispandaM karotIti sa tthaa||592|| "vAyuvAhanaH" 593 iti / vAyuvacchIghragAmI vAhanaM yasya sa tathA / / 593 // 107

Page #112
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "vAyurata:" 594 iti / vAyu:-devavizeSaH, sa rata:-anurakto yasmin sa tathA // 594 // "vAgvizAradaH" 595 iti / vAci-vedarUpAyAM vizAradaH-prathamAdhyApaka ityarthaH / / 595 // "vAgmI" 596 iti / vAg-vANI brahmamayI vidyate yasya sa tathA // 596 / / "vAridaH" 597 iti / vAri-jalaM dadAtIti sa tthaa| 'agnau prAptAhutiH smygaaditymuptisstthte| AdityAjjAyate vRSTivRSTeranaM tataH prajAH // ' ityukteH / / 597 // "vAraNa:" 598 iti / vArayati zatrUniti vAraNa: / vAram-arthAd janasamudAyaM nayati svasthAnamiti vA vAraH / 'sUryAdidivaso vAro'vasaravRndayoH // ' iti vizvaH // 598 // "vasudAtA" 599 iti / vasu-dravyaM dadAtIti saH // 599 / / "vasupradaH" 600 iti / vasu-teja: prakRSTaM dadAtIti sa tathA, tadupAstikRtAM sarvAdhikatejaskatvAt / / 600 // // iti pAdasAhazrIakabbarasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdasAhazrIakabarapradatta 'khusphahamA' 'parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphajalakAstiAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM SaSThazatavivaraNaM samAptam / / "vizvapriyaH" 601 iti / vizveSAM-sarveSAM priya:-vallabha: sarvasAdhAraNatvAt / vizvaM priyaM yasyeti vA svakAryatvAt // 601 // "vasumAn' 602 iti / vasu-tejo dravyaM vA vidyate yasya sa tathA // 602 / / "visRjaH" 603 iti / vizeSeNa sRjatIti visRjaH, pRSodarAditvAdac, 108

Page #113
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam samIhitArthAdhikapradAtRtvAt / / 603 / / "vihArI" 604 iti / viharatItyevaMzIlo vihArI, anyakAryakAritve'pi prAyazo bhramaNazIlatvAt / / 604 // "vihagaH" 605 iti / vIn-pakSiNo hantIti vihaH, vyAdhaH / taM gamayatinAzayatIti sa tathA / 'vi: zreSThe'tIte nAnArthe AkAze vihage'pi ca // " ityekAkSaraH // 605 // "vahanaH" 606 iti / agnau hutAmAhutiM vahatIti vahana: abhedopmaayaam| vahanaM-yAnapAtramiti vA, saMsArasAgare nimajjjanAnAmAdhArabhUtatvAt // 606 // "vihaGgaH" 607 iti / vihaGga iva vihaGgaH, sarvadA vyomacAritvAt / / 607 // "vihaGgamaH" 608 iti / vihAyasA-AkAzena gacchantIti vihaGgAH, marIciprabhRtayo munayaH / tAn manyate iti saH / vihAyasA-AkAzena gamayati jyotizcakramiti vA, nipAtAt sAdhuH // 608 // , "vihita:" 609 iti / sarvakarmasvAdhiSThAtRtvenocitaH / vizeSeNa sarveSAM hita iti vA, sarvopakArakatvAt / / 609 // . "vadAnyaH" 610 iti / dAnazauNDaH / sarvasAdhAraNamiti ced ! na, muktipradAtRtvena sarvebhyo'dhikadAtRtvAt / / 510 // "vidhiH" 611 iti / vidhiH-kartavyArthopadezaH, tadupadeSTutvAt tannAmatA // 611 // "vidhAtA" 612 iti / vidadhAti-puSNAtIti vidhAtA, sRSTeranantaraM trijagatpAlakatvAt / vizeSeNa dadhAti bhUdharAniti vA / / 612 / / "vidheyaH" 613 iti / vidhAtavyo vidheyaH, sarveSAmavadhArayituM yogyatvAt / vidhIyante karmANyasminniti vA // 613 // "vidvAn" 614 iti / vettIti vidvAn, sarvaviSayakajJAnavAnityarthaH // 614 / / 109

Page #114
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "vidyA" 615 iti / vidyAzcaturdaza prasiddhAH, guNa-guNinorabhedavivakSayA tadrUpa ityarthaH / vettIti vit, bRhaspati: / taM mitrabuddhyA yAtIti vA / / 615 / / "vidyAvAn" 616 iti / vidyAH pUrvoktA vidyante yasya yasmin vA sa tathA // 616 // "vidyArAjaH" 617 iti / vidyAnAm-aSTAdazavidyAnAM rAjA-prabhuH, svAtantryeNaivopadeSTratvAt / vidyAbhI rAjata iti vA / / 617|| "vidyotanaH" 618 iti / vizeSeNa dyotayati jagaditi vidyotanaH / vInAMpakSiNAM dyotaM nayatIti vA // 618 // "vidyudvAn' 619 iti / viziSTA cAsau dhunca tadvAn / / 619 / / "vidyut' 620 iti / AkAze vidyudiva rAjata ityabhedopamAyAM vidyut // 620 // "viditAzayaH" 621 iti / viditA AzayA:-sarvalokAnAM manogatabhAvA yena sa tathA // 621 // "vipApmA" 622 iti / vigata:-naSTaH pApmA-pApaM yasmAt saH // 622 / / "vibhAvasuH" 623 iti / vibhA:-kAntayaH, vasUni-ratnAni yasya sa tathA // 623 // "vibhavaH" 624 iti / viziSTaM bhavati vizvamasmAditi saH / vigato bhava:saMsAro yasmAditi vaa| viziSTaH-jagatsaMhArakArI bhava:-rudro yasmAditi vaa| vibhava:-sampaditi vA // 624 // "vacasAMpati:" 625 iti / vacasAM-vAcAM pati:-svAmI, tAsAM tadutpattihetukatvAt // 625 // "vijayaH" 626 iti / viziSTo jayo jAyate yasmAt sa tthaa| vijayate jJAna-vairAgyaizvaryAdibhirvizvamiti vA / / 626 // 110

Page #115
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "vijayapradaH" 627 iti / vijayaM pradadAtIti saH, tadupAstikRtAM sarvatra jayopapatteH / vaya:-pakSiNaH, teSAM jayam-ullAsaM pradadAtIti vA / / 627 // "vijetA" 628 iti / vizeSeNa-apunarbhAvena jayati karmAdizatrUniti vijetA // 628 // "vicakSaNaH" 629 iti / vizeSeNa caSTe iti vicakSaNaH, nipuNa: / prANinAM sva-svakarmAnurUpaphalajanakatvAt / / 629 // .. "vicitraratha:" 630 iti / viziSTAni citrANi yasmin, evaMvidho rathoM yasya sa tathA / viyadgAmitvena viziSTaM citraM janAnAM yasmAd, evaMvidho ratho yasyeti vA / / 630 // "vivasvAn" 631 iti / viva:-tejo vidyate yasya sa tthaa| vizeSeNa vasudravyam, A-samantAd bhaktebhyaH anati-dadAtIti vA // 631|| "vividhaH" 632 iti / anekaprakAra: nAnArUpatvAt / vaya:-pakSiNa: .... ulUkAdayo vidyante yeneti vA // 632 // "vividhAsanaH" 633 iti / vividhAni AsanAni-indrapadAdIni yasmAt sa tathA // 633 // "vajradharaH" 634 iti / vajra-zastravizeSaM dharatIti saH, indrarUpeNa taddhArakatvAt / / 634 // "AsaH" 635 iti / vizeSeNa Asante padArthA asminniti saH, kalpAnte sarveSAM tadudarAnta:pAtitvAt / / 635|| "vyAdhihA" 636 iti / vyAdhiM hantIti vyAdhihA, sarvarogopazAmakatvAt / vi:-pakSI cakravAkaH, tasya Adhi:-virahodbhavA pIDA, tAM hantIti vA / / 636 / / "vyAdhipraNAzana:' 637 iti / vyAdhiM praNayantIti vyAdhipraNAH, asuraaH| te azyante yeneti saH / / 637|| 111

Page #116
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "vedAGgaH" 638 iti / vedA eva aGga-zarIraM yasya sa tathA, tanmayazarIratvAt / / 638|| "vaidyaH"639 iti / vaidyaH-cikitsakaH tacchAstropadezakatvAt // 639 / / "vedapAragaH" 640 iti / vedAnAM pAram-antaM gacchatIti saH, sahasrazAkhopayuktavedopadezakatvAt / vedapA:-brAhmaNAH, tAn ragati-rakSatIti vA / 'raga-nag rakSaNe' ityasya rUpam // 640 // "vedabhuda641 iti / vedaM bibhartIti saH // 641 / / "vedavAhanaH" 642 iti / vedaM vAhayati-yojayati tattatkriyAsviti saH chandomayarathagAmitvAd vA // 642 / / "vedavaidyaH" 643 iti / veda evaM vaidyaH, svArthe'N / vedena vaidyo vedavaidyaH, vedaikapramANagamya ityarthaH / vedenaiva vaidya iti vA, tattatkarmopadezanena saMsArarogavinAzakatvAt / / 643 // "vedavid" 644 iti / vedAn vetti-vicArayatIti saH // 644 // "vedakartA" 645 iti / vedAn karotIti vedakartA, vedanirmAtetyarthaH / mImAMsakamate vedasya nityatvAt prathamavedAdhyetA / yaduktam'svayambhUreSa bhagavAn, vedo gItastvayA puraa| zivAdyA RSiparyantAH smAro'sya na kArakAH // ' iti // 645|| "vedamUrtiH" 646 iti / vedA eva mUrtiH-zarIrAntaraM yasya sa tathA // 646 / / vedanilayaH" 647 iti / veduSu nitarAM laya:-cittaikAggraM yasya sa tthaa| vedA eva nilayaM-gRhaM yasyeti vA / / 647 // . "jyomaga:" 648 iti / vyoni-AkAze gacchatIti sa tathA // 648|| "vyomamaNiH" 649 iti / vyomna:-AkAzasya maNiriva maNiH, tadalakArakAritvAt / / 649 // 112

Page #117
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "vegavAn' 650 iti / vega:-java:, tad vidyate yasya sa tathA, zIghragAmitvAt / taduktam'yojanAnAM sahasre dve, dve zate dve ca yojne| . ekena nimiSArdhena, kramamANa ! namo'stu te / / ' iti // 650 // "vyaktAvyaktaH" 651 iti / cakSurgrAhyamaNDalatvena vyaktaH, . cidAnandarUpatayA avyaktaH; pazcAt karmadhArayaH / / 651 // "vIraH" 652 iti / vizeSeNa Irayati-kampayati zatrUniti vIraH, pratyahaM / / sandehopaghAtakAritvAt // 652 // "vaizravaNa:" 653 iti / vai-nizcayena zravaNaM-zrutiryasya sa tayA, sarvatra vikhyAtatvAt / vaizravaNa:-dhanada iti vA, sakaladravyANAmetadadhInatvAt // 653 // "vigAhI" 654 iti / jagadvigAhituM zIlamasyeti sa tathA // 654 // "vighnazamanaH" 655 iti / vighnAn zamayatIti saH // 655|| "vighRNa:" 656 iti / viziSTA ghRNA-dayA yasya sa tathA, sarveSu dayAvAnityarthaH // 656 / / "vigrahaH" 657 iti / viziSTo grahaH-grahaNaM yasya sa tathA; viziSTA grahA yasmAditi vA / / 657 // "vikRti:" 658 iti / vividhAH kRtayaH-sRSTyAdirUpA yasya sa tathA // 658 // "vaktA" 659 iti / vaktIti vaktA, anekazAstrapraNetRtvAt // 659 / / "vigatAriSTa:" 660 iti / vigatamariSTaM yasmAt sa tathA, 'zubhasthAne sthite sUrye sarvAriSTaM vinazyati / / ' iti jyotiHzAstraprasiddha / vigatamariSTaM-sUtikAgRhaM yasmAditi vA, tadupAstikRtAM bhave punarbhAvAbhAvAt / / 660 // "vigatAtmA" 661 iti / vizeSeNa vividhai rUpairvA gata:-avagata: AtmA 113

Page #118
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam prabhAvo yasya sa tathA // 661 // "vimala:" 662 iti / vigato mala:-mAyAlakSaNo yasya saH // 662 / / "vimaladyuti:" 663 iti / vimalA-paratejobhiranabhibhUtA dyuti:-dIptiryasya sa tathA // 663 // "vimanyuH" 664 iti / vigato manyu:-krodho yasmAt sa tthaa| vividhA manyavaH-yajJA yasmAditi vA, tatpravartakatvAt / 'manyu: krodhe kratau daitye||' iti vizvaH // 66 // "vimarSI " 665 iti / vizeSeNa bhaktAgaso marSituM-kSantuM zIlamasya sa tathA // 665 // "vinidraH" 666 iti / vigatA nidrA yasmAt sa tathA, sarvadA jAgarUkatvAt // 666 // "virAjaH" 667 iti / viziSTA rAjAno yasmAt sa tathA // 667 / / "virAD" 668 iti / vizeSeNa rAjate iti saH // 668 / / "bRhaspati:" 669 iti / bRhatAM-mahatAM patiH bRhaspati:, nipAtanAt sAdhuH // 669 // "bRhatkIrtiH" 670 iti / bRhatI kIrtiryasya yasmAd vA sa tathA // 670 // "bRhattejAH" 671 iti / tejo'ntarApekSayA bRhad-mahat tejo yasya sa tathA // 671 // * 'varadaH" 672 iti / varaM-pradhAnaM dadAtIti varadaH / duSTAnAM varaM-pradhAnaM dyati khaNDayatIti vA / / 672 / / "varadAtA" 673 iti / varaM-prasAdaM dadAtIti varadAtA / 'varo'bhISTe devatAdervaro jAmAtRziGgayoH // ' iti vizvaH / / 673 / / .."vRddhiH" 674 iti / vardhanaM-vRddhiH, taddhetutvAt / / 674 // 114

Page #119
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "vRddhidaH" 675 iti / vRddhiM dadAtIti saH / tamasAM vRddhi dyatikhaNDayatIti vA // 675|| "varapradaH" 676 iti / varA:-prakRSTAH pradA:-dAnazauNDAH yasmAt sa tathA // 676 // "varcasaH" 677 iti / varca:-tejaH, tadasyAstIti saH, arzAdibhyo matvarthe'c / / 677 // "virUpAkSaH" 678 iti / virUpANi-jagadvilakSaNAni akSANiindriyANi yasya sa tathA // 678 / "virocanaH" 679 iti / vizeSeNa rocayati jagaditi sa tathA // 679 / / "varIyAn" 680 iti / atizayena varo varIyAn sarvotkRSTa ityarthaH / / 680 / / "vareNyaH" 681 iti / sarveSAM devAnAM madhye vareNyaH-zreSTha ityarthaH / / 681 // "varuNaH" 682 iti / vRNotIti varuNaH, sasyotpattihetutvAt / / 682 / / "varNAdhyakSaH" 683 iti / varNAnAM-vaizyazUdrabhedabhinnAnAm, adhyakSa:adhikArI / tAn adhyakSNoti-vyApnotIti vA // 683 // "varanAyakaH" 684 iti / varazvAsau nAyakazceti saH, jagato yogyAdhipatirityarthaH / / 684 // "varuNeza:" 685 iti / varuNo nAma dikpatiH, tasyeza:-svAmI / uzca aruNazca varuNau, tayorIza iti vA / tAvIzau yasyeti vA / 'ukAraH pAkazAsane // ' ityekAkSarakozokteH / / 685|| "vRttiH" 686 iti / vartanaM-vRttiH, tatkAraNatvAt // 686 / / "vRttidharaH" 687 iti / vRttiM-maryAdAM dharatIti vRttidharaH tabyavasthAkAritvAt // 687|| "vRtticArI" 688 iti / vRttiM tattadvarNoktajIvikAM cArayati 115

Page #120
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam saJcArayatIti sa tathA // 688 // "vRSAkapiH" 689 iti / vRSa-dharma, A-samantAt, kapati-gacchatIti sa tathA / vRSAkapi:-viSNurvA pratikalpaM tadutpAdakatvAt // 689 / / "vRSadhvajaH" 690 iti / vRSa eva dhvaja:-cihnaM yasya sa tathA // 690 // "vazAnugaH" 691 iti / vazA:-AyattAH bhaktAH, tAnanugacchatIti sa tathA, bhaktavazya ityarthaH / vazA:-vazavartinaH, anugA:-sevakA yasmAditi vA // 691|| "vizAkhaH" 692 iti / vividhAH zAkhA:-mAdhyandinIprabhRtayo yasmAt sa tathA, vedazAkhApravartakatvAt / vigatAH zAkhA:-putra-pautrAdilakSaNA yasyeti vA, saMsArAtItasvarUpatvAt / / 692 / / "vizvaH" 693 iti / jagadrUpatvAt / / 693|| "vizvAmitraH" 694 iti / vizvAmitra:-munivizeSa:, dhyAtRdhyeyayorabhedopacAraH // 694|| "vizvAtmA" 695 iti / vizvA-paripUrNA AtmA-buddhiryasya sa tathA / 'AtmA yatno dhRtirbuddhiH / / ' ityamaraH / / 695 // "vizvabhAvanaH" 696 iti / vizvaM bhAvayati-vardhayatIti sa tathA // 696 / / "vizvayoniH" 697 iti / vizvasya-saMsArasya yoni:-kAraNam / / 697 // "vizvajid" 698 iti / vizvaM jayatIti sa tathA // 698 // "vizvavid" 699 iti / vizvaM vettIti vizvavit, vizvaviSayakajJAnavAnityarthaH / / 699|| "vizvezvaraH" 700 iti / vizvAnAM-devAnAm, IzvaraH / / 700 // // iti . pAdasAhazrIakabbarajallAladInasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrtha . . 116

Page #121
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam karamocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdazAhazrIakabarapradatta khusphahamA'' parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphajalakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM saptamazatavivaraNaM samAptam / / "vizokaH" 701 iti / vigata: zoka:-mano'svAsthyaM yasmAt saH, . sarvadAnandamayatvAt / / 701 // . "vizvakarmA" 702 iti / vizvamevaM karma yasya sa tathA / / 702 / / "vizvambharaH" 703 iti / vizvaM bibharti-poSayatIti vizvambharaH // 703 / / "vizvanilayaH" 704 iti / vizvameva nilaya:-nivAsasthAnaM yasya sa tthaa| vizvasya nilayaH-AdhAraH iti vA, parabrahmaNo jagadAdhAratvAt // 704 // "vizvarUpI" 705 iti / vizvameva rUpaM vidyate yasya sa tathA, tatkartRtvena pratIyamAnatvAt / / 705 // "vizvatApanaH" 706 iti / vizvaM tApayatIti sa tathA, sarveSAM taptijanakatvAt / / 706 // "vizvatomukhaH" 707 iti / vizvata:-sarvata: mukham-AbhimukhyaM yasya sa tathA / yatra kutracidapyupAsyamAnaH sanmukha eva bhavatItyarthaH / / 707 / / "vizeSavid" 708 iti / vizeSA:-prativyaktiniyatA asAdhAraNadharmAH, tAn vettIti saH // 708 // "viSNuH" 709 iti / vyApnoti vizvamiti viSNu:, viServyAptividhAyina: SNupratyayAntasya rUpam // 709 / / "viziSTaH" 710 iti / svArasikavedaprAmANyAbhyupagantAraH ziSTAH, teSAM vedopadezakatvAdayameva viziSTaH // 710 // 117

Page #122
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "viziSTAtmA'' 711 iti / viziSTaH-adhikaH, AtmA-buddhiryasya sa tathA, sarvaviSayakAbhrAntibuddhimattvAt / / 711 // "viSAdaH" 712 iti / viSaM-pAnIyam attIti viSAdaH, grISmartI jalazoSakatvAt / 'viSaM jale vRkSabhede bhavet kSveDe'pi na striyAm // ' iti mediniH / viSaM-pAnIyamAdatta iti vA // 712 / / "kAkaH" 713 iti / kena-brahmaNA akyate-jJAyate iti saH, gatyarthAnAM jJAnArthakatvAt / kena-sukhena akati-gacchatIti vA / ka:-yamaH, tasya akaMdukhaM yasmAditi vaa| 'ka: sUrya-mitra-vAthagni-brahmA-''tma-yama-kekiSu / prakAza-vaktrayozcApi, kaM nIra-sukha-mUrdhasu / ' iti sudhAkalazaH // 713 / / "kAlaH" 714 iti / kAyati-kSipati sarvabhAvAniti kAlaH, ahorAtrAdyupAdhikajanakatvAt / ka:-brahmA, a:-viSNuH, A-mahAdevaH, teSAM dvandvaH; tAn lAti-anugRhNAtIti vA // 714 // "kAlAnaladyuti:" 715 iti / kAlasya-pralayakAlasya, yo'nala:-vahniH, tadvad dyuti:-dIptiryasya sa tthaa| kAle-arthAt sAyaMkAle vahnau dyutiryasyeti vA / 'zrIsUryaH svatejo vahrau nidhAyA'staM yAti // ' iti zruteH // 715 / / : "kAlahA" 716 iti / kAla:-asamaye mRtyuH, taM hantIti sa tathA, apamRtyunAzaka ityarthaH // 716 // "kAlacakraH" 717 iti / kAla eva cakraM-cihaM jJApakaM yasya sa tathA, kAlAnumeya ityarthaH / 'cakra: koke pumAMzcihne, vraje sainya-rathAGgayoH / / ' iti mediniH / / 717|| "kAlacakrapravartakaH"718 iti / kAlA-'pakAlajJAnAya yaccakraMjyotizcakraM tasya pravartakaH, svakAntipradAnapUrvakaM teSAM pravartakatvAt / / 718 / / 118

Page #123
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "kAlakartA" 719 iti / kAlaM karotIti sa tathA, ahorAtrAditattadupAdhijanakatvAt / kAlaM-yamaM karotIti vA, tajjanakatvAt // 719 // "kAlanAzanaH" 720 iti / kalyante-kSipyante viSayAdiSu sAdhavo yeneti kAlaH, ahaGkAraH / tasya nAzakaH, guNa-guNinorabhedAt / kAlaM-tamaH, taM nAzayatIti vA // 720 // "kAlatrayaH" 721 iti / atItAdikAlatrayasattAyogAt kAlatrayaH // 721 // "kAma:" 722 iti / kAmayate'neneti kAmaH, viSayAdilakSaNa:; : tatpradAtRtvAt / / 722 / / "kAmAriH" 723 iti / kAmasyAri:kAmAriH / zambhurUpeNa .. tadvinAzakatvAt / / 723 / / "kAmadaH" 724 iti / kAma-yathAbhilaSitaM dadAtIti kAmadaH / munInAM kAma-viSayAbhilASa dyati-khaNDayatIti vA / / 724 // . "kAmacArI" 725 iti / kAmena-svecchayA carituM zIlamasya sa tathA, anyAnapekSagatitvAt // 725|| "kAlikaH" 726 iti / kAsA-AkAGkA vidyate yeSAM te kAGgiNaH, vizeSaphalalipsavaH / teSAM kaM-sukhaM yasmAt sa tathA / kAGyAjagadutpattyAdAnalakSaNayA vA, dIvyatIti vA, tena dIvyati khanati jayati jitamiti Thak / / 726 // "kAnti:" 727 iti / kamanaM-kAnti:, gunn-gunninorbhedopcaarH| ka:brahmA, tasya anti:-bandhanaM yasmAditi vA, yanmAyayA brahmA'pi baddhastiSThatItyarthaH // 727 // "kAntipradaH" 728 iti / kAntiM-zobhAM pradadAtIti sa tathA / kAntimarthAd grahANAM prakarSaNa dyati-khaNDayatIti vA / / 728 // . . . 119

Page #124
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "kAryam" 729 iti / kriyate iti kAryam, kaarykaarnnyorbhedaat| 'kAryaH' iti pAThe; kena-sukhena yuta: aryaH-svAmIti vyaakhyaa| 'aryaH svAmivaizyayoH / / ' ityamaraH / / 729 // "kAraNAvahaH" 730 iti / kAraNaM-kAraNatvamAvahatIti sa tathA, jagadutpattihetutvavAnityarthaH // 730 // "kAruNikaH" 731 iti / nirupadhiparaduHkhaprahANecchA karuNA, sA vidyate yasya sa tathA; sarvabhUteSu dayAvAnityarthaH / / 731 / / "kArtasvaraH" 732 iti / tatpradAtRtvAt tatsadRzamaNDalatvAd vaa| kRtayugasyAyaM kArtaH, evaMvidhaH suSTu-zobhana: ara:-maryAdA yasmAt sa tathA, sarvadA kRtyugsmbdhimryaadaaprvrtktvaat| 'maryAdAyAmaraM zIghra zIghrage puNyavad // iti dharaNyukteH // kena-agninA ArtA:-pIDitAH, teSAM svara:nAmAkSarANi yasyeti vA // 732 / / "kAzyapeyaH" 733 iti / kazyapasyApatyaM-kAzyapeyo garuDaH, sakalasthAvara-jaGgamaviSavinAzitvAdabhedopamAyAM tannAmatA / kAzyapasyabauddhasya I:-lakSmI: zUnyavAdavyavasthApanarUpA, tatra ya:-vahiriti vA, kiJcid nAstIti vadartA bhagavaddarzanena tanmatavyavacchedo bhavatIti tAtparyArthaH / kazyaM-madyaM taM pibantIti kAzyapAH, madyapAH; teSAM samUhaH kAzyapam / tasya I:-zobhA, tasyA ya:-yama itiM vA, tadudaye tacchobhAnivRtteH / 'yastu vahnau yame'pi ca / / ' ityekAkSarakoSAH / kAza:-brahma, tasyedaM kAzyaM-brahmajJAnam, tena peya iti vA // 733 // " kASThA' 734 iti / kASThA-dik tasyAstatparispandajanitatvAt, aSTAdazanimeSAtmakAlopAdhijanakatvAd vA // 734 // "kham" 735 iti / kham-AkAzam, nirAkAratvAd vyApakatvAd vaa| 120

Page #125
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam 'kha:' iti pAThe khanyate tamo'neneti vyAkhyA / / 735 // .. / "khatilaka:" 736 iti / khe-AkAze tilaka iva tilakaH, tacchobhAkAritvAt / khe-nabhasi tilakA:-azvavizeSA yasyeti vaa| 'tilako'zva-drumabhedayoH // ' ityanekArthaH / / 736 // "khadyotaH" 737 iti / khe-nabhasi dyotate-prakAzata iti saH / khAnaindriyANi prakAzata iti vA // 737 // "kholkA" 738 iti / khAnA-nAzakAnAm, ulkaa-sntaapkaarii| 'nAzake indriye klIbaM bhavet khaM tu striyAM khanau // ' ityekAkSarakozaH / / 738|| "khagaH" 739 iti / khe-viyati gacchatIti khagaH // 739 // . "khagasattamaH" 740 iti / khagAH-grahAH, teSu sattamaH / khena gamyante iti khagA:-padArthAH, teSu sattamaH, cakSurviSayakapadArthAnAmanityatve'pi tadviSayatve'pi tasya nityatvAt / / 740 // "dharmAMzu" 741 iti / dharmAH-uSNA aMzavo yasyeti sa tathA // 741 // "ghRNI" 742 iti / ghRNA-dayA vidyate yasya sa tathA / / 742 / / "ghRNimAn" 743 iti / ghRNi:-tyAgaH, tad vidyate yasya sa tthaa| 'ghRNirbhA kiraNe tyAge // ' iti dharaNyukteH / 'sahasraguNamutsraSTumAdatte hi rasaM raviH // ' raghuvaMze ityukteH // 743 // "kapi:" 744 iti / kaM-jalaM razmibhiH pibatIti kapiH // 744 / / "gabhastimAlI" 745 iti / gabhastaya:-kiraNAH, teSAM mAlA-paramparA, sA'syAstIti sa tathA / gabhastayaH-svAhAH, tadvAn; svAhA-svadhAdyAhutInAM tadAyattatvAt / 'gabhasti: kiraNe sUrye nA svAhAyAM ca yoSiti // ' iti .. mediniH / / 745 // "kuberaH" 746 iti / kubera:-dhanadaH, tadaMzIbhUtatvAt tadabhidheyatA / kuH 121

Page #126
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam pRthvI, ba:-varuNaH; I:-lakSmIH , etAn rAti-gRhNAtIti vA / kuvaMcandravikAzi kamalam, Irte-kampayatIti saH, tadudayenaiva tatsakocAt / / 746 / / "kapila:" 747 iti / kaM-jalaM pibatIti / kapaya:-razmayaH, tAn lAtIti saH // 747 // "kapardI" 748 iti / kapardI-IzvaraH, tadrUpatvAt / / 748 / / "kaviH" 749 iti / kavate kauti vA kaviH, paNDita ityarthaH / / 749 / / "gopati:" 750 iti / go:-svargasya pati: gopatiH, tadgamamanasya tadadhInatvAt / / 750 // "kavaca:" 751 iti / bhaktAnAmavananidAnabhUtatvena kavaca iva kavacaH / / 751 // "kavacI" 752 iti / kavacaM-tanutrANaM tejolakSaNam, tadasyAstIti kavacI, nirantaramacchedyAbhedya ityarthaH / / 752 / / "govindaH" 753 iti / gAM vindatIti govindaH, taduktamanyatra 'naSTAM vai dharaNIM pUrvamaviMdaM vai guhAgatAm / . govinda iti tenAhaM devairvAgbhirabhiSTutaH // ' iti / . goveSAt tu tathA vANI, tAM ca vindayate bhavAn / - govindastu tato devo munibhiH kathyate bhavAn / / ' iti // 753 / / "gomAn" 754 iti / gAva:-locanAni jJAnamayAni vidyante yasya sa tathA / gomAn-svargavAniti vA / / 754 / / "jJAnavAn' 755 iti / jJAnaM vidyate yasya sa tathA, jagadvilakSaNanityasaviSayakajJAnavAnityarthaH / / 755 / / "jJAnagamyaH" 756 iti / jJAnenaiva gamyate-jJAyate iti saH / 'jJAnenaiva tu kaivalyam // ' iti purANokteH / / 756 / / "jJAnazobhana:'" 757 iti / jJAnaM zobhanaM yasmin yasmAd vA sa tathA / / 757 / / 122

Page #127
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam .. "jJeyaH" 758 iti / jJAtuM yogyo jJeyaH, zruti-smRti-purANAdibhirborcha yogya ityarthaH / / 758 // "keyUrI" 759 iti / keyUram-AbharaNavizeSaH, tadasyAstIti tathA // 759 / / "kIrtiH" 760 iti / kIrtipradAtRtvAd lokai: kIrtyata iti vA . : kiirtiH||760|| "kIrtivardhanaH" 761 iti / ekadiggAminI kIrtiH, tAM vardhayati-vRddhiM nayatIti sa tathA / kIrtiM vardhayati-nAzayati arthAd daityAnAmiti vA // 761 // "kIrtikaraH" 762 iti / kIrti:-vistAram arthAjagata: karotIti sa tathA / 'kIrtiryazasi vistAre prasAde kardame / / ' ityanekArthaH // 762 // "ketumAn" 763 iti / ketu:-grahavizeSaH, so'syAstIti ketumAn / / 763 / / "gaganaketuH" 764 iti / gaganasya-AkAzasya keturiva ketuH, .. gaganazobhAkAritvena cihnarUpatvena sthitatvAt // 764 // "gaganamaNiH" 765 iti / gagane maNiriva maNiH, taduddyotakatvAt / / 765 // "kalA" 766 iti / SoDazo'za: kalA zazinaH, tadvRddhikAritvAt / 'dvisaptati: kalAH puMsAM, catuHSaSTistu yoSitAm / / ' tadupadeSTutvAt / / 766 // "kalpa:"767 iti / kalpahetutvAt saH // 767 // "kalpAntaH" 768 iti / kalpasya anta:-avasAnaM yasmAt sa tthaa| kalpasya anta:-nizcayo yasmAditi vA / / 768 / / "kalpAntakaH" 769 iti / kalpe-yugAnte antaka iva antakaH, sakalocchedakAritvAt // 769 / / kalpAntakaraNa:" 770 iti / kalpasya-AcArasya anta:-nizcayaH kriyate'neneti saH / madhu-kaiTabhAdinAzArthaM kalpAnte ke-jale raNo yasyeti vA // 770 // 123

Page #128
. zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam zrAsa "kalpakaraH"771 iti / kalpaM-devalokaM karotIti saH, bhaktAnAM tadgatihetutvAt / kalpa eva kalpakaH, tatra ra:-tIkSNa iti vA / 'tIkSNe vaizvAnare kAme ro dhvanau / / ' ityekAkSarakoSaH // 771 // "kalpakRd" 772 iti / kalpanaM kalpa:-prapaJcAdi, tat kRntatIti saH, tatsAkSAtkArAnantaraM tannivRtteH / / 772 / / "kalpakartA" 773 iti / kalpAn-dakSAn karotIti sa tathA / kalpAnAM pravartaka iti vA / / 773 // "kalpatAM varaH" 774 iti / kalpatAM-navInanirmANakAriNAM madhye vara:pradhAna: zreSTha iti yAvat // 774 // "kalikAlajJaH" 775 iti / kalikAlaM-kaliyugaM jAnAtIti saH / kali:-nAzaH sarvasaMhAralakSaNaH, tasya kAlam-avasaraM jAnAtIti vaa|" iti mediniH // 775 // "kalyANa:" 776 iti / kalyA-satyavAcam aNatIti sa tathA, zreyorUpatvAd vA / / 776 // "kalyANakaraH" 717 iti / kalyANaM-maGgalaM bhaktAnAM karotIti saH // 777|| "kalyANakRd" 778 iti / kalyANaM-zubham, arthAd daityAnAM kRntatIti saH // 778 // "kalpavapuH" 779 iti / kalpaM-nIrogaM vapuryasya sa tathA // 779 / / "kalmaSApahaH" 780 iti / kalmaSaM-pApam, tadapahantIti sa tathA / 'bhagavAn pApanAzakaH / / ' iti prasiddheH / / 780 // . "kamalAkarabodhanaH" 781 iti / kamalAnAmAkaro bodhyate'neneti sa tthaa| kamalAkaraM bodhanaM yasyeti vA / / 781 / / - "kamalAnandaH" 782 iti / kamalAnAM-padmAnAmAnando yasmAt sa tthaa| 124

Page #129
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam kamalAyA Anando yasmAditi vA, viSNurUpeNa tadbhoktRtvAt / / 782 / / "guNaH" 783 iti / sakalaguNAzrayatvena gunn-gunninorbhedopcaarH| sattvarajastamorUpaguNatrayAtmaka iti vA // 783 // "gandhavahaH" 784 iti / gandhavaha:-vAyu:, tadvadiva sarvatrApratibaddhatvAt . // 784 // "kuNDalI' 785 iti / kuNDalaM-kuNDalAkRtiH, prastAvAnmaNDalaM lakSyate, tadvAn / kuNDalam-AbharaNam, tadasyAstIti vA keyUravAn . makarakuNDalavAniti dhyeyarUpatvAt / kuNDalI-sarpaH, zeSarUpeNa vasudhAdhArakatvAt / / 785 // 'gaNapatiH" 786 iti / gaNAnAM nandyAdInAM pati:-svAmI // 786 / / "kaJcukI" 787 iti / kaJcukaM-varma; tadasyAstIti sa tathA; .. sandehavinAzArthaM sarvadA kavacopayuktatvAt / / 787 / / "guNavAn" 788 iti / guNA:-zauryAdayaH, te santyasminniti sa tathA // 788 // "gaNezaH" 789 iti / gaNa:-samUhaH, arthA devAnAm, tasya Iza:-svAmI / gaNAnAm-arthAd daityagaNAnAm I-lakSmI zyatIti vA / / 789 / / "gaNezvaraH" 790 iti / gaNa:-prathamaH, arthAd brahmA; tasyezvarastasya tadutpAdyatvAt / 'gaNa: prathama-saMkhyayoH // ' ityanekArthaH / / 790 // 'gaNanAyakaH" 791 iti / gaNa:-jyotiHzAstravyavahAraH, tatra nAyaka:prabhuH samartha iti yAvat, tatpraNetRtvAt / / 791 / / "guruH" 792 iti / hitA'hitopadezakatvAt / / 792 / / "gRhadaH" 793 iti / gRhaM-sthAnaM svargalakSaNaM bhaktAnAM dadAtIti saH // 793 / / "grahapatiH" 794 iti / grahANAM pati:-pAlayitA, teSAM hInatejasAM 125

Page #130
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam svatejobhirupabRMhaNakAritvAt / / 794 / / "grahapuSaH'' 795 iti / grahAn-somapramukhAn puSNAtIti sa tathA // 795 / / "graheza:" 796 iti / grahANAm I-lakSmI zyati-khaNDayatIti saH, tadudaye tacchobhAnivRtteH / grahAH pravarA IzA yasmAditi vA / / 796 / / "grahezvaraH" 797 iti / grahANAM madhye Izvara:-pradhAnaH, sarvotkRSTatvAt / / 797|| "grahanAtha:" 798 iti / grahai thyate-prArthyata iti sa tathA / / 798 // "graha-nakSatramaNDanaH" 799 iti / grahAzca nakSatrANi ca tAni maNDyantebhUSyante'neneti sa tathA // 799 / / // iti pAdasAhazrIakabbarajallAladInasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdazAhazrIakabbarapradatta khusphahamA'' parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphajalakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAmaSTamazatavivaraNaM samAptam / / "kriyAhetuH" 801 iti / kriyA:-kartavyarUpAH, tAsAM hetu:-kAraNam, vedoktayAga-homAdikriyApravartakatvAt / / 801 // "kriyAvAn' 802 iti / kriyA-avadhAnam, tadvAn; jagadrakSaNaviSaye sAvadhAna ityarthaH / "kriyA rUpApaveSTayoH / Arambha-ni:kRtau pUjA-'vadhAnavasu-karmasu / ' iti medinikAraH // 802 / / "garIyAn" 803 iti / atizayena guru: garIyAn, sarvadevebhyo viziSTa ityarthaH / / 803 / / "kirITI" 804 iti / kirITaM-mukuTam, tadasyAstIti kirITI / keyUravAn makarakuNDalavAn kirITI ityAkAreNa dhyeyarUpatvAt / / 804 // ___126

Page #131
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "karmasAkSI' 805 iti / karmaNAM-zubhA'zubhakarmaNAM sAkSIva sAkSI,. . tadraSTetyarthaH / / 805|| "karaNam" 806 iti / kriyate'neneti zubhA-'zubhakarmeti tat tthaa| vADavAgniriti vA, jlshossktvaat| 'karaNaM hetu-karmaNoH / vADavAgnau hastalepe // iti medinikAraH / kena-sukhena mukto raNa:-zabdo yasyeti vA / / 806 // "kiraNaH" 807 iti / kirati tamaH iti kiraNa:, guNaguNinorabhedopacAraH // 807 // . "karNasUH" 808 iti / karNyate-AkarNyate dharmArthibhiriti karNaH, vedaH / taM sUte-karotIti saH // 808 // "kRSNavAsAH" 809 iti / kRSNam-arthAttadvarNamAkAzam, vAsa:-vastraM yasya sa tathA / rAma iti vA, tadaMzatvena tadrUpatvAt / / 809|| "kRSNavA" 810 iti / kRSNavarmA-agniH, tatsvarUpatvAt / kRSNa:vyApta: tasya vartma-mArgo yasmAditi vA // 810 // "kRtam" 811 iti / kRtaM-satyayugam, tatpravartakatvAt tathA / / 811 / "kartA" 812 iti / karaNazIlaH kartA, parAnapekSakartRtvAt / / 812 / / 'kRtAhAraH" 813 iti / kRta: pralayasamaye vizvasya AhAra:-haraNaM yena sa tathA // 813 // "kRtAntasUH" 814 iti / kRtAntaM-siddhAntaM sUte iti saH, sarvasiddhAntapraNetRtvAt / kRtAntaM yamamiti vA, tajjanakatvAt / 'kRtAnto yama-siddhAntadaivA-'kuzalakarmasu / ' ityamaraH / / 814 / / "kRtAtmA" 815 iti / kRtAH-niSpAditAH, AtmAna:-jIvA yeneti sa tathA / / 815 // "kRtAtithya:" 816 iti / kRta A-samantAt tithya:-tithivyavahAro yena 127

Page #132
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam sa tathA / somasya svakalApradAnena kRtaH pratipadAdivyavahAra ityarthaH / / 816 / / "kRtapati:" 817 iti / kRtaM-karma tasya pati:-svAmI, tatphalajanakatvAt / kRtayugasya patirvA, tatpravartakatvAt / kRtA patayo yeneti vA / / 817|| "kRtavizvaH" 818 iti / kRtaM vizvaM-jagad yena sa tathA, sRSTikartRtvAt / kRtA vizvA:-devA yeneti vA / / 818|| "kRtI" 819 iti / kRtamasyAstIti kRtI, sarvavilakSaNajaganirmANakuzala ityarthaH / / 819 / / "kRtakRtyaH" 820 iti / kRtaM kRtyaM yeneti saH, avAptasakalakAmatvena kartavyatArahitaH / / 820 // "kRtamaGgalaH" 821 iti / kRtAni maGgalAni yasmai yeneti sa tathA / kRto maGgala:-kujo yeneti vA / / 821 // "kRtinAMvaraH" 822 iti / kRtinAM-prekSAvatAM varaH-zreSTho mukhya iti yAvat / / 822 // "kSAnti:" 823 iti / zAnti:-kSamA, tadguNayogAt / kSAntiH, tejasAM hi na vaya: samIkSyate iti vat // 823 // "kSudhAja:" 824 iti / kSudhAM-viSayavAsanAm, ajati-kSipatIti sa tathA ||824 // "kSema:" 825 iti / kSIyate klezo'neneti saH // 825 // "kSemasthitipriyaH" 826 iti / kSemA-maGgalakAriNI yA sthiti: sA priyA yasya sa tathA / kSema: (maM)-maryAdA, tasyAM sthitiryeSAm, te priyA yasyeti vA / 'maryAdA-zubhayoH kSemam // ' iti vizvaH // 826 / / "kSamA" 827 iti / aparAdhiSvapi kSamAvAnityarthaH / / 827 // "kazmalApahaH'' 828 iti / kazmalaM-mAlinyam, tadapahantIti tathA / / 828 // . 128

Page #133
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "gatimAn" 829 iti / gatiH-jJAnam, tadvAn; sarvaviSayakajJAnavAnityarthaH / maGgalAribhya: zIghragatimatvAd vA / / 829 // "lohitAGgaH" 830 iti / lohitamaGgaM yasya sa tathA / udayA'stamanayostathApratibhAsamAnatvAt / lohitAGgaH-maGgalaH, tatkAraNatvAd vaa| 'Aro vakro lohitAGgo maGgalo'GgArakaH kujaH // ' iti haimaH / / "lokAdhyakSaH" 831 iti / lokAn adhyakSNoti-vyApnotIti sa tthaa| lokAnAmadhyakSaH, tadrakSAyai niyukta iti vA / / 831 // "lokA-'lokanamaskRta:" 832 iti / lokA:-saMsArAntarvartino janAH, tabyatiriktA:-alokAstairnamaskRta:-praNativiSayIkRta ityarthaH / lokaH-jJAnaM tenAloko yeSAM te lokAlokAH, paramayoginaH / tairnamaskRta iti vA / / 832 // "lokasAkSI" 833 iti / lokAnAmantaryAmitvena tatkRtakarmaNAM sAkSIpratibhUH / / 833 // "lokabandhuH" 834 iti / lokAnAM bandhuriva bandhuH, paramopakArakAritvAt / / 834 // "lokavatsalaH" 835 iti / lokAnAM vatsalaH-hitakArI // 835 / / "lokeza:" 836 iti / lokA:-caturdaza, teSAmIza:-svAmI / / 836 / / "lokakaraH" 837 iti / lokaM-jagat karotIti saH / / 837 / / "lokanAtha:" 838 iti / lokai thyate-yAcyate'bhISTamiti saH / lokasya nAthA yasmAditi vA / / 838 // "lokatrayAzayaH" 839 iti / lokatraye Azaya:-antakaraNaM yasya sa tathA / lokatritayarakSAyAM dattamAnasaH / lokatrayasyAzrayo vA, kalpAnte sarveSAM tatrAvasthiteH / 'AzayaH syAdabhiprAye'pyAzraye pnsdrume|' iti mediniH / / 839 / / "laya:" 840 iti / lIyate kalpAntAvasthAyAM jagadasminiti saH // 840 // 129

Page #134
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "mAsa:" 841 iti / sUryaparispandajanita: kAlavizeSo mAsaH, tatpravartakatvAt / / 841|| "mAMnidAmA" 842 iti / mAnaM vidyate yasya tanmAni, evaMvidhaM dAma yasya sa tathA, zobhanasragityarthaH / mAnaM vidyate yeSAM te mAnina:-daityAH, tAn dyantikhaNDayanti ye te mAnidAH, surAH / teSAM mAM-lakSmI AnayatiprANayatIti vA / / 842 // "mAndhAtA" 843 iti / mAndhAtA-rAjA tatkAraNatvAt / / 843 / / "mAnI" 844 iti / mAnaM-pUjAvizeSo vidyate yasya sa tathA / / 844 // "mAruta:" 845 iti / mayA-lakSmyA ruta:-anekaiH prakAraiH stutaH // 845 / / "mArtaNDaH" 846 iti / mRtamaNDaM jIvayatIti saH, svatejasA brahmANDamanupravizya tadupabRMhaNAt / / 846 // . "mAtA" 847 iti / mananazIlo mAtA, janayitrI vA; jaganivAsajaTharatvAt poSakatvAd vA // 847 // "mAtaraH" 848 iti / mayA-lakSmyA daridropadrutAn janAn tArayatIti sa: // 848 // "mahAsvetApriyaH" 849 iti / mahAsve nAmnI nADI, tasyAH priya:tadadhIzaH / 'mahAsvetAyA nADyA: zrIsUryaH svAmI / / ' iti yogazAstre pratipAditatvAt / auSadhivizeSo vA, tasyAH priyaH / 'AdityavAroddhRtamahAsvetAmUlasya bahuSu kAryeSUpayogaH // ' iti rudrayAmalAdau . kathitatvAt / / 849 // "mahAbAhuH" 850 iti / mahAnto bAhavo yasmAt sa tathA // 850 // "mahAbuddhiH" 851 iti / mahatI-sakalapadArthAvabhAsinI buddhiryasya yasmAdvA saM tathA // 851 // 130

Page #135
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "mahAbalaH" 852 iti / balinAmapi balapradAtRtvAnmahAbalaH / mahad balaM yasmAditi vA / / 852 // "mahAyogI" 853 iti / mahAn-anirvacanIyasvarUpo yoga:-mano-vAkkAyanirodhalakSaNo vidyate yasya sa tathA // 853 / / "mahAyazAH" 854 iti / mahad-iyattAvacchinnaparimANarahitaM yazo yasya sa tathA // 854 // "mahAvaidyaH" 855 iti / mahAMzvAsau vaidyazca saH, bAhyA''bhyantararogopazAmakatvAt / / 856 / / "mahAvIryaH" 856 iti / mahad vIrya-parAkramo yasya sa tathA // 856 / / "mahAvarAhaH" 857 iti / mahAMzcAsau varAhazceti sa tathA; vasuMdharoddharaNakSamatvAt / / 857|| "mahAvRttiH" 858 iti / mahatI vRtti:-jIvanopAyo yasmAt sa tthaa||858|| "mahAkAruNikottamaH" 859 iti / mahAntazca te kAruNikAzca mahAkAruNikAH, teSu uttamaH-prazasyaH / / 859 / / "mahAmAya:" 860 iti / mahatI mAyA yasya sa tthaa| mahatyA mayA-lakSmyA ayate-upajIvyate iti vA / / 860 // "mahAmantraH" 861 iti / mahAMzvAsau mantrazceti sa:, gAyitryAdimantropadezakatvAt / maheSu-utsaveSu Amantrayata iti vA / 'mahazcotsava-tejasoH / / ' ityamaraH / sarvatra Atmahata: samAnAdhikaraNajAtIyayoriti TerAtvam // 861 / / "mahAn' 861 iti / mahyate-pUjyate sarvairiti mahAn, sarvottama iti vA // 861 // "mahArathaH" 862 iti / mahAn-sarvatrA'skhalitagatI ratha:-yAnaM yasya sa tathA // 862 // 131

Page #136
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "mahAzaktiH". 863 iti / mahatI zakti:-sAmarthyaM jagadrakSaNaviSayakamasyeti sa tathA / / 863 // "mahAzaniH" 864 iti / mahAMzcAsau azanizceti saH, duSTAnAM vajratulyatvAt / / 864 // "mahAtejAH" 865 iti / mahat tejo yasya sa tathA / yaduktamanyatra . 'tejasvino yadIyena, tejasA pAvakAdayaH / tattejo mahadasyeti, mahAtejAH prakIrtitaH // ' iti / / 865|| "mahAtmA" 866 iti / mahAn-sarvavyApaka AtmA-svarUpaM yasya sa tathA // 866 / / "muhUrta:" 867 iti / muhUrtAdikAlopAdhinirmAtRtvAt tannAmatA / / 867 / / "mahotsAhaH" 868 iti / mahAn utsAha:-AtmaguNavizeSo yasya sa tathA, jagadutpatti-sthiMti-layArthamudyuktatvAt / / 868|| "mahecchaH" 869 iti / mahatI-jaganirmANalakSaNA icchA yasya sa tathA // 869|| "mahendraH" 870 iti / mahAMzvAsAvindrazceti saH, sakalasurendrAdibhiH pUjyatvAt / / 870 // : "mahezvaraH" 871 iti / mahAMzcAsau Izvarazceti saH, acintyA nantaizvaryayuktatvAt / / 871 // ... "mihiraH" 872 iti / mihati-siJcati svatejobhirjagaditi saH / * atidayAvAniti vA / 'mihiro bhAskare'pi syAnmihiro'tidayAvati // ' iti vizvaH / / 872 // "mahita:" 873 iti / mahita:-pUjitaH // 873 // ..."mahattaraH" 874 iti / atizayena mahAn mahattaraH, sarvAdhikate 132

Page #137
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam jomayatvAt / / 874 // "madhusUdanaH" 875 iti / madho:-daityasya sUdana:-vinAzakaH, kRSNarUpeNa tannAzakatvAt / madhusUH-puSpam, tasya u:-vizeSeNa dana:-vikAzo yasmAditi vA / 'urvizeSe'nukampAyAm // ' ityukteH / 'danurdaityaprabhede syAt prakAze syAd danaH pumAn // ' iti mediniH / 875 // "mokSaH" 876 iti / tatpradAtRtvAt tannAmatA / / 876 / / "mokSAdhAraH" 877 iti / mokSam A samantAd bhaktAnAM dhArayatiprApayatIti sa tathA // 877 // "mokSahetuH" 878 iti / saMsArapAzAnmocanaM mokSaH, tasya hetu:-kAraNaM tad, mokSasya taddhetukatvAt / / 878 / / "mokSadAyakaH" 879 iti / mokSaM-muktiM dApayatIti saH / / 879 // "mokSadvAram' 880 iti / sakalakarmaNAM kSaya:-mokSA, tasya dvAramiva dvAram, tatprAptau nidAnIbhUtatvAt / / 880 // "maunI" 881 iti / adhArmikeSu dharmAnupadeza:-maunam, tadvAn / / 881 // "medhA" 882 iti / zabdA-'rthayordhAraNavatI dhIrmedhA, tadupAyIbhUtatvAt tannAmatA // 882 // "medhAvI" 883 iti / pUrvoktA medhA vidyate yasya sa tathA / / 883 / / 'medhyaH" 884 iti / medhya:-pavitraH / yaduktamanyatra'yad bhAnubhirbhUmirApa: zodhyante'medhyagA api|| sarvebhyo'pyadhiko medhya: zrIsUrya iti gIyate / / ' iti brahmapurANokteH / / 884|| "medhikaH" 885 iti / medhayA-pUrvoktayA dIvyatIti medhikaH / mA- . lakSmIH, i:-kAmaH, tayoH dhiH-samUhaH, tasmAt kaM-sukhaM yasyeti vaa| 'dhirdhikkAre samUhe syAt, striyAM dhI: smaraNe matau // ' iti dharaNiH // 885 / / 133

Page #138
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "merumeyaH" 886 iti / meruNA mIyate, arthAd dvIpAntargamanaM yasya sa tathA / / 886 // "mukuTI" 887 iti / mukuTaM-zirobhUSaNam, tadasyAstIti saH / mu:muktiH, tasyAH kuTa:-vAsaH, tadvAniti vA / 'striyAM murmokSaNe mokssH||' iti mediniH / 'vAsaH kuTo dvayoH zAlA // ' ityamaraH / / 887 // "manuH" 888 iti / manyate iti manuH, kAlavizeSaH; tajjanakatvAt / / 888 // "muniH".889 iti / mananazIla:-muniH, sarvaviSayakabhAvanAvAnityarthaH // 889 // "mandAraH" 890 iti / mandante-modante devA aneneti mandAraH, pArijAtakaH / nabhasa: zobhAkAritvena tatpratima ityarthaH / mandeSu-pApiSu taducchedakAri araM-cakraM yasyeti vA / / 890 // . "mandehakSepaNa:" 891 iti / mandehA:-rAkSasAH kSipyante'neneti sa tathA // 891 // "manoharaH" 892 iti / mana:-cittaM haratIti manoharaH, rucirAkAradhAritvAt / / 892 // . "manohararUpa:" 893 iti / manoharaM-cittAhAdajanakaM rUpaM yasmAt sa tathA / / 893 / / "maGgalam' 894 iti / maGgalaM-zubhakarma, tanmayatvAt / / 894 // . "maGgalAlayaH" 895 iti / maGgalasya-aGgArakasya, Alaya:-sthAnaM. yasmAt sa tthaa| prathamata: zrIsUryAdaGgArako meSaM vRzcikaM rAzidvayaM prAptavAniti prasiddheH / / 895 // . "maGgalavAn" 896 iti / maGgalAni vidyante yasya yasmin vA sa tathA / / 896 / / "maGgalI" 897 iti / pratidinamudayo maGgam, tadasyAstIti sa tathA // 897|| 134

Page #139
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "maGgalakartA" 898 iti / maGgalAni-zreyAMsi bhaktAnAM karoti- .. niSpAdayatIti sa tathA / / 898 // "mantraH" 899 iti / mantrayatIti mantraH, nAstikairananubhUtasvarUpaH // 899 / / / / iti pAdasAhazrIakabbarasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdazAhazrIakabbarapradatta khusphahamA''parAbhidhAnamahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM zekhazrIabulaphajalakAritAyAM / catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM navamazatavivaraNaM samAptam / / "mantramUrtiH" 901 iti / mantrA:-vedamantrAH, tanmayI mUrtiryasya sa tthaa| 'mantramayI devatA // ' iti mImAMsakokteH // 901 // "marIcimAlI" 902 iti / marIcibhirmAlate-zobhate ityevaMzIlo marIcimAlI / marIcInAM mayA-zobhayA lIyate'sminniti vA // 902 / / "mRtyuH" 903 iti / mriyate'neneti mRtyu:, rudrarUpeNa saMhArakatvAt / / 903 // "marutAmIzvarezvaraH" 904 iti / marutAmIzvarAH-indrAH, teSAmapIzvaraH // 904|| "marutAMpati:" 905 iti / marutAM-sarvagAyitrImantrANAM pti:-adhisstthaataa| 'marud deve samIre nA gAyitrI-granthi-parNayoH // ' iti mediniH|| miSTAcAraH" 906 iti / miSTa:-zubhaphalaprada AcAro yasya sa tathA // 906 // "mati:" 907 iti / mananaM-matiH, tatpradAtRtvAt tannAmatA / / 907|| "matimAn" 908 iti / mati:-anirvacanIyA dhIvidyate yasya yasmin vA, sa tathA / / 908 // "nAkAraH" 909 iti / na vidyate AkAro yasya sa tathA, nAkArAditvAd anabhAvaH, niraMzatvAd / / 909 // 135

Page #140
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "nAkapAliH'' 910 iti / nAkasya-svargasya pAliriva pAli:, tanmaryAdIbhUtatvAt / nAkaM pAntIti nAkapAH, indrAH / teSAm aali:-setuH| 'aliH surA puSpalihoH puNsyaaliviNshdaashye| striyAM triSu vayasyAyAM setau pakSe ca kIrtitaH // ' iti mediniH / / 910 // "nAgarAD" 911 iti / nAgA:-pAtAlavAsino devAH, teSAM raatt-raajaa| nAgA:-toyadA rAjante yeneti vaa| "nAga:puM nAga-mAtaGga-krUrAcAriSu toyade // " iti medinikAraH // 911 // "nArAyaNa:" 912 iti / nArA:-Apo bhUtAni vA, tAn ayate iti sH| yaduktamanyatra'Apo nArA iti proktA Apo vai narasUnavaH / tApadasyAyanaM proktaM tena nArAyaNaH smRtH||' iti // 912 / / "nAtha:" 913 iti / nAthyate-yAcyate lokairiti saH / sarvezvara iti vA // 913 // "nabhaH" 914 iti / nabhyatIti nabhaH, AkAzama: anantatvAd tadabhidheyatA / tadvad vyApaka iti vA // 914 // "nabhasvAn' 915 iti / nabhasvAn-vAyu:, prANarUpatvena sakalaprANiSu vartamAnatvAt / / 915 // "nabhovigAhanaH" 916 iti / nabha:-AkAzaM vigAhyate'neneti saH // 916 / / "nabha:ketanaH" 917 iti / nabha:-AkAzam tadeva ketanaM-gRhaM yasya sa tathA, sarvadA tatrAvasthitikAritvAt / / 917|| "nUtanaH" 918. iti / nUtana:-navaH, pratidinamudayazAlitvAt, jarasA'nabhibhUtatvAd vA // 918 // ''nottaraH" 919 iti / ut-prAbalyena tarati saMsAramiti uttaraH, guruH / na 136

Page #141
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam vidyate yasya sa tathA, sarveSAmayameva gururityarthaH / / 919 // . .. "nayaH" 920 iti / nayati-prApayati, arthAnmuktimiti sa tathA / nItipravartakatvAd vA / / 920 // "naikarUpa:" 921 iti / na vidyate ekaM rUpaM yasya sa tathA, anantarUpatvAt // 921 // "naikarUpAtmA" 922 iti / na vidyante ekarUpA AtmAnaH-svabhAvA yasya sa tathA, anekasvabhAvatvAt / / 922 / / "nIlakaNThaH" 923 iti / nIla: kaNTho yasya saH nIlakaNThaH, IzvaraH; ekamUrtitvAt / 'ekamUrtistrayo devAH // ' ityukteH // 923 / / "nIlalohitaH" 924 iti / nIlazcAsau lohitazceti karmadhArayaH, anekavarNopetatvAt / 'zveta: kRSNastathA raktaH sRSTi-sthityantayogataH // ' ityukteH / / 924 // "netA" 925 iti / nayati zubhamArge janAniti netA // 925|| "niyatAtmA" 926 iti / niyata:-saMyataH, AtmA-anta:karaNaM yasya sa tathA // 926 / / "niketanaH" 927 iti / niketanaM-gRham, sarveSAmAzrayabhUta ityarthaH / niketyate-nimantryate yajJeSvasAviti vA // 927|| "nikSubhApati:" 928 iti / nirgatA zubha yeSAM te nikSubhAH, ni:prigrhaaH| teSAm A-samantAdbhAvena pati:-svAmI / 'zubh saJcane' ityasya dhAtoH kvibantasya rUpam / / 928|| "nandivardhanaH" 929 iti / sarvAbhirupapattibhiH samRddhiH-nandiH, tadvardhana:tatpUrakaH / / 929 / / "nandanaH" 930 iti / nandayati-Anandayati sarvAn bhaktAn iti sa tathA 137

Page #142
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam ||930 // "naraH" 931 iti / 'na rayatIti naraH proktaH paramAtmA sanAtanaH / / ' iti vyAsokteH / svasthAnaprApaka ityarthaH / naM-jJAnaM rAti-dadAtIti vA // 931|| "nirAkula:'" 932 iti / nirgata: A-samantAt kula:-bandhanaM yasmAt saH // 932 // "nirahaGkAraH" 933 iti / nirgato'haGkAro yasmAt sa tathA, svapratimAbhAvAt / / 933 / / "nirbandhaH" 934 iti / nirgato bandha:-bandhanaM yasmAt sa tathA // 934 // "nirguNa:" 935 iti / nirgatA guNA:-sattvarajastamAMsi yasmAt sa tathA // 935|| "niraJjanaH" 936 iti / nirgatamaJjanam-upAdhirUpaM yasmAt sa tathA // 936 // "nirNayaH" 937 iti / ni:-nizcayena nIyate-prApyate janairiti saH nirNayaH, nizcayaH; tadrUpa iti vA / / 937 // "nityaH" 938 iti / niyataM bhAvaH-nitya:, traikAlikasattAvAn ityarthaH // 938 // . "nityodita:" 939 iti / nityaM-pratidinamuditaH, anyagrahavanna kadAcidapyastAbhilASItyarthaH / / 939 / / * "nityagAmI' 940 iti / nityaM-sarvadA gantuM zIlamasyeti sa tathA / / 940 // . "nityarathaH" 941 iti / nitya:-akRtrimo ratha:-yAnaM svarUpaM vA yasya sa tathA / 'svarUpe syandane rathe // ' iti mediniH / / 941 // "rAjA" 942 iti / rAjate-dIpyate iti rAjA, caturNAmAzramANAM tattatkarmapravartakatvena tadadhipatirityarthaH / / 942 / / 138

Page #143
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam "rAjJIpriyaH" 943 iti / rAjJI-candrasya strI, tasyAH priya:-iSTaH; svapatyuH puSTikAritvAt / rAjJI-auSadhI, sA priyA yasyeti vA / 'Adityadine rAjJIpatraiH sUrye pUjite sarvANi kAryANi sidhyanti // ' iti yAmalAdau kathitatvAt / / 943 // "rAjJIpatiH" 944 iti / iDAsuSuSmaNAntazcAriNI rAjJI nADI, tadadhIza iti yogazAstrAdAvuktatvAt / / 944 // . "RddhiH" 945 iti / ardhanam RddhiH, mahAsampatsvarUpatvAt // 945 // "rudraH" 946 iti / rodayati saMhArakAle prajAmiti rudraH / / 946 / / "rajaH" 947 iti / rajyate-anurajyate'smin jana iti sa tathA / sRSTisamaye rajoguNAtmakatvAd vA / / 947 // "rucipradaH" 948 iti / ruci:-dharmAbhilASaH, taM pradadAtIti saH // 948 // "ravi:" 949 iti / rUyate-stUyate lokairiti saH // 949 / / "rociSNuH" 950 iti / rocanazIlo rociSNu:, nirantaraM sarveSAM rucyamAnatvAt / / 950 // "rogahA" 951 iti / rogaM hantIti rogahA, sarvAmayocchedakakatvAt / / 951 // "reNuH" 952 iti / rIyate-kSIpyate himamiti reNuH, trasareNuriti vA; sarvasyApi kAryajAtasyAdibhUtatvAt / / 952 // "reNavaH" 953 iti / ra:-vahniH, I-kAma:, tAbhyAM nava:-stavo yasya sa tathA / / 953 // "revantaH" 954 iti / revanta:-sUryaputraH, azvAnAmadhiSThAtA deva:, tajjanakatvAt tathA // 954 // "hRSIkezaH" 955 iti / hRSIkANAm-indriyANAm, Iza:-svAmI / athavendriyANi vaze yasya vartate sa paramAtmA hRSIkezaH / jagatprItikarA: hRSTAH 139

Page #144
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam kezA:-razmayo yasyeti vA / tathA coktam 'sUryAcandramasoH zasvadaMzubhiH kezasaMjJitaiH / bodhayan sthApayaMzcaiva jagaduttiSThate pRthak / / bodhanAt sthApanAccaiva jagato harSaNaM bhavet / agnISomakRtairevaM karmabhiH pANDunandanaH / / hRSIkezo'hamIzAno varado lokabhAvanaH // ' iti // 955 / / "rakSoghnaH'' 956 iti / rakSaso jAtughAnAn hantIti sa tayA, yajJalopakArirAkSasanAzaka ityarthaH / / 956 / / "raktAGgaH" 957 iti / raktaM-raktavarNam, aGgam-maNDalamadhiSThAnaM yasya sa tathA, udayA-'stamanayostathA darzanAt // 957|| "razmimAlI" 958 iti / paJca bhUtAni, SaT jJAnendriyANi, paJca karmendriyANi, etAni jagadutpattau razmibhUtAni, teSAM mAlA-paramparA, sA'syAstIti tathA // 958|| "RtuH" 959 iti / iyartIti RtuH, tatpravartakatvAt / / 959 / "rathAdhIzaH" 960 iti / rathA:-avayavAH, teSAmIzaH, prANinAmavayavanirmAtetyarthaH / ratho'pyavayave pumAn // ' iti mediniH / / 960 // "rathAdhyakSaH" 961 iti / zarIrameva rathaH, tatrAdhyakSaH-prabhuH, sarvaprANinAM zarIrAdhiSThAtetyarthaH / "ratha: syAt syandane kAye varaNe vetase'pi ca // " iti vizvaH // 961|| "rathArUDhaH:" 962 iti / rathe-syandane ArUDhaH rathArUDhaH // 962 // "rathapati:" 963 iti / rathA:-mahArathAH karNaprabhRtayaH, teSAM pati:-pAtA // 963 // "raMthI" 964 iti / ratho'syAstIti spaSTam / / 964|| _140

Page #145
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam 10 . "rathinAMvaraH" 965 iti / paramapadaprApakatayA ratha:-jJAnam, tadvatAM varaHpradhAnaH // 965 // "zAzvata:" 966 iti / zazvad-nirantaraM bhavatIti sa tathA / / 965 / / "zAntapriyaH" 967 iti / zAntAH-yoginaH, teSAM priyaH, taddhyeyatvAt / zAntA-viraktAH priyA yasyeti vA // 967 // "sASTAkSaraH" 968 iti / aSTAkSareNa-aSTAkSarAtmakamantreNa saha vartate yaH sa tathA / / 968 // "zuddhaH" 969 iti / zuddhyatIti zuddhaH, avidyAnAskanditatvena saccidAnandarUpatvAt / / 969 / / "zubhaH" 970 iti / zubha:-sarvakAryeSu maGgalabhUtaH / / 970 // "zubhAcAraH" 971 iti / zubha:-zobhana: AcAro yasmAt sa tathA, tata evAcArapravRtteH // 971|| "zubhapradaH" 972 iti / zubham-abhyudayaM prakarSeNa dadAtIti sa tathA // 972 / / "zubhakarmA" 973 iti / zubhaM-lokottaracamatkArakAri karma yasya sa tathA // 973 / / "zabdakaraH" 974 iti / zabda-vedoccAralakSaNaM karoti sa tathA / zabdaMkIrti karotIti vA / 'zabda: kIrtI dhvanAvapi // ' iti mediniH / / 974 / / "zubhraH" 975 iti / zubhraguNayogAt saH, vizadamUrtirityarthaH // 975 / / "zuciH" 976 iti / zuciH-nirlepo malAdikAluSyarahita iti yAvat // 976 / / "zivaH" 977 iti / zete jagadasminniti ziva:, maGgalahetutvAd vA / / 977|| "zobhA' 978 iti / zobhA-kAntiH, taddhetutvAt tannAmatA // 978|| "zobhana:" 979 iti / jagat zobhayatIti zobhanaH / / 979 // "zUraH" 980 iti / zUraH-vikrAnta:, sattvaguNopetatvAt / / 980 // 141

Page #146
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam "zIghragaH" 981 iti / zIghraM-tvaritaM gacchatIti sa tathA // 981 // "zIghragati:" 982 iti / zIghraM gati:-gamanaM yasya sa tathA, maGgalAdibhyastvaritagatimattvAt / / 982 // "zIrNaH" 983 iti / zIryate tamo'neneti sa tathA / / 983 / / "zeSa:" 984 iti / pralayAnantarameka eka ziSyata iti zeSaH // 984 // "zukraH" 985 iti / zukra:-agniH, tatsvarUpa ityarthaH / 'zukraH syAd bhArgave jyeSThamAse vaizvAnare pumAn // ' iti medinikAraH // 985 / / "zukrAGgaH" 986 iti / zukra-vIryaM aGgam-avayavaM yasya sa tathA / zukramoM yasmAditi vA / / 986 / / "zukrarUpaH" 987 iti / zukra-vIryaM rUpayati-prerayatIti saH, sUryanADIdvArAt tatpravezAt / / 987 // . "zaktimAn' 988 iti / zaktiH-sAmarthyam, tadvAn / kartumakartumanyathAkartuM samartha ityarthaH // 988 // "zaktimatAMzreSThaH" 989 iti / zakti:-parAkramaH, tadvatAM zreSThaHagraNIrityarthaH // 989 // "zanaizvaraH" 990 iti / zanai:-zIghrAbhAvena carati-gacchatIti sa tathA / candrApekSayA alpagatitvAt, kAraNe kAryopacAra iti vA / / 990 // "zanaizvarapitA" 991 iti / zanaizcara:-zauriH, tajjanakatvAt saH // 991 // "zambhuH" 992 iti / zaM-sukhaM bhavatyasmAd bhaktAnAmiti saH / / 992 / / "zarvaH" 993 iti / zuNoti-hinasti pApamiti zarvaH / / 993 / / "zrIdharaH" 994 iMti / zriyaM-zobhAM dharatIti saH / / 994 // "zrIpatiH" 995 iti / zrI:-parA zaktiH, prakRtiriti yAvat / tasyAH 142

Page #147
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam pati:-tatpravartayitetyarthaH / / 995|| "zreyaskaraH" 996 iti / anapAyasukhAvApti zreyaH karotIti saH // 996|| "zrIkaNThaH" 997 iti / daityAnAM zriyaM kaNThayatIti tathA / 'kaThi-maThi zoSaNe' ityasya rUpam / kaNThalagnalakSmIka iti vA / / 997 // "zrImAn" 998 iti / nAnAvidhAH zriyo vidyante yasya sa tathA / / 998 // "zrImatAMvaraH" 999 iti / Rg-yajuH-sAmalakSaNA zrIvidyate yeSAM te viraJcyAdayaH, teSAM madhye vara:-pradhAnaH / / 999 / / "zrInivAsa:" 1000 iti / zriyAM nivAsa:-vasatiryasmAt saH // 1000 // / iti pAdasAhazrIakabbarajallAladInasUryasahasranAmAdhyApakazrIzatruJjayatIrthakaramocanAdyanekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAnasAdhanapramuditapAdazAhazrIakabbarapradattakhusphahamA'sparAbhidhAna-mahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM navAbazekhazrIabulaphajalakAritAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkAyAM dazamazatavivaraNaM samAptam // pUrvapratipAditASTottarazatanAmabhyazcatuHSaSTinAmAnyatraivAntargatAni, catuzcatvAriMzadavaziSTAni / tAni ca zrIzAherAdezAd navAbazekhazrIabulaphajalAbhidhAnaiH sahasranAmnAmupari vyavasthApitAni / prasaGgatastAni vyAkhyAyante "zrIniketanaH" 1001 iti / zriyAM-sampadAM niketanaM-gRham, arthAt bhakto jAyate yasmAt sa tathA // 1001 // "zreSThaH" 1002 iti / atizayena prazasya:-zreSThaH, sarvottama ityrthH||1002|| "zaraNyaH" 1003 iti / saMsArasAgarAduttitISUNAM bhayanAzakatvAt 143

Page #148
zrIsUryasahasranAmasahatrayam zaraNyaH // 1003 // "zaraNyArtiharaH" 1004 iti / zaraNAgatAnAmati-pIDAM haratIti tathA // 1004 // "zrutimAn" 1005 iti / zrutayaH-vedA vidyante yasya sa tathA // 1005 / / "zatabinduH" 1006 iti / zataM bindavaH-prabhAvA yasya sa tathA // 1006 / / "zatamukhaH" 1007 iti / ekasya vastunaH zataM mukhAni-upAyA utpAdanaprakArA yasya sa tathA / 'mukhamupAye prArambhe zreSThe ni:saraNA''syayoH // ' ityanekArthaH // 1007 // "tApI" 1008 iti / tApa:-prabhAva: zatrudamanakArI, so'syAstIti tathA // 1008 // "tApanaH" 1009 iti / tApayati zatrUniti sa tathA // 1009 // "tArApati:" 1010 iti / tArANAM-nakSatrANAM pati:-svAmI // 1010 // "tAya'vAhanaH" 1011 tAya-padmaM vAhayati-prakAzena yunaktIti tathA / 'tAryo nA garur3e yuddhe, kamale syAnapuMsakam // ' iti dharaNiH / tApeNaaruNena Uhyate iti vA / 'tAyaH khagezvare sUrasUte syndn-vaajinoH||' iti mediniH||1012|| "tapanaH" 1012 iti / tapatIti tapana:, sarvadA prakAzasvarUpa ityarthaH // 1012 // "tapatAMvaraH" 1013 iti / tapatAM-jyotiSmatAM varaH-zreSTha ityarthaH // 1013 / / "tvaramANaH" 1014 iti / tvarayate iti tvaramANaH // 1014 / / "tvaSTA' 1015 iti / tvakSNotIti tvaSTA, tattatkarmopadezakatvAt / / 1015 // "tviSAmIza:" 1016 iti / tviSAM-prabhANAmIza:-svAmI // 1016 / / "teja:" 1017 iti / tejayatIti tejaH, sarvadA tadrUpatvAt // 1017 // . 144

Page #149
zrIsUryasahasranAmasaGghAtrayam "tejasAMpati:" 1018 iti / tejasAM-prabhAvANAM pti:-svaamii||1018|| "tejasAMnidhiH" 1019 iti / tejasAM-dIptInAM nidhi:-AdhArabhUtaH / 'sarvatejonidhiH sUryaH / / ' iti purANokteH // 1019 / / "tejasvI" 1020 iti / teja:-prakAzo vidyate yasya sa tathA // 1020 // "tejonidhiH", 1021 iti / tejAMsi-vIryANi, teSAM nidhi:-aakrH| 'tejo dIptau prabhAve ca syAt parAkrama-retasoH / / ' iti mediniikaarH|| .. "tejorAziH" 1022 iti / tejasauM-prakAzAnAM rAzi:-samUho yasmin sa tathA // 1022 // "tejonilayaH" 1023 iti / tejasAM-puNyAnAM nilaya:-gRham / "sukRte'pi bhavet tejaH // " iti mediniH // 1023 / / "tIvraH" 1024 iti / tIvra:-duHsahapratApaH // 1024 // "tIkSNadIdhiti:" 1025 iti / tIkSNA dIdhitapaH-kiraNA yasya sa tathA // 1025 / / "tIrtham" 1026 iti / tIryate saMsArasAgaramaneneti tIrtham / sarveSAM dharmopadezakatvena tIrthaM gururiti vA / 'nipAnA-''gamayostIrthamRSijuSTajale gurau // ' ityamaraH // 1026 // "tigmAMzuH" 1027 iti / tigmA:-tIkSNAH aMzava:-kiraNA yasya sa tathA // 1027 // "timisrahA" 1028 iti / timisram-andhakAraM hantIti tathA / / 1028|| "tamaH" 1029 iti / viSayavAsitAnta:karaNAnAM hRdi tadrUpatayA'parisphuraNAt tama: tamorUpa ityarthaH // 1029 / / "tamoharaH" 1030 iti / tamaH arthAdajJAnaM haratIti tathA // 1030 // "tamonudaH" 1031 iti / tama:-pApaM nudati-prerayati sa tathA // 1031|| 145

Page #150
zrIsUryasahasranAmasahatrayam "tamo'rAti:" 1032 iti / tama:-paizUnyam, tasya arAti:-zatruH / 'kauTilyAjJAnapaizUnyaviSayeSu bhavet tamaH // ' iti mediniH // 1032 // "tamaghnaH" 1033 iti / tama:-rAhuM hantIti tthaa| 'rAho dhvAnte guNe tama: // ' ityamaraH // 1033 // "timirApahaH" 1034 iti / timiraM-netrarogavizeSaH, tamapahantIti tathA // 1034|| "trivikramaH" 1035 iti / triSu lokeSu vikrama:-sAmarthya yasya sa tathA // 1035 // "triviSTapa:". 1036 iti / triviSTapaM-bhuvanatrayam, tajjanakatvAt tathA // 1036 // "trayaH" 1037 iti / triguNAtmakatvena trirUpatvAt // 1038 // "tretA" 1038 iti / agnitritayAtmakatvAt // 1038 // "trikasaMsthita:" 1039 iti / trika:-saMsthAnavizeSa:, tasmin saMsthitaH / trikaM-sattvarajastamolakSaNam, tatra saMsthita iti vA // 1039 / / "tryakSaraH" 1040 iti / akArokAramakArAtmakaH / tribhiHbrahmAdibhirakSara iti vA // 1040 // "trilocanaH" 1041 iti / triSu sRSTi-sthiti-pralayeSu locyate-dRzyate janairiti sa tathA / triSu lokeSu locanaM-jJAnaM yasyeti vA // 1041 // "trilokeza:" 1042 iti / trayANAM lokAnAmIza:-svAmI / yadvA lokate jJAnena sarvamiti lokAH, brahma-viSNu-mahezvarAH / trayazca te lokAzca teSAmIzvaraH tattatkAryaprerakatvAt / / 1042 / / "taraNiH" 1043 iti / tIryate saMsArasAgaramiti tathA // 1043 / / . "tryambakaH" 1044 iti / trINi ambakAni-cihnAni mahadaizvaryasUcakAni 146

Page #151
zrIsUryasahasranAmasaGghahatrayam nityajJAnecchAprayatnarUpANi yasya sa tathA / 'ambakaH puMsi cihe syAt // ' iti dharaNiH // 1044 // yatkAntyA viralIkRtaM nahi tama: kutrApi saMlakSyate, yaddhayAnAmRtacArusiktamanasAM naivApadaH kutracit / jAyante yadupAsanAt karagatAH sarvAH satAM sampadaH,.... sa zrImAn divasaprabhuH pratidinaM puSNAtu vo vAJchitam // 1 // pratyUSe kariNAM kapolaphalake sindUrapUropamaH, .. . pRthkhyAH pronnataparvatastanataTe satkuDamAlepavat / kujeSu pratizAkhipallavagaNabhrAntiM samutpAdayan, .. dhvAntAraNyadhanaJjayasya taraNe sAM ca yo bhAsate // 2 // . AyAmaM viyato'GgulIbhiratulaM ko vA mimIte jano ?, gaGgAyAH sikatAkaNAn gaNayituM ko vA samarthaH pumAn ? / kaH kSIrodadhijIvanasya pRSatAM saMkhyAM samAsAdayet ?, tadvad gotraparamparAM bhagavato vaktuM na ko'pi kSamaH // 3 // zobhApUritasUrihIravijayasyAsId gaNe pAThaka-, praSThaH zrIsakalAdicandracarama: shriisuurcndrsttH| tacchiSyo'sti samastavAcakapati: zrIbhAnucandrAbhidhas-, tenedaM vivRtaM mudA dinamaNernAmnAM sahasraM sphuTam // 4 // // iti prazastiH // // iti pAdasAhazrIakabarasUryasahasranAmAdhyApakazrItruJjayatIrthakaramocanAdya nekasukRtavidhApakamahopAdhyAyazrIbhAnucandragaNiviracitAyAMchaSyASTottara zatAvadhAnasAdhanapramuditapAdasAhazrIakabarapradatta khusphahamA''parAbhidhAna mahopAdhyAyazrIsiddhicandragaNizodhitAyAM navAbazekhazrIabulaphajalakAritAyAM sUryasahasranAmaTIkAyAM catuzcatvAriMzadadhikazrIsUryasahasranAmaTIkA samAptA / / 147

Page #152
zrIhemavijayagaNiviracita: zrIsUryasahasranAmasaGgrahaH

Page #153
_

Page #154
zrIsUryasahasranAmasaGkahatrayam - ||aiN nmH|| siddhArthajAto bhagavAn ,jagaccakSuH zriye'stu vaH / panthAH prakAzyate dIprairya gavAM nivahaiH zivaH // 1 // kalayAmAsurullAsaM, yataH sumanasAM vrjaaH| sa samastaM tamaHstomaM, hantu mitrodayaH sadA / / 2 / / bhAsvAn ravirina: sUryaH, sUraH zUraH zuciH khagaH / heliha~so harirbhAnuzcitrabhAnuraharpatiH / / 3 / / tapanastaraNistvaSTA, tApana: svitaa'rymaa| aruNa: kiraNasigmakiraNa: kAntimAn bhagaH // 4 // divasezo dinAdhIzo, divAmaNiraharmaNiH / dinanAtho dinasvAmI, dinezitA dinezvaraH / / 5 / / dinaratnaM divAratnamabhraratnaM nabhomaNiH / vyomaratnaM nabhoratnaM, ghasraratnaM viyanmaNiH // 6 // vihaayorenssnnaaNshurvihaayomnnirussnnbhaaH| mahAdhairyo mahAkhezo, gabhastirgaganadhvajaH // 7 // viyatketurnabha:keturaMzumAnaMzuraMzurAT / khararazmirazItAMzurazItArcivirocanaH // 8 // tamoripustamodhvaMsI, tamaHzatrustamo'suhRt / mitra-mAANDi-mArtaNDa-tamorAti-tamo'hitAH // 9 // . bhAnumAlI mahomAlI, razmimAlI kharadyutiH / kharArciH khararug dharmarazmiH sahasradIdhitiH // 10 // dinabandhurdivAbandhurdinamitraM divAsuhRt / 149

Page #155
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam divAmitramaharbandhuraharmitramazItaguH // 11 // kharapAdaH kharajyoti:, kharabhAnuH khrprbhH| khararoci: kharapRzniH, kharadhAmA kharacchaviH // 12 // kharadIpti: kharAbhIzuH, kharosraH khrdiidhitiH| kharaketuH kharakAnti:, kharabhA bhAskaraH kapiH // 13 // ||iti sUryasahasranAmasaGgrahe prathamaH prkaashH|| .. Adityo dIptimAnarkaH, papI: pIya: sdaagtiH|| vibhAvAnusravAn branaH, pAdavAnahimadyutiH // 1 // rociSmAn rUcimAn pUSA, zociSmAnuSNadIdhitiH / / jyotiSmAn zucimAn gomAnarciSmAnahimacchaviH / / 2 / / ketumAn ghRNimAn dhrmmriicirvaasreshvrH| marIcimAnuSNabhAnuH, pragrahavAnabhIzumAn // 3 // razmimAn pRznimAnuSNakAntirvAsaranAyakaH / dIdhitimAnazItatviD, dyutimAnahimatviSiH // 4 // chavimAMstviSimAn bhAvAn, prabhAvAn bhaanukesrH| vAsarAD vasumAn gorAD, gabhastimAn mayUkhavAn / / 5 / / tIvrabhAnuruSNadIptiruSNopadhRtiruSNaruk / uSNarociruSNazociruSNapRzniH sahasrabhaH / / 6 / / zItetarAMzuruSNadhuduSNaketu-ryuketanaH / uSNacchaviruSNadhAmA, dharmadhAmA vibhAvasuH / / 7 / / bhAnemiH karNabrahmA, dharmadIdhitiruSNabhaH / dharmarocirgharmazocirahaskaro-'mbutaskaraH // 8 // dharmosro dharmakiraNo, dhrmketurdivaakrH| 150

Page #156
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam dvAdazAtmA dharmaghRNirghamAMzurahimaprabhaH // 9 // dharmAbhIzudharmabhAnurdharmapAda: prbhaakrH| dharmacchavirghamaMdIptidharmapRznirvibhAkaraH // 10 // dharmajyotidharmakAntidharmadyutirazItaruk / dharmatviSirghamaMtejAH dharmArcistigmadIdhitiH // 11 // vinatAtanubhUsUto, vinatAsutasArathiH / . vinatAgAtrasambhUto, vinatAtmajasArathiH / / 12 / / // iti sUryasahasranAmasaGgrahe dvitIyaH prakAzaH / / jagaccakSurjagaddIpo, jagatsAkSI vikartanaH / trayItanuH karmasAkSI, mihiro'ruNasArathiH / / 1 / / khatilakaH shsraaNshurlokbndhurnbhodhvjH| saMvatsararayo vedodayaH sUnuH surAvRtaH // 2 // lokaprakAzana: pItuMH, sahasrAGkaH sahasabhAH / pratyUSANDaM divApuSTo, dRzAno rAtrinAzanaH // 3 // vivasvAn kAlabhRd vAjI, bahurUpo haridhariH / haridazvo haritsaptiharidvAjI haridyaH // 4 // haridarvA haridvAtirharittAkSyo dinAdhipaH / tigmarocistigmazocistigmabhAnurnabhodhvajaH // 5 // tigmAMzustigmaruk tigmajyotistigmamahAaviH / tigmosrastigmabhAstigmaketuH kamalabAndhavaH / / 6 / / tigmArcistigmagustigmamayUkha: kajabAndhavaH / tigmapAdastigmarazmistigmatviT padmabAndhavaH // 7|| tigmopadhRtira rAT tigmAbhIzumeha:patiH / _151

Page #157
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam pradyotana: pataGgaH kastigmadyut padminIsuhRt / / 8 / / tIvragustigmabhastigmadIptistama:paraH / tigmatejAstigmadhAmA, tigmapRSNistamodviSan / / 9 / / tigmkrstiivrpaadstigmdyutirh:prbhuH| tigmatviSistigmavasustigmacchaviraha:priyaH // 10 // tigmaprabhastigmaghRNi: khamaNigaMganAdhvagaH / vyomAdhvago viyatpAnyo ghumaNiSupatiryurAT // 11 // nabho'dhvanyo nabha:pAntho, vyomaketurahaHsakhaH / abhrAdhvanyo-'bhrapathiko, khAdhvanIno-zunAyakaH // 12 // // iti sUryasahasranAmasaGgrahe tRtIyaH prakAzaH // sahasrosraH sahasradyut, sahasrArciH sahasraguH / ahimadIdhitirindraH, sahasratviT sahasraruk // 1 // dhuratnaM disavasapatirkomadhvajo-'mbarAdhvagaH / vyompaantho-'mbrmnniyomaadhvnyo dinAdhizaH // 2 // abhraketurabhrapAntho; dhurAjo-'mbaraketanaH / abhradhvajo-'mbarAdhvanyo, dhunAyako viyaddhvajaH // 3 // nabhodhvanIno dhusvAmI, khpaantho-'bhrpthdhvjH| . divAsvAmI divAbhartA, divAsUryo divApatiH // 4 // divAnetA divArAjo divAdhipo divAprabhuH / divAnAtho divAdhIzo divAdhibhUrdivAvibhuH // 5 // vAsarendro dinamaNirvAsarezo dinaprabhuH / dinarAD gaganAdhvanyo divArAD vyomaketanaH / / 6 / / divasvAmI divamaNirdivanAtho divprbhuH| .. 152

Page #158
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam dinanetA divabhartA divezo'bhrapathAdhvagaH // 7 // divaratnaM viyadraratnaM, ghoratnaM divasaprabhuH / dyopAntho divasasvAmI, dyoketurdinanAyakaH // 8 // dinendro divasAdhIzo, divendro divasAdhipaH / dyomaNirgaganaratnaM, diveno viyadadhvagaH / / 9 / / dyodeziko dyopathiko, dyodhvajo'bhrapathAdhvagaH / divezitA dyupathiko, dyodhvanIno divezvaraH // 10 // AkAzaketurgharozo-'mbararatnaM maharvibhuH / anantaketurghasrendro-'mbaraketurdinAdhibhUH // 11 // ghasrezvaro ghasrarAjo, ghasabhartA divAdhirAT / ghasranetA ghasrapatirghasreno ghasranAyakaH // 12 // gharozitA ghasravibhurghasrasvAmI khaketanaH / ghasrAdhipo ghasramaNirghasranAtho harIzvaraH // 13 // . sudhAzanapathAdhvanyo, nakSatrasaraNidhvajaH / kalindanandanAtAtaH, kalindatanayApitA // 14 // / / iti sUryasahasranAmasaGgrahe caturthaH prkaashH|| ago dazazatajyotirbhezo dazazatadyutiH / sahasradhAmA'-rcirIza:, sahasraketuraMzupaH // 1 // prajApatiH prabhAmAlI, dharmatAto ymiipitaa| dharmavaptA vizvakarmA, dharmabappo haridvibhuH / / 2 / / dharmabIjI yamIbIjI, haribIjI hriprbhuH| haritAto dharmapitA, harisUH sUryajApitA // 3 // haribappo harinetA, dharmasUryamunApitA / 153

Page #159
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam yamIsUrharitAMnAtho, haridbhartA rucAMpatiH // 4 // daNDayAmapatizcitraratha-puSkarabAndhavaH / vAsaratnaM vAsramaNirvAnarAjo-'bhUpitA / / 5 / / tamodasyustamodveSI, tamovairI tamontakRt / dhvAntAristimirArAtirdhvAntadhvaMsI tamo'priyaH // 6 // dhvAntazatrustamoduhRt, dhvAntadviT timirAsuhRt / dhvAntadveSI tamisrArirdhvAntadasyustamontakaH / / 7 / / dhvAntajid dhvAntamathamastamobhittimirAntakaH / dhvAntArAtistamo'mitrastamodviT timirAhitaH // 8 // dhvAntabhid dharmajanako, vAsrezo hridiishvrH| dhvAntaghAtI dhvAntadurhat, tamohat timiradviSat // 9 // daNDayAmamaNirdaNDijanako vaasrnaaykH| . daNDayAmAdhipo vAsrAdhipatistimirAntakRt // 10 // dyutimAlI vibhAmAlI, gormAlIharitAminaH / kAntimAlI ketumAlI, dinakRd haritAMprabhuH // 11 // zucimAlI dinakarastviGmAlI haritAMvibhuH / ghRNimAlI divakaro, dyunmAlI haritAMpatiH // 12 // . aMzumAlI pRznimAlI, rugmAlI divbaandhvH| . pRSNimAlI vRSNimAlI nalinIjIvitezvaraH // 13 // / / iti sUryasahasranAmasaGgrahe paMcamaH prakAzaH / / grahanAtho grahasvAmI, grahezo grahanAyakaH / grahanetA grahapatirgrahabhartA grahezitA // 1 // grahezvaro grahavibhurgrahAryo grahapuGgavaH / 154

Page #160
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam grahAdhipo grahapuSo grahAdhibhUrgrahaprabhuH // 2 // graharAjo grahAdhIzo, grahendro dinabAndhavaH / roci:patiH zucisvAmI, zocirIzo'rcirIzvaraH / / 3 / / usasvAmI rucisvAmI, rucibhartA ruciishvrH| rucinetA rucipreyAn rucirAjo ruciprabhuH // 4 // rucikAnto rucAmIzo, rucAMnAtho rucaaNvibhuH| rucAMbhartA rucAMnetA, rucAmindro rucAminaH / / 5 / / rucAMsvAmI rucAMpreyAn, rucAMkAnto rucAMprabhuH / rucIzitA runArAjo, rupreyAn rucivallabhaH / 6 / / rucIzo ruciramaNo, rugbhartA rucinAyakaH / uprezaH zauciSAMnAthaH, zucIzo rociSAMpatiH // 7 // gosvAmI go:pati: kAntipraNayI jyotissaaNptiH| jyotirIzo gavAmIzo, gavAMsvAmI gavAMpatiH // 8 // aMzusvAmI karasvAmI, karAdhIzaH krprbhuH| arcinAyo'rciSAMnAthaH, zucinAthaH zucipriyaH / / 9 / / dhAmezo mahaMsAmIzo, dIptIzo dIptivallabhaH / ghRNipreyAn ghRNisvAmI, ghRSNinAtho ghRNipriyaH // 10 // ghRNIzo ghRNiramaNasiivaSIza: prgrhprbhuH| dyutIza: pragrahasvAmI, prabheza: pragrahAdhipaH // 11 // vibhendraH pragrahAdhIzo, gavIzaH pragrahezvaraH / gabhastIzastviSAmIzo marIcIzastviSAMpatiH / / 12 / / kalindaputrI savitA pavamAnapathadhvajaH / abjinIjIvitAdhIzaH, sarasIruhabAndhavaH / / 13 / / 155

Page #161
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam // iti sUryasahasranAmasaGgrahe SaSThaH prakAzaH / / pRSThimAn haritAmaryaH, pRSTirAT pRssnnivllbhH| pRSNIzo haritAMsvAmI pRSNiyo vAsabAndhavaH // 1 // hetimAnarciSAmIzo, hetigatho'rciSAMpatiH / dharmahetiryutAmIzaH, kharahetiryutAminaH // 2 // . . uSNahetizchavisvAmI, hetiraajo'rcissaaNprbhuH| uSNabhAso dharmabhAso, bhAsezo bhAsavallabhaH // 3 // bhAsAMbhartA tviSAMnetA, bhAsAMnAtho maho'dhibhUH / bhAsAMpreyAMstviSAMpreyAn, bhAsAMkAntatviSAminaH // 4 // vRSNimAMstejAsAmIzo, vRSNirAT tejasAMpatiH / vRSNIzastejasAMsvAmI vRSNIndrastejasAMprabhuH / / 5 / / tejodhipshchvipreyaaNstejonaathshchviishitaa| tejodhIzastviSAMkAntastejobhartA chavIzvaraH // 6 // dyutAMsvAmI dyutAMbhartA, dyutAMpreyAn dyutAMpatiH / dyutAMnetA dyutAmaryo, dyutAMrAjo dyutAMvibhuH // 7 // razmIzo dIdhitisvAmI, razmIndro dIdhitiprabhuH / dhAmarAT kiraNasvAmI, dhAmAryaH kiraNAdhipaH // 8 // vibheza: kiraNAdhIzo, vibhApreyAn kraadhipH| vibhAbhartA karakAnto, vibhAkAnta: karezvaraH / / 9 / / vibhAnetA vibhArAjaH, prabhApreyAn prabhApriyaH / prabhAryaH kiraNapatiH, prabhAkAnta: prabhApatiH // 10 // prabhAbhartA prabhAsvAmI, prabhArAT kiraNezvaraH / prabhAnetA prabhAdhIzaH, prabhena: ketunAyakaH // 11 // ___156

Page #162
.. zrIsUryasahasranAmasAtrayam chavikAnto mahaHsvAmI, ghutAMkAnto dyutaaNprbhuH| pAdAdhIza: karabhartA, kararAja: karezitA // 12 // sarasIruhiNIpreyAn, ziziretaradIdhitiH / suparvapadavIpAnyo, nakSatranigamadhvajaH / / 13 / / // iti sUryasahasranAmasaGgrahe saptamaH prakAzaH / / saptasaptirayuksaptiH, saptavAhaH kumudripuH / saptavItirayugvAjI, saptavAjI kumutparaH // 1 // saptAzvaH kumudArAtiH, saptatAyaH kumuddviSat / saptArvA kumudadveSI, saptaheSI divAsakhaH / / 2 / / kumucchatrurayugvAhaH, kumuddasyurayughayaH / kumudaviT saptaturago'samAzvaH saptapAkalaH // 3 // ayugharirayukkuNDI, zuSmaM saptaprakIrNakaH / saptahaMsaH kumudvairI, saptakiNvI mahaHzayaH // 4 // ayughaMso dinasnigdho, maheza: sptkeshrii| saptaprothI divasnigdho'-samasaptimahodhipaH // 5 // ayugvItirayukprothI, ghuskho'smkesrii| ayukkesaryaharidho'samA'samapAkalaH // 6 // saptakuNDI divAsnigdho'-samakiNvI mahAdhibhUH / ... ayugazvo'mburuTnigdho'samavAho mahezitA / / 7 / / ayugarvA dhuvayasyo samavItimahezvaraH / ayugheSI mahAdhIzo'samahaMso mahaHzamaH // 8 // ayukkiNvI dinasakho'samaprothI vibhAzamaH / ayuktAyo mahanetA, samatAkSyoM mahaHprabhuH // 9 // 157

Page #163
zrIsUryasahasranAmasaGghAtrayam ayugekazaphaH saptaturaGgo ziziradyutiH / mahendro'samaturago samavAjI maha:prabhuH // 10 // asamaikazaphaH saptahayo'samaturaGgamaH / zociHkaraH prabhApANirumrapANiprUNIzvaraH // 11 // zoci:pANiraMzuhasto, roci:pANiSubAndhavaH / dhAmahasta: prabhAhasta: ketuhasta: paTuprabhaH // 12 // . sametarahariH saptahariH sptturnggmH| adrirambhojinInAtho'bhojinIzo'bjinIpriyaH // 13 / / // iti sUryasahasranAmasaGgrahe aSTamaH prakAzaH // gohasta: kiraNakaraH, ketupANirdivadhvajaH / gopANi: kiraNapANiraMzupANirdivAdhvagaH // 1 // jyoti:karo divAdhvanyo jyotiIsto'bz2abAndhavaH / jyotipANirvibhApANirahisto'bjinIpatiH / / 2 / / ghRNipANiNihastaH pRznipANirmayUkharAT / pRznihastaH pRSNikaraH, pRSNipANiraha:suhRt // 3 // pRSNihastaH pRSNikaro, vRSNipANirazItanaH / vRSNihasto vRSNikaro, razmihasto'jaDadyutiH // 4 // razmipANI razmikarastviTkaraH pdminiipriyH| dyutipANiryutikaro, dyutihasto jaDatviSiH / / 5 / / bhAnupANirbhAnukaro, bhAnuhasto jaDaprabhaH / caNDazocizcaNDarocizcaNDosracaNDadIdhitiH // 6 // .............. / .............. // 7 // 158

Page #164
zrIsUryasahasranAmasahatrayam cnnddaaNshushcnnddkirnncnnddaarcicnnddbhaaH| ........................ kokabAndhavaH / / 8 / / caNDadyutizcaNDaketuzcaNDadyut padminIdhavaH / caNDatviSazcaNDabhAsacaNDatviD nalinIpriyaH // 9 // caNDacchavizvaNDavasuzcaNDabho'mbujabAndhavaH / caNDatejAzcaNDaprabho'bjinIdhavaH // 10 // caNDahetizcaNDakAnti:, surpddhtiketnH| / bahukojyotirambhojabandhurambhojinIdhavaH // 11 // tIkSNAMzustIkSNakiraNastikSNArcistIkSNadIdhitiH / tIkSNadhAmA, tIkSNatejAstIkSNosrastIkSNapragrahaH // 12 // dharaNo'bhojinIpreyAn diviSatpadavImaNiH / samIrapadavIranaM, samIrapathaketanaH // 13 // // iti sUryasahasranAmasaGgrahe navamaH prkaashH|| nirmokamaNirambhojasavayAstIvradIdhitiH / padmamitra-padmabandhuH, sarasIruhiNIpriyaH // 1 // sarojamitramambhojapANi: paGkajinIpriyaH / saroruhakaraH padmakaraH puSkariNIpriyaH // 2 // tamonuttimiradhvaMsI nalinIprANavallabhaH / varuNa: kiraNapreyAn padminIhRdayezvaraH // 3 // nirmokaratnamambhoz2akara: kmliniishvrH| . kokabandhuH sarojanmabandhu: paGkajabAndhavaH // 4 // cakrabandhuH payojanmabandhuzcakrAGgabAndhavaH / Azuga: sarasIjanmamitramambhojabAndhavaH / / 5 / / 159

Page #165
zrIsUrvasAmAnavayam .. bhAsanta: padminIprANapriyaH parajinIpatiH / kokamitraM sarojAtamitraM pAyojinIpriyaH // 6 // padminIpraNayI padmasuhRd vArijinIpriyaH / . asuraH sarasIjAtamitraM nIrajinIvaraH // 7 // kaJjArombhojinIbhartA kizorombujinIpatiH / pAnIyaruhavayasyaH suparNAgrajasArathiH // 8 // padminIramaNa: padmasavayAH mumureshvrH| abjinIdayita: kokavayasyo bisinIpriyaH // 9 // bisinIpraNayI padmasakha: paathojiniiptiH| . nalinIpraNayI cakrasakhastoyajabAndhavaH // 10 // padminIzaH pyojnmbaandhvombojiniivrH| abjinIzaH sarojanmabAndhavo'mbujinIdhavaH // 11 // nalinIzombujasrigdhaH kajasnigdho'bjinIvaraH / rAjIvabandhurambhojasuhRjjalajabAndhavaH // 12 // .. aravindasuhRt kokasuhRt pusskrinniidhvH| / bisinIzo'bjinIjAni: pAnIyaruhiNIpatiH // 13 // pAnIyaruhiNIpreyAn padmanigdho'bjinIzvaraH / zatapatrasuhRt pIthajanmasnigdho'bjinIprabhuH // 14 // nAlIkabandhurambhojasvajano'mbujinIvaraH / zatapatrasakhastoyajanmasnigdho'mburuTsuhRt // 15 // aravindasakha: paathojnmsnigdho'njiniivibhuH| abjinIramaNa: kokasavayAH pisinIprabhuH // 16 // sahasrapatrasavayAstuhinetaradIdhitiH / 160

Page #166
zrIsUryasahasakAvasAna mRNAlinIprANanAthaH, sarasIruhiNIzvaraH // 17 // muni-yuga-narapatisakye varSe zrIhIravijayasUrINAM / vacanena hemavijayo ravinAnAM saGgrahaM vidadhe // 18 // / / iti sUryasahasranAmasaGgrahe dazamaH prakAzaH / / paMnyAsahemavijayagaNiviracitA sUryanAmakAmadhenuH sampUrNA // zrIrastu // kalyANamastu // zubhaM bhavatu // 161

Page #167
_

Page #168
zrIjinasenAcAryaviracitaM zrIsUryasahasranAmastotram

Page #169
_

Page #170
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam // OM namaH zrIsarvajJAya // zrIjinasenAcAryaviracitaM zrIsUryasahasranAmastotram prasiddhASTasahasre dve, lakSaNA girAMpatim / nAmnAmaSTasahasreNAbhiSTumo'bhISTasiddhaye // 1 // zrImAn svayaMbhUrvRSabhaH, zambhava: zambhUrAtmabhUH / svayaMprabhaH prabhurbhoktA, vizvabhUrapunarbhavaH // 2 // vizvAtmA vizvalokezo, vishvtshckssurkssrH| vizvavid vizvavidyezo vizvayoniranazvaraH // 3 // vizvadRzvA vibhurdhyAtA, vizvezo vizvalocanaH / vizvavyApI vidhurvedhA.zAzvato vizvavatomukhaH // 4 // vizvakartA jagajjyeSTho, vizvamUrtirjinezvaraH / vizvadRg vizvabhUtezo, vizvajyotiranIzvaraH // 5 // jino jiSNura.... viSNurIzo jagatpatiH / anantajidacintyAtmA, bhavyabandhurabandhanaH // 6 // yugAdipuruSo brahmA paJcabrahmamayaH zivaH / parAparataraH sUkSmaH, parameSThI sanAtanaH // 7 // svayaMjyotirajo'janmA, brahmayonirayonijaH / mohArivijayI jetA, dharmacakrI dayAdhvajaH / / 8 / / prazAntAriranantAtmA, yogI yogebhArcitaH / brahmavid brahmatattvajJo, brahmezo vidyutIzvaraH // 9 // 162

Page #171
zrIsUryasahasranAmasahAyam zuddho buddhaH prabuddhAtmA, siddhArthaH siddhshaasnH| . siddhAntaviduradhyeyo siddhasAdhyo jagaddhitaH // 10 // sahiSNuracyuto'nantaprabho viSNurbhavodbhavaH / prabhUSNurajaro'jayyo, bhrAjiSNurthIzvaro'vyayaH // 11 // vibhAvasurasambhUSNu:, svayaMbhUSNuH purAtanaH / paramAtmA paraMjyotistrijagatparamezvaraH // 12 // divyabhASApatirdivyaH, pUtavAk pUtazAsanaH / pUtAtmA paramajyotidharmAdhyakSo damIzvaraH // 13 // zrIpatirbhagavAnahanarujo virajAH shuciH| tIrthakRt kevalIzAnaH, pUjAIH sAtako'malaH // 14 // anantadIptirjJAnAtmA, svayaMbuddhaH prajApatiH / muktaH zakto nirAbAdho, ni:kalo bhuvanezvaraH // 15 // niraJjano jagajjyotirniruktoktirnirAmayaH / acalasthitirakSobhyaH, kUTastha: sthANurakSayaH / / 16 / / agraNIAmaNIrnetA, praNetA nyAyazAstrakRt / zAstA dharmapatirdharyo, dharmAtmA dharmatIrthakRt / / 17 / / vRSadhvajo vRSAdhIzo, vRSaketurvRSAyuSaH / vRSo vRSapatirbhartA, vRSabhAko vRSodbhavaH // 18 // hiraNyanAbhirbhUtAtmA, bhUtabhRd bhUtabhAvanaH / prabhavo vibhavo bhAsvAn, bhavo bhavyo bhavAntakaH // 19 // hiraNyagarbhaH zrIgarbhaH, prabhUtavibhavo bhvH| svayaMprabhuH prabhUtAtmA, bhUtanAtho jagatprabhuH // 20 // 163

Page #172
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam sarvAdiH sarvadRk sArvaH, sarvajJaH sarvadarzanaH / sarvAtmA sarvalokezaH, sarvavit sarvalokajit // 21 // sugatiH suzrutaH saMzrut, suvAk sUrirvahuzrutaH / vizruto vizvataHpAdo, vizvatUryaH suvizravAH / / 22 / / sahasrazIrSaH kSetrajJaH, sahasrAkSaH sahasrapAt / bhUtabhavyabhavadbhartA, vizvavidyo mahezvaraH / / 23 // sthaviSThaH sthaviro jyeSThaH, praSTaH zreSTho variSThadhIH / stheSTho gariSTho vandiSThaH, zreSTho niSTho gariSThagIH // 24 // vizvabhUd vizvasRD vizveD, vizvabhUgU vizvanAyakaH / vizvAzIvizvAtmA vizvajid vijitAtakaH // 25 // vibhavo vibhayo vIro, vizoko vijaro jaran / virAgo virato'sako, vivakto vItamaccharaH // 26 // vineyjntaabndhurviliinaashessklmssH| viyoge yogavid vidvAn, vidhAtA suvidhiH sudhIH // 27 // zAntibhAk pRthivImUrtiH, zAntibhAk salilAtmakaH / vAyumUrtirasamAtmA, vahimUrtiradharmak // 28 // suyajvA yajamAnAtmA, succA suMtrAmapUjitaH / Rtvig yajJapatiyajvA, yajJAGgamamRtaM haviH // 29 // vyomamUrtiramUrtAtmA nirlepo nirmalo'calaH / somamUrtiH susaumyAtmA sUryamUrtirmahAprabhuH / / 30 / / mantravinmantrakRnmantrI mantramUrtiranantakaH / svatantrastantrakRt svAntaHkRtAntaH kRtatAntakRt // 31 / / 164

Page #173
zrIsUryasahasranAmasAhavayam kRtI kRtArthaH satkRtyaH kRtakRtyaH kRtkrtuH| . nityo mRtyuJjayo'mRtyuramRtAtmA'mRtodbhavaH // 32 // brahmA niSTha; paraMbrahma, brahmAtmA brahmasambhavaH / mahAbrahmapatibroD mahAbrahmapadezvaraH // 33 // suprasanaH prasannAtmA jnyaandhrmdmprbhuH| prazamAtmA prazAntAtmA purANa: puruSottamaH // 34 // mahA'zokadhvajo'zokaH kumraSTA pdmvissttrH| padmazaH padmasambhUti:, padmanAbhiranuttaraH // 35 // pdmyonirjgdyoniribhystutystutiishvrH| . stavanArho hRSIkezo, jitajeyaH kRtakriyaH // 36 / / gaNAdhipo gaNajyeSTho, gaNyaH puNyo gaNAgraNIH / guNAkaro guNAmbhodhirguNajJo guNanAyakaH // 37 // agaNya: puNyadhIguNyaH, puNyakRt puNyazAsanaH / dharmArAmo guNagrAmaH puNyApuNyanirodhakaH // 38 // pApApeto vipApAtmA, pApAtmA viitklmssH| . nirbandho nirmadaH zAnto, nirmoho nirupadravaH // 39 // nirnimeSo nirAhAro, ni:kriyo nirupaplavaH / ni:kalako nirAsteno, nirdUtAgA nirAzravaH // 40 // vizAlo vipulajyotiratulo'cintyavaibhavaH / suvRtaH suguptAtmA, subhuk sunayatatvavit // 41 // ekavidyo mahAvidyo, muniH parivRDhaH patiH / dhIzo vidyAnidhiH sAkSI, vinetAvihatAntakaH // 42 // 165

Page #174
zrIsUryasahasranAmasAhavayam pitA pitAmahaH pAtA, pavitra: pAvano gatiH / trAtA bhiSakvaro varyo, varadaH paramaH pumAn // 43 // kaviH purANapuruSo, varSIyAn vRSabhaH paraH / pratiSThAprasavo heturbhuvanaikapitAmahaH // 44 // zrIvRkSalakSaNa: lakSNo, lakSaNya: shubhlkssnnH| nirakSaH puNDarIkAkSaH, puSkalaH puSkalekSaNaH // 45 // siddhidaH siddhisaGkalpaH, siddhAtmA siddhsaadhnH| buddhabodhyo mahAbodhirvardhamAno maharddhikaH // 46 // vedAGgo vedavid vedyo, jAgarUko vidAMvaraH / vedavedyaH svasaMvedyau vedyo vadatAMvaraH // 47 // anAdinidhano'vyakto, vyaktavAg vyaktazAsanaH / yugAdikRtyugAdhAro, yugAdirjagadAdijaH // 48 // atIndro'tIndriyo dhIndro, mahendro'tIndriyAryadRk / anindriyo'hamindrAryo, mahendramahito mahAn // 49 // udbhava: kAraNaM kartA, pArago bhavatArakaH / agAhyo gahanaguhyaM parAyaH paramezvaraH // 50 // anantarddhirameyarddhiracintvarddhiH samagradhIH / prAjJaH prAjJaharo'bhyagrahaH pratyagrouyo'grimo'grajaH // 51 // mahAtapA mahAtejA mahodarko mahodayaH / mahAyazA mahAdhImAn, mahAsattvo mahAdyutiH // 52 // mhaamtirmhaaniitirmhaakssaantirmhaakRtiH|| mahAprajJo mahAbhAgo, mahAnando mahAkaviH // 53 // 166

Page #175
zrIsUryasahasranAmasahajayam mahAmaho mahAkIrtimahAkAntirmahAvapuH / mahAdAno mahAjJAno, mahAyogo mahAguNaH // 54 // mahAmahaHpatiH prAptamahAkalyANapaJcakaH / mahAprabhurmahAprAtihAryAdhIzo mahezvaraH // 55|| mahAmunirmahAmaunI, mahAdhyAnI mhaadmH| mahAkSAmA mahAzIlo, mahAyajJo mahAmakhaH // 56 / / mahAvratapatirmahyo, mahAkAntidharo'dhipaH / mahAmaitrImayo'meyo, mahopAyo mahomayaH ||57|| mahAkAruNyako maMtA mahAmantro mahAyatiH / mahAnAdo mahAghoSo, mahedyo mahasAMpatiH // 58|| mahAdhvaradharo dhuryo, mahaudAryoM mahiSTavAk / mahAtmA mahasAMdhAma, maharSirmahitodayaH / / 59 / / mahAklezAGkuzaH zUro, mahAbhUtapatirguruH / mahAparAkramo'nanto, mahAkrodharipurvazI // 60 // mahAbhavAbdhisaMsAro mahAmohAdrisUdanaH / mahAguNAkaraH kSAnto, mahAyogIzvaraH zamI // 61 // mahAdhyAnapatirdhyAtA, mahAdharmA mahAvrataH / mahAkArihA''tmajJo mahAdevo mahezitA / / 62 // sarvaklezApahaH sAdhuH, sarvadoSaharo haraH / asaGkhyeyo'prameyAtmA, zamAtmA prazamAkaraH // 63 // sarvayogIzvaro'cintyaH, zrutAtmA viSTharazravAH / dAntAtmA damatIrthezo, yogAtmA jJAnasarvagaH // 64 / / pradhAnamAtmA prakRtiH, paramaH prmodyH| .. 167

Page #176
zrIsUryasahasranAmasaGghAtrayam prakSINabandhakAriH, krodhakRt kSemazAsanaH // 65 / / praNava: praNayaH prANaH, prANadaH prANatezvaraH / pramANapraNidhidakSo dakSiNo dhvaryuradhvaraH // 66 // Anando nandano nando, vandyo'nindyo'bhinandanaH / kAmahA kAmadaH kAmyaH, kAmadhenurariJjayaH / / 67 / / asaMskRtasusaMskAro prAkRto vai kRtAntakRt / antakRt kAntaguH kAntazcintAmaNirabhISTadaH // 68 // ajito jitakAmAriramito'mitazAsanaH / jitakrodho jitAmitro, jitaklezo jitAntakaH / / 69 / / jinendraH paramAnando, munIndro dundubhisvanaH / mahendravandho yogIndro, yatIndro nAbhinandanaH / / 7 / / nAbheyo nAbhijo jAtaH, suvrato manuruttamaH / abhedyo'natyayo nAzvAnadhiko'dhiguruH sudhIH / / 71 / / sumedhA vikramI svAmI, durAdharSoM nirutsakaH / viziSTo'ziSTabhuk ziSTaH, pratyaya: kamano'naghaH / / 72 / / kSemI kSemakaro'kSayya:, kSemadharmapati: kssmii| agrAhyo jJAnanigrAhyo jJAnagamyo niruttAraH // 73 // sukRtI dhAturijyAIH, sunayazcaturAnanaH / zrInivAsazcaturvaktrazcaturAsyazcaturmukhaH / / 74 / / . satyAtmA satyavijJAna: satyavAk satyazAsanaH / satyAzIH satyasandhAnaH, satyaH satyaparAyaNaH / / 75|| stheyAn sthavIyAn nedIyAn, davIyAn dUradarzanaH / aNoraNIyAnanaNurgururAdyo garIyasAm / / 76 // 168

Page #177
zrIsUryasahasranAmasaGghahatrayam sadAyogaH sadAbhogaH, sadAzreSThaH sadAzivaH / sadAgatiH sadAsaukhyaH, sadAvidyaH sadodayaH / / 77 // sughoSaH sumukha: saumyaH, sukhadaH suhitaH suhRt / sugupto guptibhRd goptA lokAdhyakSo damezvaraH / / 78|| bRhan bRhaspatirvAgmI, vAcaspatirudAradhIH / manISI dhiSaNo dhImAn, samukhIzo girAMpatiH // 79 // naikarUpo nayottuGgo, naikAtmA naikadharmakRt / avijJeyo pratarkAtmA, kRtajJaH kRtalakSaNaH // 8 // jJAnagarbhodayAgarbho, ratnagarbha: prabhAsvaraH / padmagarbho jagadgarbho hemagarbhaH sudarzanaH // 81 // lakSmIvAMtridazAdhyakSo dRDhIyAtinaIzitA / manoharo manojJAGgo, dhIro gambhIrazAsanaH // 42 // dharmayUpo dayAyogo, dhrmnemimuniishvrH| dharmacakrAyudho devaH, karmahA dharmaghoSaNaH // 83 // amoghavAgamoghajJo, nirmalAmoghazAsanaH / surUpaH subhagastyAgI, samayajJaH samAhitaH // 8 // susthitaH svAsthyabhAk sustho nIrajasko niruddhtH| alepo ni:kalaGkAtmA vItarAgo gataspRhaH / / 85 // vazyendriyo vimuktAtmA, ni:sapano yatendriyaH / prazAnto'nantadhAmarSi maGgalaM malahAnaghaH // 86 // anIdRgupamAbhUto, tussttirdaivmgocrH| amUrto mUrtimAneko, naiko nAnaikatattvadRk / / 87 / / 169

Page #178
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam adhyAtmagamyo gamyAtmA, yogavidyo yogivanditaH / sarvatraga: sadAbhAvI trikAlaviSayArthadRk / / 88 / / zaGkaraH zaMvado dAnto damI zAntiparAyaNaH / adhipa: paramANandaH parAtmajJaH parAvaraH / / 89 / / trijgdvllbho'bhyrcystrijgnmngglodyH| trijagatpatipUjyAMhnikhilokAgrazikhAmaNiH // 10 // trikAladarzI lokezo, lokadhAtA dRddhvrtH| sarvalokAtiga: pUjya: sarvalokaikasArathiH // 11 // purANapuruSa: pUrvaH, kRtpuurvaanggvistrH| AdidevaH purANAdyaH, purAdevo'dhidevatA // 92 / / yugamukhyo yugajeTho, yugAdisthitidezakaH / kalyANavarNa: kalyANakalpa: kalyANalakSaNa: / / 93 / / kalyANaprakRtirdIpraH kalyANAtmA vikalmaSaH / vikalaGkaH kalAtIta: kalivighnakalAdharaH // 94 // devadevo jagannAtho, jgdvndhurjgdvibhuH| jagaddhitaiSI lokajJaH, sarvago jagadagragaH // 95 // carAcaragururgopyo, gUDhAtmA.gUDhagocaraH / sadyojAta: prakAzAtmA, jvalajjvalana: suprabhaH // 16 // AdityavarNo bhargAbhaH, suprabhaH kanakaprabhaH / suvarNavarNo rukbhAbhaH, sUryakoTisamaprabhaH // 97|| tapanIyanibhastuGgo, baalaarkaabho'nlprbhH|| sandhyAbhUbabhUrtemAbhastaptacAmIkaracchaviH / / 98 // 170

Page #179
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam ...... kanakacchAyaH, kntkaanycnsnnibhH|| hiraNyavarNaH svarNAbha: zAtakumbhanibhaprabhaH / / 19 / / dyumnAbho jAtarUpAbho, dIptajAmbUnadadyutiH / sudhautakaladhautazrI:, pradIpto hATakadyutiH / / 100|| .: ziSTeSTaH puSTidaH puSTaH, spaSTaH spaSTAkSaraH kssmH| zatrughna-pratigho'moghaH, prazAstA zAsitAsvakaH // 101 // zAntiniSTa munijyeSThaH, zivatAti: shivprdH| zAntidaH zAntikRt zAntiH, kAntimAn kAmitapradaH // 102 / shriyaaNnidhirdhissttaanmprtissttprtisstthitH| susthidaH sthAvara: sthASNuH, prathIyAn prathitaprathuH // 103 / / digvAsA vAtara zano, nirganthezo digmbrH| niSkaJcano nirAzaMso, jJAnacakSuramomuhaH // 104 / / tejorAziranantaujA, jJAnAbdhiH zIlasAgaraH / tejomayo'mitajyotiryotimUrtistamopahaH // 105 / / jagaccUDAmaNirdIptaH, zaMvAn vighnvinaaykH| . kalighnaH karmazatrughno, lokAlokaprakAzakaH // 106 // anidrAluratandrAlurjAgarUkaH prmaamyH| . lakSmIpatirjagajyotidharmarAjaH prajAhitaH // 107 // mumukSurbandhamokSajJo, jitAkSo jitamanmathaH / prazAntarasazIlUSo, bhavyapeTakanAyakaH // 108|| mUlakartA-'khilajyotirmalano mUlakAraNam / Apto vAgIzvarAH zreyAn, zrIyasoktiniruktavAk // 109 // pravaktA vacasAmIzo, mArajid vishvbhaavvit| 171

Page #180
zrIsUryasahasranAmasaGghahatrayam sutanusUnurnirmuktaH, sugato hatadurNayaH / / 110 // zrIza: zrIzritapAdAbjo, vItabhIrabhayaGkaraH / ucchannadoSo nirvighno, nizcalo lokavatsalaH // 111 // lokottAro lokapatirlokacakSurapAradhIH / dhIradhIbuddhasanmArgaH, zuddhasUnRtapUtavAk // 112 // prajApAramitaH prAjJo, yatirniyamatendriyaH / bhadanto bhadrakRd bhadraH, kalpavRkSo varapradaH // 113 // samunmUlitakAriH, karmakASThAzuzukSaNiH / karmaNya: karmaThaH prAMzubaiyAdeyavicakSaNaH // 114 // anantazaktiracchedyastriApurAritrilocanaH / trinetrastryambakastryakSaH, kevalajJAnavIkSaNaH // 115 / / samantabhadra-zAntArirdharmAcAryo dayAnidhiH / sUkSmadarzI jitAnaGgaH, kRpAlurdharmadezakaH // 116 / / zubhaMyuH sukhasAdbhUtaH, punnyraashirnaamyH|| dharmapAlo jagatpAlo, dharmasAmrAjyanAyakaH // 117|| nAmnAM paThet vA'mUni naamaanyaagmkovidaiH| samuccitAnyanudhyAyapumAn pUtasmRtirbhavet / / 118 // gocaro'pi girAmAsAM, tvamavAgagocaro mataH / stotA tathApyasandigdhaM tvato'bhISTaphalaM bhajet / / 119 / / tvamato'si jagadvandhustvamato'si jagadbhiSak / tvamato'si jagattrAtA, tvamato'si jagaddhitaH // 120 // tvamekaM jagatAM jyotistvaM virUpopayogabhAk / tvaM trirUpaikamuktyaGga, svotthAnantacatuSTayaH // 121 // 172

Page #181
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam tvaM paJcabrahmatattvAtmA, pnycklyaannnaaykH| SaTbhedabhAvatatvajJastvaM saptanayasaGgrahaH / / 122 / / divyASTaguNamUrtistvaM, nvkevllbdhikH|| dazAvatAranirdhAryo, mAM pAhi paramezvaraH / / 123 / / yussmnnaamaavliidRbdhvilststotrmaalyaa| bhavantaM varivasyAmaH, prasIdAnugRhANa naH // 124 // idaM stotramanusmRtya, pUto bhavati bhAktikaH / yaH sampAThaM paThatyenaM, sa syAt kalyANabhAjanam / / 125 / / tata: sadehaM puNyAthI, pumAn paThatu puNyadhIH / paurahUtiM zriyaM prAptuM, paramAmabhilASukaH // 126 // // iti zrIjinasenAcAryakRta: zrIsUryasahasranAmastotram // 173

Page #182
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam zrIgautamAya namaH mudrita prati meM evaM hastalikhita pratiyoM meM ullikhita sUrya ke 1044 nAma / nAmoM ke krama meM kahIM kahIM aMtara pAyA jAtA hai / maiMne mudrita prati ke anusAra hI nAma likhe haiN| Adideva: 2. Aditya: 3. AditejA: 4. Apa: 5. AcAratatparaH 6. AyuH 7. AkAraH 8. AkAza: 9. AlokakRt 10 Amukta: 11. OMkAra: 12. Arogya: 13. ArogyakAraNam 14. Azuga: 15. AtapaH 16. AtapI 17. AtmA 18. Atreya: 19. asahaH 20. asaGgagAmI 21. asurAntakaH 22. umrapati: 23. aharpati: 24. ahimAn 25. ahimAMzubhRt 26. ahimakaraH 27. ahimaruci: 28. ahiMsakaH 29. aharmaNiH 30. udArakarmA 31. advitIyaH 32. udIcyavezaH 33. apAMpati: 34. abhayapradaH 35. abhinanditaH 36. abhiSTutaH 37. abjahasta: 38. abjabAndhava: 39. aparAjita: 40. aprameyaH 41. ajaH uccaiH 42. acyutaH 43. ajayaH 44. acala: 45. acintyaH 46. acintyAtmA 47. acaraH 48. ajita: 49. avicintyavapuH 50. anpaya: 51. avyaGgadhArI 52. UrjitaH 53. ayonijaH 54. aindhana: 55. eka: 56. ekAkI 57, ekacakraratha: 58. ekanAtha: 59. Iza: 60 IzvaraH 61. akliSTakarmakRt 62. ugrarUpa: 63. agniH 64. akiJcana: 65. akSaraH 66. alaGkAraH 67. alaGkRtaH 68. amAya: 69. ameyAtmA 70. amaraprabhuH 71. amarazreSThaH 72. amita: 73 amitAtmA 74. aNuH 75. ina: 76. anAdyantaH 77. andhakArApahaH 78. indraH 79. ambha: 80. ambhojabAndhavaH 81. ambudaH 82. ambarabhUSaNa: 83. anekaH 84. 174

Page #183
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam aGgArakaH 85. aGgirAH 86. analaH 87.. analaprabhaH 88. animittAgati: 89. anaGgaH 90. anna: 91. ananta: 92. anirdezya: 93. anirdezyavapuH 94. aMzuH 95. aMzumAn 96. aMzumAlI 97. anuttamaH 98. arihA 99. arhan 100. aravindAkSaH 101. aryamA 102, arkaH 103. arimardanaH 104. aruNasArathiA: 105. azvatthaH 106. azItarazmiH 107. uSNakara: 108. azvina: 109. aziziraH 110. atuladyuti: 111. atIndraH 112. atIndriyaH 113. uttAmaH 114. uttAraH 115. sAdhuH 116.sAvarNaH 117. sAvitribhAvitA 119. sAyana: 121. saukhyaH 122. sAgaraH 123. sAma: 124. sAmavedaH 125. sAraGgadhanvA 126. sahasrAkSaH 127. sahasrAMzuH 128. sahasradhAmA 129. sahasradIdhitiH 130. sahasrapAt 131. sahasracakSuH 132. sahasrazrotra: 133. sahasrakaraH 134. sahasrakiraNa: 135. sahasrarazmiH 136. sadAyogI 137. sadAgati: 138. sudharmA 139. siddhaH 140. siddhakAryaH 141. sabhAjit 142. suprabha: 143. supradIpaka: 144. suprabhAvana: 145. suprabhAkaraH 146. supriyaH 147. suparNaH 148. saptArciH 149. saptAzvaH 150. saptajihvaH 151. saptalokanamaskRta: 152. saptamIpriya: 153. saptimAn 154. saptasapti: 155. saptaturaGgaH 156. sva:svAhAkAraH 157. suvAhanaH 158. svAhAbhuk 159. svAcAraH 160. suvAk 161. susaMyuktaH 162. susthitaH 163. svajana: 164. suvezaH 165. sUkSmaH 166. sUkSmadhI: 167. somaH 168. sUryaH 169. suvarcAH 170. suvarNaH 171. svarNaH 172. svarNaretAH 173. suviziSTaH 174. suvitAna: 175. saiMhikeyaripuH 176. svayaMvibhuH 177. svayaMprabhuH 178. sukhadaH 179. sukhapradaH 180. sukhI 181. sukhasevyaH 182. suketanaH 175

Page #184
zrIsUryasahasranAmasaGgrahavayam 183. skandaH 184. sulocana: 185. samAhitamati: 186. samAyuktaH 187. samAkRti: 188. sumahAbalaH 189. samudraH 190. sumUrtiH 191. sumedhAH 192. sumanA: 193. sumanoharaH 194. sumaGgalaH 195. sumatiH 196. sumita: 197. sumitiJjayaH 198. sanAtanaH 199. saMsArArNavatArakaH 200. saMsAragativicchettA 201.saMsAratAraka: 202. saMhartA 203. sampUrNaH 204. sampatra: 205. samprakAzakaH 206. sampratApanaH 207. saJcArI 208. saJjIvanaH 209. saMyamaH 210. samvibhAgI 211. saMvartakaH 212. saMvatsaraH 213. saMvatsarakara: 214. sunaya: 215. sunetra: 217. saGkalpayoniH 218. santApana: 219. santAnakRt 220. santapana: 221. surAdhyakSaH 222. surAvRtaH 223. surArihA 224. surAri: 225. sarvAMsahaH 226, svarbhANu: 227. sarvadaH 228. sarvadarzI 229. sarvapriyaH 230. sarvavedapragItAtmA 231. sarvavedAlayaH 232. sarvaratnamaya: 233. surapUjita: 234. sarvalokaprakAzaka: 235. surapati: 236. sarvazatrunivAraNa: 237. sarvatomukha: 238. sarvaH 239. sarvAtmA 240. sarvasva: 241. sarvasvI 242. sarvadyota: 243. sarvadyutikara: 244. sarvajitAMvaraH 245. sarvodadhisthitikaraH 246. sarvavRtaH 247. sarvamardanaH 248. sarvapraharaNAyudhaH 249. sarvaprakAzaka: 250. sarvaga: 251. sarvajJa: 252. sarvakalyANabhAjana: 253. sarvasAkSI 254. sarvazAstrabhRtAMvara: 255. surezaH 256. sargaH 257. sargAdikaraH 258. surakAryajJaH 259. svargadvAra: 260. svargapratardana: 261. sragvI 262. suramaNi: 263. suranibhAkRti: 264. surazreSTha: 265. sRSTiH 266. sraSTA 267. zreSThAtmA 268. sRSTikRt 269. sRSTikartA 270. suratha: 271. sita: 272. sthAvarAtmaka: 273. 176

Page #185
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam sthAnasthUladRk 274. sthaviraH 275. sthita: 276. stheyaH 277. sthitimAn 278. sthitihetu: 279. sthirAtmA 280. sthitistheya: 281. sthitipriyaH 282. sutapa: 283. satva: 284. stotra: 285. satyavAn 286. satya: 287. satyasandhiH 288. huva: 289. homa: 290. homAntakaraNa: 291. hotA 292. hayaga: 293. heli: 294. himadaH 295. haMsaH 298. hara: 299. hariH 300. haridazvaH 301. haripriyaH 302. haryazva: 303. harI 304. hiraNyagarbhaH 305. hiraNyaretAH 306. haritAzvaH 307. huta: 308. hutAhuti: , 309. dyauH 310. duHsvapnAzubhanAzana: 311. dharAdharaH 312. dhAtA 313. dhvAntApahaH 314. dhvAntasUdanaH 315. dhvAntavidveSI 316. dhvAntahA 317. dhUmaketu: 318. dhImAn 319. dhIraH 320. dhIrAtmA 321: dhana: 322. dhanAdhyakSaH 323. dhanadaH 324. dhanaJjayaH 325. dhanvantariH 326. dhanyaH 327. dhanurdharaH 328. dhanuSmAn 329. dhruva: 330. dharmaH 331. dharmAdharmapravartakaH 332. dharmAdharmavarapradaH 333. dharmadaH 334. dharmadhvaja: 335. dharmavRkSaH 336. dharmavRta: 337. dharmavatsalaH 338. dharmaketuH 339. dharmakartA 340. dharmanityaH 341. dharmarataH 342. dharaNIdharaH 343. dharmarAjaH 344. dhRtAtapatrApratimaH 345. dhRtikaraH 346. dhRtimAn 347. divA 348. dvAdazAtmA 349. dvApara: 350. divApuSTaH 351. divApati: 352. divAkaraH 353. divAkRt 354. divasapati: 355. divisthitaH 356. divyavAha: 357. divyavapuH 358. divyarUpa: 359. dhuvRkSaH 360. dayAluH 361. dehakartA 362. dIdhitimAn 363. dIptAMzuH 364. dIptadIdhiti: 365. deva: 366. devadeva: 367. dyotaH 368. dyotana: 369. dyotitAnalaH 370. dikpati: 371. digvAsAH 372. dakSaH 177

Page #186
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam 373. dinAdhIza: 374. dinabandhuH 375. dinamaNi: 376. dinakRt 377. dinanAtha: 378. durArAdhyaH 379. pApanAzanaH 380. pAvanaH 381. bhAsvAn 382, bhAskaraH 383. bhAsanta: 384. bhAsata 385. bhAsita: 386. bhAvitAtmA 387. bhAgya: 388. bhAnu: 389. bhAnemiH 390. bhAnukesaraH 391. bhAnumAn 392. bhAnurUpa: 393. bahudAyakaH 394. bhUdharaH 395. bhavadyota: 396. bhUpati: 397. bhUSya: 398. bhUSaNodbhAsI 399. bhogI 400. bhoktA 401. bhuvanapUjita: 402. bhuvanezvaraH 403. bhUSNu: 404. bhUtAdiH 405. bhUtAntakaraNa: 406. bhUtAtmA 407. bhUtAzrayaH 408. bhUtidaH 409, bhUtabhavyaH 410. bhUtavibhuH 411. bhUtaprabhuH 412. bhUtapati: 413. bhUteza: 414. bhUSaNa: 415. bhayAntakaraNa: 416. bhImaH 417. bhImata 418. bhaga: 419. bhagavAn 420, bhaktavatsalaH 421. bahumaGgalaH 422. bahurUpa: 423. bhUtAhAraH 424. bhiSagvaraH 425. buddhaH 426. buddhivardhana: 427. buddhiH 428. buddhimAn 429.branaH 430. padmahasta: 431. padmapANi: 432. padmabandhuH 433. padmayogI 434. pAyoniH 435. padmodaranibhAnana: 436. padmekSaNa: 437. padmamAlI 438. padmanAbhaH 439, padminIzaH 440. vibhAvasa: 441. vicitrarathaH 442. pUtAtmA 443. pavitrAtmA 444. pUSA 445. vyomamaNi: 446. pItavAsAH 447. pakSabalaH 448. balabhRt 449. balapriya: 450. balavAn 451. balI 452. balinAMvaraH 453. pinAkadhUk 454. binduH 455. bandhu: 456. bandhahA 457. puNDarIkAkSaH 458. puNyasaGkIrtanaH 459. puNyahetu: 460. paraH 461. prAptayAna: 462. parAvara; 463. parAvarajJaH 464. parAyaNa: 465. prAjJaH 466. parAkramaH 467. prANadhArakaH 468. prANavAn 469. prAMzuH 470. prasannAtmA 471. 178

Page #187
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam prasannavadana: 472. brahmA 473. brahmacaryavAn 474. pradyota: 475. pradyotanaH 476. prabhAvanaH 477. prabhAkaraH 478. prabhaJjanaH 479. paraprANa: 480. parapuraJjayaH 481. prajAdvAraH 482. prajApati: 483. prajana: 484. parjanyapriyaH 485. priyadarzana: 486. priyakArI 487. priyakRt 488. priyaMvadaH 489. priyaGkaraH 490. prayata: 491. prIti: 492. prayatAtmA 493. prItAtmA 494. prayatAnandaH 495. prItimanAH 496. prakAzana: 497. puruSottAmaH,498. prakRti: 499. prakRtisthiti: 500. pralambahAra: 501. paramodAra: 502. parameSThI 503. purandara: 504. praNatArtihA 505. praNatArtiharaH 506. parantapaH 507. praretAH 508. prazAnta: 509. prazama: 510. pratApana: 511. pratApavAn 512. pRthivI 513. prathita: 514. pratyUhaH 515. vRSAkapiH 516. puruSa: 517. vRSadhvajaH 518. vizva: 519. vizvAmitra: 520. vizvambharaH 521. pazumAn 522. vizvatApana: 523. pitA 524. pitAmahaH 525. patagaH 536. pataGgaH 537. pitRdvAraH 538. puSkalanibhaH 539. vaSaTkAraH 540. jyAyAn 543. jAmadAmyajit 544. cArucarita: 545. jATharaH 546. jAtavedAH 547. chandavAhana: 548. yogI 549. yogIzvarapati: 550. yoganitya: 551. yogatatpara: 552. jyotiriza: 553. jayaH 554. jIva: 555. jIvAnanda: 556. jIvana: 557. jIvanAtha: 558. jImUta: 559. jalapriya: 560. jetA-jagat 561. yugAdikRt 562. yugaH 563. yugAtava: 564. jagadAdhAra: 565. jagadAdija: 566. jagadAnandaH 567. jagaddIpa: 568. jagajjetA 569. cakrabandhu: 570 cakravartI 571. cakrapANi: 572. jagannAtha: 573. jagat 574. jagatAmantakaraNa: 575. jagatAMpati: 576. jagatsAkSI 577. jagatpati: 578. jagatpriya: 579. 179

Page #188
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam jagatpitA 580. yama:581. janArdana: 582. janAnanda: 583. caNDakaraH 584. janezvara: 585. jaGgama: 586. janayitA 587. carAcarAtmA 588. yazasvI 589. jiSNu: 590. jitAvarIzaH 591. jitavapu: 592. jitendriya: 593. caturbhujaH 594. caturvedaH 595. caturvedamaya: 596. caturmukha: 597. citrAGgadaH 598. vAsuki: 599. vAsarezitA 600. vAsarasvAmI 601. vAsaraprabhuH 602. vAsarapriyaH 603. vAsarezvaraH 604. vAhanArtiharaH 605. vAyuH 606. vAyuvAhanaH 607. vAyuratAH 608. vAgvizAradaH 609. vAgmI 610. vAridhiH 611. vAraNa: 612. vasudAtA 613. vasupradaH 614. vasupriyaH 615. vasumAn 616. visRja: 617. vihArI 618. vihagavAhanaH 619. vihaGgaH 620. vihaGgamaH 621. vihita: 622. vidhiH 623. vidhAtA 624. vidheya: 625. vadAnya: 626. vidvAn 627. vidyotanaH 628. vidyA 629. vidyAvAn 630. vidyArAjaH 631. vidyut 632. vidyudvAn 633. viditAzayaH 634. vipApmA 635. vibhAvasuH 636. vibhava: 637. varcasAMpatiH 638. vijayaH 639. vijayapradaH 640. vijetA 641. vicakSaNaH 642. vivasvAn 643. vividhaH 644. vividhAsanaH 645. vajradharaH 646. vyAdhihA 647. vyAdhinAzana: 648: vyAsa: 649. vedAGgaH 650. vedapAraga: 651. vedabhRt 652. vedavAhana: 653. vedavedyaH 654. vidavit 655. vaidyaH 656. vedakartA 657. vedamUrtiH 658. vedanliya: 659. vyomaga: 660. vicitraratha: 661. vyomamaNi: 662. vegavAn 663. vigatAtmA 664, vIraH 665. vaizravaNa: 666. vigAhI 667. vighnazamana: 668. vighRNa: 669: vigrahaH 670. vikRti: 671. vaktA 672. vyaktAvyaktaH 673. vigatAriSTa: 674. vimalaH 675. vimaladyuti: 676. . 180

Page #189
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam vimanyuH 677. vimI 678. vinidraH 679. virAjaH 680. virATa 681. bRhaspatiH 682. bRhatkIrtiH 683. bRhajjetA 684. bRhattejAH 685. varadaH 686. varadAtA 687. vRddhiH 688. vRddhidaH 689. varapradaH 690. varcasa 691. virUpAkSaH 692. virocanaH 693. varIyAn 694. varuNaH 695. varanAyakaH 696. varNAdhyakSaH 697. varuNeza: 698. vareNyaH, vareNyavRttaH 699. vRttidharaH 700. vRtticArI 701. vizvAmitra 702. vRttiH 703. vazAnugaH 704. vizAkha: 705. vizvezvaraH 706. vizvayoniH 707. vizvajit 708. vizvavit 709. vizokaH 710. vizeSavit 711. viSNu: 712. vizvAtmA 713. vizvabhAvanaH 714. vizvakarmA 715. vizvanilaya: 716. vizvarUpI 717. vizvatomukha: 718. viziSTaH 719. viziSTAtmA 720. vipAdaH 721. yajJa: 722. yajJapatiH 723. kAka: 724. kAla: 725. kAlAnaladyuti: 726. kAlahA 727. kAlacakra: 728. kAlacakrapravartakaH 729. kAlakartA 730. kAlanAzanaH 731. kAlatraya: 732. kAmaH 733. kAmAriH 734. kAmadaH 735. kAmacArI 736. kAsikaH 737.kAntiH 738. kAntipradaH 739. kAryakAraNAvahaH 740. kAruNika: 741. kArtasvaraH 742. kAzyapeyaH 737. kASThA 738. kapiH 739. kuberaH 740. kapilaH 741. gabhastimAn 742. gabhastimAlI 743. kapardI 744. kha: 745. khatilaka: 746. khadyotana: 747. kholkA 748. khaga: 749. khagasattamaH 750. dharmAMzuH 751. ghRNi: 752. ghRNimAn 753. kavi: 754. kavaca: 755. kavacI 756. gopati: 757. govindaH 758. gomAn 759. jJAnazobhana: 760. jJAnavAn 761. jJAnagamya: 762. jJeyaH 763. keyUra: 764. kIrtiH 765. kIrtivardhana: 766. kIrtikara: 767. 181

Page #190
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam ketumAn 768. gaganaketu: 769. gaganamaNi: 770. kalA 771. kalpa: 772. kalpAntaH 773. kalpAntakaH 774. kalpAntakaraNa: 775. kalpakaraH 776. kalpakRt 777. kalpakaH 778. kalpakartA 779. kalpitAmbaraH 780. kalyANa: 781. kalyANakaraH 782. kalyANakRt 783. kalikAlajJaH 784. kalpavapuH 785. kalmaSApahaH 786. kamalAkarabodhana: 787. kamalAnandaH 788. guNa: 789. gandhavahaH 790. kuNDalI 791. gaNapati: 792. kaJcukI 793. guNavAn 794. gaNeza: 795. gaNezvaraH 796. gaNanAyakaH 797. gurugRhadaH 798. gRhapuSa 798. gRhapatiH 799. graheza: 800. grahezvaraH 801. grahanAdaH 802. grahanakSatramaNDana: 803. kriyAhetuH 804. kriyAvAn 805. garIyAn 806. .. kirITI 807. karmasAkSI 808. karaNa: 809. kiraNa: 810. karNasUH 811. kRSNavAsAH 812. kRSNavarmA 813. kRtakarmA 814. kRtAhAraH 815. kRtAMtasuH 816. kRtAtithi: 817. kRtAtmA 818. kRtavizva: 819. kRtI 820. kRtyakRtyaH 821. kRtamaGgalaH 822. kRtinAMvaraH 823. zAntiH 824. kSudhAjaH 825. kSemaH 826. kSemasthiti: 827. kSemapriyaH 828. kSamA 829. kazmalApahaH 830. gatimAn 831. lohitAGgaH 832. lokAdhyakSaH 433. lokAlokanamaskRta: 834. lokabandhuH 835. lokavatsalaH 836. lokeza: 837. lokakaraH 838. lokanAtha: 839. lokasAkSI 840. lokatrayAzaya: 841. layaH 842. mAsamAnidAmA 843. mAndhAtA 844. mAnI 845. mArutaH 846. mArtaNDaH 847. mAtA 848. mAtaraH 849. mahAbAhuH 850. mahAbuddhiH 851. mahAbalaH 852. mahAyogI 853. mahAyazAH 854. mahAvaidyaH 855. mahAvIryaH. 856. mahAvarAhaH 857. mahAvRttiH 858. 182

Page #191
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam mahAkAruNikottamaH 859. mahAmAyaH 860. mahAmantraH 861. mahAn 862. mahAratha: 863. mahAzvetApriyaH 864. mahAzaktiH 865. mahAzaniH 866. mahAtejAH 867. mahAtmA 868. muhUrtaH 869. mahotsAhaH 870. mahendraH 871. maheccha: 872. mahezaH 873. mahezvaraH 874. mihira: 875. mahita: 876. mahattaraH 877. madhusUdanaH 878. mokSadAyakaH 879. mokSaH 880. mokSadharaH 881. mokSahetu: 882. mokSadvAraH 883. maunI 884. medhA 885. medhAvI 886. medhikaH 887. medhya: 888: merumeya: 889. mukuTI 890. manumuniH 891. mandAra: 892. mandehakSepaNa: 893. manoharaH 894. manoharaNarUpaH 895. maGgalaH 896. maGgalAlayaH 897. maGgalavAn 898. maGgaliH 899. maGgalakartA 900. mantraH 901. mantramUrtiH 902. marIcimAlI 903. mRtyu: 904. marutAmIzvarezvaraH 905. marutAMpati: 906. miSTAcAraH 907. mati: 908. matimAn 909. nAkAraH 910. nAkapAli: 911. nAgarAT 912. nArAyaNa: 913. nAtha: 914. naga: 915. nabhasvAn 916. nabhovigAhana: 917. nabhaketana: 918. nUtanaH 919. nottara: 920. nayanaikarUpa: 921. naikarUpAtmA 922. nIlakaNThaH 923. nIlalohita: 924. netA 925. niyatAtmA 926. niketana: 927. nikSubhApati: 928. nandivardhana: 929. nandana: 930. naraH 931. nirAkula: 932. nirahaGkAraH 933. nirbandhaH 934. nirguNa: 935. niraJjana: 936. nirNaya: 937. nityodita: 938. nitya: 939. nityagAmI 940. niraJjana: 941. nityaratha: 942. rAjA 943. rAjJIpriya: 944. rAjJIpati: 945. ravi: 946. ravirAja: 947. rucipradaH 948. rudraH 949, Rddhi: 950. rociSNu: 951. rogahA 952. reNu: 953. reNuka: 954. revanta: 955. hRSIkeza: 956. rakSonaH 957. 183

Page #192
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam raktAGgaH 958. razmimAlI 959. Rtu: 960. rathAdhIza: 961. rathAdhyakSaH 962. rathArUDhaH 963. rathapati: 964. rathI 965. rathinAMvaraH 966. zAntipriya: 967. zAzvata: 968. sASTAkSaraH 969. zuddhaH 970. zubhaH 971. zubhAcAra: 972. zubhapradaH 973. zubhakarmA 974. zabdakaraH 975. zucI 976. ziva: 977. zobhA 978. zobhana: 979. zubhraH 980. suraH 981. zIghraga: 982. zIghragati: 983. zIrNaH 985. zeSa: 986. zukraH 987. zukrAGgaH 988. zukrarUpa: 989. zaktimAn 989. zaktimatAMzreSThaH 990. zambhuH 991. zanaizvaraH 992. zanaizcarapitA 993. zarva 994. zrIdharaH 995. zrIpati: 996. zreyaskara: 997. zrIkaNThaH 998. zrImAn 999. zrImatAMvaraH 1000. zrInivAsa: 1001. zrIniketana: 1002. zreSTha: 1003. zaraNya: 1004. zaraNyArtiharaH 1005. zrutimAn 1006. zatabinduH 1007. zatamukhaH 1008. tApI 1009. tApanaH 1010. tArApati: 1011. tAyavAhana: 1012. tapanaH 1013. tapanAMbaraH 1014. tviSAmIza: 1015. tvaramANa: 1016. tvaSTA 1017. tIvra: 1018. tejaH 1019. tejasAMnidhiH 1020. tejasAMpatiH 1021. tejasvI 1022. tejoMnidhiH 1023. tez2orAziH 1024. tejonilayaH 1025. tIkSNaH 1026. tIkSNadIdhiti: 1027. tIryaH 1028. tigmAMzuH 1029. tamisrahA 1030. tama: 1031. tamoharaH 1032. tamonudaH 1033. tamo'rAti: 1034. tamoghnaH 1035. timirApahaH 1036. triviSTapa: 1037. trivikramaH 1038. trayaH 1039. tretA 1040. trikasaMsthitaH 1041. tryakSaraH 1042. trilocanaH 1043. taraNi: 1044. tryambakaH 1045. trilokeshH| 184

Page #193
zrIsUryasahasranAmasaGgrahatrayam yastvidaM zRNuyAnnityaM, paThed vA prayato nrH| pratApI pUrNamAyuzca, karasthAstasya sampadaH // 1 // nRpAgnitaskarabhayaM, vyAdhibhyo na bhayaM bhavet / vijayI ca bhavenityaM, sa zreyaH samavApnuyAt / / 2 / / kIrtimAn subhago vidvAn sa sukhI priydrshnH| bhaved varSazatAyuzca, sarvabAdhAvivarjitaH // 3 // nAmnA sahasramidamaMzumata: paThed yaH zuciniyamavAn susamAdhiyuktaH / dUreNa taM pariharanti sadaiva rogAH, bhItAH suparNamiva sarvamahoragendrAH ||4|| // iti zrIsUryanAmastotraM sampUrNam // amuM zrIsUryasahasranAmastotraM pratyahaM praNamatpRthvIpati-koTIrakoTisaGghaTTitapa dakamala trikhaNDAdhipati- dillIpatipAtisAhi zrIakabarasAhi jallAladIna: pratyahaM zRNoti / so'pi pratApavAn bhavatu / / 185

Page #194
isa graMtha ke adhyayana se Apa jAna sakegeM - sAdhanA aura upAsanA ke kSetra meM sUrya kI upayogitA * zArIrika, mAnasika aura Atmika saMdarbho meM saurakiraNoM kI upayogitA / * sauraUrjA se saMbaMdhita kaI nae-nae anveSaNIya rahasyAtmaka prayogoM ke saMdarbha / / - vijaya janakacaMdra sUri / / svargIya ramaNa lAla kesarImala. ambAvata jI puNya smRti meM saujanya : zrImatI bhIkhIbAI kesarImala jI hIrAcaMda jI ambAvata bakasA jI parivAra cAmuNDerI (rAjasthAna)